\id EPH - Kosena NT [kze] -Papua New Guinea 1980 (DBL 2014) 
\h Évésasi 
\toc1 Évésasi 
\toc2 Évésasi 
\toc3 Év 
\mt1 Évésasi  
\ip Ísu kwíyómpa'a irówana Póro moórá-kwaai aíyayaan-umai sísamaivakemba kaer-íyá'iyo. miráumai-ima maisuwéna maanáímbá agaimái Évésasi-naoraa-kwaasi Ísuna aampa'ó kwégun-kwaasitopa'a agaimái tuwówana Titikása maimaéna mátímakaiye. maanáímbá isésa ó'on-o'on-daoraa tíméro séna agairáiye. Ísun-aai simátíma'mae iyúnkakemba Árómáa-naopa'a ándáva'a ánkarowana ména maanáímbá agaimarówana mátímakaiye.  
\c 1  
\p
\v 1 kemá Póro maanáúváí agaimaráúmpo ísáaro. Áánútu kwená imáyáavinkemba kentávéna séna aantá-kwaasi-i'a éma Ísu Káráísitin-aai kosimátíma'mae naauwó séna si'mákaivo ísáaro. Évésasi-naopakewai Ísóigona kwaási Ísu Káráísitiye tarúmai máyáawai íma ivátuwe'a asiramái máyáawai ísáaro.  
\v 2 Áánútu kentáásivowe Ísóigo Ísu Káráísitiye úwoi túwa'naa esarai paru kwéumatinkaayantave'a námúnaa kwésune.   
\s1 Káráísitinte tarúsinkenaya ításinkarain-kwasai.  
\p
\v 3 Áánútuma Ísu Káráísiti avowámá éna Ísu Káráísitinteya tarúsinkenaya kwíyómpa'a kwenópakemba asirayámbá siménaya kawe'á kwéumasinkaisata póta kwentávéta súwi kwésune.  
\v 4 naaóvá'á Áánútu maramá íma tarórurainka'a Ísu Káráísitiyeya tarúmaiya ménaundayavenaya kwenaúranka'a kwendéí-í'a onanayá kentáávímbá íma sáwí-aimba kwénintavena ítámakaiye  
\v 5 Áánútu kentááyávéna imáyáa éna naaóvá'á séna Ísu Káráísitina mayáíyávé'o é'a kesáánimbaa kesiyáámúmbaari'a ónááowe séna kwená imáyáavinkemba aamoí éna mirán-áímbá siráimba póna mirá uráiye.  
\v 6 ááninkomba arumbá ámakaiwainte tarúsinkenaya anón-kawe'a umásinkenaya úwoi súwa'naa umásinkaraimba póta kwená ááimba ó'oran-aaimba mósá kwémaraumne.   
\p
\v 7-8 pukáintavena sáwí-imayaaya maisiyuwénaya misáwí-ímáyááó tátokainta iyásinkenaya kentááyávéna ó'oran-imayaa kwéimba úwoi ávááraumai súwa'naa enaya póna kentáásí sáwí-imayaa maisíyukaiye.  
\v 9 naaóvá'á kwená kawer-ímáyáávínkémbá aúpá'á to'mayaa úmakaimba ívé'a kwévaarisata kwéawanaumne. Káráísiti kesí imáyáa íníye siráintemba póna  
\v 10 Áánútumo siráin-kanaamo tínímba amápa-tantaa'o taróruraimba kwíyómpakene marapákéne komaéyamae úmarainana Káráísiti anóndako mindára'a kárákwiyiniye.   
\p
\v 11 Áánútu kwená imáyáavinkemba to'mayaa úmakaimpinkemba mirá kwéiye. imáyáa éna to'mayaa úmakaimba póna Yútaa-kwaasi kwená kwaási-i'a úndayavenaya Káráísitinte tarúsinkenaya ításinkaraintaawe.  
\v 12 aiva'á Káráísitimba amu'maréta máyaundawai kwená ááimba ó'oran-aaimba isatá mósá kwémaraumne.   
\p
\v 13 miráumai ó'onkaa-kwaasi árair-aimba kawer-ámpá'á métinkaniye mináséí-áímbá isé'a Ísu Káráísitin-aaiyave'a áraire sé'a kwesé tarúmai máyáamba Áánútu kesimambá timénaumne simái asirámakaintemba mirá uráimba pó'a kwená kwaási-i'a umái mé'a ísaraawe.  
\v 14 Áánútun-amanko keséya máyáintaveta séta árai'a Áánútu kwená kwaásiyavena simái asirámakainta kesópata tíníye. árai'a Áánútu kwená kwaásiya tátokaampinkemba iyásinkanintaawe kwéseta mindáyaveta kwená ááimba ó'oran-aaimba mósá kwémaraumne.   
\p
\v 15 agairáúnda árair-aimba pó'a keinárawa'a Ísóigo Ísuwe aráápamai mé'a Áánútuna kwaásiti imáyáa é'a máyáawe-aimba isé'a  
\v 16 Áánútumpa'a súwi símae iyé'a keinárawa'a túwa'naa umai námúnaa súnda  
\v 17 Áánútumpa'a maarán-áíntávé'a áísaa une. Ísóigo Ísu Káráísiti avowámá kentáásivowama ó'oran-aaimba kwáyáiwai kwemá kwenamambá timínana kentí imáyáa kawe'á umátinkena Áánútumba agaráátinkaina'a pó'a kawe'á umái awánanaaowe.  
