\id RUT Rut - Luang \h Rut \toc1 Rut \toc2 Rut \toc3 Rut \mt1 Rut \c 1 \s1 Elimelek nora romni mniotni rwatitin la Moab \p \v 1-2 La' ululu ma'ta, la' ler maka maktorna deulu-tatra\f + \fr 1.1-2 \ft 1:1-2 La ler ululu de makden Israel re rakleh mata ray. La'pa nhi'inde rler la kropanni-krieutnu de rwak riy id pa nhi' ir o'tani totpena nor ir pa rla ra'ara onde netlia ir halli. Rpolga ir la maktorna deulu-tatra. \f* rodi plolli la Israel, de rehka-lar lawna la' hande. La' ler de de a'na muanke' id nanni Elimelek nor patke'eni nanni Naomi rwatiawua luwu-a'na Efrata. Ira nhiol genni Betlehem la'a riy Yehuda yapatni. Yoma la'a rehka-lar lawan de pede nora patke'eni Naomi rla'awa la Moab rora a'nani rora, Mahlon nora Kilion pa honona rden la hande. \p \v 3 Noma lera ida ne Na'omi muanke'eni Elimelek nmat wia. Pa enekneka Na'omi napatyat nohora a'nani muanke'a rora la hande. \v 4 A'nani re rmehlim pa rora pat harara makden la Moab de, ida nwawa Orpa, me ida nwawa Rut. La'pa edon nhal de, nalo'on nana anni termid wa la hande \v 5 dewade Na'omi a'nani muanke'a rora rmat wial wia. Ne Na'omi napatyata inon muanmuanu. \s1 Na'omi nora Rut rawal lia'a Betlehem \p \v 6 Rden la hande pa lera ida ne Na'omi natlin nana ORGAHI-ORHA'A Ntera-ndem oleka riy Israel la'a riekni-wnio'orani. Dewade Na'omi nora yananni patke'a rora rwahi'a-rwayod pia rlergot la' Moab totpa rawal lia Israel. \v 7 Irlergot rewre'wa pa rawal lia' Yehuda yapatni. \p La' pa ralala' rer mia'ta \v 8 noma Na'omi nakot la yananni patke'a rora niwra: “Yananmi re! Samomuounu de mimrio' miwal lia miy inmi romni. Pena awuak la ORGAHI-ORHA'A pa Ntutga E ralam kalwiedni tiy miy, emeknekama mtiutg oleka la miy hapmi mak kmati oleka re me mimtiutg oleka la mai a'u. \v 9 Pena wuak la ORGAHI-ORHA'A totpa Nal miy pia mmiehlim owa'ana, totpena mimlier owa'an la mtierterannu.” \p La'pa Na'omi nano'a rpa nhorwua dewade nkinnia re pa niwra nawliohorwa dewade rolindoinia kniakru \v 10 pa rakot la yananni Na'omi riwra: “Yannie! Omliol meni-meni pa muwal wia nohomu de, amlernohorre'ru pa ita tden wut lia o lupmu-a'namu de.” \p \v 11 Mere rora yananni Na'omi nhar lirni nakot la niwra: “A'nami re! Samomuounu de mimrio' miwal lia rommi. Nihya' pede miwra mliernohora a'u? A'ukleha upa-a'na, pa hota mimiora mmiehlim owa'ana. Ne hota a'g edonna liernan owa'an a'na.