\id MAT  
\h मत्ति 
\toc1 मत्तिरे़ साप्‍तुबा ये़सुरे़ कुसुनाइङ्‌ 
\toc2 मत्ति 
\toc3 मत्ति 
\mt1 मत्तिरे़ साप्‍तुबा ये़सुरे़ कुसुनाइङ्‌ 
\imt1 निःसुम् 
\ip मत्तिरे़ साप्‍तुबा कन् साप्‍पन्‍निल्‍ले़ ये़सु ख्रिस्‍ते़न्‌तगिनुसा ताः फाॽआङ्‌सेसे माङ्‌हे़क् चोःक्‍मनाबा से़न्‍लप्‍दाङ्‌बा लॽरिक् ओसेःन्‍दाङ् चोगुॽरो॥ तगिस्‍मा माङ्‌हुप्‍पो निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ आबाङे कुमना यहुदिहाॽ खिनिॽओ से़न्‍लप्‍दाङ्‌बा थिक् पाङ्‌घुङ् लॽरिक् माङ्‌हे़क् चोगुआङ् वये़रो॥ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ ये़सुःन् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो पाङ्‌घु युःसुआङ् खे़न् माङ्‌हे़क्‍किन्‌के़त्तुरो॥ कन् सुनाइङ्‌ङिङ्‌ग यहुदिहाॽरे़ लागिरक् मे़ःन्, कर इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा के़रे़क् मे़न्‍छाम् याप्‍मिहाॽरे़ खुनिॽ लागिआङ्‌लो॥ 
\ip मत्तिरे़ कन् सुनाइङ्‌ङो पोःक्‍खे़बा के़रे़क् हिन्‍दोःक्‍हाॽ थे़प्‍पे़त्ताङ् साप्‍तुआङ् पत्‍लो॥ खुने़ॽ कन् साप्‍पन्‍नो ये़सुःन् सावाःन्‍छिङ्‌बा, बप्‍तिस्‍मा पोःक्‍खे़बा, कुनिङ्‌वाॽ साॽरे़बा हे़क्‍क्‍याङ् गालिल हे़ङ्‌घाःत्ति सुनाइङ् इङ्‌भोःसुबा, निसाम् हुॽरुसिबा नु मनाहाॽ वेःन्‍दुसिबा पाःन्‍हाॽ चे़क्‍खुआङ् पत्‍लो॥ हे़क्‍केलॽरिक्‍के मत्तिरे़ ये़सुःन् यरुसले़म पेबा, सिःमानुःल्‍ले़ तगि खे़प्‍मो वये़बा पाःन्‍हाॽ हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङो मे़भोःन्‍दु मे़से़रुबा नु सुम्‌ये़न् एगाङ् खुने़ॽ याम्‍मो हिङे़बा पाःन्‍निन्‍नाङ् साप्‍तुआङ् पत्‍लो॥ 
\ip कन् सुनाइङ्‌ङिल्‍ले़ ये़सुःन् साम्‌योथिम् नु निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़न् सिबिॽ पाःन्‍हाॽ पोधक् चोःक्‍मा युक् के़गप्‍पा यम्‍बा सिक्‍साम्‍बा लॽरिक् ओसेःन्‍दाङ् आजोःक्‍लो॥ 
\iot थामिङ्‌ 
\io1 ये़सु ख्रिस्‍तरे़ कुमिङ्‌स्रा नु बप्‍तिस्‍मा पोःक्‍खे़बा १.१-२.२३ 
\io1 बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःल्‍ले़ कुमाङ्‌सेवा याःम्‍बक् ३.१-१२ 
\io1 ये़सुःन् बप्‍तिस्‍मा पोःक्‍खे़बा नु माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ साॽरुबा ३.१३-४.११ 
\io1 गालिल थुम्‍मो ये़सुरे़ चोगुबा माङ्‌सेवा याःम्‍बक् ४.१२-१८.३५ 
\io1 गालिललाम् यरुसले़म थारिक् १९.१-२०.३४ 
\io1 खुने़ॽ यरुसले़म वये़बा कुनुप्‍मा ये़त्‍नाम् २१.१-२७.६६ 
\io1 ये़सुःन् सिःमे़न्‍लाम्‌याम्‍मो हिङे़आङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽओ ओसेःन्‍धाक्‍सिङ्‌बा २८.१-२० 
\c 1  
\s1 ये़सुरे़ कुधाःक्‍मिङ्‌हाॽ 
\r लुका ३.२३-३८ 
\p  
\v 1 ये़सु ख्रिस्‍ते़न्‌\f * \fr 1:1 \ft ख्रिस्‍त फाॽइन् “निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा” पोःङ्॥\f* अब्राहामरे़ कुस्‍साः हे़क्‍क्‍याङ् दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साः वये़रो॥ कङ्‌ग खुने़ॽ कुधाःक्‍हाॽरे़ खुनिॽ मिङ्‌स्रारो– 
\q1  
\v 2 अब्राहामरे़ कुस्‍साः इसहाक वये़, इसहाकरे़ कुस्‍साः याकुब वये़, याकुबरे़ कुस्‍साःहाॽ यहुदा हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ कुम्‍भुॽ कुन्‍साॽसि मे़वये़रो॥ 
\q1  
\v 3 हे़क्‍क्‍याङ् यहुदाःल्‍ले़ कुस्‍साःहाॽ पेरेज नु जिराह वये़त्‍छि (खे़ङ्‌हाॽरे़ खुन्‍छिॽ माःल्‍ले़ कुमिङ् तामार वये़), फारे़सरे़ कुस्‍साः हे़स्रोन वये़, हे़स्रोनरे़ कुस्‍साः आराम वये़रो॥ 
\q1  
\v 4 हे़क्‍क्‍याङ् आरामरे़ कुस्‍साः अम्‍मिनादाब वये़, अम्‍मिनादाबरे़ कुस्‍साः नहसोन वये़, नहसोनरे़ कुस्‍साः सल्‍मोन वये़रो॥ 
\q1  
\v 5 हे़क्‍क्‍याङ् सल्‍मोनरे़ कुस्‍साः बोअज वये़ (बोअजरे़ कुम्‍मारे़ कुमिङ् राहाब वये़), बोअजरे़ कुस्‍साः ओबेद वये़ (खे़ल्‍ले़ कुम्‍मारे़ कुमिङ् रुथ वये़), ओबेदरे़ कुस्‍साः यिसै वये़॥ 
\q1  
\v 6 हे़क्‍क्‍याङ् यिसैरे़ कुस्‍साः दाउद हाङ्‌ङिन्‌वये़॥ 
\q1 दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साः सोलोमन वये़ (सोलोमनरे़ कुम्‍मा बेत्सेबाःन् उरियाहरे़ कुमेःत् वये़रो॥)\f * \fr 1:6 \ft २ सामुए़ल ११\f* 
\q1  
\v 7 हे़क्‍क्‍याङ् सोलोमनरे़ कुस्‍साः रहोबाम वये़, रहोबामरे़ कुस्‍साः अबिया वये़, अबियारे़ कुस्‍साः आसा वये़रो॥ 
\q1  
\v 8 हे़क्‍क्‍याङ् आसारे़ कुस्‍साः यहोसापात वये़, यहोसापातरे़ कुस्‍साः यहोराम वये़, यहोरामरे़ कुस्‍साः उज्‍जियाह वये़रो॥ 
\q1  
\v 9 हे़क्‍क्‍याङ् उज्‍जियाहरे़ कुस्‍साः योताम वये़, योतामरे़ कुस्‍साः आहाज वये़, आहाजरे़ कुस्‍साः हिजकिया वये़रो॥ 
\q1  
\v 10 हे़क्‍क्‍याङ् हिजकियारे़ कुस्‍साः मनस्‍से वये़, मनस्‍सेरे़ कुस्‍साः अम्‍मोन वये़, अम्‍मोनरे़ कुस्‍साः योसियाह वये़रो॥ 
\q1  
\v 11 हे़क्‍क्‍याङ् योसियाहरे़ कुस्‍साःहाॽ यकोनियास नु कुन्‍साॽसि मे़वये़रो (खे़ङ्‌हाॽग इस्राइलिहाॽ बे़बिलोन लाजेॽओ मे़दे़म्‍सु मे़देॽरुसिआङ् मे़गत्तुसिबा ये़म्‍मो सामे़वाःन्‍छिङ्‌ङाङ्‌मे़वये़रो)॥ 
\q1  
\v 12 बे़बिलोःन्‍नो मे़देॽरुसिआङ् याङ्‌सि यकोनियासरे़ कुस्‍साः सालतिएल वये़, हे़क्‍क्‍याङ् सालतिएलरे़ कुस्‍साः यरुबाबेल वये़रो॥ 
\q1  
\v 13 हे़क्‍क्‍याङ् यरुबाबे़लरे़ कुस्‍साः अबिउद वये़, अबिउदरे़ कुस्‍साः एलियाकिम वये़, एलियाकिमरे़ कुस्‍साः आजोर वये़रो॥ 
\q1  
\v 14 हे़क्‍क्‍याङ् आजोररे़ कुस्‍साः सादोक वये़, सादोकरे़ कुस्‍साः आखिम वये़, आखिमरे़ कुस्‍साः एलिउद वये़रो॥ 
\q1  
\v 15 हे़क्‍क्‍याङ् एलिउदरे़ कुस्‍साः एलाजार वये़, एलाजाररे़ कुस्‍साः मत्तान वये़, मत्तानरे़ कुस्‍साः याकुब वये़रो॥ 
\q1  
\v 16 हे़क्‍क्‍याङ् याकुबरे़ कुस्‍साः युसुफ वये़॥ युसुफे़न् मरियमरे़ कुये़म्‍बाॽ वये़, हे़क्‍क्‍याङ् हाबा कन् मरियम्‍मिन्‍लाम् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍त\f * \fr 1:16 \ft हिब्रु पाःन्‍नो ख्रिस्‍ते़न्‌मसैयारो॥ खे़न् ने़प्‍माङ्‌ले़ कुबेःन् “निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुआङ्‌थुक्‍तुबा” पोःङ्‌लो॥\f* मे़प्‍मनाबा ये़सुःन् सावाःन्‍छिङ्‌लो॥ 
\p  
\v 17 अक्‍खेलॽरिक् अब्राहामलाम् दाउद हाङ् थारिक् थिक्-लि (१४) थाःक् मे़वये़, हे़क्‍क्‍याङ् दाउद हाङ्‌लाम् बे़बिलोन लाजेॽओ मे़दे़म्‍सु मे़देॽरुसिआङ् मे़गत्तुसिबा ये़म् थारिक् थिक्-लि (१४) थाःक् मे़वये़, हे़क्‍क्‍याङ् बे़बिलोःन्‍नो पुङ्‌लाधाबा मे़जोगुसिआङ् मे़देॽरुसिबा ये़म्‍माङ्‌धो निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍ते़न्‌सावाःन्‍छिङ्‌बा ये़म् थारिक् थिक्-लि (१४) थाःक् मे़वये़रो॥ 
\s1 ये़सु ख्रिस्‍तरे़ कुसावाःन्‍छिङ्‌मान् 
\r लुका २.१-७ 
\p  
\v 18 आल्‍ल ये़सु ख्रिस्‍तरे़ कुसावाःन्‍छिङ्‌मान् अक्‍खेलॽरिक् पोःक्‍खे़रो–कुम्‍मा मरियमरे़ कुमेःक्‍खिम् पोःङ्‌मा पाःन्‍निन् युसुफे़न्‍नु पुॽरे़आङ् वये़, कर खुन्‍छिॽ मेःक्‍खिम् पोःङ्‌मानुःल्‍ले़ तगिए खुने़ॽ सेसेमाङ्‌ङिल्‍ले़\f * \fr 1:18 \ft सेसेमाङ्–कन्‌सुत्‍लाःन् पाःन्‍सुत्‍ला सुम्‍मो निःरे़ॽओ॥\f* कुमुक्‍साम्‍लाम् मे़न्‍छुक्‍मा पोःक्‍खे़रो॥  
\v 19 खुने़ॽनु कुमेःक्‍खिम् पाःन् के़बुॽबा युसुफे़ङ्‌ग साम्‌योनिबा मना वये़बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ कुजाःत्‍थि मे़बेःक्‍ने़न्‍ल फाॽआङ् खे़ल्‍ले़ स्‍वाःत्ताङ् नाॽमा निङ्‌वाॽ चोगुरो॥ 
\p  
\v 20 कर हे़क्‍के इःत्तुर वये़ल्‍ले़ से़प्‍माङ्‌मो यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ कुमाङ्‌लाइङ्‌बान्\f * \fr 1:20 \ft माङ्‌लाइङ्‌बा–निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ मे़न्‍छाम्‍गे़न् याप्‍मि चोःक्‍मानुःल्‍ले़ तगि साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो खुने़ॽ कुसेवा चोःक्‍से़ माङ्‌लाइङ्‌बाहाॽ चोगुसि॥ माङ्‌लाइङ्‌बा सुत्‍लाःन् पाःन्‍सुत्‍लाओ निःरे़ॽओ॥\f* ओसेःन्‍धाक्‍सिङ्‌ङाङ्‌अक्‍खे मे़त्तुरो, “दाउदरे़ कुमुॽइदाङ्‌सा युसुप्‍फे, खे़ने़ॽ मरियम्‍मिन् मेःक्‍खिम् चोःक्‍माआङ् हिम्‍मो ताःप्‍मा मे़गिसे़न्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खुने़ॽओबा अङे़ःक्‌वाःन् सेसेमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमुक्‍साम्‍लाम्‍बा हाङ्‌सिङ्‌बारो॥  
\v 21 खुने़ॽ ये़म्‍बित्‍छाॽसाःधिक् कत्तुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़ कुमिङ्‌ङिन् ये़सु\f * \fr 1:21 \ft “ये़सु” सुत्‍लाःल्‍ले़ कुबेःङ्‌ग “निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ ताङ्‌से़ःप्‍तुसिॽ” पोःङ्‌लो॥\f* वाःत्ते़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ल्‍ले़ कुमनाहाॽ खुनिॽ लायोलाम् ताङ्‌से़ःप्‍तुसिॽरो॥”  
\v 22 माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पालाम्\f * \fr 1:22 \ft माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा फाॽइन् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुइङ्‌घङ् के़बाःप्‍पा मनारो॥ अक्‍तङ्‌बा मनाःल्‍ले़ ताःन्‍दि के़बोःङ्बा पाःन्‍नाङ् पाःत्तुॽरो॥\f* यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ उन्‍छेःन् अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुआङ् वये़बा पाःन्‍निन् के़त्‍ल फाॽआङ् कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ पोःक्‍खे़बारो–  
\v 23 “सिसादिङ् मे़न्‍छियाॽइन् मे़न्‍छुक्‍मा पोःङ्‌ङाङ् ये़म्‍बित्‍छाॽसाःधिक् कत्तुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् इम्‍मानुएल मे़मे़त्तुॽरो॥ ‘इम्‍मानुएल’ फाॽइङ्‌ग ‘निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् आनिॽनु वाॽ’ पोःङ्‌लो॥”\f * \fr 1:23 \ft यसैया ७.१४\f* 
\v 24 आल्‍ल युसुफे़न् से़प्‍माङ्‌मोलाम् सोरे़आङ् यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ कुमाङ्‌लाइङ्‌बाल्‍ले़ मे़त्तुबा कुइसिःक्‍के मरियम्‍मिन् मेःक्‍खिम् मे़त्तु, हे़क्‍क्‍याङ् कुहिम्‍मो तारुरो॥  
\v 25 कर मरियम्‍मिन् मे़न्‍छुक्‍मा वये़र थारिक् खुन्‍छिॽ सोरिक् मे़इप्‍से़त्‍छिन्‍लो॥ याङ्‌सि मरियम्‍मिल्‍ले़ साः कत्तुआङ् युसुफरे़ खे़न् अङे़ःक्‌वाःन् ये़सु मिङ् वाःत्तुरो॥ 
\c 2  
\s1 सिक्‍कुम्‍निबा खागे़इक्‍पाहाॽ ये़सुःन् सेवा मे़त्‍छे़ मे़दाःॽ 
\p  
\v 1 आल्‍ल ये़सुःन् यहुदिया थुम्‍मोबा बे़थलेहे़म पाङ्‌जुम्‍मो सावाःन्‍छिङ्‌बा ये़म्‍मो हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ खे़प्‍मो हाङ् चोगुर वये़रो॥ ये़सुःन् सावाःन्‍छिङ्‌ङाङ् नाम्‍गे़न् पिसाङ्‌बा लाजेॽलाम् सिक्‍कुम्‍निबा खागे़इक्‍पाहाॽ यरुसले़म्‍मो मे़द्‌ये़, हे़क्‍क्‍याङ्  
\v 2 अक्‍खेलॽरिक् पाःन् सेःन्‍मे़दोसु, “यहुदिहाॽरे़\f * \fr 2:2 \ft यहुदिहाॽ–अब्राहामरे़ कुमुॽइदाङ्‌साहाॽ यहुदि मे़मे़त्तुसिॽरो॥\f* खुनिॽ हाङ् के़बोःङ्‌बाआङ् सागे़वाःन्‍छिङ्‌बान् आत्तो वाॽबे? आनिगे़ नाम्‍गे़न् पिसाङ् कुसावाःन्‍छिङ्‌माल्‍ले़न् मिक्‍सेःन् के़बिबा खेःम्‍सिक्‍किन् निःसुम्‍बे़आङ् खुने़ॽ कुसेवा चोःक्‍से़ त्‍ये़ॽइगे़बारो॥” 
\p  
\v 3 हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ कन् पाःन्‍निन् खे़प्‍सुआङ् कुनिङ्‌वाॽबाल्‍ले़ साॽरिक् ये़ःक्‍खु, हे़क्‍केलॽरिक्‍के खुने़ॽनुए यरुसले़म्‍मोबा के़रे़क् मनाहाॽआङ् खुनिॽ निङ्‌वाॽबाल्‍ले़ साॽरिक् ये़ःक्‍खुसिरो॥  
\v 4 हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ के़रे़क् तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ उःत्तुसिआङ् कन् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍त मे़प्‍मनाबान् आत्तो सावाःन्‍छिङ्‌मा के़बोःङ्‌बा वाॽबे लॽरिक् सेःन्‍दोसुसि॥  
\v 5 खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “यहुदिया थुम्‍मोबा बे़थलेहे़म्‍मो खुने़ॽ सावाःन्‍छिङ्‌मा के़बोःङ्‌बा वाॽरो॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् साप्‍तुआङ् पत्– 
\q1  
\v 6 ‘यहुदिया थुम्‍मोबा बे़थलेहे़म्‍मे, 
\q1 खे़ने़ॽग यहुदियाबा पाङ्‌जुम्‍हाॽओ साॽरिक् के़ये़क्‍पा के़जोःक्‍लो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ने़ॽ के़बाङ्‌जुम्‍लाम् हाङ्‌युक्‍पाधिक् ताःरो, 
\q1 खुने़ॽग मे़ल्‍लुक्‍कम्‍बा कुइसिःक् पोःङ्‌ङाङ् आमना इस्राइलिहाॽ कम्‍ब्राङ् के़मे़प्‍पा पोःङ्‌लो॥’”\f * \fr 2:6 \ft मिका ५.२\f* 
\p  
\v 7 हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ खे़न् सिक्‍कुम्‍निबा खागे़इक्‍पाहाॽ स्‍वाःत्ताङ् उःत्तुसि हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽलाम् खेःम्‍सिक्‍पान् थाःम्‍सिङ्‌बा कुजे़क् ये़म्‍मिन् निङ्‌वाॽ खोःसु॥  
\v 8 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ अक्‍खे मे़त्तुसिर बे़थलेहे़म्‍मो पाङ्‌घुदेःसुसि, “पेगे़म्‍मे़ॽआङ् अङे़ःक्‌वाःन् कोःत्ते़म्‍मे़ॽ॥ खे़न् अङे़ःक्‌वाःन् के़घोःसुम्‍ने़ फाॽग्र फे़रे़म्‍मे़ॽआङ् इङ्‌गाॽ आमे़त्ते़म्‍मे़ॽओ॥ इङ्‌गाॽआङ् खुने़ॽ सेवा मे़त्तुङ्‌लो॥”  
\v 9 हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ पाःत्तुबा पाःन्‍निन् मे़घे़प्‍सुआङ् खे़ङ्‌हाॽ मे़धासिङ्‌लो॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खे़न् खेःम्‍सिक्‍पान् याम्‍मो मे़निःसु हे़क्‍क्‍याङ् खुनिॽ तगि तगि पेआङ् अङे़ःक्‌वा वये़बा हिम्‌कुदोःप्‍मा के़रे़आङ् फन्‍छिङ्‌लो॥  
\v 10 खे़ङ्‌हाॽरे़ खे़न् खेःम्‍सिक्‍पान् याम्‍मो मे़निःसुआङ् साॽरिक् मे़सःत्ते़॥  
\v 11 हिम् सिगाङ् मे़लाःस्‍से़ल्‍ले़ अङे़ःक्‌वाःन् नु कुम्‍मा मरियम्‍मिन् मे़निःसुसिरो॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ साम्‍बोःन्‍नाङ् अङे़ःक्‌वाःन् सेवा मे़मे़त्तु, हे़क्‍क्‍याङ् सुःक्‌वाःन्‌मे़भाःक्‍खुआङ् साम्‍म्‍याङ्, थिक् परिक्‍पा इमे़ल्‍लुङ्‌बा साङ्‌सिङ् नु कुनाम् के़नुॽबा मुर्रहाॽ मे़दोःन्‍दु मे़बिरुरो॥ 
\p  
\v 12 हे़क्‍क्‍याङ् से़प्‍माङ्‌मो माङ्‌लाइङ्‌बाल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍लो मे़नुःक्‍खे़म् मे़बेगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ लॽरिक् साम्‍दिङ् पिरुसिबाल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ वेॽलाम् आबाङे लाजेॽओ मे़नुःक्‍खे़ मे़बेरो॥ 
\s1 मिस्र लाजेॽओ मे़घे़त्‍छिङ् मे़बेःक् 
\p  
\v 13 खे़न् सिक्‍कुम्‍निबा खागे़इक्‍पाहाॽ मे़बे हे़क्‍क्‍याङ् यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ कुमाङ्‌लाइङ्‌बाधिक् युसुफरे़ कुसे़प्‍माङ्‌मो थाःन्‍छिङ्‌ङाङ् अक्‍खे मे़त्तु, “पोगे़ॽआङ् अङे़ःक्‌वाःन् नु कुम्‍माःन् तेॽरे़से़ॽआङ् मिस्र लाजेॽओ खे़त्‍छिङ् पेगे़ॽ, हे़क्‍क्‍याङ् इङ्‌गाॽ मे़म्‍मे़त्ते थारिक् खे़ने़ॽ खे़प्‍मोए वये़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ अङे़ःक्‌वाःन् से़प्‍मा फाॽआङ् कोःत्तुर वाॽरो॥”  
\v 14 बा खे़न् से़न्‍दिक्‍सा युसुफरे़ अङे़ःक्‌वाःन् नु कुम्‍माःन् तेॽरुसिआङ् मिस्रओ खे़त्‍छिङ् पेरो॥  
\v 15 हे़रोद हाङ्‌ङिन् मे़न्‍छिःए थारिक् खुने़ॽ खे़प्‍मोए याःक्‍ते़रो॥ हे़क्‍केलॽरिक् यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पालाम् इङ्‌गाॽ आस्‍साःन् मिस्रलाम् लाःक्‍कात् उःत्तुङ्‌लो लॽरिक्‌उन्‍छेःन् पाःत्तुबान् के़रे़रो॥\f * \fr 2:15 \ft होसे ११.१\f* 
\s1 हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ अङे़ःक्‌वाहाॽ से़प्‍पाङ्‌घुसिॽ 
\p  
\v 16 आल्‍ल हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ सिक्‍कुम्‍निबा खागे़इक्‍पाहाॽरे़ हे़क्‍केलॽरिक् खुने़ॽ इङ्‌मे़ले़क्‍तुआङ् वेॽ लाम् मे़बेबा निङ्‌वाॽ खोःसुआङ् साॽरिक् कुसिक् पोगे़रो॥ खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ थक्‍सुबाहाॽ पाङ्‌घुसिआङ् बे़थलेहे़म नु खे़न् खिरिबा तङ्‌बे ने़त्‍छिआङ् योबा ये़म्‍बित्‍छाॽ अङे़ःक्‌वा साःहाॽ के़रे़क् से़प्‍पाङ्‌घुसिरो॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़न् सिक्‍कुम्‍निबा खागे़इक्‍पाहाॽलाम् खेःम्‍सिक्‍पान् तङ्‌बे ने़त्‍छिआङ्धो तगि थाःम्‍सिङ्‌बा निङ्‌वाॽ खोःसुआङ् वये़रो॥  
\v 17 खे़ङ्‌ग यर्मिया माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् उन्‍छेःन् पाःत्तुबा माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन्‍निन् के़रे़बारो– 
\q1  
\v 18 “के़हाःप्‍मा के़भिःक्‍मा नु मेरिङ् के़धक्‍मा यम्‍बा इक्‍लाःन् रामा पाङ्‌जुम्‍मो खे़म्‍दे़त्‍लो, 
\q1 राहे़लरे़ कुस्‍साःहाॽ हाःप्‍तुसिॽरो॥ खे़ङ्‌ग हाङ्‌हाङ् मे़त्‍छिङ्‌मा मे़दे़न्‍ने़न्‍लो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ कुस्‍साःहाॽ के़रे़क् मे़स्‍ये़रो॥”\f * \fr 2:18 \ft यर्मिया ३१.१५\f* 
\s1 युसुफे़न् नु मरियम्‍मिन् मिस्रलाम् नुःङ्‌सिॽ 
\p  
\v 19 आल्‍ल हे़रोद हाङ्‌ङिन् स्‍ये़आङ् मिस्र लाजेॽओ युसुफे़न्‍नु यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ कुमाङ्‌लाइङ्‌बान् कुसे़प्‍माङ्‌मो थाःन्‍छिङ्‌ङाङ्  
\v 20 मे़त्तु, “पोगे़ॽआङ् अङे़ःक्‌वाःन् नु कुम्‍माःन् इस्राइल लाजेॽओ तेॽरे़से़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ अङे़ःक्‌वाःन् से़प्‍मा के़गोःप्‍पे़न्‌स्‍ये़आङ् होःप्‍लो॥”  
\v 21 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ युसुफरे़ अङे़ःक्‌वाःन् नु कुम्‍माःन् इस्राइल लाजेॽओ तेॽरुसि॥  
\v 22 कर हे़रोद हाङ्‌ङिन् स्‍ये़आङ् खुने़ॽ कुले़क्‌वा कुस्‍साः अर्खिलाउसरे़ यहुदिया थुम्‍मो हाङ् चोगुर वाॽ के़लॽबान् युसुफरे़ निङ्‌वाॽ खोःसुआङ् खुने़ॽ खे़प्‍मो पेःक्‍मा किःसे़॥ हे़क्‍क्‍याङ् माङ्‌लाइङ्‌बाल्‍ले़ याम्‍मो से़प्‍माङ्‌मो साम्‍दिङ् पिरुबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खुने़ॽ गालिल थुम्‍मो पेआङ्  
\v 23 नासरत पाङ्‌जुम्‍मो वाॽमा हेःक्‍ते़रो॥ कङ्‌ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽरे़ “निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ थुक्‍तुबाङ्‌ग नासरि मे़मे़त्तु”\f * \fr 2:23 \ft यसैया ११.१\f* लॽरिक् मे़बाःत्तुबा पाःन्‍निन् के़रे़बारो॥ 
\c 3  
\s1 बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःल्‍ले़ दाङ्‌बाल्‍ले़ कुलाम्‍मिन् यारिप् चोगुॽ 
\r मर्कुस १.१-८, लुका ३.१-९, १५-१७, युहुन्‍ना १.१९-२८ 
\p  
\v 1 खे़न् ये़म्‍मो\f * \fr 3:1 \ft नाःत्‍ला सुम्‍सिओबा पाःन्‍निन् नाःत्‍ला ने़त्‍छिनुःल्‍ले़ तङ्‌बे २८ एगाङ् पोःक्‍खे़बारो॥\f* बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍ना मे़प्‍मनाबा मनाःन् यहुदिया थुम्‍मोबा एःक्‍सादे़न्‍नो अक्‍खेलॽरिक् इङ्‌भन् चोगुर त्‍ये़,  
\v 2 “खिनिॽ लायोलाम् हिन्‍दे़म्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिन्\f * \fr 3:2 \ft साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिन् नु निङ्‌वाॽफु हाङ्‌जुम्‍मिन् लत्‍छासि॥ यहुदिहाॽरे़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमिङ्‌ङिन् मे़म्‍बाःत्तुन्, खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ निङ्‌वाॽफु हाङ्‌जुम् मे़ःन्, कर साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम् मे़बाःत्तुॽ॥\f* निःत्ताङ्‌ङे त्‍ये़आङ् वाॽरो॥”  
\v 3 खुने़ॽ कुयाःम्‍बेओ माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा यसैयाःल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुआङ् वाॽरो, 
\q1 “खुने़ॽ एःक्‍सादे़न्‍नो अक्‍खेलॽरिक् के़अःक्‍पा इक्‍लारो, 
\q1 ‘दाङ्‌बाल्‍ले़ कुमाराम्‍मिन् यारिप् चोगे़म्‍मे़ॽआङ् कुलाम्‍हाॽ तोःन्‍दोःन्‌चोगे़म्‍मे़ॽ!’”\f * \fr 3:3 \ft यसैया ४०.३\f* 
\p  
\v 4 आल्‍ल युहुन्‍नाःल्‍ले़ उमेरे़ कुमुरिक्‍लाम् थाक्‍मनाबा तेःत्तिन् चाक्‍खुआङ् से़होबा फॽइ युप्‍सुरो॥ खुने़ॽ कुजामाङ्‌ग निःङ्‌घुःक्‌वा नु ताम्‍भुङ् सक्‌वाघु वये़रो॥  
\v 5 यरुसले़म ये़क्‌यक्‍लाम् नु यहुदिया थुम् हे़क्‍क्‍याङ् यर्दन यङ्‌घङ् खिरिबा के़रे़क् थुम्‍हाॽओलाम् मनाहाॽ कुदुम्‍से़  
\v 6 मे़द्‌ये़आङ् इङ्‌गाॽ लायोबाआरो मे़बाःत्तुर यर्दन यङ्‌घङ्‌ङो खुने़ॽलाम् बप्‍तिस्‍मा मे़बोःक्‍खे़रो॥ \fig युहुन्‍नाःल्‍ले़ मनाहाॽ बप्‍तिस्‍मा पिरुसिॽ|src="DN00408b.tif" size="span" loc="mat.3:1-17" ref="३.६" \fig* 
\v 7 कर यरिक् फरिसिहाॽ नु सदुकिहाॽ\f * \fr 3:7 \ft फरिसिहाॽ नु सदुकिहाॽ वेॽ वेॽ परिक्‍पा यहुदि साम्‌यो के़नाःप्‍पा मना मे़वये़॥ कङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ याःम्‍बेओ नुःरिक्‍काङ् ले़मारे़ लागि पाःन्‍सुत्‍लाओ ओमत्ते़ॽओ॥\f* बप्‍तिस्‍मा पोःङ्‌से़ खुने़ॽओ मे़द्‌ये़र मे़बत्‍छे़बा निःसुसिआङ् अक्‍खे मे़त्तुसिर फे़ःक्‍तुसि, “असेःक्‍सासे, खिनिॽ कन् के़दाःबार के़बप्‍पा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुघुम्‍दिङ्‌लाम् खे़त्‍छिङ्‌ङे़म्‍मे़ॽ फाॽआङ् हाःत्‍ले़ के़मे़त्तिबे?  
\v 8 लायोलाम् के़हिन्‍दिबा पाःन्‍निन् ओसेःन्‍दाङ् चोःक्‍से़ नुःबा याःम्‍बक् चोगे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 9 आनिगे़ग अब्राहामरे़ कुस्‍साःसिगे़, खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खुम्‍दिङ्‌लाम् खे़त्‍छिङ्‌मा सुक्‍तिगे़ॽ फाॽआङ् निङ्‌वाॽ मे़इःत्ते़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ग कन् लुङ्‌हाॽआङ् अब्राहामरे़ कुस्‍साः चोःक्‍मा सुक्‍तुसिॽरो॥  
\v 10 आल्‍लोसा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुघासे़न्‍निल्‍ले़ तःन्‍दिङ्‌ग सिङ्‌बुङ्‌मो\f * \fr 3:10 \ft कप्‍मो सिङ्‌बुङ्‌ङिन् मनानु मे़दङ्‌घुआङ् वाॽ॥ सिङ्‌बुङ्‌ङो नुःबा कुजाॽ मे़धोःक्‍ने़न्बाल्‍ले़ खे़न् ताङ्‌मनाबा हे़क्‍के नुःबा याःम्‍बक् मे़न्‍जोःक्‍मना मनाहाॽ खुम्‍दिङ् मे़बिरुसिरो॥\f* खा चुक्‍मा इःत्ते़आङ् वाॽ॥ नुःबा सिङ्‌सेॽ मे़न्‍धोःक्‍मनाबा सिङ्‌बुङ्‌हाॽ के़रे़क् ताङ्‌माआङ् मिओ लाप्‍फुमा पोःङ्‌लो॥ 
\p  
\v 11 लायोलाम् के़हिन्‍दिआङ् इङ्‌गाॽग च्‍वाःत्तिल्‍ले़ बप्‍तिस्‍मा पिनिङ्‌लो, कर आएगाङ् के़दाःबे़ङ्‌ग इङ्‌गाॽनुःल्‍ले़आङ् मुक्‍साम्‍साबा चोःक्‍लो॥ खुने़ॽ कुलाङ्‌सुःप्‍हाॽ इङ्‌गाॽ योःक् कुइसिःक् पङ्‌माआङ् मे़लाॽआन्‍लो॥ खुने़ॽ सेसेमाङ् नु मिःल्‍ले़ बप्‍तिस्‍मा के़बिरिॽरो॥  
\v 12 कुभॽएःत्तिल्‍ले़ सिःन् आःम्‍मा फाॽआङ् खुने़ॽ यारिप् वाॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ तुगुर सुप्‍सुआङ्‌सिःन् चाधोःक्‍लाओ चिक्‍खुॽ हे़क्‍क्‍याङ् कुहक्‍हाॽ आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़न्‍छिःमनाबा मिओ हाःन्‍दुदेःसुॽरो॥” 
\s1 युहुन्‍नाःल्‍ले़ ये़सुःन् बप्‍तिस्‍मा पिरुॽ 
\r मर्कुस १.९-११, लुका ३.२१-२२ 
\p  
\v 13 खे़न् ये़म्‍मो ये़सुःन् गालिल थुम्‍मोलाम् यर्दन यङ्‌घङ्‌ङो बप्‍तिस्‍मा पोःङ्‌से़ युहुन्‍नारो त्‍ये़रो,  
\v 14 कर युहुन्‍नारे़ अत्तुर खुने़ॽ अक्‍खे मे़त्तु, “इङ्‌गाॽने़ खे़ने़ॽनु बप्‍तिस्‍मा पोःङ्‌मा के़बोःङ्‌बा, आक्‍खेलॽरिक् खे़ने़ॽ इङ्‌गाॽओ के़द्‌ये़बाबे?” 
\p  
\v 15 ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “आल्‍लोरे़ लागि अक्‍खेए पोःङ्‌लरो, अक्‍खेलॽरिक् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ के़रे़क् निङ्‌वाॽ चोगुबा पाःन्‍निन् के़त्‍लरो॥” हे़क्‍क्‍याङ् युहुन्‍नाःन् ते़न्‍दे़आङ् खुने़ॽ बप्‍तिस्‍मा पिरुरो॥ 
\p  
\v 16 ये़सुःन् बप्‍तिस्‍मा पोःक्‍खे़आङ् च्‍वाःत्तोलाम् लाःक्‍कात् लःन्‍दे़नुमे़ःन्‍ने ताङ्‌साक्‍पे़न्‌हरे़आङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुसेसेमाङ्‌ङिन् पुत्तुःक्‍के हे़क्‍के खुने़ॽ कुसम्‍दाङ् ये़ःर पत्‍छे़बा निःसुरो॥  
\v 17 हे़क्‍क्‍याङ् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌लाम् अक्‍खेलॽरिक् इक्‍लाधिक् त्‍ये़, “कन् आमिःम् आस्‍साःरो, इङ्‌गाॽ खुने़ॽनु साॽरिक् सःत्ताङ्‌ङाङ् वाॽआरो॥” 
\c 4  
\s1 माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ ये़सुःन् कुनिङ्‌वाॽ साॽरु 
\r मर्कुस १.१२-१३, लुका ४.१-१३ 
\p  
\v 1 हे़क्‍क्‍याङ् सेसेमाङ्‌ङिल्‍ले़ ये़सुःन् माफे़न्‍साम्‍लाम्\f * \fr 4:1 \ft माफे़न्‍साम्–कन् फाॽइन् सैतानलो॥\f* कुनिङ्‌वाॽ साॽसे़ एःक्‍सादे़न्‍नो तेॽरुरो॥  
\v 2 खे़प्‍मो खुने़ॽ लिबोःङ्‌(४०) से़न्‍दिक् नु ले़न्‍दिक् थारिक् थेआङ् मे़जने़न्‍नाङ् साॽरिक् कुसे़त्‍लाःक्‍ते़रो॥  
\v 3 हे़क्‍क्‍याङ् माफे़न्‍साम्‍मिन् खे़प्‍मो त्‍ये़आङ् खुने़ॽ अक्‍खे मे़त्तुर कुनिङ्‌वाॽ साॽरु, “खे़ने़ॽ निङ्‌वाॽफुसाःने़ फाॽग्र कन् लुङ्‌हाॽ खरे़ःङ् पोःक्‍खे़ॽ फाॽआङ् मे़त्ते़ॽ॥” 
\p  
\v 4 कर ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “हे़क्‍के मे़जोःक्‍कान्, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साम्‌योसाप्‍लाओ मोसारे़ अक्‍खेलॽरिक् साप्‍तुआङ् पत्, ‘मे़न्‍छाम् याप्‍मिःङ्‌ग कुजाःल्‍ले़रक् मे़हिङ्‌ने़न्‌, कर निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ पाःत्तुबा के़रे़क् पाःन्‍निल्‍ले़ हिङ्‌॥’”\f * \fr 4:4 \ft साम्‌योथिम्‌इङ्‌जाःङ् ८.३\f* 
\p  
\v 5 हे़क्‍क्‍याङ् माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ खुने़ॽ यरुसले़म्‍मो तेॽरुआङ् माङ्‌हिम्‍मोबा के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ केःम्‍बा चम्‍जम्‍बा ते़न्‍नो ये़प्‍सुआङ् मे़त्तु  
\v 6 “खे़ने़ॽ से़क्‍खाए निङ्‌वाॽफुसाःने़ फाॽग्र पिन्‍दे़ थ्‍ये़ॽ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साम्‌योसाप्‍लाओ अक्‍खेलॽरिक् साप्‍ते़आङ् पत्, ‘निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमाङ्‌लाइङ्‌बाहाॽ खे़ने़ॽ के़लागि इङ्‌जाःङ् पिरुसिआङ् खे़ने़ॽ थाःङ्धाःङ्‌ङे खुनिॽ हुक्‍को के़म्‍दाःक्‍काङ् के़लाङ्‌ङिन् लुङ्‌ङो मे़धाम्‍सिङ्‌ङिन्‍लो॥’”\f * \fr 4:6 \ft निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ९१.११-१२\f* 
\p  
\v 7 ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “कर साम्‌योसाप्‍लाओ याम्‍मो अक्‍खेलॽरिक्‍काङ् साप्‍ते़आङ् पत्, ‘दाङ्‌बा के़निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ मे़साॽरे़न्‍ने़ॽ॥’”\f * \fr 4:7 \ft साम्‌योथिम्‌इङ्‌जाःङ् ६.१६\f* 
\p  
\v 8 हे़क्‍क्‍याङ् माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ खुने़ॽ साॽरिक् चम्‍जम्‍बा कोःक्‍माओ तेॽरुआङ् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा के़रे़क् हाङ्‌जुम्‍हाॽ हे़क्‍क्‍याङ् खे़प्‍मोबा पयम्‌यम्‍बा नु नुःब्‌नुःबा पाःन्‍हाॽ ओसेःन्‍धाक्‍तुआङ्  
\v 9 मे़त्तु, “खे़ने़ॽ साम्‍बोःन् के़भन्‍छिङ्‌ङाङ् इङ्‌गाॽ सेवा के़मे़त्ताने़ फाॽग्र कङ्‌हाॽ के़रे़क् पिने़ॽ॥” 
\p  
\v 10 ये़सुरे़ खे़न् मे़त्तु, “सैताने, कप्‍मोलाम् पेगे़ॽ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साम्‌योसाप्‍लाओ अक्‍खेलॽरिक् साप्‍ते़आङ् पत्, ‘खे़ने़ॽ दाङ्‌बा के़निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन्‍लक् सेवा मे़त्ते़ॽ हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽइन्‍लक् कुसेवा चोगे़ॽओ॥’”\f * \fr 4:10 \ft साम्‌योथिम्‌इङ्‌जाःङ् ६.१३\f* 
\v 11 हे़क्‍क्‍याङ् माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ ये़सुःन् ले़रुधआङ्‌माङ्‌लाइङ्‌बाहाॽ मे़द्‌ये़ हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ कम्‍ब्राङ् मे़मे़त्तु॥ 
\s1 ये़सुरे़ माङ्‌सेवा याःम्‍बक् चोःक्‍मा हेःक्‍तु 
\r मर्कुस १.१४-१५, लुका ४.१४-१५ 
\p  
\v 12 आल्‍ल ये़सुरे़ युहुन्‍नाःन् पुङ्‌लाहिम्‍मो मे़साक्‍तुआङ् याक्‌के़लॽबा खे़प्‍सुआङ् खुने़ॽ गालिल थुम्‍मो नुःक्‍खे़ पे॥  
\v 13 खुने़ॽ नासरत पाङ्‌जुम्‍मिन् ले़रुआङ् कपर्नहुम पाङ्‌जुम्‍मो वाॽसे़ पेरो॥ खे़ङ्‌ग गालिल वरक्‍किल्‍ले़ कुबेसाङ् नाप्‍तालि नु जबुलुन थुम्‍मो ने़रो॥  
\v 14 माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा यसैयाःल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुबा पाःन्‍निन् के़रे़बारो– 
\q1  
\v 15 “यर्दन यङ्‌घङ्‌ङिल्‍ले़ नाधाःम्‍बिबा गालिल वरक्‍किल्‍ले़ कुबेसाङ्‌बा नाप्‍तालि नु जबुलुन के़युङ्‌बा याप्‍मिसे, 
\q1 गालिल थुम्‍मो के़वाॽबा थिम्‍मे़न्‍दङ् सुवाङ्से, 
\q1  
\v 16 खादाम्‍मो के़वाॽबा मनाहाॽरे़ पयम् यम्‍बा ओःत्तिःन् मे़निःसुरो॥ 
\q1 सिःमे़ल्‍ले़न् खामाक्‍माओ के़वाॽबाहाॽरे़ खुनिॽ लुम्‍मो ओःत्तिधिक् ओःत्‍लो॥”\f * \fr 4:16 \ft यसैया ९.१-२\f* 
\p  
\v 17 खे़न् ये़म्‍माङ्धो ये़सुरे़ अक्‍खे पाःत्तुर इङ्‌भोःमा हेःक्‍तु, “लायोलाम् हिन्‍दे़म्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिन् निःत्ताङ्‌ङे त्‍ये़आङ् वाॽरो॥” 
\s1 ये़सुरे़ थिक्‍सिगेःक्‍पा हुॽसाम्‍बाहाॽ सेगुसि 
\r मर्कुस १.१६-२०, लुका ५.१-११ 
\p  
\v 18 थिक् ये़न् ये़सुःन् गालिल वरक्‍किल्‍ले़ कुयाओ लाङ्‌घेगे़र वये़ल्‍ले़ पत्रुस मे़प्‍मनाबा सिमोने़न् नु कुन्‍साॽ आन्‍द्रियासे़न् निःसुसि॥ खे़ङ्‌हाॽ वरक्‍को योःङ् ले़प्‍ते़त्‍छुर यागे़त्‍छि, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ योःङ् के़ले़प्‍पा वये़त्‍छिरो॥  
\v 19 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ आएगाङ् थाने़त्‍छे़ॽओ, खिन्‍छिॽ ङा के़दे़म्‍सु के़दाःत्‍छुबा कुइसिःक् इङ्‌गाॽओ मना के़दाःप्‍पा चोःक्‍ने़त्‍छिङ्‌लो॥”  
\v 20 खिमो खे़ङ्‌हाॽरे़ खुन्‍छिॽ योःङ्‌ङिन् ने़स्‍से़त्‍छु थ्‍ये़से़त्‍छुआङ् खुने़ॽनु पेसि॥  
\v 21 खे़प्‍मोलाम् मिसाक् नानाक् पेःल्‍ले़ ये़सुरे़ जब्‍दियारे़ कुस्‍साः याकुब नु खे़ल्‍ले़ कुन्‍साॽ युहुन्‍नाःन् निःसुसि॥ खे़ङ्‌हाॽ खुन्‍छिॽ पाःन्‍नु खःङ्‌बेओ योःङ् ले़म्‍दे़त्‍छुर यागे़त्‍छि॥ ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ उःत्तुसिनुमे़ःन्‍ने  
\v 22 खःङ्‌बेन् नु खुन्‍छिॽ पाःन् ले़रे़त्‍छु थ्‍ये़से़त्‍छुआङ् ये़सुःन्‍नु पेसिरो॥ 
\s1 गालिलओ ये़सुरे़ कुमाङ्‌सेवा याःम्‍बक्‍किन् 
\r लुका ६.१७-१९ 
\p  
\v 23 ये़सुरे़ यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍हाॽओ निसाम् हुॽरुसिर निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ सुनाइङ् से़ःसु, हे़क्‍क्‍याङ् के़रे़क् परिक्‍ले़न् तुक्‍मा यॽमालाम् के़दुक्‍पाहाॽ वेःन्‍दुसिर गालिल थुम्‍मो खाराक् ताक्‍कन्‍दे़रो॥  
\v 24 ये़सुरे़ कुयाःम्‍बेओ इङ्‌घङ्‌ङिन् सिरिया लाजेॽ खाराक् से़ःरे़, हे़क्‍क्‍याङ् यरिक् परिक्‍ले़न् तुक्‍माल्‍ले़ तरुसिबा मनाहाॽ, के़दुक्‍पाहाॽ, फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ याङ्‌घुसिबाहाॽ, हे़क्‍क्‍याङ् थप्‍मा के़मःबाहाॽ नु के़दुक्‍पा के़यॽबाहाॽ खुने़ॽओ मे़दारुसिआङ् खे़ङ्‌हाॽ के़रे़क् नुसुसिरो॥  
\v 25 हे़क्‍क्‍याङ् गालिल थुम्, थिबोःङ् पाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़न्‌थुम्, यरुसले़म, यहुदिया नु यर्दन यङ्‌घङ् नाधाःम्‍बिबा थुम्‍मोलाम् के़दाःबा यरिक् मनाहाॽरे़ खुने़ॽ मे़दिम्‍दुरो॥ 
\c 5  
\s1 ये़सुरे़ कोःक्‍माओ से़ःसुबा खाहुन् 
\r लुका ६.२०-२३ 
\p  
\v 1 आल्‍ल ये़सुरे़ यरिक् मनाहाॽ निःसुसिआङ् कोःक्‍माओ थाःङ् पेआङ् युङ्‌सिङ्, हे़क्‍क्‍याङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽआङ् खे़त्‍थो मे़बेआङ् कुघिरि मे़युङ्‌सिङ्॥  
\v 2 हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ अक्‍खेलॽरिक् खे़ङ्‌हाॽ हुॽमा हेःक्‍तुसि– 
\q1  
\v 3 “के़रे़क् पाःन्‍नो निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् चाहाबा के़जोःक्‍पाहाॽ\f * \fr 5:3 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “याम्‍साम्‍मो याङ्‌गे़साॽबाहाॽ” पोःङ्॥\f* मुॽइसाबासिरो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिन् खे़ङ्‌हाॽरे़न्‍नेरो॥ 
\q1  
\v 4 मेरिङ् के़धक्‍पाहाॽ मुॽइसाबासिरो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ हाङ्‌हाङ् मे़त्‍छिङ्‌मान् मे़घोःसुॽरो॥ 
\q1  
\v 5 चुङ्‌जिगे़न् नःम्‍नःम्‍बा मनाहाॽ मुॽइसाबासिरो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मान् खे़ङ्‌हाॽरे़न्‍नेरो॥ 
\q1  
\v 6 हे़क्‍क्‍याङ् साम्‌योनिबा याःम्‍बक् चोःक्‍माओ स्‍याङ्‌मे़न्‍दाङ् के़बप्‍पाहाॽ मुॽइसाबासिरो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ हे़क्‍के चोःक्‍मा खे़ङ्‌हाॽ फाॽरुसिॽरो॥ 
\q1  
\v 7 वेॽ मनाहाॽ लुङ्‌माॽ के़दुक्‍पाहाॽ मुॽइसाबासिरो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ लुङ्‌माॽ मे़दुक्‍तुसिॽरो॥ 
\q1  
\v 8 सिक्‍लुङ्‌मो सेसे के़वाॽबाहाॽ मुॽइसाबासिरो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् मे़निःसुॽरो॥ 
\q1  
\v 9 नादङ् के़जोःक्‍पाहाॽ मुॽइसाबासिरो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽग निङ्‌वाॽफुसाः मे़बोःङ्‌लो॥ 
\q1  
\v 10 साम्‌योनिबा याःम्‍बक् मे़जोगुल्‍ले़ मनाहाॽरे़ तुक्‍खे मे़जाःत्तुसिबाहाॽ मुॽइसाबासिरो, 
\q1 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग खे़ङ्‌हाॽरे़न्‍नेरो॥ 
\p  
\v 11 इङ्‌गाॽ चोगुङ्‌ङिल्‍ले़ मनाहाॽरे़ खिनिॽ किनाःन्‍दि के़म्‍बिरिॽ, तुक्‍खे के़म्‍जाःत्तिआङ् खिनिॽ तक्‍ले़ङ्‌वाओ फोत्‍याबा फे़न् पाःन्‍हाॽ मे़बाःत्तुल्‍ले़ मुॽइसाबा के़बोःक्‍खिरो॥  
\v 12 खे़न् ये़म्‍मो पसःत् सःत्ते़म्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो खिनिॽ थुम्‍घोःन् यम्‍बा चोःक्‍लो॥ उन्‍छेःन्‍स्‍मा माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽआङ् मनाहाॽरे़ बा हे़क्‍केए मे़मे़त्तुसिरो॥ 
\s1 युम् नु ओःत्तिलाम् कुबि 
\r मर्कुस ९.५०, लुका १४.३४-३५, ११.३३ 
\p  
\v 13 खिनिॽग इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माओबा युम्‍निङ्‌लो, कर युम्‍मिल्‍ले़ कुलिम्‍मे़न् माःबेःक्‍ने़ फाॽग्र याम्‍मो के़लिम्‍बा चोःक्‍मा सुक्‍मे़दे़त्‍ने़न्‍लो॥ खे़ल्‍ले़ कुयाःम्‍बक् थेआङ् होःप्‍लो, कर खे़ङ्‌ग लाप्‍फुमा पोःङ्‌ङाङ् मनाहाॽरे़ मे़दोॽरुरो॥  
\v 14 खिनिॽग इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा ओःत्तिनिङ्‌लो॥ कोःक्‍माओबा ये़क्‌यक्‍किन् थेःल्‍ले़आङ् इःप्‍मा मे़सुक्‍तुन्॥  
\v 15 आत्तिल्‍ले़आङ् सेमिःन् हाःन्‍दुआङ् नइमाल्‍ले़ मे़सुःप्‍तुन्, कर हिम् सिगाङ्‌बा के़रे़क् मनाहाॽ खानिःमा मे़सुक्‍ल फाॽआङ् थो सेमि युङ्‌दे़न्‍नो युक्‍खुॽरो॥  
\v 16 हे़क्‍केलॽरिक् सेमिःन् ओःप्‍पा हे़क्‍केए खिनिॽ के़जोगुम्‍बा सुयाःम्‍बक्‍हाॽ मनाहाॽ ओसेःन्‍धाक्‍ते़म्‍सिम्‍मे़ॽओ, हे़क्‍क्‍याङ् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा खिनिॽ निङ्‌वाॽफुपाःल्‍ले़ कुनारा मे़भोःसुॽरो॥ 
\s1 ये़सुरे़ साम्‌योथिम्‍मिन् के़त्तु 
\p  
\v 17 इङ्‌गाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ मोसाःन् पिरुबा साम्‌योथिम्‍मिन् नु माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽरे़ मे़बाःत्तुबा पाःन्‍निन् कुसुम् मे़न्‍दम्‍नाबा चोःक्‍से़ त्‍याङ्‌बा फाॽआङ् मे़इःत्ते़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥ इङ्‌गाॽग कुसुम्‌मे़न्‍दम्‍नाबा चोःक्‍से़ मे़ःन्, कर खे़ङ्‌हाॽ कुलिङ्‌धो के़त्‍छे़ने़ त्‍याङ्‌बारो॥  
\v 18 से़क्‍खाए इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मान् नु ताङ्‌साक्‍पे़न्‌माःमा पेःक्‍मानुःल्‍ले़ तगि साम्‌योथिम्‍मो के़बप्‍पा के़रे़क् पाःन्‍निन् मे़ङ्‌गे़त्ते थारिक् खे़प्‍मोबा के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ चुक्‍सा पाःन्‍धिक्‍काङ् मे़माःने़न्‍लो॥  
\v 19 हाःत्‍ले़ कन् इङ्‌जाःङ्‌हाॽओबा चुक्‍सा पाःन्‍धिक् फेःन्‍दुआङ् वेहाॽ बा हे़क्‍के चोःक्‍मा हुॽरुसिॽ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो खे़न् चुक्‍सा पोःङ्‌लो, कर हाःत्‍ले़ कन् इङ्‌जाःङ्‌हाॽ इःत्तु-नाःत्तुआङ् वेॽहाॽ हे़क्‍के चोःक्‍मा हुॽरुसिॽ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो खे़न् पयम् यम्‍बा पोःङ्‌लो॥  
\v 20 कर खे़प्‍से़म्‍मे़ॽओ, फरिसिहाॽ हे़क्‍क्‍याङ्‌साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽनुःल्‍ले़आङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुइङ्‌जाःङ्‌हाॽ खिनिॽ नुःरिक्‍काङ् के़न्‍इःत्तुम्‍मिन् के़न्‍नाःत्तुम्‍मिन्‍ने़ फाॽग्र से़क्‍खासाङ् खिनिॽ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो के़न्‍लासिन्‍लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ याःक्‍ले़ॽमा मे़नुॽने़न् फाॽआङ् हुॽरुसिॽ 
\r लुका १२.५७-५९ 
\p  
\v 21 आल्‍ल, “उन्‍छेःन् मोसारे़ कुसाम्‌यो इङ्‌जाःङ्‌ङिल्‍ले़ अक्‍खे पाःत्तुबान् खिनिॽ के़घे़प्‍सुम्‍माङ् के़वयिॽ, ‘मना मे़से़रे़न्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मना के़से़प्‍पाल्‍ले़ खुम्‍दिङ् खोःसुॽरो,’  
\v 22 कर इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, हाःत् कुन्‍साॽइन्‍नु कुयाःक् ले़ॽ, खे़ल्‍ले़ खुम्‍दिङ् खोःसुॽरो॥ याम्‍मो हाःत्‍ले़ कुन्‍साॽइन् ‘अदङ्’ मे़त्तुॽ, खे़ङ्‌ग के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ यम्‍बा यहुदि खासे़न्‍लोःम्‍बाहाॽरे़ खुनिॽ तगि मे़ये़प्‍सुॽ, कर हाःत्‍ले़ कुन्‍साॽइन् साक्‍मुरा मे़त्तुॽ, खे़ङ्‌ग खे़मायङ्‌सङ्‌ङोबा मिओ पेःक्‍मा सुक्‍लो॥  
\v 23 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ने़ॽ माङ्‌हिम्‍मोबा ले़त्तिङ्‌तोःम्‍मादे़न्‍नो ले़त्तिङ्‌ङिन् तोःम्‍मानुःल्‍ले़ तगि खे़ने़ॽनु के़न्‍देःङ्‌बाल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ तुगे़आङ् वाॽबा के़निङ्‌वाॽ सुम्‍मो ताने़ फाॽग्र  
\v 24 के़ले़त्तिङ्‌ङिन् ले़त्तिङ्‌तोःम्‍मादे़न्‍निल्‍ले़ कुबेसाङ् ने़स्‍से़ थ्‍ये़ॽआङ् के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगि के़न्‍देःङ्‌बाल्‍लो पेगे़ॽआङ् नादङ् चोगे़त्‍छे़ॽओ॥ हे़क्‍क्‍याङ्‌लक् त्‍ये़ॽआङ् के़ले़त्तिङ्‌ङिन् तोःन्‍दे़ॽओ॥ 
\p  
\v 25 आप्‍तिक् के़गुःप्‍पाल्‍ले़ खे़ने़ॽ खासे़न्‍दे़न्‍नो तेॽमानुःल्‍ले़ तगि खुने़ॽनु नादङ् चोगे़ॽओ, मे़ःन्‍ने़ फाॽग्र खे़ने़ॽ खासे़न्‍लोःम्‍बाल्‍लो के़देॽआङ् खासे़न्‍लोःम्‍बाल्‍ले़ तिलिङ्‌गाहाॽरो हुक्‍के़सुप्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ पुङ्‌लाहिम्‍मो के़म्‍साक्‍लो॥  
\v 26 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍ने़ॽ, खे़प्‍मो साम्‍बाःन्‌याङ् के़रे़क् मे़न्‍हुङ्‌ङे थारिक् खे़प्‍मोए के़याक्‍लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ चाराम्‍माल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ हुॽरुसिॽ 
\p  
\v 27 आल्‍ल, “खिनिॽ मोसारे़ कुसाम्‌यो इङ्‌जाःङ्‌ङिल्‍ले़ अक्‍खे पाःत्तुबा के़घे़प्‍सुम्‍माङ् के़वयि, ‘खे़ने़ॽ चाराम्‍मा याःम्‍बक् मे़जोगे़न्‍ने़ॽओ’  
\v 28 कर इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ् आत्तिल्‍ले़ फे़न् निङ्‌वाॽ इःत्तुर मे़न्‍छुमाॽइन् ओमे़त्तुॽ, खे़ल्‍ले़ग तगिए खे़न् मे़न्‍छुमाॽइन्‍नु कुनिङ्‌वाॽबो चाराम्‍मा याःम्‍बक् चोगुदेःसुरो॥  
\v 29 खे़ने़ॽ चुप्‍साङ् के़मिक्‍किल्‍ले़ लायो चोःक्‍मा के़बाङ्‌ने़ फाॽग्र लःत्ते़ॽआङ् लाप्‍फुःसे़ॽओ॥ के़रे़क् नासिङ्‌गे़न् थक्‍किन् खे़मायङ्‌सङ्‌ङो लाप्‍फुमानुःल्‍ले़ मिक्‍थिक् मे़ःन्‍ने वाॽमाए नुःबारो॥  
