\id PHP - Rangi Translation Project \ide UTF-8 \h Vafilíipi \toc2 Vafilíipi \toc1 Barʉ́wa ya Paúli kwa Vafilíipi \mt2 Barʉ́wa ya Paúli kwa \mt1 Vafilíipi \imt Mʉlongooryo \ip Barʉ́wa kwa Vafilíipi yaandɨkwa nɨ mutumwi Paúli. Viintʉ ˆvyoónekanaa, Paúli aandɨka barʉ́wa ɨhɨ kati ya myaaka ya 60-62 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa. Aandɨka barʉ́wa ɨhɨ, hamwɨ na barʉ́wa ya Vaeféeso na Vakolosáai mpɨɨndɨ ˆajáa mʉnyololwii ʉko múujii wa Róoma (\xt Vafilíipi 1:13-14\xt*). Paúli aandɨka barʉ́wa ɨhɨ kwa vaantʉ ˆvamuruma Yéesu va múuji wa Filíipi (\xt 1:1\xt*). Vafilíipi vajáa voonekya kweenda kʉkʉʉlʉ kwa Paúli ko mʉtwaarɨra nyambirirya ya viintʉ ˆasaakáa (\xt 4:10-19\xt*). \ip Paúli aandɨka barʉ́wa ɨhɨ, sa avadʉʉmbe Vafilíipi sa nyambirirya yaavo. Kei asaakáa avawyɨɨre ˆvyeene aaryáa Masáare Maaja kʉra mʉnyololwii (\xt 1:12-18\xt*) baa koofa kʉʉlawa tʉkʉ (\xt 1:20-24\xt*). Barúwii ɨhɨ, Paúli avaheera mɨtɨma Vafilíipi vandookikiimya na ɨsɨ ja Yéesu (\xt 2:1-12\xt*). Avakalaamya karɨ vatuube ukiindya wa Vayahúudi ˆmweene wiiláangyaa kʉtwaalwa na kɨbawii tʉkʉ, kɨrɨ vyo mwiinamɨra Mʉlʉʉngʉ kɨmʉtɨma (\xt 3:2-3\xt*). Ukiindya ʉhʉ, nɨ mʉvɨ kwa mʉsaláaba wa Yéesu (\xt 3:17-21\xt*). \ip Paúli avaheera mʉtɨma Vafilíipi vave na cheerʉ, noo kʉsea, vandoomʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ sikʉ joosi. Na kwa kɨra kɨɨntʉ, kɨrɨ vyo kiiturikirya, vandoomʉloomba Mʉlʉʉngʉ, kʉnʉ voomʉdʉʉmba (\xt 4:4-6\xt*). \iot ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ Chagavwa \io1 Paúli yoomʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ na yoovaloombera Vafilíipi \ior 1:1-11\ior* \io1 Paúli na uturikiri waachwe ʉko Róoma \ior 1:12-26\ior* \io1 Mwiikalo wa mʉʉntʉ ˆakʉndɨkaniwa na Kirisitʉ \ior 1:27–2:18\ior* \io1 Timotéeo na Epafuradíito vootʉmwa na ʉko Filíipi \ior 2:19-30\ior* \io1 Ʉwoloki wa kɨkomi na ʉkwaata \ior 3:1-21\ior* \io1 Kʉmʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ na kʉvaheera mʉtɨma vara ˆvamuruma Yéesu \ior 4:1-23\ior* \c 1 \s1 Lʉmbɨ \p \v 1 Barʉ́wa ɨhɨ yafúmire kʉrɨ nɨɨnɨ Paúli na Timotéeo, vatʉmami va \w Kirisitʉ\w* \w Yéesu\w*. Toovaandɨkɨra nyuunyu vaantʉ va Mʉlʉʉngʉ ˆmwakʉndɨkaniwa na Kirisitʉ Yéesu, ˆmwiíkalaa múujii wa Filíipi baa na viimiriri vaanyu na vaambiriryi vaanyu. \p \v 2 Nduwo na mwiikalo mʉʉja fuma kwa Mʉlʉʉngʉ Taáta wiitʉ na kwa Mweenevyoosi