\id 2TI - Rangi Translation Project \ide UTF-8 \h 2 Timotéeo \rem Consultant Richard Cox \toc2 2 Timotéeo \toc1 Barʉ́wa ya kavɨrɨ ya Paúli kwa Timotéeo \mt2 Barʉ́wa ya kavɨrɨ ya Paúli kwa \mt Timotéeo \imt Mʉlongooryo \ip Barʉ́wa ɨhɨ yaandɨkwa nɨ Paúli mutumwi wa Yéesu Kirisitʉ (\xt 1:1-2\xt*). Barʉ́wa ɨhɨ Paúli amwaandɨkɨra Timotéeo. Ʉhʉ Timotéeo nɨ mwaambiriryi waachwe wa heehi ajáa na Paúli amʉlaangáa nɨ ja mwaana waachwe (\xt 1:2-5; 2:1\xt*). Paúli aandɨka barʉ́wa ɨhɨ kati ˆajáa achuungwa ʉko múujii wa Róoma (\xt 1:16-17\xt*). Mpɨɨndɨ ijo, Néero noo ˆajáa mʉtemi wa Rúumi. Yeeye avaturikiryáa mʉnʉmʉʉnʉ Vakirisitʉ sa vamuruma Yéesu na Paúli iiseáa kʉʉlawa arɨ (\xt 4:6-8\xt*). \ip Timotéeo ahokera barʉ́wa ɨhɨ mpɨɨndɨ ˆajáa múuji wa Eféeso, ˆʉrɨ ɨsɨ ya Ásia (\xt 1:18; 4:12-13\xt*). Na ˆvyeene yoónekanaa, barʉ́wa ɨhɨ yaandɨkwa kati ya myaaka ya 64-67 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa. \ip ˆCheene chabweeyya Paúli amwaandɨkɨre Timotéeo barʉ́wa ɨhɨ, nɨ kʉmʉheera Timotéeo mʉtɨma sa atuube kʉvariyʉla Masáare Maaja ya Mʉlʉʉngʉ, na afafe kuyimirirya uturikiri woosi (\xt 1:6-8; 2:3-10; 4:2-5\xt*). Paúli ajáa amʉlairirya Timotéeo avawyɨɨre vaantʉ ˆvamuruma Yéesu va ʉko Eféeso vareke kwiiruta ndihi sa masáare sɨ ˆyatéire (\xt 2:14\xt*). Vareke ʉvɨ woosi sa vave saama ja nyemi, ˆviimiwa neeja kʉtʉmama kɨra mʉrɨmo mʉʉja kwa Mʉlʉʉngʉ (\xt 2:21\xt*). Kɨɨntʉ chɨɨngɨ Paúli ˆamuwyɨɨra Timotéeo, nɨ asiite na ngururu joosi ʉvariyuli wa ʉloongo, maa kaa, ɨndoovariyʉla masáare ya kɨkomi (\xt 1:13; 4:2-5\xt*). Alʉʉsa Masáare ˆYarɨ Mpeho nɨ ja nkeeho ya Mʉlʉʉngʉ, nɨ ukiindya ˆwabooha ˆʉvabwéeyyaa vaantʉ vakiimane na vadahe tʉmama kɨra mʉrɨmo mʉʉja (\xt 3:16-17\xt*). Kei, Paúli ajáa atɨɨte mpɨɨma nkʉʉlʉ yo moona Timotéeo (\xt 1:3-4; 4:9, 21\xt*), noo ˆchooreka amʉloomba Timotéeo atamanye chaangʉ (\xt 4:13\xt*). \iot ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ ˆChagavwa \io1 Lʉmbɨ ya Paúli kwa Timotéeo \ior 1:1-2\ior* \io1 Paúli yoomʉheera mʉtɨma Timotéeo \ior 1:3–2:13 \ior* \io1 Ʉlairiri kwa vatʉmami vaaja \ior 2:14-26\ior* \io1 Uturikiri wa sikʉ jo herererya \ior 3:1-9\ior* \io1 Ʉlairiri kwa Timotéeo \ior 3:10–4:5\ior* \io1 