\id ROM - Kosena NT [kze] -Papua New Guinea 1980 (DBL 2014) \h Árómáa \toc1 Árómáa \toc2 Árómáa \toc3 Áró \mt1 Árómáa \ip Ísu kwíyómpa'a irówana Póro moórá-kwaai aíyayaamba avakaeté-iya'iyo. miráumai-ima maisuwéna Kórínti-naopa'a ména maanáímbá agaimái Árómáa-naopa'a máyón-kwaasi agaimái moórá-ininko áwí'a Vípimba amúwana mátímakaiye. Árómáa-naopa'a kámááni-kwaasiti aiva'-náópa'a Ítári-marava'a kwáyon-daopa'an-iye. Póro Árómáa-naopa'a kwíníyena póna Ísuna aampa'ó kwégun-kwaasivimba mayáí mayáníyena póna miwí túwa'naa umai to'mayaa umátinkanae séna maarán-áímbá agaimái Vípimba amúwana mátímakaiye. Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye amáparawai sáwí'o úmae kwégon-asirayanko tátokowana Ísun-aaiyavai áraire sewáíyé su'maiyavai arupí umái máyáawe Áánútu siráiye. Áánútun-amankoma sáwí'o úmae kwégon-asirayanko tátokaimpinkemba iyátínkáísasa Ísuwe tarúmai aúnái'a umái kwémaewe. Áánútuna ámáánkona mayáí-áínkwárá'á agaimái amúwana mátímakaiye. \c 1 \p \v 1 kemá Póro Ísu Káráísitina mayáí-kwáásígó é'a maanáímbá agaimaráúmpo ísáaro. Áánútu kembá aantá-kwaasi ítámarena séna kesáái áséi-kwasai kosimátíma'mae naauwó séna si'mákaiye. \v 2 naaóvá'á Áánútu kwenáái simátímakowaiyavena mináséí-kwásáí simái asirámakain-aimba súwasa aúváí-kwandaaivimba agaimakáawe. \v 3 mináséí-kwásáí Áánútu ááninko kentáásí Ísóigo Ísu Káráísitintavesa simái agaimakáawe. kwemá kwaásimo kunaúkáimba anóndako áwí'a Tévíti aísaavutantamba uráiwaiman-iye. \v 4 kwenamankó Áánútunopakemba póna Áánútu kwembá pukáimpinkemba usásinankaraintaveta minánón-ásíráyámbá awánéta séta Áánútu ááninkoman-iye kwésune. \v 5 ó'on-o'om-baravaken-kwaasi kwenááiyavesa áraire sésa taagwiyavónááontavena Áánútu Káráísitimba imáyáa amúwana kentávéna séna kesáái kosimátíma'mae naauwó séna kawe'-máyáí símakaiye. \v 6 Ísu Káráísitina kwaási-i'a ónááontavena Áánútu tááyena keinárawa'a Árómáa-naopa'a máyáawaigwara'a tááyaraiye. \v 7 mináíntávé'a imáyáa kwée'a maanáúváí agaimaráúmpo ísáaro. keinárawa'a Árómáa-naopa'a máyáawai Áánútu arumbá kwétimena kwená kwaási-i'a ónááontavena tááyaraiwai ísáaro. Áánútu kentáásivowe Ísóigo Ísu Káráísitiye úwoi túwa'naa ésarai paru kwéumatinkaayantave'a námúnaa kwésune. \s1 Árómáa-naopa'a kónáe siráin-kwasai. \p \v 8 keinárawa'a Ísu Káráísitiye aráápamai máyáan-ainko amápar-ayampa-kwaasiva'a kóyáwé isasá ísááwa'a Ísu Káráísitina mayáíyávé'a imáyáa é'a Áánútumpa'a súwi kwésune. \v 9 Áánútuna mayáí karuwaa'á umái kwémae'a ááninkon-aai áséi-kwasai kwésimatime'a keinárawatave'a námúnaa símae kwéiyunda Áánútu kwéisaiye. \v 10 kentópa'o ímo kúndayave'a sé'a Áánútumpa'a áísaa úmae iyé'a arááímo táínamo e aambá kwisínkéna'a Árómáa-naopa-kwaasiye komáéno kwésune. \v 11 Áánútun-amanko kwésuwa'naa-isa'a kotúwa'naa ona'á kwenááiyave'a asiramái imáyáa ónááontave'a kentópa'a kónáe sé'a kwéune. \v 12 mirámó ína'o é'a keinárawa'a túwa'naa ona'á kembá súwa'naa ónááowe. Ísu Káráísitintave'a imáyáa kwée'a túwa'naa ona'á kembá mirá ónááowe. \p \v 13 kesí kwaásiyono. kentópa'o ímo kúndayave'a sáwí-imayaa ováínivo maanáímbá ísáaro. sáwíva-kanaa kónáe sé'a únda moórá-yantaako tátoraisa'a máyaumne. ó'onkaa-kwaasivimbo Áánútuna aambó agaráátinkaawanasamo kwakáantemba keinárawa'a ó'onkaa-kwaasi owa'á mirá ónáe sé'a kwéune. \v 14 Áánútu súwa'naa uráintave'a sáwíva-kwaasi anón-daopare sáwíyan-daopare amápar-aimbo ísaraawaiye ímo ísaraawaiye túwa'naa onó. \v 15 mirámó únda Árómáa-naopa'o máyáan-kwaasi áséi-kwasai kosimátimenae sé'a kwéune. \s1 áséi-kwasaigona asirayán-kwásáí. \p \v 16 áséi-kwasaiyave'o ímo sigaeyávé'o kwéunda maarán-áímbán-iye. áséi-kwasaiyavesa árairemo kwésewai Áánútu kwená asirayándéí miwítí sáwí-imayaagomo tátokaimpinkemba kwéiyatinkaiye. aiva'á Yútaa-kwaasi ísaraawasa naaémba ó'onkaa-kwaasi kwéisaawe. \v 17 Ísu Káráísitin-aaiyavetaamo áraire kwésundayavenaya mindáyavenawe su'mai Áánútu séna arupí umái máyáawe kwésisata kwenaúranka'a arupí umáíya máyaumne. áséi-aimpinkemba mirán-áíntá ísaraumne. mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Áánútun-aaiyavesa áraire kwésentavena \q1 Áánútu séna arupí umái máyáawe kwésimba \q1 pósa aúnái'a umái kwémaewe \m agaimaréna siráiye. \s1 Áánútumba tínaaemba umámakaan-kwasai. \p \v 18 Áánútu maanáímbá agaráásínkaraiye. marapá-kwáásí sáwí-imayaa ésa sáwí'a ésa mirámó kwéomba Áánútuna árair-ainkona aambá áúmbakaamba póna Áánútu áwáá'a séna kwíyómpakemba sáwí-meyamba timíníye. \v 19 Áánútu kwená ááimba íma aúpá'á maréna avora'á agaráátínkaraimba marapá-kwáásí awánésa íma imáyáa uráamba póna sáwí-meyamba timíníye. \v 20 Áánútu maramó tarórurainkakene minavumpinkéné Áánútuna ááimba awánésa kwená asirayámbó kwaíkwai'o kwéin-asirayamba kawe'á umái awánésa Áánútun-ane'a túrandei íma kwéawanaambanivo kwená ááimba á'a kwéisaawe. Áánútu tarórurain-tantaa'a awánésa pósa kwemó máyáin-aimba kanaán-umai kwéisaawe. mindáyavesa sáwí'o kwéomba miwítí ááinko isasá sáwí'a kwéowe. \v 21 Áánútu máyáin-aimba ísaraambanivo ivátuwesa kwenáwí'o mósá marésamo árai'a máyáiye seráámbá íma mósá marésa súwi íma sésa ivátuwesa kaé'náer-imayaa kwéesa túnkain-ayampar-imayaa kwéesa \v 22 kampa'á sésa kawer-ímáyáágwárá-kwáásíyá úne sembánivo sáwí-imayaagwara-kwaasi ésa \v 23 Áánútu maí'mai'a kwéiwaina imáyáa íma mósá marésa kwaási áúwawaakaamba numamá kwaí-kwaamba iraankavayaambá tarórumakesa mintántáákóná imáyáa mósá kwémaraawe. \p \v 24 kwaási mirá-sáwí'á kwéontavena Áánútu ánaaemba umátimena séna sáwí-imayaayave'o tirááíyave'o ónááomba úwoi mirán-oro siráisasa miwívímbá miwí túma sáwí'a kwéowe. \v 25 Áánútun-aai árair-aimba araaisésa kampar-áímbá kwégwaresa Áánútu amápa-tantaa'a taróruraiwaina imáyáa íma mósá marésa kwená mayáí íma kwémaesa kwemó uráin-tantaakona imáyáa mósá marésa mintántáákóná mayáí kwémayaawe. Áánútu áwíre su'mai mósá márááraamba árai'a mindá íma mósá kwémaraawe. \p \v 26 kwaási mirá-sáwí'á kwéontavena Áánútu ánaaemba umátimena séna sáwí-imayaayave'o tirááíyave'o ónááomba úwoi mirán-oro siráisasa aaraí tuwai'máá'a tiyuwésa keíyái kesuwainíné sisaná kesuwairé sésa sáwí'a úmae nááówasa \v 27 kwaaí miráumai tuwainímbáá'a tiyuwésa keíyái kesuwainí kesuwai símae kwénaaesa mirá-sáwí'á úmae kwénaaontavena Áánútu miwí túra'a sáwí-meyamba arupí umái kwétimiye. \p \v 28 Áánútu kwenáái árair-aimba arááíséntavenawe séna ánaaemba umátímísana miwítí sáwí-imayaago táái tinkéna isasá kentí imáyáavinkeni'o kwéomba uwóví'a kwéowe. \v 29 ó'on-o'o-sawi-imayaago miwívímbá anómba isasá sáwí'o kwéomba íma agandésa túran-anda ésa sáwí'a umátinkesa kawe'-máyáímó kwémayaantavesa tirunkó simái sáwí'a kwéumatinkesa tínkamowasa púwówasa aaisambá sésa kampa'á simátiyuwesa simái sáwí'a kwéumatinkesa kwantánaanta-aimba símae kwénaaesa \v 30 túwí'a kumínkwáe sésa kampar-áímbá kwésesa Áánútumba tíyámba kwéumankesa sáwí-aimba kwésimatinkesa kampa'á sé'a anón-kwaasiya úne sésa túma maé iyésa aúná-sawi-mayai mayánáe sésa mirá ésa tinóvowi táái araaisésa \v 31 tirumpimbá kawer-áímbá íma kwáyáísasa simáímo asirámakaini'a íma ésa miwítí kwaásiti imáyáa íma ésa tirumbá íma umátinkesa mirámó kwéomba \v 32 Áánútu ámáámba símarena séna mirá-sáwí'ó kwéowai puwónááowe siráimba isésa íma ivátúwáamba mirá úmae iyésa íma agandésa mirámó kwéowaiyavesa aamoí kwéowe. \c 2 \s1 Áánútu aaivimbá kwémaitinkain-kwasai. \p \v 1 évakarawai tuwánésa sésa sáwí'o kwéowai sáwí-meyamba mayánááowe kwésewai simátíménda ísáaro. mirámó kwésemba keinárawakwara'a mirá-sáwí'á kwéomba póna aaivimbá maitinkáína'a sáwí-meyamba mayánááowe. \v 2 mirá-sáwí'ó kwéowai Áánútu aaivimbá maitinkéna sáwí-meyamba tímímba kwemó arupí umáímo mirámó kwéin-ainta ísaraumne. \v 3 évakarawai tuwáné'a sé'a sáwí'o kwéowai sáwí-meyamba mayánááowe kwésemba mirá-sáwí'á kwéomba pó'a Áánútu aaivimbá íma maisinkéna sáwí-meyamba simíníye íma seró. \v 4 sáwí'a kwéowana Áánútu arumbá umátinkena íma ááéma sáwí-meyamba tiména timu'maréna máyáiye. mindáyave'a úwoisan-tantaa'an-iye íma seró. sáwí'o kwéomba tuwé'a Áánútumpa'a ténááontavena arumbá umátinkena timu'maréna máyáiye. \v 5 ánivo kemá tirunté maré'a sáwí'o kwéomba íma tuwé'a Áánútumpa'a íma kwétewe. mirá-sáwí'á úmae kwéiyontavena Áánútumo áwáá'o sénamo arupí-sawi-meyambo timínín-kanaa tínana Áánútu ávááraumai sáwí-meyamba timínana anómba íníye. \v 6 minkánáá tínana amáparawai miwítí mayáíyávéna kawe'-méyáné sáwí-meyane anondá timíníye. \v 7 kawe'á úmae kwéiyesa sésa Áánútu kentáá súwí'a mósá maréna ságamasinkenaya maí'mai'o ónaunda-ita umásinkaniye kwésewai Áánútu aúnái'a umái maí'mai'a ónááoni'a umátinkaniye. \v 8 kesáyáváíyé su'mai imáyáa ésa kawer-áímbá tínaaemba umámesa sáwí-aimba kwégwaraawai Áánútu ávááraumai áwáá'a tiyéna sáwí-meyamba timíníye. \v 9 sáwí'o kwéowai Áánútu tí'a índai'a umátinkena umbai-yántáá'á tiména Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye mirá éna \v 10 kawe'ó kwéowai Áánútu ságamatinkena túwí'a mósá maréna paru umátinkena Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye mirá éna \v 11 íma taaínkaar-umai-meyamba timínívo arupí umai-meyamba timíníye. \p \v 12 ó'onkaa-kwaasi Áánútu naaóvá'ó Mósesimbo simámakain-amaamba íma isésa sáwí'a kwéontavena máyáawaina ááimba Áánútuna némpa'a maí'mai'a ónááowe. Yútaa-kwaasi Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba isésa arááíséntavena Áánútu minámáánkóná ááinkwara'a aaivimbá maitinkáníye. \v 13 Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba isésa ímo kwaráíyanamo éna Áánútu arupí umái máyáawe íma síníye. \v 14 Áánútu ó'onkaa-kwaasi kwená ámáámba íma simátímakowasa miwítí imáyáavinkembo minámáámbó kwarésamo ombá minámáámbá ísaraan-kwaasiraamba kwéowe. \v 15 mirámó kwéomba Áánútuna ámáámba miwítí imáyáavimba kwáyáísasaraamba máyáawana tirumpimbá aaí kwéna kawe'ó ontávéna mináínkó séna kawe'á kwéowe séna sáwí'o ontávéna sáwí'a kwéowe kwésiye. \v 16 moórá-kanaamo tínanamo éna Áánútu Ísu Káráísitintavena sínana kwemá kwaásiti imáyáa aúpár-ímáyáá taaímbarena aaivimbá maitinkáníye. áséi-kwasaimo kwésimatimunda mináínkwárá'á kwésimatimune. \s1 Yútaa-kwaasi Áánútuna ámáámba tokáundaya póna kwésuwa'naa-iye siráan-kwasai. \p \v 17 Yútaa-kwaasiya úne kwésewai ísáaro. Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba ísaraundaya póta kawe'á umáíya máyaundaya Áánútuna kwaásiya úne sé'a kentúma mósá kwémaraawe. \v 18 minámáámbá ísaraantave'a Áánútumbo arááímo tainí'o kwéon-aimba isé'a kawe'ó kwéon-tantaare sáwí'o kwéon-tantaare kanaán-umai taaímbare'a \v 19 asiramái sé'a kawer-ámbó ímo awánaraan-kwaasi kanaán-umai agaráátinketa túnkain-ayampa'o máyáan-kwaasi kanaán-umai sáma kwégamatinketa \v 20 táá'a íma ísáan-kwaasi kwéagaraatinketa iyámpóíraani'a on-kwáásí kwéagaraatinkaundayaawe kwésewe. Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba ísaraantave'a imáyáa é'a sé'a amápar-aimba iséta árair-ainta kwésune-imayaa kwée'a pó'a mirán-áímbá kwésewe. \p \v 21 évakarawaimo kwéagaraatinkaamba keinárawakwara'a mináímbá kwáráaro. umóyámbá íma orómó kwésemba keinárawakwara'a íma mirán-oro. \v 22 aarai-úmóyáné kwaai-úmóyáné íma orómó kwésemba keinárawakwara'a íma mirán-oro. kampar-ísóígó sáwí-yantaa'a iyémó kwésemba keinárawakwara'a sáwí'a kwée'a minkámpár-ísóígóná naaúmpa'a sáwí'a kwéomba mindá ivá'á túwáaro. \v 23 Áánútu Mósesimbo simámakain-amaanta ísaraumne sé'a kentúma mósá kwémaraambanivo minámáámbá araaisé'a sáwí'a ombá kwaási tuwánésa sésa Áánútu áwí'a sáwí'a kwéumankaawe kwésewe. \v 24 mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Yútaa-kwaasi sáwí'a kwéontavesa ó'onkaa-kwaasi \q1 tuwánésa Áánútumba simái sáwí'a kwéumankaawe \m agaimaréna siráiye. \p \v 25 Yútaa-kwaasi ontávé'a túra'a kárámai araa'éna kwée'a sé'a Áánútuna kwaásiya úne kwésewai Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba kwáráamba Yútaa-kwaasi ombá mindá kawe'á kwéumatinkaivo minámáámbá íma kwáráamba Yútaa-kwaasi é'a túra'a kárámai araa'éna uráamba mindá íma kawe'á umátinkaisa'a úwoi-kwaasiraamban-owe. \v 26 ó'onkaa-kwaasi íma túra'a kárámai araa'éna kwéowai Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba kwárááwanamo imbá Áánútu séna Yútaa-kwaasiraamba é'a túra'a kárámai araa'éna kwéowairaamba é'a kesí kwaásiraamban-owe kwésiye. \v 27 Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba agaimarówa'a Yútaa-kwaasi isé'a túra'a kárámai araa'éna uráambanivo minámáámbá arááíraamba pósa ó'onkaa-kwaasi íma túra'a kárámai araa'éna kwéowai minámáámbá kwégwaraawaimo ésa aaivimbá maitinkánááowe. \v 28-29 túra'a kárámai araa'éna kwéowai mindáyavenawe su'mai íma Yútaa-kwaasi Áánútuna kwaási-uramban-ovo Áánútun-amanko miwítí sáwí-imayaa maitíyukaiwai Yútaa-kwaasi Áánútuna kwaási-uramban-owe. agaimakáin-amaanko íma mirá kwéumatinkaivo Áánútun-amanko mirá kwéumatinkaiye. mirámó kwéon-kwaasiyavesa ó'on-kwaasi íma aamoí kwéumatinkaavo Áánútuwe su'mai aamoí kwéumatinkaiye. \c 3 \p \v 1 ímo ó'onkaavimban-ivo Yútaa-kwaasivimba nóran-kawe-tantaara paáruraiyo. túmo kárámaimo araa'énamo uráamba mindá nóran-kawe-tantaara paáruraiyo sembó \v 2 sísaa íya'o é'a anondá sé'a kawe-tántáá'á paáréna aiva'á Yútaa-kwaasi Áánútun-aaimo tátoranaaontavena simátímakaiye sénaumne. \v 3 simátímakaimbanivo évakarawai Áánútuntavesa íma imáyáa ésa kwenáái íma kwétaagwiyavowe. mirá kwéovo Áánútu íma mirá éna kwemó siráintemba kwéena simái asirámakaini'a kwéiye. \v 4 kwaási kampar-áímbá kwésevo Áánútu árair-aine su'mai kwésiye. Áánútuntavena simái aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna \q1 enááigo árair-aine su'mai isasá kwaási \q1 ísaraawe. íma kanaán-umai aaivimbá mayankánááovo enááigo amápa-kwaasi \q1 táái kwéusayaaitaiye \m agaimaréna siráiye. \p \v 5 kesáámó sáwítaamo úndavinkemba Áánútuna kawe'-máyáí avora'á kwégwaintaveta sáwíta kwéunanaya Áánútu sáwí-meyamba símímba sáwí'a kwéiyeya íma seno. mirán-áímbá kwaásiti imáyáavinkemban-ivo íma miráyá seno. \v 6 Áánútumo ímo arupí umáímo ménaraankasi naaémba amáparawaimo máyáawaina ááintavena íma tísaa isinó. \p \v 7 moórá-aimba ísáaro. kesáámó kampar-áímbó súndavinkemba Áánútuna árair-aimba avora'á paárisana kwenáwí'a mósá anómba kwéiyintaveta kesáámó sáwí'o kwéundayavenaya Áánútu aaivimbá maisínkáimba sáwí'a kwéiyeya íma seno. \v 8 mirán-kámpár-áímbó kwésemba mimpínkémbá sésa kesáámó sáwí'o kwéundaya mimpínkémbá kawe-tántáá'á paárínana Áánútu áwí'a iyíníye íma mirán-áímbá seró. évakarawai kesúwí'a sáwí'a umásinkanaaontavesa kentávésa kampa'á sésa mirán-áímbá kwésiye kwésevo Áánútu miwí aaivimbá maitinkéna arupí umái sáwí-meyamba timíníye. \s1 amáparawai íma arupí umái máyáan-kwasai. \p \v 9 kemá Póro mináímbá imáyáa é'a sé'a Áánútu aúranka'a íma maarán-iye. Yútaa-kwaasiya kawe-kwáásíyá únasaya ó'onkaa-kwaasi sáwí-kwaasi owémá íma mirán-ivo ké'naan-aimba sé'a sáwí-imayaago amáparawai tátokaiye kwésune. \v 10 mindáyavena Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Áánútu aúranka'a amáparawai íma arupí umái máyáawe. \v 11 ánivo amáparawai arupí ií-yántáá'á íma kawe'á umái kwéawanesa Áánútuwe maénáe íma kwésewe. \v 12 amáparawai Áánútumba tínaaemba umámesa sáwí-amba kwarésa kaé'náe'a ésa íma kawe'á kwéowe. \v 13 kwaásimo pu'máímo kaviraantembá miwí tááigo mirá kwéisasa kampa'á kwésimatiyuwaawana miwí tááigo kwaaivainkómó kwaásimo vaintembá kwéisasa \v 14 anómba simái sáwí'a umátinkesa \v 15 ááéma tínkamowasa púwówai mésa \v 16 kwénaaopa'a tí'a úni'a umái umbai-yántáá'á timésa \v 17 íma paru umátinkesa \v 18 Áánútu áároi íma inkaisésa ivátuwesa máyáawe \m agaimaréna siráiye. \p \v 19 Áánútu amápa'-maravaken-kwaasiyavena ámáámba séna mináímbá kwáráaro siráimbanivo araaiséta amáparawaiya Áánútu aúranka'a sáwí'a éta súnda arupí umáíya máyaumneya íma árai'a kwésune. \v 20 Áánútumo siráin-amaamba kwáyáísata amáparawaiya íma árai'a séta amápar-amaamba kwégwaraundaya póna Áánútu kentááyávéna séna arupí umái máyáawe síníye sénaundaya kampar-áímbá sénaundayaawe. ámáámba kwéiseta sáwí'a uráumneya kwésundayaawe. \s1 Ísun-aaiyavai áraire sewáí Áánútu arupí umátínkáin-kwasai. \p \v 21 Áánútu aúná-amba agaráásinkenaya Áánútu aúranka'o kwaásimo arupí kwéumatinkain-amba agaráásinkenaya kwemó siráin-amaamba íma imáyáa éna minámbá agaráásínkaraiye. mináíntávésa naaóvá'á Mósesiye Áánútun-aai simátímakowaiye minámbá paáriniye-aimba simátimesa agaimakáawe. \v 22 kwaási Ísu Káráísitavesa sésa árai'a kentáásí sáwí-imayaavinkemba iyásínkaraiye kwésewana miwíyávéna Áánútu séna arupí umái máyáawe kwésiye. Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire sésa kwenká'á agevamái máyáawai Áánútu arupí kwéumatinkaimba mimbórá-ámbá kwáyáiye. \v 23 amáparawai sáwí'a ésa Áánútumbo arááímo kwétaini'o umáímo ménaesamo ombá ívé'a íma miráumai máyáawana póna \v 24 Áánútu úwoi túwa'naa ena arumbá umátínkáísana Ísu Káráísiti miwítí sáwí-imayaagomo tátokaimpinkembo iyátinkena Áánútu aúranka'a arupí umátinkanintavena pukáiye. \v 25 Áánútu séna sáwí'o kwéom-beyamba maitiyuwáníntavena Ísu Káráísiti puwínana kwená naaemá kumíníye siráimba mináíntávéta séta árai'a mirá kwéiye kwésundayavenaya kentáásí sáwí-meyamba kwémaisiyuwaiye. ááémo sáwí'o uráamba Áánútu íma ááéma sáwí-meyamba tiména kwemá arupí kwéimba awánanaaontavena séna naaémba Ísu Káráísiti puwéna miwítí sáwí-meyamba maitiyuwáníye siráiye. \v 26 ívé'a Áánútu arupí kwéimba awánanaaontavena kwaásimo sáwí'o kwéontavena imáyáa éna maará kwéiye. Ísu Káráísiti miwítí sáwí-meyamba kwémaitiyuwain-aintavesa áraire kwésewai Áánútu kwenaúranka'a arupí kwéumatinkaiye. \p \v 27 miráumai kesúya maé iyónaundaya kentáávímbá íma kwáyáiye. kentáásí kawe'-máyáíyávéna ímanivo Ísu Káráísitin-aaiyaveta áraire súndayavena mindáwe su'maiyavena Áánútu kwenaúranka'a arupí kwéumasinkaintaawe. miráumai kesúya maé iyónaundaya kentáávímbá íma kwáyáiye. \v 28 simátimunda árair-aimban-iye. Áánútuna ámáánta kwégwaraundayavenaya ímanivo kwenááiyaveta áraire súndayavenaya Áánútu kwenaúranka'a arupí kwéumasinkaintaawe. \v 29 íma Yútaa-kwaasiye su'mainovo ó'onkaa-kwaasigwara'a túwa'naa íníntavena Áánútu máyáiye. \v 30 mimbóráwáí Áánútu ména Yútaa-kwaasiya kwenaúranka'a arupí umásinkenaya ó'onkaa-kwaasigwara'a mirá kwéumatinkaiye. \v 31 kwenááiyaveta áraire séta kwenká'á agevamái máyaundayavenaya Áánútu arupí kwéumasinkaisata miráumai Áánútuna ámáámba íma tuwéta minámáánkóná ááimba awánéta kwégwaraumne. \c 4 \s1 Ááváramu Áánútun-aaiyavai áraire siróntavai arupí umái máyáane Áánútu siráin-kwasai. \p \v 1 Ááváramu Yútaa-kwaasiya síkwá'náma kwenááimo simátíménda ísáaro. \v 2-3 Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Ááváramu Áánútun-aaiyavena áraire siróntavena \q1 Áánútu séna arupí umái máyaane siráiye \m agaimaréna siráiye. Ááváramuna kawe'-máyáíyávénamo Áánútumo sénamo arupí umái máyaane siráinkakai Ááváramumo kwená mayáíyávénamo áúma maéna iyúmba kwáísino. Ááváramu Áánútun-aaiyavena áraire siróntavena Áánútu séna arupí umái máyáane siráimba mindáyavena Áánútu aúranka'a Ááváramu áúma maéna iyúmba íma kwáyombaniye. \p \v 4 moórá-aimba ísáaro. moóráwaina mayáí kwémayaawana meéyámbó kwétimimba íma úwoi kwétimivo miwítí mayáí awánéna meéyámbá kwétimiye. \v 5 maarán-áímbá árair-aimban-iye. kawe'-máyáí kwémayaundayavena arupí umái máyáawe-aimba Áánútu íma kwésivo Áánútun-aaiyaveta áraire kwésundayavenaya Áánútu séna arupí umái máyáawe kwésiye. sáwí'o uráundayaamo arupí kwéumasinkainta Áánútuman-iye. \v 6 Áánútu kawe'-máyáímó mairáantavena íma imáyáa éna Áánútun-aaiyavesa áraire siráantavena imáyáa éna arupí umátínkáiwai miwí tirunkó kawe'á kwéiye. mináíntávéna naaóvá'á Tévíti aúváívimba agaimaréna séna \q1 \v 7 Áánútu sáwí'o uráawaiti sáwí-imayaa maitiyuwéna íma imáyáa úmae íyísana tirunkó kawe'á kwéiye. \v 8 sáwí'o uráawai Áánútu íma imáyáa úmae íyísana tirunkó kawe'á kwéiye \m agaimaréna siráiye. \p \v 9 mináímbá túra'o kárámaimo araa'énamo uráawai Yútaa-kwaasiyavenawe su'mai íma séna ímo túra'o kárámaimo araa'énamo uráawaiyavenagwara'a Tévíti séna miwítí sáwí-imayaagwara'a maitiyúwáísana tirunkó kawe'á kwéiye-aimba siráiye. ó'omba mináímbá sé'a Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Ááváramu Áánútun-aaiyavena áraire siróntavena Áánútu séna arupí umái máyaane siráiye \m agaimaréna siráiye. \v 10 Ááváramu áúra'a íma kárámai araa'éna urónka'a Áánútu kwentávéna séna arupí umái máyaane séna \v 11 Áánútun-aaiyavena áraire siróntavena arupí umái máyaandawai ómpo enáúra'a kárámai araa'éna uwó súwana mirá uráiye. miráumai túra'o ímo kárámaimo araa'énamo uráawaigwara'a Áánútun-aaiyavesa áraire kwésentavena Áánútu séna arupí umái máyáawe kwésiye. miwí Ááváramumo mirámó siráintemba Áánútun-aaiyavesa áraire kwésesa pósa Ááváramuntavesa kentáá síkwá'náraamban-iye kwésewe. \v 12 súra'o kárámaimo araa'énamo kwéundawaiya kwemá kentáá síkwá'náma iyéyá kwésune. súra'o kárámaimo araa'énamo kwéundayavetaawe su'mai ímanivo Ááváramumo mirámó siráintemba Áánútun-aaiyaveta áraire kwésundayavetaawe Ááváramuntaveta kentáá síkwá'náma iyéyá kwésune. Ááváramu áúra'o ímo kárámaimo araa'énamo urónka'a Áánútun-aaiyavena áraire séna máyomba póna Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye Áánútun-aaiyavesa áraire kwésewai tíkwá'náman-iye. \s1 Áánútun-aaiyavai áraire sewáí Áánútu simái asirámakaimba timínín-kwasai. \p \v 13 naaóvá'á Áánútu Ááváramuntavena simái asirámakon-aimba séna ewé enaísaavutantamba ónááowaiye amápa'-marama kentí maramá kwáyáiye siráiye. Ááváramu Áánútuna ámáámba kwakóntavena ímanivo kwenááiyavena áraire súwana Áánútu séna arupí umái máyaane súntavena Áánútu Ááváramuntavena simái asirámakon-aimba siráiye. \v 14 Áánútu simái asirámakon-aimba Mósesimbo simámakain-amaambo kwégwaraawaiyavena íma siráivo Áánútun-aaiyavesa áraire kwésewaiyavena siráiye. mirámó ímo uráinkakai Áánútun-aaiyavesa áraire kwésewai úwoiyavesa sesinó. Áánútu simái asirámakaimba úwoiyavena sisinó. \v 15 ámáán-aimba kwáyáísasa arááíráantavena moórá-amba Áánútumo áwáá'o sénamo sáwí-meyambo timínín-amba paáruraiye. ámáán-aimbo ímo kwáyáinkakai íma arááísísina. ámáán-aimba kwáyáiye. \p \v 16 Ááváramu Áánútun-aaiyavena áraire siróntavena simái asirámakon-aimba siráiye. miráumai Ááváramu aísaavutantambo ónááowai Áánútun-aaiyavesa áraire sénááowai Áánútu úwoi túwa'naa ena simái asirámakaimba timíníye. Áánútu Mósesimbo simámakain-amaambo ísaraawaiye su'mai ímanivo Ááváramumo Áánútun-aaiyavenamo áraire siróntemba Áánútun-aaiyavesa áraire kwésewai kwemá úwoi kwétuwa'naa-iye. Áánútun-aaiyaveta áraire kwésundawaiya Ááváramu kentáá síkwá'náraamban-iye. \v 17 Áánútu aúranka'a Ááváramu máyowana maarán-áímbá simái agaimaréna séna \q1 ó'on-o'on-kwaasi tíkwá'áma \q1 óne Áánútu siráiye \m agaimaréna siráiye. Áánútu púwómpinkembo kwéusasintinkaiwai éna kwemó aaimó sisanamó ímo kwáyáin-tantaakomo kwévaariwain-aaiyavena Ááváramu áraire siráiye. \v 18 kwaási ímo paáronaaon-tantaatavena Áánútu Ááváramuntavena súwana Ááváramu árai'a mirá íníyena siyé siráimba póna ó'on-o'on-kwaasi tíkwá'náman-iye. Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 enaísaavutantambo ónááowai \q1 sáwíva-kwaasi paáronaaowe \m agaimaréna siráimba pósa paáruraawe. \v 19 ááéma Ááváramu anónu'mai karéna ména sáwívar-ima 100 ima maisuwéna máyowana awainínkó Séraa ageínímbá máyowana póna íma imáyáa éna Áánútuntavena asiramái imáyáa kwéena \v 20 Áánútu simáímo asirámakon-aintavena áraire séna íma kaer-ímáyáá éna asiramái ména Áánútu áwí'a mósá maréna \v 21 séna Áánútumo simáímo asirámakainten-umai kanaán-umai iyámpói simíníye séna \v 22 miráumai Áánútun-aaiyavena áraire siróntavena séna arupí umái máyaane siráiye. \p \v 23 arupí umái máyaane siráimba íma Ááváramuntavenawe su'mai siráivo \v 24 kentááyávénagwara'a mirán-áímbá siráiye. Ísóigo Ísumba pukáimpinkemba Áánútu usásinankaraiwain-aaiyaveta áraire súndayavenaya séna arupí umái máyáawe kwésiye. \v 25 kesáámó sáwí'o uráundayavenaya kentáásí sáwí-meyambo maisiyuwáníntavenaya Áánútu Ísu Káráísitimba ai'marówana kuména kumpuwúwana Áánútu kwenaúranka'a arupí umásinkanintavenaya pukáimpinkemba usásinankaraiye. \c 5 \s1 Áánútu arupíya umásínkáin-kwasai. \p \v 1 Ísu Káráísitin-aaiyaveta áraire súndayavenaya Áánútu kwenaúranka'a arupíya umásínkarenaya Ísóigo Ísu Káráísitina mayáímá imáyáa éna paru kwéumasinkaisata mimbóráí'a umái kwémaumne. \v 2 Ísu Káráísitin-aaiyaveta áraire súndayavenaya Áánútu úwoi kwésuwa'naa-ipata mósinkaraisata méta Áánútuwe ságayan-ayampata ménaundayaveta amu'maréta máyaunanaya sirunkóyá aamoí kwéiye. \v 3 umbai-yántáá'ó kesópata kwáyáimba sirunkóyá aamoí isatá minúmbáí-yántáá'á kwáyáintaveta asiramái méta íma sívón-káínta \v 4 mindáyavena Áánútu séna kawe'á umái máyáawe sisatá mindáyaveta kwesé ménaundayaveta amu'maréta máyaunana sirunkóyá aamoí kwéiye. \v 5 kwesé ménaundayaveta amu'maréta máyaundaya kentááyávéna íma awinkánímba póna íma sigaeyá íníye. Áánútu kwenamankómbá ai'marówana keséya kumbéna Áánútumo kentááyávénamo anón-imayaamo imbá kwéagaraasinkaimba póta kwesémo ménaundayaveta amu'maréta máyaunanaya póna íma sigaeyá kwéiye. \p \v 6 kesáá íma asiramái máyaawananaya Áánútumo siráin-kanaamo tiráimba kesáámó sáwí'o umáíyaamo máyaundavinkembo kusúwa'naa índayavenaya Ísu Káráísiti kumpukáiye. \v 7 arupí-kwaasigombo áwa'naa ónaundayave'a puwónáe senkákáí umbaí taisinó. kawe-kwáásígómbó áwa'naa ónaundayave'a kwená anondá puwónáe sésa púwósino. íya púwósino. íma isáúmne. \v 8 ánivo kesáámó sáwítaamo umáíyaamo máyaundaya súwa'naa índayavenaya Ísu Káráísiti kumpukáiye. Ísu Káráísiti pukáimpinkemba Áánútu arumbó símímba mindá kwéagaraasinkaintaawe. \v 9 Ísu Káráísiti kentááyávéna imáyáa éna pukáintavena Áánútu aúranka'a arupí umásínkarainta pónaya Káráísiti árai'a kentáásí sáwí-meyamba maisíyukaintavenaya Áánútu íma áwáá'a siyíníye. \v 10 kesáá Áánútumbo síyámba umánkaraundaya kwenááninko kentááyávéna imáyáa éna pukáimba póta Áánútuwe mimbórá-ímáyáávátá máyaundaya miráumai Ísu Káráísiti úwoi ména póna árai'a kawer-ámpá'ó kwégundayavenaya kwégarakwiyiye. \v 11 íma mináíné su'mainivo maarán-áínkwárá'án-iye. Ísóigo Ísu Káráísiti Áánútunte mimbóráí'a umásínkáísanaya póna Áánútuntavena kesirunkóyá aamoí kwéiye. \s1 Áándamunte Ísuntei kwaasái. \p \v 12 maarán-áímbá ísáaro. aiva-kwáásígó Áánútun-aai arááíraimba póna sáwí'o kwéon-amba paáruraiye. sáwí'a uráimba póna púwón-amba paáruraiye. amáparawai sáwí'a kwéomba pósa púwón-ampa'a kwégowe. \v 13 Áánútumo Mósesimbo ámáámbo ímo simámakonka'a kwaási sáwí'a uráamba isaná Áánútu misáwí'ó uráan-aimba íma agaimakáiye. \v 14 aiva'á Áándamu máyowasa matinka-matinka úmaesa tunka'á Mósesi usá máúnka-kwaasiyomba pukáawe. Áándamu Áánútun-aai arááírowasa kwempínkén-kwáásí évakarawai íma mirá umbá sáwí'a umbá pósa pukáawe. \p Áándamu naaémbo paáriniwaimo ínínteni'a éna Káráísitimo évaka-tantaa'o ínínteni'a íma uráivo \v 15 sáwí'a uráimbanivo Áánútu úwoi kwésuwa'naa-intaawe. Áándamu Áánútun-aai arááíraimba pósa amáparawai pu'maé kwéiyomba árair-aimban-ivo Áánútu amáparawai úwoi túwa'naa íníntavena moóráwaimba Ísu Káráísitimba ai'marówana kuména kawe'á umátínkáva'a kwéiyimba minánkó usáyaaitaraiye. \v 16 Áándamu aiva-kwáásígó sáwí'a uráinkakemba amáparawaiya sáwí'a úmae kwéiyunanaya Áánútu íma mirá éna kawe'á kwéumasinkaintaawe. aiva-táwai aiva-kwáásígó Áánútun-aai arááírowana Áánútu séna sáwí'a ónda po puwíníyone séna naaémba sáwíva-kwaasi sáwí'a uwaná séna úwoi túwa'naa e'a kesúranka'a arupí umátinkanaumne siráiye. \v 17 Áándamu aiva-kwáásígó sáwí'a uráinkakemba amáparawai puwí-ámpá'á kwégwaraawana minánkó tátokaivo moóráwai Ísu Káráísiti maarán-ánón-káwé'-máyáí mairáiye. Áánútuntavesa súwa'naa uwo sewáí úwoi kawe'á umái kwétuwa'naa-ena kwenaúranka'a arupí umái kwéumatinkaisana Káráísiti túwa'naa isasá asiramái mésa sáwí-mayaigomba kwéusayaaitaawe. \p \v 18 ánivo mináínkóná ááimba maarán-áímbán-iye. aiva-kwáásígó sáwí'a urónkakemba Áánútu amáparawaiyavena séna sáwí'a kwéesa puwónááowe siráimba póna moóráwai Ísu Káráísiti kawe'á urónkakemba sáwí'o uráampinkemba iyátinkena aúnái'o umáímo maí'mai'o ónááoni'a kwéumatinkaiye. \v 19 aiva-kwáásígó Áánútun-aai arááíronkakemba amáparawai sáwí'a uráambanivo moóráwai Ísu Káráísiti Áánútu siráini'a urónkakemba Áánútu kwenaúranka'a sáwívarawai arupí kwéumatinkaiye. \p \v 20 sáwí'a umbá Áánútu kwená ámáámba Mósesimba simámakomba mindáyavena miwítí sáwí-mayaigo anómba uráiye. mirá umbánivo Áánútu arumbá umátínkámae iyúwana anómba uráiye. \v 21 ááéma sáwí'o urón-imayaago tátokowasa pósa puwí-ámbá kwakáawe. mirá uráambanivo ívé'a Áánútumo arumbó kwéumasinkaiwaiya tátoraisata kwenaúranka'a arupí umáíya máyaundaya kentáásí Ísóigo Ísu Káráísiti aúnáitaamo umáíya maí'mai'o ónaunda-ita kwéumasinkaiye. \c 6 \s1 Ísuwe tarúmaiya máyaunda-kwasai. \p \v 1 simátíménda ísáaro. maarán-áímbá íma seró. Áánútu úwoi súwa'naa úmae iyínana anómba íníntaveta sáwí'a úmae kwéiyeta ménae íma seró. \v 2 púwón-kwaasimo miwítí sáwí-mayaigomo ímo ókwara'o tátotuwenamo kwáíntemba kentáávímbá sáwí-mayaigo íma tátotuwena kwáyáísata póta íma sáwíta úmaeta kwéiyeta ménaumne. \v 3 maarán-áímbá ísaraawe. nombó pésinkaanta Ísu Káráísiti kweséya tarúsinkaisata kweséya pukáara'naraamba umáíya máyaunanaya kentáásí sáwí-imayaago íma táto'mae kwéiyisata máyaumne. \v 4 nombó pésinkaanta kesáá Ísu Káráísitiye puwúnasaya utaráara'naraanta kwéunanaya kentáásí sáwí-imayaago íma táto'mae kwéiyiye. Áánútu kentáásivowa ó'oran-asirayandei pukáimpinkemba usásinankaraintemba kentáá usásisinkaraara'naraamba uráisata aúnái'a umáíya máyaumne. \p \v 5 Ísu Káráísitima pukáimba kwemó kwaásiti sáwí-mayaigomba usáyaaitaraintemba kweséya tarúmai máyaundayavenaya sáwí-mayaigo kentáá íma tátokaiye. miráumai Ísu Káráísitimo pukáimpinkembo usásinankaraintemba kweséya tarúmai máyaundayaveta aúnái'a umáíya máyaumne. \v 6-7 maarán-áímbá ísaraawe. púwówanamo imbá sáwí-imayaago íma tátotuwena kwáyáísana kentáásí sáwí-imayaagona asirayámbá ánásainana kesáámó sáwí'o úmae kwéiyundawaiya íma táto'mae iyíníntavena Ísu Káráísiti taaira'á pukáisana kentáásí sáwí-imayaago kentáá íma tátokaiye. \v 8 Ísu Káráísitiye pukáara'naraanta umáíya máyaundaya póta mináímbá árair-aimba isatá kweséya máyaumne. \v 9 maarán-áíntá ísaraumne. Ísu Káráísiti pukáimpinkemba usásinkaisana puwí-ásíráyánkó íma tátoraisana ókwara'a íma kwévuwiye. \v 10 sáwí'o kwéombo ánásanintavena mimbórá-táwai pukáimba póna mindáyavena íma ókwara'a puwéna usásinena ména Áánútuntavena imáyáa kwéena máyáiye. \v 11 miráumai imáyáa é'a sé'a pukáara'naraanta umáíya máyaunanaya sáwí'o kwéundawaiya íma tátotuwena kwáyáísata méta Ísu Káráísitiye tarúmaiya máyaundaya Áánútu aamoí ínkwáe-i'a umáíya máyaumne. \p \v 12 kentí sáwí-imayaayave'a tirááíyave'a ováínivo sáwí'o kwéowai keinárawa'a íma tátoraino. \v 13 kentúwawaa'neiye kentiyáánamaineiye íma owé simái sáwí'a kwée'a pukáara'naraan-umai máyáawanamo usásintinkaisa'o máyáawai Áánútumpa'a kentúwawaa'a amé'a kwentávé'a owé simái kentúwawaa'neiye kentiyáánamaineiye kwená kawe'-máyáíyé su'mai máyáaro. \v 14 Áánútu Mósesimbo simámakain-amaanko íma kárákwiyisana Áánútu úwoi túwa'naa iwáí kárákwiyisana póna kentí sáwí-imayaago kentúra'a íma tátoraino. \s1 Áánútu kwená mayáí-kwáásí-í'a umátínkáin-kwasai. \p \v 15 mináímbá imáyáa é'a simátíménda ísáaro. Áánútu Mósesimbo simámakain-amaanko kentáárá'á íma kárákwiyisana Áánútu úwoi súwa'naa iwáí kárákwiyisata mindáyaveta íma úwoi sáwí'a úmaeta íyóno. \v 16 kwená mayáí mayánaumnemo sembá kwemá kárákwiyisasa kwená mayáí-kwáásí máyáawe-aimba ísaraawe. miráumai sáwí'o íyanamo éna misáwí-ímáyáágó tátokaina'a misáwí-máyáí maimaé kwéiye'a máyáawaina ááimba Áánútuna némpa'a maí'mai'a ónááovo Áánútun-aaimo isáíyanamo éna kwemá kárákwiraina'a kwená mayáí maimaé kwéiyiyana kwenaúranka'a arupí umátinkaniye. \v 17 ááémo sáwí'o uráam-bayaigo tátokowasa naaémba árair-aimba simátíma'mae íyówa'a isé'a kentirumpimbá asiramái tátokaawa'a mindáyave'a Áánútumpa'a súwi kwésune. \v 18 sáwí'o kwéum-bayaigo tátokompinkemba Áánútu iyátinkowa'a arupí-mayai kwémayaawana minárúpí-máyáígó tátokaiye. \v 19 íma asiramái máyáantave'a kesáái isánááon-aimba simátimune. ááéma sáwí'a ónáe sé'a ó'on-o'on-tantaakwara'a sáwí'a uwaná tátokombanivo ívé'a kawe'á ónáe sé'a kawe'-máyáíyé su'mai kwémae'a Áánútundei-i'a oró. \p \v 20 ááémo sáwí'o um-báyáígó tátokonka'a kawe'ó ií-ímáyáá íma kwée'a \v 21 sáwí'o uráamba ívé'a tigaemá kwéiye. sáwí'o untavéna íma kawe-tántáá'á kentópa'a tiráiye. mirá-sáwí'ó úmae íyómpinkemba máyáawaina ááimba Áánútuna némpa'a maí'mai'a kwéowe. \v 22 Áánútu sáwí'o kwéumpinkemba iyátinkena kwená mayáí-kwáásí-í'a umátínkaraimba pó'a Áánúntundei-i'a umái mé'a aúnái'a umái maí'mai'a ónááowe. \v 23 sáwí'o kwéom-bayaigona anondá puwónááombanivo Áánútu kentáásí Ísóigo Ísu Káráísitina mayáí imáyáa éna aúnáitaamo umáíya maí'mai'o ónaunda-ita kwéumasinkaiye. \c 7 \s1 Áánútun-amanko agaráásínkarain-anta kwégwaraunda-kwasai. \p \v 1 kesí kwaásiyono. amáparawai ámáán-aimba ísaraamba pó'a simátíménda ísáaro. úwoimo máyáanka'a ámáán-ainko kárákwiraimba póna puwíyamba mináínkó íma kárákwiyiniye. \v 2 ámáánkomo siráintemba aarakwá'ó ombá