\id GAL ‑ KENGA NT, TD 2012 (DBL 2014) \h Galat \toc1 Maktubm kɛn Pɔl raaŋin̰ jee eglizge tun taa naaŋ Galat ki \toc2 Galat \toc3 Gal \mt1 Maktubm kɛn Pɔl raaŋin̰ jee eglizge tun taa naaŋ Galat ki \imt1 Kupm mɛtn taar taaɗjeki ɗoobm gɛn dooy maktubm kɛn Pɔl raaŋin̰ eglizn Galat ki \ip Maktubm kɛn Pɔl ɔl jeege tun Galat ki se, kɛse naan̰ raaŋin̰ jee al‑Masige tun taa naaŋ Galat ki ɔɔ taa naaŋ Galat se naan̰ maakŋ taa naaŋ Turki kɛn ɓɔrse, ɔɔ naan̰ se kaam kaam kooko. Maakŋ lee mɛrtin̰ kɛn gɛn k‑dige tu ɔɔ kɛn gɛn k‑mɔtɔge tu se ɓo, Pɔl tɛɗo naaba jaay tɔndo eglizgen mɛtin̰ge se. Num gaŋ gɔtn mɛtin̰ ki se, jee kuuy ɓaaɗo taaɗɗen taar kuuyu. Aan gɔɔ dɛn eglizge se, eglizn gɛn taa naaŋ Galat kic ɓo ɔk Yaudgen aalga kaal maakɗe do Isa ki ɔɔ ute jee uuno ɗoobm raagen kuuy kici. Ɔɔ Yaudge se naaɗe iŋg do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki. Kɛse ɓo kɛn lee gaasɗe gɛn kɔsn ute jee uun ɗoobm raagen kuuyu ɔɔ ute jee kɛn tɔj te pɔnd ey se. Jee kɛn taarɗe ɓaa ute Pɔl ey se, saap ɔɔ jee al‑Masige paac se, kꞋjꞋiŋg do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se ram jaay ɓo kꞋkaal maakɗe do Isa al‑Masi ki. Num gaŋ taar naaɗe se tec ute gɛn Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi se eyo. Taa naan̰ se ɓo Pɔl raaŋ jee al‑Masige tun Galat ki taa aɗen kɔnd ɗoob ki. \c 1 \s1 Pɔl raaŋ ɔl tɔɔsɛ *eglizge tun taa naaŋ Galat ki \r (Rm 1.1‑7) \p \v 1 Maktubm se maam Pɔl ɓo mꞋraaŋseni, maam kɛn *debm kaan̰ naabm Isa al‑Masi ey num nam ɓo bɛɛr ɔɔɗum eyo ɔɔ debkilimi ɓo ɔlumo eyo; num Isa *al‑Masi mala ute *Raa Bubu kɛn durin̰o daan yoge tu, naaɗe se ɓo kɛn ɔlumo. \v 2 Maam ute gɛnaagen gɔtn ara, kꞋtɛɗsen tɔɔsɛ naase jee eglizge tun taa naaŋ Galat ki. \v 3 Ɔn̰ Raa Bubjege te Mɛljege Isa al‑Masi asen tɛɗn bɛɛɗe ɔɔ asen kɛɗn lapia. \v 4 Isa al‑Masi se ɛɗ ron̰ *sɛrkɛ taa *kusin̰jege taa ajeki kɔɔɗn dojege maakŋ nakge tun jig eyo do *duni ki ara. Naan̰ tɛɗin̰ se aan gɔɔ Raa Bubjege maakin̰ jen ro ki. \v 5 Bin se Raa se daayum *kꞋnookin̰ki. *Amin. \s1 Labar Jiga kalaŋ tak \r (Gal 3.1‑5, 4.9‑20, 5.1‑12) \p \v 6 Kɛn maam booy labarse se taar se ɔkum taaɗ eyo! Raa kɛn daŋseno ute bɛɛ *al‑Masi kɛn tɛɗseno ɔɔ gaŋ yɔkɔɗ bin sum ɓo, naase Ꞌrɛsŋki ute Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi se naatn ɔɔ Ꞌtɛrlkiga naaga Raa ki ɔɔ uunkiga labar jigan kuuy, \v 7 mꞋaakin̰ se aan gɔɔ Labar Jigan kuuy utu. Num labar jigan kuuy se ɓɛrɛ, gɔtɔ. Naɓo jee kuuy maakse ki se je an tujn̰ ute Labar Jigan gɛn al‑Masi se. \v 8 Num kɛn nam kuuy jaay ɓaaɗo taaɗsen labar jigan kuuy kɛn tec gɔɔ kɛn maam taaɗsesin̰ ey se, kɛn tɛɗn naaje, ey lɛ *kɔɗn Raa bɔɔy raan kic ɓo, Raa an̰ naamin̰a! \v 9 Naaje kꞋtaaɗsenoga, tɛr ɓɔrse mꞋasesin̰ taaɗn ɗɔɔl daala, nam kuuy jaay ɓaaɗo taaɗsenga labar jigan kɛn tec aan gɔɔ kɛn naase Ꞌbooyin̰kiro ey se, nam bin se, ɔn̰ Raa an̰ naamin̰a! \p \v 10 Anum ɓɔrse mꞋraaŋsen bin se, mꞋje jikilimge ɓo am tɔɔm lɔɓu Raa lɛ? Maam mꞋje jikilimge ɓo am tɔɔm eyo. Kɛn mꞋje jikilimge ɓo am tɔɔm num, maam kɔŋ tɛɗn debm tɛɗn naabm al‑Masi eyo. \s1 Labar Jiga kɛn Pɔl lee taaɗ jeege tu \r (NJKN 22.3‑16, 26.9‑20, 9.1‑20,23,30) \p \v 11 ꞋBooyki gɛnaamge mꞋasen taaɗa: Labar Jigan gɛn Isa *al‑Masi maam taaɗseno se taar se iin̰o gɔtn debkilim ki eyo. \v 12 Taa taar se, maam booyin̰o gɔtn debkilim ki eyo, ɔɔ nam ɓo dooyum eyo, num gaŋ Isa al‑Masi mala ɓo teec naanum ki ɔɔ taaɗumo mɛtin̰a. \p \v 13 Naase mala Ꞌjeelki kiŋgum do dɔkin̰ se paac, kɛn maam lee do ɗoobm Yaudge tu se. Kaaɗ kɛn se, maam lee mꞋdabaro dɛna *eglizn gɛn Raa, ɔɔ mꞋje ɗoobm mꞋaɗeno kutu. \v 14 Maakŋ mɛtjilum ki, ute parumgen kꞋlee ɗoobm Yaudge tu se, maam ɓo debm kɛn mꞋɔkin̰ ɔɔn̰ dɛna mꞋcir jee mɛtin̰ge. Taa do ɗoobm