\id REV - Rangi Translation Project
\ide UTF-8
\h Wiivariyuli kwa Yooháani
\rem Consultant: Bruce Rossington
\toc2 Wiivariyuli kwa Yooháani
\toc1 Wiivariyuli wa Yéesu kwa Yooháani
\mt Wiivariyuli
\mt2 wa Yéesu kwa Yooháani
\imt Mʉlongooryo
\ip Kɨtáabu ɨkɨ chaandɨkwa nɨ Yooháani mutumwi wa Yéesu. Kɨtáabu ɨkɨ chalʉʉsa njori ˆngʼeene Yooháani oona (\xt 1:1-2\xt*). Kʉʉntʉ ˆchaandɨkɨrwa nɨ ɨsɨ ˆyarɨɨngɨrɨrwa nɨ maaji ˆɨséwaa Pátimo (\xt 1:9\xt*), kʉʉntʉ Yooháani ˆajáa achuungwa nɨ mʉtemi wa Rúumi ˆaséwaa Domitiáani. Ifaanaa ɨkava chaandɨkwa kati ya myaaka ya 90-100 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa.
\ip Yooháani aandɨkɨra mpuka mufungatɨ ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu ʉko ɨsɨ ya Ásia ˆngʼeene haaha ɨséwaa Uturúuki (\xt 2:1–3:22\xt*). Avo vaantʉ ˆvamuruma Yéesu vaturikiriwáa maatʉkʉ vii sa variruma isáare ra Mʉlʉʉngʉ na vamutuubáa Yéesu Kirisitʉ (\xt 2:9-10; 6:9-11; 16:5-6; 17:5-6; 18:24\xt*).
\ip Yooháani aandɨka ɨkɨ kɨtáabu yoovaheera mʉtɨma vayimirirye uturikiri waavo fʉʉrʉ ʉhero (\xt 2:7, 11, 17, 26; 3:5, 12, 21\xt*). Asea, vayimirirye sa uturikiri ʉwo nɨ wa mpɨɨndɨ nduudi vii (\xt 6:10-11\xt*). Atʉtwaala na mbere ya ichuumbi ra Mʉlʉʉngʉ mʉtemi (\xt 4:1-2\xt*) na atoonekya mwiitʉʉbɨrɨro wa njori ˆjiri fʉmɨra kurumwii na kʉrɨ weerʉ sikʉ ˆjookʉʉja. Kʉherererya kwaachwe, Mʉlʉʉngʉ vafweita ˆarɨ irivii ra mooto vaantʉ voosi vavɨ (\xt 20:11-15\xt*). Maa kaa, kuyimirirya kwa vaantʉ ˆvamuruma vara ˆvaandɨkwa kɨtáabwii chaachwe cha nkaasʉ, reeta kʉrɨ ntálarya nkʉʉlʉ (\xt 7:14-17; 21:1-4\xt*).
\iot ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ Chagavwa
\io1 Mʉlongooryo na lʉmbɨ \ior 1:1-8 \ior*
\io1 Ʉvariyuli wa njori ja Yooháani \ior 1:9-20\ior*
\io1 Barʉ́wa kwa mpuka mufungatɨ ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu \ior 2:1–3:22\ior*
\io1 Kʉloomba ʉko kurumwii \ior 4:1-11 \ior*
\io1 Kɨtáabu ˆchavawa mɨtooso ya hɨɨnta mufungatɨ \ior 5:1–8:5\ior*
\io1 Marimʉ mufungatɨ \ior 8:6–11:19\ior*
\io1 Ramʉʉntaɨra na mamaka ˆyoófyaa \ior 12:1–13:18\ior*
\io1 Mwaana wa Muundi na vaantʉ vaachwe \ior 14:1-20\ior*
\io1 Mirimʉ miija mufungatɨ na mabakúuri mufungatɨ ya nkalari ja Mʉlʉʉngʉ \ior 15:1–16:21\ior*
\io1 Mʉhéngeeti mʉkʉʉlʉ na maka \ior 17:1-18\ior*
\io1 Múuji wa Babéeli woomalwa \ior 18:1-24\ior*
\io1 Cheerʉ kurumwii na kusiinda kwa Yéesu \ior 19:1-21\ior*
\io1 Myaaka iyana rɨmwɨ na kʉmalwa kwa Irimʉ \ior 20:1-15 \ior*
\io1 Múuji mufya wa Yerusaléemu na kʉhɨndʉka kwa Yéesu \ior 21:1–22:21\ior*
\c 1
\s1 Masáare ya Ncholo
\p
\v 1 Ʉhʉ nɨ wiivariyuli ˆmweene \w Yéesu\w* \w Kirisitʉ\w* aheewa nɨ Mʉlʉʉngʉ, avoonekye vatʉmami vaachwe masáare ˆmeene kɨkomi yarɨ fʉmɨra kasisi ˆkookʉʉja. Kirisitʉ amoonekya kɨweerwii Yooháani mʉtʉmami waachwe wiivariyuli ʉwo ko tweera \w murimʉ waachwe mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w*. 
\v 2 Ʉhʉ Yooháani aandɨka koonekya yoosi ˆayoona, noo kʉsea, koonekya isáare ra Mʉlʉʉngʉ na kʉmoonekya Yéesu Kirisitʉ.
\p
\v 3 Atalariwa ʉra ˆavasómeraa vaantʉ masáare aya ya \w ʉláali na mʉtwe|lemma="Valáali na mʉtwe"\w*. Kei vatalariwa vara ˆvatéeraa masáare ˆyaandɨkwa aha kɨtáabwii, vakayakwaatya mitimii yaavo, sa mpɨɨndɨ ja kukiimana kwa masáare aya, nɨ heehi jiri.
\s1 Lʉmbɨ kwa Mpuka Mufungatɨ ja Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu
\p
\v 4 Nɨ nɨɨnɨ Yooháani ˆnoojaandɨkɨra mpuka mufungatɨ ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu ˆjiri ʉko ɨsɨ ya Ásia.\fig Mpuka mufungatɨ ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu ja Ásia|alt="Seven Churches of Asia" src="Rangi GPS_Seven Churches Plain BW.ai" size="span" copy="Wycliffe" ref="1:4"\fig* Nduwo na mwiikalo mʉʉja ʉve na nyuunyu fuma kwa yeeye ˆamwaarɨ, ˆajáa amwaarɨ na ˆarɨ kʉva amwaarɨ, na kufuma kwa Mɨtɨma mufungatɨ ˆɨrɨ mbere ya ichuumbi raachwe ra kɨtemi, 
\v 5 na kufuma kwa Yéesu Kirisitʉ. Yeeye nɨ shahíidi wo kiilaangiwa, na nɨ wa ncholo kʉfʉfʉlwa na nɨ mʉkʉ́ʉ́lʉ wa vatemi va weerʉ. Yeeye atweenda, na kwa sakami yaachwe ooyya ʉvɨ wiitʉ. 
\v 6 Yeeye atʉbweeyya suusu tʉve ʉtemi ja \w veeneɨsɨ\w* vo mʉtʉmamɨra Mʉlʉʉngʉ Taáta waachwe. Nkongojima na ʉkʉ́ʉ́lʉ nɨ na yeeye jiri, kwa sikʉ joosi ˆjisiina ʉhero! Kɨkomi!
\q1
\v 7 Laanga! Yookʉʉja na machu!\x + \xo 1:7a \xo*\xt Laanga Danyéeli 7:13.\xt*\x*
\q2 Vaantʉ voosi moona varɨ,
\q1 baa vara ˆvamʉtʉʉnga na ichimu,
\q2 na vaantʉ va nkolo joosi ja weerʉ,
\q2 rɨra varɨ no myaa sa yeeye.\x + \xo 1:7b \xo*\xt Laanga Sakaría 12:10.\xt*\x*
\q3 Hɨɨ! Kɨkomi!
\p
\v 8 Ijʉva asea, “Nɨɨnɨ nɨ \w Álʉfa na Oméega\w*, noo kʉsea nɨɨnɨ nɨ Ncholo na Ʉhero, nɨɨnɨ nɨjáa mwaarɨ, na mwaarɨ, na kʉva ndɨrɨ mwaarɨ, na nɨ Ijʉva Mʉlʉʉngʉ Mweenengururu joosi.”
\s1 Njori ja Mwaana wa Mʉʉntʉ
\p
\v 9 Nɨɨnɨ nɨ Yooháani mwaanaanyu kwa kʉra kumwiilaangya Yéesu. Nɨɨnɨ nɨ hamwɨ ndɨrɨ na nyuunyu nooyimirirya kʉtʉrɨkɨra sa Yéesu Kirisitʉ na \w Ʉtemi|lemma="Ʉtemi wa Mʉlʉʉngʉ"\w* waachwe. Nɨɨnɨ nɨjáa ɨsɨ ˆyarɨɨngɨrɨrwa nɨ maaji ˆɨséwaa Pátimo sa navariyʉláa isáare ra Mʉlʉʉngʉ na noonekyáa kɨkomi cha Yéesu Kirisitʉ. 
\v 10 Haaha sikʉ ɨmwɨ ya Mweenevyoosi, \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* ajáa aanongoola. Ʉko nyuma nkateera sawúti nkʉʉlʉ ja sawúti ya irimʉ. 
\v 11 Sawúti ɨyo ɨkaansea, “Andɨka kɨtáabwii masáare yoosi ˆwooyoona. Na kɨtáabu ɨkyo, ʉkɨtʉme na kʉrɨ mpuka ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu ˆjiri míijii mufungatɨ, Eféeso, Simúrina, Perigamóoni, Siatíira, Sáridi, Filadélifia, na Laodikía.”
\p
\v 12 Aho, nkavarindʉka sa naange ʉra ˆyoolʉʉsɨka na nɨɨnɨ. Aho, nkoona vyaángo mufungatɨ vyo vɨkɨra vimʉrɨ ˆvyatengeneshiwa na saháabu.\fig Vyaángo vyo vɨkɨra vimʉrɨ|alt="lamp stand" src="lb00277c.tif" size="col" copy="The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="1:12"\fig* 
\v 13 Katɨ na katɨ ya vira vyaángo, nkoona kɨɨntʉ ˆkiifwɨ́ɨne na \w Mwaana wa Mʉʉntʉ\w*.\x + \xo 1:13 \xo*\xt Laanga Danyéeli 7:13.\xt*\x* Ne ajáa iivɨ́kɨɨre nkáancho ndɨɨhɨ fʉʉrʉ mawulwii, na mʉkandala wa saháabu wakʉ́nɨkɨrɨɨre kɨpeembe chaachwe. 
\v 14 Njwɨɨrɨ jaachwe jijáa njerʉ chwee ja páamba, njerʉ ja selúuji. Miiso yaachwe yalavalaváa ja ndimi ja mooto. 
\v 15 Majeo yaachwe yalavalaváa ja sháaba ˆyasafishiwa nɨ mooto wa ngʼaanjo. Sawúti yaachwe, yarumáa ja maaji ˆyarɨ foo yootomoka. 
\v 16 Mʉkonwii waachwe wa kʉlʉme, ajáa akwáatɨrɨɨre nyényeeri mufungatɨ. Mʉlomwii waachwe ɨkafuma nyaasʉka ˆyadalavadalaava ˆɨrɨ kosikosi. Kisho chaachwe chalavalaváa ja ngururu joosi ja mwaasʉ. 
\v 17 ˆNkamoone, nkawya majewii yaachwe ja ˆnaakwya. Maa kaa, yeeye akavɨɨka mʉkono waachwe wa kʉlʉme mweeri yaanɨ yoosea, “Koofa tʉkʉ! Nɨɨnɨ nɨ Wa Ncholo na Wa Ʉhero. 
\v 18 Nɨɨnɨ noo mweenenkaasʉ, nɨɨnɨ nɨjáa naakwya, maa kaa, laanga, haaha nɨ nkaasʉ ndɨrɨ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero. Na nɨɨnɨ natɨɨte fʉngʉ́wo ja inkwya na ja \w Ntarii|lemma="Ntare"\w*.
\p
\v 19 Haaha, andɨka masáare aya ˆwɨɨ́ne, aya ˆyarɨko na ˆyarɨ kʉva mpɨɨndɨ ˆjookʉʉja. 
\v 20 Ɨhɨ fuumbo ya nyényeeri mufungatɨ ˆwɨɨ́ne nakwáatɨrɨɨre mʉkonwii wa kʉlʉme, na vira vyaángo mufungatɨ vya saháabu, na jira nyényeeri mufungatɨ, nɨ ja jei. Jira nyényeeri mufungatɨ nɨ mirimʉ miija ya mpuka mufungatɨ ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu na vira vyaángo mufungatɨ vya saháabu nɨ mpuka ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu mufungatɨ.
\c 2
\s1 Barʉ́wa kwa Mpuka ya Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu ʉko Eféeso
\p
\v 1 Kwa \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* wa mpuka ya vaantʉ ˆvaanduma ʉko Eféeso andɨka jei,
\pi ‘Aya noo yara ˆalʉʉsa yeeye ˆakwáatɨrɨraa nyényeeri mufungatɨ mʉkonwii waachwe wa kʉlʉme, na ˆmweene atwéeraa na katɨkatɨ ya vyaángo mufungatɨ vya vimʉrɨ vya saháabu.
\pi
\v 2 “Namányire nteendo jaako ˆʉtʉ́mamaa, ʉmanyiki waako na kuyimirirya kwaako. Namányire sɨ ʉvayímiriryaa vaantʉ vavɨ tʉkʉ, na kei wavayerenʼya vara ˆviiyánɨrɨraa nɨ \w vatumwi\w* na kʉmba kaa sɨ ˆvarɨ vatumwi tʉkʉ, na wavataanga nɨ valoongo. 
\v 3 Kei watʉrɨkɨra no yimirirya sa irina raanɨ baa katala tʉkʉ.
\pi
\v 4 Maa kaa, natɨɨte isáare kʉrɨ weewe, weewe wareka kweenda kwaako kʉra kwa ncholo ˆmʉkaande kuniinaangya. 
\v 5 Haaha laanga neeja nɨ hai noo kʉʉntʉ ˆuwyɨ́ɨrɨɨre. \w Valandʉka\w* fuma uvii, ʉbweeyye ja hara ncholo. Maa kaa, koonɨ sɨ ʉrɨ bweeyya jeyyo, kʉʉja niise na kwaako, na seyya ndɨrɨ kyaángo chaako cho vɨkɨra kɨmʉrɨ. 
\v 6 Weewe watɨɨte isáare rɨmwɨ riija, wasʉʉla mɨrɨmo mɨvɨ ˆɨtʉ́mamwaa nɨ Vanikoláai ja ˆvyeene nɨɨnɨ nɨɨsʉʉla.
\pi
\v 7 ˆArɨ na matu nɨ ateere masáare ˆmeene \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* yoojiwyɨɨra mpuka ja vaantʉ ˆvaanduma. Ʉra ˆarɨ siinda, mʉheera ndɨrɨ ndɨɨwa ja mʉtɨ wa nkaasʉ, ˆʉrɨ ntindikii ya Mʉlʉʉngʉ ʉko kurumwii.”’\x + \xo 2:7 \xo*\xt Laanga Ncholo 2:9.\xt*\x*
\s1 Barʉ́wa kwa Mpuka ya Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu ʉko Simúrina
\p
\v 8 Kwa murimʉ mʉʉja wa mpuka ya vaantʉ ˆvaanduma va ʉko Simúrina andɨka jei,
\pi ‘Aya noo masáare yaanɨ nɨɨnɨ ˆndɨrɨ Wa Ncholo na Wa Ʉhero. Nɨjáa naakwya na nkafʉfʉka, nkava mooyo.
\pi
\v 9 “Namányire uturikiri waanyu na ʉkɨva waanyu. Maa kaa, nyuunyu mʉrɨ vasúngaati. Namányire ˆvyeene mʉlóngowererirwaa nɨ vara ˆvavakɨ́ɨkanaa, vara ˆvaséaa nɨ \w Vayahúudi\w*, maa kaa, sɨ ˆvarɨ Vayahúudi tʉkʉ sa \w isinagóogi|lemma="Sinagóogi"\w* raavo nɨ ra \w Irimʉ\w*. 
\v 10 Koofi uturikiri ˆmʉrɨ turya tʉkʉ. Teeri! Ikʉ́ʉ́lʉ ra \w Mirimʉ Mɨvɨ\w* vavɨɨka rɨrɨ vamwɨ vaanyu mʉnyololwii kʉvayera. Ʉko tʉrɨkɨra mʉrɨ kwa sikʉ ikimi. Maa kaa, mʉve vo kiilaangiwa kʉrɨ nɨɨnɨ baa koonɨ nɨ mpaka kukwya, naanɨ kʉvaheera ndɨrɨ itáaji ra nkaasʉ.
\pi
\v 11 ˆArɨ na matu nɨ ateere masáare ˆmeene Mʉtɨma Mʉʉja yoojiwyɨɨra mpuka ja vaantʉ ˆvaanduma. Ʉra ˆarɨ siinda ʉkʉ kʉyerwa sɨ arɨ fikwa nɨ marema nɨ inkwya ya kavɨrɨ tʉkʉ, noo kʉsea kʉfweitɨrwa mootwii wa sikʉ ˆjisiina ʉhero.”’ \x + \xo 2:11 \xo*\xt Laanga Wiivariyuli 20:14.\xt*\x*
\s1 Barʉ́wa kwa Mpuka ya Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu va Perigamóoni
\p
\v 12 Kwa murimʉ mʉʉja wa mpuka ya vaantʉ ˆvaanduma ʉko Perigamóoni andɨka jei.
\pi ‘Aya noo masáare ya ʉra ˆarɨ na nyaasʉka ˆyadalavadalaava ˆɨrɨ kosikosi.
\pi
\v 13 “Namányire aho haantʉ ˆmwiíkalaa nɨ ichuumbii ra kɨtemi ra Irimʉ. Baa neembe nɨ jeyyo, mootuuba kʉrɨkwaatya irina raanɨ. Sɨ mwaheera kuruma kwaanyu moongo tʉkʉ, baa sikʉ ɨra Antípaasi shahíidi waanɨ wo kiilaangiwa, ˆakʉʉlawe múujii kʉʉntʉ Irimʉ ˆriíkalaa.
\pi
\v 14 Maa kaa, ˆnatɨɨte masáare make kʉrɨ nyuunyu. Kʉrɨ nyuunyu kwatɨɨte vaantʉ vamwɨ ˆvatúubaa ukiindya wa Baláamu. Ʉhʉ Baláamu amukiindya Baláaki kʉvatea \w Viisiraéeli\w* sa vabweeyye ʉvɨ wo rya ntambɨko ˆjatambɨkwa kwa vidabalaíyo na kwa ʉhanguti.\x + \xo 2:14 \xo*\xt Laanga Ʉvalo 22:1–25:3; 31:16.\xt*\x* 
\v 15 Viivyo, weewe ʉtɨɨte vaantʉ ˆvatúubaa ukiindya wa Vanikoláai. 
\v 16 Haaha valanduki fuma uvii, na koonɨ sɨ mʉválandukire kʉʉja ndɨrɨ chaangʉ na kwaako, na kʉlwa ndɨrɨ nkoondo na avo vaantʉ kwa nyaasʉka ya mʉlomo waanɨ!
\pi
\v 17 ˆArɨ na matu nɨ ateere masáare ˆmeene Mʉtɨma Mʉʉja yoojiwyɨɨra mpuka ja vaantʉ ˆvaanduma. Yoyoosi ˆarɨ siinda mʉheera ndɨrɨ haantʉ ha chóorya kɨra cha máana,\f + \fr 2:17 \fr*\fk máana: \fk*\ft Nɨ chákurya ˆcheene Viisiraéeli varijáa mpɨɨndɨ ˆvajáa ɨsɨ ya ibaláángwii. Laanga \ft*\xt Ufumo 16. \xt*\f* kɨra ˆchaviswa kurumwii. Kei mʉheera ndɨrɨ iwye reerʉ, na ɨro iwye kaandɨkwa rɨrɨ irina ifya. Ɨro irina kusiina mʉʉntʉ wɨɨngɨ ˆarɨ rɨtaanga tʉkʉ, maa kaa, ʉra ˆaheewa iwye ɨro.”’
\s1 Barʉ́wa kwa Mpuka ya Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu va Siatíira
\p
\v 18 Kwa murimʉ mʉʉja wa mpuka ya vaantʉ ˆvaanduma va ʉko Siatíira andɨka jei,
\pi ‘Aya masáare yafúmire kwa \w Mwaana wa Mʉlʉʉngʉ\w*, yeeye ˆarɨ na miiso ˆyarɨ ja lurimi lwa mooto, na majeo yaachwe ˆyalávalavaa ja sháaba ˆyakʉlʉswa na mooto.