wiitʉ, Yéesu Kirisitʉ, jive na nyuunyu. \s1 Paúli Yoovaloombera Vafilíipi \p \v 3 Noomʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ waanɨ kɨra mpɨɨndɨ ˆndɨrɨ vakʉmbʉkɨra nyuunyu. \v 4 Kɨra siikʉ namʉlóombaa Mʉlʉʉngʉ ndɨrɨ na cheerʉ sa nyuunyu voosi, \v 5 sa nyuunyu mwaava vaambiriryi vaanɨ vo kaarya \w Masáare Maaja\w* keende sikʉ ya ncholo fʉʉrʉ isikʉ. \v 6 Nɨɨnɨ namányire kɨkomi, Mʉlʉʉngʉ yeeye ˆaanda mʉrɨmo mʉʉja mitimii yaanyu, kuukiimikirirya arɨ mʉrɨmo ʉwo sikʉ ɨra Yéesu Kirisitʉ ˆarɨ kʉʉja. \p \v 7 Nɨ ʉwoloki nɨɨnɨ kwiiririkana jei sa nyuunyu, sa nɨ mutimii waanɨ mʉrɨ. Mwahókeraa nduwo ya Mʉlʉʉngʉ hamwɨ na nɨɨnɨ mpɨɨndɨ ˆndɨrɨ mʉnyololwii na mpɨɨndɨ ˆnavɨvɨrɨráa na noonekyáa kɨkomi cha Masáare Maaja. \v 8 Mʉlʉʉngʉ amányire ˆvyeene naveenda mʉnʉmʉʉnʉ na ˆvyeene ndɨrɨ na mpɨɨma ya Kirisitʉ Yéesu kʉrɨ nyuunyu. \p \v 9 Kʉloomba kwaanɨ nɨ ʉkʉ, moongererye kwiiyenda nyuunyu kwa nyuunyu, na mʉve na tooti na ʉmanyi, \v 10 sa mʉdahe saawʉla viintʉ vira ˆvyabooha. Aho, kʉva mʉrɨ ʉteréere, na vaantʉ sɨ ˆvangʼʉ́ʉrɨrwaa fʉʉrʉ sikʉ Yéesu Kirisitʉ ˆarɨ hɨndʉka, \v 11 kʉnʉ mwamémire ndɨɨwa ˆjifúmaa kʉrɨ ʉwoloki ʉra ˆufúmaa kʉrɨ Yéesu Kirisitʉ sa nkongojima na dʉʉmbɨ kwa Mʉlʉʉngʉ. \s1 Mʉrɨmo wa Paúli Mʉnyololwii \p \v 12 Haaha noosaaka vanaviitʉ mʉtaange yara yoosi ˆyafʉmɨra kʉrɨ nɨɨnɨ, ayo yaámbiriirye kwaarya Masáare Maaja. \v 13 Sa jeyyo, valʉkalʉka voosi va mʉtemi \w Kaisáari\w* na vaantʉ vɨɨngɨ voosi va aha, vatáangire nachuungwa sa namʉtʉ́mamɨraa Kirisitʉ. \v 14 Na sa kʉvɨɨkwa kwaanɨ mʉnyololwii, vaaniitʉ ˆvarɨ foo vamʉtʉ́mamɨraa Yéesu Kirisitʉ Mweenevyoosi, viitémire kʉlʉʉsa isáare ra Mʉlʉʉngʉ baa woowa tʉkʉ. \p \v 15 Kɨmaarɨ, vamwaarɨ vamwɨ ˆvoovariyʉla masáare ya Kirisitʉ kwa kɨvɨna na wiitóoli. Baa neembe nɨ jeyyo, vamwaarɨ vɨɨngɨ ˆvaváriyʉlaa kwa wʉʉja. \v 16 Ava vatʉ́mamaa jeyyo kwa mʉtɨma wo kweenda, na vamányire nɨɨnɨ mwaarɨ kʉnʉ mʉnyololwii, sa ndʉʉse Masáare Maaja ya Yéesu nɨ kɨkomi. \v 17 Maa kaa, avo ˆvarɨ na kɨvɨna, vaváriyʉlaa masáare ya Kirisitʉ kwa mɨryʉʉngʉ ɨyo sa vadʉʉmbwe nɨ vaantʉ. Voovo voosaaka koongererya uturikiri waanɨ mpɨɨndɨ iji ˆndɨrɨ mʉnyololwii. \v 18 Baa jeyyo, che kɨsáambukire? Laanga, masáare ya Kirisitʉ yoovariyʉlwa, ɨve nɨ kwa mʉtɨma mʉvɨ au kwa mʉtɨma wa kɨkomi. Sa kɨɨntʉ ɨkɨ, nɨɨnɨ tuuba ndɨrɨ kʉvyeenda. \p Hɨɨ, tuuba ndɨrɨ kʉvyeenda, \v 19 sa namányire kwa kʉlʉʉsɨka