\v 18 kentí imáyáa ságamatinkena tááyaraintave'a kwesémo ménaaombo amu'maré'o máyáantave'a mindáyave'a námúnaa kwésune. kwemá kwená kwaási kawe'ó umáímo ménaaomba to'mayaa úmarena simái asirámakaimba awánanaaontave'a námúnaa kwésune.  
\v 19-20 kwenááiyaveta áraire kwésundawaivinta kwená asirayánkó mayáímá kwémayaimba minásíráyámbá usáyaaitarain-asirayanko isa'á awánanaaontave'a námúnaa kwésune. Áánútu minásíráyándéí Káráísitimba pukáimpinkemba usásinankena kwenayáánúrapa'a asirayán-áyámpá'á kwíyómpa'a móankaraiye. minásíráyámbá kwenááiyaveta áraire kwésundawaimba símakain-asirayamba mimbórá-ásíráyámbán-iye.  
\v 21 Káráísiti amáparawaira'a kárákwirena kwíyómpa'o kárákwiraawairare asirayánkwáráwáíráré aivaráwáíráré ívé'o túwí'o kwáyáiwairare naaémbo túwí'o kwéniwairare kárákwiraiye.  
\v 22 Áánútu amáparawaira'a kárákwiyinintavena kwembá usásinankena kwená kwaásiyavena imáyáa éna simámena séna usáyaaitayan-Isoigoi'a uréma amáparawaira'a kárákwiyuwo siráiye.  
\v 23 a'nómpínkén-ímáyááómó amápa-kura'o kárákwiraintemba Áánútuna kwaásiya Káráísitina áúraamba únanaya kwemá si'nónkáámbá éna kárákwiraiye. a'nónkó kweyáára'a íma máyáísana áúwawaako íma mirá éna mimbórá-kúwawaa'o kwáyáintemba Káráísiti amápa-kuwawaa'a aaómísamai-i'a umásinkena kwegwárá'á aaómísamai-i'a umái máyáiye.   
\c 2  
\s1 Áánútuna némpa'a máyaundavakenta aúnái'o umáímo máyaunda-ita umásínkáin-kwasai.  
\p
\v 1 ááéma sáwí-imayaa kwée'a sáwí'a uráan-kanaavimba máyáawaina ááimba Áánútuna némpa'a mé'a pó'a  
\v 2 marapákén-kwáásítí sáwí-amba kwaré'a Sáátáánigo kwaántá-kwaasiti anóndakomba kwaré'a kwemá Áánútun-aai íma ísámai kawe'á kwéowaira'a kárákwiraiwaimba kwakáawe.  
\v 3 mirámó kwéontemba ááéma miráyá uráunda sáwí-yantaataveta sirááíyaveta éta sáwí-imayaa kwarááwánanaya Áánútu sáwí-meyamba amáparawai tímínten-umai kanaán-umai simíníntavenaya ivátuwenaya  
\v 4 arumbá ávááraumai umásinkenaya kentáásí imáyáa anómba éna póna  
\v 5 úwoi súwa'naa enaya kawer-ámpátá mésínkaraiye. sáwítaamo étaamo máyaawandawaina ááinka'a Áánútuna némpa'a máyaawandarata Ísu Káráísitimbo pukáimpinkembo usásinankaraintemba aúnái'o umáímo máyaunda-ita umásinkenaya  
\v 6 Káráísitimba pukáimpinkemba usásinankena kwíyómpa'a móankarena Ísu Káráísitinte tarúsinkenaya aúnái'a umásínkaraisata Káráísitimo kwíyómpa'o ménamo kárákwiraintemba kwíyómpata imáyáa éta máyaumne.  
\v 7 Áánútu Ísu Káráísitimba ai'marówana kumbéna kentááyáváíyé séna puwéna kentáásí sáwí-imayaa maisiyuwéna miráumai anón-kawe'a umásinkenaya úwoi anómba súwa'naa uráisasa pósa kwená kawe'-máyáí awánamae iyónááontavena mirá uráiye.  
\v 8 Áánútu úwoi túwa'naa úwa'a kwenááiyave'a áraire suwaná sáwí-imayaao tátokaimpinkemba iyátinkena kawer-ámpá'á métínkaraiye. íma kentí imáyáavinkemba kwenááiyave'a áraire siráavo Áánútuma imáyáa timúwa'a áraire siráawe.  
\v 9 túma maé iyésa sésa kawe'á kwéunda póta kawer-ámpátá kwégune sevó séna íma kawe'-máyáígóná meéyámbán-ivo Áánútu úwoi túwa'naa enayavena sáwí-imayaao tátokaimpinkemba iyátinkena kawer-ámpá'á métínkaraiye.  
\v 10 Áánútu kentáámó taróruraiwai séna kawe'-máyáí maimaé kwéiyesa ménaaowe siráimba póna kawe'-máyáí mayánaundayavenaya tarórurena Ísu Káráísitinteya tarúsinkaraiye.   
\s1 mimbórá-kwáásí-íta umásínkarain-kwasai.  
