\id 1PE - Kosena NT [kze] -Papua New Guinea 1980 (DBL 2014) \h 1 Pítaa \toc1 1 Pítaa \toc2 1 Pítaa \toc3 1Pí \mt1 1 Pítaa \ip Ísu kwíyómpa'a irówana Pítaa Ísuna kwayó-kwáásí moórá-kwaai umái sísamaivakemba éíyain-iya'iyo. miráumai-ima maisuwéna maanáímbá agaimái mátímakaiye. Ísuna aampa'ó kwégun-kwaasiyavesa aká'áámba simái sáwí'a kwéumatinkomba miwítí imáyáa asiramátinkanae séna Ísuntavai ísámai asiramái máéro séna Pítaa maanáímbá agaimái mátímakaiye. \c 1 \p \v 1 kemá Pítaa maanáímbá maanáúváívímbá agaimaráúmpo ísáaro. kemá Ísu Káráísitina aantá-kwaasi úndanivo Áánútumo séna kesí kwaási owémó siráin-kwaasi ísáaro. kwatúwówa'a kentí maramá tuwé'a kóyáwé é'a Pontasi-máráváré Kárésiyaa-maravare Kápátósiyaa-maravare Ésiyaa-maravare Pítíniyaa-maravare miráumai-marava'a kóyáwé uráawai ísáaro. \v 2 naaóvá'á Áánútu kentáásivowa keinárawatavena séna ítámaraanasa kesí kwaási-i'a ónááowe súwana Ísu Káráísti puwúwana kwená naaemá kumúwana keinárawa'a kawe'á umátinkaina'a kwenáái taagwiyavónááontavena Áánútun-amanko Áánúntundei-i'a umátínkaraiye. Áánútu úwoi túwa'naa úmae iyéna paru umátínkáva'a iyína'a ménaaowe. \s1 Áánútu to'mayaa umásínkarain-kwasaiya. \p \v 3 Ísóigo Ísu Káráísiti avowámá Áánútu kwenáwíta mósá maráúmne. kentááyávéna anómba arumbá umásinkenaya Ísu Káráísitimba pukáimpinkemba usásinankaraintavena aúnái'o umáíya máyaunda-i'a umásínkaraimba póta naaéntaamo ménaundayaveta amu'maréta máyaumne. \v 4 kwíyómpa'o uménaundaya Áánútu to'mayaa umásínkarainta íma sáwí'a umái ánásena kwaíkwai'a ínímbaniye. \v 5 Áánútun-aaiyave'a áraire sé'a kwenká'á agevamái máyáantavena kwená asirayándéí kweukáámbá umái tíyótinkena Ísu Káráísitimo kumíndara'a sáwí'o umáímo máyáampinkemba kuntí'mai to'mayaa umátínkarain-tantaa'a agaráátinkaniye. \p \v 6 mindáyavena kentirunkó kawe'á íno. ívé'a ó'on-o'on-umbai-yantaa'a kentópa'a kwénamo umbaimó taimbá sáwíyanka'a kwéna naaémba ánásainana kentirunkó kawe'á íníye. \v 7 umbai-yántáá'á kentópa'a kwáyáinka'a Áánútuwemo asiramáímo mémba tuwánésa sésa árai'a Áánútuwe aráápamai máyáawe sénááowe. moórá-ontamba áwí'a kóri-ontamba aamoí kwéon-tantaa'a imbánivo kíto-tantaa'an-ivo Áánútuwemo aráápamaimo máyáamba mindá anón-tantaa'an-iye. minóntámbá iravímbá kágwisana sáwí-yantaa'a ánásaisana kóri-ontan-uramba túkúmai kwégwaiye. miráumai umbai-yántáá'á kentópa'a tisa'á Áánútuwe asiramái mé'a kwesé aráápamai méwana Ísu Káráísiti kumíndara'a kentúwí'a anómba umátinkena aamoí umátinkaniye. \v 8-9 Ísu Káráísitimba íma túrandei awánaraavo úwoi kentirumbá kwéamewe. íma túrandei kwéawanaavo kwenááiyave'a áraire sé'a kwenká'á agevamái máyáawe. kwenááiyave'a áraire sé'a kwenká'á agevamái máyáantavena sáwí'o umáímo máyáampinkemba kwéiyatinkaiye. mindáyave'a anón-aamoi kwée'a mindáyave'a aaí símae kwéiyiyana mirán-áímbá íma