\id 1TI - Kosena NT [kze] -Papua New Guinea 1980 (DBL 2014) \h 1 Tímóti \toc1 1 Tímóti \toc2 1 Tímóti \toc3 1Tí \mt1 1 Tímóti \ip Ísu kwíyómpa'a irówana Póro moórá-kwaai aíyayaan-umai sísamaivakemba ava'moraé-iya'iyo. miráumai-ima maisuwéna Tímótina imáyáa éna maanáímbá agaimái tuwówana kwenópa'a kuráiye. Ísun-aai simátíma'mae iyúnkakemba ándáva'a ánkarowana ména Tímóti Évévasi-naopa'o Ísóigona kwaásira'o kárákwirontavai imáyáa éna maanáímbá agaimarówana kwenópa'a kuráiye. \c 1 \p \v 1 Tímótiyo kemá Póro maanáímbá maanáúváívímbá agaimaráúmpo isaaó. Áánútu kentáásí sáwí-imayaaomo tátokaimpinkemba iyásínkáiwaiye Ísu Káráísiti kumíníye sé'a amu'maráúndawaiye kentávésarai sésarai aantá-kwaasi-i'a éma Ísu Káráísitin-aai kosimátíma'mae naauwó sésarai si'mákaaivo \v 2 Tímótiyo Ísu Káráísitinka'a agevamái maéndawai árai'a kesááninkaamba ómpo isaaó. Áánútu kentáásivowawe Ísu Káráísiti kentáásí Ísóigowe úwoi áwa'naa esarai tirumbá umánkesarai paru umánkaayantave'a námúnaa kwésune. \p \v 3 ááéma Másétóniyaa-marava'a kónáe séwánda-tawai entávé'a asiramái sé'a Évésasi-naopa'a úwoi maiyó. Áánútun-aaigomba kwaé'náer-aimba kwésewaiyavai íma mirán-áímbá seró simátimiyo. \v 4 aasiyaasí íma imáyáa umái manír-áíné tíkwá'náwe tináávúwísáiye túwíkwara'a íma taaró simátimiyo simámakaumne. mirán-áímbó kwésemba kwaásiti imáyáa taviséna íma túwa'naa ínasa pósa Áánútumpa'a íma aráápamai maí'mai'a ónááowe. \v 5 ánivo simámunda-aimbo amáparawaimo kwarésamo ésa imáyáavinken-aine tirumpinkén-áíné kaweré su'mai úmae kwéiyinasa Áánútun-aaiyavesa áraire sésa íma tóikakene su'mai sésa tirunkakénkwárá'á sénááomba pósa tirumbá tíméro kwésune. \v 6 évakarawai mináímbá ivátuwesa úwoi-aimba símae naaésa \v 7 Áánútuna ámáámba simátimenae sésa ombánivo minámáámbá íma kawe'á umái isésa asiramái sen-áínkóná ááimba íma ísaraawe. \p \v 8 ámáámba kawe-tántáá'á póna mindámo kwégwaraan-kwaasi ámáánko kwétuwa'naa-imba ísaraumne. \v 9 kesí ámáámba kwa'mái máéro séna ámáámba tiména sáwí'o uráan-kwaasi kawer-ámpá'ó kónááontavena ámáámba tímakaiye. ámáámbo káráan-kwaasiye aaimó ímo ísáan-kwaasiye Áánútuntavesamo ímo imáyáamo on-kwáásíyé sáwí'o kwéon-kwaasiye Áánútun-aaiyavesa kwíráái kwésen-kwaasiye tinóvowi tínkamowasa púwón-kwaasiye évakarawai tínkamowasa púwón-kwaasiye \v 10 aarai-úmóyámbó on-kwáásíyé kwaai-úmóyámbó on-íníné umóyán-ánká'á nááón-kwaasiye iyámpóí-umoyambo on-kwáásíyé kampar-áímbó sen-kwáásíyé kampar-áímbó simátiyuwaan-kwaasiye Áánútuna árair-aimbo káráan-kwaasiye mirámó kwéon-kwaasimo kawer-ámpá'ó kónááontavena ámáámba tímakaisata ísaraumne. \v 11 mináímbá áséi-kwasaivimba kwéna Áánútu kaweré su'mai iwáí kwená ááimba ó'oran-aainkwarawaina árair-aimban-iye. kembá Póromba simásimena séna mináímbá simátíma'mae naauwó siráiye. \s1 Áánútu arumbá umásínkaraiye Póro siráin-kwasai. \p \v 12 Ísu Káráísiti kentáásí Ísóigo simásimena séna kesí mayáí kawe'á umái mayáníyondayavai mayaaó séna mimbáyáímó mayánaundayavena asirayámbá