\id REV \h APOCALIPSIS \toc1 A JE' JU'UNA', TS'A'B U TUCUR QUIR U TS'IBTIC JUAN BIQUIRA' JESÚS \toc2 APOCALIPSIS \toc3 Ap. \mt1 A JE' JU'UNA', TS'A'B U TUCUR QUIR U TS'IBTIC JUAN BIQUIRA' JESÚS \mt2 APOCALIPSIS \c 1 \s1 Biquira' Jesús \p \v 1 Ich a je' ju'una' a tu ts'ibtaj Juan, ti' ts'iba'an a ba' ts'a'b u tucur Juan ten Jesucristo. A je'ra' ts'a'b ten C'uj ti' Jesús soc u ts'abʌr ti' u c'urewob C'uj a ba' tabar u c'uchur tu q'uinin. A ba' ts'iba'an te'ra' ts'a'b u tucur Juan ten Jesús. A Juano', u c'urew Jesús. Mʌ' ja wirej, Jesús tuchi'tej u yʌjmasir u t'ʌn ich Juan soc u ts'ibtic Juan. \v 2 A Juano', ra' caj u ya'araj a ba' caj u wʌyʌc't u t'ʌn C'uj, a caj u ts'ibtaj techex baje'rere', bayiri' xan, ti' a ba' ara'b ten Jesucristo ti' tu cotor u t'ʌn C'uj. \p \v 3 Qui' yor a mac a cu bin xaquic a je' ju'una'. Qui' yor xan, a mac a cu bin yubej a je' t'ʌna', caj u quibaj a ba' ts'iba'an ich a je' ju'una'. Mʌ' ja wirej, tabar u nup'sic a ba' ts'iba'an ich a je' ju'una'. \s1 A Juano' caj u ts'ibtaj ti' a yacsmʌnob tu yorob tu cu muchq'uinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj, a siete najo' tu cu c'ujinticob C'uj \p \v 4 A teno' Juanen, quin ts'ibtic techex a mac a yacsmʌnob tu yorob, a cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u ru'umin Asia, a siete najo' tu cu c'ujinticob C'uj. Ca' u yamtechex C'uj, ca' u yira otsirechex C'uj. Ca' tac a worex ti' C'uj soc ti' yʌn a worex. Mʌ' ja wirej, raji' C'uj cuxa'an munt q'uin, cax a ucho', cax baje'rer, cax saman. Bayiri' xan ca' u yamtej techex a siete u pixamo' a cu tarob ich C'ujo' caj u yira otsirechex. Ca' tac a worex ti' a siete u pixamo' a ti' yʌnob ʌcʌtan C'uj soc ti' yʌn a worex xan. Mʌ' ja wirej, a siete u pixamo', a cu tar ich C'uj, ti' yʌnob ich ʌcʌtan u cutan C'uj tu cu reyinta'r C'uj. A pixamo' a sietejo', u c'at ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj. \v 5 Bayiri' xan ca' a c'ʌmiquex Jesucristo a ba' tsoy tu t'ʌn, bayiri' xan, ca' tac a worex ti' Jesús soc yʌn a worex. Raji' a mac a c'ucha'an ij corex ij c'ʌmiquex u t'ʌn quire' raji' taj. Quire' yʌn bat'an ric'sa'b Jesús ten C'uj tu quimirir. Mʌ' ja wirej, a Cristojo', raji' cu bin u reyinticob tu cotor rey ich yoc'ocab. Ca' ij qui' t'ʌnej Cristo quire' u yajo'onex quire' tu p'o'o'onex yejer u q'uiq'uer quir u ruc'sic ic si'pirex. \v 6 A Jesúso', raji' je' u yacsico'onex iro'onex rey tu cu reyintico'onex mac. Raji' tu taco'onex soc u yacsico'onex tic beyajex iro'onex sacerdotes quir ic beyajex ti' C'uj ic Tetex, quire' raji' u C'uj Cristo xan. Ca' ij qui' t'ʌntex C'uj, ca' ij qui' sʌjtex a ti'o', yejer tu cotor mac, ca' u reyinto' C'uj tu cotor mac, munt q'uin. \p \v 7 U'yex ba' quin wac techex. Tan u tar Cristo ich u muyʌrir. Ca' bin uruc, bin u ca' irbir ten tu cotor mac ich u sasirir. A mac a caj u p'actaj Cristo ich yoc'ocab, bin u ca' u yac'tob u bʌj ca' bin iric, quire' robob caj u bʌjob ich cruz. Bayiri' xan, ti' cu bin irbir Cristo ten tu cotor mac a yer t'ʌno'. Robob bin u ca' yac'tob u bʌj xan. Aro' bin u ca' tar taj aro', jeroj je' u tare'. \p \v 8 “A teno', quij Jaj Ts'ur, pʌyber bat'an cuxa'anen, bayiri' xan a teno' mʌ' biq'uin quin xur. Rajen c'ucha'an in wor ti' tu cotor ba'.” Mʌ' ja wirej, raji' a C'ujo' u berero' bayiri' xan, munt q'uin u berero'. \s1 Juan caj u wʌyʌc'taj Jesús tu cotor u sasirir C'uj \p \v 9 A techexo', a mac a ti' yʌno', a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u ru'umin Asia, a sietej najo'. A teno' Juanen, a wet acsʌ'orirenex. Baxuc an ten bic cu chuquicob a pachex, bayiri' ten xan, cu chuquicob in pach, quire' tin wacsaj tin wor. An ten bic C'uj bin u ca' yacsiquechex tu quic bin ic reyintiquex, baxuc ten, bin u ca' u yacsen quire' p'eri'o'onex. An ten bic techex ca muc'tiquex a ba' cu tar techex, baxuc ten quin muc'tic, quire' Jesucristo quin muc'tic. Rajen caj u purenob te' ich u pe'tenin c'ac'nab u c'aba' Patmos. Tu p'atenob tu pe'tenin Patmos, quire' caj in tsec't u jach tsoyir u t'ʌn Jesucristo. \v 10 A teno', tan in c'ujintic C'uj tu q'uinin domingo caj tar tin woc'or u Taj'or u Pixam C'uj, soc raji' quin ts'urintic. Jach seb caj c'amjij u t'ʌn mac irej wa cu yutstic mac u bac wacʌx, caj in wu'yaj tin pach. \v 11 A mac a cu t'ʌn uch, caj u ya'araj ten: \p ―A teno' ―quij Jaj Ts'ur―, C'ujen, a mac a cu yʌnxchun tu cotor ba', bayiri' xan, a teno' a mac a cu ts'ocsic tu cotor ba'. Toc ts'ibtej Juan, a ba' ca bin a wirej, soc a tuchi'tic in t'ʌn ti' a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj, tu yʌn a sietej najo', a ti' yʌnob tu ru'umin Asia. Ti' yʌn turiri' ich u cajar Efeso, ti' yʌn u jer ich u cajar Esmirna, ti' yʌn u jer ich u cajar Pérgamo, ti' yʌn u jer ich u cajar Tiatira, ti' yʌn u jer ich u cajar Sardis, ti' yʌn u jer ich u cajar Filadelfia, bayiri' xan, ti' yʌn u jer ich u cajar Laodicea. Baxuc caj u ya'araj teno'. \p \v 12 Caj in sut in bʌj caj in pʌct in pach caj in wiraj mac a cu t'ʌniquen ucho'. Jeroj tune', caj in wiraj irej wa ras, a yʌn u c'ʌbiro', a siete u c'ʌbiro', toc rʌc beta'b u mascabir oro. \v 13 Ti' yʌn mac ch'iquicbar chumuc a raso', a sietej u c'ʌbiro', raji' irej xib u buquiman jach noc'. Caj xur u yoquir u noc' tu car yoc. Yʌn u c'ax u nʌc', chen ti' yʌn tu boj u sem. U c'ax u sem beta'b u mascabir oro. \v 14 U tsotser u jo'r jach manan sʌc irej tʌmʌn, ir u baja' xan. Ra' u wicho' ir u mʌsʌc'aq'uir c'ac' sasirir. \v 15 Caj in wiraj yoque', ch'iquicbar, robob irej wa ju chuquij c'ac', robob xan, tan u rembaj irej chʌc taq'uin tan u rembaj, a ric'beno'. Caj in wu'yaj u t'ʌn, an ten bic u jum yoc ja', a cu man ich mʌctuno', chen jach manan c'am caj in wu'yaj, quij. \v 16 Caj in wiraj u c'ʌb, a nojo', yʌn u ba'inquirir irej sab ich u c'ʌb. Ti' yʌn siete sab tu c'ʌb a ju mʌchmʌno'. Caj in wu'yaj u t'ʌn a cu joc'ar tu chi', raji' irej wa tu ram in wor, caj in wu'yaj irej wa yʌn u mascabir tu chi', a yʌn ca'tur yej. Caj in wiraj u wich ra' irej u sasirir a q'uino', a c'ac'chun q'uino', a mʌ' ju nocar ten u muyariro'. \p \v 17 Caj in wiraj aro', caj rubuquen, quij, irej quimen a teno', taj ruben ich yoco'. Soc u ric'siquen, raji' caj u tʌrajen yejer u noj u c'ʌb. Jeroj tune', caj u ya'araj ten: \p ―Mʌ' a ch'ic sajquir quire' a teno', pʌyberen a teno' quire' toc cuxa'anen a ten ucho'. A teno' je' in rajra' cuxtar. Baxuc caj u ya'araj ten. \v 18 A teno', quij, ra' cuxa'aneno', a teno' xan, quimen uch xan. Iric Juan, wʌc'ʌs cuxrajen. A teno', munt q'uin cuxa'anen baje'rer. Mʌ' ja wirej, a teno' yʌn u c'ʌrʌbar u jor quir in mʌquic u jor, wa quir in q'ueyic u jor xan, tu yʌn u pixamob a mac a quimij ucho'. \v 19 Jeroj tune', a Jaj Ts'uro' caj u ya'araj ten, caj in ts'ibta a ba' in wiramʌn, yejer a ba' caj in wira baje'rer, yejer a ba' chʌca'an in wiric pachiro'. \v 20 Quire' mʌ' ja najt a ba' u c'at ya'aric a siete sabo', a wirmʌn in mʌchmʌn tin noj. Robob cu yets'ticob u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj ti' a yacsmʌnob tu yorob a cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj, a sietej najo' a ti' yʌno' ich u ru'umin Asia. Bayiri' xan, a raso' a sietej u c'ʌbir xano', a beta'b a taq'uin a orojo', robob cu yets'ticob a yacsmʌnob tu yorob a cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj, a sietej naj xano'. Baxuc caj u ya'araj ten a Jaj Ts'uro'. \c 2 \s1 Raji' u t'ʌn Cristo ti' a yacsmʌnob tu yorob a cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj, tu yʌn a sietej najo'. Raji' u t'ʌn ti' a mac a cu much'quinticob u bʌj ich u cajar Efeso \p \v 1 Caj ya'araj Jaj Ts'ur ten: \p ―Juan ―quij Jaj Ts'ur―, ts'ibt a je' ju'una' ti' a pastoro' a u ts'urir a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u cajar Efeso. Ts'ibtej ti' caj a wa'arej ti': “A teno', in mʌchmʌn tin c'ʌb a nojo', a sabo', a sietejo'. Arej ti' a ray pastoro', quin man ich a raso', a yʌn sietej u c'ʌbiro' a beta'b a taq'uin a orojo'. \v 2 Arej ti' a pastoro': A teno' in wer tu cotor ba' ca betic. Quin c'ʌ'otic a ba' ca wirique', cax a tsoyo', cax a mʌ' tsoyo' tu ca muc'yaj. Quin wiric xan, mʌ' ja muc'taj a mac a cu tus camsicob u t'ʌn C'uj, mʌ' ja wacsaj a ti'ob xano'. A techo', caj a qui' tumt a wirej wa jach tuchi'ta'b ten C'uj soc u camsicob u t'ʌn. Quire', baxuc caj ya'arob tech: C'uj tu tuchi'tenob a tenobo' tech, cax mʌ' robob tuchi'ta'b ten C'uj. Caj ts'oc a tumtic a wirej a wer tan u tusiquechob. \v 3 Caj a muc'taj a mac a tu tus arob tuchi'ta'b ten C'uj xan. Jach nemʌ' biquech caj a muc'taj a ti'obo'. Mʌ' ja wirej, tu ca muc'yaj caj muc'yajnʌjech, quire' ca beyaj, ten quij Jesús, mʌ' tupsa'an a wor tu ca beyaji'. \v 4 Cax yʌn ba' jach tsoy caj in wiraj ti' tech, chen yʌn ba' mʌ' tsoy in wiric. Mʌ' ja wirej, tan a p'ʌtic a yaj, a Jaj Ts'uro' Jesucristo. Mʌ' ja qui' yajquinten a teno' an bic caj a yʌnxchun a yajquintiquen uch, caj a wacsaj ta wor ten. \v 5 Wʌc'ʌs c'as ta bʌjiri'e', bic caj a yajquint a Jaj Ts'uro' uch. Toc c'axej a wor tan a p'ʌtiquex a c'asirex soc a man tu tsoy an ten bic caj manech uch. Wa mʌ' seb ca c'axic a wor, tan a p'ʌtic a c'asir soc je' in ruc'sic tech soc u ch'ejar a beyaj ich u cajar Efeso. \v 6 Chen yʌn ba' ca betic a techo', a cu qui'quintic in woro', quire' ca p'actic a ba' cu beticob a mac a cu ya'aric nicolaítas, quire' robob caj u yacsob u si'pirob mac. Bayiri' xan, a teno' quin p'actic xan. \v 7 Quin chich aric tech, ca' a quibej a ba' cu ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj ti' a mac a ti' yʌn ich a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj. A mac a c'ucha'an yor ti' a ba' cu tumtic u yor, soc u man tu tsoyir je' u ts'abʌr ten C'uj ca' u jant u wich che' u che'er, a cu ts'ic u cuxtar mac, a tan u ch'ijir ich u cor C'ujo'.” \s1 Raji' u t'ʌn Jesucristo ti' u pastorir a ti' yʌn tu cajar Esmirna \p \v 8 Caj u ya'araj Jaj Ts'ur ten: \p ―A techo' Juan ―quij Jaj Ts'ur―, ts'ibtej a ba' quin wa'aric a je' ju'una' ti' a pastoro', a ju ts'urir a yacsmʌnob tu yorob, tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u cajar Esmirna. A je'ra' in t'ʌn: “A teno' pʌyberen ti' a mac a yʌn cuxa'an ucho'. A teno', je' in rajra' cuxtare'. A teno' quimen uch. Chen iric Juan, wʌc'ʌs cuxrajen a teno'.” \v 9 Arej ti': “A teno', quij Jesús, in wer tu cotor ba' ca betic. A teno' quin c'ʌ'otic ba' ca wiric, cax a tsoyo', cax a mʌ' tsoyo'. Quin c'ʌ'otic bic caj muc'yajnʌjech tu cu chuquicob a pach, tu cu p'astiquechob a rac'ob, tu jach otsirchʌjech. Chen jach manan ricojech quire' raji' Cristo yʌninech. Quin c'ʌ'otic a mac a cu p'actiquechob, a cu tus aricob: U winiquirob judíojen. Raji' mʌ' taj cu ya'aricobi': U winquirob judíojen, quire' mʌ' yacsmʌnob tu yorob ti' Cristo. Robob cu ya'aric cu c'ujinticob C'uj tu chan najir, chen cu jach c'ujinticob quisin, a mac u jach c'aba' Satanás. \v 10 Mʌ' a yʌn ch'ic chichin sajquir quire' tabar a muc'yaj, quire' a quisino', raji' cu bin u ts'urinticob mac soc u puriquech tu cu ma'cʌr winicob. Jun yarob techex, cu bin purbir ten quisin soc u tumtic a worex quir a p'ʌtiquex u t'ʌn C'uj. Ca' bin muc'yajnʌquex diez u q'uinin, chen a mac a mʌ' ju p'ʌtic u t'ʌn C'uj, cax quinsbir ten u rac'ob, ra' je' u ts'abʌr ten C'uj a ba' jach manan co'oj, bin u ca' ts'abʌr u cuxtar munt q'uin, soc ti' cu cuxtar ich ʌcʌtan tu wich C'uj. \v 11 Quin chich aric tech ca' a quibej a ba' cu ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj ti' a mac a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj. A mac a c'ucha'an yor ti' a ba' cu tumtic u yor, soc u man tu tsoyir, raji' mʌ' ju bin ich u c'aq'uir betnaj a ti' yʌn munt q'uin.” \s1 Raji' u t'ʌn Jesucristo ti' u pastorir a ti' yʌn ich u cajar Pérgamo \p \v 12 Caj ya'araj Jaj Ts'ur ten: \p ―A techo', Juan ―quij Jaj Ts'ur―, ts'ibtej a ba' quin wa'aric ich a je' ju'una' ti' u pastorir, a ju ts'urir a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u cajar Pérgamo. Arej ti': “A je' t'ʌna' u t'ʌn a mac a yʌn u mascab, a jach qui' yej, a yʌn ca'tur yeje'.” \v 13 Arej ti': “A teno', in wer tu cotor ba' ca betic. A teno', quij Jaj Ts'ur, quin c'ʌ'otic ba' ca wiric, cax a tsoyo', cax a mʌ' tsoyo'. Quin c'ʌ'otic tu cotor ba' a cu tumtic a wor tu yʌnech, quire' jach c'as tu yʌnech quire' raji' cu jach ts'urinticob a Satanáso'. Mʌ' ja wirej, raji' Antipas, caj u ya'araj: A teno' quin wacsic tin wor ti' Cristo, tan in quibic u t'ʌn Cristo. Raji' tan u c'ʌ'otic u muc' Cristo, tan u ya'aric u jach c'ujintic C'uj, cax tan u chuquicob u pach Antipas. Caj quinsa'b ten u rac'ob Antipas, cax quinsbir, taj caj u yacsaj tu yor ten tu yʌn uch. Quire' tar yʌno' cu ts'urinticob quisin a winquirob ich u cajar Pérgamo. \v 14 Cax yʌn ba' jach tsoy tech quin wiric. Yʌn ba' mʌ' tsoy in wiric, chen mʌ' ya'ab a mʌ' tsoyi'. Quire' yʌn mac tu yʌntech ta cajar Pérgamo cu quibicob a ba' cu camsic Balaam ti' Balac a ucho'. Mʌ' ja wirej, a ba' camsa'b ten Balaam ti' Balac caj u pʌyaj u si'pir u winquirob israel uch. Quire' tu jantob a yo'ocho' a ts'a'b ten u winquirob Balac ti' u tus c'uj, jeroj pachir, robob caj manob yejer a xquico'. \v 15 Mʌ' jariri', yʌn mac tu yʌnech xan, cu sayʌrob tu pachob a ba' camsa'b ten u winquirob nicolaítas. A ba' camsa'b ti'obo' quin p'actic, quij Jesús. \v 16 Rajen c'ax a wor, ca' a p'ʌt a ba' mʌ' tsoy in wiriqui'. Wa seb ca c'axic a worex, tan a p'ʌtiquex a c'asirex mʌ' jin ts'ictar techex. Quire' wa ber ca' bin in t'ʌnechex, yaj ca bin a wu'yejex in t'ʌn, an ten bic u'yex wa ja mascabo', a yʌn ca'tur yej, u'yex wa tan u ramiquechex. \v 17 Quin chich aric tech, ca' a quibej a ba' cu ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj ti' a mac a yacsmʌnob tu yor tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj. A mac a c'ucha'an yor ti' a ba' cu tar u tumtic u yor soc u man tu tsoyir, raji' je' in jansic a ba' cu cuxquintic u pixamo', a ba' a mʌ' c'ucha'an yor yiric mac. Je' in ts'ic ti' turiri' sʌc tunich, soc yer tu qui'quint in wor. Ti' ts'iba'an yoc'or a ray sʌc tunicho' u jer u c'aba', chen raji' yer u c'aba' a mac a cu c'ʌmic u chan sʌc tunichiro'.” \s1 Raji' u t'ʌn Jesucristo ti' u pastorir a ti' yʌn tu cajar Tiatira \p \v 18 Caj ya'araj Jaj Ts'ur ten: \p ―A techo', Juan ―quij Jaj Ts'ur―, ts'ibtej a je' ju'una' ti' a pastoro', a ju ts'urir a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌj quir u c'ujinticob C'uj ich u cajar Tiatira. Ts'ibtej, ca' a wa'arej ti': “A je'ra' u t'ʌn u parar C'uj, a mac yʌn u wich ir u sasirir c'ac', rajen chʌca'an yiric tu cotor ba'. Raji' yʌn yoc xan, tu ch'ica'an irej u chuquij c'ac', robob cu rembaj irej a chʌc taq'uino', a ric'beno'.” \v 19 Arej ti' a pastoro': “A teno', in wer tu cotor ba' ca betic. A teno', quin c'ʌ'otic a ba' ca wiric, cax a tsoyo', cax a mʌ' tsoyo'. Quin c'ʌ'otic ca yajquintic a wet acsʌ'orir. Mʌ' ca chen wacsic ta wor ti' ten, ca qui' beyaj ten xan. Ca man tu tsoyir, a je'ra' ta qui' cʌn a techo'. Nemʌ' biquech xan. \v 20 Cax yʌn tech, ba' jach tsoy in wiric, yʌn ba' tech a mʌ' tsoy in wiric xan. Mʌ' ja wirej, yʌn tech tu ca much'quintic a bʌjob quir a c'ujinticob C'uj, turi' xquic, u c'aba' Jezabel. Raji' caj cha'b u camsic a wet acsʌ'orirex quire' caj u ya'araj wa ts'a'b u tucur ten C'uj quir u tsicbar a ba' u c'at C'uj. Raji' caj u tus camsaj ti'ob, ca' u jantej yo'och a ts'a'b ti' u tus c'uj. Raji' xan, caj u tus camsaj ti'ob ca' manʌcob yejer mac. \v 21 A ucho', caj in chich araj ti' Jezabel ca' u c'axej tu yor quir u p'ʌtic u man u yiric mac. Caj manij ya'ab u q'uinin mʌ' ju c'axa yor soc u p'ʌtic u c'asiri'. \v 22 Rajen tiri', quin bin in pich'intej tu ch'ac quir u muc'yaj. Bayiri' xan, u yet manacob winic, chen robob, jach ch'ic yum muc'yaj cu bin u muc'yajob quire' tu quibob u t'ʌn Jezabel. Chen wa ber ca' bin u c'axob tu yorob, tan u p'ʌticob tu cu manob tu c'asir, tan u yac'tob u bʌj, jeroj tune', mʌ' ju tar ti'ob u muc'yajob. \v 23 Quire' a mac a caj u quibob u t'ʌn Jezabel je' in cha'ic ca' quinsacob. Rajen a mac a yacsmʌnob tu yorobo' soc yerob jach sasir in wich rajen quin wiric a ba' cu tucricob, bayiri' a ba' ti' yʌn tu yorob xan. A teno', quij Jaj Ts'ur, bin in ca' in bo'ot u bo'orir u c'ʌb tu cotor a mʌ' ju chen quibob u t'ʌn Jezabel. \v 24 Baje'rer, bin in ca' in t'ʌnechex a mac a mʌ' tu quibob u t'ʌn Jezabel. Quin t'ʌnicob a mac a yacmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u cajar Tiatira. Quire' mʌ' ta tumtex quir a wirex a ba' cu ya'aric ich a rac'obex, a cu jach mucu t'ʌn ti' a quisino', quire' soc a werex ba' quiri' a ti'o'. Mʌ' jin bin in ts'ʌr a pachex ca' muc'yajnʌquex quire' ti'ti' tu muc'yajnʌjechex uch. \v 25 Chen tu cotor ba' a yʌn techex ti' a tajo', qui' cʌnantexi' hasta ca' bin uruquen a teno'. \v 26 Arej ti'ob: A mac a c'ucha'an yorob ti' a ba' cu tar u tumtic u yorob soc u manob tu tsoyir hasta cu quimin, raji' quin bin in wacsej ca' u yam ten tu bin ocar u reyintiquenob mac tu cotor. \v 27 Tu cu bin u yamtiquen u reyinticob, bin u ca' qui' reyinto'onex mac. Mʌna' mac cu bin u c'uchur u yorob to'onex, tu cotor mac bin u ca' u sʌjto'onex. A mac a cu p'actico'onex, quic bin ic ch'esicob an ten bic a cu p'ʌp'ʌch'ʌtic u p'urir yo'och ja' yejer u mascab, quire' baxuc caj teta'b ten C'uj. \v 28 A teno', quij Jaj Ts'ur, iren a sab a cococh icho', a yʌj'acsʌyʌjir q'uino', a jach sasir u wicho'. A mac a c'ucha'an yor ti' a ba' cu tumtic u yor, je' in cha'ic u yocar tu yʌnen wa ber ca' bin uruquen a teno'. \v 29 Quin chich aric tech ca' a quibej a ba' cu ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj ti' a mac a yacsmʌnob tu yor tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj, soc u man tu tsoyir.” \c 3 \s1 Raji' u t'ʌn Jesucristo ti' u pastorir a ti' yʌn ich u cajar Sardis \p \v 1 Caj ya'araj Jaj Ts'ur ten: \p ―Juan ―quij Jaj Ts'ur―, ts'ibt a je' ju'una' ti' a pastoro' a ju ts'urir a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u cajar Sardis. Ts'ibtej ti', ca' a wa'arej ti': “A teno', Jaj Ts'uren, ti' yʌnen tu yʌnob a siete u pixamo', a ti' yʌnob ich ʌcʌtan tu wich C'uj. Bayiri' xan, a teno', in mʌchmʌn ich in c'ʌb, a nojo', a siete u sabo'. Arej ti': A teno' in wer tu cotor ba' ca