\id MRK – Kouya NT, CI 2002 (DBL 2014) \h Malɩkɩ \toc1 Malɩkɩɩ 'sɛbhɛ Sa Malɩkɩ gbaa -Zezuu gbʋzɔnʋ gbʋ \toc2 Malɩkɩ \toc3 Mk \mt1 Malɩkɩɩ 'sɛbhɛ \mt2 Sa Malɩkɩ gbaa -Zezuu gbʋzɔnʋ gbʋ \ip Nɩɩ, nyɩma -wa cɛlɩa -Zezuu -gʋgbʋ, Malɩkɩ -wa wa tɩanʋ. Ɔmɔ klaa, *Pɔlʋ klaa, we -yɔ Banabasɩ, ma nʋa lubho dabʋdʋ. Wa ka Malɩkɩɩ -gʋgbʋ cɛlɩ -Zezuu tietienyaa lɛnʋgbʋnyaa 'sɛbhɛ 'wʋ. Ɔ 'sɛbhɛ 'wʋ, ɔ 'yɩbha ɔ 'ka tɩa -Lagɔnyɩma -Zezu -slolu, 'ɩn -we ka 'gbʋ we mɩ yaa nɩɩ, -Zezu tlɩ tɛɩn, ɔ 'ka we 'ji wa -yla gba. \ie \c 1 \s1 -We 'kaa lɛnʋ, 'mʋ 'Zan *-Batisɩ gbaa \p \v 1 -Lagɔgbʋ -we gbaa -Lagɔɔ 'Yu -Zezu *Klisɩɩ gbʋ, we gwedɩda nɩ. \v 2 *-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ *Ezaii cɛlɩa ɔ 'sɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 «Nɩɩ, -Lagɔ nɛɛ: \q1 ‹-Mɩ 'yu na paa na *tietienyɔ yoo ɔ 'ka -na 'yoo -yɔmnazɩ.› \q1 \v 3 Nyɩmɛ yabhlo 'kpɩa 'wʋ -mɔ da bɛblɛɛ, ɔ nɛɛ: \q1 ‹Nɩɩ, a mnazɩ Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'yloogblʋ -yɔ. \q1 A nʋ 'yoo tɩklɩɩ ɔ 'yu.› » \m \v 4 'Sa wa 'yɩa *Zaan -yɔ -mɔ da bɛblɛɛ, -zugba ɔ batizee nyɩma 'nyu nya, ɔ kpɩ 'wʋ nɩɩ, «A 'bhiti dlɩ, a yi ɩn 'ka aɩn batizee, 'ɩn -Lagɔ 'ka amɩaa gbʋnyii 'wʋtɩ.» \p \v 5 Zudee -dʋdʋ -gʋ -nyɩma weee -yɔ *-Zeluzalɛmʋ -nyɩma weee yia Zaaan -gbɛ. Gbʋnyuu, -we wa nʋa lɛ, 'mʋ wa gbaa -zejila 'wʋ, 'ɩn ɔ batizea wa, Zudɛɛn nyu lʋ. \p \v 6 Nɩɩ, ɔɔ Zaan mɩa, ɔ 'wʋ -bana mɩ *-nyɔmɛɛ nyanɩ nya, 'ɩn ɔ -cɛsli mɩa nɩmɛɛ ku nya. Lʋʋ 'kpɩ -yɔ -gangan ɔ lia. \v 7 Ɔ 'kpɩa 'wʋ, ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ -ɔ yia 'mɩ 'bɩ yia, ɔ 'tɩtɛ -zi na -nʋ. Ɩn 'nɩ we 'klʋ -ka ɩn 'ka 'wʋkwli, 'ɩn ɩn 'ka ɔ -sakwlaa 'llukpe -blo. \v 8 'Nyu nya -amɩ na batizea aɩn. Mɔ yia aɩn batizea -Lagɔɔ Zuzu 'Pʋpa nya.» \s1 Zaan batizea -Zezu \r (Mt 3.13-4.11; Lk 3.21-22, 4.1-13) \p \v 9 -Bha -bhlokpadɛ -Zezu 'bhʋa Nazalɛtɩ Galilee -dʋdʋ -gʋ, 'ɩn Zaan yia ɔ batizee Zudɛɛn nyu lʋ. \v 10 -Zezu 'tlaa 'nyu lʋ, tɔʋn, ɔ yia -Lagɔɔ 'gbe -yɔyɩ ŋwɛ -kalɩda. 'Ɩn -Lagɔɔ Zuzu -ɔ 'wlʋa -kpakʋn, -mɔɔ yia -Zezu -gʋ lasibhli. 'Ɩn wa yia wɛlɩ yabhlo 'bhʋa -Lagɔɔ -gbɛ 'nʋ, we nɛɛ: \v 11 «Na 'Yu -ɩn -mɩa, ɩn -kalɩ -na zɛ. -Mɩ ɩn 'nyɛa na dlɩ weee yoo.» \p \v 12 Tɔʋn, -Lagɔɔ Zuzu yia -Zezu da bɛblɛɛ 'sulu. \v 13 Ɔ li -mɔ 'ylɩ glʋ 'sɔ, 'ɩn *-Saatan yia ɔ layla, -zugba -Zezu mɩ -mɔ -fliinɩma glaa, 'ɩn 'anzɩnya yia ɔ 'wʋsa. \s1 -Zezu laa zibhibhanya -mnʋa \r (Mt 4.12; Lk 4.14-15, 5.1-11) \p \v 14 Wa ka Zaan -kaslʋ 'wʋpa 'bhie, -Zezu yia Galilee -dʋdʋ -gʋ mnɩ. Ɔ nynia -mɔ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔgbʋ gbagbɩe bhli. \v 15 Ɔ nɛɛ: «'Ylɩ -we -Lagɔ -saa -bha, we ka nyni. *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩ bhla ka cɩpa. A 'bhiti amɩaa dlɩ. A zʋ -Lagɔgbʋ dlɩ -gʋ.» \p \v 16 -Zezu mɩ Galilenyu kwesi 'plɩda, 'ɩn ɔ yia 'Simɔɔ -yɔ ɔ bheli Andlee 'yɩ. Wa mɩ -bha wa 'sowli 'nyu lʋ vitelida. Nɩɩ, zibhibhanya wa -mɩa. \v 17 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «A yi 'mɩ 'bɩ, sa a kpaa zibhi, ɩn 'ka 'sa aɩn nyɩmaa 'ylibɩlanɔnʋnya -zɛlɩ, 'ɩn a 'ka wa 'mɩ 'bɩla.» \v 18 Tɔʋn, wa tɩa -bha wa 'sowli, 'ɩn wa yia ɔ 'bɩ mnɩ. \p \v 19 Ɔ bɛa 'yu -sɛ, 'ɩn ɔ yia Zebedee -yɔ ɔ 'yua *'Zake -yɔ *Zaan -yɔyɩ, -zugba wa mɩ wa 'sowli mnazɩda, -mɔ 'glʋ 'wʋ. \v 20 Ɔ laa wa, 'ɩn wa yia -bha wa dide -yɔ ɔ lubhonʋnya tɩ, -mɔ 'glʋ 'wʋ, 'ɩn wa yia ɔ 'bɩ mnɩ. \s1 -Zezu vua zuzu 'nyuu \r (Lk 4.31-37) \p \v 21 -Zezu -yɔ ɔ *'bɩnɔnya mnɩa Kapɛnaumʋ *Nyapɛylɩ nya, 'ɩn ɔ yia wa gbʋ -slolu *-Lagɔbudu zɔ. \v 22 Ɔ gbagba wɛlɩ ka wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. Nɩɩ, ɔ 'nɩ wa gbʋ -slolu -Lagɔɔ titee gwesanya 'bhisa, se -we -Lagɔ 'nyɛa ɔ, we nya ɔ -slolua wa gbʋ. \v 23 Tɔʋn, nyɩmɛ yabhlo, zuzu 'nyuu kpaa, 'mɔ wa 'yɩa -yɔ -mɔ -budu zɔ, 'ɩn ɔ yia 'wʋkpɩ. \v 24 Ɔ nɛɛ: «-Mɩ, Nazalɛtɩyu -Zezu, -naa lɛɛ -gbʋ pɩlɩ na gbʋ 'wʋla? -Amɩaa lasasɩee 'gbʋ -ɩn yia yi yɩ? Ɩn -yi -mɩ ŋwɛɛ ŋwɛɛ: -Lagɔɔ -Mɔwlʋnyɔ ɔ tiea, 'mɔ -ɩn -mɩa.» \p \v 25 -Zezu yia we, we ŋwɛɛ labhalɩ -gla nya: «'Mu ŋwɛ! 'Bhʋ ɔ 'wʋ.» \p \v 26 Tɔʋn, 'ɩn we yia ɔ lazuklu 'tɩtɛɛ, 'ɩn we yia ɔ 'wʋtla 'wʋkpɩkpɩe nya. \v 27 Ŋwɛgaga yia wa 'dɛ weee sʋbha, 'ɩn wa yia la 'yɩbhalɩ yɩbhalɩɛ: «Aya! Lɛɛ gbʋ nɩ daa? Wɛlɩ -lolu ɔ slolua nyɩma 'tɩtɛ nya. Nɩɩ, ɔ pɩlɩ zuzu 'nyii 'wlu la, 'ɩn we zʋa ɔ 'nʋŋwɛ.» \p \v 28 -Bha -bhlokpadɛ ɔ 'ŋnɩ mnenia Galilee -dʋdʋ -gʋ la. \s1 -Zezu jipea guzʋnyaa -zlo \r (Mt 8.14-17; Lk 4.38-41) \p \v 29 Wa 'tlaa tɔʋn, ɔmɔ klaa, 'Zake klaa, we -yɔ Zaan, wa yia Andlee -yɔ 'Simɔɔɔ -buduŋwɛɛ mnɩ. \v 30 Wa 'kaa -mɔ nyni, -zugba 'Simɔɔɔ 'ŋwnɔɔ 'nyaa mɩ lapɩda. Ɔ ku -su. Wa yia we -Zezu -yla gba slʋɩ. \v 31 Ɔ bɛa ɔ kwesi, 'ɩn ɔ yia ɔ sɔ -yɔ ɔ 'wʋbhulu, 'ɩn ɔ kusulo yia ɔ -gʋ 'bhʋ. 'Bhie, ɔ yia wa -yla pipie bhli. \p \v 32 Jibheza, da 'ylʋ bhlia, 'ɩn wa yia guzʋnya -yɔ nyɩma -wa zuzu 'nyuu mɩa 'wʋ -Zezuu -gbɛ -la. \v 33 'Ɩn, -zɔɔ -nyɩma weee yia -bha wee -buduŋwɛɛ 'wlugbeli. \v 34 Ɔ yia nyɩma, -wa kaa guu 'yli -bhlo -bhlo -yɔ jipe, 'ɩn ɔ yia zuzu 'nyii duun vu. Nɩɩ, -ɔ ɔ -mɩa, zuzu 'nyii -yi we, we 'dɛɛ 'gbʋ ɔ 'nɩ ŋwnu we 'ka gba. \s1 -Zezu 'plɩlɩa Galiledʋdʋ weee -gʋ \r (Lk 4.42-44) \p \v 35 Zlɩgʋ -papa, 'ɩn -Zezu yia 'wʋsɔ, 'ɩn ɔ yia -flii mnɩ. -Mɔ ɔ bhubhoea -Lagɔ. \v 36 'Bhie, 'Simɔɔ -yɔ ɔ -lima yia ɔ 'ylibɩlanɔnʋa mnɩ. \v 37 Wa 'yɩa ɔ, wa nɛɛ ɔ -yla: «Nɩɩ, nyɩma weee mɩ -mɩ -yɔ layɩbhada.» \p \v 38 Ɔ nɛɛ wa -yla: «-A mnɩ 'ya da -putu, kwesi -gbenya 'wʋ, ɩn 'ka -mɛmɛ -Lagɔgbʋ gba. Nɩɩ, we 'gbʋ ɩn yia yi.» \p \v 39 Ɔ yia Galilee -dʋdʋ weee -gʋ 'plɩlɩ, -zugba ɔ gba -Lagɔgbʋ -Lagɔbudunya zɔ, 'ɩn ɔ vu zuzu 'nyii. \s1 -Zezu jipea *sɔlɩbhanyɔ \r (Mt 8.1-4; Lk 5.12-16) \p \v 40 -Bha *sɔlɩbhanyɔ -bhlo bɛa ɔ 'yu, 'ɩn -mɔɔ yia 'kukolu 'sibhli. -Mɔɔ nɛɛ: «-Na zukpa -wa. We -ka -mɩ dʋdʋ nanɩ, -ɩn mneni -ɩn 'ka 'mɩ jipe.» \p \v 41 -Zezu 'yɩlɩa ɔ nyazɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ kwɛzɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «We nanɩ 'mɩ dʋdʋ we 'ka -mɩ -yɔ 'bhʋ.» \v 42 Tɔʋn, 'ɩn we yia ɔ -yɔ 'bhʋ, 'ɩn ɔ yia 'pʋ. \v 43 -Bha ɔ gbaa ɔ -yla 'klʋ 'cɩcɩ nyaɛ: \v 44 «-Ɩn -ka mnɩ nɩ, -ɩn 'na -salɩ we 'dɩ nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -nɩ. Mnɩ -na 'dɛ *-Lagɔbʋbɔnyɔ 'klʋslolua. 'Ɩn, -we *Moizɩ gbaa nyɩmɛ -ɔ -ka 'pʋ -ɔ 'nyɛ -Lagɔ, -ɩn wla we, wa 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, *sɔlɩ ka -mɩ ku 'wʋ 'bhʋ.» \p \v 45 Ɔɔ nyɩmɛ mnɩa, 'ɩn ɔ yia we gba nyɩma weee -yla. We 'dɛɛ 'gbʋ -Zezu 'nɩ 'maslɛɛn mneni ɔ 'ka 'gbe nʋkplɛ pla. -Mɔ ɔ -dɩlɩa -flii la, -zugba wa bhʋ da weee, wa yi ɔ -gbɛ. \c 2 \s1 -Zezu jipea zɔlaslonyɔ \r (Mt 9.1-8; Lk 5.17-26) \p \v 1 'Ylɩ 'sɔlɛ 'plɩa, 'ɩn -Zezu yia Kapɛnaumʋ lʋ yi. Wa ka 'nʋ nɩɩ, ɔ mɩ -budu zɔ. \v 2 Nyɩma duun yia -mɔ gbeli. Wa -zu 'wʋ -bhaa 'gbʋ, tɔlʋa 'nɩ mneni wa 'ka 'yligbeda 'yɩ -bha -buduŋwɛɛ. 'Ɩn, -zugba ɔ gbaa wa -yla -Lagɔwɛlɩ. \v 3 'Ɩn nyɩma -yɔ zɔlaslonyɔ yia yi. Ɔ mɩ nyɩma -mnʋa kwɛɛ 'sowli 'wʋ. \v 4 Nyɩma -zu 'wʋʋ 'gbʋ, wa 'nɩ mneni wa 'ka ɔ -Zezu 'klʋslolu. We 'dɛɛ 'gbʋ wa -gblaa -budu 'wlu, wa 'fitea -bha, 'ɩn wa yia -bha ɔɔ zɔlaslonyɔ -lalɩ, -zugba ɔ mɩ 'sowli 'wʋ. \v 5 -Zezu 'yɩa nɩɩ, wa ka ɔ dlɩ -gʋ zʋ, ɔ nɛɛ ɔɔ zɔlaslonyɔ -yla: «Na 'yu, ɩn ka -na gbʋnyii 'wʋtɩ.» \p \v 6 -Lagɔɔ titee gwesanya tɔlʋa -dɩa -bha la, -maa nɛɛ -maa 'dɛɛ dlɩ zɔɛ: \v 7 «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ nyɩmɛ -mɔnɩ gba 'sa sa? -Lagɔ ɔ vɛlɩa. -Lagɔ -bhlogbɔɔ mnenia ɔ 'ka nyɩmɛɛ gbʋnyii 'wʋtɩ. We 'nɩ mʋʋ?» \p \v 8 'Ɩn gbʋ -we mɩa wa 'wlukʋʋn, -Zezu yibhelia we, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a pʋpalɩ sa dlɩ laa? \v 9 Ɩn 'ka gba: ‹Ɩn ka -na gbʋnyii 'wʋtɩ›, -mʋʋ -kalɩa -yɔ yaayɩɩ, ɩn 'ka gba: ‹-Sɔ 'wʋ, 'bhu -na 'sowli 'wʋ, mnɩ -buduŋwɛɛ› -mʋʋ -kalɩa -yɔ yɩ? \v 10 A yibheli we 'ji nɩɩ, ɔɔ *Nyɩmɛɛ 'Yu ka se dʋdʋ -gʋ, ɔ 'ka nyɩmaa gbʋnyii 'wʋtɩ.» \v 11 -Bha ɔ gbaa ɔɔ zɔlaslonyɔ -yla: «-Sɔ 'wʋ, -ɩn 'bhu -na 'sowli 'wʋ, mnɩ -buduŋwɛɛ.» \p \v 12 Tɔʋn, nyɩma weee mɩ ɔ ylada, 'ɩn ɔ yia 'wʋsɔ. Ɔ 'bhua ɔ 'sowli 'wʋ, 'ɩn ɔ yia mnɩ. We sʋbhalɩa nyɩma ŋwɛgaga, 'ɩn wa yia -Lagɔɔ 'ŋnɩ -mnɩnɩ, wa nɛɛ: «-A -ka bhaa 'wlʋ, -a 'nɩ -slɔ 'sasʋkpa -gbʋ -mɩnɩɩ da 'yɩ.» \s1 -Zezu laa Levii \r (Mt 9.9-13; Lk 5.27-32) \p \v 13 -Zezu mnɩa lʋ, -mɔ 'nyu kwesi, 'ɩn nyɩmaa -zlo yia ɔ 'bɩ yi, -zugba ɔ slolua wa gbʋ. \v 14 Ɔ mɩ 'plɩda, 'ɩn ɔ yia Alɩfeee 'yu Levii -yɔyɩ, -mɔɔ -dɩ 'gwɛzisabudu zɔ la. 'Ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Yi 'mɩ 'bɩ.» *Levii -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ 'bɩ mnɩ. \p \v 15 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya mɩ lida *Leviii -budu zɔ, -zugba *nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan tɔlʋa mɩ 'ya wa glaa. Nɩɩ, -maa -zu 'wʋ, 'ɩn wa mɩa ɔ 'bɩ. \v 16 -Lagɔɔ titee gwesanya 'yɩa -Zezu -yɔ nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan nya lida, 'ɩn wa nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ ɔ -yɔ nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan lia?» \p \v 17 Ɔ 'nʋa we, ɔ nɛɛ wa -yla: «Nyɩma -wa -yalɩa, wa'a mnɩ -dɔtlɔɔ -gʋ. Nɩɩ, guzʋnya mnɩa -dɔtlɔɔ -gʋ. Nɩɩ, ɩn 'nɩ nyɩma tɩklɩɩ laa yi, gbʋkpʋa -nyɩma ɩn yia laa.» \s1 -Zezu -yɔ 'sun \r (Mt 9.4-17; Lk 5.33-39) \p \v 18 Zaaan 'bɩnɔnya -yɔ *Falizɩnyɩma mɩ 'sun 'wʋ, 'ɩn wa yia -Zezu layɩbhaa mnɩ. Wa nɛɛ ɔ -yla: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ Zaaan 'bɩnɔnya -yɔ Falizɩnyɩma mɩ 'sun 'wʋ, 'ɩn -nanʋʋ 'bɩnɔnya 'nɩ 'sun 'wʋ -mɩa?» \p \v 19 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «'Ŋwnɔɔ kwa zlɩ, ɔ 'lowlii -lima mneni wa 'ka lililu tɩ ɔ 'lowlii 'yibadɩɩ? -Ɩnnya, we 'nɩ 'sa -mɩ. Ɔ 'lowli -ka -bha -mɩ, wa 'nɩ mneni wa 'ka 'sun pla. \v 20 Nɩɩ, 'ylɩ yabhlo yia nynia, 'ɩn wa saa wa 'ŋwnɔɔ 'lowli glaa. -Mʋʋ zlɩ wa plaa 'sun. \p \v 21 «Nɩɩ, -bana sʋa -ka yla nɩ, nyɩmɛ -ka we pɩpɛda -mɩ, ɔ'ɔ zʋ we ylada 'naa lolu. Ɔ -ka 'sa we nʋ, 'ɩn 'naa lolu gbizea -bana sʋa 'wʋ, 'ɩn we ylada ylimanɩa 'wʋla. \p \v 22 «Nɩɩ, wa'a palɩ nʋ lolu *bala sʋa 'wʋ. Wa -ka 'sa nʋ, 'ɩn nʋ lolu wlaa wee bala, 'ɩn we 'dɛ 'sɔ nyumoa. Nɩɩ, nʋ -lolu kaa bala lolu.» \s1 -Zezu -yɔ Nyapɛylɩ \r (Mt 12.1-8; Lk 6.1-5) \p \v 23 *Zuifʋʋ Nyapɛylɩ yabhlo nya, -Zezu mɩ blekpaa 'plɩda, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia bleya -kwakwɩe bhli 'yooŋwɛ -yɔ. \v 24 -Bha Falizɩnyɩma gbaa ɔ -yla: «-We -amɩaa tite gbaa wa 'na nʋnʋ Nyapɛylɩ nya lɛ -nɩ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -na 'bɩnɔnya nʋ we lɛa?» \p \v 25 Ɔ nɛɛ: «Da *-Davidɩ 'nɩa -lu -ka, 'ɩn ŋwɔ mɩa ɔ -yɔ ɔ nɔnɔnya 'bhada, -we ɔ nʋa lɛ, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? \v 26 *-Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ Abiataa bhla, 'sa -Davidɩ plaa -Lagɔɔ bʋbɔbudu zɔ, 'ɩn 'floo wa 'nyɛa -Lagɔ, wee 'floo mɩa nɩ, -Lagɔbʋbɔnya 'dɛkpʋa 'ka yaa we li, 'ɩn -Davidɩ yia we li, 'ɩn ɔ yia ɔ nɔnɔnyaa -nʋ wla. \p \v 27 «-Lagɔ zʋa nyɩma Nyapɛylɩ, wa zʋzɔnʋʋ 'gbʋ ɔ yia we lala, we 'nɩ Nyapɛylɩɩ 'dɛkpʋaa 'nʋŋwɛzʋzʋee gbʋ. \v 28 We 'dɛɛ 'gbʋ, Nyɩmɛɛ Yu mɩa, mɔ -wa Nyapɛylɩɩ -Kanyɔ.» \c 3 \s1 Nyɩmɛ -ɔ ka sɔ 'kua \r (Mt 12.9-14; Lk 6.6-11) \p \v 1 -Zezu yia -Lagɔbudu zɔ pla lʋ, -zugba nʋkpasu -ɔ ka sɔ 'kua ɔ mɩ -mɔ. \v 2 -Wa mɩa -bha, -zugba wa wʋ 'saa -Zezu tenyii, -de ɔ yi nyɩmɛ jipe Nyapɛylɩ nya, 'ɩn wa 'ka sa ɔ'ɔ zʋa titee 'nʋŋwɛ, wa 'ka we gbʋ ɔ 'wlu dɩ. \v 3 Ɔ nɛɛ -ɔ ka sɔ 'kua -ylaɛ: «-Sɔ 'wʋ nyɩma weee -zejila 'wʋ.» \p \v 4 Tɔʋn, ɔ yia wa layɩbha: «Sa tite gbaa? We nɛɛ wa nʋ gbʋ -zɔnʋ lɛ Nyapɛylɩ nya yaayɩɩ, wa nʋ gbʋ 'nyuu lɛɛ? Wa pue nyɩmɛ yaayɩɩ, wa 'bha nyɩmɛɛ?» \p 'Ɩn -bha yia 'wʋtʋ bhlenyii. \v 5 Waa nyɩmaa nʋkplɛɛ 'ylinyunoo 'gbʋ -Zezuu dlɩ yia 'wʋsɔ, -zugba ɔ ylaa wa 'cɛ dlɩ nya. 'Ɩn ɔ nɛɛ -ɔ ka sɔ 'kua -yla: «-Glo -na sɔ 'wʋ.» Ɔ -gloa ɔ sɔ 'wʋ, 'ɩn we yia 'pʋ. \v 6 Falizɩnyɩma 'tlaa, wa -yɔ *Ewlodʋʋ nyɩma yia ylɩ pla, wa yia gbʋ zʋ. Nɩɩ, wa 'ka 'klɩ 'yɩ, wa 'ka ɔ 'bha. \s1 Nyɩmaa -zlo yia -Zezu 'bɩ \p \v 7 -Zezu yia 'nyuu ŋwɛ -yɔ mnɩ, ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ. Nyɩmaa -zlo yia ɔ 'bɩ, Galilee klaa, Zudee klaa, we -yɔ Idumee dʋdʋ -gʋ wa 'bhʋa. \v 8 Tɔlʋa 'bhʋa -Zeluzalɛmʋ, tɔlʋa 'bhʋa Idumee -dʋdʋ -gʋ, dʋdʋ -we mɩa Zudɛɛn nyu lʋʋ, tɔlʋa 'bhʋa we -gʋ, tɔlʋa 'bhʋ 'yaa Tilɩ -yɔ Sidɔɔn kwesi gbe 'wʋ. Nɩɩ, wa 'nʋa ɔ lɛnʋgbʋ, 'ɩn wa yia ɔ -gbɛ yi. \v 9 Ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «A mnazɩ 'glʋ yabhlo la 'mɩ -yla. Nɩɩ, nyɩmaa -zlo yi 'mɩ nɩnɛnɩ.» \p \v 10 Nɩɩ, ɔ ka nyɩma duun jipe, we 'dɛɛ 'gbʋ -wa kaa gu -yɔ, 'ɩn wa suslua wa 'ka ɔ kwɛzɩ. \v 11 'Ɩn zuzu 'nyii -ka ɔ 'yɩ, 'ɩn we kwlia 'wʋ ɔ 'yu, 'ɩn we kpɩa 'wʋ: «Nɩɩ, -Lagɔɔ 'Yu -ɩn -mɩa.» \v 12 'Ɩn ɔ gbaa we -yla 'klʋ 'cɩcɩ nya nɩɩ, -ɔ ɔ -mɩa, we 'na gbalɩ we -nɩ. \s1 -Zezu -saa -bha ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ \r (Mt 10.1-4; Lk 6.12-16) \p \v 13 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn -Zezu yia -gɔgɔ 'wlu mnɩ, 'ɩn nyɩma ɔ 'yɩbhaa, ɔ yia wa la. 