\id TIT - Kayabí NT -Brazil 2012 (DBL -2013) \h Tito \toc1 Tito \toc2 Tito \toc3 Tt \mt1 Tito \ip Tito 'ga nanẽ Paulo 'ga remimu'efera nũ. A'eramũ Paulo 'ga ka'arana kwasiaa imonou 'ga upe rakue. 'Ypõ'õ me Tito 'ga rekoramũ Paulo 'ga ka'arana kwasiari 'ga mu'akwaapawamũ mama'e are. Na'ga etee rũi ikwasiaa. Janeruwarete 'ga 'Agesagea ikwasiarukaa 'ga upe rakue. A'eramũ 'ga ikwasiaa imonou 'ga upe rakue. \c 1 \p \v 1 Je Pauloramũ ka'arana akwasiat imonou enee, ki Tito. Janeruwarete 'ga remiayuwa je. Jejui Kristu 'ga je mono kwe pe oje'ega mome'waukaa 'gã nupe ikue. Ymã te ako 'ga jemuẽmi werowiare'ema 'gã nui ikue, je mogou omome'waramũ 'gã nupe ikue. Jarejuwarete 'ga remimũ'ẽmera 'gã nupe omome'waramũ ako 'ga je mogoi ikue. “Emu'e 'gã je ree, je rerowiar ywyapiukaa 'gã nupe”, 'jau Jejui 'ga jee ikue. “Jeje'ega a'jea futat. A'eramũ ene jeje'eg a'je are etee 'gã mu'jau”, 'jau 'ga jee ikue. \v 2 A'jea futat Janeruwarete 'ga je'ega. Ni'mea'uweri 'ga. A'eramũ jane a'jea futat 'ga rerowiaa. Ymã te 'ã Janeruwarete 'ga 'i rakue, ywy apoe'emauwe rakue: “Teja'yra 'ga rerowiaaramũ je 'au futat 'gã muri 'gã mogyau tejepyri nakwaparimũ warãu rũi”, 'jau 'ga ojeupe rakue. Aipo 'ea jane 'ã sirowiat jarejemogyau. \v 3 Ymã te 'ga aipo 'jau rakue. A'ere 'ga 'awamũ je monoi wemifutara 'ara rupi imome'waukaa jee: “Wa'yra 'ga rerowiaramũ 'ga ae katu'ogukari wa'yra 'ga upe. A'eramũ nipo 'ga ikatu'ogipyrera 'gã nerawaukaa oje'wyr ipe”, 'jau je 'ã tekou imome'wau. Janeruwarete 'ga ae katu'okararetea. 'Ga futat je monou aipo mome'waukaa pãwẽ pãwẽ 'gã nupe. A'eramũ je 'ga je'eg imũ etee futat tewau imome'wau kwe pe 'gã nupe ikue. \p \v 4 Ene upe je ka'arana kwasiari, ki Tito. Jejui Kristu 'ga 'ã jane sirowiat. A'eramũ ene jera'yra 'jawe ekou jee. Ku'jywa 'ga 'ã Janeruwaretea futat. 'Ga ra'yra 'ga 'ã, Jejui 'ga ae katu'okara. 'Gã nesagea ene rerekoa je afutat, ki Tito. Ene mopy'ata'waa nanẽ je afutat nũ. \s1 Kreta pype Tito 'ga rekoi \p \v 5 Peu jarekou ako jane jareporowykya nimateepawi ai'i. A'eramũ ako je ene momytau 'ypõ'õũũ pype ai'i, jareporowyky mateepaawamũ ako je ene momytau peu ai'i. “'Au etee eko ra'ne. Nimateepawi we jane jareporowykya, 'au Kreta pe”, 'jau ako je enee ai'i. “A'eramũ ene ewau kwe pe amunawa moyka 'ga amũ ene imogou 'wyriaramũ Jejui 'ga rerowiaara 'gã nupe”, 'jau je ako enee ai'i. A'eramũ ki ene, 'ga amũ mogo enune, ejea'aramũ jeje'eg are. “Ako esage ma'e 'ga etee futat ene imogou 'wyriaramũ 'gã nupe”, 'jau ako je enee ikue. A'eramũ je 'awamũ imonou'japa ikwasiaa ka'aran are enee aipo 'jau etee futat nũ. \v 6 “Nia'wyri 'ga”, 'ga upe 'gã 'eramũ kasi eremogo 'ga 'wyriaramũ 'gã nupe ne. Ako esage ma'e 'ga etee futar iki emono imogou 'wyriaramũ 'gã nupe. Aipo 'ga remirekoa ki majepei'i etee futat. 