Masáare yo kiimikirirya na mwiikalo wa Paúli \ior 4:6-22\ior* \c 1 \s1 Lʉmbɨ ya Paúli kwa Timotéeo \p \v 1 Paúli, nɨɨnɨ ˆnaanɨrɨrwa nɨ Mʉlʉʉngʉ kwa kʉsaaka kwaachwe nɨve \w mutumwi|lemma="Vatumwi"\w* wa \w Kirisitʉ\w* \w Yéesu\w*, sa nvariyʉrɨre vaantʉ kwiichuunga kwa Mʉlʉʉngʉ kwa nkaasʉ ˆɨrɨ kʉrɨ kʉkʉndɨkaniwa na Kirisitʉ Yéesu. \v 2 Nɨ kwaandɨkɨra niise weewe Timotéeo mwaana waanɨ. Nɨɨnɨ nakweenda maatʉkʉ vii. Nduwo, riiso ra wʉʉja na mwiikalo mʉʉja fuma kwa Mʉlʉʉngʉ Taáta na kwa Kirisitʉ Yéesu, Mweenevyoosi wiitʉ, jive na weewe. \s1 Paúli Yoomʉdʉʉmba no Mʉheera Mʉtɨma Timotéeo \p \v 3 Noomʉdʉʉmba Mʉlʉʉngʉ ˆnɨmʉtʉ́mamɨraa na mʉtɨma sɨ ˆwaantwáalaa na kɨloongii, ja ˆvyeene vala baaba wiitʉ vamʉtʉmamɨráa. Kɨra uchikʉ na muusi nakʉkʉ́mbʉkɨraa na namʉlóombaa Mʉlʉʉngʉ sa weewe. \v 4 Nakʉ́mbʉkɨraa miísoori yaako mpɨɨndɨ ˆnasuukyáa. Na natɨɨte mpɨɨma maatʉkʉ vii yo koona, sa mbe na cheerʉ. \v 5 Nakʉ́mbʉkɨraa ˆvyeene umuruma Mʉlʉʉngʉ kɨkomi. Baa kei nakʉkʉ́mbʉkɨraa kʉra kuruma ˆkweene arɨ noko ta maáma waanyu Loíisi na íyo waanyu Yuníike. Kɨkomi, nɨɨnɨ namányire baa weewe ʉtɨɨte kuruma ˆkʉrɨ jeyyo. \p \v 6 Sa jeyyo, nɨ kukumbusikya niise, ʉjɨmbʉle wʉʉya wa Mʉlʉʉngʉ ʉra ˆʉheewa sikʉ ˆnɨkʉvɨ́kɨɨre mɨkono yaanɨ.\x + \xo 1:6 \xo*\xt Laanga 1 Timotéeo 4:14.\xt*\x* \v 7 Bweeyya jei, sa Mʉlʉʉngʉ sɨ atʉheera \w Mʉtɨma|lemma="Mʉtɨma Mʉʉja"\w* wa woowa tʉkʉ, maa kaa, atʉheera Mʉtɨma wa ngururu, wo kiiyenda na wo kiiyɨmɨrɨra. \p \v 8 Sa jeyyo, karɨ woónaa soni yo lʉʉsa masáare ya Mweenevyoosi wiitʉ tʉkʉ, baa karɨ woónaa soni sa nɨɨnɨ nachuungwa mʉnyololwii sa Kirisitʉ tʉkʉ. Maa kaa, uyimirirye hamwɨ na nɨɨnɨ uturikiri ˆwʉʉ́jaa ko variyʉla \w Masáare Maaja\w* kwa ngururu ˆʉheewa nɨ Mʉlʉʉngʉ. \v 9 Mʉlʉʉngʉ noo atʉlamurirya na atʉkemera na lʉkemerwii lʉʉja, sɨ sa kʉbweeyya wʉʉja tʉkʉ, aka tʉkʉ, nɨ sa kweenda kwaachwe na sa nduwo jaachwe. Atʉheera nduwo ɨyo kwa njɨra ya Kirisitʉ Yéesu mpɨɨndɨ baa weerʉ ˆajáa akaarɨ sɨ anɨɨyʉmba. \v 10 Haaha Mʉlʉʉngʉ atʉváriyʉrɨɨre nduwo yaachwe kwa njɨra ya kʉʉja kwaachwe Kirisitʉ Yéesu. Yeeye atʉlamurirya, kei adʉmʉladʉmʉla inkwya na oonekya nkaasʉ na kʉdɨɨra kukwya kwa njɨra ya Masáare Maaja. \p \v 11 Mʉlʉʉngʉ aansaawʉla