\id 2CO - Kayabí NT -Brazil 2012 (DBL -2013) \h 2 Korĩtu \toc1 2 Korĩtu \toc2 2 Korĩtu \toc3 2Ko \mt1 2 Korĩtu \ip Korĩtu pewara 'gã amũ nuerowiari Paulo 'ga. Nafutari 'gã 'ga remikwasiarera. A'eramũ 'ga ka'arana kwasiaru'japa imonou Korĩtu pewara 'gã nupe, 'gã mueapyou oporowyky are. NaPaulo 'ga etee rũi ka'arana kwasiaa imonou 'gã nupe. Janeruwarete 'ga 'Agesagea ikwasiarukaa 'ga upe rakue. \c 1 \p \v 1 Je Pauloramũ ka'arana akwasiat imonou pẽ nupe. Timoteo 'ga ako je pyri. Je 'ã Jejui Kristu 'ga remimonoferamũ. Ymã te ako Jejui 'ga je monoi kwe pewara 'gã nupe omome'waramũ ikue. “Kwe pe ekwap je mome'wau ekou 'gã nupe”, 'jau 'ga jee ikue. 'Uwarete 'ga remifutar imũ etee futat 'ga je monou kwe pewaramũ pẽ mu'jaukaa ojee ikue. A'eramũ je ka'arana kwasiaa imonou Korĩtu pewaramũ pẽ nupe, Jarejuwarete 'ga remiayuwamũ pẽ nupe. Akaja ywy pe okwasi'o ma'eramũ pẽ nupe nanẽ je ikwasiaa imonou nũ. Jarejuwarete 'ga remiayuwamũ pẽ nupe je imonoi. \p \v 2 Ku'jywa 'ga Janeruwaretea. Jejui Kristu 'ga nanẽ 'ã Janejararetea futat nũ. 'Gã nesagea pẽ nerekoa je afutat. 'Gã pẽ mopy'ata'waa nanẽ je ifutaa nũ. \s1 Jarejuwarete 'ga simuoryp \p \v 3 Janeruwarete 'ga futat 'ã Janejararete 'ga Ruwaretea, Jejui Kristu 'ga Ruwaretea. Ipota'wa 'ã 'ga jane ree jepi. Janeruwarete 'ga 'ã jane poat mama'e apo are kwaiwete. A'eramũ ki jane 'ga muorypa ee. \v 4 Ore upe mama'e tywera jeaporamũ, Janeruwarete 'ga ore mojemogypyyka jui ojee ai'i. A'eramũ ore nanẽ pẽ poaa 'ga oropoaawera 'jawerimũ etee futat. \v 5 Ymã 'ã ia'wyre'ema 'gã Kristu 'ga rereko tyweretei rakue. Nan tee futat ajee 'gã 'ã ore rereko tyweri, Kristu 'ga rerowiaaramũ ore jemogyramũ. A'ere 'ga 'gã ore rereko tyweramũ Kristu 'ga rekoi ore pyri ore mouagukaa ore rereko tywera upe. \v 6 'Gã orojereko tywer ire miamũ ore pẽ poari Jejui 'ga rerowiar ywyapiukaa pẽ nupe. Kristu 'ga wejue ore poat ore mouagukaa orojereko tywera upe. A'eramũ ore nanẽ pẽ poararũmũ pẽ mouagukaa nanẽ jupe nũ. \v 7 Orojemogypyyka arajemogyau Jarejuwarete 'ga pẽ poar are. 'Ga rerowiare'ema 'gã nipo pẽ nerekou tyweaete ore rereko tyweawera 'jawerimũ etee futat. A'eramũ nipo “Janeruwarete 'ga pẽ poaa ore poaawera 'jawerimũ etee futat” 'ea jane 'ã sikwaap. \p \v 8 Pẽẽ 'ã jerewirera 'jawe. Kũjãmeramũ pẽẽ 'ã jerenyra 'jawe. A'eramũ je 'awamũ tejereko tywera mome'wau pẽ nupe. Asia ywy pe je rekoramũ 'gã je rereko tyweretei kwaiwete. \v 9 Janeruwarete 'ga je jukaukaa werewi 'gã nupe. A'eramũ je tejemuaẽma tejee. “Je juka sipo 'gã pa”, 'jau je tejeupe etee futat ai'i. A'eramũ je tepoia tejee tejemogypyyg awi. A'eramũ je tejemogypyyka Jarejuwarete 'ga ree etee futat 'awamũ. Ae moferapara 'ga ree etee futat je tejemogypyyka tekou 'awamũ. \v 10 Ma'eramũ 'ga 'ã je a'gui 'gã nui je jukaukare'ema 'gã nupe. Anure nanẽ nipo 'ga je a'gui 'gã nui nũ. Ajemogypyyk je 'ga ree. “Janeruwarete 'ga nojejukaukari 'gã nupe. 'Ga te nã'ã nojejukaukari 'gã nupe re'ã”, 'jau je tejeupe jepi. \v 11 A'eramũ ki pẽẽ pejeje'ega monou Jarejuwarete 'ga upe je ree. “Epoar iki Paulo 'ga, ki Ku'jyp. Ea'gu ki 'ga 'ga ree ifuewet ma'e 'gã nui”, 'jau ki pẽẽ 'ga upe je ree. A'eramũ 'ga je jukaukare'ema 'gã nupe, ojeupe pejeje'ega pẽẽ imonou'jau'jaw ire. A'eramũ nipo 'gã kwaiwete Jarejuwarete 'ga muorypa je jukae'em are. \s1 Paulo 'ga wea'aramũ kwe pe te nũ \p \v 12 Janeruwarete 'ga 'ã je poat akou jepi. A'eramũ 'ga je mogo esageukaa wowase jepi. Pẽ neape taetu je 'ã tekou esage jepi. A'eramũ je tejerowiaa pẽ pype teko esage are. Naje'mei je pẽ nupe. Pẽ pype tekou tejemuawapia tekou jepi. Aipoa Janeruwarete 'ga ifutaa. Najemogypyygi futari je te'akwaaw ekoete are. Janeruwarete 'ga wejue opota'waramũ je ree. Opãjẽ 'ga imua jee. A'eramũ taetu je tekou esage pẽ pype. \p \v 13 Namama'eay are rũi je ka'arana kwasiari pẽ nupe. Mama'e aye'em are etee te je ikwasiari imonou pẽ nupe. A'eramũ pẽẽ imogytau pejejeapyoramũ ee. Ee pẽneapyoa je afutat. \v 14 'Awamũ nipo nepẽneapyopawi ee pejejemogyau. A'eramũ ki pẽẽ pejejea'aramũ ee. A'eramũ nipo pẽẽ pejejeapyokaturamũ ee. A'eramũ nipo pẽẽ Jarejararete 'ga ruaw ipe pejeku'iramũ je ree. Jejui 'ga ruaw ipe pejeku'iramũ je ree pejejee jeku'i 'jawerimũ etee futat. \p \v 15-16 Ee pẽneapyo are je jemogypyygi tekou ikue. A'eramũ je 'jau tejeupe: “Too Korĩtu pewara 'gã nesaka 'jau nũ kwy”, 'jau je tejeupe ikue numiamũ. “Masetoni ywy pe tewau tapytaaip Korĩtu pewara 'gã pyri 'jau”, a'e je numiamũ. “A'eramũ tewau kwe pe 'gã nui. A'ere je tejewya tepytaaiwu'japa 'gã pyri 'jau nũ kwy”, 'jau je tejeupe ikue numiamũ. “A'eramũ nipo je 'gã maku'iu'jawi tejee re'ã”, 'jau je tejeupe numiamũ. Je jewyramũ amunipo 'ã pẽẽ mama'e mua jee Judeja ywy pe jeremirerooramũ. A'ere je nooi. \v 17 Jerea'at amutee te je nũ. A'eramũ nipo pẽẽ mũ 'jau jee: “I'me te Paulo 'ga oree 'we”, 'jau nipo pẽẽ mũ jee. A'ere je naje'mei futari pẽ nupe. Maran gatu gatu etee mama'ea jee. \v 18 Janeruwarete 'ga 'ã ni'mei futari. U'eawer imũ etee futat 'ã 'ga mama'e apoi. A'eramũ je nanẽ te'me'emamũ pẽ nupe nũ. Namoryteei je pẽẽ te'eawer are. \v 19 Jejui Kristu 'ga ako je amome'u pẽ nupe ai'i. Timoteo 'ga, Silasi 'ga. Mĩmera 'gã netee ako je Jarejuwarete 'ga ra'yra 'ga mome'wau pẽ nupe ai'i. Mama'e a'jea etee 'ã Jejui Kristu 'ga omome'u rakue. 'Ga futat ako Jarejuwarete 'ga imome'waukaa oree ikue. A'eramũ ore nanẽ mama'e a'jea etee imome'wau pẽ nupe. \v 20 U'eawer imũ etee futat Janeruwarete 'ga mama'e apoi Jejui Kristu 'ga upe. U'eawer imũ etee futat Janeruwarete 'ga Jejui Kristu 'ga muri janee. A'eramũ jane 'ga je'ega rerowiaa. “A'jea futat 'ga remiapoa”, 'jau jane 'ga upe. A'eramũ jane 'ga muorypa Jejui Kristu 'ga ree. \v 21 Janeruwarete 'ga futat 'ã Jejui Kristu 'ga rerowiarukaa oree. Pẽ nupe nanẽ 'ga futat 'ga rerowiarukaa rakue. 'Ga futat 'ã jane mujat Jejui Kristu 'ga ree. 'Ga futat 'ã jane mogyau wemiayuwamũ. \v 22 Sã'ã jane jarejera kwasiara jarekaraemã are. A'eramũ 'ã tekotee 'gã janekaraemã kwaapa. Nan tee futat Janeruwarete 'ga U'agesage muri wemiayuwamũ janee. A'eramũ jane jarejemogypyyka 'ga 'eawer are: “Te'agesagea je amono pẽ nupe ra'ne. A'eramũ je anure mama'e monou pẽ nupe kwaiwete” 'eawer are jane jarejemogypyyka jarejemogyau. \p \v 23 Janeruwarete 'ga je kwaap. “Naje'mei je”, a'e je 'ã 'ga remianuwamũ. Najeje'eg ywyrafeniweri wejue je pẽ nupe. A'eramũ je tewawe'em pẽ pyri ai'i. \v 24 “Je te 'ã pẽ'wyriara. A'eramũ ki pẽẽ mama'e apou je'eawer imũ”, 'jawe'em je 'ã pẽ nupe. Pekwaap futat 'ã Jejui Kristu 'ga. A'eramũ je 'jawe'em pẽ nupe: “Jejui 'ga ki perowiat”, 'jawe'em je 'ã pẽ nupe. A'ere je pẽnorywa tee ifutari. A'eramũ je mama'e apou pẽ nupe pẽ muorypawamũ. \c 2 \p \v 1 Pẽnorywa je afutat. Ma'eramũ 'ã je nooi pẽ pyri. “Kasi je 'gã pyri tewau teje'ega moywyrafeni 'gã nupe ne kwy”, 'jau je tejeupe. “A'eramũ amusipo 'ã je 'gã mu'arasigu'japa etee”, 'jau je tejeupe. A'eramũ je a'eramũ tewawe'em pẽ pyri. A'eramũ je ka'arana etee ikwasiaa imonou pẽ nupe. \v 2 Pẽ mu'arasig ire sipo awỹja je maku'iu? Naani. Pejemu'arasig ire naje maku'i pejepe. \v 3 A'eramũ je a'eramũ 'jau tejeupe ai'i: “Nooi pa je 'gã pyri kwy”, 'jau je ai'i. “Kasi a'e pe je 'gã mu'arasigi etee tewau ne kwy”, 'jau je tejeupe ai'i. “A'eramũ je nanẽ te'arasigamũ 'gã neewe ne kwy”, 'jau je tejeupe ai'i. Pẽ'arasig ire nitywi je maku'iara 'ga amũ. Ma'eramũ 'ã je ka'arana etee ikwasiari imonou pẽ nupe ikue, pẽ mosõu mama'e tywera apo awi ikue. “Pepoit mama'e tywera apo awi”, 'jau je ka'aran are imonou pẽ nupe. Jeremikwasiarera resag ire mama'e tywera apo awi pejepoira je maku'i. A'eramũ pẽẽ nanẽ pejeku'iramũ pejejemogyau je 'jawe futat. \v 4 Pẽ nupe ka'arana kwasiaa je tejaa'wau pẽ nee ai'i. Najeporomu'arasigiweri je pẽ nee ai'i. A'eramũ je tejaa'wau pẽ nee ai'i. “Ojee jeporomutara 'gã ikwaawa je afutat”, 'jau je tejeupe etee futat ai'i. A'eramũ je ka'arana kwasiaa imonou pẽ nupe ai'i. \s1 Jaretywer awi janepoiriweramũ 'ga imoia jane wi \p \v 5 Mama'e tywera apoara 'ga, 'uwa 'ga remireko ẽẽ rerekwara 'ga, je mu'arasig etee ojee ai'i. Pẽẽ mũ taetu nipo 'ga pẽ mu'arasiga pẽ mogyau rai'i. \v 6 A'eramũ nipo pẽẽ 'ga rerekou tywea ee rai'i. A'eramũ je 'awamũ 'jau pẽ nupe: Au'je ki 'ga rereko tywer ire. \v 7 'Awamũ ki pẽneatee futat 'ga remiapofer awi. Pemur iki 'ga pejejepype nũ. Kasi a'e pe 'ga poireteetei Jejui 'ga rerowiar awi ne, 'jau je pẽ nupe. \v 8 A'eramũ je 'jau pẽ nupe: 'Ga ree pejeporomutara ki peesaukat 'ga upe. Pereko esage etee ki 'ga, 'jau je pẽ nupe. \p \v 9 Pẽ nupe ka'arana kwasiaa je 'jau tejeupe etee futat ai'i: “Wenup sipo 'gã jeje'ega? Wapo sipo 'ga mama'ea ojeupe je'eawer imũ?” 