\id MRK Mark, Luqa in Solomon Islands, Proofread corrected, Rvwd:May2001, 6th rvsd: June99June2001/FebJulyAugSep2002/Dec2002; Post-printing revision: March 2011. Revised with KNT- Jan 17-19, 2012; Dr Zobule Revision- March2013 \ide UTF-8 \h Maka \toc3 Mak \toc2 Maka \toc1 Maka \mt I Maka \c 1 \s Na Tarae tai Jone Paputaiso \r (Matiu 3.1-12; Luke 3.1-18; Jone 1.19-28) \p \v 1 Api sa na popodalaina na nongoro jongana na veveina i Jisu Karisito, na Tuna na Tamasa. \v 2 Na paranga tana Tamasa sa takuti pa kukuti tai Aisea na tinoni kokorotai sa pira sau, \q1 <\x - \xo 1.3 \xo*\xt Aisea 40.3; Jone 1.23.\xt*\x* sau,>> \q1 sau si Aisea. \p \v 4 Ego ko i Jone sa na tinoni pogoso nongoro sa koko lame vei pa qega ko sa kole taraenia isa sa na veveina ira na tinoni mai gabala beto mai paputaiso ko na Tamasa mi taleosoniria na dia sela sauniria. \v 5 Poni ira doru pa vailivutaina pa Jiudia beto ira doru pa Jerusalema sa qai vovotu lao tana, ko qai ule votuniria na dia sela ko isa sa paputaisoria pa leo pie Jodani. \p \v 6 Ego ko i Jone sa sa vasaea na poko vurungu kameli, na beleti sa doko livutunia na sisikirina, beto na kupo beto na muji pirudi na ona tetekuna. \v 7 Ko na nongoro sa kole taraenia isa sa pira sau, <> sau si Jone. \s I Jisu sa Tapaputaiso beto sa Tatotoke \r (Matiu 3.13-4.11; Luke 3.21-22; 4.1-13) \p \v 9 Pa totoso tugu isa i Jisu sa sa kamu koko vei pa gugusu pa Nazareti pa Qalili ko sa lame tapaputaiso tai Jone pa Jodani. \v 10 Ko isa tugu sa iolo votu isa pa kolo sa sa batia isa sa na oka sa revanga beto na Gagala Tabuna sa igoro lagere vei kai kuru kavu tana. \v 11 Beto kai ovovele sa votu lagere vei pa noka, pira sau, <> sau. \p \v 12 Ko pa liguna tugu isa, sa sa toni votu laonia pa qega na Gagala Tabuna si Jisu. \v 13 Ko ka madengavuluputa rane sa sa kole totokea i Setani pa qega sisa. Isa sa kole suvere tavitiria sira na manugu piru mamade nenedi, beto ko ira na mateana qai kopu vatalenia sisa. \s Na Popodalaina na Roiti ti Jisu \r (Matiu 4.12-17; Luke 4.14-15) \p \v 14 Ego pa liguna sa tapiu si Jone, sa sa tomea i Jisu sa na ia pa Qalili ko sa kole taraenia isa sa na nongoro jongana na veveina na Tamasa, \v 15 pira sau, <> sauniria. \s I Jisu sa Kukuria ira ka Made Tinoni Abu \r (Matiu 4.18-22; Luke 5.1-11) \p \v 16 Ego tonai sa korapa popoana pa keketaina na ovuku pa Qalili si Jisu, sa sa batiria sira Saimone beto i Aduru na tasina marene. Qai korapa vaqaradia pa ovuku sira, ura na tino abu sira karu. \v 17 Poni sa kukuria i Jisu sira karu, pira sauniria, <> sauniria. \v 18 Poni totonai tugu qai turu loa pale gu ira karu sa na dia vaqara, ko qai lao tutiadia si Jisu. \p \v 19 Ko tonai sa rerege rijo lao gu mule iqona, sa sa batiria gu mule sira Jekopi beto i Jone, kao tamatasi tuna i Zebeti, qai korapa tuvaka dia vaqara pa leo dia koaka. \v 20 Totonai tugu sa kukuria i Jisu sira karu. Poni qai turu loa pale ira karu pa koaka sa na tamadi i Zebeti beto ira na dia tinoni roiti ko qai tutiadia gu si Jisu. \s Na Tomate Ikikerena sa Taiju Pale \r (Luke 4.31-37) \p \v 21 Ego sa lao pa gugusu pa Kepaniami si Jisu beto ko ira na ona sepele. Ko tonai sa kamua sa na rane Minere poni si Jisu sa lao tome pa ruma vavaikamuna ko sa podalai vaivagigalai. \v 22 Ko qai gabara betonia ira na tinoni sa na vaivagigalai tana, ura isa sake vavaivagigalai vei ira qai vaivagigalainia na Vavanau, goto sa vavaivagigalai vei na tinoni sa poreona neqi. \v 23 Na totoso tugu isa sa korapa suvereona pa leona ruma vavaikamuna isa sa kai tinoni sa kolea na gagala ikerena ko sa lukana uui, pira sau, \v 24 <> sau. \p \v 25 Poni sa tokea i Jisu sa na gagala ikerena api, pira saunia, <> saunia. \v 26 Poni sa lao tu na gagala ikerena ko sa tuaria ko sa aru vivitigi palea sa na tinoni isa, beto sa uui viva beto sa votu taloa riu. \v 27 Poni qai gabara vivitigi sira doru tinoni ko qai vaigua mekadi, pira qarigu, <> qarigu sira. \v 28 Ko na nongorona na roiti ti Jisu sa sake ruavo tu tapiara rerege doru eqa pa vailivutaina pa Qalili. \s I Jisu sa Salanaria soku Tinoni \r (Matiu 8.14-17; Luke 4.38-41) \p \v 29 Isa tugu qai votu taloa pa ruma vavaikamuna, poni sa i Jisu beto ira Jekopi beto i Jone qai rerege vatuvisi lao pa ruma tadira Saimone i Aduru. \v 30 Na qoele roana i Saimone sa mangini na tinina, ko sa korapa kole pa lovu. Isa tugu sa kamu i Jisu sa qai ule vania gu isa sa na veveina na moona na qoele api. \v 31 Poni sa lame arua sa na limana, ko sa bako vatatakolea. Poni sa taloa tana qoele sa na mo mangini, ko isa tugu sa vatana vaniria sa na tetekuna sira. \p \v 32 Ego ko totonai sa gore na vevelu tonai sa koni suvu sa na tapo, poni sa qai totoni kamuniria tana sira doru tinoni momoodi beto ko ira sa tomeria na tomate ikikeredi. \v 33 Ko na minete tinoni lavata pa gugusu isa sa qai vavaikamu pa atakamanana na ruma isa. \v 34 Ko sa salanaria i Jisu sira na tinoni sa rajaria na okokoto mo, beto sa iju votu paleniria isa sira doru tomate ikikeredi. Sake vamalumuria isa sira na tomate ikikeredi pira ko bai pojai kaki paranga, ura qai gigilaidia ira na tomate sisa. \s I Jisu sa Tarae pa Qalili \r (Luke 4.42-44) \p \v 35 Na vuvugei rorodomo totonai sa oqoro kabere na eqa sa dorava ko sa votu taloa lao pa kai ia kaloina si Jisu ko ketakoi sa kole vavaraona. \v 36 Totonai sa i Saimone beto ira kaki ona baere sa qai nyaqo tututia sisa. \v 37 Ko totonai qai batia sisa poni sa pira qarigunia, <> qarigunia. \p \v 38 Ba pira sauniria i Jisu sira, <> sauniria. \v 39 Ko sa lekogoria isa sa doru eqa pa Qalili, ko sa tarae pa dia ruma vavaikamuna beto sa iju vovotu paleniria isa sira doru tomate ikikeredi qai kole tadira na tinoni. \s I Jisu sa Salania kai Tinoni Popoquna \r (Matiu 8.1-4; Luke 5.12-16) \p \v 40 Kai tinoni sa popoqu sa sa lame ti Jisu, ko sa toqo sori tutunguna pa moena isa ko sa tepa totokai si Jisu, pira sau, <> sau. \p \v 41 Sa roroqu vivitigia i Jisu sa na tinoni api, ko sa kaqamania na limana ko sa ulia sisa, beto pira saunia, <> sau si Jisu. \v 42 Na totoso tugu isa sa tataloso valioso sa na popoqu ko sa lioso sisa. \v 43 Pa liguna isa sa i Jisu sa vania na vavanau neneqina beto sa garunu variua sisa. \v 44 Pira sa vavanau veinia i Jisu sisa, <> saunia. \p \v 45 Ba isa tugu sa taloa riu sa na tinoni api, sa sa podalai vevelania gu beto sa valekogia gu isa sa na nongoro api. Sa jola sosoto sa na vavakato tana tinoni api ko i Jisu sake boka rerege vakakabere lao pa gugusu, goto sa suvere vakaloiona tu pa peguruna na gugusu. Ko ira na tinoni pa doru vailivutaina ketakoi sa qai lame tana. \c 2 \s I Jisu sa Salania na Tinoni sa Mate Kale na Tinina \r (Matiu 9.1-8; Luke 5.17-26) \p \v 1 Ego sa jola gu ka vivisa rane tonai sa mule lao ligu pa Kepaniami si Jisu, poni sa qaike ruavo tugu nongoronia ira na tinoni sa isa sa tei korapa tu pa ruma qarigu. \v 2 Qai kubo jola sira na tinoni qai vaikamu ko kepore tugu sa kai rora bi kole ko sa jutu lao tu pa moena na atakamana, ko ketakoi sa kole vavakatonia i Jisu sa na paranga. \p \v 3 Totonai tugu sa qai pogoso kamunia ira ka made sa kai tinoni sa mate kai kale kobu tinina ko sake boka rerege. \v 4 Ba qaike boka pogoso laonia tana ira sa na tinoni api ura sa pugelia na tinoni sa na leo ruma. Ko qai kesa ko qai kakelia tu sa na arena na ruma pa totona sosoto i Jisu. Ko sa korapa tugu koleona pa nona lovu sa qai vasikulu gorea sa na tinoni isa. \v 5 Tonai sa batia i Jisu sa na koi vei lavatana na rarange tadira poni sa paranga laoa isa sa na tinoni sa mate kai kobu tinina, pira saunia, <> saunia. \p \v 6 Ba ira kaki qai vaivagigalainia na Vavanau sa qai korapa toqo tata ketakoi ko qai kole vaiperania pa bulodi sa pira qarigu, \v 7 <> qarigu sira. \p \v 8 Ba sa tei gigilaiona tu i Jisu pa totoso isa sa isa vei qai kole vaiperania ira pa bulodi, ko sa paranga laoria isa sira, pira sauniria, < biunia? Ba, biunia tu? \v 10 Ba vei ko mu soni gigilai agou sa na Tuna na Tinoni sa poreona neqi ko mina taleosoniria sira na sela pa peso sa pira ropi ma roiti vei sara,>> sau. Ko sa paranga laoa sa na tinoni sa mate kai kale tinina, \v 11 pira saunia, <> saunia. \v 12 Pa totoso tugu isa sa turu, sa teku pogosia na ona lovu ko sa votu riuona pa moedi ira doru sa na tinoni isa. Ko qai gabara beto sira doru beto qai vatarasaea ira sa na Tamasa, pira qarigu, <> qarigu. \s I Jisu Sa Kukua I Livai \r (Matiu 9.9-13; Luke 5.27-31) \p \v 13 Ego i Jisu sa gore ligu lao pa poanana pa ovuku Qalili ko ira na minete tinoni qai lame vavaikamunia, ko isa sa kole vagigalairia. \v 14 Tonai sa korapa rerege jola si Jisu, sa sa batia si Livai na tuna i Alepiasi, sa korapa toqona pa ruma teteku takisina. Poni sa paranga laoia i Jisu sisa, pira saunia, <> saunia. Poni sa turu ko sa tutiaona tugu i Jisu sisa. \p \v 15 Ko tonai sa korapa toqo tetekuona pa ruma tai Livai si Jisu, sa soku sira na tinoni teteku takisi beto ira na tinoni seladi sa qai kole toqo tavitia si Jisu beto ira na ona sepele. Ura na motadi sira qai tututia i Jisu. \v 16 Ira na Parese qai vaivagigalainia na Vavanau sa qai korapa tugu ketakoi. Ko tonai qai batia si Jisu sa korapa teteku tavitiria sira na tinoni seladi beto ira na tinoni teteku takisi, poni sa qai nanasaria sira nona sepele, pira qarigu, <> qarigu. \p \v 17 Tonai sa nongoro vairia i Jisu sira poni sa pira sauniria, <> sauniria. \s Na Nanasana na Tatabu Gagani \r (Matiu 9.14-17; Luke 5.33-39) \p \v 18 Ego ira na sepele tai Jone beto ira na Parese sa qai tatabu gagani. Ko ira na tinoni sa qai lame ko qai nanasia si Jisu, pira qarigunia, <> qarigunia. \p \v 19 Poni sa oe laoria i Jisu sira, pira sauniria, <> sau si Jisu. \s Na Nanasana na Rane Minere \r (Matiu 12.1-8; Luke 6.1-5) \p \v 23 Pana kai rane Minere totonai sa rerege lao vei pa korapa inuma vuiti si Jisu, poni sa qai podalai ravusu tekugadia kiko vuiti sira nona sepele. \v 24 Poni qai paranga sira na Parese, pira qarigunia, <> qarigunia. \p \v 25 Poni sa oeria i Jisu sira, pira sau, <> sau. \p \v 27 Beto pira sauniria, <> sau si Jisu. \c 3 \s Na Tinoni sa Raiqo Kai Kale Limana \r (Matiu 12.9-14; Luke 6.6-11) \p \v 1 Ego tonai sa lao mule pa ruma vavaikamuna si Jisu, sa sa korapa ketakoi sa kai tinoni sa raiqo kai kale limana. \v 2 Ko ira kaki tinoni qai kole dodoro kopunia si Jisu ko vei mina salania na rane