símísa'a súwi kwésimankaumne. \v 13 ánivo mimbáyáí íma mairáawandara'a kwenáwí'a simái sáwí'a umánke'a kwená mayáí-kwáásí sáwí'a umátinke'a kwembá simái sáwí'a umánkaraumne. minkánáárá'á Ísuma Ísóigoma iyé-áíntávé'a íma áraire sé'a íma ísámai kawer-é'a pó'a sáwí'a uráunda mindáyavena arumbá umásinkena \v 14 Ísóigo úwoi súwa'naa úmae iyísa'a Ísu Káráísitiye tarúmai mé'a kwenááiyave'a áraire sé'a kwená imáyáa kwéune. \v 15 Ísu Káráísiti sáwí'o kwéon-kwaasi sáwí-imayaaomo tátokaimpinkemba iyátinkanintavena marapá'á kunkáiye siráivo mináímbá árair-aimban-ivo isé'a tirumpimbá asiramái tátoraaro. kemó Póromo sáwí'o uráundawai amáparawaimo sáwí'o uráamba usáyaaitaraumne. \v 16 mirámó uráundayavena arumbá umásinkena ayáátááka'a simu'marómba kwaási mindá awánésa kwenááiyavesa áraire sésa aúnái'a umái maí'mai'a ónááontavena íma sínkamimba simu'maréna ména arumbá umásínkaraiye. \v 17 Áánútu kwégarakwiyiwai maí'mai'a éna íma puwíníwai éna kwenane'á súrandei ímo awánáúndawai kweyáá Ísóigoma éna kwená ááimba ó'oran-aaimba kwaíkwai'a isaná kwenáwí'a anómba kwaíkwai'a kwéiye. \p \v 18-19 Tímótiyo kesááninkaawai maanáímbá asiramái simámenaumpo isaaó. ááéma Ísóigona mayáímá mayáníyonda-aimba entá simámakaundayaama isa'á imáyáa é'a pó'a asiramái simáme'a sé'a mináíntáváí imáyáa umái kwaréma Ísóigowe aráápamai méma arunkakémbá árair-aimba isé méma i-kwáásímó tiyáántámbo kwimáímo asirayám-báyáímó kwémaesamo máéntemba Áánútun-aaiyavai ayáántámba kwimái asirayám-báyáí kwémae maiyó kwésune. évakarawai tirunkakémbá árair-aimba tínaaemba umámesa pósa Ísóigon-aai tínaaemba umámesa máyáawe. \v 20 miwívínkémbá kae'nárai túwí'a moóráwai áwí'a Áíméniyasi isaná moóráwai áwí'a Arekesándaa isa'á ti'maráúnana Sáátáánigo tátokaiye. Áánútunka'a sáwí-aimba simái tuwáyááoiye sé'a ti'maráúnana Sáátáánigo tátokaiye. \c 2 \s1 Áánútumpa'a námúnaa sen-kwásáí. \p \v 1 maarán-áímbá simátimiyo sé'a kwésimamune. Áánútumpa'o námúnaamo kwésemba anón-tantaa'an-iye. mindáyavesa námúnaamo kwésemba Áánútu amápa-kwaasi túwa'naa ínkwáe sésa kwéaisaa-esa súwi kwésewe. \v 2 Áánútu anón-kwaasiye kenká'á kárákwiraan-kwaasiye túwa'naa ínasa námúnaa síyamba paru umáíya moórávinta méta Áánútuntaveta imáyáa éta arupí umáíya ménaumne. \v 3 mirán-dámúnáámó sembá Áánútu aúranka'a kawe'á umái sewaná póna aamoí éna kwemá sáwí-imayaavinkembo iyásínkáiwaiya póna aamoí kwéiye. \v 4 Áánútu amáparawai sáwí-imayaavinkemba iyátinkainasa kwená árair-aimba isánááontavena arááíma kwétaiye. miráyávésamo amápa-kwaasiyavesamo imáyáa ésamo Áánútumpa'o námúnaamo kwésemba kawe'án-iye. \v 5 Áánútu mimbóráwáí máyáísana Áánútuwe kwená kwaásiyeti avumpimbó máyáimba mimbóráwáí ména minkwáásígó áwí'a Ísu Káráísiti ména kwaási Áánútunte kwétarutinkena \v 6 amáparawai sáwí-imayaavinkemba iyátinkanaumne séna taaira'á pukáiye. Áánútu amáparawai kentí sáwí-imayaavinkemba iyátinkanaumne séna mirán-kánáá tíníye siráimba póna Ísu Káráísitimba ai'marówana kumpukáiye. \v 7 miráumai