'jau je tejeupe ai'i. A'eramũ je ka'arana kwasiaa imonou pẽ nupe ai'i. A'ere ako peenup tãmẽjẽ jeje'ega ai'i. A'eramũ a'ea je muorypa. \p \v 10 'Ga remiapofer awi pẽneateeramũ je nanẽ jereateeramũ jui nũ. Pẽ 'jawe etee futat tejeateeramũ 'ga remiapofer awi. Kristu 'ga remianuwamũ je 'i: 'Ga remiapofer awi jereateeramũ tekou, 'jau je 'ga remianuwamũ. \v 11 'Ga remiapofer awi jarejeatee'emamũ nipo mama'eukwaawa 'wyriara jane mote'ari ee. “Janete'ara mama'eukwaawa 'wyriara afutat” 'ea jane 'ã sikwaap. A'eramũ jane jarejeateeramũ aipo 'ga remiapofer awi. Kasi a'e pe mama'eukwaawa 'wyriara jane mote'areteetei ee ne. \s1 Kristu 'ga retee jane mama'eukwaawa 'wyriara retygi \p \v 12 Troate pe je oi peuwara 'gã nupe Jejui 'ga ree morogyta esage mome'wawamũ ai'i. Jejui 'ga mome'wawamũ je oi ai'i. Ojepyri je waẽmamũ 'gã aku'iramũ je ree ai'i. “Taruenup eneje'ega 'jau”, 'jau 'gã jee ai'i. Janejararete 'ga te 'gã moporenuwiwerukaa jeje'eg are ai'i. A'eramũ 'gã oporenuwiweramũ ee. \v 13 A'ere je jemuaẽmi jarejewirera 'jawewara 'ga ree, Tito 'ga ree. “Peu futat je oi ene rekoaa”, e'i 'ga jee ikue. A'ere 'ga nuri we owaẽma peu. A'eramũ je a'eramũ tewau pe awi ai'i nũ. Tewau Masetoni ywy pe Tito 'ga rekaa ai'i. \p \v 14 A'eramũ je Jarejuwarete 'ga muorypa 'ga remiapofer are. Janeruwarete 'ga te 'ã jane poaa mama'eukwaawa 'wyriara retyg are. Kristu 'ga 'ã mama'eukwaawa 'wyriara retyka rakue. A'eramũ jane Kristu 'ga ree ojemujat ma'eramũ etyka 'ga retee futat. Sã'ã jany kasiga reafena kwasi'oa jany kasiga ojee imono re. A'eramũ 'ã jane pyriwara 'gã jany kasiga reafena renupa. Nan tee futat jane Jejui 'ga mome'ui jarejepyriwara 'gã nupe, 'ga rera muãina 'gã nupe. \v 15 Sã'ã judeu 'gã mama'e kasiga rapya Jarejuwarete 'ga muorypawamũ rakue. Nan tee futat jane 'ga muorywi Jejui 'ga mome'uramũ. Janeje'ega renupara 'gã amũ nipo Jejui 'ga rerowiaa ajemogyau. A'eramũ nipo Janeruwarete 'ga 'gã katu'oka 'gã mogyau wemiayuwamũ. A'ere nipo janeje'ega renupara 'gã amũ nuerowiari futari Jejui 'ga. A'eramũ nipo 'gã awau ajemogyau mama'eukwaawa 'wyriara rape rupi. \v 16 Jejui 'ga rerowiare'ema 'gã nupe Jejui 'ga mome'ua mama'e pysoga 'jawe. Niparuerowiariweri 'gã Jejui 'ga ree. Sã'ã mama'e pysoga pyri ae oe'ema. Nan tee 'ga rerowiare'ema 'gã nupe 'ga mome'ua nia'wyri. A'eramũ 'gã amanũ re awau muku 'ga wi. Mama'eukwaawa rapyaw ipe te 'gã oi. A'ere Jejui 'ga rerowiaaramũ jane upe 'ga mome'ua jany kasiga 'jawe. Jareparuerowiariweramũ jarejemogyau 'ga ree. A'eramũ Janeruwarete 'ga jane katu'oka jane mogyau wemiayuwamũ. A'eramũ 'ga jane manũ re jane mogyau ojepyri nakwaparimũ ete rũi futat. Awỹja sipo ajee Jejui 'ga mome'uarũ kwe pewara 'gã nupe? \v 17 Ore futat 'ã 'ga oromome'uarũ 'gã nupe. A'ere 'ã amumera 'gã Jejui 'ga mome'ui ka'aranũũ are etee ajemogyau. “Jejui 'ga pa je amome'u 'gã nupe kwy. A'eramũ 'gã je mepyau 'jau kwy”, 'jau imome'wara 'gã ajemogyau ojeupe. A'ere ore nanarũi. Janeruwarete 'ga 'ã ore monoukat Jejui 'ga mome'wawamũ. A'eramũ 'ã ore Kristu 'ga remiayuwamũ 'ga mome'wau a'jea futat kwe pewara 'gã nupe. Janeruwarete 'ga remianuwamũ futat ore 'ga mome'ui. \c 3 \s1 Janeruwarete 'ga je'eg yau \p \v 1 Pẽ nupe aipo imome'wau sipo ore jerowiaraiwi etee orojee? Naani. Nore kwaawi sipo pejepe? Ore kwaap futat pejepe. A'eramũ ore 'jawe'em arajaupe ikue: “Korĩtu pewara 'gã najane kwaawi we. A'eramũ jane jarejemome'wau 'gã nupe”, 'jawe'em ore arajaupe ai'i. Ore kwaap futat ako pejepe ai'i. A'eramũ ako ore orojemome'wawe'em pẽ nupe nũ. “Kweramũ Janeruwarete 'ga remiayuwa 'ga amũ. Paulo 'ga rera”, aru'eu'jap sipo ore ka'arana monou ikwasiaa pẽ nupe ai'i nũ? Naani. \v 2 Pẽẽ futat ore mome'u pejepe ka'arana 'jawe. A'eramũ pẽ nesakara 'gã pẽneko esage nanẽ esaka nũ. A'eramũ nipo pẽ nesakara 'gã 'jau ajaupe: “Mama'e a'jea etee Paulo 'ga omome'u. Sã'ã 'ga remimu'efera 'gã, Korĩtu pewara 'gã jemu'ea ako esage are”, 'jau nipo pẽ nesakara 'gã. Ore nanẽ nipo pejemogy esage kwaapa nũ. \v 3 Kristu 'ga 'ã pẽ mogyau wemiayuwamũ pẽ nupe omome'u re. A'eramũ pẽẽ pejejemogyau 'ga remikwasiarera ka'arana 'jawe. Naitapew are ikwasiaripyrera 'jawe rũi pẽẽ. A'eramũ pẽ nesakara 'gã Kristu 'ga remiapofera resaka. Jarejuwarete 'ga 'Agesage pyu futat 'ã Kristu 'ga jane mu'jagi wemiayuwamũ. A'eramũ jane resakara 'gã 'ga remiapofera kwaapa. \p \v 4 Ore orojemogypyyk Jarejuwarete 'ga ree, Kristu 'ga ree nanẽ nũ. A'eramũ nipo ore pẽneko esage resaka 'jau: “Janeruwarete 'ga te ako jane mono Korĩtu pewara 'gã mu'jau ikue. 'Gã nupe Kristu 'ga jane imome'uramũ ako Janeruwarete 'ga 'ga rerowiarukaa 'gã nupe ikue”, 'jau ore pẽ nesaka. \v 5 Naore tee rũi ako ore Jejui 'ga rerowiarukara pẽ nupe ai'i. Janeruwarete 'ga te 'ga werowiarukat pẽ nupe. Janeruwarete 'ga te 'ga omome'uukat oree pẽ nupe. \v 6 Janeruwarete 'ga te Jejui 'ga mome'uukat oree ikue. “Jejui Kristu 'ga pẽẽ imome'uramũ Je'agesagea te 'ga rerowiarukari 'gã nupe, 'gã mogyau jeremiayuwamũ 'gã momyauu”, 'jau Janeruwarete 'ga oree ikue. A'eramũ 'ga ore monou kwe pe Jejui Kristu 'ga mome'wawamũ ai'i. Ymã we futat 'ã Janeruwarete 'ga 'jau janeypy 'gã nupe rakue: “Teporogytafera renupare'ema 'gã je amono mukuu tejewi 'gã manũ re”, 'jau 'ga 'ã rakue. A'ere Janeruwarete 'ga 'Agesagea jane mogyi 'ga remiayuwamũ Kristu 'ga rerowiaaramũ etee te. A'eramũ 'ga jane manũ re jane mogyau ojepyri nakwaparimũ ete rũi. \p \v 7 Ymã te 'ã Janeruwarete 'ga Moisesi 'ga renũina rakue. “Ere ejua ejeupia 'au je pyri”, 'jau 'ã 'ga 'ga upe rakue. A'eramũ 'ã Moisesi 'ga awau ojeupia ywytyra apyte'rarimũ Jarejuwarete 'ga pyri rakue. A'eramũ 'ã Janeruwarete 'ga oje'ega kwasiarukaa itapew are Moisesi 'ga upe rakue. 'Ga je'ega kwasiaramũ 'ã Moisesi 'ga reakwara wenyfugamũ 'ga wi rakue. A'eramũ 'ã Israeu juapyrera 'gã ojepyri 'ga jewyramũ amã'jãuarũme'em 'ga reakwar are rakue. 'Ga reakwara renyfuga 'gã neakawayau rakue. Esage te 'ã Janeruwarete 'ga je'eg ymanera rakue. A'ere 'ã janeypy 'gã nuenuwi futari Jarejuwarete 'ga porogytaa rakue. A'eramũ 'gã 'ã amanũmũ awau mukuu 'ga wi rakue. \v 8 A'ere 'ã Janeruwarete 'ga 'awamũ U'agesage muri janee, Jejui 'ga rerowiarukaawamũ janee. Esage futat 'ga 'Agesage porowykya! \v 9 Esage futat Janeruwarete 'ga porogytaa rakue. 'Ga porogyta mogytaramũ janeypy 'gã otywera kwaapa futat rakue numiamũ. A'ere janeypy 'gã nopoiri otywer awi rakue. A'eramũ 'gã amanũmũ awau mukuu Jarejuwarete 'ga wi 'ga porogytaa renuwe'em ire etee futat. A'ere esageramũ futat Jejui 'ga mome'ua. 'Ga mome'ua jane erowiar ire Janeruwarete 'ga janetywera moia jane wi, jane mogyau wemiayuwamũ. A'eramũ jane jaremanũ re jarewau jarejemogyau Jarejuwarete 'ga pyri nakwaparimũ ete rũi. Aipoa 'ga porogyta yaua. “Teja'yra 'ga pẽẽ erowiaramũ je pẽ mogyi tejemiayuwamũ. A'eramũ nipo je anure pẽ mogyau tejepyri” 'ea 'ga porogyta yaua. \v 10 Esage futat Janeruwarete 'ga porogyta ymanera rakue, Moisesi 'ga upe 'ga remikwasiarukarera rakue. 'Awauwara morogyta yaua taetu aje 'ã esage ete Moisesi 'ga remikwasiarera resage apyraapa. \v 11 Esage futat Janeruwarete 'ga porogyta ymanera. Namutamutarũi futat 'gã Moisesi 'ga remikwasiarera renuwi. A'etea esage futat 'gã nupe. A'ere jane 'awamũ Jarejuwarete 'ga porogyta yau rerekoi. Esage futat 'ga porogyta yaua. Nateepawa'uweri futari 'ga porogyta yaua. \p \v 12 Jarejuwarete 'ga porogyta are ore jemogypyygi arajemogyau. A'eramũ ore orokyjawe'em Kristu 'ga mome'u awi. \v 13 Ymã 'ã Moisesi 'ga weakwara piari taity pyu weakwara renyfug awi rakue. Iwewa teepawa resaukaawe'emamũ 'ga imonou oje'arimũ rakue, Israeu juapyrera 'gã nupe esaukaawe'emamũ rakue. Na'gã 'jawe rũi jane iapoi. \v 14-15 Ymã 'ã Israeu juapyrera 'gã naeapyoi futari 'ga porogyta are rakue. 'Awamũ miamũ aje 'ã 'gã naeapyoi ee. Moisesi 'ga remikwasiarera mogytaramũ iapyaka'jam ma'e 'jawe etee 'gã jemogyi. Kristu 'ga ree ojemujar ire te 'gã neapyoramũ Jarejuwarete 'ga porogyta are. A'eramũ 'gã ajemogyau iapyakwafuk ma'e 'jawe. \v 16 Jejui 'ga rerowiar ire nipo 'gã neapyoramũ Jarejuwarete 'ga porogyta are. Sã'ã Moisesi 'ga weakwara piaro'woga Jarejuwarete 'ga pyri ojewyawamũ rakue. Nan tee jane Jarejararete 'ga rerowiaaramũ janereapyoramũ 'ga porogyta are. \v 17 “Janejararete 'ga”, 'jau je. Jarejuwarete 'ga 'Agesage upe te je 'i. Werowiaramũ Jejui Kristu 'ga janetywera moia jane wi, Janeruwarete 'ga 'Agesage muri janee. A'eramũ 'ga 'Agesagea jane mu'jaga Janeruwarete 'ga remiayuwamũ. 'Ga 'Agesage jane rekoramũ jane jaretywe'emamũ rẽwẽjẽmĩ jaretywera pyu. \v 18 Ymã Moisesi 'ga reakwara wenyfugamũ Jarejuwarete 'ga pyri 'ga o re rakue. Nan tee Kristu 'ga remiayuwamũ jane jarejemu'jaga 'ga 'jawe. Janeruwarete 'ga 'Agesagea jane mu'jaga Kristu 'ga 'jawewaramũ. Anure taetu nipo jane jarejemogyau 'ga 'jawe futat. \c 4 \s1 Kristu 'ga ree etee ki jarejea simỹi \p \v 1 Janeruwarete 'ga ajemuaẽma ore ree. A'eramũ 'ga ore mogou ojeupe oporowyky ma'eramũ. Jejui Kristu 'ga mome'waramũ 'ga ore mogou ojeupe ikue. A'eramũ ore orojorypawe'emamũ arajemogyau. \v 2 A'eramũ ore oropoia mama'e tywera apo awi. Jemime miamũ futat ore mama'e tywera apowe'em. Oropoit futat ore mama'e tywera apo awi. Nore'mei futari ore Jejui 'ga ree. Nasigaty rũi ore Jejui 'ga mome'ui. Mama'e a'jea etee futat ore oromome'u arakou. 'Ga je'eg imũ etee futat ore arajemogyau Jarejuwarete 'ga reape. A'eramũ ore resakara 'gã 'jau nipo ajaupe: “Paulo 'ga ako esage Jarejuwarete 'ga je'eg imũ etee futat ojeupi oo ma'e 'gã netee”, 'jau 'gã ajaupe, ore resaka. \v 3 Jejui 'ga nipo ore imome'wau esage agawewi. A'etea nipo amumera 'gã naeapyoi ee. 'Ga rerowiare'ema 'gã nipo naeapyoi futari ee. Mama'eukwaawa rapyaw ipe oo ma'e 'gã naeapyoi futari ee. \v 4 Mama'eukwaawa 'wyriara wejue nuerowiarukari 'gã nupe. A'eramũ 'gã weapyoe'emamũ 'ga mome'u are. Mama'eukwaawa 'wyriara Jejui 'ga rerowiare'ema 'gã 'wyriara. A'eramũ wemiayuwa 'gã mueapyoukare'ema ee. Jejui Kristu 'ga Janeruwarete 'ga 'jawe futat. A'eramũ mama'eukwaawa 'wyriara wemiayuwa 'gã mueapyoukare'ema 'ga ree. \v 5 Jejui Kristu 'ga etee 'ã ore oromome'u 'gã nupe. “Jejui Kristu 'ga perowiat”, 'jau 'ã ore arakou 'gã nupe. “Ore rerowiat pejepe”, naru'ea'uweri 'ã ore 'gã nupe. “Jejui Kristu 'ga perowiat”, aru'e te 'ã ore 'gã nupe. “Jejui Kristu 'ga 'ã Janejararetea. A'eramũ pẽẽ 'ga te erowiaa”, 'jau 'ã ore 'gã nupe. 'Ga upe etee futat ore porowykyi arakou. A'eramũ ore mama'e apou pẽ nupe, pẽ poaa 'ga rerowiar are. \v 6 Ymã te 'ã Janeruwarete 'ga ywy apoi ywaga reewe rakue. A'e pype 'ga 'jau rakue: “Ypytunaiwa pype je 'ara mogoi”, 'jau 'ga rakue. 