betic. Quin c'ʌ'otic a ba' ca wiric, cax a tsoyo', cax a mʌ' tsoyo'. Tu cotor mac tan u man u jumintob bic tabar caj a wacsaj ta worex ti' u t'ʌn C'uj, chen a teno' quin wiric tech an ten bic u chuquij c'ac'o', a tabar u tupuro'. \v 2 Qui' cʌnant a bʌj soc mʌ' a p'ʌtic u t'ʌn C'uj. Chichquint u yorob a mac a cu c'ujinticob C'uj, ca' a chich arej ti'ob ca' manacob tu tsoyir quire' or u binob, ir u chuquij c'ac', a tabar u tupuro'. Mʌ' ja wirej, a C'ujo' cu yiric mʌ' ja jach man tu tsoyir, rajen mʌ' ja qui'quint u yor C'uj. Baxuc quin wac tech, quire' ya'araj Jaj Ts'ur. \v 3 Quin c'asic tech, quij Jaj Ts'ur, bic caj a qui' c'ʌm u t'ʌn C'uj uch, wa ber caj a wu'y u jach tsoyir u t'ʌn C'uj. Qui' cʌnantej u tajir u t'ʌn C'uj, a ba' ta c'ʌmaj uch. Toc c'ax a wor ti' a ba' ta p'ʌtaj. Wa mʌ' ja sar a xiquin ti' a ba' quin chich aric tech, seb quin bin ur quir in taquic a jo'r, a ray u q'uinino' a mʌ' ja tucr in wu'uro', ra' u q'uinino' seb quin wu'ur, an ten bic mac a cu ta'quic ba', a mʌ' paja'an ca' bin taco' a baxuco', seb quin wu'ur. \v 4 Cax yʌn ya'ab mac tu ca tsec'tic u t'ʌn C'uj ich u cajar Sardis, a cu manob tu c'asirob, chen yʌn jun yarob tu yʌnech robob mʌ' tu ec'quinta'b u noc'obi', robob a je' in wet binac yejerob a sʌc u noc'obo' quire' tsoy tu wich C'uj.” \v 5 Arej ti'ob ―quij Jaj Ts'ur―: “A mac a c'ucha'an yor ti' soc mʌ' u bin acsa'bir u si'pir, cax a ba' cu tumtic u yore'. Ra' cu bin ts'a'bʌr ti' ten C'uj ca' u buquintej sʌc noc' quir u yesic raji' caj u cʌnaj C'uj. Ca' bin xuruc t'ʌn, ti' cu bin irbir ten C'uj a ray maco' u c'aba' tu ju'unin a cu ts'abʌr ti' cuxtar munt q'uin. A ray u q'uinin xano', bin in ca' in wac ti' in Tet C'uj ich ca'anan yejer u yʌjmasirob u t'ʌn wa raji' caj u cʌnaj in t'ʌn. \v 6 Quin chich aric techex ca' a quibej a ba' cu ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj ti' a mac a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj soc u manob tu tsoyir.” \s1 Raji' u t'ʌn Jesucristo ti' u pastorir a ti' yʌn ich u cajar Filadelfia \p \v 7 Caj ya'araj Jaj Ts'ur ten: \p ―Juan ―quij Jaj Ts'ur―, ts'ibt a je' ju'una' ti' a pastoro', a ju ts'urir a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u cajar Filadelfia. Ts'ibtej, ca' a wa'arej ti' a pastoro': “A teno', quij Jaj Ts'ur, taj in wor quire' rajra' quin betic a ba' tsoy tu t'ʌn C'uj, bayiri' xan, a teno' taj a ba' quin wa'aric ti' mac. A teno', yʌn ten u c'ʌrʌbar, ra' u c'at ya'aric, yʌn in muc' a teno' an ten bic rey quir u reyinticob mac an ten bic ic nunquirex rey a David a ucho'.” \v 8 Arej ti': “A teno', quij Jaj Ts'ur, In wer tu cotor ba' a ca betico'. Quin c'ʌ'otic a ba' ca wiric, cax a tsoyo', cax a mʌ' tsoyo'. A teno' caj in ts'ajaj tech u jor naj quir a beyaj ti' C'uj. Mʌna' mac c'ucha'an yor u c'ʌric quir u su'sic soc mʌ' a wesic C'uj ti' mac. Cax mʌ' toy tajac a wacsic ta wor mʌ' ja p'ʌt u t'ʌn C'uji'. Taj caj a wa'araj: Tin wacsaj tin wor ti' u t'ʌn Jesucristo, tu tu chucob in pach. \v 9 U'yex ba' quin wac techex. Bin in ca' in ts'ʌr u pachob ca' xonrac ʌcʌtan techex a mac a cu tus aricob: U winquirenob judío, chen robob u ts'urir quisin, ra' cu c'ujinticob. Bin in ca' in ts'ʌric u pachob soc u sʌjtiquenob, soc yerob, a techexo' in jach yajechex. \v 10 Mʌ' ja wirej, jach pacachbirech caj a wesaj ti' a rac'ob an ten bic in c'at tech, cax tu cu chuquicob a pach, rajen bin in ca' in cʌnantech soc mʌ' a p'ʌtic in t'ʌn tu cu chuquicob a pach. Yʌn ba' cu bin tar tu yʌnech, chen mʌ' jariri' tu yʌnech, je' u c'uchur tu cotor u ru'umin ich yoc'ocab. Tabar u bin u tumt a wor. Ya'ab mac a cu bin tumta'bir yorob, bin u ca' u p'ʌtob in t'ʌn, chen a techo' mʌ' ja bin a p'ʌtej quire' quin cʌnantiquech. \v 11 A teno', seb quin wu'ur quir in cʌnantiquech. Ca' manaquech tu tsoyir quire' ta wacsaj ta wor, mʌ' a p'ʌtic. Quire' a mac a mʌ' ju man tu tsoyir, a mʌ' ju quib u t'ʌn C'uj mʌ' ju qui' bin ts'abʌr ten C'uj a ba' jach manan co'oj. Chʌca'an u ts'abʌr ti' u cuxtar munt q'uin, soc ti' cu cuxtar ich ʌcʌtan tu wich C'uj. \v 12 A mac a c'ucha'an u yor ti' a ba' a cu tumtic u yor soc u man tu tsoyir, a mʌ' ju p'ʌt u t'ʌn C'uj, raji' je' u p'atʌr ich yicnʌn C'uj munt q'uin. A teno', bin in ca' in ts'ibtic ich yoc'or a ti'o' u c'aba' in Tet C'uj, bayiri' xan, in c'aba' a teno', a ric'beno'. Bayiri' bin in ca' in ts'ibtic ich yoc'or a ti'o', u c'aba' u cajar in Tet C'uj a tu cʌja'ani'. Ra' u cajaro', u cajar a ric'beno' ich ca'anan pʌcha'an u c'aba' Jerusalén. Raji' bin u caj tar ich ca'anan tera' ich yoc'ocab. \v 13 Quin chich aric techex ca' a quibex a ba' cu ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj, ti' a mac a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj soc u manob tu tsoyir.” \s1 Raji' u t'ʌn Jesucristo ti' a pastorir a ti' yʌn tu cajar Laodicea \p \v 14 Caj ya'araj Jaj Ts'ur ten: \p ―Juan ―quij Jaj Ts'ur―, ts'ibt a je' ju'una' ti' a pastoro', a ju ts'urir a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj ich u cajar Laodicea. Ts'ibtej, ca' a wa'arej ti' a pastoro': “A teno', quij Jaj Ts'ur, bin in ca' in nup'sej a ba' quin toc aric ti' mac. Aro' taj, quire' a teno' quin masic tech a ba' cu ya'aric C'uj taj ich a je' ju'una'. A teno', caj in betaj tu cotor a ba' ti' yʌn, an ten bic C'uj caj u toc araj ten.” \v 15 Arej ti' a pastoro': “A teno' in wer tu cotor ba' a ca betic. Quin c'ʌ'otic a ba' ca wiric, cax a tsoyo', cax a mʌ' tsoyo'. A teno', in wer a techo' mʌ' chʌcowech ti' Cristoji', mʌ' sisech ti' Cristo xani', jaj ix ti' in wer mʌ' a jach yajquin ten wa mʌ' ja jach c'ʌmaj ten xan. In c'at in wirej wa ta jach c'ʌmaj Cristo, wa mʌ' ta c'ʌmaj Cristo. \v 16 Quire' mʌ' ta jach c'ʌmaj Cristo, mʌ' ta jach p'uspachtaj Cristo xan, rajen caj a choquint in wor, rajen bin in ca' in xump'ʌtech. \v 17 A techo', quij Jaj Ts'ur, ca tus tucric ta wor, tan a wa'aric: A teno', yʌn ten ya'ab ba' a ten yʌnino', quire' caj in wacsaj tin wor. Tan u jach t'ajʌr, quech, rajen ba'wir u jer ten jach ya'ab, cax tsire'ej in man tu tsoyire'. Baxuc a wʌc'ʌs bʌjiri' tus aric, chen mʌ' a wer wa jach otsirchʌjech, mʌ' tan ja c'ʌ'otej xan. Rajen a c'at otsirirech quire' cax ya'ab a ba'tac, mʌ' ra' cu yamtic a pixam, quire' sa'tʌr a ca', irech a mac a mʌna' u wich, a mʌna' u noc' xan. \v 18 Rajen, quij Jaj Ts'ur, a teno', quin chich aric tech ca' a c'ʌmen, quij Jaj Ts'ur, a ba' cu jach co'ojquintech an ten bic oro, a jach tsoyo'. Quire' wa taj ca c'ujintic C'uj yʌn tech tu cotor ba' a c'at. Mʌ' ja wirej, a mac a tan u yacsic tu yor, ra' irej a mac tan u ts'abʌr sʌc' noc' ti', soc mʌ' u ch'ic suraquir, quire' chʌcpiten. Mʌ' ja wirej, a mac a tan u yacsic tu yor, raji' cu bin irbir bic jach manan tsoy a teno', quij Jaj Ts'ur. Raji', a mac a tan yacsic tu yor ten, raji' irej a mac a mʌna' u wich uch, chen baje'rer sasichʌjij u wich quire' tu yacsaj tu yor ten. \v 19 Mʌ' ja wirej, tan in chich aric tech, quij Jaj Ts'ur, quire' in jach yajech, rajen tan in q'ueyiquech soc a quibic in t'ʌn. Rajen jach p'is a bʌj ca' a c'ax a wor tan a p'ʌtic a c'asir quir a quibic in t'ʌn. \v 20 Mʌ' ja wirej, a teno', quij Jaj Ts'ur, taren ir a winico' a cu tar yirej yet winiquirob, a cu bʌxic chunche'e, soc u t'ʌnic u yet winiquirob, jaj ix tʌco cu yacsiquen. Mʌ' ja wirej, wa cu yacsiquen, quij Jaj Ts'ur, jeroj p'eri quic janʌnex. \v 21 A mac, quij Jaj Ts'ur, a c'ucha'an yor ti' a ba' cu tumtic u yor soc u man tu tsoyir, raji' cu bin ts'abʌr u muc' soc p'eri' cu bin u reyintico'onob mac. An ten bic in Tet caj u betaj ten, quire' caj u yiraj c'ucha'an in wor ti' a quisino' uch. Mʌ' ja wirej, je' u ts'abʌr ic muc' ten C'uj a to'onexo' quir u c'uchur ij corex ti' a quisino', quij Jaj Ts'ur, bayiri' ti' a ba' a ti' yʌn ich yoc'ocab. \v 22 Quin chich aric techex ca' a quibex a ba' cu ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj, ti' a mac a yacsmʌnob tu yorob tu cu much'quinticob u bʌjob quir u c'ujinticob C'uj, soc u manob tu tsoyir.” \c 4 \s1 A mac a cu c'ujinticob C'uj ich ca'anan \p \v 1 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic Jaj Ts'ur, quij Juan, yejer a ba' tu ya'araj ten Jaj Ts'ur ca' in ts'ibtej. Jeroj tune', caj in wʌyʌc'taj ca'anan irej wa baxuc q'ueb u jor naj quir in wiric ich ca'anan. A ba' tin yʌn bat'an u'yaj caj tar ich ca'anan, caj ya'araj a cu t'ʌniqueno': \p ―Cojen Juan ich ca'anan, quir in wesic tech a ba' cu bin tar ca' bin c'uchuc tu q'uinin, cax ich ca'anan, cax a ti' yʌn ich yoc'ocab. \p Ra' cu t'ʌniqueno' caj u t'ʌnajen irej jum u bac wacax a cu yutsic mac. \p \v 2 Seb caj u tar tin woc'or u Taj'or u Pixam C'uj soc raji' quin ts'urintic. A ba' tin yʌn iraj ich ca'anan caj in wʌyʌc'taj, a C'ujo', ti' yʌn tu cutan a jach caremo'. \v 3 A mac a tin wʌyʌc'taj a curucbar tu cutan a jach caremo', ra' u yochir caj in wiraj, quij Juan, an ten bic u tunich a jach co'oj u c'aba' jaspe yejer u jer a cu ya'aricob cornalina. Tiri' yʌn u cher xan, tan u bʌcristic u cutano' a jach caremo'. A chero', caj in wiraj irej u wich a tunicho', jach co'oj, jach ya'ax u wich, a pʌcha'an u c'aba' esmeralda. \v 4 Ti' yʌnob u jer mac caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan. Ti' yʌn veinticuatro. Ti' cura'anobi' tu cutanob an ten bic a rey yʌnino'. Chen robob u cutanob an ten bic a rey yʌnino', tan u bʌcristicob tu cutan a jach caremo' a tu cura'an mac a tin yʌn iraj. A robob a veinticuatrojo', jach ch'ijob. U buquimʌnob sʌc noc'. U p'oquimʌnob u chan p'oc betmanob oro an ten bic a reyo' cu p'oquintic. \v 5 Caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan tu yʌn u cutano' a jach caremo', a caj in rʌc iraj, caj tar u raram ich u cutano', a jach caremo', bayiri' xan, caj tarob u pec, bayiri' xan jach c'am u jum. Bayiri' xan, ʌcʌtan u cutano' a caremo', ti' yʌn ba' a cu yerc'ac'tic tu cotor mac, a yʌn u ras a sietejo' a cu yerc'ac'tic tu cotor mac. Robob u siete pixamob, a ti' yʌnob ʌcʌtan tu wich C'uj. \v 6 Bayiri' xan, caj in wʌyʌc'taj ʌcʌtan ich u cutan a jach caremo' tu cura'an mac a tin yʌn iraj ca'ch, ti' yʌn irej ras a jach sasc'ʌreno' an ten bic a c'ac'nabo' quire jach coch. \p Caj in wiraj xan, u jer ba' a irej bʌc'o', jach cuxa'an, chen u tiriri' ti' u winquirir. Caj in wiraj cuatro a ti'obo'. Robob xan, ti' yʌn ich yicnʌn u cutano' a caremo', bayiri' xan, robob caj u bʌcristob u cutan a caremo'. Robob tʌcʌj yʌn u wichob, caj in wiraj tu cotor u winquirir, quire' wa ca pʌctic u wichob ir u wich. Wa ca pʌctic u pachob ca wiric u wich xan. \v 7 A ba' tin yʌn iraj, a ba' irej bʌc', a cuxa'ano', ra' irej chʌc barum. A tin wiraj a ca'tur xano', raji' irej a ton wacaxo'. U jer a tin wirajo', a treso', raji' yʌn u wich irej winic. U jer caj tin wiraj, a cuatrojo' raji' irej cotica'an a tan u xit'ic u xic'o'. \v 8 Robob, a ba' cuxa'ano', a cuatrojo', rʌc yʌn u xic' xan. Jujuntur yʌn seis u xic'ob. Cax tu ca wiric ti'ob yʌn u wich. Ra' u beyajob quir u c'ʌyicob C'uj. Rajra' tan u c'ʌyicob: \q1 Jach caremech C'uj quire' taj a wor, a techo' C'uj. Jach chich a muc' a techo', munt q'uin cuxa'anech, cax a ucho', cax a baje'rer, cax saman. \p \v 9 A mun u tenen a cuatrojo' a ba' cuxa'ano' cu ya'aricob ti', a mac a curucbar ich u cutan, a jach caremo', tan u caremquinticob u c'aba', a tan u sʌjticobo', tan ya'aricob ti': “Bayo' C'uj”, quire' munt q'uin ti' yʌnechi'. \v 10 A ra' u q'uinino' a cuatrojo' cu ya'aricob ti' C'uj aro', robob xan a veinticuatro xib a nuxibo', a curucbarob tu cutano', an ten bic u cutan rey, cu rʌc bin xontarob ich ʌcʌtan a mac a curucbar tu cutan a jach caremo' quir u c'ujinticob, quire' munt q'uin ti' yʌni'. Bayiri' xan, cu ruc'sicob u chan p'oc a ju betmʌn oro quir u pich'inticob ʌcʌtan ti' a mac curucbar tu yʌn u cutan a jach caremo'. Robob tan u c'ʌyicob ti': \q1 \v 11 Jach manan tsoy ca' ij c'ʌyech C'uj, quire' jach caremech, quire' jach chich a muc', rajen quic sʌjtiquech C'uj. Mʌ' ja wirej, ta toc betaj tu cotor ba', quire' baxuc a c'at, quire' jach tsoy ta wich a techo'. Baxuc cu c'ʌyicob ti' C'uj. \c 5 \s1 Juan caj u yir u ju'unin a ts'iba'an ti', caj u yiraj tʌmʌn yuc \p \v 1 A tin wʌyʌc'taj caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan a caj in wʌyʌc'taj C'uj, ti' yʌn curucbar tu cutano' a jach caremo'. Tin wiraj ich u c'ʌb C'uj a curucbar tu cutano' a jach caremo'. Tin wiraj u mʌchmʌn tu noj u c'ʌb u ju'unin toc cats'a'an. Toc ts'iba'an tu pach bayiri' tu tan. Yʌn ba' nich'a'an quir u su'sic jumbuj. Ti' yʌn siete ba' nich'a'an tu ju'unin. \v 2 Caj in wʌyʌc'taj ca'anan, caj in wiraj turiri' yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, a mac jach chich u muc'. Raji' c'am caj u tsec'taj, tan u c'atic: \q1 A mac jach no'j soc c'ucha'an yor u q'ueyic a je' ju'una', soc u ruc'sic a ba' nich'a'an tu ju'unin? Baxuc caj ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 3 Mʌ' ja wirej, quij yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a mac a beta'b ten C'uj, a ti' yʌn ich ca'anano', mʌ' c'ucha'an u yorob ti' ca' u q'ue'ej. Bayiri' xan, quij yʌjmasir u t'ʌn C'uj, mʌna' mac a beta'b ten C'uj a ti' yʌnob ich yoc'ocaba', mʌ' c'ucha'an yorob ti'. Mʌna' mac c'ucha'an yor ca' u pʌctej quir u xaquic. Baxuc caj u ya'araj yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. \v 4 Rajen a teno', quij Juan, jach chich oc'nʌjeno', quire' mʌ' irir ten C'uj a mac jach no'ji' quir u q'ue'ic a ju'uno', a ti' yʌn ich u c'ʌb C'uj, cax cu pʌctic quir u xaquic. \v 5 Caj ara'b ten a turiri' mac a curucbar tu cutan, an ten bic u cutan a reyo'. Raji' turiri' ich a xibo' a nuxibo'. Raji' caj u ya'araj ten: \p ―Chur a wich. Mʌ' ja wirej, ti' yʌn turiri' mac a c'ucha'an yor ca' u q'ue'ej, quire' raji' c'ucha'an yor ti' a quisino', rajij yʌn u muc' quir u q'ue'ic. Bayiri' xan, yʌn u muc' quir u rʌquic a ba' nich'a'an ich a ray ju'uno', a siete ba' nich'a'an ti'o'. Raji' rey, cax mʌ' toy tac u reyinticob u winiquirob israel David. Raji' xan, u yo'nen Judá xan. Raji' je' ic reyintiquex yejer tu cotor mac. Baxuc caj u ya'araj a mac nuxibo' teno'. \p \v 6 Caj in pʌctaj, quij Juan, caj in wiraj xʌcric tu chumuc tu yʌn a cuatro ba', a cuxa'anobe', yejer a veinticuatro xibo', a nuxibo'. Caj in wiraj, ti' xʌca'an u chan tʌmʌn yuc an ten bic quinsa'b quir u ts'ic ti' C'uj. A tʌmʌn yuco', yʌn u bac u jo'r. Yʌn siete u bac u jo'r. Yʌn u wich xan, yʌn siete u wich. Robob a ju wicho' a sietejo', ra' quir u camsico'onex ra' u Taj'or u Pixam C'uj quir u bin ich yoc'ocab quir u yiric tu cotor ba'. \v 7 A ray tʌmʌn yuco' an ten bic quinsa'bo', raji' caj binij caj u ch'aj a ray ju'uno', a cats'mʌno', a ti' yʌn ich u noj a mac a curucbar tu cutan a jach caremo'. \v 8 Caj ts'oc u ch'ic a ray ju'uno', a cats'a'ano'. Robob a veinticuatro xibo', a nuxibo', caj rʌc xonrajob ich ʌcʌtan a tʌmʌn yuco', an ten bic quinsa'bo', quir u c'ujinticob a ti'o'. Quet bayiri' xan, caj u betaj a cuatro ba' a irej bʌc'o', a cuxa'ano'. Jujunturob a veinticuatro xibo', a nuxibo' yʌn ti'ob arpa quir u pʌxicob. Yʌn xan tu c'ʌbob chan ruch u mʌchmʌnob chup yejer pom. A rucho', raji' caj beta'b oro. Ra' quir u ts'ic ti' C'uj an ten bic mac tan u t'ʌnic C'uj, rajen ra' u t'ʌn a mac a yerob C'ujo'. \v 9 Caj c'aynʌjob yubej tʌmʌn yuc a ba' mʌ' u c'ʌymʌnob mac ucho'. Caj u c'ʌyob a jera': \q1 Quire' caj quinsa'bech ti' to'onex quir a bo'otic u bo'orir ic si'pirex, rajen c'ucha'an a wor a ch'ic u ju'unin a cats'a'ane' quir a rʌquic a ba' nich'a'an ti'e'. Mʌ' ja wirej, joc' a q'uiq'uer quir u p'obar tu cotor mac ti' u si'pirob, cax a ba' u yo'nen, cax a ba' u t'ʌn, cax a ba' u ru'umin tu cʌja'ani'. \v 10 A techo', ca bin a wacsico'onex iro'onex rey soc ic yamtiquechex tu ca bin a wocar u reyinticob mac ich yoc'ocab. Caj a taco'onex soc ic manex tu cu beyaj C'uj iro'onex sacerdotejo'onex. Baxuc caj u ya'araj tu cu c'ayob uch. \p \v 11 Caj in wʌyʌc'taj caj in pʌctaj a ba' ti' yʌn ich ca'anano'. Tin wu'y u t'ʌn u yet c'ayob. Chen u jer jach p'encʌch millones yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. Robob caj u rʌc bʌcristajob a mac a curucbar tu cutano', a jach caremo' yejer a cuatro irej bʌc', a cuxa'ano' yejer a veinticuatro xib, a nuxibo'. Rʌc ch'iquicbarob, tu rʌc bʌcristob a mac a curucbar ich u cutano', a jach caremo'. \v 12 Toc jumpuri' caj u rʌc purob u t'ʌn ti'. Jach c'am caj u purob u t'ʌn: \q1 Quire' raji' u tʌmʌn yuquech C'uj, rajen caj a c'ubaj a bʌj ti' C'uj quir a quinsa', rajen tu ts'aj tech a muc' C'uj. A ba' cu bin ts'abʌr tech ca' bin c'uchuc tu q'uinin, jach pajar cu bin ts'abʌr tech. Bin u ca' ts'a tech a ju ne'er C'ujo'. Yʌn tech a muc' quir a ts'ocsic a ba' a c'at. Ca' ij carex tech: Jach caremech C'uj quire' quin sʌjtiquechex soc tu cotor mac cu c'ujinticob techo', ca' u yajquintechob xan. Baxuc caj u rʌc purob u t'ʌn ti' u tʌmʌn yuc C'uj. \p \v 13 Tu cotor a ba' beta'b ten C'uj, a ti' yʌn ich ca'anan, bayiri' a ba' ti' yʌn ich yoc'ocab, bayiri' xan, a ba' ti' yʌn ich c'ac'nab, bayiri' xan, a ti' yʌn tu quimirir, caj in wu'yob caj u ya'arob: \q1 Ca' ij carex ti' a mac a curucbar tu cutano', a jach caremo', quet bayiri' ti' a tʌmʌn yuco'. Ca' ij carex, jach caremech, ca' ic sʌj tech soc tu cotor mac cu c'ujinticob tech. Toc yʌn a muc' soc ic reyintiquech mac soc u yajquintiquechob munt q'uin. \p \v 14 A cuatro ba', irej bʌc', a cuxa'anobo', caj u ya'arob ti' u tʌmʌn yuc C'uj: “Ca' nup'uc u t'ʌnob an ten bic caj u rʌc a'arob tech.” Robob a xibo' a nuxibo' caj rʌc xonrajob ich ʌcʌtan a tʌmʌn yuco' quir u c'ujinticob a mac a munt q'uin cu cuxtaro'. \c 6 \s1 A siete ba' a nich'a'an tu ju'unin a cats'a'ano' \p \v 1 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan, caj in wiraj a tʌmʌn yuco' caj u pitaj a ba' nich'a'an tu ju'unin a cats'a'ano'. Tu chen rʌcaj turiri', quire' ti' yʌn siete a ba' nich'a'an tu ju'unin. Caj ts'oc u rʌquic a turiri' ba' tu nich'a'an tu ju'unin caj in wu'yaj c'am t'ʌnajij turiri' a ba', irej bʌc', a cuxa'ano'. Raji' turiri' ich a cuatro a ba', irej bʌc', a cuxa'anobo'. Caj in wu'yaj u t'ʌn irej a ba' cu pec. Raji' caj u ya'araj ten: \p ―Cojen Juan, quen, ca' a pʌct a ba' cu bin tar ca' bin c'uchuc tu q'uinin. \p \v 2 Jeroj ʌcʌtan caj in wiraj