ánásaina'a anón-aamoi ónááowe. \p \v 10 naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai Áánútu keinárawa'a úwoi kwétuwa'naa-in-aimba siráawe. Áánútu sáwí'o umáímo máyáampinkemba iyátinkanin-aintavesa sésa mináínkóná ááimba nóran-aina'iyo sésa Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba awánantesa iráawe. \v 11 Káráísitin-amaanko miwívímbá ména Káráísitimbo áí'o índai'o umánkaiyanamo naaémbo ságayambo paárinin-aimba simátímakowasa miwí kesáváí-áímbá sésa mináímbá nááwantavena simbá póna nósa-tawai paáriniyo sésa Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba awánantesa iráawe. \v 12 miwítí mayáígówé simátímakon-ainkowe íma miwí túwa'naa ena keinárawa'a naaémbo paáronaaon-kwaasi túwa'naa ínímba mindá Áánútu agaráátínkaraiye. Áánútun-amankomba ai'marówana kwíyómpakemba kuména naaóvá'ó agaráátínkaron-aimba simátímakowasa mináséí-kwásáí simátíma'maesa kuwa'á ísaraawe. kwíyómpaken-kwayo'narawa'a mintántáá'á awánanae sésa ombá miwívímbá íma sáwí-yantaa'a kwáyáísana Áánútumo iyátínkáim-bayai íma kanaán-umai kwéawanaawe. \s1 arupí umái máéro-kwasai. \p \v 13 mindáyave'a arupí-imayaa é'a kárákwiyoro. Ísu Káráísiti kumíndara'a kawe'á umátinkanintave'a amu'maré'a asiramái máéro. \v 14 Áánútun-aai ísámai kawe'á oró. Áánútun-aaimo ímo ísaronka'o sáwí-imayaayave'o tirááíyave'o uráantemba íma mirá é'a Áánútun-aai ísámai kawe'á oró. \v 15 Áánútumo tááyaraiwaimo kaweré su'maimo kwéintemba amápa-tantaa'a kaweré su'mai oró. \v 16 Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna \q1 kemó kaweré su'maimo umáímo \q1 máyaudantemba mirán-oro \m Áánútumo siráimbanivo kaweré su'mai oró. \p \v 17 Áánútu arupí umái sáwí'o uréwai sáwí-meyamba tiména kawe'ó uréwai kawe'-méyámbá timíníwaintave'a námúnaavinkemba sé'a kesivomán-iye sé'a pó'a marapá'ó kwááyumo máyáanka'a anóndakoman-iye sé'a kwená imáyáa úmae íyóro. \v 18 kentíkwá'náma úwoi-mayai-amba kwárówana Áánútu keinárawatavena mirán-ámbá kwáráavo séna meéyámba'mai ayútínkaraiye. kentí meéyámbá kóri-ontambo ánásanin-tantaakaamba ímanivo \v 19 Ísu Káráísitina naaegómá usáyaaitarain-daaegoman-iye. sáwí'o uráankakemba íma sáwí-meyamba mayánááontavesa sipisípi-araa'a tuvú'mái Áánútumba ámakaantemba sáwí'o uráundavinkemba ayúsinkanintavena Ísu Káráísiti ímo sáwí'o urówai puwúwana kwená naaemá kunkáiye. \v 20 Áánútu kwíyómba maramá íma taróruronka'a mimbáyáí mayáníntavena Ísu Káráísitimba ítámakaimba póna naaén-kanaa keinárawatavenawe séna marapá'á kumbéna \v 21 pukáimba pó'a Áánútumpa'a imáyáa kwéowe. Áánútuwe aráápamai mé'a sé'a árai'a kwesé uménaumne sénááontavena Ísu Káráísitimba pukáimpinkemba usásinankena áí'maena ságayan-ayampa'a móankaraiye. \p \v 22 árair-aimbo taagwiyávóntavena mináínkó kentirumbá kawe'á umátínkaraisa'a mé'a Áánútuna kwaási kentí kwaási owa'á moórá-morawaivimba