'Awamũ 'ã 'ga futat jane mueapyoukaa oporogyta are. Kristu 'ga kwaawukaa janee ikue. Janeruwarete 'ga 'ã esage ma'ea. 'Ga 'jawe etee futat Kristu 'ga. A'eramũ jane Jarejuwarete 'ga kwaapa Kristu 'ga reewe futat. \p \v 7 Namaira rũi jane. A'etea 'ã Janeruwarete 'ga ojekwaawukaa janee. Wa'yra 'ga nanẽ 'ã 'ga ikwaawukaa janee nũ. Sã'ã ae mama'e esage monoa mama'e ryrũ pype. Mama'e esagea ae nomonoa'uweri japepo tywera pype. A'ere 'ã Janeruwarete 'ga oje'ega muri janetywera po pe rakue. A'eramũ 'gã aipo jane imome'uramũ wea mỹina ee etee. Najane ree rũi 'gã wea mỹi aipoa jane imome'uramũ. Janeruwarete 'ga jane moporowykyukat ojeupe. 'Ga pãjẽ mũ etee te jane mama'e apoi 'ga upe. A'eramũ janeremiapofera resakara 'gã Jarejuwarete 'ga muorypa ee. “Ene te 'ã eneresage jepi. Mama'e esagea 'ã ereapoukat 'gã nupe epãjẽ mũ”, 'jau 'gã 'ga upe 'ga muorypa ee. \p \v 8 Amumẽ 'ã mama'e tywera jeapoi janee. A'ere 'ã jane nipoiri futari Jejui 'ga wi. Amumẽ 'ã jane jarejemiaporama kwaape'ema. “Maran te je iapoi?” 'jau 'ã jane jarejeupe. A'ere Janeruwarete 'ga jane mueapyoi janeremiaporam are. \v 9 Kwaiwete agawewi nipo jane ree iporomutare'ema 'gã jane rerekou tyweaete. A'etea nipo Jejui 'ga ako jane pyri. \v 10 Sã'ã 'gã ore rerekoa. 'Gã fuewepawe'ema ore wi. Kamẽsĩ'ĩsĩ'ĩ 'gã afueweramũ ore ree. Sã'ã 'gã Jejui 'ga juka rakue. Nan tee futat 'gã fueweramũ ore ree. A'ere Jejui 'ga jejukai ore ree. Ore apisiukare'ema 'ga 'gã nupe. Amanũ re 'ã Jejui 'ga ferawi etee rakue nũ. A'eramũ 'ga akou ore pyri futat. A'eramũ ore resakara 'gã 'ga ferawa rerowiaa. \v 11 Kwe pewara 'gã nupe ore Jejui 'ga mome'uramũ 'ga ree iporomutare'ema 'gã afueweramũ ore ree kamẽsĩ'ĩsĩ'ĩ. A'ere 'ga nore apisiukari 'gã nupe. A'eramũ ore resakara 'gã 'jau ajaupe: “Ako futat Jejui 'ga 'gã pyri ra'e. Ojejuka futat 'ga wemiayuwa 'gã nee ra'e”, 'jau 'gã ajaupe, ore resaka. \v 12 Jejui 'ga ore imome'uramũ 'gã afueweramũ ore ree. “Siapisi 'gã 'jau”, 'jau 'gã ajaupe. A'ere 'ã pẽẽ Jejui 'ga perowiat aipo are taetu. A'eramũ nipo pẽẽ pejewau 'ga pyri pejemanũ re nakwaparimũ ete rũi futat pejejemogyau. \p \v 13 Ymã 'ga amũ ikwasiaa Janeruwarete 'ga je'ega rerekwara ka'aran are rakue. “Arowiat je tekou. A'eramũ je imome'wau pẽ nupe”, 'jau 'ã 'ga ikwasiaa rakue. 'Ga 'jawe ore rekoi. Jejui 'ga ore aruerowiat arakou. A'eramũ ore 'ga mome'wau kwe pewara 'gã nupe. \v 14 Janejararete 'ga manũ re 'ã Janeruwarete 'ga Jejui 'ga moferawi etee rakue nũ. A'eramũ ore “Jejui 'ga jane erowiaaramũ Janeruwarete 'ga jane moferapa etee jane manũ re nũ. A'eramũ 'ga jane mogyau ojepyri nakwaparimũ ete rũi” 'e rerowiaa arajemogyau. Ore nanẽ nipo 'ga ore rerawau ojepyri pẽ neewe. \v 15 Pẽ nupe Jejui 'ga mome'u are ore orojereko tywerukaa etee futat 'gã nupe. Pejejeupe Jejui 'ga ore imome'uramũ pẽẽ 'ga rerowiaa. “Janeruwarete 'ga iporomutat jane ree. A'eramũ 'ga wa'yra 'ga mua ywy pe janetywera mepyawamũ rakue” 'ea pẽẽ erowiaa. Kwe pewara 'gã nanẽ nipo 'ga rerowiaa ojeupe ore 'ga mome'uramũ. A'eramũ ki jane Jarejuwarete 'ga muorypa jarekatu'og are. \s1 Anure nipo 'ga mama'e esage muri janee \p \v 16 A'eramũ ore a'eramũ aruojere'emamũ Jejui 'ga mome'u awi. Oreretea nipo oymanamũ futat numiamũ. Afuakare'emamũ agawewi futat. A'ere Janeruwarete 'ga ore'aga momyaui oree ore rekoramũ. \v 17 Ore rerekou tyweaete agawewi futat 'gã. A'ere ore 'i etee orojeupe: “Anure nipo Janeruwarete 'ga mama'e esage muri janee, 'gã je rereko tywera apyraapa”, 'jau etee ore orojeupe. A'eramũ ore oropy'a'wyre'emamũ orojereko tyweramũ. Ore upe Janeruwarete 'ga remimurama esage futat 'gã ore rereko tyweawera apyraapa. \v 18 Noromỹi ore orojeaa 'auwara mama'e are etee. 'Auwara mama'e teepaw ete kamẽsĩete. A'eramũ ore orojea mỹina Jarejuwarete 'ga ree etee futat. Janeruwarete 'ga te nateepawi futari. Ore upe 'ga remimurama nanẽ ateepawe'emamũ futat nũ. \c 5 \p \v 1 Tapỹja 'jawe janeretea. Sã'ã ae tapỹi apoa. A'ere 'ã tapỹja to'omi kamẽsĩete. Nan tee futat nipo janeretea. Jane manũnamũ nipo janerete nemamũ futat. A'ere nipo jane manũnamũ jane'aga oi ywag ipe. A'eramũ nipo peu Janeruwarete 'ga janerete yau mua janee nũ. Aipoa jarejete yau rerekou nipo jane nimanũu'jawi futari. \v 2 'Awamũ futar iki janerea'at ywag are. 'Awamũ futat jareoweramũ ywag ipe. Janerea'ar iki jarejete yaua jarejeupe imurawam are. A'eramũ jane jarefaemamũ ee, jarejete yau futat are. \v 3 Ywag ipe jane o re nipo Janeruwarete 'ga janerete yau muri janee. A'eramũ nipo jane jarejemogyawe'em jarejetee'eme. \v 4 'Au ywy pe jarejemogyau 'ã jane jarejaa'wau mama'e tywera rerajaa'wau. Janemanũweri jane 'ã numiamũ. A'ere 'ã janeporomojopy'ruweramũ futat jarejete are peu jareo re. Jarejete yaua jarejeupe imur ire jane jaremanũu'jape'ema. \v 5 Janeruwarete 'ga nanẽ ojepyri janejemogya afutat nũ. U'agesagea ako 'ga amut janee ikue. “'Awamũ je Te'agesage monoi pẽ nupe. A'eramũ je anure mama'e mũ monou'japa pẽ nupe nũ”, 'jau ako 'ga janee ikue. Ma'eramũ 'ã jane 'ga 'eawera rerowiari jarejemogyau, “Anure je pẽ mogyi 'au tejepyri nakwaparimũ warãu rũi. Pẽnete yau nipo je imonou pẽ nupe. A'eramũ nipo pẽẽ pejemanũu'jape'ema”, 'ga 'eawera rerowiaa jarejemogyau. \p \v 6 A'eramũ ore orojorywamũ 'ga pyri orooram are. 'Au ywy pe arakou ore narakoi 'ga pyri. \v 7 A'ere ore jemogypyygi 'ga ree. Naruesagi agawewi ore 'ga. A'etea ore orojemogypyyk 'ga ree. Norojemogypyygi ore orojemiesag are te. 'Ga ree etee futat ore jemogypyygi. \v 8 A'eramũ ore araku'iramũ arajemogyau. Jarejuwarete 'ga pyri oreoweramũ arajemogyau. \v 9 A'ere ore Jarejararete 'ga muorywa taetu ifutari mama'e mũ futara apyraapa. A'eramũ ore mama'e apou 'ga remifutar imũ arakou. 'Ga remifutara 'ara rupi nipo ore oi peu 'ga pyri. \v 10 Anure nipo jane jatykai jarejemogyau Kristu 'ga rowase 'ga rerowiaaramũ etee juejue. A'eramũ nipo 'ga jane mepyau janeremiapofer are. Janeremiapo tywer are nanẽ nipo 'ga jane mepyau i'jawerimũ etee futat. Janeremiapo esage are nanẽ 'ga jane mepyau nũ. Ma'eramũ 'ã ore mama'e apoi 'ga remifutar imũ etee. \s1 Jarejuwarete 'ga ree iporomutat ma'e \p \v 11 “Mama'e tywera aporamũ jane jemogyi Jarejuwarete 'ga kurapara 'jawewaramũ 'ga upe” 'ea 'ã ore ikwaapa. Ma'eramũ 'ã ore kyjei mama'e tywera apo awi. Ma'eramũ 'ã ore pẽ mu'ei mama'e a'je are te. 'Gã nanẽ ore imu'jau ee ai'i nũ. Janeruwarete 'ga orereko esage kwaapa. Pẽẽ ikwaawa nanẽ esage jee nũ. \v 12 Norojerowiaraiwi ore orojee etee. Orojemome'u 'ã ore pẽ nupe pẽ maku'iawamũ orojee. A'eramũ nipo pẽẽ ore mome'wau ore ago'oara 'gã nupe. Aipo 'gã nipo 'jau ojeupe: “Je te 'ã esage ma'eramũ. Esak jeraity esagea”, 'jau nipo 'gã ojeupe etee futat. A'ere nipo 'gã naeapyoi ako a'wyre'em are. \v 13 Jejui 'ga je imome'uramũ amumera 'gã 'jau jee: “Paulo 'ga 'ga 'akwaawe'ema 'ga wereko”, 'jau amumera 'gã jee, je ago'wau ai'i. A'ere je Kristu 'ga mome'ui tekou. “Simuoryp Jarejuwarete 'ga 'jau”, 'jau je tekou. Aipo je'ea sipo naje mu'akwaawukari je mogou? Amumera 'gã te ajee “Paulo 'ga i'akwaawa akou”, e'i jee. Je'akwaap futat je. A'eramũ je Kristu 'ga mome'wau pẽ nupe, 'ga rerowiarukaa pẽ nupe. \v 14 Kristu 'ga iporomutat jane ree. Ma'eramũ 'ã ore Kristu 'ga mome'ui pẽ nupe. Kristu 'ga amanũ janetywera mepyau rakue. A'eramũ 'ga werowiaramũ janetywera moia jane wi. A'eramũ jane jarejemogyau rẽwẽjẽmĩ mama'e tywera apoare'ema 'jawe Jarejuwarete 'ga upe. Kristu 'ga reewe amanũ ma'efera 'jawe rẽwẽjẽmĩ jarejemogyau. \v 15 Jane ree Kristu 'ga manũi rakue, janetywera mepyawamũ rakue. Amanũ re 'ga ferawi etee rakue nũ. A'eramũ ki jane 'ga rerowiaaramũ mama'e apou'jape'ema jarejemifutar imũ etee. 'Ga remifutar imũ etee futat ki jane mama'e apou. Mama'e esagea jane iapoa te 'ga afutat. Ma'eramũ 'ã 'ga manũi jane ree rakue. Jane ree nanẽ 'ã Janeruwarete 'ga 'ga moferawi rakue nũ. \p \v 16 A'eramũ ki jane jaremã'jãue'em tekotee 'gã naity are. “Ko 'ga nipo 'ã nia'wyri. Sã'ã 'ga taity tywe'ri ete erekoa”, 'jawe'em jane jarejaupe. “Ko 'ga naje 'jawe rũi. Towajara te 'ga”, 'jawe'em jane jarejaupe nũ. “Kwe 'ga ipiũnũũ”, 'jawe'em jane jarejaupe. Nijokwaawi jane jarejuaity are. Jarejopir are nanẽ jane nijokwaawi nũ. Kristu 'ga upe miamũ te 'ã amumera 'gã 'i rakue: “Nakũima'eeteete rũi 'ga. Sã'ã 'ga rekoa mama'e tywera apoara 'gã pype”, 'jau 'ã amumera 'gã Kristu 'ga upe rakue. Nokwaawi 'gã 'ga rakue. A'eramũ ki jane jarejuago'wawe'em. Kristu 'ga taetu ki jane iago'wawe'em. \v 17 Kristu 'ga ree jarejemujar ire jane jarejemu'jaga 'ga 'jawewaramũ. A'eramũ futat jane mama'e apowe'em jarejekwawer ymaner imũ. Janerekoteefera ateepawamũ futat jane wi. A'eramũ futat jane jarejemogyau esage Kristu 'ga remifutar imũ etee futat. \v 18 Janeruwarete 'ga 'ã jane momyauu Kristu 'ga jane erowiaramũ. Kristu 'ga rerowiare'ema jane jemogyi 'ga ree iporomutare'emamũ. A'ere jane 'ga rerowiaramũ jane jemu'jagi Jarejuwarete 'ga ree iporomutat ma'eramũ futat. A'eramũ Janeruwarete 'ga ojee iporomutat ma'eramũ jane jemogya futaa. “Pe'je pejewau Kristu 'ga mome'wau 'gã nupe. A'eramũ nipo 'gã nanẽ ojemu'jaga je ree iporomutat ma'eramũ”, 'jau 'ga janee. \v 19 A'eramũ jane 'jau 'gã nupe: “Kristu 'ga amanũ 'ypeywar are janetywera mepyawamũ. A'eramũ Janeruwarete 'ga Kristu 'ga jane erowiaramũ janetywera moia jane wi, jane mogyau ojee iporomutat ma'eramũ”, 'jau ki jane 'gã nupe. Janeruwarete 'ga 'ã jane mono kwe pe Kristu 'ga mome'wau 'gã nupe. “Pe'je pejewau kwe pe Kristu 'ga mome'wau 'gã nupe. Kristu 'ga amanũ janetywera mepyawamũ rakue, pe'je ki 'gã nupe. Kristu 'ga rerowiaramũ je pẽ mogyi tejemiayuwamũ, e'i Janeruwarete 'ga pẽ nupe, 'jau ki pẽẽ 'gã nupe”, 'jau 'ga oree ikue. \p \v 20 Ymã 'ã Janeruwarete 'ga ore mogoi ojuru irũnamũ ikue, Kristu 'ga mome'wawamũ kwe pewaramũ pẽ nupe ikue. Kristu 'ga je'eg imũ ore 'i pẽ nupe: “'Ga remiayuwamũ pejemu'jagukat Jarejuwarete 'ga upe. 