awaikómó aúvamaimo máyáinka'a awainínkó kwesé tarúmai máyáísana awaikómó púwísanamo imbá tarúmaimo máyaayamba kwéanasaiye. \v 3 awaikómó máyáinka'a aaraigómó ó'on-kwaasigoe námae kwénaaisanamo imbá sáwí-inimban-iye kwésevo awaikómó puwínanamo éna ámáánko siráintemba ó'on-kwaasimo mayánímbo éna kanaán-iye. \p \v 4 kesí kwaásiyono. miráumai keinárawatavenawe séna Ísu Káráísiti pukáimba Áánútumo Mósesimbo simámakain-amaamba imáyáa é'a Ísu Káráísitiye tarúmaimo máyáantave'a pukáara'naraambo umáímo máyáamba minámáánkó íma tátokaivo Ísu Káráísitiye tarúmai máyáawe. Áánútu Ísu Káráísitimba pukáimpinkemba usásinankaraiwai Ísundei-i'a umái mé'a pó'a Áánútuna mayáí kwémayaawe. \v 5 ááéma sáwí-imayaayaveta sirááíyavetaamo uráundarata íma mirán-oro siráin-amaamba iséta imáyáa éta ivátuweta sáwí-imayaayaveta sirááíyaveta éta sáwí'a éta puwónaunda-amba kwaréta \v 6 miráyá uráunda ívé'a Áánútu sáwí-imayaago tátokaimpinkenta iyásínkáísanaya Áánútumo Mósesimbo simámakain-amaanko íma tátokaisata ááéraan-amba Mósesimo agaimakáin-amaankona aambá íma kwaréta aúná-amba Áánútun-amanko agaráásínkarain-anta kwégwaraumne. \s1 Áánútuna ámáámbo ímo kwáyáinkakai sáwí-mayaigona ááimba íma isáúsino siráin-kwasai. \p \v 7 mináímbó imáyáa é'a simátíménda ísáaro. Áánútumo Mósesimbo simámakain-amaantave'a sáwí-amaamban-iye íma seró. minámáán-áímbó ímo kwáyáinkakai sáwí-mayaigona ááimba íma isáúsino. túran-anda íma oró. minámáánkómó ímo mirá siráinkakai súran-andamo úndayave'a sáwí'a kwéune íma súsino. \v 8 minámáánkó séna túran-anda íma oró siráimba kempímbá sáwí-imayaa kwáyáimba pó'a minámáámbá araaisénáe sé'a súran-anda ávááraumai uráumne. minámáánkómó ímo kwáyáinkakai sáwí'o kwéunda íma imáyáa é'a sáwí'a kwéune súsino. \v 9 ámáánko íma mirá oró siráimba íma isé'a kawe'á umái máyaumne-imayaa é'a mé'a naaémba minámáámbá ísaraunda araaisénáe sé'a arááíraunda \v 10 mindá puwónaundawai úne. minámáámbó kwakáundarakai kawe'á umái máyausino. minámáámbá arááíraundawai pó'a puwónaundawai úne-aimba ísaraumne. \v 11 minámáánkó séna íma mirá oró siráimba kempímbá sáwí-imayaago kwéna póna kampa'á simásiyuwaisa'a mináímbá araaisénáe sé'a arááíraunda pó'a puwónaundawai úne. \p \v 12 miráumai Áánútumo Mósesimbo simámakain-amaan-aimba íma mirá oró-áímbá Áánútun-aai arupí-aimba kawer-áímbán-iye. \v 13 minkáwér-áínkó íma puwónaundai'a umásínkaraivo kesí sáwí-imayaago puwónaundai'a umásínkaraiye. sáwí-imayaayave'a siráái kwétaimba pó'a minámáámbó araaisénáe sé'o arááíraunda puwónaundawai é'a kesí sáwí-mayaigona ááimba ávááraumai sáwí'a úwa'a awánaraumne. minámáánkó séna íma sáwí'a oró siráimba pó'a kemó sáwí'o uráunda kesí sáwí-imayaago anómba sáwí'a úwa'a awánaraumne. \s1 sáwí'o kwéundawaiya tátokain-kwasai. \p \v 14 ámáámba Áánútumpakemba kunkáivo kemá marapákén-kwáásí únana sáwí'o kwéundawai tátokaisa'a minímáyáágóná mayáí kwémayaumne. \v 15 kawe'ó úndayavena kwésinkaisa'a mirá ónáe súndanivo íma mirá kwéune. sáwí'o úndayavena íma kwésinkaisa'a íma mirá ónáe súndanivo mirá kwéune. mirámó kwéunda íma kawer-ímáyáá kwéune. \v 16 íma sáwí'a ónáe súndanivo mirá-sáwí'ó kwéundayave'a sé'a Áánútu siráin-amaamba kawer-ámáámbán-iye kwésune. \v 17 sáwí'o kwéunda íma kemá mirá kwéumpo sáwí-imayaago kempímbá kwáyáísa'a sáwí'a kwéune. \v 18 marapá-kwáásí únda kanaán-umaimo kawe'ó únda kempímbá íma kwáyáísa'a awánaraumne. kawe'ó úndayavena kwésinkaisa'a íma kanaán-umai kawe'á kwéune. \v 19 kawe'á ónáe sé'a úndanivo íma mirá é'a íma sáwí'a ónáe sé'a úndanivo úwoi sáwí'a kwéune. \v 20 íma sáwí'a ónáe súndanivo mirá-sáwí'á kwéunda íma kemá mirá kwéumpo sáwí-imayaago kempímbá kwáyáísa'a sáwí'a kwéune. \p \v 21 maarán-áínkóná ááimba kwáyáiye. kawe'á ónáe sé'a úndanivo sáwí-imayaago tavisímae kwéiyisa'a \v 22 kesirumpimbá Áánútuna ámáántave'a aamoí kwéundanivo \v 23 moórá-ainkona ááimba kempímbá kwáyáísana sáwí'o ónáe súndawai kembá tavisisaná Áánútuna ámáámba kawer-ámáámbá pó'a kwaránáe súndawai tavisisaná sáwí'o ónáe súndawai tavisimái tátokaiye. \v 24 eésé'á kwéunana sirunkó sáwí'a kwéisa'a máyaundayave'a sé'a sáwí'a kwée'a puwónaundai'a kwéundavinkemba nááwa siráníyono kwésunana \v 25 Ísóigo Ísu Káráísiti síráísa'a Áánútuntave'a súwi kwésune. \p miráumai kesirumpinkén-ímáyáá kwée'a sé'a Áánútuna ámáámba kwaránáe súndanivo kesúgoma sáwí-imayaavinkemba sáwí'a kwéiye. \c 8 \s1 Áánútun-amankomba arááímo kwétaini'a kwéon-kwasai. \p \v 1 miráumai Ísu Káráísitiye tarúmai máyáawai miwítí sáwí-meyamba maitíyukaintavena Áánútu íma aaivimbá maitinkéna sáwí-meyamba íma timíníye. \v 2 ááéma sáwíta uráundawai tátokowata puwónaundawaiya ówánanaya Ísu Káráísiti iyásínkaraisata kweséya aúnái'a umáíya máyaunanaya Áánútun-amanko kárákwiyisana Áánútu aaivimbá íma maisinkénaya íma sáwí-meyamba simíníye. \v 3 Áánútu kwená ámáámba siráimbanivo sáwí'a ónáe séta minámáámbá íma kanaán-umaiya kwakáunda póna minámáánkó sáwíta umáíya máyaundavinkemba íma síkaisata máyaunanaya naaémba Áánútu ááninkontavena séna sáwí'a kwéomba po miwíyáváí se kumpuwíníyone séna ai'marówana kesáámó sáwí'o kwéundawaiyaamo úndanten-augwarawai maimaéna kentáásí sáwí-imayaamo maisiyuwáíndayavenaya kumpukáiye. \v 4 Áánútu mirá uráimba póta sáwí-imayaayavetaamo sirááíyavetaamo kwéunda ímo mirá kwéetaamo Áánútun-amankomo siráini'o kwéetaamo éta Áánútuna ámáánko siráintemba miráyá umáíya arupíya ónaumne. \v 5 sáwí-imayaayavesamo tirááíyavesamo kwéowai miwítí sáwí-imayaago tátokaivo Áánútun-amankomba arááímo kwétaini'a kwéowai kwená kawer-ímáyáágó kwégarakwiyiye. \v 6 miwítí sáwí-imayaayavesamo tirááímo kwétain-imayaawe su'mai kwéowai máyáawaina ááimba Áánútuna némpa'a maí'mai'a ónááovo Áánútun-amankombo arááímo kwétain-imayaawe su'mai kwéowai paru umái aúnái'a umái maí'mai'a ónááowe. \v 7 sáwí-imayaayavesa tirááíyavesa kwéon-imayaawe su'mai kwéowai Áánútuna ámáámba íma kanaán-umai taagwiyavésa Áánútuna namuro-kwáásíráámbá kwéowe. \v 8 sáwí-imayaayavesamo tirááímo kwétaini'o kwéowai Áánútu íma aamoí kwéumatinkaiye. \p \v 9 Áánútun-amankomo kentirumpimbó máyáimbo é'a sáwí-imayaayave'o tirááímo kwétaini'a íma kwée'a Áánútun-amanko siráini'a kwée'a máyáawe. Ísu Káráísitin-amanko tirumpimbó ímo máyáiwai íma kwená kwaási-i'a kwéowe. \v 10 Ísu Káráísitin-amanko kentirumpimbó máyáimbo éna Áánútu kwenaúranka'a arupí umátínkaraimba pó'a kentimankó maí'mai'a íníwai é'a sáwí'o uráantave'a kentúgoma puwíníwaiman-owe. \v 11 Áánútu Ísumba pukáimpinkemba usásinankowana kwenamankómó kentirumpimbó máyáimbo éna keinárawakwara'o éna puwónááompinkemba usásintinkaniye. kwenamankó kentirumpimbá máyáintavena Áánútu mirá íníye. \p \v 12 kesí kwaásiyono. mináímbá imáyáa íyata íma kentáásí imáyáavinkeni'a éta Áánútun-amankombo arááímo kwétainita umáíya máéno. \v 13 sáwí-imayaayave'o tirááíyave'o kwéombo éna Áánútu séna máyáawaina ááimba Áánútuna némpa'a máéro siráivo Áánútun-amankomo túwa'naa ína'o sáwí-imayaamo tuwé'o é'a aúnái'a umái ménaaowe. \p \v 14 Áánútun-amankomo kwésintembo kwégwaraawai Áánútu áánimbaa'an-owe. \v 15 Áánútu kwenamankómbá ai'marówana kentirumpimbá máyáiwai íma inkaisí-í'a umátínkáísana inkaisí-yántáákó íma tátokaisa'a máyáavo Áánútu áánimbaari'a umátínkáísa'a Áánútumba kwéaaye'a sé'a kesivoó kwése'a kwémaewe. \v 16 kesáá séta Áánútu áánimbaata úneyaamo kwésunda Áánútun-amanko kentáásirumpimba ména séna mindá árair-aimban-iye kwésiye. \v 17 Áánútuna iyámpói úndaya póta Áánútumo kentááyávénawe sénamo to'mayaa úmakaimba maimaéta Ísu Káráísitimo mayánínten-umaiya mayánaundayaawe. umbai-yántáá'ó kwempímbó kwáyontemba kentáávímbá umbai-yántáá'á kwáyáimba póta naaémba kweséya ságayan-ayampa'a ménaundayaawe. \s1 Áánútu kwená ó'ora-sagayamba agaráásinkanin-kwasai. \p \v 18 maarán-áímbá imáyáa é'a sé'a árai'a Áánútu kwená ó'ora-sagayamba agaráásinkainata mindáyaveta imáyáa kwéeta kentáávímbá kwáyáin-umbai-yantaataveta íma anón-imayaa kwéundayaawe. \v 19 Áánútu áánimbaare ayáámúmbaareya únasaya Áánútumo tarórurain-tantaako kwaí-kwaankowe taaigówé amápa-karaan-tantaakowe kentáámó suwánanaaontavesa mósá titaagwirésa amu'marésa máyáawe. \v 20 naaóvá'á Áánútu tarórurain-tantaatavena séna kampindágwiniye séna kwená imáyáavinkemba séna íma miwítí imáyáavinkemba siráimba maarán-ímáyáá éna séna \v 21 naaémba kampindáí-yántáá'á aambá áúntinkaanana taróruraunda-yantaa'a ó'a íma kampindámae iyíníye. kesí iyámpóímo iyátínkáanasamo kawe'ó umáímo ménaaontemba mintántáákó miráumai kawe'á umái kwéniye Áánútu minímáyáá uráiye. \v 22 maarán-áíntá ísaraumne. aaraimó iyámpóímo tinkésamo eésé'ó ontembá Áánútumo amápa-tantaa'o tarórurain-tantaako eésé'á kwéena Áánútumo paárinintavena amu'maréna máyáiye. \v 23 íma Áánútumo tarórurain-tantaakowe su'mainivo kesáágwárá'á miráyá kwéeta Áánútumo to'mayaa úmakain-tantaa'o simíníntaveta imáyáa ónaundayavenaya Áánútu kwenamankómbá ai'marówana kesirumpintá kumbáyáísata eésétá kwéeta amu'maréta máyaunanaya Áánútu kwenayáámúmbaare kwenáánimbaare síkenaya aúná-kuwawaa'a umásinkanintaveta amu'maréta máyaumne. \v 24 Áánútu kawer-ámpá'á mésinkonka'a séta árai'a Áánútuna iyámpóíya éta kweséya ménaumne séta amu'maréta máyaumne. awánasuwaunda-yantaataveta íya amu'maréta ímo awánáúnda-yantaataveta amu'maréta ménaumpo \v 25 ímo awánáúnda-yantaataveta amu'maréta méta séta árai'a paáriniye séta íma sívón-káínata asiramái amu'maréta ménaumne. \p \v 26 íma asiramái-kwaasi méta kawer-ámpátá kwégunanaya umbai-yántáákó kwétatoraisana póna Áánútun-amanko kwésuwa'naa-isata nóraumaiya Áánútumba áísaa onanayá súwa'naa íníyo séta sirumpintá kanagíré su'mai téta íma kanaán-umai aaí kwésunanaya Áánútun-amanko kentááyávéna imáyáa éna Áánútumpa'a aaí kwésisana \v 27 Áánútun-amanko Áánútumbo arááímo kwétain-aimba séna kwená kwaási-imayaa éna mirán-áímbá kwésimba póna Áánútu kentáásí imáyáa awánaiwai póna kwenamankómó sin-áímbá kwéisaiye. \p \v 28 maarán-áímbá ísaraumne. kwená kwaási-i'a ónaundayavenaya ítámakaisata kwená imáyáa kwéeta máyaunanaya sáwí-yantaare kawe-tántááré kesópataamo timbá Áánútu mintántáá'á kawe'á kwéumasinkaintaawe. \v 29 naaóvá'á Áánútu kwendéí-í'a umái ítámakowaiyavena séna kesááninkaamba ónááowe siráimba póna kwenááninko Ísu kentáásuwaao-i'a isatá kwenáúnavarita úne. \v 30 naaóvá'á ítámakowaiyavenaya sááyena kwenaúranka'a arupí umásinkenaya kwenááninkaani'a kwéumasinkaintaawe. \s1 Áánútu arumbá kwésimenaya Ísumba ai'marówana kumpukáin-kwasai. \p \v 31 Áánútu miráumai súwa'naa uráimba pó'a imáyáa é'a simátíménda ísáaro. sáwí'a umátinkanae sésayaamo mirámó ónááomba íma kanaán-umai kentáá usáyaaitanaaowe. \v 32 Áánútu kwenááninkomba íma tátorena kentáásí sáwí-imayaa maisiyuwáínkwáe sénaya ai'marówana kumpukáiye. mirá uráimba póna súwa'naa ínín-tantaa'a úwoi simíníntaawe. \v 33 Áánútu kentáá ítámakaiwaiya kwenaúranka'a arupíya umásínkarainta pósa évakarawai íma kanaán-umai aaivimbá maisinkánááontaawe. \v 34 évakarawai kentááyávésa puwígwáe sésa íma aaivimbá maisinkánááowe. Ísu Káráísiti kentááyávénaya séna puwéna usásinena Áánútu ayáánúrapa'a asirayán-áyámpá'á ména