\id GAL - Kosena NT [kze] -Papua New Guinea 1980 (DBL 2014) 
\h Kárésiya 
\toc1 Kárésiya 
\toc2 Kárésiya 
\toc3 Kár 
\mt1 Kárésiya  
\ip Ísu kwíyómpa'a irówana Póro moórá-kwaai aíyayaan-umai ava'moraé-iya'i. avakaeté-iya'iyo. miráumai-ima maisuwéna maanáímbá agaimái Kárésiyaa-marava-kwaasi Ísuna aampa'ó kwégun-kwaasi agaimái mátímakaiye. íma Yútaa-kwaasin-ovo ó'onkaa-kwaasiva'a Ísun-aai simátímapa'a kuwasá áraire sésa Ísuna aampa'á kuráawe. naaémba Póron-aai simái sáwí'a umánkaron-kwaasi Kárésiyaa-marava'a tésa sésa arupí umái máyáawain-owe Áánútu sínkwáe sésa Mósesina ámáámba kwáráaro kampa'á siráawe. évakarawai minkámpár-áíntáváí áraire sésa pósa Ísuna aampa'á íma kawe'á umái kwakáawe. Póro iséna maarán-áímbá agaimaréna séna Ísun-aaiyavai áraire sésa kwenká'á aráápamai máyáawaiye su'maiyavena Áánútu séna arupí umái máyáawain-owe kwésiye. mináíntáváí áraire sésa Ísuna aampa'á kawe'á umái kwaráígwáe séna maanáímbá agaimái Kárésiyaa-marava'a máyáan-kwaasi mátímakaiye.  
\c 1  
\p
\v 1-2 kemá Póro maanáúváí agaimaráúmpo Ísóigona kwaási Kárésiyaa-marava'a máyáawai ísáaro. keséyaamo Ísóigona kwaásimo kesémo máyáawaiye keinárawataveta séta kawe'á umái máéro kwésune. Ísu Káráísitiye Áánútu kentáásivoma Ísumbo pukáimpinkembo usásinankaraiwaiye kentávésarai sésarai aantá-kwaasi-i'a éma kesáái kosimátíma'mae naauwó sésarai si'mákaayamba íma kwaási miwítí imáyáavinkemba si'mákaavo Áánútu kwená imáyáavinkemba si'mákaivo ísáaro.   
\p
\v 3 Áánútu kentáásivowe Ísóigo Ísu Káráísitiye úwoi túwa'naa esarai paru kwéumatinkaayantave'a námúnaa kwésune.  
\v 4 sáwí'o umáímo máyáampinken-asirayanko tátokaimpinkemba iyásinkanintavenayaawe sáwítaamo kwéundavinkemba maisiyuwáníntavenayaawe Ísóigo Ísu Káráísiti pukáiye. Áánútu kentáásivona imáyáavinkemba mirá uráiye.  
\v 5 Áánútu áwí'o aasiyaasimó anómbo umáímo kwaíkwai'o úmaenamo iyínímba árair-aimban-iye.   
\s1 áséi-kwasai mimbórá-áímbá kwáyáin-kwasai.  
\p
\v 6 Ísu Káráísiti úwoi túwa'naa úwana Áánútu kwená kwaási-i'a umátinkaindayavena tááyowa'a isé'a ááéma Áánútumba kwéauwe'a ó'om-bonor-aimba kwéisaantavena mindáyavena sáá'a kwégaiye.  
\v 7 mináímbá íma kawer-áséí-kwásáímán-iye. évakarawai Ísu Káráísitina áséi-kwasai kwaé'mái kwésesa kentí imáyáa kwétavisewe.  
\v 8 kesááwá'i. kwíyómpaken-kwayo'narawara'i. ímo simátímakaunda-aintaamo ó'on-aimbo simátíménanayaamo éna Áánútu áwáá'a séna sáwí-meyamba simíníye.  
\v 9 ké'naan-aimba moórágwara'a sénaumpo ísáaro. moóráwaimo ímo simátímakaunda-aimbo ó'on-aimbo simátiminanamo éna Áánútu áwáá'a séna sáwí-meyamba amíníye.   
\p
\v 10 kwaási aamoí umásinkaigwae sé'a mináímbá íma kwésumpo Áánútu kembá aamoí umásinkainkwae sé'a mináímbá kwésune. ááémo kwaásimo aamoí umásinkaigwae sé'o uráundantemba ívé'a íma mirá kwéune. ívé'o kwaásimo aamoí umásinkaigwae sé'o mirám-báyáímó kwémaekai Ísu Káráísitina mayáímá íma mayáúsino.   
\s1 Póromba aantá-kwaasi-i'a umái usásinankarain-kwasai.  
\p
\v 11 kesí kwaási ísáaro. áséi-kwasaimo simátímakaunda íma kwaásiti imáyáavinkemban-iye.  
\v 12 Ísu Káráísiti paáréna simásímakaivo íma kwaási suwa'á ísaraumne.   
\p
\v 13 ááéma Yútaa-kwaasiti monor-ámbá kwarááwándara'a Ísuna aampa'ó kwégwaraawai ánásanaaowe sé'a ávááraumai sáwí'a umátínkáva'a kuráunda-aimba ísaraawe.  
\v 14 kentáá síkwá'námo uráantemba asiramái kwaré'a Yútaa-kwaasiti monor-ámbá kwarááwánda karuwaa'á kwée'a kesimantowí usáyaaitaraumne.   
\p
\v 15 mirá uráumpo íma kesinó masínkaronka'a Áánútu ításinkena kendéíyé siráimba póna arumbá umásinkena kwená mayáímá mayánaundayavena kembá ítámakaimbaniye.  
\v 16 Áánútumo siráin-kanaamo tiráimba kwenááninko agaráásinkena séna ó'onkaa-kwaasi kesáái kosimátíma'mae naauwó súwa'a isé'a mitáwai íma kwaási kotísaa e'a sé'a nóran-aina simátíma'mae naaónaumno íma sé'a  
\v 17 Yérúsaremu-naopa'a íma kwé'a Áánútuna aantá-kwaasi íma kotísaa e'a aantá-kwaasiti mayáírá'ó kesí aivarí'o uráan-kwaasira'a íma kotísaa e'a Árépiyaa-marava'a kwaásimo ímo máyáapa'a komé'a naaémba moórágwara'a Támásikasi-naopa'a kuráumne.   