\f + \fr 1.11 \ft 1:11 Musa wniatutunu-wniaye'eni de la'pa muanke'a ida nmati me nakleh ma'ta a'na, de muanke'a mak kmat die hyalli nor owa'ana yerni patyat de rmehlima, totpena rlernana hyalli mak kmati olek de duratni-waitni. Ul. 25:5-6\f* \v 12 Pede a'na miy re, mimrio'a miwal niek la inmi romni. A' di de ghape'ewa pa hota he' ed mak kor a pua mmehlim owa'ana totpena aliernan a'na?! Ne la'pa emkade ho'mana aliernan talan pa agor muanke' id mmehlim la' mel di memna, totpa pleta-plet pa aliernan a'na muanke'a rora, \v 13 de plol toto'a de mimpiei niana keke'enku'a re rlawan totpena miora mmiehlima?! Hota a'a'nu nanpena mimiora mmiehlima ne la' riy dom to'a de taken niana miora mmiehlima?! Yan mimrio'a mpiaror emkare! A'na miy re, mimrio' miwal niek wa yoma ORGAHI-ORHA'A Ntutga hankeranni mai a' pua mernu-kapalli maka aliernan dena nareh dioin hya' maka mimliernana.” \p \v 14 Noma rpolpuolu-kakakria, dewade Orpa nkinnia yananni na'nama nwak kalwieda pa nla'awa. Mere yananni handina Rut de nkorreri pitpit lia Na'omi pa nahmena nwadur nan oke'a. \p \v 15 Na'omi nakot la niwra: “Ruta! Mumkek to'ola raurmu nla' olekwa de pa hota nler wut lia lupwalli-a'na walli re pa rkola tieru-rawur nehla la uplerni-upmatni re wa nee! Mlia' pa mliernohora raurmu e nla' olek de!” \p \v 16 Mere Ruta nahmena ne niwra: “Yanie, yana mhuopn alia'awa pa atio'or doinia o' la. Hota omliol meni to' de alier nohorre'ru! La'pa omdiella hanmeni de adiel wal lia pa la'pa amuat nioho'ru la hande. O lupmu-a'namu erla hanmeni de alier wut lia. Uplerlawna maka omkuola tieru-muawur nehla la de a' muana kola tieru-gawur nehla wal lia. \v 17 Ommuori-mmuat lia hanmeni, de amuori-muat nioho'ru pa rtamin wali a lia' hande. La'pa a'uwlar dioinia o la de pena Uplerlawna Nal a lia yatyatni-halalli yatlorni-yatra'ani. Ommuati onde amuat nianpena itro' idma oliet la ida!” \v 18 La'pa Na'omi nat niohora hota Rut nahmen memna nlernohora e lirni dewade edon nakot owa'an pa rpahakar talla. \p \v 19 Rrora rla'awa pa rodi liarni la Betlehem. La'pa rte'ewa la hande, de let de ralamni kokan nohora-po'on nohora la Na'omi. Hapepe'a-hararara let mniotni idma natian id la riwra: “Mak ha riwra Na'omi inhati hadina?” \p \v 20 Noma Na'omi e nhar lirni pa nwalola re niwra: “In-el miy ree! Yan mpiet a lia Na'omi (nnia'eratni de nahepru). Mere mpiolga a na'nu la Mara (nnia'eratni de mernu-kapalli) yoma Uplerlawna-Mempulwatnu makodi plolli Nhur dioinia a lia pa alier la mernu-kapalli. \v 21 La' lerni aliergot la handi pa alia'awa la'a Moab de agod miemna-gal memna. Mere ORGAHI-ORHA'A Npolla-nwe'era alia la'a noh maka a ra'ru ntur lia di agodi hgalia a li'mu. La' hade pede yana mpiolga a lia Na'omi (nahepru) yoma ORGAHI-ORHA'A mak kodi plolli ktaryatlia la'a hanek-harahu wuawannu ed mak kto'on reri a' pua muori-diar lia kropanni-krieutnu!” \p \v 22 Emkadel la'a Na'omi tuini la' lera nwatiawua Moab pa nawal niohora yananni Ruta, riy Moab de. La' lera rte'ela la'a Betlehem de, de rlernana mdududga rieik lawna la noha wullu-we'elli.\f + \fr 1.22 \ft 1:22 Rmai die la ler maka rpanulga la rrieiki metma jelai, de metma maka riy makakleha-kaplara nhi'inde ra'ana. Me nhi'inde wetra' lawna rreiki-wnio'ora lerni de wolla April onde Mei.