\p
\v 11 mindáyave'a imáyáa oro. kentinóvowi íma Yútaa-kwaasi ovó keinárawakwara'a íma Yútaa-kwaasi owatá Yútaa-kwaasiya Áánútuna kwaásiya úndayaveta súra'a kárámai araa'énaya kwéeta keinárawataveta úwoi-kwaasi owé-imáyáá éta séta íma túra'a kárámai araa'éna owáí owéyá kwésumpo mindáyave'a imáyáa oro.  
\v 12 minkánáávímbá keinárawa'a Káráísitina némpa'a mé'a ó'owima é'a íma Áánútumo ítámakain-kwaasi é'a Áánútu simái asirámarena tarúmakain-kwaasi íma é'a marapá'á máyówana Áánútu kesé íma máyowa'a kwesémo maéyave'a íma amu'maré'a máyówana  
\v 13 ááéma Áánútuna némpa'a máyówai Ísu Káráísiti keinárawatavaiye séna puwéna póna tí'maena kwená egwaa'á tínkaraisa'a pó'a kwesé tarúmai méraawe.   
\p
\v 14 Ísu Káráísiti puwúntavena Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye kentáásí avumpimbó kwénamo taaínkaar-umaimo namuro-kwáásí-í'o umásinkemayonta maisiyuwéna mimbórá-kwáásí-í'a umásinkenaya  
\v 15 Yútaa-kwaasiya kentáásí ámáámba tuwéna Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye aúnái'a umái mimbórá-kwáásí-í'a umásinkenaya kwempá'á tarúsinkenaya póna paru umásinkanintavena mirá uráiye.  
\v 16 Ísu Káráísiti taaira'á pukáintavena síyámbo kwéunda-yantaa'a ánásamasinkenaya Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye mimbórá-kwáásí-í'a umásinkenaya sí'maenaya Áánútunopa'a mósinkenaya  
\v 17 mirá éna téna áséi-kwasai paru kwéumasinkain-ainta simátimena keinárawa'a ó'onkaa-kwaasi Áánútuna némpa'o máyáawai tasimátimena kesáá Yútaa-kwaasi Áánútuna egwaa'á máyaundawaiya tasimásimenaya  
\v 18 Ísu Káráísiti mirá uráintavena Áánútun-amanko súwa'naa isanayá Káráísiti kentáá Yútaa-kwaasiye ó'onkaa-kwaasiye sí'maenaya kentáásivonopa'a kwégwisata kwená egwaa'á máyaumne.   
\p
\v 19 mindáyave'a ááéma kwááyu-kwaasi é'a ívé'a íma mirá é'a Áánútuna kwaásiye keinárawakwara'a Áánútuna kwaási-i'a umái máyáamba kesááwé keináraware Áánútuna akún-kwáásí-íta umáíya máyaumne.  
\v 20 Áánútumo naankáámbó kwéumaraimba Ísu Káráísiti ávonkaamba isasá Áánútuna aantá-kwaasiye Áánútun-aai simátíméwaiye naamayáánkaamba owa'á keinárawa'a naankáámbá kwéowe.  
\v 21 ávonkomo amápa'-nanamimo asááuraintemba kesáá Ísu Káráísitiye tarúmaiya máyaunda Áánútu kwená aoka'-námbá kwaási súneiya naankáámbá kwéumaraiye.  
\v 22 keináraware kesááwé kweséya tarúmai máyaundaya Áánútun-amanko kwaási súneiya naankáámbá kwéumarena mimpímbá kwémaiye.   
\c 3  
\s1 Póro ó'onkaa-kwaasivimba mayáí mairáin-kwasai.  
\p
\v 1 mindáyave'a kemá Póro ó'onkaa-kwaasi Ísu Káráísitin-aai simátimewandarakemba áwáá'a sésa ándáva'a mósínkarowa'a Ísu Káráísitina mayáí-kwáásí é'a keinárawatave'a námúnaa kwésune.  
\v 2 Áánútumo úwoi túwa'naa íníntavena mimbáyáí símakowana mimbáyáígó kawe'á kwéumatinkaimba á'a ísaraawe.  
\v 3 Áánútumo to'mayaa úmakena aúpá'ó makáimba agaráásinkowa'a ááéma mináímpínkémbá ákí-aimba aúváívimba agaimakáumne.  
\v 4 ááéma Ísu Káráísitin-aai aúpá'á makáimba simásimuwa'a ísaraumne. maanáúváímó agayáúnda ísámai kawe'á oro.  
\v 5 Áánútu naaóvá'ó máyówai mináímbá íma simátimena ívé'a Áánútun-amanko kwená aantá-kwaasiyaawe kwenáái simátíméwaiye simásímakaiye.  
\v 6 mináséí-kwásáí maarán-áímbán-iye. Yútaa-kwaasiyaamo áséi-kwasaimo ísaraundantentaan-umai ó'onkaa-kwaasi ísaraantavena Áánútu kawe'á umátínkáísasa ó'onkaa-kwaasiye Yútaa-kwaasiye mimbóráí'a umái máyaundayaawe. Áánútu séna Ísu Káráísitina mayáíyávé'a mirá ónaumne simái asirámakaimba póna íma Yútaa-kwaasiye su'mainivo ó'onkaa-kwaasiyavenagwara'a simái asirámakaiye.   