kwaanyu na Mʉlʉʉngʉ na kwa nyambirirya ya \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* wa Yéesu Kirisitʉ, lamuririwa ndɨrɨ. \v 20 Nɨ kiilaangya niise, sɨ ndɨrɨ koona soni kwa njɨra yoyoosi tʉkʉ. Tuuba ndɨrɨ kwiitema na Kirisitʉ tuuba arɨ bweeyyiriwa nkongojima muvirii waanɨ, ɨve nɨ kwa nkaasʉ au kwa inkwya. \v 21 Sa kwaanɨ, kʉva mooyo nɨ kʉmʉtʉmamɨra Kirisitʉ na kukwya nɨ kʉnáálo. \v 22 Koonɨ ndɨrɨ tuuba kʉva mooyo muvirii ʉhʉ, tuuba ndɨrɨ tʉmama mʉrɨmo ʉrɨ na kʉnáálo nkʉʉlʉ. Sɨ nootaanga nsaawʉle kɨrɨkwɨ tʉkʉ. Kʉva mooyo bakʉ kukwya. \v 23 Viintʉ ivi vivɨrɨ vyookuunduta. Noosaaka ndooke, nkiikale na Kirisitʉ, na ivyo noo vyabooha maatʉkʉ vii. \v 24 Maa kaa, sa nyuunyu, nɨ vyabooha nchaale ndɨrɨ mooyo muvirii ʉhʉ. \v 25 Isáare ɨrɨ nɨ ra kɨkomi, sa jeyyo, namányire kʉva ndɨrɨ mooyo hamwɨ na nyuunyu, sa mʉkʉle kwa kʉra kuruma kwaanyu na muvyeende kumuruma Yéesu. \v 26 ˆNdɨrɨ kʉva hamwɨ na nyuunyu, kʉvyeenda mʉrɨ maatʉkʉ vii sa Kirisitʉ Yéesu kʉva arɨ aanyámbiriirye nɨɨnɨ mpɨndʉke na kwaanyu kei. \p \v 27 Kɨɨntʉ kɨkʉʉlʉ, mwiikalo waanyu ʉve ja ˆvyeene Masáare Maaja ya Yéesu Kirisitʉ yalʉʉsa. Na koonɨ ndɨrɨ kʉʉja no valaanga au koonɨ sɨ ndɨrɨ kʉʉja, nkɨndooteera na nkɨndootaanga mwatuuba kɨɨma neeja, mʉrɨ na mʉryʉʉngʉ ʉmwɨ na mʉrɨ mʉtɨma ʉmwɨ, kʉnʉ mookiisiinda sa kuruma kwa Masáare Maaja. \v 28 Karɨ mʉndoovoofa vavɨ vaanyu tʉkʉ, maa kaa, mwiiteme. Ɨhɨ koonekya ɨrɨ kʉrɨ voovo nɨ tamanya viise noo malwa, maa kaa, nyuunyu lamuririwa mʉrɨ nɨ Mʉlʉʉngʉ. \v 29 Sa nyuunyu sɨ mwaheewa nduwo yo muruma Kirisitʉ vii tʉkʉ, maa kaa, baa nduwo yo turikiriwa sa yeeye. \v 30 Ayo ˆmoolwa noyo, noo ayo baa nɨɨnɨ ˆnaalwɨjáa noyo, ja ˆvyeene moona. Kei baa haaha teera mwiise mwaarɨ nootuuba kʉlwa noyo. \c 2 \s1 Kwiikiimya na Ɨsɨ ja Kirisitʉ \p \v 1 Eri, mwiikalo waanyu wo va kɨɨntʉ kɨmwɨ na \w Kirisitʉ\w* vaheera wiise mʉtɨma wʉʉ? Eri, kʉveenda kwaachwe kʉvatuurya kwiise mɨtɨma wʉʉ? Eri, nɨ kɨɨntʉ kɨmwɨ mʉrɨ na \w Mʉtɨma Mʉʉja\w* wʉʉ? Laangwa mwiise kwa riiso ra wʉʉja nɨ Kirisitʉ wʉʉ? \v 2 Koonɨ viri jeyyo, kʉʉmbweeyya mʉrɨ nɨve na cheerʉ mʉnʉmʉʉnʉ kwa nyuunyu kʉva na mʉryʉʉngʉ ʉmwɨ, kweenda kʉmwɨ, kʉva kɨɨntʉ kɨmwɨ mutimii na kʉva na tooti ɨmwɨ. \v 3 Karɨ mʉndoobweeyya kɨɨntʉ ko viihya ɨnda tʉkʉ. Karɨ mʉndookiivaa kɨpeembe tʉkʉ. Maa kaa, mwiikiimye na ɨsɨ, kɨra mʉʉntʉ yoomʉnyemya wɨɨngɨ na moovoona vɨɨngɨ vabooha kʉlookya