Áánútu simásimena séna aantá-kwaasi-i'a éma ó'onkaa-kwaasi simátíma'mae naauwó séna si'marówa'a kwená árair-aintavesa áraire sénááontave'a simátíma'mae'a kwéiyune. mináímbó súnda íma kampar-áímbá kwésumpo árair-aimba kwésune. \p \v 8 naaó'-naoken-kwaasi tayorupamái mésa Áánútuntavesa imáyáa ésa íma áwáá'a sésa íma aaisambá sésa námúnaa sénááontave'a mirán-oro kwésune. \v 9 tayorupamái mésamo Áánútuna imáyáamo mósá maránááomba aaraimá maarámó iíyávéna sirááíma kwétaiye. íma túma maé iyésa kawe'á umái unáánkwátói ésa kwaási aráá'a súrampimba sivúwóvo sésa íma konaarirí ésa \v 10 íma mirá-sáwí'á ésa kawe'-máyáíyé su'mai máéwasa tuwánanaaowe. aaraimó kesáváímó sésamo Áánútuntave'a imáyáa kwéune sen-ínímbó kawe'-máyáímó kwémayaantemba mirán-oro. \v 11 aaraí íma túma maé iyésa aánoumai mésa Áánútun-aaimo kwésen-kwaasi táái isánááowe. \v 12 aaraimá íma kwaairá'á kárákwiraawai mésa kwaai túranka'a íma komésa aaí kwésimatimesa aánoumai máyáawe kwésune. \v 13 naaóvá'á Áánútu Áándamumba aiva'á úmarena naaémba awainínkómbá Ívimba úmakaintave'a mináímbá kwésune. \v 14 Sáátáánigo íma Áándamuntavena siráivo Ívintavena kampar-áímbá simámuwana áraire séna aiva'á Áánútun-aai káráyukaiye. \v 15 ánivo aaraimá iyámpóímo matínkáiyambo éna sáwí'a umái mémpinkemba Áánútu tiráníye. aaraimó Áánútunka'o agevamáímo mésamo kwená imáyáamo ésamo arupí umáímo aánoumaimo maí'mai'o úmae iyésamo mirámó íyanamo éna Áánútu sáwí'a umái mémpinkemba tiráníye. \c 3 \s1 Ísóigona kwaásira'a kárákwiraawaiti kwaasái. \p \v 1 évakarawaimo Áánútuna kwaásira'a kárákwiyi-mayai mayánáe síyawaimo ésa tirááímo taí-máyáí kawe'-máyáímán-iye siráamba mináímbá árair-aimban-iye. \v 2 moóráwaimo Áánútuna kwaásira'o kárákwiraiwaina mayáímó mayáíndawai maarán-kwáásígómán-iye. kwempímbá íma sáwí-aimba kwáyaindawai éna mimbórá-ínímbá makáindawai éna arupí umái kawer-ímáyááwé su'mai kwéindawai éna kwenáwí'a mósá maréwai éna namu-kwaasí naambá tiména toómbá tiména índawai éna Áánútun-aai kanaán-umai simátíma'maena kwéiyindawai éna \v 3 íma uwo'aó'-nómbá námae naaéna uwo'aó'á índawai éna íma aaisan-áímbá séna paru umái máyaindawai éna íma óntantavena aúran-anda kwéindawai éna \v 4 kwená naaúmpa'a máyáan-kwaasira'a kawe'á umái kárákwiraindawai éna kwená iyámpói kwentávésa ésa kwenáái kwéisaiyawai éna mirán-kwáásígómó éna Áánútuna kwaásira'o kárákwiraiwaina mayáímá mayáníye. \v 5 moóráwaimo kwená aarai-iyámpóíra'o ímo kawe'ó umáímo kárákwiraindawaimo éna Áánútuna kwaásira'a íma kanaán-umai kárákwiyiniye. \v 6 ívé'o Áánútuntavenamo ísámaimo tíndawaimo éna Áánútuna kwaásira'a kárákwiraiwaina mayáímá íma mayáníye. mirán-kwáásígómó mimbáyáímó maénamo éna kwenáúma maé iyínana Sáátáánigomo sáwí-meyambo mayánínteni'a mirá íníye. \v 7 kwembá simái sáwí'a umánkáavo Sáátáánigo tamaimái kweivarí'a iváínivo Áánútunopa'o ímo tiráan-kwaasigwara'o sésamo kaweré su'mai umái máyáiwaiman-iye síyan-kwaasigomo éna mirán-kwáásígówé su'mai Áánútuna kwaásira'a kárákwiraiwaina