\id MAT – Kouya NT, CI 2002 (DBL 2014) \h Matie \toc1 Matiee 'sɛbhɛ Sa Matie gbaa -Zezuu gbʋzɔnʋ gbʋ \toc2 Matie \toc3 Mt \mt1 Matiee 'sɛbhɛ \mt2 Sa Matie gbaa -Zezuu gbʋzɔnʋ gbʋ \ip -Zezuu -gʋgbʋ Matie cɛlɩa, mʋ -wa. Nɩɩ, Matie mɩ -Zezuu *'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔɔ glaa -nyɩmɛ yabhlo nya. Zuifʋ -yla Matie cɛlɩa wee 'sɛbhɛ nɩ. -Lagɔ ka 'cɩn ɔ -Bhasanyɔɔ tietiegbʋʋ wɛlɩ wla, 'ɩn -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya ka -mɔɔ daa cɛlɩ *'wʋsuslolue sʋaa 'sɛbhɛ 'wʋ. 'Sɛbhɛ nɩ 'wʋ, Matie slolua we Zuifʋ nɩɩ, -Zezu -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ (Mɔ -wa Mesi). \ie \c 1 \s1 -Zezuu dʋkpasɩ \r (Lk 3.23-28) \p \v 1 -Zezu Klisɩɩ dʋkpasɩɩ ŋnɩ nɩ: ɔɔ -Zezu *Klisɩ mɩa, ɔ dʋkpasa -wa *-Davidɩ, 'ɩn *Ablaamʋ mɩa -Davidɩɩ dʋkpasa nya. \qm1 \v 2 Ablaamʋ gwalɩa Izakɩ. \qm1 Izakɩ gwalɩa Zakɔbʋ. \qm1 Zakɔbʋ gwalɩa Zuda -yɔ ɔ bhelia. \qm1 \v 3 Zuda gwalɩa Pelɛsɩ -yɔ Zela, nɩɩ, wa 'nyaa -wa Tamaa. \qm1 Pelɛsɩ gwalɩa Eslɔmʋ. \qm1 Eslɔmʋ gwalɩa Alamʋ. \qm1 \v 4 Alamʋ gwalɩa Aminadabʋ. \qm1 Aminadabʋ gwalɩa Naasɔn. \qm1 Naasɔn gwalɩa Salma. \qm1 \v 5 Salma gwalɩa -Boazɩ, nɩɩ, ɔ 'nyaa -wa *Wlaabʋ. \qm1 -Boazɩ gwalɩa Obɛdɩ, nɩɩ, ɔ 'nyaa -wa Wlutɩ. \qm1 Obɛdɩ gwalɩa -Zesee. \qm1 \v 6 -Zesee gwalɩa nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ -Davidɩ. \qm1 -Davidɩ gwalɩa *Salomɔɔ, Ulii 'ŋwnɔ nya. \qm1 \v 7 Salomɔɔ gwalɩa Wloboamʋ. \qm1 Wloboamʋ gwalɩa Abia. \qm1 Abia gwalɩa Aza. \qm1 \v 8 Aza gwalɩa Zozafatɩ. \qm1 Zozafatɩ gwalɩa Zolamʋ. \qm1 Zolamʋ gwalɩa Oziasɩ. \qm1 \v 9 Oziasɩ gwalɩa Yotamʋ. \qm1 Yotamʋ gwalɩa Akazɩ. \qm1 Akazɩ gwalɩa Ezekiasɩ. \qm1 \v 10 Ezekiasɩ gwalɩa Manasee. \qm1 Manasee gwalɩa Amɔn. \qm1 Amɔn gwalɩa -Zoziasɩ. \qm1 \v 11 -Zoziasɩ gwalɩa Yekonia -yɔ ɔ bhelia. \p We bhla wa kpaa *Izlaɛlɩnyɩma, 'ɩn wa yia wa Babilɔnʋ kwa. \qm1 \v 12 -Mʋʋ 'bɩgʋ, Yekonia gwalɩa Salatiɛlɩ. \qm1 Salatiɛlɩ gwalɩa Zolobabɛlɩ. \qm1 \v 13 Zolobabɛlɩ gwalɩa Abiudʋ. \qm1 Abiudʋ gwalɩa Ɛliakimʋ. \qm1 Ɛliakimʋ gwalɩa Azɔɔ. \qm1 \v 14 Azɔɔ gwalɩa Sadɔkʋ. \qm1 Sadɔkʋ gwalɩa Akimʋ. \qm1 Akimʋ gwalɩa Eliudʋ. \qm1 \v 15 Eliudʋ gwalɩa Eleazaa. \qm1 Eleazaa gwalɩa Matan. \qm1 Matan gwalɩa Zakɔbʋ. \qm1 \v 16 Zakɔbʋ gwalɩa Maliii 'lowli *-Zɛzɛfʋ. Nɩɩ, Malii gwalɩa -Zezu wa laa Klisɩ, -mʋʋ ji -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ. \p \v 17 Nɩɩ, we 'ka Ablaamʋ -gʋ 'bhʋ, we 'ka -Davidɩ ylɩ, dʋkpasɩ -zakpa kugbua lɛ -mnʋa -wa. We 'ka -Davidɩ -gʋ 'bhʋ, we 'ka wa kpakpɩe ylɩ, 'ɩn wa 'ka wa Babilɔnʋ kwa, we nyni dʋkpasɩ -zakpa kugbua lɛ -mnʋa. -Mʋʋ 'bɩgʋ, we 'ka wa Babilɔnʋ -kwakwɩe -gʋ 'bhʋ, we 'ka -Zezu Klisɩɩ gwalɩ bhla nyni, we nyni dʋkpasɩ -zakpa kugbua lɛ -mnʋa. \s1 Malii gwalɩa -Zezu \r (Lk 2.1-21; -Gal 4.4) \p \v 18 Nɩɩ, sanɛɛ wa gwalɩa -Zezu Klisɩ. Nɩɩ, ɔ 'nyaa -wa Malii, mɔ -yɔ -Zɛzɛfʋ 'kaa kʋkwalɩ, wa 'nɩ -slɔ ladɩ dabhlo, 'ɩn ɔ yia nʋkpla pla -Lagɔɔ Zuzu 'Pʋpaa 'tɩtɛ nya. \v 19 Nɩɩ, -Zɛzɛfʋ mɩa, nyɩmɛ tɩklɩɩ -wa. Ɔ 'nɩ 'yɩbha ɔ 'ka Malii gbʋ dɩlɩ -zejila 'wʋ. We 'dɛɛ 'gbʋ, bhoyi ɔ -yɔ ɔ yi yaa -dɩa zizewiemɩ. \v 20 Da ɔ dlɩ mɩa we -gʋ, 'ɩn Jejitapɛɛ 'anzɩ yabhlo yia ɔ -gbɛ yi 'ylaa 'wʋ, 'ɩn we nɛɛ: \p «-Zɛzɛfʋ, -Davidɩɩ 'yuoyu, -ɩn 'na lʋlʋ dlɩ -nɩ, -ɩn 'ka Malii kwa, nɩɩ, 'yu ɔ yia gwalɩa, -Lagɔɔ Zuzu 'Pʋpaa 'tɩtɛ nya ɔ plaa nʋkpla. \v 21 Nɩɩ, nʋkpasuyu ɔ yia gwalɩa, 'ɩn -ɩn 'ka ɔ 'ŋnɩ zʋ -Zezu, 'ɩn ɔ 'ka ɔ nyɩma gbʋnyuu 'wʋsa.»\f + \fr 1:21 \ft -Zezuu ji -wa nɩɩ, -Lagɔ saa nyɩma gbʋ 'wʋ.\f* \p \v 22 -We Jejitapɛ gbaa ɔ gbʋʋ -falɩpanyɔɔ ŋwɛ nya, we 'ka lɛnʋʋ 'gbʋ, we yi 'saa 'plɩ: \q1 \v 23 «Nɩɩ, 'yieslɔŋwnɔyu -ɔ 'nɩa nʋkpasu -yi, \q2 mɔ yia nʋkpasuyu gwalɩa, \q2 'ɩn wa 'ka ɔ 'ŋnɩ zʋ Emanuɛlɩ.» \m -Mʋʋ ji -wa nɩɩ, -Lagɔ -yɔ -a 'sɔ mɩ. \p \v 24 Ɔ ganɔa, sa Jejitapɛɛ 'anzɩ gbaa, 'mʋ ɔ nʋa lɛ, 'ɩn ɔ yia Malii ɔ 'dɛɛ -gbɛ bɛlɩ. \v 25 Ɔ -yɔ ɔ 'nɩ -budu 'wʋdɩ, 'ɩn ɔɔ Malii yia ɔ nʋkpasuyu gwalɩ, 'ɩn -Zɛzɛfʋ yia -mɔɔ 'ŋnɩ zʋ -Zezu. \c 2 \s1 Gbʋyilonya mnɩa -Zezuu 'ŋnɩ 'ylimanɩa \r (Lk 2.22-38) \p \v 1 -Zezu wa gwalɩa Bɛtɩlɛmʋ, Zudee -dʋdʋ -gʋ, -zugba *Ewlodʋ mɩ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ nya. \p Tɔʋn, gbʋyilonya 'bhʋa 'ylʋʋ 'wʋsɔlʋda, 'ɩn wa yia *-Zeluzalɛmʋ nyni. \v 2 Wa nɛɛ: «'Yu, -ɔ wa gwalɩa, 'ɩn ɔ 'ka *Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩ, da ɔ mɩa? Nɩɩ, ɔ -zɛlɩya ka 'wlʋ 'ylʋʋ 'wʋsɔlʋda, 'ɩn -a yia we -yɔyɩ, we 'dɛɛ 'gbʋ, -a yia yi -a 'ka ɔ 'ŋnɩ 'ylimanɩ.» \p \v 3 Nɩɩ, nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ Ewlodʋ 'nʋa we, 'ɩn ɔ plɛ yia sumanɩ, ɔ -yɔ -Zeluzalɛmʋ -nyɩma weee. \v 4 -Bha ɔ laa *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan we -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya, 'ɩn da wa 'kaa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ gwalɩ, ɔ 'ka we yibheli. \v 5 Wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nɩɩ, Bɛtɩlɛmʋ, Zudee -dʋdʋ -gʋ, -bha wa gwalɩa ɔ. Nɩɩ, -we *-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ cɛlɩa, mʋ nɩ: \q1 \v 6 ‹Amɩa, Bɛtɩlɛmʋ, Zudee -dʋdʋ -gʋ -nyɩma, \q2 amɩaa 'gbe 'nɩ 'kienyi -mɩ, \q2 Zudeegbe 'kadɩ glaa. \q1 Nyɩmaa 'Wlulapɩlɩnyɔ yabhlo yia amɩaa -gbɛ 'bhʋa, \q2 mɔ 'kaa Izlaɛlɩnyɩma -wa -wa na nyɩma, \q2 mɔ 'kaa wa 'yugalɩ.› » \p \v 7 Tɔʋn, 'ɩn Ewlodʋ yia waa gbʋyilonya la zizewiemɩ, 'ɩn ɔ yia wa layɩbha nɩɩ, labhla wa 'yɩ wee -zɛlɩya -yɔa. \v 8 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A mnɩ, a -talɩ ɔɔ 'yuu da 'nanʋʋ, a -ka ɔ 'yɩ, a yi 'mɩ 'dɩ -salɩa, 'ɩn, -amɩ, ɩn 'ka -mɔ mnɩ, ɩn 'ka ɔ bʋbɔ.» -Bha ɔ tiea wa Bɛtɩlɛmʋ. \p \v 9-10 Waa gbʋyilonya 'nʋa Ewlodʋ wɛlɩ, 'ɩn wa yia 'yoo bhli. 'Ɩn -zɛlɩya wa 'yɩ yaa 'ylʋʋ 'wʋsɔlʋda, wa yia we -yɔyɩ, 'ɩn we yia wa 'mʋna 'wʋla. Wee -zɛlɩya -galɩ wa 'yu, 'ɩn da ɔɔ 'yu mɩa, we nynia -bha, 'ɩn we yia 'yligbe. \v 11 Da wa plaa -budu zɔ, 'ɩn wa yia 'yu -yɔ ɔ 'nyaa Malii -yɔyɩ. Wa yia ɔɔ 'yu bʋbɔ, ɔ 'yu 'kukolu sibhlie nya. -Mʋʋ 'bɩgʋ, wa yia wa 'gba 'wʋkalɩ, 'ɩn 'ŋnɩmnɩli wa cɛlɩa ɔ, mʋ nɩ: -can klaa, *milɩ klaa, we -yɔ 'wlɩ, 'mʋ wa 'nyɛa ɔ. \v 12 'Ylaa 'wʋ, -Lagɔ nɛɛ wa -yla nɩɩ, wa 'na 'plɩlɩ Ewlodʋʋ -gbɛ -nɩ. 'Ɩn wa yia 'yoo -putu 'wʋbhu, 'ɩn wa yia wa -zɔɔ lʋmnɩ. \s1 -Zɛzɛfʋ mnɩa Ezipʋtʋ \p \v 13 Waa gbʋyilonya ka mnɩ 'bhie, Jejitapɛɛ 'anzɩ yabhlo yia -Zɛzɛfʋʋ -gbɛ yi 'ylaa 'wʋ, 'ɩn we nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nɩɩ, Ewlodʋ yia ɔɔ 'yuu da -talɩa, ɔ 'ka ɔ 'bha. We 'dɛɛ 'gbʋ, -sɔ 'wʋ, -ɩn 'bhu ɔɔ 'yu -yɔ ɔ 'nyaa 'wʋ, -ɩn -yɔ wa 'sɔ mnɩ Ezipʋtʋ -gwagwɩe nya. -Ɩn -tʋ -mɔ, bhla -we nya a 'kaa yi, -amɩ yia we aɩn -yla gbaa.» \p \v 14 -Zɛzɛfʋ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia 'yu -yɔ ɔ 'nyaa 'wʋbhu. Wa 'bhʋa -bha sabɔ, \v 15 'ɩn wa yia Ezipʋtʋ mnɩ. Wa -dɩ -mɔ la, 'ɩn Ewlodʋ yia tlɩ. 'Sa -mʋʋ 'plɩa sa, 'ɩn -we -Lagɔ gbaa ɔ gbʋʋ -falɩpanyɔɔ ŋwɛ nya, we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ, ɔ nɛɛ: \q1 «Ɩn ka na 'yu la, \q2 ɔ 'ka Ezipʋtʋ 'bhʋ.» \s1 Ewlodʋ 'bhaa nʋkpasuyua Bɛtɩlɛmʋ -dʋdʋ -gʋ \p \v 16 Da Ewlodʋ 'yɩa nɩɩ, gbʋyilonya ka ɔ -dawli 'wʋnʋ, 'ɩn ɔ yia 'cɛ 'pa bhabha. -Bha ɔ tiea nyɩma wa 'ka Bɛtɩlɛmʋ dʋdʋ -gʋ nʋkpasuyua 'bha. -Wa 'nɩa -zʋ 'sɔ ylɩ, we -yɔ -wa kaa -zʋ 'sɔ, -maa wa mnɩa 'bhaa. Nɩɩ, bhla -we nya -zɛlɩya 'wlʋa gbʋyilonya ka ɔ 'dɩ -salɩɩ 'gbʋ ɔ yi 'saa nʋ. \v 17 Nɩɩ, -we *-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Zelemi gbaa mʋ nʋa lɛ: \q1 \v 18 «-A ka 'wʋkpɩwɛlɩ 'nʋ mɔ Wlamaa, \q2 wa mɩ 'wʋkpɩda, wida wa mɩa. \q1 *Wlasɛlɩ -wa, ɔ 'yua ɔ mɩa wida, \q2 ɔ 'nɩ ŋwnu wa 'ka ɔ bhubhoe, \q2 nɩɩ, ɔ 'yua ka tlɩ.» \s1 -Zɛzɛfʋ 'bhʋa Ezipʋtʋ \r (Lk 2.39) \p \v 19 Da Ewlodʋ tlɩa, -zugba -Zɛzɛfʋ mɩ Ezipʋtʋ, 'ɩn Jejitapɛɛ 'anzɩ yabhlo yia ɔ -gbɛ yi 'ylaa 'wʋ, 'ɩn we nɛɛ ɔ -ylaɛ: \v 20 «-Sɔ 'wʋ, -ɩn 'bhu ɔɔ 'yu -yɔ ɔ 'nyaa 'wʋ, -ɩn -yɔ wa 'sɔ mnɩ *Izlaɛlɩ -dʋdʋ -gʋ. Nɩɩ, -wa 'yɩbhaa wa 'ka ɔɔ yu 'bha, -maa ka tlɩ.» \p \v 21 Tɔʋn, -Zɛzɛfʋ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔɔ 'yu -yɔ ɔ 'nyaa 'wʋbhu, 'ɩn wa yia Izlaɛlɩ -dʋdʋ -gʋ mnɩ. \v 22 Ɔ 'nʋa nɩɩ, Alɩkelausɩ mɩ Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩda ɔ dide Ewlodʋʋ 'bɩgʋ, -bha ɔ nʋa nyanɔ ɔ 'ka Zudee mnɩ. Mɔ ɔ 'kaa mnɩ, ɔ 'yɩa -bha 'ylaa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia Galilee -dʋdʋ -gʋ mnɩ. \v 23 'Ɩn 'gbe -we wa laa Nazalɛtɩ, 'ɩn wa yia -bha ladɩ. Nɩɩ, 'sa we 'plɩa sa, 'ɩn -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya gbaa we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ. Wa nɛɛ: \q1 «'Mɔ wa yia laa Nazalɛtɩyu.» \c 3 \s1 *Zaan batizea nyɩma 'nyu nya \r (Mk 1.1-8; Lk 3.1-18; Zn 1.19-28) \p \v 1 We bhla wa 'yɩa 'Zan *-Batisɩ -yɔ -mɔ da bɛblɛɛ Zudee -dʋdʋ -gʋ. Ɔ 'kpɩa 'wʋ, \v 2 ɔ nɛɛ: «A 'bhiti amɩaa dlɩ, nɩɩ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe ka cɩpa.» \p \v 3 -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ *Ezaii nɛɛ zlɩmɛ ɔ daa nɩɩ: \q1 «Nyɩmɛ yabhlo 'kpɩa 'wʋ -mɔ da bɛblɛɛ, ɔ nɛɛ: \q1 ‹Nɩɩ, a mnazɩ Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'yloogblʋ -yɔ. \q1 A nʋ 'yoo tɩklɩɩ ɔ 'yu.› » \p \v 4 Nɩɩ, ɔɔ *Zaan mɩa, ɔ 'wʋ -bana mɩ *-nyɔmɛɛ nyanɩ nya, 'ɩn ɔ -cɛsli mɩa nɩmɛɛ ku nya. Lʋʋ 'kpɩ -yɔ -gangan ɔ lia. \v 5 Zudee -dʋdʋ -gʋ -nyɩma klaa, -Zeluzalɛmʋ -nyɩma klaa, we -yɔ -wa 'bhʋa Zudɛɛn nyu kwesi, ma yia Zaaan -gbɛ. \v 6 Gbʋnyuu -we wa nʋa lɛ, 'mʋ wa gbaa -zejila 'wʋ, 'ɩn ɔ batizea wa Zudɛɛn nyu lʋ. \p \v 7 Zaan 'yɩa nɩɩ, *Falizɩnyɩma -yɔ *Sadusenyɩma mɩ ɔ -gbɛ yida, nɩɩ, -maa -zu 'wʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Amɩa mɩa dɛ, 'mʋnɩmɛɛ -gnʋ a -mɩa! Nyɔɔ -salɩ aɩn 'dɩ, 'ɩn a pʋpalɩ 'wlukʋʋn la nɩɩ, a mneni a 'ka -Lagɔɔ 'cɛ -we mɩa yida kwɛɛ 'tlaa? \v 8 A -slolu amɩaa lɛnʋgbʋnya 'wʋ sazɔnʋ sa nɩɩ, a ka amɩaa dlɩ 'bhiti. \v 9 A 'na gbalɩ amɩaa 'dɛ dlɩ zɔ -nɩɛ: ‹Nɩɩ, Ablaamʋ mɩ -amɩaa dʋkpasa nyaa 'gbʋ -a ka gbʋwʋbhʋ.› Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla, -Lagɔ mneni ɔ 'ka tʋkpanya nɩ, Ablaamʋʋ 'yua -zɛlɩ. \v 10 -Lagɔɔ 'nɛnɔ gbee 'yli -dɩ sunyaa bhʋ -yɔ la pepe. Su weee -we'e 'paa 'bhue -zɔnʋnya nɩ, -dɩa ɔ yia we, ɔ 'ka we -kosu 'wʋ viteli. \v 11 'Nyu nya -amɩ na batizea aɩn, 'ɩn wa 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, a ka amɩaa dlɩ 'bhiti. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ yia 'mɩ 'bɩ yia, mɔ yia aɩn batizea Zuzu 'Pʋpa -yɔ -kosu nya. Ɔ 'tɩtɛ -zi na -nʋ, ɩn 'nɩ we 'klʋ -ka ɩn 'ka ɔ -sakwla 'wʋbhu. \v 12 Ɔ ka ɔ bʋtɛ kwɛɛ, ɔ 'ka ɔ 'mnɔ 'wʋpʋ, ɔ 'ka we 'ya -yɔ we vavi -yɔsɩsalɩ. 'Ɩn ɔ 'ka we 'ya -zɔnʋnya -gbagbʋ 'wʋ slu, 'bhie, ɔ 'ka we vavinya -kosu we'e nyumoa 'wʋ viteli.» \s1 Zaan batizea -Zezu 'nyu nya \r (Mk 1.9-11; Lk 3.21-22; Zn 1.29-34) \p \v 13 -Zezu 'bhʋa Galilee -dʋdʋ -gʋ, 'ɩn ɔ yia Zudɛɛn nyu -yɔ mnɩ. Ɔ nynia -mɔ, 'ɩn ɔ yia Zaan kwesi bɛ, -mɔɔ 'ka ɔ batizee 'nyu nyaa 'gbʋ. \v 14 Zaan 'nɩ we ŋwnu, ɔ nɛɛ: «-Ɩnnya, we 'nɩ 'sa -mɩ. -Mɩ 'ka 'yaa 'mɩ batizee 'nyu nya, 'ɩn -ɩn yia yi, ɩn 'ka -mɩ 'nyu nya batizee yɩ?» \p \v 15 -Zezu nɛɛ: «Nɩɩ, we mɩ -Lagɔ 'yu tɩklɩɩɩ 'gbʋ, -a nʋ we lɛ.» \p -Bha Zaan ŋwnua we -yɔ, 'ɩn ɔ yia we lɛnʋ. \p \v 16 Zaan batizea -Zezu 'nyu nya, -Zezu mɩ 'nyu lʋ 'tlada, 'ɩn ɔ yia -Lagɔɔ 'gbe -yɔyɩ ŋwɛ -kalɩda. 'Ɩn ɔ yia -Lagɔɔ Zuzu, -ɔ 'wlʋa -kpakʋn, -yɔyɩ kwlida, 'ɩn -mɔɔ yia ɔ -gʋ lasibhli. \v 17 'Ɩn wa yia wɛlɩ yabhlo, -we 'bhʋa -Lagɔɔ -gbɛ 'nʋ, we nɛɛ: «Na 'Yu ɔ -mɩa, ɩn -kalɩ ɔ zɛ, 'mɔ ɩn 'nyɛa na dlɩ weee yoo.» \c 4 \s1 *'Kuzu ylaa -Zezu la \r (Mk 1.12-13; Lk 4.1-13) \p \v 1 Tɔʋn, 'ɩn -Lagɔɔ Zuzu yia -Zezu da bɛblɛɛ kwa, *'Kuzu 'ka ɔ laylaa 'gbʋ. \v 2 Ɔ mɩa -mɔ da bɛblɛɛ, ɔ li -mɔ zlɩ glʋ 'sɔ, sabɔ glʋ 'sɔ, -zugba ɔ tɩ lililu, 'ɩn ŋwɔ yia ɔ -yɔkpa. \v 3 *Laylanyɔ bɛa ɔ kwesi, 'ɩn we nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn -ka -Lagɔɔ 'Yu nya -mɩ 'piɛɩn, -ɩn gba tʋkpanya nɩ -yla nɩɩ, we -zɛ 'floo.» \p \v 4 'Ɩn ɔ nɛɛ: «We mɩ cɛlɩda *-Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹We 'nɩ lililu -bhlogbɔɔ -gʋ nyɩmɛɛ 'yliyɔgagɩe tlili, nɩɩ, \q2 wɛlɩ -we -Lagɔ gbaa, \q2 'ɩn we nyɛ 'yaa ɔ 'yliyɔgagɩe.› » \p \v 5 Tɔʋn, 'ɩn 'Kuzu yia ɔ -mɔwlʋ -gbe -Zeluzalɛmʋ 'wʋkwa. We dɩa ɔ *-Lagɔbudu 'kadʋ 'wlu la, \v 6 'ɩn we nɛɛ: «-Ɩn -ka -Lagɔɔ 'Yu nya -mɩ 'piɛɩn, -blu 'wʋ -ɩn 'ka lasibhli, nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹-Lagɔ yia ɔ 'anzɩnya tiea -na 'gbʋ, \q2 'ɩn we 'ka we sɔnya -mɩ zɔ laslʋlʋ, \q2 -na bhʋ yi tʋkpa gozoo 'gbʋ.› » \p \v 7 'Ɩn ɔ nɛɛ: «We mɩ 'ya cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ: \q1 ‹Nɩɩ, Jejitapɛ, -ɔ -wa -na -Lagɔ, \q2 a 'na ylalɩ ɔ la -nɩ.› » \p \v 8 -Bha 'Kuzu kwa 'yaa ɔ 'wʋpa -gɔgɔ 'kadʋ 'wlu. 'Ɩn we yia dʋdʋʋ 'ŋnɩmnɩ -da weee -yɔ we 'ŋnɩmnɩli -yɔ we 'tɩtɛ ɔ 'klʋslolu. \v 9 'Ɩn we nɛɛ: «-Ɩn -ka 'mɩ 'yu 'kukolu 'sibhli, 'ɩn -ɩn -ka 'mɩ bʋbɔ, nɩɩ, -we weee mɩa da, 'ɩn na nyɛa -mɩ we.» \p \v 10 'Ɩn ɔ nɛɛ we -ylaɛ: «Bɛ lʋ, 'Kuzu! We mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹-Ɩn bʋbɔ Jejitapɛ, -ɔ -wa -na -Lagɔ, \q2 'ɩn -ɩn nʋ ɔ 'dɛbhlogbɔɔ -yla lubho.› » \p \v 11 'Kuzu 'bhʋa ɔ kwesi tɔʋn, 'ɩn 'anzɩnya yia ɔ 'wʋsa. \s1 -Zezu dɩa ɔ lubho gwe Galilee \r (Mk 1.14-15; Lk 4.14-15) \p \v 12 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu 'nʋa nɩɩ, wa ka Zaan -kaslʋ 'wʋpa, 'ɩn ɔ yia Galilee mnɩ. \v 13 Ɔ 'nɩ Nazalɛtɩ -tʋ, Kapɛnaumʋ ɔ -dɩa la. Nɩɩ, Kapɛnaumʋgbe mɩa Galilenyu kwesi, -we mɩa -mɔ Zabulɔn -yɔ Nɛfʋtalii -dʋdʋ -gʋ. \v 14 'Mʋ ɔ nʋa lɛ, 'ɩn -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Ezaii gbaa, we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ, ɔ nɛɛ: \q1 \v 15 «Zabulɔn -yɔ Nɛfʋtali -nyɩma, \q2 nyɩma -wa mɩ 'nyuu -yɔ 'yloogblʋ, \q2 -mɔ Zudɛɛn nyuu kakpe yabhlo lʋ, \q2 Galilee da 'lakpanya mɩ! \q1 \v 16 Nyɩma -wa mɩa nikpise 'wʋ, zlɩ wa yia 'yɩa! \q1 -Wa mɩa tlɩtlɩee zuzu 'wʋ, zlɩ yia wa -gbɛ 'tlaa.» \p \v 17 -Bha -bhlokpadɛ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔgbʋ gbagbɩe bhli, ɔ nɛɛ: «A 'bhiti amɩaa dlɩ, nɩɩ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe ka cɩpa.» \s1 -Zezu laa ɔ 'bɩnɔnya -mnʋa \r (Mk 1.16-20; Lk 5.1-11) \p \v 18 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu mɩ Galilenyu kwesi nɔda, 'ɩn ɔ yia bhelia 'sɔ -yɔyɩ, 'Simɔɔ (-mɔɔ -baŋnɩ -wa Piɛlɩ), we -yɔ ɔ bheli Andlee. Wa mɩ wa 'sowli 'nyu lʋ vitelida, nɩɩ, zibhibhanya wa -mɩa. \v 19 Ɔ nɛɛ wa -yla: «A yi 'mɩ 'bɩ, sa a kpaa zibhi, ɩn 'ka 'sa aɩn nyɩmaa 'ylibɩlanɔnʋnya -zɛlɩ, 'ɩn a 'ka 'mɩ wa 'bɩ -la.» \p \v 20 Tɔʋn, wa tɩa -bha wa 'sowli, 'ɩn wa yia ɔ 'bɩ mnɩ. \v 21 Ɔ bɛa 'yu -sɛ, 'ɩn ɔ yia *'Zake -yɔ ɔ bheli *Zaan 'yɩ, nɩɩ, Zebedee 'yua -wa. Wa -yɔ wa dide mɩ wa 'sowli mnazɩda -mɔ 'glʋ 'wʋ, 'ɩn -Zezu yia wa la, \v 22 'ɩn wa yia wa dide -yɔ ɔ 'glʋ -bha tɩ, 'ɩn wa yia -Zezu 'bɩ mnɩ. \p \v 23 We bhla -Zezu 'plɩlɩa Galilee -dʋdʋ weee -gʋ, -zugba ɔ slolua nyɩma gbʋ *-Lagɔbudunya zɔ, 'ɩn ɔ gbaa *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe -zɔnʋʋ gbʋ, gu weee -yɔ sɩasɩe weee, -we mɩa nyɩma -yɔ jipejipɩe nya. \v 24 -Bha wa 'nʋa -Zezuu 'dɩ Silii -dʋdʋ weee -gʋ. Nɩɩ, -wa mɩa sɩada weee, -wa kaa gu -yɔ klaa, -wa ka ku glopoa klaa, -wa zuzu 'nyuu mɩa 'wʋ klaa, -wa kaa nɛʋn gu -yɔ klaa, we -yɔ zɔlaslonya, 'ma wa -laa -Zezu, 'ɩn ɔ yia wa jipe. \v 25 'Ɩn nyɩmaa -zlo yia -Zezu 'bɩ yi. Tɔlʋa 'bhʋa Galilee, tɔlʋa 'bhʋa 'Gbe Kugbua -dʋdʋ -gʋ, tɔlʋa 'bhʋa -Zeluzalɛmʋ, tɔlʋa 'bhʋa Zudee -dʋdʋ -yɔ Zudɛɛɛn kakpe yabhlo -gʋ. \c 5 \s1 -Zezu -slolua nyɩma gbʋ \r (Lk 6.20-23) \p \v 1 Da -Zezu 'yɩa nyɩmaa -zlo -yɔ, ɔ -gblaa -gɔgɔ yabhlo 'wlu, 'ɩn ɔ yia -mɔ ladɩ. Ɔ 'bɩnɔnya gbelia ɔ, \v 2 'ɩn ɔ yia wa slolue bhli, ɔ nɛɛ: \q1 \v 3 «Nyɩma -wa'a laa wa 'dɛ nyɩma -Lagɔ 'yu, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, -Lagɔ pɩlɩ wa 'wlu la. \q1 \v 4 -Wa mɩa wida, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, -Lagɔ yia wa 'kʋayli 'paa. \q1 \v 5 Nyɩma -wa mɩa sa bhe, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, ma yia dʋdʋ 'wʋbhua 'bɩ -liliee saa. \q1 \v 6 Nyɩma -wa nyɩma tɩklɩɩ -zɛzɛ tʋ mɩa 'bhada ŋwɔ 'bhisa, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, lʋa wa yia. \q1 \v 7 Nyɩma -wa yɩlɩa wa -lima nyazɩ, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, -Lagɔ yia wa nyazɩ 'yɩlɩa. \q1 \v 8 Nyɩma -wa ka dlɩ mɩa tɩklɩɩ, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, -Lagɔ wa yia 'yɩa. \q1 \v 9 Nyɩma -wa bɩbɛlɩa nyɩma -yɔ, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, -Lagɔ yia wa laa ɔ 'yua. \q1 \v 10 Nyɩma -wa wa palɩa 'klɩyɩe 'wʋ, \q2 wa mɩ nyɩma tɩklɩɩ nyaa 'gbʋ, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, -Lagɔ pɩlɩ wa 'wlu la. \p \v 11 «Nɩɩ, wa -ka amɩaa 'ŋnɩ -nyumɔ, wa -ka aɩn 'klɩyɩe 'wʋpalɩ, wa -ka aɩn yoyo gbʋ -gʋ la zʋlʋ na 'gbʋ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ amɩaa -nʋ nya. \v 12 A li 'mʋna sa duun, -we ka gbʋ -wa, -tnʋʋ 'kadɩ a yia 'yɩa -Lagɔɔ -gbɛ. Nɩɩ, 'sa -bhlokpadɛ wa 'palɩa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya, -wa -galɩa aɩn 'yu, 'klɩyɩe 'wʋ. \s1 -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya mɩ zlɩ -yɔ gumu 'bhisa \r (Mk 4.21, 9.50; Lk 8.16, 14.34-35) \p \v 13 «Nɩɩ, amɩa, dʋdʋgʋ -nyɩmaa gumu 'bhisa a mɩa. Nɩɩ, gumu -ka 'nʋŋwɛ 'bhʋ, sa wa 'ka we namanɩa? We 'nɩ 'maslɛɛn -lu yabhlogbɔɔ 'wʋkʋ. Nɩɩ, 'pipee wa vitelia we, 'ɩn nyɩma nɔa we -gʋ. \p \v 14 «Nɩɩ, amɩa, dʋdʋgʋ -nyɩmaa zlɩ 'bhisa a mɩa. 'Gbe wa zʋa -gɔgɔ 'wlu, wa 'nɩ mneni wa 'ka we zize. \v 15 'Ɩn wa -yɔ 'napɛ -ka yi, wa'a dɩ we -solu zɔ la. Yalɩ wa dɩa we la, 'ɩn we yɩa nyɩma weee -gʋ la, we 'nɩ mʋʋ? \v 16 'Sa -bhlokpadɛ, amɩaa zlɩ 'kaa nyɩma 'yu lɩ, 'ɩn wa 'ka amɩaa lɛnʋgbʋ -zɔnʋ -yɔyɩ, 'ɩn wa 'ka amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩɩ 'ŋnɩ -mnɩnɩ. \s1 -Zezu -yɔ -Lagɔɔ tite \p \v 17 «A 'na pʋpalɩ dlɩ zɔ la -nɩ, nɩɩ, *Moizɩɩ tite -yɔ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa wɛlɩ ɩn yia lasaa -nɩ. Ɩn 'nɩ we lasasɩee 'gbʋ yi. Yi ɩn yia, 'ɩn we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ. \p \v 18 «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ sa nɩɩ, dʋdʋ -yɔ yalɩ 'nɩ -slɔ labhʋ, -Lagɔɔ titee cɛlɩlɩɩ 'ya 'kienyi -lɛ 'na 'ka labhʋ, 'ɩn dʋdʋ 'kaa bhɩa. \v 19 We 'dɛɛ 'gbʋ, nyɩmɛ -ɔ mɩa 'kienyi -lɛ, -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la glaa, mɔ -wa nyɩmɛ -ɔ'ɔ zʋa -Lagɔɔ tite 'kienyi -lɛ 'nʋŋwɛ, 'ɩn ɔ slolua ɔ -lima sa wa'a zʋa we 'nʋŋwɛ. Nɩɩ, -ɔ slolua ɔ -lima -Lagɔɔ tite 'nʋŋwɛzʋzʋe, mɔ -wa kpasa, nyɩma -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la glaa. \v 20 Ɩn nɛɛ aɩn -yla: a zʋ -Lagɔɔ tite 'nʋŋwɛ. A -zi -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma, we 'nɩ -mʋʋʋ, nyɩma -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la, a 'na 'ka wa glaa -mɩ. \s1 A -yɔ amɩaa bhelia suslolu 'wʋ \p \v 21 «A ka 'nʋ nɩɩ, wa nɛɛ amɩaa dʋkpasɩ -ylaɛ: ‹A 'na 'bhalɩ nyɩmɛ -nɩ. Nɩɩ, -ɔ ka ɔ bheli 'bha, gbʋwʋbhunya 'yu wa yia ɔ kwaa.› \v 22 Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: -ɔ -ka ɔ bheli -yɔ 'cɛpalɩ, gbʋwʋbhunya 'yu wa kwaa ɔ. -Ɔ -ka gba ɔ bheli -yla, -mɔɔ mɩ nyɩmɛ -kpʋa nya, nyɩma kpasɩ 'yu wa kwaa ɔ, 'ɩn wa bhua ɔ -yɔgbʋ 'wʋ. -Ɔ -ka ɔ bheli -yla gba: ‹Nyɔgʋgʋ›, ɔ ka we 'klʋ wa 'ka ɔ -kosu -we'e nyumoa 'wʋ kwa. \v 23 We -ka nɩɩ, -na wlawlalu -ɩn mɩ -Lagɔ kwada 'slakagʋsalɩlu 'yu, 'ɩn -ɩn yi ligbe nɩɩ, -ɩn -yɔ -na bheli 'sɔ ka gbʋ, \v 24 -ɩn tɩ -bha wee wlawlalu 'slakagʋsalɩlu 'yu, -ɩn mnɩ, -ɩn -yɔ -na bheli 'ka gbʋ -bhɩa, 'bhie, -ɩn 'ka wee wlawlalu -Lagɔ -la. \p \v 25 «Nɩɩ, nyɩmɛ -ka -mɩ gbʋ 'wluladɩlɩ, 'ɩn -ɩn -yɔ ɔ 'sɔ 'ka gbʋwʋbhunya 'yu mnɩda -mɩ, -ɩn -yɔ ɔ 'sɔ -bhɩa gbʋ slʋɩ, da a mɩa -slɔ 'yloogblʋ. Nɩɩ, we 'nɩ -mʋʋ, 'ɩn ɔ kwaa -mɩ gbʋwʋbhunya 'yu, 'ɩn gbʋwʋbhunya nyɛa -mɩ 'slʋja yoo, 'ɩn wa paa -mɩ -kaslʋ 'wʋ. \v 26 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ sa: -ɩn 'nɩ -slɔ ɔ tama 'wʋbhlolu -nʋ wla, -ɩn 'na 'ka -mɔ 'tla. \s1 -Ɩn -yɔ nyɩmɛ -putuu 'ŋwnɔ 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ \p \v 27 «A ka 'nʋ nɩɩ, wa nɛɛ: ‹-Ɩn -yɔ 'ŋwnɔ -putu 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ›.\f + \fr 5:27 \ft Glɛkɩwɛlɩ 'wʋ, we ji -wa nɩɩ, -wa kʋkwalɩa, wa -yɔ nyɩma -putu 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ.\f* \v 28 Nɩɩ, -amɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla: nyɩmɛ -ka ɔ -libheyii 'ŋwnɔ yla, 'ɩn ɔ -budu 'wʋdɩ tʋ -ka ɔ 'bha, ɔ -yɔ ɔ ka -budu 'wʋdɩ ɔ dlɩ zɔ. \p \v 29 «We -ka nɩɩ, -na lilikwɛ -yliya kwa -mɩ gbʋnyuu lʋ, -sa -bha we, viteli we 'pɩpɩ. We nanɩ 'yli -ɩn 'ka -na kuu kibhe mnɔnʋ, we -zi wa 'ka -na ku weee viteli -kosu -we'e nyumoa 'wʋ. \v 30 We -ka nɩɩ, -na lilikwɛ -sɔ kwa -mɩ gbʋnyuu lʋ, dɩ -bha we, viteli we 'pɩpɩ. We nanɩ 'yli -ɩn 'ka -na 'lali yabhlo mnɔnʋ, we -zi -ɩn 'ka -kosu -we'e nyumoa 'wʋpla -na -kpabhie nya. \s1 A 'na -salɩ 'ŋwnɔ 'kwnɛ -nɩ \r (Mt 9.9; Mk 10.11-12; Lk 6.18) \p \v 31 «Wa nɛɛ 'ya aɩn -ylaɛ: ‹Nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ 'ŋwnɔ 'kwnɛ -sa, ɔ 'nyɛ ɔ 'kwnɛ -sa -sɛbhɛ yoo.› \v 32 'Ɩn -amɩ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: nyɩmɛ 'nɩ mneni ɔ 'ka ɔ 'ŋwnɔ 'kwnɛ -sa, 'mʋ we 'nɩ ɔ mʋtnɩ kwɛ -kakɩe 'wʋbhʋ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ka ɔ 'ŋwnɔ 'kwnɛ -sa, ɔ gbʋnyuu lʋ -sulue -wa, -we ka gbʋ -wa, nʋkpasu -putu ɔ yia kwaa. 'Ɩn nyɩmɛ -mɔmɔ -ka 'kwnɛ -sa ŋwnɔ kwa, gbʋnyuu ɔ nʋa lɛ. \s1 A 'na bili -nɩ \p \v 33 «A ka 'nʋ nɩɩ, wa nɛɛ amɩaa dʋkpasɩ -ylaɛ: ‹-Ɩn 'na bili yoyo sa -nɩ. -We -ɩn bia -Lagɔ 'yu, -ɩn nʋ we lɛ.› \v 34 Nɩɩ, -amɩ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: a 'na bili 'mnumnu -nɩ. A 'na bili yalɩ -nɩ, nɩɩ, mʋ -wa -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩkpe. \v 35 A 'na bili dʋdʋ -nɩ, mʋ -gʋ ɔ dɩa bhʋ la. A 'na bili -Zeluzalɛmʋ -nɩ, nɩɩ, mʋ -wa -Lagɔnyɩma weee 'wlulapɩlɩnyɔɔ gbe. \v 36 -Ɩn 'na bili -na 'wlu -nɩ, nɩɩ, -ɩn 'nɩ mneni -ɩn 'ka -na 'wluo nyi -bhlogbɔɔ 'bhiti, we 'ka 'pʋpa -zɛ, we 'ka 'ylukpa -zɛ. \v 37 We -ka ‹ɩɩn›, a gba ‹ɩɩn›, we -ka ‹-ɩnnya›, a gba ‹-ɩnnya›. -We -na yia we 'bɩgʋ zʋa, gbʋnyuuu didee -gbɛ we bhʋa. \s1 A 'na nʋnʋ gbʋʋ 'lɛɛji lɛ -nɩ \r (Lk 6.29-30) \p \v 38 «A ka 'nʋ nɩɩ, wa nɛɛ: ‹'Ylii 'lɛɛji -wa yli, 'ɩn glaa 'lɛɛji -wa gla.› \v 39 Nɩɩ, -amɩ nɛɛ aɩn -yla: -ɔ nʋa -mɩ -yla gbʋ lɛ, -ɩn 'na nʋnʋ we 'lɛɛji lɛ -nɩ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ka -na lilikwɛ -yukwli 'kpa 'wʋsʋbha, -ɩn 'bhiti we -gʋdʋ, ɔ 'ka -bha yabhlo 'pa. \v 40 Nyɩmɛ -ka -mɩ gbʋwʋbhunya 'yu kwa, ɔ 'ka -na -bana 'wʋbhu, 'nyɛ ɔ 'yoo, ɔ 'ka -na -gʋslunaa 'wʋbhu. \v 41 -Laide -ka -mɩ 'gba 'wludɩ -ɩn 'ka kilo -bhlo lɛnʋ, -ɩn nʋ kilo 'sɔ lɛ. \v 42 Nyɩmɛ -ka -mɩ -lu -zlalɩ, 'nyɛ we ɔ. Nyɩmɛ -ka -na -lu -bhoa yi, -ɩn 'na palɩ ɔ -blɩgʋ -nɩ. \s1 A -kalɩ amɩaa tʋnyɩmaa zɛ \r (Lk 6.27-28,32-36) \p \v 43 «A ka 'nʋ nɩɩ: ‹-Ɩn -kalɩ -na -libheyii zɛ, 'ɩn -na tʋnyɩmɛ mɩa, -ɩn 'ka -mɔɔ 'wʋnyɛ.› \v 44 Nɩɩ, -amɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla: a -kalɩ amɩaa tʋnyɩmaa zɛ, 'ɩn -wa palɩa aɩn 'klɩyɩe 'wʋ, a bhubhoe -Lagɔ wa 'ŋnɩ nya. \v 45 'Bhie, a 'ka amɩaa Dide, -ɔ mɩa yalɩɩ 'yua -zɛ. Nɩɩ, -Lagɔ sɔlʋa ɔ 'ylʋ 'wʋ nyɩma -zɔnʋ -yɔ nyɩma 'nyii -gʋ, 'ɩn -wa nʋa gbʋzɔnʋ lɛ, we -yɔ -wa nʋa gbʋnyuu lɛ, 'ɩn ɔ lʋalɩa wa -gʋ 'nyu. \p \v 46 «-Wa -kalɩa amɩaa zɛ, we -ka -maa -bhloo 'dɛɛ zɛ a -kalɩ, a 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ 'klʋ -ka -Lagɔ 'yu. Nɩɩ, *nisʋn -gwɛzisanyaa 'dɛbhie -gbolu, 'sa -bhlokpadɛ wa nʋa. \v 47 A -ka amɩaa bheliaa 'dɛkpʋa fʋsa nɩ, gbʋ 'kadʋ a nʋa -bha lɛ yɩ? Nɩɩ, -wa 'nɩa -Lagɔ -yi, 'sa -bhlokpadɛ wa nʋa, we 'nɩ mʋʋ? \v 48 We 'dɛɛ 'gbʋ, amɩa, a -mɩ tɩklɩɩ sa amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ mɩa tɩklɩɩɩ 'bhisa. \c 6 \s1 Sa -a 'kaa bobabhanya 'nyɛ \p \v 1 «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, a 'na nʋnʋ amɩaa -Lagɔgbʋ lɛ -zejila 'wʋ, nyɩma 'ka aɩn 'ylaa 'gbʋ -nɩ. A -ka 'sa we nʋ, a 'na 'ka -tnʋʋ 'yɩ amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ kwɛɛ. \p \v 2 «-Ɩn -ka 'gwɛzi bobabhanya 'nyɛ, -ɩn 'na bhlɩlɩ we lɛglɛ nya -nɩ. Nɩɩ, 'sa wɛlɩ 'sɔ -nyɩma nʋa -mɔ -Lagɔbudunya zɔ, we -yɔ 'yloogblʋ, wa 'ka wa 'ŋnɩ -zɔnʋ gbaa 'gbʋ. Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: wa ka wa -tnʋʋ 'yɩ 'gamʋ. \v 3 Nɩɩ, -mɩ, -ɩn -ka -na 'gwɛzi bobabhanya 'nyɛ -na lilisɔ nya, -na kɔpɛsɔ 'na yibheli we 'ji -nɩ. \v 4 Sa -ɩn wlaa -lu zizeda, -na Dide -Lagɔ, -ɔ yɩa we -yɔ, mɔ kwɛɛ -na yia -na -tnʋʋ 'yɩa. \s1 Sa -a 'kaa -Lagɔ bhubhoe \r (Lk 11.2-4) \p \v 5 «A -ka -Lagɔ bhubhoeda -mɩ, a 'na nʋnʋ wɛlɩ 'sɔ -nyɩma 'bhisa -nɩ. Nɩɩ, wamɩa, wa 'yɩbha wa 'ka 'yligbe, 'ɩn wa 'ka -Lagɔ bhubhoe -Lagɔbudunya zɔ -yɔ 'yoo 'wʋgbelida. 'Mʋ wa nʋa lɛ, 'ɩn nyɩma weee 'ka wa -yɔyɩ. Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: wa ka wa -tnʋʋ 'yɩ 'gamʋ. \v 6 Nɩɩ, -mɩ, -ɩn -ka -Lagɔ bhubhoea yi, -ɩn pla -na -budu zɔ, -ɩn kla we, 'ɩn -ɩn bhubhoe -na Dide da wa'a 'yɩa -mɩ -yɔ. -Ɩn -ka 'sa nʋ, -na Dide -ɔ yɩa -mɩ -yɔ zizeda, mɔ yia -na -tnʋʋ wlaa. \p \v 7 «A -ka -Lagɔ bhubhoeda -mɩ, a 'na mnanɩ ŋwɛ la -nɩ, nɛɛ -wa 'nɩa -Lagɔ -yi. We mɩ wamɩaa dlɩ zɔ nɩɩ, wa gbagbawɛlɩ duuun 'gbʋ -Lagɔ pʋlʋa wa yukwli. \v 8 A 'na nʋnʋ wa 'bhisa -nɩ. Nɩɩ, a 'nɩ -slɔ ɔ -lu -zlalɩ, ɔ -yi amɩaa -yɔkpagbʋ. \p \v 9 «Sa a 'kaa -Lagɔ bhubhoe mʋ nɩ: \q1 ‹-Amɩaa Dide -ɔ mɩ yalɩ, \q2 wa zʋ -bha -na -mɔwlʋ ŋnɩ. \q2 \v 10 -Na nyɩmaa 'wlulapɩlɩe yi. \q2 Nyɩma nʋ -na dʋmagbʋ lɛ dʋdʋ -gʋ, \q2 sa we mɩa yalɩ 'bhisa. \q2 \v 11 'Nyɛ -zɛɛn nʋʋ lililu -aɩn. \q2 \v 12 -Wa nʋa -aɩn gbʋnyuu 'wluo, \q2 sa -a tɩa wa -yɔgbʋ 'wʋ, \q2 -ɩn tɩ 'sa -amɩaa -yɔgbʋ 'wʋ. \q2 \v 13 -Ɩn 'na kwalɩ -aɩn laylagbʋ lʋ -nɩ. \q2 -Ɩn -sa -aɩn gbʋnyuuu dide kwɛɛ.› \q1 [Nɩɩ, nyɩmaa 'wlulapɩlɩe klaa, \q2 'tɩtɛ klaa, we -yɔ 'ŋnɩmnɩe, \q2 we -mɩ -na -nʋ nya, bhla weee nya. \q1 *-Amɛnɩ.] \m \v 14 Nɩɩ, amɩaa -lima -wa nʋa aɩn -yla gbʋnyuu lɛ, a -ka we 'wʋtɩ, amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, 'ɩn ɔ tɩa amɩaa -yɔgbʋ 'wʋ. \v 15 'Ɩn a 'nɩ wa -yɔgbʋ 'wʋtɩ nɩ, amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, ɔ 'na 'ka amɩaa -yɔgbʋ 'wʋtɩ. \s1 Sa a 'kaa 'sun pla \p \v 16 «A -ka 'sun 'wʋ -mɩ, a 'na 'sulu 'klʋ wɛlɩ 'sɔ -cɩan 'bhisa -nɩ. 'Ɩn wa nʋa wa 'klʋ 'fuakaa, 'ɩn nyɩma weee 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, wa mɩ 'sun 'wʋ. Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: wa ka wa -tnʋʋ 'yɩ 'gamʋ. \v 17 Nɩɩ, -mɩ, -ɩn -ka 'sun 'wʋ -mɩ, budo 'klʋ -yɔ, 'fla -na 'nyi, \v 18 nyɩma yi we 'jiyibheli nɩɩ, -ɩn mɩ 'sun 'wʋ. -Na Dide, -ɔ wa'a 'yɩa -yɔ, -mɔ -bhlogbɔɔ yia we 'jiyibhelia. -We -ɩn nʋa zizeda lɛ, -na Dide, -ɔ yɩa we -yɔ, mɔ yia -na -tnʋʋ wlaa. \s1 'Ŋnɩmnɩlu -zɔnʋ \r (Lk 12.33-34) \p \v 19 «'Ŋnɩmnɩlu -we mɩa dʋdʋ -gʋ, da 'glɩ -yɔ ŋwɔnʋ nyumɔa we, 'ɩn 'wienya wlaa -budu, 'ɩn wa ylia we, a 'na dɩlɩ we -zlo dʋdʋ -gʋ -nɩ. \v 20 Nɩɩ, a dɩlɩ 'ŋnɩmnɩlu -Lagɔɔ -gbɛ la, da 'glɩ -yɔ ŋwɔnʋ 'na 'kaa we -nyumɔ, 'ɩn 'wienya 'na 'kaa we yli. \v 21 Nɩɩ, mɔ -na 'ŋnɩmnɩli mɩa, -mɔ -na dlɩ mɩa. \s1 'Yli -wa kuu 'napɛ \r (Lk 11.34-36) \p \v 22 «'Yli mɩ kuu 'napɛ nya. -Na 'yli -ka -yalɩ, -na ku weee mɩ zlɩ 'wʋ. \v 23 Nɩɩ, -na 'yli -ka gu -yɔ -ka, -na ku weee mɩ nikpise 'wʋ. -We mɩa -na zlɩ nya, we -ka nikpise 'bhisa -mɩ, -zugba nikpise -dlugba -wa. \s1 'Gwɛzi -yɔ -Lagɔ, a -sa -bha \r (Lk 16.13) \p \v 24 «Nyɩmɛ 'nɩ mneni ɔ 'ka -cɩan 'sɔ -yla lubho nʋ. We -ka 'sa -mɩ, 'yabhlo ɔ yia 'wʋnyɛa, 'ɩn ɔ 'ka 'yabhloo zɛkalɩ. 'Yabhlo -yɔ ɔ yia lanɛa, 'ɩn 'yabhlo 'ka ɔ dʋdʋnyumanɩ. A 'nɩ mneni a 'ka -Lagɔ -yɔ 'gwɛzi -yla lubho nʋ dabʋdʋ. \s1 A 'na lʋlʋ dlɩ -nɩ \r (Lk 12.22-31) \p \v 25 «We 'dɛɛ 'gbʋ, ɩn nɛɛ aɩn -yla: a 'na lʋlʋ dlɩ amɩaa 'yliyɔgagɩe -yɔ amɩaa kuu 'gbʋ -nɩ. A 'na gbalɩ amɩaa dlɩ zɔ -nɩɛ: ‹Lɛɛ -lu -a 'ka lia? Lɛɛ -lu -a 'ka 'maa? -A yi 'naa 'yɩ -a 'ka 'wʋplaa?› Nɩɩ, amɩaa 'yliyɔgagɩe -zi lililu, 'ɩn amɩaa ku -zi 'naa, we 'nɩ mʋʋ? \v 26 Nɩɩ, zia mɩa, we'e 'pa 'mnɔ, we'e -dɩ we, 'ɩn we'e bʋblʋ we -zlo -gbagbʋ 'wʋ. Nɩɩ, amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, mɔ nyɛa we lililu. Nɩɩ, amɩa, a 'yli a -zi 'zia, we 'nɩ mʋʋ? \v 27 Nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka ɔ 'yliyɔgagɩee 'ylɩ -gʋ palɩ ɔ dlɩlʋlʋe nya. \v 28 Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a lʋ dlɩ 'naa 'gbʋa? -Fliisuu -bʋɩ mɩa, a dɩ we dlɩ 'wʋ nɩɩ, we'e nʋ lubho, 'ɩn we'e lʋa 'naa. \v 29 Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla: *Salomɔɔɔ 'dɛɛ 'ŋnɩmnɩe 'kadʋ 'wʋ, ɔ 'nɩ 'ylinanɔ -bana -bhlogbɔɔ 'yɩ suu -bʋɩnya nɩɩ 'yabhlo 'bhisa. \v 30 Su -we mɩa -zɛɛn kpaa, 'ɩn wa 'kaa -kosu 'wʋ viteli cɩzɩ, we -ka nɩɩ, -Lagɔ ka we -bana -zɔnʋ 'nyɛ, -zugba -bana ɔ yia aɩn 'nyɛa, dlɩ 'kienyi -zʋnya! \v 31 A 'na 'yɩbhalɩ amɩaa 'dɛ la dlɩ -lʋlʋe nya -nɩɛ: ‹Lɛɛ -lu -a 'ka lia? Lɛɛ -lu -a 'ka 'maa? -A yi -bana 'yɩ -a 'ka 'wʋpla -bhaa?› \v 32 -Lu weee mɩa da, -wa talɩa we da, 'ylɩ weee nya, nyɩma -wa 'nɩa -Lagɔ -yi, ma -wa. Amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, ɔ -yi we 'ji nɩɩ, -we mɩa dɛ, mʋ -wa amɩaa -yɔkpagbʋ. \v 33 Tɩada, a 'tide -Lagɔ 'yi, ɔ 'ka aɩn 'wlulapɩlɩ, 'ɩn a 'ka gbʋ tɩklɩɩ lɛnʋ. We 'bɩgʋ, -Lagɔ 'ka aɩn -lu weee -mɩnɩ 'nyɛ. \v 34 Nɩɩ, a 'na lʋlʋ dlɩ cɩzɩ gbʋʋ 'gbʋ -nɩ. Nɩɩ, cɩzɩ 'bhie, a 'ka cɩzɩ nʋʋ gbʋ 'wʋpla. Nɩɩ, -zɛɛn nʋʋ sɩasɩe mɩa, we -tʋ 'sa, a 'na palɩ we 'ylɩ -putuu -nʋ -gʋ -nɩ.» \c 7 \s1 A 'na 'bhulu nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋ -nɩ \r (Lk 6.37-38,41-42) \p \v 1 «A 'na 'bhulu nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋ -nɩ, -Lagɔ yi amɩaa -yɔgbʋ 'wʋbhu. \v 2 Nɩɩ, sa a bhua nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋ, 'sa -Lagɔ yia amɩaa -yɔgbʋ 'wʋbhua. -We a bhua 'wʋ, 'ɩn a yɩbhɔlʋa nyɩma, 'mʋ -Lagɔ yia 'wʋbhua ɔ 'ka aɩn yɩbhɔlʋ. \p \v 3 «Bʋɛɛ gɔ -lɛ mɩa -na bhelii 'yliya 'wʋ, 'mʋ -na yɩa -yɔ, 'ɩn su -kibhe 'kadʋ -we mɩa -na 'yliya 'wʋ, -ɩ'ɩn 'yɩ we -yɔ. Lɛɛ -lu ka 'gbʋa? \v 4 Su -kibhe 'kadʋ mɩ -na 'yliya 'wʋ, 'ɩn -ɩn nɛɛ -na bheli -yla: ‹Ŋwnu, ɩn 'ka -mɩ bʋɛɛ gɔ 'yliya 'wʋsaa?› We 'nɩ 'ylinanɩ. We 'nɩ mʋʋ? \v 5 Wɛlɩ 'sɔ -nyɩmɛ, -ɩn -sa -slɔ -na 'dɛ su -kibhe 'kadʋ 'yliya 'wʋ, -ɩn 'ka layɩ 'bhie, -ɩn 'ka bʋɛɛ gɔ -na bhelii 'yliya 'wʋsa. \p \v 6 «A 'na 'nyɛnɩ -Lagɔɔ -lu gwɩ yoo -nɩ, we 'nɩ -mʋʋ, 'ɩn we bhitia la, 'ɩn we mua aɩn. A 'na viteli amɩaa -can gbʋa -bobo zɔ -nɩ, we 'nɩ -mʋʋ, 'ɩn we nɔa we -gʋ. \s1 A bhubhoe amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ \r (Lk 11.9-13) \p \v 7 «A -zla -lu, 'ɩn wa 'ka we aɩn 'nyɛ. A -talɩ -luu da, 'ɩn a 'ka we 'yɩ. A bhlɩ -budu, 'ɩn wa 'ka -bha -kalɩ aɩn -yla. \v 8 Nɩɩ, -ɔ zlaa -lu, 'mɔ wa nyɛa we. -Ɔ talɩa -luu da, mɔ yɩa we. -Ɔ bhlɩa -budu, mɔ -yla wa kalɩa -bha. \v 9 Amɩaa 'yu -ka aɩn 'floo -zlalɩ, a mneni a 'ka ɔ tʋkpa 'nyɛɛ? \v 10 'Ɩn ɔ -ka aɩn zibhi -zlalɩ, a mneni a 'ka ɔ tɩbhɛ 'nyɛɛ? -Ɩnnya, we 'nɩ sa -mɩ. \v 11 Nɩɩ, amɩa -mama -wa nyɩma 'nyii, a -yi amɩaa 'yua -li -zɔnʋ 'nyɛ sa. We -ka 'sa -mɩ, a -mɩ we -gʋ nɩɩ, amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, -wa -ka ɔ -lu -zlalɩ, -lu -zɔnʋ ɔ yia wa 'nyɛa. \p \v 12 «-We a 'yɩbhaa nyɩma nʋ aɩn -yla lɛ, amɩa nʋ 'ya we wa -yla lɛ. Mʋ -wa Moizɩɩ tite -yɔ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'sɛbhɛɛ ji. \s1 'Yoo 'sɔ \r (Lk 13.24) \p \v 13 «A plalɩ klolo ŋwɛɛ poo 'wʋ. 'Yoo -we kwaa nyɩmɛ tlɩtlɩe 'wʋ, we gbʋ 'nɩ -yɔ -kalɩ, 'ɩn we klolo ŋwɛɛ 'ylia 'wʋ la. 'Ɩn -wa bhlia wee 'yoo, wa -zu 'wʋ. \v 14 Nɩɩ, 'yoo -we kwaa nyɩmɛ 'yliyɔgagɩe 'wʋ, we gbʋ -kalɩ -yɔ. 'Ɩn we ŋwɛɛ mɩa poo. -Wa yɩa we -yɔ, wa 'nɩ 'wʋzu. \s1 Suu 'bhue -yɔ wa yibhelia we \r (Lk 6.43-44) \p \v 15 «Nyɩma -wa laa wa 'dɛ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya, a zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ wa gbɛgbɛɩn. Wa -ka yi, wa mɩ sa -dlɔɔ bhlabhlɛ 'bhisa, 'ɩn wa nʋkplɛ mɩa, -mɔ 'wlʋ -fliigwɩ -we mɩa vla 'wʋ. \v 16 Wa lɛnʋgbʋ -yɔ a yia wa yibhelia. Wa'a -sa *-dlɔya 'mnɛwia 'wlu, 'ɩn wa'a -sa magloo -kɔjɩ 'wlu. \v 17 Nɩɩ, su -zɔnʋ weee mɩa, 'bhue -zɔnʋ we paa, 'ɩn su 'nyuu mɩa, 'bhue 'nyuu we paa. \v 18 Su -zɔnʋ mɩa, we 'nɩ mneni we 'ka 'bhue 'nyuu 'pa. 'Ɩn su 'nyuu mɩa, we 'nɩ mneni we 'ka 'bhue -zɔnʋ 'pa. \v 19 Su weee nyɩdɩ, -we 'nɩ 'bhue -zɔnʋ 'pa, -dɩ wa -dɩa we, 'ɩn wa vitelia we -kosu 'wʋ. \v 20 'Sa a yia waa yocɩan yibhelia wa lɛnʋgbʋ 'wʋ. \s1 -Zezuu nyɩma -zɔnʋ \r (Lk 13.25-27) \p \v 21 «-Wa gbaa da: ‹Na -Kanyɔ, na -Kanyɔ›, we 'nɩ wa 'dɛ weee -Lagɔ yi 'sa 'wlulapɩlɩa. Nɩɩ, -wa nʋa ɔ dʋmagbʋ lɛ, ma 'wlu ɔ yia lapɩlɩa. \v 22 Zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, -bha nyɩma duun yia 'mɩ -yla gbaaɛ: ‹-Amɩaa -Kanyɔ! -Amɩaa -Kanyɔ! Nɩɩ, -a ka -Lagɔgbʋ gba -na 'ŋnɩ nya, -a ka zuzu 'nyii vu -na 'ŋnɩ nya, 'ɩn -a ka gwɛdigbʋ lɛnʋ -na 'ŋnɩ nya, we 'nɩ mʋʋ?› \v 23 Tɔʋn, -bha na yia wa -yla gbaa -zejila 'wʋɛ: ‹Ɩn 'nɩ aɩn -yi 'mnumnu. Nyɩma 'nyii, a bɛ lʋ!› \s1 -Budu 'sɔɔ gbʋʋ nine \r (Lk 6.47-49) \p \v 24 «Nɩɩ, -we weee ɩn gbaa dɛ nɩ, -ɔ -ka we yukwli pʋlʋ, 'ɩn ɔ 'ka we -gʋgbʋ lɛnʋ, ɔ 'wlʋ gbʋyilonyɔ -ɔ 'sʋbha ɔ -budu tʋkpa -gʋ. \v 25 Da 'nyu lʋa, 'nyu yea -bha, -pɩpɛ 'kadʋ 'plɩa, wee -budu 'nɩ bhli. -We ka gbʋ -wa, wa ka we 'sʋbha tʋkpa -gʋ. \v 26 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'nʋa na wɛlɩ, 'ɩn ɔ 'nɩa we -gʋgbʋ lɛnʋ, ɔ 'wlʋ nyɔgʋgʋ, -ɔ 'sʋbhaa ɔ -budu -bʋsɛ -gʋ. \v 27 Da 'nyu lʋa, we yea -bha, 'ɩn -pɩpɛ 'kadʋ 'plɩa, 'ɩn we yia we la bhlɩ, 'ɩn we yia -nyumɔ weee.» \p \v 28 -Zezu bhɩa gbʋ nɩ gbagbɩe, 'ɩn we yia nyɩma weee ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \v 29 Nɩɩ, ɔ 'nɩ wa gbʋ -slolu -Lagɔɔ titee gwesanya 'bhisa, se -we -Lagɔ 'nyɛa ɔ, we nya ɔ -slolua wa gbʋ. \c 8 \s1 -Zezu puea *sɔlɩbhanyɔ \r (Mk 1.40-45; Lk 5.12-16) \p \v 1 Da -Zezu mɩa -gɔgɔ kwlida, 'ɩn nyɩmaa -zlo yia ɔ 'bɩ yi. \v 2 Tɔʋn, *sɔlɩbhanyɔ yabhlo bɛa ɔ 'yu, 'ɩn ɔ yia 'kukolu 'sibhli, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Na -kanyɔ, -na zukpa -wa: we -ka -mɩ dʋdʋ nanɩ, -ɩn mneni -ɩn 'ka 'mɩ jipe.» \p \v 3 -Zezu -gloa sɔ 'wʋ, ɔ zɩa ɔ kwɛ,\f + \fr 8:3 \ft Zuifʋʋ -gbɛ, -ɔ -ka sɔlɩ -yɔ -ka, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka nyɩmɛ kwɛzɩ, 'ɩn ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka -Lagɔbudu zɔ mnɩ.\f* ɔ nɛɛ: «We nanɩ 'mɩ dʋdʋ, -ɩn 'pʋ!» \p -Bha -bhlokpadɛ *sɔlɩ 'bhʋa ɔ ku -yɔ, \v 4 'ɩn -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «-Ɩn -ka mnɩ nɩ, -ɩn 'na -salɩ we 'dɩ nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -nɩ. Mnɩ -na 'dɛ *-Lagɔbʋbɔnyɔ 'klʋslolua, 'ɩn -we Moizɩ gbaa nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -ka 'pʋ ɔ 'nyɛ -Lagɔ, -ɩn wla we, 'ɩn wa 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, -ɩn ka 'pʋ.» \s1 -Zezu puea 'slʋjaa 'yugalɩnyɔɔ zɔyu \r (Lk 7.1-10) \p \v 5 We bhla -Zezu plaa Kapɛnaumʋgbe nʋkplɛ, 'ɩn *Wlɔmʋ -slʋja glʋ gbuu 'yugalɩnyɔ yia ɔ -gbɛ yi. Nɩɩ, ɔ yia ɔ zukpa 'palɩ, -mɔɔ 'ka ɔ -yɔbɛ. \v 6 Ɔ nɛɛ: «Na -kanyɔ, na zɔyu ka gu -yɔ, ɔ ka 'kli, ɔ mɩ lapɩda -buduŋwɛɛ, ɔ mɩ sɩada duun.» \p \v 7 -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «Ɩn mɩ yida, ɩn 'ka ɔ jipe.» \p \v 8 'Ɩn 'slʋjaa 'yugalɩnyɔ nɛɛ: «Na -kanyɔ, ɩn 'nɩ we 'klʋ -ka, -ɩn 'ka na -budu zɔ pla. Nɩɩ, gba wɛlɩ yabhlo, 'ɩn na zɔyu 'ka 'pʋ. \v 9 Nɩɩ, -amɩ, ɩn mɩ na -cɩan zɔ, 'ɩn ɩn pɩlɩa 'slʋja tɔlʋa 'wlu la. Ɩn -ka 'yabhlo -yla gbaɛ: ‹-Ɩn mnɩ!› 'ɩn ɔ mnɩa. Ɩn -ka 'ya -bʋdʋ -yla gbaɛ: ‹-Ɩn yi!› 'ɩn -mɔɔ yia. 'Ɩn ɩn -ka na zɔlubhonʋnyɔ -yla gbaɛ: ‹-Ɩn nʋ -mɩnɩ lɛ!› 'ɩn ɔ nʋa we lɛ.» \p \v 10 -Zezu 'nʋa we, 'ɩn we yia ɔ ŋwɛgaga -sʋbhalɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ -wa mɩa ɔ 'bɩ -yla: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: nyɩmɛ, -ɔ zʋa sa dlɩ nɩ, ɩn 'nɩ -slɔ we -kanyɔ 'yɩ Izlaɛlɩ -dʋdʋʋ 'dɛbhie -gbolu -gʋ. \v 11 Ɩn nɛɛ aɩn -yla: nyɩma -duun yia yia. Tɔlʋa yia 'ylʋʋ 'wʋsɔlʋda 'bhʋa, 'ɩn tɔlʋa yia 'ylʋʋ bhlilida 'bhʋa. *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ wa yia dabʋdʋ lia, wa -yɔ *Ablaamʋ klaa, *Izakɩ klaa, we -yɔ *Zakɔbʋ. \v 12 Nɩɩ, 'yua -wa 'wlu -Lagɔ 'ka 'yaa lapɩlɩ, 'ma wa yia 'pipee vitelia, nikpise 'wʋ. -Mɔ wa yia wilia, 'ɩn -mɔ wa yia gla 'wʋ lia.» \p \v 13 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ ɔɔ 'slʋjaa 'yugalɩnyɔ -yla: «Mnɩ -buduŋwɛɛ. -We -na dlɩ mɩa -gʋ we ka lɛnʋ.» \p -Bha -bhlokpadɛ ɔɔ zɔyu 'pʋa. \s1 -Zezu puea guzʋnya duun \r (Mk 1.29-34; Lk 4.38-41) \p \v 14 -Bha -Zezu mnɩa Piɛlɩɩ -buduŋwɛɛ. Ɔ nynia -mɔ, 'ɩn ɔ yia Piɛlɩɩ 'ŋwnɔɔ 'nyaa -yɔyɩ lapɩda. -Mɔɔ ku -su. \v 15 -Zezu zɩa ɔ sɔ kwɛ, 'ɩn -pɩpɛ yia ɔ ku zɔ 'plɩlɩ. Ɔ sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia wa -yla pipie bhli. \p \v 16 Jibhe 'ka zɔ, 'ɩn wa yia nyɩma duun -wa zuzu 'nyuu mɩa 'wʋ, ɔ -gbɛ -la. Ɔ wɛlɩ nya ɔ vua zuzu 'nyii, 'ɩn ɔ jipea guzʋnya weee. \v 17 'Mʋ ɔ nʋa lɛ, 'ɩn -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Ezaii gbaa we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ: \q1 «Ɔ ka -amɩaa sɩasɩe 'wʋbhu, \q2 'ɩn ɔ yia -aɩn gu -yɔsa.» \s1 Nyɩma 'yɩbhaa wa 'ka -Zezu 'bɩ mnɩ \r (Lk 9.57-62) \p \v 18 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu 'yɩa nɩɩ, nyɩma duun mɩ ɔ kwesi, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla nɩɩ, wa mnɩ 'nyuu kakpe -putu -gʋ. \v 19 -Lagɔɔ titee gwesanyɔ yabhlo bɛa ɔ -yɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «-Slolunyɔ, da weee -na yia mnɩa, ɩn mɩ -mɩ 'bɩ.» \p \v 20 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «-Totonya ka 'bhʋka, 'ɩn zia kaa lʋlʋ. Nɩɩ, da *Nyɩmɛɛ 'Yu 'kaa ladɩlɩ, -bha 'nɩ -mɩ.» \p \v 21 'Ɩn ɔ 'bɩnɔnyɔ yabhlo nɛɛ ɔ -yla: «Nyɩmaa -Kanyɔ, -ɩn 'nyɛ 'mɩ 'yoo, ɩn 'ka na dide 'bhlua mnɩ 'bhie.» \p \v 22 -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «-Ɩn yi 'mɩ 'bɩ, -ɩn 'tide tlɩtlɩnya 'yi, wa 'ka wa tlɩtlɩnya 'bhlu.» \s1 -Zezu bɛlɩa -pɩpɛ 'kadʋ zɔ \r (Mk 4.35-41; Lk 8.22-25) \p \v 23 -Zezu -bhoa 'glʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia ɔ yoo kwa. \v 24 Tɔʋn, 'ɩn -pɩpɛ 'kadʋ yia 'plɩplɩe bhli, 'ɩn 'nyu -gbʋgbʋ yia 'glʋ 'wʋslo, -zugba -Zezu mɩ 'ylaa 'wʋ. \v 25 Ɔ 'bɩnɔnya bɛa ɔ kwesi, wa ganɔa ɔ, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «Nyɩmaa -Kanyɔ, -sa -aɩn gbʋ 'wʋ! -Amɩa tlɩa!» \p \v 26 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ wa -yla: «Dlɩ 'kienyi -zʋnya, lɛɛ -lu ka 'gbʋ a nʋ 'sa nyanɔa?» \p Tɔʋn ɔ sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia -pɩpɛ -yɔ 'nyu 'wluo 'kpɩlɩ, 'ɩn -bha yia 'wʋtʋ blenyii. \v 27 Ŋwɛgaga -sʋbhalɩa wa 'dɛ weee, 'ɩn wa yia layɩbhalɩ -yɩbhalɩɛ: «Ɔɔ nyɩmɛ mɩa da, 'nyu -yɔ -pɩpɛ zʋa ɔ 'nʋŋwɛ, mɔɔ -nyɩmɛ nɩ da?» \s1 -Zezu jipea nyɩma 'sɔ -wa kaa zuzu 'nyii 'wʋ \r (Mk 5.1-20; Lk 8.26-29) \p \v 28 We bhla -Zezu nynia 'nyuu kakpe yabhlo -gʋ, -mɔ -wa Gadale -nyɩmaa dʋdʋ -gʋ, 'ɩn nʋkpasia 'sɔ yia gbawla nyɩdɩ 'tla, 'ɩn wa yia ɔ yoo yi. Waa nʋkpasia mɩa, zuzu 'nyii mɩ wa 'wʋ. 'Cɛ wa paa -bhabha, 'ɩn wa bhɩtɩa nyɩma, we 'dɛɛ 'gbʋ nyɩma weee nʋa nyanɔ, 'ɩn wa'a 'plɩlɩa -slɛɛn wee 'yloogblʋ. \v 29 Tɔʋn wa 'kpɩa 'wʋ, wa nɛɛ: «-Mɩ, -Lagɔɔ 'Yu, -naa lɛɛ -gbʋ pɩlɩ -amɩaa gbʋ 'wʋla? We bhla 'nɩ -slɔ nyni, yi -ɩn yia, -ɩn 'ka -aɩn 'klɩyɩe 'wʋpa yɩ?» \p \v 30 Nɩɩ, wa kwesi, -boboo -zlo mɩ -bha lililuu datalɩda. \v 31 'Ɩn zuzu 'nyii yia ɔ zukpa 'palɩ, we nɛɛ: «-Ɩn -ka gba -ɩn 'ka -aɩn vu nɩ, -ɩn kwa -aɩn -bobonya nɩ 'wʋ.» \p \v 32 -Zezu nɛɛ: «A mnɩ.» \p 'Ɩn we yia waa nyɩma 'sɔ 'wʋtla, 'ɩn we yia -bobonya 'wʋpla. Tɔʋn, wee -bobonya yia -gɔgɔ kwli -gwagwɩe nya, we yia 'nyu lʋ slo, 'ɩn we yia 'nyu lʋ tlɩlɩ -nya. \v 33 -Bha -boboo 'yliyɔzʋnya mnɩa 'gbe 'kadʋ nʋkplɛ -gwagwɩe nya, 'ɩn -we weee ylɩa -bobonya -yɔ -wa kaa zuzu 'nyii 'wʋ, 'ɩn wa yia -mɔ we 'dɩ -sa. \v 34 Wee 'gbe nʋkpla -nyɩma weee 'tlaa, da -Zezu mɩa, 'ɩn wa yia -mɔ mnɩ. Wa 'yɩa ɔ, 'ɩn wa yia ɔ bhubhoe, 'ɩn wa nɛɛ nɩɩ, ɔ 'bhʋ wa dʋdʋ -gʋ. \c 9 \s1 -Zezu puea zɔlaslonyɔ \r (Mk 2.1-12; Lk 5.17-26) \p \v 1 -Zezu -bhoa 'glʋ 'wʋ, ɔ -dɩa 'nyu 'wʋ, 'ɩn ɔ yia Kapɛnaumʋ lʋ mnɩ. \v 2 'Ɩn nyɩma -yɔ zɔlaslonyɔ yia yi, -zugba ɔ mɩ 'sowli 'wʋ. -Zezu 'yɩa nɩɩ, wa ka ɔ dlɩ -gʋ zʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔɔ zɔlaslonyɔ -yla: «Na 'yu, -ɩn 'tɛmanɩ dlɩ, ɩn ka -na gbʋnyii 'wʋtɩ.» \p \v 3 -Bha, -Lagɔɔ titee gwesanya pʋpalɩa 'wlukʋʋn laɛ: «Nɩɩ, nʋkpasu mɩa dɛ, -Lagɔ ɔ vɛlɩa.» \p \v 4 'Ɩn -we wa pʋpalɩa 'wlukʋʋn la, -Zezu yia we yibheli, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a pʋpalɩ 'wlukʋʋn la sa 'nyumɛɛa? \v 5 Ɩn 'ka gba: ‹Ɩn ka -na gbʋnyii 'wʋtɩ,› -mʋʋ -kalɩa -yɔ yaayɩɩ, ɩn 'ka gba: ‹-Ɩn -sɔ 'wʋ, -ɩn nɔ,› -mʋʋ -kalɩa -yɔ yɩ? \v 6 A yibheli we 'ji nɩɩ, Nyɩmɛɛ 'Yu ka se dʋdʋ -gʋ ɔ 'ka nyɩmaa gbʋnyii 'wʋtɩ.» \p -Bha -Zezu gbaa ɔɔ zɔlaslonyɔ -ylaɛ: «-Sɔ 'wʋ, 'bhu -na 'sɔwli 'wʋ, mnɩ -na -buduŋwɛɛ.» \p \v 7 Ɔɔ nyɩmɛ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia -buduŋwɛɛ mnɩ. \v 8 Waa nyɩma 'yɩa we -yɔ, 'ɩn nyanɔ yia wa dlɩ 'wʋ slo, 'ɩn wa yia -Lagɔɔ 'ŋnɩ -mnɩnɩ, nɩɩ, -Lagɔ ka nyɩma 'tɩtɛ 'nyɛ wa 'ka 'sasʋkpa -gbʋ lɛnʋ. \s1 -Zezu laa Matie \r (Mk 2.13-17; Lk 5.27-32) \p \v 9 'Ylɩ yabhlo nya -Zezu 'bhʋa -bhadɛ, ɔ mɩ 'plɩda, 'ɩn ɔ yia nyɩmɛ wa laa Matie -yɔyɩ, nɩɩ, ɔ -dɩ 'gwɛzisabudu zɔ la. Ɔ nɛɛ ɔ -yla: «Yi 'mɩ 'bɩ.» \p Matie -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ 'bɩ mnɩ. \p \v 10 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya mɩ lida Matiee -budu zɔ, -zugba *nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan duun mɩ 'ya wa glaa. \v 11 Falizɩnyɩma 'yɩa we -yɔ, 'ɩn wa nɛɛ -Zezuu 'bɩnɔnya -ylaɛ: «Amɩaa -Kanyɔ mɩa, lɛɛ -lu ka 'gbʋ ɔ -yɔ nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan lia?» \p \v 12 -Zezu 'nʋa we, ɔ nɛɛ wa -yla: «Nyɩma -wa -yalɩa, wa'a mnɩ -dɔtlɔɔ -gʋ. Nɩɩ, guzʋnya mnɩa -dɔtlɔɔ -gʋ. \v 13 -We -Lagɔwɛlɩ nɩ gbaa, a mnɩ a 'ka we 'jii datalɩ, we nɛɛ: \q1 ‹-We ɩn 'yɩbhaa mʋ -wa nɩɩ, \q2 nyɩma 'ka nyazɩdlɩ -ka, \q2 we 'nɩ 'slaka -sasɩe.› \m Nɩɩ, ɩn 'nɩ nyɩma tɩklɩɩ laa yi, gbʋnyuu -lɛnʋnya ɩn yia laa.» \s1 -Zezu -yɔ 'sun \r (Mk 2.18-22; Lk 5.33-39) \p \v 14 'Zan -Batisɩɩ 'bɩnɔnya bɛa -Zezu kwesi, 'ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ, -amɩa -yɔ Falizɩnyɩma pla 'sun 'ylɩ tɔlʋa nya, 'ɩn -nanʋʋ 'bɩnɔnya'a nʋ we lɛa?» \p \v 15 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Nɩɩ, 'ŋwnɔ kwa zlɩ, ɔ 'lowlii 'talea mɩa, wa dlɩ 'nɩ mɛnɩ, gbʋzɔnʋ -wa yɩ? -Ɩnnya, yo -wa yo. Nɩɩ, 'ylɩ yabhlo yia nynia, 'ɩn wa saa wa 'ŋwnɔɔ 'lowli glaa. Nɩɩ, -mʋʋ zlɩ wa plaa 'sun. \p \v 16 «Nɩɩ, -bana sʋa -ka yla nɩ, nyɩmɛ -ka we pɩpɛda -mɩ, ɔ'ɔ zʋ we ylada 'naa lolu. Ɔ -ka 'sa we nʋ, 'ɩn 'naa lolu gbizea -bana sʋa 'wʋ, 'ɩn we ylada ylimanɩa 'wʋla. \v 17 'Sa -bhlokpadɛ, wa'a palɩ nʋ lolu *bala sʋa 'wʋ. Wa -ka 'sa nʋ, 'ɩn bala wlɔa, 'ɩn nʋ jitea. Nɩɩ, nʋ -lolu kaa bala lolu, 'ɩn we 'dɛ 'sɔ gwlɛa.» \s1 -Zezu puea 'ŋwnɔ yabhlo, 'ɩn ɔ yia 'ŋwnɔyu yabhlo 'yliyɔgagɩe 'nyɛ \r (Mk 5.21-43; Lk 8.40-56) \p \v 18 Da -Zezu mɩa -slɔ gbʋ gbada, 'ɩn Zuifʋʋ 'yugalɩnyɔ yabhlo yia yi. Ɔ 'sibhlia ɔ 'yu 'kukolu, 'ɩn ɔ nɛɛ: «-Na zukpa -wa, na 'ŋwnɔyu ka tlɩ, we 'bɩ 'nɩ -slɔ 'wʋgwlɛ, nɩɩ, -ɩn yi, -ɩn 'ka ɔ sɔ -gʋ lapalɩ, 'ɩn ɔ 'ka 'yliyɔgagɩe 'yɩ.» \p \v 19 -Zezu -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya yia -mɔɔ 'bɩ mnɩ. \p \v 20-21 -Bha 'ŋwnɔ yabhlo mɩ -bha, mɔ palɩa kwɛ, we li -zʋ kugbua lɛ 'sɔ ɔ -yɔ. Ɔ nɛɛ ɔ 'dɛɛ dlɩ zɔ: «Ɩn -ka ɔ -bana kwɛ -zɩzɩe mneni, 'ɩn na pʋa.» \p We 'dɛɛ 'gbʋ ɔ yia -Zezu lʋʋ 'plɩlɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ -banaa ŋwɛ kwɛzɩ. \v 22 -Zezu 'bhitia la, ɔ 'yɩa ɔɔ 'ŋwnɔ -yɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Na 'yu, a 'tɛmanɩ dlɩ, amaa dlɩ ka aɩn pue.» -Bha -bhlokpadɛ ɔ 'pʋa. \p \v 23 Tɔʋn, -Zezu nynia Zuifʋʋ 'yugalɩnyɔɔ -buduŋwɛɛ, 'ɩn ɔ yia -mɔ guzɔ -gɔfɩ -bhlɩnya -yɔyɩ, -zugba nyɩma duun zizli -bha -gʋ sɔ weee lʋ. \v 24 Ɔ nɛɛ: «A 'bhʋ -bha! Nɩɩ, ɔɔ 'ŋwnɔyu 'nɩ tlɩ, 'ylaa 'wʋ ɔ mɩa.» \p 'Ɩn wa yia ɔ gla palɩ. \v 25 Wa ka wa wleli weee 'bhie, -Zezu yia komi lʋʋ pla. Ɔ kpalɩa ɔɔ 'ŋwnɔyu sɔ -yɔ, 'ɩn -mɔɔ yia 'wʋsɔ. \p \v 26 We dɩ mnenia wee dʋdʋ weee -gʋ la. \s1 -Zezu puea 'lɔlɔnya 'sɔ \p \v 27 -Zezu 'bhʋa -mɔ, ɔ mɩ 'yloogblʋ, 'ɩn 'lɔlɔnya 'sɔ yia ɔ 'bɩ mnɩ. Wa 'kpɩa 'wʋ, wa nɛɛ: «-Davidɩɩ 'yuɔɔa, -ɩn 'yɩlɩ -aɩn nyazɩɔɔ!» \p \v 28 Da ɔ plaa -budu zɔ, 'ɩn 'lɔlɔnya 'sɔ yia ɔ kwesi bɛ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «'Lee a zʋ dlɩ nɩɩ, ɩn mneni ɩn 'ka we lɛnʋʋ?» \p 'Ɩn wa nɛɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, gbʋzɔnʋ -wa, -ɩn mneni we.» \p \v 29 Tɔʋn, -Zezu zɩa wa 'yli kwɛ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Sa a zʋa dlɩ, a 'yɩ 'sa we!» \p \v 30 'Ɩn wa 'yli yia -blo. -Zezu nɛɛ wa -yla 'klʋ 'cɩcɩ nya: «Nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'na yibheli we 'ji -nɩɛ.» \p \v 31 Tɔʋn, wa mnɩa, 'ɩn wa yia -Zezuu 'dɩ -sa wee dʋdʋ weee -gʋ. \s1 -Zezu jipea bhobho yabhlo \p \v 32 Da wa mɩa mnɩda, 'ɩn wa yia -Zezu nyɩmɛ yabhlo -la. Nɩɩ, ɔɔ nyɩmɛ mɩa nɩ, ɔ 'nɩ gbagbɩe mneni, zuzu 'nyuu mɩ ɔ 'wʋʋ 'gbʋ. \v 33 -Zezu vua wee zuzu, -bha -bhlokpadɛ ɔɔ nyɩmɛ gbaa. 