\p
\v 18 komé'a kaumbo-ímá maisuwé'a Yérúsaremu-naopa'a kwé'a Pítaanopa'a komé'a sísamaivakemba éva'aasei-no'waamba kwaé'a  
\v 19 mitáwai Ísóigo ávákomba áwí'a Yémésimba awáné'a íma ó'on-aanta-kwaasi tuwáné'a  
\v 20 Áánútu aúranka'a kwéagayaunda-aimba íma kampar-áímbán-ivo árair-aimban-iye.  
\v 21 mitáwai íma ó'on-aanta-kwaasi tuwáné'a Yérúsaremu-naopa'a tuwé'a Síriyaa-maravare Sírísiyaa-maravare komáyaawanasa  
\v 22 Ísu Káráísitina kwaási Yútiyaa-marava'o máyówai íma kembá suwánésa  
\v 23 kesááiye su'mai ísarowasa évakarawai sésa Ísuna aampa'á kwégwaraawai ánásanaaowe séna ávááraumai sáwí'a umátínkáva'a kuráiwai ívé'a Ísun-aai simátíma'mae kwénaaiye suwasá isésa  
\v 24 kentávésa aamoí ésa Áánútu áwí'a mósá makáawe.   
\c 2  
\s1 Póroe ó'on-aanta-kwaasiye mimbórá-ímáyáá uráan-kwasai.  
\p
\v 1 Áánútu áwí'a mósá márówa'a sísamaivakemba éíyain-ima maisuwé'a moóráwai Páánápáasiye kesé Yérúsaremu-naopa'a kwékai moóráwaimba Táításinkwara'a áí'mekai kwékai  
\v 2 Áánútu kentávéna siráintave'a Yérúsaremu-naopa'a komé'a Ísuna kwaásiti anón-kwaasiye su'mai torupamái mé'a ó'onkaa-kwaasimo áséi-kwasaimo simátímakaundantemba simátímakaumne. ááémo simátímakaundawe ívé'o simátimundawe áséi-kwasai simátimunda-mayaigo sáwí-mayairaamban-ivo sé'a simátimewanda ísaraawe.  
\v 3 Táítási kesé ména íma Yútaa-kwaasin-ivo Kíríki-kwaasigoma kesé máyowasa áúra'a kárámai araa'éna uwó-áímbá Ísuna anón-kwaasi íma siráawe.  
\v 4 évakarawai kampa'á sésa Káráísitina kwaási úne sésa miwísé torupamái máyaawanasa mindáyavesa Ísuna anón-kwaasi mináímbá siráawe. Yútaa-kwaasiti ámáánko tátokaimpinkemba Ísu Káráísitin-aaigo iyátínkáin-aimba kotivúntamai isánáe sésa keséya koyorupamái mésa sésa Yútaa-kwaasiti ámáámba kwarésa túra'a kárámai araa'éna oro sésa mináínkó tátorainkwae sésa Ísu Káráísitin-aaigo íma iyátinkaniye sumbánivo Ísuna anón-kwaasi miwí táái íma isésa Táítási áúra'a kárámai araa'éna uwó-áímbá íma siráawe.  
\v 5 miwítí kampar-áímbá íma kwakáundaya póna áséi-kwasai árair-aimba keinárawapimba asiramái kwaíkwai'a íníye.  
\v 6 minánón-kwáásíyómbá kentávésa sésa áséi-kwasaimo simátímakaanda-aine su'mai simátimiyo siráawe. minánón-kwáásíyávésa évakarawai sésa túwíkwara-kwaasin-owe sewaná Áánútu túwítavai íma imáyáa kwéintavai kegwárá'á íma imáyáa é'a sé'a túwíkwara-kwaasiya'o. íya túwí'a kwáyáin-kwaasiya'o kwésune. minánón-kwáásíyómbá kentávésa moórá-ainkwara'a simátimiyo íma sembá  
\v 7 maarán-áímbá sésa Áánútu Pítaantavena súwanamo Yútaa-kwaasimo áséi-kwasai kwésimatimintemba Áánútu entávéna siráisa ó'onkaa-kwaasi áséi-kwasai kwésimatimene kentávésa siráawe.  
\v 8 Áánútu Pítaamba asirayámbá amúwana Yútaa-kwaasi áséi-kwasai kwésimatimintemba kegwárá'á asirayámbá símakaisa'a ó'onkaa-kwaasi kwésimatimune.  
\v 9 Yémésiye Pítaawe Yóniye Ísóigo Ísuna kwaásira'o kárákwiraawai kentávésa sésa Áánútumo ámakaini'a uwo sésa Páánápáasinte kenté tiyáámba símakaawe. maarán-áíntávéta mimbórá-ímáyáá éta keiráí ó'onkaa-kwaasi áséi-kwasai kosimátimeyauye. miwí Yútaa-kwaasi kwésimatimewe.  
\v 10 Ísuna anón-kwaasiyomba mimbórá-áímbá simásimesa sésa óísaniyaain-kwaasi túwa'naa oró-áímbá kosimátimiyo suwa'á mindáyave'a kegwárá'á á'a imáyáa kwée'a karuwaa'á uráumne.   
\s1 Póro Pítaantavai séna sáwí'a óne siráin-kwasai.  
\p
\v 11 karuwaa'á kwée'a Ántíoku-naopa'a komáyaawanana naaémba Pítaa túwa'a amáparawai túranka'a Pítaantave'a sé'a sáwí'a uráane siráumne.  