mayáímá mayáníye. \p \v 8 Áánútuna kwaásira'a kárákwiraawai kwétuwa'naa-owai maarán-kwáásímán-owe. arupí umái máyaiyawai ésa íma kaumbo-káér-imayaamo tokáiyawai ésa íma uwo'aó'-nómbá námae nááíyawai ésa íma óntantavesa túran-anda kwéiyawai ésa \v 9 tirunkakémbó árair-aimbo isésamo kwéomba Áánútuna árair-ainkona ááimba tátoraawai ésa \v 10 mirán-kwáásímá ésa Áánútuna kwaásira'a kárákwiraawai kwétuwa'naa-owaiti mayáímá mayánááovo aiva'á miwítí mayáímá tuwánewasamo kawe'ó íya'o é'a mimbáyáímá tíméro. \v 11 mirá íyasamo ésa miwí tuwainímbáá'a maarán-ínímbán-owe. kawe'á umái maíyawai ésa íma kwantánaanta-aimba kwésen-inimba pósa arupí umái mésa amápa'-mayai kawe'á umái kwémayaawe. \v 12 Áánútuna kwaásira'a kárákwiraawai kwétuwa'naa-om-bayaima kwémayaawai maarán-kwáásímán-owe. kímbora-inimba mapá kuráawai ésa miwítí iyámpóírare miwítí naaúmpa'a máyáan-kwaasirare kawe'á umái kárákwiraawai ésa mirán-kwáásímó Áánútuna kwaásira'a kárákwiraawai kwétuwa'naa-om-bayaima mayánááowe. \v 13 mimbáyáímó kawe'ó umáímo mayánááowai ésa Ísu Káráísitiye aráápamai máyáan-aimba asiramái simátimiyasa isésa miwí túwí'a mósá maránááowe. \s1 árai'-monor-ainkona ááin-kwasai. \p \v 14 Tímótiyo kemá Póro sáwíyanka'a embá koawánanae sé'a kwée'a maanáúváímá kwéagaimai tuwáúmpo awánaao. \v 15 enópa'a kónáe sé'a onda-ámbó itáinamo e maanáúváí awáné sé kesáá Áánútuna akúntá únanaya agaimakáimba símakaimba póta miráyá ónaumne síníyone. ávombo aimakésamo megwímegwigomo ávonka'o tátoraintemba kesáá Áánútu máyáiwaina kwaásiya éta kwená árair-aimba tátokaundayaawe. \v 16 árai'a árai'-monor-ainkona ááimba paárúwana anón-kwaasi éna maarán-iye. \q1 Ísu Káráísiti marapá'á kwaási-i'a umái paárúwana Áánútun-amanko kwentávéna séna arupí umái máyáiwaiman-iye súwasa Áánútuna kwayó'nárawa'a kwíyómpakewai awánowasa kwaási ó'on-o'om-baravakewai kwenáái simátíma'mae kuwasá kwenááiyavesa áraire suwaná Áánútu kunáí'maena kwíyómpa'a móankaraiye. \m mináímbá árai'-monor-ainkona ááimban-iye. \c 4 \s1 kampar-áímbó simátimenaaon-kwaasi paáronaaon-kwasai. \p \v 1 Áánútun-amanko avora'á séna naaén-kanaa tínasa évakarawai Ísu Káráísitimba tínaaemba umámesa Sáátáánigowe kwená kwayó'nárawaremo síyan-aimba isésa kampar-áímbó síyamba kwaránááowe siráiye. \v 2 iramó ane'ó kaimbó áúmo pukáin-kuvinkaambo intembá tirumpimbá miráráá ínasa tirumpinkémbá íma árair-aimba isésa tóikakene su'mai kampar-áímbá sésa \v 3 aaraiyé kwaaiyé mayánááomba aambá áúntinkesa évaka-tomba aambá kwéauntinkesa mirá-kámpár-áímbá síyasa naaén-kanaa tínasa évakarawai mirán-ámbá kwaránááowe. mintóntávéna Áánútu kwená árair-aintavesa áraire síyawaiyavena séna mirán-tómbá umátinkaunda kwéne'a súwi sígwáe sé'a umátínkaraumne Áánútu siráiye. \v 4 amápa-tantaa'o Áánútumo úmakaimba kawe-tántáá'án-ivo aambá áútinkaavainivo úwoi kwéne'a Áánútuntave'a súwi seró. \v 5 námúnaaya súndayaanivo Áánútu kawe'án-iye siráimba pósa mintómbá aambá áúsinkaavainivo. \s1 Ísuna kawe'-máyáí-kwáásí