'Ɩn -wa mɩa -bha, ŋwɛgaga -sʋbhalɩ wa, 'ɩn wa nɛɛ: «Aya, -a 'nɩ -slɔ 'sasʋkpa -gbʋ -mʋnɩɩ da 'yɩ Izlaɛlɩ -dʋdʋ -gʋ.» \p \v 34 Nɩɩ, Falizɩnyɩma mɩa, -maa nɛɛ: «Zuzu 'nyiii -kanyɔ 'nyɛa ɔ 'tɩtɛ, 'ɩn ɔ 'ka zuzu 'nyii vu!» \s1 Nyɩmaa -zlo -laa -Zezu nyazɩ 'wʋ \p \v 35 -Zezu 'plɩlɩa -bha 'gbe 'kadɩ weee -yɔ 'gbe yua weee 'wʋ, ɔ plaa -Lagɔbudunya zɔ, 'ɩn ɔ yia -mɔ nyɩma gbʋ -slolu. -Lagɔgbʋ -we gbaa -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ, 'mʋ ɔ gbaa wa -yla, 'ɩn ɔ yia gu weee -yɔ sɩasɩe weee jipe. \v 36 Nyɩmaa -zlo -wa mɩa sɩada, 'ɩn wa dlɩ 'nɩa mɛnɩ, -wa 'wlʋa bhlabhlɛ -we 'nɩ 'yliyɔzʋnyɔ -ka, ɔ 'yɩa wa -yɔ, 'ɩn wa yia ɔ nyazɩ 'wʋla. \v 37 'Ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «'Mnɔ ka zalɩ duun, we kpaa 'yli, 'ɩn we -dɩdɩnya 'nɩ 'wʋzu. \v 38 We 'gbʋ, a bhubhoe kpaa -Kanyɔ ɔ 'ka lubhonʋnya yoo 'pa, wa 'ka wee -lu -dɩ.» \c 10 \s1 -Zezuu tietienya kugbua lɛ 'sɔ \r (Mk 3.13-19; Lk 6.12-26) \p \v 1 -Zezu laa ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ, 'ɩn ɔ yia wa 'tɩtɛ 'nyɛ wa 'ka zuzu 'nyii vu, 'ɩn wa 'ka gu weee -yɔ ku zɔ -sɩasɩe weee jipe. \v 2 Ɔ tietienya kugbua lɛ 'sɔɔ ŋnɩ nɩ: tɩada, 'Simɔɔ (-mɔɔ -baŋnɩ -wa Piɛlɩ), we -yɔ ɔ bheli Andlee klaa, Zebedee 'yua *'Zake -yɔ ɔ bheli *Zaan klaa, \v 3 Filipʋ -yɔ Batlemii klaa, Toma -yɔ nisʋn -gwɛzisanyɔ Matie klaa, Alɩfeee 'yu 'Zake -yɔ Tadee klaa, \v 4 'gbee *lʋpanyɔ 'Simɔɔ we -yɔ Zudasɩ Isɩkaliɔtʋ, nyɩmɛ -ɔ wlaa -Zezu ɔ tʋnyɩma -yla. \s1 -Zezu tiea ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ \r (Mk 6.7-13; Lk 3.1-6) \p \v 5-6 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu 'kaa ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ tie ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Nɩɩ, nyɩma -wa 'nɩa Zuifʋ, a 'na mnɩnɩ wa dʋdʋ -gʋ -nɩ. A 'na mnɩnɩ 'ya Samalii -dʋdʋʋ 'gbe yabhlogbɔɔ 'wʋ -nɩ. Da a 'kaa mnɩ nɩ, mʋ -wa Izlaɛlɩnyɩmaa -gbɛ, ma 'wlʋa mnɔmnɔ -bhlabhlɛ. \v 7 A -ka 'yloogblʋ -mɩ, a gbaɛ: -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩ bhla ka cɩpa. \v 8 Guzʋnya mɩa, a jipe -maa. -Mama -ka tlɩ, a 'nyɛ -maa 'yliyɔgagɩe. Sɔlɩbhanya mɩa, a pue -maa, 'ɩn a vu zuzu 'nyuu. Bhe a 'yɩa wee 'tɩtɛ, we 'dɛɛ 'gbʋ, a -sa nyɩma 'wʋ bhe. \v 9 A 'na 'bhulu -can klaa, 'gwɛzi klaa, we -yɔ tama yabhlogbɔɔ 'wʋ -nɩ. A 'na palɩ we amɩaa pɔsi 'wʋ -nɩ. \v 10 A -ka mnɩda -mɩ, *-bada klaa, -bana 'sɔnʋ klaa, -sakwla klaa, we -yɔ kɔɔsu, a 'na 'bhulu we 'yabhlogbɔɔ 'wʋ -nɩ. Lubhonʋnyɔ mɩa, ɔ ka ɔ lililuu 'klʋ. \p \v 11 «Nɩɩ, a -ka 'gbe 'kadɩ -mʋmʋ 'wʋ nyni, a -ka 'gbe yua -mʋmʋ 'wʋ nyni, nyɩmɛ -ɔ 'kaa aɩn kpa 'nanʋʋ, a -talɩ ɔ da. A 'nɩ -slɔ wee 'gbe 'wʋbhʋ, a -dɩ -bha la. \v 12 -Budu -mʋmʋ ŋwɛɛ a -ka nyni, a ŋwna wa 'nyu la, 'ɩn wa 'ka 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ 'yɩ. \v 13 Wee -buduŋwɛɛ -nyɩma -ka amɩaa 'lakpasu kpa, amɩaa 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ -tʋ wa -gʋ. 'Ɩn wa 'nɩ amɩaa 'lakpasu kpa, a -yɔ amɩaa 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ 'plɩ. \p \v 14 «Nɩɩ, -budu -mʋmʋ ŋwɛɛ we -yɔ 'gbe -mʋmʋ 'wʋ, wa 'nɩ amɩaa 'lakpasu kpa, wa 'nɩ aɩn yukwli pʋlʋ, a gbɔtɔ amɩaa bhʋ -yɔ *-bhubhui, 'ɩn a 'bhʋ -bha. \v 15 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ sa nɩɩ, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, wee 'gbe -mʋnɩɩ nʋkpla -nyɩma yia sɩa bhabha, we 'ka *Sodɔmʋ -nyɩma -yɔ *-Gomɔlʋ -nyɩma -nʋ 'wʋzi. \s1 -We 'kaa -Zezuu 'bɩnɔnya ylɩ \r (Mk 13.9-13; Lk 21.12-17) \p \v 16 «A pʋ yukwli: nɩɩ, bhlabhlɛ 'bhisa na tiea aɩn -mɔ gbi glaa. We 'dɛɛ 'gbʋ a mna 'yli tɩbhɛ 'bhisa, 'ɩn a 'ka mɩ -dlɔɔ -kpakʋn 'bhisa. \v 17 Nɩɩ, gbʋwʋbhunya 'yu wa yia aɩn kwaa, 'ɩn wa 'ka aɩn sɛlɩ -mɔ -Lagɔbudunya zɔ. We 'dɛɛ 'gbʋ, a zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ. \v 18 Na 'gbʋ, wa yia aɩn dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnya -yɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya 'yu kwaa. Nɩɩ, -maa -yɔ -wa 'nɩa Zuifʋ, wa 'yu a yia na gbʋdayɩnya -zɛa. \v 19 Wa -ka aɩn gbʋwʋbhunya 'yu kwa, a 'na lʋlʋ dlɩ -nɩ, -we a 'kaa gba, 'ɩn sa a 'kaa we gba mʋ nɩ: wɛlɩ -we a 'kaa gba, we bhla a yɩa we. \v 20 Nɩɩ, wee wɛlɩ mɩa, we'e 'bhʋ amɩaa 'dɛ dlɩ zɔ, amɩaa Dide -Lagɔ yia we wlaa ɔ Zuzuu gbɛgbɛɩn. \p \v 21 «Nɩɩ, bhelia yia wa bhelia wlaa wa 'ka wa 'bha, 'ɩn 'sa -bhlokpadɛ didea yia wa 'yua wlaa. Yua yia wa didea -yɔwʋsɔlʋa, 'ɩn wa 'ka wa 'bha. \v 22 Amɩa, na 'gbʋ nyɩma weee yia aɩn 'wʋnyɛa. -Ɔ ka dlɩ -ka 'mɩ -gʋ -tʋ, 'ɩn we 'ka we bhloluda nyni, 'ɩn -mɔɔ bhʋa gbʋ 'wʋ. \v 23 Wa -ka aɩn 'klɩyɩe 'wʋpalɩda -mɩ 'gbe yabhlo 'wʋ, a mnɩ 'gbe -putu 'wʋ -gwagwɩe nya. Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: a 'nɩ -slɔ *Izlaɛlɩɩ 'gbe weee 'wʋplɩlɩe bhɩa, 'ɩn Nyɩmɛɛ 'Yu 'kaa lʋyi. \p \v 24 «'Kpɩakpɩanyɔ yabhlogbɔɔ 'nɩ ɔ -slolunyɔ 'wʋzi, 'ɩn gaylo yabhlogbɔɔ 'nɩ ɔ -kanyɔ 'wʋzi. \v 25 Nɩɩ, 'kpɩakpɩanyɔ -ka ɔ -slolunyɔ 'bhisa -mɩ, 'ɩn gaylo 'ka ɔ -kanyɔ 'bhisa -mɩ, we -tʋ sa. Wa -ka -buduŋwɛɛ -kanyɔ vɛlɩ, wa -ka ɔ 'ŋnɩ zʋ *Bɛlɩzebulɩ, ɔ -buduŋwɛɛ -nyɩma mɩa, -maa -nʋ yia -bha -zia! \s1 -Ɔ a 'kaa sɔ, mɔ nɩ \r (Lk 12.2-7) \p \v 26 «A 'na sɔlʋ nyɩma -nɩ. Nɩɩ, -lu weee mɩa zizeda, zlɩ 'klʋ we yia 'tlaa, 'ɩn -we ka 'ji nyɩma 'nɩa -yi, 'ji wa yia we yibhelia. \v 27 -We ɩn gbaa aɩn -yla nikpise 'wʋ, a gba we zlɩ. -We ɩn gbaa aɩn -yla ŋwuŋweda, a wɩzɩ we nyɩma weee -yla. \v 28 -Wa mnenia wa 'ka nyɩmɛɛ ku 'bha, 'ɩn wa 'nɩa mneni wa 'ka nyɩmɛɛ zuzu 'bha, a 'na sɔlʋ wa -nɩ. Nɩɩ, -Lagɔ mɩa, ɔ mneni ɔ 'ka nyɩmɛɛ ku -yɔ ɔ zuzu 'bha -kosu 'wʋ, we 'gbʋ a sɔ ɔ. \p \v 29 «Nyɩmaa 'yliya 'wʋ, bhuyua 'nɩ -valɛ -ka. Tama -bhloo 'gbʋ wa paa we 'sɔ pɛlʋ. 'Ɩn -mʋʋ bhla, amɩaa Dide 'nɩ -slɔ we ŋwnu, we yabhlogbɔɔ'ɔ bhli dʋdʋ. \v 30-31 Nɩɩ amɩa, a 'yli -Lagɔɔ 'yliya 'wʋ, a 'ka bhuyuaa -zlo 'wʋzi, nɩɩ, -Lagɔ -yi amɩaa 'wluo nyii ŋwɛ. We 'dɛɛ 'gbʋ a 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. \s1 Nyɩmɛ -ɔ mɩa -Zezuu -nʋ nya mɔ nɩ \r (Lk 12.8-9) \p \v 32 «Nɩɩ, nyɩmɛ, -ɔ -ka gba ɔ mɩ na -nʋ nya -zejila 'wʋ, 'ɩn na gbaa na Dide -ɔ mɩa yalɩ 'yu nɩɩ, ɔ mɩ na 'bɩnɔnyɔ nya. \v 33 Nɩɩ, -ɔ yia na gbʋ kpɛlɩa -zejila 'wʋ, 'ɩn -amɩ na kpɛlɩa ɔ gbʋ na Dide -ɔ mɩa yalɩ 'yu. \s1 -We -Zezu -laa dʋdʋ -gʋ mʋ nɩ \r (Lk 12.51-53, 14.26-27) \p \v 34 «Nɩɩ, ɩn 'nɩ 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ -la dʋdʋ -gʋ. We 'nɩ -mʋʋ, ɩn 'nɩ 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ -la, nɩɩ, tʋ ɩn -laa dʋdʋ -gʋ. \q1 \v 35 ‹Nɩɩ, 'yu -yɔ ɔ dide klaa, \q2 'ŋwnɔyu -yɔ ɔ 'nyaa klaa, \q1 we -yɔ 'ŋwnɔ -yɔ ɔ 'lowlii 'nyaa, \q2 'yli ɩn yia wa pʋpalɩa. \q1 \v 36 Nyɩmɛɛ -buduŋwɛɛ -nyɩma yia ɔ tʋnyɩma -zɛa.› \p \v 37 «Nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ dide -yɔ ɔ 'nyaa 'yɩbha we 'ka 'mɩ -zi, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka na 'bɩnɔnyɔ -zɛ. 'Ɩn -ɔ -ka ɔ nʋkpasuyu -yɔ ɔ 'ŋwnɔyu 'yɩbha we 'ka 'mɩ -zi, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka na 'bɩnɔnyɔ -zɛ. \v 38 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ 'nɩ ɔ sɩasɩee *su 'wʋbhu, ɔ 'ka 'mɩ 'bɩ yi, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka na 'bɩnɔnyɔ -zɛ. \v 39 Nɩɩ, -ɔ -ka gba, ɔ 'ka ɔ 'dɛɛ 'yliyɔgagɩe 'yɩ nɩ, tlɩa ɔ yia. 'Ɩn -ɔ -ka ɔ 'dɛɛ 'yliyɔgagɩe wla na 'gbʋ, 'ɩn -mɔɔ yɩa 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka. \s1 -We -Lagɔ 'kaa nyɩma 'nyɛ \r (Mk 9.41) \p \v 40 «Nyɩmɛ -ɔ -ka aɩn kpa 'nanʋʋ, -amɩ ɔ kpaa 'nanʋʋ. 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ -ka 'mɩ kpa 'nanʋʋ, -ɔ tiea 'mɩ, 'mɔ ɔ kpaa 'nanʋʋ. \v 41 Nyɩmɛ -ɔ -ka -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ kpa 'nanʋʋ, ɔ mɩ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ nyaa 'gbʋ, -we -Lagɔ 'kaa ɔ gbʋʋ -falɩpanya 'nyɛ, 'yɩa ɔ yia we. 'Ɩn -ɔ -ka nyɩmɛ mɩa tɩklɩɩ -Lagɔ 'yu kpa 'nanʋʋ, ɔ mɩ tɩklɩɩ -Lagɔ 'yuu 'gbʋ, -we -Lagɔ 'kaa nyɩma tɩklɩɩ 'nyɛ, 'yɩa ɔ yia we. \v 42 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ sa nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -ka 'nyu -wɔtʋʋ 'kɔpʋ yabhlogbɔɔ 'nyɛnyɛyua nɩɩ 'yabhlo 'nyɛ, ɔ mɩ na 'bɩnɔnyɔ nyaa 'gbʋ, -Lagɔ yia we -tnʋʋ -mɔɔ 'nyɛa.» \c 11 \p \v 1 Da -Zezu bhɩa wee gbʋ gbagbɩe, ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ -yla, 'ɩn ɔ yia -bha 'bhʋ. Ɔ mnɩa wee dʋdʋ -gʋʋ 'gbenya 'wʋ, ɔ gbaa -mɔ -Lagɔgbʋ, 'ɩn ɔ yia -mɔ nyɩma gbʋ -slolu. \s1 -Zezu gbaa 'Zan -Batisɩɩ gbʋ \r (Lk 7.18-35) \p \v 2 'Zan -Batisɩ mɩa, ɔ mɩ -kaslʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia -Zezu Klisɩɩ lɛnʋgbʋʋ 'dɩ 'nʋ. -Bha ɔ tiea ɔ 'bɩnɔnya tɔlʋa, wa 'ka ɔ layɩbhaɛ: \v 3 «Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'kaa yi, -a mɩa wʋda, 'mɔ -ɩn -mɩa yɩ, yaayɩɩ, -a wʋ nyɩmɛ -putuu?» \p \v 4 -Zezu nɛɛ: «Nɩɩ, -we a 'nʋa, -we a 'yɩa -yɔ, a mnɩ, a -salɩ we Zaan lʋdɩ nya. \v 5 'Lɔlɔnya mɩ layɩda, 'tɩgɩtɩgɩnya mɩ nɔda 'nanʋʋ, sɔlɩbhanya ka 'pʋ. 'Sulonya mɩ 'nʋda, tlɩtlɩnya ka tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔ. Wa mɩ -Lagɔgbʋ gbada bobabhanya -yla. \v 6 Nyɩmɛ -ɔ 'nɩ 'mɩ dlɩ -gʋ -sa, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ ɔ -nʋ nya.» \p \v 7 Da Zaaan 'bɩnɔnya 'bhitia lʋ, 'ɩn -Zezu yia Zaaan gbʋ gbagbɩe bhli nyɩma duun -yla. Ɔ nɛɛ: «Lɛɛ -lu a mnɩ ylaa da bɛblɛɛa? Gblee -we -pɩpɛ mɩa zukluda, mʋ -wa yɩ? -Ɩnnya! \v 8 'Ɩn lɛɛ -lu a mnɩ -slɛɛn -mɔ ylaa? Nyɩmɛ -ɔ kaa -bana 'nanʋʋ 'wʋ, mɔ -wa yɩ? Nɩɩ, nyɩma -wa kaa -bana -zɔnʋ 'wʋ, nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔɔ -buduŋwɛɛ wa mɩa. \v 9 We -ka 'sa -mɩ, lɛɛ -lu a mnɩ -mɔ ylaa tɛnyɩɩa? -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -wa yɩ? Ɩɩn, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: ɔ 'yli, ɔ -zi -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔɔ 'dɛgbolu. \v 10 Nɩɩ, -Lagɔ nɛɛ ɔ 'sɛbhɛ 'wʋ Zaaan daɛ: \q1 ‹-Mɩ 'yu na paa na tietienyɔ yoo, \q2 ɔ 'ka -na 'yoo -yɔmnazɩ.› \m \v 11 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: nyɩma -wa 'ŋwnɩ gwalɩa, wa glaa, nyɩmɛ -ɔ 'kaa 'yli, ɔ 'ka 'Zan -Batisɩ -zi, -mɔɔ -kanyɔ 'nɩ -mɩ. We mɩ 'sa 'bhie, nyɩmɛ -ɔ mɩa 'kienyi -lɛ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ, -mɔɔ 'yli ɔ 'ka Zaan -zi. \v 12 We 'ka 'Zan -Batisɩɩ -Lagɔgbʋ -gba bhla 'bhʋ we 'ka -zɛɛn ylɩ, *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩ 'yugbɛɩn mnɩda 'tɩtɛ nya, 'ɩn nyɩma 'tɩtɛ bhua we 'wʋ. \v 13 We 'ka Zaaan bhla nyni, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya weee -yɔ Moizɩɩ tite weee, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe gbʋ wa gbaa. \v 14 A -ka na wɛlɩ 'wʋŋwnu, ɔɔ *Elii -ɔ -Lagɔsɛbhɛ gbaa nɩɩ, yia ɔ yia, Zaan -wa. \v 15 -Ɔ -ka 'nʋnʋ -yukwli 'wlu -ka, ɔ 'nʋ we. \p \v 16 «Nyɩma -mama ɩn 'ka dɛslɛɛn -nyɩma nɩ 'wʋpalɩa? Wa 'wlʋ sa 'ylaasɩ -wa -dɩ -gblɔgblʋ 'wʋ la, -zugba tɔlʋa kpɩ 'wʋ wa -lima -yla, \v 17 'ɩn wa gbaɛ: \q1 ‹-A ka aɩn -yla -lili bhlɩ, \q2 a 'nɩ lɩtɛ. \q1 'Ɩn -a ka aɩn -yla guzɔlʋʋ bhlɩ, \q2 'ɩn a 'nɩ -bhalɩ!› \m \v 18 'Sa Zaan yia, ɔ ka 'sun pla, ɔ 'nɩ nʋ 'ma, 'ɩn wa nɛɛ nɩɩ, ɔ ka zuzu 'nyuu 'bɩ! \v 19 Nyɩmɛɛ 'Yu yia, ɔ mɩ lida, ɔ mɩ 'mada, 'ɩn wa nɛɛ: ‹A -talɩ, nyɩmɛ mɩa dɛ, liligbʋ -yɔ nʋmagbʋ ɔ kaa. Nɩɩ, *nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan, wa 'tale ɔ -mɩa.› Nɩɩ, -Lagɔɔ gbʋyiloo lɛnʋgbʋnya -yɔ wa yibhelia we 'ji nɩɩ, we tɩklɩɩ.» \s1 'Gbe -we 'nɩa -Zezuu gbʋ ŋwnu \r (Lk 10.13-15) \p \v 20 'Gbe -we 'wʋ ɔ nʋa gwɛdigbʋ lɛ, 'ɩn wa 'nɩa wa dlɩ 'bhiti, 'ɩn ɔ yia wa -yla gbʋ lapalɩe bhli: \v 21 «Kolazɛn -nyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Bɛtɩsaida -nyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Nɩɩ, gwɛdigbʋ -Lagɔ nʋa da lɛ aɩn nyɩdɩ, we 'ka 'yaa 'mʋ ɔ nʋ lɛ Tilɩ -yɔ Sidɔɔn, -zugba wa ka wa dlɩ 'bhiti pepe, 'ɩn wa plaa -gbɛnaa 'wʋ, 'ɩn wa slua 'tʋtɔ 'wluo, mʋ yia we slolua mnɩa. \v 22 We 'dɛɛ 'gbʋ ɩn nɛɛ, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, amɩaa -nʋ ɔ yia 'wʋbhua we 'ka Tilɩ -yɔ Sidɔɔɔn -nʋ 'wʋzi.\f + \fr 11:22 \ft Kapɛnaumʋʋ kwesi -gbe -wa Kolazɛn -yɔ Bɛtɩsaida, 'ɩn Sidɔɔn -yɔ Tilɩ mɩa, 'lakpa -gbe 'kadɩ -wa.\f* \v 23 Amɩa, Kapɛnaumʋ -nyɩma, amɩaa dlɩ 'wʋ nɩɩ, 'wʋ a yia -sɔa yalɩ yɩ? -Ɩnnya, we 'nɩ -mʋʋ, zɔ -Lagɔ yia aɩn bɛlɩa, tlɩtlɩnyaa dʋdʋ -gʋ. We -ka nɩɩ, gwɛdigbʋ ɩn nʋa da aɩn nyɩdɩ lɛ, mʋ nʋ Sodɔmʋ lɛ, wa 'na 'ka 'yaa labhʋ, -zugba wa mɩ -zɛɛn -bha. \v 24 We 'dɛɛ gbʋ ɩn nɛɛ zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, amɩaa -nʋ ɔ yia 'wʋbhua we 'ka *Sodɔmʋ -nyɩmaa -nʋ 'wʋzi.» \s1 A mnɩ -Zezuu -gbɛ ɔ 'ka aɩn 'gba 'wlu -sa \r (Lk 10.21-22) \p \v 25 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn -Zezu nɛɛ: «Dide, -na 'ŋnɩ na mnɩnɩa, yalɩ -yɔ dʋdʋʋ -Kanyɔ, ɩn 'pa -mɩ fuo. -We ka gbʋ -wa, -lu -we -ɩn zizea gbʋyilonya -yɔ 'ylimnanya kwɛɛ, 'mʋ -ɩn -slolua 'nyɛnyɛyua 'klʋ. \v 26 Gbʋzɔnʋ -wa, Dide, -na 'dɛ 'yɩbhaa we -mɩ 'sa. \p \v 27 «Nɩɩ, na Dide ka 'mɩ -lu weee 'nyɛ. Ɔɔ Yu mɩa, we 'nɩ ɔ Dide 'dɛbhlogbɔɔ 'wʋbhʋ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ ɔ -yi. 'Ɩn ɔɔ Dide mɩa, we 'nɩ ɔ 'Yu 'wʋbhʋ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ ɔ -yi. Nɩɩ, nyɩma -wa ɔɔ 'Yu -slolua ɔ Dide, ma -yia ɔ. \p \v 28 «A 'dɛ weee kaa da 'gba 'kadɩ 'wlu, a yi na -gbɛ ɩn 'ka aɩn nyapɛda 'nyɛ. \v 29 -We ɩn 'bhua 'wʋ, amɩa 'bhu 'ya we 'wʋ, 'ɩn ɩn 'ka aɩn gbʋ -slolu. Nɩɩ, na dlɩ -dlɔɔ, 'ɩn ɩ'ɩn 'ylimanɩ na 'dɛ. -Bha a yia amɩaa 'dɛɛ 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ 'yɩa. \v 30 Sa na yia aɩn 'yugalɩa, we 'nɩ 'tɛ, 'ɩn 'gba na yia aɩn 'wlu dɩa we 'nɩ 'wʋwɔlʋ.» \c 12 \s1 -Zezu -yɔ *Nyapɛylɩ \r (Mk 2.23-28; Lk 6.1-5) \p \v 1 -Mʋʋ 'bɩgʋ, Zuifʋʋ *Nyapɛylɩ yabhlo nya, -Zezu 'plɩlɩa blekpaa, 'ɩn ŋwɔ yia ɔ 'bɩnɔnya 'bha, 'ɩn wa yia bleya 'kwa wa 'ka we li. \v 2 -We wa mɩa lɛnʋda, Falizɩnyɩma 'yɩa we -yɔ, 'ɩn wa nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «-Talɩ, -we -amɩaa tite gbaa wa 'na nʋnʋ Nyapɛylɩ nya lɛ -nɩ, 'mʋ -na 'bɩnɔnya nʋa lɛ!» \p \v 3 -Zezu nɛɛ wa -yla: «'Ylɩ yabhlo nya, da ŋwɔ mɩa *-Davidɩ -yɔ ɔ nɔnɔnya 'bhada, -we ɔ nʋa lɛ, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? \v 4 'Ɩn ɔ yia -Lagɔɔ bʋbɔbudu zɔ pla, 'ɩn 'floo -we wa 'nyɛa -Lagɔ, 'ɩn ɔ -yɔ ɔ nɔnɔnya 'sɔ yia we li. Nɩɩ, wee 'floo mɩa, -Lagɔɔ tite nɛɛ wa 'nɩ mneni wa 'ka we li: *-Lagɔbʋbɔnyaa 'dɛkpʋa 'ka yaa we li. \v 5 We mɩ cɛlɩda Moizɩɩ tite 'wʋ nɩɩ, Nyapɛylɩ nya, -Lagɔbʋbɔnya -ka lubho nʋ *-Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, -we wa 'na 'ka yaa lɛnʋ, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩ nɩɩ, -Lagɔ 'na 'ka wa -yɔgbʋ 'wʋbhuu? \v 6 Nɩɩ, -we mɩa -seli we -zi -Lagɔbudu 'kadʋ! \v 7 Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹-We ɩn 'yɩbhaa, mʋ -wa nɩɩ, \q2 nyɩma 'ka nyazɩdlɩ -ka, \q2 we 'nɩ 'slaka -sasɩe.› \p «A -ka yaa we 'wʋlanʋ, a 'na 'ka yaa nyɩma -wa 'nɩa gbʋnyuu lɛnʋ gbʋ -dɩlɩ. \v 8 Nɩɩ, Nyɩmɛɛ Yu mɩa, mɔ -wa Nyapɛylɩɩ -Kanyɔ.» \s1 -Zezu jipea nyɩmɛ Nyapɛylɩ nya \r (Mk 3.1-6; Lk 6.6-11) \p \v 9 -Zezu 'bhʋa -bha, 'ɩn ɔ yia *-Lagɔbudu zɔ mnɩ. \v 10 Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo mɩa -bha, ɔ sɔ ka 'ku. -Wa mɩa -bha, wa 'yɩbha wa 'ka -Zezu gbʋ 'wlu dɩ. We 'dɛɛ 'gbʋ wa yia ɔ layɩbhaɛ: «-Amɩaa tite nʋkplɛ, 'lee, nyɩmɛ mneni ɔ 'ka guzʋnyɔ jipe Nyapɛylɩ nyaa?» \p \v 11 -Zezu nɛɛ: «Aɩn glaa, nyɩmɛ yabhlo -ka bhlabhlɛ -bhlo -ka nɩ, 'ɩn we -ka 'wʋtɔlɔ -bhʋka 'wʋbho Nyapɛylɩ nya nɩ, -mɔ ɔ yia we -saa, we 'nɩ mʋʋ? \v 12 Nɩɩ, nyɩmɛ mɩa, ɔ 'ylilo -zi bhlabhlɛ. We -ka 'sa -mɩ, nyɩmɛ mneni ɔ 'ka gbʋzɔnʋ lɛnʋ Nyapɛylɩ nya amɩaa tite 'wʋ.» \p \v 13 'Ɩn -Zezu nɛɛ -ɔ ka sɔ 'kua -yla: «-Glo -na sɔ 'wʋ.» Ɔ -gloa we 'wʋ, 'ɩn we yia 'pʋ, 'ɩn we yia 'wʋtʋ we -libheyi 'bhisa. \v 14 Falizɩnyɩma mɩa wa glaa, wa 'tlaa, 'ɩn wa yia gbʋ zʋa mnɩ, sa wa 'kaa -Zezu lasa, we -gʋ. \p \v 15 -Zezu 'nʋa we, 'ɩn ɔ yia -bha 'bhʋ. \s1 -Lagɔɔ lubhonʋnyɔ ɔ -saa -bha \p -Slɛɛn -Zezu mnɩa, 'ɩn nyɩma duun yia ɔ 'bɩ mnɩ. Ɔ jipea guzʋnya weee, \v 16 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla 'klʋ 'cɩcɩ nya nɩɩ, -ɔ ɔ -mɩa, wa 'na gbalɩ we -nɩ. \v 17 'Sa we 'plɩa sa, 'ɩn -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Ezaii gbaa, we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ. Ɔ nɛɛ: \q1 \v 18 «Nɩɩ, -Lagɔ nɛɛ: \q1 ‹Na lubhonʋnyɔ ɩn -saa -bha, mɔ nɩ. \q1 Ɔ zɛ ɩn -kalɩa, 'mɔ ɩn 'nyɛa na dlɩ weee yoo. \q1 'Mɔ na yia na Zuzu 'nyɛa. \q1 Sa ɩn 'kaa nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhu, \q2 we gbʋ ɔ yia dʋdʋgʋ -nyɩma weee -yla lapalɩa. \q1 \v 19 Ɔ -yɔ nyɩmɛ 'na 'ka kpɛlɩ. \q1 'Ɩn ɔ 'na 'ka 'wʋkpɩ, \q2 'ɩn nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'na 'ka ɔ wɛlɩ 'nʋ 'yloogblʋ. \q1 \v 20 Gblee -we mɩa 'wʋkwnada, \q2 ɔ 'na 'ka we 'kate, \q2 'napɛ -we ka mɩɔ 'nɩa layɩda -mɩ 'nanʋʋ, \q2 ɔ 'na 'ka we nyumonu. \q1 'Sa ɔ yia nʋa 'ɩn nyɩma 'ka na gbʋzɔnʋ gbʋ 'wʋŋwnu. \q1 \v 21 Dʋdʋgʋ -nyɩma weee yia ɔ dlɩ 'wʋdɩa.› » \s1 Nyɩma vɛlɩa -Zezu \r (Mk 3.22-30; Lk 11.14-23) \p \v 22 Nɩɩ, 'lɔlɔ -bhobho yabhlo -ɔ zuzu 'nyuu mɩa 'wʋ, 'mɔ wa -laa -Zezu. -Zezu jipea ɔ, 'ɩn ɔɔ bhobho yia gba, 'ɩn ɔ yia layɩ. \v 23 We -sʋbhalɩa nyɩma weee ŋwɛgaga, 'ɩn wa nɛɛ: «Ɔɔ mɩa da nɩ, 'lee -Davidɩɩ 'yu ɔ -mɩa yɩ?» \p \v 24 Nɩɩ, Falizɩnyɩma 'nʋa we, wa nɛɛ: «Ɔɔ nyɩmɛ mɩa da nɩ, we 'nɩ zuzu 'nyiii -kanyɔ Bɛlɩzebulɩ 'nyɛ ɔ 'tɩtɛ nɩ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka zuzu 'nyii vu.» \p \v 25 -We wa pʋpalɩa 'wlukʋʋn la, -Zezu -yi we, we 'gbʋ ɔ nɛɛ: «Dʋdʋ -we ka -gʋ -nyɩma -ka tʋgʋda -mɩ wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ, la wee dʋdʋ bhʋa. -Budu -bhlo ŋwɛɛ -nyɩma -yɔ 'gbe -bhlo 'wʋ -nyɩma -ka -yɔwʋsʋsɔlʋda -mɩ, we 'na 'ka -gwlɛ. \v 26 *-Saatan -ka -Saatan vu, we 'dɛ -yɔ we -sɔlʋa 'wʋ, we -ka 'sa -mɩ, we 'na 'ka -gwlɛ. \v 27 Amɩa nɛɛ Bɛlɩzebulɩ nyɛa 'mɩ see 'gbʋ, na vua zuzu 'nyii. We -ka 'sa -mɩ, nyɔɔ 'nyɛ amɩaa -lima se, 'ɩn wa vu zuzu 'nyiia? We 'gbʋ, amɩaa -limaa 'dɛbhiee lɛnʋgbʋ slolua nɩɩ, -we a gbaa, yo -wa. \v 28 -We -wa gbʋzɔnʋ, mʋ nɩ: nɩɩ, -Lagɔɔ Zuzuu 'tɩtɛ nya na vua zuzu 'nyii, -mʋʋ 'ji -wa nɩɩ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩ aɩn nyɩdɩ. \p \v 29 «Nɩɩ, wa 'nɩ -slɔ latɛlɔnyɔ gbʋan, wa 'nɩ mneni wa 'ka ɔ -budu zɔ pla, wa 'ka ɔ 'gba labhu. Wa -ka ɔ gbʋan, 'bhie wa plaa ɔ -budu zɔ, 'ɩn wa bhua ɔ zʋzɔnʋ la. \p \v 30 «Nyɩmɛ -ɔ -yɔ 'mɩ 'nɩ -mɩ, na tʋnyɔ -wa. Nyɩmɛ -ɔ'ɔ -saa 'mɩ 'wʋ -a 'ka nyɩma -yɔbɩbɛlɩ, nyɩmaa lamumninyɔ ɔ -mɩa. \v 31 We 'dɛɛ 'gbʋ ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: -Lagɔ yia gbʋnyuu weee -yɔ vɛlɩlɩ weee 'wʋtɩa. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -ka -Lagɔɔ Zuzu vɛlɩ, -Lagɔ 'na 'ka ɔ -yɔgbʋ 'wʋtɩ. \v 32 Nyɔɔ -ka *Nyɩmɛɛ 'Yu daa gbʋnyuu gbaa, -mɔɔ -yɔgbʋ -Lagɔ tɩa 'wʋ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ka Zuzu 'Pʋpa daa gbʋnyuu gbaa, we 'dɛ yi dɛslɛɛn -zɛoo, we 'dɛ yi bhla -we mɩa yida nya -zɛoo, -Lagɔ 'na 'ka ɔ -yɔgbʋ 'wʋtɩ. \s1 Su -yɔ we 'bhue \r (Mt 2.16-17; Lk 6.44-45) \p \v 33 «Su -zɔnʋ paa 'bhue -zɔnʋ, 'ɩn su 'nyuu paa 'bhue 'nyuu. Suu 'bhue -yɔ wa yibhelia wee su. \v 34 Amɩa mɩa dɛ, 'mʋnɩmɛ a -mɩa, a mneni a 'ka gbʋzɔnʋ gbaa? -Ɩnnya. -Lu -we yea nyɩmɛɛ dlɩ -zɔ, mʋ tlaa ɔ ŋwɛɛ. \v 35 Nyɩmɛ -zɔnʋ mɩa, ɔ gbʋzɔnʋ mɩa ɔ dibhe 'wʋ, 'mʋ ɔ wlelia. 'Ɩn nyɩmɛ 'nyuu mɩa, ɔ gbʋ 'nyuu mɩa ɔ dibhe 'wʋ, 'mʋ ɔ wlelia. \v 36 Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: wɛlɩ weee -we nyɩma yia gbaa, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, we 'ji wa yia gbaa. \v 37 Nɩɩ, -na gbagbawɛlɩ -gʋ, -Lagɔ yia -mɩ gbʋ dɩlɩa. 'Ɩn we -gʋ -na yia gbʋ 'wʋtlaa.» \s1 Nyɩma yɩbhalɩa -Zezu gwɛdigbʋ \r (Mk 16.1-4; Mk 8.11-12; Lk 11.16,29-32) \p \v 38 Tɔʋn -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma nɛɛ -Zezu -yla: «-Slolunyɔ, -ɩn nʋ gwɛdigbʋ yabhlo lɛ, 'ɩn -a 'ka we 'jiyibheli zʋzɔnʋ sa nɩɩ, -Lagɔ tiea -mɩ.» \p \v 39 -Zezu nɛɛ: «Dɛslɛɛn -nyɩma mɩa, nyɩma 'nyii wa -mɩa, 'ɩn wa'a zʋ -Lagɔ dlɩ -gʋ, 'ɩn wa yɩbhalɩa 'mɩ gwɛdigbʋ. Gwɛdigbʋ yabhlogbɔɔ 'na 'ka wa -yla lɛnʋ, 'mʋ we 'nɩ *Zonasɩɩ gbʋ -zɛ. \v 40 Nɩɩ, Zonasɩ ka zlɩ ta sabɔ ta li, zibhi nʋkplɛ. 'Sa -bhlokpadɛ Nyɩmɛɛ 'Yu yia gwlu zlɩ ta sabɔ ta lia. \v 41 *Ninivʋ -nyɩma 'nʋa *Zonasɩɩ wɛlɩ, 'ɩn wa yia wa dlɩ 'bhiti. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'ylia -ɔ -zia Zonasɩ, ɔ mɩ da. We 'dɛɛ 'gbʋ, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, 'ɩn Ninivʋ -nyɩma sɔa 'wʋ dɛslɛɛn -nyɩma 'yu, 'ɩn wa dɩlɩa -maa gbʋ. \v 42 Sebaa 'wlulapɩlɩŋwnɔ 'bhʋa dʋdʋʋ bhloluda, 'ɩn ɔ yia *Salomɔɔɔ gbʋyilo wɛlɩ yukwli pʋlʋa yi. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -zia Salomɔɔ, ɔ mɩ da. We 'dɛɛ 'gbʋ, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, 'ɩn ɔɔ 'ŋwnɔ sɔa 'wʋ dɛslɛɛn -nyɩma 'yu, 'ɩn ɔ dɩlɩa -maa gbʋ. \s1 Zuzu 'nyuu yia lʋ \r (Lk 11.24-26) \p \v 43 «Nɩɩ, zuzu 'nyuu 'tlaa nyɩmɛ yabhlo 'wʋ, we mnɩ, we yi, -mɔ yɛyɛ da, ladɩdaa datalɩe nya, we 'ka ladɩ. \v 44 We 'nɩ da 'yɩɩ 'gbʋ, we nɛɛ we 'dɛ -ylaɛ: ‹Na -budu we zɔ ɩn 'bhʋa, -mɔ na bhitia lʋ.› We 'bhitia -mɔ lʋ, 'ɩn we yia -bha wee -budu ylɩ klo nya, -zugba we nʋkplɛ mɩ laylipeda, 'ɩn -mɔ mɩ lamnazɩda. \v 45 Tɔʋn, zuzu 'nyii gbesɔ ka nʋkplɛ -nyua 'yli bhabha, -we -zia wemʋ, 'ɩn we yia -mʋʋ 'bʋmnɩ. 'Ɩn we -yɔ we 'sɔ yia wee -budu zɔ lʋyi, dabʋdʋ. 'Ɩn we yia -mɔ ladɩ duaa. -Slɛɛn, 'ɩn ɔɔ nyɩmɛɛ -kwɩkwɩ yia 'ylinyumanɩ, 'ɩn we yia we tɩanʋ 'wʋzi. Dɛslɛɛn -nyɩma -wa ka nʋkplɛ 'nyua 'yli, we 'sasʋkpa -gbʋ yia wa ylɩa.» \s1 -Zezuu zʋayli -nyɩma -zɔnʋ \r (Mk 3.31-35; Lk 8.19-21) \p \v 46 Da -Zezu mɩa nyɩma -yla gbʋ gbada nɩ, 'ɩn ɔ 'nyaa -yɔ ɔ bhelia yia yi, 'ɩn wa yia -buduŋwɛɛ 'yligbe. Wa 'yɩbha wa 'ka ɔ -yla gbʋ gba. \v 47 'Ɩn nyɩmɛ yabhlo nɛɛ ɔ -yla: «-Na 'nyaa -yɔ -na -bhelia mɩ 'pipee, wa 'yɩbha wa 'ka -mɩ -yla gbʋ gba.» \p \v 48 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɔɔ -wa na 'nyaa, nyɔɔ -wa na bhelia?» \p \v 49 Ɔ 'bhua sɔ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ 'bɩnɔnya wa 'klʋslolu. \p 'Ɩn ɔ nɛɛ: «-Wa mɩa da nɩ, ma -wa na 'nyaa -yɔ na bhelia. \v 50 Nɩɩ, -ɔ nʋa na Dide -ɔ mɩa yalɩɩ dʋmagbʋ lɛ, mɔ -wa na bheli, mɔ -wa na bhɔlɔ, mɔ -wa na 'nyaa.» \c 13 \s1 'Mnɔpanyɔɔ gbʋʋ nine \r (Mk 4.1-9; Lk 8.4-8) \p \v 1 Wee 'ylɩ -bhlokpadɛ nya, -Zezu 'tlaa -budu zɔ, 'ɩn ɔ yia 'nyuu -gɔgɔ -gʋ ladɩa mnɩ. \v 2 Nyɩmaa -zlo ka ɔ gbelii 'gbʋ, ɔ yia 'glʋ 'wʋbho, 'ɩn ɔ yia -mɔ ladɩ, -zugba nyɩmaa -zlo mɩ 'nyuu -gɔgɔ -gʋ. \v 3 Gbʋʋ nine nya ɔ -slolua wa gbʋ duun, ɔ nɛɛ: «Nɩɩ, kpaapanyɔ yabhlo mnɩa 'mnɔ 'paa. \v 4 Ɔ mɩa wee 'mnɔ 'mnida, 'yaa -zakpa -bhlo yia 'yoo ŋwɛ -yɔ bhli, 'ɩn 'zianya yia we li. \v 5 Tɔlʋa bhlilia tʋkpa -dʋdʋ -gʋ, da bla 'nɩa -zu. Bla 'nɩ -bha -zuu 'gbʋ, we yia mi sa slʋɩ. \v 6 Nɩɩ, 'ylʋ -sɔa 'wʋ, we yia we -sie, 'ɩn we yia yɛ, we somi 'nɩ -tlʋlʋʋ 'gbʋ. \v 7 We 'ya tɔlʋa sloa -kpɔga glaa, 'ɩn -kpɔga yia we -gʋ palɩlɩ, 'ɩn we yia we 'tuntnu. We 'nɩ 'ya yabhlogbɔɔ 'pa. \v 8 Tɔlʋa yia dʋdʋ -zɔnʋ -gʋ bhlili, 'ɩn we yia zʋ. We lakpa tɔlʋa wla 'ya glʋ -bhlo 'ya kugbua, tɔlʋa wla 'ya glʋ ta, 'ɩn tɔlʋa wla 'ya glʋ gbu. \v 9 -Ɔ -ka 'nʋnʋ -yukwli 'wlu -ka, ɔ 'nʋ we.» \s1 -We ka 'gbʋ -Zezu paa gbʋʋ nine \r (Mk 4.10-12; Lk 8.9-10) \p \v 10 Ɔ 'bɩnɔnya bɛa ɔ kwesi, 'ɩn wa yia ɔ layɩbha: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ -na slolu wa gbʋʋ nine -papɩe nya?» \p \v 11 Ɔ nɛɛ wa -yla: «-Lagɔ ka ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ mɩa zizeda aɩn 'klʋslolu, nɩɩ, ɔ 'nɩ we wamɩa 'klʋslolu. \v 12 Nɩɩ, -lukanyɔ mɩa, ɔ -nʋ wa yia -gʋpalɩa, 'ɩn we 'ka 'wʋzumanɩ. 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -lu duun -ka, we -sɛlɛ mɩa ɔ kwɛɛ, kwɛɛ wa yia we ɔ -saa. \p \v 13 «We 'dɛɛ 'gbʋ na gbaa wa -yla gbʋʋ nine -papɩe nya. Wa -ka ylada -mɩ, wa'a 'yɩ la. Wa -ka yukwli pʋda -mɩ, wa'a 'nʋ. Nɩɩ, wa'a 'nʋ gbʋ yabhlogbɔɔ 'wʋla. \v 14 'Sa -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Ezaii gbaa, we -zɛa gbʋzɔnʋ wa gbɛgbɛɩn, ɔ nɛɛ: \q1 ‹Yukwli a yia pʋa 'nanʋʋ, \q2 'ɩn a 'na 'ka we 'wʋlanʋ. \q1 Ylaa a yia 'nanʋʋ, \q2 'ɩn a 'na 'ka -lu -yɔyɩ. \q1 \v 15 Nɩɩ, waa nyɩma -manɩɩ 'wlukʋʋn ka 'wʋtʋ -dudluu. \q1 Wa ka wa yukwli 'sumanɩ, wa ka wa 'yli 'mu, \q2 wa yi layɩ, wa yi 'nʋ, wa yi gbʋ yibhelii 'gbʋ, \q2 wa yi wa dlɩ 'bhitii 'gbʋ, ɩn yi wa gbʋ 'wʋsa. \q1 'Sa -Lagɔ gbaa.› \m \v 16 Amɩa, amɩaa 'yli yɩ la, 'ɩn amɩaa yukwli nʋa, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ amɩaa -nʋ nya. \v 17 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya -yɔ -Lagɔnyɩma tɩklɩɩɩ -zlo 'yɩbha -we a yɩa -yɔ, wa 'ka we -yɔyɩ, 'ɩn wa 'nɩ we -yɔyɩ, -we a nʋa, wa 'ka we 'nʋ, 'ɩn wa 'nɩ we 'nʋ. \s1 'Mnɔpanyɔɔ gbʋʋ ninee 'ji \r (Mk 4.13-20; Lk 8.11-15) \p \v 18 «We 'dɛɛ 'gbʋ, amɩa, a 'nʋ mnɔpanyɔɔ gbʋʋ ninee ji nɩ 'wʋla. \v 19 -Wa 'nʋa *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩee wɛlɩ, 'ɩn wa'a 'nʋa we 'wʋla, wa 'wlʋ 'yoo ŋwɛ -yɔ da 'mnɔ bhlia. *Gbʋnyuuu dide -ka yi, -we wa faa wa dlɩ zɔ, 'ɩn we saa -mɔ we. \v 20 'Sa -bhlokpadɛ tɔlʋa mɩ -bha tʋkpa -dʋdʋ 'bhisa, da -Lagɔwɛlɩ bhlia. 'Ɩn wa -ka we 'nʋ nɩ, 'ɩn wa ŋwnua we gbʋ 'mʋna nya, 'ɩn wee 'mʋna'a -gwlɛ. \v 21 Nɩɩ, wa 'nɩ ŋwnu we 'ka somi fa wa dlɩ zɔ. Waa nyɩma mɩa, bhla -sɛlɛ nya wa ŋwnua we -yɔ, 'ɩn wa -ka wa sɩalɩda -mɩ, wa -ka wa 'klɩyɩe 'wʋpalɩda -mɩ -Lagɔwɛlɩɩ 'gbʋ, 'ɩn wa saa -Lagɔwɛlɩ dlɩ -gʋ. \v 22 Tɔlʋa 'wlʋ 'ya 'mnɔya -we -wa -Lagɔwɛlɩ -mɔ -kpɔga glaa. Wa 'nʋa wee wɛlɩ, 'ɩn dʋdʋ -gʋʋ dlɩlʋe klaa, wa 'gwɛzi -we nanɩa wa dʋdʋ, 'ɩn we nʋa wa -dawli 'wʋ klaa, mʋ palɩlɩa we -gʋʋ 'gbʋ, we'e tnʋa. \v 23 'Ɩn nyɩma tɔlʋa mɩa, -maa 'wlʋa wee 'mnɔya -we -wa -Lagɔwɛlɩ -mɔ dʋdʋ -zɔnʋ -gʋ. Wa 'nʋa we, 'ɩn wa yia we -yɔŋwnu. Tɔʋn, wee wɛlɩ -we mɩa wa 'wʋ, 'ɩn we yia tnʋ. We lakpa yabhlo wla 'ya glʋ -bhlo 'ya kugbua, we tɔlʋa 'ya glʋ ta, 'ɩn we tɔlʋa wla 'ya glʋ gbu.» \s1 -Petu 'nyuuu gbʋʋ nine \p \v 24 -Zezu 'pa 'yaa wa -yla gbʋʋ nine yabhlo, ɔ nɛɛ: «-We -yɔ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlʋa, 'mʋ na yia da aɩn -yla gbaa. Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo 'paa ɔ kpaa 'mnɔ -zɔnʋ. \v 25 -Mʋʋ 'bɩgʋ, sabɔ, da nyɩma weee mɩa 'ylaa 'wʋ, ɔ tʋnyɩmɛ yia, 'ɩn ɔ yia -petuu 'ya glʋ wee 'mnɔ -kpaa, 'ɩn ɔ yia mnɩ. \v 26 Da wee 'mnɔ mia, 'ɩn we mɩa zʋda, -zugba wee -petu mi 'ya -mɔ we nyɩdɩ. \p \v 27 «Wee kpaa -kanyɔɔ lubhonʋnya yia yi, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹-Amɩaa -kanyɔ, 'lee, -ɩn 'nɩ zlɩmɛ da 'mnɔya -zɔnʋ 'paa? 'Ɩn da -petunya nɩ 'bhʋlʋa?› \p \v 28 «Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: ‹Na tʋnyɩmɛ nʋa we lɛ.› \p «'Ɩn ɔ lubhonʋnya nɛɛ ɔ -yla: ‹'Lee, -a mneni -a 'ka wee -petu 'tluu?› \p \v 29 «Ɔ nɛɛ: ‹-Ɩnnya, nɩɩ, a -ka wee -petu 'tlua yi, a mneni a 'ka 'mnɔ 'tlu -bha -bhlokpadɛ. \v 30 A 'tide we 'yi, we 'dɛ 'sɔ 'ka 'ylimanɩ. We -dɩdɩ bhla -ka bɛ, 'ɩn ɩn 'ka we -dɩdɩnya 'tʋlʋ nɩɩ, wa -dɩ -slɔ -petu, wa gbʋan we, 'ɩn wa 'ka we sie. -Mʋʋ 'bɩgʋ, wa 'ka 'mnɔ -dɩ, 'ɩn wa 'ka we na -gbagbʋ 'wʋkwa.› » \s1 -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩee gbʋʋ nine \r (Mk 4.30-32; Lk 13.18-19) \p \v 31 -Zezu 'pa 'yaa wa -yla gbʋʋ nine yabhlo, ɔ nɛɛ: «-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wlʋ su -we wa laa *mutadɩ, we 'ya. 'Mʋ nyɩmɛ yabhlo 'bhua 'wʋ, 'ɩn ɔ yia we glʋ ɔ kpaa. \v 32 We 'kienyi we -zi dʋdʋ -gʋʋ su weee 'ya. Nɩɩ, we -ka mi, 'ɩn we ylimanɩa 'kadʋʋ, 'ɩn we zɛa su -we -zia su weee 'wʋ. Nɩɩ, 'zianya yia we lʋlʋ 'sʋbhaa we 'klɩya -nyɩdɩ.» \r (Lk 13.20-21) \p \v 33 -Zezu 'pa 'yaa wa -yla gbʋʋ nine yabhlo, ɔ nɛɛ: «-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wlʋ *gɔɔ 'ŋwnɔ yabhlo slua 'floo -bhʋbhʋʋ kilo glʋ -bhlo 'ya gbu lʋ, ɔ bhɩtɩa we, 'ɩn we yia 'ylɩ, mʋ.» \s1 -We ka 'gbʋ -Zezu paa gbʋʋ nine \r (Mk 4.33-34) \p \v 34 Nɩɩ, gbʋ weee mɩa dɛ, gbʋʋ nine -papɩe nya ɔ -slolua we nyɩmaa -zlo. We 'nɩ gbʋʋ nine -papɩe 'wʋbhʋ, ɔ'ɔ -slolu nyɩma gbʋ. \v 35 'Sa we 'plɩa sa, 'ɩn -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ gbaa, we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ, ɔ nɛɛ: \q1 «Nɩɩ, gbʋʋ nine -papɩe nya na yia wa -yla gbʋ gbaa. \q1 We 'ka dʋdʋʋ gwedɩda 'bhʋ, \q2 gbʋ -we -Lagɔ zizea, gbaa na yia we.» \p \v 36 Tɔʋn, -Zezu 'bhʋa nyɩma glaa, 'ɩn ɔ yia -buduŋwɛɛ mnɩ. Ɔ plaa -budu zɔ, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia ɔ kwesi bɛ, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Gba -aɩn -yla kpaa -petu 'nyuu nɩɩ gbʋʋ ninee 'ji.» \p \v 37 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Nɩɩ, -ɔ 'paa 'mnɔya -zɔnʋ, Nyɩmɛɛ Yu -wa. \v 38 'Ɩn kpaa mɩa, mʋ -wa dʋdʋ -gʋ, 'ɩn 'mnɔya -zɔnʋ mɩa, mʋ -wa nyɩma -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la. -Petu mɩa, mʋ -wa nyɩma -wa gbʋnyuuu dide pɩlɩa 'wlu la. \v 39 Ɔɔ tʋnyɩmɛ -ɔ glʋa wee -petu, -Saatan -wa. We -dɩdɩ bhla mɩa, -mʋʋ -wa dʋdʋʋ bhɩalɩ da. We -dɩdɩnya mɩa, -mʋʋ -wa 'anzɩnya. \v 40 Sa wa tlua -petu, 'ɩn wa vitelia we -kosu 'wʋ, 'sa -bhlokpadɛ we yia dʋdʋ -bhɩa bhla -mɩa. \v 41 Ɔɔ Nyɩmɛɛ Yu yia ɔnʋʋ 'anzɩnya yoo 'paa. Nɩɩ, -wa kwaa wa -lima gbʋnyuu lʋ we -yɔ -wa ka dɛ nʋa gbʋnyuu lɛ, we 'ka wa 'wʋgbɩzɩ, -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la glaa. \v 42 'Ɩn we 'ka wa -kosu 'kadʋ 'wʋ viteli. -Mɔ wa wia, -mɔ wa lia gla 'wʋ. \v 43 -Wa nʋa -Lagɔɔ dʋmagbʋ lɛ, ma yia lɩa 'ylʋ 'bhisa da wa Dide pɩlɩa nyɩma 'wlu la. -Ɔ -ka 'nʋnʋ -yukwli 'wlu -ka, ɔ 'nʋ we. \s1 'Ŋnɩmnɩlu -we mɩa zizeda \p \v 44 «-We -yɔ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlʋa mʋ -wa 'ŋnɩmnɩlu yabhlo -we mɩa zizeda kpaa. 'Mʋ nyɩmɛ yabhlo 'yɩa, 'ɩn ɔ yia we zize lʋ. Ɔ plɛ mɛnɩ, 'ɩn ɔ mnɩa, ɔ yia ɔ -lu weee pɛlʋ 'pa ɔ 'ka wee kpaa zɔ. \s1 Tʋkpa -zɔnʋ -we ka -valɛ 'tɛa, we gbʋʋ nine \p \v 45 «-We -yɔ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlʋa, mʋ -wa 'ya, -valɛpanyɔ -ɔ mɩa tʋkpa -zɔnʋ -we ka -valɛ 'tɛaa datalɩda. \v 46 Ɔ 'yɩa wee 'ylinanʋ -tʋkpa, -we ka -valɛ 'tɛa -we -zia we -lima nɩ, ɔ mnɩa, 'ɩn ɔ yia ɔ -lu weee pɛlʋ 'pa ɔ 'ka we zɔ. \s1 Zibhi -bha -sowlii gbʋʋ nine \p \v 47 «-We -yɔ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlua, mʋ -wa 'ya, 'sowli -we wa viteli 'nyu lʋ, 'ɩn we yi zibhii 'yli -bhlo -bhlo kpa. \v 48 We yea, 'ɩn zibhibhanya yia we 'nyu lʋ gbize, 'ɩn wa yia we 'nyu -gɔgɔ -gʋ ladɩ, wa 'ka zibhi 'wʋgbɩzɩ. We zʋzɔnʋ wa gbɩzɩa 'wʋ, -mʋʋ wa slua wa -cɩcɛ 'wʋ, 'ɩn -we 'nɩa 'ylinanɩ, 'ɩn wa yia we kwnɛɛ viteli. \v 49 'Sa -bhlokpadɛ we yia -mɩa dʋdʋʋ bhɩa zlɩ. Nyɩma -wa nʋa gbʋnyuu lɛ -yɔ -wa nʋa gbʋ -zɔnʋ lɛ, 'anzɩnya yia yia we 'ka wa -yɔsɩsalɩ, \v 50 'ɩn -wa nʋa gbʋnyuu lɛ, we 'ka -maa -kosu 'kadʋ 'wʋ viteli. -Mɔ wa yia wilia, -mɔ wa yia gla 'wʋ lia.» \s1 Gbʋzɔnʋ sʋa -yɔ gbʋzɔnʋ lolu \p \v 51 -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «A ka we 'dɛ weee 'wʋlanʋʋ?» \p Wa nɛɛ: «Ɩɩn, -a ka we 'wʋlanʋ.» \p \v 52 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ wa -yla: «Nɩɩ, -Lagɔɔ titee gwesanyɔ -ɔ yibhelia -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ, ɔ 'wlʋ nɩɩ, -buduŋwɛɛ -kanyɔ yabhlo -ɔ wleli 'ŋnɩmnɩlu sʋa -yɔ 'ŋnɩmnɩlu lolu, ɔ -luu lazʋda.» \s1 -Zezuu -zɔɔ -nyɩma 'nɩ ɔ gbʋ -yɔŋwnu \r (Mk 6.1-6; Lk 4.16-30) \p \v 53 -Zezu ka gbʋʋ nine -papɩe bhɩa 'bhie, ɔ yia -bhadɛ 'bhʋ. \v 54 'Gbe -we 'wʋ ɔ 'ylimanɩa, ɔ mnɩa -mɔ, 'ɩn ɔ yia nyɩma -slolu -mɔ -Lagɔbudu zɔ. -Wa weee mɩa -bha, 'ɩn we yia wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. 'Ɩn wa nɛɛ: \v 55 «Ɔɔ nyɩmɛ mɩa da nɩ, -budukʋnyɔɔ yu -wa, we 'nɩ mʋʋ? Ɔ 'nyaa mɩa nɩ, Malii -wa. *'Zake klaa, *-Zɛzɛfʋ klaa, 'Simɔɔ klaa, we -yɔ Zudɩ, wa 'nɩ ɔ bheliaa? \v 56 Ɔ bhɔlɔa mɩ -aɩn glaa. Aya! Mɔ ɔ -salɩ gwɛdigbʋ lɛnʋ sea?» \p \v 57 We 'dɛɛ 'gbʋ, wa 'nɩ mneni wa 'ka ɔ dlɩ -gʋ zʋ. Tɔʋn, -Zezu nɛɛ wa -yla: «-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -ka -mɩ, da weee wa zʋa -bha ɔ. Wa'a zʋ -bha ɔ, ɔ -zɔɔ we -yɔ ɔ -buduŋwɛɛ.» \p \v 58 Nyɩma 'nɩ ɔ dlɩ -gʋ zʋʋ 'gbʋ, ɔ 'nɩ -bha gwɛdigbʋ duun lɛnʋ. \c 14 \s1 Sa 'Zan -Batisɩ tɩtlɩa 'wʋ la \r (Mk 6.14-29; Lk 9.7-9) \p \v 1 We bhla, Galilee -dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ Ewlodʋ 'nʋa -Zezuu 'dɩ. \v 2 Ɔ nɛɛ ɔ zɔlubhonʋnya -yla: «'Zan -Batisɩ -wa! Nɩɩ, mɔ -sɔa tlɩtlɩnya glaa 'wʋ, we 'dɛɛ 'gbʋ ɔ mnenia ɔ 'ka gwɛdigbʋ lɛnʋ.» \p \v 3-4 Nɩɩ, sa Zaaan tlɩtlɩgbʋ 'plɩa, mʋ mɩa da: Ewlodʋ kwaa ɔ bheli Filipʋʋ 'ŋwnɔ Ewlodiadɩ, 'ɩn Zaan nɛɛ ɔ -yla: «Nɩɩ, we 'nɩ 'ylinanɩ -Lagɔɔ tite 'wʋ, nyɩmɛ 'ka ɔ 'dɛɛ bheli 'ŋwnɔ glosa, 'ɩn ɔ 'ka ɔ kwa.» \p We 'dɛɛ 'gbʋ Ewlodʋ yia nyɩma tie, wa 'ka ɔ kpa, wa 'ka ɔ gbʋan, 'ɩn wa 'ka ɔ -kaslʋ 'wʋpa. \p \v 5 Ewlodʋ 'yɩbha ɔ 'ka Zaan 'bha. Nɩɩ, ɔ mɩ Zuifʋ sɔda, -maa nɛɛ nɩɩ, Zaan mɩa, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -wa. \p \v 6 Nɩɩ, Ewlodʋʋ gwalɩylɩɩ 'fɛtɩ nynia, 'ɩn Ewlodiadɩɩ 'ŋwnɔyu yia -wa mɩa 'fɛtɩ -gʋʋ 'yibadɩ lɩtɛ. 'Ɩn ɔ yia Ewlodʋ dʋdʋ namanɩ bhabha. \v 7 'Ɩn ɔ yia bi, ɔ nɛɛ: «-We a yia 'mɩ -zlalɩa, yoo na yia we aɩn 'nyɛa.» \p \v 8 Ɔ 'nyaaa wɛlɩ -gʋ ɔ nɛɛ: «-Ɩn 'nyɛ 'mɩ 'Zan -Batisɩɩ 'wlu yoo -plaa -gʋ.» \p \v 9 We wlaa Ewlodʋ 'kʋayli la, nɩɩ, ɔ ka bi ɔ -limaa 'yibadɩɩ 'gbʋ, ɔ nɛɛ: «-We ɔ -zlalɩa 'mɩ, a 'nyɛ we ɔ yoo.» \p \v 10 'Ɩn ɔ yia 'slʋjayu yabhlo tie -mɔ -kaslʋ 'wʋ, ɔ 'ka Zaan 'wlu -gʋ -dɩ. \v 11 'Ɩn wa -yɔ ɔ 'wlu yia yi -plaa -gʋ. Wa 'nyɛa we ɔɔ 'ŋwnɔyu yoo, 'ɩn -mɔɔ yia we ɔ 'nyaa yoo 'nyɛ. \v 12 Tɔʋn, Zaaan 'bɩnɔnya yia, 'ɩn wa yia ɔ 'kwie 'bʋmnɩ, 'ɩn wa yia we 'bhʋka 'wʋfa, 'ɩn wa yia we 'dɩ -Zezu -salɩa mnɩ. \s1 -Zezu 'nyɛa nyɩmaa 'wlu glʋ -bhlo 'wlu gbu lililu \r (Mk 6.30-44; Lk 9.10-17; Zn 6.1-14) \p \v 13 -Zezu 'nʋa we 'dɩ, 'ɩn ɔ yia 'glʋ 'wʋbho, ɔ -dɩa 'nyu 'wʋ, 'ɩn ɔ yia da bɛblɛɛ mnɩ, da nyɩma 'nɩa -mɩ, ɔ 'ka 'wʋnya. \p Nyɩmaa -zlo 'nʋa we, wa 'tlaa wa 'gbe nʋkplɛ, 'ɩn wa yia ɔ 'bɩ mnɩ bhʋ -gʋ, 'nyu -gɔgɔ -gʋ yilie nya. \v 14 -Zezu 'tlaa 'glʋ 'wʋ, ɔ 'yɩa nyɩmaa -zlo -yɔ, 'ɩn wa yia ɔ nyazɩ 'wʋla, 'ɩn ɔ yia wa guzʋnya jipe. \p \v 15 Jibhe zɔa, ɔ 'bɩnɔnya bɛa ɔ kwesi, 'ɩn wa nɛɛ: «'Ylʋ ka -fla, 'ɩn da tlʋlʋ la. We 'dɛɛ 'gbʋ, 'nyɛ wa 'yoo wa 'ka 'gbenya 'wʋ lililu zɔa mnɩ.» \p \v 16 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Wa 'na 'ka mnɩ. Amɩaa 'dɛ 'nyɛ wa lililu.» \p \v 17 'Ɩn wa nɛɛ: «We 'nɩ 'floo gbu -yɔ zibhii 'ya 'sɔ 'wʋbhʋ, -a 'nɩ lililu kwɛɛ -ka.» \p \v 18 'Ɩn ɔ nɛɛ: «A -yɔ we yi.» \p \v 19 -Mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ nɛɛ nyɩmaa -zlo -yla nɩɩ, wa -dɩ -petu -gʋ la. Tɔʋn, ɔ bhua wee 'floo gbu -yɔ zibhii 'ya 'sɔ 'wʋ, ɔ ylaa yalɩ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ fuo 'pa. 'Bhie, ɔ dlilia wee 'floo, ɔ 'nyɛa we ɔ 'bɩnɔnya yoo, 'ɩn -maa yia we nyɩma 'wʋladlili. \v 20 Wa 'dɛ weee lia, 'ɩn wa yia lʋ. We pnɩɩ -tʋa 'wʋ, -we nynia -cɩcɛ kugbua lɛ 'sɔ, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya -yɔ we yia mnɩ. \v 21 Nyɩma -wa lia, wa nyni nʋkpasiaa 'wlu glʋ -bhlo 'wlu gbu (5.000). Wa 'nɩ 'ŋwnɩ -yɔ 'nyɛnyɛyua zɛlɩ. \s1 -Zezu nɔa 'nyu -gʋ \r (Mk 6.45-52; Zn 6.15-21) \p \v 22 Tɔʋn, 'ɩn -Zezu yia wa tie, wa -galɩ ɔ 'yu, wa 'ka 'nyuu kakpe -putu -gʋ mnɩ, -zugba ɔ pa nyɩma wɛlɩ. \v 23 Ɔ 'paa wa wɛlɩ, 'ɩn ɔ yia -gɔgɔ 'wlu mnɩ ɔ 'ka -Lagɔ bhubhoe. Ɔ mɩ -bha ɔ 'dɛ -bhlo, 'ɩn sabɔ yia bɛ. \v 24 Nɩɩ, 'glʋ ka -slɛɛn -gɔgɔ -yɔ la tlʋmanɩ. -Pɩpɛ mɩ wa 'klʋ -yɔ -gbɛɩn bhʋlʋdaa 'gbʋ, 'nyuu -gbʋgbʋ sloa 'glʋ 'wʋ. \p \v 25 Tɩatɩa -kʋkɔ gboa, 'ɩn -Zezu yia ɔ 'bɩnɔnya 'bɩ mnɩ 'nyu -gʋ -nɔnʋe nya. \v 26 Wa 'yɩa da ɔ -yɔ -nɔda -mɔ 'nyu -gʋ, 'ɩn wa yia nyanɔ nʋ, wa nɛɛ: «'Kuzu -wa!» \p Wa mɩ nyanɔ nʋdaa 'gbʋ, wa yia 'wʋkpɩ. \v 27 Tɔʋn, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «A 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ, -amɩ -wa, a palɩ dlɩ la.» \p \v 28 'Ɩn Piɛlɩ nɛɛ: «Na -Kanyɔ, we -ka -mɩ 'piɛɩn, 'nyɛ 'mɩ 'yoo, ɩn 'ka 'nyu -gʋ nɔ, ɩn 'ka -mɩ -yɔbɛ.» \p \v 29 Ɔ nɛɛ ɔ -yla: «Yi!» \p Piɛlɩ 'tlaa 'glʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia -Zezuu -gbɛ mnɩ 'nyu -gʋ -nɔnʋe nya. \v 30 Nɩɩ, ɔ 'yɩa -pɩpɛ mɩ 'plɩda, 'ɩn ɔ yia nyanɔ nʋ, 'ɩn ɔ yia 'nyu glu -plaplɩe bhli. Ɔ 'kpɩa 'wʋ, ɔ nɛɛ: «Na -Kanyɔ, kpa 'mɩ!» \p \v 31 -Bha -bhlokpadɛ, -Zezu -gloa sɔ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ kpa, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Dlɩ 'kienyi -zʋnyɔ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -na lʋ dlɩa?» \p \v 32 Wa 'dɛ 'sɔ -bhoa 'glʋ 'wʋ, 'ɩn -pɩpɛ yia zɔbɛ. \v 33 Tɔʋn, ɔ 'bɩnɔnya -wa mɩa 'glʋ 'wʋ, 'ɩn wa yia ɔ 'yu 'kukolu 'sibhli, wa 'ka ɔ 'ylimanɩ, wa nɛɛ: «-Mɩ, -ɩn mɩ -Lagɔɔ 'Yuu 'dɛbhie -gbolu nya!» \s1 -Zezu jipea Zenezalɛtɩ guzʋnya \r (Mk 6.53-56) \p \v 34 Wa -dɩa 'nyu 'wʋ, 'ɩn wa yia Zenezalɛtɩ -dʋdʋ -gʋ nyni. \v 35 -Bha nyɩma weee yia -Zezu yibheli, 'ɩn ɔ 'dɩ yia wee dʋdʋ weee -gʋ lamneni. Wa yia ɔ guzʋnya weee -la. \v 36 'Ɩn wa palɩa -Zezu zukpa nɩɩ, ɔ 'ka wa guzʋnya 'yoo 'nyɛ wa 'ka ɔ -banaa ŋwɛ kwɛzɩ. 'Ɩn -wa weee zɩa we kwɛ, -maa yia 'pʋ. \c 15 \s1 -Zezu -yɔ Zuifʋʋ tite \r (Mk 7.1-13) \p \v 1 Falizɩnyɩma -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya 'bhʋa -Zeluzalɛmʋ, 'ɩn wa yia -Zezuu -gbɛ yi, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: \v 2 «-Na 'bɩnɔnya mɩa, wa'a budo kwɛ -amɩaa titee sɔlʋ, 'ɩn wa lia. Nɩɩ, -we -amɩaa dʋkpasɩ gbaa -a 'na nʋnʋ lɛ -nɩ, 'mʋ wa nʋa lɛ. Lɛɛ -lu ka 'gbʋa?» \p \v 3 -Zezu nɛɛ wa -yla: «Amɩa mɩa da, amɩaa bhlasabhla gbʋʋ 'gbʋ, a'a zʋa -Lagɔɔ tite 'nʋŋwɛ. Lɛɛ -lu ka 'gbʋa? \v 4 Nɩɩ, -Lagɔ nɛɛ: \q1 ‹Zʋ -na dide -yɔ -na 'nyaa 'nʋŋwɛ.› \m Ɔ nɛɛ 'yaɛ: \q1 ‹-Ɔ -ka ɔ dide -yɔ ɔ 'nyaa vɛlɩ, \q2 'bha wa 'bhaa ɔ.› \m \v 5 'Ɩn amɩa, a nɛɛ: nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ dide -yɔ ɔ 'nyaa -yla gba nɩɩ, -we ɔ 'ka yaa wa 'nyɛ, wa 'wʋsasɩe saa, ɔ ka we -Lagɔ 'nyɛ, \v 6 ɔɔ nyɩmɛ'ɛ -sa ɔ dide 'wʋ. 'Sa a nʋa, 'ɩn a saa -Lagɔwɛlɩ la, amɩaa bhlasabhla gbʋʋ 'gbʋ. \v 7 Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma a -mɩa! -We Ezaii gbaa -benyi amɩaa daa, gbʋzɔnʋ -wa. Ɔ nɛɛ: \q1 \v 8 ‹-Lagɔ nɛɛ: waa nyɩma mɩa, \q2 ŋwɛɛ la wa nnanɩa 'mɩ, \q2 nɩɩ, wa dlɩ 'nɩ 'mɩ -gʋ -mɩ. \q1 \v 9 Bhebhe wa ylimanɩa 'mɩ. \q1 Nɩɩ, tite wa slolua, \q2 -we wa laa -Lagɔɔ tite, \q2 nyɩmaa -gbɛ we bhʋa.› » \s1 -We plalɩa nyɩma pʋɩn, mʋ nɩ \r (Mk 7.14-23) \p \v 10 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu nɛɛ nyɩmaa -zlo -yla: «A bɛ -seli, -we na yia gbaa, a 'ka we 'nʋ. \v 11 Nɩɩ, -we plaa nyɩmɛ ŋwɛɛ, we'e -plalɩ ɔ pʋɩn. Nɩɩ, -we plalɩa nyɩmɛ pʋɩn nɩ, mʋ -wa we bhʋa ŋwɛɛ.» \p \v 12 Tɔʋn, ɔ 'bɩnɔnya bɛa ɔ -yɔ, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «-Ɩn -yi we 'ji nɩɩ, wɛlɩ -ɩn gbaa dɛ -bha, we ka Falizɩnyɩma 'wʋ 'fnʋ?» \p \v 13 Ɔ nɛɛ: «Su, -we na Dide, -ɔ mɩa -yalɩ, 'nɩa fa nɩ, tlua wa yia we. \v 14 A 'tide wa 'yi nɩɩ, 'lɔlɔnya wa -mɩa, 'ɩn wa mɩa 'lɔlɔnya 'yoo da -sloluda. Nɩɩ, 'lɔlɔnyɔ -ka 'lɔlɔnyɔɔ su lakpa ɔ 'ka ɔ 'yoo da -slolu, 'ɩn wa 'dɛ 'sɔ bhlilia 'bhʋka 'wʋ.» \p \v 15 Piɛlɩ 'bhua wɛlɩ 'wʋ, ɔ nɛɛ: «Wee gbʋʋ nine mɩa da nɩ, sa we 'ji mɩa?» \p \v 16 -Zezu nɛɛ: «Amɩa, a 'nɩ 'ya -slɔ -mʋʋ 'wʋlanʋʋ? \v 17 Nɩɩ, -lu weee -we plalɩa nyɩmɛɛ ŋwɛɛ, ɔ nʋkplɛ we plɩlɩa. -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔ plaa 'kwla -yɔ. A'a 'nʋ 'ya -mʋʋ 'wʋlaa? \v 18 Nɩɩ, -we tlaa nyɩmɛ ŋwɛɛ, mʋ bhʋa ɔ dlɩ zɔ, 'ɩn -we plalɩa nyɩmɛ pʋɩn, mʋ -wa. \v 19 Nɩɩ, 'wlukʋʋn lapʋpalɩe 'nyuu bhʋa nyɩmɛɛ dlɩ zɔ. Tɔʋn, 'ɩn nyɩma bhaa wa -lima, 'ŋwnɩ -yɔ nyɩma -putu dɩa -budu 'wʋ,\f + \fr 15:19 \ft Glɛkɩwɛlɩ 'wʋ, we ji -wa nɩɩ, -wa kʋkwalɩa, wa -yɔ nyɩma -putu dɩa -budu 'wʋ.\f* wa kaa mʋtnɩ kwɛ, wa ylia 'wie, wa tʋbhʋa yo, 'ɩn wa saa wa -lima 'ŋnɩ. \v 20 Nɩɩ, -we plalɩa nyɩmɛ pʋɩn mʋ mɩa dɛ. Nɩɩ, nyɩmɛ 'nɩ kwɛ budo tɩklɩɩ ɔ 'ka li, -mʋʋ'ʋ -plalɩ nyɩmɛ pʋɩn.» \s1 'Lakpaŋwnɔ ŋwnua -Zezuu gbʋ \r (Mk 7.24-30) \p \v 21 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu 'bhʋa -bha, 'ɩn ɔ yia Tilɩ -yɔ Sidɔɔn -dʋdʋ -gʋ mnɩ. \v 22 Kanaa -ŋwnɔ yabhlo -dɩlɩa -mɔ la, 'ɩn ɔ yia ɔ -gbɛ mnɩ, -zugba ɔ wili ɔ -yɔ: «-Davidɩ 'yuoo, -ɩn 'yɩlɩ 'mɩ nyazɩoo! Na -Kanyɔ, zuzu 'nyuu ka na 'ŋwnɔyu kpa, ɔ 'nɩ 'kʋayli -ka.» \p \v 23 -Zezu 'nɩ ɔ -gʋ -sa. Ɔ 'bɩnɔnya bɛa ɔ -yɔ, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -yla: «Vu ɔ, we 'nɩ -mʋʋ, ɔ mɩ -aɩn 'bɩ wiwie nya.» \p \v 24 'Ɩn -Zezu nɛɛ: «Izlaɛlɩnyɩma -wa 'wlʋa bhlabhlɛ -we mnɔ, wa 'dɛkpʋaa 'gbʋ ɩn yia yi.» \p \v 25 Nɩɩ, ɔɔ 'ŋwnɔ 'sibhlia ɔ 'yu 'kukolu, ɔ nɛɛ: «Na -Kanyɔ, bɛ 'mɩ -yɔ.» \p \v 26 'Ɩn ɔ nɛɛ: «'Ylaaslɩ -ka lida -mɩ, we 'nɩ tɩklɩɩ -mɩ wa 'ka 'ylaaslɩ lililu zɔ -sa, wa 'ka we gwɩ zɔ viteli, we 'nɩ mʋʋ?» \p \v 27 Ɔɔ 'ŋwnɔ nɛɛ: «Na -Kanyɔ, gbʋzɔnʋ -wa. Nɩɩ, 'ylaaslɩ -ka lida -mɩ, 'ɩn gwɩ -ka 'tabhle zɔ -mɩ, wee lililu -we bhlia, gwɩ lia we, we 'nɩ mʋʋ?» \p \v 28 Ɔ nɛɛ: «Amaa dlɩzʋzʋe 'yli 'lɛ! -We a 'yɩbhaa, mʋ yia aɩn -yla lɛnʋa.» \p -Bha -bhlokpadɛ ɔ 'yu 'pʋa. \s1 -Zezu jipea guzʋnyaa -zlo \p \v 29 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu 'bhʋa -bha, ɔ 'plɩlɩa Galilenyu kwesi, ɔ -gblaa -gɔgɔ 'wlu, 'ɩn ɔ yia -mɔ ladɩ. \v 30 Tɔʋn, nyɩmaa -zlo -yɔ wa guzʋnya yia ɔ -gbɛ yi. Tɔlʋa tɩgɩa, tɔlʋa'a 'yɩ la, tɔlʋa 'kua, tɔlʋa'a 'nʋ, 'ɩn wa'a gba, we -yɔ guzʋnya duun -putu. 'Ɩn wa yia wa -Zezu -yɔ laslu, 'ɩn ɔ yia wa jipe. \v 31 Nyɩmaa -zlo 'yɩa nɩɩ, -wa mɩa bhobhonya, wa ka gba, -wa 'kua, wa ka 'pʋ, -wa tɩgɩa, wa ka nɔ 'nanʋʋ, -wa 'lɔa, wa ka layɩ, we 'nɩ wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ -sɛ. 