\v 12 ááéma Pítaama ó'onkaa-kwaasi Ísun-aaiyavesa áraire kwésun-kwaasiye toómbá kwénowasa évaka-Yutaa-kwaasi Yémésinopakemba tésa sésa ó'onkaa-kwaasi túra'a kárámai araa'éna oro. Yútaa-kwaasi ó'onkaa-kwaasiye toómbá íma naaró suntavéna Pítaa áá'a kówana ivátuwena ó'onkaa-kwaasiye íma toómbá néna  
\v 13 póna kaer-áínkwárá-kwáásíráání'a úwasa ó'on-Yutaa-kwaasi Ísun-aaiyavesa áraire kwésun-kwaasi Pítaamo úmba awánésa miwígwárá'á mirá ésa Páánápáasina imáyáa tavisuwaná kwegwárá'á mirá uráiye.  
\v 14 mirámó kwéomba árair-asei-ainkona aampa'á íma arupí umái kombá kemá Póro tuwáné'a amáparawai túranka'a Pítaantave'a sé'a emá Yútaa-kwaasi éma ó'onkaa-kwaasimo ontembá éma mindáyavai ó'onkaa-kwaasiyavai íma se Yútaa-kwaasimo ontembá oro íma siyó Pítaantave'a siráumne.   
\s1 Ísun-aaiyavai áraire sewáí Áánútu séna arupí umái máyáawai-owe sin-kwásáí.  
\p
\v 15 simásuwe'a Pítaantave'a maarán-áímbá siráumne. kentáásinovowiya Yútaa-kwaasi pósa kentáá masínkaraawata Yútaa-kwaasiya éta íma ó'onkaa-kwaasi éta miwímó sáwí'o ontentá íya kwéundayaanivo  
\v 16 Yútaa-kwaasiti ámáántaamo kwégwaraundawaintavenaya Áánútu íma arupí umái máyáawain-owe séna Ísu Káráísitin-aaiyaveta áraire kwésundawaintavenaya séna arupí umái máyáawain-owe kwésisata ísaraumne. Áánútu kentááyávéna séna arupí umái máyáawain-owe síníntaveta Ísu Káráísitin-aaiyaveta áraireya kwésune. kentáásí ámáámbo kwáráananayaamo éna Áánútu suwánénaya arupí umái máyáawain-owe íma sínívo Ísu Káráísitin-aaiyaveta áraireya kwésendayavenaya arupí umái máyáawain-owe Áánútu síníye.  
\v 17 Káráísitiyeyaamo tarúmaiya máyaundaya Áánútu kentááyávéna séna arupí umái máyáawain-owe sisatá máyaunda ó'onkaa-kwaasimo sáwí'o ontentá sáwí'a kwéundaya Káráísiti misáwí-ímáyáá símakaisata sáwí'a kwéune íma sénáisaiye.  
\v 18 Yútaa-kwaasiti ámáámba tukáunda pó'a moórá-imayaamo é'o é'a sé'a Yútaa-kwaasiti ámáámba kwaránáe. mirámó onanamó éna minámáánkó arupí umásinkainkwae sékai sáwí'a úsino.  
\v 19 púwón-kwaasimo Yútaa-kwaasiti ámáámba kwáráananamo éna minámáánkó arupí umásinkainkwae-imayaamo ímo kwéontemba miráumai mé'a Áánútuntave'a imáyáa kwée'a kwená mayáí kwémae'a máyaumne.  
\v 20 Ísu Káráísitimba taaira'á tuvúwúwana puwún-kanaavimba sáwí'o uráundawaina ááimba ánásaraimba póna ívé'a Káráísiti kesé máyáísa'a ívé'o máyaunda ááéraani'a íma umái máyaumne. marapá'á máyaunda íma úwoi mé'a Áánútu ááninko kentávéna imáyáa éna pukáiwain-aaiyave'a áraire súndayave'a aúnái'a umái máyaumne.  
\v 21 Áánútumo símakain-amaambo kwáráawaiyavena Áánútu séna arupí umái máyáawai owémó sinkákáí Ísu Káráísiti pukáimba úwoiyavena pukáisino. mindáyave'a sé'a Áánútumo úwoi kwétuwa'naa-imba íma úwoisan-tantaa'an-iye kwésune.   
\c 3  
\s1 ámáán-aimba kwarésa Ísun-aaiyavai áraire sésa kwéon-kwasai.  
\p
\v 1 Kárésiyaa-maravaken-kwaasi sáwí-imayaa kwéowai ísáaro. Ísu Káráísitimba tuvúwúwana pukáin-aimba avora'á simátímakaunda ísómba túrandeiraani'a umái awáné'a kawe'á umái ísaraambanivo évakarawai tésa kentí imáyáa tavisewa'á uwo'aór-ímáyáá kwéowe.  
\v 2 moórá-aimba tísaa ónaumne. ámáámbo kwakáantavaiya'i. áséi-kwasaiyave'a áraire siráantavaiya'iyo. Áánútun-amanko kentirumpimbá máyáiya imáyáa oro. áséi-kwasaiyave'a áraire siráantavena Áánútun-amanko tirumpimbá máyáiye kwésundanivo  
\v 3 íma kawer-ímáyáá kwéowe. Áánútun-amanko kentirumpimbá máyáísa'a pó'a aúnái'a iígómbá ááimba ásáre'a ívé'a imáyáa kwéomba Yútaa-kwaasiti ámáánko arupí umásinkaniye-imayaa kwée'a íma kawer-ímáyaá kwéowe.  
\v 4 kawer-ámbó kwakáamba kentópa'a tiráin-tantaa'a íma úwoisan-tantaa'an-iye.  
\v 5 Áánútu kwenamankómbá ai'marówana kentirumpimbá kumbáyáísana Áánútu keinárawapimba ó'on-o'om-bayaimo ímo awánaraam-bayai mairáiye. ámáámbo kwakáantavena íma mirá éna áséi-kwasai isé'a áraire siráantavena mirá uráiye.   
\p
\v 6 naaóvá'á Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna Ááváramu Áánútun-aaiyavena áraire siráintavena Áánútu séna arupí umái máyaane siráimba  
\v 7 miráumai Ááváramu siráintemba Áánútun-aaiyavesa áraire kwésewai Ááváramu áráá'maa'an-owe.  