Minere sa na tinoni alepi poni sa mai jutunia sa sela sisa marigunia qarigu. \v 3 Sa paranga laoa i Jisu sa na tinoni sa raiqo na limana, pira saunia, <> sau sisa. \p \v 4 Beto sa nanasa laoria i Jisu sira na tinoni, pira sauniria, <> sauniria. \p Ba qaike vagala. \p \v 5 Ego ko sa doro vailivutainiria tagigigiriniria i Jisu sira beto sa takulanga tugu vei ura sa patu na bulodi. Beto sa paranga laoa sa na tinoni api, pira saunia, <> saunia. \p Ko sa varadonia sau poni sa jonga ligu sa na limana. \v 6 Isa tugu qai taloa pa ruma vavaikamuna sira na Parese, sa qai sisiqarai lao kamuria sira qai sosoria i Herodi ko qai mekarai vaingodo roroqu ko mai vamatea si Jisu qarigu. \s Na Vaikamu Lavata pa Qalili \p \v 7 Ego ko i Jisu beto ira na ona sepele sa qai taloa riu veidia pa ovuku pa Qalili, ko kai minete tinoni lavata sa qai tuti koko vei pa Qalili, pa Jiudia, \v 8 pa Jerusalema, pa Idumea, pa kai karovona pa Jodani, beto pa vailivutaidi pa Turosi beto pa Sidoni. Ira doru aipira sa qai nongoroniria sira doru roiti sa roitiniria isa, ko qai vaikamu lame tana. \v 9 Ko totonai sa pojaniria i Jisu sira na ona sepele ko mai vatana vakole vania sa kai koaka sau ura qai soku jola sira na tinoni ko kita mai jupe vaiamunia ira. \v 10 Ura soku jola sira na tinoni sa salanaria isa ko ira na tinoni vagaurudi sa qai jujuku laoa sisa ko vei ko mai ulia sisa qarigu. \v 11 Ira na tinoni sa koleria na gagala ikeredi ba tonai qai batia i Jisu poni sa qai vukele kole pa moena isa beto qai vevela votu, pira qarigu, <> qarigu. \v 12 Ba sa paranga suquturia i Jisu sira na gagala ikikeredi ko maike pojai ira sa na veveina isa sau. \s I Jisu sa Vileria ira ka Manogarua Tinoni Tagarunudi \r (Matiu 10.1-4; Luke 6.12-16) \p \v 13 Ego sa sagere sae pa kai kubo si Jisu beto sa kuku vaikamuniria sira sa nyoroguaniria ko mai tutia, ko qai vaikamu lao tana sira. \v 14 Ko sa vileria i Jisu sira ka manogarua beto sa gigalaniria na tinoni tagarunudi sira, ko mai suvere tavitia isa beto ko mina garunu riuniria ko mai tarae sau. \v 15 Beto sa vaniria na neqi ko mai ijiju pale tomate ikikeredi sau. \p \v 16 Ko aipira sa na isongodi ira ka manogarua sa vileria i Jisu: i Saimone (isa sa vakukunia i Pita), \v 17 i Jekopi beto i Jone karu tuna i Zebeti (ira sa gigalaniria Boneage, na ginuana sa na tuna na paka oka), \v 18 i Aduru, i Pilipi, i Batolomiu, i Matiu, i Tomasi, i Jekopi na tuna i Alepiasi, i Tadaeasi, i Saimone isa perangana sa somanana talea na qavuna Romu, \v 19 beto ko i Jiudasi Isikarioti isa na tinoni sa gabala kanai i Jisu. \s I Jisu beto i Beelizebulu \r (Matiu 12.22-32; Luke 11.14-23; 12.10) \p \v 20 Ego tonai sa kamu pa ruma si Jisu sa qai kamu vaitakoi tugu sira na minete tinoni ko i Jisu beto ira nona sepele sa qaike boka teku totoso ko bai tetekudia. \v 21 Totonai sa qai lame sira na turana ko mai ragata toni variua si Jisu qarigu, ura qai nongoronia sa sa tei tuturu tu sa na tinoni ina qarigu sira kaki. \v 22 Beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau na lagere veidi pa Jerusalema sa qai kole popojai, pira qarigu, <> qarigu. \p \v 23 Poni sa kuku tekuria i Jisu sira qai vaivagigalainia na Vavanau ko sa vavakato vaniria na vavakato vavapada, pira sau, <> sau si Jisu. \p \v 30 Inara sa vaivagigalai vei si Jisu ura kaki tinoni sa pira qai kole paparanga vei, <> qarigu. \s Na Tinana beto ira na Tasina i Jisu \r (Matiu 12.46-50; Luke 8.19-21) \p \v 31 Ego na tinana beto ira na tasina marene i Jisu sa qai kamu. Ko qai turu pa sesebe ruma isa beto qai garunu tomenia sa na nongoro ko mi votu lame si Jisu qarigu. \v 32 Na vaikamu tinoni sa qai korapa toqo vavailivutainia si Jisu ko ira kaki sa qai paranga laoa sisa, pira qarigunia, <> qarigunia si Jisu. \p \v 33 Poni sa oe laoria i Jisu sira, pira sau, <> sauniria. \p \v 34 Beto sa doro vailivutainiria sira qai toqo pa vavailivutaina beto pira sauniria, <> sau sisa. \c 4 \s Na Vavakato Vavapadana na Kiko \r (Matiu 13.1-9; Luke 8.4-8) \p \v 1 Ego sa podalai vaivagigalai mule pa poanana pa ovuku Qalili si Jisu. Ko na minete tinoni lavata sa qai vavaikamu lame tana, ko sa lao tu koi ko sa toqo pa kai koaka titina pa kolo, goto ira na minete tinoni sa qai turu pa poanana. \v 2 Ko sa kole vagigalainiria isa sa soku vavakato vavapada. Ko pa ona vaivagigalai sa pira sa vavavakato vei. \p \v 3 <> sau si Jisu. \p \v 9 Beto sa pira sau, <> sau si Jisu. \s Na Vagisona na Vavakato Vavapada Sosoto \r (Matiu 13.10-17; Luke 8.9-10) \p \v 10 Ego totonai sa korapa suvereona mekana si Jisu, sa qai lame sira kaki tinoni qai tututia isa beto ko ira ka manogarua sepele ko qai nanasania sa na ginuana na vavakato vavapada api. \v 11 Poni sa oeria i Jisu sira, pira sauniria, <\x - \xo 4.12 \xo*\xt Aisea 6.9-10.\xt*\x* sau,>> \q1 sauniria i Jisu sira. \s I Jisu sa Ruvatia na Vavapadana na Kiko \r (Matiu 13.18-23; Luke 8.11-15) \p \v 13 Beto pira sauniria i Jisu sira, <> sau si Jisu. \s Na Juke sa Opo taria na Besini \r (Luke 8.16-18) \p \v 21 Beto pira sauniria i Jisu sira, <> sau si Jisu. \p \v 24 Beto pira sauniria, <> sau si Jisu. \s Na Vavapadana na Kiko sa Pidoko \r (Matiu 13.32-34; Luke 13.18-19) \p \v 26 Beto sa paranga si Jisu, <> sau si Jisu. \p \v 30 Beto sa paranga si Jisu, <> sau si Jisu. \p \v 33 Soku vavakato vavapada vevei pira sa sa vavakatoniria i Jisu tonai sa kole ule vaniria na paranga. Ko sa vavakatoniria sa isa vei qai boka nongoro vakaberia ira. \v 34 Doru ona vaivagigalai sa sa vakoleria pa vavakato vavapada sisa tonai sa vavakato tadira doru. Totonai tu sa suvere tavitiria mekana sira na ona sepele sa sa ule vakakabere vaniria sa doru kai sa. \s I Jisu sa Vabulea na Ranebongi \r (Matiu 8.23-27; Luke 8.22-25) \p \v 35 Ego totonai sa gore na veveluna na rane isa, sa i Jisu sa parangaria sira nona sepele, pira sauniria, <> sau. \v 36 Ko qai loaia sa na minete tinoni ko qai koi pa koaka sira na sepele ko qai tonia si Jisu sa tei koiona tu pa koaka. Kaki koaka ba qai korapa titidia tugu ketakoi. \v 37 Tonai qai toka karovo sa kai gava lavata sa rajaria beto sa taloloku taria na ololobagea sa na koaka ko sa pugelia na kolo. \v 38 Ba i Jisu sa tarubatunia kai tarubatu ko sa korapa putagana pa tatavana na koaka. Ko qai lao jou vadoravia sisa beto pira qarigunia, <> qarigunia. \p \v 39 Poni sa tatakole si Jisu ko sa tokea sa na gava beto pira saunia na kolo, <> sau. Tonai sa sa noso sa na gava beto sa bule elava sa na kolo. \p \v 40 Beto pira sauniria sira na ona sepele, <> sauniria. \p \v 41 Qai matagutu vivitigi sira ko qai kole vavainanasa mekadi, pira qarigu, <> qarigu sira. \c 5 \s I Jisu sa Salania na Tinoni sa Kolea na Gagala Ikikerena \r (Matiu 8.28-34; Luke 8.26-39) \p \v 1 Ego ko qai lao paro sa pa kai karovona na ovuku pa Qerasini. \v 2 Ko isa tugu sa taloa pa koaka ko sa paro si Jisu, sa kai tinoni sa kolea na gagala ikerena sa votu koko lame vei pa bevi vavaigolomodi ko sa lame gosoria si Jisu. \v 3 Na susuverena pa bevi vavaigolomodi sa na tinoni api, ko qai podeke piuni seni tu ba kepore tugu kai tinoni bi boka piu vakolea. \v 4 Soku totoso qai tei pikoni seni tu na nenena na limana ba sa rabutu papaleniria sira na seni pira beto sa piara paleria sira na aeana pa nenena. Kepore kai tinoni bi neqi jolania ko bi boka tale vamomosia. \v 5 Na rane na bongi sa sa kole gu biulai lao lame pa bevi vavaigolomodi beto pa kukubo ko sa kole gu lukana uui beto sa kole vapapaleka mulenia na papatu. \p \v 6 Ko sa batia pa souna tu isa si Jisu, poni sa abutu totoai lao opo toqo sori tutungu pa moena isa. \v 7 Ko sa vevela votu, pira sau, <> sau. \v 8 Ura perangaina tu qi tei poja veinia tu pira i Jisu sisa, <> tei qiunia tu. \p \v 9 Ko sa nanasia i Jisu sisa, <> saunia. \p Poni sa paranga sisa, pira sau, <> sau sisa. \v 10 Ko sa tepa totoka vivitigia isa si Jisu ko mike iju votuniria pa gugusu isa sira na gagala ikikeredi sau. \p \v 11 Ego qai korapa nyunyubele gaganigadia pa kai kalena na kubo ketakoi sa kai godo borogo. \v 12 Ko qai tepa totoka vivitigia ira na gagala ikikeredi si Jisu, pira qarigunia, <> qarigu. \v 13 Poni sa vamalumuria isa sira, ko qai votu taloa tana tinoni sa na gagala ikeredi ko qai lao tomeria sa na borogo. Ko na godo borogo doruna, na anyedi karu tina, sa qai tulai gore sa na taba mamavarana ko qai gore kuju mate betodia pa leo kolo. \p \v 14 Ko ira na tinoni qai kopuniria na borogo pira sa qai uku riudia ko qai lao vavakatonia pa gugusu beto pa vailivutaina ketakoi. Ko qai lame sira na tinoni ko mai dogoria sa na sakasava sa pidoko qarigu. \v 15 Tonai qai lame kamu tai Jisu sira, sa qai batia ira sa na tinoni perangaina qai tomea mai na joa tina gagala ikeredi. Ba kopira sa tei popoko vataleona tu beto sa tei tavagigalana tu ko sa korapa toqona sa na tinoni isa. Ko qai matagutu sira na tinoni. \v 16 Ira qai somana batia isa qai vei na godo borogo beto na tinoni sa tomea na gagala ikeredi api sa qai vavavakato vaniria sira na goto tinoni. \p \v 17 Ko ira na tinoni qai tepa totokai si Jisu ko mi iolo votu pa dia gugusu qarigunia. \v 18 Ego ko totonai mi koi pa koaka sau si Jisu, poni sa sa lame ko sa tepa totoka tai Jisu sa na tinoni qai koni loai na gagala ikeredi api ko mi tutiaona i Jisu sau. \v 19 Ba i Jisu sake vamalumia, goto pira tu saunia, <> saunia. \v 20 Ko sa taloa riu sisa ko sa podalai vevelania gu pa doru gugusu pa ia pa Manogagusu isa sa na roiti sa roitiniria i Jisu tana ko qai gabara beto sira doru tinoni. \s Na Tuna Rereko i Jaerasi beto na Rereko sa Ulia na Poko ti Jisu \r (Matiu 9.18-26; Luke 8.40-56) \p \v 21 Ego tonai sa karovo ligu lao pa kai kalena na ovuku si Jisu, poni sa kai minete tinoni lavata sa qai lame vaiamunia sisa pa poanana pa ovuku. \v 22 Pa totoso tugu isa sa lame sa kai tinoni mamata pa ruma vavaikamuna, na isongona i Jaerasi. Tonai sa batia isa si Jisu, sa lao gona toqonia pa nenena isa, \v 23 ko sa tepa totokai isa sisa, pira saunia, <> saunia. \v 24 Poni sa tutia isa si Jisu. \p Ego kai minete tinoni lavata sa qai tutia isa ko qai jupe vaikalenia sisa. \v 25 Sa korapa tugu pa vaikamu tinoni ketakoi sa kai rereko sa kole variu orungu laona gu pa korapana manogarua aoro. \v 26 Na rereko api sa tei dori kole gosoria tu soku tapata pa kopu tadira na tinoni vaisalana beto doru kai ona isisongo sa gona paleniria