kentáá súwa'naa umai Áánútumpa'a kwéaisaa-iye. \v 35 mirá kwéintavesa évakarawai íma kanaán-umai Káráísitiyeyaamo máyaundavakenta sírááwanaya Káráísiti kentááyávénaya íma auwinkéna kentáásí imáyáa íma kwétuwaiye. umbai-yántáá'ó kesópataamo tíndawe aosaambó kwisinkánááontaawe sáwí'o umásinkanaaontaawe sááimo sinkáníntaawe unáánkwátói-iyaainta ménaundayaawe évakarawaimo sínkamonaaontaawe puwónaundayaawe mirán-tántáá'ó kesópataamo tínímba Káráísitiyeyaamo máyaundavakenta íma kanaán-umai sírááwanaya Káráísiti kentááyávénaya íma auwinkéna kentáásí imáyáa íma kwétuwaiye. \v 36 naaóvá'á Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna \q1 ená kwaásiya úndarakemba évakarawai kentááyávésa sésa tínkamonasa puwígwáe-imayaa úmae kwéiyowe. sipisípimo tuvúwówanamo púwíntemba kentááyávésa tínkamonasa puwígwáe kwésimae íyówe \m agaimaréna siráiye. \v 37 mirá-sáwí'ó umásínkáanta íma imáyáa únanaya Ísu Káráísiti arumbá kwésimimba póna asiramásínkáísata miwí kwéusayaaitaundayaawe. \v 38-39 maarán-áímbá árair-aimba isa'á ísaraumne. Áánútu arumbá kwésimenaya Ísóigo Ísu Káráísitimba ai'marówana kentááyávénawe séna kumpukáimba pósa Áánútunopa'o máyaundavakenta íma kanaán-umai kwésiraantaawe. puwónaundayaawe úwoi máyaundayaawe Áánútunopa'o máyaundavakenta íma kanaán-umai kwésiraantaawe. kwíyómpaken-kwayo'naraware taraváá-kwáné ívé'o kwáyáin-tantaare naaémbo paárinin-tantaare kwíyómpakewaiye kwaántá-kwaasiti máápakewaiye Áánútumo tarórurain-tantaare mirán-tántáátónkó íma kanaán-umai Áánútunopa'o máyaundavakenta sírááwanaya Áánútu kentááyávénaya íma auwinkéna kentáásí imáyáa íma kwétuwaiye. \c 9 \s1 Póro Ísareri-kwaasi arumbá umátínkarain-kwasai. \p \v 1 kemá Póro Ísu Káráísitina kwaásima é'a árair-aine su'mai kwésunana Áánútun-amanko kesirumpimbá ména kárákwiyisa'a maarán-áímbá árair-aimba kwésimatimune. \v 2 kesí kwaási Ísareri-kwaasivinkembo kemá tiráunda isa'á imáyáa únana sirumbá kwéisana sirunkó umbaí támae kwéiyiye. \v 3 miwí Ísu Káráísitin-aaiyavesa íma áraire sembá pósa árairemo sésamo kesí anondámo usámaiyanamo Áánútumo siyuwáínanamo Ísu Káráísitimo ánaaembo umásiyuwanimba mindá kanaániye kwésune. \v 4 miwí kesí kwaási Ísareri-andarakewai Áánútu kwenáánimbaari'a umái ítámakena kwená ságayamba agaráátinkena aaimá simái tarútinkena kwená ámáámba simátimena simái asirámakain-aimba simátimena Áánútuna imáyáamo mósá kwémaraan-amba agaráátinkowasa \v 5 ááéraan-anon-kwaasi miwí tíkwá'náma uwaná Ísu Káráísiti iyámpói aú'mái miwítí ándáva'a kumbéna amáparawaira'a kárákwiyisata kwenáwíta mósá ma'maéta kwéiyunda mindá árair-aimban-iye. \p \v 6 Áánútu Ísareri-andaraken-kwaasivinkemba íma amápa'a ítámakaivo évakarawai ítámakaimba Áánútu asirámakain-aimba arááíraiye íma seénáisaiye. \v 7 Ááváramu aísaavutantamba uráawai íma amáparawain-ovo évaka'a Áánútuna iyámpói owaná naaóvá'á Áánútu Ááváramuntavena séna enááninko áwí'a Áísákaa kwenaísaavutantamba ónááowaiye su'maiyavena séna enaísaavutantamba kwéowe sénááowe Áánútu siráiye. \v 8 mináínkóná ááimba maarán-áímbán-iye. Ááváramu aísaavutantamba uráawaivinkemba íma amáparawain-ovo Áánútu kesí kwaásima owémó asiramáímo siráiwaiye su'mai Áánútuna kwaásiman-owe. \v 9 naaóvá'á Áánútu Ááváramuntavena simái asirámakain-aimba séna súnda-kanaama tína'a máyáanana Séraa inaamaí-íyámpóí ankáníye sirómba \v 10 mináímbá kentáá síkwá'náma Áísákaantavena siráiye. kwemá anón-éna aaraí mayówana awainínkó áwí'a Árépéka agováraer-iyampoi \v 11 íma tínkaroyasarai miníyámpóíráí íma mayáí mairóyanka'a \v 12 Áánútu minínínkóntávéna séna ená iyámpóíraimo ésarai aivakéwáí naaén-iyampoigona mayáí mayáníye siráiye. Áánútu kwená imáyáavinkemba kwená kwaási-i'a umái ítámarena tááyaraivo miwítí mayáí íma awánarena tááyaraiye. miráumai naaóvá'á séna ená iyámpóíraimo ésarai aivakéwai naaén-iyampoigona mayáí mayáníye siráiye. \v 13 Áánútun-aai aúváívimba miníyámpóíráíyávéna agaimaréna séna \q1 Yákópomba ítámare'a Ísomba \q1 sínaaemba umámune Áánútu siráiye \m agaimaréna siráiye. \p \v 14 évakarawai mindáyavesa imáyáa ésa kampa'á sésa Áánútu íma arupí kwéiyemo kwésemba mindá kampar-áímbán-iye. \v 15 naaóvá'á Áánútu Mósesintavena séna \q1 sirumbá umátinkanae súndawaiyave'a sirumbá kwéumatinkaumne. kawe'á umátinkanae súndawaiyave'a mirá kwéune \m siráiye. \v 16 miráumai kwaási tiráái kwétaintavenawe kwaási kawe'-máyáí kwémayaantavenawe ímanivo Áánútu kwená imáyáavinkemba séna sirumbá umátinkanae siráintavena kwená kwaási-i'a umái kwéitamaraiye. \v 17 Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna \q1 Mósesi máyonka'a Ísípi-marava'a kárákwirowai kwentávéna Áánútu séna amápa'-maravaken-kwaasi kesí asirayándéímó enane'ó úndama awánésa kesúwí'a isáígwáe sé'a embá kárákwiyi-mayaira'a usásinankaraumne Áánútu siráiye \m agaimaréna siráiye. \v 18 miráumai Áánútu kwená imáyáavinkemba kwembó arááímo tainí'o énamo sirumbá umátinkanaemo simbá arumbá umátinkena kwembó arááímo tainí'o énamo tiruntémó máráani'o imbá tiruntémá máráani'a kwéumatinkaiye. \s1 Áánútu áwáá'a tiyéna arumbá umátinkenamo in-kwásáí. \p \v 19 mindáyave'a imáyáa é'a maarán-áímbá íma seró. sáwíta kwéundaya nóra séna Áánútu aaivintá kwémaisinkaiyo. Áánútu imáyáa éna séna sáwí'a ónááowe siráimba mindáya sáwí'a kwéundayaawe. miráumai aaivimbó kwémaisinkainta mindá sáwí'a kwéiye mináímbá íma seró. \v 20 keinárawa'a úwoi-kwaasi máyáavo Áánútumo siráinda-aimba anondá íma seró. maarán-áímbá imáyáa oró. sawei-ánáveumba ombá karí'-márámá mairésa sawei-ánáveumba úmaraawana misáwéí-ánáveunko íma maarán-áímbá séna nóra éra kembá mirá kwéumasinkaao íma kwésiye. \v 21 sawei-ánáveumbo ombá mimbórá-kárí'-márámá mairésa kaer-ánáveumba úmaresa moórávimba úwoi-mayai maésa moórávimba kawe'-máyáí kwémayaamba mindá miwínéímán-iye. \p \v 22 Áánútu miráráámbá kwéiye. Áánútuna asirayáné áwáá'o kwésine awánanaaontavena sáwí'o uráan-kwaasimo tínkaminimba miwítí meéyámbá póna ááéma íma tínkamimba timu'maréna ména naaémba tínkaminiye. \v 23 kentáá ítámarenaya arumbá umásínkáinta póta kweséya ságayan-ayampata méta kwená ó'oran-kawe'-mayai awánanaundayavenaya Áánútu sáwí'o uráan-kwaasi íma ááéma tínkamimba timu'maréna máyáiye. \v 24 íma Yútaa-kwaasivinkene su'maiya sááyaraivo ó'onkaa-kwaasigwara'a tááyaraiye. \v 25 miráumai naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai áwí'a Ósíya agaimaréna séna \q1 Áánútu séna íma kesí kwaási-i'a uráan-kwaasiyave'a kesí kwaásiman-owe sé'a ímo sirumbó tímakaundayave'a sirumbá kwétimune sénaumne. \v 26 íma kesí kwaásiman-owe siráundava'a máyáawaiyave'a naaémba kesáánimbaa'an-owe sénaumne Áánútu asirayánkwáráwáí síníye \m Ósíya agaimaréna siráiye. \v 27 naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai áwí'a Áísáya agaimaréna séna \q1 Ísarerin-andaraken-kwaasi sáwíva'a ésa nonáámááíraamba umái sáwíva-kwaasi ménaaovo Áánútu íma amápa'a tiránívo évaka'a sáwí'o umái máyáampinkemba tiráníye. \v 28 Ísóigo amáparawai avekáán-umai aaivimbá maitinkéna sáwí-meyamba tímatuwaniye \m agaimaréna siráiye. \v 29 moóráva'a Áísáya agaimaréna séna \q1 Ísóigo amápar-asirayambo tokáiwaimo sénamo évakarawai íma tínkamonda tiyúwáanasa mésa iyámpói tinkánááowe siráinkakai Sótómu-naopaken-kwaasiye Kómóraa-naopaken-kwaasiyemo putásaraantemba kesáágwárá'á miráyá úsino \m agaimaréna siráiye. \s1 Ísareri-kwaasi Ísun-aaiyavai íma áraire siráan-kwasai. \p \v 30 mináínkóná ááimba maarán-áímbán-iye. ó'onkaa-kwaasi Áánútu aúranka'a arupí umáímo máyáan-ambo ímo avakáá uráawai Ísu Káráísitin-aai isésa sésa áraire siráamba póna Áánútu kwenaúranka'a arupí umátínkaraiye. \v 31 miwí mirá uráavo Yútaa-kwaasi Áánútu ítámakaiwai sésa Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba kwáráananaya kwenaúranka'a arupíya umásinkaniye siráavo Áánútu Mósesimbo simámakain-amaankona ááimba íma isésa kwenaúranka'a íma arupí umái máyáawe. \v 32-33 Áánútuna ámáámba kwáráananaya kwenaúranka'a arupíya umásinkaniye siráavo kwenááiyavesa íma áraire siráantavena íma arupí umátínkaraiye Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba Ísuntavena simái agaimaréna séna \q1 Áánútu séna ísáaro. Sáíyono-naopa'a moórá-ontamba maráúnda pósa minóntánká'á tísamaima turarésa tanaambá vánááowe. óntantavenamo siráintembo íníwaimpa'o agevamáímo ménaaowai íma tigaeyávésa ónááowe siráiye \m mináímbá agaimaréna siráiye. óntanemo siráimba Ísuntavena siráiye. óntanka'o tanaambó vaantembá Ísu Káráísitin-aai araaisésa miráumai tanaankáámbá vará'naumai máyáawe. \c 10 \p \v 1 maanáímbó simátíménda ísáaro. kesí kwaási Yútaa-kwaasi sáwí'o umáímo máyáapinkemba Áánútu iyátinkanintavena ávááraumai sirááíma kwétaisa'a Áánútumpa'a áísaa úmae'a kwéiyune. \v 2 Yútaa-kwaasi Áánútuna mayáí mayánáe sésa karuwaa'á kwéombanivo Áánútun-aaigona ááimba íma ísaraamba tuwánaraumne. \v 3 Áánútumo kwenaúranka'o arupímo kwéumatinkain-amba íma awánésa kampar-ántávésa árair-amban-iye sésa pósa Áánútuna árair-amba íma kwégwaraawe. \v 4 ámáámba kwaráúndayavena Áánútu kwenaúranka'a arupí umásinkaniye sésa Yútaa-kwaasi kwáráan-amba Ísu Káráísiti séna minámbá ánásaivo kesááiyavesa áraire sewáíyávéna Áánútu kwenaúranka'a arupí kwéumatinkaimbanivo Yútaa-kwaasi minámbá íma kwégwaraawe. \p \v 5 Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba kwáráananaya Áánútu arupíya umásinkaniye kwésen-aintavena naaóvá'á Mósesi agaimaréna séna \q1 minámáámbó amápa'o kwaráíyawai \q1 kawe'á umái ménaaowe \m siráiye. \v 6 Áánútun-aaiyavesa árairemo kwésewaimo arupí umátínkáin-aintavena agaimaréna séna \q1 maarán-áímbá íma seró. nááwa kwíyómpa'a irénawa Káráísitimba áí'maena kumíníyo. \v 7 nááwa pukáan-kwaasi máyáapa'a kuréwa Káráísitimba áí'maena tíníyo. mirán-áímbá íma seró. \v 8 Áánútun-aai kentirumpimbá egwaa'á kwáyáísa'a kwésewe \m agaimaréna siráiye. Ísu Káráísitin-aaiyave'a áraire seró-áímbá kwésimatimundayaawe. \v 9 mináímbá maarán-áímbán-iye. Ísu kentáásí Ísóigoman-iye avora'ó simátime'o kentirunkákémbó sé'o Ísu pukáimpinkemba Áánútu usásinankaraiyemo síyanamo éna sáwí'o umáímo máyáampinkemba Áánútu iyátinkaniye. \v 10 Áánútun-aaiyaveta kesirumpintá áraire kwésundaya kwenaúranka'a arupíya kwéumasinkaintaawe. avora'ó mináímbó kwésimatimundaya sáwí'o umáíyaamo máyaundavinkenta kwéiyasinkaiye. \v 11 Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 siráintembo íníwaimpa'o agevamáímo ménaaowai íma tigaeyávésa ónááowe siráiye. \p \v 12 mináímbá amápa-kwaasi Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye Áánútu aúranka'a mimbóráí'a kwéontavena siráiye. Áánútu amáparawaira'a kárákwiraiwai éna súwa'naa ínkwáe sésamo simámén-kwaasi anón-kawe'a kwéumatinkaiye. \v 13 Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Ísóigontavesa sésa sáwí'o umáímo máyaundavinkemba siráníyone kwésewai amáparawai mirá íníye \m agaimaréna siráiye. \p \v 14 Áánútu íma máyáiye-aimbo sewáímó ombá súwa'naa uwo íma kanaán-umai kwésewe. Áánútun-aaimo ímo ísáawaimo ombá mináíntávésa áraire íma kanaán-umai kwésewe. Áánútun-aaimo ímo kosimátíméwasamo ombá mináímbá íma kanaán-umai kwéisaawe. \v 15 ímo ti'márááwasamo ombá íma kanaán-umai kogwésimatimewe. Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 áséi-kwasaimo kosimátíméwai \q1 aamoí kwéumatinkaawe \m agaimaréna siráiye. \v 16 mináséí-kwásáí kwéisesamanivo évakarawai arááíraawe. mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai áwí'a Áísáya agaimaréna séna \q1 Ísóigo kawer-áímbá kosimátimunasaya \q1 mináíntávésa íma áraire kwésewe \m agaimaréna siráiye. \v 17 Ísu Káráísitin-aaimo simátíméwasamo isésamo ombá kanaán-umai áraire kwésewe. \p \v 18 Yútaa-kwaasi Ísu Káráísitin-aai árai'a á'a ísaraawe kwésune. mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 amápa'-marava'a kwénaaesa simátímúwana \q1 mináínkó kóyáwé uráiye \m agaimaréna siráiye. \v 19 Yútaa-kwaasi Ísareri-kwaasi mináínkóná ááimba á'a ísaraamba mindá árair-aimban-iye. naaóvá'á Mósesi Áánútumo siráin-aimba agaimaréna séna \q1 Yútaa-kwaasi ó'onkaa-kwaasiyave'a sé'a úwoi-kwaasiman-owe siráamba miwíyávé'a kesí kwaásiman-owe sénaundayave'a áwáá'a kwétiye'a tirunkó sáwí'a umátinkaniye \m Áánútu siráiye Mósesi agaimaréna sirówana \v 20 naaémba Áísáya íma áá'a kwégowana agaimaréna séna Áánútu séna \q1 nóra simáíya Áánútumpa'a ténaumno-aimba íma kwésewaitopa'a paáruraumne. Áánútumba agaráásínkáaro-aimba íma kwésewaitopa'a paáruraumne séna \v 21 Ísareri-kwaasiyavena séna túwa'naa ónaumne sé'a kesópa'a teró símae kwéiyunasa kesáái araaisésa kembá tínaaemba kwéumasuwaawe \m Áánútu siráiye Áísáya agaimaréna siráiye. \c 11 \s1 Áánútu Ísareri-kwaasi arumbá kwéumatinkain-kwasai. \p \v 1 simátíménda ísáaro. árai'a Áánútu kwená kwaási Yútaa-kwaasi íma ánaaemba umátímakaiye. kemá miwívínkéwáí é'a Ísareri-kwaasi pó'a Ááváramu aísaavutantambo úndawai é'a Pénisamini minándárákéwáímá úne. \v 2 naaóvá'á Áánútu Yútaa-kwaasi ítámarena ánaaemba íma umátímakaiye. Íráiyaan-aai agaimakáimba ísaraawe. naaóvá'á Íráiyaa Ísareri-kwaasiyavena í'ái séna Áánútuntavena séna \q1 \v 3 Ísóigoo enáái simátímakaawaivinkemba sáwívarawai tínkamuwasa púwúwasa óntan-taareima tawísíyuwesa entávésamo imáyáamo ésamo póímo tuvú'máímo agaimakáan-taareima tawísíyukaawe. enááimo simátímakaawaivinkemba keyáá máyaunda pósa kenkwárá'á sínkamonaaowe \m Íráiyaa súwana \v 4 Áánútu simámena séna \q1 ímanivo kesí kwaási ménaaontavena sáwívarawai 7,000 kwaasi tátokaunasa kampar-ísóígó áwí'o Páárimba kwenáwí'a íma mósá makáawe \m Áánútu simámakaiye. \v 5 mirámó uráintemba ívékwara'a Áánútu arumbá umátínkáíwaiyavena Yútaa-kwaasivinkemba évakarawai ítámakaisasa máyáawe. \v 6 miwítí mayáíyávéna íma ítámakaivo arumbá umátinkenayavena ítámakaiye. miwímó kawe'-máyáímó mairáawaina anondá íma ítámakaivo kwemá arumbá umátinkenayavena ítámakaiye. \p \v 7 miráumai Ísareri-kwaasi Yútaa-kwaasi Áánútumo kwenaúranka'o arupímo kwéumatinkain-amba avakáá uwááesa owasá amáparawai íma awánaraavo Áánútumo ítámakaiwai évakarawai awánaraawe. Áánútu tááyaraimba táá'a káúnkurain-kwaasiraamba ésa íma ísáawasa évakarawai ísaraawe. \v 8 naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Áánútu séna tívón-kamátinkaumne súwana tívó kwégowasa íma kanaán-umai aaí ísaraamba mirámó uraántemba ívékwara'a mirá kwéowe \m agaimaréna siráisana \v 9 Tévíti agaimaréna séna \q1 toóntávésawe su'mai anón-imayaa ésa sésa kawe'á umáíya máyaumne síyambanivo minímáyáágó kampa'á simátiyuwainasa sáwí'a umái mésa sáwí-meyamba mayánááowe. \v 10 miwí túramba kavíkurainasaraamba íma awánanaaowe. miwítí umbai-yántáá'á kwaíkwai'a éna íma ánásaniye \m Tévíti siráiye. \v 11 mináímbá imáyáa é'a simátíménda ísáaro. Yútaa-kwaasi kampar-ámbá kwégwaraambanivo naaémba íma mirá ónááowe. Yútaa-kwaasi Áánútun-aai arááíraanka'a ó'onkaa-kwaasi Áánútumo sáwí'o umáímo máyáampinkemba kawer-ámpá'ó métínkáin-aimba isésa áraire kwésemba Yútaa-kwaasi isésa tirunkó sáwí'a ínasa kegwárátá miráumai kwaránáe sénááowe. \v 12 Yútaa-kwaasi sáwí'a ésa sáwí-amba kwégwaraamba mindáyavesa ó'onkaa-kwaasi kawer-ámbá kwégwaresa kawe'á umái máyáawe. miráumai naaémba Yútaa-kwaasi Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire sésa kawer-ámbá kwaránááomba sáwívarawai tuwánésa ávááraumai kawe'á umái ménaaowe. \s1 ó'onkaa-kwaasi kawer-ámpá'á mégwétinkain-kwasai. \p \v 13 íma Yútaa-kwaasin-ovo ó'onkaa-kwaasiyave'a imáyáa é'a simátíménda ísáaro. Áánútu kentávéna séna ó'onkaa-kwaasi kesáái kosimátíma'mae naauwó séna si'mákaimba mimbáyáí anóm-bayaiman-iye kwésune. \v 14 ó'onkaa-kwaasi kwésimatimunda imáyáa é'a kesí kwaási Yútaa-kwaasi isésa tirumbá sáwí'a ínasa kegwárátá miráumai kwaránáe sénááowe-imayaa kwéune. Yútaa-kwaasi mirá íyana Áánútu kawer-ámpá'á métinkanintave'a ó'onkaa-kwaasi simátíma'mae kwéiyune. \v 15 Áánútu Yútaa-kwaasi ánaaemba umátímakainka'a ó'onkaa-kwaasi sáwívarawai kwená kwaási-i'a umátínkaraisasa miráumai naaémba Yútaa-kwaasi Áánútumpa'a tíyana Ísu Káráísitina kwaási-i'a umátinkanimba pukésa usásinaara'naraamba ónááowe. \p \v 16 Yútaa-kwaasiyave'a imáyáa é'a simátíménda ísáaro. évakarawaimo toómbó ayááímó topámbaimo Áánútumbo ámémba mintómbá mútú'a Áánútundeiman-iye. évakarawaimo sésamo mintáí-ánú'á Áánútundeiman-iye sembá mintáímá amápa'a kwendéímán-iye. \v 17 moórá-taigo áwí'a órívema kígauva'a kwáyáin-taima mintáíráámbá umái Yútaa-kwaasi máyáawe. Áánútu minórívé-táígó ayáánamai arátuwena úmípakemba áváár-orive-taigo ayáánamai ará'mai máyavusumaraisana ávóiraken-anomba tamandéna anón-uraiye. áváár-orive-taigo ayáánamairaamba kemá ó'onkaa-kwaasiman-owe. \v 18 mindáyave'a kentúwí'a íma maimaé iyé'a arátukain-ayaanamaiyave'a úwoisamba owatá kesáá anómba úne íma seró. mintáígó asirayámbá kwétimivo keinárawa'a mintáígómbá íma asirayámbá kwéamevo kentúwí'a íma maimaé íyóro. \p \v 19 kentúwí'a íma mósá maré'a sé'a Áánútu kentáá máyavusumarinintavena ayáánamai arátukaiye íma seró. \v 20 maarán-áímbá árair-aimban-iye. Yútaa-kwaasi Ísu Káráísitin-aaiyavesa íma áraire siráantavena arátukaisa'a keinárawa'a áraire siráantavena miwí tinondá máyáawe. mindáyave'a íma kentúwí'a mósá máréwana táá'a káína'a kárákwiyoro. \v 21 Yútaa-kwaasi ayáánamai-uramban-ovo Ísu Káráísitin-aaiyavesa íma áraire sentávéna arátúwáísasa máyáamba pó'a keinárawa'o mirámó íyanamo éna Áánútu mirá íníye. \v 22 Áánútu évakarawai arumbá umátinkena évakarawai sáwí-meyamba timínímba imáyáa oró. sáwí'o uráawai sáwí-meyamba tiména kembá kawe'á kwéumatinkaiye. kawe'ó umátínkáípa'o ímo maí'mai'o íyanamo éna ayáánamaimo arátukaintemba keinárawa'a mirá íníye. \v 23 Yútaa-kwaasimo sáwí-ambo tuwésamo Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire síyanamo éna Áánútu asirayámbá tokáiwai tiréna ááémo maémáémpa'a mótinkaniye. \v 24 ó'onkaa-kwaasi áváár-orive-taigo ayáánamairaamba owaná Áánútu arátuwena kawer-órívé-táívímbá máyavusumakaimba mindá umbaí tairáiye. Yútaa-kwaasi kawer-órívé-táíráámbá owaná Áánútu minkáwé-táígó ayáánamai arátukaimbanivo ókwara'a maimaí Yútaa-kwaasi máyavusumaranimba mindá íma umbaí téna kanaán-umai íníye. \s1 Áánútu amáparawai arumbá kwéumatinkain-kwasai. \p \v 25 kesí kwaásiyono. kesáá anón-kwaasiya úne sevó sé'a avora'ó simátíménda ísáaro. Ísareri-kwaasi Ísu Káráísitin-aaiyavesa íma áraire sembánivo íma mirá úmae iyésa naaémbo ó'onkaa-kwaasimo Áánútumo ítámakaiwaimo Áánútunopa'o tíyanka'a Ísareri-kwaasi Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire sénááowe. \v 26 miráumai Áánútu Ísareri-kwaasi sáwí'o umáímo máyáampinkemba kawer-ámpá'á métinkaniye. mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 sáwí'o umáímo máyáampinkemba kawer-ámpá'á métínkáiwai Sáíyono-naopa'a paáréna Yákópo aísaavutantamba uráawaiti sáwí-imayaa maitiyuwáníye. \v 27 sáwí-imayaa maitíyúwáandara'a simáímo tarúmakaunda-aimba paáriniye Áánútu siráiye \m agaimaréna Ísareri-kwaasi Yákópo aísaavutantamba uráawaiyavenawe miwítí anón-daopa'a áwí'a Sáíyono-naopatavenawe agaimaréna siráiye. \v 28 Yútaa-kwaasivinkemba sáwívarawai Ísu Káráísitin-aai arááíraamba pósa Áánútuna namuro-kwáásíráámbá ompínkémbá ó'onkaa-kwaasi kwenáái isé'a áraire siráawe. Yútaa-kwaasi tíkwá'náma Áánútu simái tarúmakaintavena miwí tísaavutantamba uráawai kwená kwaási-i'a umái ítámakaiye. \v 29 Áánútu kwená kwaási-i'a umái ítámakena kawe'á umátínkaraimba íma ivátiyuwena ó'on-imayaa íníye. \p \v 30 ááéma kemá ó'onkaa-kwaasi Áánútun-aai arááíraawasa naaémba Yútaa-kwaasi mirá uráamba póna ívé'a Áánútu keinárawa'a arumbá kwéumatinkaiye. \v 31 Yútaa-kwaasi Áánútun-aai arááíraawana keinárawa'o arumbó kwéumatinkaintemba naaémba miwí arumbá umátinkaniye. \v 32 amáparawai Áánútun-aai arááísúwana Áánútu séna sáwí'o kwéomba mindágo tátokaiye séna arumbá umátinkanintavena mináímbá siráiye. \s1 Áánútu áwí'a anómba úmae kwéiyin-kwasai. \p \v 33 Áánútu ávááraumai arumbá umátinkena kawer-ímáyáá éna amápa-tantaatavena imáyáa isaná mirám-baaran-aimbo Áánútunopa'o kwáyáimba íma kanaán-umaiya kwéisaunanaya mirám-baaram-bayaimo kwémayaimba íma kanaán-umaiya kwéawanaundayaawe. \v 34 Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Ísóigomo imáyáamo kwéimba íma kanaán-umai kwéisaawe. Ísóigomo máyáim-bayai íma kanaán-umai táásá umai kwémayaawe. \v 35 moórá-yantaa'a simíya'a kemá anondá tíménoma íma siwáímá póna kwemá ísarena kwétimiwaiman-iye \m agaimaréna siráiye. \v 36 Áánútu amápa-tantaa'a úmáráísana kwená asirayámbá kwáyáintavena amápa-tantaa'a kwáyáimba pósa kwenáwí'a mósá maránááontavena amápa-tantaa'a kwáyáiye. mindáyaveta Áánútumo mayáímó kwémayaimba íma kanaán-umaiya amápa'a kwéawanasaundayaanivo kítoka'a kwéawanaundayaaniye. kwenáwí'o anómbo úmae kwéiyimba árair-aimban-iye. \c 12 \s1 Áánútuna mayáí kwémayaan-kwasai. \p \v 1 kesí kwaásiyono. Áánútu ávááraumai arumbá umátínkáintave'a maarán-áímbá asiramái simátimune. keinárawa'a kentúma Áánútumpa'a kwéame'a kwentávé'a imáyáa kwée'a kwená mayáíyé su'mai kwémayaiyana aamoí umátinkaniye. mirámó é'o é'a kwená imáyáa árai'a mósá maránááowe. \v 2 marapá-kwáásímó sáwí'o kwéontemba íma mirá é'a Áánútu kwésin-aintave'a owé síyana kentí imáyáa aúnái'a umátinkaina'a aúná-kwaasiraamba umái ménaaowe. mirámó é'o é'a Áánútumbo arááímo kwétain-aimba isé'a Áánútumo aamoimó kwéin-aimba isé'a kawe'-máyáí-áímbá isé'a kwená kasenku-ímáyáámó kwéimba isánááowe. \p \v 3 Áánútu úwoi súwa'naa uráintave'a maarán-áímbá simátimune. kentúma íma maé iyé'a anón-kwaasiya úne íma seró. Áánútu túwa'naa isa'á íma kwaásiti asirayánká'án-ivo Áánútuna asirayánká'á kwená mayáí kwémayaamba mindáyave'a imáyáa é'a kentúma íma maé íyóro. \v 4 kentúwawaa'a imáyáa oró. tíyayaanko kwená mayáí kwémayaisana moórá-mora-yantaako mirá kwéisata \v 5 miráumai kesáá sáwíva-kwaasi méta Ísu Káráísitiyeya tarúmai mimbórá-kúwawaa'a ma'mái máyaunanaya \v 6 Áánútu úwoi súwa'naa isatá moórá-morawaiya kentáásí mayáí mayánaundayavena Áánútu asirayámbá siménaya Áánútu asirayámbó timénamo kesáái simátíma'mae nááóromo siráinda árair-aimban-iye sé'a mirán-oro. \v 7 asirayámbó timénamo túwa'naa orómó siráindawai mirán-oro. asirayámbó timénamo kesí aambó agaráátínkáaro siráindawai mirán-oro. \v 8 asirayámbó timénamo