tin wich ti' xʌca'an turiri' tsimin, chen sʌc. A mac a cʌpa'an tu pach a tsimino', raji' u mʌchmʌn jʌrʌr quir u bin u jurej mac. Tin wiraj u toc p'oquinmʌn tu jo'r u p'oc an ten bic mac a toc c'ucha'an yor ti' mac. Tin wiraj yʌn u wich an ten mac a c'ucha'an yor ti' mac. Mʌ' ja wirej, raji' yer je' u c'uchur u yor ti' mac tu cotor. \p \v 3 Caj ts'oc in pʌctic aro', caj in wiraj a tʌmʌn yuco' caj u wʌc'ʌs rʌc u jer ba' a nich'a'an tu ju'unin, a cats'a'ano'. Jeroj caj u jit u ju'unin, a cats'a'ano' hasta c'uchij tu yʌn a tres ba' a nich'a'an tu ju'unino'. Jeroj tune', caj in wʌc'ʌs u'yaj u t'ʌn u jer a ba' irej bʌc', a cuxa'ano', raji' a ca'tur ich a cuatro a ba' irej bʌc', a cuxa'ano'. Caj joc' u t'ʌn, caj u ya'araj ten: \p ―Cojen, quen, Juan, ca' a pʌct a ba' cu bin tar ca' bin c'uchuc tu q'uinin. \p \v 4 Jeroj ʌcʌtan tin wich caj in wiraj ti' yʌn u jer tsimin xʌca'an, raji' chʌc, caj joq'uij. A mac a cʌpa'an tu pach aro' caj ts'a'b u muc' ten C'uj soc a mac a ti' yʌnob ich yoc'ocab bin u ca' u pacran quinsicob u bʌj soc tu cotor mac mʌ' quet yorob, rajen u mʌchmʌn u mascab a cʌpa'an tu pach chʌc tsimin. \p \v 5 Barej caj ts'oc in pʌtic aro', caj in wir a tʌmʌn yuco', caj u rʌc u jer a ba' nich'a'an tu ju'unin. Raji' caj u jit u ju'unin tu cats'a'ano' hasta c'uchij tu yʌn a cuatro ba', a nich'a'an tu ju'unin. Jeroj tune', caj in wu'yaj u t'ʌn a ba' irej bʌc', a cuxa'ano', raji' tres ich a cuatro a ba' irej bʌc', a cuxa'ano'. Raji' caj u puraj u t'ʌn ten caj ya'araj: \p ―Cojen Juan, ca' a pʌct a ba' cu bin tar ca' bin c'uchuc tu q'uinin. \p Jeroj tune', caj in wiraj u jer tsimin, chen box. A mac a cʌpa'an tu pach a tsimino', u t'uymʌn u ba'inquiri' quir u ribratic ba'. \v 6 Ra' u q'uinino' caj in wu'y u t'ʌn, jaj ix ti' cu tar ti' a mac a curucbar tu cutano' a jach caremo', quire' ti' yʌn chumuc a cuatro a irej bʌc'o', a cuxa'ano'. Raji' caj u ya'araj: \p ―Jariri' turi' u kilo bu'ur u bo'orir u c'ʌb turiri' u q'uinin ―quij―, a mac a cu beyaj cu chen bin u jaric u bo'orir u c'ʌb. Bayiri', xan, jariri' mʌna' u nup' u kilo yo'och nʌr bin u jar u yo'och u bo'orir u c'ʌb turiri' u q'uinin u beyaj. A cu t'ʌno' caj u toc a'araj: “Mʌ' a c'asquintic u yuc'ur soc chʌc yʌn yuc'ur.” Bayiri' yo'och tsats xan, mʌ' a c'asquintic soc chʌc yʌn yo'och tsats xan. \p \v 7 Caj ts'oc in pʌctic aro' caj in wiraj u tʌmʌn yuc caj u pitaj a ba' nich'a'an tu ju'unin caj u jitaj hasta xurij ich a ba' nich'a'an tu ju'unin, a cincojo'. Jeroj, tune', caj u pur u t'ʌn ten irej a bʌco', a cuxa'ano', a cuatrojo'. Raji' caj u ya'araj: \p ―Cojen, quen, Juan, soc a wiric a ba' cu bin tar ca' bin c'uchuc tu q'uinin. \p \v 8 Jeroj ʌcʌtan tin wich tu tin wʌyʌc'taj ti' yʌn u jer turiri' tsimin ti' xʌca'ani', aro' jach c'ʌn. A mac a cʌpa'an tu pach, ra' u c'aba' tu cu naj bin mac a cu quimino' quire' ra' u c'aba'. A mac a cu say tu pach a yʌn joc'o', raji' cʌpa'an tu pach u jer tsimin. Ra' u ts'urir tu cu bin a mac a cu quimino'. Robob toc ts'a'b u muc' ten C'uj a ca'turo', quir u quinsicob mac tu cu ch'ʌquicob u bʌj, cax tu cu wi'ichʌjʌr mac, cax tu cu yajtarob mac, bayiri' xan cu bin quinsbir ten u c'axir bʌc'. Robob je' u quinsicob junxot' a mac a cuxa'an ich yoc'ocab. \p \v 9 Caj ts'oc in wiric aro', jeroj tune', caj in wʌc'ʌs pʌctaj caj in wiraj a tʌmʌn yuco', caj u jit u jer a ba' nich'a'an tu ju'unin, a cats'a'ano'. Raji' caj u sʌts' u ju'unin hasta caj xurij tu yʌn a sextojo' quire' tu jit a quintojo' a ba' nich'a'an tu ju'unin. Wa ber caj in wʌyʌc'taj aro', caj in wiraj a mac quinsa'b ten u rac'ob quire' tu quibob u t'ʌn C'uj caj u yacsob tu yorob ti' Cristo uch. Robob ti' yʌnob tu cuchir irob wa yaran tu cu naj quinsic yʌrʌc' quir u ts'abʌr ti' C'uj quir u ruc'sic u si'pir mac. \v 10 Robob caj u purob u t'ʌn ti' Jaj Ts'ur, caj c'am t'ʌnajob tan ya'aricob: \p ―Mun u q'uinin ic Jaj Tsurirex ca' ic pajex quir a bo'otic u bo'orir u c'ʌb a mac a tu quinso'onex ich yoc'ocab uch? Mun u q'uinin ca' ic pajex quir a ta'quic u jo'r a mac a tu quinso'onex uch, quire' rajra' ca betic a ba' tsoy tu t'ʌn C'uj. Bayiri' xan, jach taj a tsicbar quire' rajra' ca betic a ba' tsoy tu t'ʌn C'uj, a techo'. \p \v 11 Robob ts'a'b u buquintaj u sʌc noc' ten C'uj quire' quinsa'b. Jujuntur ts'a'b u sʌc noc'. Caj ara'b ti'ob ca' u je'sob u bʌj u jer mʌ' ya'ab u q'uinin quire' mʌ' toy nupuqui' a mun u yet acsʌ'orirob a cu bin quinsbir ten u rac'ob xan. Bayiri' xan, a cu bin u chucob u pachob an ten bic caj chucob u pachob xan. \p \v 12 Caj ts'oc in pʌctic aro', caj in wʌc'ʌs iraj a tʌmʌn yuco', caj u rʌcaj, caj u jit u jer a ba' nich'a'an tu ju'unin, a cats'a'ano'. Raji' caj u sʌts'aj u ju'unin hasta xurij tu yʌn a septimojo', quire' tu rʌcaj caj u jit a sextojo' ba', a nich'a'an tu ju'unin. Jeroj tune', caj in wir u ch'ic yum u pec ru'um, a q'uino' caj ac'birchʌjij soc irej jach ec' noc', a mac a cu naj buquintico' quir u yesic ti' mac, tucur u ca'. A jic nʌ'o', t'ʌra'an caj waysa'b soc chʌc u wich irej q'uiq'uer. \v 13 Jeroj, caj in wiraj a sabo' ich ca'anano', caj in wiraj u rubob ich ca'anan, caj rubob irej wa ju wich che' cu jutur cu tar u ch'ic yum ic', cax c'asa'an u wichob. \v 14 Bayiri' xan, a ca'ano', binij an ten bic a ju'uno', a mʌ' cats'a'ano', u cats'ic u bʌj an ten bic ju'un a cats'a'ano'. A ru'umo' yejer u witso' bayiri' xan yejer u petenin ja' caj rʌc ruc'sa'b tu cuchir tu yʌnob uch. \v 15-16 A ray u q'uinino', a reyo', a cu reyinticob mac, yejer a mac a cu ts'urinticob mac, yejer a capitano', a ju ts'urir u soldado, yejer a mac a neyʌn u taq'uino', yejer a mac a jach chich u muc' quire' yʌn u winiquirob, yejer a mac a cu c'ʌnicob u jer mac, yejer a mac a ju c'urewob, yejer a mac a mʌ' c'anan ten u jer, caj rʌc puts'ob tu japnin tunich, cax ich u tunichir ich wits' quir u tac'birob u bʌj, quire' mʌ' u c'atob irir ten C'uj tu cu bin u taquicob u jo'rob ten C'uj, yejer a tʌmʌn yuco', quire' raji' cu bin u tuchi'ticob soc u ts'a'bʌr u muc'yaj a ti'obo'. \v 17 Mʌ' ja wirej, c'uchij tu q'uinin caj urij Jesucristo a mac c'ucha'an u yor ts'abʌr u muc'yajob. \c 7 \s1 U tetmʌn u winiquirob israel a cu tar ti' u doce yo'nenob u nunquirob \p \v 1 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic aro', a ba' u ber a tʌmʌn yuco', a caj u rʌcaj a ba' nich'a'an tu ju'unin a cats'a'ano', quire' ts'oc u rʌquic a seiso', a nich'a'an tu ju'unin, soc in wer a ba' u ber ca' bin c'uchuc tu q'uinin. Jeroj tune', caj in wʌyʌc't u jer, caj in pʌctaj caj in wiraj u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. Cuatro caj in wiraj, ti' yʌn turiri' yʌjmasir u t'ʌn C'uj ich xʌman ca'an, ti' yʌn u jer turiri' yʌjmasir u t'ʌn C'uj ich nojar, ti' yʌn u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj tu cu tar a q'uino', ti' yʌn u jer turiri' yʌjmasir u t'ʌn C'uj tu cu bin q'uin. Robob ch'iquicbarob caj in wiraj yʌjmasirob u t'ʌn C'uj mʌ' ju cha' u tar ic' ich yoc'ocab, cax tu ru'umin, cax ich c'ac'nab, cax tu yʌn che'o' xan. \v 2 Tin wir u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj, raji' caj u nac tu cu tar a q'uino'. Raji' u mʌchmʌn a ba' ts'a'b ti' ten C'uj, a cuxa'ano' quir u c'ʌnic. Ra' quir u ts'ibtic tu pam mac soc raji' yer C'uj yʌnin. Raji' caj u pur u t'ʌn ti' yet yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, a cuatrojo'. Jach c'am caj ara'b ti'ob a mac ts'a'b u muc' quir u cʌrʌxbetic a ru'umo' yejer a c'ac'nabo', ra' a cuatrojo'. Raji' caj u ya'araj: \p \v 3 ―Mʌ' a cha'iquex u tar a ic'o', ich ru'umo' yejer a c'ac'nabo' yejer a che'o'. Mʌ' ja wirej, ca' bat'an manʌco'onex ic ts'ibtex ba' tu pam mac a cu beyajob ti' C'uj. Cu ts'ocar aro, jeroj tsoy a cha'iquex. Baxuc caj ya'araj yʌjmasirob u t'ʌn C'uj ti' u yet yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. \p \v 4 A teno', caj in wu'yaj ya'ara' mun ya'abir u winiquirob israel caj ts'ibta'b tu pam ten u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. Caj ya'arob, yʌn ciento cuarenta mil yejer u jer cuatro mil ich u winiquirob israel. Robob tarob ich tu cotor u yo'nen u winiquirob israel. \v 5 Caj ts'ibta'b tu pam ten yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, a cu tar a yʌn yo'nen Judá, ti' yʌn doce mil. U jer doce mil caj tarob ich a yʌn yo'nen Rubén. U jer doce mil caj tarob ich a yʌn yo'nen Gad. \v 6 Caj ts'ibta'b tu pam ten yʌjmasirob u t'ʌn C'uj a cu tarob, ich a yʌn yo'nen Aser, yʌn doce mil. Bayiri' xan, u jer doce mil caj tarob ich a yʌn yo'nen Neftalí. U jer doce mil caj tarob ich a yʌn yo'nen Manasés. \v 7 U jer caj tarob ich a yʌn yo'nen Simeón. U jer doce mil caj tarob ich a yʌn yo'nen Leví. U jer doce mil caj tarob ich a yʌn yo'nen Isacar. \v 8 U jer doce mil caj tarob ich a yʌn yo'nen Zabulón. U jer caj tarob ich a yʌn yo'nen José. U jer doce mil caj tarob ich a yʌn yo'nen Benjamín. \s1 Raji' jach pim a mac u buquimʌnob sʌc noc' \p \v 9 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic a ba' u ber ti'obo', caj in wʌc'ʌs iraj u jer. Caj in wiraj jach pim winiquirob. Mʌna' mac c'ucha'an yor u xaquej yirej mun ya'abir ti' yʌni'. Caj tarob u much'quinticob u bʌj ti' tu cotor u ru'umin tu cʌja'anobi'. Bayiri' a tu cotor yʌn yo'nenobo', bayiri' tu cotor a mac yer t'ʌn. Robob caj u toc buquintob sʌc noc', bayiri' xan, u rʌc mʌchmʌnob tu c'ʌb u re' xa'an. Caj u rʌc much'quintob u bʌj ʌcʌtan ti' u cutan, a caremo', a tin bat'an iraj uch, bayiri' xan, ti' tu much'quintob u bʌj ich ʌcʌtan a ju tʌmʌn yuc C'ujo'. \v 10 A pimo', caj u c'amquintob u t'ʌnob, tan ya'aricob: \q1 A techo' caj a taquenob ti' in si'pirob, bayiri' xan, caj a taquenob uch ti' a mac a tu chucob in pachob uch. Ca' ic sʌjtechex C'uj a curucbarech ich a cutano', a jach caremo', bayiri' xan, tech u tʌmʌn yuquech C'uj. Baxuc caj yarob a jach pimo'. \p \v 11 Jeroj tune', caj in wʌyʌc't u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, caj rʌc ch'icrajob ich ʌcʌtan a cutano', a jach caremo' tan u rʌc bʌcristicob xan. Bayiri' xan, a veinticuatro xibo', a nuxibo', yejer a ba' irej bʌc' a cuxa'ano', a cuatrojo'. Robob caj xonrajob ʌcʌtan u cutan, a jach caremo' caj u c'ujintob C'uj. \v 12 Caj ya'arob tu tu c'ujinticob C'uj: \q1 Ra' jach taj a ba' cu c'ʌyob tech C'uj yejer a tʌmʌn yuco'. Ca' u sʌjtechob C'uj yejerech a tʌmʌn yuco' ca' u yajquintechob. Jach manan ca' u qui' t'ʌnechob an bic jach caremech. Jach manan a ne'er. Ca' u ya'arechob: “Bayo'.” Ca' u sʌjtechob quire' jach manan a muc'. Mʌ' ja wirej, jach manan chichir a muc', quire' c'ucha'an a muc' tu cotor ba' munt q'uin. Jeroj ts'oquij. \p \v 13 Turiri' tune', ich a veinticuatro xibo', a nuxibo', caj u t'ʌnen, tan ya'aric: \p ―Mac a ca wirique' ich a pimo' a ju buquimʌnob sʌc noc'. Tub u tarob? \p \v 14 A Juano' caj u nuncaj ti' tun: \p ―A techo', in ts'urirech a wer ix ti'. \p Raji', a xibo' a nuxibo' caj u ya'araj ten: \p ―A ray winic ca wirico' ―quij―, robob ca' bin joc'ac tu yajirir a cu bin tar tu q'uinin ich yoc'ocab tu cu muc'yajob, chen ts'oquij baje'rer. Robob u noc'ob, a ju buquimʌnob caj ts'ab u noc'obo' caj ruc'sa'b u si'pirob ten u q'uiq'uer tʌmʌn yuc. Rajen sʌc u noc'ob quire' caj u yacsob tu yorob ti' Cristo. \v 15 Rajen ca' bin ch'icracob ʌcʌtan tu cura'an C'uj ich u cutan, a jach caremo', soc rajra' u c'anʌnob ten C'uj ti' a ba' u c'at, an ten bic a sacerdotejo'. Raji' tan u qui' acsa'ob tu yʌno' soc u cʌnanta'ob. \v 16 A ba' u c'atobo' bin u ca' ts'abʌr ti'ob, rajen mʌ' ju bin wichʌjʌrob, mʌ' ju bin uc'chʌjʌrob, mʌ' ju bin yubob chʌcʌw q'uin, mʌ' ju bin q'uic'ab xan. \v 17 Quire' a tʌmʌn yuco', ra' cu bin u cʌnantic irej a mac a cu cʌnantic u yʌrʌc' tʌmʌn yuc quir u ts'ic ti'ob u yo'och ja', a cu tar ich yic' ja' munt q'uin. Quire' a C'ujo' bin u ca' u chur u wich a mac a cu yoc'ar tu yʌnob a ti'obo'. \c 8 \s1 A ba' nich'a'an tu ju'unin, a sietejo', bayiri' u ba'inquiri' a raji' beta'b oro \p \v 1 Caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan caj in pʌctaj caj in wir u tʌmʌn yuc caj u rʌcaj a ba' nich'a'an tu ju'unin, ra' a sietejo'. Caj ts'oc u rʌquic a ba' nich'a'an tu ju'unin, rʌc ch'en a mac a cu c'ayob ca'ch. Jeroj mʌna' mac u t'ʌn hasta manij chumuc hora. \v 2 Jeroj tune', caj in wiraj ich ʌcʌtan C'uj pim u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. Ich a ray yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, yʌn siete a cu ch'ictarob ich ʌcʌtan C'uj. Caj ts'a'b ti'ob ten mac u mascabir quir u xuxupticob, aro' cu jum irej u bac wacax cu jum, ra' quir yer mac a ba' cu bin tar. Jujuntur yʌjmasirob u t'ʌn C'uj caj ts'a'b u macabir quir u xuxupticob. Yʌn siete ts'a'b ti'ob. \v 3 Pachir caj tar u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj tune'. Raji' caj bin ch'ictar ʌcʌtan u cuchir tu cu naj tar mac quir u toquic a ba' qui' u boc ti' C'uj. A ra' cuchir a raji' beta'b oro xan. Raji', u yʌjmasir u t'ʌn C'uj u mʌchmʌn u chan cuchir quir u cuchic a qui' u boco' irej pom. Bayiri' xan, u chan cuchir a ju mʌchmʌn a raji' beta'b u mascabir oro. Toc ts'a'b ti' ya'ab a qui' u boque' irej pom quir u toquic tu cuchir a ti' yʌn ʌcʌtan ti' C'uj. Ra' caj u tocaj soc quet yejer u t'ʌn a mac a cu t'ʌnicob C'uj quet u binob. Robob a cu t'ʌnicob C'uj, robob u winiquirob C'uj. A ba' toca'b ti' ca'ch, ra' irej a ba' cu naj toquic tu cuchir a ti' yʌn ich u japnin, tu cu naj c'ujinticob C'uj u winiquirob israel. Chen aro' caj in wiraj, ti' yʌn ʌcʌtan tu cutan, a jach caremo'. \v 4 U buts'ir a qui' u boque', a caj in wiraj, ra' irej u buts'ir pom cu nacʌr ich C'uj, a buts'o', cu nacʌr quet yejer a ba' t'ʌn cu t'ʌnicob u winiquirob C'uj, quij. Robob naquij ich C'uj. Ra' a qui' u boque' a irej pom caj toca'b ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \v 5 Caj bin u yʌjmasir u t'ʌn C'uj ich tu cu naj toquic a qui' u boque' quir u ts'ic ti' C'uj. Caj u cuchaj u chan mascabir, a raji' beta'b mascabir oro, a yʌn u qui'ir u boc a irej pom. Caj c'uchij ich u cuchir tu cu naj toquic a qui' u boque' quir u ts'ic ti' C'uj, jeroj tunej, caj u ruchaj u chuquic'ac' a ti' yʌn tu cuchir tu cu naj toquic a qui' u boque'. Jeroj chupij tu japnin u chan mascabir a quir u cuchic a qui' u boque', jeroj tune' caj u pich'int u chuquic'ac' ich yoc'ocab, caj raramnʌj ich yoc'ocab, bayiri' xan, caj pecnʌj a ru'umo', bayiri' xan, jach c'am pecnʌj, c'am u jum. \s1 A sietejo' u macabir quir u yutsta'r mac \p \v 6 Wa ber caj in wʌyʌc'taj u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, a robob a ch'ica'ano' ich ʌcʌtan C'uj. A sietejo', a tin wiraj sam. Jeroj tin wiraj u ric'sicob u mascabir quir u yutsta'r mac, quire' tabar u yutsicob. \p \v 7 U yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a pʌybero', caj u yutstaj u mascabir quir u yutsta'r mac. Rajen pur u baja' ich yoc'ocab, toc xaxaca'an yejer c'ac', yejer q'uiq'uer xan, caj purij ich yoc'ocab. Jun xot' a che'o' ich yoc'ocab, caj erij quire' a c'ac'o'. Chen a su'uco', caj rʌc erij, bayiri' xan jun xot' a ru'umo', erij. \p \v 8 U jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a ca'turo' caj u yutst u mascabir quir u yutsta'r mac. Rajen purij ich c'ac'nab u ba'in quiri' irej a witso', toc t'ʌba'an, rajen jun xot' a c'ac'nabo' caj waysa'b chʌc, ir u q'uiq'uer mac. \v 9 Quire' a witsob, a t'ʌba'ano', jun xot' a ba' ti' yʌn ich c'ac'nab caj quimij. Bayiri' xan, jun xot' u chemic'ac'nab a ti' yʌno', caj jurobij. \p \v 10 U jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a treso', caj u yutstaj u mascabir quir u yutsta'r mac. Rajen purbij ch'ic yum sab toc t'ʌba'an, irej tʌjte' cu yerar. Tar rub ich jun xot' yic' ja' yejer chan sʌyab xan. \v 11 Pʌcha'an u c'aba' a ray sabo', C'aj che', quire' c'ajij yo'och ja' tu rub a sabo'. Mʌ' ja wirej, jun xot' c'ajij. A mac jach bʌytʌc ti' yo'och ja', caj u yuc'ob aro' caj quimij. Ya'ab quimij quire' c'ajij yo'och ja'. \p \v 12 U jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a cuatrojo', caj u yutst u mascabir quir u yutsta'r. Rajen caj ac'birchʌjij jun xot' a sabo' yejer a q'uino', yejer ic nʌ'o' soc chen chʌca'an yiric mac irej jun xot' ac'birchʌjij, cax chun q'uin cax ac'bir. \p \v 13 Caj in wʌyʌc'taj u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj, jeroj caj in pʌctaj caj in wiraj xic' u ca' ich ca'anan. Jeroj, tune', caj in wu'yaj jach c'am u t'ʌn tan ya'aric: \p ―Ay, quen, jach ay quen, otsirchʌjob a mac a cʌja'an ich yoc'ocab quire' ti' toy yʌn u jer u mascabir quir u yutsta'r. Ti' toy yʌn mʌna' u nup'. Jeroj tabar u yutsta'r ten u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. Baxuc tu ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj a xic' u ca'. \c 9 \p \v 1 Jeroj, tune', u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a cincojo', caj u yutst u mascabir quir u yutsta'r mac. Jeroj tin wiraj sab caj rub ich ca'anan ich yoc'or ru'um, a ray sabo' u c'at ya'aric c'as yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' ts'a'b ten mac u c'ʌrʌbar a tu yʌn u jorir ich ru'um, a mʌ' u xura'an u tamino'. \v 2 Raji' caj u q'ue' u jor a tu yʌn u jorir ich ru'um a mʌ' u xura'an u tamino', jeroj caj naquij u buts'ij ich ca'anan a ir ch'ic yum u buts'ir c'ac'. Quire' a buts'o' caj ac'birchʌjij a chunq'uino', rajen caj u bʌr a q'uino' quire' a buts'o', a cu nacʌr ich u jorir ru'um, a mʌ' xura'an u tamino'. \v 3 Caj nac u buts'ir a cu tar tu jorir ich ru'um a mʌ' u xura'an u tamin. Jeroj, tune', quet caj joq'uij sa'ac' ich yoc'ocab, chen jach pim. Jeroj, caj ts'a'b chi'biro' mac soc u chi'birob an ten bic roroch cu chi'bar ich yoc'ocab. \v 4 Caj toc ara'b ti' a sa'ac'o' mʌ' a jantiquex a ba' pʌc'a'an ich coro', mʌ' a jantiquex a che' xano', mʌ' a jantiquex a su'uc xano' chen ca' a chi'ex mac a mʌ' ts'ibta'an u pam ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj uch. \v 5 Ts'a'b ti'ob ten C'uj u muc' quir u chi'bir a mac a mʌ' ts'iba'an u pam ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Mʌ' u cha'bʌr u quinsa'rob chen quir u muc'yajob cinco ic nʌ'. Robob bin u caj muc'yajob an ten bic mac caj chi'bir ten roroch. \v 6 A ray u q'uinino', a mac a chi'bir ten a sa'ac'o', bin u ca' u pachtob u quimin quire' yaj yubicob u chi'birob, chen mʌ' ju bin