nyuunyu. \v 4 Karɨ kɨra ʉmwɨ waanyu ɨndoolaanga masáare yaachwe vii tʉkʉ, maa kaa, kɨra ʉmwɨ waanyu andookiiririkana kʉvaambirirya vɨɨngɨ. \v 5 Miiririkano yaanyu ɨve ɨʼɨra Kirisitʉ \w Yéesu\w* ˆajáa noyo. \q1 \v 6 Yeeye baa neembe ufumo waachwe nɨ Mʉlʉʉngʉ, \q2 sɨ oona kʉra kʉva Mʉlʉʉngʉ, \q2 nɨ kɨɨntʉ cho namatɨra tʉkʉ. \q1 \v 7 Maa kaa, iibweeyya ja kɨɨntʉ ˆkisiina, \q2 aava ja mʉtʉ́mwa, \q2 avyaalwa ja mʉʉntʉ. \q1 \v 8 ˆAkave na ufumo wa mʉʉntʉ, \q2 akiikiimya na ɨsɨ, akaruma kukwya, \q2 inkwya yo vaɨrɨrwa mɨsʉmáari \w mʉsaláabii|lemma="Mʉsaláaba"\w*. \q1 \v 9 Sa jeyyo, Mʉlʉʉngʉ amwiinʉla mʉnʉmʉʉnʉ, \q2 na amʉheera irina ˆralooka marina yoosi.\x + \xo 2:9 \xo*\xt Laanga Vaeféeso 2:21; Vaeburanía 1:4.\xt*\x* \q1 \v 10 Sa kwa irina ra Yéesu, kɨra kiúumbe kurumwii na kʉrɨ weerʉ na \w Ntarii|lemma="Ntare"\w*, \q2 kɨchwaame mbere yaachwe, \q1 \v 11 na kɨra lurimi lʉlʉʉse, \q2 Yéesu Kirisitʉ nɨ Mweenevyoosi,\x + \xo 2:11 \xo*\xt Laanga Isáaya 45:18-23.\xt*\x* \q2 kwa nkongojima ya Mʉlʉʉngʉ Taáta. \b \p \v 12 Vijeengi vaanɨ naveenda mʉnʉmʉʉnʉ. Haaha, nɨ matu mʉjáa kʉrɨ nɨɨnɨ sikʉ joosi mpɨɨndɨ ˆnɨjáa kwaanyu na baa mpɨɨndɨ ˆndɨrɨ kʉlɨ na nyuunyu. Viivyo tuubi kʉtʉmama viintʉ ˆvyoónekyaa Mʉlʉʉngʉ avalamurirya, kʉnʉ mookoofa no tetema. \v 13 Sa nɨ Mʉlʉʉngʉ ˆyootʉmama isii yaanyu, yeeye noo yoovaheera mpɨɨma na ngururu yo tʉmama yara ˆmeene yoosaaka yatʉmamwe. \p \v 14 Tʉmami viintʉ vyoosi baa kungʼuula no kwiiruta ndihi tʉkʉ. \v 15 Mʉve vaana va Mʉlʉʉngʉ, sɨ mʉngʼʉ́ʉrɨrwaa na musiina ʉvɨ. Kei mʉve vaantʉ ˆmusiina lʉkwaalo, mpɨɨndɨ iji ˆmookiikala katɨ na katɨ ya vaantʉ va haaha ˆvamema ʉvɨ na ˆvasaambʉka. Katɨ na katɨ ya avo vaantʉ, nyuunyu mʉve ja kɨweerʉ ˆkɨmʉ́rɨkɨraa weerʉ. \v 16 Kei mʉkwaatye isáare ra nkaasʉ, sa sikʉ Kirisitʉ ˆarɨ hɨndʉka, niiteere mwerere sa mʉrɨmo ˆnatʉmama ko manyɨka kʉrɨ nyuunyu, na noone sɨ natʉrɨkɨra bweete tʉkʉ. \v 17 Baa koonɨ nkaasʉ yaanɨ yootoolwa ja \w mpóryo\w* ya choonywa mweeri ya mpóryo ya kuruma kwaanyu, nɨɨnɨ na cheerʉ ndɨrɨ, na navyeéndire hamwɨ na nyuunyu voosi. \v 18 Viivyo nyuunyu moosaakwa muvyeende na mʉve na cheerʉ hamwɨ na nɨɨnɨ. \s1 Lʉyeendo lwa Timotéeo na Epafuradíito \p \v 19 Haaha nookiilaangya Yéesu Kirisitʉ Mweenevyoosi koonɨ arɨ vyeenda, mʉtʉma ndɨrɨ Timotéeo sikʉ ˆjookʉʉja aha mbere, ʉʉje na kwaanyu, sa ˆarɨ hɨndʉka, neeriwe mʉtɨma nɨ sáare ja mwiikalo waanyu. \v 