\id 1PE - Kenga NT, TD 2012 (DBL 2014) \h Piɛr deete \toc1 Maktubm Piɛr raaŋin̰ deet deet \toc2 Piɛr deete \toc3 1Pr \mt1 Maktubm Piɛr raaŋin̰ deet deet \imt1 Kupm mɛtn taar taaɗjeki ɗoobm gɛn dooy maktub Piɛr kɛn deet deet \ip Maktubm kɛn Piɛr raaŋo jee al‑Masige tun deet deetn ara se, naan̰ raaŋin̰ jee al‑Masige tun taa naaŋ kaam mii taa naaŋ Turki kɛn ɓɔrse. Naaɗe tiŋg aan gɔɔ cɛkge taa naaɗe se jee al‑Masige (kon̰ 1.1; 2.11). Naaɗe se jeege aalɗe maak ki eyo ɔɔ ɔɔɗ uunɗe. Naaɗe se kꞋlee kꞋtɔkɗe mindɗege ute taargen mɛt ki eyo ɔɔ gɔtn mɛtin̰ge se kꞋdabarɗe kici. Piɛr raaŋɗen maktubm se taa aɗen noogŋ do kaal maakɗe ki ɔɔ do kɔnd doɗe kɛn naaɗe ɔnd do al‑Masi ki. Naan̰ ɛɗɗen kaay kaama taa kꞋkiŋg aan gɔɔ jee kɛn Raa bɛɛr tɔɔɗɗenga tɛɗga jee naan̰ge se. Piɛr raaŋɗen maktubm deet ara se, jee al‑Masigen tun teeco maakŋ jeege tun ɔk ɗoobm raage dɛna. Ɓɔrse naaɗe se tɛɗga jee kiji ɔɔ uun ɗoobm bubɗege eyo ɔɔ kiŋgɗe kic tec aan jee kɛn naaɗe iŋg daanɗe ki se eyo (kon̰ 1.13–2.4). Naaɗe se tɛɗga jee Raage (kon̰ 2.4‑10). Naaɗe se aasin̰ gɛn sɛrkŋ nakŋ ɔɔn̰ ute dubar kɛn aan doɗe ki se. Anum kɛn tɛɗɗen jaay naaɗe aasin̰ se, taa naaɗe ɔndga doɗe do al‑Masi ki (kon̰ 1.3, 13, 21; 3.15). \c 1 \s1 Piɛr raaŋ ɔl tɔɔsin̰ jee Raage tu \p \v 1 Kɛn ara maam mꞋPiɛr, kɛn *debm kaan̰ naabm Isa al‑Masi ɓo mꞋraaŋsen maktubm se, naase kɛn *Raa bɛɛr tɔɔɗsenoga tɔɔɗo ɔɔ iŋgki aan gɔɔ cɛkge ɔɔ wɔɔkkiga maakŋ naaŋge tun Pɔŋ ki, Galat ki, Kapados ki, Azi ki ɔɔ Bitini ki se. \v 2 Naase se Raa Bubu bɛɛr tɔɔɗsenoga tɔɔɗo do dɔkin̰a, kaaɗ kɛn naan̰ uuno doa aan gɔɔ kɛn naan̰ maakin̰ jen ro ki. Ɔɔ ute *Nirl Salal se, naan̰ tɛɗsenga Ꞌtɛɗkiga jee naan̰ge gɛn tookŋ taar Isa *al‑Masi taa naan̰ asen tugŋ ɗaapm ute moosin̰a. Ɔn̰ Raa asen tɛɗn bɛɛn̰a ɔɔ asen kɛɗn lapin̰ se te maraadin̰a. \s1 KꞋtɔɔmki Raa kɛn aaj jeege \p \v 3 KꞋtɔɔmki Raa, naan̰ Bubm Mɛljege Isa *al‑Masi! Naan̰ se ɛɛjjeki dojege tu ɔɔ oojjenkiga koojn̰ kiji ute ɗoobm Isan kɛn naan̰ durin̰o daan yoge tu se. Taa naan̰ se ɓo, daayum naajege kꞋjꞋɔndki dojege gɛn kɔŋ kaaja, \v 4 ɔɔ jꞋaakki kaama gɛn nakgen bɛɛ bɛɛ kɛn Raa utu bɔɔbin̰ jeen̰ge tu maakŋ raa ki. Ɔɔ nakgen bɛɛ bɛɛ ese se, tuj eyo, ruum eyo ɔɔ ɔŋ tɛɗ koono eyo. \v 5 Taa kaal maaksen naase aalki do Raa ki se, Raa mala asen bɔɔbm te tɔɔgin̰a bini ɓii kɛn kaam mɔɔtn; ɓii kɛn se, naan̰ asen taaɗn tal ɔɔ naan̰ aajsega. \p \v 6 Taa kaajn̰ naase ɔŋki se, naase Ꞌmaakse raap sakan̰. Ɔɔ kɛn napar dubargen aan dose ki se jaay asen kɛɗn maak‑tuju kic ɓo, cɔkɔ sum ɓo dubargen se utu Ꞌdeele. \v 7 Daab se naan̰ kɔŋ tuju, ute naan̰ se kic ɓo jꞋɔɔyin̰ pooɗn jaay tɛɗ daabm mɛc. Kaal maakse kic Raa tɛɗin̰ tec