'Ga 'ã pẽ momyauu”, 'jau ako ore pẽ nupe ikue. \v 21 Kristu 'ga nityweri futari. Nuapoi futari 'ga mama'e tywera. A'ere Janeruwarete 'ga janetywera monoi 'ga upe. A'eramũ 'ga janetywera reramanũmũ 'ypeywar are rakue. A'eramũ jane Kristu 'ga ree jarejemujar ire jarejemogyau 'ga remiayuwamũ. A'eramũ jane jaretywe'emamũ rẽwẽjẽmĩ jaretywera pyu 'ga upe. A'eramũ jane mama'e apou 'ga remifutar imũ etee futat. \c 6 \p \v 1 Jarejuwarete 'ga retee jane porowykyi. A'eramũ ore 'jau pẽ nupe: Pepoit futat kasi Jarejuwarete 'ga rerowiar awi ne. Ipota'wa 'ga pẽ nee. Jejui 'ga pẽẽ erowiaramũ Janeruwarete 'ga pẽtywera moiri pẽ nui, pẽ mogyau wemiayuwamũ. A'eramũ ki pẽẽ pejepoire'ema 'gã nerowiar awi. \v 2 Ymã 'ã Janeruwarete 'ga ka'arana kwasiarukari Isai 'ga upe rakue: \q1 “Pẽpoaawa 'ara rupi je apyakai tejenũi are ikue. \q1 Pẽ katu'okawa 'ara rupi je pẽ katu'oka ikue”, \m 'jau 'ga 'ã ikwasiarukaa 'ga upe rakue. A'ere je 'awamũ je 'i pẽ nupe: 'Awamũ futat iwaẽmi 'ga pẽ poaawa upe, Jarejuwarete 'ga pẽ katu'okawa upe, a'e je 'ã pẽ nupe 'awamũ. \p \v 3 Orojeko esagea ore arafutat arakou. Narafutari ore 'gã motyweawa apoa 'gã nowase. A'eramũ nipo 'gã ore ago'wawe'em Kristu 'ga ore imome'uramũ. \v 4 Orereko esage resag ire nipo 'gã 'jau oree: “Jarejuwarete 'ga upe Paulo 'ga porowykyi opytuna 'gã netee ra'e. Sã'ã 'gã neko esagea”, 'jau nipo ore resakara 'gã oree. Janeruwarete 'ga ree iporomutare'ema 'gã ore rerekou tyweaete agawewi ai'i. A'etea ore noropoiri futari Kristu 'ga mome'u awi. Amumẽ ore orotywe'emamũ agawewi mama'e pyu. A'etea ore oreta'wa etee futat arakou. Orojeupe mama'e tywera jeaporamũ orojemouaga jupe. \v 5 Amumẽ Jejui 'ga rerowiare'ema 'gã ore nupãnupãu. Amumẽ 'gã ore munepa ekoete futat moromunepawa pype. Amumẽ 'gã ore mueu Jejui 'ga mome'u are. A'ere ore Jarejuwarete 'ga upe etee futat ore porowykyi aruojere'emamũ. Amumẽ ore noroseri futari. Amumẽ mama'e otywe'emamũ futat oree. \v 6 A'ere 'ã ore reko esagei pẽ pype. Naruapoi futari ore mama'e tywera. Orojeupe mama'e tywera jeaporamũ oropota'waramũ etee futat 'ã arakou pẽ nee. Noropoiri futari ore Kristu 'ga mome'u awi 'gã orojereko tyweramũ miamũ. Orojereko tyweara 'gã nerekou esage etee futat jepi. A'eramũ ore resakara 'gã “A'jea futat ore porowykyi Jarejuwarete 'ga upe” 'e rerowiaa. Janeruwarete 'ga 'Agesagea ore poaa 'ga upe oreporowyky are. Ore poaa 'gã nee oreporomutar are. \v 7 Kristu 'ga ore imome'wau Janeruwarete 'ga 'Agesagea mama'e a'jea etee imome'waukaa oree. Janeruwarete 'ga 'Agesage pãjẽ mũ ore Jejui 'ga mome'ui. A'eramũ pẽẽ 'ga rerowiaa kwaiwete. 'Gã aramueramũ orojemogypyyka Jarejuwarete 'ga ree etee. Aruago'oramũ ore mama'e esage etee iapou 'gã nupe. Aipoa esage futat 'gã nupe. Janeruwarete 'ga upe nanẽ aipoa wesageramũ futat nũ. \v 8 Amumẽ 'gã ore mome'wau esage. Amumẽ 'gã ore mojenosõu. Amumẽ 'gã ore ago'wau etee. Amumẽ 'gã ore kurapa etee. Amumẽ 'gã “I'me 'gã”, 'jau etee 'gã oree. A'ere ore mama'e a'jea etee futat imome'ui. \v 9 Wemiesage'ema 'jawe 'gã ore rerekou. A'ere ore 'gã nemiesaga futat numiamũ. Amumera 'gã au'jeteramũ afueweramũ ore ree. A'etea 'gã nore apisi we. Janeruwarete 'ga ore rereko tywerukaa 'gã nupe. A'ere 'ga nore apisiukari 'gã nupe. \v 10 Amumẽ 'gã ore mu'arasiga. A'ere orerorywamũ Jarejararete 'ga ree. Kũima'e tywe'ri 'jawe ore arakou 'gã nupe. A'eramũ ore Jejui 'ga mome'wau kwe pewara 'gã nupe. A'eramũ 'gã ajemogyau ikaraemã kwai ma'e 'jawe. “Nitywi futari 'gã mama'e pyu”, 'jau 'gã oree. A'ere Janeruwarete 'ga jejukai ore ree, mama'e esage mua oree. A'eramũ ore arakou mama'e jara 'jawe. \p \v 11 Korĩtu pewaramũ 'ã pejemogy orejekoty'aawa 'jawe. A'eramũ ore orojemome'wau katu pẽ nupe. \v 12 Oroporomutaramũ ako ore pẽ nee ai'i. A'ere a'e peko iypy'i we te ore ree iporomutare'ema 'jawe etee a'e pejemogy. \v 13 A'eramũ je pẽ mu'akwaapa pẽnuwa 'jawe. Pẽporomutat ore ree. Sã'ã oreporomutara pẽ nee. \s1 Peje'ar awi 'ga rerowiare'ema 'gã nee \p \v 14 Peje'ar awi Jejui 'ga rerowiare'ema 'gã nee. Jarejuwarete 'ga ree iporomutat ma'eramũ pejemogy. Ma'eramũ sipo ajee peje'at 'ga ree iporomutare'ema 'gã nee? Ojopype sipo mama'e esagea mama'e tywer are? Naani. Kwara sipo ojopype ypytunaiw are? Naani. \v 15 Kristu 'ga 'jawe sipo mama'eukwaawa 'wyriara rea'aramũ mama'e are? Naani. Jejui 'ga rerowiaara 'gã nojopypei futari 'ga rerowiare'ema 'gã nee. Kristu 'ga remiayuwamũ jarejea'are'emamũ mama'e are mama'eukwaawa 'wyriara remiayuwa 'gã 'jawe. \v 16 Nitywi futari maira'me a'agawa Janeruwarete 'ga mogytaaw ipe. Janeruwarete 'ga remiayuwamũ jane jemogyi 'ga rupawa 'jawe te. Jane pype futat 'ga rekoi. Ymã te 'ã Janeruwarete 'ga 'i rakue: \q1 “Je te 'ã toko 'gã pype. Je futat 'ã tejemogou 'gã Nuwareteramũ. \q1 Je futat 'ã 'gã mogyau tejemiayuwamũ”, \m 'jau Janeruwarete 'ga rakue. \v 17 Ymã te 'ã 'ga 'i rakue nũ: \q1 “Pejea'gu ki je rerowiare'ema 'gã nui. \q1 Pekotee ki 'gã nui”, 'jau 'gã janee rakue. \q1 “Peko kasi 'gã 'jawe ne. Mama'e tywera kasi peapo 'gã 'jawe etee ne. \q1 Teje'ega renuparamũ je 'i pẽ nupe: \q1 Pe'je pejejua 'au je pyri, je 'i pẽ nupe. \q1 \v 18 A'eramũ futat je tekou Pẽnuwareteramũ. \q1 Pẽẽ je pẽ mogyau teja'yramũ”, \m 'jau Janeruwarete 'ga janee rakue. Janeruwarete 'ga 'ã 'wyriararetea janee. Pãjẽreteretea nanẽ 'ã 'ga nũ. \c 7 \p \v 1 Naymãwarera 'gã nupe etee rũi Janeruwarete 'ga 'i aipo 'jau rakue. 'Awauwaramũ jane upe nanẽ futat 'ga 'i aipo 'jau nũ. A'eramũ ki jane jarepoia mama'e tywera apo awi. Mama'e tywer are jarejea'ar awi nanẽ ki jane jarepoia nũ. Pẽẽ 'ã jejekoty'aawa. A'eramũ je pẽ mu'akwaapa ee. Jarejuwarete 'ga ree pejeporomutaramũ pejejemogyau. A'eramũ ki pẽẽ pejejepe'aa mama'e tywera apoar awi. “Simuoryp Jarejuwarete 'ga 'jau. Sajemogy 'ga remiayuwareteramũ 'jau”, 'jau ako je pẽ nupe ai'i. \s1 Paulo 'ga aku'iramũ \p \v 2 “Pẽporomutat ore ree”, a'e ypy ako je pẽ nupe ko. A'eramũ je 'awamũ 'jau'japa pẽ nupe nũ, “Pẽporomutat ore ree”, 'jau'japa pẽ nupe. Noromote'ari ore 'gã amũ. Noroje'ẽwu'jagi futari ore 'gã amũ. Noromoryteei nanẽ ore 'gã orojee orojeupe mama'e muawamũ. \v 3 A'etea je aipo na'ea'uweri pẽ nupe pẽ ago'oawamũ. Oreporomutar ore pẽ nee, a'e je akiko. 'Awamũ je 'iu'jawi pẽ nupe nũ: “Oreporomutar ore pẽ nee”. Aramanũe'ẽwe ore oroporomutaramũ pẽ nee. Aramanũ re miamũ futat nipo oreporomutaramũ pẽ nee arajemogyau. \v 4 Ajemogypyyk je pẽ nee. Ajerowiat je pẽ nee. A'e pe 'ã mama'e tywera ojeapou agawewi oree. A'etea je jeku'i tekou. Tepy'a'wyre'emamũ je tekou. \p \v 5 Masetoni ywy pe orowaẽma ypy we ore oropytu'wawe'e'mĩ futat arajemogyau. Mama'e tywera etee futat ore aruekoat 'ager imũwara amunawa pype. A'e pe 'ã 'gã ore rereko tywet. A'e pe 'ã 'gã ore ree 'gã mara'ne. A'eramũ 'gã ore mopy'a'wyrayau etee ee. \v 6 A'ere 'ã Janeruwarete 'ga ae mopy'ata'wai. A'eramũ 'ga ore mopy'ata'wau. Tito 'ga 'ga imua oree. A'eramũ 'ga ore muorypa 'ga rur are. \v 7 Ore pyri owaẽma ypy we 'ga pẽnera mome'wau oree. A'eramũ ore pẽner are nanẽ araku'iramũ nũ. “Ene resaga'up Korĩtu pewara 'gã ajemogyau”, 'jau 'ga jee. “U'arasigamũ 'gã ene mu'arasigawer are. Paulo 'ga ako jane simu'arasig etee ai'i, e'i 'gã ajaupe, weapyoramũ ee”, 'jau 'ga jee ai'i. “A'jea futat Paulo 'ga jane mu'akwaawi rakue, 'jau 'gã ajaupe”, 'jau Tito 'ga pẽ mome'wau jee ai'i. A'eramũ je a'eramũ teku'iramũ pẽ nee. \p \v 8-9 Jeremikwasiarera nipo pẽ mu'arasiga agawewi. A'etea je najemuaẽmi pẽ nee tejemikwasiarera pẽ mu'arasig are. “Jeremikwasiarera 'gã mu'arasiga te nipo 'gã momoirukat 'gã tywer awi re'ã”, 'jau etee je. A'eramũ je teku'iramũ ee. “Eneremikwasiarera Korĩtu pewara 'gã amu'arasig imogyau” 'e kwaaw ire amunipo 'ã je tejemuaẽma futat pẽ nee. A'ere 'awamũ jeku'iramũ pejetywer awi pepoiramũ. Janeruwarete 'ga te 'ã pẽ mueapyoukat ee, pejetywer awi pẽ momoirukaawamũ. A'eramũ je pẽ mote'arukare'ema aipo tejemikwasiarera ka'arana upe. \v 10 Amumẽ Janeruwarete 'ga jane mu'arasigukari janetywer awi jane momoirukaawamũ. A'eramũ 'ga jane katu'oka janetywer awi. A'eramũ jane jareku'iramũ ee. Jejui 'ga rerowiare'ema 'gã te ajee i'arasig ekoete otywer are. A'ere 'gã nipoiriweri futari jui. A'eramũ Janeruwarete 'ga 'gã katu'oke'ema futat. A'eramũ 'gã awau mama'eukwaawa rapyaw ipe amanũ re. \v 11 Pejejea'aramũ pejetywera reru'arasig are. Pejetywera reru'arasig ire pejejemueapyoukaa ee Jarejuwarete 'ga upe. A'eramũ pẽẽ 'jau pejejaupe: “Sireko tywet mama'e tywera apoara 'gã 'jau”, 'jau 'ã pẽẽ pejejaupe rai'i. 