kentirumbá kwétime'a asiramái mirá úmae íyóro. \v 23 Áánútun-aai kwaíkwai'a ínín-aimba ísaraamba mináínkó aúnái'a umái máyáani'a umátínkaraiye. marapá-kéntínóvówí matínkaraawa'a máyáambanivo Áánútu maí'mai'a kwéiwai aúnái'a umátínkaraisa'a aúnái'a umái máyáawe. \p \v 24 mirán-áímbá Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna \q1 karaan-tantááré kanaagunéwe aáyánkámaenamo \q1 marapá'ó kúmíntemba kwaásiye miwítí kawe'-máyáíyé \q1 miráumai ánásanivo \v 25 Ísóigon-aai kwaíkwai'a kwéiye \m agaimaréna siráiye. mináímbá áséi-kwasai simátímakaan-aimba ísaraamba mináínkó aúnái'a umái máyáani'a umátínkaraiye. \c 2 \s1 Ísu ávon-ontankaanda'an-iye-kwasai. \p \v 1 aúnái'a umái máyáamba pó'a sáwí-yantaakomba tínaaemba umásuwe'a íma kampa'á sé'a íma kaumbo-káér-imayaa é'a kawe'-máyáímó kwémayaiyantavena kentirunkó íma simái sáwí'a umátinkaina'a túwíkwara'a íma simái sáwí'a umátinke'a máéro. \v 2 umarambó náántavenamo tínkáíntemba Áánútuna kawer-áíntávéna mirán-umai táái tinkáíno. Áánútun-aai toónkáámbá kwéne'a táákaevayan-kwaasiraamba umái mé'a Áánútuna aambá kwa'maé'a íyóro. \v 3 Ísóigo kawe'á umátínkaraina'a miráumai mé'a Áánútuna aambá kwa'maé'a íyóro. \p \v 4 naaóvá'á mono'-námbá óntandei urónka'a ávonkaan-ontamba awánésa úwoi-ontamban-iye sésa tukáawe. miráumai Ísumba Áánútu kawe'ná'án-iye séna ítámakaimba awánésa áúkaawe. kwemá ávon-ontankaamban-ivo kwenópa'a teró. \v 5 óntandeimo naambó ontembá Áánútu keinárawa'nei kwená naankáámbá úmarena keinárawate méniye. kwená mayáí-kwáásí é'a kwená mayáíyé su'mai kwémayaiyana Ísu Káráísiti túwa'naa ínímba póna Áánútu kentí mayáíyávéna aamoí íníye. \v 6 mindáyavena naaóvá'á Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Áánútu séna kawer-óntámbá ítámare'a naambó asiramáímo kwaíkwai'o íníntave'a Sáíyono-naopa'a ávonkaan-ontamba makáumne. óntantavenamo siráintembo íníwaimpa'o agevamáímo ménaaowai íma tigaeyávésa ónááowe siráiye \m mináímbá Ísu Káráísitintavena simái agaimakáiye. \v 7 Áánútun-aaiyave'a áraire sé'a kwenká'á agevamái máyáawai minóntánkó anómban-iye kwésevo Áánútun-aaiyavesa íma áraire kwésewai minóntánkóntávésa íma mirán-áímbá kwésewe. mindáyavena Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 óntan-damba on-kwáásí moórá-ontantavesa sáwí'a kwéiye sésa maisukáawe. aáno minóntánkó ávonkaamba uráiye \m agaimaréna siráiye. \v 8 moóráva'a agaimaréna séna \q1 minóntánká'á tísamaima \q1 turarésa tanaambá vánááowe \m agaimaréna siráiye. tanaambó vaantembá Áánútun-aai araaisésa miráumai tanaambá kwévaawe. ááéma íma mirá uráanka'a Áánútu séna mirá ónááowe siráinka'a pósa miráumai tanaambá kwévaawe. \p \v 9 miwí Áánútun-aai arááíráavo íma mirá é'a mimbórá-ándá-kwáásíráámbá é'a Áánútu ítámakain-kwaasi é'a anóndakona mono'-máyáí-kwáásí é'a Áánútundei-i'a umátínkarain-kwaasi