'Ga ra'yra 'gã nanẽ ki Jejui 'ga tuerowiat nũ. A'eramũ ki 'ga ra'yra 'gã ojeupe 'ga je'egamũ 'ga je'ega renupa etee. A'e 'gã naerofeni futari. Nitywi futari nipo 'ga amũ erofen ma'eramũ: Erofen 'ga ra'yra 'gã 'jara 'ga amũ nipo nitywi futari. \p \v 7 Jejui 'ga rerowiaara 'gã 'wyriara 'gã Janeruwarete 'ga porowyky rerekwara futat. A'eramũ 'gã a'eramũ namama'e tywera apoara rũi futat. Ojee ojerowiaraip ma'e 'gã kasi eremono 'gã nupe ne. Imara'ne ma'e 'gã kasi eremogo 'gã nupe ne. Kawĩajaiwa 'wara 'gã nanẽ ene imogowe'em nũ. Ajanupãara 'gã, ka'aranũũ mono'og are etee ea'at ma'e 'gã. Mĩmera 'gã nanẽ kasi eremogo 'gã nupe 'wyriaramũ ne. \v 8 Oje'wyr ipe 'gã mo'wy'wyara 'gã, mama'ea ajaupe imonoara 'gã. Mama'e esage apoara 'gã. Mama'e tywera apo awi ojemu'akwaap ma'e 'gã. Janeruwarete 'ga remifutara apoara 'gã. Mĩmera 'gã etee ki emogo 'wyriaramũ 'gã nupe. \v 9 Janeruwarete 'ga je'ega a'jea futat. A'eramũ 'gã 'wyriara 'gã Janeruwarete 'ga je'eg imũ etee futat ajemogyau mama'e apou. Jejui 'ga je'ega nanẽ a'jea futat nũ. A'eramũ ki 'wyriara 'gã 'gã je'eg imũ etee futat 'gã mu'jau, Jejui 'ga rerowiaara 'gã mu'jau. A'eramũ 'gã a'jea futat ojemogypyyka Jejui 'ga ree, 'ga je'ega kwaaw ire. A'eramũ nipo 'gã aku'iramũ akou 'ga ree. A'eramũ 'gã 'ga rerowiar awi opoire'ema futat. 'Gã amũ te nipo ajee 'ut 'gã mu'jau tywet morogyta are. Namu'ei 'gã 'gã mama'e a'je are. A'eramũ ki 'wyriara 'ga toje'eg 'gã nupe: Neremu'earũi 'gã mama'e a'je are. A'eramũ ene 'gã mu'jawarũe'em, te'i ki 'ga 'ga upe. A'eramũ nipo 'ga aipoa ojeupe 'ga 'eramũ maran gatu opoire'ema otywer awi. \p \v 10 Kwaiwete 'gã Jejui 'ga rerowiari rakue numiamũ. A'ere 'gã 'ga rerowiaraiwi etee. 'Awamũ 'gã nuenuwi futari Jejui 'ga je'ega. Nopoiri futari 'gã janeypy remimome'ufer awi. Morogyta ymaner are etee futat 'gã 'gã mu'ei ajemogyau. Ymã te janeypy jemogyi Moisesi 'ga je'eger imũ etee futat rakue. A'ere jane 'awamũ jane jemogyi Jejui 'ga je'eg imũ etee futat. A'ere 'gã amũ 'i 'gã nupe: “Naani. Peapo awi nanuara. Moisesi 'ga je'eg imũ etee futar iki peko”, 'jau futatee 'gã 'gã nupe 'gã moryteeu. \v 11 A'eramũ ene 'jau 'gã nupe: “Peapo awi nanuara”, ere ki 'gã nupe. “Au'je 'gã mu'e re morogyta ymaner are”, ere ki 'gã nupe 'gã momika. Kasi a'e pe 'gã 'gã moryteei, 'gã pytuna 'gã neewe ne. A'eramũ enuparera 'gã 'jau ajaupe ne: “Awỹja sipo morogyta a'je omome'u janee?” 