20 Sa nɨɨnɨ nsiina mʉʉntʉ wɨɨngɨ ˆavaláangaa ja yeeye tʉkʉ. \v 21 Vɨɨngɨ nɨ voolwa vii na masáare yaavo, na sɨ yara ya Yéesu Kirisitʉ tʉkʉ. \v 22 Maa kaa, nyuunyu veeneevyo mwamányire kɨkomi ˆvyeene Timotéeo ɨɨma neeja. Yeeye atʉ́mamaa na nɨɨnɨ mʉrɨmo wo variyʉla \w Masáare Maaja\w* ja mwaana na taáta waavo. \v 23 Haaha kiilaangya niise nɨmʉtʉme na kwaanyu chaangʉ, ˆndɨrɨ taanga vii ˆcheene kɨrɨ fʉmɨra kʉrɨ nɨɨnɨ. \v 24 Naanɨ nookiilaangya kʉrɨ Yéesu Mweenevyoosi, rekerwa ndɨrɨ, na kʉʉja ndɨrɨ na kwaanyu sikʉ jiiji vii ˆjookʉʉja aha mbere. \p \v 25 Nookoona nɨ vyabooha nɨmʉtʉme Epafuradíito na kwaanyu. Yeeye nɨ mwaaniitʉ ˆamuruma Yéesu, kei nɨ mʉtʉmami na mulwi nkoondo mwiiwaanɨ. Na nyuunyu mwamʉtʉma jɨ aampeere nyambirirya mpɨɨndɨ iji nɨɨnɨ ˆnoosaaka nyambirirya. \v 26 Nɨ kʉmʉrekera niise ahɨndʉke sa atɨɨte mpɨɨma maatʉkʉ vii yo voona, na kei avisʉʉla ˆakataange nyuunyu mwateera ajáa alwaala. \v 27 Kɨmaarɨ ajáa alwaala kende akwye. Maa kaa, Mʉlʉʉngʉ amʉlaanga na riiso ra wʉʉja na sɨ yeeye vii tʉkʉ, baa nɨɨnɨ, sa ndɨɨre kuvisʉʉla mweeri ya kuvisʉʉla. \p \v 28 Sa jeyyo, noo ˆchooreka noomanyɨka kʉmʉtʉma na kwaanyu, sa ˆmʉrɨ moona kei muvyeende. Na nɨɨnɨ nseyyiriwe kuvisʉʉla kwaanɨ. \v 29 Mʉteengyi na cheerʉ, sa yeeye nɨ mwiiwaanyu kwa kʉra kumuruma Yéesu Mweenevyoosi, na mʉʉntʉ ˆarɨ ja yeeye, mʉndoomʉnyemya. \v 30 Yeeye ajáa asengerera kukwya sa mʉrɨmo wa Kirisitʉ. Yeeye ajáa avɨɨka nkaasʉ yaachwe nemwiinemwii sa afikye nyambirirya ˆngʼeene nyuunyu mwasiindwa fikya sa viintʉ mwiíkalaa kʉlɨ. \c 3 \s1 Kumuruma Kirisitʉ noo Kwaréetaa Ʉwoloki \p \v 1 Haaha ee vanaviitʉ, vyeendi kʉrɨ \w Yéesu\w* Mweenevyoosi. Nɨɨnɨ sɨ ndɨrɨ katala kʉvaandɨkɨra masáare yara ˆnahʉmʉla kʉvaandɨkɨra tʉkʉ, sa masáare ayo, kɨɨmɨrɨra yarɨ kumuruma kwaanyu \w Kirisitʉ\w*. \p \v 2 Laangi neeja ijo kúri, vatʉmami vavɨ, vara ˆvakwaatya kʉtwaala vaantʉ na \w kɨbawii|lemma="Kɨbawo"\w*. \v 3 Sa suusu ˆtamwiínamɨraa Mʉlʉʉngʉ kwa \w Mʉtɨma wa Mʉlʉʉngʉ|lemma="Mʉtɨma Mʉʉja"\w*, suusu noo kɨkomi tatwaalwa na kɨbawii.\x + \xo 3:3 \xo*\xt Laanga Varúumi 2:28-29.\xt*\x* Suusu twiívaa kɨpeembe sa Kirisitʉ Yéesu na tamwiiláangyaa. Suusu kwiilaangya kwiitʉ, sɨ kʉrɨ kʉrɨ mʉvɨrɨ tʉkʉ, \v 4 baa neembe nɨɨnɨ ndɨrɨ daha kwiivaa kɨpeembe sa masáare ya mʉvɨrɨ waanɨ. Koonɨ mʉʉntʉ yoyoosi yookoona atɨɨte nteendo ja mʉvɨrɨ jo kiivaɨra kɨpeembe, nɨɨnɨ nadaha mʉnʉmʉʉnʉ. \p \v 5 Nɨɨnɨ natwaalwa na kɨbawii mpɨɨndɨ ˆnɨjáa na sikʉ inaanɨ vii.