asiramátínkáaro siráindawai mirán-oro. kentí náaindaambo taaímbaimo kwétimewai kawe'á kwéovo mirán-oro. kárákwiraawai kawe'á kwéovo mirán-oro. kawe'ó kwéumatinkaawai aamoí kwéiyapakemba mirán-oro. \p \v 9 moórá-morawaivimbo tirumbó kwétimemba íma kampa'á síyamba árai'a tirumbá tíméro. sáwí-mayai tínaaemba umáme'a kawe'-máyáí tátoraaro. \v 10 Ísu Káráístina kwaási ontávé'a mimbórá-ákúnkáání'a é'a pó'a moórá-morawaivimba tirumbá kwétime'a moórá-morawai túwí'a mósá máráamba karuwaa'á é'a máéro. \v 11 Ísóigompa'a imáyáa kwée'a íma tívón-káína'a tiyáántán-kwimai Ísóigona mayáí karuwaa'á oró. \v 12 Ísu Káráísitimo kumíníntave'o amu'maré'o máyáamba tirunkó aamoí ínana umbai-yántáá'ó kentópa'o kwáyáimba íma imáyáa é'a asiramái mé'a Áánútumpa'a námúnaa símae iyé'a íma agándáaro. \v 13 Áánútuna kwaási ímo toómbó makéwai túwa'naa e'a namu-kwaasímó tíya'o é'a toómbá naambá tíméro. \p \v 14 sáwí'o umátínkáawaiyava'a Áánútuntave'a sáwí'a umátinkaao íma sé'a kawe'á umátinkaao seró. \v 15 aamoimó kwéowaise kegwárá'á aamoí oró. ivi'ó kwétaawaise kegwárá'á ivi'á taaró. \v 16 mimbórá-ímáyáá umái mé'a anón-kwaasiya úne íma sé'a moórá-morawai túwa'naa e'a úwoi-mayaigwara'a máyáaro. kesáváí-ímáyáámó ombá keyáá kawer-ímáyáágwárá-kwáásíyá úne íma seró. \p \v 17 sáwí'o umátínkarewa'o é'a anondá íma mirá umátínkáaro. kwaási túranka'a kaweré su'mai umái máéro. \v 18 amáparawaivimba paru umái ménae sé'a tiyáántán-kwimai miráumai máéro. \v 19 sáwí'o umátinkaiya'o é'a anondá íma mirá é'a méwana Áánútu anondá sáwí-meyamba timíníye. mindáyavena Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Ísóigo séna sáwí'o íyawaina anondá-meyamba timénaunda mindá kendéímán-iye. sáwí-mayaiyave'a meéyámbá timénaumne siráiye \m agaimaréna siráiye. \v 20 mináímbá imáyáa é'a maarán-oro. Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 namuro-kwáásímó tááimo kwétinkaimbo é'a toómbá tíméro. namuro-kwáásímó nontávénamo kwétinkaimbo é'a tíméro. mirámó íyasamo ésa sáwí'o umátínkáantavesa tigaemá íníye \m agaimaréna siráiye. \v 21 sáwí'o kwéowaina ááimba íma usáyaaitanivo kentí kawe'-máyáígó sáwí-mayaigomba usáyaaitaino. \c 13 \s1 kárákwiraan-kwasai tísamaivimba áíkwiyon-kwasai. \p \v 1 amáparawai marapá'ó kárákwiraan-anon-kwaasi tísamaivimba áíkwiyoro. Áánútumo asirayámbó ímo tímakainkakai íma kárákwiyi-mayai mairáasino. Áánútu miráumaimo kárákwiraawai usásintinkaraiye. \v 2 marapá'ó kárákwiraan-anon-kwaasi Áánútu usásintinkaimba pó'a miwí táái isé'a íma arááíséro. araaisíyambo é'a Áánútu aúranka'a sáwí'a é'a sáwí-meyamba mayánááowe. \v 3 kawe'ó kwéowai kárákwiraan-anon-kwaasiyavena íma táá'a kaisasá sáwí'o kwéowai kárákwiraan-anon-kwaasi táároi kwéinkaisewe. kárákwiraan-anon-kwaasi táároi íma inkaisénáemo sé'o é'a kaweré su'mai íyasa aamoí umátinkanaaowe. \v 4 kárákwiraan-anon-kwaasi túwa'naa íya'a kawe'á umái ménaaontavena Áánútu miwímá usásintinkaraiye. sáwí'o é'o é'a miwí táái inkaíséro. asirayámbá tokáamba pósa sáwí'o íyawai sáwí-meyamba timénááovo inkaíséro. Áánútu usásintinkaraimba pósa sáwí'o kwéowai sáwí-meyamba timénááowe. \v 5 mindáyave'a marapá'ó kárákwiraan-anon-kwaasi tísamaivimba áíkwiyoro. Áánútu áwáá'a síníyeyavaiye su'mai ímanivo arupí-aintave'a kárákwiraan-anon-kwaasi tísamaivimba áíkwiyoro. \v 6 miwí mirám-báyáímó kwémayaamba mirám-báyáí mayánááontavena Áánútu usásintinkaraimba pó'a táákísi \v 7 ó'on-o'on-takisi orómó síya'a arupí umái mirá é'a anón-kwaasi túwí'a mósá márááro. \s1 moórá-morawaivimba tirumbá kwétimen-kwasai. \p \v 8 óntambo tímakaiya'a amatááma íma maé'a ááéma tíméro. moórá-morawaivimba tirumbá kwétime'a mirámó ombá Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba kwégwaraawe. \v 9 Áánútu Mósesimbo simámakain-amaanko séna aarai-úmóyáné kwaai-úmóyáné ó'on-o'on-tantaare íma oró. tínkamiyasamo puwónááoni'a íma oró. túran-anda íma oró. mirám-baaran-amaankona ááimba maarán-iye. \q1 kesáváí-ímáyáámó ontembá \q1 kentí kwaásiti imáyáagwara'a oró. \p \v 10 miwítí kwaásiti imáyáamo kwéowai íma sáwí'a umátinkanaaowe. miwítí kwaásivimba tirumbá kwétimewai Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba kwégwaraawe. \p \v 11 Ísu Káráísitimo kumínín-kanaa sáwíyanka'a tína'a Ísumo kumínín-kanaamo ímo imáyáamo ontembá íma é'a kárákwiyoro. Ísu Káráísitin-aaiyaveta áraire siráundarata Áánútumo siránín-kanaa sáwíyanka'a tínímba póta máyaundaya ívé'a minkánáá sáwíyanka'a tíníye. \v 12 marapá'ó túnkain-ayampa'o máyáamba kwéanasaimba pó'a sáwíyanka'a kwíyómpa'a ságayan-ayampa'a ménaaovo mindáyave'a sáwí-mayai tínaaemba umáme'a tiyáántán-kwimai kawe'-máyáí maé'a máéro. \v 13 ságayan-ayampataamo máyaunda-kwaasiyaamo kwéundantenta mirá kwée'a kawe'á umái máéro. íma torupamái mé'a uwo'aó'-nómbá kwéne'a uwo'aó'á oró. aarai-úmóyáné kwaai-úmóyáné íma kwée'a aaisané íma kwése'a kawe'-máyáímó kwémayaantave'a kentirunkó íma simái sáwí'a umátínkáaro. \v 14 sáwí-imayaayave'o tirááíyave'o kwéomba íma owé sé'a tínaaemba umáme'a Ísóigo Ísu Káráísitintave'a sé'a kentáárá'á kárákwiyuwo seró. \c 14 \s1 kwaásiti mayáígómbá íma simái sáwí'a oró-kwásái. \p \v 1 maísáaro. Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire kwésesamo ímo asiramáímo kwégwaraawaiyave'a íma tiyuwé'a keséya máéro sé'a miwítí ó'on-o'on-imayaayave'a íma aaisambá simái taaínaaro. \v 2 Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire kwésewaivinkemba évakarawai sésa amápa-tomba kwénaundaya kanaá kwéiye sewasá évakarawai Áánútuna aampa'ó ímo asiramáímo kwégwaraawai sésa kígauvaken-tone su'mai néta póí-ama'a íya nánaumne sewasá \v 3 amápa-tombo kwénaawai póí-ama'o ímo kwénaawaiyavesa íma simái sáwí'a umátínkáaro. kwenááiyavesa áraire kwésesa póí-ama'a kwénaawaiyavena Áánútu séna kesí kwaásiman-owe siráimba pósa kígauvaken-tone su'mai kwénaawai póí-ama'o kwénaawaiyavesa sáwí'a kwéowe íma seró. \v 4 moóráwaina mayáí-kwáásígóntávé'a sáwí'a óne íma seró. íma keinárawa'nein-ivo kwená anón-kwaasigondei póna kweyááríka'a séna kawe'-máyáí maé sáwí-mayai maé kwéone kwená anón-kwaasigo kwésiye. Ísóigo kanaán-umai áwa'naa ínímba póna kawe'-máyáí kwémaena asiramái méniye. \p \v 5 évakarawai moórá-mora-tawaiyavesa sésa anóm-bono'o sií-táwain-ivo amápa-tawai úwoi-kanaaman-iye sewasá évakarawai sésa amápa-tawai mimbórá-táwairaani'an-iye kwésewe. amáparawai imáyáa ésa moórá-aimbo arupí-aimbo sésamo ésa mináímbá mirán-oro. évakarawai moórá-aimbo arupí-aimbo sésamo ésa mináímbá mirán-oro. \v 6 évakarawai Ísóigo áwí'a mósá maránáe sésa moórá-tawaiyavesa anón-tawaiman-iye sewasá évakarawai Ísóigo áwí'a mósá maránáe sésa toómbá Áánútunopa'a súwi simái kwénaawe. évakarawai Ísóigo áwí'a mósá maránáe sésa évaka-tontavesa íma nánaumne sésa kwénaan-tontavesa Áánútumpa'a súwi kwésewe. \v 7 métaamo puwónaundayaawe íma kendéíyáánivo Áánútundein-iye. \v 8 máyaundaya Ísóigontaveta imáyáa kwéeta máyaunda póta púwóndaya Ísóigontaveta imáyáa kwéeta puwónaumne. máyaundayaawe puwónaundayaawe Ísóigondei-ita kwéune. \v 9 Ísu Káráísiti pukáan-kwaasirare úwoimo súvamaimo máyaunda-kwaasirataawe kárákwiyinintavena pukéna usásinkaiye. \v 10 mindáyave'a imáyáa é'a Ísu Káráisitina kwaási ontávé'a moórá-morawaiti mayáí awáné'a sáwí-mayaiman-iye íma sé'a íma simái sáwí'a umátínkáaro. Áánútu amáparawai máyáawaina ááimba tísaa ínínka'a Áánútu aúranka'a amáparawaiya máyaundayavenaya póna sísaa íníntave'a mindáyave'a kwaásiti mayáígómbá íma simái sáwí'o oró. \v 11 mináíntávéna Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Ísóigo séna máyaundayave'a sé'a kesúranka'a amáparawai kívairesa kesí imáyáa mósá marésa avora'á sésa árai'a emá Áánútuma óne sénááowe Áánútu siráiye \m agaimaréna siráiye. \v 12 miráumai minkánáámó tínímba Áánútu aúranka'a amáparawaiya kesáámó máyaundawaina ááinta simámenaundayaawe. \s1 kentáásí mayáígóná aambá kawer-áné su'mai awánésa íma sáwí-amba kwaráígwáe siráin-kwasai. \p \v 13 mindáyaveta imáyáa kwéeta moórá-morawaiti mayáí awánéta sáwí-mayaiman-iye íma séta maarán-ímáyáá éta kesí kwaási kesí mayáí awánésa sáwí'a ónáe seváínivo kaweré su'mai ónáe séta mirá ónaundayaawe. \v 14 Ísóigo Ísuwe tarúmai máyaunda pó'a maarán-áímbá árair-aimba iyé-áímbá ísaraumne. amápa-tomba kwáyáimba íma sáwí'a isasá náíyanamo éna íma sáwí'a umátinkanivo kampa'ó sésamo naananá sáwí'a umásinkaniye sésamo náíyanamo éna sáwí'a umátinkaniye. \v 15 évakarawaimo mintómbá íma nánaumnemo sen-tómbó náíyasamo ésa mináímbó sewáí tuwánésa mintómbó náíyantavesa sáwí-amba kwaránááowe. mirámó kwéomba sáwí'a é'a tirumbá íma kwétimewe. mirán-tómbó kwénaamba miwíyáváíyé séna Káráísiti pukáiwai tuwánésa sáwí-amba kwáráavo sé'a kárákwiyoro. \v 16 kawe-tántáá'án-iye sé'o kwéomba évakarawai tuwánésa simái sáwí'a umásínkáavo sé'a kárákwiyoro. \v 17 Áánútu kentáárá'á kárákwiraimba mirám-baaran-tone noné naawasá íma naawasamó kwéomba ímanivo Áánútu kentáárá'á kárákwiraimba maará kwéiye. kwenaúranka'a arupí umái paru umái máyaunanaya Áánútun-amanko kwésuwa'naa-isana sirunkóyá aamoí kwéiye. \v 18 mirámó kwéomba Ísu Káráísitina mayáí kwémayaawana Áánútu aamoí kwéumatinkaisasa tuwánésa sésa kawe'á kwéowe kwésewe. \p \v 19 mindáyaveta imáyáa éta paru umái méta moórá-morawai asirayámbá timénáe séta siyáántán-kwimaiya mayáíyá máyáano. \v 20 évakarawaimo kampa'ó sésamo mintómbá naananayá sáwí'a umásinkaniye sewa'ó ombá mintómbá nánáe sé'o né'o ombá tuwánésa sáwí-amba kwáráavainivo kárákwiyoro. Áánútumo kentirumpimbó kwémayaim-bayaigomba sáwí'a iváínivo kárákwiyoro. amápa-tombo naambá mindá kanaán-ivo évaka-tombo kwénaambo tuwánésa sáwí-amba kwáráamba sáwí'a umátinkaamba mindá sáwí'an-iye. \v 21 póí-amare ándá-aran-done ó'on-o'on-tone kwénaundamo suwánésa sáwí-amba kwáráavo sé'a miwíyávé'a imáyáa é'a mintómbó kwénaamba ivátiyuwe'a mirámó ombá kawe'á kwéowe. \v 22 mintántáátávé'o imáyáamo kwéomba Áánútune su'mai simáméro. kentirumpinkén-ímáyáánéímó kwéomba íma sáwí'a kwéune kwésevo kentirunkó kawe'á iní'a kwéowe. \v 23 évaka-tontave'a kaer-ímáyáá toké'a nánaum. íya nánaumno kwésewai kentirumpinkén-ímáyáágó íma naaó kwésina'o né'o é'a Áánútu aúranka'a sáwí'a ónááowe. kentirumpinkén-ímáyáágó kawe'án-iye ímo kwésisasamo mirámó ombá sáwí'a kwéowe. \c 15 \s1 Ísumo ímo kwesáváí-ímáyáámó uráintemba mirá oró-kwásái. \p \v 1 kesáá Áánútuna aampa'á asiramáíya kwégwaraundawaiya Áánútuna aampa'ó ímo asiramáímo kwégwaraawai túwa'naa ono. sirááímo tainí'o kwéundayaawe su'mai íma imáyáa éta \v 2 kentáásí egwaa'ó máyáawai Áánútuna aampa'á asirámae kónááontaveta miwíyáváígwárá'á imáyáa éta túwa'naa ono. \v 3 Ísu Káráísiti íma kwesáváí-ímáyáá éna kwaásiyavena imáyáa uráiye. mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna Káráísiti Áánútuntavena séna \q1 simái sáwí'o umánkaraawai pósa kembá \q1 sáwí'a umásínkaraawe siráiye \m agaimaréna siráiye. \v 4 naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimakáamba maarán-áíntávésa agaimakáawe. súwa'naa ínanaya íma ááéma sívón-káínata Áánútun-aaiyaveta asiramái imáyáa kwéeta kwesé ménaundayaveta amu'maréta máyaumne. mindáyavesa