óne siráin-kwasai. \p \v 6 Tímótiyo simáménda-aimba Áánútuna kwaási simátímínda Ísu Káráísitina mayáí-kwáásí-í'a éma po kawe-kwáásí auráníyone. toómbó nénamo asiramáímo máyáintemba Ísu Káráísitina árair-aimba kwaré kawe'á umái simátíma'mae íyínana mináínkó asiramánkaniye. \v 7 manír-áímbá íma Áánútun-aaiman-ivo úwoi-aimban-ivo ánaaemba umámiyo. emá ayáántán-kwimai mé árai'-monor-amba kwégware enáúma kárákwiyuwo. \v 8 súgomo kawe'ó ínkwáe-imayaamo ésamo ésa tiyáántán-kwimai mayáí mayánááomba mindá kawe'án-ivo árai'-monor-ampa'a kónáe sésamo imáyáamo ésa tiyáántán-kwimai Áánútuna mayáí mayánááomba mindá anón-kawe'an-iye. mirámó ésamo ésa ívékwara naaénkwara'a ménaaon-ayampa'a mimbáyáígó túwa'naa iye. \v 9 mináímbá árair-aimban-ivo ísámai tirumpimbá tátoraaro. \v 10 Áánútu asirayánkwáráwáí póna amápa-kwaasira'a kárákwiraiwai éna kwenááiyaveta áraire súndawaiya sáwí-imayaavinkemba kwéiyasinkaiwaimba kwéamu'mareta póta siyáántán-kwimai mayáíyá kwémayaumne. \p \v 11 Tímótiyo mináímbá simátime se mirán-oro siyó. \v 12 ívé-kwaasi óndayavesa úwoi-kwaasi óne sésa sáwí'a umánkaavainivo kawe'á umái mé kawer-áímbá se imáyáa timé arupí umái mé kaweré su'mai kwéinasa Áánútun-aaiyavesa áraire sewáí awánésa óndantemba mirán-oro. \v 13 enópa'o ímo kondará'ó éma kwaási túranka'a Áánútuna aúváí-kwandaaivinken-aimba táámpamai simátíma'mae kwéiye agaráátinkaao. \v 14 ááéma entávéna Áánútu siráin-aimba simátímúwasa Áánútuna kwaásiti anóndarawa'a tiyáámba enane'á tátoresa sésa Áánútuna mayáímá mayaaó suwamá mimbáyáí máyéndayavai ónana Áánútu asirayámbá ámakaivo íma tuwé asiramái maimaé iyuwó. \v 15 simátimunda-aine su'mai imáyáa e mirá úmae íyínasa amáparawai awánésa sésa Áánútuntavena asiramái máyáimba póna minásíráyánkó iyíníye sénááowe. \v 16 enáúma kárákwimai méma simátímínda-aimba imáyáa umái kawe'á umái simátimiyo. mirámó ónda kawer-ámpá'á kwégonasa enáái ísáan-kwaasi kawer-ámpá'á kwégowe. \c 5 \s1 Ísóigona kwaásiti imáyáa arupí umátinkaao siráin-kwasai. \p \v 1 Tímótiyo anónuntantontavai égési-aimpakemba íma simátime enavontávémo aánoumaimo kwempa'ó séndantemba mirá simátimiyo. enávámaa'o óndantemba ívé-kwaasi mirámá umátinkaao. \v 2 enanóisaimo óndantemba áráankantomba mirámá umátinkaao. enáúmbaa'o óndantemba ívér-inintomba mirá e kaweré su'mai umátinkaao. \p \v 3 ketor-íníntí tíráá'maara'i. tinówaimbaara'i. mésamo ésa miwí túwa'naa oro. ánivo ketor-ínímbó timááraawimo ímo mén-inimba túwa'naa uwo. \v 4 ánivo ketor-íníntí tíráá'maara'i. tinówaimbaara'i. mésamo ésa miwí túwa'naa oro. árai'-mono-kwaasimo mésamo ésa miwítí akúmbá túwa'naa oro. mirámó íyambo ésa kárákwimaesamo iráam-beyamba timénááomba Áánúntu aamoí íníye. \v 5 ketor-ínímbá timááraawi íma máyáan-inimba ésa sésa Áánútu kenká'á kárákwiyiniye sésa Áánútumpa'a námúnaa símae kwéiyesa súwa'naa ínkwáe sésa námúnaa kwésewe. \v 6 ánivo ketor-ínímbó marapá-tántáátávésamo tirááíyavesamo ésamo ombá Áánútuna némpa'a kwémaewe. \v 7 ketor-íníntávésa sésa sáwí'a umái máyáawe seváínivo simámunda-aimba simátimiyo. \v 8 Áánútun-aaiyavesamo kamparémó sembá mindá sáwí'a kwéombanivo évakarawaimo ésamo miwítí akúnkáré miwí timááraararemo ímo kawe'ó umáímo kárákwiyombo ésa Áánútun-aai tínaaemba umámakaamba mindá anó-sawi'a kwéowe. \p \v 9 ketor-ínímbó Áánútuna mayáímó mayánááon-inimba tivakáá-umai túwí'a agayaaó. mindá maarán-ínímbán-owe. áráankamba késa 60 ima maisukáan-inimba ésa kímbora-kwambo maivá kuráan-inintomba ésa \v 10 miníníntóntávésa kawe'-máyáí kwémayaawe kwésen-inintomba ésa miwí tíráá'maaka'a kawe'á umái kárákwiraan-inintomba ésa namu-kwaasí toómbá kwétimen-inintomba ésa Áánútuna kwaási kawe'á kwéumatinkaan-inintomba ésa umbai-yántáá'ó makáan-kwaasi kwétuwa'naa-on-inimba ésa mirán-káwé'-máyáímó kwémayaan-ketor-inin-tuwi'a agayaaó. \v 11 ívé-ketor-inin-tuwi'a íma agayaaó. miwí Áánútuna mayáí kwémaesa naaémba kwaaí mayánáe-imayaa ésa Ísu Káráísitinka'a asirayán-áímbá símaresa íma imáyáa ésa kwaaí mayáíyasa \v 12 évakarawai tuwánésa sésa Ísu Káráísitinka'a asirayán-áímbá símakaan-aimba karésa sáwí'a uráawe sénááowe. \v 13 miráumai maará ésa íma mayáí maésa nambáré su'mai naaésa íma mayáí kwémaesa kwantánaanta-aimba símae kwénaaesa náaindaantavesa kwendéí kwendei iyé-áímbá simátíma'mae naaésa aánávómó ímo senká'á ke ísaresa símae naaónááowe. \v 14 mindáyave'a simáme'a sé'a ívé-ketor-inimba kwaaí maésa iyámpói tinkésa kawe'á umái kárákwiyesa mirámó íyamba kesáámá íma sáwí'a umáíya máyaunda pósa Áánútuntavesamo ímo aamoimó íyawai kentáásí ááimbo sivakáá ésayaamo ésa íma simái sáwí'a umásinkanaaontaaniye. \v 15 évaka-ketor-inimba kawer-ámbá á'a ivátuwesa Sáátáánigona sáwí-ampa'a kwégwaraantave'a súnda-aimba kwésimamune. \v 16 Áánútun-aaiyavesa áraire sen-ínímbá miwí timááraavinkembo ketor-ínímbó máyáamba túwa'naa oro. Áánútuna kwaási ketor-ínímbá timááraawimo máyáan-inimba mono'-máyáírá'ó tukáan-ontandei túwa'naa ováínivo ketor-ínímbá timááraawimo ímo máyáan-inimba minóntándéí túwa'naa oro. \p \v 17 Áánútuna kwaási miwítí anón-kwaasi kawe'á umái kárákwiraawaiyavesa imáyáa ésa miwítí meéyámbá mósá ma'mai tíméro. minánón-kwáásívínkémbá évakarawai Áánútun-aai asiramái simátimesa anóm-bayai kwémayaawaiyavesa imáyáa ésa miwítí meéyámbá mósá ma'mai anómba tíméro. \v 18 mináíntávéna naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna purumakankóná mayáírá'-méyántávéna séna \q1 kwaásiti toómbá úwíti-aramba ásima piyíndayavena purumakankó aísamai tamái mapándáampa umái ásima pítúwáínka'a purumakankóná óika'a íma asááésa túwéwana úwoi ména évaka'a náníye \m agaimaréna siráiye. moóráva'a agaimaréna séna \q1 mayáímó máyáawai meéyámbá máyáaro \m agaimaréna siráiye. Áánútuna kwaási mináímbá imáyáa ésa miwítí anón-kwaasiti meéyámbá tíméro. \v 19 Áánútuna kwaásiti anón-kwaasi tíyó'o vaiyáíyan-aimba íma isaaó. ánivo kaumbo-káé-kwaasimo tésamo síyan-aimba miwí táái isaaó. \v 20 sáwí'o úmae íyówaiyavai amáparawai túranka'a asirayán-áímbá