\p
\v 7 áséi-kwasai simátimenaundayavena Áánútu úwoi súwa'naa ena kwená asirayámbá siména kwená mayáí-kwáásí-í'a umásínkaraiye.  
\v 8 Áánútuna kwaási kembá usáyaaitaraawa'a kíto-kwaasi pó'a ó'onkaa-kwaasi áséi-kwasai Ísu Káráísitina mayáí ó'om-bayai usáyaaitaraim-bayai-aimba simátimenaundayavena usásisinkaraiye.  
\v 9 Áánútu simásimena séna to'mayaa úmare'o aúpá'ó maré'o mirá ónaumne siráunda-aimba simái ságamatimiyo Áánútu simásímakaiye. Áánútu amápa-tantaa'o taróruraiwai aiva'á mináímbá aúpá'á makáimba kwaíkwai'o eémáyáimba  
\v 10 ívé'a kárákwiraawaiye asirayánkwáráwáíyé kwíyómpa'o máyáawai Áánútuna kwaási tuwánésa sésa Áánútu ó'oran-kawer-imayaagwarawain-iye kwésewe.  
\v 11 ááinka'a Áánútu imáyáa éna to'mayaa éna séna mirá ónaumne séna Ísu Káráísiti kentáásí Ísóigomba imáyáa amúwana mirá uráiye.  
\v 12 Ísu Káráísitiye tarúmaiya máyaundayavetaawe kwenááiyaveta áraire kwésundayavenawe íma sáá'a kaisatá Áánútunopata úwoiya kwégune.  
\v 13 mindáyave'a simátime'a sé'a keinárawa'a áséi-kwasai simátimewandarakemba áwáá'a sésa sí'a iní'a umásínkaraavo asiramái mé'a íma ivátuwaaro. umbai-yántáá'ó kesópa'o kwáyáimba kanaán-ivo úwoi aamoí oro.   
\s1 Káráísiti aruntá kwésimin-kwasai.  
\p
\v 14 mináíntávé'a imáyáa kwée'a Áánútu kentáásivowa aúranka'a kívaire'a mé'a námúnaa kwésune.  
\v 15 amápar-akumba marapá'á máyáawaiye kwíyómpa'a máyáawaiye miwítí ááimba Áánútuma isa'á kwenaúranka'a kívaire'a mé'a maarán-dámúnáá kwésune.  
\v 16 Áánútun-amanko kentirumpimbá ména ó'oran-anondako póna asirayámbá timína'a asiramái mé'a  
\v 17 Ísu Káráísitin-aaiyave'a áraire kwésentavena kentirumpimbá ména kwemá tirumbó kwétimewaina ááimba isa'á kwentávé'a asiramái tirumbá kwéame'a ménaaontave'a námúnaa kwésune.  
\v 18 Káráísiti amáparawaivimba arumbá kwétimimba anómba kwétimiye. Káráísiti asirayámbá timína'a keináraware Áánútuna kwaásiye amápa'a sé'a Káráísiti kentáávimba arumbá kwésimimba anómba kwésimimba póna íma ánásaniye sénááontave'a námúnaa kwésune.  
\v 19 Ísu Káráísiti amáparawaivimba arumbá kwétimimba anómba kwétimimba íya kanaán-umaiya awánasaraundayaanivo ívé'a kítoka'a awáné'a naaémba awánamai kawe'á ónááontave'a námúnaa kwésune. asirayámbá Áánútumpimba anómba kwéna keinárawapimba anómba kwénintave'a námúnaa kwésune.   
\p
\v 20 imáyáamo kwéetaamo Áánútumbo kwéaisaa-undaya sáwíyan-tantaa'an-ivo kwená asirayándéímó kwésuwa'naa-enayaamo kwéimba mindá usáyaaitarain-tantaa'an-iye.  
\v 21 Áánútuna kwaásiya Ísu Káráísitiyeya tarúmaiya méta ívétaamo máyaunda-kwaasiye naaémbo paáronaaon-kwaasiye séta kwenáwí'a anómba úmae kwéiyimba árair-aimba iyéyá símae iyónaundayaawe.   
\c 4  
\s1 Káráísiti áúwawaata úne siráin-kwasai.  
\p
\v 1 Ísóigona mayáímá kwémayaundarakemba ándáva'a sínkaraawa'a mé'a maanáímbá kwakwiyé'a kwésimatimune. Áánútu tááyena séna maarán-umai máéro siráivo mirán-oro.  
\v 2 kentúma íma maimaé iyé'a paru umái mé'a imáyáa kwée'a túwa'naa e'a sáwí'o umátínkáambo é'a íma imáyáa é'a úwoi túwa'naa oro.  
\v 3 Áánútun-amanko imáyáa tímísa'a mimbórá-ímáyáárá'á mé'a mirá é'a paru úmae iyónááontave'a íma ivátuwaaro.  
\v 4 Áánútun-amamba mimbórá máyáísata kesáá mimbórá-súráámbá umáíya máyaunanaya sááyaraimba póta kwesé ménaundayaveta amu'maréta méta mimbórá-yántáátávéta amu'maréta ménaumne.  