bini, taa kaal maaksen do Raa ki se, naan̰ cir daab. Aan gɔɔ daab kꞋjꞋɔɔyin̰ga pooɗn jaay tɛɗ daabm mɛc se, kaal maakjege kic ɓo ute dubargen aan dojege tu se, ute naan̰ se jaay ɓo kaal maakjegen do Raa ki se Ꞌtɛɗn tɔɔgɔ ɔɔ jꞋansin̰ kaakŋ jeele. Taa naan̰ se ɓo, ɓii kɛn Isa al‑Masi aɗe ɓaa se, Raa utu asen tɔɔmɔ, asen *nooko ɔɔ asen magala. \v 8 Ey num Isa se, naase aakin̰ki te eyo naɓo naase Ꞌjen̰ki. Ɓɔrse kic naase aakin̰ki te eyo, naɓo naase aalki maakse don̰ ki. Ute naan̰ se kic ɓo, naase maakse raap sakan̰ don̰ ki ɔɔ maak‑raapm naase se maak‑raapm taaɗ eyo. \v 9 Taa naase Ꞌjeelki, ute kaal maaksen naase aalki don̰ ki se ɓo, naase utu aki kaajn̰ kosege. \p \v 10 Kaajn̰ ese se, jee taaɗ taar teeco taar Raa ki do dɔkin̰ se, jeɗoga mɛtin̰ dɛn aak eyo. Naaɗe taaɗoga jeege tu taa bɛɛ kɛn Raa taaɗoga taaɗa ɔɔ utu asesin̰ tɛɗ se. \v 11 Nirl al‑Masi kɛn maakɗe ki se, taaɗɗen ɔɔ al‑Masi se utu Ꞌdabara jaay ɓo utu Ꞌkɔŋ nooko. Taa naan̰ se ɓo, jee taaɗ taar teeco taar Raa ki jeɗo mɛtin̰a ɔɔ jeɗo jeel kaaɗn kɛn nakgen se tap ɓo utu Ꞌdeel ɔɔ ɗi. \v 12 Anum taar kɛn Raa taaɗo jee taaɗ taar teeco taar Raa ki do dɔkin̰ se, taar se taaɗ te naaɗe eyo num taaɗ te naase. Ɓɔrse jee taaɗ Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi ute *Nirl Salal kɛn Raa ɔlin̰o maakŋ raa ki ɓaaɗo taaɗsen mɛtn taar se mala naase ki kici. Ɔɔ taar se, *kɔɗn Raage kic ɓo, je ɗoobm Ꞌjeel kɔkŋ mɛtin̰a. \s1 ꞋKiŋg aak bɛɛ naan Raa ki \r (1Tɛs 5.8‑9; Tit 2.11‑14) \p \v 13 Kɛn bin num, Ꞌɗaapki rose gɛn tɛɗn naaba, iŋgki do mɛtɛkse ki ɔɔ aakki kaama do bɛɛ kɛn Isa *al‑Masi ɓaaɗoga num utu asen tɛɗ se. \v 14 ꞋTookki taar Bubse Raa ɔɔ ɔn̰te Ꞌtɛɗki nakŋ kɛn daa rose ɓo jea aan gɔɔ kaaɗ kɛn naase utu Ꞌjeelki te Raa ey ɓɔrt se. \v 15 Aan gɔɔ Raa kɛn daŋse naan̰ debm *salal se, naase kic maakŋ kiŋgse ki se, Ꞌtɛɗki jeegen salal kici; \v 16 taa Kitap se taaɗga taaɗ ɔɔ: «ꞋTɛɗki jeegen salal taa maam se mꞋdebm salal.» \p \v 17 Raa kɛn naase Ꞌdaŋin̰ki Bubse se, naan̰ ɓo kɛn aak jeege paac aas kaasa ɔɔ naŋa kic naan̰ ɔjin̰ bɔɔrɔ te kɛn mɛt ki do nakge tun naan̰ lee tɛɗ se. Bin num, kaaɗ kɛn naase utu Ꞌtiŋgki tiŋg do naaŋ ki se, Raa se Ꞌɓeerin̰ki. \v 18 Ute kiŋgsen aan gɔɔ gɛn bubsegen do dɔkin̰ se ɔs aay eyo. Taa naan̰ se Ꞌjeelki, Raa se dugsega dose ute zo ɔɔn̰ɔ. Naan̰ dugse dose se, ute nakgen aan gɔɔ daab ute pudda eyo taa naaɗe se utu Ꞌtuju; \v 19 num gaŋ naan̰ dugseno dose ute moosn al‑Masi, aan gɔɔ *Goon Baatn sal sal kɛn ɔk tuju ron̰ ki eyo jaay ɛɗ ron̰ *sɛrkɛ se. \v 20 Naan̰ se Raa ɓo bɛɛr ɔɔɗin̰o taa kaajn̰ jeege, kaaɗ kɛn naan̰ utu aalo te duni ey ɓɔrtɔ. Ɔɔ naan̰ ɓaaɗo maakŋ ɓiige tun kaam mɔɔtn taa naase. \v 