'jau 'gã ajaupe ne. “I'me nipo 'ã Paulo 'ga akou janee”, 'jau 'gã ajaupe ne. Nokwaawi 'gã morogyta a'je mome'wara 'ga. “Mõ 'ga gatu nipo morogyta a'jea omome'u akou janee?” 'jau 'gã ajaupe ne. A'eramũ 'gã amũ opoia Jejui 'ga rerowiar awi ne. Najemuaẽmi morogyta 'me mome'wara 'gã ajuee. Ka'aranũũ are etee te 'gã jemuaẽmi. Ka'aranũũ mono'og are etee te 'gã jamu'ei. A'eramũ ene 'gã momika esaka nanuar awi. \p \v 12 Ymã te Kreta pewara 'ga amũ, ipojeuwipyra 'ga amũ, opytuna 'gã mome'wau rakue. “'Ypõ'õũũ pypewara 'gã najuejue etee futat i'me ma'ea. Imara'ne ma'e 'gã nanẽ nũ. Iwewue ma'e 'gã nanẽ nũ. Nipy'araypari agawewi 'gã. A'etea 'gã ojemi'waruuarete futat”, 'jau 'ga opytuna 'gã mome'wau rakue. \v 13 A'jea futat 'ga remimome'ufera. Peuwara 'gã nia'wyri futari. A'eramũ ki ene 'jau 'gã nupe: “Au'je mama'e tywera apo re. Pepoit pejetywer awi”, ere ki 'gã nupe eje'ega moywyrafena'i futat. A'eramũ nipo 'gã aipo ojeupe 'eramũ opoia otywer awi. A'eramũ nipo 'gã Jejui 'ga rerowiaa ete nũ. \v 14 “Peapyaka kasi morogyta ymaner are”, ere ki 'gã nupe. “Peapyaka awi Jejui 'ga rerowiar awi opoit ma'e 'gã je'eg are ne”, ere ki 'gã nupe. “Au'je pejeapyaka re 'gã 'me are”, ere ki 'gã nupe. A'eramũ nipo 'gã 'gã 'me rerowiaru'jape'ema. \v 15 Esage ma'e 'gã nipo ea'at mama'e esage are etee futat. A'ere nipo ia'wyre'ema 'gã mama'e tywer are etee 'gã nea'aramũ. 'Gã Janeruwarete 'ga rerowiare'ema. A'eramũ 'gã mama'e tywer are etee wea'aramũ ajemogyau. Ymã 'gã 'ã mama'e esage apo kwaawi futari rakue. A'ere 'gã mama'e tywera etee iapoi. 'Awamũ 'gã nokwaawu'jawi futari mama'e esage apoa. Apokwaap 'gã mama'e tywera apoa. \v 16 “Jarejuwarete 'ga je akwaap”, 'jau futatee nipo 'gã. A'ere naani. Nuenuwi futari 'gã Jarejuwarete 'ga je'ega. A'eramũ 'gã na'ga remiayuwa rũi. Imara'ne ma'e 'gã. A'eramũ 'gã mama'e esage apowarũe'em futat. A'eramũ 'gã a'eramũ a'je'em are etee ajamu'jau. \c 2 \s1 Jarejuwarete 'ga remifutar are ki emu'e 'gã \p \v 1 A'ere 'ã ene nanarũi, ki Tito. Jarejuwarete 'ga je'eg are etee futat 'ã ene 'gã mu'jau, Jejui 'ga rerowiaara 'gã mu'jau. Janeruwarete 'ga je'ega a'jea futat. A'eramũ ene a'e are etee futat 'ã 'gã mu'jau. “Janeruwarete 'ga je'ega a'jea futat. A'eramũ ki pẽẽ 'ga je'eg imũ etee futat pejejemogyau esage”, 'jau ki ene 'gã nupe. \v 2 Ene 'ã 'gã nupe oje'eg ma'eramũ. 