pa kole nyaqo solata, ba sake isongo jonga podeke tu goto tonai sa sa viva tu lalaona sa na tapata tana. \v 27 Tonai sa nongoronia na rereko api sa na veveina i Jisu, sa sa tuti ligu pa leo vaikamu tinoni sisa ko sa ulia sa na poko tai Jisu. \v 28 Ura pira qi kole roroqu golomo vei pa bulona sisa, <> sau. \v 29 Ko isa tugu sa ulia isa sa na poko tai Jisu, sa totonai tugu sa nosona sa na orungu, beto sa vagigilai pa tinina sa sa tei tasalana tu sisa pa nona mo sau. \v 30 Pa totoso tugu isa sa vagigilai mekana i Jisu sa na neqi sa votu riu pa tinina. Ko sa balinga mulea sa na vaikamu tinoni ko sa nanasaria, pira sau, <> sau. \p \v 31 Poni qai paranga tu sira nona sepele, pira qarigunia, < qugu tu,>> qarigu sira. \p \v 32 Ba sa kole tugu doro vailivutai i Jisu ko mi batia sa na rereko sa ulia isa sau. \v 33 Sa vagigilai na rereko api sa na salana sa gore votu pa tinina ko sa matagutu neneqere, ko sa lao gona toqonia pa moena i Jisu ko sa ulenia gu isa sa na vavakato doruna. \v 34 Poni sa pira saunia i Jisu sisa, <> saunia. \p \v 35 Totonai sa korapa paranga si Jisu, sa qai bobola kamu gu sira kaki tinoni na koko lame veidi pa ruma tai Jaerasi na tinoni mamata pa ruma vavaikamuna, ko pira qarigunia si Jaerasi, <> qarigu sira. \p \v 36 Ba i Jisu sake pavu nongoria sa na paranga qai pojai ira, goto tonai sa pira saunia gu sa na tinoni mamata pa ruma vavaikamuna, <> sau sisa. \p \v 37 Ego ko kepore sa kai tinoni sa vamalumu tutia isa, goto mekadi gu ira Pita, i Jekopi beto ko i Jone na tasina gu i Jekopi. \v 38 Tonai qai lame kamu pa ruma tana tinoni mamata pa ruma vavaikamuna, sa sa batia i Jisu sa na rura takulangadi ira na tinoni qai roroma beto qai lukana kekebo. \v 39 Ko sa tome sisa ko pira sauniria, <> sauniria. \v 40 Tonai sa paranga vei isa poni sa qai avavunia ira na tinoni sisa. \p Ego ko sa iju vavoturia i Jisu sira doru, goto na tinana gu beto na tamana na koburu beto ira kue ona sepele gu sa sa toni tomeniria ketakoi sa kole na koburu. \v 41 Beto sa arua i Jisu sa na limana na koburu beto pira saunia, <> sau (Na ginuana sa, <> sau). \v 42 Pa totoso tugu isa sa tatakole sa na rereko ikete api ko sa reregeona, ura sa tei manogarua aorona tu sa na rereko isa. Ko qai gabara vivitiginiria sira na tinoni. \v 43 Ba sa naqu vaneneqiria i Jisu sira ko maike vavakatonia tana kai tinoni sa isa vei sa taroiti alepi sau. Beto sa garunuria ko mai vania kaki sava sa na koburu rereko ko mi tetekuona sauniria. \c 6 \s I Jisu qai Kilu Pale pa Nazareti \r (Matiu 13.53-58; Luke 4.16-30) \p \v 1 Ego i Jisu sa taloa pa gugusu isa ko sa lao pa gugusu ketakoi sa lavata sae ko ira na ona sepele qai tutia lao sisa. \v 2 Totonai sa kamua na rane Minere, poni sa podalai vaivagigalai pa ruma vavaikamuna sisa. \p Ko ira doru qai nongoria isa sa qai gabara vivitigi, ko pira qarigu, <> qarigu sira. Ko qaike tavaraguania ira si Jisu. \p \v 4 Poni pira sauniria i Jisu sira, <> sauniria. \v 5 Ko sake boka roitiniria ketakoi isa sira na roiti vaivagabaradi, goto ira kaki tinoni qai mo gu sa vaoponiria na limana ko sa salanaria. \v 6 Ko sa gabarania i Jisu sa veveina sa keporeniria na vinasosoto ira. \s I Jisu sa Garunuria ira ka Manogarua Sepele \r (Matiu 10.5-15; Luke 9.1-6) \p Ego sa lekogoria i Jisu sira na gugusu pa vailivutaina ketakoi ko sa kole vaivagigalai. \v 7 Beto sa kuku vaikamuniria isa sira ka manogarua ona sepele ko sa okoto pikata varuaria pa kai reregena, sa vaniria na neqi ijudi ira na gagala ikeredi, beto sa garunu variuria. \v 8 Ko sa pojaniria tugu ko maike pogosia kai sa pa dia rerege lao, goto na dia opata gu. Maike pogoso besa, na mane, beto na poata ininamane sauniria. \v 9 Mai vasaeria gu na dia sadolo, goto maike vasae tamoi poko sauniria. \v 10 Beto pira sauniria, <> sauniria. \p \v 12 Ko qai taloa riu taraenia sa ira na tinoni mai gabala loiria na dia sela qariguniria, \v 13 qai iju vovotu paleniria soku tomate ikikeredi, beto qai oraniria na oela sira na soku tinoni qai mo ko qai salanaria. \s Na Mate ti Jone Paputaiso \r (Matiu 14.1-12; Luke 9.7-9) \p \v 14 Ego sa nongoroniria i Herodi na bangara sira doru sakasava vei sa roitiniria i Jisu, ura na isongona isa sa sa tagigila doru gugusu. Ko ira kaki tinoni ba pira qai paparanga vei, <> qarigu. \p \v 15 Ba ira kaki sa aipira tu qai paranga vei, <> qarigu. \p Beto kaki goto sa pira tu qarigu, <> qarigu. \p \v 16 Ko tonai sa nongoria inara qai paranga vei sira, sa sa paranga si Herodi, pira sau, <> sau. \p \v 17 Ura i Jone sa perangaina tu i Herodi tugu mekana qi garununi tinoni ko qai piu vatomea pa ruma vaipiu. Na ginuana sa tapiunia i Jone sa na veveina gu i Herodiasi. I Herodiasi sa na maqotana tu i Pilipi isa na tasina gu mekana i Herodi, ba qi alavia tu nona i Herodi si Herodiasi. \v 18 Ko i Jone tugu qi kole manoga popojania si Herodi, pira qiunia, <> qiunia. \v 19 Ko i Herodiasi qi puku vakolenia pa bulona sa api ko qi nyogua vamatea si Jone, ba qike boka. \v 20 Ura i Herodi ba qi matagutunia si Jone ura qi gigilaiona sa i Jone sa kai tinoni tuvisina beto na liosona sisa ko sa vei sa qi kopu vasarenia sisa. Ko tonai qi nongoria sa na paranga ti Jone sa qi rura tugu, ba qi kole nongoro qeqerania tugu sisa. \p \v 21 Ego tonai qi kamu sa na rane podo ti Herodi sa sa qi tekua na totoso jongana si Herodiasi. Qi roitinia i Herodi sa kai vavolo rane podo beto qi soruria sira na iviva lalavata pa qavuna, ira na kutadi ira na tinoni vaipera, beto ira na ivivadi ira na bubutu tinoni pa Qalili ko qai lao somana teteku. \v 22 Ko pa vaikamu isa qi tome lao pepeka sa na tuna rereko i Herodiasi, ko qi vaqerai si Herodi beto ira na tinoni qi soruria. \p Ko qi paranga lao tana koburu rereko sa na bangara, pira qiu, <> qiunia. \v 23 Beto qi maulu lao tana rereko, pira qiu, <> qiu sisa. \p \v 24 Poni qi votu lao nanasia na tinana sa na rereko api, pira qiunia, <> qiunia. \p Poni qi oe lao sa na tinana, pira qiu, <> qiu. \p \v 25 Poni qi sisiqarai mule lao tana bangara sisa ko pira qiu, <> qiunia. \p \v 26 Qi takulanga vivitigi tugu na bulona sa na bangara, ba qi tei maulu tu pa moedi ira na iviva lavata sisa ko qike boka dainiaona sa na tepa tana rereko. \v 27 Ko pa totoso tugu isa qi garunia i Herodi sa kai tinoni kopu tadira na solodia ko mi pogoso lamenia sa na batuna i Jone qiunia. Ko qi lao sa na tinoni isa ko qi kujukia pa ruma vaipiu si Jone, \v 28 beto qi petania pa peleita ko qi pogoso lame vania sa na rereko. Ko na rereko api qi tekua ko qi pogoso laonia tana tinana. \v 29 Totonai qai nongoro sira na sepele ti Jone sa qai kamu pogosia ira sa na kokobu tinina i Jone Paputaiso ko qai lao golomia pa kai bevi vavaigolomona. \s I Jisu sa Vatetekuria ira ka Lima Tina Tinoni \r (Matiu 14.13-21; Luke 9.10-17; Jone 6.1-14) \p \v 30 Ego qai mule vaikamu tai Jisu sira ka manogarua tinoni tagarunudi, ko qai vavakato vania isa sira doru sakasava vei qai roitiniria beto qai vaivagigalainiria. \v 31 Poni sa pira sauniria i Jisu sira, <> sauniria. Ura qai soku jola sira na tinoni qai kamu vaibei, ko i Jisu beto ira nona sepele ba qaike boka teku totoso ko bai tetekudia. \p \v 32 Ko qai koi pa kai koaka ko qai lao kai ia kaloina mekadi. \v 33 Ba ira na kubo tinoni sa qai doro gigalariadia sira tonai qai toka. Ko qai abutu poana sira na tinoni na lame veidi pa doru okoto gugugusu ko qai lao vakujeleria ko qai vera momoedia pa ia ketakoi mai korapa lao paro qarigu ira Jisu beto ira na ona sepele. \v 34 Tonai sa jorotongana pa poanana si Jisu, sa sa batia sa na minete lavata ko sa roroqu vivitigiria, ura qai vei puputa na sipi kepore na dia sepati. Ko sa podalai vaivagigalainiria soku sakasava i Jisu sira. \p \v 35 Ego ko tonai sa gore na vevelu sa qai lame tana sira na ona sepele ko pira qarigu, <> qarigu sira. \p \v 37 Ba sa oe laoria i Jisu sira, pira sau, <> sau. \p Poni qai paranga sira na sepele, <> qarigu sira. \p \v 38 Poni sa sa nanasaria tu i Jisu sira, pira sau, <> sauniria. \p Ko tonai qai batia sa pira qarigu, <> qarigunia sisa. \p \v 39 Poni sa pojaniria i Jisu sira doru ko qai pipikata pa okoto pukuna beto sa qai toqo pa buburu. \v 40 Ko qai toqo vavaitivi pa okoto dia puku tinoni, kaki pupuku tinoni sa kai gogoto, kaki limangavulu. \v 41 Beto poni sa tekua i Jisu sa ka lima batu bereti beto karu igana ko sa enga sae pa noka, sa mananiria, beto sa kikiparia sa na bereti beto sa vaniria ira nona sepele ko qai iaria sira na tinoni. Beto sa kikiparia mule sa karu igana beto sa qai iaria mutugu sira doru. \v 42 Ko ira doru sa qai teteku beto qai pote beto. \v 43 Beto sa qai aru vavaikamuniria sira na kikipa bereti beto na igana qai kole joladi, ko qai vapugeleniria sa ka manogarua totopa. \v 44 Ko na anye vaikamudi ira doru tinoni qai teteku sira ka lima tina marene. \s I Jisu sa Rerege pa Vuliti Kolo \r (Matiu 14.22-23; Jone 6.16-21) \p \v 45 Ego sa pojaniria i Jisu sira nona sepele ko mai koi pa koaka ko mai toka lao momoe pa Betiseda pa kai karovona na ovuku sauniria, goto isa sa suvere jola ko sa doro variuria mai tu sira na minete tinoni. \v 46 Ko pa liguna sa loloa variuria ira poni sa sagere sae pa kai kukubo sisa ko sa vavara. \p \v 47 Ko totonai sa gore na vevelu sa na koaka sa tei lao tu pa kokorapa kolo, goto isa mekana sa korapa pa peso tu. \v 48 Ko sa gele laoniria sa qai korapa vaimategadia na qelu sira nona sepele, ura sa raja koimoa sa na gava. Ko papada vaikorapaina kue ko vonomo koloko vuvugei jonga sa sa rerege pa vuliti kolo ko sa lao kamuria sisa. Ko mi alokata jolaniria sau. \v 49 Ba totonai qai batia sisa sa korapa rerege pa vuliti kolo, sa palu na tomate qarigu sira ko qai lukana uui tu. \v 50 Ira doru sa qai bati betoadia ko qai matagutu neneqere beto. \p Ba pa totoso tugu isa sa paranga laoria isa sira, pira sauniria, <> sau sisa. \v 51 Beto sa totonai sa koi lao pa koaka sisa, sa sa bule betona sa na gava. Ko qai gabara vivitigi sira na sepele. \v 52 Ura qaike doro vakaberia ira sa na ginuana ka lima batu bereti sa vaivatetekunia i Jisu ura sa oqoro revanga na dia roroqu. \s I Jisu sa Vaisalana pa Qenesareti \r (Matiu 14.34-36) \p \v 53 Ego tonai qai karovia ira sa na kolo sa qai lame paro pa ia pa Qenesareti, ko qai vatitia ketakoi sa na dia koaka. \v 54 Isa tugu qai tete paro sira, sa qaike ruavo tugu doro gigalia ira