\f* \c 2 \s1 Ruta nkar lia' Bo'as nhyi'ini-elawni \p \v 1 Na'omi hawni Elimelek mak kmati oleka de, rimormiorni ida nwawa Bo'as, maka nh'inde riy ra'unni-ramta'ata yoma la'a re'eni-tniarnu. \p \v 2 Noma la'awa lera id na'nama Rut makden Moab de nakot la Na'omi niwra: “Awuak pa alia teka nhyi' ralma totpena arie'ela uwoka wetra' lawna harni maka riy rtetia pa ktuini. Pena alia uwoka wetra' lawan de la' gen mieni maka riy e rsaini a pua edonna rwayotlia a lia hande.”\f + \fr 2.2 \ft 2:2 La makden Israel deulu-tatarni de riy makakleha-kaplara rolindoinia rla pa rla raliria wetra lawna harni maka makreikia-kwo'ora rtetia pa rhi' atuinia demade raltarga la tanni wawannu.\f* Noma Ruta wniakni de, yananni Na'omi nreiniana pa nhopna nla'a. \p \v 3 Dewade Ruta nla'a nhyi' ralam id pa nawoka wetra' lawna harni maka mak kreiki-kwo'ora rhi' atuinia. La'a nhyi' maka ha nla nawoka wetra' lawna har la de, Elimelek hyalli Bo'as de gahani, mere Rut naplin niohora de. \p \v 4 La'pa lardoinia jam ida-woru dewade Bo'as nwatiawua Betlehem pa nmai wia noma nwak kalwieda la makreiki-kwo'ora re niwra: “Awuak pa ORGAHI-ORHA'A Nor miy tialla.” \p Noma rwak walia kalwieda la Bo'as ora nhyi' de riwra: “Ne ampak wal pia ORGAHI-ORHA'A Ntera-ndem o'a.” \p \v 5 Noma Bo'as natian nohora Rut la'a makhi' o'tani la mak kreiki-kwo'ora re niwra: “Hararar de ha nwatiawua he' genni-tienni luwnu-a'nani?” \p \v 6 Noma o'tani de nwalolla niwra: “Pat Moab id hadi! Na'nama ha nora Na'om pia rwatiawu Moab pa rmai. \v 7 Ha nwak ma'u pua nre'ela natopla wetra' lawna harni maka mak kreiki-kwo'ora rtolkiai yeti re, la'a wetra' lawna mak ha ra niutin taru oleka re onni! Ha natopal nek la yawyawar pa na'nama nren la hoiwial die nayanni.”\f + \fr 2.7 \ft 2:7 Riy dom de rwarora de ayat di nnia'eratni la'a yawala Ibrani de emkadilla: “Ha nwak ma'u pua nre'ela natopla wetra lawna harni maka riy rtokiai yeti re, la'a wetra lawna maka ha ra niutin taru oleka re onni. Ha nkar lia yawyawar memna nodia pa la dodo'ondi!”\f* \p \v 8-9 Noma Bo'as nla' pa nakot la Ruta niwra: “Nara, mitlina! Yana mlia mutopla riy meheni dom to'a wetra' lawna harni, mere mlia mutopla la gen miaka mumkek nan de a'na muanke'a mak kar lia handi e rreiki-rwo'ora. Ne pena muor wutga a'na pat mak kar lia handi pa muliria mak ktuini re. Irlol meni-meni de mliernohor reria re. La'pa o tiermu kerna, de muemun nek la'a kekna maka a'na muanke'a mak kar die rhi'targ oleka re wa. A'ukot olek la ir pa yana muanke' ida nkakrom o'a.” \p \v 10 La'pa Rut natlin nana Bo'as lirni re dewade nwaltiora-nwalteman la na'nama nakot la niwra: “Amee! A' di de hya' id a' pua a'mu ntutga kalwiedwed