\v 8 naaóvá'á Áánútu imáyáa éna séna naaémba ó'onkaa-kwaasi kesááiyavesa áraire sénááowaiyave'a sé'a arupí umái máyáawain-owe sénaumne. Áánútumo ímo mirámó uráinka'a moóráwai aúváívimba áséi-kwasai agaimaréna séna Áánútu Ááváramuntavena séna ená imáyáa é'a amápa'-maravaken-kwaasi kawe'á umátinkanaumne siráiye agaimaréna siráiye.  
\v 9 mindáyavena naaóvá'á Áánútu Ááváramumba kawe'á umánkaraintemba kwenááiyavesamo árairemo kwésewai kawe'á kwéumatinkaiye.   
\p
\v 10 naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna  
\q1 agaimakáin-amaampinkemba amápar-amaamba ímo kwa'maé iyónááowai Áánútumpakemba miwítí  
\q1 sáwí-meyamba mayánááowe  
\m agaimaréna siráiye. mindáyavena ámáámba kawe'á umái kwáráanana Áánútu aamoí íníye kwésewai miwítí sáwí-meyamba kwáyáiye.  
\v 11 naaóvá'á aúváívimba agaimaréna séna  
\q1 Áánútu arupí umái máyáawai owémó siráiwai kwenááiyavesa árairemo siráantavesa pósa  
\q1 aúnái'a umái máyáawe  
\m agaimaréna siráiye. mindáyavena Áánútuma ámáámbo kwaránáemo sewáíyávéna íma arupí umái máyáawain-owe séna kwenááiyavesa árairemo sewáíyávéna arupí umái máyáawain-owe kwésiye.  
\v 12 moóráva'a agaimaréna séna  
\q1 ámáámba amápar-amaambo kwaránááowai  
\q1 miwímá ménaaowe  
\m agaimaréna siráiye. mindáyavesa ámáámbo kwarésamo Áánútun-aaiyavesa áraire sésamo kwéomba íma mimbórá-yántáá'án-ivo kae-tántáá'án-iye.   
\m
\v 13 moóráva'a agaimaréna séna  
\q1 taaira'ó tínkamowasamo púwón-kwaasi Áánútumpakemba sáwí-meyamba maésa kwévuwowe  
\m agaimaréna siráiye. mináíntávéna amápar-amaambo ímo kanaán-umai kwakáundayavenaya Áánútumpakemba kentáásópa'a sáwí-meyamba tivó séna Ísu Káráísiti iyásinkenaya misáwí-méyámbá maéna pukáiye.  
\v 14 Áánútu Ááváramuntavena séna amápa'-maravaken-kwaasi kawe'á umátinkanaumnemo siráintemba ó'onkaa-kwaasi kawe'á umátinkanintavena Ísu Káráísiti kentáásí sáwí-meyamba maéna pukáiye. kwenááiyaveta árairemo kwésundawaiya Áánútumo siráintemba kwenamankó kentáásirumpimba ménintavena Ísu Káráísiti iyásinkowana Áánútu kentáásí sáwí-meyamba íma siménaya kwembá amúwana pukáiye.   
\s1 Áánútu simái tarúmakain-aine Mósesimbo simámakain-amaane minkáé-kwásáí.  
\p
\v 15 kesí kwaásiyono. kwaásimo kwéomba imáyáa oro. kae'nárai mimbórá-áímbá simái tarúmaresarai agaimakááyamba moóráwai mináímbá íma karéna ó'on-aimba áúgwimai síníye.  
\v 16 miráumai naaóvá'á Áánútu Ááváramuntavena simái asirámakain-aimba siráinka'a Ááváramuntavaiye aísaavutantamba éna naaémba paáriniwaintavaiye siráiye. aúváívimba agaimaréna séna aísaavutantambo ónááowaiyavena íma siráivo aísaavutantambo íníwaintavena siráiye. aísaavutantambo íníyemo siráiwai Ísu Káráísitiman-iye.  
\v 17 agaimaráúnda-ainkona ááimba maarán-iye. aiva'á Áánútu Ááváramuntavena simái tarúmarena séna asirámakaunda-aimba mirá ónaumne séna sáwívar-ima 430 ima maisuwéna Mósesimba ámáámba ámakaiye. ánivo mirámó uráinka'a Áánútu Ááváramuntavenamo simáímo tarúmakain-ainko íma ánásena kwaíkwai'a kwéiye.  
\v 18 Áánútumo Mósesimbo simámakain-amaambo kwaráúndayavenaya ímanivo Áánútu kawe'á umátinkanaumnemo ááémo asiramáímo siráintavena kawe'á kwéumasinkaiye. Áánútu Ááváramuntavena kawe'á umánkanaumne asiramái siráintavena kawe'á umánkarena póna kentáá kawe'á kwéumasinkaiye.   
\p
\v 19 maarán-áíntávéna Áánútu Mósesimba ámáámba ámakaiye. sáwí'o owáímá Áánútuna ámáámba isésa sésa sáwí'o kwéunda ívé'a isáúmne sénááontavena Áánútu Mósesimba ámáámba ámakaiye. minámáámbá kwáyainana Ááváramu aísaavutantamba íníwai kwentávénamo Áánútumo simáímo asiramánkaraiwai paáréna minámáámbá ánásasuwaniye. kwíyómpaken-kwayo'narawa'a Áánútuna ámáámba avumpin-kwáásí Mósesimba simámúwana simátímakaiye.  
\v 20 ánivo Áánútu Ááváramuntavenamo siráimba kweyáá siráiye. kae'náraimo kwéseyamba avumpin-kwáásí ména kwésimatimimbanivo Áánútu Ááváramuntavenamo siráimba kweyáá siráiye.   
\p
\v 21 Áánútuna ámáánko Áánútumo simáímo asirámakain-ainko íma kwéavararaiye. Áánútu Mósesimba simámakain-amaankomo asiramáímo kwénamo kwaásimo aúnái'o umátínkáinkakai minámáámbá kwégwaraawaiyavena Áánútu séna arupí umái máyáawain-owe sisinó.  
\v 22 ánivo Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna sáwí-imayaao amápa-kwaasi tátokaiye siráiye. Áánútu séna Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire kwésiyawaima kawe'á umátinkanaumne simáímo asirámakain-aimba siráintemba Ísu Káráísitin-aaiyaveta árai'a kentáásí sáwí-imayaao tátokaimpinkemba iyásinkaiye kwésundawainta kawe'á kwéumasinkaiye.   