na tinoni ketakoi si Jisu. \v 55 Ko qai abuturia ira sira na ruruma tadira na tinoni qai suvere ketakoi beto ko qai okoto pogoso kamu tavitiniria tugu na dia lovu sira na tinoni qai mo. Ketakoi qai nongoronia pa sanu sa korapa i Jisu qarigu poni sa qai vaipogoso lao beto vei tugu ketakoi. \v 56 Ko pa doruna ia ketakoi sa rijo lao vei i Jisu, bi pa gugusu ikikete babi pa gugusu lalavata, sa qai pogoso kamuniria tugu pa ia mamaketina ketakoi sira na tinoni momoodi beto qai tepa totokai ira si Jisu ko mai ulia gu na uquna nona poko ba jongana gu qarigu. Ko ira doru tinoni moodi qai ulia na uquna nona poko sa qai tasalanadia tugu. \c 7 \s Na Vaivagigalai Kolena tadira na Tinoni Jiu \r (Matiu 15.1-9) \p \v 1 Ego ira na Parese beto ira kaki qai vaivagigalainia na Vavanau na koko veidi pa Jerusalema sa qai vaikamu lame ti Jisu. \v 2 Qai batiria sira kaki sepele tana qai tetekunia na limadi nake liosodi ura qaike loloqa lima vei qai vaivagigalainia ira na Parese qarigu. \v 3 Ura ira na Parese beto ira doru tinoni Jiu sa qai kopuniria sira na uana tututidia tadira na dia tite ko qaike teteku sira tonai qai oqoro loqa lima. \v 4 Beto tonai mai mule pa maketi sa mai ogono valioso mai tu beto sa mai teteku. Beto kubo mule sira na tuti pa dia uana vavalioso vevei pa nyanyanyapa valioso kapa, na raro, na nonobudi, sa qai kopuniria tugu. \p \v 5 Ko ira na Parese beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau sa qai nanasia si Jisu, pira qarigunia, <> qarigu. \p \v 6 Poni sa oe laoria i Jisu sira, pira sau, <\x - \xo 7.6-7 \xo*\xt Aisea 29.13.\xt*\x* sau. \p \v 8 Qu loa palenia agou sa na garunu tana Tamasa, ko qu kopu vatataleniria sira na uana tututidi tadira na tinoni gu,>> sau si Jisu. \p \v 9 Beto pira sauniria, <\x - \xo 7.10 \xo*\xt Votu 21.17; Iama 20.9.\xt*\x* sau. \v 11 Ba agou qu pojai tu sa vei kai tinoni pira biuniria ira na tinana na tamana, biu (na ginuana na paranga api sa nona vaivana madina na Tamasa), \v 12 poni sa quke vamalumia sisa ko bi tokaniria sira karu tinana beto na tamana qai vaivasevi. \v 13 Ko pa soana vei inara sa qu vakepore veveinai agou sa na paranga tana Tamasa tonai qu tutia agou sa na miu uana tututidi qu teku isongoria. Ko kubo uana tututi vevei pira sa qu roitiniria agou,>> sau si Jisu. \s Na Uana sa Vapajia na Tinoni \r (Matiu 15.10-20) \p \v 14 Ego sa kuku vaikamu liguniria mule i Jisu sira na minete tinoni ko pira sauniria, <>\f + \fr 7.16 \fr*\ft Na pikata 16 api sa sake kole pa soku kukuti koledi.\ft*\f* sau si Jisu. \p \v 17 Ego ko tonai sa loaria sira na minete tinoni ko sa lao tome pa ruma sisa, poni sa qai nanasania ira nona sepele sa na veveina na vavakato vavapada api. \v 18 Poni sa paranga laoria isa sira, pira sau, <> sau si Jisu. (Ko tonai sa paranga vei inara si Jisu sa sa vakaberia isa sa doru gagani sa qai liosodi beto.) \p \v 20 Beto pira sau si Jisu, <> sau si Jisu. \s Na Rarange tana kai Rereko Iviva \r (Matiu 15.21-28) \p \v 24 Ego sa taloa pa gugusu isa si Jisu ko sa lao pa gugusu pa Turosi.\f + \fr 7.24 \fr*\ft Pa Turosi sa na pikata gugusu tadira na tinoni karovodi, nake tadira na tinoni Jiu.\ft*\f* Ko tonai sa kamu ketakoi sisa, sa sa lao tome pa kai ruma ura sake nyoguania ko bai gigilai ira na tinoni sa na suverena isa ketakoi sau. Ba sake jonga ovo sisa. \v 25 Koleona pa gugusu ketakoi sa kai iviva rereko sa kolea na gagala ikerena sa na tuna rereko. Ko isa tugu sa nongoronia si Jisu poni sa sa lame gona toqonia pa nenena isa, \v 26 sa tepai si Jisu ko mi iju pale na tomate ikikerena sa kole tana tuna rereko sau. Ego na iviva rereko api sa na tinoni karovona tu, ko na podona keta pa kale Poinikia tu pa gugusu pa Siria. \p \v 27 Poni sa oe laoa i Jisu sa na rereko api, pira saunia, <>\f + \fr 7.27 \fr*\ft Na sie sa na vavapadadi ira na tinoni karovodi beto na koburu sa ira na tinoni Jiu.\ft*\f* sau sisa. \p \v 28 Ba sa oe lao tu sa na rereko, pira sau, <> sau sisa. \p \v 29 Poni sa pira saunia i Jisu sisa, <> sau sisa. \p \v 30 Ko tonai sa mule lao pa nona ruma sisa, sa sa batia na tuna rereko sa tei loai tu na tomate ikikerena ko sa korapa koleona pa ona lovu sisa. \s I Jisu sa Salania sa kai Tinoni Kikiqilina \p \v 31 Ego sa taloa pa gugusu pa Turosi si Jisu ko sa rerege vei pa gugusu pa Sidoni, beto sa gore vei pa Manogagusu ko sa lao pa ovuku pa Qalili. \v 32 Ko tonai sa qai toni kamunia ira kaki tinoni sa kai tinoni kikiqilina beto na popokana sake boka paranga vatale, ko qai tepa totokai si Jisu ko mi vaoponia na limana qarigu. \p \v 33 Poni sa varijoa pa vaikamu tinoni ko sa toni kalenia mekana i Jisu sa na tinoni api, beto sa totunia pa leona karu talingina na tinoni api sa na kakarusuna, beto sa odolo taria na kakarusuna beto sa totunia pa meana na tinoni api. \v 34 Beto sa enga sae pa noka, sa vagorea kai vasaenga lavata, beto pira saunia sisa, <> (na ginuana na paranga api sa <> sau). \v 35 Pana totoso tugu isa sa tavonga sa na talingina na tinoni isa, beto na meana sa puku tari sa sa taruvata, ko sa paranga vataleona. \p \v 36 Beto sa naquria i Jisu sira na tinoni ko maike vavavakatonia sa na roiti api sauniria. Ba tonai sa naquria i Jisu poni sa tonai sa qai gigiri tugu vavaqatania ira na tinoni sa na veveina isa. \v 37 Ko qai gabara vivitigi beto sira doru, ko pira qarigu, <> qarigu. \c 8 \s I Jisu sa Vatetekuria ka Made Tina Tinoni \r (Matiu 15.32-39) \p \v 1 Ego kai totoso mule totonai sa sa vaikamu lame sa kai minete tinoni, ko kepore vavagila kai sa bai tekua. Ko sa kuku tekuria i Jisu sira na sepele ko pira sauniria, \v 2 <> sau sisa. \p \v 4 Poni qai oe laoa ira nona sepele sisa, pira qarigu, <> qarigu. \p \v 5 Poni sa nanasaria i Jisu sira, pira sau, <> sau. \p Poni qai paranga sira, <> qarigu sira. \p \v 6 Poni sa pojaniria sira na minete tinoni ko qai toqo pa peso. Beto sa tekuria sa ka vitu batu bereti, ko sa paranga jonganania, sa kikiparia, beto sa vaniria ira nona sepele ko mai ianiria na tinoni sau. Poni qai roiti vei tugu sira na sepele. \v 7 Ka visa igana mutugu sa qai pogosoria, ko isa sa mananiria, beto sa pojaniria mutugu ko qai ianiria sira na tinoni. \v 8 Qai teteku ko qai pote beto sira doru tinoni. Beto sa qai aru vavaikamuniria sa doru kikipa kole joladi ko ka vitu totopa tu sa qai kukura vapugeleniria. \v 9 Ko na anyedi ira sa sa papada vei ka made tina marene. Pa liguna isa sa vamule riuria i Jisu sira na tinoni. \v 10 Beto pa totoso tugu isa sa taloa sisa ko sa lao koi tavitiria sira nona sepele pa koaka ko qai toka lao vei pa eqa pa Dalamanuta. \s Qai Tepa Roiti Vaivagabaradi ira na Parese \r (Matiu 16.1-4) \p \v 11 Ego qai lame tai Jisu sa ira na Parese ko qai podalai vaigua lao tana sira. Qai tepai ko mi roitinia isa sa kai roiti vinagigila vaivagabarana koko lagere veina pa noka qarigu. Ko qai vei ko mai podekia qarigu. \v 12 Poni sa vagorea kai vasaenga lavata si Jisu beto pira sauniria, <> sau sisa. \v 13 Beto sa turu loa paleria isa sira ko sa koi ligu pa koaka ko sa karovo laona pa kai kale ovuku. \s Sa Vavanau Vabalauria i Jisu sira na ona Sepele \r (Matiu 16.5-12) \p \v 14 Ego qai roqu mumania ko qaike pogoso vasoku bereti sira na sepele, goto kai memekana gu sa qai surania pa koaka. \v 15 Ko sa pojaniria i Jisu sira, pira sauniria, <>\f + \fr 8.15 \fr*\ft Na veveina na \ft*\fk vavakovuruni palava\fk* saunia i Jisu sa na vaisori beto na vavaigitanai tadira na Parese beto ti Herodi.\f* sauniria. \p \v 16 Qai kole vavaivavakato mekadi sira na sepele, pira qarigu, <> qarigu sira. \p \v 17 Ba sa tei gigilaiona tu i Jisu sa isa qai kole pojai ira, ko pira sauniria, <> sauniria. \p Poni sa qai paranga sira, <> qarigu. \p \v 20 Poni sa paranga i Jisu, <> sauniria. \p Poni sa qai oe lao tu sira, <> qarigunia. \p \v 21 <> sau si Jisu. \s I Jisu sa Salania na Tinoni Leleqana \p \v 22 Ego qai lame kamu pa Betiseda sira Jisu beto ira nona sepele. Ko ketakoi sa qai toni lamenia ira na tinoni sa kai tinoni leleqana, beto qai tepa vivitigia ko mi vaoponia na limana qarigu. \v 23 Poni sa aru tekua i Jisu sa na limana na tinoni leleqana ko sa toni votunia pa peguruna na gusu. Ketakoi tu sa lao odolo taria isa sa na matana beto sa sa vaoponia na limana beto sa nanasia, pira saunia, <> saunia. \p \v 24 Poni sa enga sa na tinoni api, beto paranga, <> sau sisa. \p \v 25 Beto sa sa vaopo beinia mule na limana i Jisu sa karu matana na tinoni api. Poni sa sa doro dodola beto sa jonga liguona sa na ona dodoro, ko sa doro vakakabere betoria sa doru sakasava. \v 26 Beto sa garunu variua pa ona gugusu i Jisu sisa, pira saunia, <> saunia. \s I Pita sa Ule Votunia na Veveina i Jisu \r (Matiu 16.13-20; Luke 9.18-21) \p \v 27 Ego sa taloa riu si Jisu beto ira nona sepele ko qai lao vei pa gugugusu pa Sizaria Pilipae. Tonai qai korapa rerege lao pa soana sa sa nanasaria i Jisu sira nona sepele, pira sau, <> sauniria. \p \v 28 Poni sa pira qarigu sira, <> qarigu sira na sepele. \p \v 29 Beto sa sa nanasaria mule isa sira, <> sauniria. \p Poni sa oe lao tana si Pita, pira sau, <>\f + \fr 8.29 \fr*\ft Na paranga <> beto na <> sa kai muqisina gu na ginuadi. Na ginuadi sa <>.