nɨɨnɨ nɨve mweeneri wa Masáare Maaja, mutumwi na mukiindya wa aya Masáare Maaja. \v 12 Ɨkɨ noo ˆchooreka nɨɨnɨ nootʉrɨkɨra jei aha mʉnyololwii. Baa jeyyo, sɨ nookoona soni tʉkʉ, sa namʉmányire yeeye ˆmweene namuruma na kɨkomi yeeye chɨɨmɨrɨra arɨ kɨra ˆnakɨvɨɨka kwaachwe fʉʉrʉ sikʉ ɨra ˆarɨ kʉʉja. \p \v 13 Kwaata kɨkomi ʉvariyuli ˆwateera fuma kwaanɨ. Bweeyya jeyyo ko ruma no keenda Kirisitʉ Yéesu. \v 14 Masáare Maaja ˆmeene ʉheewa nɨ Mʉlʉʉngʉ, yɨɨmɨrɨre kwa njɨra ya Mʉtɨma Mʉʉja, ʉhʉ ˆiíkalaa kʉrɨ suusu. \p \v 15 Ʉmányire vaantʉ voosi va Ásia vaanvalandʉka na vamwɨ vaavo nɨ Fugéelo na Herimogéene. \p \v 16 Mweenevyoosi avalaange na riiso ra wʉʉja mʉnʉmʉʉnʉ vaantʉ va kaaya ya Onesifóoro, sa aanjeryáa mʉtɨma. Kei sɨ oonɨwáa soni kʉnʉ nɨɨnɨ ndɨrɨ mʉnyololwii tʉkʉ. \v 17 Yeeye ˆakafike vii Róoma, amanyɨka maatʉkʉ vii kʉʉnsaakɨra mpaka akaanshaana. \v 18 Nooloomba Mweenevyoosi Yéesu avalaange na riiso ra wʉʉja sikʉ ɨra ya ʉlamu! Baa weewe ʉmányire maaja ˆmeene aanyambirirya kʉra múujii wa Eféeso. \c 2 \s1 Mulwi Nkoondo wa Kirisitʉ Yéesu \p \v 1 Haaha mwaana waanɨ, ʉve nkabaako kwa nduwo ˆɨrɨ kwa \w Kirisitʉ\w* \w Yéesu\w*. \v 2 Weewe ʉyateera masáare ˆmeene navariyʉláa mbere ja vaantʉ ˆvarɨ foo. Masáare ayo ʉvakwaatye vaantʉ valʉme vara ˆuviiláangyaa, ˆveene varɨ daha vavariyʉrɨra vaantʉ vɨɨngɨ. \v 3 Yimirirya hamwɨ na suusu uturikiri ja mulwi nkoondo mʉʉja wa Kirisitʉ Yéesu. \v 4 Kusiina mulwi nkoondo yoyoosi mpɨɨndɨ ˆarɨ nkoondwii ˆatʉ́mamaa mɨrɨmo yɨɨngɨ tʉkʉ, sa mpɨɨma yaachwe nɨ kʉsaaka kʉmweerya mʉtɨma ʉra ˆamwaandɨka ave mulwi nkoondo. \v 5 Kei, kusiina mʉʉntʉ ˆasíindaa kwiichia akaheewa kʉnáálo koonɨ sɨ atúubire miiro yo kiichia tʉkʉ. \v 6 Nɨ jeyyo viri, murimi ʉra ˆafafa tʉmama, asaakwa ahokere viintʉ vya ncholo vira ˆvichwíirwe. \v 7 Yakwaatyekwaatye aya ˆmeene nookuwyɨɨra, sa Mweenevyoosi kʉheera arɨ ʉkoonko wa masáare ayo yoosi. \p \v 8 Ʉndoomʉkʉmbʉkɨra Yéesu Kirisitʉ. Yeeye afʉfʉka na nɨ wa mbyaala ya mʉtemi \w Daúdi\w*.\x + \xo 2:8 \xo*\xt Laanga 2 Samwéeli 7:12-13.