\id 2CO - Kosena NT [kze] -Papua New Guinea 1980 (DBL 2014) \h 2 Kórínti \toc1 2 Kórínti \toc2 2 Kórínti \toc3 2Kó \mt1 2 Kórínti \ip Ísu kwíyómpa'a irówana Póro moórá-kwaai aíyayaamba umái avakaeté-iya'iyo. miráumai-ima maisuwéna maanáímbá agaimái Kórínti-naoraa-kwaasi Ísuna aampa'ó kwégun-kwaasi agaimái tímakaiye. Póro Másétóniyaa-marava'a máyowana Táítási Kórínti-nao'a tuwéna Póronopa'a kweémena Kórínti-kwaasi táái kosimámuwana Póro iséna séna aúváíma agaimái tímakaunda isasá isésa évakarawai sáwí'o uráamba tínaaemba umásukaawasa évakarawai íma mirá ésa kentáváí sésa íma árai'a Ísuna aantá-kwaasiman-iye kwésewe séna árai'a Ísuna aantá-kwaasiman-iye sígwáe séna maanáúváí agaimarówasa mátímakaawe. \c 1 \p \v 1 kéma Póro maanáímbá agaimaráúmpo ísáaro. moóráwai áwí'a Tímóti kentáásí kwaásigo kesé máyáísa'a agaimaráúmpo ísáaro. Áánútu kwená imáyáavinkemba kentávéna séna aantá-kwaasi éma Ísu Káráísitin-aai kosimátíma'mae naauwó séna si'mákaivo ísáaro. Kórínti-naopakewai Áánútun-aaiyave'a áraire kwésewai ísáaro. Ákáyaa-marava'a Kórínti-naopakewaiye ó'on-o'on-daopakewaiye máyáawai Ísóigona kwaási ísáaro. \p \v 2 Áánútu kentáásivowe Ísóigo Ísu Káráísitiye úwoi túwa'naa ésarai paru kwéumatinkaayantave'a námúnaa kwésune. \p \v 3 kentáásí Ísóigo Ísu Káráísiti avowa Áánútu áwí'a mósá kwémaraumne. kwemá kentáásivowama arumbá kwéumasinkaiwai sirávayenaya súwa'naa iwáí áwíta mósá kwémaraumne. \v 4 ó'on-o'on-umbai-yantaa'a amápa'a kentáásópa'a timbá Áánútu kwésiravayaimba póna ó'on-o'on-umbai-yantaa'o évakarawaitopa'o tínímba Áánútumo siráváyáintenta umái kesáá kanaán-umai miwí tirávayanaumne. \v 5 Káráísitimba áí'a úni'a umánkówasa Káráísitina kwaási-i'a úndarakemba sí'a iní'a umásínkáamba miráumai Áánútumo Káráísitimbo arávairaintemba miráumai anómba kwésiravayaintaawe. \v 6 keinárawate méta túwa'naa ówánanaya sáwí'a umái máyómpinkemba Áánútu tí'maena kawepá'á métínkaraiye. mirá ówándarakemba sí'a únita umásínkonta Áánútu sirávaraiye. keinárawate máyaawandaya sí'a únita umásínkonta íma ivátuweta asiramáíya méraumne. miráumai tí'a índai'a umátinkanaaomba kesáámó uráundantentaamo mirámó é'o ímo ivátuwe'o asiramáímo ménaaombo éna Áánútu keinárawakwara'a tirávayaniye. \v 7 sí'o úni'o umásínkaraantenta tí'a iní'a umátínkáamba miráumai Áánútumo sirávairaintemba tirávayaimba séta mindáyave'a asiramái ménaaowe asiramái séta timu'maréta máyaumne. \p \v 8 kesí kwaásiyono. Ésiyaa-maravata máyaawanda ó'on-o'on-umbai-yantaa'a kentáásópa'a túmba mináímbá isáígwáe séta simátimumpo ísáaro. minúmbáí-yántáá'ó ó'oran-anon-umbai-yantaa'a úwata kentáásópa'a túmba póta puwónaumne séta súvamaiya méta \v 9 sínkamiyata puwónaunda-kanaa tiráiye-imayaa éta súvamaiya maémaumne. íma kentáásí asirayándéímán-ivo Áánútuna asirayándéí mayáíyá kwémaeta máyaumne. Áánútu pukáampinkemba usásitinkaiwaina asirayándéí mayáíyá kwémaeta máyaumne súndayavenaya minánón-úmbáí-yántáá'á kentáásópa'a tiráiye. \v 10 umbai-yántáápímbá puwónáe ówándavinkemba Áánútu síyótaasa umásinkowata súvamaiya maémaundaya póna mirá unté iyíníye. sáwívinkemba síyótaasa unté kwéiyiye séta máyaumne. \v 11 keinárawakwara'a kentááyávé'a Áánútumpa'a súwa'naa umai námúnaa seró. sáwívarawai námúnaa síyana Áánútu súwa'naa ínímba mindáyavesa Áánútumpa'a súwi sénááowe. \s1 Póro kampar-áímbá íma simátímakain-kwasai. \p \v 12 kwaási túranka'a máyaundayaveta imáyáa kwéundaya sirumpinkén-ímáyááó séna kawe'á umáíya máyaumne sisatá aamoiyá kwéune. marapá-áínkóná ááimba íma imáyáa éta Áánútu úwoiya kwésuwa'naa-intaveta imáyáa éta Áánútuna mayáíyé su'mai kwémaeta méta íma árúvare-kwaasiraani'a umáíya maúndantemba kentúranka'a árai'a miráyá umáíya máyaumne. \v 13-14 kwéagaimai timúnda-auvaivimba íma kaumbo-káér-aimba kwésimatimumpo awáné'o ísaraan-aine su'mai tavisimái kwésune. kentáá sáwíyamba suwánaavo suwánamai kawer-ígwáe sé'a únda mirámó é'o é'a Ísóigo Ísu marapá'á kumíndara'a keinárawatavetaamo aamoimó ondantembá kentááyávé'a aamoí ónááowe. \p \v 15-16 keinárawa'a kentááyávé'a aamoí kwéumasinkaawe-aimba imáyáa uráundayave'a sé'a kae-táwai kentópa'a kómé'a Másétóniyaa-marava'a kónáe únda kentópa'a kómé'a tiyuwé'a kweéme'a Másétóniyaa-marava'a komé'a koyauweré'a ókwara'a kentópa'a támé'a tiyuwé'a Yútiyaa-marava'a ténaumne siráumne. kae-táwaimo kawe'ó umátínkáana'a súwa'naa íya'a Yútiyaa-marava'a ténaumne-imayaa uráundayave'a mináímbá siráumne. \v 17 mirá ónáe uráunda íma mirá uráundayavesa keinárawapinkemba évakarawai kentávésa sésa árúvare-kwaasiman-iye siráavo kentópa'a kónaumne siráunda marapá-kwáásímó ontembá íma mirá únda mimbórá-ímáyáá umái mimbórá-áímbá avora'á simátímakaumne. \v 18 Áánútumo árair-aine su'maimo siráintemba simátímakaunda-aimba íma kaer-ímáyáávínkémbán-ivo mimbórá-ímáyáá umái mimbórá-áímbá avora'á simátímakaumne. \v 19 Sáírásiye Tímótiye kewé umáíya kentópa'a máyaawanda Áánútu ááninko Ísu Káráísitin-aaiya simátímakaunda kwemá moórá-aimba avora'á séna moórá-aimba aúpá'á tuwéna mirá íma iwáí póna amápar-aimba avoraré su'mai siwáín-aai simátímakaumne. \v 20 Áánútu amápar-aimba simáí asirámakaimba Ísu Káráísitintavena siráimba póna paáruraiye. Ísu Káráísiti mirán-ámápá'-máyáí mairáintaveta Áánútu siráin-aintaveta árair-aine kwésunanaya Áánútu áwí'a anómba kwáyáiye. \v 21 Áánútu Ísu Káráísitimba kentááwé keináraware tarúsinkaraisata asiramái máyaundayaawe. kentáá ítámarena \v 22 kesí kwaásiman-owe séna árai'a kwená kwaásiya úne sénaundayavenaya kwenamankómbá ai'marówana kentáásirumpimba kumbáyáimba mindáyaveta séta to'mayaa umásínkarainta mirá íníye kwésundayaawe. mirá uráintave'a íma árúvare-kwaasiraamba kwéune. \p \v 23 Áánútu kesí mayáígómbá awánaraiwai aúranka'a kwésimatimunda-aimba árair-aimban-iye. Kórínti-naopa'a kentópa'a kónáe séwánda asiramái simátíménana tirunkó umbaí taivó sé'a ivátuwe'a íma kuráumne. \v 24 Áánútun-aaiyave'a áraire asiramái kwése'a kwenká'á agevamái máyáamba póta kentópa'a kondayá Áánútun-aaintave'a áraire seró-áíntá íma ókwara'a sénaumpo tirunkó aamoí íníntaveta keinárawapimba tágárotamai méta mayáíyá komayánaumne. \c 2 \p \v 1 imáyáa é'a sé'a ókwara'a kentópa'a kwé'a sáwí'o kwéontave'a asiramái simátíménana tirunkó umbaí taivó sé'a ívé'a íma kónaumne siráumne. \v 2 kentirumbó umbaimó tamátínkáanasamo ésa kesirumbó kawe'ó umásinkanaaowai íma ménaaowe. \v 3 kentópa'a íma kuráundara'a sé'a aúváívimba awáné'a sáwí'o kwéomba kawe'á umátinkaigwae sé'a kentópa'o kondá íma sirunkó umbaí táníye sé'a mináúváí agaimái timé'a kawe'ó umáímo máyáantavena kesirunkó kawe'á íníwai mináúváí agaimái tímakaumne. kesirunkómó kawe'ó ínanamo éna kentirunkógwárá'á kawe'ó ínímba mindá árair-aimban-iye. \v 4 mináúváí agaitimúnda sirunkó umbaí tówa'a keinárawatave'a anón-imayaa é'a ávááraumai ivi'á tamátinke'a tirunkó umbaí taínoyave'a íma mináúváí agaimái tímakaumpo Póro kwenarumbá ávááraumai símakaiye sénááontave'a mináúváí agaimái tímakaumne. \s1 sáwí'o uráin-kwaasiyavai enáái ánásaiye seró siráin-kwasai. \p \v 5 keinárawapinkemba moórá-kwaasigo sáwí'a uráintavena íma kempíné su'mainivo keinárawapinkemba évakarawaivimba umbai-yántáá'á kwáyáiye. amáparawaivimba umbai-yántáá'á kwáyáiye-aimba mirán-ánón-áímpá'á íma sénáe sé'a évakarawaivimba umbai-yántáá'á kwáyáiye-aimba kwésune. \v 6 tímakaunda-auvai awáné'a simái moórá-ainka'a maré'a asirayán-áímbá minkwáásígómbá simánke'a kwená egwaa'á íma mé'a sáwí'o uráintave'a mimbéyámbá amé'a íma ó'om-beyamba áméro. \v 7 ívé'a kwentávé'a sé'a enáái ánásaiye sé'a íma ókwara'a imáyáa úmae iyé'a aráváyáaro. kemá ámé-sawi-meyamba kwaíkwai'a ínana séna íma kanaán-umai kawer-ámpá'á kónaumne séna ivátúwáívainivo \v 8 kwentávé'a sé'a embá siruntá kwéamumpo kawe'á umái maiyó seró-áímbá asiramái kwésune. \v 9 ááéma keinárawatave'a sé'a simátimunda-aimba isánááo. íya isánááoo sé'a kentópa'a íma kwé'a mináúváívímbá agaimái tímake'a timu'maré'a méraumne. \v 10 sáwí'o uráin-kwaasigontave'a sé'a kwenáái ánásaiye sé'a ímo ókwara'o imáyáamo kwéontemba kegwárá'á mirá kwéune. sáwí'o uráintave'a sé'a kwenáái ánásaiye sé'a íma ókwara'a imáyáa kwée'a Ísu Káráísiti aúranka'a keinárawatave'a imáyáa é'a mirá kwéune. \v 11 Sáátáánigona sáwí-mayaigona ááimba awánéta kentáá usáyaaitaivo séta sáwí'o uráintaveta ókwara'a íma imáyáa úmae iyéta séta kwenáái ánásaiye kwésune. \s1 Táróasiva'a ména Póro anón-imayaa uráin-kwasai. \p \v 12 Ísu Káráísitin-aai áséi-kwasai kosimátimenae sé'a Táróasi-naopa'a komáyaawanda mináímbá isánááontavena Ísóigomo to'mayaa úmba awáné'a áséi-kwasai simátíménae sé'a ówánda \v 13 kesí kwaásigo áwí'a Táítási kentí naaópakemba Táróasi-naopa'a íma téna kentáái tasimásímíntave'a avakáá uwááe'a íma awáné'a anón-imayaa é'a sé'a tiyuwé'a kónaumne sé'a Másétóniyaa-marava'a tiráumne. \s1 Ísuna asirayándéí siyáántán-tamai ávónta kwéuvunda-kwasai. \p \v 14 maarán-áíntávéta Áánútumpa'a súwiya kwésune. Ísu Káráísiti usáyaaitaraintavena Áánútu kwentéya tarúsinkenaya anónka'a sisatá siyáántán-tamai ávónta kwéuvune. Áánútu si'marówata Káráísitin-aai amápa'-marava'a kosimátimunasaya kwéisaawana kwenááigo áséi-kwiyunkaamba úmaena amápa'-marava'a kóyáwé kwéiye. \v 15 Áánútu séna Ísu Káráísiti kentávéna imáyáa éna kesí mayáí kwémayaimba áséi-kwiyun-kanamo kwéagayaanteni'a kwéiye kwésimba mirámó intembá Ísu Káráísitin-aai simátimunanaya Áánútu kentááyávéna séna Ísu Káráísitimo intembá áséi-kwiyun-kanamo kwéagayaanteni'a kwéowe kwésiye. Áánútun-aráái kwáráawai minkwíyúmbá ísááwasa Sáátáánigon-aráái kwáráawai minkwíyúmbá ísááwasa kwéowe. \v 16 Sáátáánigon-aráái kwáráawai puwésa Áánútuna némpa'a maí'mai'a ónááowai Ísu Káráísitin-aai simátimunda-aintavesa ánkúkaamba kwéiye kwésewasa Áánútun-aráái kwáráawai mináíntávésa sésa áséi-kwiyunkaamba kwéiye kwésesa maí'mai'a ónááowe. Áánútun-aai simátímén-aimba anóm-bayaiman-ivo kwaásiye su'mai íma kanaán-umai kwémayaawe. \v 17 Áánútu si'marówata Káráísitina mayáí-kwáásí méta kwenaúranka'a Áánútun-aai árair-aimba simátimeta íma árúvare-kwaasiraani'a umái máyaunasaya meéyámbáréwa'a anón-ontamba mayánáe sésamo ontembá évakarawai Áánútun-aai simátíménasaya meéyámbá simígwáe sésamo ontembá kesáá íma mirá kwéeta Káráísitina mayáí-kwáásí méta Áánútun-aai árair-aimba kwésimatimune. \c 3 \s1 aúná-aimba simái tarúmakain-kwasai. \p \v 1 mináímbá kwésimatimundayaveta kentáá súwí'a íma maé kwéiyundayaawe. évakarawai aúvái agaimái tímúwasa maimaésa mátímúwa'a awáné'a kawe'án-owe siráavo kesáá íma mirá éta kentáásí mayáírár-áúváí agaimaéta mátíménata awáné'a aamoí umásinkaigwae-ita íma kweéta íma kentáásí mayáírár-áúváí agáyáaro kwésumpo Áánútu si'marówata kwená mayáíyá kwémayaumne. \v 2-3 évakarawaimo ó'owiti mayáígóná aúváímo awánésamo aamoimó umátínkáantemba évaka-kwaasi keinárawa'a tuwánésa sésa árai'a Ísu Káráísiti Póroe mayáí kwémayaan-kwaasiye kwenté ti'marówasa kwenáái tasimátímúwasa isésa áraire suwaná Káráísiti kwená kwaási-i'a umátinkowana Áánútu asirayánkwáráwáín-amanko miwítirumpimba máyáísasa máyáawe kwésewe. mindáyave'a keinárawa'a Káráísiti agairáin-auvairaamba umái máyáawe. Ísu Káráísitina mayáígóná aúvái óntanka'o agairáin-auvairaamba ímanivo kempá'á kwáyáim-bayaima tuwánaantaveta aamoiyá kwéumatinkaundayaawe. \p \v 4 Ísu Káráísiti kentáá asirayámbá kwésimisata Áánútu aúranka'a asiramái méta mináíntá kwésune. \v 5 kentáávímbá kesí asirayámbá íma kwáyáísata mimbáyáíyá kwémayaumpo Áánútuna asirayándéíyá mimbáyáíyá kwémayaumne. \v 6 Áánútu aúná-aimba simái tarúmakain-aimba kosimátimewananaya kwenaúranka'a arupí umátinkainasa ménaaontavena asirayántá símakaiye. mináúná-áímbá simái tarúmakain-aimba Áánútu Mósesimba simámakain-amaamba ímanivo Áánútun-amanko kentáásirumpimba máyáísata kwemó siráintenta kwéunda-aimban-iye. Áánútu Mósesimbo simámakain-amaamba íma kanaán-umai kwáráantavesa Áánútu aúranka'a íma arupí umái mésa puwí-ámpá'á kwégovo Áánútun-amanko imáyáaya símísata Káráísitin-aaiyaveta áraire séta aúnái'a umáíya maí'maita kwéune. \p \v 7 naaóvá'á Áánútu Mósesimba óntan-kwandaaira'a siyáánkai-amaamba agaimái ámakaimba minámáámbá kwaránáe sésa umbá íma kanaán-umai kwarésa arááísu'mae kwéiyesa mindáyavesa puwí-ámpá'á kwégowe. Áánútu Mósesimbo ámáámbo simámakonka'a Áánútumpakemba ságayamba paáréna Mósesi óika'a ságayamba paárúwana óntan-kwandaaira'o siyáánkai-amaambo agaimarómba maimaéna Ísareri-kwaasitopa'a kumúwasa Mósesi óika'a ságayamba kwéna póna túgáyáagaya úwasa íma kanaán-umai awánowana kwéna naaémba uwákuraiye. \v 8 naaóvá'á Áánútu Mósesimba siyáánkai-amaamba simámakonka'a Áánútuna ságayamba paárúmbanivo ívé'a Áánútu kwenamankómbá ai'máráísana kwená kwaási tirumpimbá máyáiye-aimba kwévaarimba póna Áánútuna ságayamba anómban-iye. \v 9 Áánútu Mósesimba siyáánkai-amaamba simámakomba pósa íma kanaán-umai kwáráantavesa puwí-ámpá'á kwégowe. Áánútu minámáán-áímbá paárúnka'a kwená ságayamba kwáyowana ívé'a Áánútu kwenamankó kwenaúranka'o arupí umátínkáin-aimba kwévaarisana póna kwená ságayankona asirayámbá anómba kwáyáiye. \v 10 ívé'a aúná-aimba simái tarúmakain-aimba kwáyáísana usáyaaitarai-sagayankona asirayámbá kwáyáimba póta séta Áánútumo Mósesimbo siyáánkai-amaambo simámakai-sagayankona asirayámbá úwoisamba iyéyá kwésune. \v 11 Áánútu Mósesimbo simámakain-aimba kwááyu-aimban-ivo aúná-aimba simái tarúmakain-aimba kwaíkwai'a ínín-aimba anón-aimban-iye. kwááyu-aimba simámakonka'a ságayankona asirayámbá kwáyombanivo ívé'a kwaíkwai'a ínín-aimba paárisana póna anó-sagayamba asirayámbá kwáyáiye. \p \v 12 mináímbá asirayán-áímbá kwaíkwai'a ínín-aimba ísaraunda póta íma sáá'a kwégaisata asiramái mináímbá kwésimatimundayaawe. \v 13 Mósesimo uráintemba íma miráyá kwéune. Mósesi Ísareri-kwaasiyavena séna kesóika'o kwáyái-sagayamba uwákwimba awánaavo séna ampaantanéí óika'a káátaraiye. \v 14 Ísareri-kwaasi táá'nei isésa tirunté marésa maémáenkakemba pósa ívé'a agáyáan-kwaasi Áánútumo simáímo tarúmakon-aimba aúváívinkemba awánamai isésa mináínkóná ááimba íma kawe'á umái kwéisaawe. Mósesimo óika'o ampaantanéí káátamakowasamo ságayambo ímo awánaraantemba ívé'a Áánútun-aai aúváívimba awánaamba miwítí imáyáago ítáguraisana kumayu'á isasá pósa mináúváígóná ááimba íma awánamai kawe'á kwéowe. Ísu Káráísitiye tarúmai máyáawaima Áánútun-aai aúváíma awánésa mináínkóná ááimba kawe'á umái kwéisaawe. \v 15 ívé'o máyáan-Isareri-kwaasigwara'a Áánútun-aai Mósesimo agaimakón-aimba awánaamba miwítí imáyáago ítáguraisana kumayu'á isasá pósa mináínkóná ááimba íma ísaraavo \v 16 Ísóigo Ísu Káráísitinopa'o tembá minkúmáyú-tántáá'á ánásainkakemba mináínkóná ááimba kawe'á umái kwéisaawe. \v 17 Ísóigo Ísu Káráísitiyemo súnda kwenamankóntávé'a kwésune. Ísóigon-amankomo tirumpimbó máyáiwai sáwí-imayaagomo tátokaimpinkemba kwéiyatinkaisasa kawe'á umái kwémaewe. \v 18 Ísareri-kwaasiti imáyáagomo ímo kawe'ó umáímo ísaraantemba kentáásí imáyáago íma mirá isanayá Ísóigona ságayanko kentáá sáma kwégamasinkaintaawe. Ísóigo Ísu Káráísitin-amanko kentáásirumpimba ména kwenkáání'a umásinkenaya kwená ságayamba kwésimenaya mirá úmae kwéiyiye. \c 4 \s1 anamó kwímakaawanamo ááémo karákwintemba miráráán-kwaasiya máyaunda-kwasai. \p \v 1 Áánútu aruntá kwéumasinkenaya mindáyavena kesí mayáí máyáaro séna símakaisata kwenáái kwésimatimundaya sívón-kaiye séta íma kwétuwaumpo \v 2 kwenáái simátimenaundayaveta