\v 5 Ísóigo mimbórá máyáísana Áánútun-aaiyaveta áraire kwésunda-anta mimbórá-ámbá isaná nombó kwéveraundaya mimbórá-ámbá isaná  
\v 6 Áánútu mimbóráwáí ména amáparawaiya kentáásivowama ména amáparawairata kárákwirena amáparawaiya kawe'á umásinkenaya kwená kwaásivimba máyáiye.   
\p
\v 7 Áánútu máyáísana Ísu Káráísiti kwená imáyáavinkemba kwená mayáíyá mayánaundayavenaya kwená asirayámpínkémbá moórá-morawaiya asirayántá símakaintaawe.  
\v 8 mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna  
\q1 sanaambó iyúnka'a tátokowai tí'maena  
\q1 iyéna kwaási aamoi-yántáá'á tímatukaiye  
\m agaimaréna siráiye.  
\v 9 iyúnka'o siráin-ainkona ááimba maarán-áímbán-iye. aiva'á marapá'á kunkéna  
\v 10 kwíyómpa'a iráimba mimbóráwáímá póna amápapimpa'a kwená asirayámbá kwáyáiye.  
\v 11 aamoi-yántáá'á tímatukaiye siráin-ainkona ááimba maarán-áímbán-iye. kwená mayáímá mayánááontavena asirayámbá kwaási timúwasa évakarawaimo timún-asirayandei aantá-kwaasiti mayáí máyówasa évakarawaimo timún-asirayandei Áánútu simátímakain-aimba simátímúwasa évakarawaimo timún-asirayandei Áánútun-aai íma ísaron-kwaasi simátíma'maesa kuwasá évakarawaimo timún-asirayandei Áánútuna kwaásira'a kárákwiyuwasa évakarawaimo timún-asirayandei Áánútuna aambá agaráátinkowasa miráumai Ísu Káráísitina mayáímá mairáawe.  
\v 12 Áánútuna kwaásiya kwená mayáímá kwémaeta moórá-morawaiya túwa'naa umai mimbóráí'a umáíya méta asiramátinkaundayavenaya asirayándéí mirá uráiye.  
\v 13 mindáyaveta méta Áánútu ááninkon-aaiyaveta áraire kwésundayavetaawe kwembá awánamai kawe'á kwéundayavetaawe mimbórá-ímáyáá éta tarúmai méta sáákaevayan-kwaasi-i'a umái méta Káráísitinkaani'a umáíya ménaumne.  
\v 14 miráyáámó onasayáámó ésa iyámpóímo kampa'ó kwésimatiyuwaantemba kentáá íma mirán-umai kampa'á simásiyuwanaaowe. mirám-baaran-aimba íya kwaréta kwaási sáwí-ampa'a métinkanae sésa sáwí-imayaavinkembo kwésiyan-aimba íma iséta mirán-áímbá íya kwaránaumpo  
\v 15 árair-aine su'mai kwéseta kwaásiti imáyáa kwéeta amápa-tantaa'a sáákaevayan-kwaasi-i'a umái méta Káráísitinkaani'a umái ménaumne. kwemá kentáárá'á kárákwiraisata  
\v 16 kesáá Káráísiti áúwawaata únana kentáási'nonkaamba Káráísiti éna amápa-kuwawaaka'a kárákwiraiye. tiyáámba tísamaima tínúnkoma tátokaisana ti'nónkómó imbá amápa-kuwawaapa'a imáyáa tímísana tiyáánko kwená mayáí máyáísana tísamaigo kwená mayáí máyáísana mirámó kwéenamo anómbo kwéimba miráumai Káráísiti kwená kwaási imáyáa tímísasa moórá-morawai kwétuwa'naa-esa kwéasiramatinkesa máyáawe.   
\s1 Káráísitinte tarútinkena aúnái'a umátínkarain-kwasai.  
\p
\v 17 Ísóigo aúranka'a asiramái simátimumpo ísáaro. Áánútuna aambó ímo kwégwaraawaimo máyáantemba íma miráumai máéro. miwímá sáwí-imayaavimba mésa  
\v 18 íma ísámai kawe'á ésa Áánútun-aaiyavesa tirunté marésa ti'nómbá umbaí tamái máyáantavesa miwítí imáyáao túnkwisasa Áánútumo aúnái'o kwéumatinkain-ayampa'a íma mésa  
\v 19 sáwí'o kwéon-imayaawe su'mai ésa ó'on-o'on-tantaa'o sáwí'o kwéomba aamoí ésa mirámó kwéontavesa íma tigaeyávésa kwéowe.   
\p
\v 20 miwí mirá kwéombanivo keinárawa'a Ísu Káráísitimpa'a té'a kwená aampa'á kwégwe'a  
\v 21 kwenáái isé'a áraire sumbá Ísumpakemba árair-aimba simátíma'maesa íyúwa'a ísaraawe.  
\v 22 ááéraan-imayaaomo sáwí-yantaatave'o tirááíyave'o uwanamó kampa'ó simátíyukaimba ivátuwe'a  
\v 23 mirámó íyanamo éna Áánútu kentí imáyáa aúnái'a umátinkena  
\v 24 kwembó arááímo kwétaini'a ónááontavena aúnái'a umái Áánútunkaani'a umátinkaina'a árai'a Áánútuntave'a imáyáa é'a arupí umái ménaaowe.   