\xt*\x* Ayo noo \w Masáare Maaja\w* ˆmeene naváriyʉlaa, \v 9 na kwa ayo mwaarɨ nooturikiriwa na nachuungwa ja nabweeyya ʉvɨ. Maa kaa, isáare ra Mʉlʉʉngʉ sɨ richúungwaa tʉkʉ. \v 10 Na sa jeyyo, nayímiriryaa kɨra kɨɨntʉ sa vaantʉ ˆvasaawʉlwa nɨ Mʉlʉʉngʉ. Nabwéeyyaa jeyyo, sa vapate ʉra ʉlamuriri wa Kirisitʉ Yéesu, hamwɨ na nkongojima ya sikʉ ˆjisiina ʉhero. \p \v 11 Mpɨ́rɨ ɨhɨ nɨ yo kiilaangya, \q1 “Koonɨ taakwya ne, \q2 kwiikala tʉrɨ ne. \q1 \v 12 Koonɨ tooyimirirya, \q2 temerera tʉrɨ hamwɨ ne. \q1 Koonɨ taséire sɨ tamʉmányire tʉkʉ, \q2 ne sea arɨ sɨ atʉmányire tʉkʉ. \q1 \v 13 Koonɨ tarékire kumwiilaangya, \q2 yeeye chaala arɨ wo kiilaangiwa. \q2 Yeeye sɨ arɨ daha kwiisiita tʉkʉ.” \s1 Mʉtʉmami ˆArumwa nɨ Mʉlʉʉngʉ \p \v 14 Karɨ ʉrékaa vaantʉ varimirye aya masáare tʉkʉ. Ʉvalʉme kutu mbere ya Mʉlʉʉngʉ karɨ viirútaa ndihi sa viintʉ sɨ ˆvitéire tʉkʉ. Viintʉ ivyo vyavasáambʉlaa vara ˆvavitéereraa. \v 15 Tʉmama na ngururu sa Mʉlʉʉngʉ akurume ʉrɨ mʉtʉmami sɨ ˆakwáatwaa nɨ soni, kʉnʉ wootaanga no variyʉla kɨkomi isáare ra Mʉlʉʉngʉ ra kɨmáárɨ. \p \v 16 Ikerye fuma ndʉʉsɨka ja kɨhoho sɨ ˆjiréetaa nyemi kwa Mʉlʉʉngʉ. Masáare ayo, yavabwéeyyaa vaantʉ vatuube rɨmɨrɨrarɨmɨrɨɨra mwiikalwii sɨ ˆutúubaa kɨra Mʉlʉʉngʉ ˆasáakaa. \v 17 Ʉvariyuli ˆʉrɨ jei, weéneraa ja kɨloonda cha bekene muvirii. Vamwɨ va vaantʉ ava, nɨ vala Himenáayo na Filéeto. \v 18 Ava vareka njɨra ya kɨmáárɨ na vaséaa kʉfʉfʉka kwahʉmʉla looka. Sa jeyyo, vasáambʉlaa kuruma kwa vaantʉ vamwɨ. \v 19 Maa kaa, mwaariryo ˆmweene Mʉlʉʉngʉ avɨɨka wɨɨma neeja na ˆwafafa, wachuungwa na mʉtooso waachwe walʉʉsa jei, “\nd Ijʉva\nd* amányire ˆvarɨ vaachwe,”\x + \xo 2:19a \xo*\xt Laanga Ʉvalo 16:5.\xt*\x* kei walʉʉsa, “Kɨra ˆarɨ lʉʉsa irina ra \nd Ijʉva\nd*, areke kʉsova ʉwoloki kwaachwe.”\x + \xo 2:19b \xo*\xt Laanga Isáaya 28:16.\xt*\x* \p \v 20 Nyuumba nkʉʉlʉ sɨ ivíjaa na saama ja saháabu na mpía vii tʉkʉ, maa kaa, yavíjaa na saama ja mɨtɨ na ja iroongo. Saama jimwi jatʉ́mamaa sikʉ ja ngovi vii na jimwi kɨra siikʉ. \v 21 Haaha koonɨ mʉʉntʉ iijɨ́rwɨɨre na iirékire na ayo mavɨ, kʉva arɨ saama ya kɨkomi, njija sa Mweeneevyo yeemweene, iimiwa neeja sa kɨra mʉrɨmo mʉʉja. \p \v 22 Ikerye fuma mpɨɨma mbɨ ja ʉtavana. Kei ʉmanyɨke kutuuba ʉwoloki, kuruma, kwiiyenda na mwiikalo mʉʉja hamwɨ na vaantʉ ˆvamwaánɨrɨraa Yéesu Mweenevyoosi na mɨtɨma myeerʉ. \v 23 Siita