\v 30 हे़क्‍क्‍याङ् चुप्‍साङ् हुक्‍किल्‍ले़ लायो चोःक्‍मा के़बाङ्‌ने़ फाॽग्र खे़न्‍नाङ् खक्‍ते़ॽआङ् लाप्‍फुःसे़ॽओ॥ के़रे़क् नासिङ्‌गे़न् थक्‍किन् खे़मायङ्‌सङ्‌ङो लाप्‍फुमानुःल्‍ले़ हुक्‍थिक् मे़ःन्‍ने वाॽमाए नुःबारो॥” 
\s1 ये़सुरे़ मेःत्‍हाॽ नाॽमासि मे़ःन् फाॽआङ् हुॽरुसिॽ 
\r मत्ति १९.९, मर्कुस १०.११-१२, लुका १६.१८ 
\p  
\v 31 “याम्‍मो मोसारे़ कुसाम्‌यो इङ्‌जाःङ्‌ङिल्‍ले़ अक्‍खे पाःत्तुआङ् वाॽ, ‘आत्तिल्‍ले़ मेलिङ्‌गे़न् कुमेःत्तिन् नाॽरु, खे़ल्‍ले़ नाॽने़बारो फाॽआङ् साप्‍ला साप्‍मा पिमा पोःङ्‌॥’  
\v 32 कर इङ्‌गाॽ खिनिॽ मे़त्‍निङ्, हाःत्‍ले़ वेॽहाॽनु चाराम्‍मा याःम्‍बक् मे़न्‍जोःक्‍के के़वाॽमा मेलिङ्‌गे़न् कुमेःत्तिन् नाॽरुॽ खे़ल्‍ले़ खे़न् कुमेःत्तिन् चाराम्‍मा याःम्‍बक् के़जोःक्‍मा चोगुॽरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिल्‍ले़ खे़न् मे़न्‍छुमाॽइन्‍नु मेःक्‍खिम् चोगुॽ खे़ल्‍ले़आङ् चाराम्‍मा याःम्‍बक् चोगुॽरो॥” 
\s1 ये़सुरे़ माङ्‌हे़क्‍सिङ्‌मा मे़ःन् फाॽआङ् हुॽरुसिॽ 
\p  
\v 33 “याम्‍मो खिनिॽ मोसारे़ कुसाम्‌यो इङ्‌जाःङ्‌ङिल्‍ले़ अक्‍खे पाःत्तुबा के़घे़प्‍सुम्‍माङ् के़वयिॽ, ‘खिनिॽ के़जोगुम्‍बा माङ्‌हे़क्‍किन्‌मे़भेःन्‍दे़म्‍मे़न्‍ने़ॽ, कर यहवे दाङ्‌बान्‍नु के़जोगुम्‍बा माङ्‌हे़क्‍किन्‌के़गे़त्तुम्‍लए पोःङ्‌लो॥’  
\v 34 कर इङ्‌गाॽ खिनिॽ मे़त्‍निङ्, आप्‍फाल्‍ले़आङ् माङ्‌मे़हे़क्‍कासिम्‍मे़न्‍ने़ॽ॥ हे़क्‍केलॽरिक् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमिङ्‌ङोआङ् मे़ःन्, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌ग निङ्‌वाॽफुमाङ् युक्‍नारो॥  
\v 35 हे़क्‍क्‍याङ् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़ कुमिङ्‌ङोआङ् माङ्‌मे़हे़क्‍कासिम्‍मे़न्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌ग खुने़ॽ कुलाङ् तोॽभेःत्‍लो॥ हे़क्‍केलॽरिक्‍के यरुसले़म्‍मिल्‍ले़ कुमिङ्‌ङोआङ् माङ्‌मे़हे़क्‍कासिम्‍मे़न्‍ने़ॽ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌ग पयम् यम्‍बा हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुये़क्‌यक्‍लो॥\f * \fr 5:35 \ft यहुदि साक्‍थिम्‍मो अक्‍खेलॽरिक् माङ्‌मे़हे़क्‍सिङ्–“कन् पाःन्‍निन् मे़जोगुङ्‌ङिन्‍ने़ फाॽग्र इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मान् मे़क् पेःक्‍निरो॥”\f* 
\v 36 हे़क्‍केलॽरिक्‍के खिनिॽ थे़गेःक्‍पाल्‍ले़न् माङ्‌मे़हे़क्‍कासिम्‍मे़न्‍ने़ॽ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ थे़गेःक्‍इधिक्‍काङ् फःगे़लॽबा इग्र माक्‍के़लॽबा चोःक्‍मा के़न्‍छुक्‍तुम्‍मिल्‍लो॥  
\v 37 खिनिॽ पाःन्‍निङ्‌ग ‘ओ’ ने़ फाॽग्र ‘ओ’ पाःत्ते़म्‍मे़ॽ, ‘मे़ःन्’ ने़ फाॽग्र ‘मे़ःन्’ पाःत्ते़म्‍मे़ॽ॥ खे़न्‍नाङ्‌धोबाङ्‌ग माफे़न्‍साम्‍लाम् के़दाःबारो॥” 
\s1 ये़सुरे़ याःक्‍ले़ॽमाल्‍ले़ कुले़क्‌वा नुःक्‍मा मे़ःन् फाॽआङ् हुॽरुसिॽ 
\r लुका ६.२९-३० 
\p  
\v 38 “मोसारे़ कुसाम्‌यो इङ्‌जाःङ्‌ङिल्‍ले़ ‘मिक्‍किल्‍ले़ कुले़क्‌वा मिक्, हे़क्‍क्‍याङ् हाबोॽबाल्‍ले़ कुले़क्‌वा हाबोॽबा’\f * \fr 5:38 \ft लाम्‍दिःक् २१.२४, ले़बि २४.२०, साम्‌योथिम् १९.२१\f* लॽरिक् पाःत्तुबान् के़घे़प्‍सुम्‍माङ् के़वयिॽ,  
\v 39 कर इङ्‌गाॽ खिनिॽ मे़त्‍निङ्, मनाहाॽरे़ ताप्‍फे़ःल्‍लिक् के़म्‍मे़त्तिल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ ताप्‍फे़ःल्‍लिक् मे़मे़त्ते़म्‍सिम्‍मे़न्‍ने़ॽ॥ आत्तिल्‍ले़ चुप्‍साङ् ले़प्‍माङ्‌बा के़ने़दे़ङ्‌बान् के़ले़ङ् के़बिॽ, खे़न् वेॽस्‍मान्‍नाङ् तोःन्‍दे़ पिरे़ॽ॥  
\v 40 हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिल्‍ले़ के़जाङ्‌मा तेःत्तिन् नाप्‍मारे़ लागि खासे़न्‍दे़न्‍नो के़देॽ, खे़न् के़घाम्‍मा के़लोमाहाॽआङ् पिरे़देःसे़ॽओ॥  
\v 41 थक्‍सुबाल्‍ले़ खे़ने़ॽ के़न्‍दे़न्‍ने़न्‍छाङ् किलोमितर थिक् थारिक् कुगक्‍किन् कुःप्‍मा तेॽमा के़गोःत्‍ने़ फाॽग्र खे़न्‍नु किलोमितर ने़त्‍छि थारिक् पेगे़ॽओ॥  
\v 42 के़नाःक्‍पाहाॽ खे़ने़ॽ पिरे़से़ॽ, आत्तिल्‍ले़ थे़त्‍ला के़नाःक् खे़न् पिरे़ॽओ॥” 
\s1 निङ्‌मिहाॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍मासि 
\r लुका ६.२७-२८,३२-३६ 
\p  
\v 43 “मोसारे़ कुसाम्‌यो इङ्‌जाःङ्‌ङिल्‍ले़ के़बाङ्‌भेॽसाबाहाॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍ते़से़ॽआङ् के़निङ्‌मिहाॽ चिःत्ते़से़ॽ\f * \fr 5:43 \ft ले़बिहाॽ १९.१८\f* लॽरिक् पाःत्तुबा के़घे़प्‍सुम्‍माङ् के़वयिॽ,  
\v 44 कर इङ्‌गाॽ खिनिॽ मे़त्‍निङ्, निङ्‌मिहाॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍ते़म्‍सिम्‍मे़ॽआङ् खिनिॽ ताप्‍फे़ःल्‍लिक्‌के़मे़प्‍पाहाॽ तुवा चोगे़म् पिरे़म्‍सिम्‍मे़ॽओ॥  
\v 45 हे़क्‍केलॽरिक् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा खिनिॽ पानुदिङ् पाः निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साः के़बोःक्‍खिॽरो॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ग नुःबा नु ताप्‍फे़ःम्‍बा सम्‍दाङ् नाम्से़ःक् पाङ्‌घुआङ् साम्‌योनिबाहाॽ नु लायोबाहाॽओ पाङ्‌गे़न्‍दिङ् वाहिःत्‌थाःमा पाङ्‌घुरो॥  
\v 46 खिनिॽ लुङ्‌माॽ के़दुक्‍पाहाॽरक् लुङ्‌माॽ के़दुक्‍तुम्‍सिम्‍ने़ फाॽग्र खिनिॽ थे हाङ्‌से़म्‍मिन् के़घोःसुम्‍माङ्‌बे? हे़क्‍तङ्‌बा याःम्‍बक्‍किङ्‌ग एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बाहाॽरे़आङ् मे़जोगुरो॥\f * \fr 5:46 \ft खे़न् ये़म्‍मो यहुदिहाॽरे़ एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बाहाॽ रोमि हाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़ लागि याःम्‍बक् मे़जोगुबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ साॽरिक् मे़जिःत्तुसिआङ् खे़ङ्‌हाॽ वेॽहाॽनुःल्‍ले़आङ् साॽरिक् लायो के़जोःक्‍पासि लॽरिक् मे़इःत्तुसि॥\f* 
\v 47 फुॽनुसाॽहाॽनुरक् खिनिॽ सेवा के़मःइने़ फाॽग्र वेॽहाॽनुःल्‍ले़ थे यम्‍बा याःम्‍बक् के़जोगुम्‍माङ्बे? खे़ङ्‌ग निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् कुसिङ् मे़न्‍निःप्‍मनाबाहाॽरे़आङ् मे़जोगुरो॥  
\v 48 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खिनिॽ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा पानुदिङ् पाः निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् के़रे़क् पाःन्‍नो कुलिङ्‌धो के़गे़प्‍पा चोःक्‍पा कुइसिःक् खिनिॽआङ् हे़क्‍तङ्‌बा पोःङ्‌माए पोःङ्‌लो॥” 
\c 6  
\s1 ये़सुरे़ चागे़नाःक्‍पाहाॽ स्‍वाःत्ताङ् पिमासि फाॽआङ् हुॽरुसिॽ 
\p  
\v 1 ये़सुरे़ याम्‍मो मे़त्तुसि, “सिङ्‌सिङ् ये़क्‌ये़क् लॽरे़म्‍मे़ॽओ, खिनिॽ के़जोगुम्‍बा साम्‌योनिबा याःम्‍बक्‍हाॽ मनाहाॽरे़ मे़निःसुआङ् खिनिॽ नारा मे़भोःसुर फाॽआङ् मना तगि मे़जोगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥ हे़क्‍के के़जोगुम्‍ने़ फाॽग्र साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा पानुदिङ् पाः निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लाम् थेआङ् के़ङ्‌घोःसुम्‍मिन्‍लो॥  
\v 2 हे़क्‍केलॽरिक् मे़ङ्‌गप्‍मनाबाहाॽ कुजा के़बिरुसिल्‍ले़ वेॽहाॽरे़ मे़घे़प्‍सुर मे़निःसुर फाॽआङ् मुक्‍ला मे़मुक्‍खे़न्‍ने़ॽओ॥ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पाहाॽरे़ यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मो नु लाम्‍लाम्‍मो मनाहाॽरे़ मे़निःसुआङ् खुनिॽ नारा मे़भोःसुर फाॽआङ् हे़क्‍के मे़जोगुॽ॥ इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍ने़ॽ, खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ हाङ्‌से़म्‍मिङ्‌ग तगिसा मे़घोःसु मे़सुरुआङ् मे़वाॽ॥  
\v 3 कर खे़ने़ॽ मे़ङ्‌गप्‍मनाबाहाॽ के़बिरुसिल्‍ले़ वेॽहाॽरे़ मे़न्‍निए पिरे़से़ॽओ॥\f * \fr 6:3 \ft ग्रिक् पाःन्‍दाङ्‌ङो “के़जुप्‍साङ् हुक्‍किल्‍ले़ के़बिरुसिबान् के़भे़न्‍छाङ् हुक्‍किल्‍ले़ निङ्‌वाॽ मे़घोःसुन्‍ल” पोःङ्॥\f* 
\v 4 हे़क्‍केलॽरिक् के़बिरुसिबा पाःन्‍निन् स्‍वाःत्ताङ् पोःङ्‌लरो॥ हे़क्‍क्‍याङ्‌लक् स्‍वाःत्ताङ् के़जोगुबा पाःन् के़निःबा पानुदिङ् के़म्‍बारे़ हाङ्‌से़म् के़बिरो॥” 
\s1 ये़सुरे़ तुवा चोःक्‍माल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ हुॽरुसिॽ 
\r लुका ११.२-४ 
\p  
\v 5 “हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ तुवा के़जोगुम्‍मिल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पाहाॽ कुइसिःक् मे़जोगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ग मनाहाॽरे़ मे़निःसुर फाॽआङ् यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मो नु लाम्‍लाम्‍मो ये़प्‍माआङ् तुवा चोःक्‍मा खुनिॽ सिराॽ थाङ्‌लो॥ इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ याःम्‍बक्‍किल्‍ले़न् हाङ्‌से़म्‍मिन् तगिए मे़घोःसु मे़सुरुआङ् मे़वाॽरो॥  
\v 6 कर खे़ने़ॽ तुवा के़जोगुल्‍ले़ के़हिम्‍लक्‍सिङ्‌सिगाङ् लाःसे़ॽआङ् लाम्‍धेःप्‍पान्‌सुबे़ॽ, हे़क्‍क्‍याङ् निःमे़न्‍दे़प्‍मनाबा पानुदिङ् के़म्‍बानु एःक् तुवा चोगे़ॽओ॥ हे़क्‍क्‍याङ् स्‍वाःत्ताङ् चोःक्‍मनाबा याःम्‍बक् के़निःबा पानुदिङ् के़म्‍बारे़ हाङ्‌से़म् के़बिरो॥ 
\p  
\v 7 हे़क्‍क्‍याङ् तुवा के़जोगिल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् कुसिङ् मे़न्‍निःप्‍मनाबाहाॽ हे़क्‍के मनाहाॽरे़ मे़घे़प्‍सुर मुनुनु मे़लॽरे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ग यरिक् मे़बाःत्तिल्‍ले़रक् माङ्‌ङिल्‍ले़ खुनिॽ तुवाःन् खे़प्‍सुॽ फाॽआङ् मे़इःत्तुॽरो॥  
\v 8 कर खिनिॽ खे़ङ्‌हाॽ हे़क्‍के मे़जोगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ नाःक्‍मानुःल्‍ले़ तगिए साङ्‌ग्राम्‍बा पानुदिङ् खिनिॽ पाःल्‍ले़ के़ङ्‌गत्तुम्‍मिन्‍बान् निःसुॽरो॥ 
\p  
\v 9 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् तुवा चोगे़म्‍मे़ॽओ– 
\q1 ‘साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो के़वाॽबा आनिगे़ पानुदिङ् पाए, 
\q1 मनाहाॽरे़ के़मिङ्‌ङिन् सेसे मे़इःत्तुर मिङ्‌सो इङ्‌धाःङ् के़म्‍बिररो॥ 
\q1  
\v 10 के़हाङ्‌जुम्‍मिन् ताररो, 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो हे़क्‍के इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोआङ् के़निङ्‌वाॽ कुइसिःक्‍के मे़जोगुररो॥ 
\q1  
\v 11 हे़क्‍क्‍याङ् थिक्‌याःन्‍धक्‍पा कुजाःन् आबिरे़ॽओ॥ 
\q1  
\v 12 आनिगे़ तक्‍ले़ङ्‌वाओ लायो के़जोःक्‍पाहाॽ ले़प्‍मि पिरुम्‍सिम्‍बे़बा हे़क्‍केए 
\q1 आनिगे़ चोगुम्‍बे़बा लायोःन् ले़प्‍मि आबिरे़ॽओ॥ 
\q1  
\v 13 हङ्‌साॽमो आन्‍धाःसे़न्‍ने़ॽओ, 
\q1 कर माफे़न्‍साम्‍लाम् आसे़ःप्‍ते़ॽओ॥ 
\q1 ((थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ हाङ्‌जुम्, मुक्‍साम् नु मिमिदिङ्‌ङिन् सदादिङ् खे़ने़ॽइन्‍नेरो॥))’ 
\p  
\v 14 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ तक्‍ले़ङ्‌वाओ लायो के़जोःक्‍पाहाॽ ले़प्‍मि के़बिरुम्‍सिम्‍ने़ फाॽग्र साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो के़वाॽबा खिनिॽ पानुदिङ् पाः निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़आङ् ले़प्‍मि के़बिरिॽरो॥  
\v 15 कर खिनिॽ तक्‍ले़ङ्‌वाओ लायो के़जोःक्‍पाहाॽ ले़प्‍मि के़म्‍बिरुम्‍सिम्‍मिन्‍ने़ फाॽग्र खिनिॽ पानुदिङ् पाः निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़आङ् खिनिॽ लायोःन् ले़प्‍मि के़म्‍बिरिन्‍लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ चाःने़त्तिल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ हुॽरुसिॽ 
\p  
\v 16 “हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ चाःने़त् के़युङ्‌ङिल्‍ले़\f * \fr 6:16 \ft यहुदिहाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् इङ्‌धाःङ् पिसे़ चाःने़त् मे़युङे़रो॥\f* निङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पाहाॽ कुइसिःक् खिनिॽ ना मे़माक्‍ते़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ चाःने़त् मे़युङ्‌ङिल्‍ले़ वेॽ मनाहाॽरे़ निङ्‌वाॽ मे़घोःसुर फाॽआङ् खुनिॽ नाराःन् मे़गिःन्‍दुर मे़युङ्‌लो॥ इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, खे़ङ्‌हाॽरे़ग खुनिॽ हाङ्‌से़म्‍मिन् के़रे़क् मे़घोःसु मे़सुरुआङ् मे़वाॽरो॥  
\v 17 कर खे़ने़ॽ चाःने़त् के़युङ्‌ङिल्‍ले़ खे़ने़ॽ के़धे़गेःक्‍पो निःङ्‌गेॽ हुःत्ते़ॽआङ् के़नाराःन् वाहप्‍ते़ॽओ॥  
\v 18 हे़क्‍केलॽरिक् खे़ने़ॽ चाःने़त् के़युङ्‌बान् वेॽ मनाहाॽरे़ निङ्‌वाॽ मे़ङ्‌घोःसुन्‍लरो, कर निःमे़न्‍दे़प्‍मनाबा पानुदिङ् के़म्‍बा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़रक् निःसुररो॥ हे़क्‍के के़जोगुल्‍ले़ स्‍वाःत्ताङ् चोःक्‍मनाबा के़निःबा पानुदिङ् के़म्‍बारे़ हाङ्‌से़म् के़बिॽरो॥” 
\s1 ये़सुरे़ याङ्‌साकुन्‍धेरे़ कुयाःम्‍बेओ हुॽरुसिॽ 
\r लुका १२.३३-३४ 
\p  
\v 19 “इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो याङ्‌साकुन्‍धे मे़लुप्‍से़न्‍ने़ॽओ॥ खे़प्‍मोग थक्‍पाहाॽरे़ मे़जःॽ, हिङ्‌धोःक्‍किल्‍ले़ यःन्‍दुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खुःन्‍द्रिक्‍पाहाॽरे़ मे़घुःत्तुॽरो॥  
\v 20 कर साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो याङ्‌साकुन्‍धे लुप्‍से़म्‍मे़ॽओ॥ खे़प्‍मोग थक्‍पाहाॽरे़ मे़न्‍जने़न्, हिङ्‌धोःक्‍किल्‍ले़आङ् मे़यःत्‍छुन्, हे़क्‍क्‍याङ् खुःन्‍द्रिक्‍पाहाॽरे़आङ् मे़न्‍घुःत्तुन्‍लो॥  
\v 21 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ आत्तो खिनिॽ याङ्‌साकुन्‍धेःन् वाॽ, खे़प्‍मोए खिनिॽ निङ्‌वाॽइन्‍नाङ्‌पेःक्‍लो॥ 
\p  
\v 22 मिक्‍किङ्‌ग नासिङ्‌गे़न् थक्‍कोबा सेमिरो, खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ के़मिक्‍किन् नुॽने़ फाॽग्र, के़रे़क् नासिङ्‌गे़न् के़धक्‍किन् ओःत्‍लो॥  
\v 23 कर खे़ने़ॽ के़मिक्‍किन् फे़न्‍ने़ फाॽग्र के़रे़क् नासिङ्‌गे़न् के़धक्‍किन् खादाम्‍मो वाॽरो॥ खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ने़ॽओबा से़न्‍दाङ्‌गे़न् ओःत्तिःन्‍ने खादाम्‍ने़ फाॽग्र खे़न् खादाम्‍मान् आक्‍खे़न् साॽरिक् पोःङ्‌बिला॥  
\v 24 आत्तिल्‍ले़आङ् ने़प्‍फु दाङ्‌बाहाॽ सेवा चोःक्‍मासि मे़सुक्‍तुन्‍सिन्‍लो॥ खे़ल्‍ले़ थिक्‍किन् नुःरिक् मे़त्तुॽआङ् वेॽस्‍मान् चिःत्तुॽरो, मे़ःङ्‌ग्र थिक्‍किन् इङ्‌धाःङ् पिरुआङ् वेॽस्‍मान् इङ्‌धाःङ् मे़बिरुन्‍लो॥ खे़ने़ॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् नु याङ्‌साकुन्‍धेःन् सोसोरिक् सेवा चोःक्‍मा के़न्‍छुक्‍तुन्‍लो॥” 
\s1 निङ्‌वाॽ इःत्‍छिङ्‌मो मे़ध्‍ये़म्‍मिन्‍ने़ॽओ 
\r लुका १२.२२-३१ 
\p  
\v 25 “खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ इङ्‌गाॽ खिनिॽ मे़त्‍निङ्, कन् ने़त्तिगे़न् हिङ्‌मन्‍नो थेःन् चामा थुङ्‌माबे फाॽआङ् निङ्‌वाॽ इःत्‍छिङ्‌मो मे़ध्‍ये़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, हे़क्‍केलॽरिक्‍के कन् नासिङ्‌गे़न् थक्‍कोआङ् थेःन् चाङ्‌मा वाःप्‍माबे फाॽआङ् निङ्‌वाॽ इःत्‍छिङ्‌मो मे़ध्‍ये़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥ ने़त्तिगे़न् हिङ्‌मन्‍निन् चामा थुङ्‌मानुःल्‍ले़ हे़क्‍क्‍याङ् नासिङ्‌गे़न् थक्‍किन् चाङ्‌मा वाःप्‍मानुःल्‍ले़ नुःबा मे़जोःक्‍ने़न्बि?  
\v 26 पुसाहाॽ ओमे़त्ते़म्‍सिम्‍मे़ॽ, खे़ङ्‌हाॽरे़ चा मे़न्‍देःसुन् मे़न्‍छुप्‍सुन् हे़क्‍क्‍याङ् याङ्‌मे़ङ्‌घोःत्तुन्‍छाङ्‌साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा खिनिॽ पाःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ चामा पिरुसिरो॥ हे़क्‍केःल्‍ले़ खिनिॽ खे़ङ्‌हाॽनुःल्‍ले़आङ् इमे़ल्‍लुङ्‌बा के़न्‍जोगिम्‍बि?  
\v 27 निङ्‌साम्‍मो के़ध्‍ये़ॽइआङ्‌खिनिॽ हिङ्‌मन्‍नो कुमुक्‍थिक् फोःमा के़न्‍छुक्‍तुम्‍मिन्॥ 
\p  
\v 28 हे़क्‍केःल्‍ले़ थे़माःन्‌चाङ्‌मा वाःप्‍माबे फाॽआङ् थेआङ् निङ्‌साम्‍मो के़ध्‍ये़ॽइबाबे? ताम्‍भुङ्‌मो के़लिङ्‌बा फुङ्‌ङिन् ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽ, खे़ङ्‌हाॽ याःम्‍बक् मे़न्‍जोःक्‍ने़न्‌खिःआङ् मे़न्‍लःन्‍ने़न्॥  
\v 29 कर इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, सोलोमन हाङ्‌ङिन् मिङ्‌सोधाःङ्‌सोओ मुक्‍ते़आङ् वये़साङ् खे़न् यारिक्‍काङ् नुःबा तेःत् मे़जाक्‍सिङ्‌ङिन्‍लो॥  
\v 30 नसाःन् के़सुःम्‍बासे, आइन् के़लिङ्‌बाआङ् ताःन्‍दिक् मिओ लाप्‍फुमा के़बोःङ्‌बा याःन् फुङ्‌हाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ खे़न् यारिक् नुःबा चोगुसिल्‍ले़ खे़न्‍नुःल्‍ले़ नुःरिक्‍काङ् तेःत् खिनिॽ के़न्‍जाःक्‍तिम्‍बि?  
\v 31 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ थेःन् चामा थुङ्‌मा बे, थेःन् चाङ्‌मा वाःप्‍माबे फाॽआङ् निङ्‌वाॽ इःत्‍छिङ्‌मो मे़ध्‍ये़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥  
\v 32 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ थिम्‍मे़न्‍दङ् सुवाङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽइन्‌बा खे़न् पाःन्‍हाॽओ पत्‍लो, कर साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा खिनिॽ पानुदिङ् पाःल्‍ले़ कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ चाहाबा के़जोगिॽ फाॽआङ् निःसुरो॥  
\v 33 कर के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगि निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुहाङ्‌जुम् नु कुसाम्‌योनिमान् कोःत्ते़म्‍मे़ॽ हे़क्‍क्‍याङ् कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ खुने़ॽ के़बिरिॽरो॥  
\v 34 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ ताःन्‍दिक् थे पोःङ् फाॽआङ् निङ्‌वाॽ इःत्‍छिङ्‌मो मे़ध्‍ये़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ ताःन्‍दिक्‍पा तुक्‍खेःन् ताःन्‍दिक्‍के पोःङ्, हे़क्‍क्‍याङ् आइन्‍बा तुक्‍खेःन् आइन्‍छा यरिक् पोःक्‍खे़आङ् वाॽरो॥” 
\c 7  
\s1 वेॽहाॽ पाःन्धिक्‍मासि मे़ःन् 
\r लुका ६.३७-३८, ४१-४२ 
\p  
\v 1 ये़सुरे़ याम्‍मो पाःत्तु, “मनाहाॽ पाःन् मे़धिक्‍ते़म्‍सिम्‍मे़न्‍ने़ॽ, हे़क्‍केलॽरिक् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ खिनिॽआङ् पाःन् के़न्‍धिक्‍तिन्‍लो॥  
\v 2 वेॽहाॽ पाःन् के़धिक्‍तुम्‍सिम्‍बा हे़क्‍केए निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ खिनिॽआङ् पाःन् के़धिक्‍तिॽरो॥ आक्‍खेलॽरिक् वेॽहाॽ के़मे़त्तुम्‍सिम्, बा हे़क्‍केलॽरिक्‍के निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ खिनिॽआङ् के़मे़त्तिॽरो॥ 
\p  
\v 3 आबाङे मिक्‍को सिङ्‌घङ्‌मे़न्‍निःमनाबाल्‍ले़ आक्‍खेलॽरिक् के़न्‍साॽरे़ कुमिक्‍कोबा साप्‍सेःक्‍किन् के़निःसुबे?  
\v 4 आबाङे मिक्‍को सिङ्‌घङ्‌मे़न्‍निःमनाबाल्‍ले़ आक्‍खेलॽरिक् के़न्‍साॽइन् के़मिक्‍कोबा साप्‍सेःक्‍किन् लःत्तुङ्‌पिने़ फाॽआङ्‌मे़प्‍मा के़सुक्‍तुबे?  
\v 5 कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पाए, के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगि आबाङे के़मिक्‍कोबा सिङ्‌घङ्‌ङिन् लःत्ते़देःसे़ॽओ, हे़क्‍क्‍याङ्‌लक् के़न्‍साॽरे़ कुमिक्‍कोबा साप्‍सेःक्‍किन् नुःरिक् के़निःसुआङ् लःप्‍मा के़सुक्‍तुॽरो॥ 
\p  
\v 6 सेसे चिगःक्‌वाःन् ख्‍याबाहाॽ\f * \fr 7:6 \ft कप्‍मो, ख्‍याबाहाॽ नु फाक्‍हाॽ फाॽइन् ये़सुरे़ कुनिसाम् के़अप्‍पा मनासिरो॥\f* मे़बिरे़म्‍सिम्‍मिन्‍ने़ॽ, मे़ःन्‍ने़ फाॽग्र खे़ङ्‌हाॽ हिल्‍लिक्‌मे़हिसिङ् हे़क्‍क्‍याङ् के़म्‍भत्तिॽआङ् के़म्‍हाॽरिरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् फाक्‍हाॽरे़ खुनिॽ तगि ते़क्‍सेःक्‍किन् मे़से़से़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़दोॽरु मे़लाःक्‍तुॽरो॥” 
\s1 ये़सुरे़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् तुवाओ नाःक्‍मा हुॽरुसिॽ 
\r लुका ११.९-१३ 
\p  
\v 7 “नाःक्‍ते़म्‍मे़ॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ के़म्‍बिरिॽ॥ कोःत्ते़म्‍मे़ॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ के़घोःसुम्॥ लाम्‍धेःप्‍पो पेगे़म्‍मे़ॽआङ् खक्‌खक्‌मे़त्ते़म्‍मे़ॽ हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ लागि हन्‍लो॥  
\v 8 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ के़नाःक्‍पाहाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ पिरुसिॽ, के़गोःप्‍पाहाॽरे़ मे़घोःसुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् लाम्‍धेःप्‍पो के़बेःक्‍पाआङ् खक्‌खक्‌के़मे़प्‍पाहाॽ खुने़ॽ लाम्‍धेःप्‍पे़न्‌हन्‍दु पिरुसिॽरो॥  
\v 9 आत्तिल्‍ले़ कुस्‍साःन् कुजा नाःक्‍किल्‍ले़ लुङ्‌ङिन् पिरुबे?  
\v 10 इग्र ङासाःन् नाःक्‍तुल्‍ले़ असेःक्‍पे़न्‌पिरुबे?  
\v 11 खिनिॽ निङ्‌वाॽ के़भे़ॽबा के़जोगिसाङ् खिनिॽ साःहाॽरे़ मे़नाःक्‍तुल्‍ले़ नुःबा पाःन्‍हाॽ पिमा के़ले़स्‍सुम्‍ने़ फाॽग्र, खे़न्‍नुःल्‍ले़आङ् यरिक् खिनिॽ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा पानुदिङ् पाःल्‍ले़ खुने़ॽ के़नाःक्‍पाहाॽ नुःबा पाःन्‍हाॽ पिरुसिॽरो॥” 
\s1 के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ के़ये़क्‍पा थिम् 
\r लुका ६.३१ 
\p  
\v 12 “के़रे़क् पाःन्‍नो मनाहाॽरे़ आक्‍खेलॽरिक् खिनिॽ के़म्‍मे़त्ति के़म्‍इःत्तिबा निङ्‌वाॽ के़जोगुम्, हे़क्‍केलॽरिक्‍के खिनिॽआङ् खे़ङ्‌हाॽ इःत्ते़म्‍सिम्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ कन् थिम्‍मो मोसारे़ साप्‍तुबा साम्‌योथिम् नु माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽरे़ मे़बाःत्तुबा पाःन्‍निन् के़त्‍लो॥” 
\s1 चिभिःप्‍फिःप्‍पा लाम् 
\r लुका १३.२४ 
\p  
\v 13 “चिभिःप्‍फिःप्‍पा लाःप्‍मादे़न्‍नोलाम् निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मो लाःसे़म्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ यम्‍बा लाःप्‍मादे़न् नु ताम्‍दाम्‍बा लाम्‍मिल्‍ले़ग मे़क्‍माओ के़देॽरिॽरो॥ खे़न्‍लाम्‍बा यरिक् मनाहाॽ मे़लाःत्‍लो॥  
\v 14 कर चुक्‍सा लाःप्‍मादे़न् नु चिभिःप्‍फिःप्‍पा लाम्‍मिल्‍ले़ग मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन्‍नो के़देॽरिॽरो॥ खे़न् के़घोःबाहाॽग मिसाक्‍लक् मे़बोःङ्‌लो॥” 
\s1 सिङ्‌बुङ् नु सिङ्‌सेॽ 
\r लुका ६.४३-४५ 
\p  
\v 15 “इङ्‌ले़क्‍पा माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽनु सिङ्‌सिङ् ये़क्‌ये़क् लॽरे़म्‍मे़ॽओ, खे़ङ्‌हाॽग लाःक्‍कात्‍लाम् मे़ल्‍लुक् कुइसिःक् मे़ले़ङ्‌सिङ्‌ङाङ् खिनिॽओ मे़दारो, कर सिगाङ्‌ग खे़ङ्‌हाॽ किप्‍मा के़घुःबा पराबासिरो॥  
\v 16 खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़जोगुबा खुनिॽ याःम्‍बक्‍कोलाम् खे़ङ्‌हाॽ कुसिङ् के़निःत्तुम्‍सिम्‍लो॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मनाहाॽरे़ तिङ्‌ग्रेःक् पोःक्‍लाओलाम् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ नु सिध्राःक्‍पोलाम् पःत्‍छेॽइन् मे़न्‍दुबुन्‍लो॥  
\v 17 हे़क्‍केलॽरिक्‍के के़रे़क् नुःबा सिङ्‌बुङ्‌ङो नुःबाए सिङ्‌सेॽइन् थोःक्‍लो, हे़क्‍क्‍याङ् ताप्‍फे़ःम्‍बा सिङ्‌बुङ्‌ङो ताप्‍फे़ःम्‍बाए सिङ्‌सेॽइन् थोःक्‍लो॥  
\v 18 हे़क्‍क्‍याङ् नुःबा सिङ्‌बुङ्‌ङो ताप्‍फे़ःम्‍बा सिङ्‌सेॽइन् मे़धोःक्‍ने़न्‍लो, हे़क्‍क्‍याङ् ताप्‍फे़ःम्‍बा सिङ्‌बुङ्‌ङो नुःबा सिङ्‌सेॽइन् मे़धोःक्‍ने़न्‍लो॥  
\v 19 हे़क्‍केलॽरिक् नुःबा सिङ्‌सेॽ मे़न्‍धोःक्‍मना के़रे़क् सिङ्‌बुङ्‌हाॽ ताङ्‌माआङ् मिओ लाप्‍फुमा पोःङ्‌लो॥  
\v 20 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़जोगुबा खुनिॽ याःम्‍बक्‍कोलाम् इङ्‌ले़क्‍पा माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽ कुसिङ् के़निःत्तुम्‍सिम्‍लो॥” 
\s1 से़क्‍खाबा हुॽसाम्‍बाहाॽ 
\r लुका १३.२५-२७ 
\p  
\v 21 आल्‍ल “‘आदाङ्‌बे, आदाङ्‌बे’, लॽरिक् याप्‍मि के़मे़प्‍पाहाॽ के़रे़क् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो मे़न्‍लाःत्‍ने़न्‍लो, कर साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो के़वाॽबा पानुदिङ् आम्‍बारे़ कुनिङ्‌वाॽ हे़क्‍के के़जोःक्‍पाहाॽरक् मे़लाःत्‍लो॥  
\v 22 खासे़न् ये़न्‍नो यरिक् मनाहाॽ मे़दाआङ् अक्‍खे मे़मे़त्तारो, ‘आदाङ्‌बे, आदाङ्‌बे, खे़ने़ॽ के़मिङ्‌ङो माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् पारिगे़रो, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ने़ॽ के़मिङ्‌ङो फे़न्‍साम्‍हाॽ नाःत्तुम् लःत्तुम्‍सिम्‍बे़आङ् निङ्‌वाॽ के़माबा याःम्‍बक्‍हाॽ चोगुम्‍बे़रो॥’  
\v 23 कर खे़न् ये़म्‍मो खे़ङ्‌हाॽ इङ्‌गाॽ अक्‍खे मे़त्तुङ्‌सिङ्, ‘खिनिॽग आप्‍फाल्‍ले़आङ् कुसिङ् निःत्‍निङ्‌बा होःप्‍लो॥ खिनिॽ पानुदिङ् आम्‍बारे़ कुनिङ्‌वाॽ हे़क्‍के मे़न्‍जोःक्‍के फे़न् याःम्‍बक् के़जोःक्‍पासे, कप्‍मोलाम् पेगे़म्‍मे़ॽ!’” 
\s1 ने़त्‍छि परिक्‍ले़न् हिम्‍पाङ्‌यक् 
\r लुका ६.४७-४९ 
\p  
\v 24 आल्‍ल “खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ पेलिगे़न् आबाःन्‍जाक् के़घे़म्‍बाआङ् हे़क्‍के के़जोःक्‍पे़ङ्‌ग पयम् यम्‍बा लुङ्‌सम्‍दाङ् हिम्‍पाङ्‌यक् के़ने़बाआङ् हिम् के़जोःक्‍पा सिक्‍कुम्‍बा मना कुइसिःक् चोःक्‍लो॥  
\v 25 हे़क्‍क्‍याङ् पाङ्‌गे़न्‍दिङ् वाहित् थ्‍ये़आङ्‌, यङ्‌घङ्‌ङिन् कुक्‍खे़ ये़, हे़क्‍क्‍याङ् किप्‍मा के़घुःबा सुरित् केजङ् हुःरे़आङ् खे़न् हिम्‍मिन् हिप्‍तुसाङ् मे़जोःन्‍दे़न्‍लो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़न् हिम्‍मिल्‍ले़न् हिम्‍पाङ्‌यक्‍किङ्‌ग पयम् यम्‍बा लुङ् सम्‍दाङ् ने़स्‍से़रो॥  
\v 26 कर पेलिगे़न् आबाःन्‍जाक्‍किन् के़घे़म्‍बाआङ् हे़क्‍के मे़न्‍जोःक्‍मनाबाङ्‌ग ये़ःङ्‌घाओ हिम्‍पाङ्‌यक् के़ने़बाआङ् हिम् के़जोःक्‍पा अदङ् मना कुइसिःक् चोःक्‍लो॥  
\v 27 पाङ्‌गे़न्‍दिङ् वाहित् थ्‍ये़आङ्‌, यङ्‌घङ्‌ङिन् कुक्‍खे़ ये़, हे़क्‍क्‍याङ् किप्‍मा के़घुःबा सुरित् केजङ् हुःरे़आङ् खे़न् हिम्‍मिन् हिप्‍तुल्‍ले़ यरे़बेरो॥” 
\p  
\v 28 ये़सुरे़ कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ पाःत्तु सुरु, हे़क्‍क्‍याङ् कुनिसाम् के़घे़म्‍बा यरिक् मनाहाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़रो,  
\v 29 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खुने़ॽग साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ कुइसिःक् मे़ःन्, कर युक् के़गप्‍पा कुइसिःक् हुॽरुसिरो॥ 
\c 8  
\s1 ये़सुरे़ लोगेॽ तुक्‍माल्‍ले़ तरुबा मनाःन् वेःन्‍दुॽ 
\r मर्कुस १.४०-४५, लुका ५.१२-१६ 
\p  
\v 1 ये़सुःन्‌कोःक्‍माओलाम् यो थ्‍ये़ःल्‍ले़ यरिक् मनाहाॽरे़ खुने़ॽ मे़दिम्‍दुरो॥  
\v 2 हक्‍चघत् खे़प्‍मो लोगेॽ तुक्‍माल्‍ले़ तरुबा मनाधिक् कुदगि थुङ्‌बोहजॽ युङ्‌सिङ्‌ङाङ् खे़ल्‍ले़ अक्‍खे मे़त्तु, “आदाङ्‌बे, खे़ने़ॽ निङ्‌वाॽ के़जोगुने़ फाॽग्र इङ्‌गाॽ वेःम्‍मा के़सुक्‍कारो॥”  
\v 3 ये़सुरे़ कुहुक्‍किन् सन्‍छुर खे़न् मनाःन् सुःसुआङ् अक्‍खे मे़त्तु, “इङ्‌गाॽ निङ्‌वाॽ चोगुङ्‌लो॥ खे़ने़ॽ नुरे़ॽओ!” खिमो खे़न् मनाःन् लोगेॽ तुक्‍मालाम् नुःरे़रो॥  
\v 4 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़न् मे़त्तु, “आत्तिन् मनाःन्‍नाङ् कन् पाःन्‍निन् मे़मे़त्ते़न्‍ने़ॽओ, कर माङ्‌हिम्‍मो पेगे़ॽआङ् नुःराङ्‌लो फाॽआङ् निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाल्‍लो ओसेःन्‍धाक्‍सिङ्‌ङे़ॽओ, हे़क्‍क्‍याङ् मोसारे़ कुसाम्‌योथिम्‍मो साप्‍ते़बा कुइसिःक् सिदुङ्‌जभा चोगे़ॽओ॥ हे़क्‍केलॽरिक् के़रे़क् मनाहाॽरे़ खे़ने़ॽ के़नुरे़बान् मे़निःसुररो॥” 
\s1 ये़सुरे़ रोमि थक्‍तुम्‍बाल्‍ले़ कुसेवारोबान् वेःन्‍दुॽ 
\r लुका ७.१-१०, युहुन्‍ना ४.४३-५४ 
\p  
\v 5 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् कपर्नहुम पाङ्‌जुम्‍मो के़रे़र पत्‍छे़ल्‍ले़ रोमि थक्‍तुम्‍बाधिक् खुने़ॽओ त्‍ये़आङ् अक्‍खे मे़त्तुर कुभाॽ नाःक्‍तु,  
\v 6 “दाङ्‌बे, इङ्‌गाॽ आसेवारोबान् हिम्‍मो पोःक्‍मा युङ्‌मा मे़न्‍छुक्‍के थारिक् तुक्‍काङ् ने़रो॥” 
\p  
\v 7 ये़सुरे़ खे़न् मे़त्तु, “इङ्‌गाॽ पेःक्‍काआङ् नुसुङ्‌लो॥” 
\p  
\v 8 कर थक्‍तुम्‍बाल्‍ले़ नोगप् पिरु “दाङ्‌बे, खे़ने़ॽ आहिम्‍मो लाङ्‌दाःक्‍मा इङ्‌गाॽ मे़लाॽआन्‍लो॥ खे़ने़ॽ नुॽर फाॽआङ् के़बाःत्तुसाङ् आसेवारोबान् नुॽरो॥  
\v 9 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽआङ् आधुङ्‌धोबा सुहाङ्‌युक्‍पाहाॽरे़ खुनिॽ युक्‍को के़वाॽबा मनाआरो, हे़क्‍क्‍याङ् इङ्‌गाॽआङ् आयुक्‍को थक्‍सुबाहाॽ मे़वाॽरो॥ इङ्‌गाॽ थक्‍सुबान् ‘पेगे़ॽ’ मे़त्तुङ्‌ङिल्‍ले़ पेःक्, वेॽस्‍मान् ‘फे़रे़ॽ’ मे़त्तुङ्‌ङिल्‍ले़ फे़न्, हे़क्‍क्‍याङ् आसेवारोबान् ‘खे़न् चोगे़ॽ’ मे़त्तुङ्‌ङिल्‍ले़ खे़ल्‍ले़ चोगुॽरो॥” 
\p  
\v 10 ये़सुरे़ कन् खे़प्‍सुल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ मये़र खुने़ॽ कुएगाङ् कुएगाङ् के़दिम्‍बाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, अक्‍तङ्‌बा यम्‍बा नसाःन् के़गप्‍पा मनाःङ्‌ग इस्राइलोआङ् इङ्‌गाॽ मे़ङ्‌घोए वाॽआरो!  
\v 11 खिनिॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्‌लो, के़रे़क् पिसाङ्‌बा लाजेॽलाम् यरिक् मनाहाॽ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो मे़दाआङ् साभाङ्‌जा चासे़ खिनिॽ थाःक्‍थे़बा अब्राहाम, इसहाक, हे़क्‍क्‍याङ् याकुबे़न्‍नु सोरिक् मे़युङ्‌सिङ्‌लो॥  
\v 12 कर साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो वाॽमा फाॽआङ् मे़सेगे़बा इस्राइलिहाॽग खे़प्‍मोलाम् लाःक्‍कात् खामाक् लुम्‍बाःत्तो लाप्‍मे़भुॽरो॥ खे़प्‍मोग हाःप्‍मा नु हाबोॽ ये़ःङ्‌मान्‍लक् पोःङ्‌लो॥”  
\v 13 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़न् थक्‍तुम्‍बे़न् मे़त्तु, “पेगे़ॽओ, नसाःन् के़जोगुबा हे़क्‍केए पोःङ्‌लो॥” हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् कुसेवारोबान् बा खे़न् ये़म्‍मोए नुःरे़रो॥ 
\s1 ये़सुरे़ यरिक् मनाहाॽ वेःन्‍दुसिॽ 
\r मर्कुस १.२९-३४, लुका ४.३८-४१ 
\p  
\v 14 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् पत्रुसरे़ कुहिम्‍मो त्‍ये़ःल्‍ले़ खे़प्‍मो पत्रुसरे़ कुन्‍नोःप्‍मे़न् तुङ्‌ङिल्‍ले़ तरुआङ् ने़स्‍से़रो॥  
\v 15 ये़सुरे़ खे़ल्‍ले़ कुहुक्‍को सुःसुल्‍ले़सा तुङ्‌ङिल्‍ले़ ले़रुरो, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् पोगे़आङ् तरे तोमा हेःक्‍तुसिरो॥ 
\p  
\v 16 हे़क्‍क्‍याङ् युःन्‍छिक् पोःक्‍खे़आङ् यरिक् फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ याङ्‌घुसिबा मनाहाॽ खुने़ॽओ मे़दारुसि, हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ पाःन्‍जाक्‍किल्‍ले़ खे़न् फे़न्‍साम्‍हाॽ के़रे़क् नाःत्तु लःत्तुसिआङ् के़रे़क् के़दुक्‍पाहाॽ नुसुसिरो॥ 
\p  
\v 17 माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा यसैयाःल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुबान् के़त्‍ल फाॽआङ् अक्‍खे पोःक्‍खे़बारो– 
\q1 “खुने़ॽ आबाङे आनिॽ तुक्‍खेहाॽ याङ्‌सिङ्‌लो, 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् आनिॽ तुक्‍मा यॽमाहाॽ कुयु तेॽरुरो॥”\f * \fr 8:17 \ft यसैया ५३.४\f* 
\s1 ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बा पोःङ्‌मा साक् 
\r लुका ९.५७-६२ 
\p  
\v 18 आल्‍ल ये़सुरे़ यरिक् मनाहाॽ कुगब्रिङ् निःसुसिल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ वरक्‍किल्‍ले़ नाहाङ्‌दाङ् पेगे़म्‍मे़ॽ मे़त्तुसि॥  
\v 19 खे़ङ्‌हाॽरे़ पेःक्‍मा यारिप् मे़जोगुर मे़यागे़ल्‍ले़ साम्‌योथिम्‍साम्‍बाधिक् फे़रे़आङ् मे़त्तु, “सिक्‍साम्‍बे, खे़ने़ॽ आत्ति के़बेःक्‍साङ् खे़ने़ॽनु पेःक्‍कारो॥” 
\p  
\v 20 ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “किधिबाहाॽरे़ लुङ्‌घुरि मे़गत्तुॽ, पुसाहाॽरे़ हाप् मे़गत्तुॽ, कर इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ग थे़गेःक् नाःम्‍मा ते़न्‍नाङ् मे़गत्तान्‍लो॥” 
\p  
\v 21 वेॽस्‍मा हुॽसाम्‍बाधिक्‍ले़ खुने़ॽ मे़त्तु, “आदाङ्‌बे, तगि इङ्‌गाॽ के़सिःबा आम्‍बाःन् इप्‍पुङ्‌ङो चिङ्‌से़ पेःक्‍मा पाङ्‌घाङ्‌ङे़ॽओ॥”  
\v 22 कर ये़सुरे़ खे़न् मे़त्तु, “इङ्‌गाॽ तिम्‍दाङ्‌ङे़ॽओ, हे़क्‍क्‍याङ् हाराॽ याम्‍साम्‍मो के़सिःबा मनाहाॽरे़ खुनिॽ आबाङे चेहाॽ इप्‍पुङ्‌ङो मे़जिक्‍खुसिररो॥” 
\s1 ये़सुरे़ सुरित्‌केजङ्‌ङिन्‌चिजि ये़म्‌ये़म् चोगुॽ 
\r मर्कुस ४.३५-४१, लुका ८.२२-२५ 
\p  
\v 23 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् पोगे़आङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽनु खःङ्‌बेओ लाःसे़आङ् वरक्‍किल्‍ले़ नाधाःम्‍बि मे़धासिङ्॥  
\v 24 हक्‍चघत् वरक्‍को किप्‍मा के़घुःबा सुरित्‌के़जजङ्‌ङिन् हुःमा हेःक्‍ते़आङ् वाभे़ल्‍ले़ङ्‌ङिल्‍ले़ खःङ्‌बेन् वे़त्‍ले़क्‌तिम्‍से़रो॥ कर ये़सुःङ्‌ग इप्‍से़आङ् ने़स्‍से़रो॥  
\v 25 कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़बेआङ् खुने़ॽ अक्‍खे मे़मे़त्तुर मे़भोःक्‍खु, “आदाङ्‌बे, याप्‍मि ताङ्‌से़ःप्‍ते़ॽओ! आनिगे़ग हुम्‍मा सिःमा इःत्तिगे़रो!” 
\p  
\v 26 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “नसाःन् के़सुःम्‍बासे, थेआङ् अक्‍खेलॽरिक् के़गिःसिबाबे?” हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ पोगे़आङ् सुरित्‌केजङ्‌ङिन् नु वाभे़ल्‍ले़ङ्‌ङिन् फे़ःक्‍तु, हे़क्‍क्‍याङ् के़रे़क् चिजि ये़म्‌ये़म् पोःक्‍खे़रो॥  
\v 27 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़र सेःन्‍मे़दोःसिङ् “खुने़ॽग आक्‍तङ्‌बा मनाःन्बे? खुने़ॽ कुइङ्‌जाःङ्‌ङिन् वाभेल्‍ले़ङ्‌नु सुरित्‌केजङ्‌ङिल्‍ले़आङ् खे़प्‍सुङ्‌ग!” 
\s1 ये़सुरे़ ने़प्‍फु फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ युक्‍तुसिबा मनाहाॽ वेःन्‍दुसिॽ 
\r मर्कुस ५.१-२०, लुका ८.२६-३९ 
\p  
\v 28 हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ वरक्‍किल्‍ले़ नाहाङ्‌दाङ् गदरिनि लाजेॽओ के़रे़, हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़प्‍मो इप्‍पुङ्‌दे़न्‍लाम् फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ याङ्‌घुसिबा ने़प्‍फु मनाहाॽ कुदुम्‍से़ फे़रे़त्‍छि॥ खे़ङ्‌हाॽ कम्‍म्‍याक् साॽरिक् किप्‍मा के़घुःबा चोगे़त्‍छि आत्तिन्‍नाङ् खे़न् ते़न्‍नो पोःङ्‌मार लाङ्‌घेःक्‍मा मे़न्‍छुक्‍ते़न्‍लो॥  
\v 29 खे़ङ्‌हाॽ अक्‍खेलॽरिक् अःक्‍ते़त्‍छि, “निङ्‌वाॽफुसाःए, खे़ने़ॽ आन्‍छिगे़नु थे के़गोःत्तुबाबे? खासे़न् ये़म्‍मिन्‍ने मे़न्‍दाए आन्‍छिगे़ तुक्‍खे चाःत्‍छे़ कप्‍मो के़द्‌ये़बाबि?” 
\p  
\v 30 खे़प्‍मोलाम् मिसाक् नानाक् यरिक् फाक्‍हाॽ चामे़रामे़र मे़ये़बे़॥  
\v 31 खे़न् फे़न्‍साम्‍हाॽरे़ ये़सुःन् याप्‍मि लाःक्‍कात् के़लःप्‍पाने़ फाॽग्र खे़न् फाक्‍हाॽओ लाःप्‍मा आबाङ्‌घे़ॽओ लॽरिक् पेलि मे़भाक्‍तु॥ 
\p  
\v 32 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “पेगे़म्‍मे़ॽ!” खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़न् ने़प्‍फु मनाहाॽलाम् खे़ङ्‌हाॽ मे़लःन्‍दे़ मे़बेआङ् फाक्‍हाॽओ मे़लाःसे़॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् फाक्‍हाॽ सङ्‌माङ्‌ङे सङ्‌माङ् मे़लोःक्‍ते़र याक्‍पे़ओनु मक्‍मे़ध्‍ये़आङ् वरक्‍को मे़हुमे़ मे़स्‍ये़रो॥  
\v 33 खे़न् फाक् के़गम्‍बाहाॽ निःत्ताङ्‌बा पाङ्‌जुम्‍मो मे़बेआङ् फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ याङ्‌घुसिबा ने़प्‍फु मनाहाॽरो पोःक्‍खे़बा के़रे़क् पाःन्‍हाॽ मे़जे़क्‍तुसिरो॥  
\v 34 हे़क्‍क्‍याङ् पाङ्‌जुम्‍मोबा यरिक् मनाहाॽ ये़सुरो मे़द्‌ये़, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् आनिगे़ थुम्‍मोलाम् लःन्‍दे़ पेगे़ॽ फाॽआङ् पेलि मे़भाक्‍तुरो॥ 
\c 9  
\s1 ये़सुरे़ लङ्‌ले़ःङ् तुक्‍माल्‍ले़ तरुबान् वेःन्‍दुॽ 
\r मर्कुस २.१-१२, लुका ५.१७-२६ 
\p  
\v 1 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् खःङ्‌बेओ लाःसे़आङ् नाहाङ्‌दाङ्‌बा आबाङे कुबाङ्भेॽओ के़रे़रो॥  
\v 2 खे़प्‍मो कुभा मनाहाॽरे़ लङ्‌ले़ःङ्‌वा मनाधिक् कुने़त्‍नाःन्‍नुए खुने़ॽओ मे़दारुरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खे़न् लङ्‌ले़ःङ्‌वाःन् वेःप्‍मा सुक् के़लॽबा नसाःन् मे़गत्तुबा ये़सुरे़ निःसुआङ् मे़त्तु, “आस्‍साःए, हाङ्‌हाङ् लॽरे़ॽओ, खे़ने़ॽ के़लायोहाॽ ले़प्‍मि पोःक्‍खे़रो॥” 
\p  
\v 3 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़प्‍मो के़वाॽबा कुभा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ अक्‍खे मे़मे़त्‍छिङ्, “कन् मनाःल्‍ले़ग निङ्‌वाॽफुमाङ् कुइसिःक् लायो ले़प्‍मि के़बिबा ले़ङ्‌सिङ्‌ङाङ् माङ्‌चे़ॽया पाःन्‍निन्‍ने़ पाःत्तुर पत्‍लो!” 
\p  
\v 4 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽइन्‌निःसुआङ् अक्‍खे मे़त्तुसि, “थेआङ् हे़क्‍केलॽरिक् फे़न् निङ्‌वाॽ के़इःत्तुम्‍बाबे?  
\v 5 ‘के़लायोहाॽ ले़प्‍मि पोःक्‍खे़’, मे़प्‍मा उसुरु चोःक्‍पि, इ ‘पोगे़ॽआङ् थासिङ्‌ङे़ॽ’ मे़प्‍मा उसुरु चोःक्‍पि?  
\v 6 इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो लायोहाॽ ले़प्‍मि पिमा युक् कत्तुङ् लॽरिक् ओसेःन्‍धाक्‍निङ्‌लो॥” हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़न् लङ्‌ले़ःङ्‌वाःन् मे़त्तु, “पोगे़ॽ, के़ने़त्‍नाःन् याङ्‌सिङ्‌ङे़ॽआङ् के़हिम्‍मो थासिङ्‌ङे़ॽ॥”  
\v 7 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् पोगे़आङ् कुहिम्‍मो थासिङ्‌लो॥ 
\p  
\v 8 मनाहाॽरे़ कन् मे़निःसुआङ् साॽरिक् खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़रो॥ हे़क्‍क्‍याङ् मे़न्‍छाम् याप्‍मिःन् अक्‍तङ्‌बा मुक्‍साम् के़बिबा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुनारा मे़भोःसुरो॥ 
\s1 ये़सुरे़ मत्तिःन् उःत्तुॽ 
\r मर्कुस २.१३-१७, लुका ५.२७-३२ 
\p  
\v 9 ये़सुःन् खे़प्‍मोलाम् पेर पत्‍छे़ल्‍ले़ मत्ति मे़प्‍मनाबा मनाःन् एःङ्‌याङ् फोःङ्‌मा ते़न्‍नो युङे़बा निःसुआङ् मे़त्तु, “इङ्‌गाॽ तिम्‍दाङ्‌ङे़ॽओ॥” खे़न् मुत्‍थ्रिक् पोगे़आङ् खुने़ॽनु थासिङ्‌लो॥ 
\p  
\v 10 खे़न् युःन्‍छिक् ये़सुःन् नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मत्तिरे़ कुहिम्‍मो चाजासे़ मे़युङ्‌सिङ्‌ङिल्‍ले़ एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बा यरिक् मनाहाॽ नु वेॽ “लायोबाहाॽ” मे़द्‌ये़आङ् खे़ङ्‌हाॽनु सोरिक् चाजासे़ मे़युङ्‌सिङ्॥  
\v 11 हे़क्‍केःल्‍ले़ कुभा फरिसिहाॽरे़ खे़न् मे़निःसुआङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़मे़त्तुसि, “थेआङ् खिनिॽ सिक्‍साम्‍बान् एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बाहाॽ हे़क्‍क्‍याङ् वेॽ लायोबाहाॽनु सोरिक् चाजाबाबे?” 