\ft*\f* sau sisa. \p \v 30 Beto sa naquria i Jisu sira ko maike vavakatonia tana kai goto tinoni sa na veveina isa sauniria. \s I Jisu sa Vavakatonia na ona Mate \r (Matiu 16.21-28; Luke 9.22-27) \p \v 31 Ego ko sa podalai vaivagigalainia tadira i Jisu sa na veveina na Tuna na Tinoni mina gosororia soku vitigi beto mai kilu palenia ira na iviva mamata, na kuta iama beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau ko mina tavamate sisa, ba pa liguna kue rane sa mina turu mule pa mate sisa sau. \v 32 Ko sa poja lolodakia i Jisu tadira sa sa vei isa. Poni sa teku kalenia i Pita si Jisu ko sa podalai tokea. \v 33 Poni sa balinga si Jisu ko sa dororia sira nona sepele beto sa tokea si Pita, pira saunia, <> sau sisa. \p \v 34 Beto sa kuku vaikamuniria i Jisu sira na minete tinoni beto ira nona sepele ko pira sauniria, <> sau si Jisu. \c 9 \p \v 1 Beto pira sauniria i Jisu sira, <> sau sisa. \s Sa Bei sa na Tinina i Jisu \r (Matiu 17.1-13; Luke 9.28-36) \p \v 2 Ego sa jola ka vonomo rane, sa sa tekuria i Jisu sira Pita i Jekopi beto i Jone ko sa toni saeniria pa kai kubo ululuna ko qai suvere mekadi ketakoi. Ko pa moedi ira ketakoi sa bei sa na tinina i Jisu. \v 3 Na ona poko sa keka kikilanga jolaniria doru sakasava qai vakeka veiniria ira na tinoni pa peso. \v 4 Beto qai bola votu kamuria sira Elaija i Mosese ko qai kole paparangia si Jisu. \p \v 5 Ko totonai sa paranga lao ti Jisu si Pita, pira saunia, <> sau sisa. \v 6 Ura qai matagutu vivitigi sira kue ko sake gigilai na sa sa pojai si Pita. \p \v 7 Beto sa bola amuria kai lei beto totonai qai nongoria sa kai ovovele koko veina pa korapa lei, pira sau, <> sau. \p \v 8 Poni qai siboro sira ko qai doro vailivutai ba kepore mule sa kai tinoni bai batia, goto mekana gu i Jisu sa korapa suvere tavitiria. \p \v 9 Ko tonai qai loai na kubo ko qai korapa oqa votu gogoredia, sa sa naquria i Jisu sira kue sepele ko maike vavakatonia sisa vei qai batia, tinganai mina turu mule mai tu pa mate sa na Tuna na Tinoni sauniria. \v 10 Ko qai kopu kole kopunia gu mekadi ira sa api, ba qai kole vaigua mekadi sa na sa beka na ginuana sa na turu mule pa mate saunia isa qarigu. \p \v 11 Beto qai nanasia sisa, pira qarigu, <> qarigu. \p \v 12 Poni sa oe laoria i Jisu sira, pira sauniria, <> sau sisa. \s I Jisu sa Salania kai Koburu Marene sa Kolea na Tomate Ikikerena \r (Matiu 17.14-21; Luke 9.37-43a) \p \v 14 Ego tonai qai mule gore kamuria sira nona sepele sira Jisu beto ira kue sepele sa toniria, sa qai batia sa kai minete tinoni lavata korapa suvere ketakoi beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau sa qai korapa vaigua lao tadira na sepele. \v 15 Isa tugu qai batia i Jisu sira doru tinoni, sa qai gabara beto qai abutu lao gogoso qeqerania sisa. \p \v 16 Beto sa sa nanasaria i Jisu sira na ona sepele, pira sau, <> sau sisa. \p \v 17 Poni sa paranga sa kai tinoni pa vaikamu tinoni isa, pira sau, <> sau sisa. \p \v 19 Poni sa oe laoria i Jisu sira, pira sau, <> sau sisa. \p \v 20 Ko qai toni laonia tana sa na koburu marene isa. Ko isa tugu sa doro lao sa na gagala ikerena api ko sa batia si Jisu, poni sa sasuria sa na koburu marene, ko sa vavukelia ko sa titolo bobokilai tu pa peso, beto sa dadao tu na mangana. \p \v 21 Beto sa nanasia i Jisu sa na tamana na koburu, pira sau, <> sau. \p Poni sa oe lao sa na tamana, <> sau sisa. \p \v 23 Poni sa oe lao si Jisu, pira sau, <> sau sisa. \p \v 24 Isa tugu sau i Jisu poni sa sa vevela votu sa na tamana na koburu api, pira sau, <> sau sisa. \p \v 25 Ego ko tonai sa batiria i Jisu qai abutu vaikamu lame sira na minete tinoni, sa sa tokea isa sa na gagala ikikerena, pira saunia, <> sau sisa. \p \v 26 Poni sa kuku uui sa na gagala ikerena ko sa raja vaneneqeria sa na koburu marene api beto sa sa votu taloa tana. Ko sa doro vei na tinoni matena sa na koburu marene api. Ko ira soku tinoni sa qai paranga vei pira, <> qarigu. \v 27 Ba sa arua i Jisu sa na limana na koburu ko sa bako vatatakolea poni sa turuona sa na koburu. \p \v 28 Ego ko totonai sa tome pa leo ruma si Jisu, sa qai mavo nanasa golomia ira nona sepele sisa, pira qarigunia, <> qarigu sira. \p \v 29 Poni sa oe lao si Jisu, pira sau, <> sau si Jisu. \s Sa Poja Beia i Jisu sa na Veveina na ona Mate \r (Matiu 17.22-23; Luke 9.43b-45) \p \v 30 Ego ko sa taloa ketakoi si Jisu beto ira na ona sepele ko qai jola vei tu pa Qalili, ura sake nyoroguania i Jisu sa bai gigilai ira na tinoni sa ketakoi sa suvere isa sau. \v 31 Ko sa kole vagigalairia isa sira nona sepele, pira sauniria, <> sauniria. \v 32 Qai rurania ira sa na ginuana na paranga api, ba qai pangagadia ko qaike tuma nanasia ira sisa. \s I Sei sa na Lavatana beto na Poreveveina Jola? \r (Matiu 18.1-5; Luke 9.46-48) \p \v 33 Ego tonai qai kamu pa Kepaniami ko qai tome pa ruma poni sa sa nanasaria i Jisu sira na ona sepele, pira sau, <> sau sisa. \v 34 Ba qai okoto ke vagala beto sira, ura pa soana lamena sa qai kole vaiperani paranga ira sa na veveina: <> qarigu. \p \v 35 Poni sa toqo ko sa kuku vaikamuniria i Jisu sira ka manogarua ona sepele beto pira sauniria, <> sau. \p \v 36 Beto sa aru vakatapia isa sa kai koburu ikete ko sa vaturua pa moedi ira doru, beto sa sa aru vakatapia beto pira sauniria, \v 37 <> sau si Jisu. \s Isa sake Kanagita sa sa Tokanigita \r (Luke 9.49-50) \p \v 38 Ego sa paranga lao tana si Jone, pira sau, <> sau si Jone. \p \v 39 Ba sa paranga si Jisu, <> sau si Jisu. \s Na Totoke sa Vaselagita \r (Matiu 18.6-9; Luke 17.1-2) \p \v 42 <>\ft*\f* \p \v 45 Beto vei bi vatatupego ko bi varoitinigo na sela sa kai kale nenemu sa mu lomoto vaqopu pale gu! Ura sa jongana jola sa na qoqopumu ao ba bu tekua sa na toa jola. Isa sa sa jongana jolania vei bu isongo betoria karu kale nenemu ko bai tagona lao beto pa heli.\f + \fr 9.45 \fr*\ft Na paranga sa tapeluku <> lani beto vei tugu pa pikata 43, 47, sa pa paranga Qiriki na <>. Pa Qehena sa na isongona na lolomo pa peguruna pa Jerusalema, ketakoi qai gogona pale nyanyao na ikika beto qai vatoani iku na rane na bongi ko na iku sa toa laona gu doru totoso. Pa Vinaego Koregana sa pa heli na ia qai lao ira qai gosoria na vinakilasa tana Tamasa\ft*\f* \p \v 47 Beto vei bi vatatupego ko bi varoitinigo na sela sa kai kale matamu, sa mu ujolo pale gu! Ura sa jongana jola sa bi kai matamu gu bu tome pa binangara tana Tamasa. Isa sa jongana jolania vei bu isongo betoria sa karu matamu ko bai tagona lao beto pa heli, \v 48 ketakoi qai kole na uloso qaike boka mate beto ko na iku vuvurunguna sake boka tailili vamate. \p \v 49 Ura doru tinoni sa mai tavaliaburu pa iku, kai muqisi podeke vei na vavakukuvu sa tavalioso pa solo. \v 50 Na jongana sa na solo. Ba vei mina maragutu sa na lilingina, sa ai mule muna roiti vei beto muna boka valilingi beia? Mu isongia na solo pa miu toa ko mu mekarai suvere vaibaere vatale,>> sau si Jisu. \c 10 \s Na Nanasana na Veveina na Vailoa Pale \r (Matiu 19.1-12; Luke 16.18) \p \v 1 Ego sa taloa ketakoi si Jisu ko sa gore vei pa gugugusu pa Jiudia beto pa kai kalena pa pie Jodani. Ko na minete tinoni mule sa qai vavaikamu lame tana ko isa sa vagigalairia vei tugu sa tei manoga roroitinia tu doru totoso. \p \v 2 Ego ko ira kaki Parese sa qai nyogua vagonai si Jisu ko qai lame nanasia, pira qarigunia, <> qarigu. \p \v 3 Poni sa oe laoria i Jisu sira, pira sauniria, <> sauniria. \p \v 4 Poni sa pira qarigu, <> qarigu. \p \v 5 Ba sa parangaria i Jisu sira, pira sau, <> sau si Jisu. \p \v 10 Ko tonai qai mule pa ruma sa qai nanasania ira na sepele sa na ginugua api. \p \v 11 Poni sa parangaria i Jisu sira, <> sau sisa. \s I Jisu sa Mananiria ira na Koburu Ikikete \r (Matiu 19.13-15; Luke 18.15-17) \p \v 13 Ego qai toni kamuniria ira kaki tinoni tai Jisu sira na koburu ko mi vaoponiria na limana isa qarigu, ba qai vatokeniria ira na sepele sira. \v 14 Totonai sa batiria i Jisu qai roiti vei inara sa sa tagigiri ko pira sauniria sira, <> sau sisa. \v 16 Beto sa aru vakataparia isa sira na koburu ko sa vaoponiria na limana ko sa mananiria. \s Na Tinoni Isisongo \r (Matiu 19.16-30; Luke 18.18-30) \p \v 17 Ego tonai sa taloa riu ko sa korapa lalaona pa soana si Jisu, sa sa abutu lame toqo sori tutunguna pa moena i Jisu sa kai tinoni, ko sa nanasa, pira sau, <> sau sisa. \p \v 18 Poni sa pira saunia i Jisu sisa, <\x - \xo 10.19 \xo*\xt Votu 20.12; Vavanau 5.16-20.\xt*\x* qarigu,>> sau sisa. \p \v 20 Poni sa pira sau sa na tinoni api, <> sau. \p \v 21 Tonai sa doria beto sa roroqua i Jisu sisa, ko pira saunia, <> sau sisa. \p \v 22 Tonai sa paranga vei inara i Jisu poni sa titigore sisa, beto sa tabekele ko sa pogoso riunia isa sa na bulo takulangana, ura na tinoni isisongo vivitigi sisa. \p \v 23 Beto sa doro vailivutai i Jisu beto pira sauniria sira nona sepele, <> sau sisa. \p \v 24 Poni qai gabarania ira na ona sepele sa na paranga tana. Ba sa paranga bei laoria mule i Jisu sira, <> sau si Jisu. \p \v 26 Ko tonai sa qai gabara vivitigi sira na sepele ko qai okoto vavainanasa lao lame, pira qarigu, <> qarigu. \p \v 27 Poni sa doro laoria i Jisu sira beto sa pira sau, <> sau sisa. \p \v 28 Beto sa paranga si Pita, pira sau, <> sau. \p \v 29 Poni sa paranga si Jisu, pira sau, <> sau sisa. \s Na Vinaue Totoso sa Pojai i Jisu na ona mate \r (Matiu 20.17-19; Luke 18.31-34) \p \v 32 Ego sa tonia i Jisu beto ko ira na ona sepele sa na soana saena pa Jerusalema ko i Jisu sa momoeniria. Ira na sepele qai gabara vivitiginia sisa beto ko ira na tinoni qai tuti liguria ba qai matagutudia tugu. Ko sa toni kaleniria mule i Jisu sira ka manogarua sepele ko sa podalai pojaniria sira na sakasava mina gosororia isa ketakoi, \v 33 pira sau, <> sau si Jisu. \s Na Tepa tadira Jekopi i Jone \r (Matiu 20.20-28) \p \v 35 Ego qai lame ti Jisu sira Jekopi beto ko i Jone karu tuna marene i Zebeti, ko pira qarigu, <> qarigu. \p \v 36 Poni pira sau si Jisu, <> sau sisa. \p \v 37 Poni qai oe lao sira karu, pira qarigu, <> qarigunia. \p \v 38 Poni pira sauniria Jisu sira karu, <> sau sisa. \p \v 39 Poni pira qarigu sira karu, <> qarigu. \p Poni pira sauniria i Jisu sira karu, <> sau si Jisu. \p \v 41 Ego tonai qai nongoria ira ka manogaputa sepele sa sa vei inara, sa qai tagigiri vivikereniria sira Jekopi i Jone. \v 42 Poni sa kuku vaikamuniria i Jisu sira na ona sepele, ko pira sauniria, <> sau sisa. \s I Jisu sa Vababatai na Matana i Batimiasi \r (Matiu 20.29-34; Luke 18.35-43) \p \v 46 Ego qai gore kamu pa Jeriko sira. Ko tonai mi taloa pa Jeriko sau si Jisu beto ira na ona sepele beto ko na minete lavata, sa kai tinoni leleqana na isongona i Batimiasi, na tuna marene i Timiasi, sa sa korapa toqo tetepa poata pa kekete soana. \v 47 Ko totonai sa nongoronia isa si Jisu pa Nazareti sa sa korapa rerege jola qarigu sa sa podalai kuku votu, pira sau, <> sau sisa. \p \v 48 Poni ira soku tinoni qai tokea ko mi nogoto qarigunia. Ba totonai sa sa vaiolo saea mutu sa na ona kukuku, pira sau, <> sau. \p \v 49 Poni sa turu vanogoto si Jisu ko pira sau, <> sau. \p Ko qai kukua sa na tinoni leleqana api, pira qarigunia, <> qarigunia. \v 50 Poni sa teku vagore palea sa na poko sa udenia, sa gasa turu ko sa lame tai Jisu. \p \v 51 Poni sa paranga laoa i Jisu sisa, pira sau, <> saunia. \p Poni sa pira sau sa na tinoni leleqana api, <> sau. \p \v 52 Poni sa pira saunia i Jisu sisa, <> saunia. Pa totoso tugu isa sa dodogoro ligu sisa ko sa somana tutiaona i Jisu sisa. \c 11 \s Na Tome ti Jisu pa Jerusalema \r (Matiu 21.1-11; Luke 19.28-40; Jone 12.12-19) \p \v 1 Totonai qai tata pa Jerusalema sira ko qai kamu pa Betipezi beto pa Betani pa Kubo pa Olive, sa sa garunu lao momoeniria i Jisu sira karu ona sepele, \v 2 pira sauniria, < marigunigou, sa pira muna oe veiniria, munaguniria,>> sau si Jisu. \p \v 4 Ego ko qai taloa lao sira karu ko qai batia sa na dongiki koregana na tapiko vaturu kolena pa peguru na atakamana pa kekete soana, ko qai lao ruvatia. \v 5 Poni sa qai paranga sira kaki tinoni qai suvere tata ketakoi, pira qarigu, <> qarigu. \v 6 Poni sa qai pojai ira karu sa isa vei sa poja veiniria i Jisu. Poni sa qai vamalumu vaniria. \v 7 Ko qai toni vakamunia tai Jisu, ko qai lovasa vamakelenia na poko sa na pokotona na dongiki, beto sa koi si Jisu. \v 8 Ira kubo tinoni sa qai lovasaria pa soana sa na dia poko, goto ira kaki qai kaele teku eqequru gogou ko qai lovasaniria pa soana. \v 9 Ko ira na tinoni qai rerege momoe lao beto qai tuti pa liligu sa qai kukuku, \q1 <> qarigu. \p \v 11 Ego ko sa kamu pa Jerusalema sisa ko sa lao tome pa kakabarena zelepade. Ko sa kole dogoro vailivutainiria isa sira doru sakasava ketakoi, ba sa tei gore tu sa na vevelu ko sa votu laona pa Betani sisa beto ira ka manogarua sepele. \s I Jisu sa Levenia na Gou Piqi \r (Matiu 21.18-19) \p \v 12 Ego ko sa rane neqa ko qai taloa koko lame vei pa Betani, sa vaia na burana si Jisu. \v 13 Tonai tu sa korapa lalameona pa soana sa sa batia sa kai gou piqi sa mota jola na equruna, ko sa lao doria palu koleona na vuana sau. Ba tonai sa lao kamua sa kepore sa kai vuana bi batia goto na gagale equruna gu ura sa oqoro kamua na ona totoso vua. \v 14 Poni pira saunia i Jisu sa na gou piqi isa, <> saunia sisa. \p Ko qai nongoriadia tugu ira na ona sepele sa na parangana i Jisu. \s I Jisu sa Lao pa Kakabarena Zelepade \r (Matiu 21.12-17; Luke 19.45-48; Jone 2.13-22) \p \v 15 Ego tonai qai kamu pa Jerusalema poni sa tome lao pa kakabarena zelepade si Jisu ko sa podalai adu vovotuniria sira qai korapa vavai beto ira qai vavainiria na sakasava pa kakabarena zelepade, beto sa peluku vaopo paleria sira na tevolo tadira qai bebei poata karovodi beto ira na totoqodi tadira na tinoni qai kole vavainiria na kuru vavakukuvudi, \v 16 beto sa suquturia ko kepore kame bi pogoso vaikarovainia kai sai pa karu uquna na kakabarena zelepade. \v 17 Beto sa kole vaivagigalai, pira sauniria, <\x - \xo 11.17 \xo*\xt Aisea 56.7.\xt*\x* sau! \m Ba agou qu roiti veinia tu na bevi ovovona tadira na tinoni raja ikikodi,>>\x - \xo 11.17 \xo*\xt Jeremae 7.11.\xt*\x* sauniria. \p \v 18 Ko tonai qai nongoronia ira na kuta iama beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau sa sa vei inara i Jisu, sa qai podalai nyanyaqo soana ko mai vamatea sisa qarigu. Ba qai matagutunia sisa, ura doruna na tinoni sa qai gabarania sa na ona vaivagigalai. \p \v 19 Ego totonai sa gore na vevelu poni sa sa votu lao pa peguruna na gugusu si Jisu beto ira na ona sepele. \s Na Lesonina na Gou Piqi \r (Matiu 21.20-22) \p \v 20 Ego totonai qai rerege jola na vuvugeina sa qai batia ira sa na gou piqi sa tei malei mate tu, sa podalai tu pa batuna ko sa gore tu kamu pa bagerena. \v 21 Poni sa roroqu kamua i Pita sa na veveina na gou piqi api ko pira saunia si Jisu, <> sau sisa. \p \v 22 Poni sa paranga laoria i Jisu sira, pira sauniria, < sau, beto sake ruarabeke pa bulona goto sa vasosotoa gu sa isa vei sa pojai sa mina gore votu tugu sau sisa, poni sa kode mina gore votu vei tugu sa pojai isa. \v 24 Ko sa vei isa sa ma pojanigou: doru sakasava qu vavara ko qu tepai, sa mu vasosoto sa qu tei tekua tu, beto sa kode muna isongia ao sisa. \v 25 Ko totonai muna turu vavara sa mu taleosonia sa na sela qu puku tutinia na goto tinoni, ko na Tamamiu pa noka ba mi taleosonigou na miu sela sagou,>>\f + \fr 11.25 \fr*\ft Na pikata 26 sa sake kole pa doru kukuti kokoleidi. Pira sau sa na pikata 26 isa: <>\ft*\f* sau si Jisu. \s Na Nanasana na Veveina na Neqi Ti Jisu \r (Matiu 21.23-27; Luke 20.1-8) \p \v 27 Ego sa kamu bei mule pa Jerusalema si Jisu beto ira nona sepele. Ko totonai sa korapa rerege pa kakabarena zelepade si Jisu, sa qai vaikamu lao tana sira na kuta iama beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau beto ira na iviva mamata. \v 28 Ko qai nananasia sisa, pira qarigu, <> qarigu. \p \v 29 Poni pira sauniria i Jisu sira, <> sau sisa. \p \v 31 Poni qai kole vaigua mekadi, pira qarigu, < kode minagunigita. \v 32 Goto vei tana paranga sa gita tanagu, sa sa vaivamatagutu sa,>> qarigu. (Qai matagutuniria ira sira na tinoni, ura doru tinoni sa qai rovea si Jone sosoto sa kai tinoni kokorotai qarigu). \p \v 33 Ko pira gu qai oe veinia si Jisu, <> qarigu. \p Poni pira sauniria i Jisu sira, <> sauniria. \c 12 \s Na Vavakato Vavapadadi ira na Tinoni Roiti pa Inuma Qurepi \r (Matiu 21.33-46; Luke 20.9-19) \p \v 1 Ego sa podalai vavakato pa vavakato vavapada tadira si Jisu, pira sau, < sau sisa. \p \v 7 Ba totonai sa ira na tinoni kopu inuma sa pira qai vaiparanga vei, qarigu. \v 8 Ko qai aru tamania ko qai vamate pale, beto qai gona votu pale pa peguruna na inuma sa na kokobu tinina isa. \p \v 9 Ko inara sa vei poni sa na sa mina roitinia sa na bangara poreona inuma api? Kode pira gu mina roiti vei sisa: mina kamu sisa, ko mina vai vamate beto paleria sira na tinoni kopu inuma beto sa mina vakarovo lao vaniria mule ira kaki goto tinoni kopu sa na ona inuma qurepi api. \v 10 Ai vei qu oqoro tugu tiro vakakaberia agou sa isa sa tapoja pa Kukuti Tabuna? Pira sau sisa, \q1 \x - \xo 12.11 \xo*\xt Kera Vinatarasae 118.22-23.\xt*\x* sau>>, \q2 sau si Jisu. \p \v 12 Ko qai gigilai ira na boko iviva lalavata sa na vavakato vavapada api sa sa juturia gu ira qarigu, ko qai nyaqoni soana ko mai aru tamania qarigu. Ba qai matagutunia ira sa na minete tinoni ko qai loai si Jisu ko qai riudia gu. \s Na Veveina na Tabara Takisi \r (Matiu 22.15-22; Luke 20.20-26) \p \v 13 Ego ira kaki Parese beto ira qai sosoria i Herodi sa qai tagarunu lao tai Jisu ko mai vagonai pa kaki paranga sisa qarigu. \v 14 Ko qai lame tana sira ko pira qarigunia sisa, <> qarigu sira. \p \v 15 Ba sa tei bati poai tu i Jisu sa na dia seseke, ko pira sauniria, <> sau sisa. \p \v 16 Ko tonai qai pogoso laonia sa kame poni pira sauniria, <> sauniria. \p Poni sa pira qarigunia sisa, <>\f + \fr 12.16 \fr*\ft Na Siza sa na bangara pa Romu.\ft*\f* qarigu. \p \v 17 Poni sa paranga si Jisu, <> sauniria. \p Ko qai gabara sira na tinoni. \s Na Nanasana na Turumule pa Mate \r (Matiu 22.23-33; Luke 20.27-40) \p \v 18 Ego qai lame tai Jisu sira na Sadusisi, ira na tinoni qaike vasosotoa na turumule pa mate, ko qai nanasia, pira qarigu, \v 19 <> qarigu. \p \v 24 Poni sa pira sauniria i Jisu sira, <\x - \xo 12.26 \xo*\xt Votu 3.2-6.\xt*\x* sau. \v 27 Ko isa sa nake Tamasa tadira na tinoni matedi, goto tadira tu na tinoni toadi. Ko qu sela sagou!>> sau si Jisu. \s Na Garunu Momoeniria Dorudi \r (Matiu 22.34-40; Luke 10.25-28) \p \v 28 Ego kai tinoni sa vavaivagigalainia na Vavanau sa lame ko sa nongororia tugu isa sira na sakasava qai vaiguania ira. Ko tonai sa dogoria isa sa sa oe vataleria i Jisu sira na Sadusisi, poni sa sa nanasia sisa, pira sau, <> sau sisa. \p \v 29 Poni sa oe lao si Jisu, pira saunia, < \x - \xo 12.29-30 \xo*\xt Vavanau 6.5.\xt*\x* sau. \v 31 Na vinarua garunu sa api, \x - \xo 12.31 \xo*\xt Iama 19.18.\xt*\x* sau. Kepore sa kai garunu sa poreveveina jolaniria karu garunu pira,>> sau si Jisu. \p \v 32 Tonai sa paranga lao tai Jisu sa na tinoni sa vavaivagigalainia na Vavanau isa, pira sau, <>\x - \xo 12.33 \xo*\xt Vavanau 6.5.\xt*\x* sau sa na tinoni api. \p \v 34 Ko tonai sa nongoria i Jisu na tuvisina sa na oe tana tinoni api poni sa pira saunia, <> saunia. Ko totonai ko mi lao sa qai pangaga nanasia mule ira sisa. \s Na Nanasana na Veveina na Karisito \r (Matiu 22.41-46; Luke 20.41-44) \p \v 35 Ego totonai sa kole vaivagigalai pa kakabarena na zelepade si Jisu sa pira sa paranga vei, <\x - \xo 12.36 \xo*\xt Kera Vinatarasae 110.1; Roiti 2.34-35; 1 Koriniti 15.25; Giburu 1.13.\xt*\x* sau si Devita. \m \v 37 Mekana i Devita sa gigalania na tu sisa, ko ai sa vei mina boka tuna tu i Devita sa na Karisito sa sa vei?>> sau si Jisu. \p Ko qai qerania ira na tinoni si Jisu tonai qai kole vainongoro. \s Na Vabalaudi ira qai Vaivagigalainia na Vavanau \r (Matiu 23.1-36; Luke 20.45-47) \p \v 38 Ko pa ona vaivagigalai sa pira sa paranga vei si Jisu, <> sau si Jisu. \s Na Vaivana Tana Nanaboko Golabana \r (Luke 21.1-4) \p \v 41 Ego tonai sa korapa toqona pa moena na loloa poatana pa leo kakabarena zelepade si Jisu, sa sa doro lao sa sa batiria isa sira na minete tinoni qai okoto lao loloaria na dia poata vaivana. Ko ira kubo tinoni isisongo sa qai okoto kole lao loaria na dia baiki poata. \v 42 Beto sa tuti lao sa kai rereko nanaboko gogolabana ko sa lao loaia sa karu poata kopa ikete momoqasana, na padana sa kai pene gu. \p \v 43 Pana totoso isa sa sa kuku vaikamuniria i Jisu sira nona sepele ko pira sauniria, <> sau si Jisu. \c 13 \s Na Jegarana na Ruma Zelepade \r (Matiu 24.1-2; Luke 21.5-6) \p \v 1 Tonai sa korapa taloa votu pa kakabarena zelepade si Jisu, sa kame ira na ona sepele sa paranga, <> sau. \p \v 2 Poni pira saunia i Jisu sisa, <> sau si Jisu. \s Ira na Tapata beto na Paranga Vinabalau \r (Matiu 24.3-14; Luke 21.7-19) \p \v 3 Ego ko tonai sa korapa toqona pa kubo pa Olive ko sa bata lao vei pa karovona na zelepade si Jisu, sa qai mavo nanasa golomia ira Pita, i Jekopi, i Jone, beto i Aduru sisa, pira qarigunia, \v 4 <> qarigu. \p \v 5 Poni sa paranga laoria i Jisu sira, < marigu, ko mai toni vapiru paleria sira na soku tinoni. \v 7 Tonai muna nongoroniria agou sira na vaipera beto na vavakatodi na vaipera, sa muke matagutu. Kode mai pidoko lame tugu sira na sakasava pira ba sa oqoro kamua sa na vinabetona. \v 8 Kode kai puku tinoni mina turu talea kai goto puku tinoni, beto kai binangara mina turu talea kai goto binangara. Mina nunu soku eqa beto kode mina raja na songe. Na sakasava pira sa vei na popodalaina na vivitigi teku koburu. \p \v 9 Ko agou mu doro kopunigou mekamiu. Ura kode mai teku valaogou pa vaikamu tadira qai vavaituti beto ko mai pipiqologou pa ruma vavaikamuna. Beto kode muna turu