\p
\v 25 mindáyave'a kampar-áímbá tínaaemba umáme'a kentí kwaásivimba árair-aine su'mai seró. Ísu Káráísitina akún-ándá póta mimbóráí'a umái méta póta miráyá onó.  
\v 26 áwáá'o síyamba íma sáwí'a é'a ááéma paru umái mé'a áwáá-tantaa'a kwaíkwai'a ivó sé'a ákíra'a túwáaro.  
\v 27 Sáátáánigo tavisína'a sáwí'a únavo sé'a áwáá'o sembá ákíra'a túwáaro.  
\v 28 umóyámbó kwéowai maarán-oro. íma umóyámbá é'a évaka-tantaa'o mayánááontave'a mayáímá kwémae'a minkákémbá mairé'a ímo makén-kwaasi túwa'naa e'a tíméro.  
\v 29 sáwí-aimba íma sé'a kawe'ó umátinkanin-aine su'mai sé'a mirámó é'o é'a mináímbó isánááon-kwaasi kawe'á umátinkaiyasa asiramái ménaaowe.  
\v 30 Áánútun-amanko arumbá umbaí taiváínivo íma sáwí'a oro. Áánútu amápa-tantaapinkemba iyásinkanin-kanaamo tínímba Áánútun-amanko kentirumpimbá máyáintave'a sé'a Áánútuna kwaásima úne sénááontavena Áánútun-amanko arumbá umbaí taiváínivo íma sáwí'a oro.  
\v 31 keinárawapimba maarán-tántáá'ó é'a tínaaemba umáméro. kayoráí-yántááré tirumbó sáwí'o iíyé áwáá'o siíyé aaisambó siíyé simáímo sáwí'o umátinkaiye amápa-tantaa'o sáwí'o iíyé  
\v 32 íma mirá é'a tirumbá umátinke'a túwa'naa e'a Ísu Káráísitimo kentí sáwí-imayaamo maitiyúwáísanamo Áánútumo ímo anondá sáwí-meyambo tímíntemba ó'owimo sáwí'o umátínkaraamba íma imáyáa é'a anondá sáwí-imayaa umátínkáaro.   
\c 5  
\s1 ságayan-ayampa'a máéro siráin-kwasai.  
\p
\v 1 Áánútu arumbá kwétimisa'a kwená iyámpói ontávé'a pó'a kwemó intembá miráumai kwée'a  
\v 2 moórá-morawaivimba kentirumbá kwétime'a máéro. Ísu Káráísitimo kentáávímbó arumbó kwésimenayaamo énamo kentáásí sáwí-imayaamo maisiyuwáníntavenayaamo puwúwanamo Áánútumo aamoimó uráintemba moórá-morawaivimba kentirumbá tíméro.   
\p
\v 3 Áánútuna kwaási ontávé'a áwáyo-tantaare sáwí'o iíyé túran-andawe únavo sé'a mirán-tántáákón-áái íma seró.  
\v 4 sáwí-aine uwo'aór-áíné aká'áán-aine súnavo sé'o Áánútumpa'o súwimo sénááomba mindá kawe'á íníye.  
\v 5 árai'a áwáyo-tantaa'o kwéowaiye sáwí'o kwéowaiye túran-anda kwéowaiye mirámó kwéon-kwaasi Ísu Káráísitiye Áánútuwe kárákwirayapa'a íma mésa túran-anda kwéowai marapá-tántáátávésa aamoí ésa íma Áánútuntavesa aamoí kwéowai Káráísitiye Áánútuwe kárákwirayapa'a íma ménaaowe.   
\p
\v 6 mirá-sáwí'ó kwéon-tantaatavesamo sénááomba kampa'á simátíyúwáivainivo kárákwiyoro. Áánútun-aai ísámai sáwí'a kwéowai mirá-sáwí-áímbá kwésemba póna Áánútu áwáá'a sínívo kárákwiyoro.  
\v 7 mirámó kwésewaise íma mé'a miwí íma kwáráaro.  
\v 8 ááéma túnkon-ayampa'a máyómbanivo ívé'a Ísóigona kwaási ontávé'a ságayan-ayampa'a máyáamba pó'a ságayan-kwaasi-i'a umái máéro.  
\v 9 ságayan-ayampa'o mé'o é'a arupí umái kawe'á umái mé'a árair-aimba simái mé'a  
\v 10 imáyáa é'a sé'a Ísóigo aamoí ínkwáe-i'a úne sé'a mirán-oro.  
\v 11-12 túnkain-ayampa'a máyáawai íma áúgwara'-mayai kwémayaavo íma miwísé mirá é'a avora'á simátime'a sé'a sáwí'a kwéowe sé'a aúpá'ó kwéombo sé'o é'a tigaeyávé'a ónááovo avora'á simátime'a sé'a sáwí'a kwéowe sé'a  
\v 13 avora'á agaráátinkaiyasa mintántáákóná ááimba awánasuwesa koyauwerésa  
\v 14 ságayan-ayampa'a taménaaowe. mindáyavesa sésa  
\q1 tuúmó kwaésamo pukáara'naraambo umáímo mémpinkemba usásinewana Káráísiti  
\q1 sán-kamátinkaniye  
\m kwésewe.   
\p
\v 15 mindáyave'a kárákwiye'a sáwí-imayaamo umáímo máyáawaimo ontembá íma é'a kawer-ímáyáá umái máéro.  