aúpá'ó tigaeyávésamo kwéomba sínaaemba kwéumameta íma kampa'á simátiyuweta Áánútun-aaigomba kwaé'náer-aimba íma simátimeta Áánútu aúranka'a avora'á árair-aimba simátimunasaya suwánésaya árair-aine su'mai kwésewe tirunkakémbá sénááontaveta Áánútu aúranka'a miráyá kwésune. \v 3 áséi-kwasai avora'á kwésimatimundaya mináínkóná ááimbo ímo isésamo ésa miwímá Áánútuna némpa'a mésa puwí-ámpá'á kwégowaiman-owe. \v 4 Sáátáánigo marapá'á kárákwiraiwai miwítí imáyáa kwétuntinkaisasa Ísu Káráísitin-aaiyavesa íma áraire kwésewe. Sáátáánigo séna Káráísitin-aaigo sáma kamátínkáivo séna miwítí imáyáa kwétuntinkaisasa Káráísitina ságayamba íma kwéawanaawe. Áánútumo máyáintemba Káráísiti miráumai máyáísana Sáátáánigo séna Káráísiti sáma kamátínkáivo séna miwítí imáyáa kwétuntinkaiye. \v 5 kesáá íma anón-kwaasi úmpo Ísu Káráísitintave'a kentáásí anóndakoman-iye sénááontaveta kwenáái kosimátimeta kwená mayáí-kwáásí máyaunda póta kwétuwa'naa-undayaawe. \v 6 ááinka'a túnkuwana Áánútu sáma kaaó súwana sáma karáimba kwemá sáma kamásínkáiwaiyaaman-iye. Ísu Káráísiti óir-imayaa kwéundaya Áánútuna ó'oran-aaimba awánanaundayavena sáma kwégamasinkaintaawe. \p \v 7 kesáá íma asiramáíya méta áséi-kwasaiya tátokaumpo anamó kwímakaawanamo ááémo karákwintemba miráumaiya méta áséi-aimba tátokaundayaawe. suwánésa mináínkómó usáyaaitarain-asirayankomba awánésa sésa íma miwívínkémbán-ivo Áánútumpaken-asirayamban-iye sénááontaveta íma asiramáíya méta minásíráyántá tátokaumne. \v 8 namuro-kwáásímó tínkamiyantavesamo úkóntemba ó'on-o'on-umbai-yantaako kentáá úkúraisata tu'maá'námo kwáyáimpinkenta móyuweta kwégune. évaka-tawai séta nóra séta Áánútuna mayáí kwémayaumno kwéseta íma ivátá tukáumne. \v 9 sáwíta umásínkáambanivo Áánútu íma siyúwáísata máyaumne. sínkamomba íma ánásasuwaawata úwoiya súvamai kwémaumne. \v 10 Ísumbo sáwí'o umánkesamo inkámówanamo pukáin-ampata kwégundaya pósa Ísu maí'mai'a isaná kwená asirayámbá kentáávímbá kwáyáiye-aimba kwéisaawe. \v 11 máyaundaya aasiyaasi-táwai séta Ísuna kwaási-i'a úndarakemba ívéra sínkamiyata puwónaumno kwésundaya pósa kesáá máyaundawaina ááimba Ísuma póna kentáásúma ánásani-suvimba máyáiye-aimba kwéisaawe. \v 12 áséi-kwasai simátimundaya sáwíta umásinkesa sínkamiyata puwónaunda-ampata kwégundaya mindáyave'a áséi-kwaasi isé'a aúnái'a umái máyáan-ampa'a kwégowe. \p \v 13 naaóvá'á Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna \q1 Áánútun-aaiyave'a áraire siré'a \q1 pó'a kwenáái kwésimatimune \m siráintemba Áánútun-aaiyaveta áraire séta kwésimatimune. \v 14 Ísóigo Ísumba pukáimpinkemba usásinankaraiwai Ísunte tarúsinkenaya puwónaundavinkenta usásisinkenaya kentááwé keináraware sí'maiya kwenaúrankata sinkáníntaawe. \v 15 mayáíyá kwémayaundaya sáwíta umásínkáambanivo túwa'naa eta íma ivátuwaunasaya ó'on-o'on-kwaasi Áánútumo úwoimo túwa'naa in-áímbá isésa sáwívarawai Áánútumpa'a súwi símae iyésa kwenáwí'a anómba úmae kwéiyowe. \s1 Áánútuna asirayánkátá máyaunda-kwasai. \p \v 16 mináímbá imáyáa kwéundaya sívón-kaiye séta íma ivátukaumne. kentáásúma sáwí'a úmae íyísana Áánútu kentáásí imáyáa aúnái'a kwéumasinkaiye. \v 17 kentáásópa'o kwáyáin-umbai-yantaataveta séta úwoisan-umbai-yantaa'a kwááyu kwáyáiye súnanaya naaémba minúmbái-yántáápínkémbá ó'oran-kawe-tantaa'a usáyaaitaimba kwaíkwai'a ínín-kawe-tantaa'a paáriniye. \v 18 mindáyaveta marapá'ó awánáúnda-yantaa'a íma anón-imayaa éta kwíyómpa'o ímo awánáúnda-yantaataveta imáyáa úmae kwéiyune. awánáúnda-yantaa'a kwááyu-yantaa'an-ivo kwíyómpa'a íma awánáúnda-yantaa'a kwaíkwai'a íníye. mindáyaveta umbai-yántáátávéta séta úwoisamban-iye kwésune. \c 5 \p \v 1 kentáásúma kwááyu-nankaa-suwawaata isatá minkúwawaakwarata marapátá méta maarán-áímbá kwésune. maankwááyú-námbá tawísígwinata Áánútumo kwíyómpa'o úmakain-daumpa'a ménaundayaawe. mindámbá kwaási íma úmakaan-damban-ivo Áánútu kwená imáyáavinkemba úmakaimba kwaíkwai'a ínín-damba mindá kwíyómpa'o ménaunda-kuwawaa'an-iye. \v 2 marapá'ó máyaundaya anón-imayaa éta kwíyómpa'o ménaunda-kuwawaata simínkwáeya kwéseta \v 3 maarán-áímbá íma séta puwéta súwawaar-íyaainkaanta umáíya máyaumne íma kwésumpo maarán-áímbá séta kwíyómpa'o ménaunda-suwawaata naankáántá ónáeya kwésune. \v 4 kentáásúma kwááyu-nankaamba isatá máyaundaya umbai-yántáá'á kwáyáintaveta anón-imayaa éta marapá-súwawaataamo tuwánaunda-aimba íma séta kwíyómpa'o ménaunda-suwawaata mayánaunda-ainta kwésune. miráyá ónaunda marapáké-súwawaakaanta aúkáinata maí'maita ónaumne. \v 5 miráyáámó ónaundayavenaya Áánútu kentáá to'mayaa éna kwenamankómbá ai'marówana kentáásirumpimba kumbáyáísata mindáyaveta to'mayaa umásínkarainta mirá íníye kwésundayaawe. \p \v 6 Áánútu kwenamankómbá ai'marówana kentáásirumpimba kumbáyáintaveta kentáásí imáyáa asiramáíya máyaumne. marapá'ó máyaundaya Ísóigo Ísu Káráísitiyeya íma kwíyómpakaani'a umáíya máyaundayaawe. \v 7 ívéta marapá'á máyaundaya kwenane'á íma kwéawaneta kwenááiyaveta áraire séta kwenká'á agevamáíya méta \v 8 kentáásí imáyáa asiramáíya méta puwétaamo kwíyómpa'o Ísóigo Ísu Káráísitiyemo métaaraiya aamoí úsino. \v 9 maanká'ó máyaundayaawe kwíyómpa'o uménaundayaawe Áánútumbo arááímo kwétaini'a ónáe súndaya póna aamoí umásínkáisintaawe. \v 10 amáparawaiya Ísu Káráísiti aúranka'a máyáananaya kesáámó máyaundawaina ááintavena sísaa ena marapá'ó máyáamba kawe'ó kwéowai kawe'-méyámbá tiména sáwí'o kwéowai sáwí-meyamba timínímba póta kwembó arááímo kwétaini'a ónáeya kwésune. \s1 Ísuwemo tarúmaimo máyaundaya aúnái'a umáíya máyaunda-kwasai. \p \v 11 Ísóigo máyaundawaina ááimba sísaa íníntaveta kwentávéna sáá'a kwégaisata kwenópa'a tígwáe séta kwaási kwétavisundayaawe. Áánútu máyaundawaina ááinta suwánaisa'a keinárawatemo máyaundawaina ááinta kwésuwanaamba kawe'á kwéiye kwésune. \v 12 kentáá súwí'a íma maé kwéiyundanivo máyaundawaina ááintave'a aamoí ónááontaveta máyaundawaina ááinta kwésimatimune. aamoí é'a kentááyávésamo sáwí-aimbo kwésen-kwaasi táái kanaán-umai anondá simátimenaaontaveta máyaundawaina ááinta kwésimatimune. minkwáásí paáká-túwawaare su'mai tuwánésa kawe-kwáásímán-owe sésa tirumpin-ímáyáá íma awáresa kawe-kwáásímán-owe kwésewe. \v 13 évakarawai kentááyávésa uwo'aó'á kwéowe kwésewata kanaán-iye séta Áánútuntaveta imáyáa éta miráyá kwéunasaya évakarawai kentááyávésa kawer-ímáyáágwárá-kwáásímán-owe kwésewata kanaán-iye séta keinárawataveta imáyáa éta miráyá kwéune. \v 14 amáparawai sáwí'o kwéomba mimbéyámbá maésa púwóvo séna Ísu Káráísiti mimbóráwáí kentááyávénawe séna pukáimba póta Káráísiti arumbá kwésimiwaina mayáíyé su'maiya kwémayaumne. \v 15 amáparawaiya sáwí-imayaago tátokaimpinkemba iyásinkanintavena Ísu Káráísiti pukáimba póta kentáámó sirááímo kwétaini'a íma kwéeta kwembó arááímo kwétaini'a kwéeta máyaumne. mirámó ónaundayavenaya kentááyávénawe séna puwúwana Áánútu usásinankaraiye. \p \v 16 ááéma marapá'ó máyáan-kwaasiti ááimba kwaréta évakarawaiyaveta kawe-kwáásímán-owe séta évakarawaiyaveta sáwí-kwaasiman-owe siráumpo ívé'a íma miráyá kwéseta ááéma marapá'ó máyáan-kwaasiti ááimba kwakáunda Káráísitintaveta úwoi-kwaasiman-iye siráundaya ívé'a íma miráyá kwésune. \v 17 mindáyaveta Ísu Káráísitiyemo tarúmaimo máyaundaya aúnái'a umáíya méta ááémo uráundanten-imayaa íma éta ívé'a aúná-imayaa umáíya máyaumne. \v 18 Áánútu mirá kwéivo ááéma Áánútuna namuro-kwáásíráámbá umáíya máyaawananaya Áánútu kesí kwaási-i'a umái maígwáe séna Ísu Káráísitimba ai'marówana kentááyávénawe séna kumpuwówana kwená kwaási-i'a umásinkenaya séna kesí kwaási-i'a ígwáe-aimba kosimátíméro séna si'mákaisata mimbáyáíyá kwémayaumne. \v 19 mináínkóná ááimba maarán-áímbán-iye. Ísu Káráísiti