lawan de mai a'u?! A' di de dakn id a'u. Nihya' pede a'mu nma nkokan nohora a'u?!” \p \v 11 Mere Bo'as nakot la niwra: “A'utlin momuog oleka o nhiolmu-lietmu maka ha mtiutga la yananmu, la'a ler maka o muanke'emu nmat pia la'pa ntutu-nte'ela dodo'ondi. Agat niohora olek walia de omultarga inmu-ammu la'a o nohomu-raimu pa ma mdien wut lia'a makden Israel ri maka ha muplin niohor ma'ta. \v 12 Pena wuak la ORGAHI-ORHA'A pa E' ed mak kwahla nhioli-liet samomuoumu maka ha mtiutg oleka re. Pen neka ORGAHI-ORHA'A, riy Israel re Uplerlawanni de Nhuri-ntowria pripanni-fa'anni la tiy o'a onnila miy hihi'imu-yapyapmu re, yoma omua pia muiwra mmuori-mdiar lia E nayanni.” \p \v 13 Noma Ruta nwahla lirni niwra: “A' di de mak kakleha weli id a'u. Hopopna-lili'iru ata-wa'ara mak kar lia a'mu nek de a'g edon gor la. Mere a'mu nhar lirni mai o hopopanmu a' di, nheik la a ralam kalwiedwe'du pa a ralmu namtiertierun wa. Ne awuakwak pa hota aghi' reri hya' maka kla'nan a'mu ralamni de.” \p \v 14 La'pa riwra ra'an wa dewade Bo'as npolga Rut pa niwra: “Ruta! Mmuai pia ta'ana! Mua'ala rot di oke' pa mtio'a la' sidu.” \p Dewade Ruta nor rewre'wa makreiki-kwo'ora re pa ra'ana-remun wutu. Bo'as ntania wetra' lawna mak radarni pa Ruta na'an pa npepuehera. La'pa rwairwa mere Ruta ta'ennian na'an momuoga gahani pa nhi' targa. \v 15-16 Nhorwua noma Ruta nla pa nalir owa'ana wetra' lawna harni maka ha ratuin doinia la. La'pa Ruta nto'or wa noma Bo'as nakot la mak kari re niwra: “La'pa patke' de nalir niana wetra' lawna dom makden la har maka ha ra niutin taru oleka onni mana, de yan mia'ala! Onde yana mpiolliohora, yanhi'pa nmola-nma'a ne yan memmemna miwenan la. Rerehniana mtiotpa mhi' atuinia maka ha mteti oleka re oke'e-oke'ela totpena natopal nana.” \p \v 17 Pede Ruta nru'rer niek yatopla pa nodia la lera nheria. La'pa nwaliwra maka ha nawok nana re honona noma nlernana wetra' lawna (jelai) la'pa edonna nhal de kilu termida. \v 18-19 Nhor pua nla'awa leta noma nala yodni rella la'a yananni, me nal wal lia yamananni maka takenniana na'ana la dodo'ona. \p La'pa yananni Na'omi namkek memna wetra' lawna maka nlernan oleka de dewade natian nohora niwa: “Inee! Omliernan hari honona la hanmeni? Me omkar lia' he'a nhyi'ini-elawni? Uplerlawnu nee! Pena Mhilpai-muanatga riy maka khi'a nhioli-liet dilla mai ami.” \p Noma Ruta nakot la niwra: “La'a nhyi' maka a'uliria wetra' lawan la de, matromni nwawa Bo'as.” \p \v 20 Noma Na'omi ema rtaplelertarga pa niwra: “Hota Bo'as de it nek hade. La' plollolli de e' ed maka kamkek mita. Awuak pa ORGAHI-ORHA'A Ntera-ndem a nar mamni de! Yoma E ed mak ktut reria E ralam kalwiedni la'a mak kmati oleka me mak kmormior mia'ta di.” \p \v 21 Noma Ruta nakot nohor wal lia yananni Na'omi