bubjege tu se maam ɓo debm mꞋiŋg dɔɔk maakum ro ki. \v 15 Raa kɛn bɛɛr ɔɔɗumo maakŋ koyum ki se, daŋumo ute bɛɛn̰a taa mꞋan̰ jeelin̰a, ɔɔ gaŋ kaaɗn Raa jen ro ki jaay aan se, \v 16 ɔɔ tɛr taaɗum mꞋjeelga Goonin̰a taa mꞋan̰ taaɗin̰ jeege tun Yaudge eyo. Naan̰ kɛn se naar maam mꞋɓaa mꞋtɔnd te mɛtn nam gam ey sum. \v 17 Gaŋ kaaɗ kɛn se maam mꞋɓaa mꞋaano te Jeruzalɛm ki eyo gɛn kaakŋ *jee kaan̰ naabm Isa al‑Masigen aalo maakɗege deet do maam ki se; num gaŋ maam gaaŋ mꞋɓaa taa naaŋ Suge tu ɔɔ mꞋɔk mꞋtɛrl ɓaaɗo maakŋ gɛgɛr kɛn Damas ki. \p \v 18 MꞋtɛɗ ɓaara mɔtɔ jaay ɓaa Jeruzalɛm ki, taa kꞋɓaa jeel naapa ute Piɛr. Gɔtn se maam mꞋiŋgo ɓii sik‑kaar‑mii ute naan̰ tɛlɛ. \v 19 Gɔtn se maam mꞋaako Jak kalin̰ ki gɛnaa Mɛljege Isa al‑Masi, ey num mꞋɓaa mꞋaak te *debm kaan̰ naabm Isa al‑Masi gam kuuy ey sum. \v 20 Raa jeele taar maam mꞋraaŋsesin̰ se, taar mɛt ki. \p \v 21 Tɛr maam mꞋiin̰ mꞋɓaa taa naaŋ Siri te gɛn Silisi. \v 22 Naɓo eglizgen taa naaŋ Jude ki kɛn gɛn al‑Masi se aakum te ɓii kalaŋ eyo. \v 23 Naaɗe booy booy sum ɓo ɔɔ debm lee dabarjekiro do dɔkin̰ se, ɓɔrse aalga maakin̰ do Isa ki ɔɔ baagga taaɗn taar Isa al‑Masi jiga se jeege tu; ey num taar se ɓo kɛn do dɔkin̰ naan̰ je an̰ tuj se. \v 24 Kɛn naaɗe jaay booyo taar maam se, naaɗe tɔɔm Raa taa maama. \c 2 \s1 Pɔl ute *jee kaan̰ naabm Isa al‑Masige kuuy \r (NJKN 15.1‑29) \p \v 1 Tɛr kɛn tɛɗ ɓaara sik‑kaar‑sɔɔ jaay aas se, maam te Barnabas ɔɔ mꞋɔk Tit kici kꞋtɛrl kꞋɓaa Jeruzalɛm ki tɛlɛ. \v 2 Kɛn ɔlum ɓaa se, taa *Raa ɓo teec naanum ki ɔɔ taaɗum ɔɔ mꞋɓaao. Kɛn jꞋaan se, maam te magalge se, jꞋiik kꞋtɔɔk cɛɛs ki gɔtn se, maam taaɗɗen Labar Jigan gɛn Isa *al‑Masi kɛn maam lee taaɗ jeege tun Yaudge ey se, taa maam mꞋje naabum mꞋtɛɗ tɛɗ se Ꞌkutn cɛr eyo. \v 3 Debum Tit se naan̰ kɔɗ Grɛk\f + \fr 2:3 \ft Grɛkge se naaɗe tɔj pɔnd eyo.\f*, gaŋ te naan̰ se kic ɓo naaɗe tɛɗin̰ te taa tɔɔg eyo taa *kɔjn̰ pɔndɔ. \v 4 Jeegen tɛɗ roɗe aan gɔɔ naaɗe ɓo gɛnaagen ɗoobm al‑Masi ki se ɓo, ɓaaɗoga maakjege tu. Naaɗe ɗeek ɔɔ bɛɛki num jꞋan̰ kɔjn̰ pɔndɔ. Jee se goon̰ ɛndo maakjege tu se je kaakŋ ɔɔ ɗi jaay naajege jꞋɔŋki dojege te Isa al‑Masi. Taa naaɗe je ajeki tɛɗn ɓulu daala do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki. \v 5 Jee se naaje jꞋɔn̰ɗe te ɗoob eyo ɔɔ taarɗe lɛ kꞋtook te eyo. Taa naaje kꞋje Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi kɛn mɛt ki se, naaɗe an̰ kɔŋ tuj eyo, num ɔn̰in̰ki Ꞌkiŋg maakse ki gɔtin̰ ki. \v 6 Jee kɛn jꞋaakɗe jꞋɔɔ jee magal se, magal naaɗe se maam mꞋan ɗim eyo: taa naan Raa ki se jeege paac aas kaasa. Jee se maam taaɗɗen Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi kɛn maam lee taaɗ jeege tu se. Num naaɗe se ɔŋ taaɗum te taar ɗim kuuy ey sum. \v 7 Gaŋ naaɗe jeelga Raa se ɛɗumga taarin̰ aan gɔɔ kɛn ɛɗo Piɛr ki se kici. Maam ki naan̰ taaɗum ɔɔ mꞋɓaa taaɗn Labar Jiga jeege tun Yaudge eyo, aan gɔɔ Piɛr ɓaa taaɗ Labar Jiga, Yaudge tu se. \v 8 Taa Raa kɛn ɔl Piɛr tɛɗ *debm kaan̰ naabm Isa al‑Masi, gɛn ɓaa taaɗ Taarin̰ Jiga Yaudge tu se, naan̰ ɓo debm ɔlum maam kici, mꞋtɛɗga debm kaan̰ naabm Isa al‑Masi, gɛn ɓaa taaɗn Taarin̰ Jiga se jeege tun Yaudge eyo. \v 9 Gɔtn se Jak, Piɛr, Jan, kɛn jee Raage jeelɗe aan gɔɔ jee magalɗege se, naaɗe se kic ɓo jeele Raa se ɛɗumga naabin̰ jim ki. Taa naan̰ se ɓo naaɗe ɔl jiɗe tɔk jije maam te Barnabas. Kɛse je ɗeekŋ ɔɔ taarje tum tɛɗga kalaŋ. Gɔtn se naaje jꞋiin̰ kꞋɓaa taaɗn Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi se jeege tun Yaudge eyo ɔɔ naaɗe lɛ, ɓaa taaɗ Yaudge tu. \v 10 Naaɗe taaɗjen naka kalaŋ sum ɓo gɛn tɛɗa. Naaɗe ɗeekjen ɔɔ kꞋsaapm do jee daayge tun Jeruzalɛm ki. Kɛse ɓo nakŋ kɛn maam mꞋɔŋ dirigin̰ te eyo. \s1 Pɔl mooy Piɛr \p \v 11 Ɓii kalaŋ se, Piɛr ɓaaɗo kaakŋ jee Antiɔs ki; ɓii se maam taaɗin̰sin̰ tal naan jeege tu, taa nakŋ naan̰ tɛɗ se jig eyo. \v 12 Ey num Piɛr se lee tɔs tɔs te gɛnaagen ɗoobm *al‑Masi kɛn Yaudge eyo. Num gaŋ Yaudgen iin̰o gɔtn Jak ki jaay aan se, Piɛr aakɗe se iik tɔɔk cɛɛs ki, baate kɔsn te naaɗe taa naan̰ ɓeer ɓeer jeege tun se. \v 13 Yaudgen mɛtin̰ge kɛn ɗoobm al‑Masi ki se kic ɓo tɛɗ maakɗege di di aan gɔɔ Piɛr se, ɔɔ ɔl Barnabas kic ɓo tɛɗ aan gɔɔ naaɗe. \v 14 Kɛn maam mꞋaakɗe jaay naaɗe lee ute kɛn mɛt ki eyo do Labar kɛn Jiga se, maam taaɗ Piɛr ki naan jeege tu paac mꞋɔɔ: naai kɛn kɔɗ Yaud jaay iŋg aan gɔɔ jee Yaudge ey se. Gɛn ɗi jaay naai Ꞌtaaɗ jeege tun Yaudge eyo ɔɔ tɛɗn aan gɔɔ Yaudge se? \s1 Jeege se aalga maakɗe do *al‑Masi ki jaay ɓo kɔŋ kaaja \p \v 15 Naaje se kꞋmɛtjil Yaudge, anum naaje se kꞋtec aan gɔɔ mɛtjil jeegen Yaudge eyo kɛn jee *kusin̰ge se. \v 16 Kɛn bin num naaje kꞋjeelki, debm kɛn Raa aakin̰ bɛɛ naanin̰ ki se debm kɛn aal maakin̰ do nakge tun Isa al‑Masi tɛɗo se, ey num debm kɛn iŋg do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se eyo. Taa naan̰ se ɓo naaje kꞋjꞋaalki maakjege do nakge tun al‑Masi tɛɗo se kici, taa Raa ajeki kaakŋ kaamin̰ ki se aan gɔɔ jee aak bɛɛ. Num kɛn ajeki tɛɗn jꞋaki kaakŋ bɛɛ naan Raa ki se Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki eyo, ey num te Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se nam jaay Ꞌtɛɗn aak bɛɛ naan Raa ki se gɔtɔ. \v 17 Kɛn naaje Yaudge kic ɓo kɛn kꞋje jꞋaki tɛɗ jee aak bɛɛ naan Raa ki se, jꞋaki kaal maakje do al‑Masi ki jaayo. Kɛn kꞋtɛɗki bin se naaje kꞋteckiga aan gɔɔ jee kusin̰gen iŋg ɓaa se paac se. Kɛn bin num al‑Masi se ɔljekiga maakŋ kusin̰ ki la? Anum gɔtɔ. \v 18 Bin eyo kɛn maam jaay mꞋɔk tɛrl gɛn kiŋg do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki kɛn maam rɛsin̰oga rɛs se num, kɛse maam mala ɓo mꞋɔn̰ bɔɔrɔ ooc dom ki. \v 19 Gɛn kiŋg do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se, maam se aan gɔɔ debm ooyga kooyo. Nakgen se jaay paac aan se taa maam mꞋkiŋg gɛn Raa. Taa do dɔkin̰ kꞋtɔɔl Isa al‑Masi ro kaag ki se, maam se aan gɔɔ mꞋooyga kooy\f + \fr 2:19 \ft Kooy ese se kooy ɗeer eyo num je ɗeekŋ ɔɔ debm gaaŋga gɛn tɛɗn Ko Taar Raa Yaudge se.\f* ute naan̰a. \v 20 Taa naan̰ se kɛn maam mꞋiŋg se, Isa al‑Masi ɓo iŋg maakum ki. Kɛn ɓɔrse kiŋgum do naaŋ ki se, maam mꞋaal maakum do Goon Raa kɛn jema, ɔɔ ɔn̰ ron̰ ooy taa maama. \v 21 Bɛɛ Raa se maam mꞋan̰ kɔŋ tɛɗn nakŋ cɛr eyo; taa maam se mꞋkɔŋ tɛrl gɛn kiŋg do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se ey sum. Kɛn debm jaay je tɛɗn aak bɛɛ naan Raa ki te Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se num, kɛse je ɗeekŋ ɔɔ kooy al‑Masi se, nakŋ cɛrɛ. \c 3 \s1 Jeegen uun *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki ute jeegen aal maakɗe do Isa *al‑Masi ki \r (Rm 4, 8.14‑17) \p \v 1 Naase jee taa naaŋ Galat ki, naase se jee dɛrlge, naŋa jaay bisen dose se? Ey num taa kooy Isa al‑Masi ro kaag ki se kꞋtaaɗ kꞋtɔɔksenga mɛtin̰ pak pak. \v 2 Naka kalaŋ tak sum ɓo maam mꞋje tɔnd mɛtse: Ꞌtaaɗumki tu mɛtin̰a *Nirl Raa kɛn *Raa ɛɗsen se, taa naase iŋgki do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki ɓo ɔŋin̰ki lɔɓu Raa ɛɗsesin̰ se taa naase Ꞌbooykiga Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi se ɔɔ aalkiga maakse do ki se lɛ? \v 3 Kɛn ɔlse Ꞌdɛrlki bin se tap ɓo ne ɗi? Naase uunkiro mɛtin̰ te tɔɔgŋ gɛn Nirl Raa, num gɛn ɗi jaay ɓɔrse je an̰ki naŋ te tɔɔgse mala se? \v 4 ꞋJeelki nakŋ aan dose ki paac se, naase Ꞌsaapin̰ki num ɔɔki nakŋ Raa tɛɗsen se cɛrɛ ne? Gɔtɔ, maam jeele nakŋ Raa tɛɗsen se cɛr eyo! \v 5 Raa ɓo ɛɗsen Nirlin̰a ɔɔ tɛɗ nakŋ‑kɔɔɓge dɛna daanse ki! Naan̰ tɛɗin̰ se taa naase iŋgki do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki lɔɓu taa Ꞌbooykiga Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi ɔɔ aalkiga maakse don̰ ki lɛ? \s1 Jee took aal maakɗe do Isa ki se ɓo tɛɗga gaan *Abraamge \p \v 6 ꞋƁooyki! Kɛse ɓo taar kɛn Kitap taaɗo ro Abraam ki ɔɔ: \qt Abraam se, aal maakin̰ do Raa ki ɔɔ Raa se aakin̰ debm daan ki\qt*.