amáparawaiyavenaya imáyáa éna pukáimba mindáyavena Áánútu imáyáa éna kwaásimo sáwí'o kwéomba íma aaivimbá kwémaitinkaivo kwená kwaási-i'a kwéumatinkena kentááyávénawe séna kesí kwaási-i'a ígwáe-aimba kosimátíméro séna si'mákaisata kwésimatimune. \p \v 20 kesáá Ísu Káráísitina aantá-kwaasiya únanaya simásímísata keinárawa'a kwésimatimundayaawe. Áánútu keinárawatavena asiramái siráisata siráin-ainta kwésimatimune. Káráísiti pukáintavena Áánútuna namuro-kwáásíráámbá umái máyáampinkemba kwená kwaási-i'a kwéumatinkaivo kwenááiyave'a owé seró. \v 21 Ísu Káráísitimpimba sáwí'o ií-áímbá íma kwáyowana Áánútu kesáámó sáwí'o únda-aimba kwempíntá ámakaiye. Káráísitiye tarúmaiya méta Áánútu aúranka'a arupí umáíya ménaundayavenaya Áánútu mirá úwana Káráísiti kesáámó sáwí'o únda-aimba maimaéna mindánankwara'a pukáimba póna Áánútu kwená namuro-kwáásíráání'a umáíya máyaundawai kwená kwaási-i'a kwéumasinkaiye. \c 6 \p \v 1 Áánútuwe tágárotamai méta mayáí kwémaeta asiramái simátimeta séta Áánútu úwoi kwétuwa'naa-imba pó'a íma úwoi mé'a kwembó arááímo kwétaini'a oró kwésune. \v 2 naaóvá'á Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba Áánútumo siráin-aimba agaimaréna séna \q1 úwoi túwa'naa uráunda-kanaa kentáái \q1 isé'a sáwí'o umáímo máyómpinkembo \q1 tíkaunda-kanaa túwa'naa uráumne \m Áánútu siráiye agaimaréna siráimba mindáyave'a ísáaro. ívé'a Áánútu úwoi kwétuwa'naa-in-kanaama éna sáwí'o umáímo máyáampinkemba kwétirain-kanaama imbá pó'a íma úwoi mé'a kwembó arááímo kwétaini'a oro. \p \v 3 kentáásí mayáígómbá awánésa sáwí-amba kwáráavo séta kawe'-máyáíyé su'mai kwémayaundaya pósa íma árai'a sésa sáwí-mayai kwémayaawe kwésewe. \v 4 amápa'-mayai kwémayaundayaveta séta suwánésaya árai'a Áánútuna mayáí-kwáásímán-owe sígwáe séta mimbáyáí kwémaeta máyaumne. umbai-yántáá'ó kentáásópa'o tisasamó sí'o iní'o umásinkesaya sáwí'o umásínkáanta íma ivátuweta asiramáíya máyaumne. \v 5 Áánútuna mayáíyá kwémayaundarakemba sínkambai ándáva'o mósinkesayaamo úkúmakesamo sáwí-aimba simánkesa mirámó kwéonta anóm-bayai kwémaeta no'wáámba íma suúyá kwégwaeta úwoi mayáí kwémaeta sááimo kwésinkainta íma ivátuweta asiramáíya máyaumne. \v 6 kentááyávésa Áánútuna mayáí-kwáásímán-owe sénááontaveta kawe'-máyáíyé su'mai kwémaeta kawer-ímáyáá kwéeta paru umái méta kawe'á kwéumatinkaunanaya Áánútun-amanko keséya máyáísata árai'a miwítí imáyáa kwéeta \v 7 árair-aimba kwésimatimunanaya Áánútu asirayámbá kwésimisata mirám-báyáí kwémaeta Áánútu aúranka'a arupí umáíya máyaundaya mindá kweukáámbá araa'naa uráunanaya sáwí-ainko kentáávímbá íma kwétisata Áánútu aúranka'a arupí umáíya máyaundaya mindá iwevóíráámbá umásoketa umbai-yántáá'ó kesópataamo timbá kwéusayaaitaundayaawe. \v 8 évakarawai kentáá súwí'a mósá máráawasa évakarawai kentáá súwí'a simái sáwí'a owasá évakarawai kawer-áímbá simásíméwasa évakarawai sáwí-aimba simásíméwasa árair-aimbo simátimundayavesaya évakarawai kentááyávésa kampa'á kwésewe sewasá \v 9 évakarawai kawe'á umái suwánésaya kampa'á sésa úwoi-kwaasiman-owe sewasá évakarawai kentááyávésamo puwónáesa owémó kwésemba íma puwúndaya úwoiya súvamaiya máyaumpo suwánaaro. Áánútu arupíya kwéumasinkaimba íma sínkamisata kwévuwune. \v 10 sáwíva-tantaako kentáásirumba umbaí kwétamasinkainta kentáásirumba kawe'á úmae kwéiyiye. kesáá óísamba íma makáundayawaiya éta Áánútun-aai sáwívarawaiya kwésimatimunasaya kawe'á umái kwémaewe. óísaniyaaiwai éta Áánútun-aai tátokaundayaveta kawe'á umáíya máyaumne. \p \v 11 Kórínti-naopaken-kwaasi ísáaro. kentí imáyáa éta kentáásirumpinken-aimba avora'á simátímakaundaya \v 12 keinárawataveta íma kayoráúna'a kentááyávé'a kayó'mái máyáawe. \v 13 kesí iyámpóímo simátimundantenkaamba simátimumpo kentí imáyáamo úndantemba kentáásí imáyáa é'a kentirumpinkén-áímbá simásíméro. \s1 Áánútuna naankaantáán-úne siráin-kwasai. \p \v 14 oó'á tombá moórá anóm-purumakankwara moórá sáwíyam-purumakankwara'a íma kwétagarotamai kwisóvo awaira-púrúmákánkáí tinumarampimbá kwímakaawasarai oó'á kwétoye. mirámó ontembá keinárawa'a Áánútun-aaiyave'a áraire sewáíyé ímo áraire sewáíyé íma tágárotamai mé'a mayáí máyáaro. arupí umái máyáawaise Áánútun-aai arááíraawaise íma kanaán-umai tágárotamai mésa mayáí kwémaraawe. ságayankwara tunígwara'a íma moórávimba kwáyáiye. \v 15 Ísu Káráísitiye Sáátáánigowe íma mimbórá-ímáyáá óyasa Áánútun-aaiyavesa áraire sewáíyé ímo áraire sewáíyé íma mimbórá-ímáyáá kwéowe. \v 16 Áánútuna naaúmpa'a kwesé kwaántá-kwaasi mimbórávímbá íma ménaaowe. Áánútu asirayánkwáráwáí kentáásirumpimba máyáísata kwená naankaantáán-úne. mináíntávéna naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna Áánútu séna \q1 kesí kwaásiye mé'a miwívímbá kwénaae'a \q1 miwítí Ísóigo onasá kesí kwaási-i'a ónááowe \m Áánútu siráiye. \v 17 mindáyavena Ísóigo séna \q1 úwoi-kwaasivinkemba tiyuwé'a moórá-ayampa'a \q1 mé'a sáwí-mayaigomba tínaaemba umátimiya'a \q1 tiré'a \v 18 kentivoí'a ona'á kesáánimbaa'a \q1 kesiyáámúmbaari'a ónááowe. \m Ísóigo amápar-asirayamba tokáiwai siráiye agaimaréna siráiye. \c 7 \p \v 1 kesí kwaási ísáaro. Áánútu kentááyávéna imáyáa éna mináímbá simái tarúmakaintaveta kesúrake-sawi-yantaare kentáásí imáyáavinke-sawi-yantaare sínaaemba umámeta kawe'á umáíya méta Áánútu aúranka'a sáá'a kwégaisata Áánútundei-i'a umái méta kaweré su'maiya éta miráyá onó. \s1 Póro arunkó aamoí uráin-kwasai. \p \v 2 kentááyávé'a íma kayoré'a kentáásí imáyáa úwoi oró. íma sáwí'a umátinkaawanasaya sáwí-amba kwakáawe. íma kampa'á simátiyuweta miwítí óísanta íma mémairaumne. \v 3 mináímbó simátimunda íma aaivimbá kwémaitinke'a súne. kentí imáyáa kwéundaya simátimeta ókwara'a miráyá kwéune séta úwoimo máyaundaya kentí imáyáa kwéeta puwónaunda-kanaa tínímba úwoi kentí imáyáa kwéonanaya tíníye. \v 4 árai'a kawe'á umái máyáawe asiramái sé'a kentúwí'a mósá kwémaraumne. anón-umbai-yantaa'a kentáásópa'a kwétimba mindáyave'a íma imáyáa é'a kentí imáyáa únana kentááigo asiramásínkáísana sirunkó ávááraumai aamoí kwéiye. \p \v 5 Táróasi-naopa'a tuwéta Másétóniyaa-marava'a tamáyaawanda íma kawe-kánáá úwata máyaawanasaya amápa'-naopimpa'a kae'náé'a ésa aaisambá kwésuwana kentáásí mayáíyávéna kentáásirunko umbaí kwétowana \v 6 Áánútu tirunkó umbaí kwétain-kwaasi tiráváyáiwai kwemá sirávayanintavena Táításimba ai'marówana keinárawa'a tiyuwéna kentáásópa'a téna \v 7 maavá'ó túntaveta aamoí éta keinárawatemo máyon-kawer-aimba simásimuntavetaagwara'a aamoí ówánanaya keinárawa'a kentáá suwánanae siráamba tasimásimenaya sáwí'o uráantavenamo kentirunkó umbaimó taráimba tasimásimenaya kentávésamo kampar-áímbó sen-kwáásí táái anondá simátímakaamba tasimásimenaya mirán-áíntómbá tasimásimuwata isááwánanaya kentáásirunko aamoí uráiye. \p \v 8 aúvái agaimái timé'a asiramái sé'a ó'a íma mirán-oro siráunda minaúváí awánowana sáwíyanka'a kentirunkó umbaí tówa'a mináímbá isé'a mináúváí agairáundayavena sirumbá umátinke'a ívé'a sirunkó íma umbaí téna \v 9 kawe'á kwéiye. kentirunkó umbaí tóntave'a íma aamoí é'a kentirunkó umbaí tówa'a sáwí'o uráambo tínaaembo umámakaantave'a aamoí kwéune. sáwí'o kwéontavena tirunkó umbaí taíno Áánútu kwésiye. mindáyave'a mináúváí agaimái tímakaunda íma sáwí'a umátínkaraumne. \v 10 Áánútu tirumbá umbaí tamátinkaiwai sáwí'o kwéomba tínaaemba umámewana sáwí'o umáímo máyáampinkemba Áánútu tiréna kawepá'á mógwétinkaisana mindáyavena tirunkó íma sáwí'a kwéivo marapá-kwáásí Áánútuntavesa íma imáyáa kwéowai tirunkó umbaí tainká'á sáwí'o kwéomba íma tínaaemba umámesa úwoi sáwí'a ésa Áánútuna némpa'a maí'mai'a ónááowe. \v 11 sáwí'o uráantavena Áánútu kentirumbá umbaí tamátínkaraimba pó'a kawe'á uráamba imáyáa