\id 1JN First John, Luqa in Solomon Islands, 1st Proofread corrected, 8th rvsd:Nov2001/JuneAugSep2002, Dec2002, Cch:JMudge, Rvwd:May 2001, Tr:AGZ. Revised for naturalness- Dec 2011, Dr Zobule \ide UTF-8 \h 1 Jone \toc3 1 Jone \toc2 1 Jone \toc1 I Jone \mt I Jone Momoe \c 1 \s Na Paranga Toana \p \v 1 Isa na toana pa popodalaina, isa qe nongoria, isa qe batini matamei, isa qe dogoria beto ira na limamei qai ulia- isa na veveina na paranga toana sa qe kuti lao vanigou agou \v 2 Na toa isa sa bola votu beto agei qe batia, ko qe pogosia na vavakatona beto qe vavakatonia tamugou sa na toa jola. Ko na toa jola isa sa sa kole tana Tamana beto sa bola votu tamigei. \v 3 Ko isa qe batia beto qe nongoria sa qe korapa vavakato vanigou agou, ko agou ba mu mekarai baeregei agei qeu. Ko na mekarai vaibaere tadagita sa na lame veina tana Tamasa na Tamada beto ti Jisu Karisito na Tuna. \v 4 Qe kuti laonia tamugou agei sa na nongoro aipira, ko na oda qera mi okoto qeu. \s Na Tamasa Sa Na Kabere \p \v 5 Ego api sa na nongoro qe nongoronia tana Karisito ko qe ule vanigou agou: na Tamasa sa na kabere beto na rodomo sa sake isongo kole tana. \v 6 Vei tabe paranga sa gita taqe mekarai baeria gita sa na Tamasa tabeu, ba beto tabe rerege tu pa rodomo sa gita, poni sa taqe seseke ko taqeke roitinia na sosoto sa gita. \v 7 Ba vei tana rerege pa kabere vei tugu isa ba sa suvere pa kabere, poni sa taqe mekarai vaibaere sa gita beto na orunguna i Jisu na Tuna sa valiosoria sira dorudi noda sela. \v 8 Vei tabe paranga sa gita sake kolegita na sela tabeu, poni sa taqe vasiana mulenigita mekada beto ko na sosoto sake kolegita. \v 9 Vei tana ule votuniria tana Tamasa sira na oda sela poni sa na Tamasa sa na tarangena beto na tuvisina, ko isa mina vulasaria sira noda sela beto mina valiosoria doru oda roiti ikikeredi. \v 10 Vei tabe paranga sa gita taqeke sela tabeu, poni sa taqe veinia kai tinoni sesekena gita sa na Tamasa beto ko na ona paranga sake kole tadagita sa vei. \c 2 \s I Jisu Karisito Na Oda Vaitokai \p \v 1 Ka visa qua koburu, na vavanau api sa qa kuti lao vanigou ko agou muke sela qau. Ba vei bai sela sa kaki poni sa taqe isongia gita sa na vaitokai sa turu vanigita tana Tamana, ko na vaitokai isa si Jisu Karisito na tinoni tuvisina. \v 2 Isa sa na vavakukuvu garona sa vulasaria ira noda sela, ko nake sela tadagita gu mekada ba tana kasia gusu doruna. \p \v 3 Ego pira vei beto taqe gigilai gita sa taqe gigilai sisa: vei tana kopuniria gita sira na garunu tana. \v 4 Isa sa paranga, <> sau, beto sake kopuniria sa na garunu tana, poni sa na tinoni sesekena sisa beto na sosoto sake kolea sisa. \v 5 Ba isa sa kopunia sa na paranga tana sa na vairoqu tana Tamasa sa okoto sa tana tinoni isa. Ko pira vei beto taqe gigilai gita sa taqe toa tana sa gita: \v 6 isa sa poja sa togasa tana sau sa mi toa vei tugu sa toa vei i Jisu. \s Na Vavanau Koregana \p \v 7 Ka visa baere jonga, nake garunu koregana sa qa korapa kuti lao vanigou ara, goto na garunu kolena isa qu tei isongia tu pa popodalaina. Ko na garunu kolena api sa isa na nongoro qu tei nongoronia tu agou. \v 8 Ba na garunu koregana tugu sa qa kuti lao vanigou ara, isa na sosotona sa kole tana Karisito beto tamugou. Ura sa korapa jola riuona sa na rodomo, beto na kabere sosoto sa sa tei korapa tu tolanga. \v 9 Isa sa paranga sa korapa suvere pa kabere sau ba sake tavaraguania isa sa na tasina sa sa korapa suvere pa rodomo kamua kopira sisa. \v 10 Isa sa roroqua na tasina sa sa suvere pa kabere sisa, ko kepore sa kai sakasava vaivatatupe sa kolea sisa. \v 11 Isa sake tavaraguania na tasina sa sa korapa suvere pa rodomo beto sa rerege pa rodomo sisa, ko sake gigilai isa sa ketakoi sa korapa rerege lao vei ura na rodomo sa valeqaria na matana. \p \v 12 Ka visa qua koburu, ara qa korapa kuti lao tamugou ura na Tamasa sa tei vulasaria tu na miu sela pana laena na roiti sa roitinia na Karisito. \v 13 Ka visa tamaqu, ara qa kuti lao tugu tamugou ura qu tei gigilai tu agou sa isa sa kole pa popodalaina. Ara qa kuti lao mutugu sa tamugou, agou na tinoni kokoregamiu, ura qu tei vakilasia tu agou sa na kutana nikerena. \p \v 14 Ka visa qua koburu, ara qa kuti lao tamugou ura qu tei gigilai tu agou sa na Tamada pa noka. Ka visa tamaqu, ara qa kuti lao tamugou ura qu tei gigilaimiu tu agou sa isa sa kole pa popodalaina. Ara qa kuti lao tamugou, agou na tinoni kokoregamiu, ura qu matua pana miu rarange beto na paranga tana Tamasa sa togasa tamugou, beto ko qu tei vakilasia tu agou sa na kutana nikerena. \p \v 15 Muke roroqua na kasia gusu babi ira na sakasava pa kasia gusu. Na tinoni sa roroqua na kasia gusu sa sake isongia na vairoqu tana Tamasa na Tamada. \v 16 Ura doru uana tana kasia gusu vevei na nyonyorogua tana tini, na nyorogua tana mata, beto na uana vavatarasae mule, sa nake koko lame veidi tana Tamada goto na ona gu na kasia gusu. \v 17 Na kasia gusu beto na ona nyonyorogua sa mai mumuridia; ba na tinoni sa roitinia na nyorogua tana Tamasa sa mina toa jola kamua na kamua. \s Na Kana Tana Karisito \p \v 18 Ka visa tuqu, na totoso bebetona sapi. Qu tei nongoroniamiu tu agou sa na kana tana Karisito sa kode mina lame. Ko kopira sa qai tei lame tu sa kubo kana tana Karisito. Ko sa vei isa sa taqe gigilai gita sa na totoso bebetona sapi. \v 19 Ira na kana tana Karisito sa na koko veidi tadagita ba nake somanadi sosoto tadagita sira. Ura vei bi na somanadi tadagita sira, poni sa bai korapa suvere tavitigita tu gita. Ba na dia taloa riu sa ule votunia sa ira doru sa nake somanadi tadagita. \v 20 Ba agou qu isongia sa na vuva vinamadi tana Gagala Tabuna ko agou doru qu tei gigila vataleamiu tu sa na sosoto. \v 21 Qa kuti lao tamugou sara, nake pana ginugua vei agou quke gigilai na sosoto sa. Ba ura agou qu tei gigilai tu sisa, beto qu gigilaimiu sa doru kai seseke sa nake koko lame veidi tana isa na sosotona. \v 22 Ko, i sei sa na tinoni sesekena? Na tinoni sesekena sa isa tugu na tinoni sa kilu palenia i Jisu sa na Karisito. Isa sa na kana tana Karisito ura sa kilu palenia isa sa na Tamasa Tamana beto na Tuna. \v 23 Na tinoni sa kilu palenia na Tuna sa sake isongia tugu vei sa na Tamana. Na tinoni sa ule votunia na Tuna sa sa isongia tugu vei isa sa na Tamana. \v 24 Agou