simátimiyo. mirámó inasamó ésa amáparawai táátavesa ésa miwí túra'a kárákwiyonaaowe. \p \v 21 Áánútu aúrankare Ísu Káráísiti aúrankare Áánútuna kwíyómpaken-kwayo'narawa túrankare asiramái simáme'a sé'a simámundantemba uwo kwésune. aaigóná ááimbo ímo ísarendarakembo e íma aaí simátiminiyone. aaigóná ááimbo ísarendarakembo e kawe'á umái simátiminiyone. íma kwaási taaínkaakai uré simátime amápar-aimba avoraré su'mai simátimiyo. \v 22 moóráwaimo Áánútuna mayáí mayáínkwáe sémo e íma ááéma usásinanke awánasuwe naaémba usásinankaao. moóráwaimo sáwí'o kwéina íma egwárá'á mirán-e kawe'á umái kárákwiyuwo. \p \v 23 Tímótiyo enarumpinkémbó áí'o énamo évaka-tawaimo áúva'o kwínamo e non-úrane su'mai íma ne taaérampinken-domba naaó súne. \p \v 24 évakarawaimo sáwí'o ombá tuwánaawasa sáwí-meyamba máyáambanivo évakarawaimo sáwí'o ombá miwítí ááimba naaémba paáriniye. \v 25 miráumai évakarawaimo kawe'-máyáímó máyáamba tuwánaawasa évakarawaimo kawe'-máyáímó máyáamba íma tuwánaamba mirámó kwéowaiti ááimba naaémba paáriniye. \c 6 \p \v 1 kárákwiraan-kwaasi évakarawai meéyámbakaawasa miwítí mayáí úwoi kwémaesa óntamba íma kwémayaawai Áánútuna kwaásiyavai maanáímbá simátimiyo. kárákwiraan-kwaasi túwí'a anómba umátinke'a miwítí mayáí kawe'á umái máyáaro simátimiyo. mirámó íyasamo ésa Áánútu áwíre Áánútun-aaiye íma simái sáwí'a ónááowe. \v 2 kárákwiraan-kwaasi Áánútun-aaiyavesa áraire sewáíyávésa miwítí úwoi-mayai-kwaasi sésa Ísu Káráísitina kwaásimo úndantemba miwígwárá'á Ísu Káráísitina kwaásima póta miwí túwí'a íma anómba umátinkanaumne seváínivo maarán-áímbá seró. Áánútun-aaiyave'o árairemo súndantemba miwígwárá'á Áánútun-aaiyavesa áraire kwésewa'a sirumbá timé'a pó'a miwítí mayáí kawe'á umái máyáanda mimbáyáívínkémbá kawe-tántáá'á mayánááowe se úwoi-mayai-kwaasiyavai mináímbá simátimiyo. \s1 Áánútuntavaimo imáyáamo ésamo máyáamba anón-tantaari'a kwéon-kwasai. \p Tímótiyo simámunda-aimba asiramái simátimiyo. \v 3 évakarawaimo ó'on-aimbo simátimesamo kentáásí Ísóigo Ísu Káráísitin-aaimo kawer-áímbó ímo kwarésamo árai'-monor-aimbo ímo kwégwaraawai \v 4 miwí túma maé iyésa amápa-tantaakona ááimba íma ísaraawe. miwívímbá sáwí-imayaa kwáyáísasa aaigóná ááintavesa sáwívar-aimba kwésesa kesááigo usáyaaitainkwae-aimba kwésewasa mirá-sáwí-áímpínkémbá tirumbá sáwí'a umátinkesa aaisambá sésa túwí'a simái sáwí'a umátinkesa sáwí-imayaa umátinkesa \v 5 aaisan-áímbá símae kwénaaowe. mirámó kwéon-kwaasi miwítí imáyáa simái sáwí'a ésa árair-aimba ivátuwesa kampar-ímáyáá ésa sésa sáwívar-oisamba mayánáe sésa monor-ámbá kwégwaraawe-kampar-imayaa kwéowe. \p \v 6 mirán-kámpár-ímáyáá kwéombanivo Áánútuna aambó árai'o kwégwaraawai imáyáa ésa sésa Áánútuntave'o imáyáamo é'o máyaunda anón-tantaa'a isaná makáunda-oisamba mindá kanaán-iye kwésewe. \v 7 kesinóisaiya masínkónka'a íya óísanta makáawanasaya másínkaraawe. púwóndaya íya óísankwarata maimaéta puwónaumne. \v 8 unáánkwátóiye toóné makétaamo éta séta mindá kanaán-iyeya