oró. keinárawapinkemba moóráwai sáwí'a uráimba íma asiramái simámake'a tímakaunda-auvai-aimba isé'a sé'a arupí umátinketa kawer-ámbá kwáráano sé'a sáwí'o uráantave'a tigaeyávé'a é'a sáwí-meyambo kentópa'o tíníntave'a táátave'a é'a sé'a arupí umátínkáanana Póromo ménamo éna súwa'naa íníye sé'a sáwí'o uráiwaimba ááéma sáwí-meyamba amé'a keinárawapinke-sawi-imayaa arupí umátinke'a mirá uráamba ánásaraiye-aimba ísaraumne. \p \v 12 mináúváí agaimái tímakaunda sáwí'o uráin-kwaasigontave'a íma aiva'á imáyáa é'a sáwí'o umánkarain-ininkontave'a íma aiva'á imáyáa é'a íma mirá uráumpo Áánútu aúranka'a kentááyávé'a anón-imayaa é'a kentááyávé'a sé'a miwíyávéta anón-imayaaya kwéune sénááontave'a mináúváí agaimái tímakaumne. \v 13 mináúváímó tímakaundanteni'o uráamba kentáásí imáyáa kawe'á umásínkaraawe. \p Táításimba ai'marááwánanaya kentópa'a koména kwenarunkó umbaí kwétowana túwa'naa úwa'a kawe'á uwaná aamoí éna kwenarunkó kawe'á úwana kentáásópa'a téna tasimásimuwata iséta mindáyavetaagwara'a aamoiyá kwéune. \v 14 ááéma Táítási aúranka'a kentúma maé iráunana simátímakaunda-aimbo árair-aimbo siráundantemba Táításimbo kentááimo simámakaunda-aimba árair-aimban-iye. Táítási keinárawate koména kemó kentááimo simámakaunda-aintavena árair-aimba siráiye siráimba mindáyave'a íma sigaeyávé'a kwéune. \v 15 Táítási keinárawate komáyowa'a kwentávé'a aamoí é'a táátave'a é'a tiyántámbá kwétowa'a kwenáái isé'a mirá uwaná mindáyavena Táítási imáyáa éna arumbá kwétimiye. \v 16 keinárawatave'a sé'a amápa'-mayaimo ésa kawe'á úmae iyónááowe kwésunana sirunkó kawe'á kwéiye. \c 8 \s1 Ísóigona kwaási túwa'naa uráan-kwasai. \p \v 1 kesí kwaásiyono. Másétóniyaa-marava'o naaó'-nao'a máyáawai Áánútuna kwaási kwemá kwétuwa'naa-in-aimba simátimenaumpo ísáaro. \v 2 anón-umbai-yantaa'a miwítópa'a téna kwétavisisasa íma ivátuwesa Áánútuntavena tirunkó kawe'á úmae íyísasa miwí kesáváí óísaniyaain-kwaasi máyáantavesa íma imáyáa ésa Yútiyaa-marava'a Ísóigona kwaási máyáawaiyavesa imáyáa ésa sáwíyan-oisamba makáampinkemba sáwíva-tantaa'a torupásuwesa túwa'naa uráawe. \v 3 árair-aimba simátimune. miwí sésa maarán-tántáá'á kanaán-umai timénaumpo ó'omba torupamái timénáe sésa miwítí imáyáavinkemba mirá ésa sáwíva'a tímakaawe. \v 4 kentááyávésa asiramái símae iyésa sésa Yútiyaa-marava'a Ísóigona kwaási máyáawai timénáe sétaamo únda aamoí kwéune siráawe. \v 5 imáyáawe su'maimo únda-yantaare su'mai íma tímakaavo ó'on-o'on-tantaakwara'a timésa aiva'á Ísóigontavesa sésa ená kwaási-i'a umáíya méta ená mayáíyá kwémayaumne sirésa Áánútuna imáyáavinkemba kentááyávésa sésa Áánútuna mayáí simásimiyata keinárawate mayánaumne sésa \v 6 maanká'á Másétóniyaa-marava'a máyáawai mirán-áímbá siráamba póta Táításimba simámeta séta Yútiyaa-marava'a Ísóigona kwaási túwa'naa ónááom-bayai Kórínti-naopa'a koááimba ásáre tayauweré kuré túwa'naa inasá torupamái maráíyana ánásaino Táításimba simámakaumne. \v 7 ó'on-o'om-bayai kawe'á umái kwémaraawai é'a Áánútun-aaiyave'a asiramái imáyáa kwée'a kwenáái kawe'á umái kwésimatime'a kwenááigona ááimba kawe'á umái kwéise'a karuwaa'á é'a kwétuwa'naa-e'a kentirumbá kwésime'a mirámó kwéon-kwaasi ontávéta simátimeta séta Yútiyaa-marava'a Ísóigona kwaási máyáawai túwa'naa ónááomba kawe'á umái timénááowe kwésune. \p \v 8 maanká'á Másétóniyaa-maravakewai Yútiyaa-marava'a Ísóigona kwaási máyáawaiyavesa imáyáa ésa kawe'á umái tímakaan-aimba timénaunda mirán-oro íma kwésumpo timénááo. íya timénááoo sé'a kentirunkómbá tísaa umai kwéisaumne. \v 9 kentáásí Ísóigo Ísu Káráísiti úwoi kwétuwa'naa-imba ísaraawe. kwíyómpa'a ó'oran-kawe'a umái máyomba keinárawatavena imáyáa éna kwíyómpa'a tuwéna kawe'á umái ménaaontavena úwoi-kwaasiraamba umái marapá'á kumbéraiye. \p \v 10 ké'naan-aimba kesí imáyáavinkemba súmpo ísáaro. ááéma Áánútuna kwaásivinkemba keinárawa'a aiva'á sé'a torupamái timénáe sé'a ááimba asé'a moórá-ima maisukáavo ívé'a mimbáyáí ánásasuwaaro. \v 11 ááéma karuwaa'á umái to'mayaa é'a ívé'a karuwaa'á é'a sáwíva-tantaa'o makáawai sáwíva'a maráíyasa sáwíyambo makáawai miráumai maráíyasa miráumai maráíyana ánásaino. \v 12 sáwíva-tantaa'o máráane sáwíyambo máráane Áánútu tuwánanivo timénáemo síyan-tantaa'a sáwíva-tantaapinkemba sáwíva'a maré'a sáwíyampinkemba sáwíyamba maré'a timénááomba Áánútu awánéna kanaán-iye síníye. \p \v 13 túwa'naa ónááomba íma amápa'a tu'mái ánáse'a kesávé'a kwémare'a oró. \v 14 ánivo ívé'a makáan-tantaa'a kwáyáintave'a mimpínkémbá timé'a naaémbo ímo maránááomba miwí keinárawa'a túwa'naa ónááomba mimbóráí'a umái ménaaowe. \v 15 miráumai naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna moórá-tonko áwí'a máána-tone séna \q1 toóntávéna séna sáwíva'a túkúmai kwénowai tímú'a vówasa íma aráá'a márówasa sáwíyamba túkúmai kwénowai tímú'a vówana íma táái tínkaraiye \m agaimaréna siráiye. miráumai ívé'a makáan-tantaa'a kwáyáintave'a mimpínkémbá timé'a naaémbo ímo maránááomba miwí keinárawa'a túwa'naa ónááowe. \s1 Táítási Kórínti-naopa'a kuráin-kwasai. \p \v 16 Áánútu Táításimba imáyáa ámísana kemó túwa'naa úndantemba kwegwárá'á túwa'naa ónáe kwésisata mindáyave'a Áánútumpa'a súwi kwésune. \v 17 Táításimba simámeta séta kotúwa'naa inasá Yútiyaa-maravaken-kwaasi túwa'naa ónááontavesa évaka-tantaa'a torupamái maránááowe súndayavenaya aamoí éna kwená imáyáavinkenkwara'a séna ó'a miwísé koménaumne Táítási siráiye. \v 18 Táításimba ai'máráandara'a moórá-kwaasigwara'a ai'máráanana kwesé kwíníye. kwemá áséi-kwasai simátíma'mae kwénaaisasa naaó'-naokemba Ísóigona kwaási kwenáwí'a mósá kwémaraawai kwemá Táításiye kwíníye. \v 19 Ísóigona kwaási naaó'-naokemba kwembá usásinankesa sésa esé mimbáyáí mayaaó sewaná keséya kwénaaena túwa'naa únda-mayaiya kwémayaisasa kentáásí mayáígómbá awánésaya sésa toómbá íma makáan-kwaasi kwétuwa'naa-owe kwésesa Ísóigo áwí'a mósá kwémaraawe. \p \v 20 mimbáyáímó kwémayaundaya sáwí'an-owe seváíyé séta \v 21 Ísóigo aúrankare kwaási túrankare mimbáyáí kawe'á ónáe séta naaó'-nao'a kwénaaeta torupámáráan-ontantomba maimaéta ímo makáan-kwaasi túwa'naa ondayávéta kwénaaumne. \p \v 22 minkáé'náraimo ti'máráandara'a moóráwainkwara'a ai'máráanana kwéna kaumbosé koínímba kwembá sáwíva-tawai áísaa umai awánanae súndaya kwétuwa'naa-in-kwaasigo isatá awánaraumne. keinárawa'a kawe'ó umáímo máyáan-aimba iséna póna kotúwa'naa ónáe siráiye. \v 23 Táításin-aai súnda kesé tágárotamai ména túwa'naa índayavena kesé mayáí kwémayaiye. kwesémo koóyááoiyan-kwaasi táái súnda mimbáyáí mayáyááoiyantavesa naaó'-naokemba Ísóigona kwaási keinárai usásintinkaraayasarai Ísu Káráísiti áwí'a mósá kwémaraaiye. \v 24 mindárau kentópa'a komáyaiya'a kentirumbá tíméro. kentúmo maé kwéiyundayavesamo sésa árai'a kawe'á umái máyáawe kwésesa naaémba naaó'-nao'a Ísóigona kwaási kosimátíma'mae naaíyasa kentáái isánááowe. \c 9 \s1 Ísóigona kwaási túwa'naa ónáemo siráan-kwasai. \p \v 1 évaka-tantaa'o torupamáímo Yútiyaa-marava'a Ísóigona kwaásimo timénááon-aimba á'a ísaraantave'a maanáúváívímbá íma ayáátááka'a simátimenaumne. \v 2 túwa'naa ónáemo siráan-aimba ísaraumne. Másétóniyaa-maravaken-kwaasi kentáái simátimewanda kentúma maé iyé'a keinárawatave'a sé'a Ákáyaa-maravaken-kwaasi mimbáyáí kwéto'mayaa-esa moórá-ima maisukáawe séwánasa isésa sésa kesáágwárá'á túwa'naa ónáe sésa évaka-tantaa'a torupámakaawe. \v 3 kentúma maé iyéta séta mimbáyáí to'mayaa úmakaaweya súnda-aimba úwoi-aimban-iye sevó séta kaumbonárau ti'máráanasa kentópa'a kónááowe. kemó siráundantemba to'mayaa úmaranaaontaveta minkáúmbónárau ti'máráanasaya kotúwa'naa ónááowe. \v 4 naaémba kentópa'a konasá Másétóniyaa-maravakembo évakarawaimo kesémo kwésamo