21 Ute ɗoobm al‑Masi se ɓo, naase aalki maakse do Raa kɛn durin̰o daan yoge tu ɔɔ *nookin̰ se. Ute naan̰ se ɓo, naase aalki maakse ɔɔ ɔndki dose do Raa ki. \s1 Ɔkki maak‑jea do naapge tu \p \v 22 Taa naase Ꞌtookkiga do taar kɛn mɛt ki se, naase Ꞌtɛɗkiga jeegen *salal. Kɛn bin num Ꞌjeki naapa aan gɔɔ gɛnaage. Ɔkki naapa ɔɔn̰ɔ ɔɔ Ꞌjeki naapa ute maakŋ kalaŋ. \v 23 Taar Raa se, naan̰ aan gɔɔ kupm kɛn ruum eyo ɔɔ tuj eyo, num naan̰ tiŋg gɛn daayum daayum ɔɔ ute taar Raa aan gɔɔ kupu se, naan̰ ɔlsen jꞋoojsenga koojn̰ kiji. \v 24 Taa Kitap taaɗga taaɗ ɔɔ: \q1 \qt Jikilimge paac aan gɔɔ mu zɛɛrɛ\qt* \q1 \qt ɔɔ kaakŋ bɛɛɗe lɛ aan gɔɔ pɔɔn̰ kaaga\qt*. \q1 \qt Kɛn kaaɗin̰ aanga se, mu se Ꞌtuutu ɔɔ pɔɔn̰in̰ lɛ Ꞌsia\qt*. \q1 \v 25 \qt Num gaŋ taar Raa se, naan̰ tiŋg gɛn daayum\qt*.\f + \fr 1:25 \ft Aak Eza 40.6‑8.\f* \m Ɔɔ taar se ɓo, Labar Jigan gɛn Isa *al‑Masi kɛn kꞋɓaaɗo kꞋtaaɗsesin̰ se. \c 2 \p \v 1 Taa naan̰ se, ɔn̰te Ꞌtɛɗki *kusin̰a, ɔn̰te Ꞌkaan̰ki jeege dala, ɔn̰te Ꞌtɛɗki rose aan gɔɔ jee kɛn taaɗ taar mɛt ki te naapa, ɔn̰te Ꞌtɛɗki maak‑kilimi te naapa ɔɔ ɔn̰te Ꞌkɔɔɗki naapa. \v 2 Aan gɔɔ gaangen kꞋtaacege je si kɛn̰ɗege dɛn se, naase kic taar *Raa kɛn *salal se Ꞌjen̰ki dɛn bin kici. Ute naan̰ se naase aki teepe ɔɔ utu aki kɔŋ kaaja. \v 3 Ɗeere, bɛɛ Mɛljege se lɛ, naase Ꞌnaam ɔkin̰kiga jiga. \s1 Raa ɓo bɛɛr tɔɔɗseno taa aki tɛɗn jee naan̰ge \r (Ɛp 2.20‑22; Mt 21.42‑44; Rm 9.24‑33) \p \v 4 ꞋƁaakiro gɔtn Mɛljege tu Isa ki, naan̰ ɓo ko kɛn ɛɗ kaaja. Naan̰ ɓo ko kɛn jikilimge ɔɔɗ undin̰a, naɓo Mɛljege Raa bɛɛr ɔɔɗin̰a ɔɔ naan̰ se ɓo kɛn aakin̰ bɛɛ kaamin̰ ki. \v 5 Naase kic aan gɔɔ kogen ɔŋga kɔŋ kaaja, Ꞌtookki ɔn̰ki rose Raa an kiin̰ ɓee kɛn Nirlin̰ utu Ꞌkiŋg maak ki se. Ɔɔ maakŋ ɓee kɛn se, naase aki tɛɗn jee tɛɗn sɛrkgen *salal ɔɔ ute ɗoobm Isa *al‑Masi se, naase an̰ki tɛɗn *sɛrkŋ kɛn tɔɔlin̰ naan̰ ki. \v 6 Anum Ꞌbooyki taar kɛn Raa taaɗ maakŋ Kitap ki kɛn ɔɔ: \q1 \qt Aakki! Maam mꞋbɛɛr mꞋɔŋga ko kɛn aak bɛɛ kaamum ki\qt* \q1 \qt Ɔɔ maam mꞋutu mꞋan̰ kɔnd maakŋ gɛgɛr kɛn Sion ki\qt* \q1 \qt Ɔɔ naan̰ ɓo ko kɛn utu Ꞌgakŋ ɓea kɛn jꞋutu jꞋan̰ kiin̰in̰ se\qt*. \q1 \qt Debm kɛn aal maakin̰ do naan̰ ki se, Ꞌkɔŋ kɛnd maakŋ sɔkɔn̰ ki eyo\qt*\f + \fr 2:6 \ft Aak Eza 28.16.\f*. \m \v 7 Naasen kɛn aalkiga kaal maakse don̰ ki se, ko se jigsen aak eyo. Num gaŋ jee kɛn baate kaal maakɗe don̰ ki se, taar kɛn Kitap taaɗ se aanga gɔɔin̰ ki kɛn ɔɔ: \q1 \qt Ko kɛn jee kiin̰ ɓeege ɔɔɗ undin̰ naatn se\qt*, \q1 \qt Naan̰ ɓo ko mɛc kɛn cir kogen jꞋiin̰ ɓee se paac\qt*.\f + \fr 2:7 \ft Aak KKR 118.22.\f* \m \v 8 Ɔɔ gɔt kuuy kic Kitap taaɗga taaɗ ɔɔ: \q1 \qt Ko se ɓo kɛn rɔɔk jeege\qt* \q1 \qt Ɔɔ kɛse ɓo liŋ kɛn tund jeege\qt*.