\f + \fr 3:6 \ft Aak Jɛn 15.6.\f* \v 7 Bin se mꞋje aki jeele jeegen paac jaay aal maakɗe do Raa ki se, naaɗe se ɓo tɛɗga mɛtjil gɛn Abraam. \v 8 Kitap taaɗ ɔɔ: ɓii kalaŋ jeegen Yaudge ey se utu kaal maakɗe do Raa ki, taa Raa utu tooko aɗen tɛɗn jee aak bɛɛ naanin̰ ki. Taa naan̰ se ɓo Abraam booyo do dɔkin̰a Labar Jiga kɛn Raa taaɗin̰o ɔɔ: \qt Ute mɛtjil naai se, maam mꞋtɛɗn bɛɛ jil jeege tun do naaŋ ki paac\qt*.\f + \fr 3:8 \ft Aak Jɛn 12.3.\f* \v 9 Abraam aal maakin̰ do Raa ki ɔɔ Raa tɛɗin̰ bɛɛn̰a. Bin se jee aalga maakɗe do Raa ki ute Abraam se, Raa aɗen tɛɗn bɛɛn̰ kici. \p \v 10 Num jee saap ɔɔ naaɗe iŋg do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki kalin̰ ki sum ɓo ɔɔ aasga se, naaɗe se Raa utu aɗen kɔjn̰ bɔɔrɔ doɗe ki, taa Kitap taaɗ ɔɔ: \qt Debm kɛn jaay ɔŋ tɛɗ te Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki aasin̰ te kart ɗoobin̰ ki ey se, Raa an̰ kɔjn̰ bɔɔr don̰ ki\qt*.\f + \fr 3:10 \ft Aak Dt 27.26.\f* \v 11 KꞋjeelki, debm jaay iŋg do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki sum ɓo ɔɔ tɛɗn aak bɛɛ naan Raa ki se, gɔtɔ, taa \qt Debm daan ki se debm aal maakin̰ don̰ ki; naan̰ se ɓo debm Ꞌkɔŋ *kaajn̰ gɛn daayum\qt*\f + \fr 3:11 \ft Aak Aab 2.4.\f*. \v 12 Gaŋ debm iŋg do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki ute debm aal maakin̰ do Raa ki se, ɗim aɗe tum se gɔtɔ, taa Kitap ɗeek ɔɔ: \qt Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se, debm kɛn tɛɗin̰ga te ɗoobin̰ aas kart jaay ɓo kɔŋ kaaja\qt*.\f + \fr 3:12 \ft Aak Lb 18.5.\f* \p \v 13 Ɓɔrse, naaje jꞋɔŋ jꞋiŋgki te do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki te ɗoobin̰ eyo, jaay *al‑Masi ɓaaɗo ooy taa naajege se. Kɛn naan̰ ɔn̰ ron̰ kꞋtɔɔlin̰ se taa ajeki dugŋ dojege, gɛn kɛn Raa naamjekiro. Taa naan̰ se ɓo Kitap taaɗ ɔɔ: \qt Debm kɛn kꞋtɔɔl kꞋɗaarin̰ ro kaag ki se, kɛse debm kɛn Raa naamin̰ga naama\qt*.\f + \fr 3:13 \ft Aak Dt 21.23.\f* \v 14 Isa al‑Masi tɛɗ bin se, taa bɛɛ kɛn Raa taaɗ ɔɔ tɛɗn Abraam ki se taa jeegen Yaudge eyo kic ɓo Ꞌkɔŋ kici. Taa naan̰ se ɓo naaje jꞋaki Ꞌkɔŋ *Nirl Salal kɛn Raa taaɗ ɔɔ ajeki kɛɗa, taa naaje kꞋjꞋaalkiga maakjege do naan̰ ki. \s1 *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se Ꞌkɔŋ tujn̰ bɛɛ kɛn Raa ɔɔ tɛɗ se eyo \p \v 15 Gɛnaamge, Ꞌbooyki mꞋasen taaɗn nakŋ kɛn jeege jeelin̰ jeel paac. Kɛn jeege jaay ɔkga taasa ɔɔ dɔɔkga taarɗe kalaŋ se, nam kuuy kɔŋ kɔl taarin̰ maak ki eyo. \v 16 Te Raa kic ɓo bini. Do dɔkin̰ Raa taaɗga taaɗ ɔɔ tɛɗn bɛɛ *Abraam ki te mɛtjilin̰a num ɗeek te ɔɔ mɛtjilin̰ge tu eyo. Num gaŋ mɛtjilin̰ kɛn naan̰ taaɗn se taaɗ ute deb kalaŋ sum ɔɔ naan̰ ɓo *al‑Masi se. \v 17 Kɛse ɓo nakŋ maam saapin̰ mꞋje mꞋasen taaɗa: Raa naan̰ *dɔɔk te Abraam se, tɛɗ ɓaara kaar‑sɔɔ‑te‑sik‑mɔtɔ jaay Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se aana. Bin num Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se kɔŋ tujn̰ dɔɔkŋ kɛn Raa dɔɔko ute Abraam jaay taaɗin̰ ɔɔ an̰ tɛɗn bɛɛ se eyo. \v 18 Kɛn Raa jaay je tɛɗn bɛɛn̰ jeege tun iŋg do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki sum num, kɛse je ɗeekŋ ɔɔ bin se bɛɛ kɛn naan̰ taaɗo ɔɔ tɛɗn jeege tun se tɛɗ ey sum. Anum Raa se taaɗo maak‑jen̰ Abraam ki taa naan̰ taaɗga taaɗa ɔɔ utu an̰ tɛɗn bɛɛn̰a. \s1 Taa ɗi Raa ɛɗo *Ko Taara Yaudge tu \p \v 19 Kɛn bin num Raa taaɗo Ko Taara Yaudge tu se