'Gã nereko tyweawer are te je pẽ kwaawi. Je resaga'up wejue 'ã pejepe pejejemogyau rai'i. Je ree pejeporomutaramũ 'ã pejejemogyau je ree rai'i. A'eramũ 'ã pẽẽ kamẽsĩete futat mama'e tywera apoara 'gã nerekou tyweaete 'gã nemiapo tywer are rai'i. A'eramũ je a'e are “Narafutari ore mama'e tywera orojeupe pẽẽ iapoa” 'e are pẽ kwaapa. \p \v 12 Ka'arana je akwasiat imonou pẽ nupe ikue. “Afutat je Jarejuwarete 'ga ore ree 'gã poria kwaawukara 'gã nupe”, a'e je te'ỹina ikwasiaa ai'i. A'eramũ je ka'arana kwasiaa imonou pẽ nupe ikue. Namama'e tywera apo awi 'gã momoirukaawamũ rũi je ikwasiari ai'i. Naereko tyweripyrera 'ga ree rũi nanẽ je ikwasiari ai'i nũ. Pejejee oreporia kwaawukaawamũ futat je ikwasiari imonou pẽ nupe ikue. \v 13 A'eramũ ore araku'iramũ pẽner are, “Korĩtu pewara 'gã pẽ nesaga'up ajemogyau” 'e are. \p Tito 'ga ku'i are taetu ore araku'iramũ arakou. “Korĩtu pewara 'gã juejue ojejuka esage je ree ojepyri je rekoramũ”, 'jau 'ga imome'wau oree. A'eramũ ore araku'iramũ 'ga 'eawer are. \v 14 Pẽ pyri 'ga o enune je 'jau 'ga upe ai'i: “Korĩtu pewara 'gã nipo ojejuka esage ene ree”, 'jau je 'ga upe, tejemogypyyka pẽ nee ai'i. A'ere a'e 'ga pereko esage futat rai'i, je'eawer imũ etee futat 'ga pereko esage rai'i. A'eramũ je teku'iramũ tekou ee. Mama'e a'jea etee je imome'wau Tito 'ga upe pẽ mome'wau 'ga upe. \v 15 'Ga je'ega 'ã pẽẽ enupa rai'i, mama'e apou pejejeupe 'ga 'eawer imũ etee futat rai'i. Pejejejukau esage 'ã 'ga ree, pejejepype 'ga rekoramũ rai'i. A'eramũ 'ga 'awamũ taetu oporomutaramũ pẽ nee wea'aramũ. \v 16 A'eramũ je teku'iramũ pẽ nee. 'Awamũ taetu je jemogypyygi pẽ nee. \c 8 \s1 Pejejaupe mama'e monou pejeku'iramũ \p \v 1 Pẽẽ 'ã orerewirera 'jawe futat. Kũjãmeramũ 'ã pẽẽ orerenyra 'jawe futat. A'eramũ je Jarejuwarete 'ga remiapofera mome'wau pẽ nupe. Janeruwarete 'ga 'ã ipota'wa jane ree. A'eramũ 'ga mama'e esage apou janee. Janeruwarete 'ga wa'yra 'ga werowiarukat Masetoni ywy pewara 'gã nupe kwaiwete rai'i. A'eramũ 'ga 'gã mogyau wemiayuwamũ. \v 2 Mama'e tywera agawewi futat ojeapou Masetoni ywy pewara 'gã nupe. A'etea 'gã nopoiri futari Kristu 'ga rerowiar awi. Aku'iramũ etee futat 'gã ajemogyau 'ga ree. Naika'aranũũ kwai ma'e arũi agawewi 'gã. Ako tywe'ri ma'e 'gã agawewi. A'etea 'gã oka'aranũũ'ĩ mono'oga Judeja ywy pewara 'gã nupe imonopyramũ. “Ty'ara 'gã werajemogy. A'eramũ jane ka'aranũũ'ĩ pe monou'i jarejewirera 'jawewara 'gã nupe”, 'jau 'gã ajaupe. \v 3 'Gã amũ nitywi futari agawewi ka'aranũũ pyu. A'etea 'gã oma'e'i pe monou'i 'gã nupe. 'Gã amũ otywe'e'miramũ agawewi. A'etea 'gã omono'i ape 'gã nupe. \v 4 “Ka'aranũũa pemono ape 'gã nupe”, naru'ei agawewi futat ore 'gã nupe. A'ere 'gã wemifutar imũ etee futat imonoi. “Ore nanẽ ka'aranũũa oromono 'gã nupe nũ”, 'jau 'gã oree. “Oromono futat ore ape 'gã nupe”, 'jau 'gã oree, afuakaramũ oree. \v 5 “Irãinãnĩ'ĩ etee sipo 'gã imonoi 'gã nupe pa”, 'jau ore 'gã nupe. A'ere 'gã imonouui futari orerea'awera apyraapa. Jarejararete 'ga upe 'gã 'i rakue: “Ore moporowykyukar ape ejeupe, ki Ku'jyp”, 'jau 'gã 'ga upe rakue. “Taruapo mama'ea eneremifutar imũ 'jau”, 'jau 'gã 'ga upe rakue. A'eramũ 'gã 'jau ore upe nanẽ nũ: “Mama'ea taruapo pẽ nupe 'jau”, 'jau 'gã oree. Janeruwarete 'ga remifutar imũ 'gã aipo 'jau oree. \v 6 'Gã nesakawe ore orojea'aramũ pẽ nee ai'i. A'eramũ ore 'jau Tito 'ga upe ai'i: “Ere ewau Korĩtu pewara 'gã pyri nũ”, 'jau ore 'ga upe ai'i. “Ymã a'e ere Korĩtu pewara 'gã nupe rakue: Ka'aranũũa simono'og imonou Jejui 'ga rerowiaara 'gã nupe, Judeja ywy pewara 'gã nupe 'jau, 'jau a'e ene 'gã nupe rakue”, 'jau ore 'ga upe. “A'eramũ ore ene monou 'gã nupe 'gã poaawamũ imono'og are. Kasi a'e pe 'gã poiri imono'og awi ne”, 'jau ore 'ga upe. “Ymã 'ã pẽporomono'ogiwet pejeka'aranũũ are 'gã nee pejejemuaẽma resaukaawamũ rai'i. A'eramũ ki pẽẽ imono'oga futat imonou 'gã nupe, 'jau ki ene 'gã nupe”, 'jau ore 'ga upe. A'eramũ 'ga awau pẽ pyri pẽ poaa pẽka'aranũũ mono'og are Judeja ywy pewara 'gã nupe imonopyramamũ, Masetoni ywy pewara 'gã nemimono'ogera retee. \v 7 Pẽẽ 'ã Jejui 'ga perowiar ywyapi tekotee 'gã apyraapa rai'i. Jejui 'ga 'ã pẽẽ imome'wau tekotee 'gã apyraapa rai'i. Pejejeapyoramũ 'ã Jarejuwarete 'ga porogytafer are tekotee 'gã apyraapa rai'i. Pejeporopoariweramũ 'ã pẽẽ 'gã nee rai'i. Pẽẽ 'ã ore futaa 'gã apyraapa rai'i. A'eramũ ore 'jau pẽ nupe: “Ka'aranũũa ki pemono Judeja ywy pewara 'gã nupe 'gã nemimonorama apyraapa”, 'jau ore pẽ nupe. \p \v 8 “Pemono futar iki pejeka'aranũũa Judeja ywy pewara 'gã nupe”, na'ea'uweri je pẽ nupe. “'Gã nupe pẽẽ imonoa esage futat”, a'e te je pẽ nupe. Masetoni ywy pewara 'gã ako je amome'u pẽ nupe ko. “Masetoni ywy pewara 'gã pa je amome'u 'gã nupe kwy”, 'jau je. “'Gã nera renuw ire nipo Korĩtu pewara 'gã nanẽ oka'aranũũ monoi Judeja ywy pewara 'gã nupe nũ re'ã”, a'e je tejeupe te'ỹina. A'eramũ pẽẽ 'gã nee pejeporiaa resaukaa oree. \v 9 “Jane ree 'ã Janejararete 'ga poromutaramũ a'jea futat” 'ea pẽẽ 'ã ikwaapa. Ywag ipe 'ga mama'e jararetea agawewi. A'etea 'ga ruri 'au ywy pe imama'e'ema 'jawe jane ree. A'eramũ 'ga ojejukaukaa 'gã nupe janetywer are rakue. A'eramũ jane 'ga rerowiaramũ jarejemogyau mama'e jarareteramũ 'ga 'jawe. A'eramũ ki jane jareporomutaramũ jarejuee jarejee 'ga poromutara 'jawe. \p \v 10 'Gã nupe pẽka'aranũũ mono are je tejea'aramũ te'ỹina. A'eramũ je ee tejea'ara mome'wau pẽ nupe. Ikokwara rupi we ako pẽẽ pejeka'aranũũ mono'og ypyruga rakue. A'eramũ pẽẽ 'awamũ imono'ogamap. A'ea esage jee. Pẽẽ na'ne 'ã pejefueweramũ Judeja ywy pewara 'gã poar are rakue. Pẽẽ na'ne futat 'ã ka'aranũũa 'gã nupe imono'oga peypyrug rakue. \v 11 A'eramũ ki pẽẽ 'gã nupe pejejemimonorama mono'ogamap imonou 'gã nupe. Ymã 'ã pẽfuewet 'gã nupe imono are rakue. A'eramũ ki pejefueweawer imũ etee futat pẽẽ imono'ogamap imonou 'gã nupe. Pejeka'aranũũ pe mono'oga imonou 'gã nupe. Pejefuakara 'ja'jawe etee futat pẽẽ imonou 'gã nupe. \v 12 'Gã nupe ee pẽporomonowera esage futat Janeruwarete 'ga upe. Janeruwarete 'ga 'ã janekaraemã okwaap. Mama'e pyu janetywe'emamũ Janeruwarete 'ga mama'e renũine'ema jane upe. Jarekaraemã pytuna 'jawe etee imonou 'gã nupe. \p \v 13-14 A'ere je: “Pejeka'aranũũ ki pemonopap 'gã nupe”, na'ei pẽ nupe. Kasi a'e pe nepẽtywi mama'e pyu ne. 'Awamũ 'ã pejemogy ika'aranũũ kwai ma'e 'jawe futat. A'eramũ ki pẽẽ pejeka'aranũũ pe monou 'gã nupe. A'eramũ pẽẽ pejeju'jawe pejejemogyau pejemama'e'iramũ. Anure nipo nepẽtywi mama'e pyu. A'eramũ nipo 'gã ojepyka pẽ nee oka'aranũũ pe monou'i pẽ nupe pẽ poaawamũ. \v 15 Ymã 'ã Janeruwarete 'ga ka'arana kwasiarukari Moisesi 'ga upe rakue: \q1 “'Gã amũ nipo omono'og kwaiwete agawewi. \q1 A'etea nipo nitywi futari emyrera. \q1 'Gã amũ te nipo ajee inãinãnĩ'ĩ etee agawewi omono'og. \q1 A'etea nipo nateepawi futari 'gã nui”, \m 'jau 'ã Janeruwarete 'ga ikwasiarukaa Moisesi 'ga upe rakue. \s1 Tito 'ga opytuna 'gã netee \p \v 16 Janeruwarete 'ga Tito 'ga moporopoariwerukaa pẽ nee. Je 'jawe futat 'ga poropoariweramũ pẽ nee. A'eramũ je Jarejuwarete 'ga muorypa ee. \v 17 A'eramũ ore 'ga monoa futaa. A'eramũ ore 'jau 'ga upe: “Oromono ore ene Korĩtu pewara 'gã pyri”, 'jau ore 'ga upe. A'erauwe 'ga 'jau oree: “Jeowet futat je 'gã pyri”, 'jau 'ga oree. A'eramũ ore 'ga atawer imũ etee futat 'ga monou pẽ nupe. \v 18 'Ga rupi ore jarejewirera 'jawewara 'ga amũ monou pẽ nupe. Jejui 'ga rerowiaaramũ ore 'ga kwaawi. “Jejui 'ga 'ga omome'u a'jea futat ra'e”, 'jau ore 'ga upe, orojerowiaa 'ga ree. \v 19 Masetoni ywy pewara 'gã aipo 'ga janerewirera 'jawewara 'ga pyyrũmũ 'ga monou ore rupi ka'aranũũ rerawaramũ ai'i. Anure nipo ore pẽnemimonorama ka'aranũũ rerooi Judeja ywy pewara 'gã nupe Masetoni ywy pewara 'gã ma'e retee. “Oreporopoariweramũ pẽ nee. A'eramũ Korĩtu pewara 'gã Masetoni ywy pewara 'gã netee ka'aranũũ rerurukaa oree pẽ nupe. A'eramũ ki pẽẽ Jarejararete 'ga muorypa ee”, sa'e ki 'gã nupe, 'gã nupe ka'aranũũ monou. \p \v 20 “Judeja ywy pe jarewau ki jane 'gã amũ siroo jarejeupi. Kasi a'e pe 'gã amũ jane ago'oi ne”, 'jau ore arajaupe. Ka'aranũũa ore erawau imonou 'gã nupe kwaiwete. A'eramũ ore 'gã amũ nerawau orojeupi. \v 21 A'eramũ nipo 'gã orereko esage resaka. Janeruwarete 'ga nipo orereko esage kwaapa. A'ere nipo 'gã ikwaawa nanẽ esageramũ nũ. \p \v 22 'Gã nupi nanẽ nipo ore jarejewirera 'jawewara 'ga amũ monoi nũ. A'e 'ga oporowyky akou orojepyri. A'eramũ nipo ore 'ga porowyky esage resaka. Ojeupe ore'eawer imũ etee nipo 'ga mama'e apou. Mama'ea ore iaporamũ aipo 'ga ore poaa iapo are. A'eramũ ore 'ga monou 'gã nupi pẽ nesaka. Ojeupe ore pẽ mome'uramũ 'ga ojerowiaa pẽ nee. “Oka'aranũũa 'gã tomono'i ape 'gã nupe 'jau”, 'jau 'ga oree, ojemogypyyka pẽ nee. A'eramũ 'ga oweramũ futat pẽ pyri, pẽ poaa imono'og are. \p \v 23 Tito 'ga jeirũnamũ je poaawamũ. Oporowyky esage 'ga pẽ poaawamũ jepi. 'Ga rupi oo ma'e 'gã Masetoni ywy pewara 'gã nemipyyrũmera 'gã futat. Kristu 'ga upe 'gã porowykyi. Tekotee 'gã Kristu 'ga muorypa 'gã nee. A'eramũ je 'gã monou Tito 'ga rupi pẽ poaawamũ. \v 24 A'eramũ ki pẽẽ pejejejukau esage 'gã nee. A'eramũ nipo Masetoni ywy pewara 'gã pẽnera renupa. A'eramũ nipo 'gã 'jau ajaupe: “Paulo 'ga ojerowiat Korĩtu pewara 'gã nee, 'gã mome'wau oree. A'jea futat 'ga 'gã mome'ui. Sã'ã 'gã jejuka esagea jarejewirera 'gã nee. Ka'aranũũa nanẽ 'gã imono'oga 'gã nupe imonopyramũ nũ”, 'jau nipo 'gã ajaupe. \c 9 \s1 Judeja ywy pewara 'gã nupe ka'aranũũa monoawet \p \v 1 Jarejewirera 'gã nupe ka'aranũũ mono are je ka'arana kwasiari imonou pẽ nupe. \v 2 “Oreporomonower ore ka'aranũũ are 'gã nupe”, pẽ'ea je akwaap futat te'ỹina numiamũ. Ma'eramũ 'ã je pẽ mome'ui Masetoni ywy pewara 'gã nupe ai'i, Jejui 'ga rerowiaara 'gã nupe ai'i. Amono tee te je pẽ nupe. “Ymã we 'ã Akaja ywy pewara 'gã nanẽ 'gã poromonoweramũ ka'aranũũ are 'gã nupe rakue”, 'jau je pẽ mome'wau 'gã nupe ai'i, tejerowiaa pẽ nee ai'i. A'eramũ pẽnera 'gã muorypa ai'i. A'eramũ 'gã 'jau ajaupe ai'i: “Pe'je ajee jane nanẽ simono ape 'gã nupe 'ũ, 'gã 'jawe 'ũ”, 'jau 'gã ajaupe ai'i. \v 3 A'eramũ je 'awamũ Tito 'ga monou pẽ pyri 'ga pytuna 'gã netee pẽ muea'aawamũ pẽ'eawer are. “Ka'aranũũa toromono 'gã nupe 'jau, 'gã poaawamũ 'jau”, pẽ'eawer are pẽ muea'aawamũ je 'gã monoi. A'eramũ Tito 'ga opytuna 'gã netee awau ka'aranũũ mono'ogukaa pẽ nupe. Kasi a'e pe je pẽ mome'ui tee 'gã nupe ne. \v 4 Anure nipo je Masetoni ywy pewara 'gã amũ nerooi pẽ pyri. Ka'aranũũa pẽẽ imono'oge'em ire nipo je mojenosĩ pejepe 'gã nupe je'eawer are. Pẽẽ taetu nipo pejejenosõu ore wi, pejejee orejemogypyygawera renosõu. \v 5 Ma'eramũ 'ã je 'i Tito 'ga upe ai'i: “Pekwap je renune 'gã muea'aa ore upe 'gã 'eawer are. Ka'aranũũa mono'oge'emamũ ki pemono'ogukat 'gã nupe. Paulo 'ga upe peje'eawer imũ etee ki ka'aranũũa pemono'og Judeja ywy pewara 'gã nupe imonopyramũ, ere ki 'gã nupe”, 'jau je 'ga upe ai'i. A'eramũ nipo pẽẽ imono'ogamap je waẽme'emauwe. A'eramũ nipo je rupi oo ma'e 'gã 'jau ajaupe: “Wemifutar imũ etee futat 'gã ka'aranũũ mono'ogi Judeja ywy pewara 'gã nupe imonopyramũ. NaPaulo 'ga rũi omono'ogukat 'gã nupe”, 'jau nipo 'gã ajaupe. \p \v 6 Pẽnea'ar iki aeje'egawa mũ ree: “Inãinãnĩ'ĩ etee y'wa'ỹja tym ire 'ã itymara 'gã inãinãnĩ'ĩ etee y'wa 'a po'oi anure. Kwaiwete y'wa'ỹja tym ire te 'ga kwaiwete y'wa 'a po'oi anure”. Nan tee futat nipo pẽẽ. Anure Janeruwarete 'ga pẽ mepyi pẽnemimonofera 'jawerimũ etee futat. \v 7 A'eramũ ki pẽẽ pejejea'aramũ ra'ne ee. “Marãmaran te je imonoi 'gã nupe?” 