'Ɩn -maa yia ɔ -gbɛ mnɩ. \v 14 'Ɩn ɔ yia -bha nyɩma kugbua lɛ 'sɔ -sa, 'ɩn ɔ yia -maa tie, -maa 'ka -Lagɔgbʋ gba. \v 15 'Ɩn ɔ yia wa 'tɩtɛ 'nyɛ wa 'ka zuzu 'nyii vu. \v 16 Waa nyɩma kugbua lɛ 'sɔ, ɔ -saa -bha, wa ŋnɩ nɩ: 'Simɔɔ, -mɔɔ -baŋnɩ ɔ zʋa Piɛlɩ, klaa, \v 17 Zebedeee 'yu 'Zake -yɔ -mɔɔ 'bɩsʋa -bheli wa laa Zaan klaa, -maa -baŋnɩ ɔ zʋa Boanɛzɛsɩ, -mʋʋ ji -wa nyɩma -wa 'wlʋa -dɛ, we -yɔ \v 18 Andlee klaa, Filipʋ klaa, Batlemii klaa, Matie klaa, Toma klaa, Alɩfeee 'yu 'Zake klaa, Tadee klaa, 'gbee *lʋpanyɔ 'Simɔɔ klaa, \v 19 we -yɔ Zudasɩ Isɩkaliɔtʋ, nyɩmɛ -ɔ wlaa -Zezu, 'ɩn wa yia ɔ 'bha. \s1 -Zezuu nyɩma yia ɔ 'bɩ \p \v 20 'Ɩn wa yia -buduŋwɛɛ mnɩ lʋ. Nyɩma duun yi 'yaa wa -gbɛ yi, we 'dɛɛ 'gbʋ wa 'nɩ mneni wa 'ka li. \v 21 Ɔ nyɩma 'nʋa da we, wa nɛɛ nɩɩ, -Zezu 'wlukʋʋn ka -nyumɔ. 'Ɩn wa yia ɔ 'bɩ yi. \s1 -Lagɔɔ titee gwesanya dɩlɩa -Zezu gbʋ \r (Mt 12.22-32; Lk 11.14-23, 12.10) \p \v 22 -Lagɔɔ titee gwesanya, -wa 'bhʋa -Zeluzalɛmʋ, wa nɛɛ: «*Bɛlɩzebulɩ ka -Zezu kpa, wee zuzu 'nyiii -kanyɔɔ 'tɩtɛ nya ɔ vua zuzu 'nyii.» \p \v 23 -Zezu yia wa la, ɔ nɛɛ wa -yla gbʋʋ nine -papɩe nya: «Sa -Saatan 'ka we 'dɛ vua? \v 24 Dʋdʋ -we ka -gʋ -nyɩma -ka tʋgʋda -mɩ wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ, la wee dʋdʋ bhʋa. \v 25 'Ɩn -budu -bhlo ŋwɛɛ -nyɩma -ka -yɔwʋsʋsɔlʋda -mɩ, we 'na 'ka -gwlɛ. \v 26 'Ɩn -Saatan -ka we 'dɛ -yɔwʋsɔlʋ, -zugba we ka we 'dɛ 'wʋdɩ, we 'na 'ka -gwlɛ, we -nʋ ka -mɔ bhɩa. \p \v 27 «Nɩɩ, wa 'nɩ -slɔ nyɩmɛ 'tɩtɛ gbʋan, wa 'nɩ mneni wa 'ka ɔ -budu zɔ pla, wa 'ka ɔ 'gba labhu. Wa -ka ɔ gbʋan 'bhie wa plaa ɔ -budu zɔ, 'ɩn wa bhua ɔ 'gba la. \p \v 28 «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: gbʋnyuu weee klaa, vɛlɩlɩnya klaa, -Lagɔ yia we 'wʋtɩa. \v 29 Nɩɩ, nyɩmɛ -ka Zuzu 'Pʋpa vɛlɩ, -Lagɔ 'na 'ka ɔ -yɔgbʋ 'wʋtɩ. Gbʋnyuu -we 'nɩa bhloluda -ka, 'mʋ ɔ nʋa lɛ.» \p \v 30 -We ka 'gbʋ ɔ yi 'saa gbʋ nɩ gba, mʋ -wa nɩɩ: wa nɛɛ 'ya, zuzu 'nyuu ka -Zezu kpa. \s1 -Zezuu nyɩma -zɔnʋ \r (Mt 12.46-50; Lk 8.19-21) \p \v 31 -Zezuu 'nyaa -yɔ ɔ 'bɩsʋayua yia ɔ 'bɩ. Wa yia -buduŋwɛɛ 'yligbe, 'ɩn wa yia nyɩmɛ tie, -mɔɔ 'ka ɔ la. \v 32 Nɩɩ, nyɩma duun ka ɔ gbeli, wa -dɩ -bha la. 'Ɩn -maa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Talɩ, nɩɩ, -na 'nyaa -yɔ -na bhelia 'yligbe 'pipee, wa mɩ -mɩ lada.» \p \v 33 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Nyɔɔ -wa na 'nyaa -yɔ na bheliaa?» \p \v 34 Ɔ ylaa -wa -dɩa ɔ -yɔ la, ɔ nɛɛ: «-Wa mɩa da nɩ, ma -wa na 'nyaa -yɔ na bhelia. \v 35 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ nʋa -Lagɔɔ dʋmagbʋ lɛ, mɔ -wa na 'nyaa, mɔ -wa na bheli, mɔ -wa na bhɔlɔ.» \c 4 \s1 'Mnɔpanyɔ -yɔ dʋdʋ \r (Mt 13.1-9; Lk 8.4-8) \p \v 1 -Zezu bhlia nyɩma slolue 'ya lʋ -mɔ 'nyu kwesi, 'ɩn nyɩmaa -zlo yia ɔ -gbɛ mnɩ. We 'dɛɛ 'gbʋ ɔ yia 'glʋ 'wʋgbla, 'ɩn ɔ yia -mɔ ladɩ 'nyu -gʋ, -zugba nyɩmaa -zlo mɩ 'nyuu -gɔgɔ -gʋ. \v 2 Gbʋʋ nine -papɩe nya ɔ -slolua wa gbʋ duun. Ɔ mɩa wa -sloluda, ɔ nɛɛ: \v 3 «A pʋ yukwli. Nɩɩ, kpaapanyɔ yabhlo mnɩa 'mnɔ 'paa. \v 4 Ɔ mɩa 'mnɔ 'mnida, 'ɩn we 'yaa -zakpa -bhlo yia 'yoo ŋwɛ -yɔ bhli, 'ɩn 'zianya yia we li. \v 5 Tɔlʋa bhlilia tʋkpa -dʋdʋ -gʋ, da bla 'nɩa -zu. Bla 'nɩ -bha -zuu 'gbʋ, we yia mi sa slʋɩ. \v 6 'Ylʋ 'pʋa, we yia we -sie, 'ɩn we yia yɛ, we somi 'nɩ -tlʋlʋʋ 'gbʋ. \v 7 -Zakpa -bhlo sloa -kpɔga glaa, 'ɩn -kpɔga yia we -gʋ palɩlɩ, 'ɩn we yia we 'tuntnu. We 'nɩ 'ya yabhlogbɔɔ 'pa. \v 8 Tɔlʋa yia dʋdʋ -zɔnʋ -gʋ bhlili, 'ɩn -mʋʋ yia mi, 'ɩn we yia 'ylimanɩ, 'ɩn we yia zʋ. We lakpa tɔlʋa wla 'ya glʋ -bhlo 'ya kugbua, tɔlʋa wla 'ya glʋ ta, 'ɩn tɔlʋa wla 'ya glʋ gbu. \p \v 9 «-Ɔ -ka 'nʋnʋ -yukwli 'wlu -ka, ɔ 'nʋ we.» \s1 -We ka 'gbʋ -Zezu paa gbʋʋ nine \r (Mt 13.10-17; Lk 8.9-10) \p \v 10 Da nyɩma duun mnɔa -Zezu -yɔla, -wa -tʋa -bha, 'ɩn wa yia ɔ gbeli we -yɔ ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ, -maa yia wee gbʋʋ ninee 'ji layɩbha. \p \v 11 Ɔ nɛɛ wa -yla: «-Lagɔ ka aɩn ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ -we mɩa zizeda 'klʋslolu. Nɩɩ, wa tɔlʋa -wa'a nʋa -Lagɔɔ dʋmagbʋ lɛ, gbʋ weee -maa nʋa gbʋʋ nine sɔlʋ. \v 12 We 'dɛɛ 'gbʋ: \q1 ‹'Ɩn wa -ka ylada -mɩ, \q2 wa'a 'yɩ la. \q1 Wa -ka yukwli pʋda -mɩ, \q2 wa'a 'nʋ we 'wʋla. \q1 We 'nɩ yaa 'sa -mɩ nɩ, \q2 'ɩn wa 'bhitia wa dlɩ, \q2 'ɩn -Lagɔ tɩa wa -yɔgbʋ 'wʋ.› » \p \v 13 'Ɩn ɔ yia wa layɩbhaɛ: «A 'nɩ gbʋʋ nine -mɩnɩ 'wʋlanʋ 'lee, sa a 'ka we tɔlʋa 'wʋlanʋa?» \s1 'Mnɔpanyɔɔ gbʋʋ ninee 'ji \r (Mt 13.18-23; Lk 8.11-15) \p -Zezu nɛɛ 'yaɛ: \v 14 «'Mnɔya -we kpaapanyɔ 'paa, we 'wlʋ -Lagɔwɛlɩ. \v 15 Nyɩma tɔlʋa 'wlʋ 'yoo ŋwɛ -yɔ, da -Lagɔwɛlɩ bhlia. Wa -ka we 'nʋ tɔʋn, 'ɩn -Saatan yia, 'ɩn we saa -mɔ -Lagɔwɛlɩ wa faa wa dlɩ zɔ. \v 16 'Sa -bhlokpadɛ tɔlʋa mɩa tʋkpa -dʋdʋ 'bhisa, da -Lagɔwɛlɩ bhlia. -Maa -ka we 'nʋ, 'ɩn -maa ŋwnua we gbʋ 'mʋna nya. 'Ɩn wee 'mʋna, we'e -gwlɛ. \v 17 Nɩɩ, wee wɛlɩ'ɩ fa somi -mɔ wa dlɩ zɔ. Waa nyɩma mɩa, bhla -sɛlɛ nya wa ŋwnua we -yɔ. 'Ɩn wa -ka wa sɩalɩda -mɩ, wa -ka wa 'klɩyɩe 'wʋpalɩda -mɩ -Lagɔwɛlɩɩ 'gbʋ, 'ɩn wa saa -Lagɔwɛlɩ dlɩ -gʋ. \v 18 'Ɩn tɔlʋa mɩ -kpɔga 'bhisa, -we glaa -Lagɔwɛlɩ 'mnia. Wa -ka we 'nʋ, \v 19 dʋdʋ -gʋʋ dlɩlʋe klaa, wa 'gwɛzi wa -dawli 'wʋnʋnʋe klaa, we -yɔ wa dlɩwʋnynilu, mʋnya palɩlɩa -Lagɔwɛlɩ -gʋ, 'ɩn we'e tnʋa. \v 20 'Ɩn tɔlʋa 'wlʋ dʋdʋ -zɔnʋ, da -Lagɔwɛlɩ bhlia. Ma 'nʋa -Lagɔwɛlɩ, 'ɩn wa yia we -yɔŋwnu, 'ɩn wee wɛlɩ -we mia wa 'wʋ, 'ɩn we yia tnʋ. We lakpa yabhlo wla glʋ -bhlo 'ya kugbua, 'yabhlo glʋ ta, 'ɩn lakpa yabhlo wla glʋ gbu.» \s1 'Napɛɛ gbʋʋ nine \r (Lk 8.16-18) \p \v 21 -Zezu nɛɛ wa -yla: «Nɩɩ, wa -yɔ 'napɛ -ka yi nɩ, 'lii zɔ wa faa we yɩ? -Solu zɔ wa faa we yɩ? -Ɩnnya: yalɩ wa dɩa we la, we 'nɩ mʋʋ? \v 22 Nɩɩ, -lu -we mɩa zizeda, zlɩ 'klʋ we yia 'tlaa. 'Ɩn -lu -we mɩa nikpise 'wʋ, -yɔ wa yia we 'yɩa. \v 23 -Ɔ -ka 'nʋnʋ -yukwli 'wlu -ka, ɔ 'nʋ we.» \p \v 24-25 'Ɩn ɔ yi 'yaa we 'bɩgʋpalɩɛ: «-We a 'nʋa da nɩ, a zʋlʋ we dlɩ zɔ la. -We a bhua 'wʋ, 'ɩn a yɩbhɔlʋa nyɩma, 'mʋ -Lagɔ yia 'wʋbhua ɔ 'ka aɩn yɩbhɔlʋ. Nɩɩ, -lukanyɔ mɩa, ɔ -nʋ wa yia -gʋpalɩa, 'ɩn we 'ka 'wʋzumanɩ. 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -lu duun -ka, we -sɛlɛ mɩa ɔ kwɛɛ, kwɛɛ wa yia we ɔ -saa.» \s1 'Mnɔɔ gbʋʋ nine \p \v 26 -Zezu nɛɛ wa -yla: «-We -yɔ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlʋa, mʋ nɩ: nyɩmɛ yabhlo 'paa 'mnɔ ɔ kpaa. \v 27 Ɔ yi ylaa 'wʋ -mɩ sabɔoo, ɔ yi 'yliyɔga zlɩoo, mi we mi, 'ɩn we ylimanɩa. 'Ɩn sa we mimnia 'wʋla, -zugba we ylimanɩ, we nacɩ 'nɩ ɔ dlɩ zɔ -mɩ. \p \v 28 «Nɩɩ, dʋdʋ zʋlʋa 'mnɔ. Tɩatɩa, we kpɩ tlaa. We kpɩ -ka 'tla 'bhie, we lakpa tlaa. We lakpa -ka 'tla 'bhie, we zalɩa. \v 29 We -ka zalɩ, 'ɩn wa dɩa we -bhleka nya. -We ka gbʋ -wa, we -dɩdɩ bhla ka nyni.» \s1 *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩee gbʋʋ nine \r (Mt 13.31-32; Lk 13.18-19) \p \v 30 -Zezu nɛɛ 'yaɛ: «Ɩn 'ka aɩn -yla gbʋʋ nine yabhlo 'pa 'ya. Lɛɛ -lu -a 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋpalɩa? Gbʋʋ nine -mʋmʋ nya -a 'ka wee gbʋ gbaa? \v 31 We 'wlʋ su wa laa *mutadɩ, we 'ya. Wa -ka we 'pada -mɩ, we 'kienyi, we -zi dʋdʋ -gʋʋ su weee 'ya. \v 32 Wa -ka we glʋ nɩ, 'ɩn we mia. We -ka 'ylimanɩ 'kadʋʋ, 'ɩn we zia su weee 'wʋ, we paa 'klɩya 'kadɩ, 'ɩn 'zianya dɩa we zuzu 'wʋ la.» \s1 Sa -Zezu gbaa nyɩma -yla \p \v 33 Wee gbʋʋ nine nɩɩ 'wʋwlʋnʋ nya -Zezu gbaa wa -yla -Lagɔgbʋ. Sa wa 'kaa we 'wʋlanʋ. \v 34 We 'nɩ gbʋʋ nine -papɩe 'wʋbhʋ, ɔ'ɔ gba gbʋ bhe. Nɩɩ, ɔ 'dɛ -bhlo -yɔ ɔ 'bɩnɔnya -ka ladɩda -mɩ, 'ɩn ɔ gbaa we 'ji weee wa -yla. \s1 -Zezu bɛlɩa -pɩpɛ 'kadʋ zɔ \r (Mt 8.23-27; Lk 8.22-25) \p \v 35 Wee 'ylɩ -bhlokpadɛɛ jibheza, -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «-A 'plɩlɩ 'nyuu kakpe -putu -gʋ.» \p \v 36 Wa 'bhʋa nyɩma duun glaa, 'ɩn -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya yia 'glʋ 'wʋbho. Da ɔ -dɩa la, 'glʋ tɔlʋa mɩ ɔ kwesi. \v 37 Tɔʋn, -pɩpɛ 'kadʋ yia 'plɩplɩe bhli, 'ɩn 'nyuu -gbʋgbʋ yia 'glʋ 'wʋslo, -zugba we yeli we. \v 38 -Zezu -mɔɔ pɩ 'glʋʋ lʋgbɛɩn la. Ɔ 'wlu mɩ -sumu -gʋ. Ɔ mɩ 'ylaa 'wʋ. 'Ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia ɔ ganɔ, wa nɛɛ ɔ -yla: «-Amɩaa -Kanyɔ, -amɩa tlɩa! We'e -la -mɩ -sɩan 'wʋʋ?» \p \v 39 Ɔ -sɔa 'wʋ tɔʋn, 'ɩn ɔ yia -pɩpɛ 'wluo 'kpɩlɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ 'nyu -yla: «'Yligbe! Bɛ zɔ!» Tɔʋn, -pɩpɛ yia zɔbɛ, 'ɩn 'nyu -gʋ yia 'wʋtʋ blenyii. \v 40 Ɔ nɛɛ wa -yla: «-Mʋmʋ ka 'gbʋ a nʋ 'sa nyanɔa? A 'nɩ -slɔ 'mɩ dlɩ -gʋ zʋ -wa yɩ?» \p \v 41 Tɔʋn, nyanɔ 'kadʋ yia wa dlɩ 'wʋ slo. 'Ɩn wa yia layɩbhalɩ -yɩbhalɩɛ: «Mɔɔ -nyɩmɛ ɔɔ -mɔnɩ -mɩ, 'ɩn 'nyu -yɔ -pɩpɛ zʋ ɔ 'nʋŋwɛa?» \c 5 \s1 -Zezu vua zuzu 'nyii \r (Mt 8.28-34; Lk 8.26-39) \p \v 1 'Ɩn -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya yia Galilenyuu kakpe -putu -gʋ nyni, Zelazɩ -nyɩmaa dʋdʋ -gʋ. \v 2 Ɔ 'bhʋa 'glʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia lasibhli. Nʋkpasu yabhlo 'tlaa gbawla nyɩdɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ -yɔyɩ. Nɩɩ, ɔɔ nyɩmɛ mɩa, zuzu 'nyuu mɩ ɔ 'wʋ. \v 3 Gbawla -gʋ ɔ gʋa. Nɩɩ, wa 'nɩ -slɛɛn mneni wa 'ka ɔ gbʋan, wa 'dɛ yi nɛtɛ -llukpe 'wʋbhu. \v 4 Wa ka bha ɔ sɔ -yɔ -pɛklɛɛ zʋ, wa yia ɔ bhʋ gbʋan nɛtɛ -llukpe nya, ɔ yia nɛtɛ -llukpe -dɩ, 'ɩn ɔ yia -pɛklɛɛ -nyumɔ. Nyɩmɛ 'nɩ -slɛɛn ɔ kwɛyɔmneni. \v 5 Sabɔoo, zlɩoo, 'ylɩ weee nya, ɔ mɩ -mɔ -gɔgɔnya 'wlu, -mɔ gbawla -gʋ 'wʋkpɩda, -zugba ɔ nʋ ɔ 'dɛ lɛ tʋkpa nya. \p \v 6 Ɔ 'yɩa -Zezu -yɔ -mɔ 'pɩ, ɔ mnɩa ɔ -gbɛ -gwagwɩe nya, 'ɩn ɔ yia ɔ 'yu 'kukolu 'sibhli. \v 7-8 -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «Zuzu 'nyuu, 'tide ɔ 'yi!» \p 'Ɩn ɔ yia 'wʋkpɩ 'tɩtɛɛ: «-Zezu, Yalɩ -Lagɔɔ 'Yu, -naa lɛɛ -gbʋ pɩlɩ na gbʋ 'wʋla? -Na zukpa -wa, 'na palɩ 'mɩ 'klɩyɩe 'wʋ -nɩ, -Lagɔɔ 'ŋnɩ nya.» \p \v 9 'Ɩn -Zezu yia ɔ layɩbha: «'Lee, sa wa la -na 'ŋnɩa?» \p 'Ɩn we yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Na 'ŋnɩ wa laa ‹'Slʋjaa -zlo.› Nɩɩ, -a -zu 'wʋ.» \p \v 10 We yia ɔ zukpa 'palɩ bhabha nɩɩ, ɔ 'na vulu we dʋdʋ nɩ -gʋ -nɩ. \v 11 -Zugba -boboo -zlo mɩ -bha lililuu datalɩda, -gɔgɔɔ 'klʋ -yɔ. \v 12 'Ɩn zuzu 'nyii yia -Zezu zukpa 'palɩ, we nɛɛ ɔ -yla: «Nɩɩ, kwa -aɩn -bobonya mɩa nɩ 'wʋ. 'Nyɛ -aɩn 'yoo -a 'ka we 'wʋpla.» \p \v 13 Ɔ yia we 'yoo 'nyɛ. Tɔʋn, wee zuzu 'nyii 'tlaa ɔɔ nʋkpasu 'wʋ, 'ɩn we yia -bobonya 'wʋpla. We kwlia -gɔgɔ -gwagwɩe nya, 'ɩn we yia 'nyu lʋ slo, 'ɩn 'nyu yia we 'bha. \p Nɩɩ, wee -bobo ŋwɛɛ mneni we 'ka -bobo 'wlu kugbua nyni. \v 14 Tɔʋn, -boboo 'yliyɔzʋnya yia -gwa. Gbʋ -we ylɩa wa, 'ɩn wa yia we gba kʋdanya -yɔ 'gbe 'kadɩ nʋkplɛ. 'Ɩn we 'dɩ yia da weee nyni. Nyɩma yia -bha 'yɩa mnɩ. \v 15 Wa nynia -Zezu kwesi, nyɩmɛ -ɔ kaa zuzu 'nyii duun 'wʋ wa 'yɩa -mɔɔ -yɔ, -zugba -mɔɔ -dɩ -bha la, -bana nya 'wʋ, 'ɩn -mɔɔ 'wlukʋʋn ka ladolu, 'ɩn wa yia nyanɔ nʋ. \v 16 'Ɩn gbʋ ylɩa zuzu 'nyii 'wʋkanyɔ -yɔ -bobonya, nyɩma -wa 'yɩa -bha, 'ɩn wa yia we 'dɩ -sa. \v 17 Wa yia -Zezu bhubhoe nɩɩ, ɔ 'bhʋ wa dʋdʋ -gʋ. \p \v 18 Da -Zezu mɩa 'glʋ 'wʋgblada, nyɩmɛ zuzu 'nyuu kpaa, ɔ yia ɔ zukpa 'palɩ nɩɩ, ɔ -yɔ ɔ 'sɔ 'ka -tʋ. \v 19 -Zezu 'nɩ we ŋwnu, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: «Mnɩ -na -buduŋwɛɛ, -na nyɩmaa -gbɛ, 'ɩn -we weee Nyɩmaa -Kanyɔ nʋa -mɩ -yla lɛ nyazɩdlɩ nya, -ɩn 'ka we 'dɩ wa -salɩ.» \v 20 'Ɩn ɔ yia mnɩ. -We weee -Zezu nʋa ɔ -yla lɛ, ɔ yia we 'dɩ -sa 'Gbe Kugbua -dʋdʋ -gʋ, 'ɩn we yia wa 'dɛ weee ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \s1 'Ŋwnɔ yabhlo -yɔ -Zalusɩɩ 'ŋwnɔyuu gbʋ \r (Mt 9.18-26; Lk 8.40-56) \p \v 21 -Zezu mnɩa 'nyuu kakpe yabhlo -gʋ 'glʋ nya, 'ɩn nyɩma duun yia 'wlugbeli ɔ kwesi 'nyuu -gɔgɔ -gʋ. \v 22 -Bha *-Lagɔbuduu -kanyɔ yabhlo yia, 'mɔ wa laa -Zalusɩ. Ɔ 'yɩa -Zezu, 'ɩn ɔ yia -mɔɔ bhʋ -yɔ bhlili, \v 23 'ɩn ɔ yia ɔ bhubhoe bhabha: «Nɩɩ, -na zukpa -wa. Na 'ŋwnɔyulɛ mɩ tlɩda. Yi, -ɩn 'ka ɔ sɔ -gʋlapalɩ, ɔ 'ka 'pʋ, ɔ 'ka 'yliyɔgagɩe 'yɩ.» \p \v 24 'Ɩn -Zezu -yɔ ɔ 'sɔ yia mnɩ. Nyɩmaa -zlo kwaa ɔ yoo, nɩnɛnɩ wa nɩnɛnɩa ɔ. \p \v 25 Nɩɩ, 'ŋwnɔ yabhlo mɩ wa glaa, -mɔɔ kwɛpalɩe li -zʋ kugbua lɛ 'sɔ -mɔɔ -yɔ. \v 26 -Dɔtlɔɔ -zlo jipea ɔ, wa yia ɔ sɩalɩ. Ɔ ka ɔ 'gwɛzi weee -nyumɔ, ɔ 'nɩ 'pʋ. -Zugba we -yɔ ɔ sɩalɩe mnɩ. \v 27-28 Ɔ 'nʋa -Zezuu 'dɩ nɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'dɛ dlɩ zɔɛ: «Ɩn -ka ɔ -bana kwɛzɩ, ɩn mneni ɩn 'ka 'pʋ.» \p Ɔ 'plɩlɩa nyɩma nyɩdɩ -Zezu lʋʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ -bana kwɛzɩ. \v 29 -Bha -bhlokpadɛ ɔ 'pɩɔn yia 'wʋkanɩ, 'ɩn ɔ yia we 'jiyibheli nɩɩ, ɔ ka 'pʋ. \p \v 30 -Zezu yibhelia we 'ji nɩɩ, ɔ 'tɩtɛ ka lubho nʋ, 'ɩn ɔ yia labhiti -mɔ nyɩma nyɩdɩ, 'ɩn ɔ yia layɩbhaɛ: «Nyɔɔ zɩ na -bana kwɛa?» \p \v 31 'Ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Aya! Nyɩmaa -zlo mɩa da -mɩ nɩnɛnɩda nɩ, 'lee sa -na yɩbha la nɩɩ, nyɔɔ zɩ -mɩ kwɛa?» \p \v 32 Ɔ yia ɔ 'dɛ -yɔ latɩtalɩ. Nyɩmɛ -ɔ nʋa we lɛ, ɔ 'ka ɔ 'yɩ. \v 33 Ɔɔ 'ŋwnɔ ka nyanɔ nʋ, -zugba ɔ tɛlɩa. -We ylɩa ɔ, -mɔɔ ka we 'jiyibhelii 'gbʋ, 'ɩn ɔ yia -mɔɔ bhʋ -yɔ bhlili, 'ɩn ɔ yia we 'bɩgʋ 'plɩlɩ -mɔɔ -yla. \v 34 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Na 'yu, amaa dlɩ ka aɩn pue. A mnɩ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ -yɔ aɩn 'sɔ -mɩ! Amaa gu bhɩaoo!» \p \v 35 Da -Zezu mɩa gbʋ -mɩnɩ gbada, nyɩma 'bhʋa -Zalusɩɩ -buduŋwɛɛ, wa yia, wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn 'na sɩalɩ Nyɩmaa -Kanyɔ -nɩ, -na 'ŋwnɔyu ka tlɩ.» \p \v 36 'Ɩn wɛlɩ, wa mɩa gbada, -Zezu yia we yukwli -gʋlasalɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ -Zalusɩ -ylaɛ: «-Ɩn 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ, -ɩn zʋ dlɩ!» \p \v 37 We 'nɩ Piɛlɩ -yɔ *'Zake -yɔ ɔ bheli *Zaan 'wʋbhʋ, ɔ 'nɩ ŋwnu nyɩmɛ -putu 'ka wa yoo kwa. \v 38 Wa nynia -Lagɔbuduu -kanyɔɔ -buduŋwɛɛ, 'ɩn ɔ yia nyɩmaa -zlo -yɔyɩ -gʋzizlida sɔ weee lʋ, wie -yɔ 'wʋkpɩkpɩe nya. \v 39 Ɔ plaa -budu zɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a gbugblolu -nya? Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a wi -nya? Ɔ 'nɩ tlɩ, 'ylaa 'wʋ ɔ mɩa.» \v 40 'Ɩn wa yia ɔ gla palɩ. \p -Bha ɔ wlelia wa 'dɛ weee. -Slɛɛn, ɔmɔ klaa, 'ŋwnɔyuu dide klaa, ɔ 'nyaa klaa, we -yɔ ɔ 'bɩnɔnya ta, 'ɩn wa yia komi lʋʋ mnɩ, mɔ 'ŋwnɔyu pɩa la. \v 41 'Ɩn ɔ yia ɔ sɔ lakpa, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: «Talita kumi.» (We ji -wa nɩɩ: «'Yieslɔŋwnɔyu, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ, a -sɔ 'wʋ.») \v 42 Tɔʋn, ɔɔ 'ŋwnɔyu yia 'wʋsɔ, 'ɩn ɔ yia nɔ. We yia wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. Nɩɩ, ɔ ka -zʋ kugbua lɛ 'sɔ. \v 43 -Zezu nɛɛ wa -yla 'klʋ 'cɩcɩ nya: «A 'na gbalɩ we nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla -nɩ. A 'nyɛ ɔ lililu, ɔ 'ka li.» \c 6 \s1 -Zezuu -zɔɔ -nyɩma 'nɩ ɔ gbʋ ŋwnu \r (Mt 13.53-58; Lk 4.16-30) \p \v 1 -Zezu 'bhʋa -bhɛdɛ, 'ɩn ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ yia ɔ -zɔɔ mnɩ. \v 2-3 Wa *Nyapɛylɩ nya, 'ɩn -Zezu yia wa -Lagɔbudu zɔ mnɩ, 'ɩn ɔ yia -mɔ gbʋ -slolu. Nyɩma, -wa ɔ mɩa -sloluda, we -sʋbhalɩa wa ŋwɛgaga, 'ɩn wa nɛɛ: «Ɔɔ mɩa dɛ nɩ, ɔ 'nɩ Maliii yuu? 'Lee, ɔ 'nɩ 'Zake klaa, Zozee klaa, Zudɩ klaa, we -yɔ 'Simɔɔɔ bhelii? Ɔ bhɔlɔa 'nɩ da -aɩn glaa -mɩɩ? Ɔɔ mɩa dɛ nɩ, -budukʋnyɔ -wa. Wee gbʋ mɩa dɛ nɩ, da ɔ salɩ wea? Gbʋyilo -mʋmʋ -Lagɔ 'nyɛ ɔmɔ, ɔ 'ka -aɩn -slolua? Nyɔɔ 'nyɛ ɔ 'tɩtɛ, 'ɩn ɔ nʋ gwɛdigbʋ nɩ lɛa?» \p We 'dɛɛ 'gbʋ, wa 'nɩ ɔ wɛlɩ 'wʋŋwnu. \v 4 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -ka -mɩ, da weee -bha wa zʋa ɔ. Nɩɩ, wa'a zʋ -bha ɔ ɔ -zɔɔ, ɔ zʋayli we -yɔ ɔ -buduŋwɛɛ.» \p \v 5 We 'nɩ, ɔ ka nyɩma -bhlo -bhlo jipe, wa sɔ -gʋ lapalɩe nya 'wʋbhʋ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka gwɛdigbʋ lɛnʋ, \v 6 'ɩn ɔ nɛɛ: «Aya! Ɩn 'nɩ -slɔ 'sasʋkpa -nyɩma, -wa'a zʋa -Lagɔ dlɩ -gʋ, 'yɩ.» \s1 -Zezu tiea ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ \r (Mt 10.5-15; Lk 9.1-6) \p -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn -Zezu yia kwesi -gbenya 'wʋplɩlɩ nyɩma gbʋslolue nya. \v 7 Ɔ laa ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ, ɔ 'ka wa tie 'sɔ 'sɔ, 'ɩn ɔ yia wa 'tɩtɛ 'nyɛ, wa 'ka zuzu 'nyii vu. \v 8-9 Ɔ nɛɛ wa -yla: «We 'nɩ kɔɔsu -bhlogbɔɔ 'wʋbhʋ, a 'na 'bhulu -lu yabhlogbɔɔ 'wʋ -nɩ. A 'na 'bhulu 'floo 'wʋ -nɩ. A 'na 'bhulu *-bada 'wʋ -nɩ. A 'na 'bhulu 'gwɛzi 'wʋ -nɩ. Nɩɩ, a -pla -sakwla bhʋ 'wʋ, a -yɔ -banaa 'sɔnʋ 'na mnɩnɩ -nɩ. \p \v 10 «A -ka 'gbe -mʋmʋ 'wʋ nyni, -budu -we ka ŋwɛɛ a -ka ladɩ, a -gʋ -bha. 'Ylɩ -we nya a 'nɩ -slɔ 'wʋsɔ, a 'na 'bhʋlʋ -bha -nɩ. \v 11 'Ɩn da -mʋmʋ wa 'nɩ amɩaa 'lakpasu kpa, wa 'nɩ aɩn yukwli pʋlʋ, a gbɔtɔ amɩaa bhʋ -yɔ *-bhubhui, 'ɩn nyɩma 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, wa 'nɩ -Lagɔgbʋ -yɔŋwnu.» \p \v 12 Wa mnɩa, 'ɩn wa nɛɛ nyɩma -yla nɩɩ, wa 'bhiti wa dlɩ. \v 13 -Zugba wa vua zuzu 'nyiii -zlo, 'ɩn wa slua guzʋnya duun 'kpɩ 'wluo, 'ɩn -maa pʋa. \s1 Ewlodʋ wlaa Zaan wa 'ka ɔ 'bha \r (Mt 14.1-12; Lk 9.7-9) \p \v 14 -Zezuu 'ŋnɩ mnenia da weee la, 'ɩn dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ *Ewlodʋ yia we 'nʋ. Ɔ nɛɛ: «'Zan -Batisɩ -wa. Nɩɩ, mɔ -sɔa 'wʋ tlɩtlɩnya glaa. We 'dɛɛ 'gbʋ ɔ mneni ɔ 'ka gwɛdigbʋ lɛnʋ.» \p \v 15 Nyɩma tɔlʋa nɛɛ: «*Elii -wa.» \p 'Ɩn tɔlʋa nɛɛ: «-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -wa, bhlasabhla -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'yabhlo 'bhisa.» \p \v 16 Nɩɩ, Ewlodʋ 'nʋa we, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Zaan -wa. -Amɩ wlaa ɔ, 'ɩn wa yi bhaa ɔ 'wlu -gʋ -dɩ. Mɔ -sɔa tlɩtlɩnya glaa 'wʋ.» \p \v 17-20 Nɩɩ, Ewlodʋ mɩa, ɔ ka bha ɔ bheli Filipʋʋ 'ŋwnɔ Ewlodiadɩ -mɔɔ -glosa, 'ɩn ɔ yia -mɔɔ kwa. 'Ɩn Zaan nɛɛ ɔ -yla: «Nɩɩ, we 'nɩ 'ylinanɩ -Lagɔɔ tite 'wʋ, nyɩmɛ 'ka ɔ 'dɛɛ bhelii 'ŋwnɔ kwa.» -Bha Ewlodiadɩ 'paa 'cɛ. Ɔ 'yɩbha ɔ 'ka Zaan 'bha. Nɩɩ, Ewlodʋ sɔa Zaan, 'ɩn ɔ -yi we 'ji nɩɩ, -Lagɔnyɩmɛ tɩklɩɩ -wa. 'Ɩn Zaan -ka gbada -mɩ, we nanɩ Ewlodʋ dʋdʋ, 'ɩn we bhitia ɔ 'wlukʋʋn. We 'dɛɛ 'gbʋ Ewlodʋ 'yɩbha ɔ 'ka Zaan 'wʋgʋ. 'Ɩn ɔ yia ɔ gbʋan, ɔ yia ɔ -kaslʋ 'wʋpa Ewlodiadɩ yi ɔ 'bhaa 'gbʋ. \p \v 21 Nɩɩ, 'ylɩ yabhlo nya, 'ɩn Ewlodiadɩ yia -jɔlʋ 'yɩ. We zlɩ mɩa, Ewlodʋʋ gwalɩylɩ -wa. 'Ɩn ɔ yia 'gbee -cɩan klaa, 'slʋjaa nyɩma 'kadɩ klaa, we -yɔ Galilee -nyɩma kpasɩ la, wa 'ka 'fɛtɩ -sa. \v 22 Ewlodiadɩɩ 'ŋwnɔyu plaa, 'ɩn ɔ yia lɩtɛ, 'ɩn ɔ yia wa dʋdʋ namanɩ. -Bha ɔɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ Ewlodʋ gbaa ɔ -yla: «Nɩɩ, -we a -ka 'yɩbha, a -zlalɩ 'mɩ we, 'ɩn ɩn 'ka we aɩn 'nyɛ.» \v 23 'Ɩn ɔ yia ɔ -yla biɛ: «Nɩɩ, -lu weee a yia 'mɩ -zlalɩa, yoo na nyɛa we aɩn. We yi na dʋdʋ kibhe -zɛoo, 'nyɛa na yia we aɩn.» \p \v 24 Ɔɔ 'ŋwnɔyu 'tlaa, 'ɩn ɔ yia ɔ 'nyaa layɩbha: «Lɛɛ -lu ɩn 'ka ɔ -zlalɩa?» \p 'Ɩn -mɔɔ nɛɛ: «A -zlalɩ ɔ 'Zan -Batisɩɩ 'wlu.» \p \v 25 Ɔɔ 'ŋwnɔyu mnɩa lʋ -gwagwɩe nya, 'ɩn ɔ nɛɛ Ewlodʋ -yla: «-We ɩn 'yɩbhaa nɩ, mʋ -wa 'Zan -Batisɩɩ 'wlu. -Ɩn -la dɛslɛɛn 'mɩ we -plaa -gʋ.» \p \v 26 We wlaa ɔ 'kʋayli la, ɔ ka bi ɔ -limaa 'yibadɩɩ 'gbʋ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka gba nɩɩ, ɔ 'nɩa we ŋwnu. \v 27 Ɔ yia 'slʋjayu yabhlo la, ɔ nɛɛ ɔ -yla: «Mnɩ, -ɩn -dɩ -bha 'Zan -Batisɩɩ 'wlu, -ɩn -yɔ we yi.» \p \v 28 Ɔ mnɩa -kaslʋ 'wʋ, ɔ yia Zaaan 'wlu -bha -dɩ, 'ɩn ɔ yia we -plaa -gʋ ladɩ, 'ɩn ɔ -yɔ we yia yi. Ɔ 'nyɛa we ɔɔ 'ŋwnɔyu yoo, 'ɩn -mɔɔ yia -mɔɔ 'nyaa we kwa. \p \v 29 Zaaan 'bɩnɔnya 'nʋa we 'dɩ, 'ɩn wa yia ɔ 'kwie 'bʋmnɩ, wa 'ka we gbawla 'wʋfa. \s1 -Zezu 'nyɛa nʋkpasia 'wlu glʋ -bhlo 'wlu gbu lililu \r (Mt 14.13-21; Lk 9.10-17; Zn 6.1-14) \p \v 30 -Zezuu tietienya yia lʋ, 'ɩn wa -yɔ ɔ 'sɔ yia 'wlugbeli. Gbʋ weee wa nʋa lɛ, -we wa -slolua nyɩma, 'ɩn wa yia we 'dɩ ɔ -salɩ. \v 31 Nyɩmaa -zlo, -wa yia, -wa mnɩa, wa 'gbʋ, -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'nɩ mneni wa 'ka li. \v 32 We 'gbʋ ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «-A mnɩ da mɩa blenyii, -a 'ka -mɔ ladɩ.» \p 'Ɩn wa 'dɛkpʋa yia 'glʋ 'wʋ -bho, 'ɩn da nyɩma 'nɩa -mɩ, wa yia -mɔ mnɩ. \v 33 Nyɩma duun 'yɩa da wa -yɔ mnɩda, 'ɩn wa yia wa yibheli. 'Ɩn 'gbe weee 'wʋ -nyɩma yia ɔ 'yu zili bhʋ -gʋ -gwagwɩe nya. \p \v 34 -Zezu 'tlaa 'glʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia nyɩmaa -zlo -yɔyɩ. Wa 'wlʋ bhlabhlɛ -we 'nɩ 'yliyɔzʋnyɔ -ka. We 'gbʋ wa laa ɔ nyazɩ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia wa gbʋ duun -slolu. \p \v 35 Jibhe zɔa, ɔ 'bɩnɔnya bɛa ɔ kwesi, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «Da -mɩnɩ -tlʋlʋ la, 'ɩn 'ylʋ ka -fla. \v 36 Gba wa -yla, wa mnɩ kʋdanya -yɔ 'gbenya mɩa da -aɩn kwesi 'wʋ, wa 'ka wa 'dɛɛ lililu zɔ.» \p \v 37 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Amɩaa 'dɛ 'nyɛ wa lililu!» \p Wa nɛɛ: «'Cʋ gbetaa lubho -gwɛzi 'nɩ mneni we 'ka wa 'floo zɔ.» \p \v 38 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «'Floo zuma mɩ aɩn kwɛɛa? A mnɩ a 'ka we zɛlɩ.» \p Wa zɛlɩa we, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «Nɩɩ, 'floo gbu -yɔ zibhii 'ya sɔ mɩa -bha.» \p \v 39 -Bha ɔ gbaa wa -yla, -maa 'tʋlʋ nyɩma nɩɩ, wa -dɩ la -zlo ŋwɛɛ -petu kɔlɩ -gʋ. \v 40 'Ɩn wa yia -zlo ŋwɛɛ ladɩ. -Zlo yabhlo ka nyɩma 'wʋ glʋ gbu, 'ɩn tɔlʋa ka 'wʋ glʋ 'sɔ 'ya kugbua. \v 41 -Zezu 'bhua wee 'floo gbu -yɔ zibhii 'ya 'sɔ 'wʋ, ɔ ylaa yalɩ, ɔ 'paa -Lagɔ fuo, ɔ dɩdlɩa wee 'floo la, 'ɩn ɔ yia we ɔ 'bɩnɔnya yoo 'nyɛ, wa 'ka we nyɩma 'wʋladlili. 'Sa -bhlokpadɛ ɔ dlilia nyɩma weee zibhi 'wʋ la. \v 42 Wa 'dɛ weee lia, 'ɩn wa yia lʋ. \v 43 'Floo pnɩɩ -yɔ zibhi -we wa sɩalɩa, we nyni -cɩcɛ kugbua lɛ 'sɔ. \v 44 Nyɩma -wa lia, wa nʋkpasia mɩa wa glaa, wa nyni nyɩmaa 'wlu glʋ bhlo 'wlu gbu (5.000). \s1 -Zezu nɔa 'nyu -gʋ \r (Mt 14.22,32; Zn 6.15,21) \p \v 45 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «A -bho 'glʋ 'wʋ, a -galɩ 'mɩ 'yu -mɔ Bɛtɩsaida mnɩda. 'Ɩn ɩn 'ka waa nyɩma wɛlɩ 'pa.» \v 46 Wa 'bhʋbhlʋa -yɔ, 'ɩn ɔ yia -gɔgɔ 'wlu mnɩ, ɔ 'ka -Lagɔ bhubhoe. \p \v 47 -Kwɩtatʋkpa ylumanɩa la, -zugba -Zezuu 'bɩnɔnya mɩ -mɔ 'nyu -nyɩdɩ 'glʋ 'wʋ, 'ɩn ɔmɔ mɩa dʋdʋ, ɔ 'dɛ -bhlo. \v 48 -Zezu 'yɩa nɩɩ, -maa mɩ sɩada, -pɩpɛ mɩ wa 'klʋ -yɔ -gbɛɩn bhʋlʋda, 'ɩn 'glʋ -papɩe kalɩ -yɔ, tɩatɩa -kʋkɔ gboa, 'ɩn ɔ yia wa 'bɩ mnɩ 'nyu -gʋ -nɔnʋe nya, ɔ 'ka wa -gʋ ylɩ. \v 49-50 Wa 'yɩa ɔ -yɔ nɔda -mɔ 'nyu -gʋ, wamɩa nɛɛ 'sa 'kuzu -wa. Wa 'dɛ weee 'yɩa ɔ -yɔ, 'ɩn wa yia nyanɔ nʋ. Wa 'kpɩa 'wʋ, -Zezu nɛɛ: «A 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ, -amɩ -wa, a palɩ dlɩ la.» \p \v 51 'Ɩn ɔ yia wa lʋ -bho -mɔ 'glʋ 'wʋ, 'ɩn -pɩpɛ yia zɔbɛ. Wee gbʋ 'nɩ wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ -sɛ. \v 52 Nɩɩ, wa yukwli -yɔ 'tɛlaa 'gbʋ, -Zezu 'nyɛa nyɩmaa -zlo lililu gwɛdi sa, wa 'nɩ ɔ 'tɩtɛ yibheli. \p \v 53 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya -dɩa 'nyu 'wʋ, wa nynia Zenezalɛtɩ -dʋdʋ -gʋ, -mɔ wa jɩa 'glʋ lubhu. \v 54 Wa mɩ 'glʋ 'wʋ lasibhlida, 'ɩn nyɩma yia -Zezu yibheli. \v 55 Wa -yɔ 'pulo -pulue mɩ 'gbe weee 'wʋ 'plɩlɩda, 'ɩn da wa -ka 'nʋ nɩɩ, -Zezu mɩ -bha, 'ɩn wa mnɩa -mɔ, wa -yɔ wa guzʋnya 'sɔ, -zugba -maa mɩ 'sowli 'wʋ. \v 56 Da ɔ -ka mnɩ, 'ɩn wa laa ɔ guzʋnya. We yi kʋda -zɛoo, we yi -zɔɔ -zɛoo, we yi 'gbe 'kadʋ 'wʋ -zɛoo, 'ɩn wa palɩa wa guzʋnya -zejila 'wʋ la. 'Ɩn wa palɩa -Zezu zukpa nɩɩ, ɔ 'ka wa guzʋnya 'yoo 'nyɛ wa 'ka ɔ -banaa ŋwɛ kwɛzɩ. 'Ɩn -wa weee zɩa we kwɛ, -maa yia 'pʋ. \c 7 \s1 -Zezu -yɔ Zuifʋʋ tite \r (Mt 15.1-9) \p \v 1-4 Bha Zuifʋʋ -yɔ Falizɩnyɩmaa -gbɛ, wa 'nɩ -slɔ kwɛ budo 'nanʋʋ, wa'a li. Nɩɩ, wa dʋkpasɩɩ tite -wa, 'mʋ wa zʋa 'nʋŋwɛ. Nɩɩ, wa -ka lɔkɔ 'wʋbhʋ, wa 'nɩ -slɔ budo, wa'a li. Tite tɔlʋa wa dʋkpasɩ tɩa wa -yɔ, 'ɩn wa zʋ 'yaa -mʋʋ 'nʋŋwɛ. Sa 'bhisa, nyidanya klaa, -tʋkpʋnya klaa, we -yɔ 'wʋmanɩ -kɔpʋnyaa 'wʋ lawɔlʋe. \p 'Ylɩ yabhlo nya, Falizɩnyɩma -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya 'bhʋa -Zeluzalɛmʋ, 'ɩn wa yia -Zezuu -gbɛ 'wʋgbeli. -Bha wa 'yɩa nɩɩ, ɔ 'bɩnɔnya tɔlʋa mɩ kwɛ pʋɩn lilida. Nɩɩ, -maa 'nɩ kwɛ budo. \v 5 Wa nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «-Na 'bɩnɔnya lilia kwɛ pʋɩn. Wa 'nɩ -amɩaa dʋkpasɩɩ tite 'nʋŋwɛ zʋ. Lɛɛ -lu ka 'gbʋ wa yi 'sa nʋa?» \p \v 6 Ɔ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma! -We -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Ezaii cɛlɩa ɔ 'sɛbhɛ 'wʋ, gbʋzɔnʋ -wa: \q1 ‹Waa nyɩma mɩa, ŋwɛɛ la wa nnanɩa 'mɩ, \q2 nɩɩ, wa dlɩ 'nɩ 'mɩ -gʋ -mɩ. \q1 \v 7 Bhebhe wa ylimanɩa 'mɩ. \q1 Nɩɩ, tite wa slolua, \q2 'ɩn wa laa -Lagɔɔ tite, \q2 nyɩmaa 'dɛkpʋaa -gbɛ we 'bhʋa.› \m \v 8 Nɩɩ, a ka -slɛɛn -Lagɔɔ dʋmagbʋ 'yitide, 'ɩn a nʋa nyɩmaa dʋmagbʋ lɛ.» \p \v 9 Ɔ nɛɛ 'ya wa -ylaɛ: «A mna 'yli! A 'yɩbha a 'ka amɩaa dʋkpasɩɩ tite 'nʋŋwɛ zʋʋ 'gbʋ, a yia -Lagɔɔ tite 'yitide. \v 10 Moizɩ nɛɛ: \q1 ‹Zʋ -na dide -yɔ -na 'nyaa 'nʋŋwɛ.› \m 'Ɩn: \q1 ‹-Ɔ -ka ɔ dide -yɔ ɔ 'nyaa vɛlɩ, \q2 'bha wa bhaa ɔ.› \m \v 11 'Ɩn amɩa, a nɛɛ: nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ dide -yɔ ɔ 'nyaa -yla gba nɩɩ, ‹-We ɩn 'ka yaa aɩn 'nyɛ, mʋ -wa «Kɔlʋban» › (we ji -wa ɔ ka we -Lagɔ 'nyɛ), \v 12 amɩa 'nyɛa ɔ 'yoo, ɔ'ɔ nʋ -slɛɛn -lu yabhlogbɔɔ lɛ ɔ dide -yɔ ɔ 'nyaa 'sɔ -yla. \v 13 A -ka 'sa nʋda -mɩ nɩ, 'ɩn a saa -Lagɔwɛlɩ la, amɩaa bhlasabhla gbʋʋ 'gbʋ. 'Ɩn a nʋa we 'gbʋ 'sasʋkpa -gbʋ duun tɔlʋa lɛ.» \s1 -We plalɩa nyɩmɛ pʋɩn mʋ nɩ \r (Mt 15.10-20) \p \v 14 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn -Zezu yia nyɩmaa -zlo la, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A pʋ yukwli, -we na yia gbaa a 'ka we 'nʋ. \v 15 Lililu nyɩmɛ lia nɩ, we'e -plalɩ ɔ pʋɩn. Nɩɩ, gbʋ -we ɔ gbaa, -we 'bhʋa ɔ dlɩ zɔ, mʋ plalɩa ɔ pʋɩn. [ \v 16 -Ɔ -ka 'nʋnʋ -yukwli 'wlu -ka, ɔ 'nʋ we.]» \p \v 17 Da -Zezu 'bhʋa nyɩma glaa, ɔ plaa -budu zɔ, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia ɔ wee gbʋʋ ninee 'ji layɩbha. \v 18 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Amɩa'a 'nʋ 'ya -mʋʋ 'wʋlaa? A yibheli we 'ji nɩɩ, -lu -we nyɩmɛ lia, we'e -plalɩ ɔ pʋɩn. \v 19 Nɩɩ, wee lililu mɩa, we'e mnɩ ɔ dibhe 'wʋ, ɔ nʋkplɛ we mnɩa. -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔ plaa 'kwla -yɔ.» -Bha ɔ gbaa nɩɩ, wa mneni wa 'ka lililu weee li. \p \v 20 'Ɩn ɔ nɛɛ 'yaɛ: «Wee -lu -we bhʋa nyɩmɛɛ dlɩ zɔ, mʋ plalɩa ɔ pʋɩn. \v 21 Wee -lu -we bhʋa nyɩma 'wʋ, -mɔ wa dlɩ zɔ, mʋ -wa nɩɩ: wa pʋpalɩ 'wlukʋʋn la 'nyumɛɛ, wa ka mʋtnɩ kwɛ, wa yli 'wie, wa bha nyɩmɛ, \v 22 'ɩn 'ŋwnɩ -yɔ nyɩma -putu dɩa -budu 'wʋ.\f + \fr 7:22 \ft Glɛkɩwɛlɩ 'wʋ, we ji -wa nɩɩ, -wa kʋkwalɩa, wa -yɔ nyɩma -putu dɩa -budu 'wʋ.\f* Wa 'yɩbha wa 'ka -gʋgalɩ. Gbʋnyuu wa nʋa lɛ, wa -lima wa nʋa -dawli 'wʋ. Wa'a zʋ tite 'nʋŋwɛ. Wa ka zenyi, 'ɩn wa saa nyɩmɛ 'ŋnɩ. Wa ylimanɩa wa 'dɛ, wa 'wlukʋʋn ka -nyumɔ. \v 23 Wee gbʋnyii mɩa dɛ, mʋ tlaa nyɩmɛɛ dlɩ zɔ, 'ɩn mʋ plalɩa ɔ pʋɩn.» \s1 'Lakpaŋwnɔ ŋwnua -Zezuu gbʋ \r (Mt 15.21-28) \p \v 24 Da -Zezu 'bhʋa -bha, 'ɩn ɔ yia Tilɩ -dʋdʋ -gʋ mnɩ, -mɔ ɔ plaa -budu zɔ. Ɔ 'nɩ 'yɩbha nɩɩ, nyɩmɛ 'yɩ ɔ, 'ɩn ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka zize. \v 25-26 Nɩɩ, ɔ plaa -budu zɔ, tɔʋn, 'ŋwnɔ yabhlo yia ɔ -gbɛ yi. Ɔɔ ŋwnɔ mɩa, 'lakpaŋwnɔ -wa: Silii -dʋdʋ yabhlo wa laa Fenisi, -mɔ wa gwalɩa ɔ. Nɩɩ, ɔ ka 'ŋwnɔyu, 'mɔ zuzu 'nyuu kpaa. 