\f + \fr 2:8 \ft Aak Eza 8.14.\f* \m Naaɗe jaay rɔɔkŋ tooc se, taa naaɗe baate kaal maakɗe do Taar Raa ki. Kɛse nakŋ kɛn Raa uunoga kuun doa do dɔkin̰ se ɓo utu kaan doɗe ki. \p \v 9 Anum naase se, mɛtjil jee kɛn Raa bɛɛr tɔɔɗsenga tɔɔɗo, naase se jee tɛɗn sɛrkŋ gɛn gaarin̰ge, naase se jee naan̰ge ɔɔ naan̰ ɓo debm kɛn dugsenga dose. Naan̰ daŋ ɔɔɗseno maakŋ gɔt kɛn ɔɔɗɔ ɔɔ ɓaanseno maakŋ gɔtin̰ kɛn wɔɔr jiga se, taa naase aki wɔɔkŋ Taar Raa se jeege tu, do nakge tun magal magal kɛn naan̰ tɛɗin̰ se. \v 10 Do dɔkin̰ se naase jee Raage eyo, num ɓɔrse se, naase Ꞌtɛɗkiga jee naan̰ge. Do dɔkin̰ se naan̰ ɛɛjo te dose ki eyo, num ɓɔrse se, naan̰ ɛɛjsenga dose ki. \s1 Iŋgki aan gɔɔ kiŋg gɛn jee Raage daan jeege tun jeel Raa eyo \r (Rm 13.1‑8; Ɛp 6.5‑8) \p \v 11 Jee maak‑jemge, maam mꞋdɛjse, do naaŋ ki ara se naase aan gɔɔ mɛrtge ɔɔ aan gɔɔ cɛkge. Bin num ɔn̰te Ꞌdɔŋki nakŋ kɛn daa rose ɓo jea; ɓɛrɛ, nakgen daa rose ɓo je se lee tɛɗ bɔɔrɔ ute kose. \v 12 Maakŋ jeege tun jeel Raa mal ey se, iŋgki aak bɛɛ naan Raa ki. Ɔɔ kɛn naaɗe jaay baagga taaɗ taargen iŋg kus rose ki aan gɔɔ naase jee tɛɗ *kusin̰ jeege tu kic ɓo, ute naabsen naase Ꞌtɛɗin̰ jiga se, ɓii kɛn Raa aɗe ɓaa se, jeegen jeel Raa mal ey se, an̰ *nooko. \p \v 13 ꞋSookki tɔɔgge tu taa Mɛljege Isa *al‑Masi se, ɔɔ Ꞌsookki gaar tu taa naan̰ ɓo debm do jeege tu paac, \v 14 Ꞌsookki magalge tun gaarge tɔndɗe se. Naan̰ tɔndɗe se taa Ꞌdabar jee kɛn lee tuj jeege tu ɔɔ Ꞌtɔɔm jee kɛn lee tɛɗ bɛɛ. \v 15 Taa Raa se, je naase aki tɛɗn nakgen jiga jiga ɔɔ bin ɓo jee dɛrlgen jeel ɗim ey se, Ꞌkɔŋ taar taaɗ eyo. \v 16 Iŋg aalki dose sɛn̰ aan gɔɔ jee kɛn ɔŋga kɔŋ doɗe. Naase se ɔŋkiga dose, naɓo kɔŋ dosen ɔŋki se, ɔn̰ten Ꞌsaapki ɔɔki ɔŋkiga ɗoobo gɛn tɛɗn kusin̰a. Num gaŋ naase se, iŋgki aan gɔɔ jee tɛɗn naabm Raage. \v 17 Jikilimge paac aalɗeki maak ki, Ꞌjeki gɛnaasegen ɗoobm Isa al‑Masi ki, Ꞌɓeerki Raa ki ɔɔ Ꞌsookki gaar tu. \s1 Ɔn̰ki kiŋgse se Ꞌtecn̰ aan gɔɔ gɛn Isa \p \v 18 Naase jeegen kɛn Ꞌlee Ꞌtɛɗki naaba gɔtn jeege tu se, Ꞌbooy uunki taar mɛlsege. Kɛn aki booy taar mɛlsege se, ɔn̰te Ꞌbooyki taar jee kɛn tɛɗsen bɛɛ ɔɔ jese sum eyo, num gaŋ Ꞌbooy uunki taar mɛlsegen kusin̰ kusin̰ se kici. \v 19 Kɛn kꞋdabarse cɛrɛ se kic jaay naase aasin̰ki se, taa taar Raa sum ɓo naase ɔn̰ki rose kꞋdabarse se; kɛse ɓo nakŋ kɛn tɔɔl Raa ki. \v 20 Kɛn Ꞌtɛɗ *kusin̰ jaay kꞋdabari se, bɛɛn̰ tap ɓo ɗi? Anum kɛn Ꞌtɛɗki bɛɛ jaay ɔn̰ki rose kꞋdabarse se, kɛse nakŋ jiga aak eyo naan Raa ki. \v 21 Raa daŋseno se taa naan̰ se, taa Isa *al‑Masi se kic dabaroga taa naase ɔɔ naan̰ ɓo debm taaɗsen ɗoobo taa naase kic aki kuun bɔlɔtin̰a. \q1 \v 22 \qt Naan̰ se tɛɗ te kusin̰ eyo ɔɔ ɓii kalaŋ tap ɓo tɛɗ te taar‑kɔɔɓ eyo\qt*.