\v 16 ívé'a kentáásópa'a umbai-yántáá'á kwáyáintave'a Áánútunopa'a ténááontave'a úwoi maúnavo sé'a Áánútuna mayáí máyáaro.  
\v 17 mindáyave'a íma sáwí-imayaa é'a Ísóigombo arááímo kwétaini'a umái máéro.   
\p
\v 18 mindáyave'a sáwí'a ónááovo uwo'aó'-nómbá né'a uwo'aó'á únavo sé'a Áánútun-amanko kentáávímbá anómba umásinkainkwae sé'a máéro.  
\v 19 keinárawapimba Áánútun-aai aúváívimba agaimakáan-aimba sé'a monor-ímá sé'a Ísóigontave'a tirumpimbá aamoí kwée'a imá seró.  
\v 20 Ísóigo Ísu Káráísitina asirayántávé'a imáyáa kwée'a amápa-tantaatave'a Áánútu kentáásivompa'a súwi símae íyóro.   
\s1 aarakwátí kwaasái.  
\p
\v 21 keinárawa'a Ísu Káráísiti áwí'a mósá kwémare'a Ísuna akúní'a umái mé'a minákúmpákén-kwáásí táái ísáaro.  
\v 22 aaraiyómbá ísáaro. Ísóigon-aaimo kwéisaanten-umai kentuwai'máá táái ísáaro.  
\v 23 Ísu Káráísitimo kwená kwaásira'o kárákwirainten-umai kwaaimá kentuwainímbááka'a kárákwiyoro. Káráísiti kwená kwaási kawer-ámpá'á métínkaraiye.  
\v 24 Ísu Káráísitina kwaásimo kwenááimo ísáanten-umai aaraimá amápa-tantaatave'a kentuwai'máá táái ísáaro.   
\p
\v 25 Ísu Káráísitimo kwená kwaásimo arumbó timénamo miwíyávénawe simáímo pukáinten-umai miráumai kwaaimá kentuwainímbáá'a tirumbá tíméro.  
\v 26 Ísu Káráísiti kwená kwaási nondéí kawe'á umátinkena kwenááinei Áánúntundei-i'a umátinkanintavena  
\v 27 kwená kwaási kawe'á ésa miwívímbá sáwí-aimba íma kwáyainasa kasenkuí'a umái ó'oran-kawe'a umátinkanintavena pukáiye.  
\v 28 miráumai Ísu Káráísitimo kwená kwaásimo arumbó tímíntemba kwaaimá kentuwainímbáá'a tirumbá tíméro. kwaási kentúyavesamo imáyáa onten-umái kentuwainímbááti imáyáa oro. tuwainímbááti imáyáamo kwéowai kesáváí-ímáyáágwárá'á kwéowe.  
\v 29-30 kwaási kentúwawaatavesa íma tíyántavesa ésa kawe'á umái kárákwiresa toómbá námaesa kwéiyowe. kesáá Káráísitina kwaási éta kwenáúwawaakaamba únanaya póna kwemá miráumai kentáárá'á kawe'á umái kárákwiraiye.  
\v 31 naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna  
\q1 mindáyavena kwaaigómó imbá anóvowi  
\q1 tiyuwéna awainínkóe tágárotamai  
\q1 mimbórá-túmá ma'mái kwémaeiye  
\m siráiye.  
\v 32 mináímpímbá moórá anón-aimba kwáyáísana mináínkóná ááimba maarán-iye. Ísu Káráísitiye kwená kwaásiye moórái'a umái máyáawe siráiye-imayaa kwéune.  
\v 33 íma mindáyavenawe su'mai siráivo keinárawa'o kesáváí-ímáyáámó ontembá kentuwainímbááti imáyáa oro. aaraiyómbá kentuwai'máá táái ísáaro.   
\c 6  
\s1 tinóvowiye tíráá'maati kwaasái.  
\p
\v 1 iyámpóíyomba ísáaro. Ísóigona iyámpóí-i'a ontávé'a kentinóvowi táái ísáaro. mirámó ónááomba mindá kawe'án-iye.  
\v 2-3 naaóvá'á Áánútu ámáámba séna  
\q1 kentinóvowi túwí'a anómba oro  
\m aiva'á simái asirámakaintavena séna  
\q1 mirámó é'o é'a kawe'á umái  
\q1 ayáátááka'a marapá'á ménaaowe  
\m siráiye.   
\p
\v 4 iyámpóí tivoísái ísáaro. kentí iyámpóíra'a kawe'á umái kárákwirewana miníyámpóí tirunkó íma sáwí'a ína'a Ísóigo Ísun-aai simátíma'mae kwéiye'a arupí umátinkaiyasa anómba ónááowe.   
\s1 mayáí-kwáásíyé miwítí kawáá-kwáásíyéi kwaasái.  
\p
\v 5 évakarawai miwítí mayáí mayáígwáe sésa meéyámbakaan-kwaasi ísáaro. Ísu Káráísitin-aai ísáanten-umai kentí anón-kwaasi-taai isé'a táátavai é'a tiyántámbá kwétaamba kentí anón-kwaasiti mayáíyávé'a íma kaer-ímáyáá é'a miwí táái ísáaro.  