'Ɩn ɔɔ 'ŋwnɔ yia -Zezu -yɔbɛ, 'ɩn ɔ yia ɔ bhʋ -yɔ bhlili, ɔ nɛɛ: «-Na zukpa -wa, zuzu 'nyuu -we kpaa na 'yu nɩ, -ɩn vu we.» \p \v 27 Ɔ nɛɛ ɔ -yla: «'Ylaaslɩ -ka lida -mɩ, we 'nɩ tɩklɩɩ -mɩ wa 'ka 'ylaaslɩ lililu zɔsa wa 'ka we gwɩ zɔ viteli, we 'nɩ mʋʋ?» \p \v 28 Ɔɔ 'ŋwnɔ nɛɛ ɔ -yla: «Na -Kanyɔ, gbʋzɔnʋ -wa. Nɩɩ, gwɩ -ka 'tabhle zɔ -mɩ, 'ɩn 'ylaaslɩ -ka lida -mɩ, wee lililu -we bhlia, gwɩ lia we. We 'nɩ mʋʋ?» \p \v 29 Ɔ nɛɛ: «-We a gbaa, gbʋzɔnʋ -wa. We 'gbʋ a 'bhiti lʋ. Nɩɩ, zuzu 'nyuu -we kpaa amaa 'yu, ɩn ka we vu.» \p \v 30 Ɔ mnɩa lʋ, ɔ nynia ɔ -buduŋwɛɛ, -zugba ɔ 'yu pɩ lii -gʋ la, zuzu 'nyuu ka ɔ 'yitide. \s1 -Zezu jipea bhobho \p \v 31 -Zezu 'bhʋa Tilɩ -dʋdʋ -gʋ, ɔ -dɩa Sidɔɔn -yɔ 'Gbe Kugbua -dʋdʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia Galilenyu kwesi lʋyi. \v 32 Nyɩmɛ -ɔ'ɔ 'nʋa, 'ɩn -ɔ'ɔ gbaa, -bha wa -yɔ ɔ yia, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Na zukpa -wa, palɩ ɔ -na sɔ -gʋ la ɔ 'ka 'pʋ.» \p \v 33 -Zezu -yɔ ɔ 'sɔ 'bhʋa nyɩma glaa, 'ɩn ɔ yia ɔɔ guzʋnyɔɔ yukwlii 'yoo 'wʋ -kwɛtɩya fa. -Bha -Zezu tlia -dlɛ ɔ -kwɛtɩya -yɔ, 'ɩn ɔ yia ɔ mɩɔ kwɛzɩ. \v 34 Tɔʋn, 'ɩn ɔ yia yalɩ yla, 'ɩn ɔ yia -nyii slu, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔɔ guzʋnyɔ -yla: «Efata», -mʋʋ ji -wa nɩɩ: «-Ɩn -kalɩ.» \p \v 35 -Bha -bhlokpadɛ ɔ 'pʋa, 'ɩn ɔ yia gba, 'ɩn ɔ yia 'nʋ. \v 36 -Zezu nɛɛ waa nyɩma -yla: «A 'na gbalɩ we nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla -nɩ.» \p 'Ɩn sa ɔɔ -Zezu zʋa wa 'dɩ, nɩɩ, wa'a gbalɩ we -nɩ, wa 'nɩ 'sa nʋ. \v 37 'Ɩn wa -yɔ we gbagbɩe yia da weee mnɩ. Ŋwɛgaga ka wa -sʋbhalɩ, 'ɩn wa nɛɛ: «Aya! Ɔ lɛnʋlu weee mɩa 'yli we nanɩa. -Wa'a 'nʋaoo, 'ɩn -maa nʋa, -wa'a gbaaoo, 'ɩn -maa gbaa!» \c 8 \s1 -Zezu 'nyɛa nyɩma 'wlu glʋ -bhlo lililu \r (Mt 15.32-39) \p \v 1 We bhla, 'ɩn nyɩma duun yi 'yaa -Zezu 'bɩ yi. Lililu 'nɩ -mɩ. -Bha -Zezu laa ɔ 'bɩnɔnya, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: \v 2 «Nɩɩ, nyazɩ nyɩma nɩ laa 'mɩ 'wʋ. Wa 'ylɩ ta nɩ -zugba wa mɩ 'mɩ 'bɩ, 'ɩn lililu ka bhɩa. \v 3 Wa 'nɩ -slɔ li. Ɩn -ka gba, wa mnɩ lʋ nɩ, wa mneni wa 'ka 'yloogblʋ bhlili. Nɩɩ, tɔlʋa 'bhʋda -tlʋlʋ la.» \p \v 4 Ɔ 'bɩnɔnya yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Aya! -Amɩa -flii 'pɩpɩ, da -a 'ka 'floo 'yɩ -a 'ka wa 'nyɛ, 'ɩn wa 'ka lʋa?» \p \v 5 Ɔ nɛɛ: «'Floo zuma mɩ aɩn kwɛɛa?» \p -Maa nɛɛ: «'Floo gbesɔ.» \p \v 6 'Ɩn ɔ nɛɛ nyɩma -yla: «A -dɩ dʋdʋ la.» \p Ɔ 'bhua wee 'floo 'wʋ, ɔ 'paa -Lagɔ fuo, 'ɩn ɔ yia we ladɩdlɩ. Ɔ 'nyɛa we ɔ 'bɩnɔnya yoo, 'ɩn -maa yia we nyɩma 'wʋladlili. \v 7 Zibhi yua tɔlʋa mɩa -bha, ɔ 'bhua we 'wʋ, 'ɩn ɔ yia we -Lagɔ kwɛɛ zʋ. Ɔ 'nyɛa we ɔ 'bɩnɔnya yoo, -maa yia we nyɩma 'wʋladlili. \v 8 Wa lia, 'ɩn wa yia lʋ. -We wa sɩalɩa, we yia -cɩcɛ gbesɔ ye. \v 9 Nɩɩ, -wa lia, wa mneni wa 'ka nyɩma 'wlu glʋ -bhlo (4.000) nyni. \s1 Falizɩnyɩma ylaa -Zezu la \r (Mt 16.1-4) \p \v 10 -Zezu 'nyɛa wa 'yoo tɔʋn, ɔ yia 'glʋ 'wʋbho ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ, 'ɩn wa yia Dalɩmanuta -dʋdʋ -gʋ mnɩ. \v 11 Falizɩnyɩma yia, 'ɩn wa yia -Zezu kpɛlɩ, wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn nʋ gwɛdigbʋ yabhlo lɛ, 'ɩn -a 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, -na 'tɩtɛ mɩa, -Lagɔ 'nyɛa -mɩ we.» \p \v 12 -Zezu yia nyɔ laslu, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ amɩa dɛslɛɛn -nyɩma 'yɩbha 'sa gwɛdigbʋa? Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: waa -manɩ 'na 'ka gwɛdigbʋ yabhlogbɔɔ 'yɩ.» \s1 -Zezuu 'bɩnɔnya 'nɩ ɔ 'tɩtɛ 'wʋlanʋ \r (Mt 16.5-12) \p \v 13 -Zezu yia -bha wa tɩ. Ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ, wa yia 'glʋ 'wʋ -gbla, 'ɩn wa yia 'nyuu kakpe yabhlo -gʋ mnɩ. \v 14 Ɔ 'bɩnɔnya ka dlʋ, wa 'nɩ lililu 'wʋbhu. 'Floo yabhlo -tʋa -mɔ 'glʋ 'wʋ, mʋ -bhlogbɔɔ -tʋa wa kwɛɛ. \v 15 -Zezu yia wa gbʋ -yla lapalɩ: «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ. A 'na 'tideli amɩaa 'dɛ 'yi Falizɩnyɩmaa 'flooo *gɔɔ -yɔ Ewlodʋʋ nyɩmaa -nʋ -yla -nɩ.» \p \v 16 -Bha ɔ 'bɩnɔnya gbʋgbalɩa -yla: «Nɩɩ, 'floo 'nɩ -aɩn kwɛɛ -mɩ. We 'gbʋ ɔ yi 'saa gba.» \p \v 17 -Zezu yibhelia we 'ji, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a gba 'sa? A 'nɩ 'floo 'wʋbhu -wa yɩ? A 'nɩ -slɔ we 'wʋlanʋʋ? Amɩaa yukwli -yɔ 'tɛa la yɩ? \v 18 A ka 'yli 'klʋ -yɔ, 'ɩn a'a 'yɩ la. A ka yukwli, 'ɩn a'a 'nʋ. Amɩaa dlɩɩ -bho we -gʋ. \v 19 Nɩɩ, ɩn ka zlɩmɛ 'floo gbu nyɩmaa 'wlu glʋ -bhlo 'wlu gbu (5.000) 'wʋladlili. -Cɩcɛɛ yeye -nʋ zuma -tʋ zlɩmɛ 'wʋa?» \p Wa nɛɛ: «-Cɩcɛ kugbua lɛ 'sɔ.» \p \v 20 'Ɩn ɔ nɛɛ: «Ɩn dlili 'yaa 'floo gbesɔ nyɩmaa 'wlu glʋ -bhlo (4.000) 'wʋla naa?» \p Wa nɛɛ: «-Cɩcɛ gbesɔ.» \p \v 21 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Aya! A 'nɩ -slɔ we 'wʋlanʋʋ?» \s1 -Zezu jipea 'lɔlɔnyɔ \p \v 22 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya nynia Bɛtɩsaida, 'ɩn wa yia ɔ 'lɔlɔnyɔ -la. Zukpa wa palɩ ɔ zukpa nɩɩ, ɔ zɩ -mɔɔ kwɛ. \v 23 -Zezu kpaa ɔ sɔ la, 'ɩn ɔ -yɔ ɔ 'sɔ yia 'gbe lʋʋ mnɩ. -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ -dlɛ 'yli -gʋ tli, 'ɩn ɔ yia ɔ sɔ -gʋ lapalɩ. Ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Na yɩ -lu yabhlo -yɔɔ?» \p \v 24 Ɔ -bloa 'yli, ɔ nɛɛ: «Nyɩma na yɩa -yɔ, wa 'wlʋ sunya. Nɩɩ, wa mɩ nɔda.» \p \v 25 -Zezu palɩa ɔ 'yli -gʋ sɔ la 'ya, 'ɩn ɔ 'yli yia -blo, 'ɩn ɔ yia layɩ 'vayɩɩ. \v 26 Ɔ nɛɛ ɔ -yla: «Mnɩ -na -buduŋwɛɛ. -Ɩn 'na plalɩ -zɔɔ -nɩ.» \s1 Piɛlɩ nɛɛ nɩɩ, -Zezu -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ \r (Mt 16.13-20; Lk 9.18-20) \p \v 27 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya mnɩa 'gbenya -we mɩa Sezalee Filipʋ kwesi nʋkplɛ. Wa mɩ 'yloogblʋ nɔda, 'ɩn -Zezu yia wa layɩbha: «'Lee, nyɔɔ nyɩma palɩ 'mɩ 'wʋa?» \p \v 28 Wa 'palɩa we 'bɩgʋ, wa nɛɛ: «Nyɩma nɛɛ nɩɩ, 'Zan -Batisɩ -ɩn -mɩa. Tɔlʋa nɛɛ, Elii -ɩn -mɩa, 'ɩn tɔlʋa nɛɛ 'yaɛ, bhlasabhla -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'yabhlo -ɩn -mɩa.» \p \v 29 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «'Ɩn amɩa, a nɛɛ, nyɔɔ ɩn -mɩa?» \p 'Ɩn Piɛlɩ nɛɛ: «-Lagɔɔ -Bhasanyɔ -ɩn -mɩa.» \p \v 30 -Zezu nɛɛ: «A 'na gbalɩ we nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla -nɩ.» \s1 -Zezu gbaa ɔ 'dɛɛ tlɩtlɩgbʋ \r (Mt 16.21-28; Lk 9.22-27) \p \v 31 Nɩɩ, -Zezu bhlia ɔ 'bɩnɔnya gbʋslolue, ɔ nɛɛ wa -yla: «We mɩ nɩɩ, ɔɔ *Nyɩmɛɛ 'Yu sɩa bhabha. Nɩɩ, Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ klaa, *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, we -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya yia ɔ kwnɛɛ -saa. 'Bhaa wa yia ɔ, 'ɩn 'ylɩ 'sɔ, we tanʋ nya, tlɩtlɩnya glaa ɔ yia 'wʋsɔa.» \p \v 32 'Sa ɔ gbaa we sa bɛblɛɛ, 'ɩn Piɛlɩ yia ɔ -glima lalɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: «-Ɩn 'na gbalɩ 'sa -nɩ.» \v 33 -Zezu 'bhitia la, ɔ ylaa ɔ 'bɩnɔnya, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla 'klʋ 'cɩcɩ nya: «*-Saatan, bɛ lʋ! 'Bhʋ 'mɩ kwesi. Nɩɩ, -ɩ'ɩn pʋpalɩ 'wlukʋʋn la -Lagɔ 'bhisa, nyɩma 'bhisa -na pʋpalɩa 'wlukʋʋn la.» \p \v 34 Ɔ laa nyɩma -yɔ ɔ 'bɩnɔnya, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Nyɔɔo nyɔɔ -ka gba ɔ 'ka 'mɩ 'bɩ nɔ, ɔ -sa ɔ 'dɛ dlɩ, ɔ 'bhu ɔ sɩasɩee *su 'wʋ, 'ɩn ɔ 'ka 'mɩ 'bɩ yi. \v 35 Nɩɩ, nyɔɔo nyɔɔ -ka ɔ 'dɛɛ 'yliyɔgagɩe 'wʋgʋ nɩ, 'wʋ ɔ yia we bɔa. 'Ɩn -ɔ -ka ɔ 'dɛɛ 'yliyɔgagɩe 'wʋbɔ -Lagɔgbʋ -yɔ na 'gbʋ, 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka, 'mʋ -mɔɔ yia 'yɩa. \v 36 Nɩɩ, nyɩmɛ -ka dʋdʋ -gʋʋ zʋzɔnʋ weee 'yɩ, 'ɩn ɔ -ka ɔ 'yliyɔgagɩe 'wʋbɔ nɩ, lɛɛ -lu ɔ 'yɩ we 'wʋa? \v 37 Nɩɩ, -lu yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni we 'ka nyɩmɛɛ 'yliyɔgagɩe zɔ. \v 38 Nɩɩ, Nyɩmɛɛ Yu yia yia ɔ Didee 'ŋnɩmnɩee san 'wʋ, ɔ -yɔ ɔ -mɔwlʋ -anzɩnya 'sɔ, -wa nʋa -Lagɔɔ dʋmagbʋ lɛɛ -gbɛ. Nɩɩ, dɛslɛɛn -nyɩma, -wa 'nɩa tɩklɩɩ -mɩ, 'ɩn wa nʋa gbʋnyuu lɛ, wa glaa, -ɔ -ka ɩn -yɔ na wɛlɩɩ zʋ nʋ, -amɩ, zlɩ ɩn -ka yi nɩ, 'ɩn na nʋ 'yaa ɔnʋʋ zʋ.» \c 9 \p \v 1 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: amɩa -wa mɩa da -seli, aɩn glaa, tɔlʋa ka *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'yɩ yida 'tɩtɛ nya, 'bhie, wa 'kaa tlɩ.» \s1 -Zezuu 'bɩnɔnya ta 'yɩa ɔ 'tɩtɛ \r (Mt 17.1-13; Lk 9.28-36) \p \v 2 'Ylɩ gbu 'plɩa, we gbelibhlonʋ nya, -Zezu laa Piɛlɩ klaa, *'Zake klaa, we -yɔ *Zaan, 'ɩn wa 'dɛ -mnʋa 'bhie yia -gɔgɔ 'kadʋ 'wlu mnɩ. -Mɔ ɔ 'klʋ 'bhitia wa 'yliya 'wʋ. \v 3 'Ɩn ɔ 'wʋ -bana yia pɔmanɩ tenyii. Lɩ we lɩa. Nyɩmɛ -ɔ 'kaa 'sa -bana pɔmanɩ dʋdʋ -gʋ, -mɔɔ -kanyɔ 'nɩ -mɩ. \v 4 -Bha wa 'yɩa Moizɩ -yɔ Elii 'sɔ -yɔ, -zugba -maa -yɔ -Zezu mɩ 'dɩ -sada. \v 5-6 'Ɩn nyanɔ yia wa dlɩ 'wʋ slo. Wɛlɩ -we Piɛlɩ 'kaa gba, ɔ 'nɩ we -yi. -Bha ɔ gbaɛ: «*Wlabi, -amɩaa -seli -mɩmɩe nanɩ 'yli! Palʋ yua ta -a yia 'sʋbha, -na -nʋ -bhlo, Moizɩɩ -nʋ -bhlo, Eliii -nʋ -bhlo.» \p \v 7 -Bha yalɩpʋpa wɛlɩa wa 'wʋ, 'ɩn wɛlɩ yabhlo yia wee yalɩpʋpa nyɩdɩ 'tla, we nɛɛ: «-Ɔ mɩa dɛ, na Yu -wa, ɩn -kalɩ ɔ zɛ. A pʋlʋ ɔ yukwli.» \p \v 8 Tɔʋn, 'ɩn -Zezuu 'bɩnɔnya yia latɩtalɩ, we 'nɩ -Zezu 'wʋbhʋ, wa'a 'yɩ nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yɔ. \p \v 9 Wa mɩa -gɔgɔ kwlida, 'ɩn -Zezu nɛɛ wa -yla: «-We a 'yɩa da nɩ, nɩɩ, ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu 'nɩ -slɔ tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ, a 'na gbalɩ we nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla -nɩ.» \p \v 10 Wɛlɩ -we -Zezu gbaa wa -yla, wa ka we 'nʋŋwɛ zʋ. 'Ɩn wa yɩbhalɩa -yɩbhalɩa la: nɩɩ, ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ 'ka tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ. Sa -mʋʋ 'ji mɩa?» \p \v 11 'Ɩn wa yia ɔ layɩbha: «'Lee, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -Lagɔɔ titee gwesanya gba nɩɩ, *Elii 'kaa yi tɩaa?» \p \v 12 Ɔ nɛɛ: «Gbʋzɔnʋ -wa: Elii 'kaa yi tɩa ɔ 'ka -lu weee we 'bɩ 'wʋ la. We mɩ cɛlɩda *-Lagɔsɛbhɛ 'wʋ, nɩɩ, ɔɔ Nyɩmɛɛ Yu yia sɩa bhabha, 'ɩn wa 'ka ɔ vɛlɩ. -We ka 'gbʋ we mɩa cɛlɩda, a -yi we 'jii? \v 13 'Ɩn ɩn nɛɛ aɩn -yla: Elii ka yi pepe. 'Ɩn sa wa 'yɩbhaa, 'sa wa sɩalɩa ɔ. Sa we mɩa -benyi cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ, 'sa we 'plɩa.» \s1 -Zezu vua zuzu 'nyuu \r (Mt 17.14-21; Lk 9.37-43) \p \v 14 -Zezu klaa, Piɛlɩ klaa, 'Zakee klaa, Zaan klaa, da wa nynia wa -lima -gbɛ, wa -talɩa -mɔ, -zugba nyɩmaa -zlo ka -maa gbeli. -Lagɔɔ titee gwesanya mɩ wa glaa. Wa -yɔ wa 'sɔ mɩ gbʋ gbada. \v 15 Wa 'yɩa -Zezu, tɔʋn wa yia ŋwɛ -ga, 'ɩn wa yia ɔ -gbɛ mnɩ -gwagwɩe nya, wa 'ka ɔ fʋsa. \p \v 16 -Zezu yia ɔ 'bɩnɔnya layɩbha: «-A 'nʋ -seli? Lɛɛ gbʋ a gbaa?» \p \v 17-18 Nyɩmɛ yabhlo 'palɩa we 'bɩgʋɛ: «-Slolunyɔ, -mɩ ɩn -laa na 'yu. Nɩɩ, zuzu 'nyuu ka ɔ kpa. We ka ɔ wɛlɩ 'wʋbhu, ɔ'ɔ gba. Da we -ka ɔ kpalɩ, la we bhlɩa ɔ. 'Fufli tlaa ɔ ŋwɛɛ, ɔ lia gla 'wʋ, 'ɩn ɔ slɛlɩa. Ɩn ka -na 'bɩnɔnya bhubhoe, wa 'ka wee zuzu 'nyuu vu. Wa 'nɩ we mneni.» \p \v 19 -Zezu nɛɛ wa -yla: «Dɛslɛɛn -nyɩma, -wa'a zʋ dlɩ, 'ylɩ zuma ɩn -yɔ aɩn 'sɔ 'ka lia? 'Ylɩ zuma ɩn 'ka amɩaa 'gba zɔ 'yligbeda -tʋa? A -yɔ ɔɔ 'yu 'sɔ yi.» \p \v 20 'Ɩn wa -yɔ ɔ yia yi. Da ɔ 'yɩa -Zezu, 'ɩn wee zuzu 'nyuu yia ɔ lazuklu 'tɩtɛɛ, 'ɩn ɔ yia bhli, -zugba ɔ glipe, 'fufli tla ɔ ŋwɛɛ. \v 21 -Zezu yia ɔ dide layɩbha: «We dɩa gwe, we -zʋ zuma nɩa?» \p Ɔ dide nɛɛ: «Ɔ mɩ -sɛlɛ, 'ɩn we yia gwedɩ. \v 22 We 'ka ɔ 'bhaa 'gbʋ, 'ylɩ tɔlʋa zlɩ, 'ɩn we paa ɔ -kosu 'wʋ, 'ɩn we paa ɔ 'nyu lʋ. Nɩɩ, -ɩn -ka mneni -ɩn 'ka -aɩn 'wʋsa, 'yɩlɩ -aɩn nyazɩ. Bɛ -aɩn -yɔ.» \p -Zezu nɛɛ: \v 23 «Lɛɛ -lu 'ka 'gbʋ -na gba nɩɩ, -ɩn -ka we mnenia? -Ɔ zʋa -Lagɔ dlɩ -gʋ, ɔ mneni ɔ 'ka -lu weee lɛnʋ.» \p \v 24 -Bha ɔɔ 'yuu dide 'kpɩa 'wʋ, ɔ nɛɛ: «Ɩn ka dlɩ -sɛlɛ -Lagɔɔ gbɛgbɛɩn, -sa 'mɩ 'wʋ, 'ɩn ɩn 'ka dlɩ zʋ weee.» \p \v 25 -Zezu 'yɩa nɩɩ, nyɩmaa -zlo mɩ ɔ -gbɛ yida, 'ɩn ɔ yia wee zuzu 'nyuu 'wluo 'kpɩlɩ: «-Mɩ zuzu 'nyuu, -mɩ nʋa we lɛ, 'ɩn nyɩmɛ'ɛ gbaa, ɩn ɔ'ɔ 'nʋa. Ɩn nɛɛ: 'tide ɔ 'yi. -Ɩn 'na kpalɩ 'maslɛɛn ɔ -nɩ.» \p \v 26 We zuklua ɔɔ 'yu la 'tɩtɛɛ, 'ɩn we yia ɔ 'yitide 'wʋkpɩkpɩe nya, 'ɩn ɔ yia lapɩ 'kwie 'bhisa. We 'gbʋ tɔlʋa nɛɛ: «Ɔ ka tlɩ.» \p \v 27 -Zezu yia ɔ sɔ -yɔ ɔ 'wʋbhulu. Ɔ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia 'yligbe. \p \v 28 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya plaa -budu zɔ, 'ɩn wa yia ɔ layɩbha: «Wee zuzu 'nyuu mɩa dɛ nɩ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -a yi we vuvue sɩalɩa?» \p \v 29 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «'Sasʋkpa -zuzu 'nyii mɩa dɛ nɩ, we 'nɩ -Lagɔɔ bhubhoe -bhlogbɔɔ 'wʋbhʋ, wa 'nɩ mneni wa 'ka -mʋʋ vu.» \p \v 30 Wa 'bhʋa -bha, 'ɩn wa yia Galilee -dʋdʋ -gʋ 'plɩlɩ. -Zezu 'yɩbha wa 'na yibheli ɔ da -nɩ. \v 31 Ɔ -slolua ɔ 'bɩnɔnya gbʋ, ɔ nɛɛ: «Ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu wa yia nyɩma yoo 'nyɛa, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha. 