gɛn ɗi? Raa taaɗɗeno se taa jꞋaki jeel nakŋ *kusin̰a bini mɛtjil *Abraam kɛn Raa taaɗno se kaana. Naan̰ se ɓo debm kɛn Raa taaɗ ɔɔ an̰ tɛɗn bɛɛn̰ se. Kɛn Raa taaɗo Ko Taara Yaudge tu se, naan̰ ɛɗin̰o ji kɔɗn Raage tu ɔɔ naan̰ ɔlo nam ɓo tɛɗin̰ debm ɗoobin̰a. \v 20 Anum kɛn Raa taaɗ ɔɔ tɛɗn bɛɛ Abraam ki se, naan̰ mala ɓo taaɗin̰ te taarin̰a, ɔl te debm ɗoobm gam eyo; ɔɔ Raa se kalaŋ lak. \p \v 21 Bin se je ɗeekŋ ɔɔ Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki ute bɛɛ kɛn Raa ɔɔ tɛɗ se tum ey la? Anum gɔtɔ, bin eyo. Kɛn Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki jaay ɛɗ kaaja jeege tu num, jee uun ɗoobm se kaaɗn naane tɛɗga jee aak bɛɛ naan Raa ki. \v 22 Num gaŋ Kitap taaɗ ɔɔ jee do naaŋ ki paac se iŋg maakŋ kusin̰ ki. Taa naan̰ se ɓo Raa tɛɗ bɛɛn̰a ute nakŋ kɛn Isa *al‑Masi tɛɗo se, do jeege tun aal maakɗe don̰ ki. \p \v 23 Kaaɗ kɛn jeege ɔŋ te ɗoobm kaal maakɗe do Isa al‑Masi ki ey se, Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se bɔɔbjeki aan gɔɔ jee daŋgayge. Naaje kꞋjꞋiŋgkiro do Ko Taar Raa kɛn ese bini Raa ɓaaɗo taaɗjeki ɗoobm gɛn kaal maakjege do nakŋ kɛn Isa al‑Masi tɛɗo se. \v 24 Anum Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se bɔɔbjekiro bini Isa al‑Masi aan ro ki. Taa naan̰ se ɓo, Isa ɓaaɗo se taa jꞋaki tɛɗn jee aak bɛɛ naan Raa ki, taa naajege jꞋaalkiga maakjege do nakge tun naan̰ tɛɗo se. \v 25 Ɓɔrse, kaaɗn jꞋanki kaal maakjege do nakge tun al‑Masi tɛɗo se, aanga. Bin se Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se ɔk tɔɔgɔ dojege tu ey sum. \v 26 Taa naasen paacn̰ aalkiga maakse do nakge tun Isa al‑Masi tɛɗo se, Ꞌtɛɗkiga gaan Raage. Taa naan̰ se, naase Ꞌtɛɗkiga kalaŋ ute Isa al‑Masi. \v 27 Ɗeere, naasen paacn̰ jee *kꞋbatizsega te ro al‑Masi se, Ꞌtɛɗkiga aan gɔɔ naan̰a. \v 28 Ɓɔrse nam te mɛtin̰ gɔtɔ, kɛn naai ɓo kɔɗ Yaud, kɛn kɔɗ Yaud eyo, tɛɗ ɗim eyo; kɛn naai ɓulu, kɛn ɓul eyo kic ɓo tɛɗ ɗim eyo. Kɛn naai mɛnda, kɛn gaaba tɛɗ ɗim eyo paac. Taa te Isa al‑Masi se naase paac Ꞌtɛɗkiga kalaŋ. \v 29 Kɛn naase jaay Ꞌtɛɗkiga jee al‑Masige num, kɛse naase Ꞌtɛɗkiga mɛtjil Abraamge. Taa naan̰ se, naase utu aki kɔŋ bɛɛ Raa, kɛn Raa taaɗ ɔɔ tɛɗn Abraam ki te mɛtjilin̰ ki se. \c 4 \s1 Naaje kꞋɓulge ey sum \p \v 1 Kɛse ɓo nakŋ maam saapin̰ mꞋje mꞋasen taaɗa: goono jaay utu baat num, booy taar jeege aan gɔɔ ɓul booy taar mɛlin̰a. Ey num nakge paac kaam jin̰a. \v 2 Num gaŋ kɛn naan̰ utu goon cɔkɔ se, jeege ɓo aakin̰ don̰ ki ɔɔ dɛjin̰a; naan̰ aɗen booy kuun taarɗe bini Ꞌkaan kaaɗ kɛn bubin̰ mala jen ro ki. \v 3 Naajege kic ɓo jꞋiŋgkiro aan gɔɔ gaangen sɛɛm se, nakgen ɔk tɔɔgɔ do *duni ki se tɛɗjekiro ɓulge. \v 4 Gaŋ kaaɗn *Raa taaɗn jaay aan se, Raa ɔlo Goonin̰ do naaŋ ki. Ɔɔ naan̰ se mɛnda ɓo oojin̰a ɔɔ iŋgo do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki, \v 5 taa dugŋ do jeegen iŋg maakŋ ɓul ki do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se. Ute naan̰ se ɓo jꞋaki tɛɗn gaan Raage. \v 6 Nakŋ kɛn taaɗ ɔɔ naase Ꞌtɛɗkiga gaan Raage se, taa Raa ɔloga Nirl gɛn Goonin̰a maakse ki kɛn daŋ ɔɔ \it Abba\it*. Abba se je ɗeekŋ ɔɔ: \it Bua\it*. \v 7 Bin se ɓɔrse naai ɓul ey sum, num Ꞌtɛɗga goon Raa. Aan gɔɔ naai Ꞌtɛɗga goonin̰ se, Raa ute bɛɛn̰ se utu ai kɛɗn nakŋ naan̰ ɔn̰ gɛnin̰ge tu se kici. \s1 Pɔl uun nirlin̰ do jee Raage tun Galat ki \p \v 8 Do dɔkin̰ kɛn naase Ꞌjeelki Raa ey ɓɔrt se, naase iŋgkiro ɓul maragge, num gaŋ maragge se raagen ɗeer eyo. \v 9 Num ɓɔrse naase Ꞌjeelkiga Raa, ey lɛ mꞋɗeekŋ mꞋɔɔ Raa jeelsega naase, num taa ɗi jaay naase Ꞌtɛrlki daala do nakge tun ɔk tɔɔgɔ do naaŋ ki ara ɔɔ kɛn tɔɔl sɛr ey se. Naase Ꞌje aki tɛrl kiŋg ɓulu do nakge tun se daal la? \v 10 Taa naase Ꞌtaaɗki ɔɔki ɓiigen mɛtin̰ge ɓii *sɛrkɛ, laapgen mɛtin̰ge ɔɔki gɛn sɛrkɛ, kaaɗgen mɛtin̰ge ɔɔki gɛn sɛrkɛ, ɔɔ ɓaargen mɛtin̰ge kic ɓo ɔɔki gɛn sɛrkɛ. \v 11 Nakŋ naase Ꞌtɛɗki se ɔlum ɓeere maakum ki, taa maam mꞋje naabm maam mꞋtɛɗin̰ daanse ki se kutn cɛr eyo. \p \v 12 Gɛnaamge mꞋeemsen nɔɔ: ɓɔrse maam tɛɗga aan gɔɔ naase se, naase kic ɓo Ꞌtɛɗki aan gɔɔ maama. Ey num naase lɛ Ꞌtujumki te ɗim eyo. \v 13 Naase Ꞌjeelki, kɛn maam mꞋiŋgo daanse ki se, kaaɗ kɛn se maam mꞋkɔɔn̰o. Naan̰ kɛn se ɓo, maam mꞋtaaɗseno Labar Jigan gɛn Isa *al‑Masi se deet deet. \v 14 Naase Ꞌdabarkiga taa maama kɛn maam kɔɔn̰ɔ se. Num gaŋ te naan̰ se kic ɓo, naase Ꞌbaatumki te eyo ɔɔ Ꞌrɛsumki te eyo. Anum naase ɔkumkiro aan gɔɔ *kɔɗn Raa, ɔɔ aan gɔɔ Isa al‑Masi mala. \v 15 Kaaɗ kɛn naane se naase maakse Ꞌraapo; num taa ɗi ɓɔrse naase maakse Ꞌraap ey se! Ey num mꞋjeele kɛn mꞋiŋgo maakse ki se, kɛn ɔkki ɗoobm kɛn jaay aki tooɗn kaamsege amɗekiro kɛɗ kic num, kaaɗn naane ɛɗumɗekiroga. \v 16 Num ɓɔrse kɛn mꞋtaaɗsen taar mɛt ki se ɓo, mꞋdɛlga debm taamooyse la? \p \v 17 Jee kɛn taaɗsen taar mɛt ki ey se, je aki ɓaa te naaɗe. Num maak‑saapm naaɗe se, maak‑saapm jig eyo. Gaŋ kɛn naaɗe tɛɗ bin se je ajeki gaaŋ te naapa, taa naase aki ɓaa te naaɗe. \v 18 Bɛɛki se, ɔŋki jeege jaay taarɗen naaɗe taaɗ se mɛt ki num, dɔɔkki taarse daayum ute naaɗe. Kɛn maam gɔtɔ kic num, bɛɛki se, taar se ɓo naase an̰ki kɔkŋ maakse ki daayum. \v 19 Gaan maak‑jemge, Ꞌbooyki mꞋasen ɗeeke: maam se tɛr dabar dabar daala aan gɔɔ mɛnd ɓaa koojo. Dubar kɛn maam dabar taa naase se, maam mꞋje bini naase aki tɛɗn aan gɔɔ al‑Masi. \v 20 Maakum ki se mꞋje mꞋtɛɗn te naase jaay, mꞋjeel ɗoobm taaɗin̰a, ey num ɓɔrse se taar se ɔkum taaɗ eyo. \s1 *Dɔɔkŋ kaam dio kɛn Raa dɔɔk te jeege \p \v 21 ꞋƊeekumki tu, naase jeegen Ꞌjeki ɔɔki aki kiŋg do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se: Ko Taar se naase Ꞌjeel ɔkki mɛtin̰ ɗey? \v 22 Kitap ɗeek ɔɔ *Abraam se ɔk gaangen gaabge dio: kɛn kalaŋ ɓulin̰ ɓo oojin̰ ɔɔ kɛn kalaŋ goon mɛnd gɛndin̰a. \v 23 Goon kɛn ɓulin̰ ɓo oojin̰ se, jꞋoojin̰ aan gɔɔ gaangen ɓaa se paac. Gaŋ goon gɛn mɛnd gɛndin̰ se koojin̰ tec te bin eyo. Anum goon se, Raa mala ɓo taaɗga taaɗ Abraam ki ɔɔ utu an̰sin̰ kɛɗa. \v 24 Raa je ajeki taaɗn te ɗoobm nakgen deel se, naan̰ je ɗeekŋ ɔɔ, mɛndgen dio se tec aan gɔɔ dɔɔkŋ kaam dio, kɛn Raa dɔɔk te jeege. Agar, mɛndin̰ kɛn ɓulu se, tec aan gɔɔ dɔɔkŋ Raa dɔɔko te *Musa do ko kɛn Sinai. Num gaan Agarge se jꞋoojɗen ɓo ɓulge. \v 25 Agar, se naan̰ aan gɔɔ ko Sinai kɛn ute taa naaŋ Suge tu se. Ɔɔ tɛr naan̰ aan gɔɔ Jeruzalɛm kɛn utu iŋg ɓɔrse se, taa jeegen iŋg maak ki se naaɗe ɓulge do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se. \v 26 Num gaŋ Jeruzalɛm maakŋ raa ki se, jeegen iŋg maak ki se, naaɗe se ɓulge eyo. Kɛse ɓo naaŋ naajege ɔɔ naan̰ se ɓo aan gɔɔ kon̰jege. \v 27 Taa Kitap taaɗ ɔɔ: \q1 \qt Naai mɛnd, mɛndkarta raap maaki, naai kɛn ɓii kalaŋ naam te dubar kooj ey se tɔɔl nirli\qt*, \q1 \qt taa mɛnd kɛn gaabin̰ rɛsin̰ga rɛs se utu Ꞌkɔŋ gaange dɛn cir mɛnd ute gaabin̰a\qt*\f + \fr 4:27 \ft Aak Eza 54.1.\f*. \p \v 28 Gɛnaamge, ɓɔrse se naase Ꞌtɛɗkiga gaan Raage mala, aan gɔɔ Isakŋ kɛn Raa taaɗo do dɔkin̰ Abraam ki, ɔɔ te an̰sin̰ kɛɗ se. \v 29 Num gaŋ goon kꞋjꞋoojin̰ aan gɔɔ gaangen ɓaa se paac se, lee dabaro goon kɛn jꞋoojin̰ te tɔɔgŋ *Nirl Raa se. Ɓɔrse kic ɓo utu bin kici. \v 30 Num Ꞌsaapki tu Raa tap ɓo taaɗ ɔɔ ɗi maakŋ Kitap ki: \qt ꞋTuur mɛnd ɓulu se ute goonin̰ naata. Taa goon mɛnd ɓulu se kɔŋ kɔsn kaagŋ ɓee tɛlɛ ute goon mɛnd gɛndi se eyo\qt*.\f + \fr 4:30 \ft Aak Jɛn 21.10.