\v 6 miwí túranka'a aamoí umásinkaigwae su'maiyave'a íma mirán-káwé'á é'a úwoi-kanaagwara'a mirán-káwé'á é'a Ísu Káráísitina mayáí-kwáásí ontávé'a Áánútumbo arááímo kwétaini'a umái karuwaa'á oro.  
\v 7 kesí anón-kwaasiti mayáíyé su'mai ímanivo Ísóigona mayáí-kwáásíyá úne sé'a tirunkó kawe'á kwéina'a mayáímá máyáaro.  
\v 8 maanáímbá imáyáa oro. meéyámbakaan-kwaasiye úwoi-kwaasiye kawe'-máyáí kwémayaantavena Ísóigo kawe'-méyámbá timíníye.   
\p
\v 9 meéyámbakaan-kwaasiti anón-kwaasi ísáaro. kentí mayáí úwoi kwémayaan-kwaasira'a kawe'á umái kárákwire'a íma inkaisí-áímbá kwésimatinke'a maarán-ímáyáá oro. miwítí anóndako kentí anóndako mimbóráwáí éna kwíyómpa'a ména íma taaínkaar-umai-meyamba timínívo arupí umai-meyamba timíníye.   
\s1 Ísóigona asirayánká'á máéro siráin-kwasai.  
\p
\v 10 maan-áímbá simátíménda ísáaro. Ísóigoemo tarúmaimo máyáamba kwená asirayámbá kwétimisa'a asiramái kwémaewe.  
\v 11 Sáátáánigo tavisimái kampa'á simátiyuwaivainivo asiramái ménaaontave'a áái'o tiyáí-yántáá'ó Áánútumo tímímba máyáaro.  
\v 12 íma marapákén-dámúró-kwáásíyé áái'a tiyéta túnkurain-ayampa'o kárákwiraiwaiye kwaántá-kwaasiye sáwí-asirayankwarawaiye mirá-sáwí'ó kwéowaiye ááita kwétiyaumne.  
\v 13 mindáyave'a áái'o tiyáí-yántáá'ó Áánútumo tímímba ívé'a mairé'a sáwí-kanaamo tínímba asiramái mé'a íma Sáátáánigon-aaiyave'a owé sé'a íma inkaisé'a kowé'a asiramái máéro.   
\p
\v 14 miráumai to'mayaa umái máéro. tímúr-andamo uráantemba árair-aimba tirumpimbá tátoraaro. kweukáán-tántáá'ó tiraa'ó uré'o máyáantemba arupí umái asiramái máéro.  
\v 15 tísamaimo ánáan-kwiré'o nááóntemba áséi-kwasai paru kwéumatinkain-aimba kosimátíméro.  
\v 16 kweu'ó araa'naan-uráawanamo paroigómó túvimbo ímo péráintemba Áánútun-aai tátokewana Sáátáánigon-aaigo íma túvimba peráníye.  
\v 17 ti'nónká'ó kánumo'a kwimáímo kárákwiraanten-umai kawer-ámpá'á métinkena kwégarakwiyiye. taánasataneimo túvimbo airáráanten-umai Áánútun-amanko kwenááimo siráimba kosimátimiyasa mináínkó tirumbá airaráníye. miráumai Áánútumo tímímba mairé'a to'mayaa umái máéro.  
\v 18 Áánútun-amankona asirayándéí námúnaavinkemba Áánútu kwétuwa'naa-intavai áísaa úmae íyóro. mirá ónááontave'a íma ó'on-o'on-imayaa é'a Áánútuna kwaásiyave'a amápa'a námúnaa símae iyé'a íma ivátuwe'a  
\v 19 kentáváígwárá'á súwa'naa umai námúnaa seró. áséi-kwasai simátimenaunda Áánútu aaí simínana íma sáá'a kwégaina'a avora'á simátime'a Áánútumo aúpá'ó makáin-aimba avora'á simátimenaumpo mindáyave'a súwa'naa umai námúnaa seró.  
\v 20 mináímbá simátimenaundayavena Áánútu usásisinkowa'a simátimewandarakemba áwáá'a sésa ándáva'a másínkaraawe. áséi-kwasaimo simátimunda mindá kesí mayáímán-ivo mindáyave'a súwa'naa umai námúnaa síyana íma sáá'a káína'a simátíméno.   
\p
\v 21 kemó mé'o kwéunda-aimba isánááontave'a moóráwai áwí'a Tikikása kosimátiminiye. kwemá kentáásí kwaási Ísóigona mayáí-kwáásí póna íma tuwéna kawe'á umái kwémayaiye.  
\v 22 Tikikásaamba ai'maráúnana kentópa'a kweémena kentáásáái kogwésimatimena kentí imáyáa koasiramátinkaina'a asiramái ménaaowe.   
\p
\v 23 kentáásí kwaásiyono. Áánútu kentáásivowe Ísóigo Ísu Káráísitiye aráápamai máyáawai tirumbá kwétimesarai paru kwéumatinkaayantave'a námúnaa kwésune.   
\p
\v 24 Ísóigo Ísu Káráísitimba tirumbá kwéamesa íma aúwáan-kwaasivimba úwoi kwétuwa'naa-intave'a námúnaa kwésune.  
\p \it kemá Póro súnda-aimba ánásaiye. \it*   
\b