\p  
\v 12 ये़सुरे़ कन् खे़प्‍सुआङ् मे़त्तुसि, “सिदाॽसाम्‍बे़ङ्‌ग मे़न्‍दुक्‍मनाहाॽरे़ लागि मे़ःन्, कर के़दुक्‍पाहाॽरे़ लागिरो॥  
\v 13 साम्‌योसाप्‍लाओ यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ इङ्‌गाॽग सिदुङ्‌जभा चाहाबा मे़जोःक्‍कान्, कर वेॽहाॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍ते़म्‍सिम्‍मे़ॽ के़लॽबा निङ्‌वाॽ कत्तुङ्‌लो,\f * \fr 9:13 \ft होसे ६.६\f* लॽरिक् पाःत्तुबा कन् पाःन्‍निल्‍ले़ कुबेःन् हुॽआसिम्‍मे़ॽओ॥ इङ्‌गाॽग साम्‌योनिबाहाॽरे़ लागि मे़ःन्, कर लायोबाहाॽ लायोलाम् मे़नुःङ्‌ङाङ्‌ताङ्‌मे़से़ःप्‍ल फाॽआङ् त्‍याङ्‌बारो॥” 
\s1 चाःने़त्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ सेःन्‍लाप् 
\r मर्कुस २.१८-२२, लुका ५.३३-३९ 
\p  
\v 14 हे़क्‍क्‍याङ् थिक्‍ले़ङ् बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नारे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़द्‌ये़आङ् ये़सुःन् सेःन्‍मे़दोसु, “आनिगे़ नु फरिसिहाॽ चाःने़त्तो ए़त्‍ले़ङ् युङिगे़ॽ कर थेआङ् के़हुॽसाम्‍बाहाॽ चाःने़त्तो मे़न्‌युङ्‌ने़न्‍बाबे?” 
\p  
\v 15 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “मेःक्‍खिम्‍साबे़न् कुन्‍जुम्‍हाॽनु वाॽर थारिक् खुने़ॽ कुन्‍जुम्‍हाॽ चाःने़त्तो मे़युङ्‌ङाङ् मेरिङ् मे़धक्‍पि? कर खे़ङ्‌हाॽलाम् मेःक्‍खिम्‍साबे़न् साक्‍के़ल्‍ले़क् मे़दे़म्‍सुआङ् मे़देॽरुल्‍ले़रक्‌खे़ङ्‌हाॽ चाःने़त्तो मे़युङ्‌लो॥  
\v 16 आत्तिल्‍ले़आङ् कुसङ् चिरिक्‍किल्‍ले़ कुद्रे़क्‌चाङ्‌ङिन् मे़ले़म्‍दुन्‍लो, ले़म्‍दुने़ फाॽग्र खे़न् किङ्‌ङाङ् आल्‍लसाङ् यम्‍बा थे़ःक्‍खुदेःसुॽरो॥  
\v 17 आत्तिल्‍ले़आङ् कुसङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ थिःन् कुद्रे़क्‌से़होबा सुःक्‌वाओ मे़युक्‍खुन्, कर युक्‍खुने़ फाॽग्र कुसङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ थिःल्‍ले़ कुद्रे़क्‌से़होबा सुःक्‌वाःन्‌थे़ःक्‍खुदेःसुॽरो, हे़क्‍क्‍याङ् थिःन् वे़त् पेःक्‍काङ् चासोःक्‍लो॥ कर कुसङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ थिःन्‌कुसङ् से़होबा सुःक्‌वाओ याक्‍मा पोःङ्‌, हे़क्‍केःल्‍ले़ चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ थिःन् नु से़होबा सुःक्‌वाःन्‌ने़प्‍माङ् ताङ्‌लो॥” 
\s1 याइरसरे़ कुस्‍साः मे़न्‍छुमाॽइन् 
\r मर्कुस ५.२१-४३, लुका ८.४०-५६ 
\p  
\v 18 ये़सुरे़ हे़क्‍के पाःत्तुर पत्‍छे़ल्‍ले़ सुहाङ्‌युक्‍पाधिक् कुदगि थुङ्‌बोहजॽ युङ्‌सिङ्‌ल अक्‍खे पाःत्तु, “आदाङ्‌बे, आस्‍साः चुक्‍मे़न् खारक् स्‍ये़रो, कर खे़ने़ॽ फे़रे़ॽआङ् कुसम्‍दाङ् के़हुक्‍किन् ने़स्‍से़ पिरे़ॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् हिङ्‌लो॥”  
\v 19 ये़सुःन् पोगे़आङ् खे़न्‍नु थासिङ्, हे़क्‍क्‍याङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽआङ् खुने़ॽ कुएगाङ् मे़धासिङ्‌लो॥  
\v 20 बा खे़न् ये़म्‍मो तङ्‌बे थिक्-ने़त्ताङ्‌धो (१२) माक्‍खिॽ वयुःमाल्‍ले़ तरुमा मे़न्‍छुमाॽधिक् ये़सुरे़ कुएगाङ् त्‍ये़आङ् कुदेःत्तिल्‍ले़ कुयाःन्‌सुःसु॥  
\v 21 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽओ खुने़ॽ कुदेःत्तिल्‍ले़ कुयाःन्‍लक् सुःसुङ्‌साङ् इङ्‌गाॽ वेःत्तारो के़लॽबा इःत्तुआङ् वये़॥  
\v 22 ये़सुःन् हिल्‍लिक्‌हिसिङ्‌ङिल्‍ले़ खे़न् मे़न्‍छुमाॽइन् निःसुआङ् मे़त्तु, “मामुए, हाङ्‌हाङ् लॽरे़ॽओ, नसाःन् के़जोगुबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ने़ॽ के़वेःत्ते़रो॥” हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् मे़न्‍छुमाॽइन् हाबा खे़न् ये़म्‍मो वेःत्ते़रो॥  
\v 23 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् खे़न् लाम्‍लोःबाल्‍ले़ कुहिम्‍मो के़रे़ल्‍ले़ खे़प्‍मो चे लुप्‍मा ये़म्‍मो मे़प्‍फ्रामा के़मुःप्‍पाहाॽ नु मेरिङ् के़धक्‍पा यरिक् मनाहाॽ निःसुसि॥  
\v 24 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “पेगे़म्‍मे़ॽओ, कन् चुक्‍मे़ङ्‌ग मे़न्‍छिःए वाॽ इप्‍से़आङ्‌लक् ने़रो”, कर खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ मे़एःत्तुरो॥  
\v 25 खे़न् मनाहाॽ खे़प्‍मोनु मे़लःत्तुसिआङ् ये़सुःन् सिगाङ् लाःसे़ हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् चुक्‍मे़ल्‍ले़ कुहुक्‍किन् ते़म्‍सुल्‍ले़ खे़न् चुक्‍मे़न् मुत्‍थ्रिक् पोगे़रो॥  
\v 26 कन् इङ्‌घङ्‌ङिन् खे़न् थुम्‍मो के़रे़क् पिसाङ् से़ःरे़रो॥ 
\p  
\v 27 ये़सुःन् खे़प्‍मोलाम् पेर पत्‍छे़ल्‍ले़ ने़प्‍फु मिक्‍फःम्‍बाहाॽरे़ खुने़ॽ कुएगाङ् कुएगाङ् तिम्‍दे़त्‍छुर अक्‍खेलॽरिक् अःक्‍ते़त्‍छि, “दाउदरे़ कुस्‍साःए,\f * \fr 9:27 \ft यहुदिहाॽरे़ लागि “दाउदरे़ कुस्‍साः” फाॽइन् दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुधाःक्‍लाम् के़दाःबा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ थुक्‍तुबा ख्रिस्‍त फाॽआङ् कुसिङ् मे़निःत्तुरो॥\f* आन्‍छिगे़ लुङ्‌माॽ आदुक्‍ते़ॽओ॥”  
\v 28 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् लाःसे़बा हिम्‍मो पेसिल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “खिन्‍छिॽ मिक् निःमा के़सुक्‍सुर चोःक्‍मा सुक्‍तुङ् फाॽआङ् नसाःन् के़जोःक्‍सुबि?” 
\p चोःक्‍सुगे़ॽरो, आदाङ्‌बे फाॽआङ् नोगप् पिरे़त्‍छु॥ 
\p  
\v 29 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुन्‍छिॽ मिक्‍हाॽ सुःसु पिरुसिर मे़त्तुसि, “खिन्‍छिॽ नसाःन् के़जोगे़त्‍छुबा कुइसिःक्‍के पोःङ्‌लरो॥”  
\v 30 खे़ङ्‌हाॽ मिक् निःमा के़सुक्‍पा पोःक्‍खे़त्‍छि॥ ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ “कन् पाःन्‍निल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ आत्तिल्‍ले़आङ् निङ्‌वाॽ मे़घोःसुन्‍लरो” मे़त्तुसि॥  
\v 31 कर खे़ङ्‌हाॽ पेसिआङ् खे़न् थुम्‍मो के़रे़क् पिसाङ् खुने़ॽ कुयाःम्‍बेओ इङ्‌घङ् से़ःसे़त्‍छुरो॥ 
\s1 माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ युक्‍तुबा मनाःन् 
\p  
\v 32 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ लःन्‍दे़त्‍छिर पत्‍छे़त्‍छिल्‍ले़ कुभा मनाहाॽरे़ फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ याङ्‌घुबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ पाःप्‍मा मे़न्‍छुक्‍मनाबा मनाधिक् ये़सुरो मे़दारु॥  
\v 33 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् फे़न्‍साम्‍मिन् ये़सुरे़ नाःत्तु लःत्तु हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् मनाःन् पाःप्‍मा हेःक्‍ते़रो॥ खे़न् मे़निःसुआङ् खे़न् मनाहाॽरे़ साॽरिक् खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़र अक्‍खे मे़बाःत्तु, “इस्राइल लाजेॽ खाराक् अक्‍तङ्‌बा निङ्‌वाॽ के़माबा पाःङ्‌ग आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़न्‍निए वयिगे़रो॥” 
\p  
\v 34 कर फरिसिहाॽरे़ मे़बाःत्तु, “कन् मनाःल्‍ले़ग फे़न्‍साम्‍हाॽरे़ खुनिॽ हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमुक्‍साम्‍लाम् फे़न्‍साम्‍हाॽ नाःत्तु लःत्तुसिॽरो॥” 
\s1 चागे़सुम्‍बा याःलिक्हाॽ 
\r मर्कुस ६.३४, लुका १०.२ 
\p  
\v 35 ये़सुःन् यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍हाॽओ हुॽरुसिर निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ सुनाइङ् से़ःसुर के़रे़क् परिक्‍ले़न् के़दुक्‍पा के़यॽबाहाॽ वेःन्‍दुसिर ये़क्‌यक् नु पाङ्‌भेॽहाॽओ लाम्‍दिःक् चोगे़रो॥  
\v 36 ये़सुरे़ यरिक् मनाहाॽ निःसुसिल्‍ले़ कुलुङ्‌माॽ स्‍याःत् लॽरे़, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽग मे़ल्‍लुक्‍कम्‍बा मे़ःन्‍नेबा मे़ल्‍लुक् हे़क्‍के लाम् के़बोःप्‍पाआङ् तुक्‍खे के़जाबा कुइसिःक् मे़जोगे़रो॥  
\v 37 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़त्तुसि, “सुम्‍मा के़बोःङ्‌बा चाःन् यरिक् ने़ःॽ, कर चा के़सुम्‍बा याःलिक्हाॽ मे़सुःन्‍लो॥  
\v 38 हे़क्‍केःल्‍ले़ सुम्‍मा के़बोःङ्‌बा चाःल्‍ले़ कुन्‍दाङ्‌बान् यरिक् याःलिक्हाॽ चा सुम्‍से़ पाङ्‌घुसिर फाॽआङ् खिनिॽ तुवा चोगे़म्‍मे़ॽओ॥” 
\c 10  
\s1 थिक्-ने़त् (१२) सेःक्‌युक्‍मिबाहाॽ 
\r मर्कुस ३.१३-१९, लुका ६.१२-१६ 
\p  
\v 1 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ थिक्-ने़त् (१२) कुहुॽसाम्‍बाहाॽ उःत्तुसिआङ् फे़न्‍साम्‍हाॽ नाःप्‍मा लःप्‍मा नु के़रे़क् परिक्‍ले़न् के़दुक्‍पा के़यॽबाहाॽ वेःम्‍मा युक् पिरुसिरो॥  
\v 2 खे़न् थिक्-ने़त् सेःक्‌युक्‍मिबाहाॽरे़\f * \fr 10:2 \ft सेःक्‌युक्‍मिबा फाॽइन् दाङ्‌बाल्‍ले़ युक् पिरुसिआङ् पाङ्‌घुसिबा हुॽसाम्‍बा॥\f* खुनिॽ मिङ्‌ग अक्‍तङ्‌बा चोःक्– 
\q1 सिमोन (खुने़ॽ पत्रुसआङ् मे़मे़त्तु), 
\q1 आन्‍द्रियास (पत्रुसरे़ कुन्‍साॽ), 
\q1 याकुब (जब्‍दियारे़ कुस्‍साः), 
\q1 युहुन्‍ना (याकुबरे़ कुन्‍साॽ), 
\q1  
\v 3 फिलिप, 
\q1 बारथोलोमाइ, 
\q1 थोमा, 
\q1 मत्ति (एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बा), 
\q1 याकुब (अल्‍फायसरे़ कुस्‍साः), 
\q1 थे़दियस हे़क्‍क्‍याङ् 
\q1  
\v 4 सिमोन (खुने़ॽ “हाङ्‌बिफ्‍युङ् के़जोःक्‍पा”\f * \fr 10:4 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “कनानि” वये़॥\f* मे़मे़त्तु॥ खे़न् फाॽइन् हाङ्‌बिफ्‍युङ् के़जोःक्‍पा वये़), 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् यहुदा इस्‍करियोत (खुने़ॽ ये़सुरे़ कुनसाःन् के़ले़ङ्‌बा पोःक्‍खे़रो)॥ 
\s1 थिक्-ने़त् सेःक्‌युक्‍मिबाहाॽरे़ खुनिॽ माङ्‌सेवा याःम्‍बक्‍किन् 
\r मर्कुस ६.७-१३, लुका ९.१-६ 
\p  
\v 5 ये़सुरे़ कन् थिक्-ने़त् सेःक्‌युक्‍मिबाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसिर पाङ्‌घुसिरो– “थिम्‍मे़न्‍दङ् सुवाङ्‌हाॽरो मे़बेगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, हे़क्‍क्‍याङ् सामरिहाॽरे़ खुनिॽ पाङ्‌जुम्‍हाॽओ मे़बेगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ,  
\v 6 कर लाम् के़बोःप्‍पा मे़ल्‍लुक् हे़क्‍तङ्‌बा इस्राइलबा मनाहाॽरो पेगे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 7 खिनिॽ के़बेगिल्‍ले़ कन् सुनाइङ्‌ङिन् से़ःसे़म्‍मे़ॽओ–‘साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिन् निःत्ताङ्‌ङे वाॽ॥’  
\v 8 के़दुक्‍पाहाॽ नुसे़म्‍सिम्‍मे़ॽ, के़सिःबाहाॽ कुहिङ्‌वे़त् चोगे़म्‍सिम्‍मे़ॽ, लोगेॽ तुक्‍माल्‍ले़ याङ्‌घुसिबाहाॽ नुसे़म्‍सिम्‍मे़ॽ, फे़न्‍साम्‍हाॽ नाःत्ते़म्‍लःत्ते़म्‍सिम्‍मे़ॽ॥ आम्‍भा के़घोःसुम्, आम्‍भाए पिरे़म्‍सिम्‍मे़ॽओ॥  
\v 9 याङ् मे़ःन्‍ने खिनिॽ पेगे़म्‍मे़ॽ,  
\v 10 हे़क्‍क्‍याङ् सुःक्‌वा, ले़क्‍सिङ्‌मा चाङ् नु लाङ्‌सुःप्, हे़क्‍क्‍याङ् तक्‍काःत् थेआङ् मे़याङ्‌ङासिम्‍मे़न्‍ने़ॽओ॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ याःम्‍बक् के़जोःक्‍पाल्‍ले़ खुने़ॽ चाहाबा के़जोःक्‍पा पाःन्‍हाॽ खोःमाए पोःङ्‌लो॥ 
\p  
\v 11 खिनिॽ के़बेगिबा पाङ्‌जुम् पाङ्‌भेॽहाॽओ सुम्‍बोधाबा मनाःन् कोःत्ते़म्‍मे़ॽआङ् खे़प्‍मोलाम् के़न्‍लःन्‍दिन्‌के़म्‍बेगिन्‍ल थारिक् कुहिम्‍मोए याःक्‍ते़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 12 खे़न् हिम्‍मो के़लाःस्‍सिल्‍ले़ मनाहाॽनु ‘सनारुङ् के़घोःसुम्‍निरो’ लॽरिक् सेवा मये़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 13 खे़न् हिम्‍सयङ्‌ङिन् खिनिॽ सनारुङ् खोःमा के़लाॽबा चोःक्‍ने़ फाॽग्र खिनिॽ सनारुङ्‌ङिन् खे़प्‍मो याःक्‍लाःत्‍लरो॥ कर के़लाॽबा मे़जोःक्‍ने़न्‍ने़ फाॽग्र खिनिॽ सनारुङ्‌ङिन् खिनिॽओए नुःङ्‌लरो॥  
\v 14 आत्तिल्‍ले़ खिनिॽ लाङ्‌दाःक्‍मा के़म्‍बिरिन्‍नाङ् खिनिॽ पाःन्‍नाङ् मे़घे़प्‍सुन्, खे़न् हिम् इग्र पाङ्‌जुम्‍मोलाम् खिनिॽ के़बेगिल्‍ले़ खिनिॽ लाङ्‌ङो के़घिप्‍पा खाम् हिःक्‍किन् बा खे़प्‍मोए थाप्‍से़म्‍ध्‍ये़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 15 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्‌लो, ताःन्‍दि खासे़न् ये़न्‍नोग खे़न् पाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़ कुदुक्‍खेःन्‍नुःल्‍ले़ सदोम नु गमोराबा\f * \fr 10:15 \ft तोलिङ्‌सोमु १९.२३-२५ ओ सदोम ये़क्‌यक्‍कोबा मनाहाॽरे़ मे़जोगुबा लायोहाॽरे़ चोगुल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ खे़न् ये़क्‌यक्‍किन् मे़म्‍भै चोगुदेःसु॥\f* पाङ्‌जुम्‍हाॽओ के़दाःबा तुक्‍खेःन् थम्‍मा सुक्‍के़दे़प्‍पा पोःङ्‌लो॥” 
\s1 ताःन्‍दि के़दाःबा निङ्‌घुम् 
\r मर्कुस १३.९-१३, लुका २१.१२-१७ 
\p  
\v 16 “खे़प्‍से़म्‍मे़ॽओ! मे़ल्‍लुक्‍हाॽ पराबाहाॽरे़ खुनिॽ लुम्‍मो पाङ्‌मनाबा कुइसिःक् पाङ्‌निङ्‌लो॥ हे़क्‍केःल्‍ले़ खिनिॽ असेःक्‍पा हे़क्‍के चाचाःप्‍पा नु पुत्तुःक्‍के हे़क्‍के कुदोःप्‍मा पोःक्‍खे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 17 मनाहाॽनु सिङ्‌सिङ् ये़क्‌ये़क् लॽरे़म्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खासे़न् लोःम्‍मा हिम्‍मो खिनिॽ के़म्‍देॽरिॽ, यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मो ते़ःम्‍भुक् के़म्‍बिरिॽरो॥  
\v 18 खिनिॽ याप्‍मि नसाःन् के़जोगिबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ सुहाङ्‌गे़म्‍बाहाॽ नु हाङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ तगि के़म्‍देॽरिॽ॥ खे़न् ये़म्‍मो खे़ङ्‌हाॽ नु के़रे़क् थिम्‍मे़न्‍दङ्‌सुवाङ्‌हाॽ इङ्‌गाॽ आयाःम्‍बेओ मे़प्‍मासि सुये़म् के़घोःसुम्‍लो॥  
\v 19 कर खिनिॽ के़म्‍दे़म्‍सिल्‍ले़ से़ःप्‍सिङ्‌मारे़ लागि आल्‍ल थे़मा पाःप्‍मा, आक्‍खेलॽरिक् पाःप्‍माबे फाॽआङ् निङ्‌साम्‍मो मे़ध्‍ये़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥ खे़न् ये़म्‍मोग खिनिॽ पाःप्‍मा के़बोःङ्‌बा पाःन्‍निन् बा खे़न् ये़म्‍मोए के़घोःसुम्‍लो॥  
\v 20 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ आबाङे के़म्‍बारिन् कर खिनिॽ पानुदिङ् पाः निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुसेसेमाङ्‌ङिन् खिनिॽलाम्‍बा पाःत्‍लो॥  
\v 21 फुॽनुसाॽहाॽ आबाङे फुॽनुसाॽहाॽरे़ खुनिॽ तक्‍ले़ङ्‌वाओ मे़बोःक्‍काङ् इङ्‌मे़ले़क्‍तुसि हे़क्‍क्‍याङ् से़प्‍मा मे़बाङ्‌घुसिरो॥ हे़क्‍केलॽरिक् पा-माहाॽ साःहाॽरे़, हे़क्‍क्‍याङ् साःहाॽ पा-माहाॽरे़ खुनिॽ तक्‍ले़ङ्‌वाओ मे़बोःक्‍काङ् से़प्‍मा मे़बाङ्‌घुसिरो॥  
\v 22 खिनिॽ याप्‍मि नसाःन् के़जोगिबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ के़रे़क् मनाहाॽरे़ के़म्‍जिःत्तिॽरो, कर आत्तिल्‍ले़ कुनुप्‍मो थारिक् थरुॽ, खे़ल्‍ले़ए से़न्‍लप् खोःसुॽरो॥  
\v 23 खिनिॽ थिक्‍ते़न्‍नो तुक्‍खे के़म्‍जाःत्तिल्‍ले़ वेॽस्‍मा ते़न्‍नो खे़त्‍छिङ्‌ङे़म्‍मे़ॽओ॥ इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन् नुःङ्‌ङा युःआल्‍ले़ खिनिॽ कन् इस्राइलस्‍मा के़रे़क् ये़क्‌यक्‍हाॽओ सुनाइङ् से़ःमा याःम्‍बक् मे़न्‍छुःत्ते के़वयिॽरो॥ 
\p  
\v 24 हुॽसाम्‍बे़न् कुसिक्‍साम्‍बान्‍नुःल्‍ले़ यम्‍बा, हे़क्‍क्‍याङ् सेवारोबे़न् कुन्‍दाङ्‌बान्‍नुःल्‍ले़ यम्‍बा मे़ःन्‍लो॥  
\v 25 हुॽसाम्‍बे़न् कुसिक्‍साम्‍बे़न्‌कुइसिःक् हे़क्‍क्‍याङ् सेवारोबे़न् कुन्‍दाङ्‌बे़न्‌कुइसिःक् पोःङ्‌माए पोःङ्‌लो॥ हे़क्‍केलॽरिक् इङ्‌गाॽ हिम्‍दाङ्‌बान्‍ने खे़ङ्‌हाॽरे़ फे़न्‍साम्‍हाॽरे़ खुनिॽ हाङ् बालजिबुल\f * \fr 10:25 \ft बालजिबुल फाॽइन् माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ वेॽस्‍मा कुमिङ्॥\f* मे़मे़त्ताङ्‌ङिल्‍ले़ आहिम्‍सयङ्‌बाहाॽग खे़न्‍नुःल्‍ले़आङ् साॽरिक् फे़न् मिङ्‌हाॽ मे़वाःत्तुसिॽरो॥ 
\p  
\v 26 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽनु मे़गिसे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मे़धाःप्‍ने़न्‍ल फाॽआङ् ते़प्‍ते़आङ्‌के़वाॽबा पाःन् इग्र कुसिङ् निःत्‍मे़दे़त्‍ने़न्‍ल फाॽआङ् माॽरे़आङ् के़वाॽबा पाःन् थेआङ् होःप्‍लो॥  
\v 27 इङ्‌गाॽ आल्‍लो खागे़माक्‍पाओ मे़त्‍निङ्‌बा पाःन्‍निन् खागे़ओःप्‍पाओ मे़त्ते़म्‍सिम्‍मे़ॽ, खिनिॽ स्‍वाःत्ताङ् मे़त्‍निङ्‌बा पाःन्‍निन् के़रे़क् मनाहाॽरे़ मे़घे़प्‍सुर फाॽआङ् हिम् सम्‍दाङ्‌लाम् यम्‍बा इक्‍लाओ इङ्‌भन् चोगे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 28 नासिङ्‌गे़न् थक्‍किन् के़से़प्‍पाहाॽनु खिनिॽ मे़गिसे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खिनिॽ याम्‍साम्‍मिन् से़प्‍मा मे़न्‍छुक्‍तुन्‍लो॥ कर नासिङ्‌गे़न् थक्‍किन् नु याम्‍साम्‍मिन् ने़प्‍माङ् खे़मायङ्‌सङ्‌ङो मे़ङ्‌मा के़सुक्‍पा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन्‍नु किःसे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 29 ने़त्‍छि चुजुक्‍सा पुहाॽरे़ याङ्‌धिक् मे़ले़क्‍ने़न्‍बि? हे़क्‍केसाङ् खिनिॽ पानुदिङ् पा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ मे़ःन्‍ने लत्‍थिक्‍काङ् खाम्‍मो मक् मे़धाने़न्‍लो॥  
\v 30 हे़क्‍केलॽरिक् खिनिॽ थे़गेःक्‍कोबा के़रे़क् थे़गेःक्‍इहाॽ खुने़ॽ निःरुआङ् वाॽरो॥  
\v 31 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ मे़गिसे़म्‍मिन्‍ने़ॽ॥ खिनिॽग यरिक् चुजुक्‍सा पुहाॽनुःल्‍ले़आङ् इमे़ल्‍लुङ्‌बा के़जोगिरो॥ 
\p  
\v 32 हाःत्‍ले़ मना तगि ये़सुःन् नसाःन् चोगुङ् लॽरिक् पाःत्तुॽ, साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो के़वाॽबा आम्‍बारे़ कुदगि इङ्‌गाॽआङ् खे़न् ताःक्‍तुङ्‌लो॥  
\v 33 हाःत्‍ले़ इङ्‌गाॽ मना तगि नाॽआ, साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो के़वाॽबा आम्‍बारे़ कुदगि इङ्‌गाॽआङ् खे़न् नाॽरुङ्‌लो॥” 
\s1 ये़सुःन्‍नु के़वाॽबाहाॽरे़ तुक्‍खे मे़दुमुॽ 
\r लुका १२.५१-५३, १४.२६-२७ 
\p  
\v 34 “इङ्‌गाॽ इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो सनारुङ् ताःत्‍छे़ त्‍याङ्‌बा फाॽआङ् मे़इःत्ते़म्‍मिन्‍ने़ॽ॥ इङ्‌गाॽ सनारुङ् ताःत्‍छे़ग मे़ःन्, कर तुक्‍खे ताःत्‍छे़ त्‍याङ्‌बारो॥  
\v 35 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ पाःल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ ये़म्‍बित्‍छाॽसाःन्, माःल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ मे़न्‍छुमाॽसाःन्, हे़क्‍क्‍याङ् नोःप्‍माल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ पाङ्‌लिमान् फोःङ्‌से़ त्‍याङ्‌बारो॥  
\v 36 मनाःल्‍ले़ कुनिङ्‌मिहाॽग आबाङे कुहिम्‍सयङ्‌हाॽए मे़बोःङ्‌लो॥\f * \fr 10:36 \ft मिका ७.६\f* 
\p  
\v 37 कुम्‍बा कुम्‍मासि इङ्‌गाॽनुःल्‍ले़आङ् यरिक् लुङ्‌माॽ के़दुक्‍पे़न्‌आहुॽसाम्‍बा पोःङ्‌मा मे़लाॽरुन्‍लो॥ हे़क्‍केलॽरिक्‍के कुस्‍साः कुएहाॽ इङ्‌गाॽनुःल्‍ले़आङ् यरिक् लुङ्‌माॽ के़दुक्‍पे़न्‌आहुॽसाम्‍बा पोःङ्‌मा मे़लाॽरुन्‍लो॥  
\v 38 हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिल्‍ले़ कुसिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङिन् आबाङे पक्‍खुआङ् इङ्‌गाॽनु लाङ्‌मे़घेःक्‍ने़न् खे़न् आहुॽसाम्‍बा पोःङ्‌मा मे़लाॽरुन्‍लो॥  
\v 39 आत्तिल्‍ले़ ने़त्तिगे़न् कुहिङ्‌मन्‍निन् आबाङे हिङ्‌मा कोःत्तुॽ खे़ल्‍ले़ खे़न् मासुॽरो, कर आत्तिल्‍ले़ ने़त्तिगे़न् कुहिङ्‌मन्‍निन् आलागि मासुॽ, खे़ल्‍ले़ मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन् खोःसुॽरो॥” 
\s1 ये़सुःन्‍नु लाङ्‌गे़घेःक्‍पाहाॽरे़ थुम्‍घो मे़घोःसुॽ 
\r मर्कुस ९.४१ 
\p  
\v 40 “आत्तिल्‍ले़ खिनिॽ लाङ्‌गे़दाःक्‍तिॽ, खे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽआङ् लाङ्‌दाःक्‍कारो, हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिल्‍ले़ इङ्‌गाॽ लाङ्‌दाःक्‍का, खे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ याप्‍मि के़बाङ्‌बे़न्‍नाङ् लाङ्‌दाःक्‍तुॽरो॥  
\v 41 आत्तिल्‍ले़ माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पे़न्‌लाङ्‌दाःक्‍तुॽ, खे़ल्‍ले़ माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पे़ल्‍ले़न् थुम्‍घोःन् खोःसुॽरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिल्‍ले़ साम्‌योनिबा याप्‍मिःन् लाङ्‌दाःक्‍तुॽ, खे़ल्‍ले़ साम्‌योनिबाल्‍ले़न् थुम्‍घोःन् खोःसुॽरो॥  
\v 42 आत्तिल्‍ले़ इङ्‌गाॽओ नसाःन् के़जोःक्‍पाहाॽओ के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ चुक्‍साधिक्‍किन् आहुॽसाम्‍बा फाॽआङ् फङ्‌नाधिक् च्‍वाःत् पिरुॽ, खे़ल्‍ले़ से़क्‍खाए थुम्‍घोःन् खोःसुॽरो॥” 
\c 11  
\s1 ये़सुःन् नु बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःन् 
\r लुका ७.१८-२३ 
\p  
\v 1 ये़सुरे़ थिक्-ने़त् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ हे़क्‍केलॽरिक् इङ्‌जाःङ् पिरु सुरुसिआङ् खे़प्‍मोलाम् खुने़ॽ गालिल खिरिबा पाङ्‌जुम् हे़ङ्‌घाःत्ति निसाम् हुॽसे़ नु सुनाइङ् से़ःसे़ थासिङ्‌लो॥ 
\p  
\v 2 खे़न् ये़म्‍मो पुङ्‌लाहिम्‍मो साक्‍ते़आङ् यागे़बा बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍तरे़ चोगुबा याःम्‍बक्‍हाॽ खे़प्‍सुआङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ ये़सुरो पाङ्‌घुसि॥  
\v 3 खे़ङ्‌हाॽ मे़बेआङ् ये़सुःन् सेःन्‍मे़दोसु, “के़दाःबार के़बप्‍पा ख्रिस्‍ते़न्‌बा खे़ने़ॽएने़बि, इ वेॽस्‍मान् हाङ्‌घुम्‍बे़बाबि?” 
\p  
\v 4 ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “नुःक्‍खे़म् पेगे़म्‍मे़ॽआङ् के़निःसुम्‍बा नु के़घे़प्‍सुम्‍बा पाःन्‍हाॽ युहुन्‍नाःन् मे़त्ते़म्‍मे़ॽओ–  
\v 5 मिक्‍फःम्‍बाहाॽरे़ निःमा मे़सुक्‍तुॽ, लाङ्‌सक्‍पाहाॽ लाङ्‌मे़घेःक्, लोगेॽ तुक्‍माल्‍ले़ तरुसिबाहाॽ मे़नुॽ, नाधाक्‍पाहाॽरे़ खे़म्‍मा मे़सुक्‍तुॽ, के़सिःबाहाॽ कुहिङ्‌वे़त् मे़बोःङ्, हे़क्‍क्‍याङ् याङ्‌गे़साॽबाहाॽरे़ सुनाइङ् मे़घे़प्‍सुॽरो॥\f * \fr 11:5 \ft यसैया ३५.५-६, ६१.१\f* 
\v 6 इङ्‌गाॽ याप्‍मि चप्‍चि मे़न्‍जोःक्‍मना मनाःन् मुॽइसाबारो॥” 
\p  
\v 7 बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़बेर मे़बत्‍छे़ल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़प्‍मो के़वाॽबा मनाहाॽ युहुन्‍नारे़ कुयाःम्‍बेओ अक्‍खे मे़त्तुसि, “ये़ःङ्‌घादे़न्‍नो थेःन् ओमत्‍छे़ के़बेगिबाबे? सुरित् केजङ्‌ङिल्‍ले़ वाःन्‍जो-वाःन्‍जो लॽरिक् वाःन्‍दुबा थिङ्‌ने़त् हे़क्‍तङ्‌बा मनाःन्बि?  
\v 8 मे़ःन्‍ने़ फाॽग्र थेःन् ओमत्‍छे़ के़बेगिबाबे? नुःब्‌नुःबा चाङ्‌देःत् के़जाङ्‌बा मनाःन्बि? मे़ःन्, हे़क्‍तङ्‌बा मनाःङ्‌ग हाङ्‌हिम्‍मोरक् वाॽरो॥  
\v 9 हे़क्‍केःल्‍ले़ थेःन् ओमत्‍छे़ खिनिॽ के़बेगि? माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पान्बि? ओरो, से़क्‍खाए इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, खुने़ॽग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पानुःल्‍ले़आङ् यम्‍बारो॥  
\v 10 साम्‌योसाप्‍लाओ युहुन्‍नारे़ कुयाःम्‍बेओ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुआङ् पत्, 
\q1 ‘इङ्‌गाॽ आइङ्‌साबान् के़लाम्‍मिन् यारिप् चोःक्‍से़ खे़ने़ॽनुःल्‍ले़ तगि पाङ्‌घुङ्‌लो॥’\f * \fr 11:10 \ft मलाकि ३.१\f* 
\p  
\v 11 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःन्‍नुःल्‍ले़ वेॽ यम्‍बा हाःत्ताङ् सामे़न्‌वाःन्‍छिङ्‌ङे वाॽरो॥ हे़क्‍केसाङ् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो चुबे़त्‍छिक्‍लक् के़ये़क्‍पा मनाःन् खुने़ॽनुःल्‍ले़ यम्‍बारो॥  
\v 12 युहुन्‍नारे़ इङ्‌भन् चोःक्‍मा हेःक्‍तुआङ्धो आइन् थारिक् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिन् लुबुबुना तगि पोःर पत्, हे़क्‍क्‍याङ् कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ के़बोःक्‍पाहाॽरे़ साके़ल्‍ले़क्‍काङ् अप्‍मा तम्‍सिन् मे़जोगुर मे़बत्॥  
\v 13 युहुन्‍नारे़ कुये़म्‍मो थारिक् मोसारे़ साप्‍तुबा साम्‌योथिम्‍मिल्‍ले़ हे़क्‍क्‍याङ् के़रे़क् माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽरे़ ताःन्‍दि के़दाःबार के़बप्‍पा निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओए मे़बाःत्तुआङ् वये़रो॥  
\v 14 हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ नसाःन् चोःक्‍मा के़दे़न्‍दिॽने़ फाॽग्र खे़ङ्‌हाॽरे़ ताः लॽरिक् मे़बाःत्तुबा एलियाःङ्‌ग युहुन्‍नाःन्‍नेरो॥\f * \fr 11:14 \ft मलाकि ४.५\f* 
\v 15 नुःरिक्‍काङ् खे़प्‍से़म्‍मे़ॽआङ् कुसिङ्‌निःत्ते़म्‍मे़ॽओ!\f * \fr 11:15 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “हाःत्‍ले़ खे़म्‍मा ने़क्‍खोॽ कत्तुॽ खे़ल्‍ले़ हाराॽ खे़प्‍सुनिरो॥”\f* 
\p  
\v 16 कोये़म्‍बा कन् मनाहाॽ थेःन्‍नु तङ्‌घुङ्‌सिङ्‌बाबे? कन् मनाहाॽग पाङ्‌जुम्‍मो के़वाॽबा हिन्‍जाॽहाॽ कुइसिःक् मे़जोःक्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ वेॽ हिन्‍जाॽहाॽ अक्‍खे मे़मे़त्तुसिॽ, 
\q1  
\v 17 ‘खिनिॽ लागि आनिगे़ के हिप्‍मना, कर खिनिॽ के़न्‍लाःक्‍खिन्, 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् आनिगे़ मेरिङ् थक्‍मना, कर खिनिॽ के़न्‍हाबिन्॥’ 
\p  
\v 18 हे़क्‍केलॽरिक् बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःङ्‌ग मे़न्‍जा मे़न्‍धुङ्‌ङे त्‍ये़साङ् खिनिॽ खे़ङ्‌ग फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ युक्‍तुआङ् वाॽ लॽरिक् के़मे़त्तुम्॥  
\v 19 इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःङ्‌ग चाङ्‌ल थुङुङ्‌ल त्‍याङ्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ अक्‍खे मे़बाःत्तु, ‘खे़ङ्‌ग तःक् थे़ःक्‍के नु थिःमसाङ्‌लो, एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बाहाॽ नु लायोबाहाॽरे़ खुनिॽ चुम्‍लो॥’ कर निङ्‌वाॽफु सिक्‍कुम्‍दिङ् निङ्‌वाॽइङ्‌ग कुयाःम्‍बक्‍कोलाम् खे़न् निस्‍से चोःक् फाॽआङ् निःदे़त्‍लो॥” 
\s1 लायोलाम् मे़न्‍नुःङ्‌मनाबा ये़क्‌यक् 
\r लुका १०.१३-१५ 
\p  
\v 20 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ तगि यरिक्‍तङ्‌बा निङ्‌वाॽ के़माबा याःम्‍बक्‍हाॽ चोगुबा ये़क्‌यक्‍हाॽ फे़ःक्‍मा हेःक्‍तुसि, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़प्‍मोबा मनाहाॽ खुनिॽ लायोलाम् मे़न्‍हिन्‍दे़न्‍लो॥  
\v 21 “खोराजिन नु बे़थसेदा पाङ्‌जुम्‍मोबा मनासे, चिःत्ते़आङ्‌लक् स्‍ये़रो! खिनिॽ पाङ्‌जुम्‍मो पोःक्‍खे़बा निङ्‌वाॽ के़माबा याःम्‍बक्‍हाॽ थिम्‍मे़न्‍दङ् सुवाङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ ये़क्‌यक् तायर नु सिदोन्‍नो\f * \fr 11:21 \ft ताएर नु सिदोन्‍नो–उनाहुरिओ कन्‌ये़क्‌यक्‍हाॽ यहुदिहाॽरे़न् निङ्‌मि वये़ (योएल ३.४–८)॥\f* पोःक्‍खे़आङ् वये़ल्‍ले़ग उन्‍छोःन्‍छा खे़प्‍मोबा मनाहाॽ लायोलाम् मे़हिन्‍दे़बारो फाॽआङ् सगितेःत्\f * \fr 11:21 \ft सगि तेःत्...खाप्‍पु–मनाहाॽरे़ आबाङे खुनिॽ लायोलाम् मे़हिन्‍दे़बा हे़क्‍क्‍याङ् मेरिङ् मे़धक्‍ते़बा ओसेःन्‍धाक्‍से़ सगि तेःत् मे़जाक्‍खुर खाप्‍पु मे़जुःत्‍छिङ्॥\f* मे़जाक्‍सिङ्‌ङाङ् खाप्‍पु मे़जुःत्‍छिङ्‌बामे़न्‌॥  
\v 22 कर इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, खासे़न् ये़न्‍नोग खिनिॽ तुक्‍खेन्‍नुःल्‍ले़ तायर नु सिदोनबा मनाहाॽरे़ खुनिॽ तुक्‍खेःन् थम्‍मा सुक्‍के़दे़प्‍पा पोःङ्‌लो॥  
\v 23 हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ कपर्नहुम पाङ्‌जुम्‍मोबा मनासे, साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ् थारिक् पेगिगे़ॽ के़लॽरिबि? मे़ःन्‍लो! खिनिॽग खे़मायङ्‌सङ्‌थारिक् के़ध्‍ये़ॽइरो॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ पाङ्‌जुम्‍मो चोगे़बा हे़क्‍तङ्‌बा निङ्‌वाॽ के़माबा याःम्‍बक्‍हाॽ सदोम ये़क्‌यक्‍को चोगे़आङ् वये़ल्‍ले़ग खे़न् ये़क्‌यक्‍किङ्‌ग आइन् थारिक् ने़स्‍से़बामे़न्!  
\v 24 कर इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, खासे़न्‍निल्‍ले़ ये़न्‍नोग खे़ने़ॽनुःल्‍ले़ सादोमरे़ कुदुक्‍खेःन् थम्‍मा सुक्‍के़दे़प्‍पा पोःङ्‌लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ के़नाःबाहाॽ नाःम्‍सिङ्‌पिरुसिॽ 
\r लुका १०.२१-२२ 
\p  
\v 25 खे़न् ये़म्‍मो ये़सुरे़ तुवा चोगु, “आम्‍बे, साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ् नु इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़ दाङ्‌बाए, इङ्‌गाॽ नोगे़न् पिने़, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ने़ॽग सिक्‍कुम्‍साबाहाॽ हे़क्‍क्‍याङ् चाःप्‍पाहाॽनु के़माॽरुबा पाःन्‍निन् हिन्‍जाॽ हे़क्‍तङ्‌बाहाॽ ओसेःन्‍गे़धाक्‍तुसिरो॥  
\v 26 आम्‍बे, बा अक्‍खे चोःक्‍माए खे़ने़ॽ के़सिराॽ थाङे़रो॥” 
\p  
\v 27 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ मनाहाॽ मे़त्तुसि, “आम्‍बारे़ के़रे़क् पाःन्‍हाॽ पिराङ्‌ङाङ् वाॽरो॥ कुस्‍साःन् कुम्‍बारे़रक् कुसिङ् निःत्तुॽ, वेॽहाॽरे़ कुसिङ् मे़न्‍निःत्तुन्‍लो॥ हे़क्‍क्‍याङ् पानुदिङ् पाःन् कुसिङ् मे़निःत्तुर फाॽआङ् कुस्‍साःल्‍ले़ ओसेःन्‍धाक्‍तुसिबा मनाहाॽरे़रक् कुसिङ् मे़निःत्तुॽरो॥ 
\p  
\v 28 के़रे़क् के़लिःप्‍पा कक्‍किल्‍ले़\f * \fr 11:28 \ft के़लिःप्‍पा कक् फाॽइन् यहुदि साम्‌यो इङ्‌जाःङ् नु फरिसिहाॽरे़ आबाङे मे़जोगुबा के़साक्‍पा साम्‌योथिम्‍हाॽरो॥\f* के़गे़ःप्‍तिबा नु के़नाःबासे, इङ्‌गाॽओ त्‍ये़म्‍मे़ॽओ, इङ्‌गाॽ नाःम्‍सिङ्‌मा पिनिङ्‌लो॥  
\v 29 इङ्‌गाॽ आजिघे़ःप्‍पिन् कुये़म्‍मे़ॽआङ् इङ्‌गाॽनु हुॽआसिम्‍मे़ॽओ॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽग लुम्‍लुम्‍बा नु चुङ्‌जिगे़म्‍बा चोःक्‍कारो, हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ याम्‍साम्‍मिल्‍ले़ नाःम्‍सिङ्‌मा खोःसुॽरो॥  
\v 30 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ आजिघे़ःप्‍पिन् उसुरुबा नु कुःमा पाङ्‌निङ्‌बा आगक्‍किन् याङ्‌याङ्‌बा चोःक्‍लो॥” 
\c 12  
\s1 नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍निल्‍ले़ कुन्‍दाङ्‌बा 
\r मर्कुस २.२३-२८, लुका ६.१-५ 
\p  
\v 1 थिक्‍ले़ङ् ये़सुःन् नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो\f * \fr 12:1 \ft नाःम्‍सिङ्‌मा ये़न् फाॽइन् ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “सब्‍बाथ” मे़मे़त्तु॥ खे़न् ये़न्‍नो यहुदिहाॽ मे़नाःम्‍सिङ्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् ये़न्‍नो खे़ङ्‌हाॽरे़ थेआङ् याःम्‍बक् चोःक्‍मा मे़न्‍नुॽमना साम्‌योथिम् मे़गत्तुॽ॥\f* प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍लुम्‍मोनु मे़बेर मे़बत्‍छे़ल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खुनिॽ से़त्‍लाःक्‍ते़आङ् सिःदाप्‍माहाॽ मे़दुबुआङ् मे़नुगुर चामा मे़हेःक्‍तुरो॥  
\v 2 कुभा फरिसिहाॽरे़ खे़न् मे़निःसुआङ् ये़सुःन् मे़मे़त्तु, “ओमे़त्ते़ॽ, नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो याःम्‍बक् चोःक्‍मा मे़नुॽने़न्, कर के़हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ग मे़जोगुङ्‌ग!” 
\p  
\v 3 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “मे़ःम्‍बे़! दाउद हाङ्‌ङिन् नु कुमनाहाॽरे़ खुनिॽ से़त्‍लाःक्‍ते़ल्‍ले़ मे़जोगुबा पाःन्‍निन् साम्‌योसाप्‍लाओ मे़न्‍निःत्ते के़वयिॽबि?\f * \fr 12:3 \ft १ सामुए़ल २१.१-६\f* 
\v 4 दाउद हाङ्‌ङिन् निङ्‌वाॽफु साःङ्‌गाहिम्‍मो लाःसे़आङ् खुने़ॽ नु कुन्‍जुम्‍हाॽरे़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् तोःम्‍मनाबा सेसे खरे़ःङ्‌ङिन् मे़जरो॥ खे़ङ्‌ग साम्‌योथिम् कुइसिःक् निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽरे़रक् चामा के़नुॽबा वये़, कर वेॽहाॽरे़ चामा मे़न्‍नुॽमनाबा वये़रो॥  
\v 5 याम्‍मो मोसारे़ साप्‍तुबा साम्‌योथिम्‍मिन् मे़न्‍निःत्ते के़वयिॽबि? साम्‌योथिम्‍मिल्‍ले़ याःम्‍बक् चोःक्‍मा मे़नुॽने़न् पाःत्तुसाङ् निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽरे़आङ् नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो माङ्‌हिम्‍मो याःम्‍बक् मे़जोगु, करसाङ् आप्‍तिक् मे़ःन्‍नेबा मे़बोःक्‍खे़रो॥  
\v 6 इङ्‌गाॽ से़क्‍खा मे़त्‍निङ्, माङ्‌हिम्‍मिन्‍नुःल्‍ले़आङ् यम्‍बान् कप्‍मो वाॽरो॥  
\v 7 निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ इङ्‌गाॽ सिदुङ्‌जभाःन् चाहाबा मे़जोःक्‍कान् कर मनाहाॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍ते़म्‍सिम्‍मे़ॽ फाॽआङ् निङ्‌वाॽ चोगुङ् लॽरिक् साम्‌योसाप्‍लाओ पाःत्तुबा पाःन्‍निन् के़निःसुम्‍माङ् के़वयिल्‍ले़ग फोत्‍या मे़ःन्‍नेबा मनाहाॽ आप्‍तिक् के़न्‍गुःत्तुम्‍सिम्‍मे़न्‍बा वये़ मे़न्॥  
\v 8 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःङ्‌ग नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍निल्‍ले़न्‍नाङ् कुन्‍दाङ्‌बाआरो॥” 
\s1 ये़सुरे़ नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो मनाधिक् नुसुॽ 
\r मर्कुस ३.१-६, लुका ६.६-११ 
\p  
\v 9 ये़सुःन् खे़प्‍मोलाम् पेआङ् यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मो लाःसे़॥  
\v 10 खे़प्‍मो कुहुक् के़सम्‍बा मनाधिक् वये़॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़प्‍मो कुभा यहुदिहाॽरे़ ये़सुःन् आप्‍तिक्‌कुःप्‍मा फाॽआङ् मे़सुगुर मे़वये़आङ् सेःन्‍मे़दोसु, “नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो मनाहाॽ वेःम्‍मासि साम्‌योथिम्‍मिल्‍ले़ आबिॽबि मे़ःम्‍बि?” 
\p  
\v 11 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “खिनिॽ मे़ल्‍लुक्‍किन् नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो केःम्‍बा लुम्‍बाःत्तो मक्‍थाःल्‍ले़ के़न्‍उःक्‍खुम् के़न्‍लःत्तुम्‍मिन्‍बि?  
\v 12 मे़न्‍छाम् याप्‍मिःङ्‌ग मे़ल्‍लुक्‍किन्‍नुःल्‍ले़ इमे़ल्‍लुङ्‌बा मे़जोःक्‍ने़न्बि? नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो नुःबा याःम्‍बक् चोःक्‍मा साम्‌योथिम्‍मिल्‍ले़ आबिॽरो॥” 
\p  
\v 13 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़न् मनाःन् मे़त्तु, “के़हुक्‍किन् सन्‍छे़ॽ॥” खे़ल्‍ले़ कुहुक्‍किन् सन्‍छुल्‍ले़ खिमो वेःत्ते़आङ् वेॽस्‍मा कुहुक्‍किन् हे़क्‍केए नुःबा पोःक्‍खे़रो॥  
\v 14 कर फरिसिहाॽ यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मोलाम् मे़लःन्‍दे़ मे़बेआङ् ये़सुःन् आक्‍खेआङ् से़प्‍माबे फाॽआङ् पाःन् मे़दङ्‌घुरो॥ 
\s1 निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेगुबा सेवारोबा 
\r मर्कुस ३.७-१२ 
\p  
\v 15 ये़सुरे़ खे़न् चे़म्‍भन् मे़जोगुबान् निङ्‌वाॽ खोःसुआङ् खुने़ॽ खे़प्‍मोलाम् पेरो॥ यरिक् मनाहाॽरे़ खुने़ॽ मे़दिम्‍दु हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् के़दुक्‍पा के़यॽबाहाॽ के़रे़क् वेःन्‍दुसि,  
\v 16 कर ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ खुने़ॽ कुयाःम्‍बेओ थेआङ् मे़म्‍बाःत्तुन्‍ल फाॽआङ् के़साक्‍पा इङ्‌जाःङ् पिरुसि॥  
\v 17 कङ्‌ग ये़सुरे़ कुयाःम्‍बेओ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुबाःन्‍निन् माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा यसैयाःल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् साप्‍तुबान् के़रे़बारो– 
\q1  
\v 18 “इङ्‌गाॽ सेगुङ्‌बा नु लुङ्‌माॽ तुक्‍तुङ्‌बा आसेवारोबान् कप्‍मो वाॽरो॥ 
\q1 खुने़ॽनु इङ्‌गाॽ सःत्ताङ्‌ङाङ् वाॽआरो॥ 
\q1 कुसम्‍दाङ् आसेसेमाङ्‌ङिन् ने़स्‍सुङ्‌पिरुङ् 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् थिम्‍मे़न्‍दङ्‌सुवाङ्‌हाॽ खासे़न्‌रे़न्‌इङ्‌भन् चोगुसिॽरो॥ 
\q1  
\v 19 खुने़ॽग मे़घेःने़न् मे़अःक्‍ने़न् हे़क्‍क्‍याङ् लाम्‍लाम्‍मो खुने़ॽ पाःप्‍पाआङ् खे़म्‍मे़दे़त्‍ने़न्‍लो॥ 
\q1  
\v 20 खासे़न्‍निन् कुलिङ्‌धो मे़ङ्‌गे़त्ते थारिक् खुने़ॽग वाःन्‍जोजोबा थिङ्‌ने़ःत्तिन्‍नाङ् मे़से़क्‍खुन्, 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् सिदोॽदोॽबा सेमिन्‍नाङ् मे़से़रुन्‍लो॥ 
\q1  
\v 21 खुने़ॽ कुमिङ्‌ङो के़रे़क् थिम्‍मे़न्‍दङ्‌सुवाङ्‌हाॽरे़ निङ्‌साङ् मे़जोगुॽरो॥” 
\s1 खे़माॽ के़बोःक्‍पा हिम्‍मिल्‍ले़ मे़दक्‍तुन् 
\r मर्कुस ३.२०-३०, लुका ११.१४-२३, १२.१० 
\p  
\v 22 खे़ङ्‌हाॽरे़ फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ याङ्‌घुबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ मिक्‍फःम्‍बा नु पाःप्‍मा मे़न्‍छुक्‍मनाबा मनाधिक् ये़सुरो मे़दारु, हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ वेःन्‍दुआङ् खे़न् पाःप्‍मा नु खानिःमा के़सुक्‍पा पोःक्‍खे़रो॥  
\v 23 के़रे़क् मनाहाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़र मे़बाःत्तु, “कङ्‌ग के़दाःबार के़बप्‍पा दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साः से़न्‍लप् के़बिबा हाङ्‌ङिन् मे़ःम्‍बि?” 
\p  
\v 24 कर फरिसिहाॽरे़ खे़न् मे़घे़प्‍सुल्‍ले़ अक्‍खे मे़बाःत्तु, “फे़न्‍साम्‍हाॽरे़ खुनिॽ हाङ् बालजिबुलरे़ कुमुक्‍साम्‍लाम्‌रक्‌कन् मनाःल्‍ले़ फे़न्‍साम्‍हाॽ नाःत्तु लःत्तुसिबारो॥” 
\p  
\v 25 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽइन्‌निःसुआङ् अक्‍खे मे़त्तुसि, “आप्‍फेःक् लुम्‍मो के़घेबा के़धक्‍पाआङ् के़से़म्‍बा के़रे़क् हाङ्‌जुम्‍हाॽ मे़मे़क्‍लो॥ हे़क्‍क्‍याङ् आप्‍फेःक् लुम्‍मो के़घेबा के़धक्‍पाआङ् के़से़म्‍बा ये़क्‌यक् नु हिम्‍सयङ्‌हाॽरे़ मे़न्‍धःत्तुन्‍लो॥  
\v 26 माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ आप्‍फेःक् फे़न्‍साम्‍हाॽ नाःत्तुसिआङ् आबाङे कुहाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ पोःक्‍ने़ फाॽग्र आक्‍खेआङ् कुहाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़ थरुबे?  