\f* \v 31 Ɓɔrse gɛnaamge, naajege se kꞋgaan mɛnd kɛn ɓulu se eyo. Num gaŋ kꞋtɛɗkiga aan gɔɔ gaangen gɛn mɛnd gɛndin̰ se. \c 5 \s1 Ɔn̰te Ꞌkɔn̰ki rose jꞋasen tɛɗn ɓulge do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki \p \v 1 *Al‑Masi se ɔɔɗjekiga dojege ɗeer ɗeer. Bin num, ɗaarki tɔɔgɔ ɔɔ ɔn̰te Ꞌkɔn̰ki nam asen Ꞌtɛɗn ɓulu daala. \p \v 2 ꞋBooyki! Kɛse maam Pɔl ɓo mꞋɗeekseni: kɛn naase jaay je aki tɔjn̰ pɔndɔ num, nakŋ al‑Masi tɛɗsen se Ꞌtɛɗga nakŋ cɛrɛ. \v 3 ꞋBooyki mꞋasen taaɗn daala: debm jaay je *kɔjn̰ pɔndɔ se, bɛɛki num, Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se naan̰ an̰ tɛɗin̰ aas kart. \v 4 Bin se naase jeegen Ꞌsaapki ɔɔki iŋgkiga do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki sum ɓo, aki tɛɗn jee aak bɛɛ naan *Raa ki se; kɛn bin num naase se Ꞌgaaŋkiga te al‑Masi ɔɔ naase se aki kɔŋ bɛɛ Raa ey sum. \v 5 Kɛn gɛn naaje ki num, naaje se jꞋɔnd doje do bɛɛ Raa kɛn tɛɗa. Naan̰ ɓo debm utu ajenki tɛɗn jꞋaki kaakŋ bɛɛ naanin̰ ki, taa naaje jꞋaalkiga kaal maakjege do nakge tun Isa al‑Masi tɛɗo se. Taa naan̰ se ɓo jꞋutu jꞋaak kaamin̰ te tɔɔgŋ *Nirl Salal. \v 6 Kɛn debm jaay tɛɗga gɛn Isa al‑Masi se, kɛn ɔj pɔndɔ, ɔj eyo tɛɗ ɗim eyo. Kɛn ɔɔn̰ cir paac se, naaje jꞋaki kaal maakjege do naan̰ ki, ɔɔ naan̰ se ɓo ajeki tɛɗn jꞋaki je naapa. \p \v 7 Do dɔkin̰ se naase Ꞌleekiro jiga jiga; num ɓɔrse se naŋa jaay gaassen gɛn kuun taar mɛt ki se? \v 8 Raa kɛn daŋseno ɔɔ aki tɛɗn jeen̰ge se, nakŋ ɓɔrse naase Ꞌlee Ꞌtɛɗki se naan̰ ɓo ɔlsen eyo. \v 9 ꞋBooyki taar jeege lee taaɗ ɔɔ: ɔrɔmɔ cɔkɔ jaay jꞋɔmbin̰ga do rujn̰ gɛm kɛn jꞋɛcin̰ga kɛc se, iin̰in̰ paac\f + \fr 5:9 \ft Kɛse je ɗeekŋ ɔɔ: kusin̰ cɔkɔ bin sum ɓo, tujn̰ jeege paac Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki.\f*. \v 10 Ɓɔrse se naajege paac kꞋtɛɗkiga te Mɛljege kalaŋ ɔɔ maam mꞋjeele maak‑saapm naase kic ɓo tec aan gɔɔ gɛn maama. Gaŋ debm jaay ɓaaɗo ɛcse se kɛn Ꞌtɛɗn naŋa naŋa kic ɓo, Raa utu an̰ dabara. \p \v 11 Gɛnaamge, kɛn ɓɔrse jaay maam mꞋutu mꞋtaaɗ taaɗ mɛtn taar kɔjn̰ pɔndɔ num, gɛn ɗi jaay jeege utu dabarum dabar rɔk se? Kɛn bin num gɛn ɗi jaay kꞋlee kꞋtaaɗ mɛtn taar kooy Isa al‑Masi ro kaag ki kɛn lee tuj maakŋ jeege se. \v 12 Jeegen ɛcse do Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki jaay ɔɔ aki kɔjn̰ pɔndɔ se, bɛɛki num, mꞋje naaɗe se tɔjn̰ pɔndɗege sum eyo, num kꞋjꞋɔjin̰ te gɔrumɗege paac. \r (Rm 8.1‑14, 13.12‑14) \p \v 13 Anum naase gɛnaage, naase se Raa ɓo daŋseno taa aki kɔŋ dose. Num ɔŋkiga dose se ɔn̰te Ꞌtɛɗki nakŋ maakse ɓo jea. Num Ꞌjeki naapa ɔɔ Ꞌnoogki naapa. \v 14 Taa Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki paac se, tum do taar kɛn kalaŋ ese sum. Taar se ɔɔ: \qt ꞋJe naapi aan gɔɔ roi mala\qt*.\f + \fr 5:14 \ft Aak Lb 19.18.\f* \v 15 Num kɛn naase jaay Ꞌbaagkiga tɛɗn aan gɔɔ daagen maakŋ kaag kɛn don̰ tɔɔl ɔs naapa se, ɔndki kɔndɔ, ey num naase aki kutn naapa. \s1 Ɔn̰ki rose *Nirl Salal ɓo asen tɔɔɗɔ \p \v 16 ꞋBooyki mꞋasen taaɗa: ɔn̰ki rose Nirl Salal ɓo asen tɔɔɗɔ, bin se naase aki kɔŋ tɛɗn nakŋ daa rose ɓo je eyo. \v 17 Nakŋ kɛn daa ro debkilimi je se Nirl Salal je eyo, ɔɔ nakŋ Nirl Salal je se lɛ, daa ro debkilimi je eyo. Naaɗen di se ɔŋ tum kalaŋ eyo. Taa naan̰ se ɓo naase ɔŋ Ꞌtɛɗki nakŋ kɛn naase Ꞌjeki ro ki ey se. \v 18 Kɛn Nirl Salal ɓo tɔɔɗse num, naase aki kɔŋ tɛɗn ɓulu do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki ey sum. \p \v 19 Nakŋ kɛn daa ro debkilimi je se, naan̰ tooɗ tal. Nakgen naan̰ je se: kɛɛsn naapm rɛn̰ rɛn̰, nakŋ tuj debkilimi naan Raa ki, tɛɗn nakŋ maakin̰ jea, \v 20 daan maragge, oojn̰ ron̰a, tɛɗ dɛkin̰ te naapa, mooy te naapa, tɛɗ maak‑kilimi, je taamooyo, saap do ron̰ ki sum, gaaŋ te naapa, taarin̰ ɔk mɛtn naapa ute jeege eyo, \v 21 dɔŋ nakŋ jeege, je kaay koono, kaam kɔsɔ ɔɔ tɛɗ nakgen kuuy kic ɓo tec aan gɔɔ naaɗegen se. ꞋƁooyki mꞋɔɔj se, ey num taar se