quiminob cax u c'at u quinsicob u bʌj. \p \v 7 Caj in wir u winquirir a sa'ac'o', ra' irej yʌrʌc' tsimin a mac a tabar u ba'tetic mac. Tu jo'rob ti' u p'oquimʌn u p'oc irej u p'oc a reyo', raji' caj beta'b u mascabir oro. Chen robob u wich ir u wich xib. \v 8 A sa'ac'o', jach c'ʌrʌb u tsotser u jo'r irob u jo'r a xquico'. U cojo' a sa'ac'o', irob u coj barum. \v 9 A sa'ac'o', yʌn u boxer u tsem irob a beta'b u mascab quir u pixic u tsem mac wa ber cu bin tu ba'te' u jer soldado. A sa'ac'o', caj jumnʌj u xic'ob, caj jumʌjob irob u chan carro a cu jita'r ten tsimin quire' chich u bin tu cu yocar ba'te' mac, tu jach pim cu bin ba'te' \v 10 A sa'ac'o', yʌn u yach an ten bic u yach roroch. Yʌn xan u yachob soc c'ucha'an yor u chi'bir mac soc u muc'yaj cinco ic nʌ' a mac a chi'bir ten a sa'ac'o'. \v 11 A sa'ac'o', yʌn u ts'urir, raji' u yʌjmasir u t'ʌn C'uj uch, a mac jach c'as, a cu tar tu jor ich ru'um, a mʌ' xura'an u tamin. Raji' pʌcha'an u c'aba' ich u t'ʌn hebreo Abadón, chen u c'aba' pʌcha'an ich u t'ʌn griego Apolión. Ra' u c'at ya'aric, a mac a cu ch'esic ba'. \p \v 12 Caj ara'b ten mac tu quin wʌyac' uch: “A sa'ac'o', quij, turiri' u muc'yaj caj manij, quij, ti' toy yʌn u jer ca'tur quir u tar u jer. Jeroj tabar u tar, ca' bin ts'ocac a ray pʌybero'.” Baxuc caj u ya'araj mac ten. \p \v 13 Caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan caj in pʌctaj caj in wir u yʌjmasir u t'ʌn C'uj, caj u yutst u mascabir quir u yutsta'r, raji' a seiso'. Caj ts'oc u yutstic caj in wu'y u t'ʌn mac tar u tar u t'ʌn ich yoc'or u cuchir a tu toca'b ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj a qui' u boque' ca'ch. A rayo' ti' yʌn ʌcʌtan ich C'uj, raji' beta'b u mascabir oro, raji' yʌn u bac caj beta'b tu yʌn mac irej u bac a wacʌxo'. Chen yʌn cuatro u bac tu jo'r u cuchir a tu toca'b ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj a qui' u boc ca'ch. \v 14 A mac a cu t'ʌn, a cu tar tu cuchir a tuj toca'b a qui' u boque' ich ʌcʌtan C'uj, raji' caj u ya'araj ti' u yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a ts'oc u yutstic u mascabir soc u yutsa'r mac: \p ―Ca' xiquech a siptej a cuatro yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, a mac a jach chich u muc', a mac tan u susa' ten C'uj quire' c'ʌxa'an baje'rer, a ti' yʌno' tu yʌn u ya'arir Eufrates. \p \v 15 Robob caj sipta'b ten a mac a caj u yutstaj u mascabir quir u yutsta'r, raji'ob a seiso', ca' xicob a raj cuatro yʌjmasirob u t'ʌn C'uj a jach chich u muc'ob. Quire' robob teta'b ten C'uj ca' ts'ocac u muc'yaj a cu bin tar soc u quinsicob jun xot' a mac a ti' yʌn ich yoc'ocab. Mʌ' ja wirej, toc p'isa'an a horajo', bayiri' xan, a q'uino', bayiri' xan, a ic nʌ'o' bayirir xan, a yaxq'uino' quir u sipta'r u muc'yaj. \v 16 A mac a ju ts'urirob, a robob a cuatro yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, robob caj u c'ʌnob u yʌrʌc' tsimin quir u quinsicob mac. Caj in wu'yaj mun caj u xacobi', caj in wu'yaj yʌn doscientos millones. Bayuc caj in wu'yaj uch. \p \v 17 Caj in wʌyʌc'taj a rayo', caj in wiraj a mac cʌpa'an tu pach u yʌrʌc' tsiminob, bayiri' caj in wiraj biquira' u yʌrʌc' tsiminob. A mac a cʌpa'an tu pach a tsiminob yʌn u noc' a cu buquintic mac wa ber cu bin quinsbirob mac. Chen robob u noc' cu rembaj irej c'ac'. U jer jun xot' u noc' yʌn c'ʌn, u jer jun xot' u noc' yʌn bara'an chʌc. Robob u tsiminob a tu cʌpa'anob tu pachob, robob yʌn u jo'r an ten bic u jo'r barum. Tin wiraj u job c'ac' tu chi'ob yejer u buts'ir. Caj in wu'y u chuj c'ac' ich u chi' tsiminobo' xan. \v 18 Raji' caj u quinsa mac a cʌpa'an tu pachob a ju yʌrʌc' tsiminobo'. Jun xot' a mac ti' yʌn ich yoc'ocab caj quinsa'b, quire' a cu joc'ar tu ni'ob u yʌrʌc' tsimin c'ac' yejer u chi', raji' c'ac' yejer u buts'ir yejer u job c'ac'. \v 19 A tsimino' c'ucha'an yorob u ts'ic muc'yajob mac yejer u nej xan. Mʌ' ja wirej, caj in wiraj yʌn chan can tu nej a tsimino', chen a cano' yʌn ya'ab u jo'rob. Rajen quinsa'b ya'ab mac quire' a ba' cu tar tu chi' a tsimino', yejer a mac chi'bir ten can ten u nej a tsimino'. \p \v 20 A mac a p'atob, a mac a mʌ' quinsa'b ten yajirir a yʌrʌc' tsiminobo', robob mʌ' ju tucrob tu yorob u c'axic u yorob ca' u pʌtob u tus c'uj a cu c'ujinticob, cax wa beta'b u mascabir oro, cax u tus c'uj beta'b u mascabir sʌc taq'uin, cax wa beta'b u mascabir chʌc taq'uin, cax u tus c'uj beta'b tunich, cax u tus c'uj beta'b che'. Mʌ' ja wirej, robob u tus c'ujob mʌ' ju joc'ar u t'ʌn, mʌ' ju yire ba', mʌ' ju ximbar xan, mʌ' ju p'ʌtob u c'ujinticob u quisinin u winiquirob a quisino'. \v 21 Robob, a mac p'atob a mʌ' quinsa'b ten a cu tar tu chi' a tsiminobo' baxuc tu nej a tsiminobo', robob mʌ' ju c'axob tu yorob tan u p'ʌticob u c'asirob quire' tu quinsob mac uch, mʌ' ju p'ʌtob u c'ʌyicob u bʌj. Mʌ' ju c'axob tu yorob tan u p'ʌticob u c'asirob quire' cu manob, mʌ' ju c'axob tu yorob tan u p'ʌticob u c'asirob quire' cu ya'crob ba' uch. \c 10 \s1 U yʌjmasir u t'ʌn C'uj a yʌn u ju'unin \p \v 1 Caj in wʌyʌc'taj C'uj ich ca'anan, caj in pʌctaj caj in wiraj u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' ts'a'b u muc' soc jach chich u muc', quire' eman u ca' caj in wiraj ich ca'anan ca' xic ich yoc'ocab. Caj in wiraj a ray yʌjmasir u t'ʌn C'uj, raji' ir u tapmʌn u bʌj yejer muyar. Caj in wiraj a ba' p'oquinmʌn tu jo'ro', ra' irej a chero'. Raji' u tan u wich xan, jach sasir ir u sasirir a q'uino', chen caj in wiraj tu cotor u yoc yejer u chac bʌq'uer yoc robob irej a c'ac'o' a cu nacʌr ca'anano'. \v 2 Ti' yʌn tu tan u c'ʌb turiri' chan ju'un toc chora'an. U noj u yoco' caj u yach'ʌctaj ich yoc'or c'ac'nab. U ts'ic u yoco' caj u yach'ʌctaj ich yoc'or ru'um. \v 3 Raji' wa ber caj joc' u t'ʌn, c'am caj u t'ʌnaj ir u yacan barum. Wa ber caj ts'oc u c'am t'ʌn, cu yubic mac ir u jum a cu pec, chen an ten bic siete cu peco' cu nunca'r ti' a cu peco' ti'. \v 4 A teno', tabar in ts'ibtic a ba' tin wu'yaj caj tar u t'ʌn mac ich a ca'anano', raji' caj u ya'araj ten: \p ―Mʌ' a wa'aric ba' ta wu'yaj ya'aric a siete a cu peco'. Mʌ' a ts'ibej ―quij, baxuc caj u ya'araj teno', quij. \p \v 5 A ray yʌjmasir u t'ʌn C'uj a tin wʌyʌc'taj, a yʌn turiri' u yoc ich yoc'or ru'um yejer u jer u yoc ich yoc'or a cac'nabo', caj in wiraj u ric'sic u c'ʌb a nojo' ich ca'anan. \v 6 Raji' caj u chich araj soc C'uj cu yiric, quire' a C'ujo' munt q'uin ti' yʌni', raji' caj u betaj tu cotor ba' a ti' yʌn ich yoc'ocab uch, cax a ba' ti' yʌn ich ca'anan, cax a ba' ti' yʌn ich c'ac'nab. Raji' caj u ya'araj: \p ―Jeroj tabar u yutsta'r u mascabir quir u yutsta'r. Raji' cu bin ustic, a siete yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \v 7 Mʌ' ja wirej ―quij yʌjmasir u t'ʌn C'uj―, ca' bin yutstac u mascabir quir u yutsta'r ten a siete yʌjmasir u t'ʌn C'uj, jeroj c'uchij tu q'uinin a C'ujo' bin u ca' u betic a ba' tu mucu tucraj uch quir u betic. Jari' a mac ts'a'b u tucur ten C'uj uch quir u tsicbar a ba' u c'at C'uj uch robob yerob quire' cu beyajob ti' C'uj. Robob yerob a ba' cu bin u betic C'uj quire' ts'a'b u tucur soc yerob a ba' cu bin tar cax mʌ' toy c'uchuc tu q'uinin. \p \v 8 A teno', quij Juan, a mac a tu t'ʌnen ca'ch ich ca'anan caj u wʌc'ʌs araj ten, tan ya'aric: \p ―Xen, Juan, ich yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a rayo', a yʌn u yoc ich yoc'or ru'um, yejer u jer u yoc ich yoc'or c'ac'nab. A ray chan ju'uno', a ti' yʌn tu tan u c'ʌb, toc ch'a'ej a techi', a ti' yʌn chora'an tu c'ʌb. \p \v 9 Rajen caj binen ich yʌjmasir u t'ʌn C'uj tun, caj in wa'araj ti' ca' u chan chuquej ten u ju'unin a ti' yʌn tu c'ʌb a chan chora'ano'. Raji' caj u ya'araj ten: \p ―Ch'a'ej techi', toc jantej. Wa ber ca' bin ts'ocac a jantique', ca bin a wu'yej ta nʌc' c'aj, chen ta chi' ca bin a wu'yej ch'ujuc irej wa ta tumtaj cab ―baxuc tu ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 10 Caj in ch'aj u ju'unin a ti' yʌn tu c'ʌb a yʌjmasir u t'ʌn C'uj, caj in jantaj. Ch'ujuc caj in wu'yaj tin chi' irej wa tin tumtaj cab. Chen caj ts'oc in rʌc jantic, c'aj caj in wu'yaj tin nʌc'. \v 11 Jeroj caj ts'oc in jantic u ju'unin, caj ya'araj ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj ten: \p ―Ca' xiquech a tsec't u t'ʌn C'uj ich ʌcʌtan ya'ab mac tu cʌja'anob, cax ya'ab u ru'umin tu cʌja'anob. Bayiri', ca' a tsec't u t'ʌn C'uj ich ʌcʌtan reyes, bayiri' xan, ca' a tsec't u t'ʌn C'uj tu cu tsicbar mac ich u jer u t'ʌnob ―baxuc tu ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj ti' ten. \c 11 \s1 Ca'tur a mac ts'a'b u tucur quir u tsicbar a ba' u c'at C'uj \p \v 1 Caj ts'oc aro', caj ts'a'b ten turiri' jʌrʌr an ten bic cu ch'ic u p'is ba'. Caj ara'b ten tune': \p ―Riq'uen Juan, ca' xiquech a ch'u p'is mun a tu cu naj c'ujinticob C'uj, a carem najo'. Bayiri' xan, u cuchir tu cu naj tar u quinsic yʌrʌc' quir u ts'ic ti' C'uj. Bayiri' xan, ca' a xaquej munob a tan u c'ujinticob C'uj \v 2 ―caj ara'b ten―. Chen a tancabo' tu cu naj c'ujinticob C'uj, raji' u tirir ti'e'. Mʌ' a yʌn ch'ic u p'is, quire' ra' yʌnin a winiquirob a mʌ' u winiquirob israel, ca' bin c'uchuc tu q'uinin. Mʌ' ja wirej, robob u ts'urirob a tancabo', tu cu naj c'ujinticob C'uj u winiquirob israel. Bayiri' xan, robob u ts'urirob u cajar Jerusalén, ra' u cajar C'uj. Bin u ca' u ts'urintob u cajar tac u man cuarenta y dos ic nʌ'. \v 3 A mac a cu t'ʌniquen ca'ch, caj u ya'araj ten: “A teno', je' in tuchi'tic ca'tur xib a cu bin u tsec'ticob a C'ujo' a ti' toy cu betic ich ca'anan, bayiri' xan ich yoc'ocabo' ti' cu beticob. Robob cu bin u tsec'ticob t'ʌn tac u man cuarenta y dos ic nʌ'. Robob bin u ca' u buquintob ec' noc' soc yer mac ca' u c'axob u yorob ca' u p'ʌtob u manob tu c'asir.” \p \v 4 Robob toc tsec'ta'b ten a mac ts'a'b u tucur ten C'uj uch ca' u ts'ibtej an ten bic u c'at C'uj uch. Raji' u c'aba' Zacarías a tu tsec'taj uch. Mʌ' ja wirej, robob u che'er oliva yejer a raso' quire' ca'turo'. Cu yets'icob ca'tur u che'er yejer ca'tur ras ich ʌcʌtan C'uj. Chen tar cu binob ich yoc'ocab quir u tsec'ticob C'uj. \v 5 Wa yʌn mac u c'at u chuquic u pachob, cu joc'ar c'ac' tu chi'ob quir u toquicob a mac a cu p'actic a ti'obo'. A baywo' ca' bin quimic a mac a cu pachtic u chuquicob u pachob. \v 6 Robob ts'a'b u muc' ten C'uj soc ca' bin t'ʌnob C'uj soc mʌ' u tar ya'arir ich yoc'ocab, jeroj mʌ' ju tar ya'arir tac ca' bin ts'ocac u tsec'ticob u t'ʌn C'uj. Bayiri' xan, ts'a'b u muc' soc u waysicob ja' irej q'uiq'uer. Bayiri' xan, ts'a'b u muc' soc u waysicob ba' ich ru'um quir u c'asquinticob mac a mun u q'uinin cu pachticob ti'. \v 7 Chen wa ber ca' bin ts'ocac u beyajob ti' C'uj tu cu yesicob C'uj ti' mac, je' u joc'ar tu jorir ich ru'um a mʌ' xura'an u tamino' ir a bʌc'o', a jach manan c'as. Raji' cu bin u ts'ictar yejer a ca'tur mac a ts'a'b u tucur ten C'uj quir u tsicbar a ba' u c'at C'uj. Raji' cu bin quinsicob, quire' raji' jach chich u muc'. \v 8 Ca' bin ts'ocac u quinsa'rob a ti'obo', robob u baquerob tiri' cu bin p'atʌrob tu ber tu cu naj man mac ich a carem cajaro', a tu quinsa'b ic Jaj Ts'urirex uch, a tus pʌcha'an u c'aba' Sodoma yejer u c'aba' Egipto, quire' bin u ca' yub u ts'iquirob C'uj. \v 9 A mac a cʌja'an tu cajaro', yejer a mac a cu tsicbar ich u jer t'ʌnob, yejer a mac a yʌn u yo'nenob, yejer a mac cax tu cʌja'anob tu ru'umin, robob bin u ca' u yirob u baquero' ti' chara'an ich ber tac u man mʌna' u nup' u q'uinin ca' tac u jer chumuc. Mʌ' ju ch'abʌr mac ca' u mucob u baquerob. \v 10 Mʌ' ja wirej, a mac a cʌja'anob ich yoc'ocab, a mʌ' yerob C'uj, jach qui' yorob, quire' quinsa'b a ca'tur mac a ts'a'b u tucur ten C'uj quir u tsicbarob a ba' u c'at C'uj. Mʌ' ja wirej, robob caj u ts'aj u muc'yaj a mac a mʌ' yerob C'uj, rajen a mac mʌ' yerob C'uj caj bin u sijob ba' ti' u rac'ob quire' qui' yorob. \v 11 Chen ca' ts'oc u man mʌna' u nup' u q'uinin ca' tac u jer chumuc u q'uinin, jeroj wʌc'ʌs ric'sa'b a ca'tur mac a ts'a'b u tucur ten C'uj quir u tsicbarob a ba' u c'at C'ujo', quire' wʌc'ʌs ocob u pixamob, quire' ts'a'b ti'ob ten C'uj. Jeroj caj wʌc'ʌs ch'icrarob, caj jaq'uij yorob a mac caj yirobo'. \v 12 Jeroj tune', robob, a ca'tur mac, a ts'a'b u tucur ten C'uj quir u tsicbarob a ba' u c'at C'ujo', caj yubob u t'ʌn mac ich u muyarir, tan u puric u t'ʌn ti'ob. C'am caj ara'b ti'ob: \p ―Te' a tarexa'. \p Jeroj tune', caj binob ca'anan ich u muyarir. A mac a cu p'acticob a ti'obo' caj yirob u binob. \v 13 A ra' u q'uinino' caj binob ich ca'anan, caj chich pecnʌjij a ru'umo'. A cajaro' a caremo', caj pecnʌjij, rajen turiri' najo' ich a diezo' caj rʌc jubij. Wa ber caj pecnʌj ru'um caj quinsa'b siete mil xib tu jubij a najo' ich a carem cajaro'. A mac a mʌ' quinsa'b wa ber caj pecnʌjij a ru'umo' jach jaq'uij yorob, caj u c'ʌ'otajob C'uj raji' cu ts'urinticob mac ich yoc'ocab. \v 14 Toc ara'b ten a mac a cu t'ʌniquen tu quin wʌyʌc'tic ich ca'anan: \p ―Ts'oc u man u jer u yajirir a ca'turo'. Chen ti' toy yʌn u jer turiri' quir u tar. Jach tabar aro', raji' a mʌna' u nup'o'. Baxuc tu ya'araj a mac a cu t'ʌniquen uch. \s1 U mascabir quir u yutsta'r, a sietejo' \p \v 15 Caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan caj in pʌctaj caj in wir u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' a sietojo'. Raji' caj u yutst, jeroj caj in wu'yaj u t'ʌn, tar u taro' ich ca'anan. Raji' cu t'ʌnob ya'ab mac. C'am caj u purob u t'ʌn tan ya'aricob: \q1 Tu cotor u ru'umin tu cu reyinticob a reyo' baje'rer, raji' yʌnin a Jaj Ts'ur C'ujo' yejer u Cristo a ti'e'. Robob quic reyintiquex munt q'uin. \p \v 16 Caj in wiraj a veinticuatro xibo', a nuxibo', a rayo' a ti' yʌn ich ʌcʌtan C'uj ti' cura'anob ich u cutan an ten bic u cutan a reyo'. Robob caj ric'ob caj u xonrajob ich ʌcʌtan C'uj quir u c'ujinticob C'uj. \v 17 Caj ara'b ten a veinticuatro xibo', a nuxibo': \q1 Bayo' C'uj, quire' c'uchij tu q'uinin quir ic reyintiquechex quire' a techo' jach manan chichir a muc'. A techo' munt q'uin ti' yʌnech, cax a ucho', cax a baje'rer, cax a samʌno'. \v 18 Cax caj p'ujob a mac a cu ts'urinticob u ts'urir, cax caj p'ujob a mac a ju reyinticob u reyob, quire' c'uchij tu q'uinin a bin a ta'c u jo'rob a mac a mʌ' tu c'ʌmob tech. Bayiri' c'uchij tu q'uinin quir a bo'otic u bo'orir u c'ʌbob a mac a beyajnʌjob tech, a mac a ta ts'aj a tucur ti'ob quir u tsicbarob a ba' a c'at uch. Bayiri' xan, c'uchij tu q'uinin a bo'otic u bo'orir u c'ʌb a mac a cu sʌjtiquechob, cax a mac u ts'urir, cax a mac mʌ' u ts'urir mac. C'uchij tu q'uinin xan, quir a bo'otic a mac a tu c'asquintob u ru'umin ich yoc'ocab, robob bin u ca' ch'esa'bir. \p \v 19 Caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan uch, caj in pʌctaj caj in wiraj tu cu naj c'ujinticob C'uj, raji' caj q'ueya'b, jeroj caj in wiraj u chan cuchir, a cu jach jac'ʌr yor mac, a tu ts'ibtaj Moisés ich u t'ʌn uch. Jeroj tune', caj raramnʌj tun, caj pecnʌjij, caj jumnʌjij, caj u jach chich pecnʌjij ru'um, bayiri', caj tar u ba' ja', a jach aro'. \c 12 \s1 A xquico' yejer a ayimo' \p \v 1 Caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan uch, caj in wiraj u c'uchur ich ca'anan a ba' cu bin u camsiquen a tabar u c'uchur tu q'uinin, quire' a baxuco' u c'at C'uj. Jeroj caj in wiraj turiri' xquic a ju buquinman u noc' irej wa ju buquinmʌn a q'uino'. Caj in pʌctaj caj in wiraj yaran yoc irej wa tan u yach'ʌctic ich yoc'or ic nʌ'. Yʌn ba' u p'oquinmʌn tu jo'r irej u p'oc a reyo'. Bayiri' xan, ich yoc'or u chan p'oc ti' yʌn irej sab. Yʌn doce ir a sabo'. \v 2 A xquico' a tin wʌyʌc'taj caj u yac't u bʌj, tan u yoc'ar quire' tabar u rochic u parar. Mʌ' ja wirej, tan u muc'yaj quire' yʌn yʌrʌc' och. \v 3 A ra' u q'uinino', caj c'uchij u jer ba' ich ca'anan. Jeroj caj in wiraj turiri' ayim, jach manan carem, jach chʌc u winquirir irej q'uiq'uer. Yʌn siete u jo'r, jujuntur u jo're' yʌn u p'oc an ten bic u p'oquinmʌn a reyo'. Ra' u jach p'oquinmʌn u p'oc ich u bac. Yʌn diez u bac tu jo'r. \v 4 A ray ayimo', a jach manan caremo', caj u mistaj yejer u nej turiri' mil sab ich a diez mil ich a ca'anano' soc ca' rubucob ich yoc'ocab quire' ts'ic. Caj bin a ayimo', a jach manan caremo', ich ʌcʌtan a xquico', quir u pajic ca' rochac ten u nʌ', a ocho'. Raji' yer je' u chi'bir a chan ocho' ca' bin ts'ocac u rocha'r ten u nʌ'. \v 5 A xquico', caj ts'oc u rochic u chan ochir, caj u rochaj chan xib. Raji' cu bin ocar u reyinbir ten mac cax tu cʌja'anob tu ru'umin, raji' chich cu bin u reyinticob, mʌna' mac cu bin u c'uchur u yor ti'. Rajen mʌ' chi'bij u parar a xquico' ten a ayimo', a jach manan caremo', quire' jampayta'b ten C'uj soc ti' yʌn ich C'uj. \v 6 A xquico' tune', caj puts'ij ich tʌcay ru'um quire' a C'ujo' tu toc betaj u cuchir tu cu puts'ur quir u cʌnanta'r a ti'o' tac u man cuarenta y dos ic nʌ'. \p \v 7 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic aro', caj in pʌctaj caj in wiraj riq'uij ba'te' a ayimo', a jach manan caremo', caj p'ujij yejer yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, a mac a yʌn u ts'uirir u c'aba' Miguel. Bayiri' xan, a ayimo', a jach manan caremo' yʌn u yʌjmasirob u t'ʌn xan, robob rʌc ric'ob tu ba'te' xan, quire' p'ujob yejer Miguel yejer u yet yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. \v 8 Cax riq'uij u ba'te', a ayimo', a jach manan caremo', yejer Miguel yejer u yet yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, mʌ' c'ucha'an yorob ti'i', rajen rʌc tac' ten Miguel yejer u yet yʌjmasirob u t'ʌn C'uj ca' xicob a ayimo', a jach caremo', yejer u bʌjiri' u yʌjmasir u t'ʌn soc mʌ' u p'atʌrob ich ca'anan. \v 9 Caj pich'inta'bob ten u jach ts'urir u yʌjmasir u t'ʌn C'uj a Miguelo', a ayimo', a jach manan caremo' yejer u nupob. Mʌ' ja wirej, a ray ayimo', a jach manan caremo', raji' u bʌjiri' quisine' a mac u c'aba' Satanás, raji' jach uchben u q'uinin, ti' yʌn uchi'. Raji' cu man u tusaric ti' tu cotor mac a ti' yʌn ich yoc'ocab. Tar rʌc pich'inta'b ten Miguel, a ayimo', a jach caremo', tera' ich yoc'ocab, raji' yejer u yʌjmasirob u t'ʌn quisin. \p \v 10 Caj in wu'y u t'ʌn mac wa ber caj in wʌyʌc'taj ca'anan. Jach c'am caj in wu'yaj u t'ʌn, tar u tar ich ca'anan. A mac a cu