'jau ki pẽẽ pejejeupe ra'ne. A'eramũ ki pẽẽ pejeka'aranũũ monou pejejemifutar imũ etee futat. Pejejemifutar imũ etee imono re pejejemuaẽme'ema ee. Kasi a'e pe “'ga amonoukat jee. Najeporomonoweri agawewi je ee”, pe'je ne, peje'arasigamũ ee ne. Ee pejejemuaẽma kasi pemono 'gã nupe ne. Ee pejeporomonoweramũ etee ki pemono 'gã nupe. A'eramũ pẽẽ pejeku'iramũ imonou 'gã nupe. A'ea Janeruwarete 'ga afutat. \v 8 Janeruwarete 'ga 'ã pẽ poat mama'e apo are. 'Ga futat 'ã mama'e jararetea. A'eramũ 'ga, ikaraemãe'ema 'gã nupe mama'ea pẽẽ imono re, 'ga mama'e mua pẽ nupe kwaiwete. A'eramũ taetu nipo pẽẽ mama'e are pejeporiae'emamũ pejejemogyau. A'eramũ nipo pẽẽ mama'e monou'japa 'gã nupe nũ. \v 9 Ymã 'ã Isai 'ga ka'arana kwasiari ee rakue: \q1 “Esage ma'e 'ga mama'e omono ikaraemãe'ema 'gã nupe kwaiwete. \q1 Ipota'wa ma'ea poromũ. Najeaei 'ga ajuee”, \m 'jau 'ga ikwasiaa ka'aran are rakue. \p \v 10 Sã'ã Janeruwarete 'ga y'wa'ỹja monoa y'wa'ỹja tymara 'ga upe. Mama'ea nanẽ 'ga 'ã imua oree oreremi'uramamũ. Nan tee futat 'ga mama'e monoi pẽ nupe kwaiwete, 'gã nupe pẽnemimonofera repyramũ. \v 11 Pejeka'aranũũa pẽẽ ape monou Judeja ywy pewara 'gã nupe. A'eramũ nipo Janeruwarete 'ga mama'e monou'jau'japa pẽ nupe. A'eramũ nipo pẽẽ mama'e monou'jau'japa imama'e'ema 'gã nupe. A'eramũ nipo 'gã kwaiwete Janeruwarete 'ga muorypa ojeupe pẽnemirerooukara ka'aranũũ reroo are. “Ene 'ã eneresage oree. Ene 'ã mama'e eremurukat oree 'gã nupe”, 'jau nipo 'gã 'ga upe, 'ga muorypa ee. \v 12 Janeruwarete 'ga remiayuwa 'gã nupe 'ã pẽẽ ka'aranũũ monou 'gã poaawamũ. A'eramũ nipo pẽẽ Jarejuwarete 'ga muorywukaa 'gã nupe nũ. Kwaiwete 'gã oje'ega monou Jarejuwarete 'ga upe, 'ga muorypa pẽnemimonofer are. \v 13 Pẽ nee nanẽ nipo 'gã Jarejuwarete 'ga muorywi nũ. “Kristu 'ga mome'u renuw ire Korĩtu pewara 'gã 'ga rerowiari a'jea futat. Sã'ã 'gã ore poara Kristu 'ga porogytau etee futat”, 'jau nipo 'gã pẽ nupe. A'eramũ nipo 'gã Jarejuwarete 'ga muorypa pẽ nee. Ojeupe pẽnemimonofer are nanẽ nipo 'gã 'ga muorywi nũ. Tesirũmera 'gã Jejui 'ga rerowiaara 'gã nupe pẽnemimonofer are nanẽ nipo 'gã 'ga muorywi nũ. \v 14 A'eramũ nipo 'gã oje'ega monou Jarejuwarete 'ga upe pẽ nee, pẽ futaa. “Janeruwarete 'ga oporomutaramũ Korĩtu pewara 'gã nee. Judeue'ema 'gã agawewi. A'etea 'ga iporomutat 'gã nee”, 'jau nipo 'gã pẽ nupe, Jarejuwarete 'ga muorypa pẽ nee. \v 15 Simuoryp Jarejuwarete 'ga jarejee 'ga poromutar are 'jau. Wa'yra 'ga 'ã 'ga amut janee 'ga jukaukaa janetywer are rakue. A'eramũ ki jane 'ga muorypa ee. Nimome'upawa'uweri jane jarejeupe 'ga remiapofera. \c 10 \s1 Paulo 'ga Jejui 'ga remimonofet \p \v 1 'Awamũ je Pauloramũ pẽ mu'akwaawi mama'e are. Pẽẽ mũ nipo je rerekoemãu etee pejejemogyau. “Jane pype akou nipo Paulo 'ga kyjei jane wi”, 'jau 'ã pẽẽ je upe ra'e jepi. “A'eramũ nipo 'ga oje'egayawe'em janee. A'eramũ 'ga muku awi etee ka'aran are oje'ega moywyrafena imua janee”, 'jau futatee 'ã pẽẽ mũ jee ra'e jepi. Kristu 'ga 'ã nimara'nei jane ree. Opota'waramũ etee 'ã 'ga jane ree jepi. A'eramũ je nanẽ teje'egaywere'emamũ pẽ nupe, pẽ pyri tewau. \v 2 A'eramũ je 'jau pẽ nupe: Aipo pe'je awi, 'jau je pẽ nupe. A'jea futat amunipo 'ã je pẽẽ teje'eganuwe'emamũ teje'ega moywyrafeni pẽ nupe pẽ pyri tewau. Pẽẽ mũ amunipo 'ã 'jau jee: “Omuorypawamũ te 'ã Paulo 'ga oi oporogytau 'gã nupe. NaJarejuwarete 'ga je'eg imũ rũi te 'ã 'ga Jejui 'ga mome'ui. Wemifutar imũ etee te 'ã 'ga 'ga mome'ui”, 'jau futatee 'ã pẽẽ mũ jee ra'e jepi. Aipo 'e awi pepoire'emamũ je teje'ega moywyrafeni futari pẽ nupe pẽ pyri tewau. Jarejuwarete 'ga je'eg imũ futat je teje'ega moywyrafeni pẽ nupe pẽ mu'jaawamũ ee. \v 3 A'jea futat jane ywy pewaramũ jareju'jaju'jawe etee futat. Jejui 'ga rerowiare'ema 'gã 'jawe etee futat ore rekoi 'gã pype. A'ere ore naruapoi te mama'ea 'gã 'jawe. Naorojemifutar imũ rũi te ore mama'e apoi. Jarejararete 'ga remifutar imũ etee te ore mama'e apoi. 'Ga je'eg imũ etee futat ore 'ga mome'wau 'ga rerowiarukaa 'gã nupe. \v 4 Naoropãjẽ mũ rũi ore Jejui 'ga rerowiarukari 'gã nupe. Jarejuwarete 'ga 'Agesage pãjẽ mũ etee ore 'ga mome'ui 'gã nupe. A'eramũ 'gã a'eramũ wejue oje'egawarũme'emamũ oree. A'eramũ ore 'ga rerowiarukaa 'gã nupe 'ga pãjẽ mũ etee futat. A'eramũ ore 'gã nenũ'jãukaa mama'eukwaawa 'wyriara remiayuw awi. \v 5 Janeruwarete 'ga rerowiare'ema 'gã te ajee ojerowiaraip ojee etee futat. Ojee etee futat 'gã nea'aramũ ajemogyau. A'eramũ 'gã oporokwaawiwere'emamũ Jarejuwarete 'ga ree. A'ere ore Jarejuwarete 'ga pãjẽ mũ 'gã muea'arukari Jejui Kristu 'ga ree, Kristu 'ga porogyta renuwukaa 'gã nupe. \v 6 Pẽẽ mũ nipo jeje'ega renuparamũ. A'ere nipo amumeramũ jeje'ega renuteearamũ te pejemogy. Teje'ega renuparamũ pẽ kwaaw ire je teje'ega renuteearamũ pẽ nereko tyweri'i ee. \p \v 7 Pẽnea'ar iki mama'e are. 'Ga amũ a'e 'jau ojeupe: “Je 'ã Kristu 'ga remiayuwa. A'ere Paulo 'ga na'ga remiayuwa rũi”, 'jau nipo a'e 'ga ojeupe. A'eramũ ki aipo 'jaramũ pejejea'aru'jawamũ peje'eawer are nũ. Ore nanẽ 'ã Kristu 'ga remiayuwamũ nũ. \v 8 “Jarejararete 'ga je'eg imũ etee futat ore porowykyi 'ga upe. 'Ga futat 'ã ore mogo ojeupe oporowyky ma'eramũ”, a'e je 'ã pẽ nupe jepi. Tejerowiaa agawewi orojeupe 'ga 'eawer are jepi. Ma'eramũ je 'ã najenosĩ te'eawer are. Pẽ nupe werowiar ywyapiukaawamũ te 'ga ore mogoi ojeupe oporowyky ma'eramũ ikue. Nawerowiar awi pẽ momoirukaawamũ rũi 'ga ore mogoi ojeupe oporowyky ma'eramũ ikue. \v 9 Napẽ mogyjeukaawamũ rũi je ka'arana kwasiari imonou pẽ nupe. \v 10 A'ere nipo je ree iporomutare'ema 'gã amũ 'i jee: “Ka'aran are etee 'ã Paulo 'ga oje'ega moywyrafeni imua janee”, 'jau nipo a'e 'gã ajaupe. “Jane mogyjawamũ etee te 'ã 'ga ikwasiari janee”, 'jau nipo a'e 'gã ajaupe. “Jane'wyriara 'jawe 'ã 'ga rekoi. A'ere 'ã 'ga jane rowase na'wyriara 'jawe rũi 'ga rekoi. Akotee ma'e 'jawe etee 'ã 'ga rekoi jane pype. A'eramũ ki jane jareporenuwiwere'emamũ 'ga porogyta are”, 'jau nipo a'e 'gã amũ jee. \v 11 A'ere aipo 'jara 'gã nore kwaawi futari. I'me ma'e 'gã tee poromũ. Pẽ nupe orojemikwasiarer imũ etee futat ore mama'e apoi pẽ pype arakou. \p \v 12 Pẽẽ mũ nipo pejejekoweramũ 'wyriaramũ pejejaupe. A'eramũ nipo pẽẽ 'jau pejejeupe: “Jeresage te je 'gã apyraapa 'wei”, 'jau nipo pẽẽ mũ pejejeupe. A'ere je aipo na'ea'uweri. Aipo 'jara 'gã ojerowiaraiw akou ojee numiamũ. A'ere i'akwaawe'emamũ te 'gã nekoi. NaJarejuwarete 'ga rea'ar imũ rũi 'gã 'i aipo 'jau. Wea'ar imũ tee 'gã 'i aipo 'jau. Ije'ẽran ekoete te 'gã. \v 13 A'ere ore nanarũi. Jarejuwarete 'ga oromonoe'em ire amunipo 'ã ore norooi kwe pe Jejui 'ga mome'wau. Jarejuwarete 'ga oromonoe'em ire amunipo 'ã ore 'jawe'em: “Jarejuwarete 'ga je'eg imũ te 'ã ore oi Jejui Kristu 'ga mome'wau 'gã nupe”, 'jawe'em amunipo 'ã ore. A'ere 'ã 'ga te ore monoi kwe pe Kristu 'ga mome'wawamũ ikue. Pẽ nupe miamũ 'ga ore monoi, pẽ nupe Kristu 'ga mome'wawamũ ikue. Aipo are etee ore jerowiari. \v 14 Jarejuwarete 'ga ore monoukat pẽ nupe ikue. A'eramũ ore orojeupe 'ga 'eawera mojerowiaa arawau pẽ pyri Kristu 'ga mome'wau pẽ nupe ikue. Ore futat pẽ nupe Kristu 'ga mome'u ypyawera. Kwe pewara 'gã nupe nanẽ ore Kristu 'ga mome'u ypyawera nanẽ futat nũ. \v 15 “Oreporowykya te”, 'jawe'em nanẽ ore 'gã amũ porowyky upe nũ. Ore renunewe nipo 'ga amũ awau Kristu 'ga mome'wau 'gã nupe. A'eramũ nipo ore 'jawe'em 'gã nupe, “Ore ra'ne te ako oroo Kristu 'ga mome'wau 'gã nupe ikue”, 'jawe'em nipo ore arakou 'gã nupe. Pẽẽ Kristu 'ga rerowiar ywyapia te ore aruapesak arakou. Pẽẽ 'ga rerowiar ywyapi re nipo ore arawau kwe pe Korĩtu 'jawa atykupe katy Jejui 'ga mome'wau kwe pewara amunawa pype 'gã nupe. Jarejuwarete 'ga remifutar imũ etee futat ore oi Kristu 'ga mome'wau 'gã nupe. \v 16 A'ere nipo ore oi pẽ'wyra atykupe katy, Jejui Kristu 'ga mome'wau mĩmera amunaw ipewara 'gã nupe. Ore ra'ne nipo arawau 'ga mome'wau kwe pewara amunawa pypewara 'gã nupe. A'eramũ ore 'gã nerekoayawe'em 'ga amũ porowyky are. \p \v 17 Ymã te 'ã Janeruwarete 'ga ka'arana kwasiarukari Jeremi 'ga upe rakue: “Pejerowiaraip kasi pejejee etee ne. Jarejararete 'ga remiapofer are etee ki pejerowiat”, 'jau 'ã 'ga ikwasiarukaa ka'aran are rakue. \v 18 “Jeresage je jepi”, 'jau nipo 'gã amũ numiamũ. Ojee te ojerowiaraip ma'e 'ga aipo e'i ekoete akou. Maranamũ nipo 'ga wesageramũ futat. Maranamũ nipo 'ga wa'wyre'em are ojerowiaa ekoete. “Janeruwarete 'ga te janereko esagea okwaap”, 'jau 'ga ikwasiaa rakue. A'ere jane upe Jarejararete 'ga “Esage aipo 'ga” 'eramũ janeresageramũ futat. A'jea futat 'ga 'ea. \c 11 \s1 I'me ma'e 'gã \p \v 1 I'akwaawe'ema 'jawe agawewi 'ã je teporogytau pẽ nupe. A'etea 'ã pẽnuag je upe. \v 2 Jepy'a'wyt je tekou pẽ nee. Pẽ nee Jarejuwarete 'ga jemuaẽma 'jawe je nanẽ je jemuaẽmi pẽ nee nũ. Sã'ã kũjãmuku ẽẽ ruwa 'ga wa'jyra ẽẽ monoa kũima'e 'ga amũ upe 'ga remirekoramũ. Majepeja 'ga upe etee 'ga 'ã ẽẽ monou. Namytuna 'gã nupe rũi 'ga 'ã ẽẽ monou. Nan tee futat je Kristu 'ga etee erowiarukari pẽ nupe. “Kristu 'ga etee ki perowiat”, 'jau je ako pẽ nupe ikue. \v 3 A'eramũ je tepy'a'wyramũ pẽ nee ikue. “Maran gatu nipo 'gã poire'ema Kristu 'ga rerowiar awi rai'i?” 