ésa ímo to'mayaa úmakemba kotuwánaiyamba tigaeyávé'a íya'a to'mayaa úmakaawemo siráunda-aintave'a sigaeyávé'a ónaumne. \v 5 mindáyave'a imáyáa é'a mindárauyave'a asiramái simátime'a sé'a kemó ímo kuráandara'a miwítópa'a koméwasa simáímo asirámakaantemba évaka-tantaa'a torupámáráaro simátímakaumne. naaémba kentópa'a kona'á kentí imáyáavinkembo torupámárémba úwoi maisiménááovo íma tísaa ónaumne. \p \v 6 maarán-áímbá imáyáa oró. kígaumo ombá moórá sáwíyan-kigau úmakesa sáwíyan-tomba áká'mai naawasá moórá anón-kigau úmakesa anón-tomba áká'mai kwénaawe. miráumaimo kwétimemba naaémba mirán-kánáí'a umái mayánááowe. \v 7 miráumai moórá-morawai timíyan-tantaatave'a imáyáa uré'a miráumai tíméro. íma timénáe-imayaa kwée'a tímévainivo. kemó asirayán-áímbó siráundayavaiye sé'a tímévainivo. imáyáa umái kawe'á uré'a tíméro. timénááontavesamo aamoimó ónááowai miwí Áánútu aamoí kwéumatinkaimba pó'a timénááontave'a aamoí oró. \v 8 Áánútu kanaán-umai ávááraumai kawe'á umátinkaimba amápa-tantaatave'a kawe'á umái mé'a ó'on-o'on-kawe'-mayai mayánááontavena Áánútu ávááraumai kawe'á kwéumatinkaimba pó'a mirán-káwé'-máyáí kanaán-umai mayánááowe. \v 9 mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 ímo makáawai túwa'naa esa tímatuwaawai \q1 miwítí kawe'-máyáí kwaíkwai'a íníye \m agaimaréna siráiye. \p \v 10 Áánútu amápar-anayumba tímísasa mairésa kwégigau-umandaawe. Áánútu minánáyúnkómbá anón-úmáráísasa áká'mai kwénaawe. miráumai Áánútu kawe'á umátinkaina'a túwa'naa íyana mimpínkémbá kawe'-máyáí anómba paáriniye. \v 11 Áánútu kawe'á umátinkaina'a aasiyaasí kanaán-umai túwa'naa íyasa simíyataamo timénaunda-yantaatavesa Áánútumpa'a súwi sénááowe. \v 12 miráumaimo túwa'naa ónááomba Ísóigona kwaási ímo makáawai túwa'naa íyana sáwívarawai tirunkó kawe'á ínasa Áánútumpa'a súwi símae iyónááowe. \v 13 keinárawatavesa sésa Ísu Káráísitin-aaiyavesa áraire sésa asiramái imáyáa kwéesa pósa súwa'naa uráawe sésa Áánútu áwí'a mósá marésa miwíyé amáparawaiye úwoi timénááontavesa Áánútu áwí'a mósá marésa \v 14 Áánútumo keinárawa'o anómbo kwétuwa'naa-intavesa keinárawatavesa imáyáa ésa túwa'naa umai Áánútumpa'a námúnaa sénááowe. \v 15 Áánútu amáparawaiya ó'oran-kawe'a kwéumasinkaisata póta kwenáwí'a mósá kwémaraundayaawe. \c 10 \s1 Póro kwená mayáíyáváí simátímakain-kwasai. \p \v 1 keinárawapinkemba évakarawai kentávésa sésa Póro keséya taména paru umái aaí siráivo némpa'o máínka'a asirayán-áíntá kwésimasimintaawe kwésewe. Ísu Káráísiti marapá'ó máyonka'a paru umái ména íma aaisambá siráintave'a imáyáa é'a asiramái simátimune. \v 2 kentópa'o kondá íma asiramái sénáe súndanivo imáyáa é'a keinárawapinkemba évakarawai kentááyávésa kampa'á sésa marará-kwáásíti ááimba kwégwaraawemo kwésentave'a asiramái simátimenaumpo kárákwiyoro. \v 3 marapá'ó máyaundaya namuro-kwáásí usáyaaitanae sésamo áái'o tíyáantemba íma mirá éta marapá-sáwí-yántáá'á usáyaaitanae séta Áánútuna mayáí kwémayaumne. \v 4 taáné iwevóíyé úmakesamo áái'o tiyamáímo usáyaaitanaesamo ontembá íma mirá éta Áánútu asirayámbá símakaisata ó'on-o'o-sawi-asirayamba kwéusayaaitaundayaawe. \v 5 kentáá sááiyavesa kampar-áínéímó kwésewai tááigomba kesááigoya kwéusayaaitaiye. évakarawai miwí túwí'a mósá marésa Áánútun-aai ísáavo sésa simái aambá áúmbaraawata aambó áúmbaraan-aimba usáyaaiteta kentáásí imáyáago Ísu Káráísitin-aai isáínkwáe símae kwéiyundayaawe. \v 6 kentáá sááiya isáígwáe séta timu'maréta máyauna'a mirá íyata tuwánéta kentáá sáái íma kwéisaawai sáwí-meyamba timénaumne. \p \v 7 keinárawa'o máyáawaina ááimba imáyáa oró. keinárawapinkemba évakarawai sésa árai'a Ísu Káráísitina kwaásiya úne sentembá kesáágwárá'á Ísu Káráísitina kwaásiya úmpo mindáyave'a imáyáa oró. \v 8 Ísóigo asirayámbá siménaya keinárawa'a íma sáwí'a umátinkanaumpo kentí imáyáa asiramátinkanaundayavenaya minásíráyámbá símakaiye. minásíráyámbó símakaimbo simátíma'mae iyúnda-aimba mindá árair-aimba isatá póta minásíráyámbó símakaimbo simátíma'mae iyúndaya mindáyaveta íma sigaeyávéta kwéune. \v 9 aúvái agaimáímo timúnda íma maarán-ímáyáá é'a inkáíséro sénaya maanáúváí agaimái kwésimiye sevó-ímáyáá kwée'a kwéagayaumne. \v 10 évakarawai kentávésa sésa aúváímba asirayán-áímbá simásimenaya ááéma keséya taména aamoisayán-kwáásí ména úwoi-aimba simásímakaiye kwésewai \v 11 miwí maarán-áímbá imáyáa oró. kentí némpa'a máyaunda póta aúváívimbo simátimunda-ainta kentópa'o kwéta mimbórá-áímbá póta kosimátimenaundayaaniye. \p \v 12 kentávésa mirán-áímbó kwésewai miwí túwí'a mósá marésa anón-kwaasiya úne sewatá íma mimbórá-kwáásíráántá umái méta miwímó máyáawaina ááimba awánéta kesáá máyaundawaina ááinta íma taainéta séta kawe'á umáíya máyaumne. sáwí'a umáíya máyaumne séta íya taainánaumne. miwí moórá-morawaimo máyáawaina ááimba tuwánésa miwítí imáyáavinkemba sésa máyaundawaina ááinta kawe'án-iye kwésewe. mirámó kwéomba sáwí-imayaavinkemba kwéowe. \v 13 keinárawapimba Áánútumo símakainda-mayai-aimba sénaumpo ímo símakainda-aimba íma sénaumne. \v 14 keinárawa'o máyáapa'a Áánútu íma aambá aunéna úwoi kesáái kosimátíméro simásímakaisata úwoiya Ísu Káráísitina áséi-kwasai kosimátímakaumne. mirámó uráunda Áánútu íma aambá áúnkaisata úwoiya kosimátímakaumne. \v 15 Áánútumo aambó áúsinkaraim-bayaiyaveta ó'on-kwaasimo mairáam-bayaiyaveta kesáá mairáumne íma séta kentáá súya maé kwéiyune. Ísu Káráísitin-aaiyave'a áraire sé'a asiramái imáyáa úmae iyónááomba timu'maréta máyaunda pó'a mirámó íyata ávááraumai túwa'naa ónaundayaawe. \v 16 mirámó íyata kanaám-póta tiyuwéta ó'on-o'om-barava'a Ísu Káráísitin-aai simátíma'maeta naaónaumne. ó'owimo Ísu Káráísitin-aaimo simátímaken-ayampa'a íma kométa kampa'á séta kesáá simátímakaumne séta kentáá súya maé iyónaumne. \p \v 17 naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 miwí kesáváí mayáíyávésa íma túwí'a mósá marésa Ísóigona mayáíyávésa kwenáwí'a mósá máráaro \m agaimaréna siráiye. \v 18 kwaási kesáváí kawe-kwáásímá úne kwésemba ímanivo Ísóigo kawe-kwáásímán-owe kwésiwai mindá Áánútu aúranka'a kawe-kwáásímán-owe. \c 11 \s1 kampar-áántá-kwáásítí kwaasái. \p \v 1 kesúma maé iyé'a sáwíyan-aimbo sendá íma aambá áúsinkaiya'a úwoi sénaumne. \v 2 keinárawa'a sáwí-amba kwáráavo sénamo Áánútu kárákwiraintemba miráumai kenká'á kárákwiraumne. kawer-ínáámárúmó moórá-kwaasigonka'o siváúmaraantemba miráumai keinárawa'a tí'mae'a Ísu Káráísitinopa'a mátínkáana'a kwesé ménaaowe kwésune. \v 3 naaóvá'á iraankavayaankó moórá-ininko áwí'a Ívimba kampa'á simáuwowana mináíntávéna áraire siráiye. miráumai évakarawai kentí imáyáa sáwí'a umátinkaiya'a Ísu Káráísitintave'a asiramái imáyáa kwéomba ivátúwáavaiye sé'a mindáyave'a anón-imayaa kwéune. \v 4 ááéma avora'á Ísu Káráísitin-aai kosimátimewana'a ísówana Áánútun-amanko keinárawate máyowasa évakarawai kentópa'a komésa Ísu Káráísitin-aaigomba kwaé'náer-aimba simátimesa Áánútun-amankontavesa kampar-áímbá simátímúwa'a aamoí é'a minámbá kwaránáe siráawe. \p \v 5 minkwáásíyávé'a kampa'á sé'a Áánútuna aantá-kwaasima pósa anón-kwaasiman-owe sembánivo minkwáásí kembá íma usáyaaitaraawe. \v 6 aaimó kwésimatimunanamo sóikomo umbaí kwétaimba mindá íma anón-tantaa'an-ivo Áánútun-aaigona ááimba kawe'á umái ísaraunda mindá anón-tantaa'an-iye. sáwíva-tawai árair-aimba amápa'a simátimewana'a ísaraawe. \p \v 7 Áánútun-aai simátimewanda meéyámbá íma mairé'a simátímakaumne. mirámó ówánda kentúwí'a maé iyé'a kesúwí'a úwoisankaamba uráumne. mirámó uráundayave'a kentávé'a sáwí'a uráiye-imayaa kwéombanivo íma sáwí'a uráumne. \v 8 keinárawapimba Áánútuna mayáí mayááwánda Áánútuna kwaási ó'on-o'on-daopakewai súwa'naa esa évaka-tantaa'a símúwa'a keinárawapimba