niwra: “Ina, hade edon nmeh'a, mere riy de enano'tar wualia a'u niwra pena, agor rewre'wa makreiki re pa a'ulir pia nodi liarni la'pa rieik-wnio'or lerni de nhor muemna.” \p \v 22 Noma Na'omi nakot la Ruta niwra: “Ineee! Talan samomuog olek hade tiy o'owa! Totpena nhi'inde omuor wutga inmu-elmu re pa mkiar riere'wa la'a Bo'as nhyi'ini de. Yoma la'pa omkar lia' riy meheni nhyi'ini de yanpa riy rarie'yu.” \p \v 23 Pede lera-ler nekpa Rut nlernohor reria patke' mak kar lia la'a Bo'as nhyi'ini pa nodia la'pa rieiki-wnio'or lerni nhorwua.\f + \fr 2.23 \ft 2:23 La'a rieik-wnio'or lerni de rreikia wetra lawna mak kyata (jelai) demade rlernana wetra lawna mak samomuou lerni wali.\f* Ne Rut mana edonna nhoitio'or la yananni Na'omi mere rrora rhol wiutu la'a roma ida. \c 3 \s1 Na'omi nna'ohma pa Ruta nmehlim owa'ana \p \v 1 Lera ida ne Na'omi nakot la Ruta niwra: “Yannie, a'g e wuahak meman pa plet pa omuehlim owa'ana, totpena muanke'emu natiak o'a, me nkar pia nala ya'ana-yemnu hewewta-naniairi totpena ralammu nlerla mtiertierannu. \v 2 O' e muora inmu-elmu re e mkiar lia'a Bo'as nhyi'ini toh! Ne Bo'as de it neka de pede mitlina me! Hota la' mel di de enor mak kari re rkar lia gen miaka nhi'inde rataiya wetra' lawna harni\f + \fr 3.2 \ft 3:2 Nhi'inde makden Yahudi riwra ra'ala wetra' olli, de mulaliaini de ra'al pleinia wetra' harni nanpena raliwra onde rnairia sapi nor kereta pa rwahapra wetra' re harni totpena wetra' olli naldoin la harni re demade ra'ala wetra' olli re pa la'pa rataiya owa'ana totpena nmomuou muemna demade rwatierun targa la genni mak ir rwahi'targ oleka. \f* \v 3 Pa plet pa mlia muroh'u nanpena mhid wu'ru-mhid gania inonmu pa muhuwu-muwoinia mikmikarni me mniairia naniayarmu maka samomuounu. Totpena mel di de mlia'a gen mieni maka Bo'as nora mak kari re ha rataiya wetra' lawan la de. Mere mpieiwiei niek la hande la'pa ena'ana-nemnu pa nhorwua. Me mutiak reria, yanhi'pa enatg o' etla hande. \v 4 Mumkek nek pa nla nanina hanmeni, dewade muwrik temna nanpena mkeiya nhiekarnu tawnu me mlie'eru la lakni onni. Hota la'pa na'eram nan o' wa de, mutlin neka la hya' maka nhopan pa omhi'a.” \p \v 5 “Yowa ina! Hya' maka omukota de hota aghi' momuou lia.” \v 6 Dewade Ruta nla'awa la'a gen miaka ha rataiya wetra' lawna har la de dewade nhi' momuoga hya' maka yananni ha nakota re. \p \v 7 La'pa Bo'as na'an pa nhorwua demade ralamni nahepru lia (wniarora-wnialai la'a hare honona maka Uplerlawna ha Nal la e'a) pa edon nalo'on wali ne nla nanina la'a wetra' lawna ola maka ha ramou pua raniutin taru re, onni. Dewade Ruta nawrik temna Bo'as, na'nama nkei mnapnapla nhiekarnu tawnu na'nama nanina la lakni onni. \v 8 La'pa mela letargara ne Bo'as nhedgamata pa nwalia inonni noma namkek memna Ruta inonni, dewade nhedma noma \v 9 natiana niwra: “Patke' meni o'a?” \p Noma Ruta nwalola niwra: “A'u, o hopopanmu Ruta ama! La' a'mu o' nanpena ed mak kodi plolli la a mormio'ru yoma it di de riy meheni atia' ita. Mtiulan pa mhi' a lia patmu!”