\v 27 हे़क्‍क्‍याङ् बालजिबुल माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ कुमुक्‍साम्‍लाम् इङ्‌गाॽ फे़न्‍साम्‍हाॽ नाःत्तुङ् लःत्तुङ्‌सिङ्‌ने़ फाॽग्र खिनिॽ मनाहाॽरे़ आत्तिन् मुक्‍साम्‍लाम् फे़न्‍साम्‍हाॽ मे़नाःत्तु मे़लःत्तुसिबे? खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़जोगुबा याःम्‍बक्‍किल्‍ले़ए खिनिॽ पिर्बेःम्‍बो के़ध्‍ये़ॽइआङ् के़वयिॽ फाॽआङ् ओसेःन्‍आम्‍धाक्‍लो॥  
\v 28 कर इङ्‌गाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुसेसेमाङ्‌लाम् फे़न्‍साम्‍हाॽ नाःत्तुङ् लःत्तुङ्‌सिङ्‌लो, खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मिन् खिनिॽ लुम्‍मो त्‍ये़ चुरे़आङ् वाॽ फाॽआङ् कुसिङ् निःत्ते़म्‍मे़ॽओ॥” 
\p  
\v 29 “याम्‍मो खे़प्‍से़म्‍मे़ॽओ, के़धुम्‍बा मनाःल्‍ले़ कुहिम्‍मो लाःप्‍माआङ् खे़ल्‍ले़ कुजिगःक्‌वाहाॽ नाप्‍मादेॽमानुःल्‍ले़ तगि खे़न् के़धुम्‍बा मनाःन् इघेःङ्‌माए पोःङ्‌लो॥ हे़क्‍क्‍याङ्‌लक् कुहिम्‍मो लाःप्‍माआङ् चिगःक्‌वाहाॽ लःप्‍मादेॽमा सुक्‍ते़त्‍लो॥” 
\p  
\v 30 “आत्तिन् इङ्‌गाॽनु थिक्‍हुप्‍पो होःप्‌खे़न् आदक्‍ले़ङ्‌वाओ वाॽ, हाःत्‍ले़ इङ्‌गाॽनु मे़सुप्‍सुन् खे़ल्‍ले़ से़ःसुरो॥” 
\p  
\v 31 “खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ इङ्‌गाॽ खिनिॽ मे़त्‍निङ्, मे़न्‍छाम् याप्‍मिरे़ चोःक्‍मनाबा के़रे़क् लायो नु निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ पाःप्‍मनाबा माङ्‌चे़ॽया पाःन्‍निल्‍ले़न् ले़प्‍मि खोःमा सुक्‍ते़त्, कर सेसेमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ पाःप्‍मनाबा माङ्‌चे़ॽया पाःन्‍निल्‍ले़न् ले़प्‍मि आप्‍फाल्‍ले़आङ् खोमे़दे़त्‍ने़न्‍लो॥  
\v 32 आत्तिन् मनाःल्‍ले़ मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ पाःत्तुॽ, खे़ल्‍ले़ ले़प्‍मि खोःसुॽ, कर सेसेमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ के़बाःप्‍पाल्‍ले़ कन् ये़म्‍मो हे़क्‍क्‍याङ् के़दाःबा ये़म्‍मोआङ् ले़प्‍मि मे़घोःसुन्‍लो॥” 
\s1 सिङ्‌बुङ्‌मान् सिङ्‌सेॽलाम्‍बा कुसिङ्‌निःत्ते़त् 
\r लुका ६.४३-४५ 
\p  
\v 33 नुःबा सिङ्‌बुङ्‌ङो नुःबाए सिङ्‌सेॽ थोःक्‍लो, ताप्‍फे़ःम्‍बा सिङ्‌बुङ्‌ङो ताप्‍फे़ःम्‍बाए सिङ्‌सेॽ थोःक्‍लो॥ सिङ्‌बुङ्‌माङ्‌ग सिङ्‌सेॽलाम्‍मे कुसिङ् निःत्ते़त्‍लो॥  
\v 34 असेःक्‍पासे, कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा के़जोगिॽ, हे़क्‍केःल्‍ले़ आक्‍खेलॽरिक् नुःबा पाःन् पाःप्‍मा के़सुक्‍तिबे? थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ निङ्‌वाॽबो के़याक्‍पा पाःन्‍हाॽए मुराःल्‍ले़ पाःत्तुॽरो॥  
\v 35 नुःबा मनाःल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽबो के़याक्‍पा नुःबा पाःन्‍हाॽलाम्‍मे पाःत्तुॽरो, हे़क्‍क्‍याङ् कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा मनाःल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽबो के़याक्‍पा ताप्‍फे़ःम्‍बा पाःन्‍हाॽलाम्‍मे पाःत्तुॽरो॥  
\v 36 इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, खासे़न् ये़न्‍नो मनाहाॽरे़ मे़बाःत्तुबा के़रे़क् हने़बा पाःन् सुत्‍लाहाॽरे़न् चिदङ् पिमा पोःङ्‌लो॥  
\v 37 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ के़बाःत्तुम्‍बा पाःन् सुत्‍लाहाॽरे़ए खिनिॽ साम्‌योनिबा इग्र लायोबा के़बोःक्‍खिॽरो॥ 
\s1 ये़सुःन् निङ्‌वाॽ के़माबा मिक्‍सेःन् मे़नाःक्‍तुॽ 
\r मर्कुस ८.११-१२, लुका ११.२९-३२ 
\p  
\v 38 हे़क्‍क्‍याङ् कुभा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिहाॽ मे़दङ्‌सिङ् हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरो मे़द्‌ये़आङ् मे़मे़त्तु, “सिक्‍साम्‍बे, खे़ने़ॽ के़जोगुबा निङ्‌वाॽ के़माबा मिक्‍सेःन्‍धिक्‌आनिगे़ ओमे़प्‍मा निङ्‌वाॽ चोगुम्‍बे़आङ् वाॽरो॥” 
\p  
\v 39 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “कन्‌ये़म्‍मोबा कुॽइगे़भे़ॽबा नु लायोबा मनाहाॽरे़ निङ्‌वाॽ के़माबा मिक्‍सेःन्‍हाॽ ओमे़प्‍मा मे़गोःत्तुॽ, कर खे़ङ्‌हाॽरे़ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा योनारे़ कुमिक्‍सेःन्‍नाङ्‌धो वेॽ मिक्‍सेःन् थेआङ् ओमे़प्‍मा मे़ङ्‌घोःसुन्‍लो॥  
\v 40 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ योनाःङ्‌ग यम्‍बा ङाःल्‍ले़ लरुआङ् कुसाप्‍पोःक्‍पो से़न्‍दिक् ले़न्‍दिक् सुम्‌ये़न् थारिक् यागे़॥\f * \fr 12:40 \ft योना १.१७\f* हे़क्‍केलॽरिक्‍के इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन्‍नाङ् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मा सिगाङ् सुम्‍से़न् नु सुम्‌ये़न् थारिक् याःक्‍कारो॥  
\v 41 निनबे\f * \fr 12:41 \ft निनबेःन् असिरिया लाजेॽले़न् हाङ्‌पाङ्‌भेॽ ने़स्‍से़, हे़क्‍क्‍याङ् खे़प्‍मो के़युङ्‌बा मनाहाॽ कुइगे़भे़ःबा नु इस्राइलिहाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌मि मे़वये़रो॥ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ योनाःन् खे़ङ्‌हाॽ मे़हिङ्‌ल फाॽआङ् इङ्‌भोःसे़ पाङ्‌घुआङ् वये़रो॥\f* ये़क्‌यक्‍स्‍मा मनाहाॽ कोये़म्‍बा मनाहाॽनु खासे़न् ये़न्‍नो मे़ये़प्‍पाङ् कङ्‌हाॽ आप्‍तिक् मे़गुःत्तुसिॽरो॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ योनारे़ पाःत्तुबा पाःन्‍नो खे़ङ्‌हाॽरे़ नसाःन् मे़जोगुआङ् खुनिॽ लायोलाम् मे़हिन्‍दे़रो, कर कप्‍मोग योनाःन्‍नुःल्‍ले़आङ् यम्‍बाधिक् वाॽसाङ् खिनिॽ लायोलाम् के़न्‍हिन्‍दिन्‍लो॥  
\v 42 लाङ्‌गे़त् पिसाङ्‌बा सिवा लाजेॽस्‍मा हाङ्‌मान्\f * \fr 12:42 \ft १ हाङ्‌हाॽ १०.१-१३\f* खासे़न् ये़न्‍नो ये़म्‍सिङ्‌ङाङ् कन् ये़म्‍बा मनाहाॽरे़ खुनिॽ तक्‍ले़ङ्‌वाओ पोःक्‍काङ् पाःन्‍धिक्‍तुसिॽरो॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खुने़ॽ सोलोमन हाङ्‌ङिल्‍ले़न् सिक्‍कुम्‍दिङ् खाहुन् खे़म्‍से़ साॽरिक् माःङ्‌घाबा लाजेॽलाम् त्‍ये़आङ् वये़रो॥ कप्‍मो सोलोमन हाङ्‌ङिन्‍नुःल्‍ले़ यम्‍बान्‌वाॽसाङ् के़न्‍घे़प्‍सुम्‍मिन्‍लो॥” 
\s1 फे़न्‍साम्‍मिन् याम्‍मो नुःङ् ताः 
\r लुका ११.२४-२६ 
\p  
\v 43 “फे़न्‍साम्‍मिन् मनाओलाम् लःन् पेःक्‍किल्‍ले़ नाःम्‍सिङ्‌ते़न् कोःत्‍छे़ से़ङ्‌से़ङ्‌बा ते़न् हे़ङ्‌घाःत्ति पेःक्‍लो, कर खे़ल्‍ले़ आत्तान्‍नाङ् मे़घोःसुन्‍नाङ्‌  
\v 44 अक्‍खे मे़त्‍छिङ्‌लो, ‘इङ्‌गाॽ ले़रुङ्‌बा मनाःल्‍लोए नुःङ्‌ङा पेःक्‍कारो॥’ हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् खे़प्‍मो नुःङ् ताःल्‍ले़ तगि यागे़बा ते़न्‍निन् कुघाले़म्, मे़दुगुबा नु नुःबा मे़जोगुबा निःसुॽ॥  
\v 45 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् पेःक्‍काङ् आप्‍फेःक्‍नुःल्‍ले़आङ् साॽरिक् कुॽइ के़भे़ॽबा वेॽ नुसि फे़न्‍साम्‍हाॽ तारुसिआङ् खे़ङ्‌हाॽ सिगाङ् मे़लाःत्ताङ् मे़युङ्‌सिङ्‌लो॥ खे़न् मनाःल्‍ले़ कुयाक्‍नाम्‍मिन् तगिबानुःल्‍ले़आङ्‌ताप्‍फे़ःम्‍बा पोःङ्‌लो॥ कन् ये़म्‍मोबा कुॽइ के़भे़ॽबा मनाहाॽरे़ खुनिॽ याक्‍नाम्‍मिन्‍नाङ् बा हे़क्‍तङ्‌बाए पोःङ्‌लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ कुम्‍मा नु कुन्‍साॽसि 
\r मर्कुस ३.३१-३५, लुका ८.१९-२१ 
\p  
\v 46 ये़सुःन् मनाहाॽनु पारे़र यागे़ल्‍ले़ कुम्‍मा नु कुन्‍साॽसि खुने़ॽनु ताॽजे़ङ्‌मा निङ्‌वाॽ मे़जोगुआङ् लाःक्‍कात् मे़ये़बे़रो॥  
\v 47 मनाधिक् पेआङ् खुने़ॽ मे़त्तु, “आदाङ्‌बे, के़म्‍मा नु के़न्‍साॽसि खे़ने़ॽनु ताॽजे़ङ्‌मा फाॽआङ् लाःक्‍कात् के़म्‍हाङ्‌ल मे़ये़प्‍लो॥” 
\p  
\v 48 ये़सुरे़ खे़न् नोगप् पिरु, “आम्‍मा नु आन्‍साॽसि हाःत्‍छिबे?”  
\v 49 कुहुॽसाम्‍बाहाॽ सोःक्‍तुसिर खे़न् मनाःन् मे़त्तु, “ओमे़त्ते़से़ॽ, कप्‍मो आम्‍मा नु आन्‍साॽसि मे़युङ्‌लो॥  
\v 50 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ आत्तिन्‍हाॽरे़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा आम्‍बारे़ कुनिङ्‌वाॽ हे़क्‍के मे़जोगुॽ, खे़ङ्‌हाॽए आम्‍मा नु आन्‍साॽसिरो॥” 
\c 13  
\s1 याॽरिःम्‍बा के़हेॽबाल्‍ले़न् खे़दाॽ 
\r मर्कुस ४.१-९, लुका ८.४-८ 
\p  
\v 1 बा खे़न् ये़न्‍नो ये़सुःन् हिम्‍मोलाम् पेआङ् गालिल वरक्‍किल्‍ले़ कुयाओ युङ्‌सिङ्‌लो॥  
\v 2 खे़प्‍मो यरिक् मनाहाॽ मे़जुप्‍से़, हे़क्‍केःल्‍ले़ खुने़ॽ खःङ्‌बेओ लाःसे़आङ् युङ्‌सिङ्‌, कर मनाहाॽ लाःक्‍कात् वरक्‍किल्‍ले़ कुयाओ मे़ये़बे़॥  
\v 3 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ अक्‍खेलॽरिक् यरिक् पाःन्‍हाॽ खे़दाॽओ मे़त्तुसि, 
\p “लत्‍छा याःन्‍के़मःबाधिक् याॽरिःम्‍बा ले़प्‍से़ पेरो॥  
\v 4 खे़ल्‍ले़ याॽरिःम्‍बे़न् ले़प्‍तुल्‍ले़ कुभा याॽरिःम्‍बे़न् लाम्‍मो मक्‍थ्‍ये़, हे़क्‍क्‍याङ् पुहाॽ मे़द्‌ये़आङ् मे़ज मे़देःसुरो॥  
\v 5-6 हे़क्‍क्‍याङ् कुभा याॽरिःम्‍बे़न् लुङ्‌घे़रे़क्‍को चुक्‍ते़रो॥ खे़ङ्‌हाॽ लिङ्‌माग लिङे़, कर यरिक् खाम् मे़ने़स्‍से़न्‍नाङ् कुस्‍साःप्‍पिन् खाम् सिगाङ्‌धारिक् मे़लाःसे़न्‍बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ कुदाःन्‍दिक्‍मा नाम् से़ःरे़ल्‍ले़ नाम्‍मिल्‍ले़ से़ःक्‍तुआङ् के़रे़क् हेरे़बेरो॥  
\v 7 कुभा याॽरिःम्‍बाङ्‌ग तिङ्‌ग्रेःक्‍पाल्‍ले़ कुसेॽ के़ने़बा ते़न्‍नो चुक्‍ते़आङ् सोसोरिक् लिङे़ल्‍ले़ तिङ्‌ग्रेःक्‍पाल्‍ले़ खे़न् सुःप्‍तु से़रुरो॥  
\v 8 कुभा याॽरिःम्‍बे़ङ्‌ग नुःबा खाम्‍मो चुक्‍ते़रो॥ खे़ङ्‌हाॽओ किप्‍थिक् ले़ङ् (१००), तुक्‍पोःङ्‌ले़ङ् (६०) नु सुम्‍बोःङ् ले़ङ् (३०) थारिक् कुजाॽ पत्‍छे़रो॥  
\v 9 खे़म्‍मा ने़क्‍खोॽ के़गप्‍पाहाॽरे़ कन् पाःन्‍निन् नुःरिक् खे़प्‍से़म्‍मे़ॽआङ् कुसिङ्‌निःत्ते़म्‍मे़ॽओ!” 
\s1 ये़सुरे़ खे़दाॽओ हुॽमा कुनिङ्‌वाॽसोःक् 
\r मर्कुस ४.१०-१२, लुका ८.९-१० 
\p  
\v 10 हे़क्‍क्‍याङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़द्‌ये़आङ् ये़सुःन् सेःन्‍मे़दोसु, “आदाङ्‌बे, थेआङ् कन्‍हाॽनु खे़दाॽओरक् के़बाःप्‍पाबे?” 
\p  
\v 11 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़न् सिगाङ्‌बा पाःन्‍हाॽ खिनिॽरक् कुसिङ्‌निःप्‍मा के़घोःसुम्‍माङ् के़वयिॽरो, कर खे़ङ्‌हाॽरे़ग मे़ङ्‌घोए मे़वाॽरो॥  
\v 12 यरिक् के़गप्‍पाल्‍ले़ आल्‍लसाङ् यरिक् खोःसुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़न् यरिक् पोःङ्‌लो॥ कर हाःत्‍ले़ मे़गत्तुन्, खे़ल्‍ले़ कत्तुबान्‍नाङ् मे़नाप्‍तुॽरो॥  
\v 13 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ इङ्‌गाॽ खे़ङ्‌हाॽनु खे़दाॽओ पाःत्तारो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ ओमे़मे़त्तुसाङ् मे़न्‍निःसुन्‍लो, मे़घे़प्‍सुसाङ् कुसिङ् मे़न्‍निःत्तुन्‍लो॥  
\v 14 माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा यसैयाःल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुबान् कन् मनाहाॽओ के़रे़बारो– 
\q1 ‘खिनिॽ के़घे़प्‍सुम्‍साङ् कुसिङ् के़न्‍निःत्तुम्‍मिन्, 
\q1 ओगे़मे़त्तुम्‍साङ् के़न्‍निःसुम्‍मिन्‍लो॥ 
\q1  
\v 15 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ कन् मनाहाॽरे़ खुनिॽ खासिङ्‌ङिन्‌के़धुङ्‌बा पोःक्‍खे़आङ् वाॽ॥ 
\q1 खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ ने़क्‍खोॽबान् थाक्‍ते़आङ् वाॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खुनिॽ मिक्‍किन् इम्‌मे़मे़त्तुआङ् वाॽ॥ मे़ःन्‍ने़ फाॽग्र खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ ने़क्‍खोॽबाल्‍ले़ मे़घे़प्‍सुबा नु मिक्‍किल्‍ले़ मे़निःसुबामे़न्‌, हे़क्‍क्‍याङ् खुनिॽ सिक्‍लुङ्‌माओ कुसिङ् मे़निःत्तुआङ् इङ्‌गाॽ ले़प्‍माङ् मे़नुःक्‍खे़बामे़न्‌, हे़क्‍क्‍याङ् इङ्‌गाॽ खे़ङ्‌हाॽ वेःन्‍दुङ्‌सिङ्‌मे़न्‌फाॽआङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ पाःत्तुरो॥’\f * \fr 13:15 \ft यसैया ६.९-१०\f* 
\p  
\v 16 कर खिनिॽग मुॽइसाबानिङ्‌लो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ मिक्‍किल्‍ले़ निःसुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् ने़क्‍खोॽबाल्‍ले़ खे़प्‍सुॽरो॥  
\v 17 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, यरिक् माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽ नु साम्‌योनिबा मनाहाॽरे़ खिनिॽ के़निःसुम्‍बा के़घे़प्‍सुम्‍बा पाःन्‍हाॽ निःमा नु खे़म्‍मा साॽरिक् निङ्‌वाॽ मे़जोगुआङ् वये़, कर निःमा नु खे़म्‍मा मे़ङ्‌घोःसुन्‍लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ याॽरिःम्‍बा के़ले़प्‍पाल्‍ले़न् खे़दाॽइन् पोधक्‍तुसिॽ 
\r मर्कुस ४.१३-२०, लुका ८.११-१५ 
\p  
\v 18 “आल्‍ल याॽरिःम्‍बा के़ले़प्‍पाल्‍ले़न् खे़दाॽइल्‍ले़ कुबेःन् खे़प्‍से़म्‍मे़ॽओ  
\v 19 आत्तिल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍बा पाःन्‍निन् खे़प्‍सुआङ् कुसिङ्‌मे़निःत्तुन्, खे़न् मनाःङ्‌ग लाम्‍मो के़जुक्‍पा याॽरिःम्‍बा कुइसिःक् चोःक्॥ माफे़न्‍साम्‍मिन् ताआङ् खे़ल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽओ के़याक्‍पा पाःन्‍जाक्‍किन् लःत्तु तेॽरुरो॥  
\v 20 लुङ्‌घे़रे़क्‍को के़जुक्‍पा याॽरिःम्‍बे़ङ्‌ग पाःन्‍जाक्‍किन् के़सःप्‍पार के़दाःक्‍पा मना कुइसिःक् चोःक्,  
\v 21 कर ताङ्‌बा कुस्‍साःप्‌के़बप्‍पा कुबुङ्‌मान् हे़क्‍के खे़ल्‍ले़ सप्‍फारक् थरुरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् पाःन्‍जाक्‍किन् नसाःन् चोगुबाल्‍ले़ के़साक्‍पा पाःन् नु तुक्‍खेःन् तानुमे़ःन्‍ने हाराए नसाःन्‍निन् ले़रुदेःसुॽरो॥  
\v 22 तिङ्‌ग्रेःक्‍पाल्‍ले़ कुसेॽ के़ने़बादे़न्‍नो के़जुक्‍पा याॽरिःम्‍बे़ङ्‌ग पाःन्‍जाक् के़घे़म्‍बा मना कुइसिःक् चोःक्, कर खे़ल्‍ले़ कन्‌हिङ्‌मन्‍नोबा थेःन् चामा थुङ्‌मा नु याङ्‌साकुन्‍धेसाबा आक्‍खेआङ् पोःङ्‌मा के़लॽबा निङ्‌वाॽइल्‍ले़ पाःन्‍जाक्‍किन् सुःप्‍तुदेःसुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़ कुजाॽ मे़भत्‍छुन्‍लो॥  
\v 23 हे़क्‍क्‍याङ् नुःबा खाम्‍मो के़जुक्‍पा याॽरिःम्‍बे़ङ्‌ग पाःन्‍जाक्‍किन् के़घे़म्‍बाआङ् कुसिङ्‌के़निःप्‍पा मना कुइसिःक् चोःक्‍लो, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़ किप्‍थिक्, तुक्‍पोःङ्‌नु सुम्‍बोःङ् ले़ङ् थारिक् कुजाॽ फत्‍छुरो॥” 
\s1 मासि नु माले़ःन्‍दोरे़न् खे़दाॽ 
\p  
\v 24 ये़सुरे़ वेॽस्‍मा खे़दाॽइन् खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग अक्‍तङ्‌बा चोःक्‍लो–लत्‍छा मनाधिक्‍ले़ प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पो नुःबा याॽरिःम्‍बान् ले़प्‍तु,  
\v 25 कर से़न्‍दिक् के़रे़क् मे़इप्‍से़आङ् मे़ने़स्‍से़ल्‍ले़ कुनिङ्‌मिःन् त्‍ये़आङ् खे़न् मासि ले़प्‍मनाबाओ माले़ःन्‍दो याॽरिःम्‍बान् ले़प्‍तुधआङ् पेरो॥  
\v 26 हे़क्‍क्‍याङ् मासिःन् कुजाॽ थोःक्‍मा हेःक्‍ते़ल्‍ले़ माले़ःन्‍दोहाॽआङ् निःधाबे़रो॥  
\v 27 हे़क्‍क्‍याङ् सेवारोबाहाॽ लाजेॽ दाङ्‌बाल्‍लो मे़द्‌ये़आङ् सेःन्‍मे़दोसु, ‘आदाङ्‌बे, खे़ने़ॽग प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पो मासि याॽरिःम्‍बारक् के़ले़प्‍तुआङ् ने़स्‍से़ मे़ःम्‍बि, कर आक्‍खेआङ् माले़ःन्‍दोःन्‍नाङ् लिङे़बे?’ 
\p  
\v 28 खुने़ॽ नोगप् पिरुसि, ‘खे़ङ्‌ग निङ्‌मिःल्‍ले़ हे़क्‍के चोगुबारो॥’ 
\p सेवारोबाहाॽरे़ खुने़ॽ याम्‍मो सेःन्‍मे़दोसु, ‘खे़न् माले़ःन्‍दोहाॽ आःक्‍खुम्‍देःसुम्‍बे़ लॽरिक् निङ्‌वाॽ के़इःत्तुबि?’ 
\p  
\v 29 लाजेॽ दाङ्‌बाल्‍ले़ मे़त्तुसि, ‘हे़क्‍के मे़जोगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, माले़ःन्‍दोःन् के़आःक्‍खुम्‍मिल्‍ले़ मासिःन्‍नाङ् के़आःक्‍खुम् के़से़रुम्‍लो॥  
\v 30 चासुम्‍मा ये़म् थारिक् ने़प्‍माङ् सोसोरिक् पोसिर॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् ये़म्‍मो चागे़सुम्‍बाहाॽ के़रे़क्नु तगि माले़ःन्‍दोहाॽ आःक्‍खे़म्‍मे़ॽआङ् इभुत्ते़म्‍मे़ॽ हे़क्‍क्‍याङ् मिओ लाप्‍फुःसे़म्‍मे़ॽ हे़क्‍क्‍याङ् मासिःन् सुप्‍से़म्‍मे़ॽआङ् चायाङ्‌माओ याःक्‍ते़म्‍मे़ॽ फाॽआङ् इङ्‌जाःङ् पिरुङ्‌सिङ्‌लो॥’” 
\s1 यःङ्‌गेॽ याॽरिःम्‍बारे़न् खे़दाॽ 
\r मर्कुस ४.३०-३४, लुका १३.१८-२१ 
\p  
\v 31 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ याम्‍मो वेॽ खे़दाॽधिक् मे़त्तुसि, “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग यःङ्‌गेॽ याॽरिःम्‍बान् कुइसिःक् चोःक्‍लो॥ मनाधिक्‍ले़ खे़न् यःङ्‌गेॽ याॽरिःम्‍बान् तेॽरुआङ् इक्‍ताप्‍पो ले़प्‍तु॥  
\v 32 के़रे़क् याॽरिःम्‍बाओ के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ चुक्‍सा चोःक्‍साङ् खे़न् पोःआङ् प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पोबा वेॽ नुधि-साक्‍चिॽनुःल्‍ले़ यम्‍बा कुबुङ् पोःङ्‌लो॥ हे़क्‍क्‍याङ् पुसाहाॽ मे़दाआङ् कुबोराःक्‍को हाप् मे़जोगुरो॥” 
\s1 खरे़ःङ् के़भङ्‌बा सिदाॽइल्‍ले़न् खे़दाॽ 
\r लुका १३.२०-२१ 
\p  
\v 33 ये़सुरे़ आल्‍लसाङ् वेॽस्‍मा खे़दाॽइन् खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग फे़ॽरुम्‍मो याक्‍मनाबा खरे़ःङ् के़भङ्‌बा सिदाॽइन् हे़क्‍तङ्‌बा चोःक्‍लो॥ थिक् मे़न्‍छुमाॽइल्‍ले़ खप्प्‍याओ यरिक् फे़ॽरुम्‍मो मिसाक् सिदाॽइन् याक्‍तु, हे़क्‍क्‍याङ् सॽरु युक्‍खुआङ् मे़न्‌युप्‍पे थारिक् सुःप्‍तु युक्‍खुरो॥” 
\p  
\v 34 कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ ये़सुरे़ मनाहाॽ खे़दाॽओ मे़त्तुसिरो, से़क्‍खाःल्‍ले़ खुने़ॽ पारे़ल्‍ले़ खे़दाॽओरक् पारे़॥  
\v 35 हे़क्‍केःल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुबाःन्‍निन् माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुबान् के़रे़बारो– 
\q1 “इङ्‌गाॽ खे़दाॽओरक् पाःत्तारो, 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़न् नावागे़न् चइःत् ने़स्‍से़आङ्धोबा सिबिॽ पाःन्‍हाॽ पाःत्तुङ्‌लो॥”\f * \fr 13:35 \ft निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ७८.२\f* 
\s1 मासि नु माले़ःन्‍दो खे़दाॽइल्‍ले़ कुबे 
\p  
\v 36 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् मनाहाॽ ले़रुधसिआङ् ये़सुःन् हिम्‍मो पे॥ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ खुने़ॽओ मे़द्‌ये़आङ् “प्‍याङ्‌सिओबा माले़ःन्‍दोरे़न् खे़दाॽइल्‍ले़ कुबेःन् पोआधक्‍ते़ॽ” फाॽआङ् मे़मे़त्तु॥ 
\p  
\v 37 ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पो नुःबा याॽरिःम्‍बा के़ले़प्‍पाङ्‌ग इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःआरो॥  
\v 38 प्‍याङ्‌सिगे़न् इःक्‍ताप्‍पिङ्‌ग इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मान्‍लो, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् नुःबा याॽरिःम्‍बाहाॽग निङ्‌वाॽफु हाङ्‌जुम्‍बा मनासिरो॥ माले़ःन्‍दोहाॽग माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ कुमनासिरो,  
\v 39 हे़क्‍क्‍याङ् माले़ःन्‍दो याॽरिःम्‍बा के़ले़प्‍पा निङ्‌मिःङ्‌ग माफे़न्‍साम्‍मिन्‍लो॥ चासुम्‍मा ये़म्‍मिङ्‌ग कन् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़ कुनुप्‍मान्‍लो, हे़क्‍क्‍याङ् चागे़सुम्‍बाहाॽग माङ्‌लाइङ्‌बासिरो॥” 
\p  
\v 40 “हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् माले़ःन्‍दोहाॽ मे़सुप्‍सुआङ् मिओ लाप्‍मे़भुसुबा कुइसिःक्‍के इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़ कुनुप्‍मान् पोःङ्‌लो॥  
\v 41 इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ आमाङ्‌लाइङ्‌बाहाॽ पाङ्‌घुङ्‌सिङ् हे़क्‍क्‍याङ् के़रे़क् लायो चोःक्‍मा के़बाङ्‌बाहाॽ नु फे़न् याःम्‍बक् के़जोःक्‍पाहाॽ आहाङ्‌जुम्‍मोलाम् मे़सुप्‍सुसिॽआङ्‌  
\v 42 यम्‍बा मिहाप्‍पो लाप्‍मे़भुसुसिॽरो॥ खे़प्‍मो आत्तात्तान्‍ने तुक्‍खेःल्‍ले़ हाःप्‍मान् नु हाबोॽ ये़ःङ्‌मान् पोःङ्‌लो॥  
\v 43 हे़क्‍क्‍याङ् साम्‌योनिबाहाॽ खुनिॽ निङ्‌वाॽफुपाःल्‍ले़ कुहाङ्‌जुम्‍मो नाम् कुइसिःक् मे़ले़क्‍लो॥ नुःरिक्‍काङ् खे़प्‍से़म्‍मे़ॽआङ् कुसिङ्‌निःत्ते़म्‍मे़ॽओ॥” 
\s1 याङ्‌भुरे़न् खे़दाॽ 
\p  
\v 44 याम्‍मो “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पो चिङ्‌मनाबा यरिक् याङ्‌भुःन् कुइसिःक् चोःक्‍लो॥ मनाधिक्‍ले़ खे़न् याङ्‌भुःन् खोःसुआङ् याम्‍मो चिक्‍खुरो, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् सःत्‍ल पेःक्‍काङ् खुने़ॽ कत्तुबा के़रे़क् चिगःक्‌वाहाॽ सङ्‌घुआङ् खे़न् प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पिन् इङुरो॥” 
\s1 इमे़ल्‍लुङ्‌बा ते़क्‍सेःक्‍किल्‍ले़न्‌खे़दाॽ 
\p  
\v 45 “याम्‍मो साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग अक्‍तङ्‌बा चोःक्–लत्‍छा नुःब्‌नुःबा ते़क्‍सेःक् के़गोःप्‍पा ले़ङ्‌हङ्‌बाल्‍ले़  
\v 46 साॽरिक् इमे़ल्‍लुङ्‌बा ते़क्‍सेःक्‍किन् खोःसु, हे़क्‍क्‍याङ् पेआङ् खे़ल्‍ले़ कत्तुबा के़रे़क् कुजिगःक्‌वाहाॽ सङ्‌घुआङ् खे़न् ते़क्‍सेःक्‍किन् इङुरो॥” 
\s1 योःङ्‌ङिल्‍ले़न् खे़दाॽ 
\p  
\v 47 “याम्‍मो, साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिन् यम्‍बा योःङ् कुइसिःक् चोःक्‍लो॥ खे़न् योःङ्‌ङिन् वरक्‍को मे़ले़प्‍तुल्‍ले़ खे़प्‍मो के़रे़क् परिक्‍ले़न् ङाहाॽ मे़धाःरो॥  
\v 48 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् योःङ्‌ङो कुले़म् ङाहाॽ मे़धाआङ् योःङ् के़ले़प्‍पाहाॽरे़ लाःक्‍कात् मे़उःक्‍खु मे़लःत्तु, हे़क्‍क्‍याङ् मे़युङ्‌सिङ्‌ङाङ् नुःबा ङाहाॽ ङा याङ्‌माओ मे़याक्‍तुसि, कर ताप्‍फे़ःम्‍बा ङाहाॽ याम्‍मो च्‍वाःत्तो लाप्‍मे़भुसुसिरो॥  
\v 49 इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़ कुनुप्‍मोआङ् बा हे़क्‍केए पोःङ्‌लो॥ माङ्‌लाइङ्‌बाहाॽ मे़दाआङ् साम्‌योनिबाहाॽओलाम् फोत्‍याबा मनाहाॽ वेॽ मे़से़न्‍दुसिॽआङ्‌  
\v 50 खे़ङ्‌हाॽ यम्‍बा मिहाप्‍पो लाप्‍मे़भुसुसिॽरो॥ खे़प्‍मो आत्तात्तान्‍ने तुक्‍खेःल्‍ले़ हाःप्‍मान् नु हाबोॽ ये़ःङ्‌मान् पोःङ्‌लो॥” 
\p  
\v 51 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “कन् पाःन्‍हाॽ कुसिङ्‌के़निःत्तुम्‍बि?” 
\p खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “आनिगे़ कुसिङ् निःत्तुम्‍बे़रो!” 
\p  
\v 52 खुने़ॽ मे़त्तुसि, “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो हुॽसाम्‍बा के़बोःङ्‌बा के़रे़क् साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽग हिम्‍दाङ्‌बा कुइसिःक् मे़जोःक्‍लो॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ सन्‍दोःक्‍लाम् कुसङ् नु के़यःप्‍पा के़ये़क्‍पा इमे़ल्‍लुङ्‌बा चिगःक्‌वाहाॽ मे़लःत्तुसिॽरो॥” 
\s1 नासरतओ ये़सुःन् मे़नाॽरु 
\r मर्कुस ६.१-६, लुका ४.१६-३० 
\p  
\v 53 ये़सुरे़ कन् खे़दाॽहाॽ पाःत्तु सुरुआङ् खे़प्‍मोलाम् पेआङ्  
\v 54 आबाङे कुबाङ्भेॽओ त्‍ये़रो॥ खे़प्‍मोबा यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मो मनाहाॽ हुॽमा हेःक्‍तुसिल्‍ले़ मनाहाॽरे़ कुनिसाम्‍मिन् मे़घे़प्‍सुआङ् खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़र अक्‍खे मे़बाःत्तु, “कन् मनाःल्‍ले़ अक्‍तङ्‌बा सिक्‍कुम् निङ्‌वाॽ नु निङ्‌वाॽ के़माबा याःम्‍बक् चोःक्‍मा मुक्‍साम् आत्तोलाम् खोःसुबे?  
\v 55 मे़ःम्‍बे़, कङ्‌ग सिङ् के़गाम्‍बाल्‍ले़ कुस्‍साःन्‌मे़ःम्‍बि? कल्‍ले़ कुम्‍मारे़ कुमिङ् मरियम हे़क्‍क्‍याङ् कुन्‍साॽसिग याकुब, युसुफ, सिमोन नु यहुदासि मे़ःन्‍छिबि?  
\v 56 खे़ल्‍ले़ कुन्‍साॽ मे़न्‍छुमाहाॽ आनिॽनुएसे़ मे़वाॽबा॥ हे़क्‍केःल्‍ले़ कन् मनाःल्‍ले़ आत्तोलाम् कन् पाःन्‍हाॽ खोःसुबे?”  
\v 57 हे़क्‍के मे़बाःत्तुर खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ नामे़न्‍छाॽरुन्‍लो॥ 
\p कर ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पे़ङ्‌ग के़रे़क् ते़न्‍नो मिङ्‌सो इङ्‌धाःङ् मे़बिरु, कर आप्‍फेःक् कुहिम्‍मो नु कुबाङ्‌भेॽओरक् इङ्‌धाःङ् मे़म्‍बिरुन्‍लो॥”  
\v 58 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ नसाःन् होःप्‍ते़बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़प्‍मो यरिक् निङ्‌वाॽ के़माबा याःम्‍बक् मे़जोगुन्‍लो॥ 
\c 14  
\s1 बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःन्‌सिःॽ 
\r मर्कुस ६.१४-२९, लुका ९.७-९ 
\p  
\v 1 खे़न् ये़म्‍मो गालिल थुम्‍मोबा सुहाङ्‌गे़म्‍बा हे़रोद एन्‍तिपासरे़ ये़सुरे़ चोगुबा याःम्‍बक्‍किल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ खे़प्‍सु,  
\v 2 हे़क्‍क्‍याङ् कुसेवारोबाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसि, “कङ्‌ग से़क्‍खासाङ् से़प्‍पाङ्‌घुङ्‌सिङ्‌बा बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःन्‍नेरो, खुने़ॽ याम्‍मो हिङे़बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ मुक्‍साम्‍लाम्‍बा निङ्‌वाॽ के़माबा याःम्‍बक् चोगुर वाॽरो॥”  
\v 3-4 आल्‍ल उन्‍छोःन्‍छा हे़रोदरे़ आबाङे कुन्‍साॽ फिलिपरे़ कुमेःत् हे़रोदियासे़न्‌मेःत्‌कत्तुआङ् वये़॥ हे़क्‍केःल्‍ले़ युहुन्‍नारे़ खुने़ॽ ए़त्‍ले़ङ् “खे़न् आबाङे के़न्‍साॽरे़ कुमेःत्तिन् खे़ने़ॽ मेःत् कप्‍मा मे़नुॽने़न्” मे़त्तुआङ् वये़रो॥ खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ हे़रोदरे़ युहुन्‍नाःन् पुङ्‌लाहिम्‍मो साक्‍तुआङ्‌वये़॥  
\v 5 हे़रोदरे़ युहुन्‍नाःन् से़प्‍मा निङ्‌वाॽ चोगु कर मनाहाॽनु किःसे़आङ् वये़ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मनाहाॽरे़ग युहुन्‍नाःन् माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा फाॽआङ् नसाःन् मे़जोगुआङ् वये़रो॥ 
\p  
\v 6 कर हे़रोदरे़ कुसावाःन्‍छिङ्‌मा ससःत्‍सराङ्‌ङो हे़रोदियासरे़ कुस्‍साः मे़न्‍छुमाॽइन् हे़रोदे़न नु तरेबाहाॽरे़ खुनिॽ तगि नुःरिक् लाःक्‍खे़आङ् हे़रोदरे़ साॽरिक् कुनिङ्‌वाॽ त्‍ये़बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़  
\v 7 खे़ने़ॽ थे के़नाःक्‍तुसाङ् पिने़रो लॽरिक् माङ्‌हे़क्‍सिङ्‌लो॥  
\v 8 कुम्‍मारे़ हुःस्‍सुआङ् खे़न् चुक्‍मे़ल्‍ले़ अक्‍खे पाःत्तु, “बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःल्‍ले़ कुधे़गेःक्‍पे़न्‌चे़त्‍थ्‍याओ पिराङ्‌ङे़ॽओ॥”  
\v 9 खे़न् पाःन्‍निन् खे़प्‍सुआङ् हे़रोदे़न कुनिङ्‌वाॽ तुगे़, कर खे़प्‍मो के़वाॽबा तरेबाहाॽरे़ खुनिॽ तगि खुने़ॽ चोगुबा माङ्‌हे़क्‍किन्‌के़प्‍मा पोःक्‍खे़ के़लॽबा निङ्‌वाॽ चोगुआङ् चुक्‍मे़ल्‍ले़ नाःक्‍तुबान् के़त्ते़म्‌पिरे़म्‍मे़ॽ फाॽआङ् इङ्‌जाःङ् पिरुसिरो॥  
\v 10 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ पुङ्‌लाहिम्‍मो के़याक्‍पा युहुन्‍नारे़ कुधे़गेःक्‍पे़न्‌खक्‍पाङ्‌घुसिआङ्‌  
\v 11 कुधे़गेःक्‍पे़न्‌मे़दारुआङ् खे़न् चुक्‍मे़न् चे़त्‍थ्‍याओ मे़बिरु, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़ खे़न् कुम्‍मारो तेॽरु॥  
\v 12 खे़न् एगाङ् युहुन्‍नारे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़द्‌ये़आङ् कुधक्‍किन् मे़देॽरुआङ् मे़लुप्‍तु॥ हे़क्‍क्‍याङ् मे़बेआङ् कन् पाःन्‍निन् ये़सुःन् मे़मे़त्तु॥ 
\s1 ये़सुरे़ हे़न्‍छिङ् ङासि (५०००) मनाहाॽ चाजाःत्तुसिॽ 
\r मर्कुस ६.३०-४४, लुका ९.१०-१७, युहुन्‍ना ६.१-१४ 
\p  
\v 13 ये़सुरे़ युहुन्‍नारे़ कुयाःम्‍बेओ खे़प्‍सुआङ् खःङ्‌बेओलाम् खुने़ॽरक् एःक्‍सादे़न्‍नो पे॥ कर यरिक् मनाहाॽरे़ ये़सुःन् पेबा पाःन्‍निन् मे़घे़प्‍सुआङ् खुनिॽ पाङ्‌जुम्‍लाम् खुने़ॽ पेबा ले़प्‍माङ् लाङ्‌मे़घेगे़र कुएगाङ् मे़धासिङ्‌लो॥  
\v 14 ये़सुःन् खःङ्‌बेओलाम् लःन्‍दे़ल्‍ले़ यरिक् मनाहाॽ निःसुसिआङ् लुङ्‌माॽ तुक्‍तुसि, हे़क्‍क्‍याङ् खे़प्‍मो के़वाॽबा खे़न् के़दुक्‍पा के़यॽबाहाॽ वेःन्‍दुसिरो॥ 
\p  
\v 15 हे़क्‍क्‍याङ् युःन्‍छिक् पोःक्‍खे़र पत्‍छे़ल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ खुने़ॽओ मे़द्‌ये़आङ् मे़मे़त्तु, “आदाङ्‌बे, कङ्‌हाॽ पाङ्‌घे़देःसे़से़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ कन् एःक्‍सादे़न्‍नो थेआङ् इङ्‌मा चामा खोमे़दे़त्‍ने़न्‍लो, याम्‍मो नाम्‍ध्‍ये़बेरो॥ हाराॽ खिरिबा पाङ्‌भेॽहाॽओ मे़बेःक्‍काङ् चामा थुङ्‌मा मे़इङु मे़जररो॥” 
\p  
\v 16 कर ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “कन्‍हाॽ पाङ्‌मासि मे़ःन्‍लो॥ खिनिॽए कङ्‌हाॽ कुजा पिरे़म्‍सिम्‍मे़ॽओ॥” 
\p  
\v 17 खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “आनिगे़ग ङासि खरे़ःङ्‌हाॽ नु ने़त्‍छि ङाहाॽरक् कत्तुम्‍बे़ङ्‌ग!” 
\p  
\v 18 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “खे़न् खरे़ःङ्‌ङिन् नु ने़त्‍छि ङाहाॽ कत्‍ना इङ्‌गाॽओ फे़त्ते़म्‍मे़ॽ॥”  
\v 19 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ मनाहाॽ याःन् सम्‍दाङ् युङ्‌मा पाङ्‌घुसिआङ् ङासि खरे़ःङ्‌ङिन् नु ने़त्‍छि ङाहाॽ पक्‍खुआङ् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ् ले़प्‍माङ् थो ओमये़र निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् नोगे़न् पिरुआङ् खरे़ःङ्‌हाॽ खे़ःक्‍खु॥ हे़क्‍क्‍याङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ पिरुसिआङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खे़न् मनाहाॽ मे़हाःत्तुसिरो॥  
\v 20 खे़न् मनाहाॽरे़ खाघा मे़जआङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ कुजि के़नम्‍बाहाॽ मे़सुप्‍सुल्‍ले़ थिक्-ने़त् (१२) नइमा योरे़रो॥  
\v 21 खे़न् के़जाबाहाॽओग मे़न्‍छुमाहाॽ नु हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽ मे़न्‍निःत्‍छिङ्‌ङे ये़म्‍बित्‍छाॽहाॽरक् हे़न्‍छिङ् ङासि (५०००) यारिक् मे़वये़रो॥ 
\s1 ये़सुःन् च्‍वाःत् सम्‍दाङ् लाङ्‌घेःक्‌ 
\r मर्कुस ६.४५-५२, युहुन्‍ना ६.१५-२१ 
\p  
\v 22 खे़न् एगाङ् ये़सुरे़ मनाहाॽ पाङ्‌घुसिर पत्‍छे़ल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ खःङ्‌बेओ लाःस्‍से़म्‍मे़ॽ हे़क्‍क्‍याङ् इङ्‌गाॽनुःल्‍ले़ तगि नाहाङ्‌दाङ् पेगे़म्‍मे़ॽ मे़त्तुसि॥  
\v 23 हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ के़रे़क् मनाहाॽ पाङ्‌घुदेःसुसिआङ्‌तुवा चोःक्‍से़ थो कोःक्‍माओ पेरो॥ खादामे़ल्‍ले़ खे़प्‍मो खुने़ॽरक् वये़रो॥  
\v 24 खे़न् ये़म्‍मो कुहुॽसाम्‍बाहाॽ खःङ्‌बेलाम् वरक्‍किल्‍ले़ कुयाओनु माःङ्‌घा मे़गे़रे़आङ् मे़वये़ल्‍ले़ खुनिॽ तक्‍ले़प्‍माङ्‌नु सुरित् केजङ्‌ङिन् हुःरे़आङ् वाभे़ल्‍ले़ङ्‌ङिल्‍ले़ खःङ्‌बेन् साॽरिक् वाःन्‍दुरो॥ 
\p  
\v 25 इङ्‌वा काःमानुःल्‍ले़ तगि ये़सुःन् च्‍वाःत् सम्‍दाङ् लाङ्‌घेगे़र हुॽसाम्‍बाहाॽ मे़वये़बा खःङ्‌बेओ पेरो॥  
\v 26 खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ च्‍वाःत् सम्‍दाङ् लाङ्‌घेगे़र पत्‍छे़बा मे़निःसुआङ्‌“कङ्‌ग सिसाम्‍लो!” लॽरिक्‌साॽरिक् मे़गिसे़आङ्‌मे़भिःक्‍ते़रो॥ 
\p  
\v 27 कर ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ खिमो मे़त्तुसि, “मे़गिसे़म्‍मिन्‍ने़ॽ! इङ्‌गाॽ ये़सुआ॥ हाङ्‌हाङ् लॽरे़म्‍मे़ॽओ!” 
\p  
\v 28 हे़क्‍केःल्‍ले़ पत्रुसरे़ मे़त्तु, “दाङ्‌बे, से़क्‍खा खे़ने़ॽएने़ फाॽग्र इङ्‌गाॽआङ् च्‍वाःत् सम्‍दाङ् लाङ्‌घेगे़र फे़रे़ॽ मे़त्ताङ्‌ङे़ॽओ॥” 
\p  
\v 29 ये़सुरे़ मे़त्तु, “फे़रे़ॽ”॥ हे़क्‍केःल्‍ले़ पत्रुसे़न्‍नाङ् च्‍वाःत्तो लाङ्‌घेगे़र ये़सुःन् वये़बा ले़प्‍माङ् थासिङ्॥  
\v 30 कर पेर पत्‍छे़ल्‍ले़ खे़ल्‍ले़ यम्‍बा सुरित् केजङ् नु वाभे़ल्‍ले़ङ्‌ङिन् निःसुआङ् किःसे़॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् च्‍वाःत्तो हुम्‍मा हेःक्‍ते़ल्‍ले़ “आदाङ्‌बे, ताङ्‌से़ःप्‍ताङ्‌ङे़ॽओ” लॽरिक् अःक्‍ते़॥ 
\p  
\v 31 खिमो ये़सुरे़ कुहुक्‍को ते़म्‍सुर मे़त्तु, “नसाःन् के़सुःम्‍बाए, थेआङ् चप्‍चि के़जोगुबाबे?”  
\v 32 हे़क्‍क्‍याङ् खुन्‍छिॽ खःङ्‌बेओ लाःसे़त्‍छिआङ् सुरित् केजङ्‌ङिन् हुःमा चक् लॽरे़रो॥ 
\p  
\v 33 कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खुने़ॽ सेवा मे़जोगु, “दाङ्‌बे, खे़ने़ॽग से़क्‍खाए निङ्‌वाॽफुसाःने़रो!” 
\s1 ये़सुरे़ यरिक् के़दुक्‍पा मनाहाॽ गने़सरे़तओ वेःन्‍दुसिॽ 
\r मर्कुस ६.५३-५६ 
\p  
\v 34 खे़ङ्‌हाॽ नाधाःम्‍बिबा गने़सरे़त ते़न्‍नो मे़गे़रे़आङ्  
\v 35 खे़प्‍मोबा मनाहाॽरे़ ये़सुःन् कुसिङ् मे़निःत्तुआङ् खुने़ॽ त्‍ये़बा इङ्‌घङ्‌ङिन् खे़न् खिरिबा ते़न्‍नो से़ःरे़॥ हे़क्‍क्‍याङ् मनाहाॽरे़ यरिक् के़दुक्‍पा के़यॽबाहाॽ ये़सुरो मे़दारुसि॥  
\v 36 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ के़देःत्तिल्‍ले़ कुसुक्‍पे़न्‍लक्‍साङ्‌सुःमा आबिरे़ॽओ फाॽआङ् खुने़ॽ पेलि मे़भाक्‍तु, हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ के़सुबाहाॽ के़रे़क् मे़वेःत्ते़रो॥ 
\c 15  
\s1 साम्‌योथिम् इःप्‍मा नाःप्‍माल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ निसाम् 
\r मर्कुस ७.१-१३ 
\p  
\v 1 हे़क्‍क्‍याङ् कुभा फरिसिहाॽ नु साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ यरुसले़म ये़क्‌यक्‍लाम् मे़द्‌ये़आङ् ये़सुःन् सेःन्‍मे़दोसु,  
\v 2 “थेआङ् के़हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ आनिॽ पाधे़बाहाॽरे़ मे़जोगु मे़युरुबा थिम्‍मिन् मे़न्‍इःत्तुन्‌मे़न्‍नाःत्तुन्बाबे? खे़ङ्‌हाॽरे़ चामानुःल्‍ले़ तगि चोःक्‍थिम् कुइसिःक् हुक् वामे़न्‍हप्‍तुन्‍लो॥” 
\p  
\v 3 ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “खिनिॽआङ् पाधे़बाहाॽरे़ मे़जोगु मे़युरुबा थिम्‍मिन् इःप्‍मा नाःप्‍मा फाॽआङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुइङ्‌जाःङ्‌ङिन् थेआङ् के़भेःन्‍दुम्‍बाबे?  
\v 4 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ पाःत्तुॽ, ‘के़म्‍बा के़म्‍मासि मिङ्‌सो इङ्‌धाःङ् पिरे़से़ॽ’ हे़क्‍क्‍याङ् ‘आत्तिल्‍ले़ कुम्‍बा कुम्‍मासि साङ्‌ग्रा मे़त्तुसिॽ, खे़ङ्‌ग से़प्‍माए पोःङ्‌लो॥’\f * \fr 15:4 \ft लाम्‍दिःक् २०.१२, २१.१७, ले़बिहाॽ २०.९, साम्‌योथिम्‌इङ्‌जाःङ् ५.१६\f* 
\v 5 कर आत्तिल्‍ले़ कुम्‍बा कुम्‍मासि इङ्‌गाॽलाम् खिन्‍छिॽ खोःमा के़बोःङ्‌बा कुभाॽइन्, निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् पिरुङ्‌सुरुङ्‌ङाङ् वाॽ लॽरिक् पाःत्तुॽ,  
\v 6 खे़ल्‍ले़ आबाङे कुम्‍बा कुम्‍मासि कुभाॽ पिमासिआङ्‌मिङ्‌सो इङ्‌धाःङ् पिमासि मे़बोःङ्‌ने़न्‌लॽरिक् खिनिॽ के़बाःत्तुम्‍माङ्‌आप्‍फेःक् खिनिॽ चोःक्‍थिम्‍मिल्‍ले़ निङ्‌वाॽफु पाःन्‍जाक्‍किन् थेना-धेबा के़जोगुम्‍माङ् के़वयिॽरो॥  
\v 7 खिनिॽ निङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पासे, खिनिॽ याःम्‍बेओ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुबाःन्‍निन् माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा यसैयाःल्‍ले़ साप्‍तुबाङ्‌ग से़क्‍खाए लाॽरुरो, 
\q1  
\v 8 ‘कन् मनाहाॽरे़ग खुनिॽ मुराःल्‍ले़रक् मिङ्‌सो इङ्‌धाःङ् मे़बिआरो, 
\q1 कर खुनिॽ निङ्‌वाॽइन्‌इङ्‌गाॽ ले़प्‍माङ् होःप्‍लो,  
\v 9 कङ्‌हाॽरे़ हने़ए सेवा मे़जोःक्‍का, 
\q1 कर मे़हुॽरुसिबा निसाम्‍मिङ्‌ग मे़न्‍छाम् याप्‍मिरे़ आप्‍फेःक् मे़जोगुबा थिम्‌रक्‍लो॥’” 
\s1 मे़न्‍छाम् याप्‍मिःन् आसुत्‍थो के़जोःक्‍पा पाःन्‍हाॽ 
\r मर्कुस ७.१४-२३ 
\p  
\v 10 ये़सुरे़ मनाहाॽ उःत्तुसिआङ् मे़त्तुसि, “आबाःन्‍निन् खे़प्‍से़म्‍मे़ॽआङ् कुसिङ्‌निःत्ते़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 11 मनाःल्‍ले़ कुमुराओलाम् के़लाःप्‍पा चाःल्‍ले़ खुने़ॽ आसुत्‍थो मे़जोगुन्, कर कुमुराओलाम् के़लःम्‍बा पाःन्‍निल्‍ले़ खुने़ॽ आसुत्‍थो चोगुरो॥” 
\p  
\v 12 हे़क्‍क्‍याङ् हुॽसाम्‍बाहाॽ खुने़ॽओ मे़द्‌ये़आङ् मे़मे़त्तु, “खे़ने़ॽ के़बाःत्तुबा पाःन्‍निल्‍ले़ फरिसिहाॽ लक्‍तुसिबा निङ्‌वाॽ के़घोःसुबि?” 
\p  
\v 13 ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा पानुदिङ् आम्‍बारे़ मे़लेःत्तुन्‍बा के़रे़क् सिङ्‌बुङ्‌हाॽ खुनिॽ साःप्‍पोनुए मे़आःक्‍खुॽरो,  
\v 14 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ पाःन्‍निन् मे़घे़प्‍से़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥ खे़ङ्‌हाॽग मिक्‍फःम्‍बा लाम्‍लोःबासिरो॥ मिक्‍फःम्‍बाल्‍ले़ मिक्‍फःम्‍बे़न् लाम्‍लोसुने़ फाॽग्र ने़प्‍माङ् लुम्‍बाःत्तो के़ङ्‌सि लाःत्‍छिॽरो॥” 
\p  
\v 15 पत्रुसरे़ मे़त्तु, “कन् खे़दाॽओ के़मे़त्तुसिबा पाःन्‍निल्‍ले़ कुबेःन् याप्‍मि आजे़क्‍ते़ॽओ॥” 
\p  
\v 16 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “आल्‍लसाङ् खिनिॽ निङ्‌वाॽ पाःक्‍पि?  
\v 17 मुराओलाम् के़लाःप्‍पे़ङ्‌ग साप्‍पोःक्‍को पेःक्‍काङ् लाःक्‍कात् लःन्‍बेःक् फाॽआङ् कुसिङ्‌के़न्‍निःत्तुम्‍मिन्‍बि?  
\v 18 कर मना मुराओलाम् लाःक्‍कात् के़लःम्‍बा पाःन्‍निङ्‌ग सिक्‍लुङ्‌मालाम् लःन्‍लो॥ खे़ल्‍ले़ए मनाःङ्‌ग आसुत्‍थो चोगुरो,  
\v 19 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ फे़न् निङ्‌वाॽ इःप्‍मा, मना से़प्‍मा, चाराम्‍मा याःम्‍बक्, याम्‍बोःप्‍मा, खुःम्‍मा, फोत्‍याबा तोःन्‍दि पिमा, माङ्‌चे़ॽया पाःन्‍हाॽ निङ्‌वाॽबोलाम् लःन्‍लो॥  
\v 20 कन् पाःन्‍हाॽरे़ग मनाःन् आसुत्‍थो चोगुरो॥ कर हुक् वामे़न्‍हप्‍पे चःल्‍ले़ खे़न् आसुत्‍थो मे़बोःङ्‌ङिन्‍लो॥” 
\s1 कनानि मे़न्‍छुमाॽइल्‍ले़ कुनसाःन् 
\r मर्कुस ७.२४-३० 
\p  
\v 21 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् गालिललाम् इस्राइल लाःक्‍कात्‍पा तायर नु सिदोन ये़क्‌यक् खिरिबा थुम्‍हाॽओ पे॥  
\v 22 खे़प्‍मोबा कनानि सुवाङ्‌स्‍मा मे़न्‍छुमाॽधिक् खुने़ॽओ त्‍ये़आङ् अक्‍खे मे़त्तुर पेलि फाक्‍तु, “दाउदरे़ कुस्‍साः आदाङ्‌बे, लुङ्‌माॽ तुक्‍ताङ्‌ङे़ॽओ! आस्‍साः चुक्‍मे़न् फे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ याङ्‌घुआङ् साॽरिक् तुक्‍खे चाःत्तुॽरो॥”  
\v 23 कर ये़सुरे़ खे़न् थेआङ् नोगप् मे़बिरुन्॥ हे़क्‍क्‍याङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ अक्‍खे मे़मे़त्तुर खुने़ॽनु पेलि मे़भाक्‍तु, “आदाङ्‌बे, खे़न् पाङ्‌घे़देःसे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ल्‍ले़ ए़त्‍ले़ङ् पेलि फाक्‍तुआङ्‌आनिगे़ निङ्‌धे़न्‍दुरो॥” 
\p  
\v 24 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़न् मे़त्तु, “इङ्‌गाॽग इस्राइलस्‍मा के़माबा मे़ल्‍लुक्‍हाॽरे़ लागिरक् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ पाङ्‌घाङ्‌बारो॥” 
\p  
\v 25 खे़न् मे़न्‍छुमाॽइल्‍ले़ थुङ्‌बोहजॽ युङ्‌सिङ्‌ल अक्‍खे मे़त्तु, “आदाङ्‌बे, इङ्‌गाॽ कुभाॽ पिराङ्‌ङे़ॽओ॥” 
\p  
\v 26 ये़सुरे़ मे़त्तु, “हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽरे़ खुनिॽ खरे़ःङ्‌ङिन् नाप्‍मासिआङ्‌कोःत्‍चोहाॽ पिमासि नुःबा मे़ःन्‍लो॥” 
\p  
\v 27 खे़ल्‍ले़ मे़त्तु, “से़क्‍खाएरो आदाङ्‌बे, कर कोःत्‍चोहाॽरे़आङ् खुनिॽ दाङ्‌बाल्‍ले़ चामादे़न्‍नोलाम् मक्‍के़धाःबा कुजिहाॽ मे़जरो॥” 
\p  
\v 28 ये़सुरे़ खे़न् मे़न्‍छुमाॽइन् नोगप् पिरु, “खे़ने़ॽग से़क्‍खाए यम्‍बा नसाःन् के़गप्‍मा मे़न्‍छुमाॽने़न्‍ने़रो! खे़ने़ॽ के़नाःक्‍तुबे़न् के़घोःसुॽरो॥” हे़क्‍क्‍याङ् बा खे़न् ये़म्‍मो खे़न् मे़न्‍छुमाॽइल्‍ले़ कुस्‍साः चुक्‍मे़न् नुःरे़रो॥ 
\s1 ये़सुरे़ यरिक् मनाहाॽ वेःन्‍दुसिॽ 
\r मर्कुस ७.३१-३७ 
\p  
\v 29 ये़सुःन् खे़न् ते़न्‍नोलाम् गालिल वरक्‍किल्‍ले़ कुयाओ पोःक्‍खे़र नुःक्‍खे़ पे, हे़क्‍क्‍याङ् कोःक्‍माओ थो पेआङ् खे़प्‍मो युङ्‌सिङ्‌लो॥  
\v 30 खे़प्‍मो यरिक् मनाहाॽरे़ लाङ्‌सक्‍पाहाॽ, मिक्‍फःम्‍बाहाॽ, लाङ् हुक् फे़त्‍के़लाॽबाहाॽ, खुनिॽ पाःन् मे़न्‍लःम्‍मनाबाहाॽ नु वेॽ यरिक् के़दुक्‍पा के़यॽबाहाॽ मे़दारुसिआङ् कुलाङ्‌बुङ्‌मो मे़युक्‍खुसिरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ के़रे़क् ये़सुरे़ नुसुसिरो॥  
\v 31 खे़न् मनाहाॽरे़ पाःप्‍मा मे़न्‍छुक्‍मनाबाहाॽ मे़बारे़बा, लाङ् हुक् फे़त्‍के़लाॽबाहाॽ मे़नुरे़बा, लाङ्‌सक्‍पाहाॽ लाङ्‌मे़घेगे़बा नु मिक्‍फःम्‍बाहाॽरे़ निःमा मे़सुक्‍तुबा मे़निःसुआङ् खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़र इस्राइलस्‍मा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् कुनारा मे़भोःसुरो॥ 
\s1 ये़सुरे़ हे़न्‍छिङ् लिसि (४०००) मनाहाॽ चाजाःत्तुसिॽ 
\r मर्कुस ८.१-१० 
\p  
\v 32 ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ उःत्तुसिआङ् मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ कन् मनाहाॽ आलुङ्‌माॽ मे़दुक्‍लो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽग सुम्‌ये़न्‍नाङ्‌धो इङ्‌गाॽनुए मे़वाॽ, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ चामा थुङ्‌मा थेआङ् मे़ङ्‌गत्तुन्‍लो॥ खे़ङ्‌हाॽ बा हे़क्‍के साक्‍मे़न्‍जा पाङ्‌मासि आनिङ्‌वाॽ होःप्‍लो, मे़ःन्‍ने़ फाॽग्र मे़बेःक्‍ल मे़बत्तिल्‍ले़सा साक्‍लाम्‍बत्तुसिरो॥” 
\p  
\v 33 हे़क्‍केःल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खुने़ॽ मे़मे़त्तु, “अक्‍तङ्‌बा एःक्‍सादे़न्‍नो कम्‍म्‍याक् यरिक् मनाहाॽ चाःप्‍मासिरे़ लागि खरे़ःङ्‌ङिन् आत्तान्‍नु खोःमा सुक्‍ते़प्‍पाबे?” 
\p  
\v 34 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “आक्‍खे़म्‍म्‍याक् खरे़ःङ् के़गत्तुम्‍बे?” 