\x + \xo 3:5 \xo*\xt Laanga Ncholo 17:12.\xt*\x* Nɨɨnɨ ndɨrɨ \w Mwiisiraéeli|lemma="Viisiraéeli"\w* fuma lʉkolo lwa Bénjamini, na ndɨrɨ Mweeburanía wa Vaeburanía. Ko kwaatya \w Miiro\w*, nɨɨnɨ nɨjáa ndɨrɨ \w Mʉfarisáayo|lemma="Mafarisáayo"\w*. \v 6 Nɨɨnɨ namanyɨkáa maatʉkʉ vii kʉtʉmama yara ˆniiseáa noo Mʉlʉʉngʉ eenda, na sa jeyyo, naturikirya mpuka ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu maatʉkʉ vii. Na kʉrɨ ʉwoloki ˆʉtóorekaa kwa Miiro, nɨjáa sɨ nangʼʉʉrɨrwáa tʉkʉ. \p \v 7 Maa kaa, yara yoosi ˆnoonáa nɨ kʉnáálo kwaanɨ, haaha nooyavala nɨ mukube sa Kirisitʉ. \v 8 Na sɨ ayo vii tʉkʉ, haaha nookoona masáare yoosi nɨ mukube ˆndɨrɨ yayaanirirya na kʉnáálo nkʉʉlʉ mʉnʉmʉʉnʉ yo mʉtaanga Kirisitʉ Yéesu Mweenevyoosi waanɨ. Sa yeeye, napata mukube wa masáare yoosi, na nayavala ayo ja kosu sa nimuturye Kirisitʉ, \v 9 na nkʉndɨkanɨwe ne. Nɨɨnɨ sɨ noosaaka noonekane mʉwoloki ja ˆvyeene Miiro yasea tʉkʉ, maa kaa, nɨve mʉwoloki ko muruma Kirisitʉ. Kʉvalwa ʉko, kwafúmaa kwa Mʉlʉʉngʉ na nɨ ko muruma Kirisitʉ. \v 10 Nɨɨnɨ noosaaka nɨmʉtaange Kirisitʉ na ngururu ya kʉfʉfʉka kwaachwe. Noosaaka nɨve kɨɨntʉ kɨmwɨ uturikirii waachwe, na noosaaka niifwaane ne inkwyii yaachwe. \v 11 Aho, sikʉ ɨyo, nɨve ʉmwɨ wa vaantʉ vara Mʉlʉʉngʉ ˆarɨ vafʉfʉla. \s1 Kuyimirirya Fʉʉrʉ Kʉherererya \p \v 12 Nɨɨnɨ sɨ noosea nahʉ́mwɨɨre turya ayo tʉkʉ, au nahʉ́mwɨɨre kiimaniwa tʉkʉ, maa kaa, nootuuba manyɨka sa nturye kɨra ˆcheene Kirisitʉ Yéesu aankwaatɨra. \v 13 Vanaviitʉ sɨ noosea nahʉmʉla kwaatya ayo tʉkʉ. Maa kaa, nootʉmama kɨɨntʉ kɨmwɨ, nareka kwiiririkana yara ˆyalooka, na noomanyɨka kʉfɨkɨra yara ˆyarɨ mbere. \v 14 Mwaarɨ noomanyɨka kʉkʉʉrɨka sa nfɨkɨre kɨra kɨlʉngʉlʉngʉ cha kurumwii cho siinda ˆcheene Mʉlʉʉngʉ yootwaanɨrɨra ko tweera kʉva kɨɨntʉ kɨmwɨ na Kirisitʉ Yéesu. \p \v 15 Sa jeyyo, suusu ˆtwɨɨma neeja kʉrɨ kumuruma Yéesu, tasaakwa twiirʉmɨre masáare aya. Na koonɨ mookiiririkana ˆviísimire, Mʉlʉʉngʉ vakʉnʉkʉrɨra arɨ kʉhonʼya kwaanyu. \v 16 Kɨɨntʉ cho kwaatya haaha, toosaakwa tutuube mwiikalo wiitʉ ʉra ˆmweene Mʉlʉʉngʉ ahʉmʉla kʉtoonekya. \p \v 17 Vanaviitʉ, moosaakwa mʉndootuubirirya mwiikalo waanɨ. Kei moosaakwa mʉndookiikiindya kwa vaantʉ ˆvatúubaa mwiikalo wiiswi, sa mutuubirirye viviraviviira mwiikalo waavo. \v 18 Sa ja ˆvyeene nahʉmʉla kʉvawyɨɨra