sa isa qu nongoria pa popodalaina sa mi togasa tamugou. Vei mina togasa tamugou sa isa qu nongoria pa popodalaina, poni agou ba muna togasa tana Tuna beto na Tamana. \v 25 Ko api sa na taringunguti sa taringunguti vakolenigita isa: na toa jola. \p \v 26 Ara qa kuti lao vanigou sa na sakasava aipira na veveidi ira qai nyorogua toni vapirugou. \v 27 Ba agou na vuva vinamadi qu isongia tana sa tei togasa tu tamugou, ko kepore laona sa ira kaki goto tinoni vaivagigalai mai vagigalaigou mule. Goto na vuva vinamadi tu tana sa vagigalainigou na veveidi doru kai sa, ko ira sa vagigalainigou isa sa na sosoto, nake seseke. Isa sa vagigalaigou sa agou, ko mu togasa tana. \s Na Koburu Tana Tamasa \p \v 28 Ko, ka visa qua koburu, kopira mu togasa tana ko ta varene tonai mina bola votu beto take keania sisa tonai mina mule lame. \v 29 Agou qu gigilai sa isa sa na tuvisi, ko mu gigila vatalea agou sa ira doru qai roitinia na tuvisi sa qai podo tana. \c 3 \p \v 1 Mu vainongoronia api agou ko! Sa vavagua jola sa na vairoqu tana Tamada, ko taqe tagigala na koburu tana Tamasa sa gita ko gita sa na koburu tana Tamasa sa kopira. Na kasia gusu sake gigilai sa gita sa na koburu tana Tamasa, ura na kasia gusu sake gigilai sa na Tamasa. \v 2 Ka visa baere jonga, kopira na koburu tana Tamasa sa gita, ba na Tamasa sa oqoro vakabere vanigita sa ai tana tinoni vevei sa gita. Ba taqe gigila vatalea sa tonai mina bola votu na Karisito sa gita sa kode tana dogoro vei isa, ura kode tana dogoria sa na Karisito sosoto. \v 3 Na tinoni sa vatogasia tana Karisito sa na ona gegele api ko sa gele vatalenia sa na totoso vuka risa sa sa valioso mulenia mekana, kai muqisi podeke vei na Karisito sa lioso. \p \v 4 Na tinoni sa roitinia na sela sa sa maja vavanau, ura na sela sa isa tugu na maja vavanau. \v 5 Agou qu gigilai sa na Karisito sa bola votu ko sa pogoso pale na sela, ko tana kepore sa na sela. \v 6 Ko na tinoni sa togasa tana sa sake sela. Goto na tinoni sa sela sa oqoro batia sisa beto sa oqoro gigilai sisa. \p \v 7 Ka visa qua koburu, mu kopu ko maike toni vapirugou ira na tinoni. Na tinoni sa roitinia na tuvisi sa sa tuvisi, kai muqisi podeke vei tugu na Karisito sa tuvisi. \v 8 Na tinoni sa roitinia na sela sa na ona na bangaradi na tomate, ura na bangaradi na tomate sa sela podalai pa popodalaina tu. Ko na ginuana sa bola votu na Tuna na Tamasa sa vei ko mi piara paleria sira na roiti tana bangaradi na tomate sau. \p \v 9 Na tinoni sa podo tana Tamasa sa sake roitinia na sela, ura na kiko toa tana sa sa togasa tana. Beto na tinoni isa sa sake boka sela ura isa sa tei podo tu tana Tamasa. \v 10 Pira vei beto sa kabere sa ira sei sa na koburu tana Tamasa beto ira sei sa na koburu tana bangaradi na tomate: na tinoni sake roitinia na tuvisi beto sake roroqua na turana sa nake tana Tamasa sisa. \s Mu Mekarai Vairoqu \p \v 11 Ura api sa na nongoro isa qu tei nongoria pa popodalaina tu: gita sa ta mekarai vairoqu sau. \v 12 Take vei i Keni. Isa na ona na kutana nikerena ko sa vamatea na tasina mekana. Ko na sa ginuana beto sa vamatea i Keni sa na tasina? Ura i Keni sa ira na ona