kwiiruta ndihi kwa kɨhoho na kwa kɨkoókoyo, sa ʉmányire masáare aya yaréetaa nkoondo. \v 24 Mʉtʉmami wa Mweenevyoosi sɨ asaakwa ave mʉʉntʉ wa nkoondo tʉkʉ, kɨrɨ vyoova jeyyo, asaakwa ave ˆahola kwa kɨra mʉʉntʉ, ˆamányire variyʉla masáare neeja na muyimiriryi. \v 25 Kei asaakwa ɨndoovakaanʼya mpoolɨ vaantʉ vara ˆvamʉkɨ́ɨkanaa. Ifaanaa Mʉlʉʉngʉ akavabweeyya \w vavalandʉke|lemma="Valandʉka"\w* fuma uvii waavo na vataange kɨmáárɨ. \v 26 Aho, mɨryʉʉngʉ yaavo vahɨndʉkɨra ɨrɨ na neha varɨ mɨteo ya Ikʉ́ʉ́lʉ ra \w Mirimʉ Mɨvɨ\w*, ˆreene ravakwaata vatʉmame kɨɨntʉ rooro ˆrasáakaa. \c 3 \s1 Ʉvɨ wa Sikʉ ja Ʉhero \p \v 1 Maa kaa, taanga sikʉ ja ʉhero kʉva jiri ˆjafafa maatʉkʉ vii. \v 2 Vaantʉ kwiiyenda varɨ vooveene, kweenda varɨ mpía, kʉva varɨ ˆviidʉ́ʉmbɨrɨraa, ˆvarɨ na ukudamu na \w ˆvatʉ́kɨraa|lemma="Tʉkɨra"\w*, sɨ ˆvanyémyaa vavyɨɨrɨ vaavo, ˆvasiina dʉʉmbɨ, na sɨ varɨ kʉva vaaja tʉkʉ. \v 3 Kʉva varɨ sɨ ˆveenda vaantʉ, sɨ ˆvasáakaa sáare jisire, ˆvalʉ́ʉsaa vaantʉ, sɨ ˆviiyɨ́mɨrɨraa, ˆvahʉʉmba na ˆvasʉʉla viintʉ viija. \v 4 Kwiivalandʉka veende. Kʉva varɨ sɨ ˆviitwéetyaa. Kʉva varɨ ˆviiyónaa na ˆveenda ʉvɨ wa mʉvɨrɨ kʉlookya kʉmweenda Mʉlʉʉngʉ. \v 5 Weerwii kʉndookiiyonekya veende ja vaantʉ ˆviíkalaa mwiikalo ˆutúubaa kɨra Mʉlʉʉngʉ ˆasáakaa, maa kaa, siita veende ngururu jaachwe. Wiikerye na vaantʉ avo. \p \v 6 Vamwɨ vaavo vamwaarɨ ˆvɨɨ́ngɨraa nyuumbii ja vaantʉ kwa ʉweere na vandoovasʉmʉla vaantʉ vaki vara ˆvarehera. Avo vaantʉ vaki vakwaatwa, varemeerwa nɨ ʉvɨ na vasúkwasukwaa nɨ ʉláku. \v 7 Vaantʉ vaki ava vasáakɨraa kʉtaanga viintʉ vifya, maa kaa, sɨ vadáhaa taanga ʉkoonko wa kɨkomi vii kaa tʉkʉ. \v 8 Vaantʉ ava vakɨ́ɨkanaa kɨra kɨmáárɨ, ja viintʉ mpɨɨndɨ jira Yáane na Yámbʉre ˆvayeráa kʉmʉkɨɨkana \w Mʉ́sa\w*.\x + \xo 3:8 \xo*\xt Laanga Ufumo 7:11-22.\xt*\x* Mɨryʉʉngʉ yaavo yahopola na kuruma kwaavo kwasiitwa. \v 9 Maa kaa, sɨ varɨ fika kʉlɨ tʉkʉ, sa ʉkoókoyo waavo koonekana ʉrɨ kwa kɨra mʉʉntʉ, ja vira vya vala Yáane na Yámbʉre. \s1 Ʉlairiri wa Paúli kwa Timotéeo \p \v 10 Maa kaa, weewe watuuba ʉvariyuli waanɨ, mwiikalo waanɨ, kɨra kɨɨntʉ ˆnasáakaa mbweeyye, kuruma kwaanɨ, kuyimirirya kwaanɨ, kweenda kwaanɨ vaantʉ, na kwiifafya kwaanɨ. \v 11 