'Ylɩ 'sɔ, we tanʋ nya ɔ yia tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔa.» \p \v 32 Nɩɩ, -we -Zezu gbaa, ɔ 'bɩnɔnya'a 'nʋ we 'wʋla. Wa mɩ nyanɔ nʋdaa 'gbʋ wa 'nɩ ɔ layɩbha. \s1 Sa nyɩmɛ 'ka nʋ, 'ɩn ɔ 'ka -mɩ tɩklɩɩ -Lagɔ 'yua? \p \v 33 Wa nynia Kapɛnaumʋ, wa plaa -budu zɔ, 'ɩn -Zezu yia wa layɩbha: «Mɔɔ -dɩ a -sa yaa 'yloogblʋa?» \v 34 'Ɩn wa -gʋ yia lasʋbha. -We ka gbʋ -wa, wa mɩa nɔda, 'ɩn wa yia layɩbhalɩ -yɩbhalɩ: «'Lee, nyɔɔ 'yli -aɩn glaaa?» \p \v 35 Ɔ yia ladɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «A bɛ -seli. Nɩɩ, -ɔ -ka gba ɔ 'ka amɩaa kpasa -zɛ, ɔ -zɛ nyɩma weee 'bɩsʋayu, 'ɩn ɔ 'ka wa zɔlubho nʋ.» \p \v 36 Ɔ 'bhʋa 'yu yabhlo 'wʋ, 'ɩn ɔ -yɔ ɔ 'sɔ yia ɔ 'bɩnɔnya nyɩdɩ ladɩ, ɔ gblelia -mɔɔ, 'ɩn ɔ yia -mɔɔ ɔ bhʋ -gʋ ladɩ. Ɔ nɛɛ: \v 37 «'Yu -ɔ mɩa yu nɩ 'bhisa, nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ kpa 'nanʋʋ na 'ŋnɩ nya, na 'dɛ ɔ kpaa 'nanʋʋ. -Ɔ -ka 'mɩ kpa 'nanʋʋ, we 'nɩ na 'dɛ ɔ kpa 'nanʋʋ, nɩɩ, -ɔ tiea 'mɩ, 'mɔ ɔ kpaa 'nanʋʋ.» \p \v 38 Zaan nɛɛ -Zezu -yla: «Na -Slolunyɔ, -a ka nyɩmɛ yabhlo 'yɩ, ɔ 'nɩ -aɩn glaa -nyɩmɛ, -zugba ɔ vua zuzu 'nyuu -na 'ŋnɩ nya. Ɔ 'nɩ -aɩn glaa -mɩɩ 'gbʋ, -a yia ɔ 'yligbeli.» \p \v 39 -Zezu nɛɛ: «-Ɩnnya, a 'na 'yligbeli ɔ -nɩ. 'Lee, -ɔ -ka gwɛdigbʋ lɛnʋ na 'ŋnɩ nya, ɔ mneni ɔ 'ka 'mɩ vɛlɩɩ? -Ɩnnya. \v 40 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'nɩ -amɩaa tʋnyɔ, ɔ -yɔ -aɩn 'sɔ mɩ. \p \v 41 «Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: nyɩmɛ -ɔ -ka aɩn 'nyu 'nyɛ -Lagɔɔ -Bhasanyɔɔ 'ŋnɩ nya, -Lagɔ yia ɔ -tnʋʋ 'nyɛa. \v 42 'Ylaaslɩ -wa mɩa sa yu nɩ 'bhisa, 'ɩn wa zʋa 'mɩ dlɩ -gʋ, -ɔ -ka wa 'yabhlogbɔɔ gbʋnyuu lʋkwa, we nanɩ 'yli -mɔɔ -nʋ nya, wa 'ka ɔ tʋkpa 'kadʋ -blɩ -yɔ gbʋanɩ, 'ɩn wa 'ka ɔ 'nyu lʋ viteli. \v 43 We -ka -na sɔ 'ka -mɩ gbʋnyuu lʋ kwa nɩ, -dɩ -bha we. We nanɩ 'yli -ɩn 'ka 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka 'yɩ, sɔ -bhlo nya, we -zi -ɩn 'ka -kosu -we'e nyumoa 'wʋ mnɩ sɔ 'sɔ nya. [ \v 44 -Mɛmɛ mɩa, ‹nɔnya -we lia nyɩmɛɛ yɩcɛ we'e tlɩ, 'ɩn -kosu'u nyumo -mɔ -gba›.] \p \v 45 «'Ɩn we -ka -na bhʋ 'ka -mɩ gbʋnyuu lʋ kwa nɩ, -dɩ -bha we. We nanɩ 'yli -ɩn 'ka 'yliyɔgagɩe 'yɩ 'tɩgɩe nya, we -zi wa 'ka -mɩ -kosu -we'e nyumoa 'wʋ viteli -na bhʋ 'sɔ nya. [ \v 46 -Mɛmɛ mɩa, ‹nɔnya -we lia nyɩmɛɛ yɩcɛ we'e tlɩ, 'ɩn -kosu'u nyumo -mɔ -gba›.] \p \v 47-48 «We -ka -na yli 'ka -mɩ gbʋnyuu lʋ kwa, -ɩn -sa -mɔ we. We nanɩ 'yli -ɩn 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ mnɩ 'yliya -bhlo nya, we -zi wa 'ka -mɩ -kosu -we'e nyumoa 'wʋ viteli, da nɔ lia yɩcɛ 'ylɩ weee nya, 'yli 'sɔ nya. \p \v 49 «Sa wa palɩa gumu lililu -yɔ, 'sa -bhlokpadɛ -Lagɔ yia nyɩma -gʋ -kosu slua. \v 50 Gumu nanɩ 'yli. Mɛnɩ we mɛnɩa. We 'nɩ -slɛɛn mɛnɩ nɩ, wa 'nɩ mneni wa 'ka we mɛnɩe we -yɔ zʋ. Nɩɩ, amɩa, a mɩ gumu 'bhisa, a -tʋ 'wʋ -dlɔɔ.» \c 10 \s1 -Zezu gbaa 'ŋwnɔ kwnɛɛ -sa gbʋ \r (Mt 19.1-12; Lk 16.18) \p \v 1 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ mnɩa Zudee -dʋdʋ -gʋ, 'ɩn wa yia Zudɛɛn nyu 'wʋdɩ. Nyɩmaa -zlo yia ɔ kwesi yi lʋ. Sa ɔ nʋa 'ylɩ weee nya, 'sa ɔ bhli 'yaa wa slolue lʋ. \p \v 2 Falizɩnyɩma yia ɔ kwesi bɛ, wa 'ka ɔ layla. 'Ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «'Lee, -amɩaa tite nʋkplɛ, nʋkpasu mneni ɔ 'ka ɔ 'ŋwnɔ kwnɛɛ -saa?» \p \v 3 Ɔ nɛɛ: «'Lee, tite -mʋmʋ Moizɩ 'nyɛ aɩn a?» \p \v 4 Wa nɛɛ: «Moizɩ cɛlɩa nɩɩ, nyɩmɛ -ka gba ɔ 'ka ɔ 'ŋwnɔ kwnɛɛ -sa, ɔ cɛlɩ wee gbʋ 'sɛbhɛ -gʋ, 'bhie ɔ 'ka ɔ kwnɛɛ -sa.» \p \v 5 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -yla: «Amɩaa yukwli -yɔ suloo 'gbʋ, 'ɩn Moizɩ yia 'mʋ tite nɩ palɩ. \v 6 -Lu weee gwedɩda, \q1 ‹'Ɩn -Lagɔ yia nʋkpasu -yɔ 'ŋwnɔ lala.› \q1 \v 7 ‹We 'dɛɛ 'gbʋ, nʋkpasu yia ɔ dide -yɔ ɔ 'nyaa -yɔbhʋa, \q2 'ɩn ɔ -yɔ ɔ 'ŋwnɔ 'ka 'wʋsuslolu, \q2 \v 8 'Ɩn wa 'ka ku -bhlo -zɛ.› \m -Slɛɛn, wa 'nɩ 'maslɛɛn nyɩma sɔ, nɩɩ, nyɩmɛ -bhlo wa -mɩa. \v 9 We 'dɛɛ 'gbʋ, -we -Lagɔ -ka 'ylijɩjlɩ, nyɩmɛ 'na sɩsalɩ we 'yli -nɩ.» \p \v 10 Wa plaa -budu zɔ, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia ɔ wee gbʋ nɩ 'ji layɩbha. \v 11 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ 'ŋwnɔ kwnɛɛ -sa, ɔ -ka 'ŋwnɔ -putu kwa, gbʋnyuu ɔ nʋa ɔ 'ŋwnɔɔ tɩanʋ -yla lɛ. \v 12 'Sa -bhlokpadɛ, 'ŋwnɔ -ka ɔ 'lowli -glʋbhʋ, 'ɩn ɔ -ka nʋkpasu -putu kwa, gbʋnyuu ɔ nʋa lɛ.» \s1 -Zezu ŋwnaa 'ylaaslɩ 'nyu la \r (Mt 19.13-15; Lk 18.15-17) \p \v 13 Nyɩma mɩ -Zezuu -gbɛ 'ylaaslɩ kwada, ɔ 'ka wa 'nyulaŋwna wa kwɛ -gʋ lapalɩe nya, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia wa vuvue bhli wa 'wluo kpɩlɩe nya. \v 14 -Zezu 'yɩa wa -yɔ, 'ɩn we yia ɔ -yɔkpa. 'Ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «A 'tide 'ylaaslɩ 'yi wa 'ka na -gbɛ yi, a 'na -kʋlʋ wa 'yoo -nɩ. Nɩɩ, nyɩma mɩa sa 'ylaaslɩ nɩ 'bhisa, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩ -maa -nʋ nya. \v 15 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: nyɩmɛ, -ɔ 'nɩ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ -yɔŋwnu 'yɩslɔkpilɛ 'bhisa, ɔ 'na 'ka -Lagɔɔ -gbɛ pla.» \v 16 Ɔ 'bhua wa 'wʋ, ɔ yia wa sɔ 'wluo lapalɩ, 'ɩn ɔ yia wa 'nyulaŋwna. \s1 Nyɩmɛ -ɔ 'kaa -Zezu 'bɩ mnɩ ɔ 'bhʋ ɔ -lu weee 'bɩ \r (Mt 19.16-30; Lk 18.18-30) \p \v 17 Nɩɩ, -Zezu mɩ mnɩda, 'ɩn nyɩmɛ yabhlo yia ɔ 'bɩgwalɩ, 'ɩn ɔ yia 'kukolu 'sibhli ɔ 'yu, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: «Na -slolunyɔ -zɔnʋ, sa ɩn 'ka nʋ, zlɩ ɩn -ka tlɩ, 'ɩn ɩn 'ka -Lagɔ kwɛɛ 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka 'yɩa?» \p \v 18 -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «-Mʋmʋ ka 'gbʋ -na la 'mɩ nyɩmɛ -zɔnʋa? We 'nɩ -Lagɔɔ 'dɛbhlogbɔɔ 'wʋbhʋ, nyɩmɛ -zɔnʋ 'nɩ -mɩ. \v 19 Nɩɩ, -na 'dɛ -yi -Lagɔɔ *titenya: \q1 ‹-Ɩn 'na 'bhalɩ nyɩmɛ -nɩ. \q1 -Ɩn -yɔ 'ŋwnɔ -putu 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ.\f + \fr 10:19 \ft Glɛkɩwɛlɩ 'wʋ, we ji -wa nɩɩ, -wa kʋkwalɩa, wa -yɔ nyɩma -putu 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ.\f* \q1 -Ɩn 'na ylili 'wie -nɩ. \q1 -Ɩn 'na zʋlʋ nyɩmɛ yo -yɔ -nɩ. \q1 -Ɩn 'na lili nyɩma 'wlu -dawli nya -nɩ. \q1 -Ɩn zʋ -bha -na dide -yɔ -na 'nyaa.› » \p \v 20 Ɔ nɛɛ: «-Slolunyɔ, ɩn mɩ nyimeslɔ nya, 'ɩn ɩn yia tite -mɩnɩ 'nʋŋwɛzʋzʋe bhli.» \p \v 21 -Zezu ylaa ɔ zɛkalɩdlɩ nya, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: «-Lu yabhlo -tʋa 'wʋ, -ɩn 'nɩ -slɔ -mʋʋ lɛnʋ. Mnɩ, -ɩn 'pa -na -kakali weee pɛlʋ, -ɩn 'nyɛ we 'gwɛzi bobabhanya yoo, 'ɩn -ɩn 'ka 'ŋnɩmnɩe 'yɩ -Lagɔɔ -gbɛ. -Ɩn -ka we lɛnʋe bhɩa, -ɩn yi 'mɩ 'bɩ.» \p \v 22 Ɔ 'nʋa wee wɛlɩ nɩ, 'ɩn 'kʋa yia ɔ 'yli lawla, 'ɩn ɔ yia lʋbhiti 'klʋ -susue nya. Nɩɩ, 'ŋnɩmnɩnyɔ -wa. \p \v 23 -Zezu ylaa ɔ 'bɩnɔnya -wa gbelia ɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «'Ŋnɩmnɩnya 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ pla -yɔ we -kalɩa.» \p \v 24 Wee wɛlɩ yia -Zezu 'bɩnɔnya ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. 'Ɩn ɔ nɛɛ 'ya wa -yla: «Na 'yua, nyɩmɛ 'ka *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ pla, we 'nɩ 'tɛ -sɛ. \v 25 'Ŋnɩmnɩnyɔ 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ pla, we -kalɩ -yɔ we -zi *-nyɔmɛɛ seenɩɩ 'bhʋka 'wʋplɩlɩe.» \p \v 26 We yia ɔ 'bɩnɔnya -lʋɛlɩ. Wa nɛɛ: «Aya! We -ka 'sa -mɩ, nyɔɔ -mɔmɔ 'ka gbʋ 'wʋbhʋa?» \p \v 27 -Zezu ylaa wa, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ 'nɩ we mneni, nɩɩ, -Lagɔ mneni we. -Lagɔ mɩa, ɔ mneni ɔ 'ka -lu weee lɛnʋ.» \p \v 28 -Bha Piɛlɩ gbaa: «-Talɩ, -a ka -amɩaa -lu weee -bha tɩ, 'ɩn -a yia -mɩ 'bɩ yi.» \p \v 29-30 -Zezu 'palɩa we 'bɩgʋ, ɔ nɛɛ: «Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ -lu weee -bha tɩ na 'gbʋ, 'ɩn ɔ 'ka -Lagɔgbʋ gba, we 'lɛɛji -mɔɔ yia 'yɩa -zakpa glʋ gbu. -Ɔ -ka ɔ -budu klaa, ɔ bhelia klaa, ɔ bhɔlɔa klaa, ɔ 'nyaa klaa, ɔ dide klaa, ɔ 'yua klaa, we -yɔ ɔ kpaa -bha tɩ, bhla -we 'wʋ -a mɩa da -budunya klaa, bhelia klaa, bhɔlɔa klaa, 'nyaanya klaa, didea klaa, 'yua klaa, we -yɔ kpaanya ɔ yia 'yɩa, -zugba nyɩma sɩalɩ ɔ. 'Ɩn bhla -we yia yia, we nya ɔ yɩa 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka. \p \v 31 «Nyɩmaa dumadu -wa -gaa 'yu, lʋ -maa yia -gaa. 'Ɩn -wa -gaa lʋ, 'yu -maa yia -gaa.» \s1 -Zezu gbaa ɔ tlɩtlɩgbʋ \r (Mt 20.17-19; Lk 18.31-34) \p \v 32 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ, wa mɩa -Zeluzalɛmʋ mnɩda, -Zezu -galɩ wa 'yu 'yloogblʋ, -zugba ɔ 'bɩnɔnya lʋ dlɩ. -Wa mɩa wa 'bɩ, -maa mɩ 'ya nyanɔ nʋda. Ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ -yla: «A bɛ -seli.» \p 'Ɩn -we 'kaa lɛnʋ, ɔ yia we wa -yla gba. \v 33 Ɔ nɛɛ: «A -talɩ, -Zeluzalɛmʋ -a mnɩa da. Nɩɩ, -mɔ wa yia ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu wlaa. -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya kwɛɛ wa yia ɔ pɛlʋ 'paa. 'Ɩn wa 'ka ɔ gbʋ 'wluladɩlɩ, 'ɩn wa 'ka wɛlɩ -bhlo bhlɩ wa 'ka ɔ 'bha. 'Ɩn 'lakpanya -wa 'nɩa -Lagɔ -yi, wa 'ka ɔ -maa yoo 'nyɛ. \v 34 -Maa yia ɔ gla palɩa, -maa yia ɔ -dlɛ -gʋ slua, -maa yia ɔ sɛlɩa, 'ɩn -maa 'ka ɔ 'bha. 'Ylɩ 'sɔ, we tanʋ nya, 'ɩn ɔ 'ka gbawla 'wʋtla.» \s1 -Ɔ -ka gba, ɔ 'ka nyɩmɛ 'kadʋ -zɛ, ɔ -zɛ ɔ -limaa zɔyu \r (Mt 20.20-28) \p \v 35 We 'bɩgʋ, Zebedeee 'yua *'Zake -yɔ Zaan yia -Zezu -yɔbɛ, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «-Amɩaa -Slolunyɔ, -we -a yia -mɩ -zlalɩa, -a 'yɩbha -ɩn nʋ we lɛ.» \p \v 36 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Lɛɛ -lu a 'yɩbhaa ɩn nʋ aɩn -yla lɛa?» \p \v 37 Wa nɛɛ: «Da nyɩma weee -ka we 'jiyibheli nɩɩ, -ɩn pɩlɩ nyɩma 'wlu la, 'nyɛ -aɩn 'yoo -a 'ka -mɩ kwesi ladɩ. 'Yabhlo 'ka -na lilisɔlʋ ladɩ, 'ɩn 'yabhlo 'ka -na kɔpɛsɔlʋ ladɩ.» \p \v 38 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Nɩɩ, -we a -zlalɩa 'mɩ, a 'nɩ we -yi. 'Lee, sɩasɩe -we zɔ na yia 'yligbea, a mneni a 'ka we zɔ 'yligbee? Yaayɩɩ batizea wa yia 'mɩ sɩasɩe lʋ, a mneni a 'ka ŋwnu wa 'ka 'sa aɩn batizee?» \p \v 39 'Ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «Ɩɩn, -a mneni we.» \p -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Gbʋzɔnʋ -wa. Sɩa a yia 'mɩ 'bhisa. Sɩasɩe -we lʋ wa yia 'mɩ batizea, we lʋ wa yia aɩn batizea. \v 40 Nɩɩ, we -ka na lilisɔlʋ -yɔ na kɔpɛsɔlʋʋ ladɩdɩe, -amɩ 'nɩ mneni ɩn 'ka we wla. Nɩɩ, wee ladɩda mɩa, -Lagɔ ka we lamnazɩ nyɩma tɔlʋaa -nʋ nya. Nɩɩ, ma yia -bha ladɩa.» \p \v 41 Wa -lima kugbua 'nʋa we, 'ɩn wa yia wa -yɔ 'cɛ 'palɩ. \v 42 -Zezu yia wa 'dɛ weee la, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Nɩɩ, dʋdʋgʋ -nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya mɩa, wa 'tɩtɛ nya wa sɩalɩa wa zɔlubhonʋnya. \v 43 Aɩn glaa, we 'na -mɩnɩ 'sa -nɩ. -Ɔ -ka gba ɔ 'ka nyɩmɛ 'kadʋ -zɛ, ɔ -zɛ ɔ -limaa zɔlubhonʋnyɔ. \v 44 'Ɩn aɩn glaa, -ɔ -ka gba ɔ 'ka nyɩma 'yugalɩ, ɔ -zɛ ɔ -limaa gaylo. \v 45 Nɩɩ, ɔɔ *Nyɩmɛɛ 'Yu 'nɩ yi wa 'ka ɔ 'wʋsa. Yi ɔ yia ɔ 'ka nyɩma 'wʋsa, 'ɩn ɔ 'ka tlɩ nyɩma duuun 'wʋzɩtɩee 'gbʋ.» \s1 -Zezu -bloa 'lɔlɔnyɔɔ 'yli \r (Mt 20.29-34; Lk 18.35-43) \p \v 46 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya nynia Zelikoo, wa mɩ wee 'gbe 'tlada, 'ɩn nyɩma duun yia wa 'bɩ yi. 'Lɔlɔnyɔ yabhlo wa laa Batimee, Timeee 'yu nya, ɔ -dɩ 'yoo ŋwɛ -yɔ la. Nɩɩ, -zlazlanyɔ -wa. \v 47 Ɔ 'nʋa nɩɩ, Nazalɛtɩyu -Zezu mɩ 'plɩda, 'ɩn ɔ yia 'wʋkpɩ, ɔ nɛɛ: «*-Davidɩɩ 'yu -Zezuɔɔ, -ɩn 'yɩlɩ 'mɩ nyazɩɔɔ!» \p \v 48 'Ɩn nyɩma duun yia ɔ 'wluo 'kpɩlɩ. Wa nɛɛ ɔ -yla: «'Mu ŋwɛ!» \p -Mʋʋ bhla ɔmɔ 'kpɩa 'wʋ 'tɩtɛɛ: «-Davidɩɩ 'yuɔɔ, -ɩn 'yɩlɩ 'mɩ nyazɩɔɔ.» \p \v 49 Tɔʋn, -Zezu yia 'yligbe, 'ɩn ɔ nɛɛ: «A la ɔ.» \p 'Ɩn wa yia ɔ la, -zugba wa gba ɔ -yla: «-Na 'yuo. -Ɩn -sɔ wʋ, ɔ mɩ -mɩ lada.» \p \v 50 'Lɔlɔnyɔ vitelia ɔ 'naa, 'ɩn ɔ yia 'wʋsɔ -gwagwɩe nya, ɔ yia -Zezu -yɔbɛ. \v 51 'Ɩn -Zezu yia ɔ layɩbha: «Lɛɛ -lu -ɩn 'yɩbha ɩn nʋ -mɩ -yla lɛa?» \p 'Ɩn ɔ nɛɛ: «*Wlabi, -ɩn -blo na 'yli, ɩn 'ka layɩ lʋ.» \p \v 52 Ɔ nɛɛ: «'Bhiti lʋ, -na dlɩzʋzʋe ka -mɩ pue.» Tɔʋn, ɔ 'yli yia -blo, 'ɩn ɔ yia -Zezu 'bɩ mnɩ. \c 11 \s1 -Zezu mnɩa -Zeluzalɛmʋ \r (Mt 21.1-11; Lk 19.28-40) \p \v 1 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya cɩpaa -Zeluzalɛmʋ -yɔ, -mɔ Bɛtɩfaze -yɔ Betani kwesi, 'ɩn wa yia *Olivʋsunyaa -gɔgɔ ylɩ, -bha -Zezu tiea ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ, \v 2 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «'Gbe -we mɩa -mɛmɛɛ aɩn 'yu, a mnɩ -mɔ. Nɩɩ, lɛbhla a 'ka -mɔ nyni, -sokofalɩ -dɔgbʋ yabhlo a yia -bha ylɩa lubhu -jɩda. Wee -sokofalɩ mɩa, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ -slɔ we -gʋ ladɩ. A -sa we lubhu, a -yɔ we yi. \v 3 Nɩɩ, wa -ka aɩn layɩbha: lɛɛ -lu ka 'gbʋ a nʋ 'sa? A gba wa -ylaɛ: -amɩaa -kanyɔ 'yɩbha ɔ 'ka we -gʋ ladɩ, nɩɩ, dɛslɛɛn ɔ laa we lʋ.» \p \v 4 Wa mnɩa, 'ɩn wa yia -sokofalɩ -dɔgbʋ yabhlo 'yɩ lubhu -jɩda -bha 'yooo ŋwɛ -yɔ -bha 'pipee -budu yabhloo ŋwɛ -yɔ. 'Ɩn wa yia we lubhu -sa. \v 5 Nyɩma mɩa -bha, wa nɛɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a sa wee -sokofalɩ lubhua?» \p \v 6 'Ɩn sa -Zezu zʋa wa 'dɩ, 'ɩn wa yi 'saa gba. 