owaná Áánútu túnkwiyan-ayampakemba kwená ságayan-ayampa'a mégwétinkaisa'a ó'oran-kawe'-mayai máyáin-aimba kosimátíma'mae naaónááontavena ítámakaiye. \v 10 ááéma íma Áánútuna kwaási-i'a uré'a ívé'a kwená kwaási-i'a owaná ááéma íma arumbá umátínkaraimba isaná ívé'a arumbá kwéumatinkaiye. \s1 Áánútuna mayáí-kwáásín-owe kwaasái. \p \v 11 kesí kwaásiyono. ó'om-baravaken-kwaasi pó'a marapá'á kwááyu mé'a mindáyave'a marapá-tántáátávésa tirááíyavesamo kwéomba tínaaemba umátime'a ímo tínaaembo umátimiyanamo éna mintántáákó tavisimái kentí imáyáa sáwí'a umátinkaniye. \v 12 Áánútunopa'o ímo tiráán-kwaasivimba mé'a kaweré su'mai úmae iyíyasa sáwí'a kwéowe suwááesa kentí kawe'-máyáí tuwánésa pósa Áánútuma marapá-kwáásíyávéna imáyáa índa-kanaavimba kogwantésa kwenáwí'a mósá maránááowe. \p \v 13 Ísóigonatave'a imáyáa é'a marapá'ó kárákwiraan-anon-kwaasi tísamaivimba áíkwiye'a aiva'ó kárákwiraiwai aísamaivimba áíkwiye'a \v 14 kwemó usásintinkaraiwai tísamaivinkwara'a áíkwiyoro. sáwí'o kwéowai sáwí-meyamba timésa kawe'ó kwéowai kawer-áímbá simátimenaaontavena usásintinkaraiwai mindáyave'a tísamaivinkwara'a áíkwiyoro. \v 15 Áánútu maarámó ónááontavena arááíma kwétaiye. kawe'ó íyasamo ésa sáwí-imayaavinkembo úwoi-aimbo kwésewai táái kentí kawe'-máyáígó itáníye. \v 16 Áánútu kentí sáwí-imayaago tátokaimpinkemba iyátínkaraisana póna íma tátokaisa'a mé'a miráumaimo máyáamba íma aúpá'á sáwí'a kwée'a Áánútuna mayáí-kwáásí pó'a kwemó sintení'a kwée'a \v 17 amáparawaiyave'a imáyáa é'a Áánútuna kwaási kentí kwaásivimba kentirumbá kwétime'a Áánútu áároi kwéinkaise'a mé'a marapá'ó kárakwiraiwai áái mósá máráaro. \s1 Ísumo uráinteni'a mirán-oro-kwasai. \p \v 18 mayáí-kwáásíyóno. kentí anón-kwaasi táái isé'a síyanteni'a mirán-oro. íma kawer-ánón-kwáásí tááiye su'mai isé'a túwáávitemo íyan-anon-kwaasi tááigwara'a ísáaro. \v 19 keinárawa'o ímo sáwí'o íyasamo umbai-yántáá'ó úwoimo timíya'o Áánútuntave'a imáyáa é'a asiramáímo méwanamo éna Áánútu kawe'á umátinkaniye. \v 20 ánivo sáwí'o íyasamo tínkamiyambo aánoumaimo méwanamo éna Áánútu kentúwí'a íma mósá maráníye. ánivo kawe'ó íyasamo tínkamiya'o asiramáímo méwanamo éna Áánútu kawe'á umátinkaniye. \v 21 Ísu Káráísitimba áí'a úni'a umánkaraamba keinárawatavena imáyáa éna asiramái ména mirán-ámbá agaráátínkaraimba pó'a mirán-oro. mirá ónááontavena Áánútu tááyaraiye. \v 22 Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 íma kampar-áímbá séna íma \q1 sáwí-aimba simbá ísaraawe \m Ísuntavena mináímbá agaimaréna siráiye. \v 23 simái sáwí'a umánkowana anondá íma sáwí'a umátinkowasa áí'a úni'a umánkowana anondá sáwí-meyamba mayánááowe íma simátimena arupí umai-meyambo timíníwaina imáyáa asiramái uráiye. \v 24 Ísu Káráísiti sáwítaamo uráunda-meyamba maimaéna taaira'á pukáiye. sáwí'o kwéundaya sínaaemba umámeta arupí umáíya