\p
\v 23 Ísu Káráísiti ímo kunkówata ímo kwenááiyaveta áraire kwésewandarata Áánútu Mósesimbo simámakain-amaanko kentáá tátokowana Káráísiti kunkáinka'a kwenááiyaveta áraire kwésunda-amba Áánútu kwégwisinkena ámáánko kentáá tátokain-amba ánásasinkaraintaawe.  
\v 24 Áánútu séna Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire síyawaiyavena arupí umái máyáawain-owe sénaumne súmba póna Ísu Káráísiti ímo kunkónka'a Áánútu Mósesimbo simámakain-amaanko kentáá tátokaiye.  
\v 25 ívé'a Ísu Káráísiti á'a kunkáimba kwenááiyaveta áraire kwésunanaya póna Áánútu Mósesimbo simámakain-amaanko kentáá ó'omba íma kwétatoraiye.   
\p
\v 26 Ísu Káráísitin-aaiyave'a áraire kwése'a kwesé tarúmai máyáantave'a Áánútuna iyámpóín-owe.  
\v 27 keinárawa'a nombá péráamba Ísu Káráísitiye tarúmai máyáawai kwenkáání'a kwéowe.  
\v 28 Ísu Káráísitiye tarúmai máyáantave'a mimbóráí'a umái máyáamba póna maarán-áímbá íma anón-aimban-iye. évakarawai Yútaa-kwaasi owa'á évakarawai ó'onkaa-kwaasi owa'á évakarawai meéyámbakaawasa miwítí mayáí úwoi kwémayaawai owa'á évakarawai úwoimo máyáawai owa'á kwaaimá owa'á aaraimá owa'á kwéovo amáparawai mimbóráí'a umái máyáawe.  
\v 29 Ísu Káráísitina kwaásimo é'o é'a Ááváramumo uráintemba Áánútun-aaiyave'a áraire kwésemba pó'a Ááváramu aísaavutantamba uráawai ombá póna Áánútu Ááváramuwe aísaaavutantamba ónááowaiye kawe'á umátinkanin-aimba simáímo asirámakaintemba kawe'á umátinkaniye.   
\c 4  
\p
\v 1 simátíménda-aimba ísáaro. moóráwai puwéna kesááninko kesí náaindaamba mayáníye siráinana kwemá aanávó póna iyámpói máyaindayavena úwoi-kwaasiraamba umái máyainasa  
\v 2 avowámó simátímakainda-kwaasi kwená náaindaankare miníyámpóíráré kárákwirewana avowámó siráintemba anón-éna mindááíndáámbá mayáníye.  
\v 3 ááéma kesáá miráumai iyámpóíraamba umái méta kwaántá-kwaasiti aambá kwégwaraawananaya minkwáántá-kwáásí tááigo kentáá tátokowana  
\v 4 Áánútumo siráin-kanaa túwana ááninkomba ai'marówana marapá'á kumúwana moórá-ininko maránkarowana Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba kwégwarena ména  
\v 5 minámáánkó kentáá tátokaimpinkemba iyásinkanintavenaya Áánútuna iyámpóí-ita umásinkanintavenaya mirá uráiye.   
\p
\v 6 Áánútu keinárawa'a kwená iyámpóí-i'a ontávéna ááninkon-amaankomba ai'marówana kentirumpimbá kumbáyáimba pó'a Áánútuntave'a kesivowé kwésemba  
\v 7 mindáyave'a kwaántá-kwaasi tááigo íma tátokaiwai é'a Áánútu áánimbaari'a ombá póna áánimbaatavenamo to'mayaa uráin-tantaa'a timíníye.   
\s1 Póro Kárésiyaa-kwaasiyavai anón-imayaa uráin-kwasai.  
\p
\v 8 ááéma íma Áánútunopa'a té'a ísaraamba kampa-tántááré kwaántá-kwaasiti imáyáawe mósá makáawana minímáyááó keinárawa'a tátokaimbanivo  
\v 9 ívé'a Áánútumpa'a tiráawana keinárawa'a kwemá kwétuwanaisa'a nóra éra úwoisan-tantaare aamoimó tain-tántááré mivá'á tirumbá kwanté'a minkwáántá-kwáásítí imáyáa mósá maré'a miwítí mayáímó kwémayaantave'a owé kwéseo.  
\v 10 ánivo évaka-tawaiye évaka-kwiyone évaka-tawaimo toómbó kwénaantavaiye évakar-iye mintántáákóntávé'a kampa'á sé'a anón-kanaawe kwése'a anón-imayaa kwéomba  
\v 11 keinárawapimba mase'masáá'a kwéowana'a sáwíva-tantaakwara Áánútun-aaigwara'a kwétatoraawana póna kesí mayáígó íma áúgwara'-mayaima iyé-ímáyáá kwéunana sirunkó umbaí kwétaiye.   
\p
\v 12 kesí kwaásiyono. asiramái simátíménda-aimba ísáaro. kembó tátokain-amba tuwé'a keinárawakaamba umái máyaumpo keinárawa'a kembó tátokain-amba tuwé'a kenkáání'a oro. keinárawapimba komáyaawanda íma sáwí'a umásínkówana  
\v 13 sí'a úmbanivo íma kówanda mé'a áséi-kwasai simátimewana'a ísaraawe.  
\v 14 sáwí-si'o úmba kesúma sáwí'a úwa'a mirá-sí'ó úwain-aaroi íma inkaisé'a siyuwé'a kawe'á umái kárákwiraawe. kwíyómpaken-kwayo'narawara'i. Ísu Káráísitiya'iyo. komáyowa'o kárákwiraantemba kenká'á miráumai kárákwire'a  
\v 15 súwa'naa ékai túramba pí'mai símakaasino. kawe'á umái kárákwire'a aamoí umásínkaraambanivo ívé'a mirán-áámóí-yántáá'á íma kwáyáimba nóintavaiya'iyo.  