'Ɩn wa yia wa kwɛ -yɔ -sa, 'ɩn wa yia mnɩ. \v 7 Wa -laa wee -sokofalɩ -dɔgbʋ -Zezu, wa slʋa wa 'naa we -gʋ, 'ɩn ɔ yia we -gʋ ladɩ. \v 8 Tɔlʋa slʋa wa 'naa 'yloogblʋ, 'ɩn tɔlʋa -dɩa suu kpɩ -mɔ kpaa, 'ɩn -maa yia we 'yloogblʋ laslu. \v 9 Nyɩma nɔa ɔ 'yu we -yɔ -wa nɔa ɔ lʋʋ, wa 'dɛ weee 'kpɩa 'wʋ, wa nɛɛ: \q1 «-A -mnɩnɩ -Lagɔɔ 'ŋnɩ. \q1 -Ɔ mɩa Jejitapɛɛ 'ŋnɩ nya yida, \q2 -Lagɔ ŋwna ɔ 'nyu la. \q1 \v 10 Nyɩmɛ -ɔ mɩa yida, \q1 ɔ 'ka -aɩn 'wlulapɩlɩ -Davidɩɩ 'bɩgʋ, \q2 -Lagɔ 'palɩ 'sa ɔ sɔ -zɔnʋ -gʋ la. \q1 -Wa mɩa yalɩ, \q2 wa -mnɩnɩ -Lagɔɔ 'ŋnɩ.» \p \v 11 -Zezu plaa -Zeluzalɛmʋ, 'ɩn ɔ yia *-Lagɔbudu 'kadʋ zɔ mnɩ, 'ɩn ɔ yia da weee yla. Jibhe zɔa, we 'gbʋ ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ yia Betani mnɩ. \s1 -Zezu bhlɩa *figɩsu gwɛzɛ \r (Mt 21.18-19) \p \v 12 Zlɩ zlɩa, -Zezu mɩ Betani 'bhʋda, 'ɩn ŋwɔ yia ɔ 'bha. \v 13 Tɔʋn, ɔ yia *figɩsu -we kaa kpɩ 'wlu -yɔyɩ -mɔ 'yu, 'ɩn ɔ yia we -yɔ bɛ, -de ɔ yi we 'bhue 'wlu 'yɩɩ. Ɔ 'ka -bha nyni, we kpɩɩ 'dɛkpʋa mɩa we 'wlu. Nɩɩ, we 'bhue -pa bhla 'nɩ -slɔ nyni. \v 14 -Bha ɔ gbaa wee su -yla: «-Mɩ'ɩ 'palɩ -slɛɛn 'bhue -nɩ.» \p Ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia we 'nʋ. \s1 -Zezu vua -valɛpanya \r (Mt 21.12-17; Lk 19.45-48) \p \v 15 Wa nynia -Zeluzalɛmʋ, tɔʋn -Zezu yia -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ mnɩ. -Wa mɩa -bha, -valɛpanya -yɔ -lizɔnya, 'ɩn -Zezu yia wa vuvue bhli. Ɔ yia 'gwɛzi -bhitinyaa 'tabhle -yɔ -kpakʋʋn pɛlʋpanyaa kpenya labhlɩ. \v 16 Ɔ 'nɩ ŋwnu nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yɔ -lu 'ka -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ 'plɩlɩ. \v 17 Ɔ -slolua wa gbʋ, ɔ nɛɛ: \p «We mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹Na -budu mɩa, 'mʋ wa yia laa dʋdʋgʋ -nyɩma weee -Lagɔ bhubhoe -budu.› \m 'Ɩn 'mʋ amɩa nʋa 'wienyaa zizeda 'wʋ.» \p \v 18 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya 'nʋa ɔ 'dɩ, 'ɩn wa yia nyanɔ nʋ, -we ka gbʋ -wa, ɔ gbagbawɛlɩ ka nyɩma duun ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. We 'dɛɛ 'gbʋ wa mɩa 'klɩ 'yɩda wa 'ka ɔ 'bha. \p \v 19 Jibhe zɔa, 'ɩn -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya yia 'gbe nʋkplɛ 'bhʋ, 'ɩn wa yia mnɩ. \s1 -Zezu -yɔ tlɩtlɩ -figɩsu \r (Mt 21.20-22) \p \v 20 Zlɩ zlɩa, wa mɩ 'yloogblʋ 'plɩda, 'ɩn -Zezuu 'bɩnɔnya yia wee figɩsu -yɔyɩ, -zugba we ka yɛ weee. \v 21 -We -Zezu gbaa, Piɛlɩ dlɩ 'sibhlia we -gʋ la, ɔ nɛɛ: «Wlabi, -ɩn yla figɩsu -ɩn bhlɩa dɛ gwɛzɛ, we ka yɛ.» \p \v 22 -Zezu nɛɛ wa -yla: «A zʋ -Lagɔ dlɩ -gʋ. \v 23 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: nyɩmɛ -ka -gɔgɔ -yla gba: ‹'Bhʋ da, viteli -na 'dɛ 'nyu lʋ,› 'ɩn ɔ dlɩ 'ka -we ɔ gbaa da lɛnʋee -gʋ -mɩ, 'ɩn ɔ 'nɩ dlɩ lʋ, 'ɩn we nʋa lɛ. \v 24 We 'dɛɛ 'gbʋ ɩn nɛɛ aɩn -yla, -we weee a yia -Lagɔ -zlalɩa yia bhubhoe nya, a zʋ we dlɩ -gʋ nɩɩ, 'yɩa a yia we, 'ɩn -Lagɔ 'ka we aɩn 'nyɛ. \p \v 25 «Nɩɩ, a -ka -Lagɔ bhubhoeda -mɩ, 'ɩn nyɩmɛ yabhloo gbʋ -ka aɩn dlɩɩ -mɩ, a tɩ ɔ -yɔgbʋ 'wʋ, 'ɩn amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, ɔ 'ka amɩaa gbʋnyuu 'wʋtɩ. [ \v 26 A 'nɩ nyɩmɛɛ -yɔgbʋ 'wʋtɩ, amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, ɔ 'na 'ka amɩaa -yɔgbʋ 'wʋtɩ.]» \s1 Mɔ -Zezuu 'tɩtɛ bhʋa? \r (Mt 21.23-27; Lk 20.1-8) \p \v 27 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya mnɩ 'yaa -mɔ -Zeluzalɛmʋ lʋ. Wa mɩ -zieda -mɔ -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ, 'ɩn -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, -Lagɔɔ titee gwesanya klaa, we -yɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ, wa yia -Zezu -yɔ bɛ. \v 28 Wa yia ɔ layɩbha: «Se -mʋmʋ nya -na nʋ gbʋnya nɩ lɛa? 'Ɩn nyɔɔ 'nyɛ -mɩ we lɛnʋ sea?» \p \v 29 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Gbʋʋ gɔ -bhlo na yia aɩn layɩbhaa, a -ka we 'bɩgʋpalɩ 'bhie, -ɔ 'nyɛa 'mɩ se, 'ɩn na gbaa ɔ 'ŋnɩ. \v 30 Nyɔɔ tie *Zaan ɔ batizee nyɩma, -Lagɔ -wa yaayɩɩ, nyɩma -wa yɩ? A gba 'mɩ -yla we.» \p \v 31 'Ɩn wa yia we -gʋ kpɛlɩe bhli, 'ɩn wa nɛɛ: «-A -ka gba, ‹-Lagɔ tiea ɔ›, 'ɩn ɔ yɩbhaa -aɩn laɛ: ‹Lɛɛ ka 'gbʋ a 'nɩ ɔ wɛlɩ 'wʋŋwnua?› » \p \v 32 Wa mɩ nyɩma sɔda, nɩɩ, -maa nɛɛ Zaan mɩa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -wa. We 'dɛɛ 'gbʋ wa 'nɩ mneni wa 'ka gba nɩɩ, nyɩma tiea ɔ. \p \v 33 We 'dɛɛ 'gbʋ, wa nɛɛ -Zezu -yla: «-Ɔ tiea Zaan, -a 'nɩ ɔ -yi.» \p 'Ɩn -Zezu nɛɛ: «We -ka 'sa -mɩ, -ɔ 'nyɛa 'mɩ wee gbʋnya -mɩnɩɩ lɛnʋ se, -amɩ 'na 'ka 'ya -mɔɔ -kanyɔɔ 'ŋnɩ aɩn -yla gba.» \c 12 \s1 -Zezu 'paa gbʋʋ nine ɔ -yɔwʋsɔlʋnya -yla \r (Mt 21.33-46; Lk 20.9-19) \p \v 1 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn -Zezu yia wa -yla gbʋ gbagbɩe bhli gbʋʋ nine -papɩe nya: «Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo 'paa *-dlɔkpaa. Wee kpaa mɩa, 'mʋ ɔ bibelia 'suo. Ɔ nʋa *-dlɔyaa 'wʋnyazɔlu lɛ, 'ɩn ɔ yia kpaagʋtalɩ -gbagbʋ 'sʋbhaa. Ɔ 'bhua -busalubhonʋnya 'wʋ, -zugba -maa lo wee kpaa. 'Ɩn ɔ yia 'lakpa 'wʋ mnɩ. \p \v 2 «Tɔʋn, -dlɔya -sa bhla 'ka bɛ, 'ɩn ɔ yia ɔ zɔlubhonʋnyɔ yabhlo tie waa -busalubhonʋnya 'bɩ, wa 'ka ɔ -nʋ wla. \v 3 Wa sloa -mɔɔ 'wluo, wa bhɩtɩa -mɔɔ, 'ɩn wa yia -mɔɔ vu kwɛ klo nya. \v 4 Ɔɔ -dlɔkpaa -kanyɔ yi 'yaa ɔ zɔlubhonʋnyɔ -putu tie. -Mɔɔ mnɩa, -mɔɔ wa bhɩtɩlɩa 'wluo, 'ɩn wa yia -mɔɔ vɛlɩ. \v 5 Ɔɔ kpaa -kanyɔ yi 'yaa nyɩmaa tanʋ tie, 'ɩn wa yia -mɔɔ 'bha. 'Sa ɔ tiea nyɩmaa -zlo, tɔlʋa wa bhɩtɩa, 'ɩn wa yia tɔlʋa 'bha. \p \v 6 «Nyɩmɛ -bhlogbɔɔ -tʋa ɔ kwesi, mɔ -wa ɔ 'yu -ɔ -ka zɛ ɔ -kalɩa. -Mɔɔ ɔ tiea wa -gbɛ lʋgada, -zugba ɔ pʋpalɩa dlɩ la nɩɩ, -mɔɔ wa yia 'nʋŋwɛ zʋa. \v 7 -Bha waa -busalubhonʋnya gbʋgbalɩa -ylaɛ: ‹-Ɔ 'kaa cɩ ɔɔ kpaa -kanyɔ 'bɩ li, mɔ nɩ. -A mnɩ ɔ 'bhaa, 'ɩn wee kpaa 'ka -amɩaa -nʋ -zɛ.› \v 8 Wa sloa ɔ 'wluo. Wa 'bhaa ɔ, 'ɩn wa yia ɔ 'kwie viteli kpaa lʋʋ. \p \v 9 «'Lee, sa ɔɔ kpaa -kanyɔ 'ka nʋa? Ɔ 'dɛ yia yia, ɔ 'ka nyɩma tie, wa 'ka waa -busalubhonʋnya 'bha, 'ɩn ɔ 'ka kpaa nyɩma -putu yoo 'nyɛ. \p \v 10 «-We mɩa -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ cɛlɩda, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? We nɛɛ: \q1 ‹Tʋkpa, -we -budusʋbhanya -saa kwnɛɛ, \q2 mʋ -zɛa gwɩgwɩyli -tʋkpa -zɔnʋ. \q1 \v 11 -Ɔ nʋa gbʋ nɩ lɛ, Jejitapɛ -wa. \q1 'Ɩn wee gbʋ mɩa, -a -ka we 'yɩ, \q2 'ɩn we namanɩa -amɩaa dlɩ.› » \p \v 12 Wee gbʋʋ nine mɩa, Zuifʋʋ 'yugalɩnya -yi we 'ji nɩɩ, ma -yɔ -Zezu -saa we. Wa ka 'klɩ 'yɩ, wa 'ka ɔ kpa. Nɩɩ, nyɩmaa -zlo wa mɩa sɔdaa 'gbʋ, wa yia ɔ -yɔ 'bhʋ, 'ɩn ɔ yia mnɩ. \s1 'Gwɛzi plʋlʋe *Sezaa kwɛɛ \r (Mt 22.15-22; Lk 20.20-26) \p \v 13 Falizɩnyɩma tɔlʋa -yɔ Ewlodʋʋ nyɩma, 'ma wa tiea -Zezu -gbɛ, wa 'ka ɔ zɔ bhli, 'ɩn ɔ 'dɛɛ gbagbawɛlɩ 'ka ɔ gbʋan. \v 14 Wa yia, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «-Amɩaa -Slolunyɔ, -a -yi we 'ji nɩɩ, -we -na gbaa, gbʋzɔnʋ -wa. -Ɩ'ɩn sɔ gbʋʋ 'yli, 'ɩn -ɩ'ɩn sɔ nyɩmɛ 'ylilo -ŋwɛɛ. Nɩɩ, sa -Lagɔ 'yɩbhaa nyɩmɛ -mɩ, 'mʋ -na slolua gbʋzɔnʋ sa. We mɩ tɩklɩɩ nɩɩ, -amɩaa tite nʋkplɛ, -a plʋlʋ *Sezaa kwɛɛ *nisʋn -gwɛzii? -A plʋlʋ we yaayɩɩ, -a 'na plʋlʋ we -nɩɩ?» \p \v 15 -Zezu -yi we 'ji nɩɩ, wa gbagbawɛlɩ -yɔ wa 'wlukʋʋn la pʋpalɩe 'nɩ -mɩ -bhlo. Ɔ nɛɛ wa -yla: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a bhli 'mɩ zɔa? A -la 'mɩ *Wlɔmʋ -tama yabhlo, ɩn 'ka we 'yɩ.» \v 16 Wa 'nyɛa ɔ tama yabhlo yoo, 'ɩn ɔ yia wa layɩbha: «'Lee, nyɔɔ ka 'wlu -yɔ ɔ ŋnɩ mɩ da we -gʋa?» \p 'Ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «Sezaa -wa.» \p \v 17 -Bha ɔ gbaa wa -yla: «-We -ka Sezaaa -nʋ, a 'nyɛ we Sezaa yoo, 'ɩn -we -ka -Lagɔɔ -nʋ, a 'nyɛ we -Lagɔ yoo.» \p 'Ɩn ɔ gbʋʋ 'bɩgʋpalɩ wɛlɩ yia wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \s1 *Sadusenyɩma kpɛlɩa tlɩtlɩnyaa tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔgbʋ \r (Mt 22.23-33; Lk 20.27-40) \p \v 18 *Sadusenyɩma mɩa, wa nɛɛ nɩɩ, tlɩtlɩnya 'nɩ mneni wa 'ka tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔ. \p Wa tɔlʋa yia -Zezuu -gbɛ, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: \v 19 «-Slolunyɔ, -we mɩa cɛlɩda Moizɩɩ tite 'wʋ, mʋ mɩa da. Nɩɩ, nyɩmɛ -ka 'ŋwnɔ kwa, ɔ -yɔ ɔ 'nɩ gwalɩ, ɔ -ka tlɩ, ɔɔ ŋwnɔ -tʋa ɔ 'bɩgʋ, ɔ bheli kwaa ɔ, 'ɩn ɔ -yɔ ɔɔ 'ŋwnɔ 'sɔ 'ka ɔ bhelii zʋa lala, 'ɩn -mɔɔ 'ŋnɩ 'ka dʋdʋ -gʋ -tʋ. \v 20 Sa 'bhisa, nyɩmɛ yabhlo ka nʋkpasuyua gbesɔ, 'ɩn wa kpasa yia 'ŋwnɔ kwa. Ɔ -yɔ ɔ 'nɩ gwalɩ, 'ɩn ɔ yia tlɩ. \v 21 Wa 'sɔnʋ kwaa ɔ bhelii -dʋgbaŋwnɔ, -mɔɔ -yɔ ɔ 'nɩ gwalɩ, 'ɩn -mɔɔ yi 'yaa tlɩ. Ɔɔ 'ŋwnɔ -bhlokpadɛ yia waa bheliaa tanʋ kwa. \v 22 'Sa wa 'dɛ gbesɔ kwaa ɔɔ 'ŋwnɔ -bhlo -bhlo, wa -yɔ ɔ 'nɩ gwalɩ, 'ɩn wa yia tlɩ. Wa 'bɩgʋ, ɔɔ 'ŋwnɔ yi 'yaa tlɩ. \p \v 23 «'Lee, 'ylɩ -we nya tlɩtlɩnya yia 'wʋsɔa, nyɔɔ ka 'ŋwnɔ ɔ -maa? Nɩɩ, wa 'dɛ gbesɔ kwaa ɔ -bhlo -bhlo.» \p \v 24 -Zezu nɛɛ wa -yla: «A ka 'yoo mnɔ, -we ka gbʋ -wa, a 'nɩ -Lagɔsɛbhɛ -yi, 'ɩn a 'nɩ -Lagɔɔ 'tɩtɛ -yi. \v 25 Tlɩtlɩnya -ka 'wʋsɔ, nʋkpasia -yɔ 'ŋwnɩ 'na 'ka kʋkwalɩ, nɩɩ, 'anzɩnya -we mɩa yalɩ, we 'bhisa wa yia -tʋa. \v 26 'Lee, we -ka tlɩtlɩnyaa 'wʋsɔgbʋ, -we mɩa cɛlɩda Moizɩɩ 'sɛbhɛ 'wʋ, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? Da misagʋsu pilɛɛ -bhoa 'yli, 'ɩn -Lagɔ nɛɛ Moizɩ -ylaɛ: ‹-Amɩ -wa *Ablaamʋʋ -Lagɔ, *Izakɩɩ -Lagɔ, *Zakɔbʋʋ -Lagɔ.› » \v 27 'Ɩn -Zezu yia we -gʋdɩɛ: «-Lagɔ mɩa, 'yliyɔganyaa -Lagɔ ɔ -mɩa. Ɔ 'nɩ tlɩtlɩnyaa -Lagɔ. A ka mnɔ bhabha.» \s1 -Lagɔɔ titee gwesanyɔ yabhlo gbaa gbʋzɔnʋ \r (Mt 22.34-40; Lk 10.25-28) \p \v 28 Wa mɩ -Zezu laylada, 'ɩn -Lagɔɔ titee gwesanyɔ yabhlo yia we 'nʋ. Ɔ 'yɩa nɩɩ, -Zezu mɩ wa wɛlɩ 'bɩgʋpalɩda 'nanʋʋ, ɔ bɛa ɔ -yɔ, 'ɩn ɔ yia ɔ layɩbhaɛ: «-Lagɔɔ tite weee glaa, -mʋmʋ -wa we 'kadʋa?» \p \v 29 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Tite weee glaa, -we -wa we 'kadʋ mʋ mɩa da: ‹*Izlaɛlɩnyɩma, a pʋ yukwli. Nɩɩ, Jejitapɛ mɩa, -amɩaa -Lagɔ -wa, ɔ -bhlogbɔɔ. \v 30 Jejitapɛ, -ɔ -wa -na -Lagɔ, -ɩn -kalɩ ɔ zɛ -na dlɩ weee nya, -na zuzu weee nya, -na 'wlukʋʋn lapʋpalɩe weee nya, -na 'tɩtɛ weee nya.› \v 31 Wee titee 'sɔnʋ nɩ: ‹-Ɩn -kalɩ -na -libheyii zɛ -na 'dɛ 'bhisa.› Tite, -we 'kaa tite sɔ nɩ 'wʋzi, we 'nɩ -mɩ.» \p \v 32 Ɔɔ titee gwesanyɔ nɛɛ: «Gbʋzɔnʋ -wa. -Lagɔ -bhlogbɔɔ, ɔ 'nɩ 'sɔ -mɩ. \v 33 Nyɩmɛ -ka -Lagɔɔ zɛkalɩ ɔ dlɩ weee nya, ɔ 'wlukʋʋn lapʋpalɩe weee nya, ɔ 'tɩtɛ weee nya, ɔ 'dɛ weee nya, 'ɩn ɔ -ka ɔ -limaa zɛkalɩ ɔ 'dɛ 'bhisa, -mʋʋ nanɩ 'yli we -zi 'slaka weee, we -zi nyɩmɛ 'ka wlawlalu sie -Lagɔ -yla.» \p \v 34 Ɔ 'palɩa we 'bɩgʋ gbʋyilo nya, -Zezu 'yɩa we -yɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: «-Lagɔɔ -na 'wlulapɩlɩe 'nɩ -slɛɛn latlʋlʋ.» \p -Mʋʋ 'bɩgʋ, nyɩmɛ, -ɔ 'kaa 'tɩtɛ 'yɩ ɔ -yɔ -Zezu 'ka kpɛlɩ, -mɔɔ 'nɩ 'yɩe. \s1 -Lagɔɔ -Bhasanyɔ: nyɔɔ ɔ -mɩa? \r (Mt 22.41-46; Lk 20.41-44) \p \v 35 -Zezu mɩ nyɩma gbʋsloluda -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Waa -Lagɔɔ titee gwesanya nɛɛ nɩɩ, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ mɩa, -Davidɩɩ yu -wa. Lɛɛ -lu ka 'gbʋ wa yi 'sa gbaa? \v 36 Nɩɩ, -Davidɩɩ 'dɛbhie -gbolu, -ɔ Zuzu 'Pʋpa 'nyɛa 'tɩtɛ, ɔ nɛɛ: \q1 ‹Jejitapɛ nɛɛ na -Kanyɔ -yla: \q1 «-Ɩn -dɩ da la na lilisɔlʋ. \q1 'Ɩn ɩn 'ka -na tʋnyɩma -na bhʋ zɔ lapalɩ.» › \m \v 37 Nɩɩ, -Davidɩɩ 'dɛ -ka ɔɔ -Lagɔɔ -Bhasanyɔ la ‹na -Kanyɔ›, sa ɔ mneni ɔ 'ka ɔ 'yu -zɛa?» \r (Mt 23.1-12; Lk 20.45-47) \p Nyɩmaa -zlo mɩa -bha, 'ɩn ɔ gbagbawɛlɩ yia wa 'mʋna 'wʋla. \v 38 Ɔ mɩa wa -sloluda, ɔ nɛɛ: «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ -Lagɔɔ titee gwesanyaa gbɛgbɛɩn. Wa 'yɩbha tlʋlo -bana 'kadɩ 'wʋplaplɩe, -zugba wa zie we nya. Wa 'yɩbha wa -sa wa fʋ wa 'nʋŋwɛzʋzʋe nya -zejila 'wʋ. \v 39 -Lagɔbudu zɔ -yɔ 'fɛtɩnya -gʋ, 'yugbɛɩn ladɩdɩe wa 'yɩbhaa kpe -zɔnʋnya -gʋ. \v 40 -Dʋgbaŋwnɩ wa saa -maa -lu weee kwɛɛ. 'Ɩn wa bhubhoea -Lagɔ nyɩma 'ylia 'wʋ kpokpo, nyɩma tɩklɩɩ 'bhisa. We 'gbʋ, -Lagɔ yia wa -yɔgbʋ 'wʋbhu, 'ɩn wanʋʋ -kaslʋ 'ka nyɩma tɔlʋaa -nʋ 'wʋzi.» \s1 -Lagɔɔ 'nyɛnyɩe -zɔnʋ \r (Lk 21.1-4) \p \v 41 -Zezu -dɩ 'gwɛzii -gbo kwesi la, -zugba ɔ yla nyɩma -maa palɩ -mɔ 'gwɛzi -dɔlʋ -gʋ. Nɩɩ, 'ŋnɩmnɩnyaa -zlo palɩa -mɔ 'gwɛzi duun. \v 42 Bobabha -dʋgbaŋwnɔ yabhlo yia, ɔ palɩ -mɔ tamayua 'sɔ -we 'nɩa -valɛ -ka. \p \v 43 -Bha -Zezu gbaa ɔ 'bɩnɔnya -yla: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: bobabha -dʋgbaŋwnɔ mɩa dɛ nɩ, 'gwɛzi ɔ wlaa dɛ, we -zi nyɩma weee -nʋ 'wʋ. \v 44 'Ŋnɩmnɩnya mɩa, 'gwɛzi -we wa gbʋ 'nɩa 'wʋ -mɩ, 'mʋ wa wlaa. Nɩɩ, ɔɔ ŋwnɔ mɩa, ɔ boba 'wʋ, 'gwɛzi -we ɔ 'kaa lili, 'mʋ ɔ wlaa.» \c 13 \s1 -We slolua dʋdʋʋ bhɩa bhla, mʋ nɩ \p \v 1 -Zezu 'tlaa -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnyɔ yabhlo nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Na -Slolunyɔ: yi 'saa wa, tʋkpa -zɔnʋ, we -budu nanɩ 'yli 'lɛ!» \p \v 2 'Ɩn ɔ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Gbʋzɔnʋ -wa, tʋkpanya -na yɩa dɛ -yɔ -gʋladɩdlɩda, we 'yabhlogbɔɔ 'na 'ka we -libheyi -gʋ -tʋ. Jitea we 'dɛ weee yia.» \p \v 3 Wa mnɩa Olivʋsunyaa -gɔgɔ 'wlu, -mɔ wa -dɩa la, -zugba wa yla -Lagɔbudu 'kadʋ. Da wa -nyaa 'wʋ, Piɛlɩ klaa, 'Zake klaa, Zaan klaa, we -yɔ Andlee, 'ɩn wa yia ɔ layɩbha: \v 4 «Lɛbhla -mʋʋ 'ka lɛnʋa? 'Ɩn lɛɛ -lu 'ka we -aɩn -slolu, nɩɩ, we bhla ka cɩpaa?» \r (Mt 24.4-14; Lk 21.8-19) \p \v 5 Ɔ nɛɛ wa -yla: «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, -mʋʋ yi 'wlʋ nɩɩ, wa nʋ aɩn -dawli 'wʋ. \v 6 Nyɩma -duun yia na 'ŋnɩ -gʋ yia, 'ɩn wa 'ka gbaɛ: ‹-Amɩ -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ!› 'ɩn wa 'ka nyɩma duun -dawli 'wʋnʋ. \p \v 7 «A -ka 'nʋ nɩɩ, wa mɩ tʋgʋda da -kwɛɩn, 'ɩn a -ka 'nʋ nɩɩ, wa mɩ tʋgʋda da 'pɩpɩ, a 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. We mɩ nɩɩ, we nʋ lɛ, -mʋʋ 'nɩ -slɔ dʋdʋʋ bhɩalɩda. \v 8 Tʋ yia laga 'sɔ nyɩdɩ 'wʋsɔa. 