ménaundayavenaya pukáiye. kwenáúmo sáwí'o umánkaraantavena póna kentáá kawe'á umásínkaraiye. \v 25 keinárawa'a uwóváguraawana tí'maena tisa'á keinárawaka'a kárákwiraiwaina aampa'á kwégwaraawe. \c 3 \s1 aarakwátí kwaasái. \p \v 1-2 aaraiyónó maarán-oro. kentuwai'máá táái ísáaro. kentuwai'máápinkemba évakarawai Áánútun-aaiyavesa íma áraire kwésesa máyáawai kembá tuwánésa Áánútumpa'a ténááontave'a kawe'á umái méwasa tuwánésa Áánútun-aaiyavesa áraire sénááowe. íma ayáátáár-aimba sé'a Áánútuntave'a imáyáa é'a kawe'á umái méwasa tuwánésa Áánútun-aaiyavesa áraire sénááowe. \v 3 kwaási aráá'a súrampimba sivúwóvo sé'a íma konaarirí é'a kawer-únánkwátói konaariríyávé'a íma anón-imayaa é'a \v 4 paru umái kentirunkó kawe'ó ínímba íma ááéma ánásainana mindá Áánútu aúranka'a kawe'án-iye. \v 5 naaóvá'á aaraí Áánútuntavesa imáyáa ésa kwemó to'mayaa umátínkaron-tantaa'a amu'marésa máyón-inimba miwí tuwai'máá táái isésa kawe'á umái maémáembaniye. \v 6 minínímpínkémbá moórá-ininko áwí'a Séraa awaikó áwí'a Ááváramu úwana kwenáái iséna kesí anóndakoma óne siráiye. kawe'ó é'o ímo amápa-tantaatave'o táátave'o é'o é'a kwenayáámúmbaari'a ónááowe. \p \v 7 miráumai kwaaimó é'a maarán-oro. kentuwainímbáá'a kawe'á umátinke'a miwí túma íma asiramái kwáyáintave'a imáyáa é'a túwa'naa oro. keináraware kentuwainímbááre aúnái'a umái ménaaontavena Áánútu kawe'á kwéumatinkaivo mindáyave'a kawe'á umátínkáaro. mirámó íyanamo éna moórá-umbai-yantaako kentí námúnaa-ampimba íma itáníye. \s1 mimbórá-ímáyáán-oro-kwasai. \p \v 8 moórá-aimba ísáaro. kentúma íma maimaé iyé'a mimbórá-ímáyáá é'a keáváráwáínóndaamo imáyáamo ontembá moórá-morawai mirán-imayaa é'a túwa'naa oro. \v 9 sáwí'o umátinkaiya'o é'a anondá íma sáwí'a umátínkáaro. sáwí-aimbo simátinkaiya'o é'a anondá íma sáwí-aimba simátínkáaro. sáwí'o íyawai anondá kawe'á umátínkáaro. Áánútu tááyonka'a kawe'á umátinkaumne siráimba pó'a kawe'á umátínkáaro. \v 10 mindáyavena Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 évakarawai ayáátááka'a sirunkó kawe'á ína'a ménae sésamo ésa kampar-áíné sáwí-aine \v 11 sáwí'o kwéon-tantaare tínaaemba umámesa kawe'á ésa paru umái ménaaontavesa tiyáántán-kwimai máéro. \v 12 Ísóigo arupí umáímo máyáawaira'a kwégarakwiyena miwítí námúnaa kwéisena túwa'naa ena sáwí'o kwéowai ánaaemba kwéumatimiye \m agaimaréna siráiye. \p \v 13 kemá tiyáántán-kwimai kawe'á kwéomba pósa íma sáwí'a umátinkanaaombanivo \v 14 arupí umái máyáambo umbai-yántáá'ó timíyanamo éna Áánútu kawe'á umátinkanivo minúmbáí-yántáátávé'a íma anón-imayaa é'a minúmbáí-yántáá'ó timínín-kwaasiyave'a íma táátave'a é'a \v 15 Ísu Káráísitintave'a kawer-ímáyáá kwée'a kwentávé'a sé'a kweyáá Ísóigoman-iye síyasa tísaa esamo sésamo Áánútuntave'o imáyáamo ombá nóra simáíya kwéoo síya'o é'a kawer-áímbá simátimenaaontave'a to'mayaa