\pi
\v 19 “Namányire mɨrɨmo yaako ˆʉtʉ́mamaa, kweenda kwaako, kuruma kwaako, kʉtʉmamɨra kwaako na kuyimirirya kwaako. Kei koona niise haaha nteendo jaako njija joolookya jira ja ncholo.
\pi
\v 20 Maa kaa, natɨɨte isáare ɨrɨ kʉrɨ weewe. Weewe woomuyimirirya ʉwo mʉʉntʉ muki Yesebéeli, ˆiiyánɨrɨraa \w mʉláali na mʉtwe|lemma="Valáali na mʉtwe"\w* wa Mʉlʉʉngʉ. Ʉhʉ mʉʉntʉ muki ukiindya waachwe nɨ wa ʉloongo na avalongoola vatʉmami vaanɨ na kʉʉntʉ kʉvɨ ko vabweeyya vahangute na varye vyóorya ˆvyatoolwa ja ntambɨko kwa vidabalaíyo. 
\v 21 Namʉhɨ́ɨre nkalo avalandʉke fuma uvii waachwe, maa kaa, sɨ yooreka ʉhanguti waachwe vii kaa tʉkʉ.
\pi
\v 22 Teera! Mʉfweitɨra ndɨrɨ mweeri ya kɨtáanda atʉrɨkɨre mʉnʉmʉʉnʉ. Baa avo vaantʉ valʉme ˆvayéendaa ne vaturikirya ndɨrɨ maatʉkʉ vii, koonɨ sɨ varɨ valandʉka fuma uvii waavo. 
\v 23 Kei, vʉʉlaa ndɨrɨ vara ˆvamutúubaa. Aho, mpuka joosi ja vaantʉ vara ˆvaanduma taanga varɨ nɨɨnɨ naláangaa mɨtɨma na miiririkano ya kɨra mʉʉntʉ. Nɨɨnɨ mʉrɨha ndɨrɨ kɨra mʉʉntʉ kwa kɨra ˆatʉ́mamaa.
\pi
\v 24 Maa kaa, kʉrɨ nyuunyu vɨɨngɨ vawoloki ˆmʉrɨ ʉko Siatíira, nyuunyu sɨ mutúubaa ukiindya wa Yesebéeli, kei sɨ muniikiindya masáare ˆmeene vaséaa nɨ kimbiso cha isii cha irimʉ tʉkʉ. Nyuunyu sɨ ndɨrɨ vaverekya muriwa wɨɨngɨ tʉkʉ. Nɨ sea niise, 
\v 25 kɨra ˆcheene mʉrɨ nocho umiriri nga mpaka mpɨɨndɨ ˆndɨrɨ kʉʉja.
\pi
\v 26 Na ʉra ˆmweene arɨ siinda na ʉra ˆarɨ tuuba tʉmama masáare yaanɨ fʉʉrʉ sikʉ ya ʉhero, ‘ʉwo mʉheera ndɨrɨ wiimiriri wa ɨsɨ ja weerʉ.
\q1
\v 27 Yeeye vɨɨmɨrɨra arɨ kwa dʉʉrɨ ya chʉʉ́ma,
\q2 vatʉlatʉla arɨ ja saama ja iroongo,’\x + \xo 2:26-27 \xo*\xt Laanga Sabúuri 2:8-9.\xt*\x*
\p ja ˆvyeene nɨɨnɨ nahokera wiimiriri fuma kwa Taáta waanɨ. 
\v 28 Kei, ʉra ˆarɨ siinda mʉheera ndɨrɨ ɨra nyényeeri ya chuuri. 
\v 29 ˆArɨ na matu nɨ ateere masáare ˆmeene Mʉtɨma Mʉʉja yoojiwyɨɨra mpuka ja vaantʉ ˆvaanduma.”’
\c 3
\s1 Barʉ́wa kwa Mpuka ya Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu va Sáridi
\p
\v 1 Kwa \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* wa mpuka ya vaantʉ ˆvaanduma va ʉko Sáridi andɨka jei,
\pi ‘Aya noo masáare ˆyoolʉʉsa ʉra ˆarɨ na Mɨtɨma mufungatɨ ya Mʉlʉʉngʉ na jira nyényeeri mufungatɨ. Namányire nteendo jaako. Vaantʉ viiséaa weewe nɨ mooyo ʉrɨ, maa kaa, kɨkomi waakwya.
\pi
\v 2 “Inʉka! Yafafirirye yara maaja ˆyachɨ́hɨɨre ˆyaséngerɨɨre rɨmɨra. Nɨɨ́ne mɨrɨmo yaako sɨ yookiimana mbere ya Mʉlʉʉngʉ waanɨ tʉkʉ. 
\v 3 Haaha kʉmbʉkɨra yara ˆʉhokera na ˆʉyateera, yatuube na \w ʉvalandʉke|lemma="Valandʉka"\w* fuma uvii. Inʉka, na koonɨ sɨ wookiinʉka, kʉʉja ndɨrɨ ja mwiívi na mpɨɨndɨ ɨra ˆndɨrɨ kʉʉja sɨ ʉrɨ kɨɨtaanga tʉkʉ.
\pi
\v 4 Baa jeyyo, vamwaarɨ vaantʉ vake aho Sáridi ˆveene sɨ vanachafʉla ɨngo jaavo. Avo yeendanʼya varɨ na nɨɨnɨ kʉnʉ viivɨ́kɨɨre ɨngo njerʉ sa voovo vavalwa vɨɨma neeja. 
\v 5 ˆArɨ siinda kʉra kʉyerwa, vɨkɨrwa arɨ ɨngo njerʉ ja vara sɨ ˆvachafʉla ɨngo jaavo. Na nɨɨnɨ sɨ ndɨrɨ seyya irina raachwe fuma kɨtáabwii cha nkaasʉ tʉkʉ. Kei kumuruma ndɨrɨ mbere ya Taáta waanɨ na mbere ya mirimʉ yaachwe miija. 
\v 6 ˆArɨ na matu nɨ ateere masáare ˆmeene \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* yoojiwyɨɨra mpuka ja vaantʉ ˆvaanduma.”’
\s1 Barʉ́wa kwa Mpuka ya Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu va Filadélifia
\p
\v 7 Kwa murimʉ mʉʉja wa mpuka ya vaantʉ ˆvaanduma va ʉko Filadélifia andɨka jei,
\pi ‘Aya nɨ masáare yaachwe yeeye mʉʉja na wa kɨkomi, yeeye ˆarɨ na ʉfʉngʉ́wo wa \w Daúdi\w*. Yeeye ˆarɨ chʉngʉla kusiina ˆarɨ daha chuunga tʉkʉ, ˆarɨ chuunga kusiina ˆarɨ daha chʉngʉla tʉkʉ.\x + \xo 3:7 \xo*\xt Laanga Isáaya 22:22.\xt*\x*
\pi
\v 8 “Namányire mɨrɨmo yaako. Laanga! Nakʉhɨ́ɨre mʉryaango ˆwachʉngʉlwa mbere yaako, na kusiina ˆarɨ daha kuuchuunga tʉkʉ. Namányire ngururu jaako nɨ ɨnke, baa jeyyo warɨlaangirirya isáare raanɨ, na irina raanɨ sɨ warisiita tʉkʉ. 
\v 9 Teera, kʉkʉretera ndɨrɨ vaantʉ va \w sinagóogi\w* ya \w Irimʉ\w* vara ˆvaséaa nɨ \w Vayahúudi\w*, kʉmba tʉkʉ, maa kaa, voovo nɨ valoongo. Kʉvabweeyya ndɨrɨ jɨ vawye majewii yaako na vataange nɨɨnɨ nakweenda.
\pi
\v 10 Nakʉlairirya uyimirirye. Haaha sa viintʉ wabweeyya jeyyo, nɨɨnɨ kʉkwɨɨmɨrɨra ndɨrɨ mpɨɨndɨ ja uturikiri ˆʉrɨ reetwa kwɨɨyera weerʉ yoosi. 
\v 11 Kʉʉja niise haaha vii! Ʉmɨrɨra ɨkyo ˆʉtɨɨte, sa ʉdɨɨre hokwa itáaji raako nɨ mʉʉntʉ yoyoosi. 
\v 12 ˆArɨ siinda, kumwiimya ndɨrɨ ave ngururyo ya \w Kaaya Njija|lemma="Kaaya Njija ya Ijʉva"\w* ya Mʉlʉʉngʉ waanɨ, na sɨ arɨ fuma ʉko kei tʉkʉ. Kwaandɨka ndɨrɨ mweeri yaachwe irina ra Mʉlʉʉngʉ waanɨ na irina ra múuji wa Mʉlʉʉngʉ waanɨ noo kʉsea Yerusaléemu ifya, múuji ˆʉrɨ kiima fuma kurumwii kwa Mʉlʉʉngʉ waanɨ. Kei kwaandɨka ndɨrɨ mweeri yaachwe irina raanɨ ifya. 
\v 13 ˆArɨ na matu nɨ ateere masáare ˆmeene Mʉtɨma Mʉʉja yoojiwyɨɨra mpuka ja vaantʉ ˆvaanduma. ”’
\s1 Barʉ́wa kwa Mpuka ya Vaantʉ ˆVamuruma Yéesu va Laodikía
\p
\v 14 Kwa murimʉ mʉʉja wa mpuka ya vaantʉ ˆvaanduma va ʉko Laodikía andɨka jei,
\pi ‘Aya noo masáare yaachwe yeeye ˆaséwaa Kɨkomi, yeeye ˆiiláangiwaa na shahíidi wa kɨmáárɨ, yeeye nɨ Mwiimiriri wa viintʉ vyoosi Mʉlʉʉngʉ ˆʉʉmba.
\pi
\v 15 “Namányire mɨrɨmo yaako yoosi. Weewe sɨ ʉhola jii tʉkʉ baa kei sɨ ʉrɨ mooto tʉkʉ. Nɨ vyaangʉ ngaarɨ ʉrɨ na kɨmwɨ, ngaarɨ wahola au ngaarɨ ʉrɨ mooto. 
\v 16 Maa kaa, sa viintʉ ʉrɨ katɨkatɨ sɨ mooto baa sɨ ʉhola tʉkʉ, kʉkʉtaɨka ndɨrɨ fuma mʉlomwii waanɨ. 
\v 17 Weewe wiívaa kɨpeembe woosea, ‘Nɨɨnɨ ndɨrɨ musúngaati, nasúngaatire na niiyéneriirye kɨra kɨɨntʉ.’ Weewe sɨ ʉmányire wasusuvala tʉkʉ, ʉrɨ wo koonera mbavariri, ʉrɨ mʉkɨva, mʉhoku, baa kei nɨ na tʉhʉ ʉrɨ. 
\v 18 Sa jeyyo, nɨ kuwyɨɨra niise ʉwʉle fuma kwaanɨ saháabu ˆyakʉlʉswa na mooto, sa ʉve musúngaati, kei wʉla ɨngo njerʉ fuma kwaanɨ wiivɨkɨre sa ukitirirye soni ya tʉhʉ yaako. Wʉla mooda wa miiso wa makuta ʉhake miiso yaako sa woone. 
\v 19 Nɨɨnɨ navadálavyaa na navawólolaa mwiikalo voosi ˆnaveenda. Haaha ʉmanyɨke na ʉvalandʉke fuma uvii.
\pi
\v 20 Laanga, niímire mʉryaangwii nooluumbya. Mʉʉntʉ koonɨ atéɨɨre sawúti yaanɨ, aywɨɨre mʉryaango, kɨɨngɨra ndɨrɨ na nyuumbii kwaachwe, kurya ndɨrɨ ne, ne kurya arɨ na nɨɨnɨ. 
\v 21 ˆArɨ siinda kʉyerwa mʉrekera ndɨrɨ iikale hamwɨ na nɨɨnɨ ichuumbii raanɨ ra kɨtemi, ja viintʉ nɨɨnɨ ˆnasiinda kʉyerwa, nkiikala hamwɨ na Taáta waanɨ ichuumbii raachwe ra kɨtemi.
\pi
\v 22 ˆArɨ na matu nɨ ateere masáare ˆmeene Mʉtɨma Mʉʉja yoojiwyɨɨra mpuka ja vaantʉ ˆvaanduma.”’ ”
\c 4
\s1 Ichuumbi ra Kɨtemi Kurumwii
\p
\v 1 Ayo ˆyakalooke, maa nkoona mʉryaango waywɨ́ɨrwe kurumwii. Aho, nkateera ɨra sawúti ˆnaarɨ natéɨɨre aho ncholo ˆɨrɨ ja sawúti ya irimʉ yoosea, “Ambʉka na kʉnʉ, nɨkoonekye masáare nɨ mpaka yafʉmɨre mpɨɨndɨ ɨhɨ ˆɨrɨ looka.” 
\v 2 Koonka, nkalongoolwa nɨ \w Mʉtɨma Mʉʉja\w*, aho, nkoona ichuumbi ra kɨtemi ʉko kurumwii, na mweeri yaachwe nkoona ʉmwɨ ˆiíkyɨɨre. 
\v 3 Na ʉra ˆajáa iíkyɨɨre aho ichuumbii, alavalaváa ja mawye ya iyoombe ikʉʉlʉ ˆyaséwaa yásipi\f + \fr 4:3 \fr*\fk yásipi: \fk*\ft Nɨ iwye ra iyoombe ikʉʉlʉ, ˆravíjaa ˆrɨrɨ kwani.\ft*\f* na akíiki.\f + \fr 4:3 \fr*\fk akíiki: \fk*\ft Nɨ iwye ra iyoombe ikʉʉlʉ, ˆravíjaa ˆrɨrɨ nkʉʉndʉ.\ft*\f* Ichuumbi raachwe rɨjáa rarɨ́ɨngɨrɨɨrwe nɨ italavaási ˆralavalaváa ja iwye ra sumaríidi.\f + \fr 4:3 \fr*\fk sumaríidi: \fk*\ft Nɨ iwye ra iyoombe ikʉʉlʉ, ˆravíjaa ˆrɨrɨ kwani.\ft*\f* 
\v 4 Ɨro ichuumbi rɨjáa rarɨ́ɨngɨrɨɨrwe nɨ machuumbi yɨɨngɨ makumi yavɨrɨ na yanɨ (24). Ayo machuumbi yajáa yiíkarɨɨrwe nɨ vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ (24) na vajáa viivɨ́kɨɨre ɨngo njerʉ chwee na mitwii vajáa viivɨ́kɨɨre matáaji ya saháabu. 
\v 5 Na kufuma aho ichuumbii ra kɨtemi, kʉkafuma ndávo, kukiririma na kɨdandárɨka. Na mbere ya ɨro ichuumbi ra kɨtemi kʉjáa kwatɨɨte vimʉrɨ mufungatɨ ˆvikórɨɨre. Vimʉrɨ ivyo, noo ɨra Mɨtɨma mufungatɨ wa Mʉlʉʉngʉ. 
\v 6 Kei, mbere ya ɨro ichuumbi ra kɨtemi kʉjáa kwatɨɨte kɨɨntʉ ˆkɨrɨ ja mayɨya ya kɨóo. Mayɨya ayo yajáa nɨ ja iwye kɨweerʉ ˆkɨlóokaniryaa.
\p Katɨkatɨ ya rɨra ichuumbi ra kɨtemi na vara vawosi, kʉjáa kwatɨɨte viúumbe vine ˆviri mooyo. Ivyo viúumbe vijáa vyarɨɨngɨrɨra mavaru yoosi ya ichuumbi ra kɨtemi na vijáa vyatɨɨte miiso kɨra haantʉ. 
\v 7 Kiúumbe cha ncholo kɨjáa kiifwɨ́ɨne siimba, na cha kavɨrɨ kɨjáa kiifwɨ́ɨne mpachi na cha katatʉ kɨjáa chatɨɨte buuwo ja ya mʉʉntʉ na cha kanɨ kɨjáa ja mbeu ˆyoowʉlʉka. 
\v 8 Kɨra kiúumbe kɨjáa chatɨɨte mabava mʉsasatʉ. Ayo mabava yajáa yatɨɨte miiso kɨra haantʉ baa isii ya mabava. Viúumbe ivyo, vyɨɨ́mbaa uchikʉ na muusi bila yooreka, vyoosea,
\qc “Mʉʉja, Mʉʉja, Mʉʉja,
\qc Ijʉva Mʉlʉʉngʉ Mweenengururu joosi,
\qc ajáa amwaarɨ, amwaarɨ, na kʉva arɨ amwaarɨ!”
\m
\v 9 Kɨra mpɨɨndɨ ivyo viúumbe ˆvyamʉbweeyyiryáa nkongojima, ˆvyamʉdʉʉmbáa na ˆvyamʉnyemyáa ʉra ˆiíkalaa ichuumbi ra kɨtemi na ˆarɨ nkaasʉ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero, 
\v 10 vara vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ, valaaláa ɨsɨ na ɨnda voomwiinamɨra yeeye ˆarɨ nkaasʉ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero, ˆiíkalaa ichuumbii ra kɨtemi mbere yaachwe. Kei, vavɨɨkáa matáaji yaavo mbere ya ichuumbii ra kɨtemi kʉnʉ voosea,
\q1
\v 11 “Weewe Ijʉva, Mʉlʉʉngʉ wiitʉ,
\q2 wɨɨma neeja kʉhokera nkongojima,
\q2 nyemi na ngururu,
\q1 weewe noo ˆwʉʉmba viintʉ vyoosi,
\q2 kwa kʉsaaka kwaako vyʉʉmbwa,
\q2 baa kei vimwaarɨ.”
\c 5
\s1 Kɨtáabu na Mwaana wa Muundi
\p
\v 1 Aho, nkoona kɨtáabu mʉkonwii wa kʉlʉme wa ʉra ˆiíkalaa ichuumbii ra kɨtemi. Ɨkyo kɨtáabu kɨjáa chaandɨkwa isii na weerwii na kɨjáa chanamatɨkwa mɨtooso mufungatɨ ya ʉtʉwa.\fig Kɨtáabu cha ndɨrɨ|alt="scroll" src="hk00150c.tif" size="col" copy="Illustrations by Horace Knowles © The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995" ref="5:1"\fig* 
\v 2 Aho, nkoona \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* ˆʉrɨ na ngururu woolʉʉsɨka na sawúti nkʉʉlʉ, woosea, “Nɨ ani noo ˆɨɨma neeja wo namatʉla mɨtooso ya ɨkɨ kɨtáabu na wo kɨfotolola?” 
\v 3 Maa kaa, kʉjáa kusiina mʉʉntʉ kurumwii, baa mweeri ya weerʉ au baa \w Ntarii|lemma="Ntare"\w* ˆarɨ daha fotolola kɨtáabu ɨkyo no kɨsoma tʉkʉ. 
\v 4 Sa viintʉ sɨ koonekana mʉʉntʉ ˆɨɨma neeja wo kɨfotolola kɨra kɨtáabu na wo kɨsoma, maa nkaanda rɨra mʉnʉmʉʉnʉ. 
\v 5 Aho, ʉmwɨ wa vara vawosi akaansea, “Rɨra tʉkʉ! Laanga, Siimba wa lʉkolo lwa Yʉ́ʉda wa uvyaalo wa mʉtemi \w Daúdi\w*, yeeye asiinda. Yeeye akiimana, kakanʉla arɨ ɨyo mɨtooso mufungatɨ na kɨfotolola arɨ ɨkyo kɨtáabu.”
\p
\v 6 Aho, nkoona Mwaana wa Muundi ˆoonekanáa ja ajáa asɨ́ɨnjɨrwe, ajáa katɨ na katɨ ya ichuumbi ra kɨtemi na vira viúumbe vine ˆviri mooyo, na katɨkatɨ ya vara vawosi. Ʉwo Mwaana wa Muundi ajáa atɨɨte mpeembe mufungatɨ na miiso mufungatɨ, noo kʉsea, Mɨtɨma mufungatɨ ya Mʉlʉʉngʉ ˆyatʉmwa kʉrɨ weerʉ yoosi. 