\v 16 árair-aimbo simátímakaundayave'a kentávé'a kesí namuro-kwáásí iyé-ímáyáá kwéowe.   
\p
\v 17 Ísu Káráísitina áséi-kwasaigomba kwaé'náe'a kwéowai sáwí-imayaavinkemba kentirumbá kwéairaresa sésa kwenáái ísáavainivo kesááiya isáígwáe sésa kentirumbá kwéairaraawe.  
\v 18 kawer-ámpá'á métinkanae sésamo kentirumbó airaránááombo éna mindá kawe'án-iye. kemó keinárawapimbo maéwándawe moórá-naopa'o tamáyaundawemo kawer-ámpá'á métinkanaemo síyanamo éna kawe'án-ivo miwí áséi-kwasaigomba kwae'naér-esa kentirumbá kwéairaraawe.  
\v 19 kesí iyámpóíyono. aaraimó iyámpóímo tínkáawanamo umbai-yántáárí'o intembá keinárawatave'o imáyáamo únda sirunkó umbaí kwétaivo Káráísitinkaani'o ónááomba minúmbáí-yántáá'á ánásaniye.  
\v 20 anón-imayaa é'a keinárawapimba komé'o aaimó simátimenaunda kawe'á umái isánááon-imayaa kwéunana sirunkó aamoí kwéiye.   
\s1 Ékaante Séraanteyavai kwántámai-aimba siráin-kwasai.  
\p
\v 21 keinárawapinkemba évakarawai sé'a Mósesi siráin-amaamba kwaráúndaya Áánútu aamoí umásinkaniyemo kwésewai minámáánkóná ááimba íma kawe'á umái kwéisaavo simátíménda ísáaro.  
\v 22 naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna Ááváramu kaer-íyámpóí tinkómba moórá-iyampoi kwayór-ínínkó ánkarowana moórá-iyampoi aivar-ínínkó ankówana  
\v 23 kwayór-ínínkóná iyámpói miwítí imáyáavinkemba ánkaraivo aivar-ínínkóntávéna Áánútu séna iyámpói ankáníyone simái asirámakonka'a ánkaraiye.  
\v 24-25 mináínkómbó kwántámai-aimbo sendá ísáaro. mindá kaer-áímbá simái tarúmakaiye. moórá-aimba Árépiyaa-marava'a Sáínai-omapa'a Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba póna moórá-ininko áwí'a Éka kwayór-ínímbá póna kwenáráá'maa'a kwayó-kwáásí pósa ámáánko tátokaipa'a máyáawe. mináínkóná ááimba maarágwárá'á éna Yérúsaremu-naopa'a marapá'á kwáyáin-daopa'a isasá mindáópaken-kwaasi ámáánko tátokaipa'a máyáawe.  
\v 26 ánivo moórá-aimba simái tarúmakain-aimba maarán-áímbán-iye. aúná-nao'a Yérúsaremuvakaan-dao'a kwíyómpa'a kwáyáipa'a ámáánko kwaási íma tátokain-daopa'an-iye. ánivo mináínkóná ááimba maarágwárá'á éna Áánútun-aaiyaveta áraire súndawaiya kentáá sinówaraamba uráiye.  
\v 27 mináíntávéna Áísáya Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna  
\q1 ageínínkó iyámpóímo ímo ánkarainda-ininko arunkó kawe'á íno. aúkain-ininko áráá'maa'a sáwíva'a maíyasa kwaaigwárár-ínínkó áráá'maa'a sáwíyamba ménaaomba póna ímo áí'o kwéinanamo iyámpóímo ánkarainda-ininko arunkó kawe'á ísana aamoí kwéiye  
\m agaimaréna siráiye.   
\p
\v 28 kesí kwaásiyono. Áánútu Áísákaamba ankáníyone simái asirámakainka'a ánkaraintemba keinárawatavena Áánútu simái asirámakainka'a pó'a kwená iyámpóín-owe.  
\v 29 naaóvá'á anóvowiti imáyáavinkemba ánkaron-iyampoigo éna Áánútun-amaankona imáyáavinkemba ánkaron-iyampoigomba sáwí'a umánkaraimba pósa mirán-kwáásí mésa mirá-sáwí'á kwéowe.  
\v 30 naaóvá'á aúváívimba agaimaréna séna  
\q1 kwayór-ínínkónté ááninkonte ti'maraaó. tivowámá puwínda aivar-ínínkó ááninko kwená náaindaamba mayánímbanivo kwayór-ínínkó ááninko íma mayáníye  
\m agaimaréna siráiye.  
\v 31 kesí kwaásiyono. kesáámá íma kwayór-ínínkó áráámaata úmpo aivar-ínínkó áráámaata úne.   
\c 5  
\s1 Ísu sáwí-imayaaomo tátokaimpinkemba iyátínkaraindava'a maé'a miráumai máéro siráin-kwasai.  
\p
\v 1 Ísu Káráísiti séna sáwí-imayaaomo tátokaimpinkemba iyátinkanaumne séna iyásínkaraimba pó'a keinárawa'a iyátínkaraindava'a mé'a moórágwara'a tátoranin-ampa'a íma kwáráaro.   
\p
\v 2 kemá Póro simátimumpo kawe'á umái ísáaro. arupí umái máyáawain-owe Áánútu síníntave'a túra'a kárámai araa'éna oro kwésemba mináíntávé'o owémó síyanamo éna Ísu Káráísiti keinárawatavaiye sénamo pukáin-anko íma túwa'naa íníye.  
\v 3 túra'a kárámai araa'éna orómó kwésewaiyave'a avora'á súmpo ísáaro. Yútaa-kwaasiti ámáámbo kwaré'o túra'o kárámaimo araa'énamo é'o é'a Yútaa-kwaasiti ámáámba amápa'a kwa'maé'a koró.  
\v 4 keinárawapinkemba évakarawai sé'a ámáámbo kwaráúnda Áánútu suwánéna arupí umái máyáawain-owe síníye-imayaa kwéowai Ísu Káráísitiyemo tarúmaimo máyáamba ivátuwe'a Áánútumo úwoi kwétuwa'naa-imba tínaaemba umámakaawe.  