mayáí mairáumne. miwímá sésa naaémba kentáá simíníye íma sunkákémbá úwoi miwítí évaka-tantaa'a kwésimuwa'a keinárawapimba mayáí mairáumne. \v 9 keinárawate komáyaawanda kesí óntamba ánásowa'a súwa'naa oró-áímbá íma sé'a máyaawanasa Másétóniyaa-maravakemba évaka'a Áánútuna kwaási tésa ímo makáunda-yantaa'a másúwa'naa uráawe. minká'ó uráudantemba naaémba mirá ondá umbai-yántáá'á timúnavo sé'a súwa'naa oró-áímbá íma sénaumne. \v 10 Ísu Káráísitina árair-aimba kwésimatimundawai úndantemba Áánútun-aai simátímakaundarakemba keinárawa'a Ákáyaa-maravaken-kwaasivinkemba óntamba íma mairáumne-aimba símae íyónasa mináíntávésa kampar-áímbán-iye íma sénááowe. \v 11 nóra séra mirán-áímbá kwésuno. sirumbá íyu kwétimeru kwésuno. sirumbá á'a kwétimunda Áánútu kwésuwanaiye. \p \v 12 Áánútuna aantá-kwaasima owémó keinárawa'o kwésen-kwaasi miwí túma maé iyésa sésa Póromo Áánútuna mayáímó kwémaenamo keinárawatopakembo óntambo kwémayaintemba miráyá kwéune sevó sé'a kentópakemba óntamba íma kwémae'a mirá ónaumne. \v 13 miwí máyówana Áánútu kesí aantá-kwaasiman-owe íma séna ti'mákaiye. Ísu Káráísitina mayáí-kwáásíyá úne kampa'á sésa aká'áánkaamba sésa kwená mayáí kwémayaumne kwésewe. \v 14 mirám-báyáímó kwémayaamba íma sáá'a kwégaiye. kwíyómpakemba Áánútuna kwayó'náko ságayawairaamba Sáátáánigo aká'ááni'a kwéiye. \v 15 miwí kwená mayáí-kwáásí ontávésa kwemó intembá arupí-kwaasiraamba ésa aká'áánikaamba kwéowe. mindáyavena íma sáá'a kwégaivo keinárawa'a íma táá'a kaíno. miwítí sáwí-mayairakemba sáwí-meyamba mayánááowe. \s1 Ísuna mayáímó mayáúndarakemba umbai-yántáá'á kempímbá tiráin-kwasai. \p \v 16 maarán-áímbá ókwara'a súnda kentávé'a sáwí-imayaagwara-kwaasima iyé-áímbá íma seró. ánivo mirámó sé'o é'a íma a'áo sé'a siyuwáíya'a kítoka'a kesúma maé iyónaumne. \v 17 kesúma maé iyúnda Ísóigo siráini'a íma kwée'a sáwí-imayaavinkeni'a kwéune. \v 18 sáwívarawai marapákén-tántáátávésa imáyáa ésa miwí túma maé kwéiyovo kegwárá'á kesúma maé iyónaumne. \v 19 keinárawa'a kesávé'a kampa'á sé'a kawer-ímáyáágwárá-kwáásíyá úne kwésemba pó'a sáwí-imayaagwara-kwaasiyave'a kanaán-iye sé'a aamoí kwéowe. \v 20 évakarawai kentópa'a komésa kentí imáyáa tavisewa'á siráani'a owasá kentí óntamba kampa'á simátiyuwesa kwénesa kentúwí'a simái sáwí'a ésa sáwí-aimba kwésimatinkesa mirámó ombá íma a'áo kwése'a kanaán-iye kwésewe. \v 21 sáwí'o kwéumatinkaantemba kentópa'a kométa kesáá íma kanaán-umai miráyá umátínkaraumpo sirunkó sáwí'a kwéisa'a mináímbá kwésune. \p évakarawaimo miwí túmo maé íyóntemba íma sáá'a káína'a miráumai kesúma maé iyónaumne. mirámó ondá sáwí-imayaagwara-kwaasigoraamba ónaumne. \v 22 miwí túma maé kwéiyowai sésa Ípíru-aimpinkemba kwésune kwésewa'a kegwárá'á mináímpínkémbá kwésundawai úne. miwí sésa Ísareri-andaraken-kwaasi úne kwésewa'a kegwárá'á minándárákén-kwáásímá úne. miwí sésa Ááváramu aísaavutantamba uráundawai úne kwésewa'a kegwárá'á miráumai kwenaísaavutantamba uráundawai úne. \v 23 miwí sésa Ísu Káráísitina mayáí-kwáásímá úne kwésewa'a kegwárá'á miráumai Ísu Káráísitina mayáí-kwáásímá é'a miwí kwéusayaaitaumne. mirán-áímbó kwésunda sáwí-imayaagwarawairaamba kwésune-imayaa é'a Ísu Káráísitina mayáí kwémayaunda anóm-bayai kwémae'a miwítí mayáí kwéusayaaitaumne. Áánútun-aai simátimundarakemba ándáva'a sínkaraamba sáwíva-tawaiman-ivo miwímó ándáva'o tínkaraamba íma sáwívaka'an-iye. sáwíva-tawai sínkaraawa'a púwóra'naraamba úndanivo úwoi súvamai máyaumne. mirán-tántáá'á kesópa'a sáwívaka'a tiráivo miwítópa'a íma sáwívaka'a tiráiye. \v 24 Ísu Káráísitina mayáí kwémayaundarakemba Yútaa-kwaasi éva'aasei-tawai purumakan-áúwarasi-andanei sínkankaamba sáwívaka'a 39 ra'a sínkankaawe. \v 25 Ísu Káráísitina mayáí kwémayaundarakemba Árómáani-kamaani-kwaasi kaumbo-táwai kunánaandei sínkankaawe. moórá-tawai kentávésa puwínkwáe sésa óntandei sínkamuwa'a marapá'á tuvánkaumne. kaumbo-táwai nompí-sípívímbá kwénaaowanana mindómpí-sípí kunáverombanivo kemá úwoi súvamai máyaumne. moórá-tawai miráumai nompí-sípí kunáverowa'a mindómpímbá ayáátááka'a moórá-no'waamba moórá-kwaya'wai mé'a íma puwé'a úwoi máyaumne. \v 26 Ísu Káráísitina mayáí kwémayaunda ó'on-o'om-barava'a kwénaaunda kavirayán-dónkó mayávóra'naraamba isa'á aampa'á umóyán-kwáásí sínkamora'naraamba kwéowa'a kesí kwaási Yútaa-kwaasi sínkamora'naraamba kwéowa'a ó'onkaa-kwaasi íma Yútaa-kwaasi mirá kwéowa'a ó'on-o'on-anon-daopimpa'a kwénaaunasa sínkamora'naraamba kwéowa'a aampa'á ó'on-daopare'o kwégunda sínkamora'naraamba kwéowa'a anón-dompimbo sípivimbo kwénaaunda sínkamora'naraamba kwéowa'a évakarawai kentávésa kampa'á sésa ená kwaásima úne kwésesa sínkamora'naraamba kwéowa'a mirámó ombá úwoi súvamai máyaumne. \v 27 Ísu Káráísitina mayáí kwémayaunda anóm-bayaimo mayáúnda sívón-kaisa'á mimbáyáí kwémae'a sáwíva'-no'waamba íma suún-kwaé'a Ísu Káráísitina mayáí kwémae'a sáwíva-tawai sáái kwésinkaimba noné toón-íyaaine mé'a sáwíva-tawai táúgwi'a kwésiyaisa'a sáwí-unankwatoi uré'a máyaunana \v 28 íma mirán-úmbáí-yántááré su'mainivo ó'on-o'on-daopa'a Ísóigona kwaásira'a kárákwiraunda-umbai-yantaako kesópa'a aasiyaasí kwétiye. \v 29 Ísóigona kwaásivinkembo évakarawaimo ímo asiramáímo kwégwaraamba sirumbá kwéumatinkaunana minúmbáí-yántáákó kesópa'a kwétiye. kawer-ámbó kwégwaraawanamo moóráwaimo tavisisasamó sáwí'o kwéomba sirumbá kwéumatinkaunana minúmbáí-yántáákó kesópa'a kwétiye. \p \v 30 íma moórá-amba kwáyáivo kesúmo maé kwéiyunda évaka-tantaa'a kesópa'a tisasá suwánésa sésa aamoisáyán-kwáásímán-iye kwésen-aimba simátíménda ísáaro. \v 31 Áánútu kentáásí Ísóigo Ísu Káráísitin-avowa áwí'a mósá ma'maé'a iyónaumne. simátimunda-aimba íma kampar-áímbán-ivo Áánútu ísaraiye. évaka-tantaa'a kesópa'a tisasá suwánésa sésa aamoisáyán-kwáásímán-iye kwésen-aimba simátíménda ísáaro. \v 32 moórá-anon-daoko áwí'a Támásikasi-naopa'a máyaawanana kárákwirowai áwí'a Árétása kwená mayáí-kwáásí anón-kwaasigo kentávéna simátimena séna áí'mae'a ándáva'a móauwaaro súwasa mindáókona iír-ontara'o kárákwirowasa \v 33 évakarawai súwa'naa esa kunánáan-unampimba kembá áítumai iír-avaapimba máápa'a túsúsinkesa ándára'a tátokowa'a kumeéme'a marará'á kumówánasa siyúwówa'a kóuraumne. \c 12 \s1 Ísóigo kaainampákáání'o umáímo agarááránkáin-kwasai. \p \v 1 kesúma maé kwéiyunda mirán-ááínkó íma kentáá súwa'naa ínívo kentávé'a Áánútuna aantá-kwaasiman-iye sénááontave'a kesópa'o tiráin-tantaakon-aai simátíménda ísáaro. Ísóigo kaainampákáání'o umáímo agaráásínkaraimba simátíménda ísáaro. \v 2 Ísu Káráísitina kwaási máyaawanana Áánútu kusí'maena kwíyómpa'a sanaan-úramba iyúmba kesimankóná kunáíkai. mútú-kwaasi kusíkaiyo íma isáúmpo Áánútuwe su'mai ísaraiye. mirámó uráunda 14 ima maisukáumne. \v 3 Áánútu kusí'maena kwená kawe'-mápá'á iyúmba kesimankóná kunáíkai. mútú-kwaasi kusíkaiyo íma isáúmpo Áánútuwe su'mai ísaraiye. \v 4 kusí'maena kwená kawe'-mápá'á mósinkarowa'a mivá'á mé'a évaka-tantaakon-aai ísaraunda pó'a simátíméndamo é'a sáwí'a ónaunda pó'a íma kanaán-umai simátimenaumne. \v 5 mirá uráintave'a kesúma maé iyé'a kesí mayáíyávé'a íma kesúma maé iyé'a évaka-tantaa'o kesópa'o tisasamó suwánésamo sésamo aamoisáyán-kwáásímán-iye kwésen-aintave'a kesúma maé kwéiyune. \v 6 kesúma maé iyónáe sékai árair-aintave'a kesúma maé iyúna'a kentávé'a sáwí-imayaagwara-kwaasiman-iye íma kanaán-umai sésino. ánivo kesúma íma maé kwéiyune. aaimó súndarakembo kesúmo maé iyúndarakai mináímbá isésa évakarawai kentávésa sésa anón-kwaasiman-iye sésino. mindá íma sirááíma kwétaiye. kesí mayáí awáné'a simátimunda-aimba isé'a pó'a máyaundawaina ááimba suwánaawana sirááíma kwétaimba mindáyave'a kesúma íma maé kwéiyune. \p \v 7 Áánútu sirówa'a ó'oran-kawe-tantaa'a sáwíva'a awánaawanana Áánútu kentávéna séna kwenáúma maé íyívo séna moórá-yantaa'a sí'o ií-yántáá'á kusúvimba marówana mindáyavena Sáátáánigo sáwí'a umásínkáísana kesúma íma maé iyónaundayavena Áánútu mirá umásínkaraiye. \v 8 kaumbo-táwai Ísóigo Ísu Káráísitimpa'a námúnaa sé'a maantántáá'á maisiyúwéna'a kawe'á umái ménaumne séwánana \v 9 minkáúmbó-táwai séna ímanivo miráumai ména'a úwoi áwa'naa ondá embá kanaán-íníye. ímo asiramáímo máyaanda kesí asirayámbá áménana minásíráyánkó embá usáyaaitaina méniyone símaena iráiye. Ísu Káráísitina asirayánkó kenká'á kárákwiyimba pó'a ímo asiramáímo máyaundayave'a aamoí kwéune. \v 10 Ísu Káráísitintave'a imáyáa kwéunda ímo asiramáímo máyaundawe simáímo sáwí'o umásínkáane sáwí-aimbo simásínkáane umbai-yántáá'ó kwáyáine sáwí'o umásínkáane mirán-tántáátávé'a íma imáyáa é'a aamoí únda sé'a ímo asiramáímo máyaunda Ísu Káráísiti asirayámbá símísa'a asiramái máyaumne kwésune. \s1 Kórínti-naoraa-kwaasi imáyáa arupí umátínkarain-kwasai. \p \v 11 mirán-áímbó simátimunda kesúraamba maé kwéiye'a sáwí-imayaagwara-kwaasiraani'a kwéune. keinárawa'a kampa'á sé'a Áánútuna aantá-kwaasin-owe kwésen-kwaasi miwí kembá íma usáyaataraawe. kemá úwoi-kwaasi úndanivo miwí kembá íma usáyaaitaraawe. Póroma Áánútuna aantá-kwaasima iyé-áímbá keinárawa'a kampar-áímbó sen-kwáásíyávé'a simátíméraamba íma simátímakaavo kemá Áánútuna aantá-kwaasima úne-aimba imáyáa ónááontave'a kesópa'o tiráin-tantaakon-aai maanáúváívímbá kwésimatimune. \p \v 12 Áánútuna aantá-kwaasiti mayáí maarám-báyáímán-iye. ó'oran-kawe'-mayai ímo awánaraam-bayai Áánútuna asirayándéí mayáí kwémayaambaniye. keinárawapimba komé'a mirám-báyáí kwémae'a íma ivá tuwááwána'a suwánaraawe. \v 13 nóra séra kentávé'a sé'a Áánútuna kwaási ó'on-o'on-daopaken-kwaasira'a kawe'á umái kárákwiyenawa kentáára'a íma miránumai kwégarakwiyiyo kwésemba ó'on-daopakewaira'o kárákwiraundanten-umai keinárawaka'a kárákwiraumne. ó'on-o'on-daopa'o Áánútuna kwaásivimbo komaéwanda miwí súwa'naa uráavo keinárawapimbo komaéwanda súwa'naa oró-áímbá íma séwándarakemba mirán-úmbáí-áímbá íma simátínkaraumne. mirán-úmbáí-áímbó simátínkaraundarakai kawe'á ówána'a pó'a aamoí umásínkaraasino. mirán-ímáyáámó ombá ivá túwáaro. \p \v 14 kae-táwai kentópa'a komé'a tiré'a ívé'a kwéto'mayaa é'a ókwara'a kónáe sé'a kwéumpo kondá umbai-yántáá'á íma timé'a kentí óntambo siménaaontavena íma kwésinkaivo kentirumbó siménaaontavena kwésinkaimba pó'a kónaumne. iyámpói íma tinóvowira'a kárákwimai kwétuwa'naa-ovo tinóvowimo iyámpóíra'o kárákwimai túwa'naa ontembá kemá mirá kwéumpo \v 15 túwa'naa ónaundayave'a makáunda-yantaa'o túwa'naa umáímo kwéanasasuwe'o anóm-bayai kwémae'o mirámó ondavímbó puwónaundayave'a aamoí kwéune. kesirumbá anómba kwétimumpo kentirumbá sáwíyamba kwésimemba mindágwara'a ánásaavainivo imáyáa umái kawe'á oro. \p \v 16 súwa'naa oro íma séwándarakemba umbai-yántáá'á íma tímakaunda-aintave'a árair-aimban-iye seró. keinárawapinkemba évakarawai kentávésa kampa'á sésa kentáásí óntamba mayánáe séna kampatá simásíyukaiye kwésewe. \v 17 nóra séra mirá uráumno. ti'mákaundawaiya kentí óntamba maimaésawa kembá másímakaao. \v 18 Táításimba asirayán-áímbá simáme'a ai'mákaunda moóráwai Ísu Káráísitina kwaásigwara'a ti'mákaundarai mindáraiya kampa'á simái óntamba maé másímakaaiyo. Táítási íma mirá-sáwí'á uráiye-aimba ísaraawe. kwewé kewé mimbórá-ímáyáávínkémbá mayáí kwémayauye. \p \v 19 kesí kwaásiyono. maanáúváímó awánanaaomba maarán-kámpár-ímáyáá é'a kentáá súranka'a Póro kwenáái arupí ónáe séna maanáúváí agairáiye sénááowe-imayaa kwéune. íma mirán-áíntávé'a kwéagae'a Ísu Káráísitiye tarúmai mé'a Áánútu aúranka'a kentí imáyáa túwa'naa ónáe'a mirán-áímbá kwésimatimune. \v 20 kentópa'o kondamó ímo kawe'ó umáímo méwa'o kotuwáné'o ímo aamoimó ónaundayave'a anón-imayaa kwéune. kentópa'o kondamó asirayán-áímbó simátíméndamo isé'a íma aamoí ónááontave'a anón-imayaa kwéune. kentópa'o kondá aaisambá sé'a kayoré'a áwáá'a sé'a taaínkaar-umai mé'a simái sáwí'a umátinke'a kwantánaanta-aimba sé'a kentúma maé iyé'a ó'on-o'on-aimba kwése'a mirá-sáwí'á kwéiya'a kotuwánáúnavo sé'a mináímbá kwésimatimune. \v 21 kentópa'o kondá aarai-úmóyáné kwaai-úmóyáné kwéon-imayaa íma tínaaemba umámake'a sáwí-imayaayave'a tirááíyave'a kwéowaimba íma tínaaemba umámakenka'a kotuwánáúnavo sé'a mináímbá kwésimatimune. kentópa'o kondá mirá-sáwí'ó kwéiya'o é'a Áánútu aúranka'a keinárawatave'a sigaeyávé'a onaná sirunkó umbaí táníye. \c 13 \s1 Ísun-aaiyavai tirunkakémbá áraire simái kárákwiyon-kwasai. \p \v 1 kae-táwai kentópa'a komáyaawandanivo ókwara'a kónaumne. kaumbo-káé-kwaasimo mimbórá-ánká'ó síyan-aimbo éta mináínkómbá arupí ónaundayaawe. \v 2 íma aiva-táwaiman-ivo naaén-tawai kentópa'a komáyaawanda sáwí'o uráawaiye amáparawaiye asirayán-áímbá simátímakaumne. ívé'a kentí némpa'o máyaunda mináímbá simátime'a sé'a kentópa'o kondá sáwí'o uráantave'a kogwésimatime'a íma eétínkáanda sáwí-meyamba timénaumne kwésune. \v 3 kentávé'a sé'a Ísu Káráísiti simámisanawa kwési. kwená imáyáávinkena kwésiyo kwésewe. kentópa'o kondá sáwí-meyamba timénaundara'a suwáné'a sé'a Ísu Káráísiti kwésimamintemba kwésimasimintaawe sénááowe. kwemá Káráísiti kentirumpimbá mayáí kwémaena íma aamoisáyáwáí éna kwená asirayándéí mayáí kwémayaiye. \v 4 ááéma kwemá asirayámbá tuwéna aamoisayán-kwáásíráámbá umái máyowasa taaira'á inkámúwana puwúwana Áánútu usásinankowana Áánútuna asirayánká'á máyáiye. miráumai kesáágwárá'á aamoisayán-kwáásí máyaundanivo Ísu Káráísitiyeya tarúmai méta Áánútuna asirayánká'á méta keinárawa'a kwétuwa'naa-une. \p \v 5 keinárawa'a moórá-morawai Ísu Káráísitin-aaiyave'a tirunkakéná áraire simáíya kwenká'á agevamáíya máyáaompo kesáváí-ímáyáá kwée'a awánaaro. Ísu Káráísiti sirumpimbá máyáiye kwésemba tirunkakéná kwése. tóikakena kwéseompo imáyáa oró. mirámó é'a Ísu Káráísitina kwaásiya úne sé'a \v 6 kentááyávé'a Áánútun-aai simásíméwain-owe sénááowe-imayaa kwéune. \v 7 kentááyávé'a sé'a Áánútun-aai simásíméwain-owe sénááontaveta íma námúnaa súndayaanivo keinárawa'a kawe'á ónááontaveta Áánútumpa'a námúnaa súndaya Áánútuwo túwa'naa inasá kawe'á oró kwésune. íma sáwí'a ónááomba póta íma sáwí-meyamba kotíménasaya évakarawai kentááyávésa sésa íma Áánútun-aai simásíméwain-owe sénááomba mindá íma anón-tantaa'an-ivo keinárawa'a kawe'ó umáímo ménaaomba mindá anón-tantaa'an-iye. \v 8 árair-ainko usáyaaitaino séta mayáíyá kwémaeta kwétuwa'naa-une. \v 9 kentópa'o kondayá Áánútuntave'o asiramáímo ménaaombo éta aamoiyá ónaumne. mirámó íyambo éta íma sáwí-meyamba timéta aamoisayán-kwáásíráámbá umái méta mindáyavetaagwara'a aamoí ónaumne. sáwí'o umáímo máyáampinkemba kawe'ó umáímo ménaaontaveta Áánútumpa'a námúnaaya kwésune. \v 10 kentópa'o kondá sáwí'o kwéontave'a asirayán-áímbá kosimátimunavo sé'a kentí némpa'a mé'a maanáúváí agaimái kwétimune. íma sáwí'a umátinke'a kentí imáyáa asiramátinkanaundayavena Ísóigo usásisinkowa'a keinárawaka'a kárákwiye'a kentí némpa'a mé'a maanáúváí agaimái timúmpo awáné'a súdantemba oró. \p \v 11 kesí kwaásiyono. kawe'á umái mé'a kawer-ámbá kwaré'a súndantemba é'a mimbórá-ímáyáá umái mé'a paru umái máéro. mirámó íyambo éna Áánutu arumbá aména paru umátínkáiwai keinárawate méniye. \p \v 12 Áánútuna akúní'a kwéontave'a moórá-morawai tiyáámba tíméro. \v 13 Áánútuna kwaási maanká'á máyáawai keinárawatavesa kawe'á umái máéro kwésewe. \p \v 14 Ísóigo Ísu Káráísiti úwoi kwétuwa'naa-isana Áánútu arumbá kwétimisana kwenamankó keinárawate máyáísa'a mimbóráí'a umái kwémaentave'a námúnaa kwésune. \p \it kemá Póro súnda-aimba ánásaiye. \it*