\v 7 Ʉwo Mwaana wa Muundi akaseesa, maa akakɨtoola kɨra kɨtáabu fuma mʉkono wa kʉlʉme wa ʉra ˆiíkyɨɨre aho ichuumbii ra kɨtemi.\fig Kɨtáabu ˆchachuungwa na mɨtooso mufungatɨ|alt="seven seals" src="GT00149.tif" size="col" copy="Gordon Thompson" ref="5:7, 9"\fig* 
\v 8 ˆAkakɨtoole vii kɨra kɨtáabu, vira viúumbe vine na vara vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ (24), vakiinama fʉʉrʉ ɨsɨ mbere ya ʉra Mwaana wa Muundi. Kɨra ʉmwɨ waavo ajáa atɨɨte iwuumbi kʉnʉ vakwáatɨrɨɨre bakúuri ja saháabu ˆjimémire ngʼóóno ˆjinyʉ́kɨraa, noo kʉsea, kʉloomba kwa vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ.\fig Iwuumbi|alt="harp" src="bk00175c.tif" size="col" copy="The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="5:8"\fig* 
\v 9 Aho, maa vakɨɨmba lwɨɨ́mbo lufya voosea,
\q1 “Weewe wɨɨma neeja kʉkɨsʉmʉla ɨkyo kɨtáabu,
\q2 na wo kakanʉla ɨyo mɨtooso.
\q1 Weewe wasɨɨnjwa,
\q2 na kwa sakami yaako \w wamʉnʉnʉrɨra|lemma="Ununuuli"\w*\f + \fr 5:9 \fr*\fk wamʉnʉnʉrɨra: \fk*\ft Laanga \ft*\bdit Ununuuli\bdit* Ʉtamanulii wa Masáare na Kɨlaangi.\f* Mʉlʉʉngʉ vaantʉ,
\q1 vaantʉ fuma kɨra lʉkolo, kɨra ndʉʉsɨka,
\q2 kɨra ndʉʉ na fuma kɨra ɨsɨ.
\q1
\v 10 Weewe wavabweeyya vave ʉtemi
\q2 na veeneɨsɨ vo mʉtʉmamɨra Mʉlʉʉngʉ wiitʉ,
\q2 novo kɨɨmɨrɨra varɨ weerʉ.”
\b
\p
\v 11 Aho, nkalaanga, maa nkateera sawúti ya mirimʉ miija ˆɨrɨ foo mʉnʉmʉʉnʉ, mayana na mayana, baa sɨ ɨrɨ daha valwa tʉkʉ. Ɨyo mirimʉ ɨjáa yarɨ́ɨngɨrɨɨre rɨra ichuumbi ra kɨtemi na vira viúumbe na vara vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ (24). 
\v 12 Kwa sawúti nkʉʉlʉ yɨɨmbáa yoosea,
\q1 “Mwaana wa Muundi ʉra ˆasɨɨnjwa noo ɨɨma neeja,
\q2 kʉhokera lʉvɨro na usúngaati,
\q1 tooti na ngururu,
\q2 nyemi, nkongojima na dʉʉmbɨ!”
\b
\p
\v 13 Aho, nkateera viúumbe vyoosi ˆviri mooyo kurumwii, kʉrɨ weerʉ, Ntarii, ʉko mayiyii na vyoosi ˆviri mʉʉmo vyookɨɨmba jei,
\q1 “Ntálarya, nyemi, nkongojima, na lʉvɨro,
\q2 jive kʉrɨ yeeye ˆiíkarɨraa ichuumbi ra kɨtemi,
\q1 na kʉrɨ Mwaana wa Muundi,
\q2 kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero!”
\p
\v 14 Vira viúumbe vine vikasea, “Kɨkomi!” Na vara vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ vakalaala ɨsɨ na ɨnda voomwiinamɨra Mʉlʉʉngʉ na Mwaana wa Muundi.
\c 6
\s1 Mɨtooso Mufungatɨ
\p
\v 1 Aho, maa nkoona Mwaana wa Muundi yookakanʉla mʉtooso wa ncholo kati ya ɨra mɨtooso mufungatɨ ya ʉtʉwa. Maa nkateera kɨmwɨ cha vira viúumbe vine ˆviri mooyo choosea kwa sawúti ja ya kɨdandárɨka, “Yeenda!” 
\v 2 Aho, nkoona faráasi ˆɨrɨ na ivala reerʉ na mʉʉntʉ ˆiivérekiirye. Na ʉwo ˆajáa iivérekiirye ajáa atɨɨte ʉta, maa akaheewa itáaji. Akafuma aho, yoosiinda nkoondo na kei sa atuube siinda.
\p
\v 3 Mwaana wa Muundi ˆakakakanʉle mʉtooso wa kavɨrɨ, maa nkateera kɨmwɨ cha vira viúumbe cha kavɨrɨ choosea, “Yeenda!” 
\v 4 Aho, ɨkafʉmɨra faráasi yɨɨngɨ ˆyasala gyaa. Na ʉwo ˆajáa iivérekiirye, akaheewa nyaasʉka nkʉʉlʉ na akaheewa lʉvɨro lo seyya mwiikalo mʉʉja aha weerwii, sa vaantʉ viiyʉlae.
\p
\v 5 Aho, Mwaana wa Muundi akakakanʉla mʉtooso wa katatʉ. Nkateera kɨra kiúumbe cha katatʉ choosea, “Yeenda!” Nkalaanga mbere yaanɨ, nkoona faráasi njirʉ. Mʉʉntʉ ˆajáa iivérekiirye, ajáa atɨɨte saama yo piimɨra mʉkonwii waachwe. 
\v 6 Nkateera ja sawúti yoofuma katɨ na katɨ ya vira viúumbe vine yoosea, “Kɨbáába kɨmwɨ cha muchu wa ngáano kwa marɨho ya mʉrɨmo wa sikʉ. Vibáába vitatʉ vya muchu wa shayíiri\f + \fr 6:6 \fr*\fk shayíiri: \fk*\ft Nɨ mpeke ˆjijáa jiifwɨ́ɨne na ngáano. Mɨkáate ya shayíiri na mɨkáate ya ngáano noo kɨjáa chóorya kɨkʉʉlʉ cha Viisiraéeli. Shayíiri noo kɨjáa chóorya kɨkʉʉlʉ cha vakɨva. Kei shayíiri noo vakoloweráa irʉsʉ. Baa kei ɨjáa nɨ chóorya cha nchúwo, baa ja ngʼoombe na faráasi.\ft*\f* kwa marɨho ya sikʉ. Maa kaa, karɨ ʉsáambʉlaa makuta au \w diváai\w* tʉkʉ.”
\p
\v 7 Mwaana wa Muundi ˆakakakanʉle mʉtooso wa kanɨ, maa nkateera kɨra kiúumbe cha kanɨ choosea, “Yeenda!” 
\v 8 Aho, nkavaa miiso, kʉmba mbere yaanɨ kwatɨɨte faráasi ˆɨrɨ ufuunde. Ʉra ˆajáa iivérekiirye, irina raachwe noo Inkwya asewáa na ʉra ˆvayeendanʼyáa ne noo \w Ntare\w* asewáa. Novo vakaheewa wiimiriri mweeri ya ɨmwɨ ya ine ya weerʉ sa vʉʉlae vaantʉ na nyaasʉka, na njala, na ndwáala nkarɨ, kei kwa maka nkarɨ ja isaka.
\p
\v 9 Mwaana wa Muundi ˆakakakanʉle mʉtooso wa saano, maa nkoona mɨtɨma ya vaantʉ ɨsɨ ya masabáahʉ. Ava, noo vara vaantʉ ˆvasɨɨnjwa sa variruma isáare ra Mʉlʉʉngʉ na sa ʉshahíidi ʉra ˆvatoola. 
\v 10 Avo vaantʉ vakarɨra kwa sawúti nkʉʉlʉ voosea, “Ee Ijʉva Mweeneevyo weemweene, mʉʉja na wa kɨkomi, chereva ʉrɨ mpaka naadi kʉvaheera irya no valaɨra chiirʉ vaantʉ va weerʉ so kiita sakami yiitʉ?” 
\v 11 Aho, vakaheewa nkáancho ndɨɨhɨ njerʉ, maa vakasewa vawoojere kwa mpɨɨndɨ kiduudi, mpaka ɨra hesáabu ya vatʉmami viivaavo, noo kʉsea vaanaavo ˆvarɨ kʉʉlawa, ikiimane ja voovo ˆvyeene vʉʉlawa.
\p
\v 12 Aho, maa nkoona Mwaana wa Muundi yookakanʉla mʉtooso wa sasatʉ, kʉkava na kitiíntima kɨkʉlʉkʉʉlʉ kʉrɨ ɨsɨ. Mwaasʉ ukiira chi ja mikiri, na mweeri ʉkasala gyaa ja sakami. 
\v 13 Nyényeeri ja kurumwii jikatomoka na kʉrɨ weerʉ ja saambu mbɨsɨ ˆjiwúvirwe nɨ ihúmbuuto ikarɨ. 
\v 14 Kurumu kʉkarɨmɨra ja viintʉ ikaratáasi ˆrɨfótwaa. Njʉʉlʉ joosi na ɨsɨ joosi ˆjarɨɨngɨrɨrwa nɨ maaji, jikaseyyiwa haantʉ ˆjijáa.
\p
\v 15 Aho, vatemi va weerʉ, vakʉ́ʉ́lʉ, vakʉ́ʉ́lʉ va vakʉ́ʉ́lʉ va valwi nkoondo, vasúngaati, vaantʉ ˆvarɨ na ngururu, vatʉ́mwa na vaantʉ ˆvarɨ húuru vakiivisa mpáángii na mawyii ʉko njuulwii. 
\v 16 Vakajisea njʉʉlʉ na mawye, “Tugirimukiri, mutuvise na kisho cha yeeye ˆiíkalaa ichuumbii ra kɨtemi na kei mʉtʉhonʼye na nkalari ja Mwaana wa Muundi. 
\v 17 Sa sikʉ ɨra nkʉʉlʉ ya nkalari ˆyahʉʉmba fuma kwa Mʉlʉʉngʉ na Mwaana wa Muundi yafíkire. Eri, nɨ ani ˆarɨ daha kwɨɨvereka?”
\c 7
\s1 Vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ Hona Varɨ
\p
\v 1 Ayo ˆyakalooke, nkoona \w mirimʉ miija\w* ɨne, yiímire vichurii vine vya weerʉ, ˆɨkɨ́tɨɨre mpeho ɨdɨɨre wuva fuma mavaru yoosi mweeri ya ɨsɨ, mweeri ya mayɨya, na mweeri ya mʉtɨ wowoosi. 
\v 2 Aho, maa nkoona murimʉ mʉʉja wɨɨngɨ wookaambʉka fuma itʉʉmba ˆʉrɨ na mʉtooso wa Mʉlʉʉngʉ ˆArɨ Nkaasʉ. Ʉwo murimʉ mʉʉja ʉkɨɨtʉrɨra isóso kwa sawúti nkʉʉlʉ ɨra mirimʉ miija ɨne ˆmyeene ɨjáa yaheewa lʉvɨro lo saambʉla ɨsɨ na mayɨya. 
\v 3 Ʉkasea, “Karɨ mʉsaambʉle ɨsɨ, mayɨya au baa mɨtɨ tʉkʉ, mpaka tʉhʉmʉle kʉvavaa mʉtooso vatʉmami va Mʉlʉʉngʉ wiitʉ vipáamii vyaavo.”
\p
\v 4 Aho, nkateera hesáabu ya vara vaantʉ ˆvavawa mʉtooso, fuma nkolo joosi ja \w Isiraéeli|lemma="Viisiraéeli"\w*, avo nɨ mayana igana rɨmwɨ, makumi yanɨ na ine (144,000) vajáa.
\q1
\v 5 Kufuma lʉkolo lwa Yʉ́ʉda vavawa mʉtooso, mayana ikimi na yavɨrɨ (12,000),
\q1 kufuma lʉkolo lwa Rʉ́beni, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1 kufuma lʉkolo lwa Gáadi, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1
\v 6 kufuma lʉkolo lwa Ashéeri, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1 kufuma lʉkolo lwa Nafutáali, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1 kufuma lʉkolo lwa Manáase, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1
\v 7 kufuma lʉkolo lwa Simeóoni, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1 kufuma lʉkolo lwa \w Láawi|lemma="Valáawi"\w*, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1 kufuma lʉkolo lwa Isakáari, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1
\v 8 kufuma lʉkolo lwa Sabulóoni, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1 kufuma lʉkolo lwa Yooséefu, mayana ikimi na yavɨrɨ,
\q1 na kufuma lʉkolo lwa Bénjamini, mayana ikimi na yavɨrɨ yajáa yavawa mʉtooso.
\s1 Iyɨɨmbɨ ra Vaantʉ ˆValamuririrwa
\p
\v 9 Aya ˆyakalooke, maa nkoona iyɨɨmbɨ ra vaantʉ, kusiina mʉʉntʉ ˆarɨ daha kʉvavala tʉkʉ. Vaantʉ fuma kɨra ɨsɨ, kɨra lʉkolo, kɨra ndʉʉ, na fuma kɨra ndʉʉsɨka viímire mbere ya rɨra ichuumbi ra kɨtemi na mbere ya Mwaana wa Muundi. Vaantʉ avo, viivɨ́kɨɨre nkáancho njerʉ, na matáampi ya mɨtéende vakwáatɨrɨɨre mɨkonwii yaavo. 
\v 10 Vakalʉʉsa na sawúti nkʉʉlʉ voosea,
\q1 “Ʉlamuriri wafúmaa kwa Mʉlʉʉngʉ wiitʉ,
\q2 yeeye ˆiíkalaa ichuumbii ra kɨtemi,
\q2 na kwa Mwaana wa Muundi.”
\p
\v 11 Mirimʉ miija yoosi ɨjáa yɨɨma mavaru yoosi, kʉrɨɨngɨrɨra rɨra ichuumbi ra kɨtemi, vara vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ (24), na vira viúumbe vine ˆviri mooyo. Vakalaala ɨsɨ na ɨnda mbere ya ichuumbi ra kɨtemi, maa vakamwiinamɨra Mʉlʉʉngʉ, 
\v 12 voosea,
\q1 “Kɨkomi!
\q2 Adʉʉmbwe, aheewe nkongojima, aheewe tooti,
\q1 aheewe dʉʉmbɨ, nyemi,
\q2 lʉvɨro na ngururu,
\q1 Mʉlʉʉngʉ wiitʉ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero.
\q2 Kɨkomi!”
\p
\v 13 Aho, ʉmwɨ wa vara vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ akaanjurya, “Ava vaantʉ ˆviivɨ́kɨɨre nkáancho njerʉ nɨ vala ani? Ʉmányire nɨ hai ˆvafúmire wʉʉ?”
\p
\v 14 Maa nkamʉsea, “Ee mʉkʉ́lʉ, weewe wamányire.” Maa akaansea, “Ava noo vara vaantʉ ˆvafuma uturikirii mʉkʉʉlʉ. Voovo vafula ɨngo jaavo sakamii ya Mwaana wa Muundi, maa jikeera chwee.
\q1
\v 15 Sa jeyyo, nɨ mbere ya ichuumbi ra kɨtemi ra Mʉlʉʉngʉ varɨ,
\q2 voomʉtʉmamɨra Mʉlʉʉngʉ \w Kaayii yaachwe Njija|lemma="Kaaya Njija ya Ijʉva"\w* chɨrɨrɨ chobu,
\q1 na yeeye ˆiíkyɨɨre ichuumbii ra kɨtemi,
\q2 kova arɨ itibu mweeri yaavo.
\q1
\v 16 Kɨkomi sɨ vakaavirwe nɨ njala vii kaa tʉkʉ,
\q2 kɨkomi sɨ vakɨɨne nyóota vii kaa tʉkʉ.
\q1 Mwaasʉ sɨ ʉkavalunguriirye tʉkʉ,
\q2 baa irʉtɨra sɨ rɨkavachimikire tʉkʉ.
\q1
\v 17 Sa Mwaana wa Muundi,
\q2 ˆiíkalaa katɨkatɨ ya ichuumbi ra kɨtemi,
\q2 kʉva arɨ muríisi waavo.
\q1 Yeeye valongoola arɨ
\q2 na mpulii ja maaji ya nkaasʉ.
\q1 Na Mʉlʉʉngʉ vahonola arɨ kɨra miísoori yaavo.”
\c 8
\s1 Mʉtooso wa Mufungatɨ
\p
\v 1 Mwaana wa Muundi ˆakakakanʉle mʉtooso wa mufungatɨ, maa ʉko kurumwii kʉkakirinya sawu kwa mpɨɨndɨ ya núusu sáa jei. 
\v 2 Aho, nkoona ɨra \w mirimʉ miija\w* mufungatɨ ˆyɨɨ́maa mbere ya ichuumbi ra Mʉlʉʉngʉ, na kɨra ʉmwɨ waavo ʉkaheewa irimʉ.
\p
\v 3 Murimʉ mʉʉja wɨɨngɨ ʉkʉʉja, maa ʉkɨɨma mbere ya masabáahʉ kʉnʉ ʉkwáatɨrɨɨre chetéeso cha saháabu mʉkonwii. Ʉkaheewa ngʼóóno ˆjinyʉ́kɨraa ˆjiri foo, sa ʉtoole hamwɨ na kʉloomba kwa vaantʉ voosi va Mʉlʉʉngʉ mweeri ya masabáahʉ ya saháabu ˆɨrɨ mbere ya ichuumbi ra kɨtemi. 
\v 4 Muuki wa ngʼóóno ˆjinyʉ́kɨraa hamwɨ na kʉra kʉloomba kwa vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ vikaambʉkanʼya na mweeri mbere ya Mʉlʉʉngʉ, fuma mɨkonwii ya ʉwo murimʉ mʉʉja. 
\v 5 Aho, murimʉ mʉʉja ʉkatoola chetéeso, ʉkakɨmemya mooto fuma masabáahwii, maa ʉkakɨfweita na kʉrɨ weerʉ yoosi, maa kʉkava na kɨdandárɨka, kukiririma, ndávo na kitiíntima.
\s1 Marimʉ Mufungatɨ
\p
\v 6 Aho, ɨra mirimʉ miija mufungatɨ ˆmyeene ɨjáa na marimʉ mufungatɨ, ɨkɨɨma neeja sa yaande yafwɨɨra.
\p
\v 7 Murimʉ mʉʉja wa ncholo ʉkarɨfwɨɨra irimʉ raachwe. Aho, mbula ya mawye hamwɨ na mooto ˆvyasaangɨra na sakami vikɨɨtɨka mweeri ya ɨsɨ. Ʉwo mooto ʉkalungurirya rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya ɨsɨ, ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya mɨtɨ ɨkalʉngʉrɨra, na masaambɨ yoosi ˆyarɨ kwani yakalʉngʉrɨra.
\p
\v 8 Murimʉ mʉʉja wa kavɨrɨ ʉkafwɨɨra irimʉ. Aho, kɨɨntʉ ˆkɨrɨ ja lʉʉlʉ lʉkʉʉlʉ ˆlwakórɨɨre mooto kɨkafweitɨrwa na mayiyii na ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya mayɨya rɨkavalʉka sakami. 
\v 9 Ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya viintʉ ˆviri nkaasʉ mayiyii vikakwya, na ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya méeli jikasaambʉka.
\p
\v 10 Murimʉ mʉʉja wa katatʉ ʉkafwɨɨra irimʉ raachwe. Aho, nyényeeri nkʉʉlʉ ɨkawya fuma kurumwii. Ɨyo nyényeeri yakoreráa ja isasaankʉ ra mooto, noyo ɨkawyɨɨra mweeri ya ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya maboote ˆyiíkaa maaji, na mweeri ya mpula ja maaji. 
\v 11 Ɨyo nyényeeri irina raachwe noo “Ʉsʉʉngʉ” yasewáa. Ɨyo nyényeeri ɨkavalandʉla ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya maaji yakava ʉsʉʉngʉ. Vaantʉ ˆvarɨ foo vakakwya, sa maaji ayo ˆyarɨ ʉsʉʉngʉ.
\p
\v 12 Aho, murimʉ mʉʉja wa kanɨ ʉkafwɨɨra irimʉ raachwe. Ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya mwaasʉ, mweeri na nyényeeri, maa yakava kilwiirya. Sa jeyyo, ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya muusi rɨkava kilwiirya na uchikʉ ʉkava viivyo.
\p
\v 13 Aho, nkalaanga, maa nkoona mbeu ɨmwɨ kurumwii katɨkatɨ yoosea kwa sawúti nkʉʉlʉ, “Nɨ mpolaɨ, nɨ mpolaɨ, nɨ mpolaɨ kwa vara ˆviíkalaa kʉrɨ weerʉ sa yara marimʉ yatatʉ ˆyachɨ́hɨɨre ˆyarɨ fwɨɨrwa. Ɨra mirimʉ miija yiímire neeja kʉyavaa haaha jei.”\fig Mbeu|alt="eagle" src="GT00148.tif" size="col" copy="Gordon Thompson" ref="8:13"\fig*
\c 9
\s1 Irimʉ ra Saano Roofwɨɨrwa
\p
\v 1 \w Murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* wa saano ʉkafwɨɨra irimʉ raachwe. Aho, nkoona nyényeeri ˆyawyíire fuma kurumwii fʉʉrʉ ɨsɨ. Ɨyo nyényeeri ɨkaheewa ʉfʉngʉ́wo wa iduundu ra \w Ntarii|lemma="Ntare"\w*. 