\v 5 keinárawa'a mirá kwéovo kesáá maará éta Ísu Káráísitiye aráápamai máyaunanaya Áánútun-amanko súwa'naa imbá pónaya kentááyávéna séna arupí umái máyáawain-owe sínímba amu'maréta méta séta árai'a mirá síníyeya kwésune.  
\v 6 Ísu Káráísitiye tarúmaiya máyaundaya moóráwaimo áúra'o kárámaimo araa'éna ínana ímo áúra'o kárámaimo araa'éna ínanamo ínímba mindá íma anón-tantaa'an-ivo Ísu Káráísitiyemo aráápamaimo máyaundaya túwa'naa umai máyaundaya mindá anón-tantaa'an-iye.   
\p
\v 7 Ísu Káráísitina aampa'á aamoí ésa kwégwaraamba moóráwai minámbá áúntuwaisa'a ívé'a Ísu Káráísitina árair-aimba íma kwégwaraawe.  
\v 8 Áánútu kwená kwaási-i'a umátinkaindayavena tááyaraiwai minámbá íma áúntukaivo kwaási áúntukaawa'a íma kwégwaraawe.  
\v 9 kwaási maarán-áímbá sésa kisaamó moórámo kampindaisaná amápa'a kwégampindaiye kwésevo kentúra'a kárákwiyoro.  
\v 10 keináraware kesááwé Ísóigowe tarúmaiya máyaundayaveta asiramái simátime'a sé'a kemó imáyáamo úndantemba mirán-ímáyáá íyata mimbórá-ímáyáá ónaundayaawe kwésunda póna kampar-áímbá séna kentirumbá kwéairaraiwai kemá íma awánáúnda-kwaasi kwemá sáwí-meyamba mayáníye-aimba ísaraumne.   
\p
\v 11 kesí kwaásiyono. évakarawai kentávésamo kampa'á sésa arupí umái máyáawain-owe Áánútu síníntave'a túra'a kárámai araa'éna oró-áímbá kwésiyemo kampa'ó kwésemba mináímbó paaímó kwésundarakai íma sáwí'a umásínkáasino. kemá simátime'a sé'a Ísu Káráísitimba taaira'á tuvúwúwana kentááyáváíyé séna pukáiye-aimba kwésimatimunda-aintavesa áwáá'a kwésevo túra'a kárámai araa'éna oró-áímbó kwésundarakai íma áwáá'a síyésino.  
\v 12 kampar-áímbó simátimesamo kentirumbó kwéairaraawai miwí túma kárámai sáwí'a umásuwaaro-imayaa kwéune.   
\p
\v 13 kesí kwaásiyono. sáwí-imayaaomo tátokaimpinkembo iyátinkaindayavena Áánútu tááyamai mirá uráimba pó'a á'a iyátinkaisa'a máyáantave'a sáwí-yantaatave'o tirááíyave'o kwéomba íma kwaré'a kwempá-kwempa'a tirumbá timé'a túwa'naa umai máéro.  
\v 14 mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna  
\q1 kesáváí-ímáyáámó ontembá kentí  
\q1 kwaásiti imáyáagwara'a oro  
\m agaimaréna siráiye. Áánútumo siráin-amaankona ááimba mirán-áímbán-iye.  
\v 15 ánivo keinárawa'a keíyái aaisambá sé'a áwáá'a sé'a ónááombo é'a sáwí'a umái ánásanaaovo kárákwiyoro.   
\s1 Áánútumbo arááímo tainí'o ésa sáwí-imayaagomba tirááíyavai ésa on-kwásáí.  
\p
\v 16 simátíménda ísáaro. Áánútun-amanko kwésintemba miráumai maí'mai'a é'a Áánútumbo arááímo tainí'o é'o é'a sáwí-yantaatave'o tirááíyave'o kwéon-ambo íma kwaránááomba mindá kanaán-ivo mirán-oro.  
\v 17 sáwí-imayaayave'o tirááíyave'o kwéomba isaná Áánútun-amankombo arááímo tainí'o kwéomba isaná minkáér-ímáyááó tiyankéya kwéivo Áánútun-amankomo kentúra'o kárákwiraimbo é'a sáwí-yantaatave'o tirááíyave'o kwéon-amba íma kwaránááowe.  
\v 18 Áánútun-amankomo sintembó mirámó é'o é'a sé'a Áánútun-amankomba arááíma tainí'a kwéunana póna Yútaa-kwaasiti ámáánko kembá íma tátokaiye kwésewe.   
\p
\v 19 kwaási miwítí imáyáavinkemba avora'á maará kwéowe. áwáyo-tantaari'a ésa anómba sáwí'a ésa sáwí'o kwéon-tantaatavesa íma tigaeyávésa ésa  
\v 20 kígaumo umándai-yantaako áwí'a mósá marésa kwaántá-kwaasiyonti imáyáa mósá marésa uwaa'á kwévesa pukaa'á kwéagayesa tíyámba kwéumatinkesa aaisambá kwésesa tirumbá sáwí'a kwéumatinkesa áwáá'a kwétiyesa miwí tááigo usáyaaitainkwae sésa íma tágárotamai kawe'á umái mésa taaínkaar-umai mésa  
\v 21 túran-anda kwéesa uwo'aó'-nómbá kwénesa uwo'aó'á kwéesa uwo'aó'-nómbó nánááontavesa torupamái mésa mirán-tántáá'á kwaásiti imáyáavinkemba kwéowa'a simái ságamatime'a ókwara'a simái ságamatime'a sé'a mirámó kwéowai Áánútumo kárákwirain-ayampa'a íma ménaaovo kárákwiyoro kwésune.   
\p
\v 22 ánivo Áánútun-amanko tirumpimbá máyáiwai maará umátínkáisasa kwémaewe. tirumbá kwétimesa tirunkó kawe'á ésa paru umái mésa asiramái maésa íma tívón-káínasa mésa túwa'naa umai kawe'á umátinkesa miwítí mayáí kawe'á umái kwémaesa  
\v 23 miwí túma íma maé iyésa miwí túra'a kárákwimai kawe'á ésa mirámó kwéowaina ááimba íma aambá áúnkaiye.  