'jau je tejeupe etee futat ikue. Sã'ã mama'eukwaawa 'wyriara kũjã ypy ẽẽ, Ewa ẽẽ moryteea o'me are rakue. Nan tee futat nipo 'gã amũ poromoryteeweramũ pẽ nee. 'Gã pejemorytee rerowiar ire nipo pejepoia Kristu 'ga rerowiar awi. \v 4 A'eramũ je tepy'a'wyramũ pẽ nee, Kristu 'ga rerowiar awi pepoir are. Naoreremimome'ua rũi agawewi nipo 'gã omome'u pẽ nupe. NaKristu 'ga rũi agawewi nipo 'gã omome'u pẽ nupe. A'etea nipo perowiat 'gã je'ega, pejeku'iramũ nipo 'gã nee. Ore te ako Jarejuwarete 'ga 'Agesagea oromome'u pẽ nupe ikue. Maranuar are sipo 'gã pẽ mu'ei. A'etea te nipo perowiat 'gã. \p \v 5 Pẽ nupe 'ut ma'e 'gã nipo 'jau: “Pẽ nupe ore futat Kristu 'ga remimonoferamũ”, 'jau futatee nipo 'gã pẽ nupe. A'ere nipo 'gã naKristu 'ga remimonofera rũi. I'me te nipo 'gã pẽ nupe. A'ere je te a'jea futat Kristu 'ga remimonofera. \v 6 Naje'egi je a'jeteetewi. A'etea je jereapyo Kristu 'ga mome'u are tekou. A'ea 'ã pekwaap. Ai'iwe ai'iwe 'jau ako je Kristu 'ga mome'wau pẽ nupe ikue. Mama'e a'jea etee ako je imome'wau pẽ nupe ikue. A'ea 'ã pekwaap. \p \v 7 Pẽ pype tekou ako “je mepy pejepe Jejui 'ga mome'u are”, 'jawe'em ako je tekou pẽ nupe ikue. Kristu 'ga mome'wau etee futat ako tekou pẽ nupe ikue. Pẽ poaawamũ etee tekou pẽ pype ikue, pẽ mu'jau Kristu 'ga ree ikue. Naka'aranũũ are rũi ako je rekoi pẽ pype ikue. “Je mepy ki pejepe”, je 'e'ema sipo mama'e tywera poa rakue? \v 8 Pẽ pype je rekoramũ ako mukuwara 'gã etee Jejui 'ga rerowiaara 'gã ka'aranũũ murukaa jee ikue. \v 9 Mama'ea tejeupe itywe'emamũ ako je mama'e renũine'ema pẽ nupe tekou ikue. Masetoni ywy pewara 'gã Jejui 'ga rerowiaara 'gã etee ako mama'e rerurukaa jee ikue. Pe awi janerewirera 'jawewara 'gã amũ nuramũ ako 'gã mama'e rerurukaa 'gã nupe jee ikue. Ymã miamũ ako je mama'ea naenũi pẽ nupe ikue. Anure taetu nipo je mama'ea naenũi pẽ nupe. \v 10 Kristu 'ga 'ã mama'e a'jea etee omome'u rakue. A'eramũ je 'ga remiayuwamũ je nanẽ mama'e a'jea etee imome'wau pẽ nupe 'ga 'jawe etee futat. A'eramũ je 'jau pẽ nupe: “Akaja ywy pewaramũ pẽ nupe Kristu 'ga mome'wau ako je mama'ea naenũi pẽ nupe ai'i”, 'jau je pẽ nupe, teku'iramũ te'e are. A'eramũ nipo otywe'emamũ je momikara. \v 11 “Niporomutari futari 'ga jane ree. A'eramũ 'ga mama'e renũine'ema oree”, 'jau nipo pẽẽ mũ jee rai'i. Naani. Janeruwarete 'ga pẽ nee jeporomutara okwaap. \p \v 12 Kristu 'ga remimonoe'ema 'gã te mama'ea wenũi ajemogyau pẽ nupe. A'ere je naenũi futari mama'ea pẽ nupe. Kasi a'e pe 'gã: “Paulo 'ga 'jawe etee futat jane mama'e renũi 'gã nupe”, 'gã 'i ne. Tejemiapoa etee futat je aapo tekou pẽ pype. \v 13 “Ore Kristu 'ga remimonofera”, e'i futatee nipo 'gã amũ ajemogyau. A'ere nipo 'gã i'me ma'ea te. Omorytee te nipo 'gã 'gã ojee. NaKristu 'ga rũi futat 'gã omono kwe pe. Kristu 'ga upe oporowyky 'me ma'e 'gã te. \v 14 A'ere ore noreporesagi arajemogyau aipo 'gã nee. Mama'eukwaawa 'wyriara miamũ ojesaukat futat Kristu 'ga mome'waramũ 'jawe. A'eramũ futat 'gã moryteeu ojee kwaiwete. \v 15 A'eramũ mama'eukwaawa 'wyriara remiayuwa 'gã mama'e apou o'wyriara 'jawe etee futat. A'eramũ 'gã ajemogyau mama'e esage apoara 'jawe ojee ae moryteeawamũ futat. A'ere nipo anure Janeruwarete 'ga 'gã nereko tyweretei 'gã nemiapo tywer are, 'gã monou mama'eukwaawa rapyaw ipe. \s1 Paulo 'ga ako tywet \p \v 16 'Awamũ je 'eu'jawi pẽ nupe nũ: I'akwaawe'ema 'jawe agawewi je porogytai pẽ nupe. A'etea pẽnuag jee. Tajemome'u pẽ nupe. \v 17 NaJarejararete 'ga je'eg imũ rũi je je'egi 'awamũ. I'akwaaw ekoete ma'e 'jawe etee futat je teje'ega 'awamũ. \v 18 Sã'ã 'gã amũ kwaiwete 'gã jerowiaraiwa ojee etee. Nan tee je jemome'ui pẽ nupe. \v 19 “Ore'akwaaw ore arajemogyau”, 'jau pẽẽ 'ã pejejemogyau jepi. Peje'akwaaw ire amunipo 'ã neperowiari Jejui 'ga mome'u teeara 'gã je'ega. I'akwaawe'ema 'jawe te 'ã pejemogy 'gã je'ega rerowiaa. \v 20 Wemifutara etee 'ã 'gã iapoukaa pẽ nupe. Ojee pẽ moryteeawamũ te 'gã 'i. A'etea 'ã perowiat 'gã. A'eramũ 'gã pẽka'aranũũ rerawau ojeupe etee futat. “Ore 'ã pẽ'wyriara”, 'jau futatee 'gã pẽ nupe. A'e are pẽẽ 'gã nerowiaa. Aipo 'gã pẽ kurapa, pẽ je'ẽwu'jaga agawewi. A'etea 'ã pẽẽ 'gã nenupa. \v 21 “Paulo 'ga nuapoi mama'ea ore 'jawe. Okyje 'ga pẽ nui”, 'jau nipo 'gã jee. A'jea futat 'gã aipo 'gã 'i. Naapoi futari je mama'ea 'gã 'jawe. Ajenosĩ sipo je 'gã 'jawe mama'e apoe'em ire? Naani. \p Ojee etee ojerowiaraip ma'e 'gã nee sipo pẽẽ pejeporenuwiweramũ? A'eramũ je nanẽ tejemome'wau pẽ nupe. \v 22 “Epyreu 'ã ore”, 'jau 'gã 'ã jepi. Je nanẽ 'ã epyreua futat nũ. “Israeu juapyrera 'ã ore”, 'jau 'gã 'ã jepi. Je nanẽ 'ã Israeu juapyrera futat nũ. “Abraão 'ga juapyrera 'ã ore”, 'jau 'gã 'ã jepi. Je nanẽ 'ã Abraão 'ga juapyrera futat nũ. \v 23 “Kristu 'ga upe ore porowykyi”, 'jau 'gã 'ã jepi. Je nanẽ 'ã oporowyky Kristu 'ga upe nũ. A'ere je 'ã mama'e apoi 'ga upe 'gã apyraapa. Ma'eramũ sipo je jemome'ui pẽ nupe? Je'akwaawe'ema sipo je rerekou? Kristu 'ga upe je porowykyi kwaiwete 'gã apyraapa. Aipo are te je jerowiari. Moromunepawa pype 'gã Kristu 'ga mome'u are je munewu'jau'japa 'gã nereko tywera apyraapa. “Au'je Kristu 'ga mome'u re”, 'jau 'gã jee je munewu'jau'japa moromunepawa pype. Amumẽ 'gã je nupãu Kristu 'ga mome'u are. Nakwaawi je tenupã pytuna. Kwaiwete 'gã je rereko tyweretei aipo 'gã nereko tywera apyraapa. Tejejukaukaa ja'wyja'wy tekou 'gã nupe namutamutat. \v 24 Jepytuna 'gã futat, judeu 'gã futat je pyygu'jau'japa je mopimopika ae mopikawa pyu. Je pyykawe 'gã je mopika. Trĩtai nowi te je mopiga pytuna ikue. Sĩku te 'gã je pyygi, je mopimopika i'jawerimũ etee futat nũ. \v 25 Muapyt romanũ 'gã je nupãu ywyra pyu ikue. Majepei tee 'gã ita pyu je juka are afueweramũ, ita momopoa je ree je jukaawamũ numiamũ. Muapyt yaruua nanẽ wypywygamũ jee ikue. Aipo mũ wi futat je naẽmi werewi ikue. Ko'aramuku je tekou 'y pe etee futat. Koypytunamuku nanẽ je tekou 'y pe etee futat yaruu rypywyg ire ikue. \v 26 Aata je kwe pe tewau Jejui 'ga mome'wau kwe pewara 'gã nupe. A'eramũ jeataaw ipe mama'e tywera ojeapou jee kwaiwete ikue. Amumẽ 'ya je jukau werewi, 'y ruwiramũ je ree. Amumẽ muna'ywa afueweramũ je ree. Judeuramũ ore'wyriana'nĩ 'gã, judeue'ema 'gã. Mĩmera 'gã nanẽ afuewereteramũ je ree. 'Gã 'wyrarete pype, amunawe'em ipe, 'yẽ'ẽ me. Mĩmer imũ 'gã amũ afueweramũ je juka are. Je ree iporomutare'ema 'gã nanẽ je jukau werewi. Jejui 'ga rerowiaa 'me 'gã nanẽ afueweramũ je ree nũ. \v 27 Teporowykyau tekou tefuakapawamũ. Amumẽ je tesere'ema tekou. Amumẽ je tetywe'emamũ temi'u pyu. Amumẽ je te'yuwejamũ tekou. Amumẽ je tekou 'ara ro'ysaga upe taity poakuwuue'eme. \v 28 Aipoa wayramũ futat jee numiamũ. A'ere mama'e mũ te aipo ray apyraawi jee. Pẽ nee jepy'a'wyra te ay jee jereko tyweawera apyraapa. A'eramũ je tepy'a'wyramũ Jejui 'ga rerowiaaramũ pẽ nee najuejue etee futat. “Maran gatu nipo 'gã opoire'ema Jejui 'ga rerowiar awi”, 'jau je tejeupe tepy'a'wyramũ pẽ nee. \v 29 Jejui 'ga pẽẽ mũ erowiaraiw are je tepy'a'wyramũ pẽ nee. Mama'e tywera pẽẽ mũ iapo are je te'arasigamũ. Mĩmera juejue ay jee jereko tyweawera apyraapa. \p \v 30 Tejemome'u re je tejee te mama'e apoe'ema resaukaa pẽ nupe. Jarejuwarete 'ga tepoara je aesaukat pẽ nupe. \v 31 Janeruwarete 'ga je'me'ema okwaap. Mama'e a'jea etee te je amome'u pẽ nupe. Janeruwarete 'ga 'ã Jejui Kristu 'ga Ruwaretea. Simuoryp 'ga jareojere'emamũ 'jau. 