'Ɩn nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ yabhlo 'ka nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ -gʋdʋ -yɔwʋsɔlʋ. Dʋdʋ yia zuklua da tɔlʋa, 'ɩn ŋwɔ 'ka yi. Sa 'ŋwnɔ -ka gwalɩa yi ɔ sɩa, 'sa wee dʋdʋʋ bhɩabhɩee gwedɩda yia -mɩa. \p \v 9 «Amɩa mɩa dɛ, a zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ. Gbʋwʋbhunya 'yu wa yia aɩn kwaa. Bhɩtɩa wa yia aɩn -Lagɔbudunya zɔ. Dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnya -yɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya 'yu wa yia aɩn laa na 'gbʋ, 'ɩn na gbʋdayɩnya a yia -zɛa wa 'yu. \v 10 Tɩada, -Lagɔgbʋ wa yia gbaa 'lakpanya weee -yla. \v 11 Wa -ka aɩn gbʋwʋbhunya 'yu kwa, a 'na lʋlʋ dlɩ -nɩ, -we a 'kaa gbaa 'gbʋ. -Mʋʋ bhla, wɛlɩ -we a 'kaa gba, -Lagɔ yia we aɩn ŋwɛɛ zʋa. We'e 'bhʋ amɩaa 'dɛɛ 'wlukʋʋn, Zuzu 'Pʋpa wlaa we. \p \v 12 «Nyɩmɛ yia ɔ bheli wlaa wa 'ka ɔ 'bha. 'Sa -bhlokpadɛ, dide yia ɔ 'yu wlaa. 'Yua yia wa didea -yɔwʋsɔlʋa wa 'ka wa 'bha. \v 13 Na 'gbʋ, nyɩma weee yia aɩn 'wʋnyɛa. Nyɩmɛ -ɔ 'nɩ 'mɩ dlɩ -gʋ -sa, 'ɩn ɔ 'ka we bhloluda nyni, -Lagɔ yia ɔ gbʋ 'wʋsaa. \r (Mt 24.15-31; Lk 17.23-24, 21.20-28) \p \v 14 «Nyɩmɛ -ɔ -ka 'sɛbhɛ nɩ zɛlɩ, ɔ 'nʋ we 'wʋla. Nɩɩ, -lu -Lagɔ 'nɩa 'yɩbha, 'ɩn -we saa -lu weee la, -ɔ -ka we -yɔyɩ ladɩda, da we 'na 'ka yaa -mɩ, -ɔ -ka 'sɛbhɛ nɩ zɛlɩ, ɔ 'nʋ we 'wʋla. Nyɩma -wa -ka Zudee -dʋdʋ -gʋ -mɩ, wa -yɔ -gwagwɩe mnɩ zizea -gɔgɔnya 'wlu. \v 15 Nyɩmɛ, -ɔ -ka nyapɛda -mɩ 'pipee, ɔ 'na mnɩnɩ ɔ -lu 'wʋbhua -budu zɔ -nɩ. \v 16 'Ɩn -mɔmɔ -ka kpaa -mɩ, -mɔɔ 'na yili -mɔɔ -bana 'bhʋ -zɔɔ -nɩ. \v 17 Lɛɛ gbʋnyuu yi 'sa nʋkplabhue ŋwnɩ -yɔ 'ŋwnɩ -wa mɩa 'yua 'nyɛnɩda ylɩa, wee 'ylɩnya -mɩnɩ nya! \v 18 A bhubhoe -Lagɔ, we yi lɛnʋ ŋwɔtlɔyibhla. \v 19 We bhla mɩa, sɩasɩe 'kadʋ wa yia 'yɩa. 'Lee, -a -ka 'bhaa 'wlʋ, we 'sasʋkpa -nʋ ka -slɔ lɛnʋʋ? 'Ɩn lɛ we yia nʋa yɩ? -Ɩnnya, we 'na 'ka lɛnʋ. \p \v 20 «-Lagɔ 'nɩ yaa wee 'ylɩ -gʋsa, -zugba nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka we kwɛɛ -dɩ. Nɩɩ, nyɩma ɔ -saa -bha, wa 'gbʋ ɔ yia wee 'ylɩ -gʋsaa. \v 21 Wa -ka gba nɩɩ, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ mɩ -seli, 'ɩn wa -ka gba nɩɩ, ɔ mɩ mɔ, a 'na lalɩ we gbʋzɔnʋ -nɩ. \v 22 Yocɩan yia yia, wa 'ka gba, nɩɩ, ma -wa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya -yɔ ɔ -Bhasanya. Gwɛdigbʋ -yɔ gbʋ 'kadɩ wa yia lɛnʋa, 'ɩn -wa -Lagɔ -saa -bha, wa 'ka wa -dawli nʋ. Nɩɩ, wa 'na 'ka we mneni. \v 23 'Mʋ ɩn gbaa da aɩn -yla 'gamʋ. Nɩɩ, amɩa mɩa dɛ, a zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ.» \p \v 24-25 'Ɩn -Zezu nɛɛ: \p «We bhla, wee sɩasɩee 'bɩgʋ, \q1 ‹Nikpise yia kpaa, \q2 'ylʋ 'na 'ka 'pʋ. \q1 Nikpise yia kpaa, \q2 'cʋ 'na 'ka lɩ. \q1 Nikpise yia kpaa, \q2 -zɛlɩ yia yalɩ 'bhʋa we 'ka bhli. \q1 -Lu weee mɩa yalɩ, zuklua we yia.› \r (Mt 24.32-35; Lk 21.29-33) \p \v 26 «-Mʋʋ 'bɩgʋ wa yia ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu -yɔyɩa yida -mɔ yalɩpʋpa 'wʋ, 'tɩtɛ -yɔ zlɩ weee nya. \v 27 -Bha ɔ yia 'anzɩnya yoo 'paa, dʋdʋ weee -gʋ. 'Ɩn, -wa -Lagɔ -saa -bha 'gbe weee 'wʋ, wa 'ka wa la. \p \v 28 «-We figɩsu slolua aɩn, a 'nʋ we 'wʋla. We 'klɩya -ka tlʋmanɩda -mɩ, 'ɩn we -ka tɔpɔda -mɩ, a -yi we 'ji nɩɩ, 'nyu -lʋa bhla ka cɩpa. \v 29 'Sa -bhlokpadɛ a -ka 'sasʋkpa -gbʋ -mɩnɩ 'yɩ lɛnʋda, a yibheli we 'ji nɩɩ, ɔɔ *Nyɩmɛɛ 'Yu ka cɩpa, ɔ 'nɩ -slɛɛn latlʋlʋ. \p \v 30 «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: dɛslɛɛn -nyɩmaa 'dɛ weee 'na 'ka tlɩ, 'ɩn wee gbʋnya -mɩnɩ 'kaa lɛnʋ. \v 31 Yalɩ -yɔ dʋdʋ mɩa, la we yia 'bhʋa, nɩɩ, na wɛlɩ 'na 'ka labhʋ 'mnumnu. \v 32 Nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ wee sɩasɩee bhla -yɔ we 'ylɩ -yi. Yalɩ -anzɩnya -yɔ -Lagɔɔ 'Yuu 'dɛbhie 'nɩ wee 'ylɩ -yi. Nɩɩ, na Dide -bhlogbɔɔ -yia we 'ylɩ. \p \v 33 «We 'dɛɛ 'gbʋ, a zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ. A -tʋ 'yliyɔgada. 'Ylɩ -we nya gbʋ nɩ 'kaa lɛnʋ, a 'nɩ we -yi. \v 34 We 'wlʋ saɛ, nyɩmɛ yabhlo -ɔ mɩ 'lakpa 'wʋ mnɩda. Ɔ 'kaa mnɩ, ɔ yia ɔ zɔ -nyɩma lubho 'wʋladlili. 'Ɩn ɔ nɛɛ kloloo ŋwɛkʋnyɔ -yla: ‹-Ɩn 'na ŋwɔnʋ 'ylaa -nɩ.› \v 35 We 'dɛɛ 'gbʋ, a -tʋ 'yliyɔgada, a 'na ŋwɔnʋ 'ylaa -nɩ. Bhla -we nya -buduu -kanyɔ 'kaa yi, -de jibhezaoo, -de sabɔoo, -de zlɩgʋoo, -de zlʋkpɛoo, a 'nɩ we -yi. \v 36 Ɔ -ka aɩn 'tlalɩ, ɔ 'na ylɩlɩ aɩn ylaa ŋwɔda -nɩ. \v 37 -We ɩn mɩa da aɩn -yla gbada, mʋ na gbaa nyɩma weee -yla. A -tʋ 'yliyɔgada.» \c 14 \s1 Zuifʋʋ -cɩan zʋa -Zezuu -yɔgbʋ \r (Mt 26.1-5; Lk 22.1-2; Zn 11.45-53) \p \v 1 Nɩɩ, we -tʋ 'wʋ 'ylɩ 'sɔ *'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -yɔ Zuifʋʋ 'floo 'nɩa *gɔɔ -yɔ -kaa 'fɛtɩ 'ka nyni. -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya yia -Zezuu -yɔylɩ pla wa 'ka ɔ kpa -dawli nya, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha. \v 2 Wa nɛɛ: «-A 'na kpalɩ ɔ 'fɛtɩɩ 'ylɩ nya -nɩ. We 'nɩ -mʋʋ, 'ɩn 'gbe gbugblolua.» \s1 'Ŋwnɔ yabhlo slua -Zezu 'wluo *-lasiklɔ \r (Mt 26.6-13; Zn 12.1-8) \p \v 3 -Zezu mɩa Betani, sɔlɩbhanyɔ 'Simɔɔɔ -budu zɔ, da ɔ mɩa lida, 'ɩn 'ŋwnɔ yabhlo yia -mɔ pla. Ɔɔ 'ŋwnɔ, ɔ ka -bhonyida kwɛɛ. *-Lasiklɔ -zɔnʋ, -we ka -valɛ 'tɛa, we mɩ we 'wʋ. Ɔ -dɩa wee -bhonyida -blɩ ŋwɛɛ, 'ɩn ɔ yia wee -lasiklɔ -Zezuu 'wluo slu.\f + \fr 14:3 \ft Wee -lasiklɔɔ -bhonyida mɩa, tʋkpa wa laa alibatlɩ, mʋ nya wa nʋa we lɛ. Wee -lasiklɔ, wa laa nalɩdɩ. \f* \v 4 Nyɩma tɔlʋa mɩa -bha, 'ɩn -maa yia 'cɛ 'pa, -zugba wa 'yɩbhalɩ yɩbhalɩ la: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ ɔ nyumɔ -lasiklɔ nɩa? \v 5 Wa mneni yaa wa 'ka we pɛlʋ 'pa 'gwɛzi duun lʋ, -we nyɩmɛ 'kaa 'yɩ -zʋ ŋwɛɛ, 'ɩn wa 'ka we bobabhanya 'nyɛ.» \p 'Ɩn wa yia ɔɔ 'ŋwnɔ -yɔ 'cɛpalɩ. \v 6 -Zezu nɛɛ wa -yla: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a sɩalɩ ɔa? A 'tide ɔ 'yi. -We ɔ nʋa 'mɩ -yla lɛ, gbʋ -zɔnʋ -wa. \v 7 Nɩɩ, bobabhanya mɩ aɩn glaa 'ylɩ weee nya. Da a -ka 'yɩbhalɩ, a mneni a 'ka wa 'nanɩ 'wʋnʋ. Nɩɩ, -amɩ mɩa, ɩn 'nɩ aɩn glaa -mɩ 'ylɩ weee nya. \v 8 -We ɔ mnenia, 'mʋ ɔ nʋa 'mɩ -yla lɛ. Nɩɩ, -lasiklɔ ɔ tlia 'mɩ -yɔ gbawlaa 'gbʋ 'gamʋ. \v 9 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: da wa yia -Lagɔgbʋ gbaa dʋdʋ weee -gʋ, -we ŋwnɔ nɩ nʋa da lɛ, gbaa wa yia we, 'ɩn ɔ lɛnʋgbʋ 'ka nyɩmaa dlɩ 'wʋ -tʋ.» \s1 Zudasɩ 'yɩbha ɔ 'ka -Zezu wla \r (Mt 26.14-16; Lk 22.3-6) \p \v 10 -Zezuu 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ glaa, nyɩmɛ yabhlo, wa laa Zudasɩ Isɩkaliɔtʋ, mɔ mnɩa -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -gbɛ, ɔ 'ka -Zezu wla. \v 11 Wa 'nʋa we, 'ɩn we yia wa 'mʋna 'wʋla. 'Ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «'Gwɛzi -a yia -mɩ 'nyɛa.» Sa ɔ 'kaa nʋ ɔ 'ka -Zezu wla, -bha ɔ bhlia we 'yooo datalɩe. \s1 -Zezuu 'bɩnɔnya pia 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu \r (Mt 26.17-25; Lk 22.7-14; Zn 13.21-30) \p \v 12 'Floo 'nɩa gɔɔ -yɔ -kaa 'fɛtɩ ka nyni. We 'ylɩɩ tɩanʋ -we nya wa bhaa *bhlabhlɛyua 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu nya, wee 'ylɩ nya -Zezuu 'bɩnɔnya 'yɩbhaa ɔ laɛ: «Mɔ -ɩn 'yɩbha -a mnɩ -mɩ -yla 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu pia?» \p \v 13 -Zezu tiea ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «A mnɩ -zɔɔ. A -ka -mɔ nyni, nyɩmɛ -ɔ 'nyunyida mɩa 'wlu, a -yɔ ɔ yia 'wʋgbelia, a mnɩ ɔ 'bɩ. \v 14 Ɔ -ka -budu -mʋmʋ zɔ pla, a gba wee -buduu -kanyɔ -yla: ‹-Amɩaa -Kanyɔ nɛɛ, «'Lee, -buduu 'yu -we zɔ -a 'kaa -amɩaa 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu li nɩ, mɔ we mɩa?» › \v 15 'Ɩn ɔ slolua aɩn -buduu 'yu 'kadʋ yabhlo 'klʋ, -mɔ -budu 'wlu, -we zɔ -gʋladɩ -li -zɔnʋ mɩa. -Mɔ a 'kaa -amɩaa 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu pili.» \p \v 16 Wa mnɩa, wa nynia -zɔɔ, 'ɩn sa -Zezu gbaa wa -yla, 'ɩn wa yi 'saa we ylɩ. 'Ɩn wa yia wa 'fɛtɩ -gʋ -lililu pi. \s1 -Zezu -yɔ ɔ wlawlanyɔ lia \r (Mt 26.20-25; Lk 22.14; Zn 13.21-30) \p \v 17 Jibhe zɔa, 'ɩn -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ yia yi. \v 18 Da wa mɩa lida 'tabhle -gʋ, -Zezu nɛɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: aɩn glaa, nyɩmɛ yabhlo ɩn -yɔ ɔ mɩa da lida nɩ, mɔ yia 'mɩ wlaa.» \p \v 19 Tɔʋn, wa plɛ sumanɩa, 'ɩn wa yia ɔ layɩbha -bhlo -bhlo. «We 'nɩ -amɩ, we 'nɩ mʋʋ?» \p \v 20 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Amɩa kugbua lɛ 'sɔ glaa nyɩmɛ yabhlo -wa. Ɩn -yɔ ɔ 'sɔ mɩ 'floo 'ŋwada zapʋ -bhlo lʋ. \v 21 Gbʋzɔnʋ -wa: sa we mɩa cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ ɔ daa, 'sa ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu yia mnɩa. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'kaa ɔ wla, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha, gbʋnyuu mɩ -mɔɔ -nʋ nya. Wa 'nɩ yaa -mɔɔ gwalɩ, we nanɩ 'yli.» \s1 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya lia \r (Mt 26.26-30; Lk 22.15-20; 1 Kol 11.23-25) \p \v 22 Wa mɩa lida, 'ɩn -Zezu yia 'floo 'wʋbhu. Ɔ 'paa -Lagɔ fuo, 'ɩn ɔ yia we ladɩdlɩ. Ɔ dlilia we ɔ 'bɩnɔnya 'wʋla, 'ɩn ɔ nɛɛ: «A 'bhu we 'wʋ, na ku -wa.» \p \v 23 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔ yia nʋ -kɔpʋ 'wʋbhu, ɔ 'paa -Lagɔ fuo, 'ɩn ɔ yia we wa yoo 'nyɛ -bhlo -bhlo, 'ɩn wa 'dɛ weee yia we 'ma. Ɔ nɛɛ: \p \v 24 «-We mɩa da nɩ, mʋ -wa na 'pɩɔn -we yia jitea nyɩma duuun 'gbʋ, 'ɩn we 'ka -Lagɔ -yɔ nyɩma 'sɔ 'wʋsuslolu. \v 25 Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: zlɩ -Lagɔ -ka dʋdʋ 'wlulapɩlɩ, we zlɩ na maa nʋ lolu. We 'ylɩ 'nɩ -slɔ nyni, ɩn 'na 'ka nʋ 'ma.» \p \v 26 Wa bhlɩa -Lagɔ -lʋʋ 'bhie, wa yia 'tla, 'ɩn wa yia *Olivʋsunyaa -gɔgɔ 'wlu mnɩ. \s1 -Zezu nɛɛ nɩɩ, Piɛlɩ yia ɔ gbʋ kpɛlɩa \r (Mt 26.31-35; Lk 22.31-34; Zn 13.36-38) \p \v 27 -Zezu nɛɛ wa -yla: «'Bɩ a yia 'mɩ 'bhʋa. Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ: \q1 ‹Bhlabhlɛɛ 'yliyɔzʋnyɔ na yia 'bhaa, \q2 'ɩn bhlabhlɛnya 'ka lamnɔ.› \m \v 28 Nɩɩ, ɩn -ka tlɩ, ɩn -ka 'wʋsɔ lʋ, Galilee na yia aɩn wʋlʋa mnɩa.» \p \v 29 Piɛlɩ nɛɛ ɔ -yla: «Nyɩma weee -ka -mɩ 'bɩ 'bhʋ, -amɩ 'na 'ka we lɛnʋ.» \p \v 30 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: -zɛɛn sabɔ mɩa, -na kpɛlɩ na gbʋ 'wʋla -zakpa ta, -zugba -kʋkɔ 'nɩ -slɔ -zakpa 'sɔnʋ gbo.» \p \v 31 Piɛlɩ nɛɛ -bhlokpadɛɛ: «-Ɩnnya, we 'nɩ -mʋʋ! We -ka 'bha wa 'ka -ɩn -yɔ 'mɩ 'sɔ 'bha, ɩn 'na 'ka -na gbʋ kpɛlɩ.» \p Tɔʋn, wa 'dɛ weee yia wee wɛlɩ -bhlo gba. \s1 -Zezu bhubhoea -Lagɔ Gɛtɩsemanee \r (Mt 26.36-46; Lk 22.39-46) \p \v 32 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ nynia Gɛtɩsemanee, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «A -dɩ dɛ la. Ɩn 'ka -Lagɔ bhubhoe.» \p \v 33 Ɔ -yɔ Piɛlɩ klaa, *'Zake klaa, we -yɔ *Zaan, wa yia mnɩ. -Bha ɔ -gʋ yia, 'ɩn 'pɩɔn yia ɔ dlɩ 'wʋ slo. \v 34 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Na dlɩ ka sumanɩ bhabha. A -tʋ -seli, a -tʋ 'yliyɔgada.» \p \v 35-36 Ɔ bɛa 'yu -sɛ, ɔ -gblia dʋdʋ la, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ bhubhoe, ɔ nɛɛ: «*Aba! Dide! -Ɩn mneni -ɩn 'ka -lu weee lɛnʋ. -Ɩn -ka we 'yɩbha nɩ, -ɩn vlalɩ 'mɩ sɩasɩe 'kadʋ -mɩnɩ gwe. Nɩɩ, we 'na -zɛlɩ na dʋmagbʋ -nɩ: we -zɛ -na dʋmagbʋ.» \p \v 37 Ɔ yia ɔ 'bɩnɔnyaa -gbɛ lʋ, -zugba wa mɩ 'ylaa 'wʋ. Ɔ nɛɛ Simɔ Piɛlɩ -yla: «'Ylaa -na ŋwɔa yɩ? -Ɩn 'nɩ mneni -ɩn 'ka 'yliyɔgada -tʋ 'lɛlɩ -bhloo -kpʋaa? \v 38 A -tʋ 'yliyɔgada, a bhubhoe -Lagɔ, a yi laylagbʋ lʋ bhlili. Nɩɩ, nyɩmɛɛ dlɩ 'yɩbha we 'ka -lu -zɔnʋ lɛnʋ, 'ɩn ɔ ku 'nɩ we mneni.» \p \v 39 Tɔʋn, ɔ 'bhʋ 'yaa wa -yɔ lʋ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ bhubhoe wɛlɩ -bhlokpadɛ nya. \v 40 Ɔ yia lʋ, -zugba wa mɩ 'ya 'ylaa 'wʋ, wa 'yli ka 'wʋwɔmanɩɩ 'gbʋ. Wɛlɩ -we wa 'kaa ɔ -yla gba, we 'nɩ -mɩ. \p \v 41 Ɔ yia lʋ -zakpa tanʋ nya, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A mɩ 'ylaa 'wʋ -bhlokpadɛ, nyapɛda a mɩa yɩ? We -tʋ 'sa. Da wa 'kaa Nyɩmɛɛ 'Yu wla gbʋnyuu -lɛnʋnya -yla, we bhla ka nyni. \v 42 A -sɔ 'wʋ, -a 'ka mnɩ. A -talɩ, nyɩmɛ -ɔ 'kaa 'mɩ wla, mɔ yia mɔ.» \s1 -Zezu wa yia kpaa \r (Mt 26.47-56; Lk 22.47-53; Zn 18.3-12) \p \v 43 Da -Zezu mɩa gbada, wɛlɩ mɩ ɔ ŋwɛɛ, tɔʋn Zudasɩ yia yi. Ɔɔ Zudasɩ mɩa, ɔ mɩ -Zezuu 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ glaa. 'Ɩn ɔ -yɔ nyɩmaa -zlo yia yi, tʋgʋgblɛ -yɔ su kibhe nya kwɛɛ. Nɩɩ, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, -Lagɔɔ titee gwesanya klaa, we -yɔ nyɩma kpasɩ, ma tiea wa. \v 44 Zudasɩ, -ɔ 'kaa -Zezu wla, sa ɔ 'kaa ɔ wla, ɔ ka we wa -yla gba. Ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ ɩn -ka gbleli nɩ, mɔ -wa. A kpa ɔ, a -yɔ ɔ 'sɔ mnɩ, a zʋ ɔ 'yliyɔ 'nanʋʋ.» \p \v 45 Zudasɩ nynia -Zezu kwesi, 'ɩn ɔ nɛɛ: «*Wlabi.» 'Ɩn ɔ yia ɔ gbleli. \v 46 -Bha wa yibhelia -Zezu, 'ɩn wa yia ɔ kpa. \v 47 Ɔ 'bɩnɔnyɔ yabhlo -saa tʋgʋgblɛ tʋkpa 'wʋ tɔʋn, ɔ yia *-Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ zɔlubhonʋnyɔ yabhlo yukwli 'wlu -dɩ. \p \v 48 -Zezu nɛɛ wa -yla: «'Wienyɔ ɩn -mɩa, 'ɩn a yia 'mɩ kpaa yi tʋgʋgblɛ -yɔ su kibhe nya kwɛɛ -nya yɩ? \v 49 -Ɩnnya, 'ylɩ weee nya, ɩn mɩ aɩn glaa gbʋ -sloluda -mɔ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, 'ɩn a 'nɩ 'mɩ kpa. Sanɛɛ a kpaa 'mɩ, 'ɩn -we mɩa cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ, we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛɛ 'gbʋ.» \p \v 50 Tɔʋn, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia -bha ɔ tɩ -gwagwɩe nya. \v 51-52 Nyimeslɔyu yabhlo yia ɔ 'bɩ, ɔ ka 'naa -bhlogbɔɔ -gʋ. Wa kpaa wee 'naa, 'ɩn ɔ yia we wa kwɛɛ tɩ, 'ɩn ɔ yia -gwa kpanʋ nya. \s1 -Zezu wa kwaa gbʋwʋbhunya 'kadɩ 'yu \r (Mt 26.57-68; Lk 22.54-55,63-71; Zn 18.13-14,19-24) \p \v 53 Wa yia -Zezu -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ -gbɛ kwa. Da -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, nyɩma kpasɩ klaa, we -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya weee, wa gbelia 'wʋ. \v 54 Piɛlɩ mɩ -Zezu 'bɩ, ɔ 'nɩ ɔ -yɔ cɩpa. Ɔ plalɩa -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ -buduŋwɛɛ, 'ɩn ɔ yia -kosu -yɔ ladɩ, ɔ -yɔ 'slʋja 'sɔ. \p \v 55 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ gbʋwʋbhunya weee tɩtalɩa -Zezu -yɔ la wa 'ka ɔ gbʋ -dɩlɩ, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha, wa 'nɩ gbʋ yabhlogbɔɔ 'yɩ. \v 56 Nyɩma -duun zʋlʋa ɔ yo -yɔ, 'ɩn -maa wɛlɩ 'nɩ bhli -bhlo. \p \v 57 Tɔlʋa -sɔa 'wʋ, -maa dɩlɩa ɔ yo gbʋ 'wlu la, 'ɩn -maa nɛɛ: \v 58 «Gbʋ ɔ gbaa, -a ka we 'nʋ. Ɔ nɛɛ nɩɩ, -Lagɔbudu 'kadʋ, -we nyɩma 'sʋbhaa da nɩ, -wlɔa ɔ yia we. 