\v 2 Ɨkarɨchʉngʉla ɨro iduundu ra Ntarii, aho, maa muuki ʉkafuma. Ʉwo muuki ʉkaambʉka na mweeri ja muuki wa itanúuru ikʉʉlʉ. Mwaasʉ na kurumu vikava na kilwiirya cha ʉra muuki ˆwafúmire ntarii.
\p
\v 3 Aho, nkʉʉmbɨ jikafuma hara muukii, jikeenera ɨsɨ, maa jikaheewa ngururu yo lʉma ja ngururu ja ingi. 
\v 4 Ijo nkʉʉmbɨ jikakaaniwa jidɨɨre saambʉla masaambɨ ya ɨsɨ, baa mʉmero tʉkʉ baa mʉtɨ wowoosi tʉkʉ. Maa kaa, jivaturikirye vara voosi ˆvasiina mʉtooso wa Mʉlʉʉngʉ vipáamii vyaavo.\x + \xo 9:4 \xo*\xt Laanga Wiivariyuli 7:2-3.\xt*\x* 
\v 5 Ijo nkʉʉmbɨ sɨ jijáa jarekerwa jivʉʉlae tʉkʉ, maa kaa, kʉvaturikirya vii kwa myeeri ɨsaano. Ʉsʉʉngʉ wo lʉmwa nɨ ijo nkʉʉmbɨ ʉjáa nɨ ja ulúmirwe nɨ ingi. 
\v 6 Mpɨɨndɨ ijo, vaantʉ saakɨra veende inkwya, maa kaa, sɨ varɨ kɨɨpata tʉkʉ. Merirya veende matɨ inkwya, maa kaa, inkwya vatɨɨja yeende.
\p
\v 7 Haaha ijo nkʉʉmbɨ jijáa nɨ ja faráasi ˆjiímiiwe neeja sa nkoondo. Mitwii yaavo jijáa jiivɨkɨra kɨɨntʉ ˆkɨrɨ ja itáaji ra saháabu. Visho vyaavo vijáa viifwɨ́ɨne visho vya vaantʉ. 
\v 8 Njwɨɨrɨ jaavo jijáa jiifwɨ́ɨne njwɨɨrɨ ja vaantʉ vaki. Mayeo yaavo yajáa nɨ ja mayeo ya siimba. 
\v 9 Jijáa jatɨɨte ngawo ya chʉʉ́ma ˆyakʉnɨkɨrɨra kɨpeembe. Sawúti ya mbava jaavo, ɨjáa nɨ ja sawúti ya magáari ˆyarútwaa nɨ faráasi ˆyarɨ foo ˆyootɨɨja na nkoondwii. 
\v 10 Mɨkɨra yaavo ɨjáa yatɨɨte kɨdoboko ja mɨkɨra ya ingi, na ɨjáa yatɨɨte ngururu yo turikirya vaantʉ kwa myeeri ɨsaano. 
\v 11 Ijo nkʉʉmbɨ jijáa jatɨɨte mʉtemi, ʉwo mʉtemi waavo noo murimʉ mʉʉja wa Ntarii. Irina raachwe kwa Kɨeburanía noo Abadóoni aséwaa, na kwa Kɨgiríki noo Apolóoni aséwaa, noo kʉsea, “Mʉmali.”
\p
\v 12 Irema ra ncholo ralóokire. Haaha mʉtaange yakaarɨ marema yavɨrɨ ˆyookʉʉja.
\s1 Irimʉ ra Sasatʉ
\p
\v 13 Murimʉ mʉʉja wa sasatʉ ʉkafwɨɨra irimʉ raachwe. Aho, nkateera sawúti yoofʉmɨra mpeembii ine ja masabáahʉ ya saháabu ˆɨrɨ mbere ya Mʉlʉʉngʉ. 
\v 14 Sawúti ɨyo, ɨkamʉsea jei murimʉ mʉʉja wa mʉsasatʉ ʉra ˆajáa na irimʉ, “Ɨchʉngʉrɨre mirimʉ miija ɨne, ɨra ˆyachuungwa aho ibootii ikʉʉlʉ ˆriíkaa maaji ra Efuráati.” 
\v 15 Ɨyo mirimʉ miija ɨne ɨkachʉngʉrɨrwa sa yʉʉlae ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya vaantʉ voosi va weerʉ. Ɨyo mirimʉ miija ɨjáa yavɨɨkwa neeja sa mpɨɨndɨ ɨhɨ, sikʉ ɨhɨ, mweeri ʉhʉ na mwaaka ʉhʉ. 
\v 16 Aho, vakʉʉja valwi nkoondo ˆvarɨ foo ˆviivérekiirye faráasi. Nkateera hesáabu yaavo nɨ mayana magana yavɨrɨ mara iyana (200,000,000).
\p
\v 17 Haaha aho njorii, jei noo ˆvyeene joonekana ijo faráasi na vaambuki faráasi, vipeembii vyaavo, vajáa vatɨɨte ngawo ja mooto ˆjiri nkʉʉndʉ, ˆjiri gyaa na ˆjiri ubúusi ja sálʉfa.\f + \fr 9:17-18 \fr*\fk sálʉfa: \fk*\ft Nɨ kemikáali ˆɨrɨ ja iwye au muchu ˆʉrɨ lubúusi. Sálʉfa yakóreraa mooto ja wa ngʼaanjo na yanyúkaa ja iyɨrɨra. Isáarii ra Mʉlʉʉngʉ sálʉfa yoónekyaa nkalari ya Mʉlʉʉngʉ.\ft*\f* Ijo faráasi mɨtwe yaavo ɨjáa nɨ ja mɨtwe ya siimba, mɨlomwii yaavo kwafumáa lʉrɨɨjo lwa mooto, muuki na sálʉfa. 
\v 18 Kwa ayo marema yatatʉ, ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya vaantʉ voosi va weerʉ vakʉʉlawa nɨ mooto, muuki na sálʉfa ngʼeene yafumáa malakii yaavo. 
\v 19 Ngururu ja ijo faráasi nɨ mɨlomwii na mikirii yaavo jijáa. Mɨkɨra yaavo nɨ ja njoka ˆjiri na mɨtwe yo turikirirya vaantʉ ɨjáa.
\p
\v 20 Vaantʉ ˆveene sɨ vʉʉlawa nɨ ayo marema, sɨ \w vamʉvalandʉkɨra|lemma="Valandʉka"\w* Mʉlʉʉngʉ tʉkʉ, vareke ʉvɨ wa mɨrɨmo ya mɨkono yaavo. Voovo vajáa vatuuba kwiinamɨra \w mirimʉ mɨvɨ\w*, vidabalaíyo ˆvyatengeneshiwa kwa saháabu, chʉʉ́ma cha mpía, sháaba, mawye na mabambari. Vidabalaíyo ivyo sɨ vyoonáa tʉkʉ, sɨ vyateeráa tʉkʉ, baa kei sɨ vyayeendáa tʉkʉ. 
\v 21 Avo vaantʉ sɨ vamʉvalandʉkɨra Mʉlʉʉngʉ fuma kʉʉlaa kwaavo, ʉsavɨ waavo, ʉhanguti waavo na wiivi waavo tʉkʉ.
\c 10
\s1 Murimʉ Mʉʉja na Kɨtáabu Kiduudi
\p
\v 1 Aho, nkoona \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* wɨɨngɨ ˆʉrɨ na ngururu wookiima fuma kurumwii. Ʉwo murimʉ, ʉjáa warɨ́ɨngɨrɨɨrwe nɨ ichu na italavaási mutwii waachwe. Kisho chaachwe chalavalaváa ja mwaasʉ, na mawʉlʉ yaachwe yajáa ja ngururyo ja mooto. 
\v 2 Mʉkonwii waachwe ʉjáa wakwáatɨrɨɨre kɨtáabu kiduudi ˆchaálwɨɨrwe. Ʉwo murimʉ ʉjáa walwaatya ijeo raachwe ra kʉlʉme mweeri ya mayɨya, na ra kʉmooso ʉjáa walwaatya mweeri ya ɨsɨ. 
\v 3 Ʉkatʉla isóso na sawúti nkʉʉlʉ ja siimba ˆyooruma. ˆɄkatʉle isóso, maa vira vidandárɨka mufungatɨ vikarɨra. 
\v 4 Mpɨɨndɨ ivyo vidandárɨka mufungatɨ ˆvikarume, nɨɨnɨ nkasaaka naande kaandɨka. Maa kaa, nkateera sawúti fuma kurumwii yoosea, “Vaa mʉtooso masáare ˆyalúusirwe nɨ ivyo vidandárɨka mufungatɨ na karɨ ʉyaandɨke tʉkʉ. Nɨ kimbiso.”
\p
\v 5 Aho, ʉra murimʉ mʉʉja ˆnaarɨ nɨɨ́ne wiímire kʉʉlʉ kʉmwɨ mweeri ya mayɨya na kwɨɨngɨ mweeri ya ɨsɨ, ukiinurirya mʉkono waachwe wa kʉlʉme na kurumwii. 
\v 6 Ʉwo murimʉ ukiilaha kwa irina ra Mʉlʉʉngʉ ˆArɨ Nkaasʉ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero. Yeeye ʉʉmba kurumu na vyoosi ˆviri mʉʉmo na ʉʉmba weerʉ na vyoosi ˆviri mʉʉmo na ʉʉmba mayɨya na vyoosi ˆviri mʉʉmo. Maa ʉkasea, “Mpɨɨndɨ jo woojera jasírire! 
\v 7 Maa kaa, sikʉ ijo ʉra murimʉ mʉʉja wa mufungatɨ ˆʉrɨ sengerera fwɨɨra irimʉ raachwe, Mʉlʉʉngʉ kiimikirirya arɨ kɨra ˆakɨbweeyya kɨve fuumbo ja ˆvyeene avawyɨɨra vatʉmami vaachwe \w valáali na mʉtwe\w*.”
\p
\v 8 Aho, nkateera ɨra sawúti fuma kurumwii ɨkaanyanɨrɨra kei yookʉʉnsea, “Tamanya kasʉmʉle kɨra kɨtáabu kiduudi ˆchafótolwɨɨrwe mʉkonwii wa ʉra murimʉ mʉʉja ˆwiímire mweeri ya mayɨya na mweeri ya ɨsɨ.”
\p
\v 9 Maa nkatamanya na kwa ʉra murimʉ mʉʉja. Nkʉʉloomba wʉʉmpeere kɨra kɨtáabu kiduudi. Nowo ʉkaansea, “Kɨsʉmʉle, ukirye. Mʉlomwii kʉva kɨrɨ mwerere ja hʉʉkɨ na indii kʉva kɨrɨ ʉsʉʉngʉ.” 
\v 10 Jeyyo, nkatoola kɨra kɨtáabu kiduudi fuma mɨkonwii ya ʉra murimʉ mʉʉja maa nkarya. Mʉlomwii kɨjáa chaamwerere ja hʉʉkɨ, maa kaa, ˆnkamerye, indii kɨkava ʉsʉʉngʉ.
\p
\v 11 Aho, maa nkasewa jei, “Woosaakwa ʉlʉʉse kei ʉláali na mʉtwe kwa nkolo ˆjiri foo, kwa vaantʉ va ndʉʉsɨka ˆjiri foo, kwa ɨsɨ ˆjiri foo na kwa vatemi ˆvarɨ foo.”
\c 11
\s1 Mashahíidi Vavɨrɨ
\p
\v 1 Aho, nkaheewa isaanga ˆrɨrɨ ja dʉʉrɨ yo piimɨra, maa nkasewa, “Inʉka, upiime \w Kaaya Njija|lemma="Kaaya Njija ya Ijʉva"\w* ya Mʉlʉʉngʉ na masabáahʉ. Kei ʉvale vaantʉ ˆvoomwiinamɨra Mʉlʉʉngʉ aho Kaayii Njija. 
\v 2 Maa kaa, karɨ upiime waama wa Kaaya Njija tʉkʉ, sa ʉwo waama vaheewa vaantʉ sɨ ˆvarɨ \w Vayahúudi\w*. Voovo lwaatalwaata varɨ múujii mʉʉja kwa myeeri makumi yanɨ na ɨvɨrɨ (42). 
\v 3 Nɨɨnɨ vaheera ndɨrɨ mashahíidi vaanɨ vavɨrɨ lʉvɨro valʉʉse \w ʉláali na mʉtwe|lemma="Valáali na mʉtwe"\w* kwa sikʉ ijo iyana rɨmwɨ, magana yavɨrɨ na makumi mʉsasatʉ (1,260), kʉnʉ viivɨ́kɨɨre magunía, koonekya ʉsʉʉngʉ.”
\p
\v 4 Avo mashahíidi nɨ ɨra mɨtɨ ɨvɨrɨ ya \w mɨseitúuni\w* na vira vyaángo vivɨrɨ vya vimʉrɨ ˆvyɨɨ́maa mbere ya Ijʉva wa weerʉ yoosi.\x + \xo 11:4 \xo*\xt Laanga Sakaría 4:1-14.\xt*\x* 
\v 5 Mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ saaka varetera marema, ʉʉ́lawaa nɨ mooto ˆwafúmaa malakii yaavo. Jeyyo, noo ˆvyeene arɨ kʉʉlawa ʉra ˆarɨ yera kʉvaretera marema. 
\v 6 Avo mashahíidi vatɨɨte lʉvɨro lo chuunga kurumu mbula ɨdɨɨre vaa mpɨɨndɨ joosi ˆvoolʉʉsa ʉláali na mʉtwe. Baa kei, vatɨɨte lʉvɨro lo valandʉla maaji yave sakami, na kʉʉvaa weerʉ kwa marema ˆyiísimiresimire mpɨɨndɨ yoyoosi ˆvoosaaka.
\p
\v 7 Na ˆvarɨ hʉmʉla toola ʉshahíidi waavo, maka fuma \w ntarii|lemma="Ntare"\w* vakɨɨmɨrɨra ɨrɨ nkoondo, na ɨyo maka vasiinda ɨrɨ na kʉvʉʉlaa ɨrɨ. 
\v 8 Miviimba yaavo chaala ɨrɨ njirii ya múuji ʉra mʉkʉʉlʉ, haantʉ Mweenevyoosi waavo ˆaningʼiniwa \w mʉsaláabii|lemma="Mʉsaláaba"\w* fʉʉrʉ akakwya. Na irina ra fuumbo ra ʉwo múuji noo \w Sodóoma|lemma="Sodóoma na Gomóora"\w* au Mísiri ˆwaséwaa. 
\v 9 Vaantʉ fuma kɨra ndʉʉ, kɨra lʉkolo, kɨra ndʉʉsɨka, na fuma kɨra ɨsɨ, laanga varɨ ɨyo miviimba kwa sikʉ itatʉ na núusu na sɨ varɨ ruma ɨtaahwe tʉkʉ. 
\v 10 Na vaantʉ ˆviíkalaa aha weerwii vyeenda varɨ no vaa siriri. Novo kiiheera veende vilʉngʉlʉngʉ sa avo mashahíidi vavaturikiryáa avo vaantʉ ˆviíkalaa aha weerwii.
\p
\v 11 Maa kaa, sikʉ itatʉ na núusu ˆjikalooke, nkeeho ya nkaasʉ ˆifúmaa kwa Mʉlʉʉngʉ ɨkavɨɨngɨra vara mashahíidi. Aho, vakɨɨma na mawʉlʉ yaavo. Vaantʉ vakakwaatwa nɨ woowa ˆvakavalaange. 
\v 12 Aho, vara mashahíidi vakateera sawúti nkʉʉlʉ fuma kurumwii yoovasea, “Ambuki na kʉnʉ we!” Jeyyo, vakaambʉka na kurumwii na ichu kʉnʉ vavɨ vaavo voovalaanga.
\p
\v 13 Mpɨɨndɨ yɨɨyo, kʉkafʉmɨra kitiíntima kɨkʉʉlʉ, na ɨmwɨ ya ikimi ya múuji ɨkawya. Vaantʉ mayana mufungatɨ (7,000) vakʉʉlawa nɨ ɨkyo kitiíntima. Na vara ˆvachaala vakakwaatwa nɨ woowa maatʉkʉ vii, maa vakamʉbweeyyirya nkongojima Mʉlʉʉngʉ wa kurumwii.
\p
\v 14 Rɨra irema ra vaantʉ ra kavɨrɨ ralóokire. Laanga, irema ra katatʉ rookʉʉja chaangʉ.
\s1 Irimʉ ra Mufungatɨ
\p
\v 15 Aho, \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* wa mufungatɨ ʉkafwɨɨra irimʉ raachwe. Maa, kʉkava na sawúti nkʉʉlʉ kurumwii joosea,
\q1 “\w Ʉtemi|lemma="Ʉtemi wa Mʉlʉʉngʉ"\w* wa weerʉ wavɨ́ɨre wa Ijʉva wiitʉ na wa \w Masía\w* waachwe,
\q2 yeeye kɨɨmɨrɨra arɨ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero.”
\p
\v 16 Aho, vara vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ (24), vara ˆviíkalaa machuumbii yaavo ya kɨtemi mbere ya Mʉlʉʉngʉ, vakalaala ɨsɨ na ɨnda, vakamwiinamɨra Mʉlʉʉngʉ 
\v 17 voosea,
\q1 “Tookʉdʉʉmba ee Ijʉva Mʉlʉʉngʉ Mweenengururu,
\q2 weewe ʉmwaarɨ na ʉjáa ʉmwaarɨ.
\q1 Weewe watoola ngururu jaako nkʉʉlʉ,
\q2 na ʉkaanda kɨɨmɨrɨra.
\q1
\v 18 Ɨsɨ sɨ ˆjikurúmaa jijáa jakalala,
\q2 maa kaa, nkalari yaako yuújire.
\q1 Mpɨɨndɨ yuújire yo mʉlamʉrɨra kɨra mʉʉntʉ ˆaakwya,
\q2 na yo vaheera kʉnáálo vatʉmami vaako valáali na mʉtwe na vaantʉ vaako,
\q1 na vara ˆvarɨnyémyaa irina raako,
\q2 vakʉ́ʉ́lʉ na vadúúdi.
\q1 Kei mpɨɨndɨ yuújire yo vamala vara ˆvasáambʉlaa weerʉ.”
\b
\p
\v 19 Maa re, Kaaya Njija ya Mʉlʉʉngʉ ya kurumwii ɨkayʉʉlwa. Aho, isandúku ra \w mʉháko\w* rɨkoonekana aho Kaayii Njija. Kʉkava na ndávo, kukiririma, kɨdandárɨka, kitiíntima na mbula nkʉlʉnkʉʉlʉ ya mawye.
\c 12
\s1 Mʉʉntʉ Muki na Ramʉʉntaɨra
\p
\v 1 Aho, isháara nkʉʉlʉ ɨkoonekana kurumwii, mʉʉntʉ muki ˆarwíikirwe mwaasʉ, na mweeri ˆʉrɨ ɨsɨ ya majeo yaachwe, kei ˆarɨ na itáaji ra nyényeeri ikimi na ivɨrɨ mweeri ya mʉtwe waachwe. 
\v 2 Ʉwo mʉʉntʉ muki nɨ muruto ajáa na arɨráa sa makata yo kiichʉngʉla mwaana. \fig Mʉʉntʉ muki na ramʉʉntaɨra|alt="The dragon and the woman" src="GT00152.tif" size="col" loc="12:6" copy="Gordon Thompson" ref="12:3-6"\fig*
\p
\v 3 Aho kei, isháara yɨɨngɨ ɨkoonekana kurumwii, kɨɨntʉ ˆkɨrɨ ja ramʉʉntaɨra ikʉʉlʉ ˆrɨrɨ nkʉʉndʉ ˆrɨjáa na mɨtwe mufungatɨ na mpeembe ikimi. Na kɨra mʉtwe ʉjáa watɨɨte itáaji. 
\v 4 Mʉkɨra waachwe ʉjáa wahʉʉnga ivaru rɨmwɨ ra mavaru yatatʉ ya nyényeeri ˆjiri kurumwii na ʉjáa wajifweitɨra na ɨsɨ. Ɨro ramʉʉntaɨra rɨkɨɨma mbere ya ʉwo mʉʉntʉ muki ˆajáa aséngerɨɨre kiichʉngʉla, sa ˆarɨ kiichʉngʉla vii, rɨmerye mwaana. 