'Ɩn wa yia *Izlaɛlɩ -Lagɔɔ 'ŋnɩ -mnɩnɩ. \s1 -Zezu 'nyɛa nyɩma 'wlu glʋ -bhlo lililu \r (Mk 8.1-10) \p \v 32 -Zezu laa ɔ 'bɩnɔnya, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Nɩɩ, nyazɩ nyɩma nɩ laa 'mɩ 'wʋ. Wa 'ylɩ ta nɩ, -zugba wa mɩ 'mɩ 'bɩ, 'ɩn lililu ka bhɩa. Nɩɩ, wa 'nɩ -slɔ li, ɩn -ka gba wa mnɩ lʋ nɩ, wa mneni wa 'ka 'yloogblʋ bhli sɩasɩe kwɛɛ.» \p \v 33 -Bha ɔ 'bɩnɔnya 'yɩbhaa ɔ laɛ: «-A mɩa -flii 'pɩpɩ, da -a ka 'floo 'yɩlɩ, 'ɩn -a 'ka nyɩmaa -zlo nɩ 'nyɛ, 'ɩn wa 'ka li, 'ɩn wa 'ka lʋa?» \p \v 34 -Zezu nɛɛ wa -yla: «'Floo zuma mɩ aɩn kwɛɛa?» \p Wa nɛɛ: «'Floo gbesɔ, we -yɔ zibhi yua -sɛlɛ.» \p \v 35 Tɔʋn, ɔ nɛɛ nyɩmaa -zlo -yla nɩɩ, wa -dɩ dʋdʋ la. \v 36 'Bhie, ɔ 'bhua 'floo gbesɔ -yɔ zibhi 'wʋ, ɔ 'paa -Lagɔ fuo, 'ɩn ɔ yia we ladɩdlɩ, 'ɩn ɔ yia we ɔ 'bɩnɔnya yoo 'nyɛ, 'ɩn -maa yia we nyɩmaa -zlo 'wʋladlili. \v 37 Wa 'dɛ weee lia, 'ɩn wa yia lʋ. -We wa sɩalɩa, we nyni -cɩcɛ gbesɔ, 'mʋ ɔ 'bɩnɔnya -yɔ we mnɩa. \v 38 Nɩɩ, -wa lia wa nyni nʋkpasiaa 'wlu glʋ -bhlo (4.000). Wa 'nɩ 'ŋwnɩ -yɔ 'nyɛnyɛyua zɛlɩ. \v 39 Da -Zezu 'nyɛa wa 'yoo, 'ɩn ɔ yia 'glʋ 'wʋbho ɔ 'ka Magadan -dʋdʋ -gʋ mnɩ. \c 16 \s1 *Sadusenyɩma -yɔ Falizɩnyɩma 'yɩbhalɩa -Zezu gwɛdigbʋ \r (Mk 8.11-13; Lk 12.53-56) \p \v 1 *Sadusenyɩma -yɔ Falizɩnyɩma bɛa -Zezu -yɔ, wa 'ka ɔ layla. Wa nɛɛ ɔ -yla: «-Ɩn nʋ gwɛdigbʋ yabhlo lɛ, 'ɩn -a 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, -Lagɔ 'nyɛa -mɩ 'tɩtɛ.» \p \v 2 -Zezu nɛɛ wa -yla: «'Ylʋ -ka bhli, yalɩ -ka lazamanɩ a nɛɛ da nanɩ 'yli. \v 3 'Ɩn zlʋkpɛ 'ylʋ -ka 'wʋsɔ, yalɩ -ka lazamanɩ, a nɛɛ 'nyu yia -zɛɛn lʋa. A -ka yalɩ yla, we -ka nɩɩ, 'nyu yi lʋa, 'ɩn a yibhelia we 'ji. 'Ɩn -we mɩa -zɛɛn 'plɩda, a 'nɩ mneni a 'ka we yla, 'ɩn -we mɩa yida a 'ka we yibheli. \v 4 Dɛslɛɛn -nyɩma ka 'nyii, 'ɩn wa'a zʋ -Lagɔ dlɩ -gʋ. Wa 'yɩbha ɩn nʋ wa -yla gwɛdigbʋ lɛ, we 'nɩ *Zonasɩɩ gwɛdigbʋ 'wʋbhʋ, wa 'na 'ka gwɛdigbʋ yabhlogbɔɔ 'yɩ.» \p Tɔʋn, ɔ tɩa -bha wa, 'ɩn ɔ yia mnɩ. \s1 Falizɩnyɩma -yɔ Sadusenyɩmaa gɔɔ gbʋ \r (Mk 8.13-21) \p \v 5 Ɔ 'bɩnɔnya mɩa 'nyu 'wʋdɩda, wa ka 'floo 'wʋdlʋ. \v 6 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, a 'na 'tideli amɩaa 'dɛ 'yi Falizɩnyɩma -yɔ Sadusenyɩmaa 'flooo *gɔɔ -yla -nɩ.» \p \v 7 -Bha ɔ 'bɩnɔnya gbʋgbalɩa -ylaɛ: «Nɩɩ, 'floo 'nɩ -aɩn kwɛɛ -mɩ, we 'gbʋ ɔ yi 'saa gba.» \p \v 8 -We mɩa wa dlɩ zɔ, -Zezu yibhelia we 'ji, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Dlɩ 'kienyi -zʋnya, 'lee, lɛɛ -lu ka 'gbʋ a gbʋgbalɩ -yla nɩɩ, a 'nɩ 'floo kwɛɛ -kaa? \v 9 A 'nɩ -slɔ we 'wʋlanʋ nɩɩ, 'floo gbu ɩn dlilia nyɩmaa 'wlu glʋ -bhlo 'wlu gbu (5.000) 'wʋ laa? 'Ɩn -cɩcɛ a 'bhua 'wʋ, a ka we 'wʋdlʋʋ? \v 10 'Ɩn 'floo gbesɔ ɩn dlilia nyɩmaa 'wlu glʋ -bhlo (4.000) 'wʋ la, 'ɩn -cɩcɛ a 'bhua 'wʋ, a ka we 'wʋdlʋʋ? \v 11 Ɩn -ka aɩn -yla gba nɩɩ, a zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ Sadusenyɩma -yɔ Falizɩnyɩmaa gɔɔ kwɛɛ, ɩn 'nɩ 'floo gbʋ gba, sa a 'nʋ we 'wʋ laa?» \p \v 12 -Slɛɛn, ɔ 'bɩnɔnya yibhelia we 'ji nɩɩ, -Zezu 'nɩ 'flooo *gɔɔ gbʋ gba. Gbʋ -we Falizɩnyɩma -yɔ Sadusenyɩma slolua, 'mʋ ɔ saa 'ŋnɩ. \s1 Piɛlɩ nɛɛ nɩɩ, -Zezu -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ \r (Mk 8.27-30; Lk 9.18-21) \p \v 13 -Zezu mnɩa Sezalee Filipʋ -dʋdʋ -gʋ, ɔ nynia -mɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: «'Lee, nyɩma nɛɛ *Nyɩmɛɛ 'Yuu daa nyɔɔ ɔ -mɩa?» \p \v 14 Wa nɛɛ: «Nyɩma tɔlʋa nɛɛ, 'Zan -Batisɩ -ɩn -mɩa, 'ɩn tɔlʋa nɛɛ, Elii -ɩn -mɩa. 'Ɩn tɔlʋa nɛɛ 'ya nɩɩ, Zelemi -ɩn -mɩa, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -putu -ɩn -mɩa.» \p \v 15 'Ɩn ɔ nɛɛ: «'Ɩn amɩa, a nɛɛ, nyɔɔ ɩn -mɩa?» \p \v 16 Simɔ Piɛlɩ nɛɛ: «-Lagɔɔ -Bhasanyɔ -ɩn -mɩa, -ɩn mɩ 'yliyɔga -Lagɔɔ 'Yu nya.» \p \v 17 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «'Simɔɔ, Zonasɩɩ 'yu, -ɩn -tʋ 'wʋ -dlɔɔ, nɩɩ, wee gbʋ mɩa, nyɩmɛ 'nɩ -mɩ we -slolu. Na Dide -ɔ mɩa yalɩ, mɔ -slolua -mɩ we. \v 18 Nɩɩ, -mɩ wa laa Piɛlɩ, we ji -wa tʋkpa. Wee tʋkpa -gʋ na yia na *Leglizɩ 'sʋbhaa. 'Ɩn tlɩtlɩee 'dɛbhie -gboluu 'tɩtɛ 'na 'ka we -wlɔ. \v 19 *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbee -laklɩ na yia -mɩ yoo 'nyɛa. -We -na yia gbʋaan dʋdʋ -gʋ, gbʋaan wa yia we yalɩ. 'Ɩn -we -na yia -bloa dʋdʋ -gʋ, -bloa wa yia we yalɩ.» \p \v 20 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -yla 'klʋ 'cɩcɩ nya: «A 'na gbalɩ nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla, ɩn mɩ -Lagɔɔ -Bhasanyɔ nya -nɩ.» \s1 -Zezu nɛɛ tlɩa ɔ yia, 'ɩn ɔ 'ka tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ \r (Mk 8.31-9.1; Lk 9.22-27) \p \v 21 Nɩɩ, we 'ka -bha 'bhʋ, -Zezu gbaa -slɛɛn ɔ 'bɩnɔnya -yla sa tɩklɩɩ, ɔ'ɔ zize 'maslɛɛn gbʋ, ɔ nɛɛ: «We mɩ nɩɩ, ɩn mnɩ -Zeluzalɛmʋ, -mɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ klaa, *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, we -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya, ma kwɛɛ na yia sɩa bhabha. Ma yia 'mɩ wlaa wa 'ka 'mɩ 'bha. 'Ɩn 'ylɩ 'sɔ we tanʋ nya, tlɩtlɩnya glaa na yia 'wʋsɔa.» \p \v 22 Tɔʋn, 'ɩn Piɛlɩ yia ɔ -glima lalɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ -yla gbʋ gba, ɔ nɛɛ: «Na -Kanyɔ, -Lagɔ 'na ŋwnunu we -nɩ. -Mʋʋ 'na nʋnʋ lɛ -nɩ.» \p \v 23 -Zezu 'bhitia la, ɔ nɛɛ Piɛlɩ -yla: «*-Saatan, bɛ lʋ! 'Bhʋ 'mɩ kwesi. -Ɩn mɩ 'mɩ 'yoo -kʋlʋda. Nɩɩ, -ɩ'ɩn pʋpalɩ 'wlukʋʋn la -Lagɔ 'bhisa, nyɩma 'bhisa -na pʋpalɩa 'wlukʋʋn la.» \p \v 24 Tɔʋn, ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «Nyɔɔo nyɔɔ -ka gba ɔ 'ka 'mɩ 'bɩ nɔ, ɔ -sa ɔ 'dɛ dlɩ, ɔ 'bhu ɔ sɩasɩee *su 'wʋ, 'ɩn ɔ 'ka 'mɩ 'bɩ yi. \v 25 Nɩɩ, nyɔɔo nyɔɔ -ka ɔ 'dɛɛ 'yliyɔgagɩe 'wʋgʋ nɩ, 'wʋ ɔ yia we bɔa. 'Ɩn -ɔ -ka ɔ 'dɛɛ 'yliyɔgagɩe 'wʋbɔ na 'gbʋ, 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka, 'mʋ -mɔɔ yia 'yɩa. \v 26 Nɩɩ, nyɩmɛ -ka dʋdʋ -gʋʋ zʋzɔnʋ weee 'yɩ, 'ɩn ɔ -ka ɔ 'yliyɔgagɩe 'wʋbɔ nɩ, lɛɛ -lu ɔ 'yɩ we 'wʋa? Nɩɩ, -lu yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni we 'ka nyɩmɛɛ 'yliyɔgagɩe zɔ. \v 27 Nɩɩ, Nyɩmɛɛ Yu yia yia ɔ Didee 'ŋnɩmnɩee san 'wʋ, ɔ -yɔ ɔ 'anzɩnya 'sɔ. 'Ɩn -we nyɩma nʋa lɛ, we ŋwɛɛ ɔ yia wa 'pɛnɩa. \v 28 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: amɩa -wa mɩa da -seli, aɩn glaa, nyɩma tɔlʋa ka Nyɩmɛɛ 'Yu 'yɩ yida, ɔ 'ka nyɩma 'wlulapɩlɩ, 'bhie wa 'kaa tlɩ.» \c 17 \s1 -Zezuu 'bɩnɔnya ta 'yɩa ɔ 'tɩtɛ \r (Mk 9.2-13; Lk 9.28-36) \p \v 1 'Ylɩ gbu, we gbelibhlonʋ nya, -Zezu 'bhua Piɛlɩ klaa, *'Zake klaa, we -yɔ 'Zakee bheli *Zaan 'wʋ, 'ɩn wa yia -gɔgɔ 'kadʋ 'wlu mnɩ. -Mɔ wa -nyaa 'wʋ. \v 2 -Mɔ, 'ɩn ɔ 'klʋ yia 'bhiti wa 'yliya 'wʋ, 'ɩn we yia lɩ 'ylʋ 'bhisa, 'ɩn ɔ -bana yia pɔmanɩ 'paɩnpaɩn zlɩ 'bhisa. \v 3 Tɔʋn, 'ɩn wa yia Moizɩ -yɔ *Elii 'sɔ -yɔyɩ, -zugba wa -yɔ -Zezu sa 'dɩ. \v 4 -Bha Piɛlɩ gbaa -Zezu -ylaɛ: «Na -Kanyɔ, -amɩaa -seli -mɩmɩe nanɩ 'yli! We -ka -mɩ dʋdʋ nanɩ, palʋ yua ta na yia -seli 'sʋbhaa. -Na -nʋ -bhlo, Moizɩɩ -nʋ -bhlo, Eliii -nʋ -bhlo.» \p \v 5 Ɔ mɩ gbada, tɔʋn yalɩpʋpa -we lɩa, 'ɩn we yia wa 'wʋwɛlɩ. 'Ɩn wɛlɩ yabhlo yia wee yalɩpʋpa nyɩdɩ 'tla, we nɛɛ: «-Ɔ mɩa dɛ, na Yu -wa, ɩn -kalɩ ɔ zɛ. 'Mɔ ɩn 'nyɛa na dlɩ weee yoo, a pʋlʋ ɔ yukwli.» \p \v 6 Ɔ 'bɩnɔnya 'nʋa wee wɛlɩ, nyanɔ sloa wa 'wʋ, 'ɩn wa yia 'klʋ lagbli. \v 7 -Zezu bɛa wa -yɔ, ɔ zɩa wa kwɛ, ɔ nɛɛ: «A -sɔ 'wʋ, a 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ.» \v 8 Wa 'bhua 'klʋ 'wʋ, we 'nɩ -Zezu -bhlogbɔɔ 'wʋbhʋ, wa 'nɩ nyɩmɛ -putu -yɔyɩ. \p \v 9 Da wa mɩa wee -gɔgɔ kwlida, -Zezu zʋa wa 'dɩ, ɔ nɛɛ: «-We a 'yɩa da -yɔ nɩ, ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu 'nɩ -slɔ tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ, a 'na gbalɩ we nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla -nɩ.» \p \v 10 Tɔʋn, -Zezuu 'bɩnɔnya yia ɔ layɩbha: «'Lee, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -Lagɔɔ titee gwesanya gba nɩɩ, Elii 'kaa yi tɩaa?» \p \v 11 Ɔ nɛɛ: «Gbʋzɔnʋ -wa: Elii yia yia tɩa ɔ 'ka -lu weee we 'bɩ 'wʋla. \v 12 Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla: Elii ka yi pepe, 'ɩn wa 'nɩ ɔ yibheli. Sa wa 'yɩbhaa, 'ɩn wa yi 'saa ɔ nʋ. 'Sa -bhlokpadɛ wa yia Nyɩmɛɛ 'Yu sɩalɩa.» \v 13 -Bha ɔ 'bɩnɔnya yibhelia we 'ji nɩɩ, 'Zan -Batisɩɩ gbʋ ɔ mɩa gbada. \s1 -Zezu vua zuzu 'nyuuu 'tɩtɛ \r (Mk 9.14-29; Lk 9.37-43) \p \v 14 -Bha -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya nynia nyɩmaa -zlo kwesi, nyɩmɛ yabhlo 'tlaa -mɔ, ɔ 'sibhlia 'kukolu -Zezu 'yu, ɔ nɛɛ: \v 15 «Na -Kanyɔ, na yu mɩa, -ɩn 'yɩlɩ ɔ nyazɩ. Nɩɩ, ɔ 'wlukʋʋn ka -nyumɔ. 'Ylɩ tɔlʋa nya, ɔ bhlilia -kosu 'wʋ, ɔ bhlilia 'nyu lʋ. \v 16 Ɩn ka ɔ -na 'bɩnɔnya -la, wa 'nɩ mneni wa 'ka ɔ jipe.» \p \v 17 -Zezu nɛɛ: «Dɛslɛɛn -nyɩma -wa'a zʋ dlɩ, nyɩma 'nyii, 'ylɩ zuma ɩn -yɔ aɩn 'sɔ 'ka lia? 'Ylɩ zuma ɩn 'ka amɩaa 'gba zɔ 'yligbeda -tʋa? A -yɔ ɔ 'sɔ yi -seli.» \p \v 18 -Zezu 'kpɩlɩa wee zuzu 'nyuu 'wluo, 'ɩn we yia ɔɔ 'yu 'yitide, 'ɩn ɔ yia 'pʋ. \v 19 'Bhie, -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya -nyaa 'wʋ, wa bɛa ɔ kwesi, 'ɩn wa nɛɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ -amɩa 'nɩ mneni -a 'ka wee zuzu 'nyuu nɩ vua?» \p \v 20 -Zezu nɛɛ: «-We ka gbʋ -wa, amɩaa dlɩzʋzʋe 'kienyi. Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: *mutadɩɩ 'ya -sɛ, amɩaa dlɩ 'ka yaa we 'bhisa -mɩ, a -ka gba -gɔgɔ -yla, ‹'Bhʋ da, mnɩ mɔ, 'ɩn we bhʋa -bha.› A mneni 'ya a 'ka -lu weee lɛnʋ. [ \v 21 'Sasʋkpa -zuzu 'nyii mɩa dɛ, we 'nɩ -Lagɔbhubhoe -yɔ 'sun -plaplɩe 'wʋbhʋ, wa 'nɩ mneni wa 'ka we vu.]» \s1 -Zezu gba 'yaa ɔ tlɩtlɩgbʋ \r (Mk 9.30-32; Lk 9.43-45) \p \v 22-23 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya gbelia 'wlu -mɔ Galilee, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «Ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu wa yia nyɩma yoo 'nyɛa, wa 'ka ɔ 'bha. Nɩɩ, 'ylɩ 'sɔ, we tanʋ nya, ɔ yia tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔa.» 'Ɩn wee gbʋ yia wa -gʋ 'wʋtɩ yuoo. \s1 -Zezu plʋlʋa -Lagɔbudu 'kadʋʋ 'gwɛzi \p \v 24 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya nynia Kapɛnaumʋ, *-Lagɔbudu 'kadʋʋ nisʋn -gwɛzisanya bɛa Piɛlɩ -yɔ, 'ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «-Na -Kanyɔ mɩa, ɔ'ɔ plʋlʋ -Lagɔbuduu 'gwɛzi -wa yɩ?» \p \v 25 Piɛlɩ nɛɛ: «Plʋlʋ ɔ plʋlʋ we.» \p Da Piɛlɩ plaa -budu zɔ, -Zezu gbaa tɩa, ɔ nɛɛ: «'Simɔɔ, -mɩ nɛɛ lɛa? Da nyɩmaa 'yugalɩnya mɩa 'gwɛzi -sada nɩ, nyɔɔ plʋlʋ wea? Wa yua -wa yaayɩɩ, 'lakpanya -wa yɩ?» \p \v 26 Piɛlɩ nɛɛ: «'Lakpanya -wa.» \p -Zezu nɛɛ: «We -ka 'sa -mɩ, wa 'yua'a plʋlʋ we. \v 27 Nɩɩ, -a 'nɩ 'yɩbha -a 'ka wa nyeni. We 'dɛɛ 'gbʋ, mnɩ 'nyu -yɔ. -Ɩn -ka -mɔ nyni nɩ, -ɩn 'pa -kɔ. Zibhii tɩanʋ -ka we 'wʋbhua yi nɩ, gbize we 'wʋ. -Ɩn -ka we kpa, 'bha we ŋwɛɛ. -Mɔ -na yia tama yabhlo 'yɩa, -we 'kaa ɩn -yɔ -mɩ 'sɔɔ nʋ -Lagɔbuduu 'gwɛzi plʋlʋ. 'Bhu we 'wʋ, 'ɩn -ɩn 'ka -amɩaa -nʋ plʋlʋ.» \c 18 \s1 Nyɔɔ 'yli -Lagɔɔ 'yliya 'wʋa? \r (Mk 9.33-37; Lk 9.46-48) \p \v 1 We bhla, -Zezuu 'bɩnɔnya bɛa ɔ kwesi, 'ɩn wa yia ɔ layɩbha: «Nyɩma -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la, nyɔɔ 'yli wa glaaa?» \p \v 2 -Zezu laa 'yu yabhlo, 'ɩn ɔ yia wa 'yu ɔ 'yligbeli, \v 3 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: a 'bhiti amɩaa 'dɛ, 'ɩn a 'ka 'ylaaslɩ 'bhisa -mɩ. We 'nɩ -mʋʋ, nyɩma -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la, a 'na 'ka wa glaa -mɩ. \p \v 4 «Nyɩmɛ -ɔ tɩa ɔ 'dɛ 'wʋ 'nyɛnyɛyu 'bhisa, nɩɩ, nyɩma -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la, mɔ -wa wa kpasa. \v 5 'Yu -ɔ mɩa yu nɩ 'bhisa, nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ kpa 'nanʋʋ na 'ŋnɩ nya, na 'dɛ ɔ kpaa 'nanʋʋ. \s1 Gbʋnyuu -lɛnʋnyaa -tnʋʋ \r (Mk 9.42-44; Lk 17.1-2) \p \v 6 «Nɩɩ, 'ylaaslɩ -wa mɩa sa yu nɩ 'bhisa, 'ɩn wa zʋa 'mɩ dlɩ -gʋ, -ɔ -ka wa 'yabhlogbɔɔ gbʋnyuu lʋkwa, we nanɩ 'yli -mɔɔ -nʋ nya wa 'ka -mɔɔ tʋkpa 'kadʋ -blɩ -yɔ gbʋanɩ, 'ɩn wa 'ka ɔ 'nyu lʋ viteli. \v 7 Gbʋnyuu mɩ dʋdʋgʋ -nyɩmaa -nʋ nya, gbʋ -we kwaa nyɩma gbʋnyuu lʋʋ 'gbʋ. Nɩɩ, gbʋ -we kwaa nyɩma gbʋnyuu lʋ, we mɩ la 'kɔmʋʋ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ ka -gbɛ wee gbʋnyuu -ka 'bhʋ, gbʋnyuu mɩ ɔ -nʋ nya. \v 8 We -ka -na bhʋ -yɔ -na sɔ 'ka -mɩ gbʋnyuu lʋ kwa nɩ, -dɩ -bha we, 'pa we kwnɛɛ. We nanɩ 'yli -ɩn 'ka 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka 'yɩ sɔ -bhlo -yɔ bhʋ -bhlo nya, we -zi -ɩn 'ka -kosu -we'e nyumoa 'wʋ mnɩ sɔ 'sɔ -yɔ bhʋ 'sɔ nya. \v 9 We -ka -na yli 'ka -mɩ gbʋnyuu lʋ kwa, -sa -mɔ we, 'pa we kwnɛɛ. We nanɩ 'yli -ɩn 'ka 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka 'yɩ 'yliya -bhlo nya, we -zi wa 'ka -mɩ -kosu -we'e nyumoa 'wʋ viteli 'yli 'sɔ nya. \s1 Bhlabhlɛ -we mnɔaa gbʋʋ nine \r (Lk 15.3-7) \p \v 10 «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ 'ylaaslɩ nɩɩ gbɛgbɛɩn, a 'na gbalɩ -nɩ nɩɩ, 'ylaaslɩ glaa, 'yu -bhlo 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ nya -mɩ. Nɩɩ, 'ylɩ weee nya, wa 'anzɩnya mɩ -bha yalɩ. 'Ɩn na Dide -ɔ mɩa yalɩ, mʋ 'yligbea ɔ 'yu wa 'gbʋ. [ \v 11 Nɩɩ, ɔɔ Nyɩmɛɛ Yu mɩa, -wa mnɔa, 'ma ɔ yia gbʋ 'wʋsaa.] \p \v 12 «Nɩɩ, a nɛɛ lɛa? Nyɩmɛ yabhlo -ka bhlabhlɛ glʋ gbu -ka, 'ɩn we 'yabhlo 'ka mnɔ, we glʋ -mnʋa 'ya kugbua lɛ gbomnʋa ɔ tɩa -gɔgɔ 'wlu, 'ɩn ɔ mnɩa we 'yabhloo datalɩa. We 'nɩ mʋʋ? \v 13 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: ɔ -ka we 'yɩ, 'ɩn we laa ɔ 'mʋna 'wʋ, we -zi bhlabhlɛ glʋ -mnʋa 'ya kugbua lɛ gbomnʋa -we -tʋa -bha. \v 14 'Sa -bhlokpadɛ amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, ɔ'ɔ ŋwnu waa 'ylaaslɩ nɩɩ 'yabhlogbɔɔ 'ka mnɔ. \s1 -Na bheli -ka -mɩ gbʋ -yɔkpalɩ \p \v 15 «-Na bheli -ka -mɩ gbʋ -yɔkpalɩ, mnɩ ɔ 'yɩa, 'ɩn gbʋ ɔ nʋa lɛ, -ɩn -yɔ ɔ 'sɔ 'ka 'wʋ -nya, -ɩn 'ka we ɔ -yla lapalɩ. Ɔ -ka we ŋwnu nɩ, -zugba ɔ ka 'ya na bheli -zɛ. \v 16 Ɔ 'nɩ we ŋwnu nɩ, -ɩn 'bhu nyɩmɛ -bhlo, nyɩma 'sɔ 'wʋ, 'ɩn sa -Lagɔsɛbhɛ gbaa nɩɩ, wa 'bhu gbʋ 'wʋ nyɩma 'sɔ, nyɩma ta 'yu, -ɩn nʋ 'sa. \v 17 Ɔ 'nɩ wa wɛlɩ 'wʋŋwnu nɩ, gba we -Lagɔnyɩma weee 'yu. 'Ɩn ɔ 'nɩ -maa 'wʋŋwnu nɩ, -ɩn 'bhu ɔ 'wʋ *nisʋn -gwɛzisanya -yɔ nyɩma -putu -wa 'nɩa -Lagɔ -yi 'bhisa. \s1 A bhubhoe -Lagɔ dabʋdʋ \p \v 18 «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ sa nɩɩ, -we a yia gbʋan dʋdʋ -gʋ, gbʋan wa yia we -mɔ yalɩ -Lagɔɔ -gbɛ. 'Ɩn -we a yia -bhloa yia dʋdʋ -gʋ, -bhloa wa yia we -mɔ yalɩ -Lagɔɔ -gbɛ. \p \v 19 «Ɩn nɛɛ 'ya nɩɩ, amɩa mɩa dʋdʋ -gʋ, aɩn glaa, nyɩma 'sɔ -ka wɛlɩ bhlɩ, wa -ka -lu -mʋmʋ -zla, na Dide -ɔ mɩa yalɩ, 'nyɛa ɔ yia we aɩn. \v 20 Nɩɩ, da nyɩma 'sɔ, nyɩma ta -ka 'wlugbeli na 'ŋnɩ nya, ɩn mɩ wa glaa.» \s1 Lubhonʋnyɔ -ɔ 'nɩa ɔ -libheyii -yɔgbʋ 'wʋtɩ, ɔ gbʋʋ nine \p \v 21 Tɔʋn Piɛlɩ bɛa -Zezu -yɔ, 'ɩn ɔ yia ɔ layɩbhaɛ: «Na -Kanyɔ, na bheli -ka 'mɩ gbʋ -yɔkpalɩ, -zakpa zuma ɩn 'ka ɔ -yɔgbʋ 'wʋtɩa? We nyni -zakpa gbesɔ -wa yɩ?» \p \v 22 -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «-Ɩnnya, ɩn 'nɩ gba -zakpa gbesɔ. Ɩn nɛɛ: glʋ ta 'ya kugbua -zakpa gbesɔ (70 x 7).\f + \fr 18:22 \ft We 'ji yabhlo -wa nɩɩ, -zakpa glʋ ta 'ya kugbua lɛ gbesɔ (77).\f* \v 23 We 'dɛɛ 'gbʋ, -we -yɔ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlʋa mʋ nɩ. \v 24 Dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ yabhlo 'yɩbha ɔ -yɔ ɔ lubhonʋnya 'ka wa kpagbʋ zɛlɩ. Ɔ bhlia we zɛlɩe, ɔ lubhonʋnyɔ yabhlo yia, -mɔɔ 'ka miniɔn kpagbʋ 'wlu. \v 25 Ɔɔ nyɩmɛ 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ kwɛɛ -ka, ɔ 'ka wee kpagbʋ -sa. We 'dɛɛ 'gbʋ ɔ -kanyɔ nɛɛ ɔ 'ka ɔ pɛlʋ 'pa, ɔ 'ka gaylo -zɛ, ɔ 'ŋwnɔ -yɔ ɔ 'yua klaa, we -yɔ ɔ -kakalu weee, 'ɩn ɔ 'ka ɔ kpagbʋ -sa. \v 26 'Ɩn ɔɔ lubhonʋnyɔ yia ɔ -kanyɔ 'yu 'kukolu -kʋlʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: ‹-Na zukpa -wa, -ɩn nʋ dlɩtie lɛ na gbɛgbɛɩn, 'ɩn ɩn 'ka we 'dɛ weee 'pɛnɩ.› \v 27 'Ɩn ɔ -kanyɔ yia ɔ nyazɩ 'yɩlɩ, 'ɩn ɔ yia we 'bɩ 'bhʋ. \p \v 28 «Ɔɔ lubhonʋnyɔ 'tlaa, 'ɩn ɔ -yɔ ɔ -libheyi yabhlo yia gbeli. -Mɔɔ ka ɔnʋʋ kpagbʋ 'kienyi -lɛ 'wlu. Ɔ yia -mɔɔ -blɩ 'wʋbhli, 'ɩn ɔ yia ɔ 'tuntnu, ɔ nɛɛ: ‹-Sa na kpagbʋ.› \p \v 29 «Ɔ -libheyi bhlia ɔ gbʋ -yɔ, ɔ nɛɛ: ‹-Na zukpa -wa, -ɩn nʋ dlɩtie lɛ na gbɛgbɛɩn, 'ɩn ɩn 'ka we 'dɛ weee 'pɛnɩ.› \p \v 30 «Ɔ 'nɩ we ŋwnu, 'ɩn ɔ yia ɔ -kaslʋ 'wʋpa. Nɩɩ, -mɔɔ 'nɩ -slɔ ɔ 'gwɛzi wla, -mɔɔ 'na 'ka -mɔ 'tla. \v 31 Da ɔ -lima -manɩ 'nʋa we, we 'nɩ wa -yɔkpa -sɛ. 'Ɩn -maa yia wa -kanyɔ we 'dɩ -salɩ. \v 32 Tɔʋn, 'ɩn wa -kanyɔ yia ɔɔ lubhonʋnyɔ la, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: ‹Nyiikanyɔ, -ɩn ka 'mɩ zukpa 'palɩ we 'dɛɛ 'gbʋ ɩn yia na kpagbʋ 'bɩ 'bhʋ. \v 33 Sa ɩn 'yɩlɩa -mɩ nyazɩ, we mɩ nɩɩ, -ɩn 'yɩlɩ yaa 'sa -na -libheyi nyazɩ.› \v 34 Ɔ -kanyɔ 'paa 'cɛ bhabha, 'ɩn ɔ yia ɔɔ lubhonʋnyɔ -kaslʋ 'wʋkwa, wa 'ka ɔ sɩalɩ. Ɔ 'nɩ -slɔ ɔ kpagbʋ -sa, ɔ 'na 'ka -mɔ 'tla. \p \v 35 «Nɩɩ, 'sa we 'plɩa -sa. 'Sa -bhlokpadɛ, na Dide -ɔ mɩa yalɩ yia aɩn -yla nʋa, we -ka nɩɩ, aɩn glaa nyɩmɛ yabhlo 'nɩ ɔ -libheyii -yɔgbʋ 'wʋtɩ dlɩ weee nya.» \c 19 \s1 -Zezu gbaa 'ŋwnɔ kwnɛɛ -sa gbʋ \r (Mk 10.1-12) \p \v 1 -Zezu bhɩa gbʋ nɩ gbagbɩe, ɔ 'bhʋa Galilee, Zudee -dʋdʋ -we mɩa Zudɛɛn nyu lʋʋ, 'ɩn ɔ yia -mɔ mnɩ. \v 2 Nyɩmaa -zlo mnɩa ɔ 'bɩ, 'ɩn ɔ yia wa guzʋnya jipe. \p \v 3 Falizɩnyɩma tɔlʋa bɛa ɔ -yɔ wa 'ka ɔ layla, 'ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «-Amɩaa tite nʋkplɛ, nʋkpasu mneni ɔ 'ka ɔ 'ŋwnɔ kwnɛɛ -sa gbʋ -kpʋaa 'gbʋʋ?» \p \v 4 Ɔ nɛɛ: «-We wa cɛlɩa -Lagɔwɛlɩ 'wʋ, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? Nɩɩ, -lu weee gwedɩda, 'ɩn -Lagɔ yia nʋkpasu -yɔ 'ŋwnɔ lala. \v 5 'Ɩn ɔ nɛɛ: \q1 ‹We 'dɛɛ 'gbʋ -nʋkpasu yia ɔ dide -yɔ ɔ 'nyaa kwesi 'bhʋa, \q2 'ɩn ɔ -yɔ ɔ 'ŋwnɔ 'ka 'wʋsuslolu, \q2 'ɩn wa 'ka ku -bhlo -zɛ.› \m \v 6 -Slɛɛn, wa 'nɩ 'maslɛɛn nyɩma sɔ, nɩɩ, nyɩmɛ -bhlo wa -mɩa. We 'dɛɛ 'gbʋ, -we -Lagɔ -ka 'ylijɩjlɩ, nyɩmɛ 'na sɩsalɩ we 'yli -nɩ.» \p \v 7 Falizɩnyɩma nɛɛ: «Nɩɩ, we -ka 'sa -mɩ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ Moizɩ gba nɩɩ, -ɔ -ka ɔ 'ŋwnɔ kwnɛɛ -sa, ɔ 'nyɛ -mɔɔ kwnɛɛ -sa 'sɛbhɛ yooa? 'Ɩn ɔ 'tide ɔ 'yia?» \p \v 8 Ɔ nɛɛ: «Amɩaa yukwli -yɔ suloo 'gbʋ, Moizɩ yia aɩn 'yoo 'nyɛ a 'ka amɩaa 'ŋwnɩ kwnɛɛ -sa. Nɩɩ, we gwedɩda we 'nɩ 'sa -mɩ. \v 9 Ɩn nɛɛ aɩn -yla: nɩɩ, nyɩmɛ -ka ɔ 'ŋwnɔ kwnɛɛ -sa, -zugba -mɔɔ 'nɩ nʋkpasu -putu nya -budu 'wʋdɩ, 'ɩn ɔ -ka 'ŋwnɔ -putu kwa, gbʋnyuu ɔ nʋa -mɔɔ -yla lɛ.» \p \v 10 Ɔ 'bɩnɔnya nɛɛ ɔ -yla: «Nʋkpasu -yɔ 'ŋwnɔɔ gbʋ -ka 'sa -mɩ, we nanɩ 'yli, nyɩmɛ 'na kwalɩ 'ŋwnɔ -nɩ.» \p \v 11 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Nyɩma weee 'nɩ we kwɛyɔmneni. Nɩɩ, -wa -Lagɔ 'nyɛa we 'tɩtɛ, wa mneni we kwɛyɔ. \v 12 Nɩɩ, nyɩma -tɔlʋa mɩa, wa'a kwa 'ŋwnɩ. -We ka gbʋ -wa, we 'ka wa gwalɩ bhla 'bhʋ, wa 'nɩ we kwɛyɔmneni. 'Ɩn tɔlʋa mɩa, wa'a kwa 'ŋwnɩ, wa ka wa lɛlɩɩ 'gbʋ. Nɩɩ, tɔlʋa'a kwa 'ŋwnɩ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩee 'gbʋ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -ka we 'wʋlanʋ, ɔ 'nʋ we 'wʋ la.» \s1 -Zezu ŋwnaa 'ylaaslɩ 'nyu la \r (Mk 10.13-16; Lk 18.15-17) \p \v 13 -Bha nyɩma kwaa -Zezu 'ylaaslɩ ɔ 'ka wa kwɛ 'wluo lapalɩ, 'ɩn ɔ 'ka -Lagɔ bhubhoe wa 'ŋnɩ nya. 'Ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia wa vuvue bhli wa 'wluo kpɩlɩe nya. \v 14 -Zezu nɛɛ: «A 'tide wa 'yi wa 'ka na -gbɛ yi, a 'na -kʋlʋ wa 'yoo -nɩ. Nɩɩ, nyɩma -wa 'wlu -Lagɔ yia lapɩlɩa, waa 'ylaaslɩɩ -sʋkpa -nyɩma -wa.» \v 15 Ɔ palɩa wa sɔ 'wluo la, -mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔ yia -bha 'bhʋ. \s1 Nyɩmɛ -ɔ 'kaa -Zezu 'bɩ mnɩ, ɔ 'bhʋ ɔ -lu weee 'bɩ \r (Mk 10.17-31; Lk 18.18-30) \p \v 16 -Bha nyɩmɛ yabhlo bɛa -Zezu kwesi, 'ɩn ɔ yia ɔ layɩbha: «-Slolunyɔ, lɛɛ -lu -zɔnʋ ɩn 'ka lɛnʋ, 'ɩn ɩn 'ka 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka 'yɩa?» \p \v 17 -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «-Lu -zɔnʋnya mɩa, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -na yɩbha 'mɩ we gbʋ laa? -Lagɔ -bhlogbɔɔ mɩa nyɩmɛ -zɔnʋ nya. Nɩɩ, -ɩn 'ka 'yliyɔgagɩe 'yɩ, -ɩn zʋ ɔ *tite 'nʋŋwɛ.» \p \v 18 Ɔ nɛɛ: «Tite -mʋmʋ we -maa?» \p -Zezu nɛɛ: «-Ɩn 'na 'bhalɩ nyɩmɛ -nɩ. -Ɩn -yɔ 'ŋwnɔ -putu 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ.\f + \fr 19:18 \ft Glɛkɩwɛlɩ 'wʋ, we ji -wa nɩɩ, -wa kʋkwalɩa, wa -yɔ nyɩma -putu 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ.\f* -Ɩn 'na ylili 'wie -nɩ. -Ɩn 'na zʋlʋ nyɩmɛ yo -yɔ -nɩ. \v 19 -Ɩn zʋ -bha -na dide -yɔ -na 'nyaa, 'ɩn -ɩn -kalɩ -na -libheyii zɛ -na 'dɛ 'bhisa.» \p \v 20 Ɔɔ nyimeslɔyu nɛɛ ɔ -yla: «Ɩn ka wee titenya weee 'nʋŋwɛ zʋ, 'ɩn -mʋmʋ -tʋ 'wʋa?» \p \v 21 -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «-Ɩn -ka gba -ɩn 'ka tɩklɩɩ -mɩ nɩ, -ɩn 'pa -na zʋzɔnʋ weee pɛlʋ, -ɩn 'nyɛ we -yɔ -gwɛzi bobabhanya, 'ɩn -ɩn 'ka 'ŋnɩmnɩe 'yɩ -Lagɔɔ -gbɛ. -Ɩn -ka we lɛnʋe bhɩa, -ɩn yi 'mɩ 'bɩ.» \p \v 22 Ɔɔ nyimeslɔyu 'nʋa we, 'ɩn ɔ yia lʋbhiti, 'klʋ -susue nya, nɩɩ, 'ŋnɩmnɩnyɔ -wa. \p \v 23 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: 'ŋnɩmnɩnyɔ 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ mnɩ, 'tɛ we 'tɛa. \v 24 Ɩn nɛɛ 'ya aɩn -ylaɛ: 'ŋnɩmnɩnyɔ 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋpla, we -kalɩ -yɔ we -zi *-nyɔmɛɛ seenɩɩ 'bhʋka 'wʋplɩlɩe.» \p \v 25 Ɔ 'bɩnɔnya 'nʋa we, 'ɩn we yia wa -lʋɛlɩ. 'Ɩn wa nɛɛ: «Aya! We -ka 'sa -mɩ, nyɔɔ -mɔmɔ 'ka gbʋ 'wʋbhʋa?» \p \v 26 -Zezu ylaa wa tenyii, ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ 'nɩ we mneni. Nɩɩ, -Lagɔ mɩa, ɔ mneni ɔ 'ka -lu weee lɛnʋ.» \p \v 27 Piɛlɩ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «-Talɩ, -a ka -amɩaa -lu weee -bha tɩ, 'ɩn -a yia -mɩ 'bɩ yi. Lɛɛ -lu -a 'ka we 'wʋ 'yɩa?» \p \v 28 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: dʋdʋ lolu yia yia, 'ɩn *Nyɩmɛɛ 'Yu 'ka ɔ 'ŋnɩmnɩkpe -zɔnʋ -gʋ ladɩ, ɔ 'ka nyɩma 'wlulapɩlɩ. We bhla, amɩa nyɩma kugbua lɛ sɔ nɔa 'mɩ 'bɩ, 'ŋnɩmnɩkpe -gʋ a yia ladɩa, a 'ka *Izlaɛlɩɩ *zʋa kugbua lɛ 'sɔɔ -yɔgbʋ 'wʋbhu. \v 29 -Wa weee tɩa -bha wa -budu klaa, wa bhelia klaa, wa bhɔlɔa klaa, wa dide klaa, wa 'nyaa klaa, wa 'yua klaa, we -yɔ wa kpaa, na 'gbʋ, 'yɩa wa yia we -zakpa glʋ gbu, we -yɔ 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka. \v 30 Nyɩmaa dumadu -wa -gaa 'yu, lʋ -maa yia -gaa. 'Ɩn -wa -gaa lʋ, 'yu -maa yia -gaa.» \c 20 \s1 'Ylɩwʋ -lubhonʋnyaa gbʋʋ nine \p \v 1 «-We -yɔ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlʋa, mʋ nɩ: nɩɩ, kpaapanyɔ yabhlo -wa, zlɩgʋ ɔ mnɩa 'ylɩwʋ -lubhonʋnyaa datalɩa, wa 'ka ɔ *-dlɔkpaaa lubho nʋ. \v 2 Ɔ -yɔ wa 'sɔ, 'ɩn wa yia wɛlɩ bhlɩ, ɔ 'ka wa tama -bhlo 'nyɛ 'ylɩ -bhlo, 'ɩn ɔ yia wee kpaa wa kwa. \v 3 Zlʋkpa -ylʋ 'tɩtɛ nya, ɔ 'tlaa lʋ, 'ɩn ɔ yia nyɩma tɔlʋa 'yɩ, -zugba wa slu lɔkɔ 'wʋ la sa bhe. \v 4 Ɔ nɛɛ wa -yla: ‹Amɩa mɩa da nɩ, a mnɩ na kpaa lubho nʋa, 'ɩn -we mɩa tɩklɩɩ, 'ɩn ɩn 'ka we aɩn 'nyɛ.