roiti sa na ikeredi goto na roiti tana tasina sa na tuvisidi. \p \v 13 Ka visa turaqu, muke gabara vei mineke tavaraguanigou na kasia gusu. \v 14 Gita taqe gigilai sa taqe loai na mate ko taqe tei karovo laoa tu na toa ura taqe roroquria ira na turada. Na tinoni sake vairoqu sa togasa pa mate. \v 15 Isa sake tavaraguania sa na tasina sa na tinoni vaivamate sisa. Ko qu gigilaimiu agou sa na tinoni vaivamate sa sake isongia na toa jola. \p \v 16 Pira vei sa taqe gigilai gita sa na vairoqu: ura i Jisu Karisito sa vanigita na ona toa mekana. Ko gita ba sa pada tugu ko tana vaniria ira na goto turada sa na oda toa. \v 17 Na tinoni sa isongia na isisongo tana kasia gusu api beto sa batiaona sa kai turana sa vaivasevi ba sa sado vauku palea tana sa na bulona, poni sa ai vei beto mina boka kolea na vairoqu tana Tamasa sisa? \v 18 Ka visa qua koburu, take vairoqu pa paranga babi pa ovovele gu, goto ta vagore votua tu pa roiti beto pa sosoto sa noda vairoqu. \s Na Oda Rarange Pa Moena Na Tamasa \p \v 19 Ko taqe vairoqu pa roiti beto pa sosoto sa gita ko vei sa taqe gigilai sa taqe isongia na sosoto beto ko na buloda ba mina manoto tonai tana turu pa moena na Tamasa. \v 20 Vei mina pitugita sa na buloda mekada, poni sa taqe tei gigilai tu gita sa na Tamasa sa lavata jolania na buloda ko isa sa gigila betoria doru sakasava veveida gita. \v 21 Ka visa baere jonga, vei minake pitugita sa na buloda mekada, poni sa taqe varene pa moena na Tamasa sa gita. \v 22 Ko doru kai sakasa taqe tepai sa taqe tekuniria tugu tana, ura taqe kopuniria na garunu tana beto taqe roitiniria sa vei sa vaqerai isa. \v 23 Api sa na garunu tana: gita ta vasosotoa na isongona i Jisu Karisito na Tuna beto ta mekarai vairoqu, ko isa sa na garunu sa vanigita isa. \v 24 Na tinoni sa kopunia na garunu tana sa sa togasa tana, beto isa sa togasa tugu tana tinoni isa. Ko pira vei taqe gigilai sa isa sa togasa tadagita: ura sa vanigita na Gagala Tabuna. \c 4 \s Na Gagala Sosoto Beto Na Gagala Seseke \p \v 1 Ka visa baere jonga, muke vasosotoria doru gagala qai lame, goto mu podekeria tu na gagala ko mu gigilai sa vei bi na koko lame veidi tana Tamasa sa babi dai. Ura soku sira na tinoni kokorotai sesekedi qai tei votu lao tu pa doru eqa pa kasia gusu. \v 2 Pa soana vei api sa muna gigalia agou sa na Gagalana na Tamasa: isa na gagala sa ule votunia na podo masa na orungu ti Jisu Karisito sa na koko veina tana Tamasa sisa. \v 3 Goto na gagala sake ule votunia i Jisu poni sa nake koko veina tana Tamasa isa. Isa sa na gagalana na kana tana Karisito. Isa sa na gagala qu tei nongoronia tu na veveina kode mina lame qarigu, ko kopira sa tei korapa tu pa kasia gusu sisa. \v 4 Ka visa qua koburu, na ona na Tamasa sagou ko qu tei vakilasaria tu agou sira na tinoni kokorotai sesekedi. Ura na Gagala sa kole tamugou sa neqi jolania sa na gagala sa kole tadira na tinoni pa kasia gusu. \v 5 Ira na tinoni kokorotai sesekedi sa nona na kasia gusu, ko qai paranganiria gu sira na sakasava pa kasia gusu, beto na kasia gusu ba sa nongororia sira. \v 6 Goto gita sa na ona na Tamasa, ko na tinoni sa gigilai na Tamasa