isáare ɨrɨ ˆkarɨ foo, na haaha nɨ hɨndʉkɨra niise kʉvawyɨɨra na miísoori yookiika miiswii yaanɨ. Nɨ kʉvawyɨɨra niise, vaantʉ ˆvarɨ foo mwiikalo waavo nɨ ja vavɨ va \w mʉsaláaba\w* wa Kirisitʉ. \v 19 Kukiimikirirya kwa vaantʉ ava nɨ imalo, mʉlʉʉngʉ waavo nɨ ɨnda jaavo, na nkongojima jaavo nɨ viintʉ vya soni, na miiririkano yaavo nɨ viintʉ vya weerʉ. \v 20 Suusu mɨɨtʉ nɨ kurumwii kwa Mʉlʉʉngʉ. Na suusu toowoojera na mpɨɨma kʉhɨndʉka kwa Mʉlamuriri wiitʉ Yéesu Kirisitʉ Mweenevyoosi fuma kurumwii. \v 21 Yeeye kwa ngururu jaachwe valandʉla arɨ mɨvɨrɨ yiitʉ ˆɨrɨ teketeke, na ɨɨbweeyye yiifwaane na mʉvɨrɨ waachwe wa nkongojima. Kwa ngururu jiijo, vɨɨka arɨ viintʉ vyoosi vive ɨsɨ ya wiimiriri waachwe. \c 4 \p \v 1 Haaha, vanaviitʉ, nɨɨnɨ ndɨrɨ na mpɨɨma maatʉkʉ vii yo voona. Nɨɨnɨ naveenda maatʉkʉ vii. Nyuunyu nɨ cheerʉ chaanɨ, na itáaji raanɨ ˆnaheewa sa mʉrɨmo ˆnatʉmama. Haaha mwɨɨme neeja kʉrɨ kumwiilaangya \w Yéesu\w* Mweenevyoosi.\x + \xo 4:1 \xo*\xt Laanga 1 Vatesaloníike 2:19.\xt*\x* \s1 Ʉlairiri wa Paúli kwa Vafilíipi \p \v 2 Noovakalaamya Eudía na Sintíike vave kɨɨntʉ kɨmwɨ. Sa viintʉ mʉrɨ va Yéesu Mweenevyoosi, marikiryi kʉdɨɨra kwiiteerwa kwaanyu. \v 3 Nookʉloomba weewe ˆʉrɨ mwaaniitʉ wa kɨkomi ˆtʉtʉ́mamanʼyaa, ʉvaambirirye avo vaantʉ vaki vavɨrɨ sa vandookiiteerwa. Avo vavɨrɨ vamanyɨkáa maatʉkʉ vii kʉtʉmama hamwɨ na nɨɨnɨ, mpɨɨndɨ ˆtavariyʉláa \w Masáare Maaja\w*. Vatʉmamáa hamwɨ na Kɨleméenti, na vatʉmami vɨɨngɨ voosi. Marina yaavo yamwaarɨ kɨtáabwii cha nkaasʉ.\x + \xo 4:3 \xo*\xt Laanga Wiivariyuli 20:11-15.\xt*\x* \p \v 4 Ivi na cheerʉ sikʉ joosi, sa mwakʉndɨkaniwa na Yéesu Mweenevyoosi, kei ivi na cheerʉ. \v 5 Kʉhola kwaanyu kʉtaangɨkane kwa vaantʉ voosi. Mweenevyoosi nɨ heehi arɨ. \v 6 Karɨ mwiiturikirye kwa kɨɨntʉ chochoosi tʉkʉ, maa kaa, kwa kɨra kɨɨntʉ, ilombooli na mʉloombi Mʉlʉʉngʉ kʉnʉ moomʉdʉʉmba. Vira viintʉ ˆmoosaaka, vitwaali vitaangɨkane kwa Mʉlʉʉngʉ.\x + \xo 4:6 \xo*\xt Laanga Matáayo 6:25-34.\xt*\x* \v 7 Na mwiikalo mʉʉja wa Mʉlʉʉngʉ ʉra ˆwalooka mɨryʉʉngʉ yoosi, laangirirya ʉrɨ mɨtɨma yaanyu na mɨryʉʉngʉ yaanyu kʉva ɨrɨ kɨɨntʉ kɨmwɨ na \w Kirisitʉ\w* Yéesu. \p \v 8 Haaha vanaviitʉ, kɨɨntʉ kɨmwɨ cho kiimikirirya, mʉkwaatye masáare yoyoosi ya kɨkomi, masáare yoyoosi ˆyanyémiwaa, masáare yoyoosi ya ʉwoloki, masáare yoyoosi ˆyarɨ ʉteréere, masáare yoyoosi ˆyeendwa, masáare yoyoosi ˆyarumwa nɨ maaja, kɨɨntʉ chochoosi ˆchaboohabooha na kɨɨntʉ ˆchasaakwa kɨdʉʉmbɨrɨrwe, ivyo noo mwɨɨndookiiririkana. \v 9 Masáare yoosi ˆmwiikiindya fuma kwaanɨ, au ˆmwahokera au ˆmwateera au ˆmoona fuma kwaanɨ, yatʉmami. Na Mʉlʉʉngʉ wa mwiikalo mʉʉja, kʉva arɨ na nyuunyu. \s1 Paúli Yoodʉʉmba Kɨsaanga cha Vafilíipi \p \v 10 Natɨɨte cheerʉ kʉrɨ Yéesu Mweenevyoosi, sa kei mwaándire kiiririkana sa nɨɨnɨ. Kɨkomi mwaanjiririkanáa, maa kaa, mwasiindwáa turya nkalo yo kʉnyambirirya. \v 11 Sɨ noolʉʉsa jei sa nasɨ́rɨɨrwe tʉkʉ, nɨɨnɨ niikiindya kwiikinkima na viintʉ ˆndɨrɨ novyo. \v 12 Nɨɨnɨ namányire kʉsɨrɨrwa na namányire kʉva na viintʉ ˆviri foo. Niijʉvɨra kwiikinkima mpɨɨndɨ joosi, nɨve niíkutire au nɨve na njala, nɨve na kɨra kɨɨntʉ au nɨve nasɨ́rɨɨrwe. \v 13 Nadáhaa tʉmama yoosi, kʉrɨ Mweenevyoosi ˆaampéeraa ngururu. \v 14 Baa jeyyo, mwabweeyya vyabooha maatʉkʉ vii kʉʉnyambirirya mpɨɨndɨ ˆnatʉrɨkɨráa. \p \v 15 Nyuunyu Vafilíipi mwamányire, sikʉ ja ncholo ˆnkaande variyʉla Masáare Maaja kwaanyu, na mpɨɨndɨ ˆnafumáa ɨsɨ yaanyu ya Makedonía, nɨ nyuunyu vii noo ˆmwaanyambiriryáa. Nɨ mpuka yaanyu ya vaantʉ ˆvamuruma Yéesu vii noo ˆyaampeeráa kɨsaanga. Kusiina mpuka yɨɨngɨ ya vaantʉ ˆvamuruma Yéesu ˆyaampeeráa nyambirirya ya kɨsaanga tʉkʉ. \v 16 Baa mpɨɨndɨ ˆnɨjáa múuji wa Tesaloníike, mwaantʉmɨra nyambirirya baa sɨ kamudu vii tʉkʉ. \v 17 Sɨ noolʉʉsa jeyyo sa noosaaka mutuube kʉʉmpeera nyambirirya tʉkʉ, maa kaa, noosaaka nkɨndookoona ntálarya ˆngʼeene Mʉlʉʉngʉ yoovaheera sa kʉboohya ɨnda kwaanyu. \v 18 Haaha vira viintʉ ˆmwaantʉmɨra kwa njɨra ya Epafuradíito, navihokera. Natɨɨte kɨra kɨɨntʉ ˆnoosaaka baa na kʉlookya. Nyambirirya ɨyo, yavɨ́ɨre ja \w mpóryo\w* ˆɨrɨ na irɨ́ɨ́ra ˆrabooha na ˆyarʉmɨka na ˆɨmweéryaa Mʉlʉʉngʉ mʉtɨma. \v 19 Na Mʉlʉʉngʉ wiitʉ, vaheera arɨ kɨra ˆmʉrɨ saaka kwa usúngaati waachwe wa nkongojima ko va kɨɨntʉ kɨmwɨ na Kirisitʉ Yéesu. \v 20 Mʉlʉʉngʉ, Taáta wiitʉ wa kurumwii, abweeyyiriwe nkongojima kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero! Kɨkomi. \s1 Masáare yo Kiimikirirya \p \v 21 Nuumbiryi vaantʉ voosi va Mʉlʉʉngʉ vara ˆvarɨ kɨɨntʉ kɨmwɨ na Kirisitʉ Yéesu ˆvarɨ ʉko Filíipi. Vaaniitʉ voosi ˆvarɨ na nɨɨnɨ vavalúumbiirye. \v 22 Vaantʉ voosi va Mʉlʉʉngʉ vavalúumbiirye, na hasa ava ˆviíkalaa kaayii kwa mʉtemi \w Kaisáari\w*. \p \v 23 Nduwo ya Yéesu Kirisitʉ Mweenevyoosi, ɨve mitimii yaanyu. Kɨkomi!