\f + \fr 3.9 \ft 3:9: La'a yawala Ibrani Ruta niwra: Mkien a lia liwarmu nayanni, hade nnia'eratni de Ruta nwak Boas pa nora rmehlima totpena Boas nlin reri-nmat reri e'a.\f* \p \v 10 Noma Bo'as nakot la niwra: “Awuak de pena ORGAHI-ORHA'A ed maka kala ra'ani-pallu tiy o'a de ina! La'pa itawalliohora hya' maka ha mhi'a la yananmu, de hota nhiolmu di mana ntutga la dodo'ondi de o kalwiedmu narehi owa'ana. Yoma o' di de muatu muodia inonmu pede, o' edon muhaka muanke'a id maka tuwuar mia'ta, la'a riy maktaru onde riy mak kakleha-kaplara totpena omuora mmiehlima, mere omliernohora yananmu wniakni. \v 11 La' hade pede yan mumta'ata, yoma la'a let di liewnu de riy rat niohora o' di de pat kalwiedwed id o'a, pa ra'uli o'a. Pena hya' maka ha mpuaka re, a'g ed maka hota khi'a re. \v 12 Hota o lirmu de plola. A'g ed maka kodi plolli la o mormiormu, yoma it di de riy id ita. Mere la it di de, riy id ed ma'ta la. La e' nanpena ed maka kodi plolli meman tiy o'a. \v 13 Mel di de yana mlia'a pleini. Repar doin nanpena apuolga ononni mak kodi plolli tiy o'a pa utiana totpena tat muemna hota toto'a pa ena'aw niana o' me edonna. La'pa enwayow de, inhatta, mere nwayotlia de pena aliokar meman la ORGAHI-ORHA'A mak kodi plolli de hota a'g ed maka ka'aw nian o'a. Lira emkade nek wa pa taninit wa pa repar pena!” \p \v 14 Dewade Ruta nanina la Bo'as lakni onni pa nodia pa repra. Repreparreri loka-lak ma'ta dewade Ruta ema rhedgamata yanpa riy ratga. Yoma Bo'as nahmen pa yan riy ida nat niohora Ruta nma nanin la Bo'as onni la'a gen miaka ha rataiya wetra' lawan de. \p \v 15 Noma Bo'as nakot la Ruta niwra: “Muo'ludoinia kok no' wawainmu de (selendang) pa mpueran targa la handi”. Noma Ruta no'lu doinia kok no' wawayanni de pa nweran targa la hande wa. Dewade Bo'as na'ala kok de na'nama ntoman nana wetra' lawna\f + \fr 3.15 \ft 3:15 jelai\f*, edonna nhal de kilu terampwotelu\f + \fr 3.15 \ft 3:15 La'a yawala Ibrani de la'pa riwra jelai takarni wonema de nnia'eratni nla' nana kilo termpworu onde terampwotelu.\f* na'nama nrana la Rut wawayanni pa nakwar la pa nla'awa! Nhorwua noma Bo'as nla'awa la leta. \p \v 16 La'pa Ruta nte'ewa la ir romni nayanni, dewade yananni natiana niwra: “Yannie! Emkameni la it niaoh'mani la' orawi?” \p Noma Ruta nwahaur momuoga hya' maka Bo'as ha nhi'a la. \v 17 Ne Ruta nakot wal lia yananni niwra: “Wetra' lawna ri honona re, e' ed mak kala, yoma niwra: “Omlia'wa de yana limmu nahgallia la it inni de!”” \p \v 18 Noma Na'omi nhar lirni pa