sa vainongoro lame tadagita. Goto isa nake tinoni tana Tamasa sa sake vainongoro lame tadagita. Ko pa soana vei api tana boka dogoro pikataria gita sa na Gagala sosotona beto na gagala sesekena. \s Na Tamasa Vairoqu \p \v 7 Ka visa baere jonga, aria ko ta mekarai vairoqu, ura na vairoqu sa na koko veina tana Tamasa. Ko na tinoni sa vairoqu sa na podo veina tana Tamasa beto sa gigilai sa na Tamasa. \v 8 Na tinoni sake vairoqu sa sake gigilai sa na Tamasa, ura na Tamasa sa na Tamasa vairoqu. \v 9 Pira sa vei beto sa bola votu tadagita sa na vairoqu tana Tamasa: na Tamasa sa garunu lagerenia pa kasia gusu na Tuna Mekai, ko ta toa gita sau. \v 10 Api sa na vairoqu: nake gita mai taqe roroqua sa na Tamasa, goto isa tu mai sa roroqugita beto sa garunu lagerenia na Tuna ko isa sa na vavakukuvu garona sa vulasaria na oda sela. \v 11 Ka visa baere jonga, inara sa roroqu veinigita sa na Tamasa ko gita ba ta mekarai vairoqu. \v 12 Kepore kai tinoni sa tei dogoria mai tu sa na Tamasa; ba vei tana mekarai vairoqu sa gita, poni na Tamasa sa togasa tadagita beto na ona vairoqu sa sa okoto tadagita. \p \v 13 Pira vei beto taqe gigilai gita sa gita taqe togasa tana Tamasa beto ko isa sa togasa tadagita: ura isa sa tei vanigita tu na ona Gagala. \v 14 Beto ko agei qe tei dogoria tu beto qe pogosia na vavakatona sa na Tamasa Tamana sa tei garunu lagerenia tu na Tuna, ko na Tuna isa sa na inaalo tana kasia gusu. \v 15 Na tinoni sa ule votunia sa i Jisu sa na Tuna na Tamasa sau, sa na Tamasa sa togasa tana tinoni isa beto na tinoni isa sa togasa tana Tamasa. \v 16 Beto gita taqe tei gigilai tu beto taqe vasosotoa sa na vairoqu tana Tamasa sa lame tadagita. \p Na Tamasa sa na Tamasa vairoqu, ko na tinoni sa togasa pa vairoqu sa sa togasa tana Tamasa beto na Tamasa sa togasa tana. \v 17 Ko pira vei beto sa okoto tadagita sa na vairoqu ko ta varene pa rane vaipitu, ura isa tugu sa vei isa sa gita ba taqe toa vei tugu isa pa kasia gusu api. \v 18 Na matagutu sa sake kole vaisomanai tana vairoqu, goto na vairoqu okotona sa adu votu palenia sa na matagutu, ura na matagutu sa kole tavitia na vinakilasa. Na tinoni sa matagutu sa oqoro isongia sa na vairoqu okotona. \p \v 19 Taqe boka vairoqu sa gita ura isa mai tu sa roroqu momoegita. \v 20 Na tinoni sa paranga, <> sau, beto sake tavaraguania na tasina sa isa na tinoni sesekena gu sisa. Ura na tinoni sake roroqua na turana isa sa batini matana, poni sa ai vei beto mina boka roroqua isa sa na Tamasa isa sake batini matana? \v 21 Api sa na garunu sa vanigita na Karisito: na tinoni sa roroqua na Tamasa sa mi roroqua tugu vei na turana. \c 5 \s Na Oda Rangena Na Tuna Na Tamasa \p \v 1 Na tinoni sa vasosotoa i Jisu sa na Karisito sau sa na podona tana Tamasa sisa. Ko na tinoni sa roroqua sisa sa vaivapore sa sa roroqua tugu vei sa na tuna sa vaporea. \v 2 Pira vei taqe gigilai gita sa taqe roroquria sira na koburu tana Tamasa: tonai taqe roroqua sa na Tamasa beto taqe roitinia na garunu tana. \v 3 Api sa na vairoqu tana Tamasa: ko gita ta kopuniria na garunu tana. Ko ira na garunu tana sa nake tapatadi, \v 4 ura doruna qai podo