\v 5 Ʉwo mʉʉntʉ muki akiichʉngʉla mwaana mʉlʉme. Mwaana ʉwo noo ˆarɨ kɨɨmɨrɨra ɨsɨ joosi ja weerʉ kwa nkome ya chʉʉ́ma. Maa kaa, ʉwo mwaana akatoolwa, maa akatwaalwa fʉʉrʉ kwa Mʉlʉʉngʉ na fʉʉrʉ ichuumbii raachwe ra kɨtemi. 
\v 6 Ʉra mʉʉntʉ muki ne akatɨɨja na ɨsɨ ya ibaláángwii, haantʉ Mʉlʉʉngʉ ˆahiimya neeja sa amʉlaangirirye ʉko kwa sikʉ iyana rɨmwɨ, magana yavɨrɨ na makumi mʉsasatʉ (1,260).
\s1 Nkoondo Kurumwii
\p
\v 7 Haaha ʉko kurumwii kʉkava na nkoondo. Mɨkaéeli mʉkʉ́ʉ́lʉ wa \w mirimʉ miija\w* na mirimʉ yaachwe vakalwa nkoondo na ramʉʉntaɨra na \w mirimʉ yaachwe mɨvɨ|lemma="Mirimʉ Mɨvɨ"\w*. 
\v 8 Maa kaa, ramʉʉntaɨra na mirimʉ yaachwe yakasiindwa na kʉkasoveka nkalo yaachwe na mirimʉ yaachwe ʉko kurumwii. 
\v 9 Maa ɨro ramʉʉntaɨra rɨkafweitwa na ɨsɨ. Ɨro noo rɨra ijoka ra kalɨ ˆrɨséwaa Ikʉ́ʉ́lʉ ra Mirimʉ Mɨvɨ noo kʉsea, \w Irimʉ\w*, rooro noo ˆrɨkóoveraa weerʉ yoosi. Rɨkafweitwa na ɨsɨ na mirimʉ yaachwe ɨkafweitwa hamwɨ noro.
\p
\v 10 Aho, nkateera sawúti nkʉʉlʉ fuma kurumwii yoosea,
\q1 “Haaha ʉlamuriri, ngururu na \w Ʉtemi wa Mʉlʉʉngʉ\w* wiitʉ wuújire,
\q2 na wiimiriri wa \w Masía\w* waachwe.
\q1 Sa ʉra ˆavasítaakyaa vaaniitʉ mbere ya Mʉlʉʉngʉ chɨrɨrɨ chobu,
\q2 afwéitɨrwe na ɨsɨ.
\q1
\v 11 Novo vamusiinda
\q2 kwa sakami ya Mwaana wa Muundi,
\q2 na kwa isáare ra ʉshahíidi waavo.
\q1 Voovo sɨ voona nkaasʉ yaavo nɨ kɨɨntʉ tʉkʉ,
\q2 mpaka kukwya sa kuruma kwaavo.
\q1
\v 12 Sa jeyyo, ee kurumu vaa siriri,
\q2 na nyuunyu ˆmwiíkalaa ʉko vai siriri!
\q1 Maa kaa, nɨ mpolaɨ kwa ɨsɨ na mayɨya,
\q2 sa Ikʉ́ʉ́lʉ ra Mirimʉ Mɨvɨ rakíimire na kwaanyu,
\q1 rakíimire na kwaanyu na nkalari,
\q2 rooro ratáangire mpɨɨndɨ yaachwe nɨ nkufi.”
\p
\v 13 Ɨro ramʉʉntaɨra ˆrɨkoone rafwéitirwe na ɨsɨ, maa rɨkaanda kʉmʉsakaata ʉra mʉʉntʉ muki ˆajáa iichʉ́ngwɨɨre mwaana mʉlʉme. 
\v 14 Maa kaa, ʉra mʉʉntʉ muki akaheewa mbava ja ja mbeu nkʉʉlʉ, sa awʉlʉke na kʉlɨkʉʉlɨ ʉko ɨsɨ ya ibaláángwii kʉʉntʉ ˆiimiriwa neeja sa alaangiririwe neeja na ave kʉlɨ na ɨro ramʉʉntaɨra kwa sikʉ iyana rɨmwɨ, magana yavɨrɨ na makumi mʉsasatʉ (1,260). 
\v 15 Aho, ɨro ramʉʉntaɨra rɨkataɨka maaji ˆyarɨ foo ja lʉʉjɨ ˆlookiika sa yamukumuriirye ʉra mʉʉntʉ muki. 
\v 16 Maa kaa, ɨsɨ ɨkamwaambirirya ʉwo mʉʉntʉ muki, ɨkoonyekera ja mʉlomo, maa ɨkateererya lʉra lʉʉjɨ ˆlwafumáa mʉlomwii wa rɨra ramʉʉntaɨra. 
\v 17 Aho, ɨro ramʉʉntaɨra rɨkamʉkalarɨra ʉra mʉʉntʉ muki maatʉkʉ vii. Rɨkalooka no koolwa nkoondo na vaana vɨɨngɨ vara ˆvachaala va ʉra mʉʉntʉ muki. Ava vaana noo vara voosi ˆvakwaatya ndairiri ja Mʉlʉʉngʉ na ˆvatuuba kʉtoola ʉshahíidi wa kumuruma kwaavo \w Yéesu\w* \w Kirisitʉ\w*. 
\v 18 Maa re ɨro ramʉʉntaɨra rɨkɨɨma mbarɨmbarɨ ya mayɨya.
\c 13
\s1 Maka Ivɨrɨ ja Mayiyii
\p
\v 1 Aho, nkoona maka yoofuma mayiyii. Ɨyo maka ɨjáa yatɨɨte mpeembe ikimi, na mɨtwe mufungatɨ. Kɨra mpeembe ɨjáa yatɨɨte itáaji. Mweeri ya kɨra mʉtwe kʉjáa kwaandɨkwa irina ra \w uhiintiki|lemma="Hɨɨntɨka"\w* kwa Mʉlʉʉngʉ. 
\v 2 Ɨyo maka ˆnɨjáa nɨɨyona ɨjáa yiifwɨ́ɨne sʉvɨ, majeo yaachwe yajáa nɨ ja majeo ya idunkáárya na mʉlomo waachwe ʉjáa nɨ ja mʉlomo wa siimba. Rɨra ramʉʉntaɨra rɨkɨɨheera ɨyo maka ngururu jaachwe, ichuumbi raachwe ra kɨtemi na ngururu jo kɨɨmɨrɨra.
\p
\v 3 Nkoona mʉtwe ʉmwɨ wa ɨyo maka ʉjáa watɨɨte kɨloonda cha inkwya, maa kaa, ʉlo lʉʉma lʉkahola. Vaantʉ voosi va weerʉ vakahwaalala, maa vakiituuba ɨyo maka. 
\v 4 Jeyyo, vakariinamɨra ramʉʉntaɨra sa ˆvyeene rɨjáa rɨɨhɨ́ɨre ɨra maka wiimiriri waachwe. Kei vakiiyinamɨra ɨra maka na vakiiyurya voosea, “Ani ˆarɨ ja ɨhɨ maka? Na nɨ ani ˆarɨ daha kʉlwa noyo?”
\p
\v 5 Ɨra maka ɨkaheewa nkalo ɨlʉʉse masáare yo kiivaa kɨpeembe na yo mʉhɨɨntɨkɨra Mʉlʉʉngʉ. Ɨkaheewa ʉlo lʉvɨro lo kɨɨmɨrɨra kwa myeeri makumi yanɨ na ɨvɨrɨ (42). 
\v 6 Maa ɨkaalʉla mʉlomo waachwe ɨmʉhɨɨntɨkɨre Mʉlʉʉngʉ, na ɨhɨɨntɨkɨre haantʉ Mʉlʉʉngʉ ˆiíkalaa na ˆviíkalaa ʉko kurumwii. 
\v 7 Kei ɨkarekerwa ɨlwe na vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ na ɨkavasiinda. Ɨkaheewa wiimiriri mweeri ya kɨra lʉkolo, kɨra ndʉʉ, kɨra ndʉʉsɨka, na kɨra ɨsɨ. 
\v 8 Na vaantʉ voosi va weerʉ kwiiyinamɨra varɨ, noo kʉsea, kɨra mʉʉntʉ irina raachwe sɨ ˆraandɨkwa kɨtáabwii cha nkaasʉ cha Mwaana wa Muundi keende kʉʉmbwa kwa weerʉ, kɨtáabwii cha Mwaana wa Muundi ʉra ˆasɨɨnjwa. 
\v 9 ˆArɨ na matu, nɨ ateere.
\q1
\v 10 Koonɨ mʉʉntʉ nɨ wo nyahɨrwa nkoondwii,
\q2 nyahɨrwa arɨ asʉmʉlwe.
\q1 Koonɨ mʉʉntʉ nɨ wo kʉʉlawa na nyaasʉka,
\q2 kʉʉlawa arɨ na nyaasʉka.
\p Aho, noo kʉʉntʉ ˆkʉrɨ kuyimirirya na kuruma kwa vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ.
\s1 Maka Fuma Kʉrɨ Weerʉ
\p
\v 11 Aho, nkoona maka yɨɨngɨ ya isaka yookaambʉka na mweeri fuma ɨsɨ. Ɨyo maka ɨjáa yatɨɨte mpeembe ivɨrɨ ˆyiifwɨ́ɨne ja mwaana wa muundi. Noyo ɨkalʉʉsɨka ja ramʉʉntaɨra. 
\v 12 Ɨyo maka ɨkatumia wiimiriri wa ɨra maka ya ncholo kɨpaango chaachwe. Noyo ɨkabweeyya vaantʉ voosi va weerʉ, voosi ˆviíkalaa isii yaachwe viinamɨre ɨra maka ya ncholo, ɨra kɨloonda chaachwe cha imalo ˆchahola. 
\v 13 Noyo ɨkabweeyya isháara nkʉʉlʉ, baa ɨkabweeyya mooto ʉkakiima fuma kurumwii, ʉkʉʉja mweeri ya ɨsɨ mbere ja vaantʉ. 
\v 14 Sa ijo isháara ɨjáa yaheewa ɨndoobweeyya kɨpaango cha ɨra maka ya ncholo, ɨkavakoovera vara ˆviíkalaa kʉrɨ weerʉ. Ɨkavalairirya vabweeyye kɨdabalaíyo kwa nyemi ya ɨra maka ya ncholo, ɨra ˆɨjáa yatamikiwa na nyaasʉka, maa kaa, ɨkahola. 
\v 15 Ɨra maka ya kavɨrɨ ɨkaheewa lʉvɨro lo kiiheera nkeeho ya nkaasʉ kɨra kɨdabalaíyo cha maka ya ncholo, sa kɨlʉʉsɨke na kɨbweeyye vara ˆvasíitire kuchiinamɨra ɨkyo kɨdabalaíyo vʉʉlawe.
\p
\v 16 Ɨkadoomererya kɨra mʉʉntʉ, mʉkʉ́ʉ́lʉ na mudúúdi, musúngaati na mʉkɨva, mʉtʉ́mwa na mʉʉntʉ ˆarɨ húuru atalwe mweeri ya mʉkono waachwe wa kʉlʉme au vipáamii vyaavo. 
\v 17 Kei ɨkalairirya, kusiina mʉʉntʉ yoyoosi wʉla au baa wʉsa kɨɨntʉ tʉkʉ, mpaka ave na ʉlo lʉtalo, noo kʉsea irina ra ɨyo maka au náamba ya irina raachwe. 
\v 18 Aha, noo hasaakwa tooti. Koonɨ ʉmwɨ arɨ na mɨryʉʉngʉ, ɨɨvale ɨyo náamba ya ɨra maka, sa nɨ náamba ya mʉʉntʉ. Náamba yaachwe nɨ magana mʉsasatʉ, makumi mʉsasatʉ na mʉsasatʉ (666).
\c 14
\s1 Mwaana wa Muundi na Vaantʉ 144,000
\p
\v 1 Aho, nkalaanga, maa nkoona Mwaana wa Muundi iímire mweeri ya Lʉʉlʉ lwa Sayúuni, arɨ hamwɨ na vaantʉ mayana igana rɨmwɨ, makumi yanɨ na ine (144,000). Ava noo vara ˆvaandɨkwa irina ra Mwaana wa Muundi, na irina ra Taáta wa Mwaana wa Muundi vipáamii vyaavo. 
\v 2 Kei, nkateera sawúti fuma kurumwii, ˆɨrɨ ja sawúti ya lʉʉjɨ lʉkʉʉlʉ, na ja sawúti ya kɨdandárɨka kɨkʉʉlʉ. Na ɨyo sawúti ˆnɨjáa natéɨɨre nɨ ja vavini voovaa mawuumbi yaavo. 
\v 3 Avo vaantʉ vakɨɨmba lwɨɨ́mbo lufya mbere ya ichuumbi ra kɨtemi, na mbere ya vira viúumbe vine ˆviri mooyo na vara vawosi. Kusiina mʉʉntʉ wɨɨngɨ ˆiikiindya akataangɨra ʉlo lwɨɨ́mbo tʉkʉ. ˆVataangɨra nɨ avo vaantʉ mayana igana rɨmwɨ, makumi yanɨ na ine vii, ˆveene vajáa \w vanunuulwa|lemma="Ununuuli"\w* fuma kʉrɨ weerʉ. 
\v 4 Ava noo vara vaantʉ ˆvasiina \w njeo\w*, sɨ vanaava na njeo na vaantʉ vaki tʉkʉ, sa voovo nɨ vanjalʉ. Ava vamutúubaa Mwaana wa Muundi kokoosi ˆarɨ doma. Voovo vanunuulwa fuma kwa vaantʉ ja \w mpóryo\w* ja ndɨɨwa ja ncholo kwa Mʉlʉʉngʉ na kwa Mwaana wa Muundi. 
\v 5 Mɨlomo yaavo yashaanwa isiina ʉloongo tʉkʉ, na isiina mangʼuulo tʉkʉ.
\s1 Mirimʉ Miija Ɨtatʉ
\p
\v 6 Aho, nkoona \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* wɨɨngɨ woowʉlʉka katɨ na katɨ ya kurumu, ˆʉrɨ na \w Masáare Maaja\w* ya sikʉ ˆjisiina ʉhero, woovavariyʉrɨra vara ˆviíkalaa kʉrɨ weerʉ, vaantʉ fuma kɨra ɨsɨ, kɨra lʉkolo, kɨra ndʉʉsɨka, na fuma kɨra ndʉʉ. 
\v 7 Akalʉʉsa na sawúti nkʉʉlʉ yoosea, “Mʉnyemyi Mʉlʉʉngʉ na mʉmʉbweeyyirye nkongojima, sa mpɨɨndɨ ya ʉlamu yafíkire. Mwiinamiri yeeye ˆmweene ʉʉmba kurumu na ɨsɨ, mayɨya na mpula ja maaji.”
\p
\v 8 Murimʉ mʉʉja wa kavɨrɨ ʉkatʉʉbɨrɨra kʉnʉ woosea, “Wahángalamukire! Wahángalamukire múuji mʉkʉʉlʉ wa \w Babéeli\w*, múuji ʉra ˆwavaheera vaantʉ va ɨsɨ joosi vanywe \w diváai\w* nkarɨ ya ʉhanguti waachwe.”
\p
\v 9 Murimʉ mʉʉja wa katatʉ ʉkatuuba ɨra ɨvɨrɨ, ʉkalʉʉsa kwa sawúti nkʉʉlʉ woosea, “Mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ kiiyinamɨra ɨyo maka na kɨdabalaíyo chaachwe, na yoyoosi ˆarɨ talwa lʉtalo kɨpáamii chaachwe, au mʉkonwii waachwe, 
\v 10 ʉwo ne kʉnywa arɨ diváai nkarɨ ya nkalari ya Mʉlʉʉngʉ. Diváai ɨyo sɨ yasaangiwa na maaji tʉkʉ kati ˆyatengeneshiwáa. Ʉwo mʉʉntʉ turikiriwa arɨ kwa mooto na sálʉfa\f + \fr 14:10 \fr*\fk sálʉfa: \fk*\ft Nɨ kemikáali ˆɨrɨ ja iwye au muchu ˆʉrɨ lubúusi. Sálʉfa yakóreraa mooto ja wa ngʼaanjo na yanyúkaa ja iyɨrɨra. Isáarii ra Mʉlʉʉngʉ sálʉfa yoónekyaa nkalari ya Mʉlʉʉngʉ.\ft*\f* mbere ya mirimʉ miija ˆɨrɨ mpeho na mbere ya Mwaana wa Muundi. 
\v 11 Na muuki wa kuturikiriwa kwaavo tuuba ʉrɨ kuusa kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero. Avo vaantʉ ˆviinamɨra ɨyo maka na kɨdabalaíyo chaachwe, na mʉʉntʉ yoyoosi ˆatalwa lʉtalo lwa irina raachwe, sɨ varɨ kʉva na pwee tʉkʉ chɨrɨrɨ chobu kwa sikʉ joosi.”
\p
\v 12 Sa jeyyo, vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ voosaakwa vayimirirye, avo noo vara vaantʉ ˆvakwáatyaa ndairiri ja Mʉlʉʉngʉ na ˆvamurúmaa \w Yéesu\w*.
\p
\v 13 Aho, nkateera sawúti fuma kurumwii yoosea, “Tala jei! Vatalariwa vara ˆvookwya kwaandɨra haaha kʉnʉ viilʉmanʼya na Yéesu Mweenevyoosi.” \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* woosea, “Kɨkomi hʉmʉlʉka varɨ mʉrɨmo waavo ˆwafafa sa kʉnáálo ja mɨrɨmo yaavo vatuuba jiri.”
\s1 Ʉlamu wa Weerʉ
\p
\v 14 Aho, nkalaanga, maa nkoona ichu reerʉ, na mweeri ya ɨro ichu ajáa amwaarɨ ʉmwɨ ˆarɨ ja \w Mwaana wa Mʉʉntʉ\w*. Yeeye ajáa iivɨ́kɨɨre itáaji ra saháabu mutwii waachwe na ajáa akwáatɨrɨɨre múundu nkarɨ mʉkonwii waachwe. 
\v 15 Murimʉ mʉʉja wɨɨngɨ ʉkafuma \w Kaayii Njija ya Ijʉva|lemma="Kaaya Njija ya Ijʉva"\w*, na kwa sawúti nkʉʉlʉ ʉkamʉsea ʉra ˆajáa iíkyɨɨre mweeri ya ichu, “Toola múundu waande kuchwa sa mpɨɨndɨ jo chwa jafíkire, na viintʉ vyo chwɨɨwa vya weerʉ vyakángɨɨre.” 
\v 16 Maa ʉra ˆajáa iíkyɨɨre mweeri ya ichu, akawʉmɨra múundu yaachwe na kʉrɨ weerʉ, maa viintʉ vyo chwa vya weerʉ vikachwɨɨwa.
\p
\v 17 Aho, murimʉ mʉʉja wɨɨngɨ ʉkafuma Kaayii Njija ya kurumwii, ʉhʉ nowo ʉjáa watɨɨte múundu nkarɨ. 
\v 18 Aho, ʉkafʉmɨra murimʉ mʉʉja wɨɨngɨ fuma masabáahwii. Ʉwo murimʉ noo wɨɨmɨrɨráa mooto, ʉkalʉʉsa na sawúti nkʉʉlʉ, wookʉʉsea ʉra ˆʉrɨ na múundu ˆyahʉʉmba, “Toola múundu yaako ˆyahʉʉmba, ʉkere no jiinga vicháanda vya sabíibu ja weerʉ, sa sabíibu jaachwe haaha javíriirwe.” 
\v 19 Ʉra murimʉ mʉʉja ʉkawʉmɨra múundu yaachwe na kʉrɨ weerʉ yoosi, ʉkakera sabíibu ja weerʉ, maa ʉkajiwʉmɨra na iduundwii ikʉʉlʉ ro mɨnyɨra sabíibu ra nkalari ya Mʉlʉʉngʉ. 
\v 20 Ijo sabíibu jikaminywa aho iduundwii ro mɨnyɨra sabíibu ˆrɨrɨ weerwii ya múuji na sakami fuma aho iduundwii, ʉlɨ́ɨ́hɨ waachwe ɨkafika matwii ya faráasi na ikiika kwa ʉlɨ́ɨ́hɨ wa kilomíita magana yatatʉ (300).