nakot la Ruta niwra: “Itwei niek wa ine! La' ler di meman pa Bo'as nhi' memna hya' maka ha nakottarg oleka de, pede mpueiwiei niekpa tamkek memna hya' maka ha rhi' nana!” \c 4 \s1 Bo'as nora Ruta rmehlima \p \v 1 La' ler de Bo'as nla'a gen miaka nhi'inde ha rawoka-rale' lia la'a leta puohra lawna gaini. La'pa namtatna la hande na'nama nta'wa rer miatni la a'na muanke'a mak klol hande totpena namkek nana Elimelek rimormiorni maka enakot nohora oleka la' Ruta, totpena npolga. Edon nalo'on wali ne hyalli de mak kodi plolli pa ntulan la ir Naomi, maka Bo'as ha nwei rieria inhatta pa ed mak klereti. Noma Bo'as npolga hyalli de pa nma namtatna la' hande. \v 2 Na'nama Boas nla npolg awok walia ama-yei riy termid pa ramtatan walia pa rhi' nohora la'a hya' maka ha niwra nakot nohora. \p \v 3 Noma Bo'as nakot la riy maka enor wutga la luwu-a'na de niwra: “It honnonita tatg oleka de Na'omi nwatiag oleka Moab pa nmai wia. Dodo'ondi de niwra na'olga nohanna maka Elimelek, it rimormiorni mak kmati olek de gahani. \v 4 La a wniaro'ru de ononni o' pa samomuounu de a'ukot nohora totpena omuat niohor memna. Emkameni la o wniarormu la' tan diena? La'pa omiwra muwelia pa mtieman reria de mukota totpena ama-yei lieta ri la'pa riy honona mai handi rat niohor memna. Mere la'pa muhmen de mukota, totpena tat niohora momuoga! Yoma itro' nanpena todi plolli la nohanna-taniarta re. Mere o' edonan nanpena a'u.” \p Noma hyalli de niwra: “Yowa a'uwelia wa!” \p \v 5 Noma Bo'as nakot la niwra: “Samoga! Mere mutlina, la'pa muwelia tan die la'a it inni Na'omi, de mliernan walia pat Moab maka Na'omi a'nani Mahlon ha nto'or nan de. Hota omuora mmiehlima totpena mliernan a'na muanke'a ida mak hota klernan tan die, totpena tan die ha nden nek la'a Mahlon de rimormiorni.” \p \v 6 Noma riy de mak kodi plolli pa ntulan la Na'omi nakot la Bo'as niwra: “La'pa o e mpuapan wutga pat Moab de la'a tani die, de yan nek wa. La dodo'ondi de plola a'g ed mak plollolli pa a'uwelia, mere ta'en niana aghi' nana pede omua' nek la wa. Yoma la'pa a'uwel hade mana hota a durtu-waitu edonna rlernan walia tan die. La'pa emkameni de omuwel nieka wa.” \p \v 7 Mere la' ler ululu la'a makden Israel re, de hameni mak ka'olu-kala'a hanni hadoma, onde ra rwahernia, de nhi'inde riy id la ira no'lu doinia lakni wniowni, pa nala la ida. Makden la Israel re deullu-tatarni emkade totpena riy rat niohora plola pa ra'olu onde rwahernia oleka. \p \v 8 La' hade pede riy de nakot la Bo'as niwra: “Itro' gahani hade mere o' ed maka kawelia la Na'omi pa agolin lim la ne omuala a la'ku wniowni di!” \p \v 9 Noma Bo'as nhar lirni pa nakot la ama-yei re ror wutu riy maka khopnu-kpepan la hande pa niwra: “La' ler di de hononmi mimkek memna a'g ed mak kawelia