'Gã 'ã Jejui 'ga rerowiaar yaua. 'Awamue te 'ã 'gã Jejui 'ga rerowiari rai'i. Nokwaawi we 'ã 'gã Jarejuwarete 'ga je'ega. A'eramũ ene 'gã mu'jau Jarejuwarete 'ga remifutar are. Sawa'efera 'gã we futar iki emu'akwaap aipo are. “Kawĩajaiwa kasi pe'u ne”, ere ki 'gã nupe. “Pejemuarũ ki pejewau pejeporogytau 'gã nupe. Nakunumĩ arũi pẽẽ. Sawa'ea pẽẽ. A'eramũ pẽẽ pejejemuawapia futat pejeporogytau 'gã nupe”, 'jau ki ene 'gã nupe. “Pejemu'akwaaw iki pejejemogyau mama'e tywera apo awi. Perowiar iki Jejui 'ga”, ere ki 'gã nupe. “Pejejuka esage ki pejejemogyau Jejui 'ga rerowiaara 'gã nee”, ere ki sawa'efera 'gã nupe. “Mama'e tywera pejejeupe ijesaukaramũ kasi pepoit Jejui 'ga rerowiar awi ne”, ere ki sawa'efera 'gã nupe. \p \v 3 Wãiwĩmera 'gã nanẽ ki emu'akwaap ee nũ: “Pe'je pejejemogyau esage Jarejuwarete 'ga remifutar imũ etee. Pejuago'o kasi ne. Pejekawĩajaiwa 'wawe'ema nanẽ pejejemogyau. Mama'e esagea etee ki peapo 'ga upe. A'eramũ ipyaufera kũjã 'gã ojemu'jau ajemogyau pẽ nee mama'e esage pẽẽ iaporamũ”, ere ki wãiwĩmera 'gã nupe. \v 4 “Pẽẽ futat ipyaufera 'gã pemu'e mama'e are. Pejejuka esage ki pejemen are, pejeja'yr are nanẽ nũ, pe'je ki ipyaufera 'gã nupe”, ere ki wãiwĩmera 'gã nupe. \v 5 “Pejemu'akwaaw iki mama'e tywera apo awi. Peko kasi pejejomena ne. Pejeje'wyra mogatyrũ are etee pejejemogyau pejeporowykyau. Pejemena je'ega renupa etee. Nan pejemogyramũ nipo wã 'i pẽ nupe: Janeruwarete kĩã je'ega esage futat ra'e, te'i wã pẽneko esage resaka 'jau, pe'je ki ipyaufera 'gã nupe”, ere ki wãiwĩmera 'gã nupe. \p \v 6 Kunumĩũũ 'gã nanẽ ki emu'akwaap nũ. “Pejemu'akwaap pejejemogyau mama'e tywera apoe'em are”, ere ki 'gã nupe. \p \v 7 Ene futar iki ejeko esagea eesaukat 'gã nupe, ki Tito. A'eramũ 'gã ene ree futat ojemu'jau. Ene resaka 'gã ene 'jawe etee futat tajemogy 'jau. Ejemuarũmũ ekou 'gã mu'jau. Morogyta esage are 'gã mu'jau ki eporogytau esage etee ekou. Ejemuawapia futat eporogytau 'gã nupe. \v 8 Morogyta a'je are etee futat ene 'gã mu'jau. A'jeteetewi ene imome'uramũ tekotee 'gã najane ago'oa'uweri. A'eramũ nipo jane ago'oarera 'gã ojenosõu ajemogyau ene wi mama'e esage ojeupe ene imome'uramũ. \p \v 9 Ajaupe oporowyky ma'e 'gã nupe nanẽ ki ere: “Peenuw etee ki pejejerekwara 'gã je'ega. Pejeporowykyau esage 'gã nupe, 'gã nemifutar