\c 15
\s1 Mirimʉ Miija Mufungatɨ na Marema Mufungatɨ
\p
\v 1 Aho, nkoona isháara yɨɨngɨ nkʉʉlʉ na yo hwaalarya kurumwii, \w mirimʉ miija\w* mufungatɨ ˆɨrɨ na marema mufungatɨ yo hererya. Ayo marema mufungatɨ noo yarɨ kiimanʼya nkalari ya Mʉlʉʉngʉ. 
\v 2 Kei, nkoona kɨɨntʉ ˆkɨrɨ ja mayɨya ya kɨóo, ˆyasaangiwa na mooto. Ivarwii raavo, vajáa viímire vaantʉ ˆviisiinda ɨra maka, kɨdabalaíyo chaachwe na náamba ya irina raachwe. Avo vaantʉ vajáa vakwáatɨrɨɨre mawuumbi ˆmeene vajáa vahɨɨwe nɨ Mʉlʉʉngʉ. 
\v 3 Vɨɨmbáa lwɨɨ́mbo lwa \w Mʉ́sa\w*, mʉtʉmami wa Mʉlʉʉngʉ na lwa Mwaana wa Muundi voosea,
\q1 “Ijʉva Mʉlʉʉngʉ Mweenengururu joosi,
\q2 mɨrɨmo yaako nɨ mɨkʉ́ʉ́lʉ na yahwáalaryaa!
\q1 Njɨra jaako nɨ ja ʉwoloki na ja kɨkomi,
\q2 ee Mʉtemi wa ɨsɨ joosi!
\q1
\v 4 Nɨ ani sɨ ˆarɨ koofa weewe ee Ijʉva?
\q2 Nɨ ani sɨ ˆarɨ rɨbweeyyiirya nkongojima irina raako?
\q1 Weewe weemweene noo Mʉʉja.
\q1 Ɨsɨ joosi ja weerʉ kʉʉja jiri na kwaako,
\q2 noo kwiinamɨra,
\q2 sa mɨrɨmo yaako ya ʉwoloki,
\q2 yiiváriywɨɨre.”
\p
\v 5 Ayo ˆyakalooke, maa nkoona \w Kaaya Njija ya Ijʉva\w* noo kʉsea \w itibu ro kiinamɨra\w* ˆrɨláɨra Mʉlʉʉngʉ nɨ hamwɨ arɨ na vaantʉ, ˆrɨrɨ kurumwii raywɨ́ɨrwe. 
\v 6 Ɨra mirimʉ miija mufungatɨ ˆɨrɨ na marema mufungatɨ, ɨkafuma na weerwii ya Kaaya Njija. Ɨyo mirimʉ miija ɨjáa yiivɨ́kɨɨre ɨngo njerʉ ja \w kɨtáani\w* ya kɨkomi ˆɨlávalavaa, na vipeembii vyaavo ɨjáa yiichúungire mɨkandala ya saháabu. 
\v 7 Aho, ʉmwɨ wa vira viúumbe vine ˆviri mooyo akɨɨheera ɨra mirimʉ miija mufungatɨ, kɨra ʉmwɨ bakúuri ya saháabu ˆɨmémire nkalari ya Mʉlʉʉngʉ ˆarɨ nkaasʉ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero. 
\v 8 Ʉko Kaayii Njija, maa kʉkamema muuki wo koonekya nkongojima ya Mʉlʉʉngʉ na lʉvɨro lwaachwe na kusiina ˆadaha kwɨɨngɨra tʉkʉ, fʉʉrʉ yara marema mufungatɨ ya ɨra mirimʉ miija mufungatɨ yakiimane.
\c 16
\s1 Mabakúuri Mufungatɨ ya Nkalari ya Mʉlʉʉngʉ
\p
\v 1 Aho, nkateera sawúti nkʉʉlʉ fuma \w Kaayii Njija ya Ijʉva|lemma="Kaaya Njija ya Ijʉva"\w* yookɨɨsea ɨra \w mirimʉ miija\w* mufungatɨ, “Tamanyi mukiite ayo mabakúuri mufungatɨ ya nkalari ya Mʉlʉʉngʉ kʉrɨ weerʉ yoosi.” 
\v 2 Murimʉ mʉʉja wa ncholo ʉkadoma noo kiita bakúuri yaachwe mweeri ya ɨsɨ. Aho, kʉkava na masʉʉngʉ ˆyarɨ ʉsʉʉngʉ mʉnʉmʉʉnʉ, yakavakwaata vara voosi ˆvarɨ na lʉtalo lwa ɨra maka, na vara ˆviínamɨraa kɨdabalaíyo chaachwe.
\p
\v 3 Murimʉ mʉʉja wa kavɨrɨ ʉkɨɨta noo kiita bakúuri yaachwe mweeri ya mayɨya. Aho, mayɨya yakava sakami ja sakami ya muviimba wa mʉʉntʉ, viintʉ vyoosi ˆviri mooyo ˆviri mayiyii vikakwya.
\p
\v 4 Murimʉ mʉʉja wa katatʉ ʉkɨɨta noo kiita bakúuri yaachwe mweeri ya maboote ˆyiíkaa maaji, na nchóonkwii ja maaji, maa jikava sakami. 
\v 5 Aho, nkateera murimʉ mʉʉja ˆwɨɨ́mɨrɨraa maaji woosea,
\q1 “Weewe ʉrɨ mʉwoloki kwa ʉhʉ ʉlamu ˆʉtwɨ́ɨre,
\q2 weewe ʉmwaarɨ, ʉjáa ʉmwaarɨ na Mʉʉja.
\q1
\v 6 Voovo viita sakami ya vaantʉ vaako,
\q2 na ya \w valáali na mʉtwe\w* vaako,
\q1 naawe ʉvahɨ́ɨre sakami vanywe,
\q2 ja ˆvyeene vavalwa vɨɨma neeja kʉheewa.”
\p
\v 7 Aho, nkateera masabáahʉ yoosea,
\q1 “Kɨkomi, Ijʉva Mʉlʉʉngʉ Mweenengururu,
\q2 kʉlamʉla kwaako nɨ kwa kɨkomi na kwa ʉwoloki.”
\p
\v 8 Murimʉ mʉʉja wa kanɨ ʉkɨɨta noo kiita bakúuri yaachwe mweeri ya mwaasʉ na mwaasʉ ʉkaheewa ngururu yo lungurirya vaantʉ na mooto. 
\v 9 Vaantʉ vakanweerera nɨ ɨro irʉtɨra ikarɨ, \w vakamʉtʉkɨra|lemma="Tʉkɨra"\w* Mʉlʉʉngʉ Mʉkʉʉlʉ ˆarɨ mweeri ya ayo marema. Kei, sɨ \w vamʉvalandʉkɨra|lemma="Valandʉka"\w* noo mʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ tʉkʉ.
\p
\v 10 Murimʉ mʉʉja wa saano ʉkɨɨta noo kiita bakúuri yaachwe mweeri ya ichuumbi ra kɨtemi ra ɨra maka. Ʉtemi waachwe ʉkakʉnɨkɨrɨrwa nɨ kilwiirya, vaantʉ vakatakuna ndimi jaavo kwa ʉsʉʉngʉ ˆmweene vajáa nowo. 
\v 11 Vakamʉtʉkɨra Mʉlʉʉngʉ wa kurumwii sa ʉsʉʉngʉ mʉkarɨ na masʉʉngʉ yaavo. Maa kaa, voovo sɨ vavalandʉka fuma nteendwii jaavo mbɨ tʉkʉ.
\p
\v 12 Murimʉ mʉʉja wa sasatʉ ʉkɨɨta noo kiita bakúuri yaachwe mweeri ya iboote ikʉʉlʉ ˆriíkaa maaji ra Efuráati. Aho, maaji yaachwe yakʉʉma, sa njɨra ya vatemi fuma ufumo wa mwaasʉ itengeneshiwe. 
\v 13 Aho, nkoona \w mirimʉ mɨvɨ\w* ɨtatʉ ˆyiifwɨ́ɨne vibuula. Noyo ɨjáa yafuma, ʉmwɨ fuma mʉlomwii wa rɨra ramʉʉntaɨra, wɨɨngɨ fuma mʉlomwii wa ɨra maka na wɨɨngɨ mʉlomwii wa ʉra mʉláali na mʉtwe wa ʉloongo. 
\v 14 Ɨyo noo mirimʉ mɨvɨ ˆɨbwéeyyaa isháara. Yooyo noo ɨdómaa na kwa vatemi va weerʉ yoosi, noo koo vajiinga sa vareete nkoondo sikʉ nkʉʉlʉ ya Mʉlʉʉngʉ Mweenengururu.
\p
\v 15 “Laanga! Kʉʉja niise ja mwiívi. Atalariwa ʉra ˆarɨ miiso, ˆaláangiriryaa ɨngo jaachwe neeja sa adɨɨre yeenda na tʉhʉ iláari.”
\p
\v 16 Aho, maa ɨyo mirimʉ mɨvɨ ɨkavajiinga avo vatemi haantʉ ˆhaséwaa na Kɨeburanía “Harimagedóoni.”\f + \fr 16:16 \fr*\fk Harimagedóoni: \fk*\ft Nɨ irina ra haantʉ ifaanaa hakava nɨ njuulwii ja Kariméeli katɨ na katɨ ya ɨsɨ ya Isiraéeli. Irina ɨrɨ, ufumo waachwe nɨ Lʉʉlʉ lwa Magéedo ˆkweene kʉjáa na múuji ˆʉsewáa Magéedo. Kei aha haantʉ noo kʉʉntʉ ˆkʉrɨ kʉva na nkoondo yo kiimikirirya kati ya Kirisitʉ na mayɨɨmbɨ ya vavɨ ˆvarɨ kʉlwa ne nkoondo. Nkoondwii ɨhɨ, Kirisitʉ siinda arɨ vavɨ vaachwe na malwa varɨ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero.\ft*\f*
\p
\v 17 Maa reerʉ, murimʉ mʉʉja wa mufungatɨ ʉkɨɨta noo kiita bakúuri yaachwe na mweeri. Aho, sawúti nkʉʉlʉ ɨkateereka fuma ichuumbii ra kɨtemi Kaayii Njija, yoosea, “Yahʉ́mwɨɨre kʉva!” 
\v 18 Aho, kʉkava na ndávo, kukiririma, nkʉ́va na kitiíntima kɨkʉʉlʉ kʉrɨ ɨsɨ. Ɨkyo kitiíntima sɨ kɨnafʉmɨra ja ɨkyo vii kaa tʉkʉ keende Mʉlʉʉngʉ ˆʉʉmba vaantʉ, kɨjáa chakʉla maatʉkʉ vii. 
\v 19 Múuji mʉkʉʉlʉ wa \w Babéeli\w* ukiigava hatatʉ, na míiji ya ɨsɨ ja weerʉ ɨkahangalamʉka. Múuji mʉkʉʉlʉ wa Babéeli ʉkakʉmbʉkɨrwa mbere ja Mʉlʉʉngʉ, maa Mʉlʉʉngʉ akʉʉdoomererya unywe \w diváai\w* yaachwe ya nkalari nkʉʉlʉ. 
\v 20 Kɨra ɨsɨ ˆyarɨɨngɨrɨrwa nɨ maaji ɨkarɨmɨra, baa njʉʉlʉ sɨ joonekana kei tʉkʉ. 
\v 21 Mawye makʉlʉkʉʉlʉ ya mbula ya uruto ja wa kílo makumi yanɨ (40), yakavawyɨɨra vaantʉ fuma kurumwii. Vaantʉ vakamʉtʉkɨra Mʉlʉʉngʉ sa ɨro irema ra mbula ya mawye, sa irema ɨro rɨjáa ravɨɨha maatʉkʉ vii.
\c 17
\s1 Mʉhéngeeti Mʉkʉʉlʉ na Maka ya Isaka
\p
\v 1 Ʉmwɨ wa ɨra \w mirimʉ miija\w* mufungatɨ ˆmyeene ɨjáa na mabakúuri mufungatɨ, ʉkʉʉja maa ʉkaansea, “Ʉja na kʉnʉ, nɨkoonekye irya ra ʉra mʉhéngeeti mʉkʉʉlʉ, ʉra ˆiíkalaa mweeri ya maaji ˆyarɨ foo. 
\v 2 Ʉwo, vatemi va weerʉ vahanguta ne, na vaantʉ va weerʉ vareeviwa nɨ \w diváai\w* ya ʉhéngeeti waachwe.”
\p
\v 3 Aho, nkava ɨsɨ ya wiimiriri wa \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* na murimʉ mʉʉja ʉkaanongoola fʉʉrʉ ɨsɨ ya ibaláángwii. Ʉko nkoona mʉʉntʉ muki iíkyɨɨre mweeri ya maka ˆɨrɨ nkʉʉndʉ gyaa. Ɨyo maka ɨjáa yaandɨkwa kɨra haantʉ marina yo \w mʉhɨɨntɨkɨra|lemma="Hɨɨntɨka"\w* Mʉlʉʉngʉ, na ɨjáa yatɨɨte mɨtwe mufungatɨ na mpeembe ikimi. 
\v 4 Ʉwo mʉʉntʉ muki, ajáa arwɨɨkwa ɨngo ˆjiri gyaa na ˆjiri nkʉʉndʉ gyaa. Kei ajáa ahaambwa na saháabu, mawye ya iyoombe ikʉʉlʉ na lúulu. Mʉkonwii waachwe ajáa atɨɨte kɨkóombe cha saháabu, ˆcheene kɨjáa chamema viintʉ vya uhiintiki na kosu ja ʉhéngeeti waachwe. 
\v 5 Kɨpáamii chaachwe ajáa aandɨkwa irina ra fuumbo jei: “\sc \+w Babéeli\+w* Mʉkʉ́ʉ́lʉ, íyo wa vahéngeeti na wa uhiintiki wa weerʉ\sc*.” 
\v 6 Aho, nkoona ʉra mʉʉntʉ muki ˆaréevire sakami ya vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ, na sakami ya mashahíidi va \w Yéesu\w*. Naanɨ ˆnkamoone, maa nkahwaalala maatʉkʉ vii.
\p
\v 7 Ʉra murimʉ mʉʉja ʉkaansea, “Sa che woohwaalala? Kukuwyɨɨra ndɨrɨ fuumbo ya ʉhʉ mʉʉntʉ muki, na ya ɨhɨ maka ˆiipákiirye, ɨhɨ ˆɨrɨ na mɨtwe mufungatɨ na mpeembe ikimi. 
\v 8 Ɨhɨ maka ˆwɨɨ́ne, ɨjáa ɨmwaarɨ, haaha isiina tʉkʉ. Yooyo kaambʉka yiise fuma iduundwii ra \w ntarii|lemma="Ntare"\w*, na tamanya ɨrɨ na imalwii raachwe. Vaantʉ ˆviíkalaa aha weerwii vara marina yaavo sɨ ˆyaandɨkwa kɨtáabwii cha nkaasʉ keende weerʉ ˆyaanda, hwaalala varɨ kwɨɨyona ɨyo maka, sa ɨjáa ɨmwaarɨ mpɨɨndɨ jimwi, haaha isiina, na kei kʉva ɨrɨ ɨmwaarɨ.”
\p
\v 9 “Aha, noo hasaakwa mʉryʉʉngʉ na tooti. Ɨra mɨtwe mufungatɨ nɨ njʉʉlʉ mufungatɨ\f + \fr 17:9 \fr*\fk njʉʉlʉ mufungatɨ: \fk*\ft Mpɨɨndɨ ijo, múuji wa Róoma ʉjáa wamányirwe ja múuji wa njʉʉlʉ mufungatɨ.\ft*\f* ˆngʼeene ʉwo mʉʉntʉ muki iíkarɨraa. 
\v 10 Kei ɨyo mɨtwe mufungatɨ nɨ vatemi mufungatɨ. Vasaano vaawya, ʉmwɨ amwaarɨ na wɨɨngɨ akaarɨ kʉʉja. Na ˆarɨ kʉʉja, kwiikala arɨ kwa mpɨɨndɨ kiduudi.
\p
\v 11 Ɨra maka ˆɨjáa ɨmwaarɨ mpɨɨndɨ jimwi na haaha ˆisiina, yooyo nɨ mʉtemi wa naanɨ. Yooyo nɨ ɨmwɨ ya vara mufungatɨ, na yooyo nɨ tamanyirirya yiise na imalwii.
\p
\v 12 Jira mpeembe ikimi ˆwɨɨ́ne nɨ vatemi ikimi, voovo sɨ vanaheewa wiimiriri tʉkʉ, maa kaa, heewa varɨ ʉtemi kwa mpɨɨndɨ ja sáa ɨmwɨ, na hamwɨ na ɨra maka. 
\v 13 Ava voosi vatɨɨte mʉryʉʉngʉ ʉmwɨ, na kwɨɨheera varɨ ɨra maka ngururu jaavo na wiimiriri waavo. 
\v 14 Voovo kʉlwa varɨ nkoondo na Mwaana wa Muundi, na Mwaana wa Muundi vasiinda arɨ. Sa yeeye nɨ Mweeneevyo wa veeneevyo, na Mʉtemi wa vatemi. Yeeye kʉva arɨ hamwɨ na vaantʉ vaachwe ˆvaanɨrɨrwa, voovo vasaawulwi vaachwe na vapooji vaachwe ˆviiláangiwaa.”
\p
\v 15 Kei murimʉ mʉʉja ʉkaansea, “Yara maaji ˆwɨɨ́ne haantʉ ˆiíkalaa ʉra mʉhéngeeti, nɨ mataka ya vaantʉ, nkolo, ɨsɨ na ndʉʉsɨka. 
\v 16 Mpeembe ikimi na ɨra maka ˆwɨɨ́ne, avo mʉsʉʉla varɨ ʉra mʉhéngeeti. Mʉhoka varɨ kɨra kɨɨntʉ ˆarɨ nocho, na mʉcheerya varɨ mʉkɨva na arɨ na tʉhʉ. Kurya varɨ nyama jaachwe, na mʉchɨmɨka varɨ mootwii alʉngʉrɨre vʉʉ na mooto. 
\v 17 Sa Mʉlʉʉngʉ avɨɨka mitimii yaavo kukiimikirirya kɨra ˆcheene alamʉla, ko ruma kwɨɨheera ɨra maka ngururu ja wiimiriri waavo fʉʉrʉ masáare ya Mʉlʉʉngʉ yakiimane. 
\v 18 Ʉra mʉʉntʉ muki ˆʉmwɨɨ́ne, nɨ ʉra múuji mʉkʉʉlʉ ˆwɨɨ́mɨrɨraa vatemi va weerʉ.”
\c 18
\s1 Kʉmalwa kwa Múuji wa Babéeli
\p
\v 1 Ayo ˆyakalooke, maa nkoona \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* wɨɨngɨ wookiima fuma kurumwii. Ʉwo ʉjáa watɨɨte wiimiriri mʉkʉʉlʉ, na weerʉ yoosi ɨkamʉrɨkwa nɨ nkongojima ya kɨweerʉ chaachwe. 
\v 2 Ʉwo murimʉ mʉʉja ʉkatʉla isóso kwa sawúti nkʉʉlʉ woosea,
\q1 “Uwíire, uwíire \w Babéeli\w* Mʉkʉ́ʉ́lʉ!
\q2 Haaha wavɨ́ɨre ihaáma ra marimʉ,
\q1 na kaaya ya kɨra \w murimʉ mʉvɨ|lemma="Mirimʉ mɨvɨ"\w*,
\q2 ihaáma ro kiikala kɨra ndee ˆɨrɨ na \w njeo\w* sɨ ˆɨsáakwaa nɨ vaantʉ.
\q1
\v 3 Sa ɨsɨ joosi ja weerʉ jaanywa,
\q2 \w diváai\w* nkarɨ ya ʉláku wa ʉhéngeeti waachwe.
\q1 Novo vatemi va weerʉ vahanguta ne,
\q2 na vachurúusi va weerʉ,
\q2 viikinkima kwa ngururu ja ʉláku waachwe ˆusiina mɨhaka.”
\p
\v 4 Aho, nkateera sawúti yɨɨngɨ fuma kurumwii yoosea,
\q1 “Isunki kʉrɨ yeeye nyuunyu ˆmʉrɨ vaanɨ,
\q2 sa mʉdɨɨre kʉva hamwɨ ne uvii waachwe,
\q2 kei mʉdɨɨre turya marema yaachwe.
\q1
\v 5 Ʉvɨ waachwe wakíingikire mʉnʉmʉʉnʉ fʉʉrʉ kurumwii,
\q2 na Mʉlʉʉngʉ akʉ́mbʉkɨɨre ʉvɨ waachwe.