tana Tamasa qai tei vakilasia tu sa na kasia gusu. Ko na oda rarange sa na neqi sa vakilasia sa na kasia gusu. \v 5 I sei sa na tinoni sa vakilasia na kasia gusu? Kepore mutugu goto isa tugu na tinoni gu sa vasosotoa na Tuna na Tamasa si Jisu. \s Na Sosotona Na Vavakato Tana Tamasa \p \v 6 I Jisu Karisito sa isa sa lame pana kolo beto pana orungu. Ko nake pana kolo gu mekana isa sa tapaputaisonia goto pana orungu tugu vei isa sa nyoa tonai sa mate. Ko na Gagala mekana sa ulenia sa na vavakato api, ura na Gagala sa na sosoto. \v 7 Ko ira kue qai ulenia sa na vavakato:\f + \fr 5.7 \fr*\ft Kaki kukuti nake loka pa moadi sa pira sau sa na pikata 7: Ko ira kue qai ulenia sa na vavakato pa noka: na Tamana, na Tuna beto na Gagala Tabuna, beto ira kue pira sa kame. Beto ira kue qai ulenia na vavakato pa peso:\ft*\f* \v 8 na Gagala, na kolo beto na orungu. Ko ira kue kame gu sa na dia vavakato. \v 9 Vei tana boka vasosotoa gita sa na vavakato tadira na tinoni, poni na vavakato tana Tamasa sa sa poreveveina jola. Ko api sa na vavakato tana Tamasa isa sa tei vavakatonia tu na veveina na Tuna. \v 10 Na tinoni sa vasosotoa na Tuna na Tamasa sa sa isongia na vavakato sosotona pa ona toa. Na tinoni sake vasosotoa na vavakato tana Tamasa sa sa vasekea sa na Tamasa, ura sake vasosotoa na tinoni isa sa na vavakato tana Tamasa na veveina na Tuna. \v 11 Ko api sa vavakato isa: na Tamasa sa tei vanigita tu na toa jola, ko na toa api sa kole tana Tuna. \v 12 Na tinoni sa tekua na Tuna sa isongia sa na toa api, goto na tinoni sake tekua na Tuna na Tamasa sa sake isongia sa na toa. \s Na Paranga Vinabebetona \p \v 13 Dorudi pira sa qa kuti laoniria ara tamugou ko agou mu gigila vatalea sa qu isongia na toa jola sagou qu vasosotoa na isongona na Tuna na Tamasa qau. \v 14 Ko api sa taqe varenenia gita pa moena na Tamasa: tonai na sa tabe tepai isa sa tutia na nyorogua tana, poni sa isa sa nongorogita. \v 15 Ko vei tana gigilai sa doru kai sa taqe tepai sa isa sa vanigita gu, poni sa taqe gigilai sa taqe tekuria gu gita sira na sakasa taqe tepania isa. \p \v 16 Vei kai tinoni bi batia kai turana bi roitinia na sela isa minake toni laonia pa mate isa, poni mi vavara ko na Tamasa mi vania na toa sa na tinoni isa. Na veveidi ira na tinoni qai roitinia na sela minake vakamuniria pa mate sa qa korapa pojaria ara. Goto koleona sa na sela mina boka kamunia pa mate na tinoni. Ara qake pojanigou ko mu vavarania sisa. \v 17 Doru roiti ikeredi sa na sela gu, ba koleona na sela sake vaivakamu pa mate. \p \v 18 Gita taqe gigilai sa isa sa podo tana Tamasa sake sela, ura isa sa podo tana Tamasa sa kopunia ko na kutana nikerena sake boka koti vikeria. \v 19 Gita taqe gigilai sa na ona na Tamasa sa gita, beto na kasia gusu doruna sa qai kole pa kauruna na neqi tana kutana nikerena. \v 20 Taqe gigilai gita sa na Tuna na Tamasa sa tei lame tu beto sa tei vanigita tu na gigalai ko taqe boka gigilai gita sa isa na sosoto. Ko gita sa taqe kole tana sa sosoto- i Jisu Karisito na Tuna. Isa sa na Tamasa sosoto beto na toa jola. \p \v 21 Ka visa qua koburu, mu uku paleniria sira na tamasa sesekedi.