mꞋtaaɗsesin̰ga taaɗ tap mꞋɔɔ: jeegen tɛɗ nakgen bin se kɔŋ kɛnd *maakŋ Gaar Raa ki eyo. \p \v 22 Num gaŋ Ꞌbooyki, nakŋ kɛn Nirl Salal tɛɗ se: tɛɗ jeege je naapa, iŋg te maak‑raapo, iŋg te lapia, tɛɗɗe jee maakɗe deere, tɛɗɗe jee bɛɛ, jeel tɛɗn bɛɛ jeege tu, tɛɗɗen naaɗe tuj ɔrmɗe eyo, \v 23 tɛɗɗe jee dalul ɔɔ bɔɔb ɔk roɗe; num Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki jaay ɔɔ ɔn̰te tɛɗn nakgen se num, gɔtɔ. \v 24 Jee tɛɗga gɛn Isa *al‑Masi se, nakgen kɛn daa roɗe je paac se, naaɗe rɛsin̰ga. Gɛn naaɗe ki num nakgen se paac ooyga te Isa al‑Masi ro kaag ki. \v 25 Kɛn naajege jaay jꞋiŋgki ute Nirl Salal num, jꞋɔn̰in̰ki naan̰ ɓo ajeki tɔɔɗɔ. \v 26 JꞋɔn̰te magalki rojege ɔɔ jꞋookki do naapge tu eyo ɔɔ jꞋɔn̰te tɛɗki maak‑kilimi do jeege tu. \c 6 \s1 KꞋnoogki naapa \r (Rm 2.3‑11; Ɛb 6.10‑12) \p \v 1 Gɛnaamge, kɛn ɔŋkiga nam jaay tɛɗ tɛɗ *kusin̰ num, naasen kɛn ɔkki *Nirl Raa se Ꞌnoogin̰ki, taa naan̰ aɗe tɛrl ɗoob kɛn jiga. Num Ꞌtɛɗin̰ki te taar urlu. Naai debm an̰ noog se ɔnd kɔndɔ ey num sɔm naai kic Ꞌkoocn̰ maakŋ kusin̰ ki. \v 2 Kɛn jee mɛtin̰ge maakse ki jaay iŋg maakŋ dubar ki num, Ꞌnoogki naapa. Kɛn Ꞌtɛɗin̰kiga naan̰ se num, naase Ꞌtɛɗ aaskiga taar *al‑Masi. \v 3 Kɛn debm jaay aak ron̰, ɔɔ naan̰ sum ɓo cir jeege paac se, naan̰ se debm cɛrɛ, ɔɔ dɛrl dɛrl ɓo ron̰a. \v 4 Naŋa kic ɓo aak kiŋgin̰a, kɛn aakin̰ jiga lɛ, bɛɛn̰ naan̰ ki. Ey num kɔŋ tɔɔm ron̰ te nam kuuy eyo. \v 5 Naŋa naŋa kic ɓo kɔŋ kaakŋ naabin̰ kɛn *Raa ɛɗin̰ jin̰ ki. \p \v 6 Debm kɛn lee dooy jeege te taar Raa se, jeegen naan̰ lee dooyɗe se, bɛɛki num, an̰ kɛɗn nakŋ jiga jigan naaɗe ɔk se. \p \v 7 Ɔn̰te Ꞌdɛrlki rose, Raa se gɛn cɛɛp eyo; kꞋjeelin̰ki kupm jaay deba ɔɔc se, aanga kaaɗn kɔj ki kic ɓo naan̰ kɔjn̰ naan̰ se sum. \v 8 Kɛn bin num debm kɛn jaay tɛɗ nakŋ daa ron̰ ɓo je sum se, naan̰ se tec aan gɔɔ debm ɔɔc kɔɔcɔ kɛn tɛɗga num utu kɔjn̰ nakin̰ se, gaŋ naan̰ se utu kutn ron̰a. Num debm kɛn tɛɗ nakŋ Nirl Raa je se, naan̰ se tec aan gɔɔ debm ɔɔc kɔɔcɔ kɛn tɛɗga num utu kɔjn̰ nakin̰ se kici, naɓo gɛn naan̰ se, kɔŋ *kaajn̰ gɛn daayum. \v 9 Taa naan̰ se ɓo jꞋɔn̰te Ꞌkɔɔrki gɛn tɛɗn bɛɛ jeege tu ɔɔ jꞋɔn̰te kɔn̰in̰ki ɗoob ki ɔɔ kɛn kaaɗin̰ jaay utu kaan se, nakŋ naaje jꞋɔɔckiga kɔɔc se jꞋutu jꞋan̰ki kɔŋin̰a. \v 10 Bin num kɛn ɓɔrse kaaɗin̰ utu se, kꞋtɛɗki bɛɛ jeege tu paac ɔɔ kɛn tap tap se, jꞋɔn̰te dirigki gɛnaagen ɗoobm al‑Masi ki. \s1 Pɔl taaɗ naŋ taarin̰a \r (Plp 3.2‑11) \p \v 11 Aakki maktubm kɛn raaŋin̰ magal magal se, kɛse maam mala ɓo mꞋraaŋin̰ te jima. \v 12 Jeegen je ɔɔ aki *kɔjn̰ pɔndɔ taa tɔɔg se, jee se je taa jeege aɗen tɔɔmɔ. Gaŋ kɛn naaɗe jaay tɛɗ naan̰ se, naaɗe je jꞋaɗen dabar eyo taa kooy gɛn *al‑Masi ro kaag ki se. \v 13 Ey num jeegen tɔjga tɔj pɔndɔ kic ɓo, ɔŋ took iŋg te do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo Musa ki se ute ɗoobin̰ eyo. Naaɗe je jꞋasen tɔjn̰ pɔndɔ se, taa naaɗe an tɔɔm roɗege\f + \fr 6:13 \ft Kɔjn̰ pɔndɔ gɔtn Yaudge tu se, kɛse ɗoobm kɛn naaɗe ɔl jeege uun Ko Taar Raaɗe. Taa naan̰ se ɓo naaɗe tɔɔm roɗe.\f*. \v 14 Kɛn gɛn maam ki se maam tɔɔm rom se taa kooy Mɛljege Isa al‑Masi ro kaag ki kalin̰ ki sum. Taa naan̰ se ɓo, nakŋ *dunia se ɔlum ey sum. Maam se mꞋaakin̰ aan gɔɔ nakŋ cɛrɛ taa maam se mꞋooyga ute Isa al‑Masi. \v 15 Kɛn debm ɔjga pɔndɔ, lɔ ɔj te eyo, tɛɗ ɗim eyo. Nakŋ kɛn bɛɛ cir paac se, Raa tɛɗjekiga kꞋtɛɗkiga aan gɔɔ jee kiji. \v 16 Jeegen kɛn uun ɗoobm taar kɛn maam mꞋdooyɗeno ese se, ɔn̰ Raa aɗen kɛɗn lapia ɔɔ aɗen kɛɛjn̰ doɗe ki ɔɔ do gaan *Israɛlge tun jee Raage se kici. \p \v 17 Naan ki se nam ɔn̰te kɛcum sum, taa dɔlgen rom ki se taaɗ ɔɔ maam se mꞋtɛɗga gɛn Isa. \p \v 18 Gɛnaamge, ɔn̰ bɛɛ gɛn Mɛljege Isa al‑Masi se kiŋg ute naase paac. *Amin.