\q1
\v 6 Mʉbweeyyiryi ja yeeye ˆvyeene avabweeyya,
\q2 murihi kavɨrɨ kwa yara mavɨ ˆabweeyya.
\q1 Nduvwii yaachwe mʉsaangiriryi ʉkarɨ,
\q2 kavɨrɨ ya kɨra ˆavasaangirirya.
\q1
\v 7 Muturikiryi kwa kipíimo kɨkɨra cha ʉsʉʉngʉ ˆavabweeyyirya,
\q2 kwiipatɨra nkongojima na usúngaati.
\q1 Yeeye iiséaa mutimii waachwe yoosea,
\q2 ‘Nɨɨnɨ ndɨrɨ mʉtemi muki ichuumbii raanɨ.
\q2 Nɨɨnɨ sɨ ndɨrɨ mʉlala tʉkʉ, baa sɨ ndɨrɨ koona makɨva vii kaa tʉkʉ.’
\q1
\v 8 Sa jeyyo, marema yaachwe musiinda yarɨ sikʉ imudu,
\q2 wulalo, makɨva na njala.
\q1 Yeeye rɨɨwa arɨ nɨ mooto,
\q2 sa Ijʉva Mʉlʉʉngʉ ˆamʉhɨ́ɨre irya nɨ Mweenengururu.”
\b
\p
\v 9 Vatemi va weerʉ avo ˆvahanguta no bweeyya ʉláku ne, rɨra varɨ no myaa, mpɨɨndɨ ˆvarɨ koona muuki wa kʉlʉngʉrɨra kwaachwe. 
\v 10 Kɨɨma varɨ kʉlɨ, sa vookoofa kuturikiriwa kwaachwe kʉnʉ voosea,
\q1 “Nɨ mpolaɨ, nɨ mpolaɨ weewe múuji mʉkʉʉlʉ,
\q2 Weewe Babéeli múuji ˆʉrɨ na ngururu.
\q1 Kʉlʉʉsa irya kwaako kuújire kwa sáa ɨmwɨ vii.”
\p
\v 11 Aho, vachurúusi va weerʉ kʉʉrɨrɨra varɨ no myaa, sa kusiina woowʉla viintʉ vyaavo tʉkʉ. 
\v 12 Kusiina ˆarɨ wʉla viintʉ vya saháabu, chʉʉ́ma cha mpía, mawye ya iyoombe ikʉʉlʉ, lúulu, ɨngo ja \w kɨtáani\w* ˆyabooha, ɨngo ˆjiri gyaa, ɨngo ja haríiri, ɨngo ˆjiri nkʉʉndʉ gyaa, mɨtɨ yoosi ˆɨnyʉ́kɨraa, saama ja mpeembe ja njowu, saama ˆjasongolwa ja mɨtɨ ja iyoombe ikʉʉlʉ, sháaba njirʉ, chʉʉ́ma na marʉmáarʉ, 
\v 13 mʉdalasíini, hilíiki, ngʼóóno ˆjinyʉ́kɨraa, manemáane,\f + \fr 18:13 \fr*\fk manemáane: \fk*\ft Nɨ mooda ˆvahákaa mʉvɨrɨ wa mʉʉntʉ de ataahwe. Mooda ʉhʉ ʉjáa nɨ wa iyoombe ikʉʉlʉ.\ft*\f* viintʉ ˆviri na muuki ˆwanyʉkɨra, diváai, makuta ya \w seitúuni|lemma="Mɨseitúuni"\w*, muchu ˆwabooha, ngáano, ngʼoombe, muundi, faráasi, magáari ˆyarútwaa nɨ faráasi, mɨvɨrɨ na mɨtɨma ya vaantʉ tʉkʉ.
\b
\p
\v 14 Vara vachurúusi sea varɨ, “Jira ndɨɨwa joosi ˆngʼeene mʉtɨma waako wajiméreryaa matɨ jalóokire, usúngaati na kʉtaangɨkana kwaako vyalóokire fuma kwaako na sɨ ʉrɨ vipata kei vii kaa tʉkʉ.” 
\v 15 Voovo ˆvawusáa ivi viintʉ de vandoopata usúngaati fuma kwaachwe, kɨɨma varɨ kʉlɨ sa woowa wa uturikiri waachwe, kʉnʉ voorɨra no myaaha, 
\v 16 voosea,
\q1 “Nɨ mpolaɨ, nɨ mpolaɨ, weewe múuji mʉkʉʉlʉ.
\q2 Weewe ˆwiivɨkɨráa ɨngo ja kɨtáani ˆjabooha,
\q2 ˆjiri gyaa na ˆjiri nkʉʉndʉ gyaa,
\q1 ˆwiihaambáa na saháabu,
\q2 mawye ya iyoombe ikʉʉlʉ na lúulu!
\q1
\v 17 Kwa mpɨɨndɨ ya isaa rɨmwɨ vii,
\q2 usúngaati ˆwamema jei, warɨ́mɨɨre.”
\p Kɨra mʉlongooli wa méeli, mʉtʉmami wa méeli, vaantʉ ˆvakéraa njɨra na méeli na vaantʉ voosi ˆvapátaa kʉnáálo kwa njɨra ya mayɨya vakɨɨma kʉlɨ. 
\v 18 ˆVakoone nkungúúla ya muuki wa ʉra mooto ˆwoolungurirya ʉwo múuji, vakarɨra kwa sawúti nkʉʉlʉ voosea, “Atɨ de kwawaahya kʉva na múuji mʉkʉʉlʉ ja ʉhʉ?” 
\v 19 Kiiparɨra varɨ marʉrɨ mitwii yaavo koonekya ʉsʉʉngʉ waavo. Rɨra varɨ no myaa kʉnʉ voosea,
\q1 “Nɨ mpolaɨ, nɨ mpolaɨ kʉrɨ weewe múuji mʉkʉʉlʉ,
\q2 haantʉ vaantʉ voosi ˆvarɨ na méeli mayiyii,
\q2 vasungaata ko tweera usúngaati waako.
\q1 Kwa mpɨɨndɨ ya isaa rɨmwɨ vii wachɨ́hɨɨre ihaáma.”
\q1
\v 20 Ee kurumu, vyeende sa kʉmalwa kwaachwe.
\q2 \w Valáali na mʉtwe\w*, \w vatumwi\w*, na vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ vyeendi,
\q1 sa Mʉlʉʉngʉ amʉhɨ́ɨre irya yeeye,
\q2 sa vira viintʉ ˆavabweeyyirya nyuunyu.
\b
\p
\v 21 Aho, maa murimʉ mʉʉja ˆarɨ na ngururu akiinʉla iwye ikʉʉlʉ ja lwaala, akarɨfweita na mayiyii kʉnʉ yoosea,
\q1 “Jei no ˆvyeene múuji mʉkʉʉlʉ Babéeli ʉrɨ fweitɨrwa,
\q2 aho, sɨ ʉrɨ koonekana tʉkʉ.
\q1
\v 22 Baa sawúti ja vaantʉ ˆvávaa mawuumbi, na ja viimbi,
\q2 vavai ntoroonya na vavai marimʉ,
\q2 sɨ jiri teereka kei kʉrɨ weewe vii kaa tʉkʉ.
\q1 Kɨkomi, sɨ kʉrɨ kʉva na mʉcháani yoyoosi ˆarɨ koonekana kʉrɨ weewe vii kaa tʉkʉ,
\q2 baa sawúti ya lwaala sɨ ɨrɨ teereka kʉrɨ weewe kei vii kaa tʉkʉ.
\q1
\v 23 Kɨweerʉ cha kɨmʉrɨ,
\q2 sɨ kɨrɨ koonekana kʉrɨ weewe kei tʉkʉ,
\q1 baa siriri ja mʉlóoli na mʉlóolwi,
\q2 sɨ jiri teereka kei vii kaa tʉkʉ.
\q1 Sa vachurúusi vaako nɨ vakʉ́ʉ́lʉ vajáa kʉrɨ ɨhɨ weerʉ,
\q2 kwa ʉsavɨ waako ɨsɨ joosi wajikoovera.
\q1
\v 24 Njirii jaachwe ja múuji yoonekana sakami ya valáali na mʉtwe, ya vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ,
\q2 na sakami ya vaantʉ voosi ˆvasɨɨnjwa kʉrɨ weerʉ.”
\c 19
\s1 Siriri Kurumwii
\p
\v 1 Ayo ˆyakalooke, maa nkateera ja sawúti ya iyɨɨmbɨ ra vaantʉ kurumwii yoosea,
\q1 “Adʉʉmbwe Ijʉva!
\q2 Ʉlamuriri, nkongojima na ngururu, nɨ ja Mʉlʉʉngʉ wiitʉ.
\q2
\v 2 Kʉlamʉla kwaachwe,
\q2 nɨ kwa kɨkomi na kwa ʉwoloki.
\q1 Yeeye amʉhɨ́ɨre irya mʉhéngeeti mʉkʉʉlʉ,
\q2 ʉra ˆasaambʉla weerʉ na ʉhéngeeti waachwe.
\q1 Mʉlʉʉngʉ amuríhire,
\q2 sakami ya vatʉmami vaachwe ˆngʼeene iita.”
\p
\v 3 Maa kei vakasea lwa kavɨrɨ,
\q1 “Adʉʉmbwe Mʉlʉʉngʉ!
\q1 Nkungúúla ya muuki wa mooto wo chɨmɨka ʉwo múuji,
\q2 kaambʉka weende na mweeri kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero.”
\b
\p
\v 4 Aho, vara vawosi makumi yavɨrɨ na vanɨ (24), na vira viúumbe vine ˆviri mooyo, vakamwiinamɨra Mʉlʉʉngʉ ˆiíkalaa ichuumbii ra kɨtemi, kʉnʉ voosea,
\q1 “Kɨkomi! Adʉʉmbwe Mʉlʉʉngʉ!”
\p
\v 5 Aho, sawúti ɨkafuma ichuumbii ra kɨtemi yoosea,
\q1 “Muduumbi Mʉlʉʉngʉ wiitʉ,
\q2 nyuunyu vatʉmami vaachwe voosi,
\q2 nyuunyu voosi ˆmʉmʉnyémyaa,
\q2 vadúúdi na vakʉ́ʉ́lʉ.”
\p
\v 6 Kei, nkateera ja sawúti ya iyɨɨmbɨ ra vaantʉ, na ja sawúti ya maaji ˆyarɨ foo yootomoka na ja sawúti ya kɨdandárɨka yoosea,
\q1 “Adʉʉmbwe Ijʉva,
\q2 yeeye Ijʉva Mʉlʉʉngʉ wiitʉ Mweenengururu ɨɨ́mɨrɨraa.
\q1
\v 7 Tuvyeende na tʉvae siriri,
\q2 tʉmʉbweeyyiirye nkongojima,
\q1 sa ngovi ya ilóola ya Mwaana wa Muundi yafíkire,
\q2 na mʉlóolwi waachwe iímire neeja.
\q1
\v 8 Mʉlóolwi ahɨ́ɨwe ɨngo ya \w kɨtáani\w* ˆyabooha,
\q2 ɨngo ˆyalávalavaa na ˆyabooha.”
\m Ɨyo ɨngo ya kɨtáani ˆyabooha, nɨ mɨrɨmo ya ʉwoloki ya vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ.
\p
\v 9 Aho, maa \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* akaansea, “Tala aya masáare, ‘Vatalariwa vara ˆvalaarɨkwa na ngovii ya ilóola ya Mwaana wa Muundi.’” Kei akaansea, “Aya masáare nɨ ya kɨkomi ya Mʉlʉʉngʉ.”
\p
\v 10 Aho, nkalaala ɨsɨ na ɨnda sa niwiinamɨre. Maa kaa, akaansea, “Reka bweeyya jei! Nɨɨnɨ nɨ mʉtʉmami vii ja weewe hamwɨ na vaanaanyu ˆvoónekyaa kɨkomi chaavo ko muruma \w Yéesu\w*. Mwiinamɨre Mʉlʉʉngʉ, sa koonekya kwa Yéesu noo mʉtɨma wa \w ʉláali na mʉtwe|lemma="Valáali na mʉtwe"\w*.”
\s1 Mʉʉntʉ ˆIivérekiirye Faráasi Njerʉ
\p
\v 11 Aho, nkoona kurumu kwahéenjukire, na aho, kʉjáa kwatɨɨte faráasi njerʉ. Mʉʉntʉ ˆajáa iivérekiirye ɨyo faráasi noo “Kiilaangiwa” na “Kɨkomi” asewáa. Yeeye kwa ʉwoloki alámʉlaa na atámanyaa no lwa nkoondo. 
\v 12 Miiso yaachwe nɨ ja lʉlávo lwa mooto yajáa, na mutwii waachwe ajáa atɨɨte matáaji ˆyarɨ foo. Ajáa aandɨkwa irina ˆreene sɨ ramányirwe nɨ mʉʉntʉ yoyoosi, irina ˆrɨmányirwe nɨ yeeye vii. 
\v 13 Ajáa iivɨ́kɨɨre nkáancho ˆjalovekwa sakamii. Irina raachwe ʉwo noo “Isáare ra Mʉlʉʉngʉ.” 
\v 14 Mpuka ja valwi nkoondo fuma kurumwii jamutuubáa, voovo vajáa viivérekiirye faráasi njerʉ. Kei vajáa viivɨkɨra ɨngo njerʉ ja kɨtáani ˆchaboohabooha. 
\v 15 Kufuma mʉlomwii waachwe ɨkafuma nyaasʉka ˆyahuumbahuumba na kwa ɨyo nyaasʉka kanya arɨ ɨsɨ joosi ja weerʉ. Yeeye longoola arɨ ɨsɨ kwa nkome ya chʉʉ́ma na minya arɨ ko lwaata sabíibu iduundwii ra nkalari nkʉʉlʉ ya Mʉlʉʉngʉ Mweenengururu. 
\v 16 Irina raachwe raandɨkwa nkáanchwii yaachwe na raawii raachwe, “\sc Mʉtemi wa vatemi, na Mweeneevyo wa veeneevyo\sc*.”
\p
\v 17 Aho, nkoona murimʉ mʉʉja ʉmwɨ, wiímire mweeri ya mwaasʉ. Ʉkaanɨrɨra kwa sawúti nkʉʉlʉ, yoojisea ndee joosi ˆjoowʉlʉka kurumwii, “Yeendi! Ijiingi hamwɨ sa ngovii nkʉʉlʉ ya Mʉlʉʉngʉ. 
\v 18 Yeendi murye nyama ja mɨvɨrɨ ya vatemi, ja vakʉ́ʉ́lʉ va vakʉ́ʉ́lʉ va valwi nkoondo, vasúngaati, nyama ja faráasi na ja avo ˆviivérekyaa. Yeendi murye nyama ja mɨvɨrɨ ya vaantʉ voosi, ja vatʉ́mwa na vaantʉ ˆvarɨ húuru, vakʉ́ʉ́lʉ na vadúúdi.”
\p
\v 19 Aho, nkoona ɨra maka ya ncholo, vatemi va weerʉ na mpuka ja valwi nkoondo vaavo viijíingire hamwɨ kwiinʉla nkoondo na ʉra ˆiivérekiirye faráasi na valʉkalʉka vaachwe. 
\v 20 Maa kaa, ɨra maka ɨkakwaatwa hamwɨ na ʉra mʉláali na mʉtwe wa ʉloongo, ˆmweene abweeyya isháara mbere yaachwe. Kwa ijo isháara, ajáa avakoovera vara vaantʉ ˆvajáa vahokera lʉtalo lwa ɨyo maka na ˆviinamɨráa kɨdabalaíyo chaachwe. Avo vavɨrɨ vakafweitɨrwa na irivii ra mooto wa sálʉfa.\f + \fr 19:20 \fr*\fk sálʉfa: \fk*\ft Nɨ kemikáali ˆɨrɨ ja iwye au muchu ˆʉrɨ lubúusi. Sálʉfa yakóreraa mooto ja wa ngʼaanjo na yanyúkaa ja iyɨrɨra. Isáarii ra Mʉlʉʉngʉ sálʉfa yoónekyaa nkalari ya Mʉlʉʉngʉ.\ft*\f* 
\v 21 Valwi nkoondo vaavo vajáa vʉʉlawa nɨ nyaasʉka ɨra ˆyafumáa mʉlomwii wa ʉra ˆajáa iivérekiirye faráasi. Ndee joosi jikiikuta nyama ja mɨvɨrɨ yaavo.
\c 20
\s1 Myaaka Iyana Rɨmwɨ
\p
\v 1 Ayo ˆyakalooke, maa nkoona \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* wookiima fuma kurumwii, ʉrɨ na ʉfʉngʉ́wo wa iduundwii ra \w ntare\w* na mʉnyololo mʉkʉʉlʉ mʉkonwii. 
\v 2 Ʉkarɨkwaata rɨra ramʉʉntaɨra, ɨra njoka ya kalɨ noo kʉsea Ikʉ́ʉ́lʉ ra \w Mirimʉ Mɨvɨ\w* au \w Irimʉ\w*, aho, ʉkarichuunga kwa myaaka iyana rɨmwɨ (1,000). 
\v 3 Ʉkarɨfweitɨra na ntarii, ʉkakʉnɨkɨrɨra ntare, maa ʉkavaa mʉtooso sa rɨdɨɨre tuuba koovera ɨsɨ, fʉʉrʉ myaaka iyana rɨmwɨ ˆikiimane. Myaaka ɨyo ˆɨrɨ kiimana, chʉngʉrɨrwa rɨrɨ kwa mpɨɨndɨ kiduudi.
\p
\v 4 Aho, nkoona machuumbi ya kɨtemi, na vaantʉ ˆvajáa vayiíkarɨɨre vajáa vaheewa wiimiriri wo lamʉrɨra. Kei nkoona mɨtɨma ya vara ˆvadʉmʉlwa mɨtwe sa ʉshahíidi waavo kwa \w Yéesu\w* na kwa isáare ra Mʉlʉʉngʉ. Ava nɨ vara sɨ ˆviinamɨra ɨra maka, baa na kɨdabalaíyo chaachwe na baa sɨ vatalwa lʉra lʉtalo lwaachwe vipáamii vyaavo baa na mɨkonwii yaavo tʉkʉ. Ava vafʉfʉlwa na vɨɨmɨrɨra hamwɨ na \w Kirisitʉ\w* kwa myaaka iyana rɨmwɨ.
\p
\v 5 Avo vɨɨngɨ ˆvajáa vaakwya vachaala sɨ vafʉfʉlwa tʉkʉ, fʉʉrʉ ɨra myaaka iyana rɨmwɨ ɨkakiimana. 
\v 6 Ʉkʉ noo kʉfʉfʉlwa kwa ncholo. Vatalariwa vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ, ˆvarɨ na nkalo ufufúukwii wa ncholo. Inkwya ya kavɨrɨ isiina ngururu kʉrɨ voovo tʉkʉ. Voovo kʉva varɨ veeneɨsɨ va Mʉlʉʉngʉ na va Kirisitʉ, novo kɨɨmɨrɨra varɨ hamwɨ na Kirisitʉ kwa ɨyo myaaka iyana rɨmwɨ.
\s1 Ʉhero wa Irimʉ
\m
\v 7 Ɨyo myaaka iyana rɨmwɨ (1,000) ˆɨrɨ kiimana, Irimʉ chʉngʉrɨrwa rɨrɨ fuma mʉnyololwii waachwe. 
\v 8 Noro fuma rɨrɨ sa rɨkoovere ɨsɨ ja vaantʉ fuma mavaru yanɨ ya weerʉ. Iji nkolo noo ˆjiséwaa Góogu na Magóogu, jiingwa jiri sa jilwe nkoondo. Nojo kʉva jiri foo ja isaáre ˆrɨrɨ mbarɨmbarɨ ya mayɨya. 
\v 9 Novo vakakerya weerʉ yoosi, maa vakɨɨmɨrɨra nkambi ya vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ, ɨyo nkambi noo múuji Mʉlʉʉngʉ ˆaweenda. Maa kaa, mooto ʉkafuma kurumwii, maa ʉkavangʼenya.
\p
\v 10 Ikʉ́ʉ́lʉ ra Mirimʉ Mɨvɨ rɨra ˆrakooveráa, rɨkafweitɨrwa irivii ˆrakóreraa mooto na sálʉfa,\f + \fr 20:10 \fr*\fk sálʉfa: \fk*\ft Nɨ kemikáali ˆɨrɨ ja iwye au muchu ˆʉrɨ lubúusi. Sálʉfa yakóreraa mooto ja wa ngʼaanjo na yanyúkaa ja iyɨrɨra. Isáarii ra Mʉlʉʉngʉ sálʉfa yoónekyaa nkalari ya Mʉlʉʉngʉ.\ft*\f* kʉʉntʉ ɨyo maka na ʉra mʉláali na mʉtwe wa ʉloongo ˆafweitɨrwa. Ʉko turikiriwa varɨ chobu chɨrɨrɨ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero.