Ʉmányire viintʉ vaantʉ ˆvaanturikirya na masáare ˆmeene nalʉmana noyo ʉko míijii ya Antiókia, Ikonío na Lísitra. Uturikiri ʉwo nuuyimirirya na \w Yéesu\w* Mweenevyoosi aandamurirya kufuma ayo yoosi. \v 12 Kɨkomi, yoyoosi ˆarɨ saaka kwiikala ko mʉnyemya Mʉlʉʉngʉ ko va kɨɨntʉ kɨmwɨ na \w Kirisitʉ\w* Yéesu, turikiriwa arɨ. \v 13 Maa kaa, vaantʉ vavɨ na vakooveri tuuba varɨ kʉva vavɨ kʉnʉ voolongowa na voolongowerwa. \v 14 Baa neembe nɨ jeyyo, weewe utuube kʉyakwaata masáare yoosi ˆmeene ʉvariyʉrɨrwa ʉkayaruma kɨkomi. Sa ʉvamányire nɨ vala ani vakʉvariyʉrɨra masáare ayo yoosi ya kɨmáárɨ. \v 15 Keende usinga waako, wavariyʉrɨrwa Masáare ˆYarɨ Mpeho. Aya yadáhaa kʉkʉheera tooti ya ʉlamuriri waako ko mwiilaangya Kirisitʉ Yéesu. \v 16 Masáare yoosi ˆYarɨ Mpeho yatɨɨte nkeeho ya Mʉlʉʉngʉ. Yabooha ko variyʉrɨra na ko kaanirya no temerera vaantʉ vareke ʉvɨ waavo, na ko wolola kwa ʉwoloki mwiikalo mbere ja Mʉlʉʉngʉ. \v 17 Jeyyo, mʉʉntʉ wa Mʉlʉʉngʉ kiisikana arɨ na daha arɨ tʉmama kɨra mʉrɨmo mʉʉja. \c 4 \s1 Ʉlairiri wa Paúli wo Herererya kwa Timotéeo \p \v 1 Nɨ kʉlairirya niise mbere ja Mʉlʉʉngʉ na mbere ja \w Kirisitʉ\w* \w Yéesu\w*. Yeeye valamʉrɨra arɨ vaantʉ ˆvarɨ mooyo na ˆvaakwya mpɨɨndɨ jo kʉʉja kwaachwe na \w Ʉtemi|lemma="Ʉtemi wa Mʉlʉʉngʉ"\w* waachwe. \v 2 Variyʉla isáare ra Mʉlʉʉngʉ. Ɨma neeja kʉbweeyya jeyyo mpɨɨndɨ joojo na sɨ ˆjiri joojo. Baamirirya, dalavya na vaheere mɨtɨma. Ivyo vyoosi vitʉmame ko yimirirya na kwa ʉvariyuli mʉʉja. \v 3 Sa kʉʉja jiri mpɨɨndɨ vaantʉ ˆvɨndoosiita ʉvariyuli wa kɨkomi. Voovo kiijɨɨngɨra veende vakiindya ˆvarɨ foo sa vadahe kukiimikirirya mpɨɨma jaavo na vadahe kʉvawyɨɨra kɨra ˆcheene chanyéeryaa matu yaavo. \v 4 Siita veende kʉteerera kɨmáárɨ na varindʉkɨra veende ʉteeri wa ʉloongo. \v 5 Maa kaa, weewe ʉndookiiyɨmɨrɨra kwa kɨra kɨɨntʉ. Yimirirya uturikiri, tʉmama mʉrɨmo wo variyʉla \w Masáare Maaja\w*, na kɨkomi ukiimikirirye ʉtʉmami waako. \p \v 6 Nɨɨnɨ haaha toolwa niise ja \w mpóryo\w* ya kɨɨntʉ ˆkɨnywéewaa na mpɨɨndɨ jaanɨ jo suukya jafíkire.\x + \xo 4:6 \xo*\xt Laanga Ufumo 29:38-41.