› \v 5 'Ɩn wa yia mnɩ. \p «Ɔɔ kpaapanyɔ 'tlaa 'ylʋ -gbagbʋ, we -yɔ jibheza ylʋ nya, 'ɩn ɔ yi 'yaa we -bhlokpadɛ lɛnʋ. \v 6 Jibheza ɔ 'tlaa, ɔ 'yɩa nyɩma, -zugba -maa mɩ 'ya lɔkɔ 'wʋ, ɔ nɛɛ wa -yla: ‹Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a -dɩ -seli la bhe, 'ɩn a 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ lɛnʋda -mɩa?› \p \v 7 «Wa nɛɛ ɔ -yla: ‹Nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ -aɩn 'wʋbhu.› \p «Ɔ nɛɛ wa -yla: ‹A mnɩ na kpaa.› \p \v 8 «Sabɔ bɛa, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ lubhonʋnyaa 'yugalɩnyɔ -ylaɛ: ‹La -na 'ylɩwʋ -lubhonʋnya. -Wa ɩn laa lʋgada, -ɩn 'pɛnɩ -maa tɩa, 'ɩn -wa ɩn laa tɩa, -ɩn 'ka -maa 'pɛnɩ lʋgada.› \v 9 -Wa ɔ 'bhua 'wʋ jibheza, -maa yia, 'ɩn wa yia tama -bhlo 'yɩ. \v 10 -Wa ɔ 'bhua 'wʋ tɩa, -maa nɛɛ -maa 'dɛ dlɩ zɔ nɩɩ, -maa -nʋ yia tama -bhlo 'wʋzia. Nɩɩ, tama -bhlo -maa 'yɩ 'yaa. \v 11 Wa 'yɩa we, 'ɩn wa yia ɔ -yɔ 'ŋwuŋweni. \v 12 Wa nɛɛ: ‹Nɩɩ, 'wʋbhlolu -nyɩma -wa nʋa lubho 'lɛlɩ -bhlo nya klaa, -amɩa -mama nʋa lubho 'ylɩ -bhlo 'ylʋ 'klʋ klaa, -a 'dɛ weee 'pɛnɩgwɛzi mɩa -bhlo yɩ? We 'nɩ 'ylinanɩ.› \p \v 13 «Ɔɔ kpaapanyɔ nɛɛ wa yabhlo -yla: ‹'Tale, ɩn 'nɩ -mɩ -dawli 'wʋnʋ. -A 'dɛ 'sɔ ka yaa wɛlɩ bhlɩ, -ɩn 'ka lubho nʋ tama -bhloo -nʋ nya, we 'nɩ mʋʋ? \v 14 Nɩɩ, -ɩn 'bhu -na 'gwɛzi 'wʋ, -ɩn -yɔ we mnɩ. We nanɩ 'mɩ dʋdʋ, ɩn 'ka -we ɩn 'nyɛa -mɩ, ɩn 'ka we -ɔ yia 'wʋbhloluda 'nyɛ. \v 15 Na 'gwɛzi -wa. -We ɩn 'yɩbhaa, ɩn 'nɩ mneni ɩn 'ka we nya we lɛnʋʋ? Yaayɩɩ na 'nanɩɩ 'gbʋ -na nʋa zenyi yɩ?› \p \v 16 «'Sa we mɩa sa, -wa -gaa lʋ, ma yia 'yu -gaa. 'Ɩn -wa -gaa 'yu, lʋ wa yia -gaa yia.» \s1 -Zezu gbaa ɔ 'dɛɛ tlɩtlɩgbʋ -zakpa ta \r (Mk 10.32-34; Lk 18.31-34) \p \v 17 -Zezu mɩ -Zeluzalɛmʋ mnɩda, ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ -ylaɛ: «A bɛ -seli!» 'Ɩn da wa mɩa nɔda ɔ nɛɛ wa -yla: \v 18 «A -talɩ, -Zeluzalɛmʋ -a mɩa da mnɩda, -mɔ wa yia ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu wlaa -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanyaa kwɛɛ. Ma yia ɔ -yɔgbʋ 'wʋbhua, 'ɩn wa 'ka gba wa 'bha ɔ. \v 19 'Ɩn wa 'ka ɔ 'lakpanya, -wa 'nɩa -Lagɔ -yi, yoo 'nyɛ, -maa 'ka ɔ gla palɩ, -maa 'ka ɔ sɛlɩ, 'ɩn wa 'ka ɔ *su -gʋ lakʋlʋ. 'Ɩn 'ylɩ 'sɔ we tanʋ nya, ɔ 'ka tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ.» \s1 -Ɔ -ka gba ɔ 'ka nyɩmɛ 'kadʋ -zɛ, ɔ -zɛ ɔ -limaa zɔlubhonʋnyɔ \r (Mk 10.35-45) \p \v 20 Tɔʋn, Zebedeee 'ŋwnɔ -yɔ ɔ nʋkpasuyua 'sɔ yia -Zezu -yɔbɛ. 'Ɩn ɔ yia ɔ 'yu 'wʋkwli, ɔ 'ka ɔ bhubhoe. -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «-A 'nʋ -mɔ yɩ?» \p \v 21 Ɔ nɛɛ: «Nɩɩ, na 'yua sɔ nɩ, zlɩ -ɩn -ka nyɩma 'wlulapɩlɩda -mɩ, -na zukpa -wa, -ɩn 'nyɛ wa 'yoo, yabhlo 'ka -na lilisɔlʋ ladɩ, 'ɩn yabhlo 'ka -na kɔpɛsɔlʋ ladɩlɩ.» \p \v 22 -Zezu nɛɛ wa -yla: «-We a zlalɩa da 'mɩ, a 'nɩ we -yi. 'Lee, sɩasɩe -we zɔ na yia 'yligbea, a mneni a 'ka we zɔ 'yligbee?» \p Wa nɛɛ: «Ɩɩn, -a mneni we!» \p \v 23 Ɔ nɛɛ: «Cɩɩn, gbʋzɔnʋ -wa. Sɩa a yia 'mɩ 'bhisa. Nɩɩ, na lilisɔlʋ ladɩdɩe mɩa, we 'nɩ -amɩ 'ka -bha we -sa. Wee 'bɩnya mɩa, -wa -yla na dide mnazɩa we la, wa -nʋ -wa.» \p \v 24 Wa -lima kugbua 'nʋa we, 'ɩn wa yia wa bhelia 'sɔ -yɔ 'cɛ 'palɩ. \v 25 Tɔʋn, -Zezu yia wa 'dɛ weee la, ɔ nɛɛ: «A -yi we 'ji nɩɩ, dʋdʋgʋ -nyɩmaa 'yugalɩnya mɩa, -cɩan 'bhisa wa pɩlɩa nyɩma 'wlu la. 'Ɩn wa nyɩma 'kadɩ sɩalɩa wa zɔlubhonʋnya wa 'tɩtɛ nya. \v 26 Nɩɩ, aɩn glaa, we 'na 'ka 'sa -mɩ. Nɩɩ, -ɔ -ka gba ɔ 'ka nyɩmɛ 'kadʋ -zɛ, ɔ -zɛ ɔ -limaa zɔlubhonʋnyɔ. \v 27 'Ɩn aɩn glaa, -ɔ -ka gba ɔ 'ka ɔ -lima 'yugalɩ, ɔ -zɛ ɔ -limaa gaylo. \v 28 'Sa -bhlokpadɛ, ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu 'nɩ yi wa 'ka ɔ 'wʋsa. Nɩɩ, yi ɔ yia ɔ 'ka nyɩma 'wʋsa, 'ɩn ɔ 'ka tlɩ, nyɩma duun 'wʋzɩtɩee 'gbʋ.» \s1 -Zezu -bloa nyɩma 'sɔɔ 'yli \r (Mk 10.46-52; Lk 18.35-43) \p \v 29 Da wa 'bhʋa Zelikoo, 'ɩn nyɩmaa -zlo yia -Zezu 'bɩ mnɩ. \v 30 'Lɔlɔnya sɔ -dɩa 'yoo ŋwɛ -yɔ la, wa 'nʋa nɩɩ, -Zezu mɩ 'plɩda, 'ɩn wa yia 'wʋkpɩ: «-Amɩaa -Kanyɔ, -Davidɩɩ 'yuɔɔ, -ɩn 'yɩlɩ -aɩn nyazɩɔɔ!» \p \v 31 'Ɩn nyɩma duun yia wa 'wluo 'kpɩlɩ, wa nɛɛ wa -yla: «A 'mu ŋwɛ -nya!» Tɔʋn, -bha -maa 'kpɩa 'wʋ 'tɩtɛɛ: «-Amɩaa -Kanyɔ, -Davidɩɩ 'yu, -ɩn 'yɩlɩ -aɩn nyazɩɔɔ!» \p \v 32 -Zezu yia 'yligbe, ɔ laa wa, 'ɩn ɔ nɛɛ: «-A 'nʋ -mɔ, lɛɛ -lu a 'yɩbha ɩn nʋ lɛ aɩn -ylaa?» \p \v 33 Wa nɛɛ: «-Amɩaa -Kanyɔ, -blo -amɩaa 'yli!» \v 34 Wa -laa ɔ nyazɩ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia wa 'yli kwɛ zɩ. -Bha -bhlokpadɛ wa 'dɛsɔbhie 'yɩa la, 'ɩn wa yia ɔ 'bɩ mnɩ. \c 21 \s1 -Zezu mnɩa -Zeluzalɛmʋ \r (Mk 11.1-12; Lk 10.28-40; Zn 12.12-19) \p \v 1 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ, wa bɛa -Zeluzalɛmʋ, wa nynia 'gbe -we wa laa Bɛtɩfaze, -we mɩa *Olivʋsunyaa -gɔgɔ kwesi, -bha -Zezu tiea ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ. \v 2 Ɔ nɛɛ wa -yla: «'Gbe -we mɩa -mɛmɛ aɩn 'yu, a mnɩ -mɔ. A -ka -mɔ nyni, tɔʋn, -sokofalɩŋwnɔ a yia -mɔ 'yɩa, we mɩ lubhu -jɩda, we 'yu mɩ we kwesi. A -sa we lubhu, a -yɔ we 'dɛsɔbhie yi. \v 3 Wa -ka aɩn -yla gbʋ gba, a 'palɩ we 'bɩgʋɛ: ‹-Amɩaa -Kanyɔ 'yɩbha we.› -Bha -bhlokpadɛ wa yia we aɩn yoo 'nyɛa, a -yɔ we 'ka yi.» \p \v 4 'Sa we 'plɩa sa, 'ɩn -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ gbaa we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ. \q1 \v 5 «Nɩɩ, a gba *Siɔngbe 'wʋ -nyɩma -ylaɛ: \q1 ‹A -talɩ, amɩaa 'wlulapɩlɩnyɔ mɩ amɩaa -gbɛ yida. \q1 Ɔ'ɔ 'ylimanɩ ɔ 'dɛ. \q1 Ɔ -dɩ -sokofalɩŋwnɔ -gʋ la, nɩɩ, \q2 -sokofalɩŋwnɔ -dɔgbʋ -wa.› » \p \v 6 Tɔʋn, ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ mnɩa, -we -Zezu gbaa, 'mʋ wa nʋa lɛ. \v 7 Wa -laa wee -sokofalɩ -yɔ we 'yu -Zezuu -gbɛ, 'ɩn wa yia wa 'naa we -gʋ slʋ, 'ɩn ɔ yia we -gʋ ladɩ. \v 8 Nyɩmaa -zlo slʋa wa 'naa 'yloogblʋ, tɔlʋa -dɩa saʋn, 'ɩn wa yia we 'yloogblʋ lapalɩ. \v 9 Nyɩma -wa nɔa ɔ 'yu we -yɔ wa nɔa ɔ lʋʋ, wa 'dɛ weee 'kpɩa 'wʋ, wa nɛɛ: \q1 «-A -mnɩnɩ -Davidɩɩ 'yuu 'ŋnɩ. \q1 -Ɔ mɩa Jejitapɛɛ 'ŋnɩ nya yida, \q1 -Lagɔ ŋwna ɔ 'nyu la. \q1 -Wa mɩa yalɩ, wa -mnɩnɩ -Lagɔɔ 'ŋnɩ!» \p \v 10 -Zezu plaa -Zeluzalɛmʋ, 'ɩn 'gbe 'wʋ -nyɩma weee yia gbugblolu. Wa nɛɛ: «Mɔɔ -nyɩmɛ ɔ -mɩa?» \p \v 11 Tɔlʋa nɛɛ: «Galilee -dʋdʋ -gʋ, Nazalɛtɩyu -Zezu -wa. Nɩɩ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ ɔ -mɩa.» \s1 -Zezu vua -valɛpanya -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ \r (Mk 11.15-18; Lk 19.45-48; Zn 2.13-22) \p \v 12 Nɩɩ, -Zezu mnɩa -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ, 'ɩn ɔ yia -valɛpanya -yɔ -valɛzɔnya -bha vu. Ɔ yia 'gwɛzi -bhitinyaa 'tabhle labhlɩ, we -yɔ -kpakʋn pɛlʋpanya kpenya. \v 13 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: \p «We mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹Na -budu mɩa, 'mʋ wa yia laa -Lagɔbhubhoe -budu.› \m 'Ɩn 'mʋ amɩa nʋa 'wienyaa zizeda 'wʋ.» \p \v 14 'Lɔlɔnya -yɔ 'tɩgɩtɩgɩnya bɛa -Zezu -yɔ -mɔ -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ, 'ɩn ɔ yia wa jipe. \v 15 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya 'yɩa -Zezuu ŋwɛgaga -sʋbhalɩ gbʋ -yɔ, 'ɩn wa 'nʋa 'ylaaslɩɩ 'wʋkpɩwɛlɩ -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ: «-A -mnɩnɩ -Davidɩɩ 'yuu 'ŋnɩ,» 'ɩn wa yia 'cɛ 'pa. \p \v 16 Wa nɛɛ -Zezu -yla: «-We wa mɩa gbada, -ɩ'ɩn 'nʋ wee?» \p 'Ɩn -Zezu nɛɛ: «Ɩɩn, 'nʋ na nʋ we wa. Nɩɩ, -we mɩa cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? We nɛɛ: \q1 ‹-Mɩ nʋa we lɛ, \q1 'ɩn 'ylaaslɩ -yɔ 'nyɛnyɛyua mɩa -na 'ŋnɩ -mnɩnɩda.› » \p \v 17 Tɔʋn -Zezu 'bhʋa wa -yɔ, ɔ 'tlaa wee 'gbe 'wʋ, ɔ mnɩa Betani, 'ɩn ɔ yia -mɔ -gʋ. \s1 -Zezu tɩa *figɩsu mɛ -yɔ la \r (Mk 11.12-14,20-24) \p \v 18 Zlɩ zlɩa, -Zezu mɩ -Zeluzalɛmʋ lʋmnɩda, 'ɩn ŋwɔ yia ɔ 'bha. \v 19 Ɔ mɩ nɔda, 'ɩn ɔ yia *figɩsu -yɔyɩ 'yoo ŋwɛ -yɔ. Ɔ bɛa we kwesi, we kpɩɩ 'dɛkpʋa mɩa we 'wlu, 'ɩn ɔ nɛɛ figɩsu -yla: «-Mɩ 'na 'palɩ 'maslɛɛn 'bhue -nɩ!» \p -Bha -bhlokpadɛ wee figɩsu yɛa. \v 20 Ɔ 'bɩnɔnya 'yɩa we -yɔ, 'ɩn we yia wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ, 'ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «Sa -mʋmʋ wee su yɛ 'sa sa slʋɩa?» \p \v 21 -Zezu nɛɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: a -ka dlɩ zʋ, 'ɩn a 'nɩ dlɩ lʋ, -we ɩn nʋa da figɩsu nɩ -yla lɛ, a mneni a 'ka we lɛnʋ. A mneni a 'ka -gɔgɔ 'kadʋ -yla gba: -ɩn 'bhʋ da, viteli -na 'dɛ 'nyu lʋ, 'ɩn we nʋa we lɛ. \v 22 -We a zlalɩa -Lagɔ dlɩ weee nya, 'yɩa a yia we.» \s1 Nyɔɔ 'nyɛ -Zezu sea? \r (Mk 11.27-33; Lk 20.1-8) \p \v 23 -Zezu mnɩa -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ lʋ, 'ɩn ɔ yia nyɩma gbʋ -slolu. -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ bɛa -Zezu -yɔ, 'ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «Se -mʋmʋ nya -na nʋ gbʋnya nɩ lɛa? 'Ɩn nyɔɔ 'nyɛ -mɩ we lɛnʋ sea?» \p \v 24 -Zezu nɛɛ wa -yla: «Gbʋʋ gɔ -bhlo na yi 'yaa aɩn layɩbhaa, a -ka we 'bɩgʋpalɩ 'bhie, 'ɩn -ɔ 'nyɛa 'mɩ se, 'ɩn na gbaa ɔ 'ŋnɩ. \v 25 Nyɔɔ tie Zaan ɔ batizee nyɩma, -Lagɔ -wa yaayɩɩ, nyɩma -wa yɩ?» \p 'Ɩn wa yia we -gʋ kpɛlɩe bhli, 'ɩn wa nɛɛ: \v 26 «-A -ka gba, ‹-Lagɔ tiea ɔ›, 'ɩn ɔ yɩbhaa -aɩn laɛ: ‹Lɛɛ ka 'gbʋ a 'nɩ ɔ wɛlɩ 'wʋŋwnua?› -A -ka gba nɩɩ, nyɩmɛ tiea ɔ, 'ɩn nyɩma sɔlʋa -aɩn -yɔ 'wʋ. Nɩɩ, wamɩa nɛɛ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -wa.» \p \v 27 Tɔʋn wa nɛɛ -Zezu -yla: «-Ɔ tiea *Zaan, -a 'nɩ ɔ -yi.» \p 'Ɩn -mɔɔ nɛɛ: «We -ka 'sa -mɩ, -ɔ 'nyɛa 'mɩ wee gbʋnya -mɩnɩɩ lɛnʋ se, -amɩ 'na 'ka 'ya -mɔɔ -kanyɔɔ 'ŋnɩ aɩn -yla gba.» \s1 Nʋkpasuyua 'sɔɔ gbʋʋ nine \p \v 28 -Zezu nɛɛ: «Gbʋʋ nine -mʋnɩ, sa a gba we daa? Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo mɩa, ɔ ka nʋkpasuyua 'sɔ. Ɔ nɛɛ 'yabhlo -yla: ‹Na 'yu, -ɩn mnɩ -zɛɛn -dlɔkpaa lubho nʋa.› \p \v 29 «-Mɔɔ nɛɛ: ‹Ɩn 'nɩ mnɩda -mɩ.› -Bha bɛa, ɔɔ 'yu yia dlɩ 'bhiti, 'ɩn ɔ yia wee kpaa mnɩ. \p \v 30 «Tɔʋn, 'ɩn ɔ dide yia wee wɛlɩ -bhlokpadɛ gba ɔ 'yu -putu -yla. 'Ɩn -mɔɔ nɛɛ: ‹-Ao, mnɩa na yia.› 'Ɩn -mɔɔ 'nɩ mnɩ. \p \v 31 «Nɩɩ, waa 'yua 'sɔ nyɩdɩ, nyɔɔ nʋ ɔ didee dʋmagbʋ lɛa?» \p Wa nɛɛ: «Ɔ tɩanʋ -wa.» \p Tɔʋn, -Zezu nɛɛ wa -yla: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: da -Lagɔ yia nyɩma 'wlulapɩlɩa, nisʋn -gwɛzisanya -yɔ 'naabɩzɩŋwnɩ yia aɩn 'yugalɩa. \v 32 Nɩɩ, 'Zan -Batisɩ yia amɩaa -gbɛ, 'ɩn ɔ yia aɩn 'yoo tɩklɩɩ da -slolu, 'ɩn a 'nɩ we -yɔŋwnu. Nɩɩ, nisʋn -gwɛzisanya -yɔ 'naabɩzɩŋwnɩ mɩa, -maa yia ɔ 'wʋŋwnu. 'Ɩn a 'yɩa we -yɔ, -mʋʋ 'bɩgʋ a 'nɩ -slɔ dlɩ 'bhiti, 'ɩn a 'ka ɔ 'wʋŋwnu.» \r (Mk 12.1-12; Lk 20.9-19) \p \v 33 -Zezu nɛɛ: «A pʋlʋ gbʋʋ nine yabhlo nɩ yukwli. Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo 'paa -dlɔkpaa. Wee kpaa ɔ bibelia 'suo, 'ɩn ɔ yia -dlɔyaa 'wʋnyazɔlu lɛnʋ. 'Ɩn da wa 'kaa 'yligbe, 'ɩn wa 'kaa kpaa -gʋtalɩ, ɔ yia -mʋʋ 'sʋbha. 'Ɩn ɔ yia we -gʋ -busalubhonʋnya lapalɩ, 'ɩn ɔ yia 'lakpa 'wʋ mnɩ. \v 34 -Dlɔya -sasa bhla bɛa, 'ɩn ɔ yia ɔ zɔlubhonʋnya tie ɔ -busalubhonʋnya 'bɩ, ɔ 'ka ɔnʋʋ kpaa -lu 'yɩ. \v 35 Waa -busalubhonʋnya kpaa ɔ tietienya, 'ɩn wa yia 'yabhlo bhɩtɩ, 'yabhlo wa 'bhaa, 'ɩn wa yia wa tanʋ gbɔkʋ 'wʋbhalɩ. \v 36 -Mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ yi 'yaa ɔ zɔlubhonʋnya tɔlʋa tie. -Maa -zu 'wʋ, -maa -zi wa tɩanʋ. Mʋ -bhlokpadɛ waa -busalubhonʋnya nʋ 'yaa wa -yla lɛ. \v 37 -Mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ yia ɔ 'dɛɛ 'yu tie, ɔ nɛɛ ɔ 'dɛ dlɩ zɔ: ‹Na yu mɩa, 'mɔ wa yia 'nʋŋwɛ zʋa.› \p \v 38 «Nɩɩ, waa -busalubhonʋnya 'yɩa ɔɔ 'yu -yɔ, wa nɛɛ wa 'dɛ nyɩdɩ: ‹-Ɔ 'kaa cɩ ɔɔ kpaaa -kanyɔ 'bɩ li, mɔ nɩ. -A mnɩ ɔ 'bhaa, 'ɩn -a 'ka ɔ 'bɩ li.› \v 39 Wa kpaa ɔ, 'ɩn wa yia ɔ kpaa lʋʋ viteli, 'ɩn wa yia ɔ 'bha. \p \v 40 «Nɩɩ, ɔɔ kpaaa -kanyɔ -ka yi, lɛɛ -lu ɔ 'ka waa -busalubhonʋnya nʋnʋa?» \p \v 41 Wa nɛɛ ɔ -yla: «Waa 'nyii -cɩan mɩa, 'nyii -sa ɔ yia wa 'bhaa. -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔ palɩa -busalubhonʋnya -putu ɔ -dlɔkpaa -gʋ la, 'ɩn we -dɩdɩ bhla -ka bɛ, 'ɩn ɔ yɩa ɔ kpaa -luu 'ya.» \p \v 42 Tɔʋn -Zezu nɛɛ wa -yla: «-We mɩa -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ cɛlɩda, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? We nɛɛ: \q1 ‹Tʋkpa -we -budusʋbhanya -saa kwnɛɛ, \q1 mʋ -zɛa -buduu gwɩgwɩyli -tʋkpa -zɔnʋ. \q1 -Ɔ nʋa gbʋ nɩ lɛ, Jejitapɛ -wa. \q1 'Ɩn wee gbʋ mɩa, -a -ka we 'yɩ, \q2 'ɩn we namanɩa -amɩaa dlɩ.› \p \v 43 «We 'dɛɛ 'gbʋ ɩn nɛɛ aɩn -yla, -Lagɔ 'na 'ka 'maslɛɛn aɩn 'wlulapɩlɩ, ɔ nyazɩdlɩ nya. -Wa nʋa ɔ dʋmagbʋ lɛ, 'ma ɔ yia 'wlulapɩlɩa. \v 44 Wee tʋkpa mɩa, nyɔɔ -ka we -gʋ bhlili, la ɔ wʋwlalɩa. 'Ɩn -mɔmɔ -gʋ we -ka bhlili, ɔ tɔpʋ we saa.» \p \v 45 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ Falizɩnyɩma 'nʋa wee gbʋʋ ninenya nɩ, 'ɩn wa yia we 'jiyibheli nɩɩ, 'ma ɔ saa 'ŋnɩ. \v 46 Wa ka 'klɩ 'yɩ wa 'ka ɔ kpa, 'ɩn wa yia nyɩmaa -zlo sɔ. -We ka gbʋ -wa, -maa nɛɛ nɩɩ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ ɔ -mɩa. \c 22 \s1 'Ŋwnɔkwafɛtɩ \r (Lk 14.15-24) \p \v 1 -Zezu gbaa nyɩmaa -zlo -yla gbʋʋ nine -papɩe nya, ɔ nɛɛ: \v 2 «-We -yɔ *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlʋa mʋ nɩ: dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ yabhlo mɩa, ɔ yu kwaa 'ŋwnɔ. 'Ɩn ɔ 'yɩbha ɔ 'ka we 'fɛtɩ -sa. \v 3 Ɔ laa nyɩma, ɔ tiea ɔ zɔlubhonʋnya wa 'wʋ wa 'ka yi, wa nɛɛ nɩɩ, wa 'nɩ yida -mɩ. \v 4 Ɔ yi 'yaa tɔlʋa tie, ɔ nɛɛ: ‹-Wa ɩn laa a gba wa -yla nɩɩ, ɩn ka wa -yla pi. Ɩn ka na 'bhlinya -yɔ na 'kpɩ -ka -nɩma 'bha wa -yla. We 'dɛ weee mɩ -bha. Wa yi 'ŋwnɔkwafɛtɩ 'wʋ.› \p \v 5 «Nɩɩ, -wa ɔ laa, wa 'nɩ we -yɔŋwnu. 'Ɩn wa yia wa dʋmagbʋ lɛnʋa mnɩ. Tɔlʋa mnɩa kpaa, tɔlʋa mnɩa -valɛ 'paa. \v 6 'Ɩn tɔlʋa yia ɔ zɔlubhonʋnya kpa, wa sɩalɩa wa, 'ɩn wa yia wa 'bha. \p \v 7 «Nɩɩ, ɔɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ yia 'cɛ 'pa, 'ɩn ɔ yia ɔ 'slʋja tie, -wa 'bhaa da nyɩmɛ, wa 'ka wa 'bha, 'ɩn wa 'ka wa 'gbe 'yli fa. \v 8 Tɔʋn, ɔ nɛɛ ɔ zɔlubhonʋnya -yla: ‹'Ŋwnɔkwafɛtɩ -gʋ -lililu mɩ -bha. -Wa ɩn laa, wa 'nɩ we 'klʋ -ka wa 'ka we li. \v 9 We 'dɛɛ 'gbʋ, a 'plɩlɩ 'gbee 'yoo weee -gʋ, -wa a -ka 'yɩ, a la wa, wa 'ka yi.› \p \v 10 «Tɔʋn, ɔ zɔlubhonʋnya yia 'yoo weee 'wʋplɩlɩ, 'ɩn wa yia wa 'dɛ weee 'wlugʋgwlalɩ. 'Sa wa laa nyɩma duun, 'ɩn fɛtɩ -budu yia ye. \v 11 Tɔʋn, ɔɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ plaa -mɔ ɔ 'ka -wa ɔ laa -gʋtalɩ, 'ɩn ɔ yia nyɩmɛ yabhlo 'yɩ -mɔɔ 'nɩ 'fɛtɩ -gʋ -bana 'wʋpla. \v 12 'Ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: ‹'Tale, -ɩn 'nɩ 'fɛtɩ -gʋ -bana 'wʋpla. Sa -ɩn pʋplalɩ -seli 'wʋlaa?› Ɔ 'nɩ gbʋ -gʋ -sa. \p \v 13 «Tɔʋn, ɔɔ 'wlulapɩlɩnyɔ nɛɛ ɔ zɔlubhonʋnya -yla: ‹A gbʋan ɔ bhʋ -yɔ ɔ sɔ. A viteli ɔ 'pipee -mɔ nikpise 'wʋ. Da wa wia, 'ɩn wa lia gla 'wʋ.› \p \v 14 «Nɩɩ, -Lagɔ laa nyɩma duun, 'ɩn -wa ɔ -saa -bha, -maa -sɛlɛ.» \s1 'Gwɛzi plʋlʋe *Sezaa kwɛɛ \r (Mk 12.13-17; Lk 20.20-26) \p \v 15 Falizɩnyɩma gbelia 'wlu, wa 'ka 'klɩ 'yɩ, 'ɩn wa 'ka -Zezu -dawli 'wʋnʋ, 'ɩn ɔ 'dɛɛ gbagbawɛlɩ 'ka ɔ gbʋan. \v 16 Falizɩnyɩma tiea wa 'bɩnɔnya tɔlʋa -yɔ Ewlodʋʋ nyɩma tɔlʋa -Zezuu -gbɛ. -Maa nɛɛ ɔ -yla: «-Slolunyɔ, -a -yi we 'ji nɩɩ, gbʋzɔnʋ -na gbaa. 'Ɩn sa -Lagɔ 'yɩbhaa nyɩmɛ nʋ, 'mʋ -na slolua tɩklɩɩ. Nyɩmɛ -ka 'yli, -nanʋʋ -gbɛ, we bhe, we 'dɛɛ 'gbʋ, -ɩ'ɩn sɔ nyɩmɛ. \v 17 We -ka 'sa -mɩ, -ɩn nɛɛ lɛa? 'Lee, we mɩ tɩklɩɩ -amɩaa tite nʋkplɛ, -a plʋlʋ *Sezaa kwɛɛ *nisʋn -gwɛzii?» \p \v 18 Nɩɩ, -Zezu yibhelia wa 'wlukʋʋn lapʋpalɩ -gbʋ 'nyuu, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -yla: «Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma, lɛɛ -lu ka 'gbʋ a yla 'mɩ laa? \v 19 'Gwɛzi -we a plʋlʋa Sezaa kwɛɛ, a -slolu 'mɩ we 'klʋ.» 'Ɩn wa yia ɔ tama yabhlo yoo 'nyɛ. \v 20 'Ɩn ɔ nɛɛ: «'Lee, nyɔɔ ka 'wlu -yɔ ɔ ŋnɩ mɩ da we -gʋa?» \p \v 21 Wa nɛɛ: «Sezaa -wa.» \p -Bha ɔ gbaɛ: «-We -ka Sezaaa -nʋ, a 'nyɛ we Sezaa yoo. 'Ɩn -we -ka -Lagɔɔ -nʋ, a 'nyɛ we -Lagɔ yoo.» \p \v 22 Wa 'nʋa wee wɛlɩ, 'ɩn we yia wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ, 'ɩn wa yia ɔ -yɔbhʋ, 'ɩn wa yia mnɩ. \s1 *Sadusenyɩma kpɛlɩa -Zezuu tlɩtlɩe -yɔ ɔ 'wʋsɔsʋee gbʋ -gʋ \r (Mk 12.18-27; Lk 20.27-40) \p \v 23 *Sadusenyɩma mɩa, wa nɛɛ nɩɩ, tlɩtlɩnya 'nɩ mneni wa 'ka tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔ. \p Wee 'ylɩ -bhlokpadɛ nya, waa Sadusenyɩma tɔlʋa bɛa -Zezu kwesi. \v 24 Wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Slolunyɔ, Moizɩ nɛɛ: ‹Nɩɩ, nyɩmɛ -ka tlɩ, ɔ -yɔ ɔ 'ŋwnɔ 'nɩ 'yu gwalɩ, ɔ bheli kwa ɔ -dʋgbaŋwnɔ, 'ɩn ɔ -yɔ ɔɔ 'ŋwnɔ 'sɔ 'ka ɔ bhelii zʋa lala 'ɩn -mɔɔ 'ŋnɩ 'ka dʋdʋ -gʋ -tʋ.› \p \v 25 «Nɩɩ, zlɩmɛ -amɩaa -gbɛ nyɩmɛ yabhlo ka nʋkpasuyua gbesɔ. Wa kpasa kwaa 'ŋwnɔ, ɔ -yɔ ɔ 'nɩ gwalɩ, 'ɩn ɔ yia tlɩ. 'Sa ɔɔ 'ŋwnɔ -tʋa ɔ bheli -yɔ. \v 26 'Sa -bhlokpadɛ we nʋa ɔ bhelii 'sɔnʋ nya, ɔ bhelii tanʋ nya, 'sa -bhlokpadɛ we nʋa waa bhelia gbesɔɔ -nʋ nya. \v 27 Wa 'dɛ weee 'bɩgʋ, 'ɩn ɔɔ 'ŋwnɔ yi 'yaa tlɩ. \p \v 28 «'Ylɩ -we nya waa tlɩtlɩnya yia 'wʋsɔa, waa bhelia gbesɔ glaa, nyɔɔ ka 'ŋwnɔ ɔ -mɩa? Nɩɩ, wa 'dɛ gbesɔ kwaa ɔ -bhlo -bhlo.» \p \v 29 Ɔ nɛɛ wa -yla: «Amɩaa 'dɛ a nʋa -dawli 'wʋ. -We ka gbʋ -wa, a 'nɩ -Lagɔsɛbhɛ -yɔ -Lagɔɔ 'tɩtɛ -yi. \v 30 Nɩɩ, tlɩtlɩnya -ka 'wʋsɔ, nʋkpasia -yɔ 'ŋwnɩ 'na 'ka kʋkwalɩ. Nɩɩ, 'anzɩnya -we mɩa yalɩ, we 'bhisa wa yia -tʋa. \v 31 'Lee, -we -Lagɔ gbaa aɩn -yla tlɩtlɩnyaa 'wʋsɔgbʋʋ daa, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? Ɔ nɛɛ: \q1 \v 32 ‹-Amɩ -wa *Ablaamʋʋ -Lagɔ, \q1 *Izakɩɩ -Lagɔ, *Zakɔbʋʋ -Lagɔ.› » \m 'Ɩn -Zezu yia we -gʋdɩɛ: «-Lagɔ mɩa, 'yliyɔganyaa -Lagɔ -wa. Ɔ 'nɩ tlɩtlɩnyaa -Lagɔ.» \p \v 33 Nyɩmaa -zlo 'nʋa we nɩ, 'ɩn -we ɔ -slolua wa, 'ɩn we yia wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \s1 Tite weee 'kadʋ \r (Mk 12.28-34; Lk 10.25-28) \p \v 34 Da Falizɩnyɩma 'nʋa nɩɩ, -Zezu ka Sadusenyɩma lu, -bha wa gbelia 'wlu. \v 35 Wa 'yabhlo mɩa, -Lagɔɔ titee gwesanyɔ mɔ. Ɔ 'yɩbha ɔ 'ka -Zezu layla, 'ɩn ɔ yia ɔ layɩbhaɛ: \v 36 «-Slolunyɔ, -amɩaa tite weee glaa, -mʋmʋ -wa we 'kadʋa?» \p \v 37 -Zezu nɛɛ ɔ -yla: « ‹Jejitapɛ, -ɔ -wa -na -Lagɔ, -ɩn -kalɩ ɔ zɛ -na dlɩ weee nya, -na zuzu weee nya, -na 'wlukʋʋn lapʋpalɩe weee nya.› \v 38 Mʋ -wa wee titee tɩanʋ. 'Ɩn we 'kadʋ we -mɩa. \v 39 'Ɩn wee titee 'sɔnʋ -we mɩa we 'kadʋ -mɩnɩ 'bhisa, mʋ nɩ: ‹-Ɩn -kalɩ -na -libheyii zɛ -na 'dɛ 'bhisa.› \v 40 Nɩɩ, Moizɩɩ *tite weee -yɔ -we weee -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya -slolua, mʋ -gʋ wa -saa we.» \s1 -Lagɔɔ -Bhasanyɔ, nyɔɔ ɔ -maa? \r (Mk 12.35-37; Lk 20.41-44) \p \v 41 Falizɩnyɩma mɩ 'wlugbelida -bhlokpadɛ, 'ɩn -Zezu yia wa layɩbhaɛ: \v 42 «A nɛɛ lɛa? -Lagɔɔ -Bhasanyɔ mɩa, nyɔɔ ka 'yu ɔ -mɩa?» \p Wa nɛɛ: «-Davidɩɩ yu -wa.» \p \v 43 Ɔ nɛɛ wa -yla: «-Lagɔɔ Zuzu 'sua -Davidɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ la ‹Na -Kanyɔ›, lɛɛ -lu ka 'gbʋa? \v 44 Nɩɩ, -Davidɩ nɛɛ: \q1 ‹Jejitapɛ nɛɛ na -Kanyɔ -yla: \q1 «-Ɩn -dɩ da la na lilisɔlʋ. \q1 'Ɩn ɩn 'ka -na tʋnyɩma -na bhʋ zɔ lapalɩ.» › \m \v 45 We -ka nɩɩ, -Davidɩ la ɔɔ -Lagɔɔ -Bhasanyɔ, ‹na -Kanyɔ›, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka -Davidɩɩ 'yu -zɛ, we 'nɩ mʋʋ?» \p \v 46 -Ɔ mnenia ɔ 'ka ɔ wɛlɩɩ 'bɩgʋpalɩ, ɔ 'nɩ -mɩ. We 'bhʋ wee 'ylɩ 'wʋ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ'ɔ 'yɩbha -slɛɛn ɔ la. \c 23 \s1 A 'na nʋnʋ -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma 'bhisa -nɩ \r (Mk 12.38-39; Lk 11.43-46, 20.45-46) \p \v 1 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu gbaa nyɩmaa -zlo -yɔ ɔ 'bɩnɔnya -yla, ɔ nɛɛ: \v 2 «-Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma mɩa Moizɩɩ 'bɩgʋ, wa 'ka ɔ titee 'ji gba. \v 3 We 'dɛɛ 'gbʋ a zʋ wa 'nʋŋwɛ. 'Ɩn -we weee wa yia gbaa, a 'ka we lɛnʋ. Nɩɩ, -we wa nʋa lɛ, a 'na nʋnʋ we lɛ -nɩ. Nɩɩ, -we wa slolua, wa 'dɛ'ɛ nʋ we -gʋgbʋ lɛ. \v 4 'Gba 'kadʋ wa nʋa lɛ, 'ɩn wa dɩa we nyɩma 'wlu, 'ɩn -zugba wa -kwɩtaya -bhlogbɔɔ'ɔ 'tlili we. \v 5 -We weee wa nʋa lɛ, -zejila 'wʋ wa nʋa we lɛ, nyɩma 'ka wa -yɔyɩɩ 'gbʋ. -Lagɔwɛlɩ -kibhe wa gbʋan wa 'klɔɔ, wa sɔ -yɔ, -tʋkpʋ 'kadɩ 'wʋ wa zʋa we. Wa -banaa ŋwɛ wa lʋa, 'ɩn we tlʋmanɩa. \v 6 -Lagɔbudu zɔ -yɔ 'fɛtɩnya -gʋ, 'yugbɛɩn ladɩdɩe wa 'yɩbhaa kpe -zɔnʋnya -gʋ. \v 7 Nyɩma -ka wa fʋsa -zejila 'wʋ, wa 'nʋŋwɛzʋzʋe nya, wa -ka wa la ‹*Wlabi›, 'ɩn we namanɩa wa dʋdʋ. \p \v 8 «Nɩɩ, amɩa, a 'na ŋwnunu wa 'ka aɩn ‹Wlabi› la -nɩ. -We ka gbʋ -wa, bhelia a 'dɛkpʋa -mɩa, amɩaa -Slolunyɔ -bhlogbɔɔ. \v 9 A 'na lalɩ dʋdʋgʋ -nyɩmɛ yabhlogbɔɔ ‹Dide› -nɩ. Nɩɩ, amɩaa Dide -bhlogbɔɔ, ɔ mɩ yalɩ. \v 10 Amɩaa 'dɛkpʋa nyɩdɩ, a 'na lalɩ nyɩmɛ ‹-Kanyɔ› -nɩ. Amɩaa -Kanyɔ -bhlogbɔɔ, mɔ -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ. \v 11 -Ɔ 'kaa aɩn 'yugalɩ, ɔ -mɩ amɩaa zɔlubhonʋnyɔ nya. \p \v 12 «Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ ylimanɩa ɔ 'dɛ, zɔ -Lagɔ yia ɔ bɛlɩa, 'ɩn nyɩmɛ -ɔ bɛlɩa ɔ 'dɛ zɔ, 'ylimanɩa -Lagɔ yia ɔ.» \r (Mk 12.40; Lk 11.39-42,44,52, 20.47) \p \v 13 Ɔ nɛɛ 'ya: «-Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma a -mɩa. -We ka gbʋ -wa, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbee 'yoo a kɩklalɩa. Amɩaa 'dɛ'ɛ pla -mɔ, 'ɩn -wa 'yɩbhaa wa 'ka -mɔ pla, 'ɩn a kʋlʋa wa 'yoo. \p [ \v 14 «-Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma a -mɩa. -We ka gbʋ -wa, -dʋgbaŋwnɩ a saa -maa -lu weee kwɛɛ. 'Ɩn a bhubhoea -Lagɔ nyɩmaa 'yliya 'wʋ kpokpo, nyɩma tɩklɩɩ 'bhisa. We 'gbʋ, -Lagɔ yia amɩaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, 'ɩn amɩaa -kaslʋ 'ka nyɩma tɔlʋaa -nʋ 'wʋzi.] \p \v 15 «-Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma a -mɩa! -We ka gbʋ -wa, dʋdʋ weee -yɔ 'nyu weee -gʋ a plɩlɩa, a 'ka nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'yɩ, ɔ 'ka amɩaa gbʋ -yɔŋwnu. A -ka -mɔɔ 'yɩ, 'ɩn amɩaa lɛnʋgbʋ zɛlɩa -mɔɔ nyɩmɛ 'nyuu. 