\p खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “नुसि खरे़ःङ् नु चुजुक्‍सा कुभा ङारक् कत्तुम्‍बे़रो॥”  
\v 35 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़न् मनाहाॽ खाम्‍बाङ्‌ङो युङ्‌पाङ्‌घुसि॥  
\v 36 खे़न् नुसि खरे़ःङ्‌ङिन् नु ङाःन्‌खप्‍सुआङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् नोगे़न् पिरुर खे़ःक्‍खु, हे़क्‍क्‍याङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ पिरुसिआङ् मनाहाॽ मे़हाःत्तुसिरो॥  
\v 37 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् के़रे़क् मनाहाॽरे़ खाघा मे़ज॥ हे़क्‍क्‍याङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ कुजि के़नम्‍बे़न् मे़सुप्‍सुल्‍ले़ नुसि नइमा योरे़रो॥  
\v 38 खे़न् के़जाबाहाॽओग मे़न्‍छुमाहाॽ नु हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽ मे़न्‍निःत्‍छिङ्‌ङे ये़म्‍बित्‍छाॽहाॽरक् हे़न्‍छिङ् लिसि (४०००) यारिक् मे़वये़रो॥  
\v 39 ये़सुरे़ खे़न् मनाहाॽ पाङ्‌घुदेःसुसि, हे़क्‍क्‍याङ् खःङ्‌बेओ लाःसे़आङ् मगादान् पाङ्‌जुम् खिरिबा ते़न्‍नो पेरो॥ 
\c 16  
\s1 ये़सुःन् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा मिक्‍सेःन् मे़नाःक्‍तुॽ 
\r मर्कुस ८.११-१३, लुका १२.५४-५६ 
\p  
\v 1 कुभा फरिसिहाॽ नु सदुकिहाॽ मे़द्‌ये़आङ् “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌लाम् के़ये़बा फाॽआङ् निङ्‌वाॽ के़माबा मिक्‍सेःन्‍धिक्‌याप्‍मि ओसेःन्‍आधाक्‍ते़ॽ” मे़मे़त्तुर ये़सुरे़ कुनिङ्‌वाॽ मे़साॽरु॥ 
\p  
\v 2 हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “युःन्‍छिक् ताङ्‌साक्‍पे़न्‌हे़ःत् लॽइल्‍ले़ ताःन्‍दिक् नाम्से़ःक् लॽरिक् के़बाःत्तुम्॥  
\v 3 हे़क्‍क्‍याङ् तानाम् ताङ्‌साक्‍पे़न्‌मुदःप्‍पिल्‍ले़\f * \fr 16:3 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “ताङ्‌साक्‍पे़न्‌हे़ःत् लॽआङ् मुदःप्‍पिल्‍ले़” पोःङ्॥\f* आइन् वाहित् थाःसुॽ, सुरित् केजङ्‌ङिन् हुःॽ लॽरिक् के़बाःत्तुम्॥ अक्‍खेलॽरिक् ताङ्‌साक्‍पे़न्‌ओगे़मे़त्तुम्‍माङ् वाये़म्‍मिन् नुःबा नु ताप्‍फे़ःम्‍बा चोःक् फाॽआङ् के़से़न्‍दुम्‍मिल्‍ले़ आक्‍खेलॽरिक् कन् ये़म्‍मो के़दाःबा मिक्‍सेःन्‍हाॽ कुसिङ् के़न्‍निःत्तुम्‍मिन्‍बाबे?  
\v 4 कन्‌ये़म्‍मोबा कुइगे़भे़ॽबा नु लायोबा मनाहाॽरे़ निङ्‌वाॽ के़माबा मिक्‍सेःन्‍हाॽ ओमे़प्‍मा मे़गोःत्तुॽ, कर खे़ङ्‌हाॽरे़ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा योनारे़ कुमिक्‍सेःन्‍नाङ्‌धो वेॽ मिक्‍सेःन् थेआङ् मे़ङ्‌घोःसुन्‍लो॥” हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ पक्‍थसिआङ् खे़प्‍मोलाम् थासिङ्‌लो॥ 
\s1 फरिसि नु सदुकिहाॽरे़ खुनिॽ खेॽसुङ्‌ 
\r मर्कुस ८.१४-२१ 
\p  
\v 5 याङ्‌सि हुॽसाम्‍बाहाॽ वरक्‍किल्‍ले़ नाधाःम्‍बि मे़गे़रे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खरे़ःङ् याङ्‌सिङ्‌मा निङ्‌वाॽ मे़भेःत्‍छुबान् निङ्‌वाॽ मे़घोःसुरो॥  
\v 6 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “फरिसिहाॽ नु सदुकिहाॽरे़ खुनिॽ खरे़ःङ् के़भङ्‌बा सिदाॽलाम् सिङ्‌सिङ् लॽरे़म्‍मे़ॽओ॥” 
\p  
\v 7 खे़ङ्‌हाॽरे़ खरे़ःङ्‌ङिन् आम्‍भे़त्तुम्‍मिन्‍नाङ् आनिॽ अक्‍खे आमे़त्ते़बारो फाॽआङ् खुनिॽ लुम्‍मो पाःन् मे़धक्‍ते़रो॥ 
\p  
\v 8 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽनिङ्‌वाॽओबा पाःन्‍निन् कुसिङ्‌निःत्तुआङ् मे़त्तुसि, “नसाःन् के़सुःम्‍बासे, खिनिॽ लुम्‍मो खरे़ःङ् होःप्‌फाॽआङ् थेआङ् पाःन् के़धक्‍तिबाबे?  
\v 9 खिनिॽ आल्‍लसाङ् कुसिङ् के़न्‍निःत्तुम्‍मिन्‍बि? हे़न्‍छिङ् ङासि (५०००) मनाहाॽरे़ ङासि खरे़ःङ् मे़जआङ् कुजि के़नम्‍बान्‌के़सुप्‍सुम्‍मिल्‍ले़ आक्‍खे़न् नइमा योरे़, खे़न् निङ्‌वाॽ के़भेःत्‍छुम्‍बि?  
\v 10 याम्‍मो हे़न्‍छिङ् लिसि (४०००) मनाहाॽरे़ नुसि खरे़ःङ् मे़ज हे़क्‍क्‍याङ् आक्‍खे़म्‍म्‍याक् कुजि के़नम्‍बाहाॽ खिनिॽ के़सुप्‍सुम्, खे़न्‍नाङ् खिनिॽ निङ्‌वाॽ के़भेःत्‍छुम्‍बि?  
\v 11 खरे़ःङ्‌ङिल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्‌बा मे़ःन् फाॽआङ् आल्‍लसाङ् कुसिङ्‌के़न्‍निःत्तुम्‍मिन्‍बि? कर फरिसिहाॽ नु सदुकिहाॽरे़ खुनिॽ खरे़ःङ् के़भङ्‌बा सिदाॽलाम् सिङ्‌सिङ् लॽरे़म्‍मे़ॽ फाॽआङ्‌ने़ हे़क्‍के मे़त्‍निङ्‌बारो॥”  
\v 12 हे़क्‍क्‍याङ्‌लक् खे़ङ्‌हाॽरे़ खरे़ःङ् के़भङ्‌बा सिदाॽलाम् सिङ्‌सिङ् लॽरे़म्‍मे़ॽ मे़त्तुसिबा मे़ःन्, कर फरिसिहाॽ नु सदुकिहाॽरे़ खुनिॽ निसाम्‍मिल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ पाःत्तुबा फाॽआङ् कुसिङ् मे़निःत्तुरो॥ 
\s1 पत्रुसरे़ ये़सुःन् ख्रिस्‍त लॽरिक् इङ्‌भोःसुॽ 
\r मर्कुस ८.२७-३०, लुका ९.१८-२१ 
\p  
\v 13 ये़सुःन् सिजरिया फिलिप्‍पि थुम्‍मो त्‍ये़ःल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ सेःन्‍दोसुसि, “मनाहाॽरे़ मे़न्‍छाम्‍साःन् हाःत् फाॽआङ् मे़बाःत्तुॽबे?” 
\p  
\v 14 खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “कुभारे़ बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍ना, वेॽहाॽरे़ माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा एलिया, हे़क्‍क्‍याङ् आल्‍लसाङ् वेॽहाॽरे़ग यर्मिया मे़ःन्‍छाङ् माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽओ लत्‍छाने़रो फाॽआङ् मे़बाःत्तुॽरो॥” 
\p  
\v 15 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “कर खिनिॽग, इङ्‌गाॽ हाःत्‍आ फाॽआङ् याप्‍मि के़मे़त्तिॽबे?” 
\p  
\v 16 सिमोन पत्रुसरे़ नोगप् पिरु, “खे़ने़ॽग निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍त, आजुनि निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साःने़रो॥” 
\p  
\v 17 ये़सुरे़ खे़न् मे़त्तु, “योनारे़ कुस्‍साः सिमोने, खे़ने़ॽग मुॽइसाबाने़रो थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ कङ्‌ग मे़न्‍छाम् याप्‍मिहाॽरे़ ओसेःन्‍दाङ् के़म्‍जोगे़बा मे़ःन्, कर साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा पानुदिङ् आम्‍बारे़ खे़ने़ॽ ओसेःन्‍दाङ् के़जोगे़बारो॥ 
\p  
\v 18 से़क्‍खा पाःन् खे़ने़ॽ मे़त्‍ने़ॽ, खे़ने़ॽ पत्रुसने़रो (पत्रुस फाॽइन् लुङ्‌लो), हे़क्‍क्‍याङ् कन् पयम् यम्‍बा लुङ्‌सम्‍दाङ् इङ्‌गाॽ आसेसेहुप्‍लक्‍किन् चोगुङ्‌लो॥ हे़क्‍क्‍याङ् कन् आसेसेहुप्‍लक्‍किन् सिःमे़ल्‍ले़न् मुक्‍साम्‍मिल्‍ले़ नाःम्‍मा मे़सुक्‍तुन्‍लो॥  
\v 19 खे़ने़ॽग साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़न्‌तिमिक्‍हाॽ पिने़रो॥ इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो के़साक्‍तुबान्‌साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोआङ् साक्‍लो, हे़क्‍क्‍याङ् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो के़हन्‍दुबान्‌साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो हन्‍लो॥”  
\v 20 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ इङ्‌गाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दाङ्‌बा ख्रिस्‍तआ फाॽआङ् आत्तिन्‍हाॽआङ् मे़जे़क्‍ते़म्‍सिम्‍मे़न्‍ने़ॽओ लॽरिक् के़साक्‍पा इङ्‌जाःङ् पिरुसिरो॥ 
\s1 ये़सुरे़ कुसिःमे़ल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ पाःत्तुॽ 
\r मर्कुस ८.३१-३३, लुका ९.२२-२९ 
\p  
\v 21 खे़न् ये़म्‍माङ्धो ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ खुने़ॽ यरुसले़म्‍मो पेःक्‍माए पोःङ्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़प्‍मो यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽ, तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽओलाम् यरिक् पाःन्‍नो तुक्‍खे चामाए पोःङ् हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ सिःमाए पोःङ्‌ङाङ् याम्‍मो सुम् ये़न् एगाङ् सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो हिङ्‌मा पोःङ् के़लॽबा पाःन्‍निन् चे़क्‍मा हेःक्‍तुसिरो॥ 
\p  
\v 22 कर पत्रुसरे़ खुने़ॽ थिक्‍ले़प्‍माङ् तेॽरुआङ् फे़ःक्‍तु, “आदाङ्‌बे, निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ अक्‍खे पोःङ्‌मा मे़बाङ्‌घुन्‍लो, अक्‍तङ्‌बा पाःङ्‌ग खे़ने़ॽनु आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़बोःङ्‌ने़ल्‍लो॥” 
\p  
\v 23 ये़सुःन् पत्रुस ले़प्‍माङ् हिसिङ्‌ङाङ् मे़त्तु, “माफे़न्‍साम्‍मे, खे़ने़ॽ इङ्‌गाॽलाम् माःङ्‌घा पेगे़ॽ! खे़ने़ॽ के़घःआरो॥ खे़ने़ॽग निङ्‌वाॽफुमाङ् कुइसिःक् मे़ःन्, कर मे़न्‍छाम् याप्‍मि कुइसिःक्‍लक् निङ्‌वाॽ के़इःत्तुॽरो॥” 
\p  
\v 24 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़त्तुसि, “आत्तिल्‍ले़ इङ्‌गाॽ तिम्‍मा निङ्‌वाॽ चोगुॽ, हाराॽ खे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽरक् चाङ्‌थुङुङ् के़लॽबा कुनिङ्‌वाॽइन्‌से़रुआङ् कुसिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङिन् पक्‍खुआङ् इङ्‌गाॽ तिम्‍माररो॥  
\v 25 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ आत्तिल्‍ले़ कुहिङ्‌मन्‍निन् ताङ्‌से़ःप्‍तुङ् लॽरिक् निङ्‌वाॽ चोगुॽ, खे़ल्‍ले़ खे़न्‍नाङ् मासुॽ, कर आत्तिल्‍ले़ कुहिङ्‌मन्‍निन् आलागि मासुॽ, खे़ल्‍ले़ मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन् खोःसुॽरो॥  
\v 26 मे़न्‍छाम् याप्‍मिःल्‍ले़ के़रे़क् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मान् खुने़ॽइन् चोगुआङ् मे़न्‍नुप्‍मनाबा कुहिङ्‌मन्‍निन् मासुल्‍ले़ नुःबा पोःङ्‌बि? थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मे़न्‍छाम् याप्‍मिःल्‍ले़ मे़न्‍नुप्‍मनाबा कुहिङ्‌मन्‍निन् याङ्‌ना खोःमारे़ लागि थेःल्‍ले़आङ् ले़क्‍मा मे़सुक्‍तुन्‍लो॥  
\v 27 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन् पानुदिङ् आम्‍बारे़ कुमिमिदिङ्‌ङो कुमाङ्‌लाइङ्‌बाहाॽनु युःआल्‍ले़ के़रे़क् मे़न्‍छाम् याप्‍मिहाॽरे़ मे़जोगुबा याःम्‍बक्‍किल्‍ले़न् लाॽरुबा थुम्‍घोःन् पिरुङ्‌सिङ्‌लो॥  
\v 28 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन् आहाङ्‌जुम्‍मो हाङ् चोःक्‍से़ युःआबा मे़न्‍निए थारिक् कप्‍मो के़ये़प्‍पाहाॽओ कुभाग मे़न्‍छिःने़न्‍लो॥” 
\c 17  
\s1 ये़सुरे़ कुनाइबेःक्‌ले़ङ्‌सिङ् 
\r मर्कुस ९.२-१३, लुका ९.२८-३६ 
\p  
\v 1 हे़क्‍के मे़त्तुसिबा तुक्‍सि (६) ये़न् एगाङ् ये़सुरे़ पत्रुस, याकुब नु कुन्‍साॽ युहुन्‍नाःन् खुने़ॽनु थो केःम्‍बा कोःक्‍माओ तेॽरुसि॥  
\v 2 खे़ङ्‌हाॽरे़ ओमे़मे़त्तुर मे़बत्‍छे़ल्‍ले़ए ये़सुरे़ कुनाइबेःक्‌ले़ङ्‌सिङ्‌ल पे, हे़क्‍क्‍याङ् कुनाराःन् नाम्‍मिन् कुइसिःक् ले़क्‍ते़ हे़क्‍क्‍याङ् कुदेःत्तिन्‍नाङ् मिक्‍किन् चे़मुर ओःत्ते़रो॥  
\v 3 हक्‍चघत् खे़प्‍मो माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा मोसाःन् नु एलियाःन्‍नाङ् थाःम्‍ने़त्‍छिआङ् ये़सुःन्‍नु ताॽजे़क्‍खे़त्‍छि॥  
\v 4 पत्रुसरे़ ये़सुःन् मे़त्तु, “दाङ्‌बे, आनिॽ कप्‍मोए वाॽमा नुःबा पोःङ्‌लो॥ खे़ने़ॽ निङ्‌वाॽ के़जोगुने़ फाॽग्र सुम्‍सि याक्‍साहाॽ चोगुङ्, थिक् खे़ने़ॽइन् हे़क्‍क्‍याङ् मोसाःन् नु एलियारे़ खुन्‍छिॽ लागिआङ् थिक् थिक् चोगुङ्‌लो॥” 
\p  
\v 5 अक्‍खेलॽरिक् खुने़ॽ पारे़र पत्‍छे़ल्‍ले़ए फः लॽरिक् के़ओःप्‍पा खाप्‍मिःत्तिल्‍ले़ चिदे़प् ते़प्‍तुसिआङ् खाप्‍मिःत्तोलाम् अक्‍तङ्‌बा इक्‍ला मे़घे़प्‍सु, “कन्‌आमिःम् आस्‍साःरो, खुने़ॽनु इङ्‌गाॽ सःत्ताङ्‌ङाङ् वाॽआरो॥ खुने़ॽ पाःत्तुबा पाःन्‍निन् खे़प्‍से़म्‍मे़ॽओ॥”  
\v 6 हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ कन् मे़घे़प्‍सुल्‍ले़ साॽरिक् मे़गिसे़आङ् खाम्‍मो साम्‍बोःन् हबत्‌मे़भन्‍छिङ्‌लो॥ 
\p  
\v 7 कर ये़सुःन् खे़प्‍मो त्‍ये़आङ् खे़ङ्‌हाॽ सुस्‍सुसिर मे़त्तुसि, “पोगे़म्‍मे़ॽ, मे़गिसे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥”  
\v 8 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ ओमे़मे़त्तुल्‍ले़ खे़प्‍मो ये़सुःन्‍लक्‌वये़ कर वेॽ हाःत्ताङ् होःप्‍ते़रो॥ 
\p  
\v 9 खे़ङ्‌हाॽ कोःक्‍मालाम् यो मे़ध्‍ये़र मे़बत्‍छे़ल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ इङ्‌जाःङ् पिरुसि, “इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन् सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो मे़न्‍हिङ्‌ङे थारिक् कन् के़निःसुम्‍बा पाःन्‍हाॽ आत्तिन्‍नाङ् मे़जे़क्‍ते़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥” 
\p  
\v 10 खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् सेःन्‍मे़दोसु, “थेआङ् साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽरे़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍ते़न्‌ताःमानुःल्‍ले़ तगि एलियाःङ्‌ग युःमाए पोःङ् फाॽआङ् मे़बाःत्तुबाबे?” 
\p  
\v 11 ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “से़क्‍खाएरो, एलियाःङ्‌ग युःॽआङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍तरे़ कुदाःमान् के़रे़क् यारिप् चोगुॽरो॥  
\v 12 कर इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, एलियाःन् त्‍ये़ चुरे़आङ् वाॽ, कर मनाहाॽरे़ कुसिङ् मे़न्‍निःत्तुन्‍नाङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ निङ्‌वाॽ थाप्‍थाप् मे़मे़त्तुआङ् मे़वाॽरो॥ हे़क्‍केलॽरिक् मे़न्‍छाम्‍साःन्‍नाङ् खुनिॽ हुक्‍को थाआङ् तुक्‍खे चारो॥”  
\v 13 हे़क्‍क्‍याङ्‌लक् ये़सुरे़ बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ मे़त्तुसिबा फाॽआङ् हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ कुसिङ्‌मे़निःत्तु॥ 
\s1 माफे़न्‍साम्‍मिल्‍ले़ याङ्‌घुबा मना 
\r मर्कुस ९.१४-२९, लुका ९.३७-४३ 
\p  
\v 14 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ याम्‍मो यरिक् मनाहाॽ मे़वये़बा ते़न्‍नो मे़गे़रे़ल्‍ले़ खे़प्‍मो मनाधिक् ये़सुरो त्‍ये़आङ् कुदगि थुङ्‌बोहजॽ युङ्‌सिङ्‌ल  
\v 15 पाःत्तु, “आदाङ्‌बे, आस्‍साःन् लुङ्‌माॽ तुक्‍ते़ॽओ॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़न्‍निन् थप्‍मामःमे़ल्‍ले़ याङ्‌घुआङ् वाॽ हे़क्‍क्‍याङ् साॽरिक् तुक्‍खे चारो॥ ए़त्‍ले़ङ् खे़न् च्‍वाःत्तो नु मिओ थाःरो॥  
\v 16 खे़न् के़हुॽसाम्‍बाहाॽरो मे़वेःन्‍दुर फाॽआङ् तारुङ्, कर खे़ङ्‌हाॽरे़ वेःम्‍मा मे़न्‍छुक्‍तुन्‍लो॥” 
\p  
\v 17 ये़सुरे़ मे़त्तुसि, “नसाःन् के़होःप्‍पा नु ताक्‍के़भे़ॽबा मनासे, आप्‍फाल्‍ले़ थारिक् इङ्‌गाॽ खिनिॽनु वाॽआबाबे? आप्‍फाल्‍ले़ थारिक् नासि थःत्‍निङ्‌बाबे? खे़न् चुक्‍पे़न् कत्‍ना फे़त्ते़म्‍मे़ॽ॥”  
\v 18 ये़सुरे़ खे़न् फे़न्‍साम्‍मिन् फे़ःक्‍तुआङ् खे़न् चुक्‍पे़ल्‍लोलाम्‌लःन्‍दे़ पेरो॥ बा खे़न् ये़म्‍मोए खे़न् चुक्‍पे़न् वेःत्ते़रो॥ 
\p  
\v 19 याङ्‌सि हुॽसाम्‍बाहाॽ स्‍वाःत्ताङ् ये़सुरो मे़द्‌ये़आङ् सेःन्‍मे़दोसु, “थेआङ्‌आनिगे़ खे़न् फे़न्‍साम्‍मिन् नाःप्‍मा लःप्‍मा मे़सुक्‍तुम्‍बे़न्‍बाबे?” 
\p  
\v 20 ये़सुरे़ मे़त्तुसि, “थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ नसाःन्‍निन् सुःन्‍लो॥ इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, खिनिॽ नसाःन्‍निन् यःङ्‌गेॽ याॽरिःम्‍बाधिक् याःत्‍छाङ् कन् कोःक्‍मान् ‘खे़प्‍मोलाम् खे़त्‍छिङ्‌ङे़ॽ’ के़मे़त्तुम्‍मिल्‍ले़, खे़न् खे़त्‍छिङ् पेःक्‍लो॥ हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽलाम्‍बा पोःङ्‌मा मे़न्‍छुक्‍मना थेआङ् होःप्‍लो॥”  
\v 21 ((कर अक्‍तङ्‌बा फे़न्‍साम्‍मिङ्‌ग तुवा नु चाःने़त् मे़ःन्‍ने लःप्‍मा सुक्‍मे़दे़त्‍ने़न्‍लो॥)) 
\s1 ये़सुरे़ याम्‍मो कुसिःमे़ल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ पाःत्तुॽ 
\r मर्कुस ९.३०-३२, लुका ९.४३-४५ 
\p  
\v 22 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ गालिल थुम्‍मो मे़द्‌ये़ल्‍ले़ खुने़ॽ अक्‍खे मे़त्तुसि, “आल्‍ल मे़न्‍छाम्‍साःन् इङ्‌मे़ले़क्‍तुॽआङ् मनाहाॽरो हुक् मे़सुप्‍तुॽ,  
\v 23 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ मे़से़रुॽ, कर सुम् ये़न् एगाङ् सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो कुहिङ्‌वे़त् पोःङ्‌लो॥” कन् पाःन्‍निन् मे़घे़प्‍सुआङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खुनिॽ योःम् पुॽरे़रो॥ 
\s1 ये़सुरे़ माङ्‌हिम् एःङ्‌याङ् हुङुॽ 
\p  
\v 24 याङ्‌सि ये़सुःन् नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ कपर्नहुम्‍मो मे़द्‌ये़, हे़क्‍क्‍याङ्‌माङ्‌हिम् एःङ्‌याङ्\f * \fr 17:24 \ft लाम्‍दिःक् ३०.१३-१६, यहुदि साम्‌योथिम्‍मो तङ्‌बे निबोःङ्‌ङाङ् (२०) थोबा ये़म्‍बित्‍छाॽसारे़ तङ्‌बे थप्‍मा माङ्‌हिम्‍मिन् खाप्‍मा, चे़ःक्‍मा, चोःक्‍मारे़ लागि माङ्‌हिम् एःङ्‌याङ् हुङ्‌मा के़बोःङ्‌बा वये़॥ खे़न् एःङ्‌याङ्‌ङिन् निये़न्‍बा याःलिक्ले़न् नाम्‌याक् वये़॥\f* के़भोःङ्‌बाहाॽआङ्‌पत्रुसरो मे़द्‌ये़आङ् सेःन्‍मे़दोसु, “के़सिक्‍साम्‍बाल्‍ले़ माङ्‌हिम् एःङ्‌याङ् मे़हुङुन्‍बि?” 
\p  
\v 25 खे़ल्‍ले़ नोगप् पिरु, “थेआङ् मे़हुङुन्‍बे? हुङुॽरो॥” 
\p हे़क्‍क्‍याङ् पत्रुसे़न् हिम्‍मो लाःसे़नामे़ःन्‍ने़ ये़सुरे़ सेःन्‍दोसु, “सिमोने, थे निङ्‌वाॽ के़इःत्तुबे? इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा हाङ्‌हाॽरे़ एःङ्‌याङ् आत्तिल्‍लोलाम् मे़भोःक्‍खुबे? खुनिॽ आबाङे मनालाम्‍बा मे़भोःक्‍खुबि, इ वेॽ लाजेॽबा मनालाम् मे़भोःक्‍खुबि?” 
\p  
\v 26 पत्रुसरे़ नोगप् पिरु, “वेॽ लाजेॽबा मनालाम् मे़भोःक्‍खुरो॥” 
\p ये़सुरे़ मे़त्तु, “हे़क्‍केने़ फाॽग्र खुनिॽ आबाङे मनाहाॽरे़ हुङ्‌मा मे़बोःङ्‌ने़ल्‍लो॥  
\v 27 हे़क्‍केसाङ् आनिॽनु खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ सिक् मे़बोःक्‍ने़न्‍ल फाॽआङ् गालिल वरक्‍को पेगे़ॽआङ् खेःङ् तेसे़ॽओ॥ के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगि के़दे़म्‍सुबा ङाःल्‍ले़ कुमुराओ याङ्‌इत्‍छिधिक् के़घोःसुॽरो॥ खे़न् तेॽरे़ॽआङ् आन्‍छिॽ माङ्‌हिम् एःङ्‌याङ्‌ङिन् हुङे़ॽओ॥” 
\c 18  
\s1 साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिन् के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ यम्‍बा 
\r मर्कुस ९.३३-३७, लुका ९.४६-४८ 
\p  
\v 1 खे़न् ये़म्‍मो हुॽसाम्‍बाहाॽ ये़सुरो मे़द्‌ये़आङ् सेःन्‍मे़दोसु, “दाङ्‌बे साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ यम्‍बान्‌हाःप्‍पे?” 
\p  
\v 2 ये़सुरे़ खे़प्‍मो हिन्‍जाॽधिक् उःत्तुआङ् खुनिॽ लुम्‍मो ये़प्‍सुर  
\v 3 मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, खिनिॽ निङ्‌वाॽइन्‌के़ले़क्‍खुम्‍माङ् कन् हिन्‍जाॽइन् कुइसिःक् खिनिॽ के़म्‍बोःक्‍खिन्‍ने़ फाॽग्र आप्‍फाल्‍ले़आङ् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो लाःप्‍मा के़न्‍छुक्‍तिन्‍लो,  
\v 4 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ आत्तिन्‌आप्‍फेःक् चुङ्‌जिगे़न् नःम्‍सिङ्‌ङाङ् कन् हिन्‍जाॽइन् हे़क्‍के पोःङ् खे़न्‍ने साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो यम्‍बा पोःङ्‌लो॥  
\v 5 हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिल्‍ले़ आमिङ्‌ङो अक्‍तङ्‌बा चुक्‍सा हिन्‍जाॽइन् लाङ्‌दाःक्‍तुॽ, खे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ लाङ्‌दाःक्‍कारो॥  
\v 6 कर आत्तिल्‍ले़ इङ्‌गाॽ याप्‍मि नसाःन् के़जोःक्‍पा चुक्‍सा हिन्‍जाॽथिक् लायो चोःक्‍मा पाङ्‌घुॽ, खे़ल्‍ले़ कुनिःङ्‌मो लुम्‍सुम्‍मिन् इघेःङ्‌माआङ् वरक्‍को लाप्‍फुमाल्‍ले़ए नुःबा पोःङ्‌लो॥ 
\p  
\v 7 कन् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मान् चिःत्ते़आङ्‌लक् स्‍ये़रो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मे़न्‍छाम् याप्‍मिहाॽ लायो चोःक्‍मा के़बाङ्‌बा पाःन्‍हाॽ कप्‍मो यरिक् वाॽरो॥ अक्‍तङ्‌बा पाःन्‍हाॽग ताःएरो, कर वेॽहाॽ लायोओ के़धाःबा मनाःङ्‌ग चिःत्ते़आङ्‌लक् स्‍ये़रो!  
\v 8 खे़ने़ॽ के़लाङ् के़हुक्‍किल्‍ले़ लायो चोःक्‍मा के़बाङ्‌ने़ फाॽग्र खक्‍ते़ॽआङ् लाप्‍फुसे़ॽ॥ लाङ्-हुक् ने़प्‍माङ्‌नु आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़न्‍छिःमना मि के़दिःप्‍पा खे़मायङ्‌सङ्‌ङो पेःक्‍मानुःल्‍ले़ लाङ्धिक्‌नु हुक्‍थिक् मे़ःन्‍ने मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन् खोःमाए नुःबारो॥  
\v 9 खे़ने़ॽ के़मिक्‍किल्‍ले़ लायो चोःक्‍मा के़बाङ्‌ने़ फाॽग्र यगे़लःत्ते़ॽआङ् लाप्‍फुसे़ॽओ॥ ने़त्‍छि मिक्‍नु आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़न्‍छिःमना खे़मायङ्‌सङ्‌बा मिओ पेःक्‍मानुःल्‍ले़ मिक्‍थिक्‍नु मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन् खोःमाए नुःबारो॥” 
\p  
\v 10 “सिङ्‌सिङ् लॽरे़म्‍मे़ॽओ, कन् चुक्‍पा चुक्‍पाहाॽ कुनामे़न्‍छाॽ मे़जोगे़म्‍सिम्‍मिन्‍ने़ॽओ॥ इङ्‌गाॽ से़क्‍खा पाःन् मे़त्‍निङ्, कङ्‌हाॽ कम्‍ब्राङ् के़मे़प्‍पा खुनिॽ माङ्‌लाइङ्‌बाहाॽ सदादिङ् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो पानुदिङ् आम्‍बारे़ कुदगि मे़वाॽरो॥  
\v 11 ((थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःङ्‌ग के़माबाहाॽ ताङ्‌से़ःप्‍से़ त्‍याङ्‌बारो॥))” 
\s1 के़माबा मे़ल्‍लुक् 
\p  
\v 12 “आल्‍ल, किप्‍थिक् (१००) मे़ल्‍लुक् के़गप्‍पाल्‍ले़ कुमे़ल्‍लुक्‍थिक् माःल्‍ले़ थे चोगुॽ? खे़ल्‍ले़ खे़न् फाङ्‌-फाङ् (९९) मे़ल्‍लुक्‍हाॽ चाराम्‍मादे़न्‍नो ले़रुधसिआङ् खे़न् के़माबा मे़ल्‍लुक्‍किल्‍ले़ कुगोःत्‍छे़ मे़बेःक्‍किन्‍बि?  
\v 13 खे़ल्‍ले़ खे़न् के़माबा मे़ल्‍लुक्‍किन् खोःसुल्‍ले़ से़क्‍खाए खे़न् मे़म्‍माए फाङ्‌-फाङ् (९९) मे़ल्‍लुक्‍हाॽ कत्तुसिबानुःल्‍ले़आङ् साॽरिक् सःत्‍लो॥  
\v 14 हे़क्‍केलॽरिक्‍के साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो के़वाॽबा खिनिॽ पाः निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़आङ् कन् चुक्‍पाहाॽओ थिक्‍काङ् मे़माःने़न्‍ल के़लॽबा कुनिङ्‌वाॽ वाॽरो॥ 
\s1 लायो के़जोःक्‍पा नुसाॽइन् तोःम्‍मा 
\r लुका १७.३ 
\p  
\v 15 नसानिबाधिक्‍ले़ खे़ने़ॽ के़दक्‍ले़ङ्‌वाओ लायो चोगुॽने़ फाॽग्र खे़ने़ॽरक् खे़ल्‍लो पेगे़ॽआङ् कुलायोःन् ओसेःन्‍धाक्‍ते़ॽओ॥ खे़ल्‍ले़ के़बाःन्‍निन् खे़प्‍सुने़ फाॽग्र खे़न् नसानिबाल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ के़दोःन्‍दुरो॥  
\v 16 कर खे़ने़ॽ के़बाःन्‍निन् मे़घे़प्‍सुन्‍ने़ फाॽग्र खे़ने़ॽनु वेॽ थिक्‍पा इग्र ने़प्‍फु तेॽरे़से़ॽआङ् याम्‍मो पेगे़ॽ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साम्‌योसाप्‍लाःल्‍ले़ पाःत्तुबा कुइसिःक्, ‘ने़प्‍फु इग्र सुम्‍सि तोःन्‍दिहाॽरे़ खुनिॽ तगि के़रे़क् पाःन्‍हाॽरे़न् निःन्‍धो चोःक्‍मा पोःङ्‌लो॥’\f * \fr 18:16 \ft साम्‌योथिम्‌इङ्‌जाःङ् १०.१५\f* 
\v 17 खे़ल्‍ले़ आल्‍लसाङ् खे़ङ्‌हाॽ खे़म्‍मा नाॽरुसिने़ फाॽग्र सेसेहुप्‍लक्‍को कन् पाःन्‍निन् तारे़म्‍मे़ॽओ॥ हे़क्‍क्‍याङ् सेसेहुप्‍लक्‍किल्‍ले़ पाःत्तुबा पाःन्‍निन्‍नाङ् नाॽरुने़ फाॽग्र खे़ङ्‌ग थिम्‍मे़न्‍दङ् सुवाङ् नु एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बा ताप्‍फे़ःम्‍बा मना कुइसिःक् इःत्ते़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 18 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो के़साक्‍तुबान्‌साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोआङ् साक्‍लो, हे़क्‍केलॽरिक्‍के इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो के़हन्‍दुबान्‌साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो हन्‍लो॥  
\v 19 याम्‍मो इङ्‌गाॽ अक्‍खेआङ् मे़त्‍निङ्, खिनिॽओ ने़प्‍फु मनाहाॽ निङ्‌वाॽबो थिक्‍हुप् के़बोःङ्‌सिने़ फाॽग्र थे के़नाःक्‍सुसाङ् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा पानुदिङ् आम्‍बारे़ खे़न् के़जोःक्‍सि के़बिसिॽरो॥  
\v 20 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ ने़प्‍फु इग्र सुम्‍भु मनाहाॽ इङ्‌गाॽ आमिङ्‌ङो मे़जुम्‍मिल्‍ले़, इङ्‌गाॽ खुनिॽ लुम्‍मो वाॽआरो॥” 
\s1 ले़प्‍मि मे़म्‍बिमनाबा सेवारोबाल्‍ले़न्‌खे़दाॽ 
\r लुका १७.४ 
\p  
\v 21 हे़क्‍क्‍याङ् पत्रुसे़न् ये़सुरो फे़रे़आङ् सेःन्‍दोसु, “आदाङ्‌बे, इङ्‌गाॽ आदक्‍ले़ङ्‌ङो लायो के़जोःक्‍पार के़ने़बान् आक्‍खे़न्‍ले़ङ् ले़प्‍मि पिरुङ्‌बाबे? नुसि ले़ङ् थारिक्‍पि?” 
\p  
\v 22 ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “नुसि (७) ले़ङ्‌रक् मे़ःन्, कर नुसिआङ्‌नुबोःङ्‌ले़ङ् (७०) थारिक् ले़प्‍मि के़बिरुर पोःङ्‌लो॥ 
\p  
\v 23 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग लत्‍छा हाङ्‌धिक्‍ले़ कुसेवारोबाहाॽरे़ मे़देॽरुबा साम्‍म्‍याङ्-याङ्‌इत्‍छिःन्‌फोःङ्‌मा याःम्‍बक् चोगुबान्‍नु तङ्‌मा सुक्‍ते़त्‍लो॥  
\v 24 खे़न् हाङ्‌ङिल्‍ले़ सिङ्‌नाःत्तिन् फोःङ्‌मा हेःक्‍तुल्‍ले़ थिबोःङ् हे़न्‍छिङ् (१०,०००) साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि सिङ्‌नाःत् फोःङ्‌मा के़बोःङ्‌बा मनाःन् खुने़ॽओ मे़दारु॥  
\v 25 खे़ल्‍ले़ खे़न् साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छिःन्‌हुङ्‌मा मे़सुक्‍तुम्‍बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ मेलिङ्‌गे़न् कुमेःत्, कुस्‍साःहाॽ हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़ कत्तुबा के़रे़क् चिगःक्‌वाहाॽ सङ्‌घे़म्‍मे़ॽआङ् फोःङ्‌मा के़बोःङ्‌बा याङ्‌ङिन् फोःक्‍खे़म्‍मे़ॽ लॽरिक् हाङ्‌ङिल्‍ले़ इङ्‌जाःङ् पिरुसिरो॥  
\v 26 कर खे़न् सेवारोबान् हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुदगि थुङ्‌बोहजॽ युङ्‌सिङ्‌ङाङ् पेलि फाक्‍तु, ‘आदाङ्‌बे, इङ्‌गाॽ नासि थःत्ताङ्‌ङे़ॽआङ्‌कुभा ये़म् थारिक् हाङ्‌घाङ्‌ङे़ॽओ! इङ्‌गाॽ के़याङ्‌ङिन् के़रे़क् हुङुङ् पिने़रो॥’  
\v 27 हाङ्‌ङिल्‍ले़ खे़न् लुङ्‌माॽ तुक्‍तुआङ् के़रे़क् हुङ्‌मा के़बोःङ्‌बा याङ्‌ङिन् ले़प्‍मि पिरुआङ् पाङ्‌घुदेःसुरो॥  
\v 28 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् सेवारोबान् लाःक्‍कात् लःन्‍दे़ल्‍ले़ किप्‍थिक् युप्‍पा याङ्‌इत्‍छि कुसिङ्‌नाःत् के़बप्‍पा कुन्‍जुम् सेवारोबान् तुमु॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़ खे़न् कुन्‍जुम् सेवारोबान् फत्तुर कुसित्‍लाःन् यॽरुआङ् अक्‍खे मे़त्तु, ‘इङ्‌गाॽओनु के़देॽरुबा सिङ्‌नाःत्तिन् आल्‍लोसा हुङे़ॽ॥’  
\v 29 खे़ल्‍ले़ थुङ्‌बोहजॽ युङ्‌सिङ्‌ङाङ् पेलि फाक्‍तुर मे़त्तु, ‘चुम्‍मे, इङ्‌गाॽ नासि थःत्ताङ्‌ङे़ॽआङ्‌कुभा ये़म् थारिक् हाङ्‌घाङ्‌ङे़ॽओ! इङ्‌गाॽ के़याङ्‌ङिन् के़रे़क् हुङुङ्‌लो॥’  
\v 30 कर खे़ल्‍ले़ मे़दे़न्‍दे़न्‍नाङ् खे़न् हुङ्‌मा के़बोःङ्‌बा याङ्‌ङिन् मे़न्‍हुङ्‌ङे थारिक् पुङ्‌लाहिम्‍मो याक्‍ल फाॽआङ् साक्‍मा पाङ्‌घुसिरो॥  
\v 31 वेॽ सेवारोबाहाॽरे़ कन् पाःन्‍निन् मे़निःसुआङ् खुनिॽ साॽरिक् निङ्‌वाॽ तुगे़॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ मे़बेआङ् कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ हाङ्‌ङिन् मे़जे़क्‍तु॥  
\v 32 हाङ्‌ङिल्‍ले़आङ् खे़न् तगिस्‍मा सेवारोबान् उःत्तुआङ् मे़त्तु, ‘खे़ने़ॽग ताक्‍के़भे़ॽबा सेवारोबाने़रो! खे़ने़ॽ पेलि के़भाक्‍ताङ्‌बाल्‍ले़ के़रे़क् के़सिङ्‌नाःत्तिन् ले़प्‍मि पिने़आङ् वयाङ्‌लो॥  
\v 33 कर खे़ने़ॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍ने़बा कुइसिःक्‍के खे़ने़ॽआङ् के़न्‍जुम् सेवारोबान् लुङ्‌माॽ तुक्‍मा मे़बोःङ्‌ने़म्‍बि?’  
\v 34 हे़क्‍क्‍याङ् हाङ्‌ङिल्‍ले़ साॽरिक् कुसिक्‍किन् पोगे़आङ् खे़न् सेवारोबे़न् सिङ्‌नाःत्तिन् मे़न्‍हुङ्‌ङे थारिक् तुक्‍खे मे़जाःत्तुर फाॽआङ् पुङ्‌लाधाबाल्‍लो हुक् सुप्‍तुरो॥” 
\p  
\v 35 ये़सुरे़ कुनुप्‍मो कुहुॽसाम्‍बाहाॽ अक्‍खेलॽरिक् मे़त्तुसि, “खिनिॽ तक्‍ले़ङ्‌वाओ लायो के़जोःक्‍पाहाॽ सिक्‍लुङ्‌मोनुए ले़प्‍मि के़म्‍बिरुम्‍सिम्‍मिन्‍ने़ फाॽग्र साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा आम्‍बारे़आङ् बा हे़क्‍केए के़मे़त्तिॽरो॥” 
\c 19  
\s1 मेःक्‍खिम्‍ले़न्‌पाःन् 
\r मर्कुस १०.१-१२ 
\p  
\v 1 ये़सुरे़ कन् पाःन्‍हाॽ पाःत्तु सुरुआङ् गालिल थुम्‍मोलाम् यर्दन यङ्‌घङ्‌ङिल्‍ले़ नाधाःम्‍बिबा यहुदिया थुम्‍मो पेरो॥  
\v 2 यरिक् मनाहाॽरे़ खुने़ॽ मे़दिम्‍दु, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ वेःन्‍दुसिरो॥  
\v 3 कुभा फरिसिहाॽ मे़द्‌ये़आङ् खुने़ॽ कुनिङ्‌वाॽ साॽमा फाॽआङ् पाःन् मे़गे़सु, “थेआङ् याःम्‍बक् मे़म्‍भेःन्‍ने मनाःल्‍ले़ कुमेःत्तिन् नाॽमा साम्‌योथिम्‍मिल्‍ले़ पिरुबि मे़ःम्‍बि?” 
\p  
\v 4 ये़सुरे़ मे़त्तुसि, “मे़ःम्‍बे़! साम्‌योसाप्‍लाओ के़बप्‍पा पाःन्‍निन् खिनिॽ मे़न्‍निःत्ते के़वयिॽबि? चइःत्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ कुहेःक्‍सिङ्‌मोए ‘खे़ङ्‌हाॽ ये़म्‍बित्‍छाॽ नु मे़न्‍छुमाॽ चोगुसिरो॥’\f * \fr 19:4 \ft तोलिङ्‌सोमु १.२७, ५.२\f* 
\v 5 हे़क्‍क्‍याङ् ‘खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ ये़म्‍बित्‍छाॽइल्‍ले़ कुम्‍बा नु कुम्‍मासि ले़रुसिआङ् कुमेःत्तिन्‍नु तङ्‌लो, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ लत्‍छा थक् पोःङ्‌सिरो॥’\f * \fr 19:5 \ft तोलिङ्‌सोमु २.२४, ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “थिक् थक् पोःङ्‌सिरो॥”\f* 
\v 6 आल्‍ल खे़ङ्‌हाॽग ने़प्‍फुसि मे़ःन्, कर लत्‍छा थक्‍सिरो॥ खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ लत्‍छा थक् चोगुसिबाहाॽ मे़न्‍छाम् याप्‍मिरे़ से़म्‍मासि मे़नुॽने़न्‍लो॥” 
\p  
\v 7 खे़ङ्‌हाॽरे़ सेःन्‍मे़दोसु, “हे़क्‍केने़ फाॽग्र थेआङ् मोसाःल्‍ले़ ‘ये़म्‍बित्‍छाॽइल्‍ले़ कुमेःत्तिन् इङ्‌गाॽ नाॽने़बारो फाॽआङ् साप्‍ला साप्‍तुआङ् पाङ्‌मादेःमा सुक्‍तुॽ’ लॽरिक् साप्‍तुबाबे?” 
\p  
\v 8 ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “खिनिॽ पाःन् मे़ङ्‌घे़म्‍मनाबा के़जोगिबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ मोसारे़ खिनिॽ मेःत्‍हाॽ नाॽमा के़सुक्‍तुम्‍सिम् फाॽआङ् साप्‍तुबारो॥ कर कुहेःक्‍सिङ्‌मोग अक्‍तङ्‌बा होःप्‍ते़रो॥  
\v 9 इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, आत्तिन् ये़म्‍बित्‍छाॽइल्‍ले़ कुमेःत्तिन् वेॽहाॽनु मे़न्‍लाम्‍मे नाॽरुआङ् वेॽ मे़न्‍छुमाॽइन्‍नु मेःक्‍खिम् चोगु, खे़ल्‍ले़आङ् चाराम्‍मा याःम्‍बक्‍के चोगुॽरो॥” ((हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिल्‍ले़ खे़न् नाॽरुमा मे़न्‍छुमाॽइन्‍नु मेःक्‍खिम् चोगुॽ खे़ल्‍ले़आङ् याम्‍बोःप्‍मा याःम्‍बक्‍के चोगुॽरो॥)) 
\p  
\v 10 हे़क्‍केःल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खुने़ॽ मे़मे़त्तु, “मेःत् ये़म्‍बाॽ लुम्‍मो बा हे़क्‍केरक् पोःङ्‌ने़ फाॽग्र मेःक्‍खिम् मे़न्‍जोःक्‍माए नुःबारो॥” 
\p  
\v 11 ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “के़रे़क्‍ले़ग कन् पाःन्‍हाॽ ताःक्‍मा मे़न्‍छुक्‍तुन्, कर आत्तिल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लाम् खोःसुॽ, खे़ल्‍ले़रक् ताःक्‍मा सुक्‍तुॽ॥  
\v 12 मेःक्‍खिम् मे़न्‍जोःक्‍मना यरिक् पन्‌ये़म्‍हाॽ वाॽरो॥ कुभाग सावाःन्‍छिङ्‌मानुधोए सिङ्‌गारु मे़वाॽरो, वेॽहाॽ मनाहाॽरे़ सिङ्‌गारु मे़जोगुसि, हे़क्‍क्‍याङ् कुभाग साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो माङ्‌सेवा याःम्‍बक् चोःक्‍मा फाॽआङ् मेःक्‍खिम् मे़न्‍जोःक्‍ने़न्‍लो॥ आत्तिल्‍ले़ ताःक्‍मा सुक्‍तुॽ हाराॽ खे़ल्‍ले़ए ताःक्‍तुर॥” 
\s1 ये़सुरे़ हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽ मुॽइसाम् थाःसु पिरुसिॽ 
\r मर्कुस १०.१३-१६, लुका १८.१५-१७ 
\p  
\v 13 थिक् ये़न् ये़सुरे़ हुक् ने़स्‍सुआङ् तुवा चोगु पिरुसिर फाॽआङ् मनाहाॽरे़ हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽ मे़दारुसि॥ कर कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खे़न् हिन्‍जाॽबित्‍छा के़दाःप्‍पाहाॽ मे़भे़ःक्‍तुसि॥ 
\p  
\v 14 कर ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽ इङ्‌गाॽओ ताःमा फाःक्‍ते़म्‍सिम्‍मे़ॽओ, खे़ङ्‌हाॽ मे़साक्‍ते़म्‍सिम्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग कन् हिन्‍जाॽबित्‍छा हे़क्‍तङ्‌बाहाॽरे़न्‍नेरो॥”  
\v 15 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ सम्‍दाङ् हुक् ने़स्‍सुर मुॽइसाम् पिरुसिआङ् खे़प्‍मोलाम् थासिङ्‌लो॥ 
\s1 याङ्‌साकुन्‍धेसाबा मना 
\r मर्कुस १०.१७-३१, लुका १८.१८-३० 
\p  
\v 16 आल्‍ल मनाधिक् ये़सुरो फे़रे़आङ् सेःन्‍दोसु, “सिक्‍साम्‍बे, आक्‍तङ्‌बा नुःबा याःम्‍बक् चोगुङ्‌ङिल्‍ले़ मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन् खोःसुङ्‌बे?” 
\p  
\v 17 ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “नुःबा याःम्‍बक्‍किल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ थेआङ् सेःन्‍गे़दोआबाबे? के़नुॽबाग निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन्‍लक् वाॽरो॥ कर खे़ने़ॽ मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन् खोःमा निङ्‌वाॽ के़जोगुने़ फाॽग्र साम्‌योथिम् इङ्‌जाःङ्‌हाॽ इःत्ते़ नाःत्ते़ॽओ॥” 
\p  
\v 18 खे़न् मनाःल्‍ले़ सेःन्‍दोसु, “आत्तिन् साम्‌योइङ्‌जाःङ्‌ङिन्‌इःत्तुङ् नाःत्तुङ्‌बाबे?” 
\p हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ मे़त्तु, “मना से़प्‍मा मे़नुॽने़न्, चाराम्‍मा याःम्‍बक् चोःक्‍मा मे़नुॽने़न्, खुःम्‍मा मे़नुॽने़न्, इङ्‌ले़क् पाःप्‍मा मे़नुॽने़न्,  
\v 19 के़म्‍बा के़म्‍मासि इङ्‌धाःङ् पिरे़से़ॽ॥ हे़क्‍क्‍याङ् आप्‍फेःक् लुङ्‌माॽ के़दुक्‍सिङ्‌बा कुइसिःक्‍के के़बाङ्‌भेॽसाबाहाॽआङ्‌लुङ्‌माॽ तुक्‍ते़से़ॽओ॥”\f * \fr 19:19 \ft लाम्‍दिःक् २०.१२-१६, ले़बिहाॽ १९.१८, साम्‌योथिम्‌इङ्‌जाःङ् ५.१६-२०\f* 
\p  
\v 20 खे़न् थाङ्‌बे़न्‍निल्‍ले़ मे़त्तु, “कन्‍हाॽ के़रे़क् इःत्तुङ्-नाःत्तुङ्‌ङाङ्‌ङे वाॽआरो॥ आल्‍लसाङ् याम्‍मो थे चोःक्‍माओ सुःन्‍दाङ्‌बे?” 
\p  
\v 21 ये़सुरे़ मे़त्तु, “खे़ने़ॽ से़क्‍खाए कुलिङ्‌धो के़प्‍मा निङ्‌वाॽ के़जोगुने़ फाॽग्र पेगे़ॽआङ् के़गत्तुबान्‌के़रे़क् सङ्‌घे़देःसे़ॽ हे़क्‍क्‍याङ् याङ्‌गे़साॽबाहाॽ पिरे़से़ॽओ॥ हे़क्‍केलॽरिक् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो याङ्‌साकुन्‍धे के़घोःसुॽरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् फे़रे़ॽआङ् इङ्‌गाॽ तिम्‍दाङ्‌ङे़ॽओ॥” 
\p  
\v 22 खे़न् थाङ्‌बे़न्‍निल्‍ले़ कन् पाःन्‍निन् खे़प्‍सुआङ् कुनिङ्‌वाॽ तुगे़र खे़प्‍मोलाम् पेरो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ल्‍ले़ग यरिक् याङ्‌साकुन्‍धे कत्तुरो॥ 
\p  
\v 23 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, याङ्‌साकुन्‍धेसाबाहाॽ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मो लाःप्‍मा साॽरिक् साक्‍लो॥  
\v 24 याम्‍मोआङ् खिनिॽ मे़त्‍निङ्, याङ्‌साकुन्‍धेसाबे़न् निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मो लाःप्‍मानुःल्‍ले़ उमेःन् सम्‍मेःत्तिल्‍ले़ कुहङ्‌ङो लाःप्‍मा उसुरु पोःङ्‌लो॥” 
\p  
\v 25 हे़क्‍क्‍याङ् हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ कन् मे़घे़प्‍सुआङ् साॽरिक् खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़र सेःन्‍मे़दोसु, “हे़क्‍केःल्‍ले़ हाःत् ताङ्‌से़ःप्‍मा सुक्‍पाबे?” 
\p  
\v 26 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ ओमे़त्तुसिर मे़त्तुसि, “मे़न्‍छाम् याप्‍मिरे़ लागि कन् पोःङ्‌मा मे़न्‍छुक्‍मनाबा चोःक्‍साङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ के़रे़क् पाःन्‍हाॽ चोःक्‍मा सुक्‍तुॽरो॥” 
\p  
\v 27 पत्रुसरे़ नोगप् पिरु, “दाङ्‌बे, आनिगे़ग के़रे़क् पाःन्‍हाॽ ले़रुम्‍बे़, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ने़ॽ तिम्‍मासिगे़आङ् वयिगे़रो॥ आनिगे़ग थे खोःसुम्‍बे़बाबे?”  
\v 28 हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन् के़दाःबा कुसङ् हाङ्‌जुम्‍मो मिमिदिङ्‌गे़न् हाङ्‌युक्‍नाओ युङ्‌ङारो॥ खे़न् ये़म्‍मो खिनिॽ इङ्‌गाॽ याप्‍मि के़दिम्‍बाहाॽआङ् थिक्-ने़त् (१२) हाङ्‌युक्‍नाओ के़युङिआङ् इस्राइलबा थिक्-ने़त् सुवाङ्‌हाॽ सम्‍दाङ् हाङ् के़जोगिॽरो॥  
\v 29 आत्तिल्‍ले़ आलागि हिम्‍धाःङ्‌हाॽ, प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍हाॽ, ने़ॽनुसाॽहाॽ, फुॽनुसाॽहाॽ, पाः माहाॽ, इग्र हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽ ले़रुसिआङ् वाॽ, खे़ल्‍ले़ग किप्‍थिक् (१००) ले़ङ्‌नुःल्‍ले़आङ्‌यरिक् खोःसुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन् खोःसुॽरो॥  
\v 30 कर आल्‍लो तगि के़वाॽबा यरिक् मनाहाॽ एगाङ् मे़बोःङ्‌लो, हे़क्‍क्‍याङ् आल्‍लो एगाङ् के़वाॽबा यरिक् मनाहाॽ तगाङ् मे़बोःङ्‌लो॥” 
\c 20  
\s1 चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍ताप्‍पो याःम्‍बक् के़जोःक्‍पा याःलिक्हाॽरे़न् खे़दाॽ 
\p  
\v 1 “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग अक्‍तङ्‌बा चोःक्–लत्‍छा चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍ताप्‍दाङ्‌बान् थिक् तानाम्‍सा कुइक्‍ताप्‍पो याःम्‍बक् के़जोःक्‍पा याःलिक्‌साङ्‌से़ॽ पेरो॥  
\v 2 खे़ल्‍ले़ मनाहाॽ थिक्‌ये़न्‍बा नाम्‌याक्‍किङ्‌ग युप्‍पायाङ्‌धिक्\f * \fr 20:2 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “दिनारि॥” खे़न् थिक्‌ये़न्‍बा नाम्‌याक् वये़॥\f* पिमा पाःन् तङ्‌घुआङ् कुइक्‍ताप्‍पो याःम्‍बक् चोःक् पाङ्‌घुसिरो॥  
\v 3 तानाम्‍बा कुमुक् फाङ्‌सि (९) मुक्‍ते़र पत्‍छे़ल्‍ले़ खुने़ॽ पाङ्‌जुम्‍मो पेःल्‍ले़ कुभा मनाहाॽ पाङ्‌जुम्‍हाःत्ति थेआङ् मे़न्‍जोःक्‍के मे़वये़बा निःसुसिआङ्  
\v 4 मे़त्तुसि, ‘खिनिॽआङ् पेगे़म्‍मे़ॽआङ् आजे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍को याःम्‍बक् चोगे़म्‍मे़ॽओ॥ खिनिॽ खोःमा के़याॽरिबा याङ्‌ङिन् पिनिङ्‌लो॥’  
\v 5 हे़क्‍केलॽरिक् खे़ङ्‌हाॽ याःम्‍बक् चोःक्‍से़ मे़बे॥ खुने़ॽ ले़न्‍दिक् कुमुक् थिक्-ने़त् (१२) हे़क्‍क्‍याङ् याम्‍मो कुमुक् सुम्‍सि (३) मुक्‍ते़र पत्‍छे़ल्‍ले़ लाःक्‍कात् पेःल्‍ले़ मनाहाॽ तुमुसिआङ् बा हे़क्‍केए मे़त्तुसि॥  
\v 6 याङ्‌सि कुमुक् ङासि (५) मुक्‍ते़र पत्‍छे़ल्‍ले़ खुने़ॽ पाङ्‌जुम्‍मो पेःल्‍ले़ मनाहाॽ थेआङ् मे़न्‍जोःक्‍के मे़वये़ मे़गत्ते़बा याम्‍मो निःसुसिआङ् सेःन्‍दोसुसि, ‘आइन् थेआङ् खिनिॽ नाम्‍धाधा याःम्‍बक् के़न्‍जोगिन्‍बाबे?’ 
\p  
\v 7 खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, ‘थेःन् चोःक्‍माबे, आनिगे़ आत्तिल्‍ले़आङ् याःलिक् याप्‍मि मे़साङिगे़न्‍लो॥’ 
\p खे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, ‘हे़क्‍केने़ फाॽग्र खिनिॽआङ् पेगे़म्‍मे़ॽआङ् आजे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍को याःम्‍बक् चोगे़म्‍मे़ॽओ॥’ 
\p  
\v 8 हे़क्‍क्‍याङ् युःन्‍छिक् पोःक्‍खे़ल्‍ले़ खे़न् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ खे़न् याःलिक् के़भम्‍बान् उःत्तुआङ् मे़त्तु, ‘के़रे़क्‌याःलिक्‍हाॽ उःत्ते़से़ॽआङ् के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ एगाङ् याःम्‍बक्‍को के़भन्‍छिङ्‌बाहाॽओलाम् के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगि याःम्‍बक्‍को के़भन्‍छिङ्‌बाहाॽरे़ खुनिॽ नाम्‌याक्‍किन् हाःत्ते़से़ॽओ॥’  
\v 9 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् याःलिक् के़भम्‍बाल्‍ले़ कुमुक् ङासि मुक्‍ते़ल्‍ले़ याःम्‍बक्‍को के़भन्‍छिङ्‌बा याःलिक्‍हाॽ उःत्तुसिआङ् युप्‍पायाङ् थिक् थिक् के़रे़क् नाम्‌याक् पिरुसिरो॥  
\v 10 हे़क्‍केलॽरिक् के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगि याःम्‍बक्‍को के़भन्‍छिङ्‌बाहाॽरे़ग खे़न् मे़निःसुआङ् आनिगे़ यरिक् खोःसुम्‍बाबिला लॽरिक् मे़इःत्तु, कर खे़ङ्‌हाॽरे़आङ् युप्‍पायाङ् थिक्‍लक् मे़घोःसुरो॥  
\v 11 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ नाम्‌याक् मे़दाःक्‍तुआङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ दाङ्‌बान्‍नु लुङ्‌हाःप्‍मा मे़हेःक्‍ते़रो॥  
\v 12 खे़न् मनाहाॽरे़ खुने़ॽ मे़मे़त्तु, ‘कन् एगाङ् के़साङुसिबाहाॽरे़ग कुमुक् थिक्‍लक् याःम्‍बक् मे़जोगु॥ आनिगे़ ले़न्‍दिक् खाराक् नाम्‍से़ःक्‍माओ याःम्‍बक् चोगुम्‍बे़साङ् खे़ङ्‌हाॽनु कुदङ्‌बा याप्‍मि के़जोगे़रो॥’ 
\p  
\v 13 कर खे़न् मनाःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽओ थिक्‍किन् नोगप् पिरु, ‘लाजे, इङ्‌गाॽ खे़ने़ॽ निङ्‌घुम् मे़म्‍मे़त्ते वाॽआरो॥ खे़ने़ॽ युप्‍पायाङ्‌धिक्‍को याःम्‍बक् चोःक्‍मा के़दे़न्‍दे़बाबि मे़ःम्‍बि?  