t'ʌn caj ya'araj: \p ―Jeroj, c'uchij tu q'uinin, raji' C'uj caj u toc rʌc taco'onex ti' u muc' a quisino'. Raji' C'uj cu bin u reyinticob ich yoc'ocab. Raji' Cristo ric'sa'b ten C'uj quir u yocar u reyinbir ten tu cotor mac. Jeroj, chʌca'an yiric mac bic tabar u muc' C'uj, quire' raji' caj u joc'saj a quisino', a mac tan u pac'ʌr u pachob a mac ij quet acsʌ'orirex. Mʌ' ja wirej, raji' rajra' cu pʌq'uic u pachob ich ʌcʌtan ti' C'uj. Chen baje'rer toc joc'sa'b a quisino'. \p \v 11 A mac a cu t'ʌn caj ya'araj: \p ―Mʌ' ja wirej ―quij―, quire' caj joc' u q'uiq'uer Cristo, a mac u tʌmʌn yuc C'ujo', rajen bin u caj tocar ij quet acsʌ'orirex ten C'uj ti' a ba' cu pʌq'uic u pachob ten a quisino'. Robob caj manob tan yesicob C'uj tu cu tsec'ticob a ba' tajo'. Robob mʌ' ju ch'a'ob sajquiri' ti' a quisino', quire' a ba' chʌca'an u betic a ti'obo'. Robob cax tabar u quinsa'rob quire' tsoy tu t'ʌn C'uj. \v 12 Quire' joc'sa'b ten C'uj a ayimo', a jach caremo', ich ca'anan, rajen qui'quint a worex a techexo', u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, yejer a techexo', a mac a ti' yʌn ich ca'anano' a tu yacsob tu yorob. Chen jach otsirechex a mac a cʌja'anob ich yoc'ocab baje'rer, mʌ' jariro', quire' pich'inta'b a quisino' ich yoc'ocab tu yʌnechex. Ca' a ch'a'ej sajquirex ti' a ba' cu bin u betic a quisino' ich yoc'ocab, quire' jach ts'ic, quire' raji' yer tabar u q'uinin a ti'o'. Rajen jach otsir a mac a cʌja'an ich yoc'ocab, cax a mac a ti' yʌn ich a c'ac'nabo' ―baxuc caj u ya'araj a mac a cu t'ʌn ich ca'anano'. \p \v 13 A ayimo', a jach manan caremo', caj ts'oc u joc'sic, caj pich'inta'b ten C'uj ich yoc'ocab quir u chen beyaj ich yoc'ocab, rajen caj bin u chuc u pach a xquico', a tu roch u chan ochir xib uch. \v 14 Chen a xquico', caj ts'a'b ten C'uj, quire' baxuc u c'at. A xquico' ts'a'b ca'tur u xic' cot ma'ax soc u puts'ur ich tʌcay ru'um tub u beta'an u cuchir ten C'uj, quir u cʌnantic tac u man cuarenta y dos ic nʌ' soc u tocar ti' a ayimo', a jach manan caremo'. \v 15 Raji' a ayimo', caj u wacaj ja' ti' u chi' quir u bint ja' a xquico'. Chich yoc ja' caj u wacaj a ayimo', a jach caremo', irej wa ju yoc chan sayab. \v 16 Chen a xquico', caj yamta'b ten a ru'umo' quir u taquic u bʌj ti' a ayimo', a jach caremo'. Quire' a ru'umo' caj u yuc'aj ya'arir a cu joc'ar tu chi' a ayimo', a jach caremo'. \v 17 Quire' mʌ' ju c'uchur yor ti' a xquico', rajen a ayimo', a jach caremo', caj p'ujij yejer u parar a xquico', a tu yacsob tu yorob ti' C'uj. Mʌ' ja wirej, robob a mac a tan u quibicob u t'ʌn C'uj, cax tu yʌnob quire' tu yacsob tu yorob ti' Jesucristo. \c 13 \s1 A ca'tur bʌc'o', a jach manan c'aso' \p \v 1 A teno', quij Juan, caj ch'icrajen ich u chi' c'ac'nab tuj in wʌyʌc'taj ich ca'anan. Jeroj, caj in pʌctaj caj in wiraj u joc'ar ich c'ac'nab turiri' bʌc'. A jach carem bʌc'o' a tin wiraj, yʌn siete u jo'r. Yʌn diez u bac tu jo'r xan, chen ich yoc'or jujuntur u bac u jo'r u p'oquimʌn u p'oc an ten bic u p'oquimʌn rey. Bayiri' xan, jujuntur u jo'r yʌn ba' ts'iba'an ti' a tan u pach'ic C'ujo'. \v 2 A ray bʌc'o', a jach caremo', a caj in wiraj irej jach barum, chen mʌ' bay u yoc, quire' u yoc irej u yoc sa'njo'r. Caj in wir u chi' ra' irej u chi' chʌc barum. Raji' ts'a'b u muc' ten u ts'urir a mac a ayimo', a jach caremo', soc raji' cu ts'urinticob a bʌc'o' a jach caremo' cax tu cʌja'anob mac ich yoc'ocab raji' cu ts'urintic. \v 3 A teno', caj in wiraj turiri' u jo'r a bʌc'o', a jach caremo', raji' ch'ʌcbir ten mac, chen orac quimic uch wa mʌ' jawsa'bij. Rajen jac'sa'b yor a mac a ti' yʌnob ich yoc'ocab, rajen caj sayob tu pach a bʌc'o', a jach caremo'. \v 4 Robob caj u c'ujintob a ayimo', a jach caremo', quire' tan u ts'abʌr u muc' a bʌc'o', a jach caremo' ten a ayimo', a jach caremo'. Mʌ' ja wirej, robob a mac ti' yʌno' caj u c'ujintob a bʌc'o', a jach caremo', quire' caj u ya'arob: \p ―Mac c'ucha'an yor ti' a bʌc'o', a jach caremo' quire' jach chich u muc' ―baxuc tu ya'araj a mac a tan u c'ujinticob ti'. \p \v 5 Rajen tan u pach'ic C'uj, a bʌc'o', a jach caremo', quire' ts'a'b u muc' ten a ayimo', a jach caremo' soc baxuc cu tsicbar. Mʌ' ja wirej, raji' ts'a'b u muc' ten a ayimo', a jach caremo' ti' a bʌc'o', a jach caremo' soc yʌn u muc' tac u man cuarenta y dos ic nʌ'. \v 6 A bʌc'o', a jach caremo', caj u jach pach'aj C'uj tan u p'astic u muc' C'uj xan. Bayiri' caj u p'astaj tu cu naj c'ujinticob C'uj mac, bayiri' raji' caj u p'astaj a mac a jach taj tan u c'ujinticob C'uj. \v 7 A bʌc'o', a jach caremo', caj cha'b ten C'uj ca' ts'icac yejer u winiquirob C'uj quir u ch'esa'r a ti'obo'. Bayiri' xan, raji', a bʌc'o' caj ts'a'b u muc' quir u ts'urinticob mac, cax a ba' yo'nen yʌn ti'ob, cax a ba' u t'ʌnob, cax tu yʌn u cajarob, cax tu cʌja'anobi'. \v 8 Rajen tu cotor mac a cʌja'an ich yoc'ocab bin u ca' u c'ujinticob a bʌc'o', a jach caremo'. Jari' a mac a mʌ' ts'iba'an tu ju'unin a yʌnin Jesucristo, a ju tʌmʌn yuc C'uj, robob cu bin u c'ujinticob a bʌc'o'. Mʌ' ja wirej mʌ' toy beta'b yoc'ocabi', ti' toc ts'iba'an u c'aba' a mac a cu bin u c'ʌmicob C'uj. Robob ti' ts'iba'an ich u ju'unin u cuxtar a tʌmʌn yuc yʌnin, quire' raji' quinsa'b ti'ob. \p \v 9 U'yex ba' quin wac techex ti' a bʌc'o', a jach caremo', quire' raji' jach no'j. \v 10 Cʌnex a je'ra', a mac a cu chuquic u jer mac quir u c'ʌnic tu beyaj, ra' cu bin chucbir quir u c'anan ten u jer mac xan. Bayiri' xan, a mac a cu quinsic u jer mac yejer mascab u bʌjiri' cu bin quinsbir ten u jer mac yejer u mascab xan. Rajen ca' u muc'tej a ba' cu tar ti' a mac a tu yacsaj tu yor soc pacachbiri'. \p \v 11 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic a raj ayimo', a jach caremo', caj in pʌctaj caj in wiraj u jer a bʌc'o'. Chen raji' caj joc' ich u ru'umin, raji' yʌn ca'tur u bac u jo'r ir u bac tʌmʌn yuc. Chen caj joc' u t'ʌn caj t'anajij irej u'yu t'ʌn a ayimo', a jach caremo'. \v 12 A ray bʌc'o', yʌn u muc' ir u muc' a ayimo', a jach caremo', a tin yʌn bat'an iraj uch. Mʌ' ja wirej, quet bayiri' u muc' caj esa'b ten a bʌc'o', a pachir caj joc' ich ru'um. Rajen, raji' caj u ts'ʌraj u pach tu cotor mac a ti' yʌn ich yoc'ocab ca' u sʌjtob a ayimo', a ch'ʌcbir tu jo'r uch, chen mʌ' quimiqui', quire' jawsa'b tu ch'aquij. \v 13 A bʌc'o', a pachir caj joq'uij ich ru'um caj u tus betaj jach carem beyaj a ba' mʌ' yirmʌn mac mʌ' biq'uin yirmʌn, cax tu t'ʌnan c'ac' caj u rubsaj ich ca'anan soc u rubur ich yoc'ocab ich ʌcʌtan tu wich a mac ti' yʌno'. \v 14 A bʌc'o', a caj joq'uij ich ru'um, caj u tus ara ti' mac a cʌja'anob ich yoc'ocab quire' u tus carem beyajob a ju cha'bʌr u betic ʌcʌtan tu wich a bʌc'o' a jach caremo', a yʌn joq'uij ich c'ac'nab. A bʌc'o', a joc' ich ru'um caj u ya'araj ti' a mac a ti' yʌn ich yoc'ocab: “Toc betex u yochir a bʌc'o', a jach caremo', a orac quimic uch, quire' ch'ʌcbir ten mac, chen jawij. Toc betex u yochir quir a sʌjtiquexi'.” Baxuc caj ara'b ten a bʌc'o' a joq'uij ich ru'um. \v 15 Barej caj ts'oc u beticob u yochir a bʌc'o' a joq'uij ich c'ac'nab a jach caremo', caj cha'b u tus joc'ar u t'ʌn u yochir a bʌc'o', a jach caremo' caj cha'b u joc'ar u t'ʌn soc u quinsic a mac a mʌ' ju sʌjt a bʌc'o', cax a mun a mʌ' ju sʌjt a bʌc'o'. Baxuc caj betaj a bʌc'o', a joq'uij ich ru'umo'. \v 16 Mʌ' ja'riri' aro', caj ara'b ti' tu cotor mac ten a bʌc'o', a joq'uij ich ru'um, ca' ts'ibtac ten mac ba' ich u noj u c'ʌbo' wa ich u pam, ts'iba'an xan. Cax a reyo' cax a mʌ' reyo', cax a mac yʌn u taq'uino', cax a mʌ' yʌn u taq'uino', cax a mac u ts'urir, cax a mac a mʌ' ts'urir u ca'. \v 17 Wa mʌ' ts'iba'an a bʌc'o', a jach caremo', mʌ' ju cha'bʌr u mʌnic ba', cax yo'och, mʌ' ju cha'bʌr u canic ba' xan. A ba' ts'iba'an tu noj u c'ʌbo' wa tu pam ra' u c'aba' a bʌc'o' a jach manan caremo' bayiri' xan, ra' a mun número cu xaquic u c'aba'. \v 18 A mac a jach t'ojo', arej ti' ca' u najtej ba' número' yʌn ti' a bʌc'o', a jach caremo'. Quire' turiri' a númerojo' raji' an ten bic turiri' letra. Toc xaca'an u número u c'aba', a bʌc'o', a jach caremo', raji' cu joc' seiscientos sesenta y seis. \c 14 \s1 A ba' cu c'ʌyicob a 144,000 \p \v 1 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic a bʌc'o', a jach caremo', raji' a ca'turo'. Caj in pʌctaj caj in wiraj u jer, chen ra'iri' a tʌmʌn yuco' a tin wiraj ch'iquicbar ʌcʌtan ti' a mac a curucbar tu cutan, a jach caremo' uch. Tu yʌn a tʌmʌn yuco', tin wiraj tan u ch'ictar ich u jo'r p'uc wits, ra' u c'aba' Sión. Ti' yʌn jach pim mac yejer a tʌmʌn yuco'. Ti' yʌn ciento cuarenta y cuatro mil mac. Robob toc ts'iba'an tu pam u c'aba' a tʌmʌn yuco', quet yejer u c'aba' u Tet C'ujo'. \v 2 Caj in wu'y u t'ʌn mac te' ca'anano' an ten bic c'am u jum u yoc ja', chich u man a jach yoc ja'o', irej wa jach ya'ab ja'. A ra' t'ʌno' a tin wu'yo', ra' ir u t'ʌn a cu pec. A werex ba' quiri', tin wu'y u c'ay a mac a tan u pʌxicob arpa. Tan u c'ʌyicob u c'ay a mʌna' mac yubmʌn uch. \v 3 A rayo', ich ʌcʌtan a mac a curucbar tu cutan a jach caremo', tan u c'ʌyicob quire' ti' yʌn a ba' irej bʌc', a cuxa'ano', a cuatrojo', bayiri' xan ti' yʌn a veinte y cuatro xib, a nuxibo'. Chen jari' a ciento cuarenta y cuatro mil mac caj u c'ayob a c'ayo' a mʌna' mac yubmʌn uch. Quire' u jer mʌ' ju c'uchur yor u cʌnej quire' robob caj taca'b ten C'uj ich tu cotor mac ich yoc'ocab. Chen robob cu najticob. \v 4 Robob a cu c'ayob, mʌ' ju manob yejer xquic uch, mʌ' ju manob yejer xib xan, mʌ' ju ch'aj u mam xan, mʌ' ju ch' u rac' xan, quire' tu quibob u t'ʌn a tʌmʌn yuco', soc ra' cu pʌyic u berob. Robob ti' yʌnob, quire' toc ten C'uj ich mac tu cotor. Robob jun yarob ich a mac pʌyber toc ten C'uj a tu yacsaj tu yorob ti' C'uj, bayiri' xan, a tu yacsob tu yorob ti' a tʌmʌn yuco'. \v 5 Robob taj tu yacsob tu yorob, mʌ' ju tus a'arobi', rajen toc taj yorob ʌcʌtan tu curucbar a C'ujo' ich u cutan a jach caremo'. \s1 U t'ʌn tuchi'ta'b ten C'uj yejer a mʌna' u nup yʌjmasirob u t'ʌn C'uj \p \v 6 Caj in wʌyʌc'taj caj in pʌctaj caj in wir u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' xic' u ca' te' ich ca'anano', soc mʌ' jar u bin u tsec't u jach tsoyir u t'ʌn C'uj, quire' munt q'uin mʌ' ju c'oxar ten C'uj. Ra' cu bin tsec'bir ich tu cotor mac a ti' yʌn ich yoc'ocab, cax tu cʌja'anob, cax a ba' u t'ʌnob, cax a ba' yo'nen yʌn ti'ob, cax a ba' cajar tu yʌnob cu rʌc man tsec'bir. \v 7 A ray yʌjmasir u t'ʌn C'ujo' c'am caj ya'araj: \p ―Toc ch'a'ex sajquir ti' C'uj tan a caremquintiquex u c'aba', quire' raji' tabar u to'car u jo'r a mac a cu sʌjticob a bʌc'o', a jach caremo' yejer a ayimo' a jach manan caremo'. Toc c'ujintex C'uj, quire' ra' tu betaj a ru'umo', yejer a ca'anano' yejer a c'ac'nabo' yejer a yic' ja'o' ―baxuc caj ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 8 Sansam caj in wʌc'ʌs ir u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj, raji' rub tu pach a yʌn binij. Raji' caj ya'araj: \p ―Toc ch'esa'bir ten C'uj u winiquirob, ra' u cajar Babilonia. Qui'quint a worex, cax no'j u cajar a ch'esa'b ten C'uj, quire' pay u si'pir ten mac a cʌja'an tu cajar Babilonia u yet cajar ich yoc'ocab. Mʌ' ja wirej, ara'b u manob irbir xquic ten xib, bayiri' xan, ara'b u manob irbir xib ten xquic, bayiri' ara'b mac ca' u pʌy u si'pir, rajen tu yubob u ts'iquir C'uj. \p \v 9 Sansam caj in wʌc'ʌs ir u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj, raji' say tu pach a ca'turo', a tan tu manob sam. Caj tarij, raji' c'am caj u ya'araj: \p ―Robob, a mac a cu cha'bʌrob ca' u ts'ibt u c'aba' a bʌc'o', a jach caremo', cax tu c'ʌb wa tu pam. Robob a mac a caj u sʌjtob u yochir a bʌc'o', a jach caremo'. \v 10 Robob bin u ca' yubob u jach ts'iquir C'uj tu cu bin ts'abʌr u muc'yaj, quire' jach manan cu bin yubob u ts'iquir C'uj. Tar cu bin ich c'ac' quir u ts'abʌr u muc'yajob. Robob cu bin ts'abʌr u muc'yajob ich ʌcʌtan u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, bayiri' ich ʌcʌtan a tʌmʌn yuco'. \v 11 A ray winiquirob, a mac a tu sʌjtob a bʌc'o', yejer u yochir a beta'b ten mac, cax a mac a yʌn ts'iba'an u c'aba' a bʌc'o', a jach caremo' tu winquirir, raji' mʌ' ju bin jawʌr u yajirir, quire' rajra' cu bin u muc'yaj. U buts'ir tu cu muc'yaj rajra' cu bin u nacʌr ca'anan. \v 12 Rajen a mac a tu yacsaj tu yor ti' u t'ʌn C'uj yejer a mac a tan u quibic u t'ʌn C'uj ca' u cʌnej Jesús soc nemʌ' biqui'. \p \v 13 Jeroj tune', caj in wu'y mac cu t'ʌniquen ca'anan. Raji' caj u ya'araj ten: \p ―Ts'ibtej a je'ra', quij: “Jach qui' yor a mac a cu bin quimin tu q'uinin baje'rer hasta ca' bin tac u xur t'ʌn quire' tu yacsaj tu yor ti' u t'ʌn C'uj.” Raji' taj cu ya'aric u Taj'or u Pixam C'uj. Robob bin u ca' u jesob u bʌj tu chich beyajnʌjob uch, quire' a ba' tu betob, quet cu bin yejerob. \s1 Bic tabar cu bin xur t'ʌn \p \v 14 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan caj in pʌctaj caj in wiraj turiri' u muyarir, jach sʌc. Ich yoc'ar u muyaro', ti' yʌn mac curucbar, raji' irej an ten bic xib, u p'oquinmʌn tu jo'r u p'oc a beta'b ti' u mascabir oro, an ten bic a reyo' cu p'oquintic. Raji' u mʌchmʌn tu c'ʌb u chan mascabir a tu cu naj t'oj c'uptic u chan c'ʌbir u yaq'uir u wich uva, soc u t'aquic u wich uva. Jach qui' u yej u chan mascabir. \v 15 Caj in wʌc'ʌs ir u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Ra' joc' tu cu naj c'ujinticob C'uj. Raji' caj u c'amquint u t'ʌn, tan ya'aric ti' a mac curucbar ich u muyariro': \p ―Jup u chan mascabir tu ca naj t'ojc'uptic u wich uva a ta pʌc'aj irech a mac tu pʌc'aj u yaq'uir u wich uva uch. Quire' c'uchij tu q'uinin in t'ojc'uptic u wich uva quire' tʌc'an u wich ir u corir u pʌc'ar u wich uva ich yoc'ocab ―baxuc tu ya'araj u yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 16 A mac a curucbar ich u muyarir caj u jup u chan mascabir tu cu naj t'ojc'uptic u wich uva quir u t'ojc'uptic u pʌc'ar u wich uva, jeroj caj u rʌc t'ojc'upt u pʌc'aj u wich uva ich yoc'ocab. \p \v 17 Caj in wʌc'ʌs ir u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' caj joq'uij tu cu naj c'ujinticob C'uj ich ca'anan. Bayiri' xan, raji' u mʌchmʌn u chan mascabir tu cu naj t'ojc'uptic u wich u pʌc'ar uva. Jach qui' u yej u chan mascabir. \v 18 Caj in wʌc'ʌs ir u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' caj joq'uij tu cuchir tu cu naj toquic a ba' cu bin u ts'ic ti' C'uj. Raji' ti' yʌn ʌcʌtan tu cu naj c'ujinticob C'uj. A ray yʌjmasir u t'ʌn C'ujo', cu cʌnantic u c'aq'uir a ti' yʌno', soc rajra' t'ʌba'ano'. Raji' caj u c'amquint u t'ʌn ti' u yet yʌjmasir u t'ʌn C'uj a yʌn u chan mascabir a jach qui' yej quir u naj t'ojc'uptic u pʌc'ar u wich uva. Caj u ya'araj ti': \p ―Jup a chan mascabir, a qui' yej, ca' a t'ojc'uptej u wich uva, cax tu yʌni' quire' tʌc'an u wich ich yoc'ocab, quire' ir u corir u pʌc'ar u wich uva. \p \v 19 Rajen a ray yʌjmasir u t'ʌn C'ujo', caj u jup u chan mascabir quir u t'ojc'uptic u pʌc'ar u wich uva irej u corir u pʌc'ar u wich uva. Caj ts'oc u rʌc t'ojc'uptique', caj u pich'intaj tu cu naj yʌch'ic u c'ab uva. Raji' u c'at ya'aric wa ber ca' bin ts'abʌc u muc'yaj ten C'uj quire' jach yaj u muc'yaj ca' bin tac. \v 20 A ra' u ts'iquir C'uj bin u ca' yubob mac, jach manan bin u ca' yubob an ten bic cu yʌch'ic a ray u pʌc'ar u wich uvajo' ich tancab u cajaro'. A tu cu naj yʌch'ic u pʌc'ar u wich uvajo' ich tancab u cajar je' u joc'ar u q'uiq'uer mac quire' ts'iquij C'uj. Bin u caj turur, tam ʌcriquic u q'uiq'uer mac a cu joc'ar, hasta cu c'uchur tu chi' a tsimino' a xʌcʌcbaro'. Je' u bin u q'uiq'uer nach tac tresciento kilómetros tu cu yʌch'ico'. \c 15 \s1 U yajirir a cu bin tar yejer u yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji'ob a sietejo' \p \v 1 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan caj in pʌctaj caj in wir u jer ba' quir u camsa'. Aro' jach manan tsoy tin wich, quire' cu jac'ʌr u yor mac. Tin wiraj u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj a yʌn sietejo'. Robob yʌn ba' a cu bin ts'ocsic u ts'iquir C'uj yejer a mac a ti' yʌno' ich yoc'ocab, je' u ts'abʌr u muc'yaj a ti'obo'. Jujuntur yʌjmasirob u t'ʌn C'uj bin u ca' ts'abʌrob ti' u muc'yaj a mac a ti' yʌnob ich yoc'ocab. \p \v 2 Caj in wiraj u jer ba' xan. Ti' xit'a'an a raso', jach sasc'ʌren, jach co'och an ten bic c'ac'nab. A raso', xaxac'a'an yejer chʌc soc irej c'ac'. Caj in wiraj xan, ti' yʌn mac a c'ucha'an yorob ti' a bʌc'o', a jach manan caremo' yejer u yochir a bʌc'o', a jach manan caremo'. Mʌ' ja wirej, robob mʌ' ju sʌjtobi', mʌ' ju cha'bʌrob u ts'ibt u c'aba' a ba' numero yʌn ich u winquirir, rajen ti' yʌnob ch'iquicbar bʌytʌc a raso'. Robob u mʌchmʌnob arpa quir u pax, quir u c'ʌyicob C'uj. \v 3 Robob caj c'aynʌjob u c'ay quire' tacbirob ten C'uj, rajen cu c'ʌyicob quir ya'aricob: “Bayo' C'uj”, an ten bic camsa'bob ten Moisés uch, a mac a cu beyaj ti' C'uj uch. Caj u c'ʌyob ti' a tʌmʌn yuc C'ujo', quire' raji' yʌjtaquirob. Mʌ' ja wirej, tu cu c'ayob caj u ya'arob: \q1 Jach chich a muc' tu ta taquenob, caj a yajquintenob rajen cu jac'ʌr in worob. Quire' a techo', in Jaj Ts'urirob C'ujech, a mac in reyintiquechob. Quire' a techo', jach taj ca tsicbar, bayiri' jach taj ca bin a taquic u jo'r mac. \v 4 Quire' u muc'yajob a tabar u yubicob a bʌc'o', a jach caremo' yejer u yochir a bʌc'o' a jach caremo', ra' cu bin u camsic mac ca' u sʌjtech quir u c'ujintiquechob C'uj. Jeroj bin u ca' sʌjtob a c'aba' quire' bin a ca' a wesej ti' mac, chen tech taj a wor. Ca' bin iric ten a mac a cʌja'an ich tu cotor u ru'umin bic caj a ch'esaj a bʌc'o', a jach caremo', yejer u yochir xan. Robob je' u tarobe' quir u c'ujintiquechob C'uj. \p \v 5 Caj ts'oc in wiric a mac a c'ucha'an yorob ti' a bʌc'o' a jach manan caremo' yejer u yochir. Caj in wir tu japnin tu cu naj c'ujinticob C'uj ich ca'anan tu yʌn u chan cuchir a cu jac'ʌr u yor mac. Ra' tin wiraj, toc q'ue'a'an soc in pʌctic, rajen caj in wiraj tu yʌn u t'ʌn a ts'ab ti' Moisés ten C'uj uch. \v 6 A siete u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj a tin wiraj sam, robob caj joc'ob tu japnin tu yʌn u chan cuchir a cu jac'ʌr u yor mac. Mʌ' ja wirej, jujuntur u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj yʌn u yajirir a cu bin u purur ich yoc'ocab, quire' ts'iquij C'uj. A ray yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, robob u buquinmʌn sʌc noc' u c'aba' lino, jach cha'aj u noc', bayiri' tʌcaj lino u noc'. Toc c'ʌxa'anob tu tsem u c'ax u tsem, a beta'b u mascabir oro. \v 7 Tu quin wʌyʌc'tic ich ca'anan, caj in wiraj turiri' ich a cuatro ba' irej bʌc', a cuxa'ano', caj u chucaj ti' turiri' yʌjmasir u t'ʌn C'uj ich a sietejo' a caj in wiraj sam. Raji' caj u ts'ajaj ti' jujuntur u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj u chan ruch a beta'b u mascabir oro. Tu chan ruch yʌn ba' ir wa ju yʌquir a cu ts'abʌr ti' mac soc u quimin, aro' cu ya'aric u ts'iquir C'uj. Mʌ' ja wirej, raji' cu tar ti' C'uj, a C'ujo' munt q'uin cuxa'an, ra q'uin uch hasta mʌ' u xupur u q'uinin. \v 8 Quire' ti' yʌn C'uj tu cu naj c'ujinticob C'uj, caj p'urnʌj u buts'ir quire' u sasirir C'uj quet yejer u muc' C'uj rajen caj tur u buts'ir. Rajen mʌna' mac c'ucha'an yor u yocar tu japnin quire' u ts'iquir C'uj, a ju mʌchmʌnob u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj, a sietejo'. Wa ber ca' bin ts'ocac u ts'iquir C'uj, jeroj c'ucha'an yor mac u yocar tu cu naj c'ujinticob C'uj ich ca'anan. \c 16 \s1 A siete chan ruch a beta'b u mascabir oro \p \v 1 Tu quin wʌyʌc'tic ich ca'anan, caj in pʌctaj caj in wiraj a siete yʌjmasirob u t'ʌn C'ujo'. Jeroj, caj in wu'yaj mac c'am caj u puraj u t'ʌn ti' a siete yʌjmasirob u t'ʌn C'ujo'. Tar u tar u t'ʌn tu japnin tu cu naj c'ujinticob C'uj. Caj ara'b ten a mac a cu t'ʌn ti' a siete yʌjmasirob u t'ʌn C'ujo': \p ―Xenex ―quij―, ca' a jochquintex ich yoc'or mac a ti' yʌn ich yoc'ocab, a siete chan ruch, a yʌn u yajirir a C'uj bin u ca' u tuchi'to' ―baxuc caj ya'araj a cu t'ʌno'. \p \v 2 Ra' pʌyber u yʌjmasir u t'ʌn C'uj caj joq'uij ich ca'anan caj bin u jochquint u chan ruchir, caj u yʌnxchun u yajirir a mac a yʌn u ts'ib a bʌc'o', a jach caremo' tu pam. Bayiri' ti', a mac a tu sʌjtob u yochir a bʌc'o', a jach manan caremo'. Rajen a mac a ti' yʌn ich yoc'ocab caj u cʌnob a iq'uer u ca'ob, a neyʌn u pujero'. \p \v 3 A ca'tur u yʌjmasir u t'ʌn C'uj caj joq'uij, caj bin ich yoc'ocab quir u jochquint u chan ruchir. Raji' caj u jochquint ich c'ac'nab, rajen caj waysa'b ti' irej q'uiq'uer, ra' irej u q'uiq'uer a mac quimen quire' jach ec' u wich. Rajen a ba' ti' yʌn ich c'ac'nab rʌc quimij, quij. \p \v 4 A mʌna' u nup yʌjmasir u t'ʌn C'ujo', caj joq'uij caj bin ich yoc'ocab quir u jochquint u chan ruchir xan. Raji' caj u jochquin tu cu yʌnxchun u yic' ja', bayiri' xan, tu cu yʌnxchun yoc ya'arir a chan sʌyabo' caj rʌc waysa'b ti' irej q'uiq'uer. \v 5 Jeroj, caj in wu'y u t'ʌn yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a mac a cu cʌnantic a ja'o'. Raji' caj u ya'araj: \p ―Jach taj a wor a techo', C'uj ―quij ya'araj ti'―, quire' u yajirir caj a tuchi'taj, quire' munt q'uin ti' yʌnech, u beri' ti' yʌnech. Mʌ' ja wirej, a techo', caj a cha'b u wayʌr a ja'o', soc u wayʌr irej q'uiq'uer. \v 6 Mʌ' ja wirej, a mac a ti' yʌnob ich yoc'ocab, robob caj u quinsob a winiquirob C'uj, bayiri' xan, a mac a ts'a'b u tucur ten tech C'uj quir u tsicbar a ba' a c'at C'uj. Rajen tech C'uj caj a ts'aja ti' irejob u yo'och ja' a waysa'b ti' q'uiq'uer quire' ra' u bo'orir tu tu quinsob a winiquirob C'uj ich u cajarob ―baxuc caj ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj a cu cʌnantic a ja'o'. \p \v 7 A teno', quij Juan, caj in wʌc'ʌs u'y u jer u t'ʌn a cu tar tu cuchir tu cu naj to'quic ba' quir u ts'ic ti C'uj ich ca'anan: \p ―Raji' taj a ba' cu yac yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Taj ta toc araj ti' a winiquirob C'uj, rajen taj tan a taquic u jo'r a mac a tu chucob u pach a winiquirob C'uj, quire' ra' u bo'orir u c'ʌb, quire' a techo' in Jaj Ts'urirechob C'uj, a techo' jach manan a muc' ―baxuc caj ara'b ten a cu t'ʌn tu cuchir tu cu naj to'quic ba' ti' C'uj. \p \v 8 A cuatro yʌjmasir u t'ʌn C'uj, caj joc' quir u bin u jochquint u chan ruchir. Raji' caj u jochquintaj ich ic yum quir u ts'ic u muc' soc jach manan u chujur a mac a ti' yʌnob ich yoc'ocab, a jic yumo'. \v 9 A mac a jach manan chujij ten ic yum, mʌ' ju c'ax u yorob quir u p'ʌticob u c'asir, cax ra' u bo'orir u si'pir. Robob mʌ' ju sʌjtob C'uj quir u quibicob u t'ʌn. Chen robob caj u pach'ob C'uj, quire' raji' caj u tuchi'taj u muc'yajob, quire' mʌ' ruc'sa'b u muc'yaj ten C'uj. Mʌ' ja wirej, a C'ujo' yʌn u muc' quir u tuchi'tic u muc'yaj an ten bic aro'. \p \v 10 A cincojo' yʌjmasir u t'ʌn C'ujo', caj joc' quir u jochquintic u chan ruchir xan. Raji' caj u jochquintaj tu cu jach ts'urinticob mac, a bʌc'o', a jach manan caremo'. A mac a ti' yʌno', tu cu ts'urinticob mac a bʌc'o', a jach manan caremo' caj ac'birchʌjij. Robob jach manan muc'yajnʌjob, rajen caj u chi'ob u yac' quire' yʌn u yajirir. \v 11 Quire' yʌn u yajirir, bayiri' xan, quire' u cʌnmʌnob iq'uer u ca'ob uch, a caj tar ti'ob, mʌ' ju c'ax u yorob ca' u p'ʌtob u c'asir, chen caj u pach'ob C'uj a ti' yʌn ich ca'anano'. \p \v 12 A seiso' u yʌjmasir u t'ʌn C'uj, caj joc' quir u jochquintic u chan ruchir. Raji' caj u jochquintaj ich u yoc ya'arir u c'aba' Eufrates, a ray ya'ariro' jach coch. Caj ts'oc u jochquintic u chan ruchir caj sa'b ya'arir soc u man a reyob a cu reyinticob mac a tu cu tarob ic yumo'. Mʌ' ja wirej, ra' u berir quir u binob ich u cajar Jerusalén. \p \v 13 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan, caj in pʌctaj caj in wir a ayimo', a jach manan caremo', yejer u nup, raji' a bʌc'o', a jach caremo', yejer u jer mac a ts'a'b u tucur ten quisin quir u tsicbar a ba' u c'at a quisinob. Caj in wiraj caj joc'ob tu chi'ob a ray mʌna' u nup u quisinob. Caj joc'ob mʌna' u nup u quisinob tu chi'ob a yʌn u winquirob irob rerec. \v 14 Quire' a quisino', raji' yʌninob, rajen a rereco' raji' bin u ca' u tus esob carem beyajob soc u tus aric a reyob, a cu reyinticob mac ich yoc'ocab, bayiri' xan, bin u ca' u tus arob a mac a ti' yʌnob ich yoc'ocab soc robob cu bin u much'quinticob u bʌj quir u ric'sicob u ba'te'ticob, quire' ra' u q'uinin a jach manan no'j ti' a C'ujo', a mac a jach manan chichir u muc'. \v 15 “Rajen a ray u q'uinino', a mac a mʌ' tan u pajicob in tar, seb quin bin tar, an ten bic a mac a cu tar u ta'quic ba', a mʌ' u pajmʌn u tar. A baxuco', seb quin bin tar, a teno'. Rajen qui' irechex soc qui' a worex ca' bin uruqueno', a techexo' a mac a yacsmʌnob tu yorob ten, soc ʌcʌtan u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj yejer a mac a yerob C'uj, mʌ' ja bin a ch'iquex suraquir.” Baxuc tu ya'araj C'uj. \v 16 A reyobo', yejer a mac a ti' yʌnob ich yoc'ocab, a tus ara'bob quir u much'quinticob u bʌj quir u ric'sicob u ba'te'ticob. Robob cu bin u ba'te'ticob mac ich u ru'umin Armagedón, ra' u c'aba' ich u t'ʌn a mac a cu tsicbar hebreo. \p \v 17 Caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan, caj in pʌctaj, caj in wiraj a siete yʌjmasir u t'ʌn C'uj caj joq'uij. Raji' caj joq'uij caj u jochquint u chan ruchir ich yoc'or ic'. A ray u q'uinino', joc' u t'ʌn mac tu cu naj c'ujinticob C'uj tu yʌn u cutan a jach caremo'. C'am caj u ya'araj: \p ―Jeroj tabar u ts'ocar u ts'iquir C'uj yejer a mac a ti' yʌn ich yoc'ocab ―baxuc tu ya'araj a mac a cu t'ʌno'. \p \v 18 Wa ber caj joc' u t'ʌn quet caj joc' u raram yejer u jum a cu pec, caj qui' pecnʌj a ru'umo' soc jach yaj u pec. Mʌna' mac yirmʌn u pec ru'um an ten bic baxuc a rayo'. \v 19 Rajen tu cotor a cajaro' a caremo' caj u rʌc jʌsob u bʌj, tu pecnʌj a ru'umo', rajen junxot tu jʌsob u bʌj u jer junxot caj u jʌsob u bʌj, baxuc, xan, u jer junxot caj u jʌsob u bʌj. Caj rʌc ch'ej a raj cajaro', bayiri' xan caj rʌc ch'ej tu cotor u cajarob ich yoc'ocab a tuj ts'urinta'b u ts'urir a ray carem cajaro' quire' ra' u cajar Babilonia, a no'jo', quire' c'uchij tu q'uinin u ts'ictar C'uj. Rajen bin u ca' ch'esa'bir ten C'uj. \v 20 Rajen tu cotor u pe'tenin, cax tu yʌnob, caj ch'esa'b soc mʌna', bayiri' xan, a witso', bin u ca' ch'esa'bir. Mʌ' ja wirej, bin u caj tar C'uj, a mac cu bin u reyinticob ich yoc'ocab. \v 21 Rajen caj rub ich ca'anan bar ja', a jach caremo'. Ra' caj purij ten C'uj. Turiri' a bar a ja'o', yʌn ca'tur' arrobas. Rajen a mac a ti' yʌn ich yoc'ocab caj u pach'ob C'uj quire' yʌn u yajirir a cu rubur ich yoc'or a ti'obo'. Quire' jach manan u yajirir a cu muc'yajobo'. \c 17 \s1 U yajirir tu cajar Babilonia \p \v 1 Caj tarij tin wicnʌn turiri' u yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' turiri' ich a sietejo', a tu jochquintob u yajirir ich u chan ruchob soc u tar u muc'yaj a caj u tuchi'taj C'uj uch. Raji' caj u ya'araj ten: \p ―U'yej ba' quin wac tech, Juan. A teno' ―quij―, bin in ca' camsech a ba' cu bin tar an ten bic a C'ujo' bin u ca' ts'ictar yejer u cajar a tu p'ʌtob u c'ujinticob C'uj quir u tus c'ujinticob u jer. A ra' cajaro', ti' yʌn tu yʌn cu man ya'ab yoc ya'arir. \v 2 Mʌ' ja wirej, raji' caj u pʌy u berob u jer u yet cajarob a tu cu reyinticob rey, raji' ara'b u manob irbir xquic ten xib bayiri' xan, raji' ara'b u manob irbir xib ten xquic xan. Baxuc caj u toc araj a ray cajaro' soc u tucricob a mac a ti' yʌn ich yoc'ocab wa jach manan tsoy ca' u tus c'ujintob u tus c'ujob. \p \v 3 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan uch, caj in wu'yaj an ten bic caj u pʌyen ich tʌcay ru'um. Raji' u Taj'or u Pixam C'uj caj u pʌyen a teno'. Caj in wiraj turiri' xquic. Ti' yʌn, curucbar ich yoc'or a bʌc'o', a jach caremo'. Raji' jach chʌc u pach. Toc ts'iba'an tu pach aro' u t'ʌn quir u pach'ic C'uj. A carem bʌc'o' yʌn siete u jo'r, yejer diez u bac tu jo'r xan. \v 4 A ray xquico', u buquinmʌn u chʌc noc' yejer bara'an chʌc. Yʌn oro rʌc nich'a'an ich u noc', bayiri' xan, ti' nich'a'an u chan tunichir, a jach co'ojo'. Bayiri' xan, ti' nich'a'an ich u noc' a chan sʌc ujo', u c'aba' perla. Caj in wiraj u mʌchmʌn tu c'ʌb u ruch a beta'b u mascabir oro, ra' quir u tus ets'baro'onex tan u man tu c'asir. \v 5 Caj in wiraj ba' ts'iba'an ich yoc'or u pam u c'aba' a xquico'. Raji' tu mucu ara'an u c'aba', tan ya'aric: “Ra' u cajar Babilonia, a jach no'jo'. A xquico', a cu camsic mac ca' u p'ʌt u jach c'ujinticob C'uj. Ra' cu camsic mac ca' manac tu c'asirob.” \v 6 A ray xquico' irej wa cʌra'an. Rajij carchʌjij yejer u q'uiq'uer a mac a yacsmʌnob tu yorob ti' C'uj tu tu chucaj u pachob. Bayiri' xan, caj carchʌjij yejer u q'uiq'uer a mac a quinsa'b quire' tu yacsob tu yorob ti' u t'ʌn Jesús. Wa ber caj in wiraj a xquico', caj jaq'uij in wor. \v 7 Caj c'ata'b ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj: \p ―Ba'wir cu jac'ʌr a wor? A teno', bin in ca' in wa'arej tech a ba' u tus ets'bar a xquico', yejer a bʌco', a jach caremo', a yʌn siete u jo'r yejer diez u bac u jo'r xan. \v 8 A bʌc'o', a jach caremo' a ta wiraj sam, ra' tus ets'bar irej wa mac a yʌn u muc' uch, chen jamach bin u muc'. Raji' ca' bin tac tu q'uinin bin u ca' u wʌc'ʌs es u muc'. Rajen pʌcha'an u c'aba' a bʌco', a jach caremo'. Raji' u muc', tar u tar ich a quisino'. Ca' bin manac tu q'uinin, ti' cu wʌc'ʌs bin tu jor ich ru'um tu mʌ' xura'an u tamin, ti' cu bin ts'ocar. A mac a cʌja'an tu q'uinin a rayo', a robob a mʌ' ju yacsob tu yorob ti' u t'ʌn C'uj, a mʌ' ts'iba'an u c'aba' tu ju'unin quir u cuxtar munt q'uin, robob u toc er C'uj, ra' u q'uinino' tu yʌnxchun tu cotor ba'. Mʌ' ja wirej, robob a mac a mʌ' yerob C'uj, caj jaq'uij u yorob caj u yirob bic tabar a bʌc'o', a jach caremo' yʌn u muc' uch, caj u wʌc'ʌs tar u muc' a ju berer yʌnin a bʌc'o', a jach caremo' ―baxuc caj ara'b ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj ten. \p \v 9 A yʌjmasir u t'ʌn C'uj caj ya'araj: \p ―Arej ti' a mac a jach t'ojo', ca' u najtej a je'ra'. U jo'r a bʌc'o', a jach caremo', a yʌn siete u jo'ro', ra' u tus ets'bar u tajir u jor u p'uc wits, a sietojo' tu cu cutar a xquico'. \v 10 A ray siete u jor u p'uc witso', robob ra' u tus ets'bar u tajir a siete reyobo'. Yʌn cinco a caj ts'oc u reyinticob mac. Ti' yʌn turiri' a baje'rer tan u reyinticob mac. Ti' toy yʌn u jer rey je' u yocar u ca' reyintac ten mac, chen tabar u yocar ca' reyintac ten mac. \v 11 A bʌc'o', a jach caremo', a cuxa'an ucho' chen baje'rer mʌna' chen raji' cu tus ets'bar u tajir u rey, a ochojo', chen raji' quet yejer a siete reyobo' cax rub tu pach a siete reyobo'. Raji' cu bin ch'esa'bir ten C'uj. \p \v 12 ’Ra' u bac u jo'r a diez ta wiraj ich a bʌc'o', a jach caremo' a chʌc u pacho'. A ray diez u bac u jo'r, robob cu tus ets'barob u tajir diez reyob a mʌ' toy ocacob ca' reyintacob mac, chen robob cu bin ts'abʌr u muc' ten a bʌc'o', a jach caremo', soc u yocar ca' reyintacob ten mac. Jari' tabar cu bin ocarob ca' reyintacob ten mac yejer a bʌc'o', a jach caremo'. \v 13 Robob a reyobo', a diezo', p'eri' u tucurob quir u yamticob a bʌc'o', a jach caremo'. Rajen yejer u muc' tu cu reyinta'rob ten mac robob caj u chich yamtob a bʌc'o', a jach caremo'. \v 14 A reyobo', caj bin u ba'te'tob u tʌmʌn yuc C'uj, chen mʌ' ju bin u c'uchur yorob ti', quir u ch'esicob a tʌmʌn yuco'. Mʌ' ja wirej, a Jaj Ts'uro' jach manan chichir u muc' ich yoc'ocab, cax ti' a reyobo', rajen robob bin u ca' u quibicob u t'ʌn Jaj Ts'ur. A mac a chuc u pachob ten a diez reyobo' quire' tu quibob u t'ʌn a Jaj Ts'urob. Robob payob u ber ten u Jaj Ts'urob. Mʌ' ja wirej, robob teta'b quir u manob u tsec'ticob u t'ʌn. Robob jach taj teta'b quire' mʌ' ju p'ʌtob u t'ʌn C'uj tan u yesicob ti' mac u yajob Jesús, cax chucob u pachob. ―baxuc caj ya'araj ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 15 Caj ya'araj ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj, tan ya'aric: \p ―Ber caj a wiraj a cajaro' a ti' yʌn tu yʌn jach ya'ab ya'arir sam, tu cura'an a xquico', a ray ya'ariro' cu tus ets'barob pim winic, chen robob tan u cʌjtarob ich ya'ab u cajarob, a tan u tsicbarob ich u jer ya'ab u t'ʌnob. \v 16 A diez u baco' a ta wiraj tu jo'r a bʌc'o', a jach caremo', a chʌc u pacho', robob cu tus ets'barob a diez reyobo', a cu bin u p'actob u cajar, a ti' yʌn tu yʌn u yoc ya'arir ya'ab, tu curucbar a xquico'. Robob a reyob bin u ca' u ch'esob a ray cajaro', soc mʌna' ba' cu p'atʌr. Robob bin u ca' u rʌc tocob a ray u cajaro' quir u rubsic u muc' tu cu reyinta'r ten mac soc jach saj cajaro'. \v 17 Mʌ' ja wirej, c'an ten C'uj a reyobo', soc u quibicob a ba' u c'at C'uj soc u ch'esicob a ray u cajaro'. Rajen peri'ob u tucurob quir u yamticob a bʌc'o' a jach caremo', quire' raji' u jach ts'urir a reyobo'. Baxuc cu cha'bʌr ti'ob ten C'uj hasta cu c'uchur tu q'uinin a C'ujo' bin u ca' u nup'sej a ba' tu toc araj uch. \v 18 A xquico' a ta wiraj curic, raji' cu tus ets'bar u cajaro' ra' u jach no'jo', raji' cu reyinta'r ten tu cotor rey cax tu cu reyinta'rob ten mac. \c 18 \s1 U rubub u cajar Babilonia \p \v 1 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic a ray xquico', a curucbar ich u jo'r wits, a sietejo'. Caj in wʌyʌc't u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Tar emij ich ca'anano', raji' turiri' u jach ts'urir ich u yet yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. Raji' caj u yerc'ac'tic u ru'umin ich yoc'ocab quire' pot sasir u winquirir. \v 2 A ray yʌjmasir u t'ʌn C'uj caj u puraj u t'ʌn, ch'ic c'am caj u puraj u t'ʌn, tan ya'aric: \p ―U cajar Babilonia cu bin ch'esa'bir ten C'uj soc u cʌjtar u quisinin tu yʌn u cajar Babilonia uch. Tiri' xan, cu bin u cʌjtar a ba' jach c'as, bayiri' xan, a ba' p'acta'b ten mac, cax ch'ich', cax bʌc'. \v 3 Mʌ' ja wirej ―quij―, a raj cajaro' ya'arob u man yirej xquic. Bayiri' xan, a xquico' ya'arob u man yirej xib cax ich tu cotor mac ich yoc'ocab. Bayiri' xan, u cajar Babilonia caj ya'arob a mac a cu co'nan quir u manob xan, an ten bic baxuc a ti'obo'. Rajen a mac a cu co'nan tu jach t'ajʌr u taq'uino' quire' a cu manobo'. Robob, caj cuxrajob ti' u nonoj bʌjiri'e', tan u manob a cu pachticob tu yorob a c'axo'. A cu co'nanob caj u purob ich u cajar Babilonia a ba' u pachtajob quir u manob tu c'asir ―baxuc caj u ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 4 Jeroj, caj in wu'y u jer t'ʌn mac ich ca'anano' tun. Raji' caj u ya'araj: \p ―A techexo', a mac a tu yacsob tu yorob ti' C'uj. Cojenex, ca' a p'ʌtex u cajar Babilonia soc mʌ' a pʌyic a si'pirex xan, soc mʌ' p'eri' ca bin a wu'yex u ts'iquir C'uj, quire' ra' u bo'orir u si'pir a cu bin tuchi'bir ti' ten C'uj. \v 5 Mʌ' ja wirej ―quij―, u si'pir u cajar Babilonia, quire' jach c'as, rajen yiraj C'uj. Raji' mʌ' tabar u tubur ti', a C'ujo'. Raji' tu c'ʌ'otaj, rajen bin u ca' bo'ot u si'pirob. \v 6 A techo', C'uj ―quij ya'araj ti'―, ar u toc qui' bo'ot u bo'orir u si'pirob u cajar Babilonia. Toc bo'ot a ti'obe', mʌ' chen teni', ca' a wʌc'ʌs ca' bo'otej ti'ob, soc jach manan cu yubicob, quire' baxuc raji' caj u bet a ti'ob xano'. \v 7 C'uj, toc ar u muc'yaj u cajar Babilonia. Ar u toc betej ca' oc'ar xan, quire' nonoj cuxrajob u bʌjiri' u c'ate', tan u beticob a ba' c'asir cu pachticob tu yorob. Mʌ' ja wirej, raji' cu ya'aric tu pixam ti' u nonoj bʌjiri'e': “A teno', quij, xquiquen, a teno', u reyintiquenob mac. A teno', mʌ' tucur in ca' an ten bic xquic a quim u mam. A teno', quij, mʌ' jin bin in muc'yaj.” Baxuc cu ya'aric u cajar Babilonia. \v 8 Mʌ' ja wirej, u cajar Babilonia seb cu bin u ts'abʌr u muc'yaj. A mac a cʌja'anob tu cajar Babilonia, je' u quiminobe'. Robob je' u tucurobe'. Robob je' u wi'ijchʌjʌrobe'. Je' u tocarob yejer c'aq'ue' xan. Mʌ' ja wirej, a Jach Ts'ur C'ujo' c'ucha'an yor u tuchi'ta'r u yajirej an ten bic caj u toc a'araj C'uj. \p \v 9 Mʌ' ja wirej, robob a reyobo', a mac a tu p'eri'quintob u bʌj tu cu manob tu cajar Babilonia a tan u yiricob xquic, bayiri' a tan yiricob xib. Robob, a reyobo', caj nonoj cuxracob ti' u bʌjiri'e', tan u beticob a ba' c'asir cu pachticob tu yorob. Robob bin u ca' yac'tob u cajar Babilonia ca' bin ch'esa' ten C'uj. Robob bin u ca' u tucrob u cajar Babilonia ca' bin yirob u tocar, ca' bin yirob u nacʌr u buts'ir tu cu yerar. \v 10 Robob, a reyobo', mʌ' ju bin u nats'ob u bʌj quir u taquicob u cajar Babilonia quire' u sajac u