sénaundayaaniye. \v 9 óísamba mayánáe-imayaawe su'mai owáí misáwí-ímáyááó tavisínana sáwí-yantaatavesamo tirááíyavesamo íyan-tantaako miwí tátorainasa sáwí'a umái mésa ánásanaaowe. \v 10 ó'on-o'o-sawi-imayaaona ááimba óntamba mayánáe-imayaayavesa aamoí kwéowe. évakarawai óntamba mayánáe-imayaawe su'mai kwéesa Áánútun-aai ivátuwesa umbai-yántáá'á maésa tirunkó umbaí kwétaisasa máyáawe. \s1 Áánútu aúranka'a arupí umái maiyó siráin-kwasai. \p \v 11 Tímótiyo emá Áánútuna kwaási éma mirán-tántáákómbá ánaaemba umáme Áánútu aúranka'a arupí umái mé kwentáváí imáyáa kwéema amápa'-mayai kawe'á umái kwémae imáyáa kwétime Áánútuntavai asiramái aánoumai mé mirán-tántáátáváí ayáántán-kwimai máyaane. \v 12 kwaásimo meéyámbó mayánáesamo isaaisésamo kontembá emá Áánútun-aaiyavai áraire kwése ayáántán-kwimai minámbá kwaré aúnái'a umái maí'mai'a kwéonda-amba kwa'maé iyuwó. ááéma sáwíva-kwaasi túranka'a paárumai séma Ááútun-aai árair-aimba pó'a kwenká'á agevamái máyaumne sundará'á Áánútu entávéna aúnái'a umái maí'mai'a kwéone siráiye. \v 13 Áánútu amápa'a máyáawaiti ááinkontave'a imáyáa é'a Ísu Káráísiti aaimó isáí-náúmpá'á anón-kwaasigo áwí'a Póntiyasi Páírátimba kawer-áímbá simámakaiwaintave'a imáyáa é'a embá asiramái simáme'a sé'a \v 14 kentáásí Ísóigo Ísu Káráísiti marapá'ó ímo kunkáindara'a kwemó siráin-aimba kwa'maé kwéiye kaweré su'mai kwéonasa awánésa sésa mináímbá árair-aimban-iye sénááowe kwésune. \v 15 Áánútu Ísu Káráísitintavena séna kumuwó sínda-tawai kumíníye. Áánútu kaweré su'mai kwéiwai éna kweyáá amáparawaira'a kárákwiraiwai éna amápar-asirayankwara-kwaasi kwená asirayánkó usáyaaitaraiwai éna amápa-kawaa-kwaasira'a kawáá uráiwai éna \v 16 kweyáá íma puwíníwai éna ó'ora-sagayanka'a máyáiwai isasá mirá-ságáyánká'á íma kwaási kanaán-umai koménaaowe. Áánútumba amápa-kwaasi íma túrandei awánésa íma kanaán-umai túrandei awánanaaowe. kwenáwí'a anómba kwaíkwai'a kwéisana kwená asirayámbá kwaíkwai'a kwéimba mindá árair-aimban-iye. \p \v 17 Tímótiyo óísankwara-kwaasiyavai asiramái simátime se íma túma maé iyé'a íma óísantave'a aamoí é'a mindá ánásanin-tantaa'a íma amu'maré'a mé'a Áánútu amápa-tantaa'a kwésimiwaintave'a amu'maré'a mé'a aamoí oro simátimiyo. \v 18 moórá-aimba óísankwara-kwaasi simátime se kawe'-máyáí kwémae'a túwa'naa úmae kwéiye'a óísamba taaínkaakaumai tíma'mae íyóro. \v 19 mirámó é'o é'a mirámó íyan-tantaatave'a naaémba keinárawa'a túwa'naa ínín-tantaa'a kwáyaina'a mirámó é'a kawe'á umái ménaaowe simátimiyo. \p \v 20 Tímótiyo Áánútu simámakain-aine agarááránkarain-aine kárákwimai kawe'á uwo. Áánútun-arááímo ímo kwáráan-kwaasi úwoi-aimba kwésevo mináímbá ánaaemba umátimiyo. kampa'á sésa amápa-tantaa'a ísaraumne sésa aainakákémbá aaisambá símae kwéiyon-aimba ánaaemba umátimiyo. \v 21 évakarawai sésa amápa-tantaa'a ísaraumne sésa pósa Áánútunka'a agevamáímo máyáan-amba ivátukaawe. \p Áánútu amáparawai úwoi kwétuwa'naa-intave'a námúnaa kwésune. \p \it kemá Póro súnda-aimba ánásaiye. \it* \b