umái mé'a \v 16 kawe'á umái kwempakémbá simátíméro. kentirunkó íma kae'náé'a éna arupí umái kwaína'a Ísu Káráísitimpa'a aráápamai arupí umáí máyaiyasa évakarawaimo simáímo sáwí'o umátinkaiyambo ésa miwí tááigo tosé'mái tigaemá íníye. mirá ónááontave'a kárákwiyoro. \v 17 kawe'ó kwéombo Áánútumo ímo ítátinkainasamo ésa umbai-yántáá'ó timénááomba mindá Áánútundein-iye. ánivo sáwí'o kwéombo umbai-yántáá'ó timénááomba mindá kentí ááinkoman-iye. \v 18 miráumai ímo arupí umáímo máyáawai Áánútunopa'a kónááontavena Ísu Káráísiti arupí umái máyáiwai mimbórá-táwai puwéna mimbáyáímá ánásaraiye. kwenáúgo pukówana amankó ména \v 19 évakarawai timankó ándáraambo kwímai máyómpimba kwenáái kosimátímakaiye. \v 20 naaóvá'á moóráwai áwí'a Nówaa ména non-avóvomayaapa'o kwínín-damba úmakonka'a Áánútu kesáái ísáaro séna timu'marówasa kwenáái arááísúntavesa pukówana naaémba Ísumo puwú-tawai miwí timankómbá kwenáái kosimátímakaiye. avakaumboé-kwaasi non-avóvomayaapa'o kwínín-daumpa'a umáyówana miwí nonkó íma nawíkowasa íma puwésa kawe'á umái maémáembaniye. \v 21 mindónkómó uráinten-umasitai'a mono'-nómbá kwévetinkaawana Áánútu tí'mai kawepá'á mégwétinkaiye. nombó kwévetinkaamba paáká-kúrákémbá íma kwésese ovo Áánútumba áísaa owaná tirumpimbá íma aaí kwaíndayavena sáwí-imayaa maitiyuwáníye. Ísu Káráísiti pukáimpinkemba usásinkaintavena sáwí'o umáímo máyáampinkemba tí'mai kawepá'á mégwétinkaiye. \v 22 Ísu Káráísiti pukáimpinkemba usásinena Áánútu ayáánúrapa'a asirayán-áyámpá'á uména kwíyómpaken-kwayo'naraware anóndaraware asirayándáraware miráumainarawaka'a kwégarakwiyiye. \c 4 \s1 Áánútuna imáyáavinkeni'a oró-kwásái. \p \v 1 Ísu Káráísiti áí'a úni'a umánkówana asiramáímo imáyáamo uráintemba keinárawakwara'a asiramái imáyáa oró. túra'o tí'o úni'o umátínkówai miwímó sáwí'o ónááon-imayaago íma tátokaiye. \v 2 marapá'ó máyáamba sáwí-imayaayave'a tirááíyave'a íma kwée'a Áánútuna imáyáavinkeni'a oró. \v 3 Áánútunopa'o ímo tiráán-kwaasimo kwéontemba keinárawakwara'a mirá uráavo ívé'a íma mirá kwéowe. ááéma maarán-umai áwáyo-tantaa'a kwée'a sáwí-imayaayave'a tirááíyave'a kwée'a uwo'aó'-nómbá kwéne'a uwo'aó'á kwée'a toómbá námae kwéiye'a uwo'aó'-nómbó kwéne'o uwo'aó'ó ónááontave'a torupamái mé'a kígaumo umándanaao sumpur-áínkón-ááima mósá maré'a kwaántá-kwaasiyonti imáyáa mósá maré'a mirá uráambanivo \v 4 ívé'a íma miwísé torupamái mé'a mirá-sáwí-yántáá'á íma owasá tuwánésa sésa ívé'a nóra séra íma mirá kwéoo simái sáwí'a kwéumatinkaawe. \v 5 Áánútu to'mayaa umái ména pukén-kwaasigwara túvamaimo mén-kwaasigwara'a miwímó máyáawaina ááimba tísaa ínasa simámiyana miwítí meéyámbá timíníye. \v 6 marapá'ó máyónka'o uráam-beyamba mairésamo pukáawai Áánútumo máyáintemba miwí timankómó miráumaimo ménaaontavena Ísu Káráísiti kwenamankó kwená áséi-kwasai púwún-kwaasi