imũ”, ere ki 'gã nupe. “Mama'ea eapo jee ejeupe 'gã 'eramũ ki najefueweri je ee nũ'ũ”, ere kasi 'ga upe ne. \v 10 “Peje'wyriara 'gã karaemã rerawawe'em nanẽ pejejeupe nũ”, ere ki 'gã nupe. “Pejejuka esage etee ki pejejara 'gã karaemã are. A'eramũ 'ga, ‘esagesage je upe oporowyky ma'e 'ga’, 'jau pẽ nupe. ‘Namuna'ywa rũi 'ga. Jeremiayuw esage 'ga te’, 'jau nipo 'gã ojerowiaa pẽ nee. Pẽporowyky esage resag ire, ‘Jejui 'ga rerowiaara 'ga. A'eramũ 'ga oporowykyau esage jee’, 'jau nipo 'gã ojerowiaa pẽ nee. ‘A'jea futat Janeruwarete 'ga je'ega. 'Ga 'ã 'gã katu'oka futat. A'eramũ 'gã natekotee 'gã 'jawe rũi’, 'jau nipo 'ga ojeupe, jane katu'okara 'ga ree wea'aramũ”, 'jau ki ene 'gã nupe. \p \v 11 Ymã te Janeruwarete 'ga 'i ojeupe rakue: “Jeporomutamutat je ywy pewara 'gã nee. A'eramũ je teporokatu'ogiweramũ 'gã nee”, 'jau 'ga 'ã ojeupe rakue. “'Gã katu'og ire 'gã tarut imogyau 'au tejepyri 'jau kwy”, 'jau 'ga ojeupe rakue. A'eramũ 'ga wa'yra 'ga mua 'au ywy pe jane katu'ogukaa 'ga upe. \v 12 “Jera'yra 'ga amanũ pẽ katu'okawamũ. A'eramũ pẽẽ 'awamũ 'ga rerowiaa. 'Ga rerowiar ire pejejemogyawe'em 'ga rerowiare'ema 'gã 'jawe. A'eramũ pẽẽ 'ga rerowiare'ema 'gã nemifutara apowe'em. Pejemu'akwaap pejejemogyau pejejetee mama'e tywera apoe'em are. Pejemogy esage etee. Jeje'eg imũ etee pejejemogyau mama'e apou”, 'jau Janeruwarete 'ga janee rakue, jane mu'jau jane jemogy esage are rakue. \v 13 Janeruwarete 'ga pãjẽeteetea futat tekotee 'gã pãjẽ apyraapa. Anure nipo 'ga Jejui Kristu 'ga mojewya 'ga mua ywy pe nũ, jane katu'okara 'ga mojewya nũ. 'Ga rura rapesaka jarejemogyau. A'eramũ jane 'ga jewyramũ nipo jareku'iramũ 'ga ree jarejemogyau. “Nitywi 'ga amũ 'ga resage 'jawe”, 'jau nipo jane 'ga upe. “Nitywi pãjẽrete 'ga amũ 'ga 'jawewara”, 'jau nipo jane Jejui 'ga resaka, 'ga renyfuga 'ga ruramũ. \v 14 Jejui Kristu 'ga 'ã poromũ ojejukaukat 'gã nupe ae katu'okawamũ rakue. Amanũ 'ga janetywera mepyau rakue. Janetywera moiawamũ 'ga manũi janee rakue. Amanũmũ 'ga jane pireita janetywer awi rakue. Amanũ 'ga wemiayuwamũ jane muawamũ ojeupe rakue. Mama'e esage apoaramũ jane jemogya 'ga afutat. A'eramũ 'ga amanũmũ jane mogyau mama'e esage apoaramũ. \p \v 15 Jejui 'ga rerowiaara 'gã emu'e aipo are, ki Tito. Mama'e esagea etee ki eapoukat 'gã nupe. Mama'e tywera 'ga amũ iaporamũ ki ere 'ga upe: “Aipoa nia'wyri Janeruwarete 'ga upe. Peapo awi nanuara”, ere ki 'ga upe. Jarejuwarete 'ga je'eg imũ etee ene rekoramũ 