\f + \fr 2:22 \ft Aak Eza 53.9.\f* \m \v 23 Kɛn kꞋnaajin̰ kic ɓo naan̰ tɛrl te taar iŋg kus nam ki eyo. KꞋdabarin̰ kic ɓo, naan̰ tɛɗ te kusin̰ nam ki eyo. Num nakge paac naan̰ ɔn̰in̰ kaam ji debm kɛn utu Ꞌkɔjn̰ bɔɔrɔ te ɗoobin̰ se do jeege tu. \v 24 Kɛn Isa ooy do kaag ki se, naan̰ uun kusin̰jege don̰ ki taa ajeki gaaŋ te kusin̰a ɔɔ jꞋaki kiŋg gɛn tɛɗn nakgen te ɗoobin̰a. Ɔɔ ute dubar kɛn naan̰ ɔŋ se ɓo, ɛɗjeki kaaja. \v 25 Do dɔkin̰ se naase aan gɔɔ baatgen iigga kiigi, num ɓɔrse se naase ɔk Ꞌtɛrlkiroga gɔtn debm gaam ki. Naan̰ ɓo debm bɔɔb kose. \c 3 \s1 ꞋKiŋg mɛndge ute gaabge \r (1Tim 2.9‑15; Ɛp 5.22‑33) \p \v 1-2 Naase mɛndge kic Ꞌbooy uunki taar gaabsege. Bin ɓo gaabgen mɛtin̰gen baate tookŋ taar *Raa se, Ꞌkaakŋ kiŋg mɛndɗegen jiga se, kɛn taaɗɗen te taar Raa ey kic ɓo, ɔɔ kɛn naaɗe asen kaakŋ naase jaay iŋgki te maakŋ kalaŋ, ɔɔ Ꞌtookɗeki taarɗege se, naaɗe utu Ꞌtookŋ kaal maakɗe do Raa ki. \v 3 Ɔn̰te Ꞌjeki ɗoobm tamar rosege taa aki kaakŋ bɛɛ naan jeege tu: aan gɔɔ napar kɔgŋ dosege, ɔɔ napar tɔl kɔdɔkŋ daabsege ɔɔ ute tuusn kalsegen te ron̰ se. \v 4 Num kaakŋ bɛɛ naase se, ɔn̰in̰ki Ꞌtɛɗn maakse ki. Naase Ꞌtɛɗki jee bɛɛ ɔɔ jee dalul. Kɛse ɓo nakŋ kaakŋ bɛɛ tuj eyo ɔɔ kɛn jiga naan Raa ki. \v 5 Bin ɓo mɛndgen do dɔkin̰ aalo maakɗe do Raa ki se, naaɗe kiŋgɗe tec bini; naaɗe se tooko taar gaabɗege. \v 6 Aakki Sara se tooko taar gaabin̰ *Abraam bini daŋin̰ ɔɔ «mɛluma.» Naase kic Ꞌtɛɗkiga gaan Sarage kɛn naase jaay Ꞌlee Ꞌtɛɗki bɛɛ ɔɔ Ꞌɓeerki ɗim ki ey se. \p \v 7 Naase gaabge kic, maakŋ kiŋgse ki se, aakki do mɛndsege tu jiga. Taa mɛndge se, naaɗe tɔɔg aas te gaabge eyo. Maakŋ kiŋgse ki se aalɗeki maak ki. ꞋJeelki, naaɗe kic utu Ꞌkɔŋ kaaja te naase tɛlɛ. Kɛn naase jaay iŋgki jiga bin num, ɗim asen gaasn gɛn tɔnd mɛtn Raa se gɔtɔ. \s1 Kiŋg jiga ute naapa \r (Rm 12.14‑21; Mt 10.24‑31) \p \v 8 Do taar tɔɔlin̰ ki ara se, mꞋje mꞋasen taaɗa: ɔn̰ki taarse Ꞌkɔkŋ mɛtn naapa, ɛɛjki do naapge tu, Ꞌjeki naapa aan gɔɔ gɛnaage, Ꞌtɛɗki bɛɛ te naapa ɔɔ ɔn̰te magalki rose. \v 9 Jee tɛɗsen *kusin̰ se, ɔn̰te Ꞌtɛrlɗeki kusin̰a ɔɔ jee naajse kic num ɔn̰te naajɗeki. Num Ꞌtɛrlɗeki ɔɔki: «Ɔn̰ Raa asen tɛɗn bɛɛn̰a!» Taa naan̰ se ɓo Raa daŋseno; bin ɓo naase kic Raa asen tɛɗn bɛɛn̰a. \q1 \v 10 ꞋBooyki Kitap kic ɓo taaɗga taaɗ ɔɔ: \q1 \qt Debm jaay je Ꞌkiŋg te lapia ɔɔ te maak‑raapo se\qt*, \q1 \qt ɔn̰te kɔɔɗn nam ɔɔ ɔn̰te taaɗn taar‑kɔɔɓɔ\qt*. \q1 \v 11 \qt Debm bin se n̰Ꞌɔɔɗ don̰ ro kusin̰ ki, n̰Ꞌtɛɗn bɛɛ\qt*. \q1 \qt N̰Ꞌaay kaamin̰ n̰Ꞌje ɗoobm kɛn kiŋg lapia te jeege\qt*. \q1 \v 12 \qt Raa se naan̰ aak do jeege tun tɛɗ nakge ute ɗoobin̰a\qt* \q1 \qt ɔɔ daayum naan̰ lee booy keemɗe\qt*. \q1 \qt Gaŋ jee tɛɗn nakŋ kusin̰ se, Raa te naaɗe eyo\qt*.