\v 14 के़नाम्‌याक्‍किन् ताःक्‍ते़ॽआङ् पेगे़ॽओ॥ इङ्‌गाॽग एगाङ् साङ्‌मनाबान्‍नाङ् खे़ने़ॽ पिने़बा यारिक्‍के पिमा निङ्‌वाॽ चोगुङ्‌ङाङ् वाॽआरो॥  
\v 15 इङ्‌गाॽ आनिङ्‌वाॽ हे़क्‍के मनाहाॽ आयाङ्‌ङिन् पिमासि युक् मे़गत्तान्बि? इङ्‌गाॽ आनिङ्‌वाॽ यम्‍बा चोगुङ्‌ङिल्‍ले़ थेआङ् के़सिक् पोःक्‍पाबे?’  
\v 16 अक्‍खेलॽरिक् आल्‍लो तगि के़वाॽबाहाॽ एगाङ् मे़बोःङ्‌लो, हे़क्‍क्‍याङ् आल्‍लो एगाङ् के़वाॽबाहाॽ तगाङ् मे़बोःङ्‌लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ याम्‍मो कुसिःमे़ल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ पाःत्तुॽ 
\r मर्कुस १०.३२-३४, लुका १८.३१-३४ 
\p  
\v 17 आल्‍ल ये़सुःन् यरुसले़म थो पेर पत्‍छे़ल्‍ले़ थिक्-ने़त् (१२) कुहुॽसाम्‍बाहाॽ थिक्‍ले़प्‍माङ् तेॽरुसिआङ् अक्‍खे मे़त्तुसि,  
\v 18 “ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽ, आनिॽ यरुसले़म थो आबेःक्‍ल आबत्‍लो॥ खे़प्‍मो तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽरे़ खुनिॽ हुक्‍को मे़न्‍छाम्‍साःन् इङ्‌मे़ले़क्‍तुआङ् हुक्‍मे़सुप्‍तुॽरो॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ सिःमे़ल्‍ले़न् खुम्‍दिङ् मे़बिरुआङ्  
\v 19 थिम्‍मे़न्‍दङ् सुवाङ्‌हाॽरे़ किनाःन्‍दि मे़बिरुर, ते़ःम्‍भुक् मे़याक्‍तुर, सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ् मे़भोःन्‍दु मे़से़रुर फाॽआङ् हुक्‍मे़सुप्‍तुॽरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् सुम् ये़न् एगाङ् सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो हिङ्‌लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ वेॽहाॽ सेवा चोःक्‍माल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ हुॽरुसिॽ 
\r मर्कुस १०.३५-४५ 
\p  
\v 20 हे़क्‍क्‍याङ् जब्‍दियारे़ कुस्‍साः याकुब नु युहुन्‍नारे़ खुन्‍छिॽ माःन्‌कुस्‍साःहाॽनु त्‍ये़आङ् थुङ्‌बोहजॽ युङ्‌सिङ्‌ल ये़सुःन् पेलि फाक्‍तुरो॥ 
\p  
\v 21 ये़सुरे़ खे़न् सेःन्‍दोसु, “थे़मा चोगुङ् पिने़र फाॽआङ् पेलि के़भाक्‍काबे?” 
\p खे़ल्‍ले़ नोगप् पिरु, “के़हाङ्‌जुम्‍मो कन् ने़प्‍फु आस्‍साःहाॽ के़जुप्‍साङ् नु के़भे़न्‍छाङ् ले़प्‍माङ् युङ्‌मा पाङ्‌घे़से़ॽओ॥” 
\p  
\v 22 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “खिन्‍छिॽ थेःन् के़नाःक्‍सुर के़बत्‍छिॽ खे़न् कुसिङ् के़न्‍निःत्‍छुन्॥ इङ्‌गाॽ थुङुङ्‌बा तुक्‍खेवा खोर्याओ थुङ्‌मा के़सुक्‍सुबि?” 
\p खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् पिरे़त्‍छु, “सुक्‍सुगे़ॽ॥” 
\p  
\v 23 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “खिन्‍छिॽ से़क्‍खाए इङ्‌गाॽ थुङुङ्‌बा खोर्याओ के़धुङ्‌सुॽ, करसाङ् आभे़न्‍छाङ् नु आजुप्‍साङ् ले़प्‍माङ् युङ्‌मा के़सुक्‍सिॽ पाःप्‍मा युक् मे़गत्तान्‍लो॥ खे़न् ते़न्‍हाॽग पानुदिङ् आम्‍बारे़ आत्तिन्‍हाॽ पिमासि फाॽआङ् यारिप् चोगुआङ् वाॽ, बा खे़ङ्‌हाॽरक् युङ्‌मा मे़घोःरो॥” 
\p  
\v 24 हे़क्‍क्‍याङ् वेॽ थिबोःङ् (१०) हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ कन् मे़घे़प्‍सुआङ् याकुब हे़क्‍क्‍याङ् युहुन्‍नाःन्‍नु खुन्‍छिॽ सिक् पोगे़रो॥  
\v 25 कर ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ उःत्तुसिआङ् मे़त्तुसि, “थिम्‍मे़न्‍दङ् सुवाङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ हाङ्‌हाॽरे़ग मनाहाॽ खुनिॽ निङ्‌वाॽ पाःप्‍पाःत्‌मे़मे़त्तुसिॽ, हे़क्‍क्‍याङ् सुहाङ्‌युक्‍पाहाॽरे़आङ् खुनिॽ फोःसाङ्‌बाहाॽ साक्‍के़ले़क्‍काङ्‌युक् मे़जोगुसिबाग खिनिॽ के़निःसुम्‍माङ् के़वयिॽरो॥  
\v 26 कर खिनिॽ लुम्‍मोग हे़क्‍के पोःङ्‌मा मे़नुॽने़न्‍लो॥ खिनिॽ लुम्‍मोग आत्तिल्‍ले़ लाम्‍लोःबा पोःङ्‌मा निङ्‌वाॽ चोगुॽ खे़न् हाराॽ खिनिॽ सेवारोबा पोःङ्‌लरो॥  
\v 27 हे़क्‍क्‍याङ् हाःत्‍ले़ के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगाङ् पोःङ्‌मा निङ्‌वाॽ चोगुॽ, हाराॽ खे़न् खिनिॽ योःक् पोःङ्‌लरो॥  
\v 28 हे़क्‍केलॽरिक् इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन् सेवा मे़जोःक्‍कार फाॽआङ् मे़ःन्, कर सेवा चोःक्‍से़ त्‍याङ्‌बारो॥ हे़क्‍क्‍याङ् यरिक् मनाहाॽ लायोलाम् थे़ॽमासिआङ्‌ताङ्‌से़ःप्‍मासि फाॽआङ् इङ्‌गाॽ आहिङ्‌मन्‍निन् पिसे़ त्‍याङ्‌बारो॥” 
\s1 ये़सुरे़ ने़प्‍फु मिक्‍फःम्‍बाहाॽ निःमा के़सुक्‍पा चोगुसिॽ 
\r मर्कुस १०.४६-५२, लुका १८.३५-४३ 
\p  
\v 29 ये़सुःन् नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ ये़रिहो ये़क्‌यक्‍कोलाम् मे़बेर मे़बत्‍छे़ल्‍ले़ यरिक् मनाहाॽ खुने़ॽनु मे़धासिङ्‌लो॥  
\v 30 खे़प्‍मो मे़बेर मे़बत्‍छे़बा लाम्‍मो ने़प्‍फु मिक्‍फःम्‍बाहाॽ युङे़त्‍छि॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् खे़प्‍मोलाम् पेःक्‍ल पत् के़लॽबा निङ्‌वाॽ खोःसे़त्‍छुआङ् अःक्‍ते़त्‍छि, “दाङ्‌बे, दाउदरे़ कुस्‍साःए, आन्‍छिगे़ लुङ्‌माॽ आदुक्‍ते़ॽओ!”  
\v 31 खे़न् मनाहाॽरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़भे़ःक्‍तुसिर स्‍वाःत् युङ्‌मा मे़बाङ्‌घुसि, कर खे़ङ्‌हाॽ आल्‍लसाङ् साॽरिक् अःक्‍ते़त्‍छिरो, “दाङ्‌बे, दाउदरे़ कुस्‍साःए, आन्‍छिगे़ लुङ्‌माॽ आदुक्‍ते़ॽओ!” 
\p  
\v 32 ये़सुरे़ ये़म्‍सिङ्‌ङाङ् खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “इङ्‌गाॽ थे़मा चोगुङ् पिने़त्‍छिङ्‌बा खिन्‍छिॽ निङ्‌वाॽ के़जोःक्‍सुबे?” 
\p  
\v 33 खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् पिरे़त्‍छु, “दाङ्‌बे, आन्‍छिगे़ निःमा के़सुक्‍पा आजोगे़त्‍छे़ॽओ॥”  
\v 34 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍तुसिआङ् खुन्‍छिॽ मिक्‍हाॽ सुःसु पिरुसि, हे़क्‍क्‍याङ् खिमो खे़ङ्‌हाॽ निःमा के़सुक्‍पा पोःक्‍खे़त्‍छिआङ् खुने़ॽ कुएगाङ् कुएगाङ् खे़ङ्‌हाॽ थाने़त्‍छिरो॥ 
\c 21  
\s1 ये़सुःन् यरुसले़म्‍मो लाःत् 
\r मर्कुस ११.१-११, लुका १९.२८-३८, युहुन्‍ना १२.१२-१९ 
\p  
\v 1 ये़सुःन् नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ यरुसले़म मे़बेर मे़बत्‍छे़ल्‍ले़ यरुसले़म निःत्ताङ्‌बा जैतुन कोःक्‍माल्‍ले़ कुबेसाङ्‌बा बे़थफागे पाङ्‌भेॽ निःत्ताङ् मे़गे़रे़, हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ ने़प्‍फु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसिर पाङ्‌घुसि,  
\v 2 “खिन्‍छिॽ तगाङ्‌बा पाङ्‌भेॽओ पेसे़ॽ, खे़प्‍मो के़लाःत्‍छिल्‍ले़सा इमे़घेःक्‍खुमा अदङ्‌माःल्‍ले़ कुबेसाङ् कुस्‍साःन् ये़प्‍पा के़दुम्‍सुॽ॥ खे़न् ले़रे़त्‍छे़ॽआङ् इङ्‌गाॽओ तारे़त्‍छे़ॽओ॥  
\v 3 मनाहाॽरे़ थेआङ् कन् अदङ्‌साःन् के़ले़त्‍छुबाबे फाॽआङ् सेःन्‍गे़म्‍लाप्‍सिने़ फाॽग्र कङ्‌हाॽ आनिगे़ दाङ्‌बे़न् चाहाबा चोगे़आङ् वाॽ, हाराए खुने़ॽ याङ्‌ना नुःक्‍तुसिॽ फाॽआङ् मे़त्ते़छे़ॽओ॥”  
\v 4 कङ्‌ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाल्‍ले़ अक्‍खे पाःत्तुबान् के़त्‍ल फाॽआङ् पोःक्‍खे़बारो– 
\q1  
\v 5 “यरुसले़मस्‍मा मनाहाॽ मे़त्ते़से़ॽ,\f * \fr 21:5 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “सियोनरे़ कुस्‍साः मे़न्‍छुमाॽइन् मे़त्ते़ॽ॥” सियोनरे़ कोःक्‍माओ यरुसले़म ये़क्‌यक्‍किन् ने़ःॽ॥\f* 
\q1 खिनिॽ पयम्‌हाङ्‌ङिन् खिनिॽओ तार पत्‌, 
\q1 खुने़ॽग चुङ्‌जिगे़न् नःम्‍सिङ्‌ङाङ् अदङ्‌साःन् युक्‍तुआङ् ताः, 
\q1 खुने़ॽग अदङ्‌साःन्‍ने युक्‍तुआङ् तार पत्‍लो॥”\f * \fr 21:5 \ft जकरिया ९.९\f* 
\p  
\v 6 खे़न् ने़प्‍फु हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ ये़सुरे़ पाःत्तुबा हे़क्‍के चोगे़त्‍छु॥  
\v 7 खे़ङ्‌हाॽरे़ अदङ्‌साःन् नु अदङ्‌माःन् तारे़त्‍छुआङ् खे़ङ्‌हाॽ सम्‍दाङ् खुनिॽ तेःत्‍हाॽ मे़ने़स्‍सु हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ अदङ्‌साःन् युक्‍तुरो॥ 
\p  
\v 8 हे़क्‍क्‍याङ् खे़प्‍मो यरिक् मनाहाॽरे़ ये़सुरे़ कुदगि कुदगि लाम्‍मो खुनिॽ तेःत्‍हाॽ मे़भे़सु, हे़क्‍क्‍याङ् वेॽहाॽरे़ चुजुक्‍सा सिङ् पोराःक्‍हाॽ मे़जे़प्‍तुआङ् लाम्‍मो मे़भे़सुर खुने़ॽ लाङ्‌दाःक्‍मा मे़बिरुरो॥  
\v 9 खुने़ॽ कुदगि नु कुएगाङ् के़बप्‍पा यरिक् मनाहाॽरे़ मे़अःक्‍ते़र अक्‍खे मे़बाःत्तु, 
\q1 “दाउदरे़ कुस्‍साःल्‍ले़ कुनारा पोःररो! 
\q1 यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ कुमिङ्‌ङो के़दाःबान् मुॽइसाबा पोःङ्‌लरो! 
\q1 साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुनारा पोःररो!”\f * \fr 21:9 \ft निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ११८.२५-२६\f* 
\p  
\v 10 ये़सुःन्‌यरुसले़म ये़क्‌यक्‍को लाःसे़ल्‍ले़ यम्‍बा हयङ्‌किल्‍लिङ्‌पोःक्‍खे़आङ् मनाहाॽरे़ अक्‍खेलॽरिक् सेःन्‍लाप्‍मा मे़हेःक्‍तु, “कङ्‌ग हाःत्‍निबे?” 
\p  
\v 11 मनालुम्‍मोलाम् कुभारे़ नोगप् मे़बिरुसि, “कङ्‌ग गालिलस्‍मा नासरतलाम् के़दाःबा माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा ये़सुरो॥” 
\s1 ये़सुःन् माङ्‌हिम्‍मो पेःक् 
\r मर्कुस ११.१५-१९, लुका १९.४५-४८, युहुन्‍ना २.१३-२२ 
\p  
\v 12 ये़सुःन् माङ्‌हिम्‍मो पेआङ् खे़प्‍मो चिगःक्‌वा के़सङ्‌बा के़इङ्‌बाहाॽ नाःप्‍मा लःप्‍मा हेःक्‍तुसि॥ याङ् के़ले़क्‍पाहाॽरे़ खुनिॽ याङ्‌ले़क्‍मा साप्‍ने़त्तिन् नु पुत्तुःक्‍के के़सङ्‌बाहाॽरे़ खुनिॽ युक्‍नाःन् ले़क्‍खुबिरुसिरो॥ \fig यहुदिहाॽरे़ खुनिॽ माङ्‌हिम्|src="lb00250c.tif" size="span" loc="mat.21:12-17" ref="२१.१२" \fig* 
\v 13 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ अक्‍खे मे़त्तुसि, “साम्‌योसाप्‍लाओ साप्‍ते़आङ् पत्, ‘इङ्‌गाॽ आहिम्‍मिङ्‌ग तुवा चोःक्‍मा हिम् पोःङ्,’ कर खिनिॽग फाःन्‍दाहाॽ चिङ्‌सिङ्‌मा ते़न् के़जोगुम्‍माङ् के़वयिॽरो!” 
\p  
\v 14 ये़सुःन् माङ्‌हिम्‍मो वये़ल्‍ले़ मिक्‍फःम्‍बाहाॽ नु लाङ्‌सक्‍पाहाॽ मे़द्‌ये़ हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ के़रे़क् नुसुसिरो॥  
\v 15 कर तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽरे़ खुने़ॽ चोगुबा निङ्‌वाॽ के़माबा याःम्‍बक्‍हाॽ मे़निःसु हे़क्‍क्‍याङ् हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽरे़आङ् माङ्‌हिम्‍मो दाउदरे़ कुस्‍साःल्‍ले़ कुनारा पोःर लॽरिक् मे़अःक्‍ते़बा मे़घे़प्‍सुल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ सिक् पोगे़रो॥  
\v 16 खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ मे़मे़त्तु, “कन्‍हाॽरे़ थे मे़बाःत्तुर मे़बत् के़ङ्‌घे़प्‍सुन्बि?” 
\p ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “खे़प्‍सुङ्‌बे़, कर साम्‌योसाप्‍लाओ अक्‍खेलॽरिक् साप्‍ते़आङ् के़बप्‍पे़न्‌खिनिॽ मे़न्‍निःत्ते के़वयिॽबि? 
\q1 ‘हिन्‍जाॽबित्‍छाहाॽ नु नुगे़धुङ्‌बाहाॽलाम् खुने़ॽ के़नारा फोःमा पाङ्‌घुसि’”\f * \fr 21:16 \ft निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ८.२\f* 
\m  
\v 17 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ ले़रुधसिआङ् ये़क्‌यक्‍लाम् बे़थानि पाङ्‌जुम्‍मो पेआङ् याङ्‌धोःक्‍ते़रो॥ 
\s1 ये़सुःन् नु पःत्‍छेॽबुङ्‌मा 
\r मर्कुस ११.१२-१४,२०-२४ 
\p  
\v 18 कुदाःन्‍दिक् तानाम्‍सा ये़सुःन् कुहुॽसाम्‍बाहाॽनु ये़क्‌यक्‍को नुःक्‍खे़आङ् पेर पत्‍छे़ल्‍ले़ कुसे़त्‍लाःक्‍ते़॥  
\v 19 लाम्‍मिल्‍ले़ कुबेसाङ् पःत्‍छेॽबुङ्‌मान् निःसुआङ् कुबेसाङ् पे, हे़क्‍क्‍याङ् ओमे़त्तुल्‍ले़ कुभे़क्‌वारक् पत्‍छे़ कर कुजाॽ मे़बत्‍छे़न्‍लो॥ हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़न् पःत्‍छेॽबुङ्‌मान् मे़त्तु, “आल्‍लआङ्‌धो आप्‍फाल्‍ले़आङ् के़जाॽ मे़धोःक्‍ने़न्‍लरो॥” हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् पःत्‍छेॽबुङ्‌मान् खिमो इले़मे़ स्‍ये़रो॥ 
\p  
\v 20 हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खे़न् मे़निःसुआङ् खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़र मे़बारे़, “आक्‍खे़न् हाराने़ कन् पःत्‍छेॽबुङ्‌मान् इले़मे़ स्‍ये़बाबे!” 
\p  
\v 21 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “खिनिॽ इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, खिनिॽ चप्‍चि मे़न्‍जोःक्‍के नसाःन् के़जोगुम्‍ने़ फाॽग्र कन् पःत्‍छेॽबुङ्‌मान् इङ्‌गाॽ चोगुङ्‌बा कुइसिःक् खिनिॽआङ् चोःक्‍मा के़सुक्‍तुम्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़म्‍म्‍याक्‍लक् मे़ःन्, कर ‘कन् कोःक्‍मान् हाॽयाक्‌आगे़ॽआङ् वाहङ्‌ङो लाप्‍फुसिङ्‌ङे़ॽ’ के़मे़त्तुम्‍मिल्‍ले़ खे़न् के़त्‍लो॥  
\v 22 खिनिॽ तुवाओ के़नाःक्‍तुम्‍बा पाःन्‍निन् खोःसुम्‍बे़ॽ फाॽआङ् नसाःन् के़जोगुम्‍ने़ फाॽग्र निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लाम् के़घोःसुम्‍लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ कुयुक्‍किल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ सेःन्‍दो 
\r मर्कुस ११.२७-३३, लुका २०.१-८ 
\p  
\v 23 ये़सुःन् माङ्‌हिम्‍मो के़रे़आङ् मनाहाॽ निसाम् हुॽमा हेःक्‍तुसिल्‍ले़ तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु वेॽ यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽ खे़प्‍मो मे़द्‌ये़आङ् खुने़ॽ सेःन्‍मे़दोसु, “खे़ने़ॽ थे़मा युक्‍किल्‍ले़ अक्‍तङ्‌बा याःम्‍बक्‍हाॽ के़जोगुर के़वाॽ? कन् युक्‍किन् हाःत्‍ले़ के़बिरे़?” 
\p  
\v 24 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽआङ् लत्‍छा सेःन्‍लाप्‍थिक् सेःन्‍दोःनिङ्‌लो॥ इङ्‌गाॽ याप्‍मि नोगप् के़बिरिॽने़ फाॽग्र इङ्‌गाॽआङ् थे़मा युक्‍किल्‍ले़ याःम्‍बक् चोगुङ् खे़न् मे़त्‍निङ्‌लो॥  
\v 25 युहुन्‍नारे़ बप्‍तिस्‍मा पिमा कुयुक्‍किन् आत्तोलाम् त्‍ये़बाबे? निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लाम् त्‍ये़बाबि, इ मनालाम्बि?” 
\p खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ लुम्‍मो पाःन् मे़धक्‍ते़र अक्‍खे मे़मे़त्‍छिङ्, “आल्‍ल आनिॽ ‘निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लाम्’ आमे़त्तुम्‍ने़ फाॽग्र, थेआङ् नसाःन् के़न्‍जोगुम्‍मिन् फाॽआङ् सेःन्‍आलाप्॥  
\v 26 कर ‘मनाहाॽलाम्’ आबाःत्तुम्‍ने़ फाॽग्र मनाहाॽ आनिॽ तक्‍ले़ङ्‌वाओ मे़बोःक्‍पि फाॽआङ् आगिरो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ कन् मनाहाॽरे़ युहुन्‍नाःन् माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा फाॽआङ् मे़इःत्तुआङ् मे़वाॽरो॥”  
\v 27 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् मे़मे़त्तु, “आनिगे़ मे़निःसुम्‍बे़न्‍लो॥” 
\p हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “हे़क्‍केने़ फाॽग्र थे़मा युक्‍किल्‍ले़ अक्‍तङ्‌बा याःम्‍बक्‍हाॽ चोगुङ् खे़न् इङ्‌गाॽआङ् मे़मे़त्‍निङ्‌ङिन्‍लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ ने़प्‍फु साःहाॽरे़न् खे़दाॽइन् पाःत्तुॽ 
\p  
\v 28 याम्‍मो ये़सुरे़ खे़न् तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि लाम्‍लोःबाहाॽ मे़त्तुसि, “खिनिॽ खे़दाॽधिक् मे़त्‍निङ्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ थे के़इःत्तुम् आमे़त्ते़म्‍मे़ॽओ॥ लत्‍छा मनाधिक् वये़, खे़ल्‍ले़ ने़प्‍फु कुस्‍साः ये़म्‍बित्‍छाॽहाॽ वये़त्‍छि॥ खे़न् मनाःन् कुस्‍साः तुम्‍बाल्‍लो पेआङ् मे़त्तु, ‘आस्‍साःए, पेगे़ॽआङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍को याःम्‍बक् चोगे़ॽओ॥’  
\v 29 खे़न् कुस्‍साःल्‍ले़ तगिग ‘मे़जोःक्‍कान्‍लो’ मे़त्तु, कर याङ्‌सि कुनिङ्‌वाॽ नुःक्‍खे़, हे़क्‍क्‍याङ्‌पेआङ् याःम्‍बक् चोगुरो॥  
\v 30 हे़क्‍क्‍याङ् कुम्‍बाःन् कुस्‍साः फोॽबाल्‍लो पेआङ् बा हे़क्‍केए मे़त्तु॥ खे़न् कुस्‍साः फोॽबाल्‍ले़आङ्, ‘पोःङ् आदाङ्‌बे, पेःक्‍कारो’ मे़त्तु, कर खे़न् याःम्‍बक्‍को मे़बेने़न्‍लो॥  
\v 31 आल्‍ल खे़न् ने़प्‍फुओ आत्तिल्‍ले़ खुन्‍छिॽ पाःल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ हे़क्‍के चोगे़त्‍छुबे?” 
\p खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “तुम्‍बाल्‍ले़रो॥” 
\p ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मो एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बाहाॽ नु के़त्‍निमाहाॽ खिनिॽनुःल्‍ले़आङ् तगि मे़लाःत्‍लो॥  
\v 32 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ बप्‍तिस्‍मा के़बिबा युहुन्‍नाःन् खिनिॽ साम्‌योनिबा लाम् ओसेःन्‍धाक्‍से़ त्‍ये़बारो, हे़क्‍केसाङ् खुने़ॽ सम्‍दाङ् खिनिॽ नसाःन् के़न्‍जोगुम्‍मिन्‍लो॥ कर एःङ्‌याङ् के़भोःङ्‌बाहाॽ नु के़त्‍निमाहाॽरे़ खुने़ॽ नसाःन् मे़जोगुआङ् मे़वाॽरो॥ खे़न् के़निःसुम्‍साङ् खिनिॽ लायोलाम् के़न्‍हिन्‍दिन्‍नाङ् खुने़ॽ नसाःन्‍नाङ्‌के़न्‍जोगुम्‍मिन्‍लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ ताप्‍फे़ःम्‍बा कुभ्रे़ःङ् इक्‍मःबाहाॽरे़न् खे़दाॽइन् पाःत्तुॽ 
\r मर्कुस १२.१-१२, लुका २०.९-१९ 
\p  
\v 33 ये़सुरे़ याम्‍मो खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “वेॽस्‍मा खे़दाॽधिक् खे़प्‍से़म्‍मे़ॽओ॥ थिक्‍ले़ङ् यम्‍बा लाजेॽदाङ्‌बाधिक् वये़, खे़ल्‍ले़ लत्‍छा इक्‍को चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ लेःत्तुआङ् कुघिरि लुङ्‌धाक् से़त्तुर फाङु, हे़क्‍क्‍याङ् कुलुम्‍मो लुम्‍बाःत् तयुआङ् खे़प्‍मो चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ एःम्‍मा ते़न्धिक्‌चोगु॥ इक् कोमा याक्‍साधिक्‍काङ् चोगु, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍किन् कुभ्रे़ःङ् लक् खोःमारे़ लागि इक्‍मसाबाहाॽ पिरुसिआङ् खुने़ॽ लाम्‍दिःक् चोःक्‍से़ पेरो॥  
\v 34 चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ तुप्‍मा ये़म् त्‍ये़ःल्‍ले़ कुलक् लाःसे़ कुसेवारोबाहाॽ इक्‍मःबाहाॽरो पाङ्‌घुसिरो॥  
\v 35 खे़न् इक्‍मःबाहाॽरे़ कुसेवारोबाहाॽ मे़दे़म्‍सुसि हे़क्‍क्‍याङ् थिक्‍सिगेःक्‍पान् मे़हिप्‍तु, निसिगेःक्‍पान् मे़से़रुआङ् सुम्‍सिगेःक्‍पान् लुङ्‌ङिल्‍ले़ मे़बःत्तु मे़से़रुरो॥  
\v 36 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ल्‍ले़ तगिनुःल्‍ले़आङ् यरिक् कुसेवारोबाहाॽ पाङ्‌घुसि, कर खे़न् इक्‍मःबाहाॽरे़ खे़ङ्‌हाॽआङ् बा हे़क्‍केए मे़मे़त्तुसि॥ 
\p  
\v 37 हे़क्‍क्‍याङ् कुनुप्‍मो खे़न् इक्‍के़ल्‍ले़ कुन्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ आल्‍ल कन् लुङ्‌माॽ तुक्‍तुङ्‌बा आस्‍साःन् पाङ्‌घुङ्‌ङिल्‍ले़ग से़क्‍खासाङ् कुना मे़साॽरुबिला फाॽआङ् इःत्तुआङ् कुस्‍साःन् पाङ्‌घु॥ 
\p  
\v 38 कर खे़ङ्‌हाॽरे़ कुस्‍साःन् मे़निःसुआङ् अक्‍खे मे़मे़त्‍छिङ्, ‘कङ्‌ग कुम्‍बारे़ कुलक् के़घोःबारो, कन्‌से़रुम्‍माङ् कुलाजेॽ सिङ्‌बुङ्‌हाॽ आनिॽ हुक्‍काप्‍पासिरो॥’  
\v 39 हे़क्‍केलॽरिक् खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ मे़दे़म्‍सुआङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍कोलाम् लाःक्‍कात् मे़लःत्तुआङ् मे़से़रुरो॥” 
\p  
\v 40 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “आल्‍ल चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍के़ल्‍ले़ कुन्‍दाङ्‌बान् ताआङ् खे़न् इक्‍मःबाहाॽ आक्‍खे मे़त्तुसिॽबे?” 
\p  
\v 41 खे़न् तुम्‌यक्‌याबाहाॽ नु यहुदि लाम्‍लोःबाहाॽरे़ खुने़ॽ नोगप् मे़बिरु, “खुने़ॽ ताआङ् खे़न् ताक्‍के़भे़ॽबा मनाहाॽ से़क्‍खासाङ् साॽरिक् तुक्‍खे चाःत्तुसिर से़रुसिॽरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍किन् कुभ्रे़ःङ् लक् खोःमारे़ लागि वेॽ इक्‍मःबाहाॽ पिरुसिआङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ तुम्‍मिल्‍ले़ कुलक्‍किन्‌मे़बिरुॽरो॥” 
\p  
\v 42 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “खिनिॽ साम्‌योसाप्‍लाओ मे़न्‍निःत्ते के़वयिबि? 
\q1 ‘लुङ्‌गाम्‍बाहाॽरे़ मे़नाॽरुबा लुङ्‌ङिन् 
\q1 के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ के़ये़क्‍पा कुम्‍मा लुङ् पोःक्‍खे़आङ् वाॽरो॥ 
\q1 कङ्‌ग यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ए चोगुबारो, 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् कन् आनिॽ निःमो निङ्‌वाॽ के़माबा चोःक्‍लो॥’\f * \fr 21:42 \ft निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ११८.२२-२३\f* 
\v 43 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खिनिॽ मे़त्‍निङ्, खिनिॽओलाम् निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍मिन् नाप्‍पाङ् खे़न्‍निन् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽ हे़क्‍के के़जोःक्‍पा मनाहाॽ पिरुसिरो॥  
\v 44 ‘आत्तिन्‍हाॽ खे़न् लुङ् सम्‍दाङ् मक्‍मे़धाःॽ, खे़ङ्‌हाॽ मे़भक् मे़सिःरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिन्‍हाॽ सम्‍दाङ् खे़न् लुङ्‌ङिन् मक्‍थाःॽ, खे़ङ्‌हाॽ मे़भे़क् मे़सिःरो॥’” 
\p  
\v 45 हे़क्‍क्‍याङ् खे़प्‍मो तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु फरिसिहाॽरे़ कन् खे़दाॽइन् मे़घे़प्‍सुआङ् कङ्‌ग आनिगे़ याःम्‍बेओए ये़सुरे़ पाःत्तुर पत् फाॽआङ् निङ्‌वाॽ मे़घोःसुरो॥  
\v 46 खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ ते़म्‍मा निङ्‌वाॽ मे़जोगु, कर मनाहाॽ मे़गिरुसि थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मनाहाॽरे़ ये़सुःङ्‌ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा फाॽआङ् मे़इःत्तुआङ् मे़वये़रो॥ 
\c 22  
\s1 पयम् साभाङ्‌जारे़न् खे़दाॽ 
\r लुका १४.१५-२४ 
\p  
\v 1 ये़सुरे़ खे़न् यहुदि लाम्‍लोःबाहाॽ याम्‍मो खे़दाॽहाॽओ अक्‍खे मे़त्तुसि–  
\v 2 “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग लत्‍छा हाङ्‌धिक्‍ले़ कुस्‍साःल्‍ले़ कुमेःक्‍खिम्‍मिल्‍ले़न्‌साभाङ्‌जा से़ःसुबा खे़दाॽ कुइसिःक् चोःक्‍लो॥  
\v 3 मेःक्‍खिम् साभाङ्‌जारे़न् चामुक् थिमुक्‍किन् यारिप् पोःक्‍खे़आङ् खे़न् हाङ्‌ङिल्‍ले़ उःत्‍छिङ् के़घोःबाहाॽ साभाङ्‌जाओ ताःप्‍मासि कुसेवारोबाहाॽ पाङ्‌घुसि, कर खे़ङ्‌हाॽ ताःमा मे़न्‍दे़न्‍दे़न्‍लो॥  
\v 4 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़न् हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुभा कुसेवारोबाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसिर पाङ्‌घुसि, ‘खे़न् उःत्‍छिङ् के़घोःबाहाॽ अक्‍खे मे़त्ते़म्‍सिम्‍मे़ॽ, इङ्‌गाॽ मेःक्‍खिम् साभाङ्‌जाःन्‌यारिप् चोगुङ्‌ङाङ् वाॽआ॥ लुप्‍मनाबा थक्‍साहाॽ से़रुङ्‌सिङ्‌ङाङ् के़रे़क् चामा थुङ्‌मान् यारिप् पोःक्‍खे़आङ् वाॽ, मेःक्‍खिम् साभाङ्‌जाओ त्‍ये़म्‍मे़ॽओ॥’  
\v 5 कर खे़ङ्‌हाॽरे़ खे़म्‍घे़म् मे़न्‍लाप्‍तुन्‍नाङ् कुभाग प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पो याःम्‍बक् चोःक्‍से़ मे़बे, कुभा ले़ङ्‌हङ् चोःक्‍से़ मे़बे,  
\v 6 कुभारे़ग कुसेवारोबाहाॽ मे़दे़म्‍सुसिआङ् ताप्‍फे़ःल्‍लिक् मे़मे़त्तुसिआङ् मे़से़रुसिरो॥ 
\p  
\v 7 खे़न् हाङ्‌ङिल्‍ले़ साॽरिक् कुसिक् पोगे़॥ खुने़ॽ थक्‍सुबाहाॽ पाङ्‌घुसिआङ् खे़न् मना के़से़प्‍पाहाॽ के़रे़क् से़प्‍मा पाङ्‌घुसि, हे़क्‍क्‍याङ् खुनिॽ ये़क्‌यक्‍किन् फुत्‍लुम् हाःन्‍दुदेःसु पिरुसिरो॥  
\v 8 हे़क्‍क्‍याङ् हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुसेवारोबाहाॽ मे़त्तुसि, ‘मेःक्‍खिम् साभाङ्‌जाःन्‌यारिप् पोःक्‍खे़आङ् वाॽ, कर खे़प्‍मो उःत्‍छिङ् के़घोःबाहाॽ ताःमा सुम्‍बोधाबा मे़न्‍जोःक्‍ने़न्‍लो॥  
\v 9 हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़क्‌यक्‍कोबा लाम् लाम्‍मो पेगे़म्‍मे़ॽआङ् के़दुमुम्‍सिम्‍बा के़रे़क् मनाहाॽ उःत्ते़म्‌तारे़म्‍सिम्‍मे़ॽओ॥’ 
\p  
\v 10 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ सेवारोबाहाॽ ये़क्‌यक्‍को मे़बेआङ् लाम् लाम्‍मो मे़दुमुसिबा के़रे़क् नुःबा नु ताप्‍फे़ःम्‍बा मनाहाॽ मेःक्‍खिम् साभाङ्‌जाओ मे़उःत्तु मे़दारुसिआङ् खे़प्‍मोबा युक्‍नाहाॽ मे़धिम्‍सुरो॥  
\v 11 कर हाङ्‌ङिन् तरे तुम्‍से़ सिगाङ् लाःसे़ल्‍ले़ खे़प्‍मो नुःबा तेःत् मे़न्‍जाङ्‌मनाबा मनाधिक् निःसुआङ्  
\v 12 सेःन्‍दोसु, ‘चुम्‍मे, खे़ने़ॽ आक्‍खेलॽरिक् मेःक्‍खिम् साभाङ्‌जाओ, मेःक्‍खिम्‍मो चाङ्‌मनाबा नुःबा तेःत् मे़ःन्‍ने के़लाःसे़बे?’ खे़न् मनाःल्‍ले़ थेआङ् पाःप्‍मा मे़सुक्‍तुन्‍लो॥ 
\p  
\v 13 हे़क्‍क्‍याङ् हाङ्‌ङिल्‍ले़ सेवारोबाहाॽ मे़त्तुसि, ‘कन् मनाःन् ते़म्‍से़म्‍मे़ॽआङ् कुलाङ् कुहुक्‍हाॽ इघेःक्‍खे़म्‍मे़ॽ हे़क्‍क्‍याङ् लाःक्‍कात् खादाम्‍मो लाप्‍फुःसे़म्‍मे़ॽओ॥ खे़प्‍मो हाःप्‍मान् नु साॽरिक् तुक्‍खेःल्‍ले़ हाबोॽ ये़ःङ्‌मान् पोःङ्‌लो॥’  
\v 14 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ उःत्‍छिङ्‌मा के़घोःबाहाॽ यरिक् मे़वाॽ, कर सेःक्‍सिङ्‌मा के़घोःबाहाॽ कुभारक् मे़वाॽरो॥” 
\s1 एःङ्‌याङ् हुङ्‌माबि मे़ःम्‍बि 
\r मर्कुस १२.१३-१७, लुका २०.२०-२६ 
\p  
\v 15 हे़क्‍क्‍याङ् फरिसिहाॽ सोरिक् मे़जुप्‍से़आङ् ये़सुःन् आक्‍खेलॽरिक् पाःन्‍नो थाःमाबे फाॽआङ् सुक्‍मा मे़हेःक्‍तुरो॥  
\v 16 फरिसिहाॽरे़ खुनिॽ हुॽसाम्‍बाहाॽ हे़रोद हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमनाहाॽनु ये़सुरो मे़बाङ्‌घुसि॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् सेःन्‍मे़दोसु, “सिक्‍साम्‍बे, खे़ने़ॽग से़क्‍खा पाःन्‍लक् के़बाःप्‍पे़न्‌आनिगे़ निःसुम्‍बे़रो॥ हे़क्‍क्‍याङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुलाम्‍मिन् से़क्‍खाए के़हुॽरुसिरो॥ खे़ने़ॽ मनाहाॽरे़ खुनिॽ पाःन्‍नो के़म्‍बत्‍ने़न्, हे़क्‍क्‍याङ् मनाआङ्‌के़न्‍छे़न्‍दुन्‍छिन्‌॥  
\v 17 हे़क्‍केःल्‍ले़ कन्‌पाःन्‍निन् आमे़त्ते़ॽरोमि पयम् हाङ् सिजरे़न् एःङ्‌याङ् हुङ्‌मा आनिॽ साम्‌योथिम्‍मिल्‍ले़ आबिॽबि आम्‍बिने़न्बि?”\f * \fr 22:17 \ft खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् के़साक्‍पा पाःन्‍नो थाःमा मे़गोःत्तुर मे़वये़॥ तङ्‌बे थप्‍मा के़रे़क् मनाहाॽरे़ रोमि पयम् हाङ् सिजरे़न् एःङ्‌याङ् हुङ्‌मा के़बोःङ्‌बा वये़, कर यहुदि साम्‌योथिम्‍मो वेॽ लाजेॽओबा मनाहाॽ एःङ्‌याङ् हुङ्‌मा मे़न्‍नुॽमनाबा वये़॥\f* 
\p  
\v 18 कर ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ फे़न् निङ्‌वाॽइन्‌निङ्‌वाॽ खोःसुआङ् मे़त्तुसि, “खिनिॽ निङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पासे, थेआङ् अक्‍खेलॽरिक् इङ्‌गाॽ पाःन्‍नो ते़म्‍मा निङ्‌वाॽ के़इःत्तुम्‍बाबे?  
\v 19 एःङ्‌याङ् हुङ्‌मा के़बोःङ्‌बा रोमि याङ्‌इत्‍छिःन्‌कत्‍ना फे़त्ते़म्‍मे़ॽ॥” खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽओ याङ्‌इत्‍छिःन्‌मे़दारुआङ्  
\v 20 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “कप्‍मो हाःत्‍ले़ कुइत्‍छाप् नु कुबाःन्‍साप् पप्‍पे?”  
\v 21 खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “सिजरे़ल्‍ले़न्‌पत्‍लो॥” 
\p हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “सिजरले़ कुबाःन्‍हाॽ सिजरे़न् पिरे़म्‍मे़ॽ, हे़क्‍क्‍याङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुबाःन्‍हाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन्‍ने पिरे़म्‍मे़ॽओ॥”  
\v 22 खे़ङ्‌हाॽरे़ कन् नोगप्‍पिन् मे़घे़प्‍सुआङ् खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़रो॥ खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ खे़प्‍मोए मे़ले़रुमे़धःआङ् मे़बेरो॥ 
\s1 ये़सुरे़ सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो हिङ्‌माल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ हुॽरुसिॽ 
\r मर्कुस १२.१८-२७, लुका २०.२७-४० 
\p  
\v 23 बा खे़न् ये़न्‍नो सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो हिङ्‌मन् होःप्‌लॽरिक् नसाःन् के़जोःक्‍पा सदुकिहाॽ ये़सुरो मे़द्‌ये़आङ् सेःन्‍मे़दोसु,  
\v 24 “सिक्‍साम्‍बे, मोसारे़ साम्‌योथिम्‍मो अक्‍खेलॽरिक् साप्‍तुआङ् पत्, ‘आत्तिल्‍ले़ कुम्‍भुॽइन् कुस्‍साः कुए मे़न्‌वाॽए सिःॽ, खे़ल्‍ले़ कुन्‍साॽरे़ मेमेदुमा कुन्‍ने़ॽद्रेःन्‍नु मेःक्‍खिम् चोःक्‍माए पोःङ्॥ हे़क्‍क्‍याङ् कुम्‍भुॽरे़ कुलागि सागप्‍मा पोःङ्‌लो॥’\f * \fr 22:24 \ft साम्‌योथिम्‌इङ्‌जाःङ् २५.५-६\f* 
\v 25 आल्‍ल नुसि फुॽनुसाॽहाॽ मे़वये़॥ तुम्‍बाल्‍ले़ मेःक्‍खिम् चोगुआङ् कुस्‍साः कुए मे़न्‌वाॽए स्‍ये़, हे़क्‍क्‍याङ् कुमेःत्तिन्‍नु कुन्‍साॽरे़ मेःक्‍खिम् चोगु॥  
\v 26 हे़क्‍केलॽरिक् सरुम्‍बा, याङ्‌सरुम्‍बा नु फोॽबा थारिक्‍ले़ खे़न् मेमेदुमान्‍नु मेःक्‍खिम् मे़जोगु, कर तुम्‍बान् हे़क्‍केए खुनिॽ सा-ए मे़न्‌वाॽए मे़स्‍ये़रो॥  
\v 27 आल्‍ल कुनुप्‍मो खे़न् मे़न्‍छुमाॽइन्‍नाङ् स्‍ये़रो॥  
\v 28 आल्‍ल खे़ङ्‌हाॽ सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो मे़हिङ्‌ङिल्‍ले़ खे़न् आत्तिल्‍ले़ कुमेःत् पोःङ्‌बाबे? थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़न् मे़न्‍छुमाॽइन्‍नु नुसि फुॽनुसाॽ के़रे़क्‍ले़ मेःक्‍खिम् मे़जोगुआङ् मे़वये़रो॥” 
\p  
\v 29 ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “खिनिॽग पिर्बेःम्‍बो के़ध्‍ये़ॽइआङ् के़वयिॽरो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ साम्‌योसाप्‍लाःन् कुसिङ् मे़न्‍निःत्ते के़वयि, हे़क्‍क्‍याङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमुक्‍साम्‍मिन्‍नाङ् कुसिङ् मे़न्‍निःत्ते के़वयिॽरो॥  
\v 30 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो मे़हिङ्‌ङिल्‍ले़ग मनाहाॽ मेःक्‍खिम् मे़न्‍जोःक्‍ने़न्‍लो, कर खे़ङ्‌हाॽग साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोबा माङ्‌लाइङ्‌बा कुइसिःक्‍ने़ मे़बोःङ्‌लो॥  
\v 31 कर सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो हिङ्‌माल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओग निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ साम्‌योसाप्‍लाओ अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुबान् मे़न्‍निःत्ते के़वयिॽबि?  
\v 32 ‘इङ्‌गाॽग अब्राहाम, इसहाक नु याकुबरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌आरो॥’\f * \fr 22:32 \ft लाम्‍दिःक् ३.६\f* खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खुने़ॽग कुसिवे़त्‍हाॽरे़न् मे़ःन्, कर कुहिङ्‌वे़त्‍हाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लो॥” 
\p  
\v 33 खे़न् के़जुम्‍बा मनाहाॽरे़ कन् पाःन्‍निन् मे़घे़प्‍सुल्‍ले़ कुनिसाम्‍मो खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़रो॥ 
\s1 साम्‌योथिम्‍मो के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ के़ये़क्‍पा इङ्‌जाःङ् 
\r मर्कुस १२.२८-३४, लुका १०.२५-२८ 
\p  
\v 34 ये़सुरे़ सदुकिहाॽरे़ खुनिॽ मुराःन् सुबु पिरुसि के़लॽबा पाःन्‍निन् फरिसिहाॽरे़ मे़घे़प्‍सु हे़क्‍क्‍याङ् इङ्‌मे़दङ्‌सिङ्‌ङाङ् ये़सुरो मे़द्‌ये़रो॥  
\v 35 खे़ङ्‌हाॽओ साम्‌योसाप्‍ला साॽरिक् के़ले़बाधिक्‍ले़ ये़सुःन् अक्‍खेलॽरिक् कुनिङ्‌वाॽ साॽरुर सेःन्‍लाप्‍तु,  
\v 36 “सिक्‍साम्‍बे, साम्‌योथिम्‍मो इःप्‍मा नाःप्‍माए के़बोःङ्‌बा के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ यम्‍बा इङ्‌जाःङ्‌ङिन् आत्तिङ्‌ग?” 
\p  
\v 37 ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “‘के़न्‍दाङ्‌बा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् के़रे़क् के़सिक्‍लुङ्‌माल्‍ले़, के़रे़क् के़सक्‍मासाम्‍मिल्‍ले़, हे़क्‍क्‍याङ् के़रे़क् के़निङ्‌वाॽइल्‍ले़ मिःम्‍जि मे़त्ते़ॽओ॥’\f * \fr 22:37 \ft साम्‌योथिम्‌इङ्‌जाःङ् ६.५\f* 
\v 38 कङ्‌ग थिक्‍सिगेःक्‍पा नु के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ के़ये़क्‍पा इङ्‌जाःङ्‌लो॥  
\v 39 हे़क्‍केलॽरिक् निसिगेःक्‍पा के़ये़क्‍पा इङ्‌जाःङ्‌ङिङ्‌ग बा कन्‍लो, ‘आप्‍फेःक्‌लुङ्‌माॽ के़दुक्‍सिङ्‌बा कुइसिःक्‍के के़बाङ्‌भेॽसाबाहाॽआङ्‌लुङ्‌माॽ तुक्‍ते़से़ॽओ॥’\f * \fr 22:39 \ft ले़बिहाॽ १९.१८\f* 
\p  
\v 40 के़रे़क् साम्‌योथिम् नु माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽरे़ खुनिॽ निसाम्‍मिन् कन् ने़त्‍छि इङ्‌जाःङ्‌लाम् त्‍ये़बारो॥” 
\s1 ख्रिस्‍ते़न्‌हाःत्‍ले़ कुस्‍साबे? 
\r मर्कुस १२.३५-३७, लुका २०.४१-४४ 
\p  
\v 41 हे़क्‍क्‍याङ् फरिसिहाॽ थिक्‍दे़न्‍नो सोरिक् मे़जुप्‍से़आङ् मे़वये़ल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि,  
\v 42 “निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍तरे़ कुयाःम्‍बेओ खिनिॽ थे के़इःत्तुम्‍बे? खुने़ॽ हाःत्‍ले़ कुस्‍साः फाॽआङ् खिनिॽ निङ्‌वाॽ के़इःत्तुम्‍बे?” 
\p खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “खुने़ॽग दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साःरो॥” 
\p  
\v 43 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ याम्‍मो सेःन्‍दोसुसि, “हे़क्‍केने़ फाॽग्र सेसेमाङ्‌लाम् दाउदरे़ आक्‍खेलॽरिक् आदाङ्‌बे फाॽआङ्‌मे़त्तुबाबे? थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम्‍मो पाःत्तु, 
\q1  
\v 44 ‘यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ इङ्‌गाॽ आन्‍दाङ्‌बान् अक्‍खे मे़त्तु, 
\q1 के़निङ्‌मिहाॽ के़युक्‍को इङ्‌गाॽ मे़न्‍दाःत्‍छिङ्‌ङे थारिक् 
\q1 आजुप्‍साङ् ले़प्‍माङ् खे़ने़ॽ युङे़ॽओ॥’\f * \fr 22:44 \ft निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ११०.१\f* 
\p  
\v 45 दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ए खुने़ॽ आदाङ्‌बे लॽरिक् मे़त्तुने़ फाॽग्र आक्‍खेलॽरिक् ख्रिस्‍ते़न्‌दाउदरे़ कुस्‍साः पोःङ्‌बाबे?”  
\v 46 आत्तिन्‍हाॽरे़आङ्‌पाःन्सुत्‍लाधिक् नोगप् पिमा मे़न्‍छुक्‍तुन्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् ये़न्‍नाङ्‌धो आत्तिन्‍हाॽरे़आङ्‌खुने़ॽ पाःन् सेःन्‍दोःमा आःन्‍छिङ्‌माआङ्‌मे़न्‍छुक्‍तुन्‍लो॥ 
\c 23  
\s1 ये़सुरे़ साम्‌योथिम् लाम्‍लोःबाहाॽ फे़ःक्‍तुसिॽ 
\r मर्कुस १२.३८-४०, लुका ११.३७-५२, २०.४५-४७ 
\p  
\v 1 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़प्‍मो के़जुम्‍बा मनाहाॽ नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसि,  
\v 2 “साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिहाॽरे़ मोसारे़ साप्‍तुबा साम्‌योथिम्‍मिन्‌पोधक्‍मा युक् मे़गत्तुॽ॥  
\v 3 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ के़म्‍मे़त्ति के़म्‍हुॽरिबा पाःन्‍निन् खिनिॽ इःप्‍मा नाःप्‍मा पोःङ्, कर खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़जोगुबा हे़क्‍के मे़जोगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़बाःत्तुबा पाःन्‍हाॽ कुइसिःक्‍ग आबाङेआङ् मे़न्‍जोगुन्‍लो॥  
\v 4 खे़ङ्‌हाॽरे़ग के़लिःप्‍पा कक्‌हे़क्‍तङ्‌बा के़साक्‍पा थिम्‍हाॽ मे़जोगुआङ् मनाहाॽ मे़गुःत्तुसिॽ, कर कक् याङ्‌याङ् लॽर फाॽआङ् आबाङे हुक्‍चोधिक्‍किल्‍ले़आङ् मे़न्‍छुस्‍सुन्‍लो॥  
\v 5 खे़ङ्‌हाॽरे़ग नुःबा पाःन्‍हाॽ मनाहाॽ ओसेःन्‍धाक्‍मासि फाॽआङ्‌लक् मे़जोगुरो–खे़ङ्‌हाॽरे़ साम्‌योथिम् इङ्‌जाःङ् साप्‍मा याक्‍मनाबा माक्‍पे़न्‍छाप्‍हाॽ यम्‍ब्‌यम्‍बा\f * \fr 23:5 \ft यहुदिहाॽरे़ चुक्‍सा कुसुङ्‌मा मे़जोगु हे़क्‍क्‍याङ् कुभा साम्‌योथिम् इङ्‌जाःङ्‌हाॽ मे़साप्‍तुआङ् खे़न् कुसुङ्‌माओ मे़याक्‍तु॥ खे़न् कुसुङ्‌मान् माक्‍पे़न्‍छाप् मे़मे़त्तुरो॥ लाम्‍दिःक् १३.९, १६ हे़क्‍क्‍याङ् साम्‌योथिम् साप्‍ला ६.८ नु ११.१३-२१ निःरे़ॽ॥\f* मे़जोगुआङ् हुक्‍को नु तोवाबो मे़भत्‍छुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् चाङ् तेःत्तो केःम्‍ब्‌केःम्‍बा पोरोःक्‌वाहाॽ मे़भत्‍छुॽ॥  
\v 6 खे़ङ्‌हाॽ साभाङ्‌जा नु यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मोबा तुम्‍म्‍याङ्‌हाङ् युक्‍नाहाॽओ युङ्‌मा खुनिॽ सिराॽ थाङ्‌लो॥  
\v 7 हे़क्‍क्‍याङ् पाङ्‌जुम्‍मो मनाहाॽरे़ सेवा मे़मे़त्तुसिबा नु सिक्‍साम्‍बे लॽरिक् मे़मे़त्तुसिबा खुनिॽ सिराॽ थाङ्‌लो॥  
\v 8 कर खिनिॽग आत्तिन्‍हाॽरे़आङ्‌सिक्‍साम्‍बे लॽरिक् के़मे़म्‍मे़त्तिन्‍लरो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽग थिक्‍लक् सिक्‍साम्‍बान् के़गत्तुम्‍लो, हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽ के़रे़क्‍क फुॽनुसाॽ नु ने़ॽनुसाॽ हे़क्‍केनिङ्‌लो॥  
\v 9 इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो ‘पाःए’ लॽरिक् वेॽ आत्तिन्‍हाॽआङ् मे़मे़त्ते़म्‍सिम्‍मिन्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽग थिक्‍लक् निङ्‌वाॽफुपाः के़गत्तुम्‍लो, खुने़ॽग साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङो वाॽरो॥  
\v 10 आत्तिन्‍हाॽरे़आङ्‌‘सिक्‍साम्‍बे’ लॽरिक् के़मे़म्‍मे़त्तिन्‍लरो थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽग थिक्‍लक् सिक्‍साम्‍बान् के़गत्तुम्‍लो, खुने़ॽग निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍तरो॥  
\v 11 खिनिॽ लुम्‍मो के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ के़ये़क्‍पा मनाःन् हाराॽ खे़न् खिनिॽ सेवारोबा पोःङ्‌मा पोःङ्‌लो॥  
\v 12 आत्तिल्‍ले़ यम्‍बा ले़ङ्‌सिङ्‌मा कोःत्तुॽ, खे़ङ्‌ग चुक्‍सा पोःङ्‌लो, हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिन् चुक्‍सा ले़ङ्‌सिङ् खे़ङ्‌ग यम्‍बा पोःङ्‌लो॥ 
\p  
\v 13 खिनिॽ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिसे, के़जिःत्ति के़स्‍ये़ॽइरो! साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिल्‍ले़ कुलाम्‍मिन् वेॽ मनाहाॽरे़ लागि के़साक्‍तुम्‍माङ् के़वयिॽरो, हे़क्‍क्‍याङ् आबाङेआङ् खे़प्‍मो खिनिॽ के़न्‍लासिन् हे़क्‍क्‍याङ् लाःप्‍मा के़गोःप्‍पा वेॽ मनाहाॽआङ् लाःप्‍मा के़म्‍बाङ्‌घुम्‍सिम्‍मिन्‍लो॥  
\v 14 ((खिनिॽ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिसे, के़जिःत्ति के़स्‍ये़ॽइरो! खिनिॽग मेमेदुमाहाॽ इङ्‌गे़ले़क्‍तुम्‍सिम्‍माङ्‌खुनिॽ हिम्‍धाःङ्‌हाॽ के़नाप्‍तुम्‍सिम्‌, कर नुःबा ओसेःन्‍धाक्‍सिङ्‌मारे़ लागि केःम्‍ब्‌केःम्‍बा तुवा के़जोगुम्॥ खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खिनिॽ खुम्‍दिङ्‌ङिङ्‌ग से़क्‍खासाङ् साॽरिक् किप्‍मा के़घुःबा पोःङ्‌लो॥))  
\v 15 खिनिॽ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिसे, के़जिःत्ति के़स्‍ये़ॽइरो! खिनिॽग थिक् मनाःन् यहुदि साम्‌योओ ताःप्‍मा फाॽआङ् लाजेॽ नु वाहङ् खाराक् लाम्‍दिःक् के़जोगिरो, हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् मनाःन् यहुदि साम्‌योओ के़दाःरुम्‍माङ्‌ग खे़न् खिनिॽनुःल्‍ले़आङ् साॽरिक् खे़मायङ्‌सङ्‌ङो खुम्‍दिङ् के़घोःबा के़जोगुम्‍लो॥ 
\p  
\v 16 खिनिॽ मिक्‍फःम्‍बा लाम्‍लोःबासे, के़जिःत्ति के़स्‍ये़ॽइरो! आत्तिन्‌माङ्‌हिम्‍मिल्‍ले़ कुमिङ्‌ङो माङ्‌हे़क्‍सिङ् खे़ङ्‌ग थेआङ् मे़ःन्‍लो, कर आत्तिन्‌माङ्‌हिम्‍मोबा साम्‍म्‍याङ्‌ङिल्‍ले़ कुमिङ्‌ङो माङ्‌हे़क्‍सिङ् खे़न् कुबाःन्‍निल्‍ले़ खेःङ्‌सिङ्‌लो लॽरिक् खिनिॽ के़बाःत्तुम्॥  
\v 17 खिनिॽ मिक्‍फःम्‍बा अदङ्‌से! साम्‍म्‍याङ्‌ङिन् यम्‍बाबि साम्‍म्‍याङ्‌ङिन् सेसे के़जोःक्‍पा माङ्‌हिम्‍मिन् यम्‍बाबि?  