\v 24 Ísu Káráísitina kwaási sáwí-imayaayavesamo tirááíyavesamo kwéon-imayaao kentáá táto'mai tavisivó sésa sáwí-imayaayavesamo tirááíyavesamo kwéon-amba tínaaemba umámesa tukáawe.   
\p
\v 25 Áánútun-amanko aúnái'a umásínkaraisata aúnái'a umái máyaunda póta kwenamankómó kwésintenta umáíya kwáráano.  
\v 26 kentúma íma maé iyé'a kesááigo usáyaaitainkwae íma sé'a kawe-tántáá'ó índayave'a íma simái sáwí'a oró.   
\c 6  
\s1 umbai-yántáá'ó kwáyaindawai túwa'naa oro siráin-kwasai.  
\p
\v 1 kesí kwaásiyono. keinárawapinkembo évakarawaimo sáwí'o kwéombo ésa kwétuwanaamba pósa keinárawapinkemba Áánútun-amankomo sintembó mirámó kwéowai kwempa'á arupí umátinkanaaowe. kegwárá'á mirá-sáwí'á ónááovo kárákwiyoro.  
\v 2 umbai-yántáá'ó kwáyaindawai túwa'naa oro. mirámó é'o é'a Ísu Káráísiti siráini'a mirá ónááowe.  
\v 3 úwoi-kwaasigomo anón-kwaasi únemo sínímba minímáyááó kampa'á simáuwaniye.  
\v 4 kentí mayáí awáné'a kawe'-máyáímó kwáyaina'o é'a aamoí é'a ó'owiti mayáíyávé'a kesí mayáígó usáyaaitaraiye íma seró.  
\v 5 amáparawaitopa'a umbai-yántáá'á tínímbanivo íma ivátuwe'a asiramái mé'a moórá-morawai túwa'naa oro.   
\p
\v 6 Áánútuna áséi-kwasai ísámae kwéiyowai miwítí kawe-tántáá'á amápa'a taaímbai évaka-tantaa'a Áánútun-aai kwésimatimewaitopa'a tíma'mae'a íyóro.   
\p
\v 7 íma kanaán-umai Áánútumba kampa'á simáuwanaaovo árair-aimban-ivo íma moórá-imayaa oro. kawer-ánáyúmbó úmáráawaimo ombá kawe-tómbá kwéakaraavo sáwí-anayumbo úmáráawaimo ombá sáwí-tomba kwéakaraawe.  
\v 8 mirámó kwéomba sáwí-yantaatavesa tirááíyavaiye su'mai úmae kwéiyowai mirámó kwéowaina anondáma puwésa Áánútuna egwaa'á íma ménaaomba pósa némpa'a ménaaovo Áánútun-amankombo arááímo tainí'a úmae kwéiyowai mirámó kwéowaina anondáma aúnái'a umái maí'mai'a ónááaowe.  
\v 9 mindáyaveta kesáá kawe'á úmaeta kwéiyundaya íma sívón-káínata ivátúwáano. kawe'ó úmaetaamo kwéiyundayaamo ímo sívón-káínataamo tuwétaamo éta naaén-kanaamo tínímba kawe'-méyántá maéta ménaumne.  
\v 10 mindáyaveta túwa'naa onda-ámbó kwáyáimbo éta amáparawai kawe'á umáíya túwa'naa ono. Áánútun-aaiyavesamo árairemo kwésewaiseya mimbórá-ákúní'a umái méta túwa'naayaamo ónaundaya mindá anón-tantaa'an-iye.   
\p
\v 11 ayááírá'á kemá Póro anón-auvaivimba agaimaráúmpo awáné'a kwenayáánavi'an-iye seró.  
\v 12 évakarawai sésa suwánésa anón-kwaasiman-owe sígwáe kwésewai keinárawatavesa sésa túra'a kárámai araa'éna oro kwésewana miwí tááigo keinárawa'a kwétavisiye. Ísu Káráísiti keinárawatavaiye séna taaira'á pukáiye-aine su'maimo senkákáí évakarawai ísámai sáwí'a umátínkáasino. ímo sáwí'o umátinkanaaontavesa sésa túra'a kárámai araa'éna oró-áínkwárá'á kwésewe.  
\v 13 túra'a kárámai araa'éna orómó kwésewai Mósesimo siráin-amaamba íma amápa'a kwégwaraawe. kentúra'o araa'énamo mósá úmaranaaontavesa túma kárámai araa'éna ígwáe kwésewe.  
\v 14 miwí mirá kwésevo kemá Póro mimbórá-áímbá mósá maré'a Ísóigo Ísu Káráísiti kentááyáváíyé séna taaira'á pukáiye-aimba mósá kwémaraumne. Ísu Káráísiti kentááyáváíyé séna pukáintave'a púwón-kwaasimo marapá-tántáátávésamo ímo imáyáamo ontembá marapá-tántáátávé'a íma imáyáa é'a úwoisamban-iye kwésunda póna mintántáákó kembá íma kwétavisiye.  
\v 15 moóráwaimo áúra'o kárámaimo araa'éna ínanamo moóráwaimo ímo áúra'o kárámaimo araa'éna ínanamo ínímba mindá íma anón-tantaa'an-ivo Áánútu aúná-kwaasiraani'o umásínkaraimba mindá anón-tantaa'an-iye.  
\v 16 simátimunda-aimbo kwa'maé iyíyanamo éna Áánútu paru umái arumbá umátinkena kwená kwaási amápa'a mirá umátinkaniye.   
\p
\v 17 Ísun-aai simátimewandarakemba sínkamuwana avimá sine'á kwáyáintave'a Ísu Káráísitina mayáí-kwáásí óne kwésevo moórá-umbai-yantaa'a íma síméro.   
\p
\v 18 kesí kwaásiyono. Ísóigo Ísu Káráísiti keinárawate ména úwoi kwétuwa'naa-isa'a árair-aimban-iye sé'a námúnaa kwésune.  
\p \it kemá Póro súnda-aimba ánásaiye. \it*   
\b