pa moedi ira na qavuna beto ko ira na babangara pa veveina na isongoqu ara, ko muna ule vaniria sa na veveina na nongoro jongana. \v 10 Ko momoe na nongoro jongana sa mina tatarae mai tu tadira doru puku tinoni. \v 11 Ko tonai mai toni laonigou pa ia vavaitutina sagou, sa munake takulangania na sa mene pojai kita mugu. Isa tugu na paranga muna taiania na totoso isa sa muna poja votunia. Ura nake agou sa muna paranga, goto na Gagala Tabuna tu. \v 12 Na totoso isa ira kao tamatasi marene ba mai vaitoni valao pa mate, ira na tamadi ba mai veiniria tugu sira na tudia, beto ira na koburu sa mai raja vamamateria sira na tamadi na tinadi. \v 13 Beto agou sa na veveiqu ara sa kode maike tavaraguanigou doru tinoni. Ba na tinoni mina vangaju kamua na vinabetona sa mina taalo,>> sau si Jisu. \s Na Rane Ikeredi qai Korapa Lame \r (Matiu 24.15-28; Luke 21.20-24) \p \v 14 < babi biu, sa babana vasosotoa sisa. \v 22 Ura kode mai bobola kamu sira na karisito sesekedi beto na tinoni kokorotai sesekedi. Kode mai roiti votuniria sira na dia vinagigila beto na roiti vaivagabaradi, ko vei mai boka sa kode mai toni vapiruria tugu sira na tinoni taviledi tana Tamasa. \v 23 Ko agou sa mu suvere vabalau! Qa tei poja vakolenigou tu ara sira doru sakasava aipira tonai qai oqoro tu gore votu,>> sau si Jisu. \s Na Mule Lamena na Tuna na Tinoni \r (Matiu 24.29-31; Luke 21.25-28) \p \v 24 <> sau si Jisu. \s Na Vinakaberena na Gou Piqi \r (Matiu 24.32-35; Luke 21.29-33) \p \v 28 <> sau si Jisu. \s Na Rane beto na Totoso qaike Tagigila \r (Matiu 24.36-44) \p \v 32 <> sau si Jisu. \c 14 \s Na Kukitina i Jisu \r (Matiu 26.1-5; Luke 22.1-2; Jone 11.45-53) \p \v 1 Ego karu rane sa kole beto mina kamua sa na vavolo Alokata beto na vavolo Bereti Nake Kovuruna. Ko ira na kuta iama beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau sa qai kole nyanyaqoni soana ko mai aru tamania ko mai vamatea si Jisu qarigu. \v 2 Pira qai kole paparanga vei sina, <> qarigu. \s Sa Tavuva Tarini Oela pa Betani si Jisu \r (Matiu 26.6-13; Jone 12.1-8) \p \v 3 Ego sa korapa pa Betani si Jisu ko sa korapa suvere pa ruma tai Saimone, isa na tinoni sa rajai mai na popoqu perangana. Ko tonai sa korapa teteku i Jisu sa sa pogoso kamunia kai rereko sa kai jagi patu alabasita sa pugelia na oela liosona, na oela isa sa taroiti pa gou nadi ko sa sae jola na vaina. Sa lobitia isa sa na jagi api beto sa vuvania pa batuna i Jisu. \v 4 Ba kaki ira qai suvere ketakoi sa qai kole vaiparanga tagigiri mekadi, pira qarigu, <> qarigu. Ko qai tagigiri vivikerenia sa na rereko isa. \p \v 6 Ba sa paranga si Jisu, <> sau si Jisu. \s I Jiudasi mina Gabala Kanai si Jisu \r (Matiu 26.14-16; Luke 22.3-6) \p \v 10 Ego i Jiudasi Isikarioti, kame ira ka manogarua sepele, sa sa taloa lao tadira na kuta iama ko mina toni valao vaniria isa si Jisu sau. \v 11 Ko totonai qai nongoria ira na parangana i Jiudasi sa qai qera ko qai poja vakolenia ko kode mai vania na poata sisa qarigu. Ko sa popodalai nyanyaqoa i Jiudasi sa kai lolomo jongana tonai mina boka toni valao vaniria si Jisu sau. \s Na Tetekuna Vavolo Alokata \r (Matiu 26.17-25; Luke 22.7-14, 21-23; Jone 13.21-30) \p \v 12 Ego pa rane momoena na vavolo Bereti Nake Kovuruna, totonai qai kukuboloria sira na lami vavolo Alokata, sa qai nanasia ira nona sepele si Jisu, pira qarigu, <> qarigu. \p \v 13 Poni sa garunuria i Jisu sira karu ona sepele, pira sa poja veinira, < munagunia. \v 15 Ko isa kode mina ule vanigou sa kai lose lavata pa nulu sa tei tavanaqiti vakole tu. Ketakoi sa muna vatanai agou sa na tetekuna tadagita,>> sau si Jisu. \p \v 16 Ko tonai qai taloa riu ko qai lao kamu pa gugusu lavata sira karu sepele, sa qai batiria sira tugu vei sa pojaniria i Jisu, ko qai vatanania sa na tetekuna vavolo Alokata. \p \v 17 Ko totonai sa gore sa na vevelu, sa i Jisu sa lame tavitiria ira ka manogarua ona sepele. \v 18 Tonai qai vaikamu ko qai korapa teteku, sa paranga si Jisu, <> sau si Jisu. \p \v 19 Tonai sa qai mamata sira na sepele ko qai okoto nanasa memekai si Jisu, pira qarigu, <> qarigu. \p \v 20 Poni sa oe laoria i Jisu sira, <> sau si Jisu. \s Na Teteku Bebetona \r (Matiu 26.26-30; Luke 22.14-20; 1 Koriniti 11.23-25) \p \v 22 Ego totonai qai korapa teteku sira, sa sa tekua i Jisu sa na bereti ko sa manania beto sa kikipai ko sa ianiria sira na sepele, beto pira sau, <> sau. \p \v 23 Beto sa tekua sa na kapa vaini ko sa paranga jonganania beto sa vaniria ko qai vaibukunia ira doru. \p \v 24 Beto sa pira sauniria, <> sau si Jisu. \p \v 26 Beto qai kerania ira sa kai kera, beto sa qai taloa votu lao pa kubo pa Olive. \s Sa Korotonia i Jisu sa i Pita mina Kilu Palenia sisa \r (Matiu 26.31-35; Luke 22.31-34; Jone 13.36-38) \p \v 27 Ego beto sa parangaria i Jisu ria, <\x - \xo 14.27 \xo*\xt Zakarae 13.7.\xt*\x* sau. \p \v 28 Ba pa liguna mana turu mule pa mate sara, sa mana lao momoe veranigou pa Qalili,>> sau sisa. \p \v 29 Poni sa paranga lao tana si Pita, <> sau. \p \v 30 Poni sa paranga lao si Jisu, <> sau. \p \v 31 Ba sa paranga vivivagana tugu si Pita, pira sau, <> sau. Ko ira doru sepele ba qai paranga vei tugu inara. \s I Jisu sa Vavara pa Qetisemani \r (Matiu 26.36-46; Luke 22.39-46) \p \v 32 Ego totonai qai kamu sira pa kai ia na isongona pa Qetisemani, sa pira sauniria i Jisu sira na ona sepele, <> sau. \v 33 Beto sa toniria gu sira Pita, i Jekopi, beto i Jone. Sa tei podalai mamata na takulanga vivitigi tu sisa, \v 34 ko pira sauniria sira kue, <> sauniria. \p \v 35 Beto sa rerege lao vasou iqona si Jisu beto sa opo gore pa peso ko sa vavara ko vei bi boka sa bi tavarijo tu sa na totoso vitigi api sau. \v 36 Beto pira sau, <> sau. \p \v 37 Totonai sa mule lame poni sa batiria qai korapa puta mumagadia tu, ko pira saunia si Pita, <> sau. \p \v 39 Beto sa kai gabala lao bei ko sa vavara vei mutugu tonai sa vavara momoe si Jisu. \v 40 Tonai sa mule lame ligu poni sa batiria qai korapa mutugu puta mumagadia, ura sa ngaolo vivitigiria na nyo puta. Ko qaike gigilai sa na sa mai paranga laonia. \p \v 41 Tonai sa mule lame na vinaue totoso, poni pira sauniria, <> sau si Jisu. \s I Jisu sa Taaru Tamana \r (Matiu 26.47-56; Luke 22.47-53; Jone 18.3-12) \p \v 43 Ego ko totonai tugu sa korapa paparanga vei inara i Jisu sa sa bola gu si Jiudasi, isa kame ira ka manogarua sepele. Sa toni bolania isa sa na puku minete tinoni qai pogoso benete vavaisobena beto na maja kubau. Ira na tinoni aipira sa na tagarunudi tadira na kuta iama, ira qai vaivagigalainia na Vavanau beto ko ira na iviva mamata. \p \v 44 Kai vinagigila sa sa tei poja vakoleniria tu i Jiudasi na tinoni sa gabala kanai sira na minete sa toniria, pira sauniria, <> sauniria. \v 45 Ko isa tugu sa bola kamu si Jiudasi poni sa sa rerege tuvisi lao gu sa ti Jisu, ko sa paranga, <> sau, beto sa aoa na paparana. \v 46 Totonai tugu sa qai lao ragata tekua ko qai aru tamania si Jisu. \v 47 Ba kame ira qai korapa turu ketakoi sa sa saputu votunia sa na ona benete vavaisobena ko sa maja teusu palea sa kai kale talingina na pinausu tana kuta iama lavata. \p \v 48 Poni sa paranga si Jisu, pira sauniria, <> sau sisa. \v 50 Ego tonai sa qai uku loa palenia ira doru sepele sisa. \p \v 51 Ego kai koburu marene kokoregana sa popokonia kai titivi gu sa sa somana tututia tugu i Jisu. Ko isa ba mai aru tamania tugu qarigu, \v 52 poni sa uele vaniria gu nona poko beto na gagadona gu sa sa oqai na taba. \s I Jisu sa Turu pa Moedi ira na Kauniseli tadira na Jiu \r (Matiu 26.57-68; Luke 22.54-55, 63-71; Jone 18.13-14, 19-24) \p \v 53 Ego ko qai toni laonia tana kuta iama lavata si Jisu, ko ira doru kuta iama, na iviva mamata beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau sa qai vavaikamu beto ketakoi. \v 54 Ego i Pita sa sa kole mamavo tuti liligu pa souna tu ko sa lao tome laona pa leo kakabarena ruma tana kuta iama lavata. Ko ketakoi sa lao toqona tadira na nabulu kopu ko sa davangaona pa keketai iku. \v 55 Ko qai kole popodeke nyaqo votunia ira na kuta iama beto ira doru iviva pa kauniseli\f + \fr 14.55 \fr*\ft Na \ft*\fk kauniseli \fk* sa na vaikamu tadira na tinoni lalavata Jiu. Na kuta iama lavata sa na tinoni lavatana pa vaikamu tinoni mamata isa.\f* sa vei bi koleona kai vavakato vei mina boka ulenia kai roiti ikerena sa roitinia i Jisu ko mai boka vamatea si Jisu qarigu. \v 56 Ura na mota joladi sira qai jutu tarini seseke si Jisu, ba na dia vavakato sa qaike vavaitoto. \p \v 57 Beto qai gasa turu sira kaki ko qai jutu tarini seseke si Jisu, pira qarigu, \v 58 < sau,>> qarigu. \v 59 Ba ira ba sake vavaitoto tugu sa na dia vavakato. \p \v 60 Ego beto sa turu pa moedi ira doru sa na kuta iama lavata ko sa nanasia si Jisu, pira sau, <> sau sisa. \v 61 Ba sa nguju puku ko sake pojai tugu kai pakata paranga si Jisu. \p Poni sa kai nanasa mule sa na kuta iama lavata, pira sau, <> saunia. \p \v 62 Totonai sa oe si Jisu, <>\x - \xo 14.62 \xo*\xt Kera Vinatarasae 110.1.