\v 18 खिनिॽ अक्‍खेलॽरिक्‍काङ् के़बाःत्तुम्, ‘आत्तिन्‌ले़त्तिङ्‌तोःम्‍मादे़न्‍निल्‍ले़न् माङ्‌हे़क्‍सिङ् खे़न् थेआङ् मे़ःन्‍लो, कर आत्तिन्‌ले़त्तिङ्‌तोःम्‍मादे़न्‍नोबा चोफाॽले़न् माङ्‌हे़क्‍सिङ् खे़न् कुबाःन्‍निल्‍ले़ खेःङ्‌सिङ्‌लो॥’  
\v 19 खिनिॽ मिक्‍फःम्‍बा मनासे, चोफाॽइन् यम्‍बा बि चोफाॽइन् सेसे के़जोःक्‍पा ले़त्तिङ्‌तोःम्‍मादे़न्‍निन् यम्‍बाबि?  
\v 20 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ आत्तिन्‌ले़त्तिङ्‌तोःम्‍मादे़न्‍निल्‍ले़न् माङ्‌हे़क्‍सिङ् खे़न्‌खे़प्‍मो के़रे़क् के़ने़बाल्‍ले़न्‍नाङ् माङ्‌हे़क्‍सिङ्‌लो॥  
\v 21 हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिन्‌माङ्‌हिम्‍मिल्‍ले़न् माङ्‌हे़क्‍सिङ् खे़ङ्‌ग खे़प्‍मो के़वाॽबाल्‍ले़न्‍नाङ् माङ्‌हे़क्‍सिङ्‌लो॥  
\v 22 आत्तिन्‌साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङिल्‍ले़न् माङ्‌हे़क्‍सिङ् खे़ङ्‌ग निङ्‌वाॽफु युक्‍ना नु खे़प्‍मो के़युङ्‌बा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़न्‍नाङ् माङ्‌हे़क्‍सिङ्‌लो॥ 
\p  
\v 23 खिनिॽ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिसे, के़जिःत्ति के़स्‍ये़ॽइरो! खिनिॽ इक्‍ताप्‍पोलाम् नाम्‍सुना, सःप्‍फा नु हिम्‍चे़म्‍भे़न् हे़क्‍तङ्‌बा मारुक्‍हाॽरे़न्‍नाङ् थिबोःङ्‌लक् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् के़बिरुम्, कर नुःरिक्‍काङ् खासे़न् के़न्‍जोगुम्‍सिम्‍मिन्, वेॽ मनाहाॽ लुङ्‌माॽ के़न्‍दुक्‍तुम्‍सिम्‍मिन्‌, हे़क्‍क्‍याङ् नसाःन् के़न्‍जोगुम्‍मिन्‍लो॥ कन् नाःप्‍माए के़बोःङ्‌बा साम्‌योथिम्‍बा पाःन्‍हाॽ के़न्‍नाःत्तुम्‍मिन्‍लो॥ खिनिॽग थिबोःङ्‌लक् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् के़बिरुम्‍मिल्‍ले़ कन् नुःरिक्‍काङ् खासे़न् चोःक्‍मा, वेॽ मनाहाॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍मासि नु नसाःन् चोःक्‍मा के़लॽबा साम्‌योथिम्‍मोबा नाःप्‍माए के़बोःङ्‌बा पाःन्‍हाॽआङ् चोगे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 24 खिनिॽ मिक्‍फःम्‍बा लाम्‍लोःबासे, खिनिॽ सिक्‍चाहाॽ के़साःक्‍तुम् के़लःत्तुम्‍सिम्, कर उमेःन् के़लरुम्‍लो॥  
\v 25 खिनिॽ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिसे, के़जिःत्ति के़स्‍ये़ॽइरो! खिनिॽग खोर्याःन् नु चे़त्‍थ्‍याःन्‌लाःक्‍कात्‍लक् वागे़हप्‍तुम्, कर सिगाङ्‌ग इङ्‌गाॽरक् चाङ् थुङुङ् के़लॽबा निङ्‌वाॽ चोःक्‍मान्‌नु मनाहाॽ के़नाप्‍तुम् के़दाःरुम्‍सिबा पाःन्‍हाॽरे़ के़दिम्‍सिआङ्‌के़वयिॽरो॥  
\v 26 मिक्‍फःम्‍बा फरिसिसे, के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगि खोर्याःन् कुसिगाङ् वाहप्‍ते़म्‍मे़ॽ, हे़क्‍केलॽरिक् लाःक्‍कात्ताङ् सेसे पोःङ्‌लो॥ 
\p  
\v 27 खिनिॽ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिसे, के़जिःत्ति के़स्‍ये़ॽइरो! खिनिॽग चुनि खाम्‍मिल्‍ले़ ले़ङ्‌मनाबा इःप्‍पुङ् कुइसिःक् के़जोगिॽरो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़न् ओमे़प्‍माल्‍ले़ लाःक्‍कात्‍लाम् नुःबा थाःप्‍साङ् सिगाङ्‌ग के़सिःबा मनाःल्‍ले़ कुये़प् नु के़जिःम्‍बा पाःन्‍निल्‍ले़ कुधिम् चोःक्‍लो॥  
\v 28 हे़क्‍केलॽरिक् खिनिॽ मनाहाॽनु लाःक्‍कात्‍लाम् साम्‌योनिबा के़धाबिसाङ् सिगाङ्‌ग निङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा नु ताप्‍फे़ःम्‍बा के़जोगिॽरो॥  
\v 29 खिनिॽ कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु फरिसिसे, के़जिःत्ति के़स्‍ये़ॽइरो! खिनिॽ सुधे़बा ताक्‍थे़बाहाॽरे़ मे़से़रुसिबा माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽरे़ खुनिॽ इप्‍पुङ्‌ङिन् के़जोगुम्, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़लुःन्‍दुसिबा साम्‌योनिबा मनाहाॽरे़ खुनिॽ इप्‍पुङ्‌ङिन् के़साःक्‍तुम् के़जोगुम्‍लो॥\f * \fr 23:29 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽरे़ खुनिॽ इप्‍पुङ्‌ङिन् खिनिॽ के़से़त्तुम्-के़जोगुम् हे़क्‍क्‍याङ् साम्‌योनिबा मनाहाॽरे़ खुनिॽ इप्‍पुङ्‌ङिन् के़साःक्‍तुम्-के़जोगुम्‍लो॥”\f* 
\v 30 हे़क्‍क्‍याङ् के़बाःत्तुम्, ‘आनिगे़ सुधे़बा ताक्‍थे़बाहाॽरे़ खुनिॽ ये़म्‍मो आनिगे़ वयिगे़ल्‍ले़ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽ से़प्‍मासि चुम् मे़मे़त्तुम्‍सिम्‍बे़म्‍बा वये़रो॥’  
\v 31 हे़क्‍केलॽरिक् के़बाःत्तुम्‍मिल्‍ले़ खिनिॽ आबाङे आनिगे़ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽ के़से़प्‍पाहाॽरे़ खुनिॽ थाःक्‍मे़न्‍छाॽसिगे़ फाॽआङ् तोःन्‍दि के़बिरुम्‍लो॥  
\v 32 हे़क्‍केलॽरिक् खिनिॽ थाःक्‍थे़बाहाॽरे़ मे़हेःक्‍तुबा लायोःन् खिनिॽ के़त्ते़म्‌सुरे़म्‍मे़ॽओ!  
\v 33 असेःक्‍पासे, खिनिॽ ताङ्‌बु असेःक्‍किल्‍ले़ कुस्‍साःसे, आक्‍खेलॽरिक् खे़मायङ्‌सङ्‌ङोबा खुम्‍दिङ्‌लाम् के़बिन्‍दिबाबे?  
\v 34 हे़क्‍केःल्‍ले़ नुःरिक्‍काङ् खे़प्‍से़म्‍मे़ॽओ, ताःन्‍दि खिनिॽओ इङ्‌गाॽ माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽ, सिक्‍कुम्‍साबा मनाहाॽ नु साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ पाङ्‌घुङ्‌सिङ्‌लो॥ खे़ङ्‌हाॽओ कुभा खिनिॽ के़से़रुम्‍सिम्, कुभा सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ् के़भोःन्‍दुम्‍सिम्, हे़क्‍क्‍याङ् कुभाग यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मो ते़ःम्‍भुक् के़याक्‍तुम्‍सिम्‍माङ् ये़क्‌यक् थप्‍मा निङ्‌घुम् के़मे़त्तुम्‍सिम्‍लो॥  
\v 35 हे़क्‍केलॽरिक् कन् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो मे़से़रुसिबा के़रे़क् साम्‌योनिबा मनाहाॽ हाबिले़न्‍नाङ्‌धो माङ्‌हिम् नु ले़त्तिङ्‌तोःम्‍मादे़न् लुम्‍मो के़से़रुम्‍बा बेरेक्‍याहले़ कुस्‍साः जकरिया थारिक्‍पा खुनिॽ माक्‍खिॽइल्‍ले़ खिनिॽ के़दे़त्तिरो॥\f * \fr 23:35 \ft हिब्रु सुवाङ्‌स्‍मा साम्‌योसाप्‍लाओ के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ तगि मे़से़रुबा मनाःन् हाबिल वये़ (तोलिङ्‌सोमु ४.८), हे़क्‍क्‍याङ् कुनुप्‍मो मे़से़रुबा मनाःन् जकरिया वये़ (२ साप्‍मुन्‍धुम् २४.२०-२२)॥\f* 
\v 36 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, कन् के़रे़क् पाःन्‍निल्‍ले़न्‌आप्‍तिक्‍किन् कन् ये़म्‍मोबा मनाहाॽ सम्‍दाङ् थाःरो॥” 
\s1 ये़सुरे़ यरुसले़म्‍मिन् लुङ्‌माॽ तुक्‍तुॽ 
\r लुका १३.३४-३५ 
\p  
\v 37 “यरुसले़म्‍मोबा मनासे, यरुसले़म्‍मोबा मनासे, खिनिॽग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽ के़से़रुम्‍सिम्, निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ खिनिॽओ पाङ्‌घुसिबा इङ्‌साबाहाॽ लुङ्‌ङिल्‍ले़ के़बःत्तुम्‍सिम्‍लो॥ आक्‍खे़न् ले़ङ् खिनिॽ मुॽइदाङ्‌साहाॽ वामाःप्‍माल्‍ले़ वाज्‍याःक्‍हाॽ कुप्‍तुसिबा कुइसिःक् खिनिॽ साःहाॽ सुम्‍मासि निङ्‌वाॽ चोगुङ्, कर खिनिॽ के़न्‍दे़न्‍दिन्‍लो॥  
\v 38 ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽओ, निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ खिनिॽ हिम्‍मिन्\f * \fr 23:38 \ft “खिनिॽ हिम्‍मिन्” लॽरिक् साप्‍ते़बान् माङ्‌हिम् फाॽआङ् कुसिङ् निःप्‍मा पोःङ्‌लो॥\f* मना मे़ःन्‍ने लाम्‍धेःप् चिए़त्‌ए़त्तुॽरो॥  
\v 39 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, ‘दाङ्‌बाल्‍ले़ कुमिङ्‌ङो के़दाःबान् मुॽइसाबारो’\f * \fr 23:39 \ft निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ११८.२६\f* लॽरिक् के़म्‍बाःत्तुम्‍मिन्‍ल थारिक् याम्‍मो याप्‍मि के़न्‍निःसिन्‍लो॥” 
\c 24  
\s1 कुनुप्‍मा ये़न्‍निल्‍ले़न् मिक्‍सेःन्‍हाॽ 
\r मर्कुस १३.१-२, लुका २१.५-६, मर्कुस १३.३-१३, लुका २१.७-१९ 
\p  
\v 1 ये़सुःन् माङ्‌हिम्‍मोलाम् पेर पत्‍छे़ल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ माङ्‌हिम्‍मिल्‍ले़न् नुःब्‌नुःबा हिम्‍हाॽ खुने़ॽ ओसेःन्‍धाक्‍मा फाॽआङ् कुबेसाङ् मे़द्‌ये़॥  
\v 2 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “कन् के़निःसुम्‍बा हिम्‍हाॽरे़ कुयाःम्‍बेओ से़क्‍खा पाःन् मे़त्‍निङ्, थिक् लुङ्‌सम्‍दाङ् वेॽ लुङ्‌धिक्‍काङ् मे़न्‍ने़ए थारिक् कङ्‌हाॽ के़रे़क् मे़यः मे़बेःक्‍लो॥” 
\p  
\v 3 याङ्‌सि ये़सुःन् जैतुन कोःक्‍माओ वये़ल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़द्‌ये़आङ् स्‍वाःत्ताङ् सेःन्‍मे़दोसु, “दाङ्‌बे, कन् पाःन्‍हाॽ आप्‍फाल्‍ले़ पोःङ्‌बाबे? खे़ने़ॽ के़युःमा ये़म्‍मिन् नु कन् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा ये़म्‍मिल्‍ले़ कुनुप्‍मा मिक्‍सेःन्‍निन् आमे़त्ते़ॽओ॥” 
\p  
\v 4 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “सिङ्‌सिङ् लॽरे़म्‍मे़ॽओ, आत्तिल्‍ले़आङ् खिनिॽ इङ्‌गे़न्‍ले़क्‍तिन्‍लरो,  
\v 5 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ यरिक् मनाहाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍ते़न्‌इङ्‌गाॽएरो लॽरिक् मे़बाःत्तुर इङ्‌गाॽ आमिङ्‌ङो मे़दारो, हे़क्‍क्‍याङ् यरिक् मनाहाॽ इङ्‌मे़ले़क्‍तुसिॽरो॥  
\v 6 खिनिॽग थङ् नु थङ्‌हाॽरे़न् हयङ्‌किल्‍लिङ्‌हाॽ के़घे़प्‍सुम्, कर खिनिॽ निङ्‌वाॽ मे़मये़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥ कङ्‌हाॽग पोःङ्‌माए पोःङ्, कर बा खे़न् ये़म्‍मोएग इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़ कुनुप्‍मान् मे़दाने़न्‍लो॥  
\v 7 मे़न्‍छाम् सुवाङ्‌हाॽ नु लाजेॽहाॽ लुम्‍मो थङ् पोःक्, यरिक् ते़न्‍नो यम्‍बा साक् पोःक् हे़क्‍क्‍याङ् लुप्‍लि थाङ्‌लो॥  
\v 8 कङ्‌ग के़दाःबार के़बप्‍पा किप्‍मा के़घुःबा तुक्‍खेहाॽरे़ कुहेःक्‍सिङ्‌मारक्‍लो॥ 
\p  
\v 9 हे़क्‍क्‍याङ् खिनिॽग मनाहाॽरे़ के़म्‍दे़म्‍सिआङ् तुक्‍खे के़म्‍जाःत्तिॽ, हे़क्‍क्‍याङ् के़म्‍से़रिॽरो॥ खिनिॽ याप्‍मि नसाःन् के़जोगिबाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ के़रे़क् मे़न्‍छाम् सुवाङ्‌हाॽरे़ के़म्‍जिःत्तिॽरो॥  
\v 10 खे़न् ये़म्‍मो यरिक् मनाहाॽ नसाःन्‍लाम् मे़नुःङ्‌ङाङ्‌इङ्‌मे़ले़क्‍सिङ्‌ङाङ् मे़जिःत्‍छिङ्‌लो॥  
\v 11 हे़क्‍केलॽरिक् इङ्‌ले़क्‍पा माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽ मे़लःन् मे़दाआङ् यरिक् मनाहाॽ इङ्‌मे़ले़क्‍तुसिॽरो॥  
\v 12 ताप्‍फे़ःम्‍बा पाःन्‍हाॽ पोःर पेःक्‍पाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ यरिक् मनाहाॽरे़ से़क्‍खा निङ्‌वाॽओनु लुङ्‌माॽ तुक्‍सिङ्‌मा मे़ले़रुरो॥  
\v 13 कर आत्तिल्‍ले़ कुनुप्‍मो थारिक् थरुॽ, खे़ल्‍ले़ए से़न्‍लप् खोःसुॽरो॥  
\v 14 हे़क्‍क्‍याङ् मे़न्‍छाम् सुवाङ्‌हाॽरे़ मे़घे़प्‍सुर फाॽआङ् निङ्‌वाॽफुहाङ्‌जुम्‍ले़न् सुनाइङ्‌ङिन् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍को खाराक् इङ्‌भोःॽ, हे़क्‍क्‍याङ् कुनुप्‍मान् ताःरो॥ 
\s1 किप्‍मा के़घुःबा ये़म् 
\r मर्कुस १३.१४-२३, लुका २१.२०-२४ 
\p  
\v 15 माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा दानिएलरे़ पाःत्तुबा सिक्‍के़ले़ःङ्‌बान् माङ्‌हिम्‍मोबा सेसे दे़न्‍नो ये़प्‍पा के़निःसुम्‍लो॥”\f * \fr 24:15 \ft दानिएल ९.२७, ११.३१, १२.११\f* (हाराॽ के़निःप्‍पाहाॽरे़ कन् पाःन्‍निन् कुसिङ् मे़निःत्तुररो!)  
\v 16 “खे़न् ये़म्‍मो यहुदियाबा मनाहाॽ कोःक्‍मा फाङ्‌जङ् हे़ङ्‌घाःत्ति मे़घे़त्‍छिङ् मे़बेःक्‍लरो॥  
\v 17 खे़न् ये़म्‍मो हिम् सम्‍दाङ् के़वाॽबा मनाःन् चिगःक्‌वा लाःसे़ हिम् सिगाङ् मे़लाःत्‍ने़न्‍ल॥  
\v 18 प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पो के़वाॽबान् हाराॽ कुसुङ्‌घेःक्‌वा लाःसे़ कुहिम्‍मो मे़नुःङ्‌ने़न्‌मे़बेःक्‍ने़न्‍लरो॥  
\v 19 कन् ये़म्‍मिङ्‌ग मे़न्‍छुक्‍मा नु सावामाहाॽरे़ लागि आक्‍खे़न् किप्‍मा के़घुःबा पोःङ्‌ङि!  
\v 20 चुङ्‌वाःम्‍मा ये़म्‍मो नु नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो खिनिॽ खे़त्‍छिङ्‌मा मे़बोःङ्‌ने़न्‍ल फाॽआङ् तुवा चोगे़म्‍मे़ॽओ॥\f * \fr 24:20 \ft खे़न् लाजेॽओ चुङ्‌वाःम्‍माओ यरिक् वाहित् के़धाःबा नु चुङ्‌गे़जिक्‍पा ये़म् पोःङ्‌बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ लाम्‍दिःक् चोःक्‍मा साक्‍लो॥ हे़क्‍क्‍याङ् यहुदि साम्‌योथिम्‍मो नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍नो किलोमितरधिक् थारिक्‍लक् लाङ्‌घेःक्‍मा सुक्‍के़दे़प्‍पा थिम् वये़॥\f* 
\v 21 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़न् ये़म्‍मो अक्‍तङ्‌बा किप्‍मा के़घुःबा तुक्‍खेःन् ताःरो॥ अक्‍तङ्‌बा तुक्‍खेःङ्‌ग इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मान् नावागे़न् चइःत् ने़स्‍से़आङ्धो आल्‍लो थारिक् मे़म्‍बोःङ्‌ङे वाॽ, हे़क्‍क्‍याङ् ताःन्‍दि याम्‍मो आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़बोःङ्‌ने़ल्‍लो॥  
\v 22 निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ खे़न् ये़न्‍हाॽ ताङ्‌सा मे़जोगुन्‍निल्‍ले़ग आत्तिन् मनाहाॽआङ् हिङ्‌मा मे़न्‍छुक्‍ते़न्‍बारो॥ कर खुने़ॽ सेगुसिबाहाॽ मे़हिङ्‌ल फाॽआङ् खे़न् ये़न्‍हाॽ ताङ्‌सा पोःक्‍खे़बारो॥ 
\p  
\v 23 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् ये़म्‍मो मनाहाॽरे़ ‘ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽ, निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍ते़न्‌कप्‍मो वाॽ’ इग्र ‘खुने़ॽ खे़प्‍मो वाॽ’ लॽरिक् मे़बाःत्तुर मे़दाःल्‍ले़ नसाःन् मे़जोगे़म्‍सिम्‍मिन्‍ने़ॽओ॥  
\v 24 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌ले़क्‍पा ख्रिस्‍तहाॽ नु इङ्‌ले़क्‍पा माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽ मे़लःन् मे़दाआङ् पयम् यम्‍बा मिक्‍सेःन् नु निङ्‌वाॽ के़माबा पाःन्‍हाॽ मे़जोगुआङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेगुसिबा मनाहाॽआङ् खुनिॽ सुक्‍सुक् इङ्‌मे़ले़क्‍तुसिॽरो॥  
\v 25 ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽ, कन् पाःन्‍हाॽ पोःङ्‌मानुःल्‍ले़ तगिए खिनिॽ मे़त्‍निङ्‌ङाङ् वाॽआरो॥ 
\p  
\v 26 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ मनाहाॽरे़ ‘ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽ, ख्रिस्‍ते़ङ्‌ग ये़ःङ्‌घादे़न्‍नो वाॽ’ के़म्‍मे़त्तिग्र, ओमे़त्‍छे़ खे़प्‍मो मे़बेगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ, इग्र ‘ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽ, खुने़ॽ कप्‍मो सिगाङ्‌बा याक्‍फाङ्‌ङो वाॽ’ के़म्‍मे़त्तिसाङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ पाःन्‍निन् नसाःन् मे़जोगे़म्‍मिन्‍ने़ॽओ॥  
\v 27 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ कुयुःमाङ्‌ग साःम्‍भे ले़क्‍किल्‍ले़ के़रे़क् ताङ्‌साक्‍पे़न्‌थोॽरुबा कुइसिःक्‍के पोःङ्‌लो॥  
\v 28 आत्तो सिनुःन् ने़ॽ, खे़प्‍मोए किदाबाहाॽआङ् मे़जुम्‍लो॥”\f * \fr 24:28 \ft खे़न् फाॽइन् के़रे़क् मनाहाॽरे़ मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ कुयुःमान् कुसिङ् मे़निःत्तुॽ॥\f* 
\s1 मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ कुयुःमान् 
\r मर्कुस १३.२४-२७, लुका २१.२५-२८ 
\p  
\v 29 “खे़न् किप्‍मा के़घुःबा तुक्‍खेःन् एगाङ् खिमो 
\q1 ‘नाम्‍मिन् खामाक्‍लो, 
\q1 लाबाल्‍ले़ ओःत्ति मे़बिरुन्‍लो, 
\q1 ताङ्‌साक्‍पोबा खेःम्‍सिक्‍पाहाॽ मक्मे़धाःरो, 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् ताङ्‌साक्‍पोबा मुक्‍साम्‍हाॽ मे़यङ्‌लो॥’\f * \fr 24:29 \ft यसैया १३.१०, ३४.४, योएल २.१०\f* 
\m  
\v 30 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् ये़म्‍मो ताङ्‌साक्‍पो मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ कुयुःमाल्‍ले़न् मिक्‍सेःन्‍निन् थाःप्‍पाङ् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा के़रे़क् मे़न्‍छाम् सुवाङ्‌हाॽ मेरिङ् मे़धक्‍लो॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़न्‍छाम्‍साःन् ताङ्‌साक्‍पो मुक्‍साम् हे़क्‍क्‍याङ् पयम् मिमिदिङ्‌ङिन्‍नु खाप्‍मिःत्तो युःर पप्‍पा मे़निःसुॽरो॥\f * \fr 24:30 \ft दानिएल ७.१३\f* 
\v 31 हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ सेगुसिबा मनाहाॽ सुम्‍से़ के़रे़क् पिसाङ्‌लाम् ताङ्‌साक्‍पाल्‍ले़ खोःप्‍तुबा नु इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़ ताःक्‍तुबाओ थुत्तुरिःप्‍पाल्‍ले़न् पयम् इक्‍लानु कुमाङ्‌लाइङ्‌बाहाॽ इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो पाङ्‌घु युःसुसिॽरो॥” 
\s1 पःत्‍छेॽबुङ्‌माल्‍ले़ कुबि 
\r मर्कुस १३.२८-३१, लुका २१.२९-३३ 
\p  
\v 32 “आल्‍ल पःत्‍छेॽबुङ्‌मोलाम् कन् पाःन्‍निन् कुसिङ् निःत्ते़म्‍मे़ॽओ, खे़ल्‍ले़ कुबोराःक्‍हाॽलाम्‍बा कुसङ् कुनःक्‍हाॽ लःम्‍मा हेःक्‍किल्‍ले़ हाङ्‌वाःम्‍मा ये़म्‍मिन् निःत्ताङ् त्‍ये़रो फाॽआङ् कुसिङ्‌के़निःत्तुम्॥  
\v 33 हे़क्‍केलॽरिक्‍के इङ्‌गाॽ पाःत्तुङ्‌बा कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ के़त्‍ल पेःक्‍पा के़निःसुम्‍मिल्‍ले़ मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ कुयुःमान् निःत्ताङ्‌ङे वाॽ फाॽआङ् कुसिङ्‌के़निःत्तुम्‍लो॥  
\v 34 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ मे़म्‍बोःङ्‌ङे थारिक् कन् मे़न्‍छाम् थाःक्‍हाॽ मे़न्‍छिःने़न्॥  
\v 35 ताङ्‌साक्‍पे़न्‌नु खाम्‍बेःक्‍मान् ले़क्‍काङ् पेःक्, कर इङ्‌गाॽ आबाःन्‍जाक्‍हाॽ आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़ले़क्‍ने़न् मे़बेःक्‍ने़न्‍लो॥” 
\s1 ये़सुरे़ कुयुःमाओ यारिप् वाॽमान् 
\r मर्कुस १३.३२-३७, लुका १७.२६-३०,३४-३६ 
\p  
\v 36 “आल्‍ल खे़न् ये़म् नु ये़न्‍हाॽ आप्‍फाल्‍ले़ पोःङ् फाॽआङ् आत्तिल्‍ले़आङ् मे़निःसुन्॥ साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा माङ्‌लाइङ्‌बा नु निङ्‌वाॽफुसाःल्‍ले़आङ् मे़निःसुन्‍लो, कर पानुदिङ् पाः निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़रक् निःसुॽरो॥ 
\p  
\v 37 हे़क्‍क्‍याङ् मे़न्‍छाम्‍साःन् नुःङ् युःल्‍ले़ नुहारे़ कुये़म् हे़क्‍केए पोःङ्‌लो॥  
\v 38 नुहाःन्‌वालाधाओ लाःसे़बा ये़म्‍मो थारिक्‍के मनाहाॽ मे़जर मे़धुङुर हे़क्‍क्‍याङ् मेःक्‍खिम् मे़जोगुर मे़वये़॥  
\v 39 हे़क्‍क्‍याङ् वादोःक्‍मा थाङे़आङ् निःम्‍मा सिःमानुःल्‍ले़ तगि थे पोःङ् के़लॽबान् खे़ङ्‌हाॽरे़ थेआङ् निङ्‌वाॽ मे़ङ्‌गत्तुन्‍लो॥ बा हे़क्‍केलॽरिक्‍के मे़न्‍छाम्‍साःल्‍ले़ कुयुःमान्‍नाङ् पोःङ्‌लो॥  
\v 40 खे़न् ये़म्‍मो ने़प्‍फु मनाहाॽ प्‍याङ्‌सिगे़न् इक्‍ताप्‍पो याःम्‍बक् चोःक्‍सुर याक्‍सिल्‍ले़ थिक्‍किन् तेॽ, वेॽस्‍मान् वाॽ लाःत्‍लो॥  
\v 41 हे़क्‍क्‍याङ् ने़प्‍फु मे़न्‍छुमाहाॽ लुङ्‌सुम्‍मो याॽ युःत्‍नु युङ्‌सिल्‍ले़ थिक्‍किन् तेॽ, वेॽस्‍मान् युङ्‌लाःत्‍लो॥  
\v 42 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खिनिॽआङ् आप्‍फाल्‍ले़साङ् यारिप् पोःक्‍खे़म्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खिनिॽ दाङ्‌बान् आप्‍फाल्‍ले़ युःबे के़लॽबान् खिनिॽ निङ्‌वाॽ के़ङ्‌गत्तुम्‍मिन्‍लो॥  
\v 43 हिम्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ खुःन्‍द्रिक्‍पे़न् आत्तिन् ये़म्‍मो ताः के़लॽबान् निङ्‌वाॽ खोःसुने़ फाॽग्र खे़ल्‍ले़ मे़न्‍इम्‍मे हिम्‍मिन् कोसुआङ् खे़न् खुःन्‍द्रिक्‍पे़न् खुःप्‍मा मे़बाङ्‌घुन् के़लॽबा पाःन्‍निन् कुसिङ् निःत्ते़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 44 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खिनिॽआङ् आप्‍फाल्‍ले़साङ् यारिप् वये़म्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मे़न्‍छाम्‍साःन् युः फाॽआङ् मे़न्‍इःत्ते के़वयिल्‍ले़ खुने़ॽ युःरो॥” 
\s1 नसाःन्‍साबा नु ताप्‍फे़ःम्‍बा सेवारोबाहाॽ 
\r लुका १२.४१-४८ 
\p  
\v 45 “आत्तिन् सेवारोबान् नसाःन्‍साबा नु सिक्‍कुम्‍साबा चोःक्, खे़न्‍निन् हिम्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ कुहिम्‍धाःङ्‌हाॽ ओमे़प्‍मा युक् पिरुआङ् खे़ल्‍ले़ वेॽ सेवारोबाहाॽ ये़म्‌ये़म्‍मो चामा-थुङ्‌मा पिरुसिॽरो॥  
\v 46 खे़न् हिम्‍दाङ्‌बान् नुःङ् ताःल्‍ले़ खे़न् सेवारोबाल्‍ले़ बा हे़क्‍केए चोगुर वाॽबा तुमुने़ फाॽग्र खे़न् थुम्‍घो पिरुॽरो॥  
\v 47 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, खे़न् हिम्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ खे़न् सेवारोबान् के़रे़क् कुयाङ्‌साकुन्‍धे सम्‍दाङ् युक् पिरुॽरो॥  
\v 48 कर खे़न् ताक्‍के़भे़ॽबा सेवारोबाल्‍ले़ कुनिङ्‌वाॽबो आन्‍दाङ्‌बान् माःङ्‌घा पेआङ् वाॽ,  
\v 49 हारा मे़दाने़न् लॽआङ् कुन्‍जुम् सेवारोबाहाॽ हिप्‍तुसिआङ् थिःमसाङ्‌हाॽनु चामा-थुङ्‌मा हेःक्‍तुॽने़ फाॽग्र  
\v 50 खे़ल्‍ले़ कुन्‍दाङ्‌बान् ताः लॽरिक् निङ्‌वाॽ मे़इःत्तुन्‍बा ये़म्‍मो कुन्‍दाङ्‌बान् ताःरो॥  
\v 51 हे़क्‍क्‍याङ् कुन्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ खे़न् साॽरिक् ते़ःम्‍भुक् याक्‍तुआङ् कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पाहाॽनु सोरिक् खुम्‍दिङ् पिरुॽरो॥ खे़प्‍मोग हाःप्‍मान् नु साॽरिक् तुक्‍खेःल्‍ले़ हाबोॽ ये़ःङ्‌मान् पोःङ्‌लो॥” 
\c 25  
\s1 थिबोःङ् सिसागे़न्‌मे़न्‍छियाॽहाॽरे़न् खे़दाॽइन् 
\p  
\v 1 ये़सुरे़ याम्‍मो पाःत्तु, “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग अक्‍तङ्‌बा चोःक्–ते़न्‍धाम्‍गे़न् मेःक्‍खिम्‍ले़न्‌नालिसाङ्‌ङिन् लाम्‍लक्‍से़ सेमि के़बङ्‌माआङ् के़बेःक्‍मा थिबोःङ् सिसागे़न्‌मे़न्‍छियाॽहाॽ मे़वये़॥  
\v 2 खे़ङ्‌हाॽओ ङासि कुनिसिःक् के़होःप्‍मा नु ङासि सिक्‍कुम्‍सामा मे़न्‍छियाॽहाॽ मे़वये़रो॥  
\v 3 खे़न् कुनिसिःक् के़होःप्‍मा मे़न्‍छियाॽहाॽरे़ सेमिःङ्‌ग मे़देॽरु कर निःङ्‌गेःन् मे़न्‌याङ्‌सिङ्‌ङिन्‍लो॥  
\v 4 कर खे़न् ङासि सिक्‍कुम्‍सामा मे़न्‍छियाॽहाॽरे़ग सेमिःन् नु निःङ्‌गेःन् कार्‍योमाहाॽओ मे़याङ्‌सिङ्‌लो॥  
\v 5 हे़क्‍क्‍याङ् ते़न्‍धाम्‍गे़न् मेःक्‍खिम्‍ले़न्‌नालिसाङ्‌ङिन् सुःसे़आङ् हारा मे़द्‌ये़ने़न्‍निल्‍ले़ग खे़ङ्‌हाॽ इत्‍थोॽवा लोःमा मे़हेःक्‍ते़आङ् मे़इप्‍से़रो॥  
\v 6 से़त्‍लुम्‍भक्‍ते़ल्‍ले़ ते़न्‍धाम्‍गे़न् नालिसाङ्‌ङिन् खा त्‍ये़रो, कुदुम्‍से़ लःन्‍दे़म्‍मे़ॽओ लॽरिक् पाःप्‍मनाबा इक्‍लाःन् मे़घे़प्‍सु,  
\v 7 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् सिसागे़न् मे़न्‍छियाॽहाॽ मे़बोगे़आङ् खुनिॽ सेमिःन् मे़हाःन्‍दुरो॥  
\v 8 खे़न् कुनिसिःक् के़होःप्‍माहाॽरे़ सिक्‍कुम्‍सामा मे़न्‍छियाॽहाॽ मे़मे़त्तुसि, ‘आनिगे़आङ् कुभा निःङ्‌गेॽ आबिरे़ॽना, आनिगे़ सेमिःङ्‌ग सिःमा इःत्ते़रो॥’  
\v 9 खे़न् सिक्‍कुम्‍सामा मे़न्‍छियाॽहाॽरे़ नोगप् मे़बिरुसि, ‘मे़ःन्‍लो, आनिॽ के़रे़क् के़दे़क्‍पा निःङ्‌गेॽग मे़गत्तुम्‍बे़न्‍लो॥ निःङ्‌गेॽ के़सङ्‌बाहाॽरो खिनिॽ पेगे़म्‍मे़ॽआङ् इङे़म्‍मे़ॽओ॥’ 
\p  
\v 10 कर खे़ङ्‌हाॽ निःङ्‌गेॽ इङ्‌से़ मे़बेर मे़बत्‍छे़ल्‍ले़ए ते़न्‍धाम्‍गे़न् मेःक्‍खिम्‌रे़ नालिसाङ्‌ङिन् के़रे़ त्‍ये़रो॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् यारिप् के़बोःङ्‌मा सिसागे़न् मे़न्‍छियाॽहाॽ खुने़ॽनु मेःक्‍खिम् साभाङ्‌जाओ मे़लाःसे़आङ् लाम्‍धेःप्‍पे़न्‌सुबे़रो॥  
\v 11 याङ्‌सि खे़न् कुनिसिःक् के़होःप्‍मा सिसागे़न् मे़न्‍छियाॽहाॽ मे़गे़रे़ मे़द्‌ये़आङ् अक्‍खेलॽरिक् मे़अःक्‍ते़, ‘दाङ्‌बे, दाङ्‌बे, आनिगे़ लागिआङ् लाम्‍धेःप्‍पे़न्‌हन्‍दे़ आबिरे़ॽना!’  
\v 12 कर खे़न् नालिसाङ्‌ङिल्‍ले़ नोगप् पिरुसि, ‘इङ्‌गाॽ से़क्‍खासाङ् कुसिङ् मे़निःत्‍निङ्‌ङिन्‍लो॥’  
\v 13 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ सिङ्‌सिङ् ये़क्‌ये़क्‍काङ्‌यारिप् वये़म्‍मे़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ आयुःमा ये़म्‍मिन् के़न्‍निःसुम्‍मिन्‍लो॥” 
\s1 सुम्‍सि सेवारोबाहाॽरे़न् खे़दाॽ 
\r लुका १९.११-२७ 
\p  
\v 14 ये़सुरे़ याम्‍मो मे़त्तुसि, “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌बा हाङ्‌जुम्‍मिङ्‌ग अक्‍तङ्‌बा चोःक्–माःङ्‌घा लाम्‍दिःक्‍को के़बेःक्‍पार के़बप्‍पा मनाधिक् वये़॥ खे़ल्‍ले़ कुसेवारोबाहाॽ उःत्तुसिआङ् कुयाङ्‌ङिन् फोःमा फाॽआङ् पिरुसिरो॥  
\v 15 खे़ल्‍ले़ थिक्‍किन् हे़न्‍छिङ् ङासि\f * \fr 25:15 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “ताले़न्‍त”॥ थिक् ताले़न्‍ते़न् ३४ के़.जि. योरे़॥\f* (५०००) साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि, वेॽस्‍मान् हे़न्‍छिङ् ने़त्‍छि (२०००) साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि, हे़क्‍क्‍याङ् सुम्‍सिगेःक्‍पे़न्‌हे़न्‍छिङ् थिक् (१०००) साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छिःन्‌याङ् के़ःमा मे़ले़स्‍सुबा कुइसिःक् पिरुसिरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् माःङ्‌घा लाम्‍दिःक्‍को पेरो॥  
\v 16 खे़न् हे़न्‍छिङ् ङासि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़घोःबा सेवारोबान् खिमो पेआङ् खे़न् याङ्‌ङिन् के़ःसुआङ् वेॽ हे़न्‍छिङ् ङासि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि थगुरो॥  
\v 17 हे़क्‍केलॽरिक्‍के हे़न्‍छिङ् ने़त्‍छि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़घोबे़ल्‍ले़आङ् वेॽ हे़न्‍छिङ् ने़त्‍छि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि थगु॥  
\v 18 कर हे़न्‍छिङ् थिक्‍लक् साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़घोःबा सेवारोबाङ्‌ग पेआङ् खाम्‍मिन् तयुआङ्‌कुन्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ कुयाङ्‌ङिन् खे़प्‍मो लुप्‍तु ने़स्‍सुरो॥ 
\p  
\v 19 यरिक् ये़म् एगाङ् खुनिॽ दाङ्‌बान् नुःक्‍खे़ त्‍ये़आङ् कुसेवारोबाहाॽ कुयाङ्‌ङिल्‍ले़न् खाराःत् नाःक्‍तुसि॥  
\v 20 खे़न् हे़न्‍छिङ् ङासि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़घोःबा सेवारोबे़ल्‍ले़ वेॽ हे़न्‍छिङ् ङासि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि तारुआङ् अक्‍खे मे़त्तु, ‘आदाङ्‌बे, हे़न्‍छिङ् ङासि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़बिराङ्‌ङाङ् वये़, कर ओमे़त्ते़ॽओ, इङ्‌गाॽ वेॽ हे़न्‍छिङ् ङासि थगुङ् पिने़आङ् वाॽरो॥’  
\v 21 कुन्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ खे़न् मे़त्तु, ‘नुःबा नु निङ्‌वाॽइरे़ खोःप्‍तुबा सेवारोबाए, नुःबा के़जोगुरो! खे़ने़ॽग मिसाक् याङ्‌ङो नसाःन्‍साबा के़बोःक्‍खे़, आल्‍ल यरिक् पाःन्‍नो युक् पिने़रो॥ आल्‍ल आनिॽ सोरिक् सःत्तिरो!’ 
\p  
\v 22 हे़क्‍क्‍याङ् हे़न्‍छिङ् ने़त्‍छि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़घोःबा कुसेवारोबाल्‍ले़ मे़त्तु, ‘आदाङ्‌बे, खे़ने़ॽग इङ्‌गाॽ हे़न्‍छिङ् ने़त्‍छि साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़बिराङ्‌ङाङ् वये़, कर ओमे़त्ते़ॽओ, इङ्‌गाॽ वेॽ हे़न्‍छिङ् ने़त्‍छि थगुङ् पिने़आङ् वाॽरो॥’  
\v 23 कुन्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ खे़न् मे़त्तु, ‘नुःबा नु निङ्‌वाॽइरे़ खोःप्‍तुबा सेवारोबाए, नुःबा के़जोगुरो! खे़ने़ॽग मिसाक् याङ्‌ङो नसाःन्‍साबा के़बोःक्‍खे़, आल्‍ल यरिक् पाःन्‍नो युक् पिने़रो॥ आल्‍ल आनिॽ सोरिक् सःत्तिरो!’ 
\p  
\v 24 आल्‍ल हे़न्‍छिङ् थिक् साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़घोःबा सेवारोबाल्‍ले़आङ् मे़त्तु, ‘आदाङ्‌बे, खे़ने़ॽग के़जिःप्‍पा के़जोःक् फाॽआङ् निःसुङ्‌ङाङ् वयाङ्‌लो॥ खे़ने़ॽ आत्तो चा के़न्‍देःसुन् खे़प्‍मो खे़ने़ॽ चा के़सुप्‍सुॽरो, आत्तो चा के़न्‍छे़सुन् खे़प्‍मोए चा के़भुङ्‌लो॥  
\v 25 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ इङ्‌गाॽ किःसाङ्‌ङाङ् के़याङ्‌ङिन् तेॽरुङ्‌ङाङ् खाम्‍मो चिक्‍खुङ्॥ ओमे़त्ते़ॽ, खे़ने़ॽ के़याङ्‌ङिन् खा कप्‍मो वाॽरो॥’ 
\p  
\v 26 खे़ल्‍ले़ कुन्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ खे़न् नोगप् पिरु, ‘खे़ने़ॽ ताक्‍के़भे़ॽबा नु कुले़म्‍गे़युबा सेवारोबाए! खे़ने़ॽग इङ्‌गाॽ आत्तो चा मे़देःआन् खे़प्‍मो चा सुप्‍सुङ्, आत्तो चा मे़से़ःसुङ्‌ङिन् खे़प्‍मो चा फुक्‍खुङ् फाॽआङ् के़निःसुआङ्‌ङे के़वये़रो॥  
\v 27 हे़क्‍केःल्‍ले़ आयाङ्‌ङिन् के़देॽरुआङ् सिङ्‌नाःत् के़गे़बाहाॽरो के़युक्‍खुल्‍ले़ पोःक्‍खे़बारो॥ हे़क्‍के के़जोगुल्‍ले़ इङ्‌गाॽ नुःक्‍खाङ् त्‍याङ्‌ङिल्‍ले़ आयाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साःग खोःसुङ्‌बा वये़रो॥  
\v 28 कन् सेवारोबाल्‍ले़ कत्तुबा याङ्‌ङिन् नाप्‍ते़म्‍मे़ॽआङ् थिबोःङ् हे़न्‍छिङ् साम्‍म्‍याङ् याङ्‌इत्‍छि के़गप्‍पे़न्‌पिरे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 29 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ के़गप्‍पाल्‍ले़ आल्‍लसाङ् यरिक् खोःसुआङ् खे़ल्‍ले़न् यरिक् पोःङ्‌लो॥ कर हाःत्‍ले़ मे़गत्तुन्, खे़ल्‍ले़ कत्तुबान्‍नाङ् नाप्‍लो॥  
\v 30 आल्‍ल खे़न् इनाःम्‍बा सेवारोबान् लाःक्‍कात् खादाम्‍मो लाप्‍फुःसे़म्‍मे़ॽ॥ खे़प्‍मो हाःप्‍मान् नु साॽरिक् तुक्‍खेःल्‍ले़ हाबोॽ ये़ःङ्‌मान् पोःङ्‌लो॥’” 
\s1 कुनुप्‍मा खासे़न् 
\p  
\v 31 “मे़न्‍छाम्‍साःन् कुमिमिदिङ्‌ङो के़रे़क् कुमाङ्‌लाइङ्‌बाहाॽनु युःल्‍ले़ खुने़ॽ मिमिदिङ्‌गे़न् कुहाङ्‌युक्‍नाओ युङ्‌सिङ्‌लो॥  
\v 32 इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा के़रे़क् मे़न्‍छाम् सुवाङ्‌हाॽ खुने़ॽ कुदगि मे़जुम्‍लो॥ हे़क्‍क्‍याङ् मे़ल्‍लुक्‍कम्‍बाल्‍ले़ मे़ल्‍लुक्‍हाॽ मे़न्‍दाक्‍हाॽलाम् से़न्‍दुसिबा कुइसिःक् मनाहाॽ से़न्‍दुसिरो॥  
\v 33 कुजुप्‍साङ् ले़प्‍माङ् मे़ल्‍लुक्‍हाॽ नु कुभे़न्‍छाङ् ले़प्‍माङ् मे़न्‍दाक्‍हाॽ से़न्‍दुसिरो॥  
\v 34 हे़क्‍क्‍याङ् हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुजुप्‍साङ् ले़प्‍माङ्‌बाहाॽ मे़त्तुसि, ‘पानुदिङ् आम्‍बारे़ मुॽइसाम् पिरुसिबासे, त्‍ये़म्‍मे़ॽओ, नावागे़न्‌चइःत् ने़स्‍से़आङ्धो खिनिॽ लागि यारिप् चोःक्‍मनाबा हाङ्‌जुम्‍मिन् युक्‍ते़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 35 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ आसे़त्‍लाःक्‍ते़आङ् वयाङ्‌ङिल्‍ले़ इङ्‌गाॽ कुजा याप्‍मि आगे़बिरि, आवामिःसे़आङ् वयाङ्‌ङिल्‍ले़ च्‍वाःत् याप्‍मि आगे़बिरि, इङ्‌गाॽ वाॽमा ते़न् मे़ःन्‍ने लाम्‍दिःक्‍पा पोःक्‍खाङ्‌ङाङ् वयाङ्‌ङिल्‍ले़ खिनिॽ हिम्‍मो याप्‍मि आगे़देॽरिरो॥  
\v 36 हे़क्‍क्‍याङ् इङ्‌गाॽ तेःप्‍फुङ् मे़ःन्‍ने वयाङ्‌ङिल्‍ले़ तेःत् याप्‍मि आगे़बिरि, इङ्‌गाॽ तुगाङ्‌ङाङ् वयाङ्‌ङिल्‍ले़ याप्‍मि कम्‍ब्राङ् आगे़मे़त्ति, हे़क्‍क्‍याङ् पुङ्‌लाहिम्‍मो मे़साक्‍ताङ्‌ङाङ् यागाङ्‌ङिल्‍ले़ याप्‍मि आगे़साॽरिरो॥’  
\v 37 हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् साम्‌योनिबाहाॽरे़ खुने़ॽ नोगप् मे़बिरु, ‘दाङ्‌बे, आप्‍फाल्‍ले़ खे़ने़ॽ साक्‍मे़न्‍जा निःआसिगे़आङ् कुजा पिआसिगे़बे? के़वामिःसे़बा निःआसिगे़आङ् च्‍वाःत् थुङ्‌मा पिॽआसिगे़बे?  
\v 38 हिम्‍धाःङ् मे़ःन्‍ने लाम्‍दिःक्‍पा के़बोःक्‍खे़बा निःआसिगे़आङ् हिम्‍मो तेॽआसिगे़बे? आप्‍फाल्‍ले़ तेःत् मे़ःन्‍ने निःआसिगे़आङ् तेःत् पिॽआसिगे़बे?  
\v 39 आप्‍फाल्‍ले़ खे़ने़ॽ के़दुगे़बा नु पुङ्‌लाहिम्‍मो के़यागे़बा निःआसिगे़आङ् साॽआसिगे़बे?’  
\v 40 हे़क्‍क्‍याङ् हाङ्‌ङिल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि ‘इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, कङ्‌हाॽओ के़वाॽबा आम्‍भुॽ आन्‍साॽसिओ लत्‍छा चुक्‍पाधिक् च्‍या के़मे़त्तुम्, खे़न् इङ्‌गाॽए याप्‍मि आगे़मे़त्तिबारो॥’  
\v 41 हे़क्‍क्‍याङ् हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुभे़न्‍छाङ् ले़प्‍माङ्‌बाहाॽ मे़त्तुसि, ‘खिनिॽ निङ्‌वाॽफु साक्‍मुराःल्‍ले़ के़दे़त्तिबासे, खिनिॽ इङ्‌गाॽओलाम् पेगे़म्‍मे़ॽओ॥ खिनिॽग माफे़न्‍साम्‍मिन् नु खुने़ॽ कुमाङ्‌लाइङ्‌बाहाॽ केःप्‍मासि फाॽआङ् यारिप् चोगुबा आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़न्‍छिःमना मि के़दिःप्‍पा खे़मायङ्‌सङ्‌ङो पेगे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 42 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ इङ्‌गाॽ आसे़त्‍लाःक्‍ते़आङ् वयाङ्‌ङिल्‍ले़ इङ्‌गाॽ कुजा याप्‍मि आगे़म्‍बिरिन्, आवामिःसे़आङ् वयाङ्‌ङिल्‍ले़ च्‍वाःत् थुङ्‌मा याप्‍मि आगे़म्‍बिरिन्,  
\v 43 इङ्‌गाॽ वाॽमा ते़न् मे़ःन्‍ने लाम्‍दिःक्‍पा पोःक्‍खाङ्‌ङाङ् वयाङ्‌ङिल्‍ले़ खिनिॽ हिम्‍मो याप्‍मि आगे़न्‍देॽरिन्, इङ्‌गाॽ तेःप्‍फुङ्‌मे़ःन्‍ने वयाङ्‌ङिल्‍ले़ तेःत् याप्‍मि आगे़म्‍बिरिन्, हे़क्‍क्‍याङ् इङ्‌गाॽ तुगाङ् हे़क्‍क्‍याङ् पुङ्‌लाहिम्‍मो साक्‍ताङ्‌ङाङ् यागाङ्‌ङिल्‍ले़ याप्‍मि आगे़न्‍छाॽरिन्‍लो॥’ 
\p  
\v 44 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़आङ् नोगप् मे़बिरु, ‘दाङ्‌बे, आप्‍फाल्‍ले़ आनिगे़ खे़ने़ॽ के़से़त्‍लाःक्‍ते़बा नु के़वामिःसे़बा हे़क्‍क्‍याङ् वाॽमा ते़न् मे़ःन्‍ने नु तेःप्‍फुङ् चाहाबा के़जोगे़बा, के़दुगे़बा नु पुङ्‌लाहिम्‍मो के़यागे़बा निःसुम्‍बे़आङ् कुभाॽ मे़बिआसिगे़न्बे?’  
\v 45 खे़न् ये़म्‍मो खुने़ॽ नोगप् पिरुसि, ‘इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, कन् आम्‍भुॽ आन्‍साॽसिओ आत्तिन् लत्‍छा चुक्‍साधिक् हे़क्‍के के़म्‍मे़त्तुम्‍मिन्, खे़न् इङ्‌गाॽए याप्‍मि आगे़म्‍मे़त्तिम्‍बारो॥’  
\v 46 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽग मे़न्‍नुप्‍मनाबा खुम्‍दिङ्‌ङो मे़बेःक्‍लो, कर साम्‌योनिबाहाॽग मे़न्‍नुप्‍मनाबा हिङ्‌मन्‍नो मे़बेःक्‍लो॥” 
\c 26  
\s1 ये़सुःन् से़प्‍मा चे़म्‍भन् 
\r मर्कुस १४.१-२, लुका २२.१-२, युहुन्‍ना ११.४५-५३ 
\p  
\v 1 ये़सुरे़ कन् के़रे़क् पाःन्‍हाॽ पाःत्तु सुरुआङ् खुने़ॽ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसि,  
\v 2 “यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‍मिन् ताःमा निये़न्‍लक् वाॽबाग खिनिॽ के़निःसुम्‍मेरो, हे़क्‍क्‍याङ् मे़न्‍छाम्‍साःन् सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङो फोःन्‍छे़ हुक्‍मे़सुप्‍तुॽरो॥”  
\v 3 खे़न् ये़म्‍मो तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽ मानिङ्‌वाॽफुसाम्‍बाल्‍ले़ कुहिम्‍मो मे़जुप्‍से़॥ खे़ल्‍ले़ कुमिङ्‌ग कैयाफास वये़॥  
\v 4 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् आक्‍खेलॽरिक् स्‍वाःत्ताङ् ते़म्‍माआङ् से़प्‍माबे फाॽआङ् चे़म्‍भन् मे़जोगुरो॥  
\v 5 कर खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़बाःत्तु, “कन् तङ्‌नाम्‍मोग आनिॽ हे़क्‍के चोःक्‍मा मे़नुॽने़न्‍लो, मे़ःन्‍ने़ फाॽग्र कन् मनाहाॽरे़ हयङ्‌किल्‍लिङ् मे़जोगुॽरो॥” 
\s1 ये़सःन्‌फुङ्‌नाम्‌मे़हुःत्तुॽ 
\r मर्कुस १४.३-९, युहुन्‍ना १२.१-८ 
\p  
\v 6 खे़न् ये़म्‍मो ये़सुःन् बे़थानि पाङ्‌भेॽओ लोगेॽ तुक्‍मालाम् के़वेःप्‍पा सिमोनरे़ कुहिम्‍मो वये़रो॥  
\v 7 हे़क्‍क्‍याङ् चाजानु युङे़ल्‍ले़ मे़न्‍छुमाॽधिक् इमे़ल्‍लुङ्‌बा फुङ्‌नाम्‌के़याक्‍पा ले़म्‍भालुङ् पर्यामानु त्‍ये़आङ् ये़सुरे़ कुधे़गेःक्‍पो हुक्‍खुरो॥  
\v 8 खे़न् मे़निःसुआङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ खुनिॽ सिक् पोगे़आङ् अक्‍खे मे़बाःत्तु, “थेआङ् कन् फुङ्‌नाम्‍मिन् चासोःक्‍खुबाबे?  
\v 9 कङ्‌ग यरिक् याङ्‌ङो सङ्‌माआङ् याङ्‌गे़साॽबाहाॽ पिःमनासिल्‍ले़ पोःक्‍खे़बारो॥”  
\v 10 ये़सुरे़ कन् निङ्‌वाॽ खोःसुआङ् खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “थेआङ् कन् मे़न्‍छुमाॽइन् तुक्‍खे के़जाःत्तुम्‍बाबे? खे़ल्‍ले़ग आलागि नुःबा चोगुआङ् वाॽरो॥  
\v 11 याङ्‌गे़साॽबाहाॽग सदादिङ् खिनिॽनु मे़वाॽरो॥ कर इङ्‌गाॽग सदादिङ् खिनिॽनु मे़वाॽआन्‍लो॥  
\v 12 खे़ल्‍ले़ नासिङ्‌गे़न् आधक्‍को फुङ्‌नाम्‍मिन् हुक्‍खुआङ् आलुप्‍माल्‍ले़न् यारिप् चोगुआङ् वाॽरो॥  
\v 13 इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मो आत्तिसाङ् सुनाइङ् इङ्‌भोःल्‍ले़, खे़प्‍मो कन् मे़न्‍छुमाॽइल्‍ले़ चोगुबा कुयाःम्‍बक्‍किन् मनाहाॽरे़ मे़जे़क्‍खुआङ् निङ्‌वाॽ मे़इःत्तुरो॥” 
\s1 यहुदा इस्‍करियोते़न् ये़सुःन् इङ्‌ले़क्‍मा पाःन्‍नो ते़न् 
\r मर्कुस १४.१०-११, लुका २२.३-६ 
\p  
\v 14 हे़क्‍क्‍याङ् थिक्-ने़त् कुहुॽसाम्‍बाहाॽओ यहुदा इस्‍करियोत मे़प्‍मनाबे़न् तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽरो पेआङ्  
\v 15 मे़त्तसि, “ये़सुःन् के़दे़म्‍सुम्‍ल फाॽआङ् खिनिॽ हुक्‍को थाःसुङ् पिनिङ्‌ङिल्‍ले़ इङ्‌गाॽ थे याप्‍मि आगे़बिरिबे?” 
\p हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ सुम्‍बोःङ् (३०) युप्‍पायाङ् खे़न् मे़बिरुरो॥  
\v 16 खे़न् ये़म्‍माङ्धो यहुदाःल्‍ले़ ये़सुःन् इङ्‌ले़क्‍मा फाॽआङ् सुये़म् कोःप्‍मा हेःक्‍तुरो॥ 
\s1 ये़सुरे़ यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‍मो चा चःॽ 
\r मर्कुस १४.१२-२१, लुका २२.७-१४ 
\p  
\v 17 आल्‍ल सिदाॽ मे़न्‍भःन्‍नेबा खरे़ःङ् चामा तङ्‌नाम्‍मिल्‍ले़ थिक्‍सिगेःक्‍पा ये़न्‍नो ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ खुने़ॽओ मे़द्‌ये़आङ् सेःन्‍मे़दोसु, “दाङ्‌बे, यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‌रे़न्‌\f * \fr 26:17 \ft सिदाॽ मे़न्‍भःन्‍नेबा खरे़ःङ् चामा तङ्‌नाम्‍मिन्‌नु यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‍मिन्‌वेॽ वेॽ तङ्‌नाम्‍सिरो, कर सोसोरिक्‌के़दाःबा तङ्‌नाम् पोःक्‍खे़बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ मनाहाॽरे़ खे़न्‌तङ्‌नाम्‍हाॽ लत्‍छा मिङ्‌ङिल्‍ले़आङ्‌कुसिङ्‌मे़निःत्तु॥ \f* चामा थुङ्‌मा आत्तो यारिप् चोःक्‍मा के़लॽबा निङ्‌वाॽ के़इःत्तुआङ् वाॽबे?” 
\p  
\v 18 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “खिनिॽ ये़क्‌यक्‍को पेगे़म्‍मे़ॽ, खे़प्‍मो लत्‍छा मनाधिक् के़दुमुम्॥ खे़न् अक्‍खे मे़त्ते़म्‍मे़ॽ, ‘दाङ्‌बाल्‍ले़ अक्‍खे पाःत्तुआङ् वाॽ, इङ्‌गाॽ आये़म्‍मिन् निःत्ताङ्‌ङे त्‍ये़आङ् वाॽरो, खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ इङ्‌गाॽ खे़ने़ॽ के़हिम्‍मो आहुॽसाम्‍बाहाॽनु यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‌रे़न्‌ससाङ्‌स्रोःत् चोगुम्‍बे़ॽरो॥’” 
\p  
\v 19 हे़क्‍केःल्‍ले़ हुॽसाम्‍बाहाॽरे़ ये़सुरे़ पाःत्तुबा कुइसिःक्‍के यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‌रे़न्‌चामा थुङ्‌मान्‌यारिप् चोगे़त्‍छु॥ 
\p  
\v 20 हे़क्‍क्‍याङ् युःन्‍छिक् ये़सुःन् थिक्-ने़त् कुहुॽसाम्‍बाहाॽनु सोरिक् चामा ते़न्‍नो युङ्‌सिङ्॥ \fig ये़सुःन्‌नु कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‍मो चा मे़जःॽ|src="DN00489b.tif" size="span" loc="mat.26:20-30" ref="२६.२०" \fig* 
\v 21 हे़क्‍क्‍याङ् मे़जर मे़युङे़ल्‍ले़ अक्‍खे मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ से़क्‍खाए मे़त्‍निङ्, खिनिॽओ थिक्‍किल्‍ले़ इङ्‌गाॽ इङ्‌ले़क्‍कारो॥” 
\p  
\v 22 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ साॽरिक् निङ्‌साम्‍मो मे़ध्‍ये़आङ्‌के़रे़क्‍ले़ खुने़ॽ सेःन्‍दोःमा मे़हेःक्‍तु, “दाङ्‌बे, के़बाःत्तुबा मनाःन् इङ्‌गाॽबि?” 