kosimátímakaiye. \s1 Áánútu mayáígóná asirayámbá tímakain-kwasai. \p \v 7 amápa-tantaa'a ánásanin-kanaa sáwíyanka'a tínímba pó'a námúnaa símae'a kwéiyon-aimpimba kawer-ímáyáá umái kárákwiyoro. \v 8 moórá-morawaivimba kentirumbá timí-timi kwée'a mirámó é'o é'a sáwí'o umátinkanaaomba mirá-sáwí-yántáátávé'a íma anondá ónáe-imayaa é'a \v 9 namu-kwaasímó tíyamba naambá toómbá timé'a íma í'ái simátínkáaro. \v 10 kawe'á umátinkanaaontavena Áánútu moórá-mora-kwaasi ó'on-o'om-bayaigona asirayámbá tímakaimba pó'a íma úwoi maé'a minásíráyándéí moórá-mora-kwaasi túwa'naa oro. \v 11 Áánútun-aai kwésimatimewai mináín-úramba arupí umái simátíméro. kwétuwa'naa-owai Áánútu kwétimin-asirayandei túwa'naa oro. Ísu Káráísiti kwétuwa'naa-isa'a mirá kwée'a mindáyave'a amápa-tantaatave'a Áánútu áwí'a mósá kwémaraawe. Áánútu áwí'a anómba kwaíkwai'a kwéisana kwená asirayánkó mirámó kwéimba mindá árair-aimban-iye. \s1 Ísumbo umánkaraantemba kembá tí'a índai'a ónááon-kwasai. \p \v 12 kesí kwaási kentí imáyáa kwéunda-kwaasi owaná kentópa'a anón-umbai-yantaa'a timbá minúmbáí-yántáápímbá mé'a mindáyave'a íma táátave'a é'a sé'a ó'oran-tantaa'a kesópa'a tiráiye íma seró. Áánútuwema asiramáíya máyáantavaiya'i. íya asiramáíya máyáantavaiya'iyo. minúmbáí-yántáá'á kentópa'a kwétiye. \v 13 Ísu Káráísitimbo áí'o úni'o umánkóntemba keinárawa'a tí'a úni'a umátínkaraamba póna kentirunkó kawe'á ínana Ísu Káráísiti ságayankwara'a kumíndara'a kentirunkó anón-kawe'a íníye. \v 14 Ísu Káráísitina kwaásima ontávésamo simáímo sáwí'o umátinkanaaombo é'a íma imáyáa íyana kentirunkó kawe'á éna Áánútun-amanko ó'oran-amanko keinárawate máyáintavena kentirunkó kawe'á íníye. \v 15 keinárawapinkemba íma moóráwai kaekó kwaási tinkámbai puwésa íma umóyámbá ésa íma ó'on-o'on-tantaa'a sáwí'a ésa íma aosaambá kwiyésa mirámó íyawaimo ésa sáwí-meyamba mayánááovo \v 16 Ísu Káráísitina kwaási-i'o onkákémbó umbai-yántáá'ó timíya'o é'a íma táátave'a oró. miwí tirunkómó sáwí'o kwéinasamo Káráísitina kwaási owémó kwésiyamba Áánútumpa'a súwi seró. \p \v 17 Áánútu amáparawaimo máyáawaina ááimbo tísaa ínín-kanaamo tínímba aiva'á kwená kwaásiya sísaa ena kentáámó umbai-yántáá'ó siménamo énaya kwená áséi-kwasaimo arááíráan-kwaasi anón-umbai-yantaa'a timíníye. \v 18 mindáyavena Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Áánútu arupí umái máyáawaima sáwí-imayaavinkemba tí'mai kawepá'á métínkáimba mindá umbai-máyáímán-ivo Áánútuntavesamo ímo aamoimó ésamo sáwí'o kwéowai miwí sáwí'o umáímo máyáampimba miráumai sáwí'a umái ménaaowe \m agaimaréna siráiye. \v 19 miráumai Áánútu kwená imáyáavinkemba séna umbai-yántáá'á kentópa'a tíníye siráin-kwaasi kawe'á úmae kwéiye'a Áánútunka'a agevamái máéro. Áánútumo taróruraiwai éna sintení'a iwáí kwégarakwiyivo kwenká'á agevamái máéro. \c 5 \s1 Áánútuna kwaásira'a kárákwiyoro