yubicob. Robob bin u ca' ya'arob: \p ―Ay, quen, ay quen. Otsir u cajar Babilonia quire' ch'esa'bir ten C'uj. Cax qui' yorob uch. Mʌna' ba' caj u tucraj uch, chen seb caj c'uchij tu q'uinin u ts'iquir C'uj a ti'e' ―baxuc cu bin ya'aricob. \p \v 11 Robob, a mac a cu co'nan, ti' u cajar Babilonia, cu bin u ca' u jach ac'tob u bʌj, tan u yoc'arob quire' mʌ' tu cu bin u canob u ba'tac ich u cajar Babilonia mʌ' cu bin u canejob biq'uin. \v 12 Mʌ' ja wirej, a mac a cu canicob ti' u cajar Babilonia caj u canob ti' a chan tunich, a jach co'ojo' yejer a sʌc ujo', ra' u c'aba' perla. Robob caj u canob ti' u noc', ra' sʌc noc'o', u c'aba' lino. Bayiri' xan, chʌc noc' a cu naj buquinticob a reyo'. Caj u canob ti' noc'o' a sʌcta'bir noc', a ju c'ucho', a cu tar ich u c'an a noc'o', u c'aba' xan seda, jeroj caj u canob u jer chʌc noc' xan. Robob, caj u canob ti' che' a nequi' u boque' irej naba', bayiri' xan, cu canicob u che'er a jach co'ojo' irej punʌ', jach co'oj, bayiri' xan, cu canicob ti' tu cotor ba' a beta'b u coj a bʌc'o', u c'aba' elefante, chen a ba' beta' u cojo', ra' u c'aba' marfil. Robob caj canob ti' a chʌc taq'uino', bayiri' xan, mascab, bayiri' xan, tunich a jach yuro', u c'aba' mármol. \v 13 Robob cu canicob u sor che', a jach qui' u boco', bayiri' xan, ts'ac a qui' u boco', quir u jic'tic tu bʌq'uerob, bayiri' u yits, a qui' u boc, u c'aba' mirra, bayiri' xan, a qui' u boco' a cu jic'ticob tu jo'rob, bayiri' xan, u yuc'ur u c'ab u wich uva, a cu yuq'uicob. Robob caj u canicob ti' sas yejer u wich bax nʌr, a jach tsoyo', yejer u yo'och trigo. Robob caj u canob ti' u yʌrʌc' burro yejer u carro a cu jita'r ten yʌrʌc' tsimin, bayiri' xan, caj u canob u yʌrʌc' tʌmʌn yuc, bayiri' xan, u yʌrʌc' chivo, bayiri' xan, u yʌrʌc' tsimin quir u cʌptarob tu pach. Cax winic caj u c'ʌnob, cax xib caj u canob, cax xquic xan, caj u canob. \v 14 Ca' bin arac ti' u cajar Babilonia: \p ―Ra' u wich che' caj a pachtex uch, cax a ba' tsoy ta chi'ex, mʌna' mac cu tar purbir techex quir a mʌniquex, cax a ba'taquex, mʌ' biq'uin ca' bin a wirexi' ta cajarex ―baxuc cu bin ara'bir ti'ob. \p \v 15 A mac a cu caninob uch ti' a ray cajaro', a mac a tu nejarob u taq'uino' ti' u cajar Babilonia. Robob, mʌ' ju bin u nʌts'ob u bʌj ti' a ray cajaro' quire' jac'a'an yorob ti'ob, quire' sajʌcob caj u yirob u ts'abʌr u muc'yaj ich u cajar Babilonia. Robob je' u yac'ticob u cajar Babiloniaje', tan u nequi' ac'ticob. \v 16 A ray cu conanobo', je' u ya'aricobe': \p ―Ay, quen, ay, quen, otsir u cajar Babilonia a jach no'jo'. Irech uch a xquico' a ju buquinmʌn u sʌc noc', u c'aba' lino, quire' jach tsoy. Toc yʌn tech chʌc noc' yejer bara'an chʌc noc', ra' nich'a'an ta noc' u mascabir oro yejer u tunichir a jach co'ojo' yejer a sʌc ujo', u c'aba' perla. \v 17 Quire' to'onex, je' u ya'aricob a mac cu conanob, ra' irej turiri' hora mʌ' turiri' q'uini' an ten bic caj tsec'ta'b ti' u cajar Babilonia wa ber caj ch'esa'b ten C'uj tu cotor u ba'tac tub u tar u taq'uin uch ―baxuc je' u ya'aricob a mac a cu conanob ca' bin c'uchuc tu q'uinin. \p Tu cotor mac a ju ts'urirob u chemic'ac'nab, yejer a mac a cu bin purbirob tu ru'umin yejer a mac u winquirir u chemic'ac'nab, yejer tu cotor mac a cu jaricob u taq'uin tu cu c'anob u chem, robob mʌ' ju nats'ʌrob ich u cajar Babilonia quire' jac'a'an yorob ti'ob. \v 18 Robob, je' u bin yiricob u buts'ir tu cu yerar u cajar Babilonia. A ra' u q'uinino' je' u yac'ticob u bʌje', tan u ya'aricob: \p ―Jeroj, esej to'onex u jer u cajar an ten bic u cajar Babilonia caj ch'esa'b uch an ten bic u cajar Babilonia caj ch'esa'b. \p \v 19 Ra'iri' xan, je' u tasicob u noy ru'um tu jo'rob soc yerob mac tan u yac'ticob u bʌj. C'am cu bin oc'arob tu cu yac'ticob u bʌj. Je' u ya'aricob: \p ―Ay, quen, Ay, quen jach otsir u cajar Babilonia, a jach no'jo'. Quire' yejer u taq'uin caj u mʌnob a ba' jach co'oj ti' u cajar, rajen tu nejarob u taq'uin a mac a yʌnin u chemic'ac'nab tu tu canob ba'. Rajen tabar u ch'esa'r ten C'uj u cajar Babilonia ―baxuc caj u yac'tob u bʌj. \p \v 20 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan, caj in pʌctaj caj in wiraj u yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' caj u ya'araj: \p ―Qui'quint a worex a techexo', a mac a cʌja'an ich ca'anan. Bayiri' xan, a techexo' a tu tuchi'techex Jesús quir a tsec'tiquex u t'ʌn, bayiri' xan a techexo' a ts'ab a tucurex quir a tsicbarex a ba' u c'at C'uj uch, bayiri' xan, a techexo' a mac C'uj yʌninechexo'. Qui'quint a worex, quire' a C'ujo' caj ts'iquij yejer u cajar Babilonia quire' a ba' tu betaj techex uch. Mʌ' ja wirej, C'uj caj u yesaj a techexo' caj a c'ujintex Jach C'uj, rajen tu ch'esaj u cajar Babilonia ti' ―baxuc caj u ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 21 A ray u quinino', u yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a mac jach chich u muc' caj u ch'aj turiri' tunich an ten bic u ca'ir juch', chen jach manan carem a ca'o'. Raji' caj u pich'intaj ich c'ac'nab, tan ya'aric: \p ―An ten bic caj in pich'intaj yejer u chichir in muc' ich c'ac'nab, baxuco' a C'ujo', yejer u chichir u muc' cu bin u ch'esic u cajar Babilonia soc mʌna'. \p \v 22 Caj ara'b ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj: \p ―A cu jum a arpajo', a cu pʌxicob, yejer a mac a cu pax, mʌ' ju bin uyibir tu cajar mʌ' biq'uin. Cax a chur yejer a mac a cu churo', mʌna'. Cax a cu yutsic u mascabir quir u yutsta'r, mʌna'. Mʌ' ju bin irbir ten mac a cu beyaj tu cu jaric u taq'uino' tu cajar. Mʌ' ju bin irbir ten mac, a xquico' a tan u juch'o', mʌ' biq'uin. \v 23 Tu cajar Babilonia, mʌna' mac cu bin irbir u ras quir u yerc'ac'tic u yatoch. Mʌ' ju bin yubob u qui' yor mac a tu cu ch'ic u rac', cax a cu tarob tu cajar, a mac a cu conanob, a mac a jach no'jo' ich yoc'ocab. Chen techex ta tus arex ti'ob soc a pʌyiquex u si'pirob an ten bic techex. \p \v 24 ’Caj c'uchij tu q'uinin quir a bin ch'esa'bir ten C'uj. Tij quirex bic tabar ta quinsex a mac a tu camsob u t'ʌn C'uj uch, yejer a mac a tu quibob u t'ʌn C'uj uch, irej wa ta toc quinsex tu cotor mac ta cajarex, cax nach quinsa'bob ―baxuc tu ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \c 19 \p \v 1 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic ich ca'anan tu tin wir u cajar Babilonia, jeroj caj in wu'yaj u t'ʌn mac a tu much'a'anob ich ʌcʌtan tu cutan a caremo'. C'am caj u t'ʌnob tan ya'aricob: \q1 Ca' ij caremquintex u c'aba' ic Jaj Ts'urirex C'uj, quire' tu taco'onex soc mʌ' jic binex ich c'ac'. Ca' ic sʌjtex C'uj, quire' a ba' tu betaj. Ca' ic sʌjtex a ti'o' tij corex quire' raji' yʌn tu cotor u muc'. Chen raji' yʌn u muc' tu cotor, quire' raji' ij c'ujirex ic Jaj Ts'urirex. \v 2 Mʌ' ja wirej, a ba' u ber ti' u cajar Babilonia, ra' u tajir u bo'orir u si'pir, rajen ts'iquij C'uj, yejer a xquico', quire' raji' cu tus ets'bar u cajar Babilonia. Mʌ' ja wirej, raji' tu pʌy u si'pir tu tu ya'araj u man yejer xquic, bayiri' xan, tu pʌy u si'pir tu tu ya'araj u man yejer xib. Raji' tu pʌy u si'pirob, baxuco' ti' a mac a cʌja'an ich yoc'ocab. A C'ujo', caj ts'iquij yejer quire' tu chuc u pachob a mac a tu yacsob tu yorob ti' C'uj, quire' tu quinsob. \m Baxuc caj ya'araj a mac a much'a'an tu cutan a jach caremo'. \p \v 3 A jach pimo', a much'a'anob ich ʌcʌtan u cutan, a jach caremo', caj u wʌc'ʌs arob: \p ―Ca' ij caremquintex u c'aba' ic Jaj Ts'urirex C'uj, quire' tu ch'es u cajar Babilonia. Ra' u buts'ir tu cu yerar, ra' ir u buts'ir tu cu muc'yajob a mac a ti' yʌn ich c'ac' munt q'uino'. \p \v 4 Jeroj tune', robob, a xibo', a nuxibo', a veinticuatrojo', quet yejer a bʌc' cuxa'ano', a cuatrojo', caj rʌc xonrʌjob ich ʌcʌtan mac a curucbar tu cutan, a jach caremo', quir u c'ujinticob. Robob caj u ya'arob: \p ―Quire' nup' a t'ʌn an ten bic caj u rʌc arob tech, ca' ij caremquintex a c'aba' ―baxuc caj ya'araj a veinticuatro xib, a nuxibo' yejer a bʌc' cuxa'ano', a cuatrojo'. \p \v 5 Jeroj tune', a mac a bʌytʌc tu curucbar mac tu cutan, a jach caremo', caj u purob u t'ʌn, tan ya'aricob: \q1 Ca' ij qui' t'ʌntex C'uj, a mac quij c'ujintiquex, cax a techex ich ca'anano', quij, cax a techex ich yoc'ocabo'. Quet yejer a mac a cu sʌjticob C'uj, a tan u quibicob u t'ʌn. Ca' a warex: “Bayo' C'uj”, cax u ca' ts'urir, cax u jach ts'urir. \s1 U qui'qui' janʌnob tu q'uinin ca' bin uruc Jesús \p \v 6 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan, caj in wu'y u t'ʌn mac, raji' irej wa ju t'ʌn pim mac cu t'ʌnob. Chen c'am u t'ʌnob irej u man u jum yoc ja', a chich u yoc ja'o', chen ya'ab u man u jum u yoc ja'. Bayiri' xan, raji' u t'ʌnob u'y u man u jum a cu peco'. A ray t'ʌno', caj u ya'araj: \q1 Ca' ij caremquintex u c'aba' C'uj, a mac jach chich u muc'. Mʌ' ja wirej, raji' u yʌnxchun ij cocar ic reyintex baje'rer. \m \v 7 A ray t'ʌno caj u ya'araj: \q1 Ca' ij qui'quint ij corex a mac a ti' yʌn ich ca'anano', ca' ij qui' t'ʌnex C'uj. Mʌ' ja wirej, c'uchij tu q'uinin ca' bin uruc ic Jaj Ts'urirex, a mac a raji' u tʌmʌn yuc C'uj. Raji' cu tar quir u pʌyic a mac a tu yacsaj tu yor ti', ir a xibo' a cu tar ch' u rac'o', quire' tu qui' cʌnant u bʌj quir u tar pʌybir a ti'o'. \v 8 Ir a mac a cu ch'ic u rac'o', raji' cu ts'ic u noc' u rac'. \m Bayiri' xan, a Jesúso' je' u ts'abʌr u noc' ti', a jach manan tsoy ti', raji' lino u c'aba'. Jach sʌc, mʌna' u yeq'uir a ti'o'. Mʌ' ja wirej, raji' caj u ts'ajaj ti' a mac a tu yacsaj tu yor ti', quire' ra' u noc'o' sʌc an ten bic a mac a mʌna' u si'pir a ti'o'. \p \v 9 A ray u q'uinino' caj ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj ten, tan ya'aric: \p ―Ts'ibtej, Juan, a ba' quin bin in wac tech. Arej ti': Jach qui' yorob a mac a cu binob titaro', wa ber ca' bin uruc Jesús, a mac a raji' u tʌmʌn yuc C'uj. A ray u q'uinino', bin u ca' u p'eri'quint u bʌjob yejer a ra' yʌnin C'ujo'. Jach taj a ba' quin wac tech Juan, quire' tin mas u t'ʌn C'uj tech ―baxuc tu ya'araj yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 10 Jeroj, caj xonrʌjen ich u yoc u yʌjmasir u t'ʌn C'uj quir in c'ujintic. Chen raji' caj u ya'araj ten: \p ―Mʌ' a c'ujintiquen ―quen―. P'eri' quet ic beyajex ti' C'uj, quet yejer a mac a tan u quibicob u t'ʌn Jesús. Raji' tu junan ca' ij c'ujintex. Mʌ' ja wirej, p'eri'o'onex ic beyajex ti' Jesús, rajen mʌ' jic c'ujintej ic bʌjex. Mʌ' ja wirej, raji' ic beyajex ca' manaco'onex ic tsec'tex Jesús rajen p'eri'o'onex ―baxuc caj ya'araj yʌjmasir u t'ʌn. \s1 A mac a cʌpa'an tu pach a sʌc tsimino' \p \v 11 A teno', caj in wʌc'ʌs wʌyʌc'taj ich ca'anan. U jer, caj in wiraj u je'pʌjʌr a ca'anano' quir in pʌctic ich ca'anan. Jeroj tune', tin wiraj sʌc tsimin. Yʌn mac cʌpa'an tu pach a sʌc tsimino', raji' ic Jaj Ts'urirex Jesús. Raji' cu betic a ba' cu ya'aric. Raji' cu bin u reyinticob mac tu cotor. Raji' cu bin u ts'ictar yejer a mac a jach c'aso' quire' taj u yor Jesús. \v 12 U wich a mac a cʌpa'an tu pach a sʌc tsimino'. Raji' u wichob irej u sasirir c'ac'. Tu jo'ro', yʌn u p'oc, jach ya'ab yʌn. Ra' u p'oco' irej u p'oc a ju p'oquinmʌn a reyo'. Ich yoc'or u tan yʌn ba' ts'iba'an ti'. Raji' u c'aba'. Chen a mac a cu xaquic ti', mʌ' ju najtej ba' u c'at ya'arej. Chen u wʌc'ʌs bʌjiri' cu najtic. \v 13 A ray winico', u buquinmʌn u noc'. A noc'o', raji' irej u noc' baxta'b ten u q'uiq'uer. Raji' yʌn u c'aba' a mʌna' u jer yʌnin. Raji' u t'ʌn C'uj. \v 14 Robob a mac a cu sayʌrob tu pach, a mac a cʌpa'an tu pach sʌc tsimin, robob jach manan pim, robob u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj yejer a mac a tu yacsob tu yorob ti' u t'ʌn C'uj. Robob rʌc cʌpa'anob tu pach sʌc tsimin, u rʌc buquinmʌnob sʌc noc' a jach tsoyo' quire' lino. Mʌna' u yeq'uir u noc'ob. \v 15 Caj joc' u t'ʌn tu chi' Jesús ir u mascabir a ca' wʌrʌc' u yejo'. Raji' quir u ch'esic a mac a cu p'acticob a ti'o', quire' tu quibob u t'ʌn a bʌco', a jach caremo', yejer a mac ts'a'b u tucur ten quisin quir u tsicbar a ba' u c'at a quisino'. A Jesúso', tu cu bin u reyinticob mac, mʌna' mac cu bin c'uchur yor ti'. Robob, a mac a cu p'acticob a ti'o', bin u ca' ch'esa'birob irej an ten bic u wich uva cu yach'ʌtʌr soc u joc'ar u c'ab, a baywo' bin u ca' ch'esa'birob ten C'uj. \v 16 Ti' ts'iba'an u c'aba' a mac a cʌpa'an tu pach sʌc tsimino'. Ti' ts'iba'an u c'aba' yoc'or u noc', bayiri' xan, tu chacbʌq'uer ti' ts'iba'an u c'aba'. Raji' ts'iba'an. “Ra' u rey a cu reyinticob tu cotor rey. Ra' u ts'urir a mac a cu ts'urinticob tu cotor mac.” \p \v 17 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan, caj in pʌctaj caj in wiraj u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Caj in wiraj, ch'iquicbar ich ic yum. Raji' c'am caj u puraj u t'ʌn ti' a ch'icho', a cu ch'ic u xic' ich ca'anano', soc u yubic u t'ʌnob. Rajen raji' caj ya'araj: \p ―Cojenex ―quij―, toc much'quintex a bʌj quir a chi'iquex a wo'och bʌc' a cu bin ts'ajic techex ten C'uj. \v 18 Cojenex ―quij―, ca' a chi'ex a wo'och bʌq'uex, u bʌq'uer a reyo' a tu ts'urintajob a bʌc', a jach carem bʌc'o', yejer a mac a ts'a'b u tucur ten quisin quir u tus tsicbar an ten bic u c'at a quisin ucho'. Cojenex ca' a chi'ex a wo'och bʌq'uex, u bʌq'uer a mac a tu quibajob u t'ʌn a reyo', yejer u soldadob, yejer u soldadojob a reyo' a cu cʌptarob tu pach u yʌrʌc' tsiminob, yejer u bʌq'uer u tsiminob xan. Cojenex ―quij―, ca' a chi'ex a wo'och bʌq'uex u bʌq'uer mac, cax jach ts'urir, cax mʌ' jach ts'ur, cax c'ʌna'an ten mac, cax mʌ' c'ʌna'an ten mac ―baxuc caj u ya'araj u yʌjmasir u t'ʌn C'uj, a ch'iquicbar ich ic yumo'. \p \v 19 A teno', caj in wiraj a bʌc'o', a jach carem bʌco', yejer u reyob a cu reyinticob mac ich yoc'ocab, yejer u soldado, ra' quir u quinsicob mac. Robob tan u much'quinticob u bʌj quir u riq'uirob u ba'te't a mac a cʌpa'ano' tu pach a sʌc tsimin yejer u winiquirob, a pimo', a cʌpa'ano' tu pach tsiminob xan. \v 20 Jeroj tune', caj chuc a bʌc'o', a jach carem bʌc'o' quir u bin purbir ich c'ac' quir yerar ich azufre. Toc cuxa'an caj purij quet yejer a mac a ts'a'b u tucur ten quisin quir u tus tsicbar a ba' u c'at a quisino', a tu tus araj mac a cʌja'anob yoc'ocab yejer u tus carem beyajob. Raji' tu betaj u tus carem beyajob ich ʌctan a bʌc'o', a jach carem bʌc'o'. Mʌ' ja wirej, quire' a ray u tus carem beyajob, rajen tu c'ʌmajob tu ts'iba'an u pam a bʌc'o', a jach carem bʌc'o' quet yejer caj u sʌjtob u yochir a bʌc'o', a jach carem bʌc'o'. \v 21 Chen a mac caj ricsa'b tu ba'te'ob a pa'ay ten bʌc', a jach carem bʌc'o' yejer a mac a ts'a'b u tucur ten quisin quir u tus tsicbar a ba' u c'at a quisino'. Robob caj rʌc quinsa'b ten a mac a cʌpa'an tu pach a sʌc tsimino'. Caj rʌc quinsa'b ten a ra' cʌpa'an tu pach sʌc tsimin yejer u mascabir a cu joc'ar tu chi'. Jeroj tune', caj tar chi'birob a u bʌq'uer ten ch'ich'o', caj rʌc najchʌjob a ch'ich'o'. \c 20 \s1 A mil yaxq'uino' \p \v 1 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan, caj in pʌctaj caj in wiraj yeman u jer yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Raji' u mʌchmʌn tu c'ʌb u c'ʌrʌbar u mac u jor ich ru'um, a tu mʌ' xura'an u tamin, ra' quir u bin purbir a quisino' quir u cʌjtar yejer u rac'ob, soc u c'ʌric a mac u jor. Bayiri' xan, raji' u mʌchmʌn cadena c'ʌrʌb turiri' quir u c'ʌric a ayimo', a jach manan caremo' ti' cu bin c'ʌrbir tu cu bin cʌjtar. \v 2 Caj in wiraj yʌjmasir u t'ʌn C'uj caj u chich chucaj a ayimo', a jach manan caremo'. Raji' uch, caj u ways u bʌj uch ti' can quir u tus aric ti' ic nunquirex, raji' a quisino' chen ra' u jach c'aba' Satanás. Raji' caj c'ʌrij ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj yejer c'ʌrʌb cadena. Raji' mʌ' u bin sipta'bir ten C'uj tac turiri' mil yaxq'uin. \v 3 Rajen caj bin purbir a quisino' tu jor u ru'umin tu mʌ' xura'an u tamin ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Toc pura'b tu cu bin cʌjtar tu jor u ru'umin tu mʌ' xura'an u tamin ti' turiri' mil yaxq'uin. Jeroj tune', toc c'ʌra'an u mac u jor u ru'umin tu mʌ' xura'an u tamin soc raji' mʌ' u joc'ar. Bayiri' xan, toc pʌc'a'an u mac u jor xan, soc u jer mac mʌ' u mucu cha'bʌr. Raji' toc c'ʌra'an soc mʌ' u man u tus aric ti' mac a cʌja'anob ich yoc'ocab. Ca' bin manac turiri' mil yaxq'uin cu yʌn jamach cha'bʌr ten C'uj ca' joc'ac, quire' baxuc u c'at C'uj u ramach cha'bʌr C'uj. \p \v 4 Tu caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan, quij, caj in pʌctaj caj in wiraj u cutan mac quir u cutarob quir u taquicob u jo'r mac. Jun yarob u cutanob caj in wiraj, bayiri' xan, ti' yʌn mac ich a ray cutanob curucbarob. Robob ts'a'b u muc' ten C'uj quir u taquicob u jo'r mac a cu tarob ʌcʌtan a ti'obo'. Jeroj tune', chʌca'an in wiric u pixamob a mac curch'acta'an u carob ten mac, quire' caj manob uch tan ya'aricob, raji' u jajir u parar C'uj, a Jesúso'. Mʌ' ja wirej, robob caj manob caj u tsec'tob u t'ʌn C'uj uch. Rajen robob xan, mʌ' tu c'ujintob bʌq'ui', a jach carem bʌc'o', mʌ' tu c'ujintob yochir bʌc' xan. Robob mʌ' ju cha'bʌrob u ts'ibt tu pamob wa tu c'ʌbo' cu ts'ibtic a bʌc'o', a jach carem bʌc'o'. Robob wʌc'ʌs ric'sa'b ten C'uj yejer u winquirirob soc u yamticob Jesús tu cu reyinticob mil yaxq'uin. \v 5 Mʌ' ja wirej, a mac quimenob, a tan tin wiricobo', robob, jun much'ob a pʌyber ric'sa'b ten C'uj a ch'ac u carob. A robobo' a yʌn quimij ucho', pachir robob je' u bin ric'sa'bir wa ber ca' bin ts'ocac mil yaxq'uino' cu bin ric'sa'bir. \v 6 A mac a pʌybero', cu bin ric'sa'bir tu quimirir ten C'uj, qui' yorob cu bin yubob, quire' mʌ' u bin erar ich c'ac' munt q'uin. Quire' yet manob C'uj uch, rajen, mʌ' u bin yubob u c'aq'uir benaj. Mʌ' ja wirej, robob cu bin manob tu beyaj C'uj yejer Cristo an ten bic sacerdote, a cu naj beyajob ti' C'uj ich yoc'ocab uch. Robob p'eri'ob cu bin u reyinticob mil yaxq'uin yejer C'uj yejer Cristo xan. \p \v 7 Ca' bin c'uchuc tu q'uinin cu xupur mil yaxq'uino'. Raji' bin u ca' u wʌc'ʌs sip'tbir ten C'uj ca' joc'ac a quisino' tu maca'an. \v 8 Ca' bin joc'ac a quisino', quir u tus aric ti' tu cotor mac a ti' yʌnob ich yoc'ocab, cax tu xura'an u ru'umin ich u ru'umin a Gogo', cax tu xura'an u ru'umin ich u ru'umin Magogo' xan. Raji' cu bin u much'quinticob u bʌj quir