'gã ene ago'wawarũe'em. \c 3 \s1 Mama'e esage apo are ki emu'e 'gã \p \v 1 Emuea'ar iki Jejui 'ga rerowiaara 'gã jeje'eg are. “Peenuw iki 'wyriararete 'ga je'ega”, ere ki 'gã nupe. “'Wyria'ri 'ga je'ega nanẽ ki peenup nũ. Mama'e esagea eapo jee ejeupe 'ga 'eramũ iapou etee futat 'ga upe”, ere ki 'gã nupe. \v 2 “Peago'o nanẽ kasi 'gã amũ pejejemogyau ne. Pejemara'ne'emamũ nanẽ pejejemogyau. Pejejejukau esage nanẽ pejejuee najuejue etee nũ. Pejeta'waramũ pejejemogyau 'gã nupe najuejue etee”, ere ki 'gã nupe. \v 3 Ymã te ako jane Jejui 'ga rerowiaare'ema 'gã 'jawe etee futat jane jemogyi ikue. Jejui 'ga rerowiare'ema janetywereteramũ jarejemogyau. Jare'akwaawe'emamũ ako jarejemogyau ikue. Nianuwi futari ako jane 'gã amũ je'ega ikue. Jarejuwarete 'ga je'ega miamũ ako jane ianupe'ema ikue. Jarejemifutar imũ etee futat ako jarewau mama'e apou ikue. Jarejee etee ako jarejea'aramũ ikue. Jarejeupi etee futat ako jarewau jarejemaku'iu ikue. Jaremara'neramũ ako jarejemogyau 'gã nee ikue. 'Gã nanẽ ako amara'neramũ jane ree ikue nũ. 'Ga karaemã resakawe ako jane 'jau jarejeupe ikue: “Maran ajee je jẽmĩ najetywi nanuara pyu 'ũ?” 'jau ako jane jarejemogyau jarejeupe ikue. \v 4 A'ere ako Janeruwarete 'ga 'awamũ 'ga jekwaawukari janee ai'i. Janeruwarete 'ga 'ã jane katu'okararetea. Esagesage te 'ga. Iporomutat te 'ga jane ree najuejue etee. \v 5-6 Ajemuaẽm te 'ga jane ree. Najaneremiapofer esage are rũi futat 'ga jane katu'ogi rakue. Ajemuaẽm te 'ga ae ree. A'eramũ 'ga a'eramũ jane katu'oka. Werowiaramũ Jejui 'ga jane katu'ogi jane pireita janetywer awi. Sã'ã ae u'ar yau ma'eramũ mama'e tywera apoe'ema. Nan tee futat jane jemogyi 'ga rerowiar ire, 'ga jarepirei re. A'eramũ jane u'ar yau ma'e 'jawe jarejemogyau 'ga rerowiar ire 'ga upe. Jarey awi jare'aa ypy jane jarejuwa 'ga ra'yra futat. A'ere jane Jejui 'ga rerowiar ire u'aru'jap ma'e 'jawe nũ. A'eramũ futat Jarejuwarete 'ga ra'yramũ jarejemogyau. Wa'yrarete 'ga rerowiaaramũ 'ga jane mogyau wa'yramũ. 'Ga 'Agesagea jane mogyau 'ga ra'yramũ 'ga upe. 'Awamũ 'ga U'agesage mua janee. Nakate'emi futari Janeruwarete 'ga janee. Mama'e esage te 'ga amut janee. U'agesagea miamũ futat 'ga amut janee, Jejui Kristu 'ga jane pirei re. Meewei a'eramũ miamũ 'ga 'Agesagea jane monoi jane katu'oka jane rerekou. \v 7 Janeruwarete 'ga iporomutat nanimenime jane ree. Ipota'wa 'ga akou janee. A'eramũ 'ga jane katu'ogukaa Jejui 'ga upe. Jarekatu'og ire jarejemogyau