\f + \fr 3:12 \ft Aak KKR 34.13‑17.\f* \m \v 13 Kɛn naase jaay Ꞌjeki tɛɗn bɛɛ jeege tu te maakse paac se, naŋa ɓo kɛn asen kɔŋ tɛɗn kusin̰a. \v 14 Ɔɔ bɛɛ naase Ꞌtɛɗki jaay jeege lee dabarse se, taa naan̰ se Raa utu asen tɛɗn bɛɛn̰a. Ɔn̰te Ꞌɓeerki nam ki ɔɔ nirlse ɔn̰te Ꞌkaayse. \v 15 ꞋJeelin̰ki maakse ki *al‑Masi sum ɓo Mɛlse. Ɔɔ daayum Ꞌɗaapki rose, kɛn jeege ɓo tɔnd mɛtse, taa ɗi naase ɔndki dose do al‑Masi ki se, naase aɗeki kɔŋ taaɗn mɛtin̰a. \v 16 Naɓo kɛn aɗeki tɛrl se Ꞌtaaɗɗeki ute taar urlu, aalɗeki maak ki ɔɔ Ꞌtɛɗin̰ki ute maakŋ kalaŋ. Taa kiŋgsen jiga ɗoobm al‑Masi ki se, kɛn jeege jaay taaɗsen taargen iŋg kus rose ki kic ɓo, naaɗe se sɔkɔn̰ɔ aɗen tɔɔlɔ. \v 17 Kɛn naase Ꞌdabarki gɛn tɛɗn bɛɛ aan gɔɔ kɛn Raa maakin̰ jen ro ki se, jiga cir kɛn Ꞌtɛɗki kusin̰ jaay ɓo kꞋdabarse se. \s1 Isa tɔɔg cir nakge paac \p \v 18 Taa *al‑Masi se, ooy jɛ‑kalaŋ sum ɓo taa *kusin̰ jeege paac. Naan̰ kɛn tuj te ɗim ey se ɓo, ooy taa jee kusin̰ge taa aɗen kɔl gɔtn Raa ki. Jeege tɔɔlin̰a naɓo *Nirl Salal durin̰o daan yoge tu. \v 19 Ute tɔɔgŋ Nirl Salal se, naan̰ ɓaa taaɗo taar Raa jeege tun ooyga kooy kɛn tiŋg maakŋ daŋgay ki. \v 20 Jee ooyga kooy ese se ɓo, jee do dɔkin̰ kɛn baate tooko taar Raa kaaɗ kɛn Raa uɗɗen bia kaaɗ kɛn Noe ɗaap ɗaap markabm magal se. Kɛn maane ɓaaɗo ɔs do naaŋa se, jeege marta kɛn ɛndo maakŋ markab ki, naaɗe se sum ɓo aaja. \v 21 Maan ɔso do naaŋa se, naan̰ aan gɔɔ maan kɛn *kꞋbatizseno maak ki. Ɔɔ maan se gɛn tugŋ yiɗikŋ ro eyo, num gɛn tugŋ maaka. *Batɛm se jaay aajse se, taa Isa al‑Masi ooy duroga daan yoge tu, \v 22 ɔɔ ook ɓaaga maakŋ raa ki ɔɔ iŋgga do ji daam Raa ki. Ɔɔ ɓɔrse maakŋ raa ki se, sitange, maragge ute *kɔɗn Raage paac kaam ji al‑Masi. \c 4 \s1 Ɔɔɗki dose naatn ro *kusin̰ ki \p \v 1 Taa naan̰ se ɓo Ꞌjeelki, *al‑Masi ɓaaɗo do naaŋ ki se dabarga. Bin num naase kic Ꞌɗaapki rose gɛn dabar aan gɔɔ naan̰ kici. Ɔɔ debm jaay dabarga se, mɔɔtn Ꞌkɔŋ kɔl don̰ maakŋ kusin̰ ki ey sum. \v 2 Ɓiisen ɔɔpm kɛn anki tiŋg do naaŋ ki se, ɔn̰te Ꞌtɛɗki nakŋ kɛn maakse ɓo jea, num Ꞌtɛɗki nakŋ kɛn tɔɔl *Raa ki. \v 3 Ɗeere, maakŋ kiŋgse kɛn do dɔkin̰ se, naase Ꞌtɛɗkiro nakgen jig ey dɛna aan gɔɔ jee jeel Raa mal eyo. Naase Ꞌlee ɛɛskiro naapa, Ꞌlee dɔŋkiro nakŋ jeege, Ꞌlee aay oonkiro, Ꞌlee Ꞌjekiro kɔs bɛɛ salal, ɔŋkiga gɔtn kaaye lɛ aay Ꞌdeelkiro te gɔtin̰a ɔɔ Ꞌlee Ꞌtɛɗkiro maraggen Raa jeɗe eyo paac paac. \v 4 Ɓɔrse jaay naase Ꞌtɛɗki aan gɔɔ naaɗe ey se, naaɗe aaksen se paac ɓo ɔkɗen taaɗ eyo. Taa naan̰ se naaɗe lee naajse. \v 5 Gaŋ ɓii kalaŋ Raa kɛn utu Ꞌkɔjn̰ bɔɔrɔ do jeege tun ooyga kooyo ɔɔ do jeege tun zɛɛr se, utu Ꞌtɔnd mɛtɗe do nakɗe kɛn jig ey naaɗe tɛɗ se. \v 6 Jee ooyga kooy do dɔkin̰ se kic ɓo, Isa ɓaa taaɗɗenoga Labar Jiga se kici. Taa naan̰ se ɓo, naaɗe kic Raa ɔjɗenga bɔɔrɔ doɗe ki aan gɔɔ jikilimgen ɓaa se paac. Bin se ute *Nirl Raa se, naaɗe Ꞌkɔŋ Ꞌkiŋg aan gɔɔ kɛn Raa jen ro ki. \s1 Naŋa naŋa kic ɓo Raa ɛɗin̰ naabin̰ naabin̰a \p \v 7 Duni se ɔɔpga baata Ꞌnaŋa. Taa naan̰ se iŋgki do mɛtɛkse ki ɔɔ Ꞌɗaapki rose taa aki keem Raa. \v 8 Kɛn cir paac paac se, Ꞌjeki naapa ute maakŋ kalaŋ, taa ute maak‑jese se, kɛn deba tɛɗi *kusin̰a aan gɔɔ ɗi kic ɓo an̰ kɔŋ tɛɗn kalɗɛ. \v 9 Jee kɛn ɓaaɗo gɔtse ki se, ɔkɗeki jiga ɔɔ ɔn̰te tɛɗɗeki bɛs. \v 10 ꞋJeelki naŋa naŋa kic ɓo Raa ɛɗin̰ga naabin̰ naabin̰a. Bin se Ꞌnoogki naapa, taa naase se Ꞌtɛɗkiga jee tɛɗn naabm Raage gɛn tɛɗn naabgen paacn̰ kɛn naan̰ ɛɗsesin̰ se, ute ɗoobin̰a. \v 11 Debm jeel taaɗn taara se, n̰Ꞌtaaɗ taar Raa jeege tu. Ɔɔ debm Raa ɛɗin̰ga maak‑je gɛn tɛɗn naaba jeege tu se, n̰Ꞌtɛɗin̰ ute tɔɔgŋ kɛn Raa ɛɗin̰ se. Ute naan̰ se jaay ɓo, jeege paac Ꞌtɔɔm Raa ute ɗoobm Isa *al‑Masi. Naan̰ ɓo debm magala ɔɔ tɔɔgɔ gɛn daayum daayum! *Amin. \s1 Jee kɛn kꞋdabarɗe taa *al‑Masi \p \v 12 Jee maak‑jemge, nakŋ ɔɔn̰ jaay aanga dose ki se, ɔn̰te kaakin̰ki aan gɔɔ nakŋ deel doa ɔɔ ɔksen taaɗ eyo. Num aakin̰ aan gɔɔ nakŋ kɛn lee aan kaan do jeege tu tap. \v 13 Num kɛn naase jaay Ꞌdabarki taa al‑Masi se, ɔn̰ki maakse Ꞌraapo. Taa ɓiin naan̰ aɗe ɓaa maakŋ gaarin̰ ki se, naase kic utu aki kɔŋ maak‑raapm gɛn taaɗ eyo. \v 14 Kɛn kꞋnaajse taa Isa al‑Masi se, ɔn̰ki maakse Ꞌraapo. Taa *Nirl Salal kɛn ɔk *nooko kɛn iin̰o gɔtn Raa se, Ꞌtɛɗn ute naase. \v 15 Anum maakse ki se, nam jꞋɔn̰te dabarin̰ taa tɔɔl nam, taa ɓoogo, taa tɛɗn *kusin̰a, ey lɛ taa ɔl don̰ maakŋ taar jeege tu. \v 16 Num kɛn kꞋdabarin̰ taa al‑Masi se, sɔkɔn̰ɔ ɔn̰te tɔɔlin̰a naɓo n̰Ꞌtɔɔm Raa taa jeege daŋin̰ naan̰ debm al‑Masi. \p \v 17 Kaaɗ kɛn Raa an kɔjn̰ bɔɔrɔ do jeege tu se, ɓɔrse aanga. Ɔɔ kɛn Raa jaay Ꞌbaagŋ kɔjn̰ bɔɔrɔ do jee naan̰ge tu ɓo deet se, bin num jee kɛn jaay baate tookŋ kaal maakɗe do Labar Jigan gɛn Raa ki se, Ꞌtɛɗn ɔɔ ɗio? \v 18 Taa Kitap taaɗ ɔɔ: \q1 \qt Kɛn jee tɛɗn nakgen ute ɗoobin̰ kic ɓo, utu ɔɔn̰ jaay Ꞌkɔŋ kaaja se\qt*, \q1 \qt num jee aal Raa maak ki eyo ute jee kusin̰ge se tap ɓo kꞋtɛɗn roɗe jꞋɔɔ ɗio\qt*\f + \fr 4:18 \ft Aak KKT 11.31.