'Ɩn -Lagɔ paa ɔ -kaslʋ 'wʋ, we 'ka amɩaa -nʋ -zi -zakpa 'sɔ. \p \v 16 «Amɩa, nyɩmaa 'yoo daslolunya, a ka 'lɔ, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! A nɛɛ: ‹Nyɩmɛ -ka -Lagɔbudu 'kadʋ bi, we mɩ bhe. 'Ɩn -ɔ -ka -Lagɔbudu 'kadʋʋ -can bi, we mɩ nɩɩ, ɔ nʋ we lɛ tɛɩn.› \v 17 -Sabhɛ 'wlukʋʋn, 'lɔlɔnya! Nɩɩ, -Lagɔbudu 'yli we -zi -can, mʋ nʋa lɛ, 'ɩn -can yia -lu tɩklɩɩ -zɛ. A 'nɩ we 'ji -yii? \v 18 A nɛɛ 'yaɛ: ‹Nyɩmɛ -ka 'slakagʋsalɩlu bi, we bhe. Nɩɩ, nyɩmɛ -ka wlawlalu -we mɩa 'slakagʋsalɩlu -gʋ bi, we mɩ nɩɩ, ɔ nʋ we lɛ teɩn.› \v 19 'Lɔlɔnya, nɩɩ, 'slakagʋsalɩlu 'yli we -zi wlawlalu. Mʋ nʋa lɛ, 'ɩn wlawlalu yia -lu tɩklɩɩ -zɛ, a 'nɩ we 'ji -yii? \v 20 Nɩɩ, nyɩmɛ -ka 'slakagʋsalɩlu bi, 'slakagʋsalɩlu -yɔ -lu weee wa palɩa we -gʋ la, 'mʋ ɔ bia. \v 21 Nyɩmɛ -ka -Lagɔbudu 'kadʋ bi, -Lagɔbudu -yɔ -Lagɔ, -ɔ -dɩa -mɔ la, 'ma ɔ bia. \v 22 Nyɩmɛ -ka yalɩ bi, -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩkpe -yɔ -ɔ -dɩa we -gʋ la, 'ma ɔ bia. \p \v 23 «-Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma a -mɩa! -We ka gbʋ -wa, -titikpɩ -we mɛnɩa: 'matɩ klaa, fɛnuwɩ klaa, we -yɔ kumɛ 'bhisa, we kugbuaa -gʋ -bhlo -nʋ a bhua 'wʋ, 'mʋ a nyɛa -Lagɔ. -Zugba a tide -Lagɔɔ titee gbʋ 'kadɩ 'yi, -we -wa: ‹A -mɩ tɩklɩɩ, a -ka nyazɩdlɩ, 'ɩn a zʋ -Lagɔ dlɩ -gʋ.› -We mɩa dɛ, 'mʋ a 'ka yaa lɛnʋ tɩa, 'ɩn a 'na dlʋlʋ -luu kugbua -gʋ -bhlo -nʋʋ wlawlɩe 'wʋ -nɩ. \v 24 Amɩa, nyɩmaa 'yoo daslolunya, a ka 'lɔ! Amɩaa 'mama nyu a lloa 'wʋ, a 'ka -mɔ -knɩknɩ -saa 'gbʋ. Tɔʋn, 'ɩn a mnaa *-nyɔmɛɛ, -glu! \p \v 25 «-Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma a -mɩa! -We ka gbʋ -wa, 'kɔpʋ -yɔ 'sɛtɩɩ ku -yɔ a wɔlʋa, 'ɩn -zugba 'wie -yliylie -yɔ 'nyii ye we. \v 26 Falizɩnyɩmɛ, -ɩn ka 'lɔ. Tɩada, -wɔlʋ -slɔ wee 'kɔpʋʋ nʋkplɛ we 'ka tɩklɩɩ -mɩ. \p \v 27 «-Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma a -mɩa! -We ka gbʋ -wa nɩ, -we -yɔ aɩn 'wʋwlʋa, mʋ -wa gbawla -we -yɔ wa 'paa pɛntlu 'pʋpa. We ku -yɔ mɩa, 'yli we nanɩa. We nʋkplɛ mɩa, we mɩ yeda 'kʋa klaa, 'kwie klaa, we -yɔ zɛnzɛn -lu weee nya. \v 28 Sa 'bhisa, nyɩma -ka aɩn 'yɩ nɩ, a mɩ tɩklɩɩ wa 'yliya 'wʋ, 'ɩn amɩaa nʋkplɛ mɩa, yo mɩ -mɔ, 'ɩn a 'nɩ tɩklɩɩ -mɩ. \r (Lk 11.47-51) \p \v 29 «-Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma a -mɩa! -We ka gbʋ -wa, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya -yɔ nyɩma tɩklɩɩɩ gbawla a sʋbhaa, 'ɩn a namanɩa we 'yli. \v 30 'Ɩn a nɛɛ: ‹-A -ka yaa -amɩaa dʋkpasɩɩ bhla 'wlʋ, -a 'na 'ka yaa wa glaa -mɩ, -a 'ka -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya lasa.› \v 31 'Sa a bhua amɩaa 'dɛɛ -yɔgbʋ 'wʋ. -Wa 'bhaa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya nɩ, wa 'yuaa 'dɛbhie -gbolu a -mɩa. \v 32 We -ka 'sa -mɩ, -we amɩaa dʋkpasɩ dɩa gwe, a bhɩa we. \v 33 Tɩbhɛnya, 'mʋnɩmɛɛ -gnʋ! Amɩaa dlɩ 'wʋ nɩɩ, a mneni a 'ka -Lagɔ amɩaa -Kosu 'wʋpapɩe kwɛɛ 'tlaa? -Ɩnnya, a 'nɩ we mneni. \v 34 We 'dɛɛ 'gbʋ, a pʋ yukwli. Nɩɩ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya klaa, gbʋyilonya klaa, we -yɔ nyɩma -wa 'kaa aɩn gbʋ -slolu, 'ma na yia amɩaa -gbɛ tiea. Tɔlʋa a yia 'bhaa, tɔlʋa a yia *su -gʋ lakʋlʋa, tɔlʋa a yia sɛlɩa -Lagɔbudunya zɔ, 'ɩn a 'ka wa 'bɩ vu 'gbe -bhlo -bhlo 'wʋ. \v 35 Gbʋ -we ka 'gbʋ ɩn yia wa tie, mʋ -wa nɩɩ, -Lagɔ yia aɩn -kaslʋ 'wʋpaa nyɩma tɩklɩɩ weee wa 'bhaa, wa 'gbʋ. Tɩada, wa 'bhaa *Abɛlɩ, nyɩmɛ tɩklɩɩ. We bhɩalɩda -wa, Balasii 'yu Zakalii 'bhabhɩe. 'Mɔ wa 'bhaa -Lagɔɔ -mɔwlʋda -yɔ 'slakagʋsalɩlu nyɩdɩ. \v 36 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: -we weee mɩa daa 'gbʋ, -Lagɔ yia dɛslɛɛn -nyɩma -kaslʋ 'wʋpaa. \s1 -Zezu palɩa -Zeluzalɛmʋ -nyɩma -yla gbʋ la \r (Lk 23.34-35) \p \v 37 «-Zeluzalɛmʋ -nyɩma, -Zeluzalɛmʋ -nyɩma, amɩa -wa bhaa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya, 'ɩn nyɩma -Lagɔ paa aɩn yoo, -wa bhaa wa gbɔkʋ 'wʋ. Sa nynu gʋgwlalɩa we 'yua 'wlu we -kapue zɔ, 'ɩn we gblia we -gʋ la, ɩn 'yɩbha ɩn 'ka 'sa aɩn 'wlugʋgwlalɩ bhla weee nya, 'ɩn a 'nɩ we -yɔŋwnu. \v 38 We 'gbʋ, -Lagɔ yia amɩaa -budu 'kadʋ sɔlʋ lapalɩlɩa. \v 39 Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: a 'na 'ka 'maslɛɛn 'mɩ 'yɩ, 'ɩn bhla -we nya a 'kaa gba nɩɩ, ‹Nyɩmɛ -ɔ yia Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'ŋnɩ nya, -Lagɔ ŋwna ɔ 'nyu la›, 'ɩn we bhla 'kaa nyni.» \c 24 \s1 -Zeluzalɛmʋgbee -wlɔwlɔe -yɔ Nyɩmɛɛ 'Yuu yiyigbʋ \r (Mk 13.1-2; Lk 21.5-6) \p \v 1 -Zezu 'tlaa -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, ɔ mɩa mnɩda, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya nɛɛ ɔ -yla: «Yla 'saa wee -budu nɩ wa!» \v 2 -Zezu nɛɛ wa -yla: «A yɩ we -yɔ, we 'nɩ mʋʋ? Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: tʋkpanya -mɩnɩ 'yabhlogbɔɔ 'na 'ka we -libheyi -gʋ -tʋ. Jitea we 'dɛ weee yia.» \r (Mk 13.3-13; Lk 21.7-19) \p \v 3 Ɔ -dɩa Olivʋsunyaa -gɔgɔ 'wlu la, da wa -nyaa 'wʋ, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia ɔ kwesi bɛ, 'ɩn wa yia ɔ layɩbha: «Lɛbhla -mʋʋ 'ka lɛnʋa? Lɛɛ -lu 'ka we -slolu nɩɩ, -na yiyibhla -yɔ dʋdʋ labhʋ bhla ka cɩpaa? Gba we -aɩn -yla.» \p \v 4 Ɔ nɛɛ wa -yla: «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, -mʋʋ yi 'wlʋ nɩɩ, wa nʋ aɩn -dawli 'wʋ. \v 5 Nɩɩ, nyɩma -duun yia na 'ŋnɩ -gʋ yia, 'ɩn wa 'ka gbaɛ: ‹-Amɩ -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ!› 'Ɩn wa 'ka nyɩma duun -dawli 'wʋnʋ. \p \v 6 «A -ka 'nʋ nɩɩ, wa mɩ tʋgʋda da -kwɛɩn, 'ɩn a -ka 'nʋ nɩɩ, wa mɩ tʋgʋda da 'pɩpɩ, a 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. We mɩ nɩɩ, we nʋ lɛ, -mʋʋ 'nɩ -slɔ dʋdʋʋ bhɩalɩda. \v 7 Tʋ yia laga dʋdʋ 'sɔ nyɩdɩ 'wʋsɔa. 'Gbe yabhlo yia we -libheyi -yɔwʋsɔlʋa. Ŋwɔ yia yia da tɔlʋa, 'ɩn dʋdʋ 'ka zuklu. \v 8 Sa 'ŋwnɔ -ka gwalɩa yi ɔ sɩa, 'sa wee dʋdʋ bhɩabhɩee gwedɩda yia -mɩa. \p \v 9 «We bhla kpaa wa yia aɩn, 'ɩn wa 'ka aɩn 'klɩyɩe 'wʋpalɩ, 'ɩn wa 'ka aɩn 'bha. Na 'gbʋ, dʋdʋgʋ -nyɩma weee yia aɩn 'wʋnyɛa. \v 10 -Mʋʋ bhla tɔlʋa yia 'mɩ dlɩ -gʋ -saa, 'ɩn wa 'ka wa -lima wla, wa 'ka wa kpa, 'ɩn wa 'ka wa -lima 'wʋnyɛ. \v 11 Nɩɩ, nyɩma duun yia yia, 'ɩn wa 'ka gba nɩɩ, ma -wa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya. Yo -wa yo. 'Ɩn nyɩma duun wa yia -dawli 'wʋnʋa. \v 12 'Ylinyunogbʋ yia zumanɩa. We 'dɛɛ 'gbʋ, nyɩmaa zɛkalɩdlɩ yia -gʋdoa bhabha nyɩma duuun dlɩ zɔ. \v 13 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'nɩ 'mɩ dlɩ -gʋ -sa, 'ɩn ɔ 'ka we bhloluda nyni, -Lagɔ yia ɔ gbʋ 'wʋsaa. \v 14 Nɩɩ, wɛlɩ -zɔnʋ -we gbaa -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe gbʋ, 'mʋ wa yia gbaa dʋdʋ weee -gʋ, 'ɩn nyɩma weee 'ka we 'nʋ. Tɔʋn, 'ɩn dʋdʋʋ bhɩa bhla nynia. \r (Mk 13.14-23; Lk 21.20-24) \p \v 15 «Nɩɩ, -lu -we -Lagɔ 'nɩa 'yɩbha, 'ɩn we saa -lu weee la, 'mʋ a yia 'yɩa -mɔ -Lagɔɔ -mɔwlʋda. (Nyɩmɛ -ɔ -ka 'sɛbhɛ nɩ zɛlɩ, ɔ 'nʋ we 'wʋla.) Nɩɩ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Daniɛlɩ gbaa wee gbʋ. \v 16 Nɩɩ, nyɩma -wa -ka Zudee -dʋdʋ -gʋ -mɩ, wa -yɔ -gwagwɩe mnɩ zizea -gɔgɔnya 'wlu. \v 17 Nyɩmɛ -ɔ -ka nyapɛda -mɩ 'pipee, ɔ 'na mnɩnɩ ɔ -lu 'wʋbhua -budu zɔ -nɩ. \v 18 'Ɩn -mɔmɔ -ka kpaa -mɩ, -mɔɔ 'na yili -mɔɔ -bana 'bʋ -zɔɔ -nɩ. \p \v 19 «Lɛɛ gbʋnyuu yi 'sa nʋkplabhue ŋwnɩ -yɔ 'ŋwnɩ -wa mɩa 'yua 'nyɛnɩda ylɩa, wee 'ylɩnya -mɩnɩ nya! \v 20 Nɩɩ, -a bhubhoe -Lagɔ, we yi lɛnʋ ŋwɔtlɔyibhla, we -yɔ *Nyapɛylɩ nya. \v 21 Nɩɩ, we bhla mɩa, sɩasɩe 'kadʋ wa yia 'yɩa. 'Lee, -a -ka bhaa 'wlʋ, we 'sasʋkpa -gbʋ ka -slɔ lɛnʋʋ, 'ɩn lɛ we yia nʋa yɩ? -Ɩnnya, we 'na 'ka lɛnʋ. \v 22 -Lagɔ 'nɩ yaa wee 'ylɩ -gʋsa, -zugba nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka 'pʋ. Nɩɩ, ɔ nyɩma ɔ -saa -bha, wa 'gbʋ ɔ yia wee 'ylɩ -gʋsa. \v 23 Nɩɩ, nyɩmɛ -ka gba -Lagɔɔ -Bhasanyɔ mɩ -seli, 'ɩn wa -ka gba nɩɩ, ɔ mɩ mɔ, a 'na zʋlʋ we dlɩ -gʋ -nɩ. \v 24 Yocɩan yia yia, 'ɩn wa 'ka gba nɩɩ, ma -wa -Lagɔɔ -Bhasanya, 'ɩn tɔlʋa 'ka gba nɩɩ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya wa -mɩa. Gwɛdigbʋ -yɔ gbʋ 'kadɩ wa yia lɛnʋa. 'Ɩn -wa -Lagɔ -saa -bha, 'ɩn wa 'ka wa -dawli 'wʋnʋ, 'ɩn wa 'nɩ we mneni. \p \v 25 «A pʋ yukwli ɩn 'ka aɩn 'dɩzʋ. \v 26 Nɩɩ, nyɩmɛ -ka gba: ‹Ɔ mɩ da bɛblɛɛ›, a 'na mnɩnɩ -mɔ -nɩ, 'ɩn wa -ka gba: ‹Ɔ mɩ zizeda da -putu›, a 'na lalɩ we gbʋzɔnʋ -nɩ. \v 27 Sa 'nyu -ka 'yɩka 'pa, 'ɩn we -nyumalɩɩ yalɩ 'wʋdɩdɩe bhʋa 'ylʋʋ 'wʋsɔlʋda, 'ɩn we nynia 'ylʋʋ bhlilida, 'sa *Nyɩmɛɛ 'Yu yia yia. \v 28 Da 'kwie -ka -mɩ, -bha -ŋwaaa -zlo mɩa. \r (Mk 13.24-27; Lk 21.25-28) \p \v 29 «Tɔʋn, wee sɩasɩee 'ylɩnya nɩɩ 'bɩgʋ, \q1 ‹Nikpise yia kpaa, \q2 'ylʋ 'na 'ka 'pʋ. \q1 Nikpise yia kpaa, \q2 'cʋ 'na 'ka lɩ. \q1 Nikpise yia kpaa, \q2 -zɛlɩ yia yalɩ 'bhʋa we 'ka bhli. \q1 -Lu weee mɩa yalɩ, \q2 zuklua we yia.› \p \v 30 «Tɔʋn, -we slolua nɩɩ, ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu mɩ yida, 'ɩn nyɩma yɩa we -yɔ yalɩ. Tɔʋn, 'ɩn dʋdʋgʋ -nyɩma weee wazɛa, 'ɩn wa kpɩa 'wʋ. -Slɛɛn, Nyɩmɛɛ 'Yu wa yia -yɔyɩa yida yalɩpʋpa 'wʋ, 'tɩtɛ -yɔ zlɩ weee nya. \v 31 Nɩɩ, lɛglɛ 'kadʋ -ka gba, 'ɩn ɔ paa ɔ 'anzɩnya yoo dʋdʋ weee -gʋ, -wa -Lagɔ -saa -bha 'gbe weee 'wʋ, we 'ka wa la. \r (Mk 13.28-31; Lk 21.29-33) \p \v 32 «-We figɩsu slolua, a 'nʋ we 'wʋla. We 'klɩya -ka tlʋmanɩda -mɩ, 'ɩn we -ka tɔpɔda -mɩ, a yibheli we 'ji nɩɩ, 'nyu -lʋa bhla ka cɩpa. \v 33 'Sa -bhlokpadɛ, a -ka 'sasʋkpa -gbʋ -mɩnɩ lɛnʋda 'yɩ, a yibheli we 'ji nɩɩ, ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yuu yiyibhla ka cɩpa. Ɔ 'nɩ -slɛɛn latlʋlʋ. \v 34 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: dɛslɛɛn -nyɩmaa 'dɛ weee 'na 'ka tlɩ, 'ɩn wee gbʋnya -mɩnɩ 'kaa lɛnʋ. \v 35 Nɩɩ, la yalɩ -yɔ dʋdʋ yia 'bhʋa, na wɛlɩ 'na 'ka labhʋ 'mnumnu. \r (Mk 13.32-37; Lk 17.26-30,34-36) \p \v 36 «Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ wee sɩasɩee bhla -yɔ we 'ylɩ -yi. Yalɩɩ 'anzɩnya -yɔ -Lagɔɔ 'Yuu 'dɛbhie, wa 'nɩ wee 'ylɩ -yi. Nɩɩ, na Dide -bhlogbɔɔ -yia wee 'ylɩ. \v 37 -We 'plɩa *Noweee bhla, zlɩ ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu yia yia, mʋ yia lɛnʋa. \v 38 Da 'nyu 'kadʋ 'nɩa -slɔ nyɩma lasa, -zugba wa mɩ lida, wa mɩ 'mada, wa mɩ kʋkwalɩda, wa mɩ wa 'ŋwnɩyua ylɩ zʋda. Tɔʋn, 'ɩn Nowee yia batoo 'kadʋ 'wʋgbla. \v 39 Zezeguda 'kaa wa lasaa yi, waa nyɩma 'nɩ gbʋ yabhlogbɔɔ 'wʋlanʋ. 'Sa -bhlokpadɛ we yia -mɩa ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yuu yiyizlɩ. \p \v 40 «Nyɩma 'sɔ -ka kpaa -mɩ, 'yabhlo wa yia 'wʋbhua, 'ɩn wa 'ka -bha ɔ -libheyi tɩ. \v 41 'Ŋwnɩ 'sɔ -ka bhuda -mɩ, 'yabhlo wa yia 'wʋbhua, 'ɩn wa 'ka -bha ɔ -libheyi tɩ. \v 42 We 'dɛɛ 'gbʋ, a -tʋ 'yliyɔgada. 'Ylɩ -we nya amɩaa -Kanyɔ 'kaa yi, a 'nɩ we -yi. \p \v 43 «A yibheli we 'ji nɩɩ, bhla -we nya 'wienyɔ 'kaa -buduu -kanyɔɔ -gbɛ yi sabɔ, ɔ -ka we -yi, ɔ 'na 'ka 'ylaa ŋwɔ, 'ɩn ɔ kʋlʋa ɔ 'yoo, -mɔɔ yi -budu zɔ pla. \v 44 We 'dɛɛ 'gbʋ, a mnazɩ amɩaa 'dɛ la. Nɩɩ, bhla -we a 'nɩa -tɔlʋ, we nya Nyɩmɛɛ 'Yu yia yia. \s1 Zɔlubhonʋnyɔ -zɔnʋ -yɔ zɔlubhonʋnyɔ 'nyuuu gbʋʋ nine \r (Lk 12.41-48) \p \v 45 «Zɔlubhonʋnyɔ, -ɔ zʋa ɔ -kanyɔ 'nʋŋwɛ, 'ɩn ɔ -yia gbʋ, sa ɔ mɩa? Mɔ -wa, -ɔ, ɔ -kanyɔ tɩa ɔ -lima -yɔ, 'ɩn lilibhla -ka bɛ, ɔ 'ka wa lililu 'nyɛ. \v 46 Ɔ -kanyɔ -ka lʋyi, ɔ -ka 'yɩ nɩɩ, -mɔɔ mɩ ɔ lubho nʋda, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ ɔ -nʋ nya. \v 47 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: ɔ -kanyɔ yia -mɔɔ zʋzɔnʋ weee ɔ yoo 'nyɛa ɔ 'ka we 'yliyɔzʋ. \v 48 We -ka nɩɩ, ɔɔ zɔlubhonʋnyɔɔ nʋkplɛ -nyu 'yli, 'ɩn ɔ gbaa ɔ 'dɛɛ dlɩ zɔɛ: ‹Na -kanyɔ yia -mɔ -gwlɛa.› \v 49 'Ɩn ɔ bhlia ɔ -lima bhɩtɩe, ɔ -yɔ nʋmanya 'sɔ lia, 'ɩn wa maa. \v 50 'Ylɩ -we nya ɔ 'nɩa ɔ -kanyɔ wʋda -mɩ, 'ɩn bhla ɔ 'kaa yi, ɔ 'nɩa we -yi, we nya ɔ yia. \v 51 Ɔ -kanyɔ yia ɔ vua, 'ɩn sa -Lagɔ paa wɛlɩ 'sɔ -nyɩma -kaslʋ 'wʋ, 'sa ɔ yia -mɔɔ -kaslʋ 'wʋpaa, mɔ wa wilia, 'ɩn wa lia gla 'wʋ.» \c 25 \s1 'Yiesia kugbuaa gbʋʋ nine \p \v 1 «Nɩɩ, -we -yɔ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'kaa 'wʋwlʋ, mʋ nɩ: mʋ -wa 'yiesia kugbua. 'Ŋwnɔkwafɛtɩɩ zlɩ, ma 'tlaa, wa 'ka 'ŋwnɔɔ 'lowli yoo mnɩ. \v 2-4 Wa gbu 'nɩa 'ylimna, wa -yɔ wa 'napɛ mnɩa, wa 'nɩ wa 'napɛɛ 'nyu 'wʋbhu. Wa gbu -mama -yia gbʋ, -maa 'bhua -maa 'napɛ -yɔ -maa 'napɛɛ 'nyuu -tʋkpʋ 'sɔ 'wʋ. \v 5 Ɔɔ 'ŋwnɔɔ 'lowli 'nɩ yida -mɩ -pa. 'Ɩn 'kʋa yia wa 'yli lawla. 'Ɩn wa yia 'ylaa ŋwɔ. \p \v 6 «Sabɔ -nyɩdɩ, 'ɩn nyɩmɛ yabhlo yia 'wʋkpɩ: ‹'Lowli ka yiɔɔ! A mnɩ ɔ yooɔɔ!› \v 7 Tɔʋn, waa 'yiesia ganɔa, 'ɩn wa yia wa 'napɛ lamnazɩ. \p \v 8 «-Wa 'nɩa 'ylimna, wa nɛɛ -wa -yia gbʋ -yla: ‹-Amɩaa 'napɛ mɩ nyumoda, a 'nyɛ -aɩn 'napɛɛ 'nyu.› \p \v 9 «-Wa -yia gbʋ, -maa nɛɛ wa -yla: ‹-Ɩnnya, 'napɛɛ 'nyu 'nɩ 'wʋzu amɩaa -nʋ -yɔ -amɩaa -nʋ -yla. A mnɩ we pɛlʋpanyaa -gbɛ, a 'ka amɩaa -nʋ zɔ -bhlo.› \p \v 10 «Wa mnɩa 'napɛɛ 'nyu zɔa, wa -manɩ -mɔ, 'ɩn 'ŋwnɔɔ 'lowli yia yi. -Wa mnazɩa wa -nʋ la, 'ɩn wa -yɔ ɔɔ 'lowli yia 'fɛtɩɩ -budu zɔ pla. 'Ɩn wa yia -bha kla. \p \v 11 «-Mʋʋ 'bɩgʋ, wa tɔlʋa -manɩ yia yi, 'ɩn wa nɛɛ: ‹-Amɩaa -kanyɔ, -amɩaa -kanyɔ, -kalɩ -bha, -a 'ka pla.› \p \v 12 «Ɔɔ 'lowli nɛɛ: ‹Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ sa: ɩn 'nɩ aɩn -yi.› » \p \v 13 -Bha -Zezu bhlɩa we -gʋɛ: «A -tʋ 'yliyɔgada, -we ka gbʋ -wa, a 'nɩ we 'ylɩ -yi -bhloo, 'ɩn a 'nɩ we bhla -yi.» \s1 Zɔlubhonʋnya taa gbʋʋ nine \r (Lk 19.11-27) \p \v 14 «-We -yɔ *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋwlʋa, mʋ -wa nyɩmɛ yabhlo. Mɔ mɩa 'lakpa 'wʋ mnɩda, 'ɩn ɔ yia ɔ zɔlubhonʋnya la, ɔ 'ka wa ɔ 'ŋnɩmnɩlu yoo 'nyɛ, wa 'ka we 'yliyɔzʋ. \v 15 -We nyɩmɛ yabhlo mnenia ɔ 'ka 'yliyɔzʋ, 'mʋ ɔ 'nyɛa ɔ. Ɔ 'nyɛa yabhlo -can bi gbu, wa 'sɔnʋ -can bi 'sɔ, 'ɩn ɔ yia tanʋ -can bi -bhlo 'nyɛ. Tɔʋn, 'ɩn ɔ yia mnɩ. \p \v 16 «-Ɔ 'yɩa -can bi gbu, ɔ tɩtalɩa we -gʋla -valɛpapɩe nya, 'ɩn ɔ yi 'yaa -can bi gbu we -gʋpalɩ. \v 17 'Sa -bhlokpadɛ, -ɔ 'yɩa -can bi 'sɔ, 'ɩn -mɔɔ yi 'yaa -can bi 'sɔ we -gʋpalɩ. \v 18 -Ɔ 'yɩa -can bi -bhlo, ɔ mnɩa, ɔ yia 'bhʋka 'bhlu, 'ɩn ɔ yia -mɔ ɔ -kanyɔɔ -can zize. \p \v 19 «We 'bɩ -gwlɛa 'wʋ, 'ɩn wa -kanyɔ yia yi ɔ 'ka ɔ -lu zɛlɩ wa nya. \v 20 -Ɔ 'yɩa -can bi gbu, ɔ bɛa ɔ kwesi, 'ɩn ɔ yi 'yaa -mɔ -can bi gbu wleli. Ɔ nɛɛ: ‹Na -kanyɔ, -ɩn ka 'mɩ -yɔ -can bi gbu tɩ, ɩn 'ka we 'yliyɔzʋ. Ɩn ka -can bi gbu 'yɩ 'ya, mʋ mɩa da.› \p \v 21 «Ɔ -kanyɔ nɛɛ ɔ -yla: ‹We nanɩ 'yli, -ɩn mɩ zɔlubhonʋnyɔ -zɔnʋ nya, 'ɩn -na zʋa 'mɩ 'nʋŋwɛ. -Ɩn ka -lu -sɛlɛ 'yɩ, 'ɩn -ɩn yia we 'yliyɔzʋ tɩklɩɩ, we 'dɛɛ 'gbʋ na nyɛa -mɩ -lu duun, -ɩn 'ka we 'yliyɔzʋ. -Ɩn yi, ɩn -yɔ -mɩ 'sɔ 'ka 'mʋna li.› \p \v 22 «-Ɔ 'yɩa -can bi 'sɔ, ɔ bɛa ɔ -kanyɔ -yɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ: ‹Na -kanyɔ, -ɩn ka 'mɩ -yɔ -can bi 'sɔ tɩ, ɩn 'ka we 'yliyɔzʋ. Nɩɩ, ɩn ka -can bi 'sɔ 'yɩ 'ya, nɩɩ, mʋ mɩa da.› \p \v 23 «Ɔ -kanyɔ nɛɛ ɔ -yla: ‹We nanɩ 'yli, -ɩn mɩ zɔlubhonʋnyɔ -zɔnʋ nya, 'ɩn -na zʋa 'mɩ 'nʋŋwɛ. -Ɩn ka -lu -sɛlɛ 'yɩ, 'ɩn -ɩn yia we 'yliyɔzʋ tɩklɩɩ, we 'dɛɛ 'gbʋ, na nyɛa -mɩ -lu duun, -ɩn 'ka we 'yliyɔzʋ. -Ɩn yi, ɩn -yɔ 'mɩ 'sɔ 'ka 'mʋna li.› \p \v 24 «-Ɔ 'yɩa -can bi -bhlo, ɔ bɛa ɔ -kanyɔ -yɔ, ɔ nɛɛ: ‹Na -kanyɔ, ɩn -yi we 'ji nɩɩ, -ɩn 'tɛ, da -ɩn 'nɩa -lu gwlʋ, -mɔ -na kwaa we. 'Ɩn da -ɩn 'nɩa 'mnɔ 'pa, -mɔ -na dɩa we. \v 25 Ɩn mɩ -mɩ sɔdaa 'gbʋ, ɩn mnɩa, 'ɩn ɩn yia -na -can zize 'bhʋka 'wʋ. Nɩɩ, wee -na -can nɩ.› \p \v 26 «Ɔ -kanyɔ nɛɛ: ‹Na zɔlubhonʋnyɔ, -na nʋkplɛ -nyu 'yli, 'ya -ɩn 'yaa, -ɩn -yi we 'ji nɩɩ, da ɩn 'nɩa -lu gwlʋ, -mɔ na kwaa we, da ɩn 'nɩa 'mnɔ 'pa, -mɔ na dɩa we. \v 27 We -ka yaa 'sa -mɩ, -mʋmʋ ka 'gbʋ -ɩn 'nɩ na 'gwɛzi bankɩ 'wʋkwaa? 'Ɩn da ɩn -ka yi, 'ɩn ɩn 'ka -mɔ we -sa, -zugba we ka -gʋ -bhoa?› \p \v 28 «Tɔʋn, ɔ nɛɛ ɔ lubhonʋnya -yla: ‹A -sa wee -can bi -bhlo ɔ kwɛɛ, 'ɩn -ɔ kaa -can bi kugbua, a 'ka we ɔ yoo 'nyɛ. \v 29 -Wa weee kaa -lu duun, wa -nʋ wa yia -gʋpalɩa, 'ɩn wa -nʋ 'ka 'wʋzumanɩ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -lu duun -ka, we -sɛlɛ mɩa ɔ kwɛɛ, kwɛɛ wa yia we ɔ -saa. \v 30 Ɔɔ zɔlubhonʋnyɔ -ɔ ka nʋkplɛ -nyua 'yli, -ɔ mɩa da nɩ, a viteli ɔ 'pipee, nikpise 'wʋ, mɔ wa wilia, 'ɩn wa lia gla 'wʋ.› \p \v 31 «Ɔɔ Nyɩmɛɛ Yu yia yia, dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔɔ 'tɩtɛ nya, ɔ -yɔ ɔ 'anzɩ weee 'sɔ. -Bha ɔ yia ɔ 'ŋnɩmnɩkpe -gʋ ladɩa, 'ɩn ɔ 'ka nyɩma 'wlulapɩlɩ. \v 32 Laga weee yia ɔ 'yu 'wlugbelia, 'ɩn mɔ yia nyɩma -yɔsɩsalɩa. Sa nɩmɛɛ 'yliyɔzʋnyɔ sɩsalɩa bhlabhlɛnya -yɔ wlinya -yɔ, \v 33 'sa ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu yia bhlabhlɛnya lilikwɛsɔlʋ zʋa, 'ɩn ɔ 'ka wlinya kɔpɛsɔlʋ zʋ. \v 34 -Slɛɛn, ɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ yia gbaa -wa mɩa ɔ lilisɔlʋ -yla: ‹Amɩa, -mama na Dide palɩa sɔ -zɔnʋ -gʋ la, a yi. A yi, dʋdʋ -lolu na Dide mnazɩa la aɩn -yla, we 'ka dʋdʋʋ gwedɩda 'bhʋ, a yi a 'ka we -gʋladɩ. \v 35 Nɩɩ, ŋwɔ ka 'mɩ 'bha, 'ɩn a yia 'mɩ lililu 'nyɛ. 'Ɩn 'nyumatʋ yia 'mɩ 'bha, 'ɩn a yia 'mɩ 'nyu 'nyɛ. Ɩn mɩ zlɩmɛ 'lakpayu nya, 'ɩn a yia 'mɩ kpa sɔ 'sɔ nya. \v 36 Ɩn mɩ zlɩmɛ kpanʋ nya, 'ɩn a yia 'mɩ 'naa ku 'wʋgbalɩ. Ɩn ka zlɩmɛ gu -yɔ, 'ɩn a yia 'mɩ 'yuo 'paa yi. Ɩn mɩ zlɩmɛ -kaslʋ 'wʋ, 'ɩn a yia 'mɩ -yɔbɛ.› \p \v 37 «'Ɩn -wa mɩa tɩklɩɩ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: ‹-Amɩaa -Kanyɔ, nɩɩ, -ɩn nɛɛ, ŋwɔ mɩ -mɩ 'bhada, 'ɩn -a yia -mɩ lililu 'nyɛ, 'nyumatʋ mɩ -mɩ 'bhada, 'ɩn -a yia -mɩ 'nyu 'nyɛ. \v 38 Da -a 'yɩlɩ -mɩ 'lakpayu nya, 'ɩn -a yi -mɩ kpa sɔ 'sɔ nya? -Ɩn mɩ kpanʋ nya, 'ɩn -a yi -mɩ 'naa ku 'wʋgbalɩa? \v 39 -Ɩn ka gu -yɔ, -ɩn mɩ -kaslʋ 'wʋ, 'ɩn -a yi -mɩ -yɔbɛa? Labhla -a 'yɩ -mɩ, 'ɩn -a yi we lɛnʋa?› \p \v 40 «Nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ yia gbaaɛ: ‹Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ sa, -we a nʋa lɛ na 'bɩsʋa bhelia -yla, na 'dɛ -yla a nʋa we lɛ.› \p \v 41 «Tɔʋn, ɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ yia -wa mɩa ɔ kɔpɛsɔlʋ -yla gbaɛ: ‹Amɩa -Lagɔ tɩa mɛ -yɔ la, a bɛ lʋ! Nɩɩ, -kosu -we'e nyumoa, -we -Lagɔ mnazɩa la *'Kuzu -yɔ we 'anzɩnya -yla, a mnɩ -mɔ. \v 42 Ŋwɔ ka 'mɩ 'bha, 'ɩn a 'nɩ 'mɩ lililu 'nyɛ. 'Nyumatʋ mɩ 'mɩ 'bhada, a 'nɩ 'mɩ 'nyu 'nyɛ. \v 43 Ɩn mɩa 'lakpayu nya, a 'nɩ 'mɩ kpa sɔ 'sɔ nya. Ɩn mɩa kpanʋ nya, a 'nɩ 'mɩ 'naa ku 'wʋgbalɩ.› \p \v 44 «'Ɩn we 'bɩgʋ wa yia 'palɩa yiaɛ: ‹-Amɩaa -Kanyɔ, nɩɩ, -ɩn nɛɛ, ŋwɔ mɩ -mɩ 'bhada, 'nyumatʋ mɩ -mɩ 'bhada, -ɩn mɩ 'lakpayu nya, -ɩn mɩ kpanʋ nya, -ɩn ka gu -yɔ, -ɩn mɩ -kaslʋ 'wʋ, 'ɩn -a 'nɩ -mɩ -yɔbɛ. Labhla -a 'yɩ -mɩa? Labhla -a 'nɩ we lɛnʋa?› \p \v 45 «Ɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ yia we 'bɩgʋpalɩaɛ: ‹Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: -we a 'nɩa lɛnʋ -wa mɩa -sɛsɛ -yla, -amɩ -yla a 'nɩa we lɛnʋ.› \p \v 46 «Nɩɩ, wamɩa, da wa paa wa -kaslʋ 'wʋ, 'ɩn we'e bhɩa, -mɔ wa mnɩa. 'Ɩn -wa mɩa tɩklɩɩ, 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka, 'mʋ wa yia 'yɩa.» \c 26 \s1 Zuifʋʋ 'yugalɩnya zʋa -Zezuu -yɔgbʋ \r (Mk 14.1-2; Lk 22.1-2; Zn 11.45-53) \p \v 1 -Zezu bhɩa gbʋ weee nɩ gbagbɩe, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: \p \v 2 «A -yi we 'ji nɩɩ, *'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ ka cɩpa, we -tʋ 'wʋ 'ylɩ 'sɔ. Nɩɩ, ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu, 'mɔ wa yia wlaa, wa 'ka ɔ *su -gʋ lakʋlʋ.» \p \v 3 Nɩɩ, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ gbelia 'wlu *-Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ Kaifʋʋ -buduŋwɛɛ, \v 4 'ɩn wa yia wɛlɩ -bhlo bhlɩ, wa 'ka -Zezu kpa 'wiemɩ, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha. \v 5 Wa nɛɛ: «-A 'na kpalɩ ɔ 'fɛtɩɩ 'ylɩ nya -nɩ, we 'nɩ -mʋʋ, 'ɩn nyɩma gbugblolua.» \s1 'Ŋwnɔ yabhlo slua -Zezuu 'wluo *-lasiklɔ \r (Mk 14.3-9; Lk 7.36-50; Zn 12.1-8) \p \v 6 Da -Zezu mɩa Betani *sɔlɩbhanyɔ 'Simɔɔɔ -buduŋwɛɛ, \v 7 'ɩn 'ŋwnɔ yabhlo yia ɔ -yɔbɛ. Ɔ ka -bhonyida kwɛɛ, *-lasiklɔ -zɔnʋ, -we 'ka -valɛ 'tɛa, we mɩ we 'wʋ. -Zezu mɩa lida, 'ɩn ɔ yia wee -lasiklɔ ɔ 'wluo slu. \v 8 Ɔ 'bɩnɔnya 'yɩa we -yɔ, 'ɩn wa yia 'cɛ 'pa, wa nɛɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ ɔ nyumɔ 'sa sa wea? \v 9 A mneni yaa a 'ka wee -lasiklɔ -zɔnʋ pɛlʋ 'pa, 'ɩn a 'ka we 'gwɛzi bobabhanya yoo 'nyɛ.» \p \v 10 -Zezu yibhelia we 'ji nɩɩ, wa ka 'cɛ 'pa, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a sɩalɩ ɔɔ ŋwnɔ nɩa? -We ɔ nʋa 'mɩ -yla lɛ, gbʋzɔnʋ -wa. \v 11 Nɩɩ, bobabhanya -yɔ aɩn 'sɔ mɩ 'ylɩ weee nya. Nɩɩ, -amɩ mɩa, we 'nɩ 'ylɩ weee nya ɩn mɩ aɩn glaa. \v 12 Na gbawlaa 'gbʋ ɔ yia wee -lasiklɔ na 'wluo slu. \v 13 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: da wa yia -Lagɔgbʋ gba dʋdʋ weee -gʋ, -we ŋwnɔ nɩ nʋa da lɛ, gbaa wa yia we, 'ɩn ɔ lɛnʋgbʋ 'ka nyɩmaa dlɩ 'wʋ -tʋ.» \s1 Zudasɩ 'yɩbha ɔ 'ka -Zezu wla \r (Mk 14.10-11; Lk 22.3-6) \p \v 14 Tɔʋn, -Zezuu 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ glaa nyɩmɛ yabhlo wa laa Zudasɩ Isɩkaliɔtʋ, mɔ mnɩa -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -gbɛ, \v 15 'ɩn ɔ nɛɛ: «'Lee, ɩn -ka -Zezu wla nɩ, lɛɛ -lu a 'ka 'mɩ 'nyɛa?» 'Ɩn -maa yia ɔ tama glʋ -bhlo 'ya kugbua 'nyɛ. \v 16 We 'bhʋ wee 'ylɩ 'wʋ, sa ɔ 'kaa nʋ ɔ 'ka -Zezu wla, -bha ɔ bhlia we 'yooo datalɩe. \s1 -Zezu -yɔ ɔ wlawlanyɔ lia \r (Mk 14.12-21; Lk 22.7-14, 21-23; Zn 13.21-30) \p \v 17 Nɩɩ, Zuifʋʋ *'floo 'nɩa gɔɔ -yɔ -kaa 'fɛtɩɩ 'ylɩɩ tɩanʋ nya, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia ɔ layɩbha: «Mɔ -ɩn 'yɩbha -a mnɩ -mɩ -yla 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu pia?» \p \v 18 -Zezu nɛɛ: «A mnɩ -zɔɔ nyɩmɛ nɩɩ -gbɛ,\f + \fr 26:18 \ft A zɛlɩ Mk 14.13-15 \f* a gba ɔ -yla: ‹-Amɩaa -Kanyɔ nɛɛ: «Na bhla ka nyni. -Na -gbɛ na yia 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -saa, ɩn -yɔ na 'bɩnɔnya 'sɔ.» › » \v 19 -We ɔ gbaa wa -yla, 'mʋ wa nʋa lɛ, 'ɩn wa yia wee 'fɛtɩ -gʋ -lililu pi. \p \v 20 Jibhe zɔa, 'ɩn -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya yia ladɩ wa 'ka li. \v 21 Da wa mɩa lida, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ sa nɩɩ, aɩn glaa, nyɩmɛ yabhlo yia 'mɩ wlaa.» \p \v 22 'Ɩn we yia wa -yɔkpa, 'ɩn wa yia ɔ layɩbhayɩbhɩe bhli -bhlo -bhlo: «Na -Kanyɔ, we 'nɩ -amɩ, we 'nɩ mʋʋ?» \p \v 23 Ɔ nɛɛ: «-Ɔ -yɔ 'mɩ 'sɔ -ka 'floo 'ŋwa zapʋ lʋ, mɔ -wa. \v 24 Gbʋzɔnʋ -wa: sa we mɩa cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ ɔ daa, 'sa ɔɔ *Nyɩmɛɛ 'Yu yia mnɩa. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'kaa ɔ wla, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha, gbʋnyuu mɩ -mɔɔ -nʋ nya. Wa 'nɩ yaa -mɔɔ gwalɩ, we nanɩ 'yli.» \p \v 25 Zudasɩ -ɔ 'kaa -Zezu wla yia ɔ layɩbha: «Wlabi, we 'nɩ -amɩ, we 'nɩ mʋʋ?» \p -Zezu nɛɛ: «-Mɩ gbaa dɛ -mʋʋ!» \s1 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya lia \r (Mk 14.22-26; Lk 22.15-20; 1 Kol 11.23-26) \p \v 26 Wa mɩa lida, 'ɩn -Zezu yia 'floo 'wʋbhu. Ɔ 'paa -Lagɔ fuo, 'ɩn ɔ yia we ladɩdlɩ. Ɔ dlilia we ɔ 'bɩnɔnya 'wʋla, 'ɩn ɔ nɛɛ: «A 'bhu we 'wʋ a 'ka we li, na ku -wa.» \p \v 27 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔ yia nʋ -kɔpʋ 'wʋbhu, ɔ 'paa -Lagɔ fuo, 'ɩn ɔ yia we wa yoo 'nyɛ, ɔ nɛɛ: «A 'dɛ weee 'ma we. \v 28 Nɩɩ, mʋ -wa na 'pɩɔn -we yia jitea nyɩma duuun 'gbʋ, 'ɩn we 'ka -Lagɔ -yɔ nyɩma 'wʋsuslolu. \v 29 Nɩɩ, gbʋzɔnʋ -wa, zlɩ na Dide -ka dʋdʋ 'wlulapɩlɩ, we zlɩ na maa nʋ lolu. We 'nɩ -mʋʋ, we 'ka -zɛɛn 'wʋbhʋ, ɩn 'na 'ka nʋ 'ma.» \p \v 30 Wa bhlɩa -Lagɔ -lʋʋ 'bhie, wa yia 'tla, 'ɩn wa yia *Olivʋsunyaa -gɔgɔ 'wlu mnɩ. \s1 -Zezu nɛɛ nɩɩ, Piɛlɩ yia ɔ gbʋ kpɛlɩa \r (Mk 14.27-31; Lk 22.31-34; Zn 13.36-38) \p \v 31 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ wa -yla: «Nɩɩ, -zɛɛn sabɔɔ 'dɛbhie -gbolu, a 'dɛ weee yia 'mɩ 'bɩ 'bhʋa. Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹Bhlabhlɛɛ 'yliyɔzʋnyɔ na yia 'bhaa, \q2 'ɩn bhlabhlɛ 'ka lamnɔ.› \m \v 32 Nɩɩ, ɩn -ka tlɩ, ɩn -ka 'wʋsɔ lʋ, Galilee na yia aɩn wʋlʋa mnɩa.» \p \v 33 'Ɩn Piɛlɩ nɛɛ ɔ -yla: «Nyɩma weee -ka -mɩ 'bɩ 'bhʋ, -amɩ 'na 'ka we lɛnʋ.» \p \v 34 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Ɩn nɛɛ -mɩ -yla gbʋzɔnʋ saɛ: -zɛɛn sabɔ mɩa, -na kpɛlɩ na gbʋ 'wʋla -zakpa ta, -zugba -kʋkɔ 'nɩ -slɔ gbo.» \p \v 35 Piɛlɩ nɛɛ: «-Ɩnnya, we 'nɩ -mʋʋ, we -ka 'bha wa 'ka ɩn -yɔ -mɩ 'sɔ 'bha, ɩn 'na 'ka -na gbʋ kpɛlɩ.» \p 'Sa -bhlokpadɛ, wa 'dɛ weee gbaa wee wɛlɩ -bhlo. \s1 -Zezu bhubhoea -Lagɔ Gɛtɩsemanee \r (Mk 14.32-42; Lk 22.39-46) \p \v 36 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ, 'ɩn wa yia da wa laa Gɛtɩsemanee mnɩ. -Bha ɔ gbaa wa -ylaɛ: «A -dɩ da la, ɩn 'ka mɔ mnɩ, ɩn 'ka -Lagɔ bhubhoe.» \p \v 37 Ɔ -yɔ Piɛlɩ -yɔ Zebedee 'yua 'sɔ klaa, 'ɩn wa yia mnɩ. -Bha ɔ -gʋ yia, 'ɩn 'pɩɔn yia ɔ dlɩ 'wʋ slo. \v 38 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Na dlɩ sulo mɩ 'mɩ 'bhada, a -tʋ 'yliyɔgada, a -yɔ 'mɩ 'sɔ.» \p \v 39 Ɔ bɛa 'yu -sɛ, 'ɩn ɔ yia 'klʋ lagbli, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ bhubhoe, ɔ nɛɛ: «Na Dide, -ɩn -ka we 'yɩbha, -ɩn vlalɩ 'mɩ sɩasɩe 'kadʋ -mɩnɩ gwe. Nɩɩ, we 'na -zɛlɩ na dʋmagbʋ -nɩ, we -zɛ -na dʋmagbʋ.» \p \v 40 'Ɩn ɔ yia ɔ 'bɩnɔnyaa -gbɛ lʋyi, -zugba wa mɩ 'ylaa 'wʋ. Ɔ nɛɛ Piɛlɩ -yla: «A 'nɩ mneni a 'ka 'yliyɔgada -tʋ 'lɛlɩ -bhloo -kpʋa, a -yɔ 'mɩ 'sɔɔ? \v 41 A -tʋ 'yliyɔgada, a bhubhoe -Lagɔ, a yi laylagbʋ lʋ bhlili. Nɩɩ, nyɩmɛɛ dlɩ 'yɩbha we 'ka -lu -zɔnʋ lɛnʋ, 'ɩn ku 'nɩ we mneni.» \p \v 42 Tɔʋn, ɔ 'bhʋ 'yaa wa -yɔ lʋ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ bhubhoe. Ɔ nɛɛ: «We -ka nɩɩ, 'yoo -putu 'nɩ -mɩ, sɩasɩa -yoo 'nɩ ɩn 'ka bhli, -na dʋmagbʋ nʋ lɛ.» \p \v 43 Ɔ yia lʋ, -zugba wa mɩ 'ya 'ylaa 'wʋ, wa 'yli ka 'wʋwɔmanɩɩ 'gbʋ. \v 44 Ɔ 'bhʋa wa -yɔ lʋ, 'ɩn ɔ yia 'yu bɛ, 'ɩn ɔ tanʋ yia -Lagɔ bhubhoe -zugba ɔ gbaa wee wɛlɩ -bhlokpadɛ. \p \v 45 'Ɩn ɔ yia ɔ 'bɩnɔnyaa -gbɛ yi lʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A mɩ 'ylaa 'wʋ -bhlokpadɛ, nyapɛda a mɩa yɩ? Da wa 'kaa Nyɩmɛɛ 'Yu wla gbʋnyuu -lɛnʋnya -yla, we bhla ka nyni. \v 46 A -sɔ 'wʋ, -a 'ka mnɩ! A -talɩ, nyɩmɛ -ɔ 'kaa 'mɩ wla, mɔ yia mɔ.» \s1 -Zezu wa yia kpaa \r (Mk 14.43-50; Lk 22.47-53; Zn 18.3-21) \p \v 47 Da -Zezu mɩa gbada, wɛlɩ mɩ ɔ ŋwɛɛ, tɔʋn Zudasɩ yia yi. Ɔɔ Zudasɩ mɩa, ɔ mɩ -Zezuu 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ glaa. 'Ɩn ɔ -yɔ nyɩmaa -zlo yia yi, tʋgʋgblɛ -yɔ su kibhe nya kwɛɛ. Nɩɩ, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ nyɩma kpasɩ tiea wa. \v 48 -Ɔ 'kaa ɔ wla, sa ɔ 'kaa ɔ wla, ɔ ka wa -yla we gba. Ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ ɩn -ka gbleli nɩ, mɔ -wa, a kpa ɔ.» \p \v 49 Tɔʋn, ɔ bɛa -Zezu -yɔ, ɔ nɛɛ: «*Wlabi» ɔ fʋsasɩe nya, 'ɩn ɔ yia ɔ gbleli. \p \v 50 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «'Tale, -we -ɩn yia lɛnʋa, -ɩn nʋ we lɛ slʋɩ.» \p -Bha tɔlʋa bɛa -Zezu -yɔ, 'ɩn wa yia ɔ kpa. \v 51 Nɩɩ, ɔ 'bɩnɔnyaa 'yabhlo -saa tʋgʋgblɛ tʋkpa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia we -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ zɔlubhonʋnyɔ 'pa, 'ɩn we yia ɔ yukwli 'wlu -dɩ. \v 52 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ: «Fa -na -gblɛ we 'bɩgʋ. Nɩɩ, -ɔ -ka tʋgʋgblɛ 'wʋbhu, tʋgʋgblɛ 'yli ɔ mnɩnɩa. \v 53 -Ɩn yibheli we 'ji nɩɩ, ɩn mneni ɩn 'ka na Dide bhubhoe, -bha -bhlokpadɛ, ɔ 'ka 'mɩ 'anzɩnyaa -zakpa kugbua lɛ 'sɔ yoo 'pa, we 'ka gʋ. \v 54 We -ka 'sa -mɩ nɩ, sa -we mɩa cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ 'ka gbʋzɔnʋ -zɛa? Nɩɩ, we nɛɛ 'sa we yia 'plɩa.» \p \v 55 -Zezu nɛɛ wa -yla: «'Wienyɔ ɩn -mɩa, 'ɩn a yia 'mɩ kpaa yi tʋgʋgblɛ -yɔ su kibhe nya kwɛɛ -nya yɩ? -Ɩnnya! 'Ylɩ weee nya, ɩn mɩ ladɩda -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ gbʋ -sloluda, 'ɩn a 'nɩ 'mɩ kpa. \v 56 Nɩɩ, 'sa we 'dɛ weee 'plɩa sa, 'ɩn -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa wɛlɩ -we mɩa cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ, we 'ka gbʋzɔnʋ -zɛ.» Tɔʋn, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia -bha ɔ tɩ -gwagwɩe nya. \s1 -Zezu wa kwaa gbʋwʋbhunya 'yu \r (Mk 14.53-65; Lk 22.54-55,63-71; Zn 18.13-14,19-24) \p \v 57 Wa kpaa ɔ, 'ɩn wa yia ɔ -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ, -ɔ wa laa Kaifʋʋ -gbɛ kwa. Da -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, -Lagɔɔ titee gwesanya klaa, wa -yɔ nyɩma kpasɩ gbelia 'wlu. \v 58 Piɛlɩ mɩ -Zezu 'bɩ, ɔ 'nɩ ɔ -yɔ cɩpa, 'ɩn ɔ yia -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ -buduŋwɛɛ plalɩ, ɔ 'ka -bha 'yɩ. \p \v 59 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ gbʋwʋbhunya weee tɩtalɩa yoyogbʋ la -Zezu -yɔ, wa 'ka ɔ gbʋ 'wluladɩlɩ, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha, wa 'nɩ gbʋ yabhlogbɔɔ 'yɩ. \v 60 Nyɩma -wa yia -Zezu yo -gʋ la zʋlʋa, -maa -zu 'wʋ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'kaa wɛlɩ gba -we -yɔ wa 'kaa -Zezu 'bha, -mɔɔ 'nɩ -mɩ. -Slɛɛn, nyɩma 'sɔ -sɔa 'wʋ wa nyɩdɩ, \v 61 'ɩn -maa nɛɛ: «-Ɔ mɩa da nɩ, ɔ nɛɛ nɩɩ, ɔ mneni ɔ 'ka -Lagɔbudu 'kadʋ labhlɩ, 'ɩn ɔ 'ka we 'sʋbha 'yli ta zɔ.» \p \v 62 -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «Nyɩma nɩ ka -mɩ gbʋ 'wluladɩlɩ, -ɩn 'nɩ mneni -ɩn 'ka gbʋ -gʋ -saa?» \p \v 63 -Zezu yia ŋwɛ -muda -tʋ. 'Ɩn -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn bi 'mɩ -yla, 'yliyɔga -Lagɔɔ 'ŋnɩ nya: 'lee, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ, -Lagɔɔ 'Yu -ɩn -mɩa yɩ?» \p \v 64 -Zezu nɛɛ: «'Mʋ -ɩn gbaa dɛ! Ɩn nɛɛ 'ya aɩn -yla nɩɩ, Nyɩmɛɛ Yu yia 'tɩtɛ -ka -Lagɔɔ lilisɔlʋ ladɩa. 'Yɩa a yia ɔ, yalɩpʋpa -gʋ -zugba ɔ -yɔ we kwli.» \p \v 65 Tɔʋn, -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ yia ɔ 'naa yla 'cɛ nya, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Ɔ ka -Lagɔ vɛlɩ, a 'dɛ weee ka we 'nʋ. -A 'nɩ -slɛɛn gbʋdayɩnyɔɔ gbʋ -ka. \v 66 'Ɩn amɩa, a nɛɛ lɛa?» \p Wa nɛɛ: «Ɔ -yɔgbʋ -wa, wa 'bha ɔ.» \p \v 67 Tɔʋn, wa yia ɔ -dlɛ klɔɔ slu, 'ɩn wa yia ɔ -kwli 'pa, -zugba tɔlʋa sʋbhaa ɔ 'kpa yukwli, \v 68 'ɩn wa nɛɛ: «-Lagɔɔ -Bhasanyɔ, nyɔɔ 'pa -mɩ -lua? -Ɩn gba ɔ 'ŋnɩ!» \s1 Piɛlɩ kpɛlɩa -Zezuu gbʋ \r (Mk 14.66-72; Lk 22.56-62; Zn 18.15-18,25-27) \p \v 69 Nɩɩ, Piɛlɩ -dɩ -bha la, 'pipee -buduŋwɛɛ, 'ɩn -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ zɔlubhonʋŋwnɔ yabhlo yia ɔ -yɔbɛ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: «-Mɩ, -ɩn -yɔ Galileyu -Zezu 'sɔ mɩ ya.» \p \v 70 'Ɩn ɔ yia nyɩma weee 'yibadɩ kpɛlɩ, ɔ nɛɛ: «-We a mɩa gbada, ɩn 'nɩ we -yi!» \p \v 71 Ɔ mnɩa 'suoo klolo -yɔ, 'ɩn zɔlubhonʋŋwnɔ yabhlo yia ɔ 'yɩ, 'ɩn -mɔɔ nɛɛ nyɩma mɩa -bha -yla: «-Ɔ mɩa dɛ nɩ, ɔ -yɔ Nazalɛtɩyu -Zezu 'sɔ mɩ.» \p \v 72 'Ɩn Piɛlɩ yia we kpɛlɩ -tapa, ɔ nɛɛ bibie nyaɛ: «Ɩn 'nɩ nyɩmɛ nɩ -yi!» \p \v 73 -Bha bɛa -sɛ, -wa mɩa -bha, wa nɛɛ ɔ -yla: «Nɩɩ, gbʋzɔnʋ -wa, -ɩn mɩ wa glaa. -Na gbagbawɛlɩ -gʋ -a yibhelia we 'ji.» \p \v 74 Tɔʋn, Piɛlɩ yia bi, ɔ nɛɛ: «Ɩn 'nɩ ɔɔ -nyɩmɛ nɩ -yi! Ɩn -ka yo 'tʋbhʋ, -Lagɔ 'pa 'mɩ -kaslʋ 'wʋ!» \p -Bha -bhlokpadɛ -kʋkɔ gboa. \v 75 'Ɩn Piɛlɩɩ dlɩ yia -we -Zezu gbaa ɔ -yla -gʋ -bho: «Nɩɩ, -na kpɛlɩ na gbʋ 'wʋla -zakpa ta, -zugba -kʋkɔ 'nɩ -slɔ gbo.» \p Piɛlɩ 'tlaa, 'ɩn ɔ yia nyazɩwie wida -tʋ kpokpo. \c 27 \s1 -Zezu wa kwaa Pilatɩ 'yu \r (Mk 15.1; Lk 23.1-2; Zn 12.28-32) \p \v 1 Zlʋkpɛ -papa, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ weee yia wɛlɩ bhlɩ, wa 'ka -Zezu 'bha. \v 2 Wa gbʋan ɔ, *Wlɔmʋ -nyɩmɛ -ɔ pɩlɩa Zudee -dʋdʋ 'wlu la, wa laa Pilatɩ, 'ɩn wa yia ɔ -mɔɔ -gbɛ kwa. 'Ɩn wa yia ɔ -mɔɔ yoo 'nyɛ. \s1 Zudasɩ tlɩa \r (Lngb 1.18-19) \p \v 3 Zudasɩ, -ɔ wlaa -Zezu, ɔ 'yɩa nɩɩ, wa ka ɔ -yɔgbʋ 'wʋbhu wa 'ka ɔ 'bha, 'ɩn ɔ dlɩ yia ɔ zukpa -sa. 'Ɩn wee tama glʋ -bhlo 'ya kugbua mɩa, ɔ yia we -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ yoo 'nyɛ lʋ. \v 4 Ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ -ɔ 'nɩa gbʋnyuu yabhlogbɔɔ 'ji -yi, ɩn ka ɔ wla wa 'ka ɔ 'bha, gbʋnyuu ɩn nʋa lɛ.» \p Wa nɛɛ ɔ -yla: «-Mʋʋ 'nɩ -amɩaa gbʋ. -Na 'dɛɛ gbʋ mʋ.» \p \v 5 Zudasɩ vitelia wee 'gwɛzi -mɔ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, ɔ mnɩa, 'ɩn ɔ yia ɔ 'dɛ bɩzɩ. \v 6 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan 'bhua wee 'gwɛzi la, 'ɩn wa nɛɛ: «Wee 'gwɛzi mɩa da nɩ, nyɩmɛɛ 'pɩɔɔn 'gwɛzi -wa, nɩɩ, -a 'nɩ mneni -a 'ka we -Lagɔbuduu 'kadʋʋ 'kesu 'wʋzʋ.» \p \v 7 Wa bhlɩa wɛlɩ, 'ɩn wa yia wee 'gwɛzi labhu, 'ɩn wa yia we nya nyidabhlanyɔɔ kpaa zɔ, we 'ka 'lakpanyaa 'bhluluda -zɛ. \v 8 We 'dɛɛ 'gbʋ wa laa -zɛɛn ylɩ nya we «nyɩmɛɛ 'pɩɔɔn kpaa». \v 9 Nɩɩ, -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Zelemi gbaa, mʋ nʋa lɛ. \q1 «Nɩɩ, tama glʋ -bhlo 'ya kugbua, \q2 mʋ -wa -valɛ -we -gʋ *Izlaɛlɩ -ylaaslɩ bhlɩa wɛlɩ, \q2 wa 'ka ɔ 'wʋzɔlʋ. \q1 \v 10 'Mʋ wa 'bhua 'wʋ, \q2 'ɩn wa yia we nyidabhlanyɔɔ kpaa 'wʋzɔlʋ. \q1 Sa na -Kanyɔ tiea 'mɩ, \q2 'sa wa nʋa we lɛ.» \s1 Pilatɩ 'bhua -Zezuu -yɔgbʋ 'wʋ \r (Mk 15.2-5; Lk 23.3-5; Zn 18.33-38) \p \v 11 Wa 'yligbelia -Zezu Pilatɩ 'yu, 'ɩn -mɔɔ nɛɛ ɔ -yla: «'Lee, Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ -ɩn -mɩa yɩ?» \p 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ -yla: «'Mʋ -ɩn gbaa dɛ.» \p \v 12 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ dɩlɩa ɔ gbʋ 'wlu la, ɔ 'nɩ gbʋ -gʋ -sa. \v 13 Tɔʋn, Pilatɩ nɛɛ ɔ -yla: «-We weee wa gbaa dɛ -na da nɩ, -ɩ'ɩn 'nʋ wee?» \p \v 14 -Zezu 'nɩ we 'yabhlogbɔɔ 'bɩgʋpalɩ, 'ɩn we yia Pilatɩ ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \s1 Pilatɩ nɛɛ nɩɩ, wa 'bha -Zezu \r (Mk 15.6-15; Lk 23.13-25; Zn 18.39-19.16) \p \v 15 Nɩɩ, Zuifʋʋ *'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -ka nyni nɩ, -ɔ nyɩmaa -zlo 'yɩbhaa, 'mɔ Wlɔmʋ -dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ saa -kaslʋ 'wʋ. \v 16 We bhla, nyɩmɛ -ɔ nyɩma weee -yia, wa laa -Zezu -Balabasɩ, mɔ mɩa -kaslʋ 'wʋ. \v 17 Da nyɩma duun gbelia 'wlu Pilatɩɩ -gbɛ, 'ɩn ɔ yia wa layɩbhaɛ: «Nyɔɔ a 'yɩbha ɩn 'tide 'yia? -Zezu -Balabasɩ yaayɩɩ, -Zezu wa laa -Lagɔɔ -Bhasanyɔɔ?» \p \v 18 Nɩɩ, Pilatɩɩ 'dɛ -yi we 'ji nɩɩ, zenyidlɩ nya wa wlaa ɔɔ -Zezu. \v 19 Pilatɩ -dɩa la, ɔ mɩ gbʋwʋbhuda, 'ɩn ɔ 'ŋwnɔ yia ɔ wɛlɩ yoo 'pa: «-Ɩn 'na plalɩ nyɩmɛ mɩa nɩɩ gbʋ 'wʋ -nɩ. Ɔ 'nɩ gbʋnyuu lɛnʋ. Nɩɩ, -zɛɛn sabɔ mɩa, -mɔ 'ylaa 'wʋ, ɩn ka ɔ 'gbʋ -zila 'yɩ.» \p \v 20 *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ nyɩma kpasɩ sumanɩa nyɩmaa -zlo -yɔla, wa 'ka gba nɩɩ, ɔ 'tide -Balabasɩ 'yi, 'ɩn ɔ 'ka -Zezu 'bha. \v 21 Ɔɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ nɛɛ wa -yla: «Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo na yia 'yitidea. 'Lee, wa 'dɛsɔbhie glaa, nyɔɔ ɩn 'ka 'yitidea?» \p Wa nɛɛ: «-Balabasɩ!» \p \v 22 Pilatɩ nɛɛ: «We -ka 'sa -mɩ, -Zezu wa laa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ, 'lee, lɛɛ -lu ɩn 'ka ɔ nʋnʋa?» \p 'Ɩn wa nɛɛ: «Kʋlʋ ɔ *su -gʋ la!» \p \v 23 Pilatɩ nɛɛ: «Gbʋnyuu -mʋmʋ ɔ nʋ lɛa?» \p 'Ɩn wa yia 'wʋkpɩ 'tɩtɛ: «Kʋlʋ ɔ su -gʋ la!» \p \v 24 Da Pilatɩ 'yɩa nɩɩ, -we ɔ mɩa lɛnʋda we bhe, 'ɩn 'gbe mɩa gbugbloluda bhabha, ɔ 'bhua 'nyu 'wʋ, ɔ budoa kwɛ nyɩma weee 'yibadɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ nɩɩ tlɩtlɩee 'gba 'nɩ 'mɩ 'wlu -mɩ. Amɩaa 'dɛɛ gbʋ -wa!» \p \v 25 Wa 'dɛ weee nɛɛ: «Ɔ tlɩtlɩe mɩa, -amɩaa -yɔ -amɩaa 'ylaaslɩɩ 'wlu -gbʋ -wa!» \p \v 26 Tɔʋn, 'ɩn Pilatɩ yia -Balabasɩ -kaslʋ 'wʋsa. 'Ɩn ɔ nɛɛ 'slʋja -yla nɩɩ, wa sɛlɩ -Zezu, 'ɩn wa 'ka ɔ su -gʋ lakʋlʋ. \s1 'Slʋja nyanɩa -Zezu \r (Mk 15.16-20; Zn 19.2-3) \p \v 27 Pilatɩɩ 'slʋja kwaa -Zezu dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔɔ -buduŋwɛɛ. 'Slʋja weee bibea ɔ, \v 28 'ɩn wa yia ɔ -bana 'wʋsa, 'ɩn wa yia ɔ 'naa zalʋ 'wʋpla. \v 29 Tɔʋn, wa maa 'wia -kloo, 'ɩn wa yia we ɔ 'wluo -pla, 'ɩn wa yia gblee ɔ lilisɔ 'wʋ zʋ. Wa 'sibhlia 'kukolu ɔ 'yu, 'ɩn wa yia ɔ nyanɩ. 'Ɩn wa nɛɛ: «Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ, -na fʋʋ!» \p \v 30 'Ɩn wa yia ɔ -dlɛ -gʋ slu. Wa 'bhua gblee 'wʋ, 'ɩn wa yia we ɔ 'wluo 'pa. \v 31 Da wa bhɩa ɔ nyanɩe, 'ɩn wa yia ɔ 'naa zalʋ 'wʋsa, 'ɩn wa yia ɔ 'dɛɛ -bana ɔ 'wʋpla, 'ɩn wa -yɔ ɔ yia mnɩ wa 'ka ɔ su -gʋ lakʋlʋ. \s1 -Zezu wa kʋlʋa su -gʋ la \r (Mk 15.21-35; Lk 23.26-43; Zn 19.17-27) \p \v 32 Da wa 'tlaa 'gbe, 'ɩn wa -yɔ Silɛnɩyu 'Simɔɔ yia gbeli. 'Slʋja nɛɛ ɔ -yla -gla nya nɩɩ, ɔ 'bhu -Zezuu su 'wʋ. \v 33 'Ɩn wa yia da yabhlo wa laa zuifʋwɛlɩ 'wʋ Gɔlʋgota nyni, we ji -wa nɩɩ, 'wluu 'kʋaa da. \v 34 -Bha 'slʋja 'nyɛa -Zezu nʋ -we lʋ wa palɩa kalɔ -nyakpɔ. -Zezu 'yɩa we 'ŋwɛ, ɔ 'nɩ we 'ma. \v 35 Wa yia ɔ su -gʋ lakʋlʋ, 'ɩn wa yia -nɩgbɩ 'pa, -we wa 'kaa 'yɩ -bhlo -bhlo ɔ -bananya glaaa 'gbʋ. \v 36 Tɔʋn, wa yia -bha ladɩ, wa 'ka ɔ 'yliyɔzʋ. \p \v 37 -We ka 'gbʋ wa yia ɔ 'bha, wa ka we cɛlɩ, 'ɩn wa yia we ɔ 'wlubita lakʋlʋ: \qc -Ɔ MƖA DA \qc ZUIFƲƲ 'WLULAPƖLƖNYƆ -ZEZU -WA \m \v 38 Wa ka 'ya 'wienya 'sɔ su -gʋ lakʋlʋ ɔ kwesi. 'Yabhlo mɩ ɔ lilisɔlʋ, 'ɩn -gʋdʋ mɩa ɔ kɔpɛsɔlʋ. \v 39 -Wa plɩlɩa -bha, 'wlu wa bitea, 'ɩn wa vɛlɩa -ɔ, \v 40 wa nɛɛ: «-Mɩ, -mɩ gbaa -ɩn 'ka -Lagɔbudu 'kadʋ -wlɔ, 'ɩn -ɩn 'ka we 'sʋbha 'ylɩ ta 'wʋ nɩ, -sa -na 'dɛ gbʋ 'wʋ. Nɩɩ, -ɩn -ka -Lagɔɔ 'Yu nya -mɩ, -ɩn 'bhʋ su -gʋ -ɩn 'ka lasibhli.» \p \v 41 'Sa -bhlokpadɛ, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, -Lagɔɔ titee gwesanya klaa, we -yɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ nyanɩa ɔ, wa nɛɛ: «Ɔ ka nyɩma tɔlʋa pue, \v 42 ɔ 'nɩ -slɛɛn mneni ɔ 'ka ɔ 'dɛ pue. *Izlaɛlɩɩ 'Wlulapɩlɩnyɔ ɔ -mɩa yɩ? We -ka 'sa -mɩ, ɔ 'bhʋ su -gʋ ɔ 'ka lasibhli, 'ɩn -a 'ka ɔ dlɩ -gʋ zʋ. \v 43 'Ɩn ɔ nɛɛ: ‹Ɩn mɩ -Lagɔɔ 'Yu nya.› Nɩɩ, -de -Lagɔ yi ŋwnu, ɔ 'ka ɔ gbʋ 'wʋsa, -bha -a yia 'yɩa.» \p \v 44 'Sa -bhlokpadɛ, 'wienya, -wa wa kʋlʋa su -gʋ la ɔ kwesi, -maa vɛlɩa ɔ. \s1 -Zezuu tlɩda \r (Mk 15.33-41; Lk 23.44-49; Zn 19.28-30) \p \v 45 'Ylʋ 'ka -glɔnyɩdɩ nynia yi, nikpise kpaa dʋdʋ weee -gʋ, we li 'lɛlɩ ta. \v 46 We bhɩalɩda -Zezu 'kpɩa 'wʋ 'tɩtɛɛ, ɔ nɛɛ: «Eli, Eli, lama sabakatani?» -Mʋʋ ji -wa nɩɩ: na -Lagɔ, na -Lagɔ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -ɩn yi 'mɩ 'bɩ 'bhʋa? \p \v 47 Nyɩma tɔlʋa -wa mɩa -bha, -wa 'nʋa we, wa nɛɛ: «Ɔ mɩ Elii lada!» \p \v 48 Wa 'yabhlo 'bhua -fuu 'wʋ -gwagwɩe nya, ɔ faa we kalɔ nʋ lʋ, 'ɩn ɔ yia we gblee 'yliya 'wʋ zʋ, 'ɩn ɔ yia we ɔ ŋwɛ -yɔdɩ ɔ 'ka 'ma. \p \v 49 Nɩɩ, wa tɔlʋa nɛɛ: «-Ɩn wʋ -slɔ. -De Elii yi yi -mɔɔ 'ka ɔ gbʋ 'wʋsa, -a 'ka -bha 'yɩ!» \p \v 50 -Zezu yia 'wʋkpɩ lʋ 'tɩtɛɛ, 'ɩn ɔ yia tlɩ. \v 51 -Bha -bhlokpadɛ, 'naa bɩzɩa -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ bhlia 'wʋylaylɩe we nyɩdɩ -mɔ yalɩ tɩklɩɩ, 'ɩn we yia zɔ nyni. Dʋdʋ yia zuklu, 'ɩn tʋkpanya yia 'wʋyla. \v 52 Gbawla yia ŋwɛ -kalɩ, 'ɩn -Lagɔnyɩma tɔlʋa -wa tlɩa, 'ɩn wa yia tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ. \v 53 'Ɩn wa yia wa gbawla 'wʋtla. Da -Zezu -sɔa tlɩtlɩnya glaa 'wʋ, wa mnɩa -Zeluzalɛmʋ, 'ɩn nyɩma duun yia wa 'yɩ. \p \v 54 *Wlɔmʋ -slʋja glʋ gbuu 'yugalɩnyɔ -yɔ ɔ 'slʋja, -wa mɩa -Zezu 'yliyɔzʋda, wa 'yɩa dʋdʋ zukluda we -yɔ -lu weee -we 'plɩa, 'ɩn wa yia nyanɔ nʋ, wa nɛɛ: «-Lagɔɔ 'Yu ɔ -mɩa 'piɛɩn!» \p \v 55 'Ŋwnɩ -duun mɩa -bha, -wa kwaa -Zezu yoo Galilee, 'ɩn -wa pia ɔ -yla, wa 'yligbe -mɔ 'pɩ, -zugba wa yla. \v 56 Wa glaa, Magɩdala -ŋwnɔ Malii klaa, *'Zake -yɔ *-Zɛzɛfʋʋ 'nyaa Malii klaa, we -yɔ Zebedeee 'yuaa 'nyaa mɩ -bha. \s1 Alimateyu *-Zɛzɛfʋ faa -Zezu gbawla 'wʋ \r (Mk 15.42-47; Lk 23.50-56; Zn 19.38-42) \p \v 57 Jibhe mɩa zɔda, 'ɩn Alimategbe 'wʋʋ 'ŋnɩmnɩnyɔ yabhlo wa laa *-Zɛzɛfʋ, 'ɩn -mɔɔ yia yi. Nɩɩ, -mɔɔ mɩ -Zezuu 'bɩnɔnyɔ nya. \v 58 Ɔ mnɩa Pilatɩɩ -gbɛ, 'ɩn ɔ yia -mɔɔ -Zezu 'kwie -zlalɩ. Tɔʋn, Pilatɩ yia ɔ 'yoo 'nyɛ ɔ -yɔ we 'ka mnɩ. \v 59 Ɔ 'bhua -Zezuu 'kwie 'wʋ, 'ɩn ɔ yia we 'naa lolu -yɔ zʋ. \v 60 'Bhʋka -we wa 'bhlua tʋkpa 'wʋ ɔ 'dɛɛ -yla, we nʋkplɛ ɔ faa wee 'kwie. We 'bɩgʋ, ɔ glipea tʋkpa -boklo 'kadʋ, ɔ klaa gbawla ŋwɛ, 'ɩn ɔ yia mnɩ. \v 61 Magɩdala -ŋwnɔ Malii -yɔ Malii -putu -dɩ -bha gbawla 'yu la. \s1 'Slʋja -kʋa -Zezuu gbawla ŋwɛ \p \v 62 Zlɩ -ka zlɩ, mʋ -wa *Nyapɛylɩ. -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ Falizɩnyɩma yia Pilatɩɩ -gbɛ mnɩ. \v 63 Wa nɛɛ: «-Amɩaa -kanyɔ, -we ɔɔ yokanyɔ nɩ gbaa, -zugba ɔ -ga 'yliyɔ, -amɩaa dlɩ ka we -gʋ lasibhli. Ɔ nɛɛ: ‹'Ylɩ 'sɔ, we tanʋ nya, na yia tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔa.› \v 64 We 'dɛɛ 'gbʋ, -na zukpa -wa, tie -na 'slʋja, wa 'ka ɔ gbawla ŋwɛkʋ tɩklɩɩ 'ylɩ ta. Wa -ka 'sa nʋ, ɔ 'bɩnɔnya 'nɩ mneni wa 'ka ɔ 'kwie yli, 'ɩn wa 'ka gba nɩɩ, ɔ ka tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ. We 'nɩ -mʋʋ, yo -mʋmʋ wa yia tʋbhʋa, we -nyu 'yli we -zi tɩanʋ.» \p \v 65 Pilatɩ nɛɛ: «'Slʋja nɩ, sa a -ka we ŋwɛkʋkʋe mneni, a mnɩ a 'ka 'sa we ŋwɛkʋ.» \p \v 66 Tɔʋn, wa yia mnɩ wa 'ka gbawla ŋwɛkʋ. Tʋkpa -we mɩa we ŋwɛɛ, 'ɩn wa yia we -yɔ 'pa, 'ɩn wa yia -bha 'slʋja 'yligbeli, wa ka we 'yliyɔzʋ. \c 28 \s1 -Zezu -sɔa tlɩtlɩnya glaa 'wʋ \r (Mk 16.1-11; Lk 24.1-12; Zn 20.1-10) \p \v 1 Nyapɛylɩ 'plɩa, dimasɩɩ zlʋkpɛ -papa, Magɩdala -ŋwnɔ Malii -yɔ Malii -putu yia gbawla -gʋ mnɩ. \v 2 Tɔʋn, 'ɩn dʋdʋ yia zuklu sa -gligli. -We ka gbʋ -wa, Jejitapɛɛ 'anzɩ 'bhʋa yalɩ, mʋ 'sibhlia la, we glipea tʋkpa -boklo 'kadʋ, 'ɩn we yia we gbawla ŋwɛɛ -sa, 'ɩn we yia we -gʋ ladɩ. \v 3 Sa 'nyu 'kaa 'yɩka 'pa, 'sa we 'klʋ mɩa, 'ɩn we 'wʋ -bana lɩa 'paɩn 'paɩn. \v 4 Waa 'slʋja nʋa nyanɔ, -zugba wa tɛlɩa, 'ɩn wa yia bhli tlɩtlɩnya 'bhisa. \p \v 5 Nɩɩ, 'anzɩ nɛɛ 'ŋwnɩ -yla: «A 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. Ɩn -yi we 'ji nɩɩ, -Zezu -ɔ wa kʋlʋa *su -gʋ la, ɔ da a mɩa -talɩda. \v 6 Ɔ 'nɩ -seli -mɩ. Sa ɔ gbaa, ɔ ka tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ, ɔ -ga 'yliyɔ. A yi, da ɔ pɩa zlɩmɛ la, a 'ka -bha 'yɩ. \v 7 A mnɩ -gwagwɩe nya, a 'tʋlʋ ɔ 'bɩnɔnya nɩɩ, ɔ ka tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ, ɔ ka aɩn 'yugalɩ Galilee. -Mɔ a yia ɔ 'yɩa. Nɩɩ, 'mʋ ɩn gbaa dɛ aɩn -yla.» \p \v 8 Wa 'bhʋa gbawla -yɔ slʋɩ, wa mɩ nyanɔ nʋda, -zugba 'mʋna 'kadʋ mɩ wa dlɩ 'wʋ. 'Ɩn wa yia mnɩ -gwagwɩe nya, wa 'ka -Zezuu 'bɩnɔnya 'dɩ -salɩ. \v 9 Tɔʋn, 'ɩn -Zezu yia wa yoo yi, ɔ nɛɛ wa -yla: «Ka 'yuo 'pa!» Wa bɛa ɔ -yɔ, 'ɩn wa yia ɔ bhʋ lakpa, 'ɩn wa yia ɔ 'ylimanɩ. \v 10 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ, a mnɩ, a gba na bhelia -yla wa mnɩ Galilee, -mɔ wa yia 'mɩ 'yɩa.» \s1 'Dɩ 'slʋja -saa \r (Mt 27.62-66) \p \v 11 Da waa 'ŋwnɩ mɩa -slɔ 'yloogblʋ, 'slʋja -wa -kʋa gbawla ŋwɛ, 'ɩn wa tɔlʋa yia 'gbe nʋkplɛ lʋmnɩ. -We weee 'plɩa, 'mʋ wa gbaa -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yla. \v 12 -Maa -yɔ nyɩma kpasɩ gbelia 'wlu, 'ɩn wa yia wɛlɩ -bhlo bhlɩ. Wa 'nyɛa 'slʋja 'gwɛzii -zlo, \v 13 'ɩn wa nɛɛ: «-We a 'kaa gba nɩ, mʋ nɩ da: ‹Nɩɩ, sabɔ, da -a mɩa 'ylaa 'wʋ, 'ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia yi, 'ɩn wa yia ɔ 'kwie yli.› \v 14 Nɩɩ, ɔɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ -ka we 'nʋ, -we -a 'kaa gba, -a -yi we. Gbʋ 'na 'ka aɩn ylɩ.» \p \v 15 'Slʋja -yɔ wa 'gwɛzi mnɩa, -we wa gbaa wa -yla, mʋ wa nʋa lɛ. Wee 'dɩ wa zʋa 'slʋja, 'ɩn we yia lamneni Zuifʋʋ -gbɛ. -Zɛɛn ylɩ nya, wa mɩ -slɔ we gbada. \s1 -Zezu -slolua ɔ 'dɛ ɔ 'bɩnɔnya 'klʋ \r (Mk 16.14-18; Lk 24.36-49; Zn 20.19-23; Lngb 1.6-8) \p \v 16 Ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ -bhlo mnɩa Galilee, -gɔgɔ -we -Zezu -slolua wa 'klʋ, 'mʋ wa -gblaa. \v 17 Wa 'yɩa -Zezu -yɔ, 'ɩn wa yia ɔ 'ŋnɩ -mnɩnɩ. Nɩɩ, wa tɔlʋa lʋa dlɩ. \v 18 -Zezu bɛa wa -yɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «-Lagɔ ka 'mɩ 'tɩtɛ weee 'nyɛ yalɩ -yɔ dʋdʋ -gʋ. \v 19 A mnɩ laga -dʋdʋ weee -gʋ, a -zɛlɩ -mɔ -nyɩma na 'bɩnɔnya. A batizee wa 'nyu nya, Dide klaa, 'Yu klaa, we -yɔ Zuzu 'Pʋpa, wa 'ŋnɩ nya. \v 20 Tite weee ɩn 'nyɛa aɩn, a -slolu wa we 'nʋŋwɛzʋzʋe. A yibheli we 'ji nɩɩ, ɩn -yɔ aɩn 'sɔ mɩ 'ylɩ weee nya, 'ɩn dʋdʋ 'kaa labhʋ.»