iky'ae'ema 'jawe futat 'ga upe. A'eramũ nipo 'ga 'jau janee: “Pẽẽ 'ã pẽnesage jee. A'eramũ nipo je anure pẽ mua 'au tejepyri pẽ mogyau nakwaparimũ warãu rũi futat”, 'jau nipo 'ga janee. A'eramũ jane 'ga pyri jareo rapesaka jarejemogyau. \v 8 A'jea futat jeremimome'ua. \p A'eramũ ene Jejui 'ga rerowiaara 'gã mu'jau najuejue etee futat aipo are. A'eramũ 'gã mama'e esagea etee iapou ajemogyau. Mama'e esagea etee iapo re nipo 'gã jopoari ajemogyau. \p \v 9 Amumera 'gã Jarejuwarete 'ga je'eg are ajamueara te. A'ere kasi 'gã ereje'egauwar ine. Opytunera 'gã je'eger are 'gã jamuei. Moisesi 'ga remikwasiarer are nanẽ 'gã ajamueu nũ. Ajamue ekoete futat 'gã ajemogyau. A'eramũ ene 'ga je'eg are eapyakawe'em. \v 10 Amumera 'gã nipo Jejui 'ga rerowiaat 'mea te. 'Gã nipo ajamu'jau mama'e amutee are. “Simojo'ok 'gã ajaui jarejee 'jau”, e'i te nipo aipo 'gã. A'eramũ ki ene eje'ega moywyrafena nanuara 'gã nupe, 'gã momika nanuar awi: “Au'je 'gã mu'e re mama'e tywer are”, ere ki 'gã nupe. 'Gã pige'emamũ, eje'ega moywyrafenu'japa 'gã nupe nũ. Mukũi etee eje'ega moywyrafena esaka 'gã nupe. Jui 'gã pige'emamũ ekou'jape'ema 'gã nee. \v 11 Aipo 'gã nia'wyri futari. Opoit futat 'gã mama'e esage apo awi. 'Ga nemiapofet tywera resag ire ene 'gã kwaapa. “Nia'wyri futari 'gã na'e”, 'jau ki ene 'gã jekatu'oge'emamũ. \p \v 12 Anurenure'i te nipo aje je kũima'e 'ga amũ monoi peu ene py'rau. Maranamũ nipo Artemas 'ga. Maranamũ te nipo Tikiku 'ga. Nakwaawi katu we je tejemimonorama 'ga. A'eramũ ki ene ejeupe 'ga waẽm ire ekwapa kamẽsĩete ajepeja amunaw ipe, Nikopo 'jaw ipe je rekoaa. Peu futat nipo je oi amana magwapa aipo amunaw ipe. \p \v 13 Janepytuna 'gã amũ nipo awau watau ene wi. A'eramũ ene mama'e mũ monou 'gã nupe 'gã nemirerooramũ. Ajepeja 'ga rera Zena. Moisesi 'ga remikwasiarer are moromu'jara 'ga, Zena 'ga. Ajepeja 'ga rera Aporua. \p \v 14 Jarepytuna 'gã ki emu'e jarejemogy esage are. “Mama'e esagea peapo pejejemogyau”, 'jau ki ene 'gã nupe. “Pejekaraemã ki pemono amũ ikaraemãe'ema 'gã nupe”, ere ki 'gã nupe. “A'ere kasi pemono amũ iwewue ma'e 'gã nupe. Kasi a'e pe taetu 'gã wewue jerani etee 'gã nee ne”, ere ki 'gã nupe. \p \v 15 'Auwara 'gã, je pyriwara 'gã, oje'ega monou enee, ene futaa. Je nanẽ teje'ega monou enee nũ. A'eramũ ki ene oreje'ega mome'wau orejekoty'aawa 'gã nupe, Jejui 'ga rerowiaara 'gã nupe. \p Jarejuwarete 'ga resagea ene rerekoa je afutat. \p Kweramũ etee jeremimome'ua.