\f*? \p \v 19 Bin ɓo, jee kɛn Raa je ɔɔ naaɗe Ꞌdabar se, jꞋaay kaamɗe kꞋtɛɗ nakŋ bɛɛ. Taa Raa kɛn tuj ɔrmin̰ ey se, naan̰ ɓo Mɛl Kaalɗe ɔɔ jꞋɔn̰ roɗe kaam jin̰a. \c 5 \s1 Piɛr dɛj naan jee Raage \r (1Tim 3.1‑7) \p \v 1 Ɓɔrse maam mꞋtaaɗ ute naan eglizgen utu maakse ki se. ꞋBooyki, maam kic naan *eglizge tun aan gɔɔ naase se kici. Kɛn *al‑Masi dabaro se, maam mꞋaakin̰oga te kaamuma ɔɔ ɓii kɛn naan̰ aɗe ɓaa maakŋ *nookin̰ ki se, maam kic mꞋɔk bɛɗɛ te naan̰ kici: \v 2 Aakki do jee Raage tun kɛn *Raa ɛɗsesin̰ kaam jise se, aan gɔɔ debm gaam kɛn aak do baatin̰ge tu se. Naabm se ɔn̰te Ꞌtɛɗin̰ki aan gɔɔ jꞋɔlsen taa tɔɔgɔ, gaŋ Ꞌtɛɗin̰ki aan gɔɔ kɛn Raa ɓo jea. Ɔn̰te Ꞌtɛɗki gɛn jee maala, gaŋ Ꞌtɛɗin̰ki ute maakŋ kalaŋ. \v 3 Jee Raage se, ɔn̰te Ꞌtɛɗɗeki taa tɔɔgɔ, gaŋ ute kiŋgse se, Ꞌtaaɗɗeki ɗoobo taa naaɗe kic kiŋg aan gɔɔ naase kici. \v 4 Kɛn naase jaay Ꞌtɛɗki bin num, ɓiin kɛn Debm Gaam Magal aɗe teecn̰ pirsil se, naan̰ utu asen kɛɗn laatn tɔɔmɔ kɛn nookin̰ paac Ꞌkɔŋ deel eyo. \p \v 5 Gaan kɔɗge naase kic, jee naan jee Raage se, Ꞌbooy uunɗeki taarɗe. ꞋBooyki mꞋasen taaɗa: Maakŋ kiŋgse kɛn ute naapa se, naŋa naŋa kic ɓo tɛɗ ron̰ ɔɔp baata, taa Kitap taaɗga taaɗ ɔɔ: \q1 \qt Jee magal roɗe se, Raa ute naaɗe eyo\qt*. \q1 \qt Gaŋ naan̰ se tɛɗn bɛɛn̰ do jeege tun tɛɗ roɗe ɔɔp baata\qt*\f + \fr 5:5 \ft Aak KKT 3.34.\f*. \p \v 6 Anum, ɔn̰ki rose kaam ji Raa tɔɔgɔ ɔɔ Ꞌtɛɗki rose ɔɔp baata jaay ɓo kaaɗ kɛn Raa jen ro ki se, naan̰ asen kuun rose raan. \v 7 Nakgen tɛɗsen jaay uunki nirlse ro ki se, ɔn̰ɗeki paac kaam ji Raa. Taa Raa se, naan̰ ɓo debm kɛn lee aaksen dose ki. \p \v 8 Bin num Ꞌbɔɔbki rose, ɔɔ iŋgki zɛɛrɛ, taa debm wɔɔyse, *Ɓubm sitange se, lee jese aan gɔɔ tupiyu kɛn lee tɔɔy je daa kɛn Ꞌkɔkŋ kɔsɔ. \v 9 Aayki kaamse, Ꞌɗaarki tɔɔgɔ ɔɔ aalki maakse do Raa ki. ꞋJeelki do naaŋ ki ara paac se, gɛnaasegen ɗoobm Isa al‑Masi ki se utu dabar aan gɔɔ naase kici. \v 10 Naɓo dubarse se, utu Ꞌɗaar duuku. Taa Raa kɛn lee tɛɗ bɛɛn̰ jeege tu se, naan̰ ɓo debm daŋseno taa aki kɛnd maakŋ gaarin̰ kɛn gɛn daayum kɛn kaam ji al‑Masi. Naan̰ asen tɛɗn naase aki tɛɗn jee tɔɔgɔ ɔɔ jee mɛcn̰ kɛn aasin̰ do nakge tu paac. \v 11 Naan̰ ɓo debm ɔk tɔɔgŋ gɛn daayum daayum! *Amin! \s1 Piɛr taaɗ naŋ taarin̰a ɔɔ tɛɗɗen tɔɔsɛ \r (1Tɛs 5.23‑28) \p \v 12 Silban ɓo noogum jaay maam mꞋraaŋ mꞋɔlsen maktubm duuk se. Maam mꞋjeelin̰ naan̰ se gɛnaa kɛn tuj ɔrmin̰ eyo. Maam mꞋraaŋsen se, mꞋje mꞋasen kɛɗn kaay kaama ɔɔ mꞋje mꞋasen taaɗn mꞋɔɔ kɛse ɓo bɛɛ Raa mala mala. Ɔɔ bɛɛ ese se ɓo, naase se ɔkin̰ki ɔɔn̰ɔ. \v 13 Jee Raagen Babilon\f + \fr 5:13 \ft Babilon je taaɗ ute gɛgɛr *Rɔm ki.\f* kɛn ara se, kɛn Raa bɛɛr tɔɔɗɗenoga aan gɔɔ naase se, tɛɗsen tɔɔsɛ. Ɔɔ goonum Mark kic ɓo tɛɗsen tɔɔsɛ. \v 14 ꞋTɛɗki tɔɔsɛ te naapa ɔɔ Ꞌbaam Ꞌtɔkki naapa ute maak‑jea, aayki ciil naapge aan gɔɔ gɛnaa naapge. \p Naasen paacn̰ kɛn Ꞌɗoobm *al‑Masi ki se, ɔn̰ tɔɔsn Raa Ꞌkiŋg ute naase.