\xt*\x* \v 7 Nalwíisiinʼye nkoondo ˆyabooha, nalʉ́marikiirye lʉyeendo lwaanɨ, nakʉláangiriirye kumwiilaangya kwaanɨ Kirisitʉ neeja. \v 8 Haaha niímiriiwe neeja itáaji ra ʉwoloki. Mweenevyoosi Mʉlamuli wa ʉwoloki kʉʉnjavɨka arɨ nɨɨnɨ sikʉ ɨra ya ʉlamuli wa vaantʉ voosi. Maa kaa, sɨ nɨɨnɨ vii tʉkʉ, baa na vara voosi ˆveene vawóojeraa kʉʉja kwaachwe na mpɨɨma. \p \v 9 Bweeyya chaangʉ wʉʉje na kwaanɨ. \v 10 Kɨrésike adoma na ɨsɨ ya Galatía, na Tíito adoma na ɨsɨ ya Dalumatía. Na so kweenda masáare ya weerʉ mʉnʉmʉʉnʉ, Déema aandeka akadoma na múujii wa Tesaloníike. \v 11 Nɨ Lʉ́ka yeemweene noo ˆachaala na nɨɨnɨ aha. Mʉsaakɨre Maáriki wʉʉje ne. Yeeye abooha maatʉkʉ vii murimwii waanɨ. \v 12 Tíkiko namʉtʉma adome na múujii wa Eféeso. \p \v 13 Mpɨɨndɨ ˆʉrɨ kʉʉja, nooloomba wʉʉndetere ɨra nkáancho ˆnareka kwa Kárpo ʉko múujii wa Turóoa na vira vitáabu vyaanɨ, na hasa vira vya ndɨrɨ. \fig Vitáabu vya ndɨrɨ|alt="The way a book was" src="hk00282c.tif" size="col" copy="Horace Knowles - British and Foreign Bible Society" ref="4:13"\fig* \v 14 Alekɨsáanda mʉcháani, aambweeyyirya ʉvɨ mʉkʉʉlʉ mʉnʉmʉʉnʉ. Mweenevyoosi mʉrɨha arɨ sa yara ˆmeene aambweeyyirya. \v 15 Baa weewe ʉmʉlaange neeja, sa yeeye ayasiita mʉnʉmʉʉnʉ masáare yiiswi. \p \v 16 Kati ˆnɨjáa niímiiwe balásii lwa ncholo, kusiina baa mʉʉntʉ ʉmwɨ ˆaanyambirirya tʉkʉ. Voosi vajáa vaandeka. Nooloomba Mʉlʉʉngʉ avoonere mbavariri sa isáare ɨrɨ. \v 17 Baa neembe nɨ jeyyo, Mweenevyoosi ajáa ɨɨma ivaru raanɨ na akaampeera ngururu sa ndʉʉse isáare raachwe ko kiimana na vaantʉ voosi sɨ ˆvarɨ \w Vayahúudi\w* varɨteere. Sa jeyyo, nɨɨnɨ nalamuririwa fuma mʉlomwii wa siimba. \v 18 Mweenevyoosi kʉtʉlamurirya arɨ fuma kɨra ukiimiriri mʉvɨ na kʉʉnsʉmʉla arɨ ndɨrɨ nkaasʉ fʉʉrʉ Ʉtemii waachwe kurumwii. Yeeye abweeyyiriwe nkongojima kwa sikʉ ˆjisiina ʉhero. Kɨkomi. \s1 Lʉmbɨ yo Kiiteengʉla \p \v 19 Nuumbirya Akíila na Pirisíila muki waachwe, na nyuumba yoosi ya Onesifóoro. \v 20 Erásto achaala múujii wa Koríinto. Kei Tirofíimo nɨjáa namʉreka kʉra múujii wa Miléeto, yeeye nɨ mʉlwɨ́ɨrɨ. \v 21 Konkomala ufike kʉnʉ mpɨɨndɨ ja mpeho sɨ jinaanda. \p Ulúumbiiwe nɨ Eubúulo, Púude, Líini na Kɨlaáudi na ndʉʉ yoosi ya vaantʉ ˆvamwiiláangyaa Kirisitʉ. \v 22 Mweenevyoosi ave hamwɨ na mʉtɨma waako. Mweenevyoosi avaheere nduwo nyuunyu voosi.