aúváíma agaimakáawe. \p \v 5 íma tívón-káína'a asiramái máéro séna Áánútu kwétuwa'naa-iye. Ísu Káráísitimo máyáintemba miráumai mé'a keinárawapimba mimbórá-ímáyáá oró séna Áánútu kwétuwa'naa-isa'a \v 6 pó'a mimbórá-ímáyáá kwée'a mimbórá-áímbá kwése'a Áánútu áwí'a Ísóigo Ísu Káráísiti avowa áwí'a mósá máráamba mindáyave'a námúnaa kwésune. \s1 Ísu Ísareri-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye túwa'naa uráin-kwasai. \p \v 7 Ísu Káráísitimo keinárawatavenamo aamoí kwéintemba keinárawapimba moórá-morawaiyave'a aamoí kwée'a mirámó kwéowana Áánútu áwí'a anómba kwéiye. \v 8 naaóvá'á Áánútu Yútaa-kwaasiya síkwá'náyavenaya simái asirámarowana Áánútumo siráintembo íníntavena minásíráyán-áímbó paárinintavena Ísu Káráísiti kumbéna Yútaa-kwaasi túwa'naa úwasa \v 9 ó'onkaa-kwaasi sésa Áánútu arumbá umásínkáísata kwenáwí'a mósá maráúmne sénááontavena Ísu Káráísiti kunkáiye. mináíntávéna Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 ó'onkaa-kwaasivimba máyaunda enáwí'a mósá maré'a monor-ímó kwésunda enáwí'a mósá kwémaraumne \m agaimaréna súwana \v 10 moóráva'a agaimaréna séna \q1 ó'onkaa-kwaasiyono. Áánútumo ítámakaiwaiye tirunkógwárá'á aamoí íno \m agaimaréna súwana \v 11 moóráva'a agaimaréna séna \q1 ó'onkaa-kwaasiyono. Ísóigo áwí'a mósá máráaro. amáparawaise kwenáwí'a mósá máráaro \m agaimaréna súwana \v 12 Áánútun-aai simátímakowai áwí'a Áísáya agaimaréna séna \q1 Tévíti avowa áwí'a Yési kwenándárakemba moóráwai paárínana ó'onkaa-kwaasira'o kárákwiyinintavena Áánútu usásinankainasa kwembá amu'marésa ménaaowe \m agaimaréna Ísu Káráísitintavena siráiye. \v 13 kwesé ménaaomba amu'maré'a máéro séna Áánútu kwétuwa'naa-iye. kwesé aráápamai máyáantavena paru umátinkena tirumbá kawe'á umátínkáísana kwenamankó asiramátínkáva'a kwéiyisa'a kwesémó ménaaomba amu'maré'a máyáamba mindáyave'a námúnaa kwésune. \s1 Áánútuna mayáí kwémayaundayavai aamoí kwéune siráin-kwasai. \p \v 14 kesí kwaásiyono. imáyáamo kwéunda-aimbo simátíménda ísáaro. kawe-kwáásí-úramba pó'a kawer-ámbó kwégwaraan-aimba amápa'a isé'a kanaán-umai kwéagaraatinkaawe. keinárawatave'a mirán-ímáyáá kwéune. \v 15-16 maanáúváívímbá évakar-aimba asiramái simátimunda mináímbá imáyáa ónááontavena íma sáá'a kwégaisa'a súne. ó'onkaa-kwaasivimba Ísu Káráísitina mayáí mayánaundayavena Áánútu si'mákaimba póna íma sáá'a kwégaisa'a asiramái maanáúváívímbá simátimune. Áánútuntave'a sé'a maanó'ónkáá-kwáásí ená kwaási owaná enamankó ená kwaási-i'a umátínkaraiye senaná Áánútu aamoí íníntave'a kenáái áséi-kwasai kwésimatimune. \v 17 Ísu Káráísitiye tarúmai mé'a Áánútuna mayáí kwémayaundayave'a aamoí kwéune. \v 18 Ísu Káráísiti asirayán-ímáyáá símísa'a ó'onkaa-kwaasi Áánútun-aaiyavesa áraire sénááontave'a mayáí miwívímbá mairáunda mináímbá íma sáá'a káína'a pó'a simátíménda ísáaro. aaí kwésimatime'a mayáí kwémayaunda \v 19 Áánútun-amanko asirayámbá kwésimisa'a ó'on-o'om-bayai ímo awánaraam-bayai maimaé'a kuráumne. Yérúsaremu-naopakemba ó'on-o'on-daopa'a kwénaae'a Káráísitin-aai áséi-kwasai simátíma'mae'a iyé'a Írírikamu-marava'a kuráumne. \v 20 kemá sé'a naaó'-nao'a Ísu Káráísitin-aaimo ímo ísaraan-daopa'a áséi-kwasai kosimátimenae. kosimátímakaan-kwaasivimba íma kosimátimenaumpo ó'on-daopimpa'a kosimátíma'mae'a naaónaumne sé'a mináséí-kwásáí ímo ísaraan-kwaasivimba kosimátímakaumne. \v 21 naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba mirán-áímbá agaimaréna séna \q1 ímo simátíméwasamo ísaraawai naaémba Áánútuna aambá awánanaaowe. ímo ísaraawai naaémba \q1 Áánútun-aai isánááowe \m agaimaréna siráimba pó'a Ísu Káráísitin-aaimo ímo ísaraan-kwaasivimba kosimátímakaumne. \s1 Árómáa-naopa'a kónáe siráin-kwasai. \p \v 22 ímo ísaraan-kwaasi áséi-kwasai kwésimatimundara'a kentópa'a kónáe sé'a úmae iyúnda simátimunda-mayaigo sáwívaka'a kembá tátokaiye. \v 23 kentópa'a kónáe sé'a úmae iyúnda sáwívar-ima maisuwé'a íma kanaán-umai kwégundayave'a ívé'a maandáópímpá'á kesí mayáí ánásasuwe'a \v 24 kentópa'a kónáe-imayaa kwéune. Sépéni-maravare sé'a kwégwe'a kentí naaópa'a kotuwáné'a komáyáana'a súwa'naa íya'a Sépéni-marava'a kónaumne. \v 25 aiva'á Yérúsaremu-naopa'a Áánútuna kwaási kotúwa'naa ónaumne. \v 26 Áánútuna kwaási Másétóniyaa-maravakewaiye Ákáyaa-maravakewaiye sésa ayawaí taisasá Áánútuna kwaási Yérúsaremu-naopakewai toómbá íma makáawai túwa'naa ónáe sésa miwítí óntamba torupámakaamba pósa simíya'a maimaé'a Yérúsaremuva'a kwé'a mátimenaumne. \v 27 miwítí imáyáavinkembo mirámó kwéomba mindá kawe'án-iye. Yútaa-kwaasi ó'onkaa-kwaasi Ísu Káráísitin-aai kosimátímakaamba pósa imáyáa ésa miwítí óntamba Yútaa-kwaasi toómbá íma makáawai kwétimemba mindá kawe'á kwéovo mirán-oro. \v 28 torupámakaan-ontamba maimaé'a kweéme'a amáparawai mátímatuwe'a Sépéni-maravare sé'a kwégwe'a kentí naaó'a kómé'a minkákémbá Sépéni-marava'a koónaumne. \v 29 kentí naaópa'a komáyáanana Ísu Káráísiti ávááraumai kawe'á umátinkaniye-imayaa kwéune. \p \v 30 kesí kwaásiyono. kentáásí Ísóigo Ísu Káráísitintave'a imáyáa é'a Áánútun-amanko arumbá kwéumasinkaintave'a imáyáa é'a asiramái simátime'a sé'a Áánútumpa'a námúnaa kwésumpo keinárawakwara'a súwa'naa umai asiramái námúnaa seró kwésune. \v 31 Yérúsaremu-naopa'a kónaunda Yútiyaa-ayampaken-Yutaa-kwaasi Ísu Káráísitin-aaiyavesa íma áraire kwésewai sínkamovo sé'a súwa'naa umai námúnaa seró. mivá'á Áánútuna kwaási máyáawai túwa'naa on-óntántávésa aamoí ónááontave'a námúnaa seró. \v 32 mimbáyáí ánásasuwaanana Áánútumo owémó sína'o é'a aamoí é'a kentópa'a kweéme'a kotuwáné'a aúnái'a umái ménaumne. \v 33 Áánútu paru kwéumasinkaiwaiya keinárawate máyáiye sé'a námúnaa kwésunda árair-aimban-iye. \c 16 \s1 kawe'á umái máéro siráin-kwasai. \p \v 1 moórá-ininko áwí'a Vípi kesímánaakaanta éna Áánútuna kwaási Sénkíriyaa-naopakewai kwétuwa'naa-isa'a kwenáái simátimune. \v 2 keinárawate kwesé Ísóigona kwaási ontávé'a kentópa'o kwínímba aamoí umánke'a keséya maiyó sé'a évaka-tantaa'o kwempímbó ímo kwáyáinda áwa'naa oro. sáwívarawai túwa'naa ena kenkwárá'á súwa'naa intávé'a pó'a áwa'naa oro. \p \v 3 moórá-ininko áwí'a Párísiraawe awaikó áwí'a Ákwíraawe kawe'á umái máékaiyo kwésimatimune. mindáraiye kewé Ísu Káráísitina mayáíyá kwémayaumne. \v 4 ááéma sínkamiyakai puwúyavo-imayaa íma ésarai súwa'naa uráaya'a aamoí kwéumatinkaumne. kewé su'mai ímanivo ó'onkaa-kwaasi ó'on-o'om-baravakewai Áánútuna kwaásigwara'a aamoí kwéumatinkaawe. \v 5 mindáraiti naaúmpa'a Áánútuna imáyáa ésa torupamái kwémaewaiyave'a kawe'á umái máéro kwésimatimune. \p moóráwai áwí'a Épinitasi kwemá kesí kwaási-i'a kwéintave'a kawe'á umái maiyó kwésimamune. kwemá Ésiyaa-maravakewai aiva'á Ísu Káráísitin-aaiyavena áraire siráiwaiman-iye. \v 6 moórá-ininko áwí'a Máríyaantave'a kawe'á umái maiyó kwésimamune. kwemá keinárawatavena imáyáa éna anóm-bayai kwémayaiye. \v 7 kae'á Yútaa-kwaasi túwí'a Ádónaikasiye Yúníyasinteyave'a kawe'á umái máékaiyo kwésimatimune. kemá Ísu Káráísitin-aaiyave'a íma áraire siráundara'a áraire siráayawai Ísuna aantá-kwaasiyomba minkáé'nárai tuwánaraan-kwaasirai ésarai ááéma kesé ándáma uráaiye. \p \v 8 moóráwai Ámpíríyetasintave'a kawe'á umái maiyó kwésimamune. kwemá kesí kwaási-i'a éna Ísóigoe tarúmai máyáiye. \v 9 moórá Épáanintave'a kawe'á umái maiyó kwésimamune. kwemá kesé Ísu Káráísitina mayáí kwémayaiye. moóráwai kesí kwaási-i'a iwáímá áwí'a Sítékisintave'a kawe'á umái maiyó kwésimamune. \v 10 moóráwai Ápérísi Ísu Káráísitina aampa'á asiramái kwégwaraiwaintave'a kawe'á umái maiyó kwésimamune. Árísítopurasina akúntávé'a kawe'á umái máéro kwésimatimune. \v 11 moórá Yútaa-kwaasigo áwí'a Érótiyoninteyave'a Násísáasina akúmbá Ísu Káráísitina kwaásiyeyave'a kawe'á umái máéro kwésimatimune. \p \v 12 moóráwai Táráívinae moóráwai Táráívosiye mindárai Ísóigona mayáí kwémayaayawaiyave'a kawe'á umái máékaiyo kwésimatimune. moóráwai Pésísi Ísóigo Ísuntavena imáyáa éna anóm-bayai kwémayaiwaintave'a kawe'á umái maiyó kwésimamune. \v 13 moóráwai Árúvusi Ísu Káráísitina mayáímó kwémaenamo usáyaaitaraiwainte anówa kesinóraamba uráin-ininkoteyave'a kawe'á umái máékaiyo kwésimatimune. \v 14 évakarawai túwí'a Ásínkiritasiye Vírígonowe Émísiye Pátáropasiye Émásiye miwísé Ísóigona kwaási máyáawaiyave'a kawe'á umái máéro kwésimatimune. \v 15 évakarawai túwí'a Vírórógasiye Yúriyaawe Néríyasiye kwenámáánaakowe Órímpasiye miwísé Áánútuna kwaási máyáawaiyave'a kawe'á umái máéro kwésimatimune. \p \v 16 keinárawapimba moórá-morawaiti imáyáa kwée'a tiyáámba tíméro. Ísu Káráísitina kwaási amáparawai keinárawatavesa sésa kawe'á umái máéro kwésimatimewe. \p \v 17 kesí kwaásiyono. maarán-áímbá asiramái simátimune. évakarawai simátímakaunda-aimba íma kwa'mái sésa kampar-áímbá kwésimatimewasa isésa taaínkaar-esa évakarawai kawer-ámbá tuwésa sáwí-ampa'a kwégowe. kárákwiye'a mirán-kwáásí tínaaemba umátíméro. \v 18 mirán-kwáásí kentáásí Ísóigo Ísu Káráísitina mayáí íma kwémaesa sáwí-imayaayavesa tirááíyavaimo om-báyáí kwémaesa kampa'á simátiyuwanae sésa kwaasái kwésimatimesa simái tirumbá kwéairaraawasa ímo kawe'ó umáímo aaimó ísáawai minkámpár-áíntávésa áraire kwésewe. \v 19 keinárawa'o áséi-kwasaimo asiramáímo taagwiyávón-aimba amáparawai kwéisaantave'a imáyáa é'a aamoí kwéumatinkaumne. kawe'-máyáíyávé'a imáyáa úmae iyé'a sáwí-mayaiyave'a íma imáyáa kwéomba mindá sirááíma kwétaiye. \v 20 Áánútu paru kwéumasinkaiwaiya túwa'naa ína'a sáwíyanka'a Sáátáánigomba usáyaaitanaaowe. kentáásí Ísóigo Ísu úwoi túwa'naa úmae íyíntave'a námúnaa kwésune. \p \v 21 kesé mayáí kwémayaiwai áwí'a Tímóti kawe'á umái máéro kwésimatimiye. évaka-Yutaa-kwaasi túwí'a Árúsiyasiye Yésónowe Sósipataawe kawe'á umái máéro kwésimatimewe. \p \v 22 kemá Tétíyasi Póro sin-áímbá maanáúváí kwéagaye'a keináraware kesé Ísóigona kwaási úndayave'a kawe'á umái máéro kwésimatimune. \p \v 23 moóráwai áwí'a Káyási kawe'á umái máéro kwésimatimiye. kwená naaúmpa'a kwégwaunasa Áánútuna imáyáa kwéon-kwaasi mindáúmpá'á torupamái kwémaewe. moóráwai áwí'a Érásátasi kwená naaópakewaiti óntanka'a kárákwiraiwai kawe'á umái máéro kwésimatimiye. moóráwai áwí'a Kótasi Áánútuna kwaásigo kawe'á umái máéro kwésimatimiye. \p [ \v 24 kentáásí Ísóigo Ísu Káráísiti úwoi túwa'naa úmae íyímba árair-aimban-iye sé'a námúnaa kwésune.] \p \v 25 Áánútu áwí'a anómba úmae íyóno. Ísu Káráísitin-aai áséi-aimba kwésimatimun-aimba ísare'a áraire kwésemba póna Áánútu kanaán-umai asiramátínkáimba pó'a kwenááiyave'a asirayán-ímáyáá kwéowe. naaóvá'á Áánútu mináséí-kwásáí aúpá'á makówasa kentáá síkwá'náwe miwí tísaavutantamba uráawaiye mináínkóná ááimba íma ísaraawe. \v 26 Áánútun-aai simátímakaawai mináímbá agaimakáawe. Áánútu maí'mai'a kwéiwai ívé'a paáriniye kwésimba pósa amápa'-maravaken-kwaasi mináínkóná ááimba isánááowe. mináíntávésa áraire sésa taagwiyavónááontavena mináínkóná ááimba paáruraiye. \v 27 Ísu Káráísitimo uráintaveta Áánútu áwí'a anómba úmaeta kwéiyune. Áánútu mimbórá-Ísóígó ména kweyáá amápa-tantaatavena ísaraiwai kwenáwí'a anómba úmaeta kwéiyundaya árair-aimban-iye. \p kemá Póro súnda-aimba ánásaiye.