la' Na'omi, la'a hare honona maka Elimelek nora a'nani Kilion nora Mahlon ha rto'or nan oleka re honona. \v 10 Me la' walia aghi' walia pat mak kwawa Rut, riy Moab maka Mahlon ha nto'or nan de pa agora mmehlima. La' hade pede tan miaka a'uweli olek de ho'mana nden owa'an la genni pa orgah miak kmati olek me luwnu-a'nani mak kmormiori rteman reri owa'an genni. Totpena hota Mahlon mak kmati oleka de, duratni-waitni rhoratreria e'a, me makden handi mana rhoratreri e tuini-wedni. Mhioratreria! Ama-yei lieta, me ama-hyali miy hononmi e mtiutrier wial pia ami e makot nohor hari honona kalwiedoo!” \p \v 11 Dewade ama-yei lieta ror neka riy honona makden la hande honona mana rharlirni pa riwra: “Yowe! Am e rwal di le (saksi)! Ampakwak de pena ORGAHI-ORHA'A Ntera-ndema patke'emu pa emekwalima Rahel nora Lea rayor niana upa-a'na rahu la Yakob pa nadurit nana mutga Israel, totpena o' mana mliernana pripanni-fa'anni, pede makden Efrata re rwetwet la nanmu la mai leta Betlehem di.\f + \fr 4.11 \ft 4:11 Rweta Betlehem de Efrata wali. Puka Pianullu 35:19; Mikha 5:1. \f* \v 12 Ampak de upa-a'na maka ORGAHI-ORHA'A Nala tiy o' pa pat hararar de nayori-nadar niana re, hota rhi'a miy lupmi-a'nami re pa riy liawanni emeknekama Peres, Yehuda nora Tamar a'nani de!” \s1 Bo'as nora upni-a'nani \p \v 13 La'pa Bo'as nora Ruta rmehlimpa noma ORGAHI-ORHA'A Nala a'na muanke'a id pa Ruta na'uhu-na'apun nana. La'pa Ruta nmoria a'nani muanke' de, \v 14 dewade a'na patke'a makden la hande rakot la Na'omi riwra: “Na'omia! Pen ta'uli-tawed reria ORGAHI-ORHA'A, yoma Enal oleka a'na muanke'a id pa o mhi'a la up ku'umu pa hota e' ed maka ktera-klahg o'a, elee! Twakwak de pena makden Israel re rwetweta la upmu de nanni. \v 15 O yananmu patke' de ralamni kalwieda la o'a. Ha nal tiy o' de narehi lawna hya' maka a'na muanke'a harahu hota ha rala la amni. Dodo'ondi de enal oleka keke'enku id pa mpua'upa, pa hota o ralammu namtiertierun owa'ana me hota keke'en de ed maka ktera-klahg o'ola la'a tormu ntutu-onmu nwa'a (masa tua).” \p \v 16 Noma Na'omi na'ala upni de pa nakauga. Noma keke'enku' de nalawlawan lola de Na'omi ed mak ka'oka-kakania. \v 17 A'na patke'a la'a rom heiwiali re riwra: “Na'omi nlernan oleka a'na muanke'a id wa!” Dewade rala keke'en de pa nwawa Obed. Obed di, ed maka hota ka'a'ana nana Isai, me Isai ed mak ka'an nana ray Daud. \p \v 18-22 Ray Daud upni-tgarni de Peres. Yoma Peres kotnu-turnu gerni-wniaunu (upni-a'nani duratni-waitni) nani ertile: \q1 Peres na'a'n nana Hesron, \q2 Hesron na'a'n nan Rama, \q2 Ram na'a'na nan Aminadaba, \q2 Aminadab na'a'n nan Nahason, \q2 Nahason na'a'n nana Salmona, \q2 Salmon na'a'n nana Bo'as, \q2 Bo'as na'a'n nan Obed, \q2 Obed na'a'n nan Isai, \q2 Isai na'a'n nana ray Daud.