'Ɩn 'ylɩ ta zɔ we -putu -we nyɩmɛɛ sɔ 'nɩa 'tlili, ɔ 'ka -mʋʋ 'sʋbha.» \v 59 Wee gbʋ nɩ -gʋ, wa'a gba wɛlɩ -bhlo. \p \v 60 -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ -sɔa 'wʋ wa nyɩdɩ, 'ɩn ɔ yia -Zezu layɩbha: «Nyɩma nɩ mɩ -mɩ gbʋ 'wluladɩlɩda. -Ɩn 'nɩ mneni -ɩn 'ka we -gʋ -saa?» \v 61 -Zezu 'nɩ ŋwɛ gba. Ɔ -sɔ yaa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ layɩbha: «'Lee, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ -ɩn -mɩa yɩ? -Lagɔ ka 'ŋnɩ -a mnɩnɩa, ɔ 'Yu -ɩn -mɩa yɩ?» \p \v 62 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ: «Cɩɩn, 'mɔ ɩn -mɩa. Nyɩmɛɛ Yu yia 'tɩtɛ -ka -Lagɔɔ lilisɔlʋ ladɩa. 'Yɩa a yia ɔ yalɩpʋpa -gʋ we nya kwlida.» \p \v 63-64 -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ yia ɔ 'naa yla 'cɛ nya. Ɔ nɛɛ: «Ɔ ka -Lagɔ vɛlɩ, a 'dɛ weee ka we 'nʋ. -A 'nɩ -slɛɛn gbʋdayɩnyɔɔ gbʋ -ka.» \p Ɔ nɛɛ wa -yla: «Amɩa nɛɛ lɛa?» \p Wa nɛɛ: «Ɔ ka gbʋnyuu lɛnʋ.» \p -Zugba wa kpɩa 'wʋ: «A 'bha ɔ! A 'bha ɔ! A 'bha ɔ!» \p \v 65 Nyɩma tɔlʋa slua ɔ -dlɛ -gʋ. Wa -gblia ɔ 'naa 'yli -gʋ, 'ɩn wa yia ɔ bhɩtɩ -kwli nya, wa nɛɛ ɔ -yla: «Nyɔɔ 'pa -mɩ -lua? -Ɩn gba ɔ 'ŋnɩ!» 'Ɩn 'slʋja yia ɔ 'kpa yukwli 'wʋ sʋbha. \s1 Piɛlɩ kpɛlɩa -Zezuu -gʋgbʋ \r (Mt 26.69-75; Lk 22.56-62; Zn 18.15-18,25-27) \p \v 66-67 Nɩɩ, da Piɛlɩ mɩa 'wɔlɔda -mɔ wee -buduŋwɛɛ, 'ɩn -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ zɔlubhonʋŋwnɔ yia yi. Ɔ 'yɩa Piɛlɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ yla tenyii, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: «-Mɩ mɩa da, -ɩn -yɔ Nazalɛtɩyu -Zezu 'sɔ mɩ -benyi.» \p \v 68 Piɛlɩ nɛɛ: «Yo -wa yo, ɩn 'nɩ ɔ -yi. -We a gbaa dɛ nɩ, ɩ'ɩn 'nʋ we 'wʋla.» \p Tɔʋn, 'ɩn ɔ yia 'wʋsɔ, ɔ yia klolo ŋwɛɛ 'yligbe. 'Ɩn -kʋkɔ yia gbo. \v 69 Ɔɔ 'ŋwnɔ 'yɩ 'yaa ɔ, -wa mɩa -bha, ɔ nɛɛ wa -yla: «Ɔɔ nʋkpasu mɩa da nɩ, ɔ mɩ waa nyɩma nɩ glaa.» \p \v 70 Piɛlɩ nɛɛ: «Yo -wa yo.» \p Tɔʋn, -wa mɩa -bha, wa nɛɛ Piɛlɩ -yla: «Gbʋzɔnʋ -wa, -ɩn mɩ wa glaa. Nɩɩ, Galilee -nyɩmɛ -ɩn -mɩa.» \p \v 71 'Ɩn Piɛlɩ yia bi, ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ a saa dɛ 'ŋnɩ, ɩn 'nɩ ɔ -yi, ɩn -ka yo 'tʋbhʋ, -Lagɔ 'pa 'mɩ -kaslʋ 'wʋ!» \p \v 72 -Bha -bhlokpadɛ, -kʋkɔ yia -zakpaa 'sɔnʋ gbo, 'ɩn Piɛlɩɩ dlɩ yia -Zezuu wɛlɩ -gʋ -bho, nɩɩ, ɔ kpɛlɩ -Zezu gbʋ 'wʋla -zakpa ta, -zugba -kʋkɔ 'nɩ -slɔ -zakpaa 'sɔnʋ gbo. 'Ɩn Piɛlɩ yia wie bhli. \c 15 \s1 Pilatɩ 'bhua -Zezuu -yɔgbʋ 'wʋ \r (Mt 27.1-2, 11-14; Lk 23.1-5; Zn 18.28-38) \p \v 1 Zlʋkpɛ -papa, *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, nyɩma kpasɩ klaa, we -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya, waa gbʋwʋbhunya weee, ma bhlɩa wɛlɩ -bhlo. Wa gbʋan -Zezu, *Wlɔmʋ -nyɩmɛ -ɔ pɩlɩa Zudee -dʋdʋ 'wlu la, wa laa Pilatɩ, 'ɩn wa yia ɔ -mɔɔ -gbɛ kwa, 'ɩn wa yia ɔ -mɔɔ yoo 'nyɛ. \p \v 2 -Bha Pilatɩ 'yɩbhaa ɔ la: «'Lee, Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ -ɩn -mɩa yɩ?» \p -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «'Mʋ -ɩn gbaa dɛ.» \p \v 3 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan dɩlɩa -Zezu gbʋ duun 'wlu la. \v 4 'Ɩn Pilatɩ yia ɔ -zakpa 'sɔnʋ layɩbha: «'Lee, gbʋʋ -zlo wa dɩlɩa dɛ -mɩ 'wlu la nɩ, -na nʋ we, 'ɩn -ɩ'ɩn -sa we -gʋʋ?» \p \v 5 -Zezu 'nɩ we 'yabhlogbɔɔ 'bɩgʋpalɩ, 'ɩn we yia Pilatɩ ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \p \v 6 Nɩɩ, Zuifʋʋ 'fɛtɩ -ka nyni nɩ, -kaslʋnyɩmɛ -ɔ nyɩmaa -zlo 'yɩbhaa, 'mɔ Pilatɩ tidea 'yi. \v 7 -Mɔ wee -kaslʋ 'wʋ, nyɩmɛ yabhlo wa laa -Balabasɩ -yɔ ɔ -lima mɩ -mɔ. Ma -yɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnya gʋ bhaa tʋ, 'ɩn wa yia nyɩmɛ 'bha. \v 8 -Bha wa gbaa Pilatɩ -yla: «-We -na nʋ bhaa 'fɛtɩɩ 'ylɩ nya lɛ, -ɩn nʋ we lɛ.» \p \v 9 Pilatɩ nɛɛ wa -ylaɛ: «Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ mɩa, 'mɔ ɩn 'kaa 'yitide yɩ?» \p \v 10 Pilatɩɩ 'dɛ -yi we 'ji nɩɩ, zenyidlɩ nya -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan wlaa -Zezu. \v 11 Ma zʋlʋa nyɩma ŋwɛ nɩɩ, wa sumanɩ we 'wʋ Pilatɩ 'ka -Balabasɩ -kaslʋ 'wʋsa. \p \v 12 -Bha Pilatɩ gbaɛ: «'Lee, Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ mɩa dɛ nɩ, lɛɛ -lu ɩn 'ka ɔ nʋnʋa?» \p \v 13 Wa 'kpɩa 'wʋ, wa nɛɛ: «Kʋlʋ ɔ *su -gʋ la!» \p \v 14 Pilatɩ nɛɛ: «Gbʋnyuu -mʋmʋ ɔ nʋ lɛa?» \p 'Ɩn wa yia 'wʋkpɩ 'tɩtɛɛ: «Kʋlʋ ɔ su -gʋ la!» \p \v 15 Nɩɩ, Pilatɩ 'yɩbha ɔ 'ka nyɩmaa -zloo dʋmagbʋ lɛnʋ, we 'dɛɛ 'gbʋ ɔ yia -Balabasɩ 'yitide. Tɔʋn, ɔ nɛɛ 'slʋja -yla: «A sɛlɩ -Zezu.» 'Ɩn ɔ yia wa 'yoo 'nyɛ, wa 'ka -Zezu su -gʋ lakʋlʋ. \s1 'Slʋja nyanɩa -Zezu \r (Mt 27.27-31; Zn 19.2-3) \p \v 16 'Slʋja kwaa -Zezu yoo -mɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔɔ gbʋwʋbhu -buduŋwɛɛ, 'ɩn wa yia wa -lima weee la \v 17 wa 'ka ɔ nyanɩ. Wa yia ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔɔ -bana zalʋ 'wʋpla, 'ɩn wa yia 'wia -kloo ma, 'ɩn wa yia we ɔ 'wluo -pla, \v 18 'ɩn wa yia ɔ fʋsa ɔ glapalɩe nya: «Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ, -na fʋʋ.» \p \v 19 Wa bhɩtɩa ɔ 'wlu gblee nya, -zugba wa slua ɔ -dlɛ -gʋ, 'ɩn wa sibhlia 'kukolu ɔ 'yu, wa tɩa wa 'dɛ 'wʋ 'kienyi. \v 20 Da wa bhɩa ɔ nyanɩe, wa -saa ɔ -bana zalʋ 'wʋ, 'ɩn wa yia ɔ 'dɛɛ -bana ɔ 'wʋpla. 'Ɩn wa -yɔ ɔ yia mnɩ, wa 'ka ɔ su -gʋ lakʋlʋ. \s1 -Zezu wa kʋlʋa su -gʋ la \r (Mt 27.32-44; Lk 23.26-43; Zn 19.17-27) \p \v 21 Wa mɩa mnɩda, 'ɩn wa -yɔ Silɛnɩyu 'Simɔɔ yia gbeli, -zugba ɔ bhʋ kpaa. Nɩɩ, Alɛzandlɩ -yɔ Wlufusɩɩ dide -wa. -Bha 'slʋja gbaa ɔ -yla -gla nya nɩɩ, ɔ 'bhu -Zezuu su 'wʋ. \v 22 Wa yia -Zezu da wa laa Gɔlʋgota kwa. (-Mʋʋ ji -wa 'wluu kʋaa da.) \v 23 Wa 'nyɛa ɔ nʋ -we lʋ wa slua *milɩ, ɔ 'nɩ we 'ma. \v 24 Tɔʋn, wa yia ɔ su -gʋ lakʋlʋ, 'ɩn wa yia -nɩgbɩ 'pa, -we wa 'kaa 'yɩ -bhlo -bhlo ɔ -bananya glaaa 'gbʋ. \p \v 25 Zlʋkpa ylʋ nya wa kʋlʋa ɔ su -gʋ la. \v 26 -We ka 'gbʋ wa yia ɔ 'bha, wa cɛlɩa we, 'ɩn wa yia we ɔ 'wlu -bita lakʋlʋ. 'Mʋ wa cɛlɩa: \qc -Ɔ MƖA DA \qc ZUIFƲƲ 'WLULAPƖLƖNYƆ -WA \m \v 27 Wa ka 'ya 'wienya 'sɔ su -gʋ lakʋlʋ. 'Yabhlo mɩ ɔ lilisɔlʋ, 'ɩn -gʋdʋ mɩa ɔ kɔpɛsɔlʋ. [ \v 28 Nɩɩ, sanɛɛ 'sa -Lagɔsɛbhɛɛ bɛta yabhlo gbaa, bɛta -we gbaaɛ: «Wa ka ɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan glaa zɛlɩ».] \p \v 29 Nyɩma mɩa 'plɩda, -zugba wa bite 'wlu, wa vɛlɩa ɔ, wa nɛɛ: «Aya, -mɩ gbaa -ɩn 'ka -Lagɔbudu 'kadʋ -wlɔ, 'ɩn -ɩn 'ka we 'sʋbha 'ylɩ ta zɔ nɩ, \v 30 -sa -na 'dɛ gbʋ 'wʋ, 'bhʋ su -gʋ -ɩn 'sibhli la.» \p \v 31 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, -Lagɔɔ titee gwesanya klaa, ma gbʋgbalɩ 'yaa -yla ɔ nyanɩe nya, -maa nɛɛ: «Nɩɩ, ɔ ka nyɩma tɔlʋa pue, ɔ 'nɩ -slɛɛn mneni ɔ 'ka ɔ 'dɛ pue! \v 32 Ɔmɔ, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ, *Izlaɛlɩɩ 'Wlulapɩlɩnyɔ, ɔ -ka su -gʋ 'bhʋ ɔ -ka lasibhli nɩ, -a -ka ɔ -yɔyɩ, 'ɩn -a zʋa ɔ dlɩ -gʋ.» \p -Wa mɩa su -gʋ ɔ kwesi, -maa ka 'ya ɔ vɛlɩ. \s1 -Zezuu tlɩda \r (Mt 27.45-56; Lk 23.44-49; Zn 19.28-30) \p \v 33 'Ylʋ 'ka -glɔnyɩdɩ nynia yi, nikpise yia kpa dʋdʋ weee -gʋ, we li 'lɛlɩ ta. \v 34 We bhla -bhlokpadɛ, -Zezu 'kpɩa 'wʋ 'tɩtɛɛ, ɔ nɛɛ: «Eloi, Eloi, lama sabakatani?» -Mʋʋ ji -wa: «Na -Lagɔ, na -Lagɔ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -ɩn yi 'mɩ 'bɩ 'bhʋa?» \p \v 35 Nyɩma tɔlʋa -wa mɩa -bha, -wa 'nʋa we, wa nɛɛ: «Aya, ɔ mɩ Elii lada!» \p \v 36 Wa lʋ nyɩmɛ yabhlo -yɔ -gwagwɩe mnɩa, ɔ 'bhua -fuu 'wʋ, ɔ yia we kalɔ nʋ lʋ fa. Ɔ zʋa we gbleee 'yliya 'wʋ, 'ɩn ɔ yia we ɔ ŋwɛ -yɔdɩ, -de -mɔɔ yi we ŋwʋŋwɔnʋʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «A wʋ -slɔ. -De Elii yi yi, -mɔɔ 'ka ɔ lasibhlii, -a 'ka -bha 'yɩ.» \p \v 37 -Zezu 'kpɩa 'wʋ 'tɩtɛɛ, 'ɩn ɔ yia tlɩ. \p \v 38 'Naa bɩzɩa -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, mʋ bhlia 'wʋylaylɩe we nyɩdɩ -mɔ yalɩ tɩklɩɩ, 'ɩn we yia zɔ nyni. \p \v 39 Wlɔmʋ -slʋja glʋ gbuu 'yugalɩnyɔ -ɔ 'yligbea -Zezu 'yu, 'ɩn ɔ yia ɔ 'wʋkpɩwɛlɩ 'nʋ, 'ɩn sa ɔ tɩtlɩa 'wʋla, 'ɩn ɔ yia -bha 'yɩ, ɔ nɛɛ: «Ɔɔ nyɩmɛ mɩa da nɩ, -Lagɔɔ Yu -wa 'piɛɩn.» \p \v 40-41 Magɩdala -ŋwnɔ Malii klaa, 'Zake -yulɛ -yɔ Zozee 'nyaa Malii klaa, we -yɔ Salomee, ma mɩa ɔ 'bɩ. Nɩɩ, ma pia -benyi ɔ -yla da wa mɩa Galilee. Wa -yɔ 'ŋwnɩ duun tɔlʋa -yɔ -Zezu ka bha -Zeluzalɛmʋ mnɩ. Wa 'yligbe -mɔ 'pɩpɩ, -zugba wa yla ɔ. \s1 *-Zɛzɛfʋ zʋa -Zezuu 'kwie gbawla nʋkplɛ \r (Mt 27.57-61; Lk 23.50-56; Zn 19.38-42) \p \v 42-43 Jibheza ylʋ nya, Alimateyu *-Zɛzɛfʋ yia yi. Ɔ mɩ *Zuifʋʋ gbʋwliwʋdɩnyaa glaa -nyɩmɛ yabhlo, -ɔ wa zʋa -bha nya. Bhla -we nya -Lagɔ 'kaa dʋdʋ 'wlulapɩlɩ, ɔ mɩ we wʋda. \p We zlɩ mɩa, Zuifʋ mɩ wa -lu lamnazɩda, 'ɩn zlɩ -ka zlɩ, mʋ -wa wa *Nyapɛylɩ. We 'dɛɛ 'gbʋ -Zɛzɛfʋ yia dlɩ 'tɛmanɩ, ɔ yia Pilatɩɩ -gbɛ mnɩ ɔ 'ka -Zezuu 'kwie -mɔɔ -zlalɩ. \v 44 Pilatɩ nɛɛ ɔ dlɩ zɔ: «Aya! Ɔ ka tlɩ -papa -bhlo.» \p 'Ɩn ɔ yia Wlɔmʋ -slʋja glʋ gbuu 'yugalɩnyɔ la, 'ɩn ɔ yia ɔ layɩbha: «'Lee, ɔ tlɩtlɩ bɩ ka 'wʋgwlɛɛ?» \p \v 45 -Mɔɔ ŋwnua we -yɔ, 'ɩn ɔ yia -Zɛzɛfʋ ɔ 'kwie yoo 'nyɛ. \v 46 -Zɛzɛfʋ zɔa 'naa -zɔnʋ, ɔ -saa -Zezuu 'kwie su -gʋ, ɔ zʋa we 'naa -yɔ, 'ɩn ɔ yia we 'bhʋka 'wʋ fa. Wee 'bhʋka mɩa, wa ka bha we 'bhlu tʋkpa 'wʋ. Tɔʋn, ɔ glipea tʋkpa -boklo, 'ɩn ɔ yia wee gbawla ŋwɛkla. \p \v 47 Da wa zʋa -Zezuu 'kwie gbawla nʋkplɛ, Magɩdala -ŋwnɔ Malii -yɔ Zozee 'nyaa Malii ka -bha 'yɩ. \c 16 \s1 -Zezu -sɔa 'wʋ tlɩtlɩnya glaa \r (Mt 28.1-8; Lk 24.1-12; Zn 20.1-10) \p \v 1 Nyapɛylɩ 'plɩa, Magɩdala -ŋwnɔ Malii klaa, *'Zakee 'nyaa Malii we -yɔ Salomee, ma zɔa -lasiklɔ, -we ka ŋnɛ mɛnɩa, wa 'ka we -Zezuu 'kwie -yɔtli. \p \v 2 Dimasɩɩ zlʋkpɛ -papa, da 'ylʋ -sɔa 'wʋ, 'ɩn wa yia gbawla -gʋ mnɩ, \v 3 -zugba wa 'yɩbhalɩa yɩbhalɩa laɛ: «'Lee, tʋkpa 'kadʋ mɩa da gbawla ŋwɛɛ, nyɔɔ 'ka we glipe -aɩn -yla?» \p \v 4 Wa -talɩa -mɔ, 'ɩn wa yia wee tʋkpa -boklo 'kadʋ -yɔyɩ. Nɩɩ, wa ka 'cɩn we glipe. \v 5 Wa plaa gbawla nʋkplɛ, ɩn wa yia -mɔ nyimeslɔyu yabhlo 'yɩ. Ɔɔ nyimeslɔyu -dɩlɩ lilisɔlʋ la. Ɔ -bana pɔlʋ. Nyanɔ yia wa dlɩ 'wʋslo. \p \v 6 Ɔ nɛɛ wa -yla: «A 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. Nazalɛtɩyu -Zezu, -ɔ wa kʋlʋa *su -gʋ la, ɔ da a talɩa yɩ? Nɩɩ, ɔ ka 'wʋsɔ tlɩtlɩnya glaa. Ɔ 'nɩ -seli -mɩ. A -talɩ, da wa palɩa ɔ la, -bha nɩ da. \v 7 Nɩɩ, ɔ ka aɩn 'yugalɩ Galilee. -Mɔ a yia ɔ 'yɩa, saa 'dɛ ɔ gbaa zlɩmɛ aɩn -yla, 'sa. Nɩɩ, a mnɩ, a 'tʋlʋ ɔ 'bɩnɔnya -yɔ Piɛlɩ.» \p \v 8 -Bha wa 'tlaa gbawla nʋkplɛ -gwagwɩe nya, -zugba wa tɛlɩa nyanɔ nya. Wa mɩ nyanɔ nʋdaa 'gbʋ, wa 'nɩ nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla gbʋ gba. \s1 Magɩdala -ŋwnɔ Malii 'yɩa -Zezu \r (Mt 28.9-10; Zn 20.11-18) \p [ \v 9 -Zezu -sɔa tlɩtlɩnya glaa 'wʋ dimasɩɩ zlʋkpɛ. Magɩdala -ŋwnɔ Malii, -ɔ 'wʋ ɔ vua zuzu 'nyii gbesɔ, ɔ yia ɔ 'dɛ -mɔɔ 'klʋslolu tɩa. \p \v 10-11 -Wa -yɔ -Zezu 'sɔ mɩa 'cɩn, -bha Malii mnɩa wa -gbɛ. Wa mɩ wida. Ɔ 'tʋlʋa wa nɩɩ, ɔ ka -Zezu 'yɩ, ɔ -ga 'yliyɔ. Wa 'nɩ we la gbʋzɔnʋ. \s1 -Zezu -slolua ɔ 'dɛ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ 'klʋ \r (Lk 24.13-35) \p \v 12 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezuu 'bɩnɔnyaa glaa -nyɩma 'sɔ mɩa kpaa -yloogblʋ nɔda, 'ɩn ɔ yia ɔ 'dɛ -maa 'klʋslolu sa -putu sa. \v 13 Wa 'bhitia lʋ, 'ɩn wa yia wa -lima 'tʋlʋ, -maa 'nɩ 'ya we la gbʋzɔnʋ. \s1 -Zezu -slolua ɔ 'dɛ ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ -bhlo 'klʋ \r (Mt 28.16-20; Lk 24.36-49; Zn 20.19-23; Lngb 1.1-8) \p \v 14 -Slɛɛn, ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ -bhlo mɩ lida, 'ɩn -Zezu yia ɔ 'dɛ wa 'klʋslolu. Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Nyɩma nɛɛ aɩn -yla nɩɩ, ɩn ka 'wʋsɔ tlɩtlɩnya glaa, 'ɩn wa yia 'mɩ 'yɩ. A 'nɩ we la gbʋzɔnʋ. Lɛɛ ka 'gbʋ a 'nɩ 'mɩ dlɩ -gʋ zʋa? Lɛɛ ka 'gbʋ a su sa yukwli -yɔa?» \p \v 15 Tɔʋn, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «A 'plɩlɩ dʋdʋ weee -gʋ, a 'ka -mɔ -Lagɔgbʋ gba nyɩma weee -yla. \v 16 Nyɩmɛ, -ɔ -ka 'mɩ dlɩ -gʋ zʋ, 'ɩn wa -ka ɔ batizee, -Lagɔ yia ɔ gbʋ 'wʋsaa. Nɩɩ nyɩmɛ, -ɔ 'nɩ 'mɩ dlɩ -gʋ zʋ, -Lagɔ yia ɔ gbʋ dɩlɩa. \v 17 -Wa zʋa 'mɩ dlɩ -gʋ, gwɛdigbʋ wa yia lɛnʋa, mʋ nɩ: na 'ŋnɩ nya wa yia zuzu 'nyuu vua. Wɛlɩ -we wa 'nɩa -yi, 'mʋ wa yia gbaa. \v 18 Wa yi tɩbhɛ 'wʋbhuoo, wa yi gu 'maoo, gbʋ yabhlogbɔɔ 'na 'ka wa ylɩ. Wa yi nyɩma sɔ -gʋlapalɩoo, 'ɩn -maa pʋa.» \p \v 19 Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezu bhɩa gbʋ gbagbɩe, -Lagɔ 'bhua ɔ 'wʋ, ɔ mnɩa yalɩ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔɔ lilisɔlʋ ladɩ. \v 20 'Ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia -Lagɔgbʋ gbaa mnɩ, da weee. 'Ɩn Nyɩmaa -Kanyɔ saa wa 'wʋ wa lubho 'wʋ. Ɔ yia wa 'tɩtɛ 'nyɛ wa 'ka gwɛdigbʋ lɛnʋ. Mʋ yia we -slolua, 'ɩn nyɩma weee 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, wa wɛlɩ mɩ gbʋzɔnʋ nya.]