\xt*\x* sau. \p \v 63 Tonai sa paranga vei inara si Jisu poni sa sa bako rikata palea na kuta iama lavata sa na ona poko, beto pira sau, <> sau sisa. \p Ko qai vaegoa ira doru sa sa pada tugu ko mina tavamate si Jisu qarigu. \v 65 Pana totoso tugu isa sa ira kaki sa qai podalai tue taria si Jisu, beto qai ude pikoni poko na isumatana beto qai piqolia beto sa pira qarigunia, <> qarigunia. Beto sa qai saputu tekua ira na nabulu kopu sisa ko qai kole popoaria. \s I Pita sa Kilu Palenia si Jisu \r (Matiu 26.69-75; Luke 22.56-62; Jone 18.15-18, 25-27) \p \v 66 Totonai sa korapa suvereona pa leo kakabarena pa kauruna na ruma si Pita, sa sa rerege tata lao sa kai nabulu rereko tana kuta iama lavata. \p \v 67 Ko tonai sa batia isa si Pita sa korapa davangaona, sa sa doro taria beto sa parangia, <> saunia. \p \v 68 Ba sa kilu pale sisa, pira sau, <> sau sisa. Beto sa mavo rijo votu laona pa atakamana na kakabarena na ruma. \p \v 69 Ego sa bati beia mutugu na nabulu rereko ketakoi sisa, ko sa ule vaniria sira qai kole turu tavitia isa ketakoi, pira sau, <> sau. \v 70 Ba sa kilu pale mutugu sisa. \p Ba sa oqoro isongo sovai sa ira mule na tinoni qai kole turu tavitia ketakoi sa qai parangia mule sisa, pira qarigu, <> qarigunia. \p \v 71 Ba tonai sa maulu tarinia mekana na leleve si Pita, pira sau, <> sau. \p \v 72 Totonai tugu sa sa piranga vinarua gu sa na kokorako. Poni sa sa roroqu kamua i Pita sa isa sa paranga veinia i Jisu tonai pira saunia, <> saunia. Ko tonai tugu sa takakoto gu ko sa vodangia na lukana si Pita. \c 15 \s I Jisu sa Lao pa Moena i Paelati \r (Matiu 27.1-2, 11-14; Luke 23.1-5; Jone 18.28-38) \p \v 1 Ego na vuvugei rorodomo sa qai sisiqarai vaikamu sira na kuta iama, na iviva mamata, ira qai vaivagigalainia na Vavanau beto ira doru iviva pa kauniseli, ko qai mekarai vairovenia sa na vamatena i Jisu. Qai piu vaikamuniria sa na limana i Jisu ko qai toni laonia tai Paelati sisa. \v 2 Poni sa nanasia i Paelati sisa, <> saunia. \p Poni sa oe lao si Jisu, <> sau. \p \v 3 Qai kole jutu tarinia soku sakasava ira na kuta iama si Jisu. \v 4 Beto sa kai nanasia mule i Paelati sisa, <> sau. \p \v 5 Ba sake pojai tugu kai sa si Jisu, ko sa gabara vivitigi si Paelati. \s I Paelati sa Vaegoa na Vamatena i Jisu \r (Matiu 27.15-26; Luke 23.13-25; Jone 18.39-19.16) \p \v 6 Ego na ona tutina i Paelati sa doru totoso pa vavolo Alokata sa sa ruvatia sa kai tinoni tapiuna qai nyoroguania ira na tinoni. \v 7 Ko na totoso isa sa kai tinoni na isongona i Barabasi sa somana tapiu tavitiria ira qai rajai na qavuna beto qai vaitinoni. \v 8 Ko qai sae vaikamu tai Paelati sira na minete tinoni ko qai tepai sisa ko mi vamalumu vaniria sisa vei sa roroitinia isa pa doru vavolo Alokata qarigu. \p \v 9 Poni sa oe lao si Paelati, pira sau, <> sau. \v 10 Ura sa tei gigilaiona tu i Paelati sa qai kokonoa gu ira na kuta iama si Jisu, sa vei sa qai loa lamenia tana. \v 11 Ba qai soriria ira na kuta iama sira na minete tinoni, ko i Barabasi tu sa mi ruvata vaniria qarigu. \p \v 12 Ba sa kai nanasa ligu lao mule tadira si Paelati, pira sau, <> sau. \p \v 13 Poni qai kai vevela mule sira, <> qarigu. \p \v 14 Ba sa nanasa si Paelati, pira sau, <> sau. \p Ba tonai sa qai kuku vevela viviva tugu sira na minete tinoni, <> qarigu. \p \v 15 Ko sa nyorogua vaqeraria i Paelati sira na tinoni ko sa ruvata valao vaniria gu si Barabasi. Goto i Jisu sa loa lao vaniria ira na solodia ko mai irirunia na vavaiiruna beto sa mai riu vamatea pa korosi sau. \s Qai Ngangulia ira na Solodia si Jisu \r (Matiu 27.27-31; Jone 19.2-3) \p \v 16 Ego ko qai toni tomenia pa leo kakabarena na ruma tana qavuna ira na solodia si Jisu, beto sa qai kuku vaikamuniria sira na minete solodia doruna. \v 17 Ko qai vasaenia na poko kala davala\f + \fr 15.17 \fr*\ft Na paranga Qiriki sa tapeluku \ft*\fk davala\fk* sa boka lao vei tugu pa pepolo beto jimiri.\f* beto qai viria kai tarapae vavaioka sa vei na tarapae bangara beto qai vasolapania na batuna. \v 18 Beto sa qai kole vavabangara leleoniadia ira sisa, beto ko pira qarigunia, <> qarigunia. \p \v 19 Beto sa qai kole vavagore tarini kolu sa na batuna, qai tutue taria, beto qai totoqo sori tutungu vavatarasae leleoniadia ira sisa. \v 20 Pa liguna qai beto ngangangulu veinia inara sisa, sa qai vagore palea ira sa na poko kala davala ko qai vasae ligunia na ona poko mekana, beto sa qai toni votunia ko mai lao vamatea pa korosi qarigu. \s Sa Tavamate pa Korosi si Jisu \r (Matiu 27.32-44; Luke 23.26-43; Jone 19.17-27) \p \v 21 Ego tonai qai korapa lalaodia pa soana sa qai gosoria sa kai tinoni pa Saerini, na isongona i Saimone, na tamadi ira Alekezada i Ruposi. Na koko lame veina pa ona gusu ko na koni kamuna tugu pa Jerusalema sisa. Qai garunu totokai ira na solodia sisa ko sa pogosia sa na korosi ti Jisu. \v 22 Beto sa qai tonia si Jisu ko qai lao pa kai ia na isongona pa Qoloqota, na ginuana sa na Eqa Batu Tomate. \v 23 Ketakoi sa qai vania na vaini pasana isa qai qairi vaisomanainia na moa,\f + \fr 15.23 \fr*\ft Na moa sa na notatana na gou, ba sake tavakabere sa na veveina beto qai bukua ira. Palu na mereseni ko tonai mina tabuku sa minake vitigi na tinoni beka.\ft*\f* ba sa daiona bukua. \v 24 Beto sa qai patania pa korosi sisa, beto sa qai kole gonania na patu vivile ko mi tagigila sa i sei mina tekua sa na okokoto ririkatana na poko tana qarigu. \p \v 25 Ego ko na sia koloko vuvugei tu sa qai patania pa korosi si Jisu. \v 26 Ko na paranga sa tajutunia isa sa pira sau: NA BANGARA TADIRA NA JIU. \v 27 Beto qai vamate tavitinia i Jisu sira karu tinoni raja ikikodi, kame pa kale matuana beto kame pa kale merina.\f + \fr 15.27-28 \fr*\ft Kaki kukuti kokoleidi qai vakolea lani sa na pikata 28, pira sau: (Ko sa gore votu sa na Kukuti Tabuna isa pira sau, Isa sa taanye tavitiniria ira na tinoni ikikeredi, sau.) Ba ira na kukuti kokoleidi jojongadi sa sake koleria sa na pikata 28 api.\ft*\f* \p \v 29 Ko ira na tinoni qai rerege jola sa qai poja vivikeria beto qai bebegoloniria na batudi, <> qarigu. \p \v 31 Ko ira na kuta iama beto ira qai vaivagigalainia na Vavanau ba qai kole tugu vavagoreni qera, pira qarigu, <> qarigu. Ira karu qai tavamate tavitinia isa ba qai paranga ngangangulia tugu sisa. \s Na Mate Ti Jisu \r (Matiu 27.45-56; Luke 23.44-49; Jone 19.28-30) \p \v 33 Ego totonai sa kamua na korapa rane sa sa togai na rodomo sa doruna na gugusu, tinganai ko sa kamua tu kue koloko gogore tapo. \v 34 Tonai sa kamu kue koloko poni sa sa lukana uui si Jisu, pira sau, <> sau (na ginuana sa pira sau, <>\x - \xo 15.34 \xo*\xt Kera Vinatarasae 22.2.\xt*\x* sau.) \p \v 35 Ira kaki qai turu tata ketakoi sa qai nongoria, ko pira qarigu, <> qarigu. \p \v 36 Tonai sa kame ira sa sa pogoso abutu laonia sa kai pupuqana ko sa vatubulunia na vaini, ko sa suninia pa uquna kai kolu, beto sa alaka saenia tai Jisu ko mi vabukunia sau. Beto sa paranga, <> sau. \p \v 37 Beto sa vagorea kai uui lavata si Jisu, beto sa loai na singo. \p \v 38 Tonai sa sa tarikatarua sa na poko tobana na zelepade madina, sa podalai tarikata pa nulu ko sa gore kamu pa peso. \v 39 Na tinoni mamata gogoto sa sa korapa tugu turuona pa moena na korosi ko sa batiaona sa vei beto sa loaia na singo si Jisu, ko sa paranga, <> sau. \p \v 40 Ego qai korapa tugu turudia pa souna ketakoi sira kaki rereko, ko qai kole dodogoro laodia. Qai kole turu vaisomanaidia tugu ketakoi sira Mere Magadalene, i Salome, beto i Mere na tinadi ira Jekopi na tinoni ikete beto i Josesi. \v 41 Tonai sa susuvere pa Qalili i Jisu sa ira na rereko pira sa qai tututia isa beto qai totokania tugu vei. Ra kaki gogoto rereko mutugu qai mekarai tutia sae i Jisu pa Jerusalema sa qai korapa tugu turudia ketakoi. \s Na Vapaena i Jisu \r (Matiu 27.57-61; Luke 23.50-56; Jone 19.38-42) \p \v 42 Ego sa tei gore tu sa na vevelu, ko na rane Vatana sisa beto sa mina kamua sa na rane Minere, \v 43 ko i Josepa pa Arimatia sa turu varene ko sa lao vatuvisi tai Paelati ko sa tepai sa na kokobu tinina i Jisu (I Josepa sa kai tinoni tapangagana pa kauniseli tadira na Jiu, beto mekana ba sa korapa tugu verania sa na lamena na binangara tana Tamasa). \v 44 Poni sa gabara si Paelati totonai sa nongoronia i Jisu sa tei mate tu qarigu. Ko sa kuku tekua sa na tinoni mamata gogoto, ko sa nanasia, <> sau. \v 45 Ko totonai sa nongoro vatalea mai tu tana tinoni mamata gogoto sa isa sa tei mate tu sau, beto sa soni vamalumu vania i Josepa ko mina boka tekua sa na kokobu tinina i Jisu saunia. \v 46 Ego sa vai tekua i Josepa sa kai poko koregana, beto sa visu vagorea sa na kokobu tinina i Jisu ko sa udenia, beto sa lao vakolenia pa kai bevi takori vakolena pa patu mamavarana. Beto sa bokili vatitolo lao pateinia kai patu lavata sa na atakamanana na bevi. \v 47 Ko ira Mere Magadalene beto i Mere na tinana i Josesi sa qai batiadia sa na ia ketakoi sa tavakole na kokobu tinina i Jisu. \c 16 \s Na Turumulena i Jisu \r (Matiu 28.1-8; Luke 24.1-12; Jone 20.1-10) \p \v 1 Ego totonai sa jola na rane Minere, sa qai vai vakole oela umumanga jonga sira Mere Magadalene, i Salome, beto i Mere na tinana i Jekopi, ko mai lao lumunia na kokobu tinina i Jisu qarigu. \v 2 Ko pa vuvugei jonga pa rane momoe pa vuiki isa tugu sa bola sagere na tapo sa qai lao pa bevi sira. \v 3 Totonai qai korapa rerege lalaodia sa qai kole vavainanasa mekadi, pira qarigu, <> qarigu. \v 4 Ura nake patu qeqerana sisa. Ba beto mai dogoro vatale lao qarigu, sa sa tei tabokili varijo tu sa na patu. \v 5 Ko tonai qai tome lao pa leo bevi, sa qai batia sa kai tinoni kokoregana sa vasaea na poko keala gojo doruru, beto sa korapa toqona keta pa kale matuadi. Ko qai gabara na matagutu sira. \p \v 6 Ba sa paranga sa na tinoni isa, < muguniria,>> sauniria. \p \v 8 Ko qai abutu votu ko qai uku loa pale sa na bevi, ura qai matagutu beto qai gabara vivikereniria. Ko qaike isongo vavakato vania tugu kai tinoni, ura qai matagutu. \s Sa Bola ti Mere na Rereko Magadalene i Jisu \r (Matiu 28.9-10; Jone 20.11-18) \p \v 9 (Ego pa liguna sa turu mule na vuvugei jonga pa rane momoe pa vuiki si Jisu, sa sa bola votu momoe tai Mere Magadalene sisa. Tana tugu na rereko api sa qi iju votuniria ka vitu tomate ikikeredi i Jisu perangana. \v 10 Ko sa lao ko sa pojaniria isa sira ka visa qai tututia i Jisu, tonai qai korapa lukana takulanga. \v 11 Totonai qai nongoronia sa i Jisu sa tei toa mule tu beto ko i Mere ba sa batiaona tu sauniria, ba qaike vasosoto tu sira. \s Sa Bola Tadira Karu Sepele i Jisu \r (Luke 24.13-35) \p \v 12 Pana liguna isa sa i Jisu sa bola vagoto tadira karu sepele tonai qai korapa rerege lao pa kai gugusu. \v 13 Ko ira karu qai gabala mule vavakato vaniria sira doru sepele, ba qaike vasosotoria tugu. \s Sa Bola Tadira ka Manogameka i Jisu \r (Matiu 28.16-20; Luke 24.36-40; Jone 20.19-23; Roiti 1.6-8) \p \v 14 Pa liligu tu sa sa bola votu tadira ka manogameka sepele totonai qai korapa teteku. Ko sa tokeria, ura kepore na dia vinasosoto beto sa patu na bulodi ko qaike vasosotoria sira qai batia pa liguna sa turu mule isa. \p \v 15 Beto pira sauniria, <> sau si Jisu. \s Sa Tateku Sae pa Noka si Jisu \r (Luke 24.50-53; Roiti 1.9-11) \p \v 19 Ego ko totonai sa beto parangaria i Jisu na Bangara sira nona sepele sa sa tateku sae pa noka, ko sa toqo pa kale matuana na Tamasa. \v 20 Beto qai riu tarae doru eqa sira na sepele, ko na Bangara sa roiti tavitiria ko sa vaneqiniria ira na vinagigila vaivagabaradi sa na dia paranga. Agua.)\f + \fr 16.20 \fr*\ft Na kobu paparanga pa 16.9-20 sa liligu gu qai vaparonia na kukuti ti Maka, goto sake kole pa soku kukuti kokoleidi.\ft*\f*