\s1 Vara ˆVaakwya Voolamʉrɨrwa
\p
\v 11 Aho, nkoona ichuumbi ikʉʉlʉ ra kɨtemi na ʉra ˆajáa iíkarɨɨre ɨro ichuumbii. Weerʉ na kurumu vikarɨmɨra miiswii yaachwe, na haantʉ haavo sɨ hooneka kei tʉkʉ. 
\v 12 Kei nkavoona vaantʉ ˆvaakwya, vakʉ́ʉ́lʉ kwa vadúúdi viímire mbere ya ichuumbii ra kɨtemi, maa vitáabu vikafotololwa. Kɨtáabu chɨɨngɨ kɨkafotololwa, ɨkyo noo kɨtáabu cha nkaasʉ. Avo vaantʉ ˆvaakwya vakalamʉrɨrwa kwa yara ˆmeene vajáa vabweeyya, noo kʉsea, yara ˆyajáa yaandɨkwa aho vitáabwii. 
\v 13 Mayɨya yakavafumya vaantʉ ˆvaakwya ˆvajáa isii yaachwe. Inkwya na Ntare nojo jikatoola vaantʉ vaachwe ˆvaakwya. Vakalamʉrɨrwa kɨra mʉʉntʉ kwa masáare yaachwe. 
\v 14 Ayo ˆyakalooke, Inkwya na Ntare vikafweitɨrwa irivii ra mooto. Ɨrɨ iriva ra mooto noo inkwya ya kavɨrɨ. 
\v 15 Na mʉʉntʉ yoyoosi irina raachwe sɨ ˆroonekana aho kɨtáabwii cha nkaasʉ, afweitɨrwa aho irivii ra mooto.
\c 21
\s1 Kurumu Kufya na Weerʉ Ifya
\p
\v 1 Aho, nkoona kurumu kufya na weerʉ ifya. Sa kurumu kwa ncholo na weerʉ ya ncholo vijáa vyarɨmɨra, baa mayɨya yajáa yasiina tʉkʉ. 
\v 2 Nkoona Yerusaléemu ifya, múuji mʉʉja wookiima fuma kwa Mʉlʉʉngʉ kurumwii. Ʉjáa wiímiiwe neeja ja mʉʉntʉ muki ˆaháambirwe sikʉ ya ngovi ya ilóola, yootamanya noo lʉmana na mʉlʉme. 
\v 3 Nkateera sawúti nkʉʉlʉ fuma ichuumbii ra kɨtemi kurumwii yoosea, “Laanga! Haaha Mʉlʉʉngʉ kiikala arɨ hamwɨ na vaantʉ. Yeeye kiikala arɨ na vaantʉ, novo kʉva varɨ vaantʉ vaachwe, na yeeye Mʉlʉʉngʉ mweeneevyo kʉva arɨ Mʉlʉʉngʉ waavo. 
\v 4 Yeeye vahonola eende miísoori yoosi miiswii yaavo. Inkwya sɨ ɨrɨ kʉva kei tʉkʉ, baa kʉrɨra noo myaaha tʉkʉ, baa kʉrɨra tʉkʉ, baa ʉsʉʉngʉ tʉkʉ. Sa masáare yara ya ncholo yahʉ́mwɨɨre looka.”
\p
\v 5 Aho, ʉra ˆajáa iíkyɨɨre ichuumbii ra kɨtemi akasea, “Laanga, noobweeyya yoosi yave mafya.” Kei akasea, “Andɨka aya masáare, nɨ yo kiilaangiwa na ya kɨkomi.” 
\v 6 Akaansea, “Yakíimɨɨne! Nɨɨnɨ nɨ \w Álʉfa na Oméega\w*, Ncholo na Ʉhero.\x + \xo 21:6 \xo*\xt Laanga Wiivariyuli 1:8.\xt*\x* Nɨɨnɨ mʉheera ndɨrɨ bweete maaji fuma nchóonkwii ya maajii ya nkaasʉ ʉra ˆarɨ na nyóota. 
\v 7 ˆArɨ yasiinda, hokera arɨ aya yoosi, naanɨ kʉva ndɨrɨ Mʉlʉʉngʉ waachwe na yeeye kʉva arɨ mwaana waanɨ.”
\p
\v 8 Maa kaa, vara ˆvoofa, vara sɨ ˆvarúmaa, ˆvarɨ na kosu, vʉʉlai, vahanguti, vasavɨ, vara ˆviínamɨraa vidabalaíyo na valoongo voosi, haantʉ haavo nɨ irivii ˆrakóreraa mooto na sálʉfa.\f + \fr 21:8 \fr*\fk sálʉfa: \fk*\ft Nɨ kemikáali ˆɨrɨ ja iwye au muchu ˆʉrɨ lubúusi. Sálʉfa yakóreraa mooto ja wa ngʼaanjo na yanyúkaa ja iyɨrɨra. Isáarii ra Mʉlʉʉngʉ sálʉfa yoónekyaa nkalari ya Mʉlʉʉngʉ.\ft*\f* Ɨhɨ noo inkwya ya kavɨrɨ.
\s1 Yerusaléemu Ifya
\p
\v 9 Aho, ʉmwɨ wa ɨra \w mirimʉ miija\w* mufungatɨ, ˆmyeene ɨjáa na yara mabakúuri mufungatɨ ya marema ya ʉhero, ʉkʉʉja, maa ʉkaansea, “Yeenda na kʉnʉ, nɨɨnɨ kʉkoonekya ndɨrɨ ʉra mʉlóolwi, muki wa Mwaana wa Muundi.” 
\v 10 Aho, nkava ɨsɨ ya wiimiriri wa \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* na murimʉ mʉʉja ʉkaanongoola fʉʉrʉ lʉʉlʉ lʉkʉʉlʉ na lʉlɨɨhɨlɨɨhɨ. Aho, akanyoonekya múuji mʉʉja Yerusaléemu, wookiima fuma kurumwii kwa Mʉlʉʉngʉ. 
\v 11 Ʉwo múuji walavalaváa kwa nkongojima ya Mʉlʉʉngʉ, na kɨweerʉ chaachwe kɨjáa nɨ ja cha iwye ra iyoombe ikʉʉlʉ ˆraséwaa yásipi\f + \fr 21:11 \fr*\fk yásipi: \fk*\ft Nɨ iwye ra iyoombe ikʉʉlʉ, ˆravíjaa ˆrɨrɨ kwani.\ft*\f* ˆralávalavaa ja kɨóo. 
\v 12 Ʉwo múuji ʉjáa watɨɨte lʉkaande lʉkʉʉlʉ na lʉlɨɨhɨ ˆlweene lʉjáa na mɨryaango ikimi na ɨvɨrɨ. Ɨyo mɨryaango ikimi na ɨvɨrɨ yalaangiririwáa nɨ mirimʉ miija ikimi na ɨvɨrɨ. Mweeri ya kɨra mʉryaango kʉjáa kwaandɨkwa irina rɨmwɨ ra marina ikimi na yavɨrɨ ya nkolo ja \w Isiraéeli|lemma="Viisiraéeli"\w*. 
\v 13 Kʉjáa kwatɨɨte mɨryaango ɨtatʉ ivaru ra itʉʉmba, mɨryaango ɨtatʉ ivaru ra ʉtʉ́rʉko, mɨryaango ɨtatʉ ivaru ra saame na mɨryaango ɨtatʉ ivaru ra ʉsweero. 
\v 14 Lʉkaande lwa ʉwo múuji lʉjáa lwatɨɨte myaariryo ikimi na ɨvɨrɨ, na kɨra mwaariryo ʉjáa watɨɨte irina rɨmwɨ ra marina ikimi na yavɨrɨ ya \w vatumwi\w* va Mwaana wa Muundi.
\p
\v 15 Murimʉ mʉʉja ʉra ˆwalʉʉsɨkáa na nɨɨnɨ ʉjáa watɨɨte nkome ya kipíimo ya saháabu, upiime ʉwo múuji, mɨryaango yaachwe na lʉkaande lwaachwe. 
\v 16 Ʉwo múuji mavaru yoosi yanɨ nɨ hamwɨ yajáa. Murimʉ mʉʉja ʉkapiima ʉra múuji na ɨra nkome ya saháabu. Ʉlɨ́ɨ́hɨ waachwe ʉkashaana nɨ maíli iyana rɨmwɨ na magana yanɨ (1,400), ʉlɨ́ɨ́hɨ waachwe mavaru yoosi na kʉdoma na mweeri nɨ hamwɨ ʉjáa. 
\v 17 Murimʉ mʉʉja ʉkapiima lʉkaande, lʉkaande lʉjáa lwatɨɨte uyinuyinu, mɨkono fʉʉrʉ kɨkókooli, igana rɨmwɨ na makumi yanɨ na ɨne (144) kwa kipíimo cha vaantʉ ˆcheene ʉra murimʉ mʉʉja wapiimɨráa.
\p
\v 18 Ʉlo lʉkaande lʉjáa lwajeengwa na mawye ya iyoombe ikʉʉlʉ ˆyaséwaa yásipi, na múuji mweeneevyo ʉjáa wajeengwa na saháabu ˆyabooha, ˆɨlávalavaa ja kɨóo. 
\v 19 Myaariryo ya lʉkaande lwa ʉwo múuji, ɨjáa yahaambwa na mawye ˆyiísimiresimire ya iyoombe ikʉʉlʉ. Mwaariryo wa ncholo, nɨ wa iwye ra yásipi ʉjáa, wa kavɨrɨ wa iwye ra samawáati, wa katatʉ iwye ra kalikedóoni, wa kanɨ iwye ra sumaríidi, 
\v 20 wa saano iwye ra saridoníiki, wa sasatʉ iwye ra akíiki, wa mufungatɨ iwye ra kirisolíito, wa naanɨ iwye ra sabarajáadi, wa keenda iwye ra tópasi, wa ikimi iwye ra kirisopiráaso, wa ikimi na ɨmwɨ iwye ra hiyakíinto, na wa ikimi na ivɨrɨ iwye ra amasísti.\f + \fr 21:19-20 \fr*\fk Mwaariryo wa ncholo: \fk*\ft Mwaariryo ʉhʉ ʉjáa wajeengwa kwa yásipi, noo kʉsea iwye ˆrɨrɨ kwani, samawáati nɨ iwye ˆrɨrɨ ja kurumu, kalikedóoni nɨ iwye ˆrɨrɨ maruunde, sumaríidi nɨ iwye ˆrɨrɨ kwani, sadoniiki nɨ iwye ˆrɨrɨ na ráangi ˆjiísimiresimire, akíiki nɨ iwye ˆrɨrɨ nkʉʉndʉ, kirisolíito nɨ iwye ˆrɨrɨ lubúusi, sabarajádi nɨ iwye ˆrɨrɨ na ráangi kati ya kurumu na kwani, tópasi nɨ iwye ˆrɨrɨ lubúusi, kirisopiráaso nɨ iwye ˆrɨrɨ kwani, hiyakíinto nɨ iwye ˆrɨrɨ ja kurumu, amasísti nɨ iwye ˆrɨrɨ ja sambaráau. \ft*\f*
\p
\v 21 Ɨyo mɨryaango ikimi na ɨvɨrɨ, nɨ lúulu ikimi na ivɨrɨ jijáa, na kɨra mʉryaango ʉjáa watengeneshiwa na lúulu vii. Na njɨra ya múuji ɨjáa yatengeneshiwa na saháabu ˆyabooha ˆyalávalavaa ja kɨóo.
\p
\v 22 Nɨɨnɨ sɨ noona \w Kaaya Njija ya Ijʉva\w* aho múuji tʉkʉ, sa Ijʉva Mʉlʉʉngʉ Mweenengururu na Mwaana wa Muundi noo Kaaya Njija yaachwe. 
\v 23 Ʉwo múuji sɨ mpaka ʉmʉrɨkɨrwe nɨ kɨweerʉ cha mwaasʉ au baa cha mweeri tʉkʉ, sa nkongojima ya Mʉlʉʉngʉ noo ˆɨmʉrɨ́kaa, na kɨmʉrɨ chaachwe nɨ Mwaana wa Muundi. 
\v 24 Vaantʉ va ɨsɨ joosi yeenda veende kʉnʉ voomʉrɨkɨrwa nɨ kɨweerʉ chaachwe, na vatemi va weerʉ reeta varɨ usúngaati waavo na aho. 
\v 25 Mɨryaango yaachwe sɨ ɨrɨ chuungwa vii kaa tʉkʉ mpɨɨndɨ joosi, sa ʉko sɨ kʉrɨ kʉva na uchikʉ tʉkʉ. 
\v 26 Vaantʉ va ɨsɨ joosi, reeta varɨ usúngaati na nyemi kʉrɨ ʉwo múuji. 
\v 27 Aho múujii, kusiina kɨɨntʉ chochoosi ˆkɨrɨ na \w njeo\w* ˆkɨrɨ kɨɨngɨra vii kaa tʉkʉ, baa mʉʉntʉ yoyoosi ˆabweeyya masáare ya soni na ya ʉloongo sɨ arɨ kɨɨngɨra tʉkʉ. Maa kaa, vara ˆvarɨ kɨɨngɨra nɨ vara marina yaavo ˆyaandɨkwa kɨtáabwii cha nkaasʉ cha Mwaana wa Muundi.
\c 22
\s1 Iboote ra Maaji ya Nkaasʉ
\p
\v 1 Aho, \w murimʉ mʉʉja|lemma="Mirimʉ miija"\w* ʉkanyoonekya iboote ra maaji ya nkaasʉ ˆyeera ja kɨóo. Ɨro iboote riikáa fuma ichuumbii ra kɨtemi ra Mʉlʉʉngʉ na Mwaana wa Muundi, 
\v 2 na ratweeráa na katɨ na katɨ ya njɨra nkʉʉlʉ ya múuji. Na kɨra mbarɨmbarɨ ya ɨro iboote kʉjáa kwatɨɨte mʉtɨ wa nkaasʉ. Ʉwo mʉtɨ wa nkaasʉ watʉ́ʉngaa ndɨɨwa ikimi na ivɨrɨ kwa mwaaka. Kɨra mweeri watʉ́ʉngaa kamudu. Masaambɨ ya ʉwo mʉtɨ nɨ mooda wo horya ɨsɨ joosi ja weerʉ.
\p
\v 3 Aho múujii, sɨ kʉrɨ kʉva na kɨɨntʉ chochoosi ˆchajumwa nɨ Mʉlʉʉngʉ tʉkʉ. Ichuumbi ra kɨtemi ra Mʉlʉʉngʉ na Mwaana wa Muundi veera rɨrɨ aho, na vatʉmami vaachwe mwiinamɨra veende. 
\v 4 Novo moona veende kisho chaachwe, na irina raachwe kaandɨkwa rɨrɨ vipáamii vyaavo. 
\v 5 Sɨ kʉrɨ kʉva na uchikʉ kei tʉkʉ, baa sɨ varɨ saaka kɨmʉrɨ au kɨweerʉ cha mwaasʉ tʉkʉ, sa Ijʉva Mʉlʉʉngʉ kʉva arɨ kɨmʉrɨ chaavo, novo kɨɨmɨrɨra varɨ kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero. 
\v 6 Aho, murimʉ mʉʉja ʉkaansea, “Aya masáare nɨ yo kiilaangiwa na ya kɨkomi. Ijʉva Mʉlʉʉngʉ uutúmire murimʉ waachwe mʉʉja ʉvoonekye vatʉmami vaachwe yara kɨkomi ˆyarɨ fʉmɨra kasisi ˆkookʉʉja. Yeeye alóngoolaa mɨtɨma ya \w valáali na mʉtwe\w*.”
\s1 Yéesu Mweenevyoosi Yookʉʉja
\p
\v 7 “Laanga, kʉʉja niise chaangʉ! Atalariwa ʉra ˆakwaatiirye masáare ya ʉláali na mʉtwe wa kɨtáabu ɨkɨ.”
\p
\v 8 Nɨɨnɨ Yooháani nayoona na nayateera aya yoosi. ˆNkayoone no yateera, nkawya na ɨsɨ na ɨnda majewii ya ʉra murimʉ mʉʉja ˆwaanyónekiirye ayo, sa nuuyiinamɨre. 
\v 9 Maa kaa, ʉkaansea, “Bweeyya jeyyo tʉkʉ! Nɨɨnɨ nɨ mʉtʉmami vii ja weewe na vandʉʉ vaako valáali na mʉtwe, na vara voosi ˆvayakwaatya masáare ya kɨtáabu ɨkɨ. Mwiinamɨre Mʉlʉʉngʉ vii.”
\p
\v 10 Kei ʉkaansea, “Karɨ ʉyavae mʉtooso masáare aya ya ʉláali na mʉtwe ˆyarɨ aha kɨtáabwii ja kɨɨntʉ cha kimbiso tʉkʉ, sa mpɨɨndɨ yo kiimana aya masáare, yaséngerɨɨre. 
\v 11 Mʉʉntʉ mʉvɨ nɨ atuube bweeyya ʉvɨ, na mʉʉntʉ ˆarɨ na \w njeo\w* nɨ atuube kʉva na njeo. Mʉʉntʉ mʉwoloki nɨ atuube kʉva mʉwoloki, na mʉʉntʉ ˆarɨ mʉʉja mbere ya Mʉlʉʉngʉ, atuube kʉva mʉʉja.”
\p
\v 12 “Teera, nɨɨnɨ \w Yéesu\w* kʉʉja niise chaangʉ. Kʉʉja ndɨrɨ na kʉnáálo yo mʉheera kɨra mʉʉntʉ ja ˆvyeene atʉmama. 
\v 13 Nɨɨnɨ nɨ \w Álʉfa na Oméega\w*, Wa Ncholo na Wa Ʉhero, kei Ncholo na Ʉhero.”\x + \xo 22:13 \xo*\xt Laanga Wiivariyuli 1:8.\xt*\x*
\p
\v 14 Vatalariwa vara ˆvafúlaa ɨngo jaavo,\x + \xo 22:14 \xo*\xt Laanga Wiivariyuli 7:14.\xt*\x* sa varekerwe vɨɨngɨre na mɨryaangwii ya ʉwo múuji na varye ndɨɨwa ja mʉtɨ wa nkaasʉ. 
\v 15 Ʉko weerwii jimwaarɨ kúri, vasavɨ, vahanguti, vʉʉlai, ˆviínamɨraa vidabalaíyo, na voosi ˆveenda lʉʉsa ʉloongo. 
\v 16 “Nɨɨnɨ Yéesu namʉtʉma murimʉ waanɨ mʉʉja oonekya kɨkomi cha masáare yoosi ayo kwa mpuka ja vaantʉ ˆvaanduma. Nɨɨnɨ noo Ichina na wa mbyaala ya mʉtemi \w Daúdi\w*, ɨra ntoondo ˆɨfálaa namʉtóondo.”
\p
\v 17 \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* na mʉlóolwi wa Mwaana wa Muundi voosea, “Yeenda!” Na ʉra ˆyooteera aya asee “Yeenda!” Ʉra ˆakálukirwe nɨ ʉʉje, na ʉra ˆyoosaaka maaji ya nkaasʉ nɨ asʉmʉle bweete.
\s1 Masáare Yo Kiimikirirya
\p
\v 18 Nɨ kʉmʉlʉma niise kutu kɨra mʉʉntʉ ˆyooteera masáare ya ʉláali na mʉtwe ya kɨtáabu ɨkɨ. Mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ koongererya chochoosi, Mʉlʉʉngʉ moongererya arɨ marema ˆmeene yaandɨkwa aha kɨtáabwii. 
\v 19 Mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ keehya masáare yamwɨ fuma kɨtáabwii ɨkɨ cha ʉláali na mʉtwe, Mʉlʉʉngʉ keehya arɨ haantʉ haachwe ˆavɨɨkɨrwa kʉra mutii wa nkaasʉ, na haantʉ haachwe ha ʉra múuji mʉʉja, ivi vyoosi masáare yaavo ˆyaandɨkwa aha kɨtáabwii.
\p
\v 20 Yeeye ˆyookoonekya kɨkomi cha aya masáare yoosea, “Kɨkomi, kʉʉja niise chaangʉ!” Vive jeyyo! Ee Yéesu Mweenevyoosi yeenda!
\p
\v 21 Nduwo ya Yéesu Mweenevyoosi ɨve na nyuunyu voosi. Kɨkomi.