u ric'sicob u ba'te' yejer a mac a tu quibob C'uj. A cu tarob quir u quinsicob a ra' yʌninob C'uj, jach manan pim ca' bin c'uchob, mʌ' u c'uchur yor mac u xaquic quire' pim, robob irob sa'am a ti' yʌn ich chi'c'ac'nabo'. \v 9 Robob caj rʌc binob u rʌc bʌcristob u cajar Jerusalén, a ju yaj C'ujo', u cajar Jerusalén, tu yʌn a raji' yʌninob C'uj. Robob caj u rʌc bʌcristob tu much'a'anob a raji' yʌninob C'uj. Jeroj tune', te' ca'anano' caj emij c'ac', a tuchi'ta'b ten C'uj, jeroj tune', caj rʌc toca'b, mʌ' ba' p'at, toc rʌc er. \v 10 A ray quisino', a mac a ju mano' u tus aric mac tu cotor, caj bin puruc ten C'uj ich c'ac', a cu toquic azufre, raji' irej petja' a cu yerar. U tiri' xan, cu purbir ten C'uj a bʌc'o', a jach carem bʌc'o', yejer a mac a ts'a'b u tucur ten quisin quir u tus tsicbar a ba' u c'at a quisino' uch. Robob cu bin muc'yajob munt q'uin tu c'aq'uir petja' tu cu bin muc'yajo'. Rajra' cu binob muc'yaj. \s1 Tu cotor mac ʌcʌtan ti' C'uj \p \v 11 Tu tin wʌyʌc'taj ich ca'anan caj in pʌctaj, caj in wiraj C'uj curucbar ich u sʌc cutan, a jach manan tsoyo'. Tin wiraj a ru'umo' rʌc bin. Tin wiraj a ca'ano', rʌc bin ten u sasirir C'uj. \v 12 A ray u q'uinino', caj in wiraj tu cotor mac a quimenob, cax a no'jo', cax a mʌ' no'jo' uch. Rʌc tarob quir u binob ich ʌcʌtan C'uj tu cu bin tacbir u jo'rob ten C'uj. Jeroj tune', caj jita'b u ju'unin quir yiric wa mac manob tu tsoyir, wa mac mʌ' manob tu tsoyir mac. Jeroj tune', caj in wʌc'ʌs ir u jer u ju'unin, tu ts'iba'an a mac a cu bin acsa'bir ten C'uj ich ca'anan quir u cuxtarob munt q'uin. Raji' toc jita'b u ju'unin xan. \v 13 Bayiri' xan, a mac a quimij, a bint ja' tu caj u ch'ʌtob a c'ac'nabo' uch, quij, caj binob ich ʌcʌtan C'uj, cax a mac a muca'b ich yoc'ocab caj binob ich ʌcʌtan C'uj. Mʌ' ja wirej, robob rʌc binob quir yiric wa manob tu tsoyir wa mʌ' manob tu tsoyir. \v 14 Jeroj tune', C'uj cu bin purbir tu cotor a mac manob tu c'asir an ten bic tij quirex sam. Tar cu bin purbir ten C'uj ich c'ac' quir u muc'yajob munt q'uin, ra' mʌ' u xur u muc'yajob. \v 15 Rajen a mac a caj c'uchij ich ʌcʌtan C'uj wa mʌ' irir ich u ju'unin tu ts'iba'an u c'aba' mac quir u cuxtar munt q'uin, raji' cu bin purbir ich c'ac' tu cu yerar ich petja'ir c'ac' quire' mʌ' irir tu ts'iba'an u c'aba' quir u cuxtar munt q'uin. \c 21 \s1 Ric'ben ca'anan yejer ric'ben ru'um \p \v 1 Caj ts'oc in wʌyʌc'tic tu cu bin u to'car u jo'r mac ten C'uj. Jeroj tune', caj in pʌctaj caj in wiraj waysa'b a ca'anano'. Caj in wiraj waysa'b a ich yoc'ocabo' soc irir ten mac jach ric'ben. Robob, a uchbenob mʌna', quij, caj rʌc ts'oquij, mʌna', quire' waysa'b ten C'uj soc yʌn u jer ric'ben ru'um. Caj waysa'b yejer u jer ric'ben ca'anano', chen a c'ac'nabo' mʌna', rʌc ts'oquij. \v 2 A teno', Juanen, caj in wiraj u cajar C'uj, a Jerusaléno', irej wa tan yeman te' ich ca'anano', tu cu bin u cʌjtarob a mac a taj u yorob. A ray cajaro', caj in wiraj jach manan tsoy an ten bic a xquico' a cu buquintic u noc' a jach manan tsoyo', quire' tar ch'abir ten u mam. Baxuc, caj in wiraj u cajar C'uj. \v 3 A teno', caj in wu'yaj u t'ʌn mac, jach c'am caj u puraj u t'ʌn irej wa jach t'ʌn C'uj tin wu'yaj. Raji' caj u ya'araj: \p ―C'uchij tu q'uinin cu bin u cʌjtar C'uj yejer a mac a yerob C'uj. U bʌjiri' C'uj cu bin u cʌjtar ich a yerob C'uj. Mʌ' u bin p'ʌtbir, a baywo' raji' je' u yerob C'uj soc ij quet man C'uj. \v 4 A ray u q'uinino', C'uj cu bin churic u wich a mac oc'nʌj. Mʌna' mac cu bin quimin, mʌna' mac cu yoc'ar, mʌna' mac cu bin yac'tic u bʌj, mʌna' mac cu bin yajtar. Quire' tu cotor ba' a ti' yʌn uch ich yoc'ocaba' ts'oquij, quire' man ―baxuc caj u ya'araj a mac a cu t'ʌn uch. \p \v 5 Jeroj tune', caj in wu'yaj u t'ʌn C'uj, a curucbar tu cutano', a jach caremo'. Raji' caj u ya'araj: \p ―Jeroj ―quij―, a teno' ―quij―, tin betic tu cotor ba' jach ric'ben. Rajen ts'ibtej a ba' quin wac tech Juan, quire' taj quin wac tech, rajen jach tsoy caj a wacsej ta wor ti' in t'ʌn. \p \v 6 Pachir, quij Juan, a C'ujo' caj u wʌc'ʌs araj ten: \p ―Jeroj, toc rʌc ts'oc in beyaj tu cotor. A teno', pʌyber cuxa'anen, bayiri' xan, a teno', mʌ' biq'uin quin quimin. Rajen a mac a ju c'at ca' in taquej soc u cuxtar munt q'uin, je' in ts'ic ti', quire' mʌna' u bo'orir quir in ts'ic ti'. \p \v 7 Caj ya'araj ten: \p ―Arej ti'ob, a mac a c'ucha'an yor ti' a ba' cu tumtic yor soc u manob tu tsoyir raji'ob cu bin acsa'bir ten C'uj, quire' ra' u pararob, soc u cuxtarob munt q'uin. Raji'ob cu bin yamta'bir ten C'uj xan, quire' ra' u C'uj. \v 8 Chen a mac a tu ch'aj sajquir ti' u rac'ob, rajen mʌ' tu yacsajob tu yorob, quet yejer a mac jach taj mʌ' tu yacsajob tu yorob mʌ' u bin acsa'bir ich ca'anan chen ti' cu binob ich c'ac', a cu toquic azufre, mʌ' u xur u muc'yaj. Raji' u petja'ir c'ac'. Tiri' cu bin xan, a mac a p'acta'b ten u rac'ob quir u si'pirob, quet yejer a mac a cu c'ujinticob u tus c'uj, quet yejer tu cotor mac a cu tus, quet yejer a mac a rajra' cu manob, cax yejer xquic, cax yejer xib, quet yejer a mac a cu quinsicob mac, quet yejer mac a cunicob u rac'ob ―baxuc tu ya'araj C'uj ten, quij. \s1 U cajar Jerusalén a ric'beno' \p \v 9 Jeroj tune', caj c'uchij tu yʌnen turiri' yʌjmasirob u t'ʌn C'uj. Raji' turiri' ich a sietejo' u yʌjmasirob u t'ʌn C'uj a tu joch'quintob u chan ruchob quir u yajtar mac ich yoc'ocab. Raji' tu t'ʌnen quire' a ba' tabar yesic ten. Raji' caj u ya'araj: \p ―Cojen tera' Juan ―quij―. Quin bin in wesic tech an ten bic tu cotor a yacsmʌnob tu yorob. Robob cu bin c'ʌmbirob ten u tʌmʌn yuc C'uj irob a xquico' cu bin ch'a'bir ten u mam ―baxuc caj u ya'araj teno' u yʌjmasir u t'ʌn C'uj. \p \v 10 Caj in wʌyʌc'taj ich ca'anan, raji' caj u pʌyen ich u jo'r wits. Jach carem a witso', bayiri' xan, jach ca'anan. Soc chʌca'an in wiric u cajar Jerusalén, u cajar C'uj tu cu bin u cʌjtar mac a taj yoro'. Ra' eman u ca' ti' ca'anan. \v 11 A ray cajaro', eman u ca', caj rembanʌjij yejer u sasirir C'uj an ten bic u sasirir tunich, a jach manan co'ojo'. Raji' u tunicho', u c'aba' jasper, quire' sasc'ʌren ir a neno' sasc'ʌren. \v 12 A ray cajaro', yʌn u pa'te' pʌc'a'an yejer tunich, jach pim xan u pa'te'ir pʌc'a'an yejer tunich, bayiri' jach ca'anan u pa'te'ir. Ra' tu bʌcrist u cajaro'. Yʌn doce u jor ich pa'te' quir u man mac. Tu yʌn jujuntur u jor ich pa'te', yʌn turiri' yʌjmasirob u t'ʌn C'uj tan u cʌnanticob a ti'obo'. Tar ich u jor pa'te', ti' toc ts'iba'an ich yoc'or u jor pa'te' u c'aba' a doce yo'nen u winiquirob israel. \v 13 Caj in wiraj u cajar Jerusalén, a ric'beno', caj in wiraj u jor ich u pa'te', tres u jor tu cu tar ic yum. Bayiri' xan, tin wiraj u jor ich pa'te', tres u jor tu cu bin ic yum. Tin wiraj u jor ich pa'te', tres u jor tu xʌman ca'an, bayiri' xan, tin wiraj u jor ich pa'te', tres u jor ich nojar. \v 14 Caj in wiraj xan ich yaran u pa'te'ir tunich, u tunichir quir u chichquinticob u yoc u pa'te'ir, quire' jach ar u pa'te'ir. Ti' ts'ʌpa'an doce u tunichir quir u chichquinticob u yoc u pa'te'ir. Ti' ts'iba'an ich yoc'or u jujuntur a doce tunichir u c'aba' mac tuchi'ta'b ten u tʌmʌn yac C'uj quir u tsec'ticob u t'ʌn uch. \p \v 15 A mac a caj tsibanʌjij yejeren, raji' u mʌchmʌn u p'is quir u ch'ic u p'is u cajar Jerusalén. U p'is a ju mʌchmʌno' a beta'b u mascabir oro. Mʌ' chen cu bin u ch'ic p'is u cajar, cu bin u ch'ic u p'is u jor a ti' yʌnob ich u pa'te'ir. Bayiri' xan, cu bin u ch'ic u p'is u tunichiro', a cu chichquinticob u yoc u pa'te'ir. \v 16 Ber caj beta'b u cajar Jerusalén, yʌn cuatro u tser, quij, raji' u cochir u cajar quet yejer u tan u cajar, bayiri' xan, quet u ca'anirir. Raji' tu toc ch'aj u p'is u cajar yejer u p'is a ju mʌmʌn ca'ch, jeroj, caj joc' dos mil doscientos kilómetros. Tʌcʌj rʌc quet u cochir u cajar yejer u tan u cajar yejer u ca'anrir u cajar. \v 17 Bayiri' xan, yʌjmasir u t'ʌn C'uj, caj u ch' u p'is u pa'te' a caj u bʌcrist u cajar Jerusalén. Raji' caj u yiraj u p'is sesenta y cuatro metros. A ray u p'iso' irej an ten bic ts'ur cu ch'ic u p'is, cax wa yʌjmasir u t'ʌn C'uj, toc quet u p'is. \p \v 18 Wa ber caj u ts'ʌpquintob u tunichir quir u pʌq'uicob u pa'te', ra' u tunichir jaspe, a jach co'ojo', caj u c'ʌnob. Caj u betob u yatochob ich u cajar Jerusalén, caj u c'ʌnob u mascabir oro jach sʌc jamen, irej u nen sasir. \v 19 Wa ber caj u ts'ʌpquintob u tunichir quir u chichquinticob u yoc u pa'te', jach co'oj u tunichir caj u c'ʌnob xan. Caj u pʌc'ajob quire' jach tsoy yiric mac. Ya'ab u tunichir caj u c'ʌnob, tʌcʌj co'oj. Tu yʌn ts'ʌpquintob u tunichir, jaspe u c'aba'. Ich yoc'or jaspe tu ca' ts'ʌpquintob u tunichir zafiro. U jer tu ca' ts'ʌpquintob u tunichir, u c'aba' ágata. U jer tu ca' ts'ʌpquintob, tu ts'ʌpquintob u tunichir, esmeralda u c'aba'. \v 20 U jer tu ca' ts'ʌpquintob, caj u ts'ʌpquintob u tunichir, ónice u c'aba'. U jer tu ca' ts'ʌpquintob caj u ts'ʌpquintob u tunichir, cornalina u c'aba'. U jer tu ca' ts'ʌpquintob caj u ts'ʌpquintob u tunichir, crisólito u c'aba'. U jer tu ca' ts'ʌpquintob caj u ts'ʌpquintob u tunichir, berilo u c'aba'. U jer tu ca' ts'ʌpquintob caj u ts'ʌpquintob u tunichir, topacio u c'aba'. U jer tu ca' ts'ʌpquintob caj u ts'ʌpquintob u tunichir, crisoprasa u c'aba'. Jeroj tune', u jer tu ca' ts'ʌpquintob caj u ts'ʌpquintob u tunichir, jacinto u c'aba'. U jer tu ca' ts'ʌpquintob caj u ts'ʌpquintob u tunichir, amatista u c'aba'. \v 21 Caj u sinob u mac u jor ich pa'te', ra' toc beta'b ti' sʌc uj, u c'aba' perla. Yʌn doce u mac u jor toc beta'b ti' sʌc uj, a perlajo'. Ra' u mac u jor ich u pa'te' toc beta'b ti' turiri' sʌc uj. U berir tu cu manob mac ich u cajar Jerusalén u mascab toc beta' oro an ten bic u sasir nen. \p \v 22 A teno', mʌ' jin wiraj tu cu naj c'ujinticob C'uj, quire' mʌna', quij, ich u cajar Jerusalén. Mʌ' ba'wir ti', quire' toc ti' yʌn C'uj, a mac jach manan chich u muc', bayiri' xan ti' yʌn Jesús u tʌmʌn yuc C'uj. \v 23 A ray u cajaro', mʌ' ba'wir a ic yumo', quij, mʌ' ba'wir ic nʌ' xan, quir u sasichʌjʌrob u cajaro'. Mʌ' ja wirej, yʌn u toc sasirir C'uj ti', yejer Jesús u tʌmʌn yuc C'uj. \v 24 Tu cotor u cajarob ich yoc'ocab a tu yacsob tu yorob cu bin u qui'tar u yorob quire' u sasirir tu cajar Jerusalén. Mʌ' ja wirej, je' u c'uchur u sasirir tu cʌja'anob ich yoc'ocab. Robob a mac a cu reyinticob ich yoc'ocab je' u binob purbir ich C'uj a ba' no'j, cu binob purbir quir u ric'sicob ti' C'uj soc u sʌjticob C'uj. \v 25 U mac u jor u pa'te' mʌ' ju macʌr, rajra' q'ue'a'an, rajra' cu yocar mac soc rajra' cu joc'ar mac xan. Mʌ' ju bin u mʌquicob u jor ich u pa'te'. Mʌ' biq'uin cu yac'birchʌjʌr xan. \v 26 Robob a cu bin c'uchur tu cajar Jerusalén cu binob tar purbir a ba' no'j ti' mac quir u ric'sicob ti' C'uj soc u sʌjticob C'uj. \v 27 A ba' jach c'aso', quij, mʌ' ju bin acsa'bir tu cajar Jerusalén, mix a cu man tu c'asir, mix a mac a p'acta'b ten u rac'ob, quire' u si'pir, mix a cu manob tus. Chen a mac cu bin ocar, a mac a tu yiraj C'uj toc ts'iba'an u c'aba' tu ju'unin quir u cuxtar munt q'uin, a ra' yʌnin u tʌmʌn yuc C'uj. \c 22 \p \v 1 Tu cajar Jerusalén tu cu bin u cʌjtar mac a cu tocar ten C'uj. Raji' u yʌjmasir u t'ʌn C'uj caj u yesaj ten yic' ja' a cu ts'ic quir u cuxtar mac. A yoc yic' ja'o', ti' cu man yoc yic' ja' ich yaran u cutano', a jach caremo', bayiri' xan, u yoc yic' ja' tu cu man ti' u cutano', a yʌnin u tʌmʌn yuc C'uj. Chich yoc ya'arir, jach sʌc u wich an ten bic u sasir nen. \v 2 A yoc ya'ariro', cu man chumuc u berir u cajar Jerusalén. Tu chi' ya'arir ti' yʌn u che'er a cu ya'aric u che'er quir u cuxtar mac. Ca' wʌrʌc' jumbuj u chi' ya'arir ti' yʌn a ray u che'ero'. Rajra' cu wichʌncʌr, quire' ca' bin tac u jer ic nʌ' yʌn u jer u wich. U burur yax'quin yʌn u wich. U wich, a ray che'ero', mʌ' u chen ts'abʌr u cuxtar mac, bayiri' xan, u re', a ray che'ero', cu jantic ca' jawʌc a ba' yajir yʌn tu cotor a cajaro', cu jantique' cu jawʌr u yajir. \v 3 Mʌ' ja wirej, quire' a ray u q'uinino', mʌ' yacsa' a c'aso', mix xan, a mac c'aso' mʌ' u yacsa', mʌna' ba' a cu bin tac'bir u jo'r ten C'uj. A C'ujo', je' u reyinticob mac quet yejer Jesús u tʌmʌn yuc C'uj. A ray u q'uinino', a ray yʌninob C'uj je' u c'ujinticob C'uj. \v 4 A ray u q'uinino', jeroj tune', robob a mac yʌninob C'uj, rajra' je' u binob ich ʌcʌtan ti' C'uj, quire' raji' yʌninob C'uj. Je' u ts'ibtaj u c'aba' tu pam a ti'obo'. \v 5 A ray u q'uinino', mʌ' ju bin ac'birchʌjʌr, mʌ' ba'wir quib xan, mʌ' u sasirir ic yumo' xan, quire' u sasirir C'uj cu bin u sasiquintic ti'. Robob u pararob C'uj je' u reyinticob mac irob quet reyob yejer C'uj munt q'uin. \s1 Tabar u yu'ur Jesucristo \p \v 6 Pachir caj u ya'araj ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj ten, tan ya'aric: \p ―A ba' ta wʌyʌc'taj ich ca'anan Juan ―quij―, raji' taj, mʌ' u tusbarech C'uj, jach taj. A ba' esa'b tech ich ca'anan ra' quir a wer tabar u c'uchur aro', bayiri' jach taj xan. Mʌ' ja wirej, ra'iri' C'uj a tu tuchi'taj a mac a ts'a'b u tucur ten C'uj quir u tsicbar a ba' u c'at C'uj uch. Raji' xan, caj u ts'ajaj a tucur tech quir a ts'ibtic a ba' u c'at C'uj soc yerob u pararob C'uj a ba' cu yʌnxchun, bayiri' xan, a ba' a tabar u yʌnxchun ich yoc'ocab. \p \v 7 An ten bic caj ya'araj ten ic Jaj Ts'urirex, a teno', Juan, quin wʌc'ʌs aric tech: “Tabaren in wu'ur”, quij Jesús. Jach qui' yor a mac a cu bin yubej tu yor, a cu quibic in t'ʌn, u t'ʌn a tin wesaj tech ich a je' u ju'unina'. \p \v 8 A teno' Juan, quij, caj in wiraj tin wich a ba' tin wʌyʌc'taj ich a je' u ju'unina'. Bayiri' xan, a ba' tin wu'yaj ich a je' t'ʌna', a quin ts'ibtic techex ich a je' u ju'unina'. Quire' a ba' tin wʌyʌc'taj yejer a ba' tin wu'yaj, jeroj tune', caj xonrajen ʌcʌtan yʌjmasir u t'ʌn C'uj quir in c'ujintic yʌjmasir u t'ʌn C'uj. Caj in betaj a baxuco', quire' a ba' caj u yesaj ten caj in c'ujintaj. \v 9 Caj ya'araj ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj: \p ―Mʌ' a c'ujintiquen, quen, p'eri' ic beyaj yejer C'uj. Mʌ' ja wirej, p'eri'o'on yejer a mac ts'a'b u tucur ten C'uj quir u tsicbar a ba' u c'at C'uj uch. An ten bic C'uj caj u c'anob a ti'obo' caj u tsec'tob u t'ʌn, bayiri' xan, a teno', a C'ujo' caj u c'ʌnajen xan. A teno', iren an ten bic tu cotor mac, yʌn in toc quibic u t'ʌn C'uj xan, rajen Juan, ca' a c'ujintej C'uj ―baxuc caj ya'araj ten. \p \v 10 Caj ya'araj ten yʌjmasir u t'ʌn C'uj: \p ―Arej ti' a ba' ti' yʌn ich a je' u ju'unina' soc yerob mac a ba' ti' ts'iba'an, quire' ts'a'b u tucur ten C'uj ti' tech ca' a ts'ibtej ich a je' ju'unina' a ba' u c'at C'uj. Quire' tabar u yʌnxchun a ba' tsecta'b ich a je' ju'unina'. \v 11 U'yex ba' quin wa'aric techex. Wa ber ca' bin ts'ocac a ba' tin wʌyʌc'taj ich ca'anan yejer a ba' tin wu'yaj, jeroj tune', mʌ' tub u c'axicob yorob, a mac a c'aso', quire' raji'ob mʌ' u c'at u p'ʌtob u c'asirob, raji'ob u beri' ca' bin xicob ich c'ac'. A mac a cu manob tu c'asirob u beri' ca' bin xicob ich c'ac' xan. Bayiri' xan, a mac a cu manob tu tsoyirob u beri' ca' bin xicob ich C'uj. A mac a cu yet man C'uj u beri' ca' bin xicob ich C'uj. \p \v 12 C'aj techex a ba' ara'b ten ic Jaj Ts'urirex uch: \p ―Qui' cʌnant a bʌjex quire' tabar in wu'ur. A teno' ―quij―, quin bin in bo'otej a mac a beyajnʌjij ti' ten an ten bic caj betnʌj ti' C'uj. \v 13 A teno' ―quij― Jaj Ts'ur, a pʌyber cuxa'anen. Bayiri' xan, a teno' mʌ' biq'uin quin quimin ―quij―. A teno', u beri' ti' yʌnen, bayiri' xan, munt q'uin u beri' ti' yʌnen. A teno' ―quij Jaj Ts'ur―, tin yʌnxchun tu cotor ba', bayiri' xan, a teno' a quin ts'ocsic tu cotor ba'. \p \v 14 Jach qui' yor a mac a p'ob u pixamob ten C'uj, quire' raji' cu bin cha'bʌr ten C'uj ca' u jant u wich che' ich u che'er cuxtar soc u cuxtar munt q'uin, raji' xan, cu bin cha'bʌr u yocar tu jor u pa'te', a ti' yʌn ich a ray tu cajaro'. \v 15 Chen a mac a jach c'aso', yejer a mac a cu cunic u rac'ob, yejer a mac a rajra' cu manob yejer mac, yejer a mac a cu quinsic u rac'ob, yejer a mac a cu c'ujintic u tus c'ujo', yejer a mac a qui' yor u tusic mac, robob mʌ' u cha'bʌr ten C'uj yocar a ray tu cajaro'. \p \v 16 Caj ya'araj ten Jesús, quij: \p ―A teno' ―quij Jesús―, caj in tuchi'taj yʌjmasir u t'ʌn C'uj ti' tech Juan, soc raji' cu masic tech, a je' t'ʌna', soc yerob mac tu cu much'quinticob u bʌj quir u c'ujinticob C'uj ich u ru'umin Asia, a siete najo', tu cu much'quinticob u bʌjob. Arej ti'ob ―quij Jesús―, a teno', u pararen David quire' raji' in nunquir a tu reyintajob u winiquirob israel uch, an ten bic caj toc araj C'uj uch tu ts'iba'an u t'ʌn C'uj, tu cu tsicbar ti' Cristo. Mʌ' ja wirej, a teno', iren yʌjyacsiryʌjiren q'uin, a coch u wicho', quire' quin yerc'ac'tic a ru'umo' tu yac'birir. \p \v 17 Mʌ' ja wirej, raji' u Taj'or u Pixam C'uj quet yejer tu cotor a yacsmʌnob tu yorob tan u t'ʌnicob Cristo tan ya'aricob ti': \p ―Cojen. \p Bayiri' xan, tu cotor mac a tan u yubicob a jeroj, bayiri' xan, ca' ya'arej: \p ―Cojen. \p Rajen a mac a ju c'at tacbir soc u cuxtar munt q'uin, arej u tar, je' u ts'abʌr u cuxtar munt q'uin quire' mʌna' u bo'orir u c'at. \p \v 18 A teno', Juanen, a ba' tin wʌyʌc'taj yejer a ba' tin wu'yaj ich a je' ju'unina', raji' taj. Rajen tu cotor mac a tu c'ʌ'otaj a ba' tsec'ta'b ich a je' ju'unina', cax tu caj u yubaj, tub u xacmʌni', cax u yubaj u juminta' ti'. Arej mʌ' u c'ʌs t'ajac ba' ti'. Raji' je' u yubic u ts'iquir C'uj an ten bic caj yubob a ts'ibta'b ti' ich a je' ju'unina' wa cu t'ajar ti' ba' je' yubic u ts'iquij C'uj. \v 19 Baxuc xan, wa mac cu ruc'sic chichin ba' ti' a ba' tsec'ta'b ich a je' ju'unina', a C'ujo' mʌ' ju cha'bʌr u yocar ich u cajar Jerusalén tu ts'iba'an u c'aba' mac quir u cuxtar munt q'uin. Raji' je' u yubic u ts'iquir C'uj, an ten bic caj yubob a ts'ibta'b ti' ich a je' ju'unina' wa cu ruc'sic chichin a ba' tsec'ta'b ich a je' ju'unina'. \p \v 20 U bʌjiri' ic Jaj Ts'urirex caj ya'araj: \p ―Jach taj, quin toc aric, seb quin wu'ur. \p Caj in nuncaj ti': \p ―Cojen in Jaj Ts'urir, an ten bic ta wesaj ten ich a je' ju'unina'. Cojen in Jaj Ts'urir quire' baxuc in c'at. \p \v 21 A teno', in c'at ca' u yamtechex ic Jaj Ts'urirex quire' otsir yiriquechex. Jeroj ts'oquij, quij Juan.