\p  
\v 23 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “आल्‍लो इङ्‌गाॽनु सोरिक् के़जाबार के़युङ्‌बाधिक्‍किल्‍ले़ इङ्‌गाॽ इङ्‌ले़क्‍कारो॥  
\v 24 मे़न्‍छाम्‍साःङ्‌ग साम्‌योसाप्‍लाओ साप्‍ते़बा कुइसिःक्‍के सिःमाए पोःङ्‌लो॥ कर मे़न्‍छाम्‍साःन् इङ्‌गे़ले़क्‍पे़ङ्‌ग चिःत्ते़ स्‍ये़रो! खे़ङ्‌ग सामे़वाःन्‍छिङ्‌ङिन्‍निल्‍ले़ नुरे़बारो॥”  
\v 25 हे़क्‍क्‍याङ् से़क्‍खाओ खुने़ॽ इङ्‌ले़क् के़मे़प्‍पा यहुदाःल्‍ले़आङ् सेःन्‍दोसु, “सिक्‍साम्‍बे, के़बाःत्तुबा मनाःन् इङ्‌गाॽएबि?” 
\p ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “खे़ने़ॽ आबाङे के़बाःत्तुरो॥” 
\p  
\v 26 खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़जर मे़युङे़ल्‍ले़ ये़सुरे़ खरे़ःङ्‌ङिन् खप्‍सुआङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् नोगे़न् पिरु, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ःक्‍खुआङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसिर पिरुसि, “कन् ताःक्‍ते़म्‍मे़ॽआङ् चे़म्‍मे़ॽओ, कङ्‌ग नासिङ्‌गे़न् आधक्‍लो॥”  
\v 27 हे़क्‍क्‍याङ् चल्‍लङ्‌ना खोर्याःन् पक्‍खुआङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् नोगे़न् पिरु, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ अक्‍खे मे़त्तुसिर पिरुसि, “खिनिॽ के़रे़क्‍ले़ कन् थुङे़म्‍मे़ॽओ॥  
\v 28 कन् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन्‍नु चोःक्‍मनाबा कुसङ् माङ्‌हुप्‍ले़न्‌आमाक्‍खिॽरो॥ कन् यरिक् मनाहाॽरे़ खुनिॽ लायोःन् ले़प्‍मि पोःङ्‌ल फाॽआङ् वादेःन्‍लो॥  
\v 29 इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, आइन्‍नाङ्‌धो पानुदिङ् आम्‍बारे़ कुहाङ्‌जुम्‍मो खिनिॽनु कुसङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ थिःन् मे़न्‍धुङ्‌ङे थारिक् याम्‍मो चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ थिःन् मे़धुङ्‌ङान्‍लो॥” 
\p  
\v 30 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ माङ्‌सेवा साम्‍लो साम्‍मे़लोरे़आङ् जैतुन कोःक्‍माओ मे़बेरो॥ 
\s1 पत्रुसरे़ खुने़ॽ नाॽरुबा पाःन्‍निन्‌ये़सुरे़ पाःत्तुॽ 
\r मर्कुस १४.२७-३१, लुका २२.३१-३४, युहुन्‍ना १३.३६-३८ 
\p  
\v 31 खे़प्‍मो ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “आइन् से़न्‍दिक्‍सा खिनिॽ के़रे़क्‍ले़ इङ्‌गाॽ याप्‍मि के़ले़रिॽआङ् के़बिगिॽरो॥ थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ साम्‌योसाप्‍लाओ अक्‍खे पाःत्तुआङ् पत्, 
\q1 ‘इङ्‌गाॽ मे़ल्‍लुक्‍कम्‍बान् हिप्‍तुङ्, 
\q1 हे़क्‍क्‍याङ् के़रे़क् मे़ल्‍लुक्‍हाॽ के़रे़क् पिसाङ् मे़से़रो॥’\f * \fr 26:31 \ft जकरिया १३.७\f* 
\m  
\v 32 कर इङ्‌गाॽ कुसिवे़त्‍लाम् कुहिङ्‌वे़त् पोःङ्‌ङाआङ् खिनिॽनुःल्‍ले़ तगि गालिल थुम्‍मो पेःक्‍कारो॥” 
\p  
\v 33 पत्रुसरे़ नोगप् पिरु, “के़रे़क्‍ले़ खे़ने़ॽ के़म्‍ले़त् के़म्‍धाःसाङ् इङ्‌गाॽग आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़ले़त्‍ने़न्‍लो॥” 
\p  
\v 34 ये़सुरे़ मे़त्तु, “पत्रुसे, से़क्‍खाए मे़त्‍ने़ॽ, आक्‍खो से़न्‍दिक् इङ्‌वा काःमानुःल्‍ले़ तगिए, खुने़ॽ कुसिङ् मे़निःत्तुङ्‌ङिन् के़बाःत्तुर खे़ने़ॽ सुम्‍ले़ङ् के़नाॽआरो॥” 
\p  
\v 35 कर पत्रुसरे़ हादिङ् थक्‍ते़र मे़त्तु, “मे़ःन्‍लो, इङ्‌गाॽग खे़ने़ॽनु सिःमा पोःङ्‌साङ् आप्‍फाल्‍ले़आङ् मे़नाॽने़न्‍लो॥” वेॽ हुॽसाम्‍बाहाॽरे़आङ् बा हे़क्‍केए मे़बाःत्तुरो॥ 
\s1 गे़तसमनि मे़प्‍मनाबा ते़न्‍नो ये़सुःन्‌तुवा चोःक् 
\r मर्कुस १४.३२-४२, लुका २२.३९-४६ 
\p  
\v 36 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् कुहुॽसाम्‍बाहाॽनु गे़तसमनि मे़प्‍मनाबा जैतुन सिङ्‌लाओ पे, हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ खे़ङ्‌हाॽ अक्‍खे मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ खे़प्‍मो तुवा चोगुङ्‌ङिल्‍ले़ खिनिॽ कप्‍मो युङे़म्‍मे़ॽओ॥”  
\v 37 ये़सुरे़ पत्रुसे़न् नु जब्‍दियारे़ ने़प्‍फु कुस्‍साःहाॽ खुने़ॽनु तेॽरुसि, हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ साॽरिक् मिङ्‌वारे़ कुधिम्नु निङ्‌साम्‍मो थ्‍ये़रो॥  
\v 38 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽ अक्‍खे मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽग मिङ्‌वारे़ योःन्‍दाङ्‌ङाङ् सिःमालिङ्‌धो थारिक् के़राङ्‌ङाङ् वाॽआरो॥ कप्‍मो चाङ्‌जाङ्‌ङाङ् युङे़म्‍मे़ॽर याप्‍मि चुम् आमे़त्ते़म्‍मे़ॽओ॥” 
\p  
\v 39 खुने़ॽ याम्‍मो मिसाक् नानाक् पेआङ् खाम्‍मो साम्‍बोःन् फन्‍छिङ्‌ङाङ्‌अक्‍खेलॽरिक् तुवा चोगे़रो, “पानुदिङ् आम्‍बे, पोःङ्‌मा सुक्‍ने़ फाॽग्र, कन् इनोगे़न् तुक्‍खेरे़न् खोर्याःन् इङ्‌गाॽओलाम् खे़त्ते़देःसे़ॽओ॥ हे़क्‍केसाङ् आनिङ्‌वाॽ हे़क्‍केग मे़ःन्, कर के़निङ्‌वाॽ हे़क्‍केए पोःङ्‌लरो॥”  
\v 40 हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ नुःक्‍खे़ फे़रे़ल्‍ले़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़इप्‍से़आङ् मे़ने़स्‍से़बा तुमुसि॥ ये़सुरे़ पत्रुसे़न् मे़त्तु, “खिनिॽ कुमुक्‍थिक्‍काङ् इङ्‌गाॽनु चाङ्‌जाङ्‌ङाङ् युङ्‌मा के़न्‍छुक्‍तिन्बि?  
\v 41 हङ्‌साॽमाओ मे़ध्‍ये़ॽइगे़न्‍ल फाॽआङ् निङ्‌वाॽ चाङ्‌जाङ्‌ङाङ् तुवा चोगे़म्‍मे़ॽओ॥ खिनिॽ निङ्‌वाॽइल्‍ले़ नुःरिक्‍काङ् चोःक्‍मा के़गोःत्तुम्, कर खिनिॽ नासिङ्‌गे़न् थक्‍किङ्‌ग मे़धुम्‍मिन्‍बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ के़न्‍छुक्‍तुम्‍मिल्‍लो॥”  
\v 42 खुने़ॽ याम्‍मो पेआङ् तुवा चोगु, “पानुदिङ् आम्‍बौ, इङ्‌गाॽ कन् इनोगे़न् तुक्‍खेरे़न् खोर्याःन् मे़न्‍धुङ्‌ङे मे़बोःङ्‌ङिन्‍ने़ फाॽग्र खे़ने़ॽ के़निङ्‌वाॽ कुइसिःक्‍के पोःङ्‌लरो॥”  
\v 43 खुने़ॽ नुःक्‍खे़ फे़रे़ल्‍ले़ याम्‍मो कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़इप्‍से़आङ् मे़ने़स्‍से़बा तुमुसि, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ मिक्‌युःमाल्‍ले़ साॽरिक् तरुसिआङ् मे़वये़॥ 
\p  
\v 44 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खुने़ॽ खे़ङ्‌हाॽ ले़रुधसिआङ् याम्‍मो तुवा चोःक्‍से़ पेआङ् तगि हे़क्‍के तुवा चोगु॥  
\v 45 हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ नुःक्‍खे़ फे़रे़आङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़त्तुसि, “खिनिॽ आल्‍लसाङ् के़नासिङ्‌ङिआङ् के़इप्‍सिआङ् के़ने़स्‍सिबि? ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽ, इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन् लायोबाहाॽरे़ खुनिॽ हुक्‍को थाःमा ये़म्‍मिन् त्‍ये़रो॥  
\v 46 पोगे़म्‍मे़ॽ, कप्‍मोलाम् पिगि! ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽ, इङ्‌गाॽ याप्‍मि इङ्‌गे़ले़क्‍पे़न्‌खा फे़न्‍ल पत्‍लो!” 
\s1 ये़सुःन् मे़दे़म्‍सुॽ 
\r मर्कुस १४.४३-५०, लुका २२.४७, युहुन्‍ना १८.३-१२ 
\p  
\v 47 ये़सुःन् हे़क्‍केलॽरिक् पारे़र पत्‍छे़ल्‍ले़ थिक्-ने़त् कुहुॽसाम्‍बाहाॽओबा यहुदा मे़प्‍मनाबे़न् खे़प्‍मो के़रे़ त्‍ये़॥ खुने़ॽनु तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽरे़ मे़बाङ्‌घुसिबा ताभे नु तक्‍काःत् के़गप्‍पा यरिक् मनाहाॽआङ् मे़वये़॥  
\v 48 आल्‍ल ये़सुःन् इङ्‌गे़ले़क्‍पे़ल्‍ले़ आत्तिन् मनाःन् इङ्‌गाॽ चुप् मे़त्तुङ्, खे़न् ते़म्‍से़म्‍मे़ॽ लॽरिक् मिक्‍सेःन् पिरुसिआङ् वये़॥\f * \fr 26:48 \ft यहुदि साक्‍थिम्‍मो तेःङ्‌जुम् मे़दुम्‍मिल्‍ले़ चुप् मे़मे़त्‍छिङ्‌लो॥\f* 
\v 49 खिमो यहुदाःन् ये़सुरो पेआङ् “आसेवारो, सिक्‍साम्‍बे” मे़त्तुर चुप् मे़त्तु॥ 
\p  
\v 50 हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़न् मे़त्तु, “चुम्‍मे, खे़ने़ॽ थे चोःक्‍से़ के़द्‌ये़बा खे़न् हारा चोगे़ॽओ॥” हे़क्‍क्‍याङ् वेॽ मनाहाॽरे़ ये़सुःन् हुक् मे़याक्‍तुआङ्‌मे़दे़म्‍सुरो॥  
\v 51 ये़सुःन्‍नु के़वाॽबाहाॽओ थिक्‍ले़ ताभेःन् तरप् फिःक्‍खुआङ् मानिङ्‌वाॽफुसाम्‍बाल्‍ले़ कुसेवारोबान् चे़प्‍तुल्‍ले़ कुने़क्‍खोॽबान् पे़त्तु थाःसुरो॥ 
\p  
\v 52 ये़सुरे़ खे़न् मे़त्तु, “के़दाभेःन् फे़सिःप्‍पो याक्‍ते़ॽ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ आत्तिल्‍ले़ ताभेःन् ओगप् चोगुॽ, खे़न् ताभेलाम्‍मे सिःॽ॥  
\v 53 इङ्‌गाॽ पानुदिङ् आम्‍बाःन् नाःक्‍तुङ्‌ङिल्‍ले़ माङ्‌लाइङ्‌बाहाॽरे़न् थिक्-ने़त् तुरानुःल्‍ले़ यरिक्\f * \fr 26:53 \ft ग्रिक पाःन्‍दाङ्‌ङो “लिजन्”॥ खे़न् ये़म्‍मो थिक् लिजन् फाॽइन् ६००० मनाहाॽ मे़वये़रो॥\f* इङ्‌गाॽ याप्‍मि ताङ्‌से़ःप्‍से़ खिमो मे़बाङ्‌घुन्‍सिन्बि?  
\v 54 कर हे़क्‍केलॽरिक् नाःक्‍तुङ्‌ङिल्‍ले़ साम्‌योसाप्‍लाओ अक्‍खेलॽरिक् पोःङ्‌माए पोःङ् लॽरिक् साप्‍ते़बान् आक्‍खेआङ् के़प्‍पाबे?” 
\p  
\v 55 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ कुदे़म्‍से़ के़दाःबा मनाहाॽ मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽ हाङ्‌बिफ्‍युङ् के़जोःक्‍पाआबि? थेआङ् इङ्‌गाॽ आदे़म्‍से़ ताभेनु तक्‍काःत्‍नु के़द्‌ये़ॽइबे? इङ्‌गाॽग थिक्‌याःन्‍धक्‍सा माङ्‌हिम् लक्‍खुम्‍मो निसाम् हुॽइसे़ वयाङ्‌बा हे़क्‍केसाङ् याप्‍मि के़न्‍दे़म्‍सिन्॥  
\v 56 कर कङ्‌ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पाहाॽरे़ मे़साप्‍तुबान् के़त्‍ल फाॽआङ् पोःक्‍खे़बारो॥” हे़क्‍क्‍याङ् के़रे़क् कुहुॽसाम्‍बाहाॽरे़ पक्‍मे़धःआङ् मे़घे़त्‍छिङ् मे़बेरो॥ 
\s1 ये़सुःन् ये़जुम्‍भो तगि मे़ये़प्‍सुॽ 
\r मर्कुस १४.५३-६५, लुका २२.५४-५५, ६३-७१, युहुन्‍ना १८.१३-१४, १९-२४ 
\p  
\v 57 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् के़दे़म्‍बाहाॽरे़ खुने़ॽ मानिङ्‌वाॽफुसाम्‍बा कैयाफासरे़ कुहिम्‍मो मे़देॽरु॥ खे़प्‍मो साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽ मे़जुप्‍से़आङ् मे़वये़रो॥  
\v 58 कर पत्रुसरे़ग ये़सुःन् नु खे़न् मनाहाॽ मानिङ्‌वाॽफुसाम्‍बाल्‍ले़ कुलक्‍खुम्‍मो थारिक् माःङ्‌घालाम् तिम्‍दुसिरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् आल्‍ल ये़सुःन् थे मे़मे़त्तुइला लॽरिक् ओमे़त्‍छे़ सिगाङ् लाःसे़आङ् सेवारोबाहाॽनु युङ्‌सिङ्‌लो॥ 
\p  
\v 59 आल्‍ल तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि ये़जुम्‍भोरे़न् के़रे़क् पासिङ्‌पादाङ्‌लाहाॽरे़ ये़सुःन् सिःमे़ल्‍ले़न् खुम्‍दिङ् पिमा फाॽआङ् खुने़ॽ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओबा आप्‍तिक्‍हाॽ मे़गोःत्तु॥  
\v 60 खे़प्‍मो यरिक् फोत्‍याबा आप्‍तिक् के़गुःप्‍पाहाॽ मे़लःन्‍दे़, कर खे़ङ्‌हाॽरे़ थेआङ् तसि मे़ङ्‌घोःसुन्॥ कुनुप्‍मो ने़प्‍फु मना लःन्‍दे़त्‍छिआङ्‌  
\v 61 पाःत्ते़त्‍छु, “कन् मनाःल्‍ले़ निङ्‌वाॽफु माङ्‌हिम्‍मिन् यःमा सुक्‍तुङ्, हे़क्‍क्‍याङ् सुम्‌ये़न्‍नो याम्‍मो चोःक्‍मा सुक्‍तुङ्‌लो लॽरिक् पाःत्तुरो॥”  
\v 62 हे़क्‍क्‍याङ् मानिङ्‌वाॽफुसाम्‍बान् पोगे़आङ् ये़सुःन् सेःन्‍दोसु, “कन् मनाहाॽरे़ के़दक्‍ले़ङ्‌वाओ पिरे़त्‍छुबा तोःन्‍दिल्‍ले़ कुयाःम्‍बेओ थेआङ् खे़ने़ॽ नोगप् के़म्‍बिरुन्‍छिन्‍बाबे?”  
\v 63 कर ये़सुःन् मे़म्‍बाःत्ते ये़बे़॥ हे़क्‍केःल्‍ले़ मानिङ्‌वाॽफुसाम्‍बाल्‍ले़ मे़त्तु, “आजुनि निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमिङ्‌ङो खे़ने़ॽ इङ्‌जाःङ् पिने़, से़क्‍खाए आमे़त्ते़ॽ, खे़ने़ॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा निङ्‌वाॽफुसाःने़बि?” 
\p  
\v 64 हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “ओरो, खे़ने़ॽ आबाङे हे़क्‍के के़बाःत्तुॽरो॥ कर इङ्‌गाॽ मे़त्‍निङ्, ताःन्‍दि इङ्‌गाॽ मे़न्‍छाम्‍साःन् मुक्‍साम्‍दाङ्‌बा निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुजुप्‍साङ् ले़प्‍माङ् युङ्‌ङाॽबा नु साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌ङोनु खाप्‍मिःत्तो युःआबा के़निःसुम्‍लो॥”\f * \fr 26:64 \ft दानिएल ७.१३ निःरे़ॽ॥\f* 
\p  
\v 65 हे़क्‍क्‍याङ् मानिङ्‌वाॽफुसाम्‍बाल्‍ले़ कुसाक्‍के़न् ओसेःन्‍धाक्‍तुसिर आबाङे कुदेःत्तिन् थे़ःक्‍खुआङ्‌अक्‍खे पाःत्तु, “कल्‍ले़ग निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ माङ्‌चे़ॽया पाःन्‌पाःत्तुरो! आल्‍ल आनिॽ वेॽ तोःन्‍दिहाॽ थेआङ् चाहाबा आजोगे़बे? कल्‍ले़ग निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ माङ्‌चे़ॽया पाःन्‌पाःत्तुबान् खिनिॽ के़घे़प्‍सुम्‍लो॥  
\v 66 कन् पाःन्‍नो खिनिॽ थे के़बाःत्तुम्?” 
\p खुने़ॽ सिःमाए पोःङ्‌फाॽआङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु॥\f * \fr 26:66 \ft ले़बि २४.१६ ओ माङ्‌चे़ॽया पाःन्‌के़बाःप्‍पे़न्‌से़प्‍मा के़बोःङ्‌बा वये़॥\f* 
\p  
\v 67 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् कुनाराओ थे़त् मे़धोःक्‍तुर हुक्‍पुत्तिल्‍ले़ मे़लक्‍तु॥ हे़क्‍क्‍याङ् कुभारे़ग कुने़दे़ङ्‌बान् मे़ले़क्‍खुआङ्  
\v 68 अक्‍खे मे़बाःत्तु, “निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍ते, ल आल्‍ल माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् पारे़ॽ! खे़ने़ॽ हाःत्‍ले़ के़हिप्‍ते़?” 
\s1 पत्रुसरे़ ये़सुःन् कुसिङ् मे़निःत्तुङ्‌ङिन् पाःत्तुॽ 
\r मर्कुस १४.६६-७२, लुका २२.५६-६२, युहुन्‍ना १८.१५-१८, २५-२७ 
\p  
\v 69 आल्‍ल पत्रुसे़न् लाःक्‍कात् लक्‍खुम्‍मो युङे़ल्‍ले़ खे़प्‍मो सेवारोमा चुक्‍माधिक् फे़रे़आङ् मे़त्तु, “खे़ने़ॽआङ् गालिलस्‍मा ये़सुःन्‍नुए के़वये़रो॥” 
\p  
\v 70 कर पत्रुसरे़ के़रे़क्‍ले़ खुनिॽ तगि खे़न् पाःन्‍निन् नाॽरुर मे़त्तु, “खे़ने़ॽ के़बाःत्तुबान् कुसिङ् मे़न्‍निःप्‍पे़न्‍लो!” 
\p  
\v 71 हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ लक्‍खुम्‍मोलाम् ताःक्‍हन् ले़प्‍माङ् पे॥ खे़प्‍मो वेॽस्‍मा सेवारोमा चुक्‍मे़ल्‍ले़ खुने़ॽ निःसुआङ् वेॽ मनाहाॽ मे़त्तुसि, “कन् मनाःन्‍नाङ् नासरतस्‍मा ये़सुःन्‍नुए वये़रो॥” 
\p  
\v 72 पत्रुसरे़ माङ्‌हे़क्‍सिङ्‌ल याम्‍मो खे़न् पाःन्‍निन् अक्‍खेलॽरिक् नाॽरु, “से़क्‍खासाङ् इङ्‌गाॽग कन् मनाःन् कुसिङ् मे़निःत्तुङ्‌ङिन्‍लो!” 
\p  
\v 73 सप्‍फाआङ् खे़प्‍मो के़ये़प्‍पा मनाहाॽ पत्रुसरो मे़बेआङ् मे़मे़त्तु, “से़क्‍खासाङ् खुने़ॽ कुहुॽसाम्‍बाहाॽओ खे़ने़ॽआङ् लत्‍थिक्‌ने़रो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ के़बाःन्‌इक्‍लाःन् गालिलस्‍मा कुइसिःक् चोःक्‍लो॥” 
\p  
\v 74 हे़क्‍केःल्‍ले़ पत्रुसरे़ याम्‍मो माङ्‌हे़क्‍सिङ्‌ल पाःत्तु, “से़क्‍खासाङ् कन् मनाःन् इङ्‌गाॽ कुसिङ् निःत्तुङ्‌ङाङ् वाॽआने़ फाॽग्र इङ्‌गाॽ सिःआर॥” हे़क्‍के पाःत्तुनामे़ःन्‍ने इङ्‌वाःन् काःसे़रो॥  
\v 75 हे़क्‍केःल्‍ले़ पत्रुसरे़ खिमो ये़सुरे़ इङ्‌वा काःमानुःल्‍ले़ तगि खे़ने़ॽ सुम्‍ले़ङ् के़नाॽआ लॽरिक् पाःत्तुबा पाःन्‍निन् कुनिङ्‌वाॽ सुम् लॽरे़॥ हे़क्‍क्‍याङ् पत्रुसे़न् लक्‍खुम्‍मोनु लःन्‍दे़ पेआङ् उःक्‍काङ्-उःक् हाबे़रो॥ 
\c 27  
\s1 ये़सुःन् सुहाङ्‌गे़म्‍बा पिलातसरो मे़देॽरु 
\r मर्कुस १५.१, लुका २३.१-२, युहुन्‍ना १८.२८-३२ 
\p  
\v 1 कुनाम्‍दाःप्‍मा खाओःत्ते़र पत्‍छे़ल्‍ले़सा तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽरे़ आक्‍खेलॽरिक् ये़सुरे़ सिःमे़ल्‍ले़न् खुम्‍दिङ् खोःसुर याःम्‍माबे फाॽआङ् निङ्‌सेःक् मे़जोगुरो॥  
\v 2 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् इमे़घेःक्‍खु हे़क्‍क्‍याङ् रोमि सुहाङ्‌गे़म्‍बा पिलातसरो मे़देॽरुरो॥ 
\s1 यहुदा इस्‍करियोतिन् आबाङे फोःन्‍छिङ् सिःॽ 
\r सेःक्‌युक्‍मिबाहाॽ १.१८-१९ 
\p  
\v 3 हे़क्‍क्‍याङ् खुने़ॽ इङ्‌गे़ले़क्‍पा यहुदाःल्‍ले़ ये़सुःन् सिःमे़ल्‍ले़न् खुम्‍दिङ् मे़बिरु के़लॽबा पाःन्‍निन् निःसुआङ् साॽरिक् कुनिङ्‌वाॽ लोःरे़, खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़न् सुम्‍बोःङ् युप्‍पायाङ्‌ङिन् तेॽरुआङ् तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसिर नुःक्‍तु पिरुसि,  
\v 4 “इङ्‌गाॽग लायो चोगुङ्‌ङाङ् वाॽआरो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ आप्‍फाल्‍ले़आङ् फे़न् याःम्‍बक् मे़न्‍जोःक्‍के के़वाॽबा मनाःन् इङ्‌ले़क्‍तुङ्‌लो॥” 
\p हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “आनिगे़ थेआङ् चोगुम्‍बे़बा होःप्‍लो॥ खे़ङ्‌ग खे़ने़ॽ आबाङे के़जोगुबारो॥” 
\p  
\v 5 खे़न् खे़प्‍सुआङ् यहुदाःल्‍ले़ खे़न् युप्‍पायाङ्‌ङिन् माङ्‌हिम्‍मो लाप्‍फुसुध, हे़क्‍क्‍याङ् लःन्‍दे़ पेआङ् आबाङे फोःन्‍छिङ् स्‍ये़रो॥ 
\p  
\v 6 तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽरे़ खे़न् युप्‍पायाङ्‌ङिन् मे़घप्‍सुआङ् मे़बाःत्तु, “कङ्‌ग मना से़त्‍छे़ पिमनाबा याङ्‌लो, हे़क्‍केःल्‍ले़ माङ्‌हिम् याङ्‌भुङ्‌माओ केःप्‍मा साम्‌योथिम्‍मिल्‍ले़ आम्‍बिने़न्‍लो॥”  
\v 7 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ कोःम्‍भलेरे़ कुइक्‍ताप्‍पिन् ताक्‍कन्‍निबाहाॽ मे़सिःल्‍ले़ लुप्‍मासि फाॽआङ् इङ्‌मा निःन्‍धो मे़जोगु॥  
\v 8 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ आइन् थारिक्‍साङ् खे़न् इक्‍ताप्‍पिन् माक्‍खिॽरे़ इङ्‌मनाबा इक्‍ताप् लॽरिक् मे़मे़त्तुरो॥  
\v 9 कङ्‌ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा यर्मियाःल्‍ले़ अक्‍खेलॽरिक् पाःत्तुबान् के़रे़बारो– 
\q1 “इस्राइलिहाॽरे़ मे़हे़न्‍दुबा कुमे़ल्‍लुङ् सुम्‍बोःङ् युप्‍पायाङ् मे़दाःक्‍तुरो, 
\q1  
\v 10 हे़क्‍क्‍याङ् दाङ्‌बे़ल्‍ले़ ओःन्‍धाक्‍ताङ्‌बा कुइसिःक् खे़ङ्‌हाॽरे़ कोःम्‍भलेरे़ कुइक्‍ताप्‍पिन् मे़इङुरो॥”\f * \fr 27:10 \ft यर्मिया ३२.६-१५, जकरिया ११.१२-१३\f* 
\s1 ये़सुःन् सुहाङ्‌गे़म्‍बा पिलातसरे़ कुदगि 
\r मर्कुस १५.२-५, लुका २३.३-५, युहुन्‍ना १८.३३-३८ 
\p  
\v 11 आल्‍ल ये़सुःन् रोमि सुहाङ्‌गे़म्‍बा पिलातसरे़ कुदगि ये़बे़ल्‍ले़ सुहाङ्‌गे़म्बे़ल्‍ले़ खुने़ॽ सेःन्‍दोसु, “से़क्‍खा खे़ने़ॽ यहुदि हाङ्‌ने़बि?” 
\p ये़सुरे़ नोगप् पिरु, “खे़ङ्‌ग खे़ने़ॽए के़बाःत्तुर के़बत्‍लो॥” 
\p  
\v 12 कर ये़सुरे़ कुदक्‍ले़ङ्‌वाओ तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽरे़ आप्‍तिक् मे़गुःत्तुल्‍ले़ खुने़ॽ मे़म्‍बाःत्ते ये़बे़रो॥  
\v 13 हे़क्‍केःल्‍ले़ पिलातसरे़ सेःन्‍दोसु, “खे़ने़ॽ के़दक्‍ले़ङ्‌वाओ के़म्‍गुःत्ते़बा आप्‍तिक्‍किन् के़ङ्‌घे़प्‍सुन्बि?”  
\v 14 कर ये़सुःन् पाःन्‍धिक्‍काङ् मे़म्‍बाःत्ते ये़बे़, हे़क्‍केःल्‍ले़ सुहाङ्‌गे़म्‍बाल्‍ले़ साॽरिक् कुनिङ्‌वाॽ मये़रो॥ 
\p  
\v 15 आल्‍ल यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‍मो लत्‍छा साक्‍पा के़धाःबा मनाःन् मनाहाॽरे़ ले़रे़ आबिरे़ॽ फाॽआङ् पेलि मे़भाक्‍तुल्‍ले़ सुहाङ्‌गे़म्‍बाल्‍ले़ ले़प्‍मा थिम् कत्तुरो॥  
\v 16 खे़न् ये़म्‍मो बरब्‍बास मे़प्‍मनाबा के़इङ्‌बा कुॽइगे़भे़ॽबान् पुङ्‌लाहिम्‍मो साक्‍ते़आङ् वये़॥  
\v 17 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ मनाहाॽ मे़जुप्‍से़आङ् मे़वये़ल्‍ले़ पिलातसरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “आत्तिन्‌ले़रुङ् पिनिङ् फाॽआङ् निङ्‌वाॽ के़इःत्तुम्‍माङ् के़वयिॽबे? बरब्‍बासे़न बि इ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍त मे़प्‍मनाबा ये़सुःन् ले़रुङ् पिनिङ्‌बाबि?”  
\v 18 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ यहुदि लाम्‍लोःबाहाॽरे़ ये़सुःन् नामे़हे़त्तुआङ् खुने़ॽओ हुक्‍मे़सुप्‍तुबा पाःन्‍निन् कुसिङ्‌निःत्तुआङ् वये़॥ 
\p  
\v 19 पिलातसे़न् खासे़न् युक्‍नाओ युङे़ल्‍ले़ए मेलिङ्‌गे़न् कुमेःत्तिल्‍ले़ अक्‍खे पाःत्तुर इङ्‌घङ् हाक्‍तु, “खे़न् साम्‌योनिबा मनाःन् थेआङ् मे़मे़त्ते़न्‍ने़ॽओ, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ आन्‍दे़ से़न्‍दिक् खे़न् मनाःल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ साॽरिक् ताप्‍फे़ःम्‍बा से़प्‍माङ् माक्‍तुङ्‌लो॥”  
\v 20 कर तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽरे़ बरब्‍बासे़न ले़प्‍मा पाङ्‌मा हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् सिःमे़ल्‍ले़न् खुम्‍दिङ् पिमा पाङ्‌मा पोःङ् लॽरिक् मनाहाॽ मे़हुसुसिरो॥  
\v 21 सुहाङ्‌गे़म्‍बाल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “खे़न् ने़प्‍फुओ आत्तिन् ले़रुङ् पिनिङ् फाॽआङ् खिनिॽ निङ्‌वाॽ के़जोगुम्‍माङ् के़वयिॽबे?” 
\p मनाहाॽरे़ मे़मे़त्तु, “बरब्‍बासे़न ले़रे़ॽओ॥” 
\p  
\v 22 पिलातसरे़ सेःन्‍दोसुसि, “हे़क्‍केने़ फाॽग्र निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍त मे़प्‍मनाबा ये़सुःन् थे मे़त्तुङ्‌बाबे?” 
\p खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ् फोःन्‍दे़ॽओ!” 
\p  
\v 23 हे़क्‍केःल्‍ले़ पिलातसरे़ याम्‍मो सेःन्‍दोसुसि, “थेआङ्बे? खे़ल्‍ले़ थे याःम्‍बक् फेःन्‍दुआङ् वाॽबे?” 
\p कर खे़ङ्‌हाॽ आल्‍लसाङ् साॽरिक् मे़अःक्‍ते़, “खे़न् सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ् फोःन्‍दे़ॽओ!” 
\p  
\v 24 आल्‍ल पिलातसरे़ थेआङ् चोःक्‍मा सुक्‍मे़न्‍दे़प्‍मनाबा नु याम्‍मो हयङ्‌किल्‍लिङ् के़बोःङ्‌बा निःसुआङ् कन् पाःन्‍नो खुने़ॽ कुहुक् होःप्‌लॽरिक् ओसेःन्‍धाक्‍से़ कुहुक्‍हाॽ वाहप्‍तुर खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “कन् याःम्‍बक् मे़न्‍भेःन्‍ने के़वाॽबा मनाःल्‍ले़ कुसिःमे़न्‍नो इङ्‌गाॽ आलक् होःप्‍लो॥ अक्‍खे के़जोःक्‍पाहाॽग बा खिनिॽनिङ्‌लो!”  
\v 25 हे़क्‍केःल्‍ले़ के़रे़क् मनाहाॽरे़ मे़मे़त्तु, “कन् पाःन्‍निल्‍ले़न् तन्‍छ्रुङ्‌ङिन् आनिगे़ नु आनिगे़ मुॽइदाङ्‌सा सम्‍दाङ् थाःररो!” 
\p  
\v 26 हे़क्‍क्‍याङ् पिलातसरे़ बरब्‍बासे़न ले़रु पिरुसि, कर ये़सुःन् ते़ःम्‍भुक् याक्‍मा पाङ्‌घुसिआङ् सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ् फोःम्‍मा फाॽआङ् रोमि थक्‍सुबाहाॽ हुक्‍सुप्‍तुसिरो॥ 
\s1 थक्‍सुबाहाॽरे़ ये़सुःन् नामे़न्‍छाॽ मे़मे़त्तुॽ 
\r मर्कुस १५.१६-२०, युहुन्‍ना १९.२-३ 
\p  
\v 27 हे़क्‍क्‍याङ् सुहाङ्‌गे़म्‍बाल्‍ले़ कुधक्‍सुबाहाॽरे़ ये़सुःन् खुनिॽ तुरा यक्‍को मे़देॽरुआङ् खे़प्‍मो तुराबा के़रे़क् थक्‍सुबाहाॽ कुघिरि मे़जुप्‍से़॥  
\v 28 खे़ङ्‌हाॽरे़ कुदेःत्तिन् मे़भे़न्‍दु मे़बिरुआङ् परान्‍ला हाङ्‌देःत्तिन् मे़जाक्‍तु॥  
\v 29 हे़क्‍क्‍याङ् तिङ्‌ग्रेःक्‍किल्‍ले़न् तिचः मे़भयुआङ् कुधे़गेःक्‍पो मे़घुःक्‍तु॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ तक्‍काःत्तिन् कुजुप्‍साङ् हुक्‍को मे़भत्‍छुआङ् कुदगि थुङ्‌बोहजॽ मे़युङ्‌सिङ्‌ल अक्‍खेलॽरिक् किनाःन्‍दि मे़बिरु, “यहुदि हाङ्‌ङे, तियाहा!”  
\v 30 खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ थ्‍ये़त् मे़धोःक्‍तुआङ् तक्‍काःत्तिल्‍ले़ कुधे़गेःक्‍पो ए़त्‍ले़ङ् मे़घाक्‍खु॥  
\v 31 हे़क्‍केलॽरिक् खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् किनाःन्‍दि मे़बिरु मे़सुरुआङ् खे़न् हाङ्‌देःत्तिन् मे़भे़न्‍दुआङ् कुदेःत्तिन् मे़जाक्‍तु॥ हे़क्‍क्‍याङ् खे़न् थक्‍सुबाहाॽरे़ खुने़ॽ सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङो फोःन्‍छे़ मे़देॽरुरो॥ 
\s1 ये़सुःन् सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ् मे़भोःन्‍दुॽ 
\r मर्कुस १५.२१-३२, लुका २३.२६-४३, युहुन्‍ना १९.१७-२७ 
\p  
\v 32 खे़ङ्‌हाॽ मे़बेर मे़बत्‍छे़ल्‍ले़ साइरेनि ये़क्‌यक्‍लाम् के़दाःबा सिमोन मे़प्‍मनाबा मनाःन् मे़दुमुआङ् ये़सुरे़ कुसिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङिन् साक्‍के़ल्‍ले़क् पङ्‌मा मे़बाङ्‌घु॥  
\v 33 खे़ङ्‌हाॽ गलगथा मे़प्‍मनाबा कोःक्‍माओ मे़गे़रे़ (गलगथा फाॽइङ्‌ग मिक्‍खोःक्‍पा पोःङ्‌लो)॥  
\v 34 खे़प्‍मो खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् के़घिःक्‍पा सिदाॽ फुप्‍मनाबा चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ थिःन् मे़धुङ्‌घु, कर ये़सुरे़ खे़न् साॽरुआङ् थुङ्‌मा मे़दे़न्‍दे़न्‌॥ 
\p  
\v 35 खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ् मे़भोःन्‍दुआङ् कुदेःत्‍हाॽ हाःत्‍छिङ्‌मा फाॽआङ् तॽयाःन्‍सोःन् मे़गे़सुरो॥ \fig ये़सुःन्‌सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ्|src="DN00493b.tif" size="span" loc="mat.27:32-44" ref="२७.३५" \fig* 
\v 36 खे़ङ्‌हाॽरे़ खे़प्‍मो सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङिल्‍ले़ कुबुङ्‌मो मे़युङे़र खुने़ॽ मे़गोःसुरो॥  
\v 37 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ कुधे़गेःक् सम्‍दाङ् कुआप्‍तिक् सक्‍किन् मे़घिप्‍सुआङ् पत्‍छे़, खे़प्‍मो “कङ्‌ग यहुदिहाॽरे़ खुनिॽ हाङ् ये़सुरो” लॽरिक् मे़साप्‍तुआङ् पत्‍छे़॥ 
\p  
\v 38 खुने़ॽनुए कुभे़न्‍छाङ् नु कुजुप्‍साङ्‌बा सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌हाॽ सम्‍दाङ् ने़प्‍फु फाःन्‍दाहाॽ थक्‍सुबाहाॽरे़ मे़भोःन्‍दुसिरो॥  
\v 39 खे़प्‍मोलाम् लाङ्‌गे़घेःक्‍पा मनाहाॽरे़आङ् खुनिॽ थे़गेःक्‍पे़न्‌मे़हिक्‍खुर अक्‍खेलॽरिक् खुने़ॽ किनाःन्‍दि मे़बिरु,  
\v 40 “खे़ने़ॽ माङ्‌हिम्‍मिन् के़यःबाआङ् सुम्‌ये़न्‍नो के़जोःक्‍पे, खे़ने़ॽ निङ्‌वाॽफुसाःने़ फाॽग्र सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङोलाम् यो थ्‍ये़ॽआङ् आबाङे ताङ्‌से़ःप्‍सिङ्‌ङे़ॽओ॥” 
\p  
\v 41 हे़क्‍केलॽरिक्‍के तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ हे़क्‍क्‍याङ् यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽरे़आङ् खुने़ॽ किनाःन्‍दि मे़बिरु॥  
\v 42 खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़बाःत्तु, “खे़ल्‍ले़ग वेॽहाॽ ताङ्‌से़ःप्‍तुसि, कर आबाङे ताङ्‌से़ःप्‍सिङ्‌मा मे़सुक्‍ते़न्‍लो॥ खुने़ॽग इस्राइलस्‍मा हाङ्‌मु! हाराॽ खुने़ॽ सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङोलाम् यो थाःर, हे़क्‍क्‍याङ् आनिगे़ खुने़ॽ नसाःन् चोगुम्‍बे़ॽरो॥  
\v 43 खे़ल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् नसाःन् चोगुॽ॥ हाराॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ निङ्‌वाॽ चोगुॽने़ फाॽग्र खे़न् खे़प्‍मोलाम् आल्‍लो से़ःप्‍तुररो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ल्‍ले़ग इङ्‌गाॽ निङ्‌वाॽफुसाःआ लॽरिक् पाःत्तुआङ् वये़रो॥”  
\v 44 बा हे़क्‍केलॽरिक्‍के खुने़ॽनु सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्‌ङो मे़भोःन्‍दुसिबा फाःन्‍दाहाॽरे़आङ् खुने़ॽ किनाःन्‍दि पिरे़त्‍छुरो॥ 
\s1 ये़सुरे़ कुसक्‍मा पेःक् 
\r मर्कुस १५.३३-४१, लुका २३.४४-४९, युहुन्‍ना १९.२८-३० 
\p  
\v 45 हे़क्‍क्‍याङ् ले़न्‍दिक् कुमुक् थिक्-ने़त्ताङ्‌धो कुमुक् सुम्‍सि थारिक् खादाम्‍माल्‍ले़ खे़न् लाजेॽइन्‌सिदे़प् ते़प्‍तुरो॥  
\v 46 कुमुक् सुम्‍सि मुक्‍ते़र पत्‍छे़ल्‍ले़ ये़सुःन् अक्‍खेलॽरिक् यम्‍बा इक्‍लाओ अःक्‍ते़, “एलि, एलि लामा सबखथानि?”\f * \fr 27:46 \ft कन् हिब्रु पाःन्‍दाङ्‌ङो॥ निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् २२.१ निःरे़ॽ॥\f* (खे़न् फाॽइङ्‌ग “आनिङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङे, आनिङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङे, थेआङ् के़ले़राङ् के़देःसाङ्बे?” पोःङ्‌लो॥) 
\p  
\v 47 खे़प्‍मो के़ये़प्‍पा कुभारे़ खे़न् मे़घे़प्‍सुआङ् अक्‍खे मे़बाःत्तु, “खे़ल्‍ले़ माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा एलियाःन् उःत्तुर पत्‍लो॥”  
\v 48 खे़ङ्‌हाॽओ लत्‍छा मनाधिक् खिमो लोःक्‍ते़र पेआङ् खिगाक्‍माःन् के़सुःप्‍पा चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ थिओ निःप्‍सु हे़क्‍क्‍याङ् तक्‍काःत्तिल्‍ले़ कुसम्‍मो फत्‍छु हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ पिःत्तु थुङुर फाॽआङ् कुमुराओ थुप्‍तु पिरुरो॥  
\v 49 कुभारे़ मे़बाःत्तु, “सप्‍फारो, एलियाःन् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌लाम् युःआङ् खे़न् ताङ्‌से़ःप्‍तुॽबि मे़ःम्‍बि ओमे़त्तुम्‍लो॥” 
\p  
\v 50 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् याम्‍मो यम्‍बा इक्‍लाओ अःक्‍ते़, हे़क्‍क्‍याङ् कुसक्‍मा पेआङ् स्‍ये़रो॥ 
\p  
\v 51 बा खे़न् ये़म्‍मो माङ्‌हिम्‍मोबा फोःन्‍दाःन् थोलाम् यो कुबुङ्‌मो थारिक् खे़ल्‍ले़क् ते़ःक्‍खे़॥ इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मान् साॽरिक् थुरुप्‍लुप् यक्‍खे़, पयम् लुङ्‌हाॽ पःक्‍खे़,  
\v 52 इप्‍पुङ्‌हाॽ मे़हरे़आङ् उन्‍छेःन् के़सिःबाआङ् के़वाॽबा यरिक् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमनाहाॽ ने़त्तिगे़न् हिङ्‌मन्‍नो कुहिङ्‌वे़त् मे़बोःक्‍खे़आङ् मे़बोगे़रो॥  
\v 53 खे़ङ्‌हाॽ इप्‍पुङ्‌हाॽलाम् लाःक्‍कात् मे़लःन्‍दे़ हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो हिङे़आङ् याङ्‌सि खे़ङ्‌हाॽ सेसे ये़क्‌यक्‍को मे़बेआङ् यरिक् मनाहाॽरो निःमे़धाबे़रो॥ 
\p  
\v 54 खे़प्‍मो रोमि थक्‍तुम्‍बान् नु वेॽहाॽरे़ ये़सुःन् मे़गोःसुर मे़युङे़॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ लुप्‍लि थाङे़बा नु खे़प्‍मो पोःक्‍खे़बा पाःन्‍हाॽ मे़निःसुआङ् साॽरिक् मे़गिसे़र मे़अःक्‍ते़, “से़क्‍खासाङ् कन् मनाःन् निङ्‌वाॽफुसाःए वये़रे़त्‍छ॥” 
\p  
\v 55 खे़प्‍मो यरिक् मे़न्‍छुमाहाॽ माःङ्‌घालाम् ओमइ मे़ये़बे़॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ग ये़सुःन् गालिललाम्‍मे कुसेवा चोःक्‍से़ मे़दिम्‍दुर मे़द्‌ये़आङ् मे़वये़रो॥  
\v 56 खे़प्‍मो के़वाॽमाहाॽओ मरियम मग्‍दलिनि, याकुब नु युसुफरे़ कुम्‍मा मरियम, हे़क्‍क्‍याङ् जब्‍दियारे़ कुमेःत् (याकुब नु युहुन्‍नारे़ कुम्‍मा) मे़वये़रो॥ 
\s1 ये़सुःन् इप्‍पुङ्‌ङो मे़ने़स्‍सुॽ 
\r मर्कुस १५.४२-४७, लुका २३.५०-५६, युहुन्‍ना १९.३८-४२ 
\p  
\v 57 हे़क्‍क्‍याङ् युःन्‍छिक् पोःक्‍खे़र पत्‍छे़ल्‍ले़ आरिमाथिया पाङ्‌जुम्‍बा युसुफ मे़प्‍मनाबा याङ्‌साकुन्‍धेसाबा मनाःन् त्‍ये़॥ खुने़ॽआङ् ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बा पोःक्‍खे़आङ् वये़रो॥  
\v 58 खे़न् पिलातसरो पेआङ् ये़सुरे़ कुधक्‍किन् नाःक्‍तु, हे़क्‍क्‍याङ् पिलातसरे़आङ् खे़न् मे़बिरुर फाॽआङ् थक्‍सुबाहाॽ इङ्‌जाःङ् पिरुसिरो॥  
\v 59 ये़सुरे़ कुधक्‍किन् युसुफरे़ तेॽरुआङ् नुःबा चेदेःत्तिल्‍ले़ कित्तु,  
\v 60 हे़क्‍क्‍याङ् आबाङे कुलागि लुङ्‌ङो खोःम्‍मनाबा कुसङ् इप्‍पुङ्‌ङो ने़स्‍सुरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् इप्‍पुङ्‌ङिल्‍ले़ कुमुराओ लाःक्‍कात्‍लाम् यम्‍बा लुङ्‌ङिल्‍ले़ थेःक्‍तुधःआङ् नुःक्‍खे़ पेरो॥  
\v 61 मरियम मग्‍दलिनिःन् नु वेॽस्‍मा मरियम्‍मिल्‍ले़ खे़न् निःत्ताङ्‌नुए ओमे़त्ते़त्‍छुर युङे़त्‍छि॥ 
\s1 थक्‍सुबाहाॽरे़ इप्‍पुङ्‌ङिन् मे़गोःसुॽ 
\p  
\v 62 हे़क्‍क्‍याङ् कुदाःन्‍दिक्‍मा यहुदि चोःक्‌युम्‍भो तङ्‌नाम्‌रे़न्‌थिक्‍सिगेःक्‍पा ये़न्‍नो, तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु फरिसिहाॽ पिलातसरो मे़बेआङ्  
\v 63 अक्‍खे मे़मे़त्तु, “आदाङ्‌बे, खे़न् इङ्‌ले़क्‍पे़न्‌कुहिङ्‌वे़त् वये़ल्‍ले़ ‘इङ्‌गाॽ सिःआबा सुम्‌ये़न्‍नो याम्‍मो कुहिङ्‌वे़त् पोःङ्‌ङारो’ लॽरिक् पाःत्तुबा पाःन्‍निन् निङ्‌वाॽ इःप्‍मनारो॥  
\v 64 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ आदाङ्‌बारे़ सुम्‌ये़न् थारिक् सिङ्‌सिङ्‌ङाङ् कुइप्‍पुङ्‌ङिन् कोमा पाङ्‌घे़से़ॽओ॥ मे़ःन्‍ने़ फाॽग्र कुहुॽसाम्‍बाहाॽ से़न्‍दिक् मे़दाआङ् कुधक्‍किन् मे़घुःत्तु मे़देॽरुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् ‘सिःमे़न्‍लाम् कुहिङ्‌वे़त् पोःक्‍खे़आङ् वाॽ’ लॽरिक् मनाहाॽ मे़मे़त्तुसिॽरो॥ कन् पाःन्‍निङ्‌ग तगिस्‍मा इङ्‌ले़क्‍किन्‍नुःल्‍ले़आङ् साॽरिक् ताप्‍फे़ःम्‍बा पोःङ्‌लो॥” 
\p  
\v 65 हे़क्‍केःल्‍ले़ पिलातसरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “इःप्‍पुङ् के़गोःबा थक्‍सुबाहाॽ तेॽरे़म्‍सिम्‍मे़ॽआङ् खिनिॽ सुक्‍सुक् खे़न् इप्‍पुङ्‌ङिन् कोसे़म्‍मे़ॽ॥”  
\v 66 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ मे़बेआङ् इप्‍पुङ्‌ङिल्‍ले़ कुमुराओबा लुङ्‌ङो एःप्‍साप् मे़युक्‍तुआङ् मनाहाॽरे़ मे़न्‍हन्‍दुन्‍ल फाॽआङ् थक्‍सुबाहाॽ खे़प्‍मो कोमा मे़बाङ्‌घुसिरो॥ 
\c 28  
\s1 ये़सुःन् याम्‍मो कुहिङ्‌वे़त् पोःङ् 
\r मर्कुस १६.१-८, लुका २४.१-१२, युहुन्‍ना २०.१-१० 
\p  
\v 1 नाःम्‍सिङ्‌ये़न्‍निल्‍ले़ कुदाःन्‍दिक्‍मो, ते़ने़बा ये़न्‍नो खाओःत्ते़र पत्‍छे़ल्‍ले़ मरियम मग्‍दलिनिःन् नु वेॽस्‍मा मरियम्‍मिन् ये़सुःन् मे़ने़स्‍सुबा इप्‍पुङ्‌ङिन् ओमे़त्‍छे़ पेसिरो॥  
\v 2 हक्‍चघत् साॽरिक् किप्‍मा के़घुःबा लुप्‍लि थाङे़, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ कुमाङ्‌लाइङ्‌बाधिक् साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ्‌लाम् यो थ्‍ये़आङ् इप्‍पुङ्‌ङिल्‍ले़ कुमुराओ के़ये़प्‍पा खे़न् यम्‍बा लुङ्‌ङिन् थिक् ले़प्‍माङ् इसुआङ् खे़न् सम्‍दाङ् युङ्‌सिङ्‌लो॥  
\v 3 खे़ल्‍ले़ कुनाराःन् साःम्‍भे कुइसिःक् ले़क्‍ते़, हे़क्‍क्‍याङ् कुदेःत्‍हाॽ नाःङ्‌कुइसिःक् फः लॽरे़रो॥  
\v 4 खे़न् इःप्‍पुङ् के़गोःबा थक्‍सुबाहाॽ किःमाल्‍ले़ मे़यक्‍खे़र हर्गुप् मे़जोःन्‍दे़आङ् कुसिवे़त् मना कुइसिःक् मे़बोःक्‍खे़रो॥ 
\p  
\v 5 हे़क्‍क्‍याङ् माङ्‌लाइङ्‌बाल्‍ले़ खे़न् मे़न्‍छुमाहाॽ मे़त्तुसि, “मे़गिसे़त्‍छे़न्‍ने़ॽओ, खिन्‍छिॽ सिलाम्‍साक्‍मा सिङ्सम्‍दाङ् मे़भोःन्‍दुबा ये़सुःन् के़गोःत्‍छुबा पाःन्‍निन् कुसिङ् निःत्तुङ्‌लो॥  
\v 6 खुने़ॽग कप्‍मो होःप्‍लो, खुने़ॽ पाःत्तुबा कुइसिःक्‍के कुसिवे़त्‍लाम् कुहिङ्‌वे़त् पोःक्‍खे़आङ् वाॽरो॥ फे़रे़त्‍छे़ॽआङ् कुधक्‍किन् ने़स्‍से़बा ते़न्‍निन् ओमे़त्ते़त्‍छे़ना॥  
\v 7 हे़क्‍क्‍याङ् हारा पेगे़त्‍छे़ॽआङ् कुहुॽसाम्‍बाहाॽ अक्‍खे मे़त्ते़छे़ॽओ, ‘खुने़ॽग कुसिवे़त्‍लाम् कुहिङ्‌वे़त् पोःक्‍खे़आङ् वाॽरो, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽनुःल्‍ले़ तगि गालिलओ पेःक्‍ल पत्‍लो॥ खुने़ॽ खे़प्‍मोए खिनिॽ के़दुमुम्‍लो॥’ ओमे़त्ते़त्‍छे़ॽओ, कन् पाःन्‍निन् खिन्‍छिॽ मे़त्‍ने़त्‍छिङ्‌ङाङ् वाॽआरो॥” 
\p  
\v 8 हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़न् मे़न्‍छुमाहाॽ किःसे़त्‍छिसाङ् ओमुलॽरे़त्‍छिर ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़वये़बा ते़न्‍नो खे़न् पाःन्‍निन् मे़त्‍छे़ इप्‍पुङ्‌लाम् चात्ते़त्‍छिर पेसिरो॥  
\v 9 हक्‍चघत् ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ तुमुसिआङ् “सेवारो” मे़त्तुसि, हे़क्‍केःल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ ये़सुरो त्‍ये़त्‍छिआङ् कुलाङ्‌हाॽ ते़म्‍से़त्‍छुर सेवा चोगे़त्‍छु॥  
\v 10 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “खिन्‍छिॽ मे़गिसे़त्‍छे़न्‍ने़ॽओ, पेगे़त्‍छे़ॽआङ् आन्‍साॽसि गालिलओ के़बेगिमु मे़त्ते़छे़से़ॽओ, खे़ङ्‌हाॽरे़ इङ्‌गाॽ खे़त्‍थोए मे़दुम्‍माॽरो॥” 
\s1 थक्‍सुबाहाॽरे़ कन् हिन्‍दोःक्‍किन् तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ मे़जे़क्‍तुसिॽ 
\p  
\v 11 खे़न् मे़न्‍छुमाहाॽ ये़क्‌यक्‍को नुःक्‍खे़त्‍छि पेसे़त्‍छिल्‍ले़ कुभा थक्‍सुबाहाॽ मे़बेआङ् पोःक्‍खे़बा के़रे़क् हिन्‍दोःक्‍किन् तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ मे़जे़क्‍तुसिरो॥  
\v 12 हे़क्‍केःल्‍ले़ तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ नु यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽ मे़जुप्‍से़आङ् इङ्‌मे़दङ्‌घु, हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ थक्‍सुबाहाॽ यरिक् याङ् मे़बिरुसिर  
\v 13 अक्‍खे मे़मे़त्तुसि, “आनिगे़ से़न्‍दिक् इप्‍सिगे़आङ् ने़स्‍सिगे़ल्‍ले़ ये़सुरे़ कुहुॽसाम्‍बाहाॽ मे़द्‌ये़आङ् कुधक्‍किन् मे़घुःत्तुआङ् मे़देॽरुरो लॽरिक् खिनिॽ के़बाःत्तुम्‍ल पोःङ्‌लो॥  
\v 14 कन् पाःन्‍निन् सुहाङ्‌गे़म्‍बाल्‍ले़ खे़प्‍सुने़ फाॽग्र खुने़ॽ कुनिङ्‌वाॽ तासुम्‍बे़आङ् खिनिॽ नाङ्‌ङासिगे़ॽरो॥”  
\v 15 हे़क्‍केःल्‍ले़ थक्‍सुबाहाॽरे़ यरिक् याङ् मे़दाःक्‍तुआङ् खे़ङ्‌हाॽ मे़मे़त्तुसिबा कुइसिःक्‍के खे़ङ्‌हाॽरे़ मे़बाःत्तुरो॥ खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ कन् पाःन्‍निङ्‌ग से़ःरे़आङ् आइन् थारिक्‍साङ् यहुदिहाॽरे़ मे़बाःत्तुरो॥ 
\s1 माङ्‌सेवा याःम्‍बक् चोःक्‍मा पयम् इङ्‌जाःङ् 
\r मर्कुस १६.१४-१८, लुका २४.३६-४९, युहुन्‍ना २०.१९-२३, सेःक्‌युक्‍मिबाहाॽ १.६-८ 
\p  
\v 16 हे़क्‍क्‍याङ् थिक्-थिक् (११) कुहुॽसाम्‍बाहाॽ ये़सुरे़ पेगे़म्‍मे़ॽओ लॽरिक् मे़त्तुसिबा गालिलओबा कोःक्‍माओ मे़बेरो॥  
\v 17 खे़ङ्‌हाॽरे़ खे़प्‍मो ये़सुःन् मे़निःसुआङ् सेवा मे़जोगु, कर कुभारे़ग चप्‍चि मे़जोगुरो॥  
\v 18 हे़क्‍क्‍याङ् ये़सुःन् खे़ङ्‌हाॽओ त्‍ये़आङ् मे़त्तुसि, “साङ्‌ग्राम्‍पेदाङ् नु इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा के़रे़क् युक्‍किन् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ इङ्‌गाॽ पिराङ्‌ङाङ् वाॽरो॥  
\v 19 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ पेगे़म्‍मे़ॽआङ् के़रे़क् मे़न्‍छाम् सुवाङ्‌हाॽ हुॽसाम्‍बा चोगे़म्‍सिम्‍मे़ॽओ॥ पानुदिङ् पाः, आबुदिङ् साः, हे़क्‍क्‍याङ् सेसेमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुमिङ्‌ङो बप्‍तिस्‍मा पिरे़म्‍सिम्‍मे़ॽओ॥  
\v 20 इङ्‌गाॽ इङ्‌जाःङ् पिनिङ्‌बा के़रे़क् पाःन्‍हाॽ इःप्‍मा नाःप्‍मा हुॽरे़म्‍सिम्‍मे़ॽओ॥ ओमे़त्ते़म्‍मे़ॽओ, इङ्‌गाॽग इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍माल्‍ले़ कुनुप्‍मो थारिक्‍के खिनिॽनु सदादिङ् वाॽआरो॥”