'Ga futat 'ã je'me'ema okwaap. \p \v 32 Damasco pe je rekoramũ peuwara 'gã 'wyriara 'ga afueweramũ je pyyg are ikue. A'eramũ 'ga jefaruuna'nĩ monou amunawa osoma rokwara rarũmũ je ree ikue numiamũ. Aipoa 'gã 'wyriara 'ga 'wyriararete 'ga remiayuwa te, Areta 'ga remiayuwa te. \v 33 A'ere jejekoty'aawa 'gã je a'gui 'gã nui. A'eramũ 'gã 'jau jee: “Paneru pype eapyk. Toromono ene ikwara rupi amunawa osoma apyraapa 'jau”, 'jau 'gã jee ikue. A'erauwe je teapyka paneru pype. A'erauwe 'gã je monoi je mojypa iosoma rowajara katy. A'eramũ je teka'jama tejee ifuewet ma'e 'gã nui ikue. Jejekoty'aawa 'gã je poare'em ire amunipo 'ã je ree iporomutare'ema 'gã je pyygi futari, je jukau rakue. \fig |src="LB00333B.TIF" size="span" copy="Bass ©The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="2CO 11.33" \fig* \c 12 \s1 Paulo 'ga remiesaget \p \v 1 Tejemome'wau 'ã tekou pẽ nupe. Ma'eramũ sipo je jemome'ui pẽ nupe? “Je te 'ã Jarejuwarete 'ga remimonoferamũ” 'ea pẽ nupe esaukara sipo je afutat? Naani. A'etea je ajemome'u pẽ nupe. Tejeupe Jarejararete 'ga remiesaukarera te 'ã je amome'u pẽ nupe. \v 2 Ymã te 'ã Janeruwarete 'ga je monoi ywag ipe ojepyri ikue. Katosi je kwara mu'ari 'awamũ 'ga tejeroo re. Maran gatu nipo je a'jea futat tewawe'em ywag ipe 'ga pyri rakue. Tefayupaw ipewara 'jawe ete te je oi ikue. A'eramũ je a'eramũ ikwaapa katue'em. Janeruwarete 'ga etee te okwaap. \v 3-4 Ma'upawe'eme te 'ga je rerooi erujewi ywag ipe ikue. A'eramũ je peu ra'u futat tewau ikue. “Tefayupaw ipe te nipo je oi rakue?” a'e ako je ko. Nakwaawi je. Janeruwarete 'ga te okwaap. Peu tekou je ywagipewara 'gã je'ega renupa tekou ikue. A'ere je najepokawyi imome'wau jareje'eg imũ. Nuarũi janeje'eg imũ imome'ua. Janeruwarete 'ga nanẽ nafutari je imome'ua nũ. \v 5 Tejemiesagera je amome'u pẽ nupe, tejerowiaa ee. A'ere je najerowiaraiwi etee tejee. Tejetee mama'e apoe'ema resaukaawamũ te je jemome'ui pẽ nupe. \v 6 A'ere je mama'e a'jea etee imome'ui. A'eramũ je tekowe'em i'akwaawe'ema 'jawe. A'ere je najerowiaraiwi etee tejee. Kasi a'e pe 'ga amũ 'i jee ne. “Kuu. Paulo 'ga esage ma'ea ajuapyraapa”, 'jau 'ga amũ jee ne. Pejerowiaraip kasi je ree pejejemogyau ne. Jeremimome'u are etee ki pẽneapyo pejejemogyau. Jeremiapofer are nanẽ ki pejejeapyoramũ pejejemogyau nũ. \p \v 7 Mama'e esagea futat je aesak ywag ipe tekou ikue. A'eramũ je teporesagamũ etee ee ikue. A'eramũ Janeruwarete 'ga 'jau ojeupe: “Mama'e tywera pa je amonoukat mama'eukwaawa 'wyriara upe Paulo 'ga upe kwy. Kasi a'e pe Paulo 'ga jerowiaraiwi etee ojeupe jeremiesaukarer awi ne kwy”, 'jau 'ga ojeupe ikue. Sã'ã ju raya ae pokutuga. Nan futat mama'eukwaawa 'wyriara remimurera rayramũ jee. Ma'eramũ 'ã je najerowiaraiwi tejee. \v 8 Muapyt te je 'i Jarejararete 'ga upe: “Epe'a je wi”, 'jau'jau'japa je 'ga upe. \v 9 A'ere 'ga 'i etee jee: “Naani. Nape'ai futari je ene wi. A'ere je ene moywyrafeni ete jupi”, 'jau etee 'ga jee. “Ma'eramũ 'ã nerefutari mama'ea. Jepota'wa je ene ree tekou. Au'je ejemuaẽm ire. Tepãjẽa je amono enee mama'eay jeuwamũ. A'eramũ ene mama'e apou jepãjẽ mũ etee futat”, 'jau etee 'ga jee. A'eramũ je teku'iramũ tejeupe mama'eay jeuw are. Je upe mama'eay jeuwamũ taetu Kristu 'ga opãjẽ muri jee. \v 10 Ma'eramũ 'ã jeku'iramũ mama'eay are. Tepifuakare'em are, Kristu 'ga ree 'gã tekuraw are, mama'e pyu tetywe'em are, tejeupe mama'e tywera jeapo are, tejereko tywerete are. Mĩmer are je teku'iramũ etee futat tekou. 'Gã je rereko tyweramũ Kristu 'ga opãjẽ muri jee jepi. A'eramũ je mama'e apou 'ga pãjẽ mũ etee futat. \s1 Paulo 'ga wearamũ 'gã nee \p \v 11 Jejemome'ua je mojenosĩ. “I'akwaawe'ema 'jawe sipo je rekoi”, a'e je tejeupe te'ỹina. A'ere 'ã naje mome'ui pejepe 'gã nupe. A'eramũ je 'ã 'agamũ je tee tejemome'wau tekou. “Akotee ma'ea te Paulo 'ga”, 'jau nipo pẽẽ mũ jee. “Ore te 'ã Jejui 'ga remimonoferaretea”, 'jara 'gã aipo e'i futat jee. Akotee ma'eramũ agawewi je rekoi. A'etea Kristu 'ga je mono kwe pe ojemome'waukaa jee ikue. \v 12 Pẽ pype 'ã je rekoi Jarejuwarete 'ga 'ã aeremiapoe'ema apoukaa jee, opãjẽ mũ 'ga 'ã iapoukaa jee. A'eramũ 'ã pejejeporesagamũ etee ee. Aipoa 'ã “Je futat Jejui 'ga remimonoferamũ” 'e resaukaa pẽ nupe. Najefuewepawi je pẽ nupe imome'u are ikue. \v 13 Pẽ nupe Jejui 'ga mome'wau jepota'waramũ etee pẽ nee ikue. Kwe pewara 'gã nee nanẽ je tepota'waramũ nũ 'gã nupe 'ga mome'wau nũ. Pejeju'jawe futat pẽẽ jee. Areko esage pãwẽ etee futat je pẽẽ. A'ere je naenũi ka'aranũũa pẽ nupe. A'e are sipo pẽmara'ne je ree? \p \v 14 Mukũi je oi pẽ pyri ikue. 'Awamũ nipo je tewau'japa pẽ pyri nũ. Naenũi futari je ako mama'ea pẽ nupe ikue. Nafutari je pẽka'aranũũa. A'ere jeporomutaramũ pẽ nee. Tejemuaẽma tekou pẽ nee. Jera'yra 'jawe 'ã pẽẽ jee. A'eramũ je teporomutaramũ pẽ nee. Sã'ã ta'yriara 'ga mama'e monoa wa'yra upe. Nakunumĩ arũi 'ã mama'ea omono 'uwa upe. Nan tee futat je mama'ea naenũi pẽ nupe. \v 15 Temama'ea pẽ nupe imonopaw ire miamũ amunipo 'ã je teku'iramũ etee futat tekou. Mama'ea taetu je 'ã iapou pẽ nupe pẽ poaawamũ, Jejui 'ga rerowiar ywyapiukaawamũ pẽ nupe. Teporomutaramũ 'ã je pẽ nee. Pẽ nee jeporomutara te ra'u nepẽ moporomutarukari je ree nũ? \p \v 16 Naenũi agawewi futat je 'ã mama'ea pẽ nupe. A'ea 'ã pekwaap. A'etea nipo pẽẽ mũ 'jau jee: “Paulo 'ga ore morytee ojee. O'meramũ 'ga oree”, 'jau futatee nipo pẽẽ mũ jee. \v 17 Namoryteei je pẽẽ. Mama'e a'jea etee futat je amome'u pẽ nupe. Pẽ pyri omonoramũ sipo 'gã mama'e renũi pẽ nupe rai'i? Naani. \v 18 Tito 'ga ako je omono pẽ pyri jarejewirera 'jawewara 'ga retee ai'i. Mama'ea sipo 'gã wenũi ako pẽ nupe rai'i? Pẽ morytee sipo 'gã nai'i? Naani. Je 'jawe etee futat Tito 'ga mama'e apoi. Je 'jawe futat 'ga rekoi. \p \v 19 “Paulo 'ga ojemome'u oree, ‘esage ma'e 'ga ra'e, te'i etee 'gã jee 'jau’, e'i 'ga, aru'e ore”, 'jau sipo pẽẽ mũ jee? Naani. Kristu 'ga je'eg imũ etee futat ore pẽ mu'ei. Jarejuwarete 'ga remianuwamũ ore mama'e mome'ui pẽ nupe. Mama'e apou ore mama'e apoi pẽ poaawamũ etee futat. \v 20 Tejemuaẽma je pẽ nee. Pẽ pyri tewaẽm ire sipo maran jerea'aramũ pẽ nee? Maran sipo pẽnea'at je ree? Jeremifutara 'jawe sipo peko? Pẽnemifutara 'jawe sipo je rekoi? Jepy'a'wyt je pẽneko are. “Maran sipo 'gã nekoi ojepyri je oramũ?” 'jau je tejeupe etee futat. “Maran gatu nipo 'gã ajamuewe'em mama'e are? Maran gatu nipo 'gã ajuerekoayawe'em? Maran gatu nipo 'gã oporomutare'emamũ ajuee? Maran gatu nipo 'gã jerowiaraipe'ema ojee? Maran gatu nipo 'gã ajakurape'ema ajemogyau? Maran gatu nipo 'gã ojoje'ẽwu'jage'ema? Maran gatu nipo 'gã ajamamara'ne'ema”, 'jau je tejeupe tepy'a'wyramũ pẽ pyri teo are. \v 21 Tepy'a'wyramũ tekou pẽ nekoarũe'em are. Pẽ nekoarũe'em ire nipo je 'arasigamũ tekou pẽ pyri tewau. Pẽẽ mũ nipo mama'e tywera apou rakue. A'ere nipo nepejemuaẽmi iapo re. Pejetywer awi pepoire'em ire nipo je tejaa'wau pẽtywer are. Nepẽneateei nipo mama'e tywera apo awi. Kũima'efera 'gã ajuemireko mueupawe'emamũ nipo je tejenosõu pẽ nui. Kũjãmera 'gã nanẽ nũ ojomena mueupawe'emamũ nipo je tejenosõu pẽ nui, tejaa'wau pẽtywer are nũ. \c 13 \s1 'Gã mu'akwaapawet \p \v 1 Pẽ pyri ako je oi mukũi ikue. 'Awamũ nipo je 'ã tewau'japa pẽ nesaka nũ. Ymã te 'ã Janeruwarete 'ga ka'arana kwasiarukari 'ga amũ upe rakue: \q1 “Majepeja 'ga etee nipo 'ga amũ kwau 'eramũ kasi peapyaka 'ga je'eg are ne. \q1 Mukũja 'gã te nipo ajee omome'u 'eramũ te ki perowiat. \q1 Maranamũ nipo muapyra 'gã imome'wau 'eramũ nanẽ pejeapyakau 'gã je'eg are nũ”, \m 'jau 'ga ikwasiarukaa 'ga amũ upe ee rakue. \p \v 2-3 A'eramũ je 'awamũ 'jau mama'e tywera apoaramũ pẽ nupe. Pẽ pyri tewau ako je 'i pẽ nupe ikue: “Pẽ pyri tejoru'japa nipo je najemuaẽmu'jawi pẽ nee”, 'jau ako je pẽ nupe ikue. “Teje'ega nipo je omoywyrafen pẽ nupe pẽnemiapo tywer are”, 'jau ako je pẽ nupe ikue. A'eramũ je 'awamũ 'jau'japa pẽ nupe nũ: “Teje'ega nipo je omoywyrafen pẽ nupe”, 'jau'japa pẽ nupe nũ. Muku agawewi 'ã je rekoi pẽ nui. A'etea je aipo a'eu'jap pẽ nupe. “Kristu 'ga je'eg imũ te nipo je teje'ega moywyrafeni pẽ nupe mama'e tywer awi pẽneatee'emamũ”, 'jau ako je pẽ nupe ikue. A'eramũ nipo pẽẽ 'jau jee: “Kristu 'ga je'eg imũ futat Paulo 'ga mama'e apoi”, 'jau nipo pẽẽ je resag ire. Kristu 'ga ako opãjẽ wesaukat pẽ nupe ikue. 'Awamũ 'ga 'ã esaukaru'japa pẽ nupe nũ. 'Ga pãjẽ mũ etee futat je pẽ nerekoi. \v 4 'Ypeywar are Kristu 'ga manũnamũ 'ã 'gã amũ 'jau 'ga upe rakue: “Nifuakari futari 'ga”, 'jau 'ã 'gã amũ 'ga upe rakue. A'ere 'ã 'ga 'Uwarete 'ga pãjẽ mũ 'ga ferawi rakue nũ. Kristu 'ga 'jawe futat ore norefuakari arakou. A'ere 'ga opãjẽ muri te oree. Korĩtu pe ore oramũ Kristu 'ga mama'e apoukari ore upe opãjẽ mũ etee futat. \p \v 5 Pẽnea'ar iki pejejee. “Kristu 'ga ree sipo je jemogypyygi tekou?” 'jau ki pẽẽ pejejeupe. “Kristu 'ga ako werowiaaramũ ore pype” 'ea 'ã pekwaap. A'ere 'ga werowiar awi pepoir ire nokoi futari pẽ pype. \v 6 “Paulo 'ga nanẽ nopoiri futari Kristu 'ga rerowiar awi” 'ea 'ã pekwaap. “'Ga poirũ 'gã nanẽ nopoiri 'ga wi nũ” 'ea pẽẽ ikwaawa nanẽ je afutat nũ. \v 7 Jarejuwarete 'ga upe teje'ega monou pẽ nee tekou. “Epoar iki Korĩtu pewara 'gã otywer awi 'gã poir are”, 'jau je tekou 'ga upe pẽ nee. Nafutari je 'gã tejee te 'gã jemogypyyga. “Paulo 'ga 'gã mu'e esage. Sã'ã 'gã jemogy esagea”, tejeupe 'gã 'e are je najerea'ari. Pejemogy esage are tee je jerea'aramũ. \v 8 Jejui 'ga rera mokwasi'wawamũ etee je mama'e apoi. Naapoa'uweri je mama'ea Jejui 'ga mome'ua mateepaawamũ. \v 9 Orojeupe mama'eay jesaukara 'eramũ nipo Jejui 'ga rerowiar ywyapiukaa pẽ nupe. A'eramũ ore araku'iramũ orojeupe mama'e tywera jeuw are. Oroje'ega ore imonou Jarejuwarete 'ga upe pẽ nee jepi: “Ekatu'ok katu ki Korĩtu pewara 'gã. Jejui 'ga erowiar ywyapiukat 'gã nupe”, 'jau ore 'ga upe pẽ nee jepi. \v 10 Pẽ nui muku tekou je tejea'ara kwasiaa ka'aran are imonou pẽ nupe jepi. A'eramũ nipo pejepoia mama'e tywera apo awi. A'eramũ nipo je pẽ pyri tewau teje'ega moywyrafene'ema pẽ nupe. Napẽ muorypawamũ rũi 'ga ore monoi ojeupe oporowyky ma'eramũ ikue. Werowiar ywyapiukaawamũ te 'ga ore monoi pẽ nupe ikue. A'eramũ nipo je Jarejararete 'ga je'eg imũ pẽ mu'jau esage 'ga ree, 'ga rerowiar ywyapiukaa pẽ nupe. \p \v 11 Kunumĩmet, kũjãmet. Mĩmeramũ je ka'arana kwasiari imonou pẽ nupe. Pejemogy esage ki Jarejuwarete 'ga upe. Peenuw iki pejejeupe je'eawer are. Pejeju'jawe pejejea'aramũ mama'e are. Pẽpota'wa ki pejejuee. Nan pejemogyramũ Janeruwarete 'ga futat 'ga rekoi pẽ pype. Janeruwarete 'ga ae ree iporomutat ma'ea. Ae mota'waramũ nanẽ 'ga akou nũ. 'Ga futat ako pẽ pype nan pejemogyramũ. \p \v 12 Jejui 'ga rerowiaaramũ ki pẽẽ pejejomana, pejejafutaa. Nan ae 'ga rerowiaaramũ. \p Jarejuwarete 'ga remiayuwa 'gã juejue oje'ega omono pẽ nupe pẽ futaa. \p \v 13-14 Jarejararete 'ga, Jejui Kristu 'ga resagea pẽ nerekoa je afutat. Jarejuwarete 'ga pẽ nee 'ga poromutara nanẽ je afutat nũ. Jarejuwarete 'ga 'Agesagea pẽ nee ita'waa nanẽ je afutat nũ. \p Kweramũ etee jeremimome'ua.