siráin-kwasai. \p \v 1 kemá Ísóigona kwaásira'a kárákwiraundawai úna'a keinárawate Ísóigona kwaásiti anón-kwaasi simátíménda ísáaro. Ísu Káráísitimbo áí'o úni'o umánkaraamba kesúrandei awáné'a kwemó ságayankwara'o kumíndara'a miságáyámpímbá ménaumpo \v 2 monor-ánón-kwáásí simátíménda ísáaro. sipisípira'o kárákwiraawaimo kawe'ó ontembá miráráán-umai Áánútumo kwená kwaásimo tímakaiwaira'a kárákwiyoro. íma kárákwiyonae síyampinkembo kárákwiye'a Áánútumba arááíma táíndai'a umái kárákwiyoro. óntamba mayánáe-imayaa íma é'a túwa'naa ónáe-imayaa é'a mimbáyáírá'á kárákwiyoro. \v 3 Áánútumo tímakain-kwaasira'a kárákwiyomba íma móruna tiyuwé'a kawe'ó umáímo mémba tuwánésa keinárawa'o ontembá mirá ónááowe. \v 4 aiva'ó kárákwiraiwaimo kwíyómpakembo kumíndara'a keinárawa'a usáyaaitaraawaiti ó'oran-kawe'-meyamba timínana íma ánásena kwaíkwai'a íníye. \p \v 5 ívé-kwaasi kentí anón-kwaasi táái ísáaro. amáparawai kentúma íma maimaé iyé'a moórá-morawai túwa'naa umai máéro. mindáyavena Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna \q1 Áánútu kentúmo maimaé kwéiyowai kwétuwentayuwaivo kwenaísamaivimba kwémaewai kwétiravayaiye \m agaimaréna siráiye. \v 6 mindáyave'a Áánútu asirayáwáí aúranka'a kentúma íma maimaé iyíyana kwemó imáyáamo índa-kanaa kentúwí'a mósá maráníye. \v 7 Áánútu keinárawa'a kwétuwa'naa-ena kárákwiraivo umbai-yántáákóná imáyáa kwembá ámatuwe'a máéro. \p \v 8 áwáávitemo in-íyánkómó póímo kwaásimo vándaintemba Sáátáánigo kwaásimo kweivárí'o índayavena kwéivo táátave'a kwée'a kárákwiyoro. \v 9 Áánútun-aaiyave'a asiramái imáyáa kwée'a Sáátáánigon-aai a'áo seró. amápa'-maravakewaimo Áánútun-aaiyavesamo árairemo kwésewaitopa'a mirán-úmbáí-yántáá'á kwétivo imáyáa é'a Sáátáánigon-aai a'áo seró. \v 10 umbai-yántáá'á kentópa'a sáwíyanka'a kwénimba Áánútu kasenkuí'a umátinkena tirávamai asiramátinkaina'a asiramái ménaaowe. Áánútu úwoi túwa'naa úmae kwéiyena Káráísitiye tarútinkena séna kesí ságayan-ayampa'a ságayambo ímo ánásanin-ayampa'a métinkanaumne siráiwai mirá íníye. \v 11 kwená asirayánkó kwaíkai'a éna íma ánásanimba mindá árair-aimban-iye. \p \v 12 moóráwai áwí'a Síyóvénesi súwa'naa isa'á kínda simái kwéagayaumne. kwemá Áánútuna kwaási éna kesí mayáímá kawe'á umái kwémayaiye. asiramátinkanaundayave'a maanáúváí kwéagayaumpo árai'a Áánútu úwoi kwésuwa'naa-in-aimba kwésimatimunda tirumpimbá asiramái tátore'a máéro. \p \v 13 Áánútuna kwaási Pépíróni-naopa'a máyáawai Áánútumo keinárawa'o ítámakaintemba miwí ítámakaiwai keinárawatavesa sésa kawe'á umái máéro sewaná kesááninko áwí'a Máákaagwara'a séna kawe'á umái máéro kwésiye. \v 14 Ísu Káráísitina kwaásin-ovo moórá-morawaivimba kentirumbá timé'a tiyáámba tíméro. Káráísiti kwená kwaási paru kwéumatinkaintave'a námúnaa kwésune. \p \it kemá Pítaamo súnda-aimba kwéanasaiye. \it* \b