\id LUK – Kouya NT, CI 2002 (DBL 2014) \h Lukɩ \toc1 Lukɩɩ 'sɛbhɛ Sa Lukɩ gbaa -Zezuu gbʋzɔnʋ gbʋ \toc2 Lukɩ \toc3 Lk \mt1 Lukɩɩ 'sɛbhɛ \mt2 Sa Lukɩ gbaa -Zezuu gbʋzɔnʋ gbʋ \ip -Dɔtlɔyu -ɔ -yɔ *Pɔlʋ mnɩa 'lakpa 'wʋ, mɔ -wa. Lukɩɩ 'sɛbhɛ ɔ cɛlɩa, we gwedɩda ɔ nɛɛ nɩɩ, -we ka 'gbʋ ɔ yia 'sɛbhɛ nɩ cɛlɩ, mʋ -wa nɩɩ, nyɩma 'ka -Zezu -gʋgbʋʋ 'dɛbhie yibheli. \ie \c 1 \s1 -We ka 'gbʋ Lukɩ yia 'sɛbhɛ nɩ cɛlɩ mʋ nɩ \p \v 1 Teofilɩ 'kadʋ, -na fʋʋ! -We plɩa -seli -aɩn glaa, nyɩma duun ka we cɛlɩcɛlɩe layla. \v 2 Nyɩma, -wa 'yɩa wee gbʋʋ gwedɩlɩda, 'ɩn wa yia -Lagɔwɛlɩɩ gbagbanya -zɛ nɩ, -we wa gbaa -aɩn -yla nɩ, 'mʋ wamɩa cɛlɩa. \v 3 Na 'dɛbhie -gbolu, da wee gbʋ dɩlɩa gwe, sa we 'pɩplɩa 'wʋla, 'ɩn ɩn yia we layɩbha. Sa we mɩmnɩa 'wʋla, 'ɩn ɩn yia we yibheli ŋwɛɛ ŋwɛɛ. We 'gbʋ, Teofilɩ, we nanɩ 'mɩ dʋdʋ, 'mʋ ɩn cɛlɩa da 'sɛbhɛ 'wʋ, 'ɩn ɩn yia -mɩ we yoo 'pa. \v 4 Ɩn 'nɩ -mɩ 'wʋcɛlɩ bhebhe. -Zezuu wɛlɩ wa -slolua -mɩɩ, sa we -zɛa wɛlɩ -zɔnʋ, -ɩn 'ka we 'jiyibhelii 'gbʋ, ɩn yia -mɩ 'wʋcɛlɩ. \s1 Zakalii -yɔ Elizabɛtɩɩ 'yugwalɩgbʋ \p \v 5 Bhla -we nya dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ *Ewlodʋ pɩlɩ bhaa Zudee -dʋdʋ 'wlu la nɩ, *-Lagɔbʋbɔnyɔ yabhlo, -ɔ mɩ bhaa -bha, 'mɔ wa laa Zakalii. *-Lagɔbʋbɔnyaa zʋa wa laa Abia, -mɔ wa nyɩdɩ ɔ mɩa. Ɔ 'ŋwnɔɔ 'ŋnɩ wa laa Elizabɛtɩ. 'Ɩn ɔ yia -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋ *-Awlɔɔɔn zʋayli 'bhʋ. \v 6 Zakalii -yɔ Elizabɛtɩ 'sɔɔ nɔnɔbhʋ tɩklɩɩ -Lagɔ 'yliya 'wʋ. 'Ɩn wa zʋa -bha -Lagɔɔ tite sazɔnʋ sa, we -yɔ ɔ wɛlɩ 'dɛ weee 'sɔ. \v 7 -Gblo Elizabɛtɩ -tʋaa 'gbʋ, wa 'nɩ 'yu -ka, 'ɩn wa 'dɛ 'sɔ yia gɔ. \p \v 8 'Ylɩ yabhlo nya, 'ɩn Zakaliii nʋ -Lagɔbʋbɔ zʋaa 'ylɩ yia nyni. 'Ɩn Zakalii yia ɔ -Lagɔbʋbɔ -lubho nʋa mnɩ, -mɔ *-Lagɔbudu 'kadʋ zɔ. \v 9 -Lagɔbʋbɔnyaa lɛnʋgbʋ 'cɩn 'wʋ, wa -ka gba wa 'ka wa libho dlili nɩ, -nɩgbɩ wa paa. -Mʋʋ zlɩ mɩa, wa 'paa wee -nɩgbɩ nɩ, Zakalii -gʋ we bhlilia, ɔ 'ka -mɔ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ pla, ɔ 'ka -mɔ 'wlɩ -siee 'gbʋ. \v 10 Wee 'wlɩɩ -sie bhla nynia nɩ, -zugba -Lagɔɔ nyɩmaa -zlo -dɩ -bha 'pipee la, wa mɩ -Lagɔ bhubhoeda. \p \v 11 Zakalii mɩ -Lagɔ bʋbɔda, Jejitapɛɛ 'anzɩ yabhlo yia ɔ 'klʋtlalɩ. We 'yligbe -bha 'slakagʋsalɩlu, -we -gʋ wa siea 'wlɩnya, we lilisɔlʋ. \v 12 Da Zakalii 'yɩa wee 'anzɩ -yɔ, 'pɩɔn sloa ɔ dlɩɩ, 'ɩn -nyanɩgbɔ yia ɔ -kpalɩ. \v 13 'Anzɩ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Zakalii, -ɩn 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. -Lagɔ ka -na -Lagɔ -bhubhoewɛlɩ 'wʋŋwnu. Nʋkpasuyu -na 'ŋwnɔ Elizabɛtɩ yia gwalɩa -mɩ -yla. Ɔ -ka ɔ gwalɩ, 'ɩn -ɩn 'ka ɔ 'ŋnɩ zʋ *Zaan. \v 14 Ɔɔ 'yuu 'gbʋ, 'mʋna 'kadʋ yia -mɩ 'wʋ yia. Nyɩma -duun ɔ gwalɩgwalɩe yia 'mʋna 'wʋlaa. \v 15 -We ka gbʋ -wa nɩ, -bha Jejitapɛ 'yu, nyɩmɛ 'kadʋ ɔ yia -zɛa. Ɔ 'na 'ka -dlɔ zalʋ 'ma, ɔ 'na 'ka nʋ kalo 'ma. Ɔ mɩ -mɔ ɔ 'nyaaa nʋkplɛ nɩ, 'ɩn -Lagɔɔ Zuzu 'Pʋpa 'kaa ɔ ye. \v 16 *Izlaɛlɩnyɩma -duun ɔ yia Jejitapɛ, -ɔ -wa wa -Lagɔɔ -gbɛ lʋlaa. \v 17 Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'yugalɩnyɔ ɔ -mɩa, 'ɩn zuzu -yɔ 'tɩtɛ, -we mɩ bhaa *Elii -gʋ nɩ, mʋ yia ɔ -gʋ yia. Ɔ 'ka we lɛnʋ, 'ɩn didea -yɔ 'yua 'sɔ 'ka 'yɩbhalɩ -yɩbhalɩ. 'Bhie, -wa'a zʋa -Lagɔ 'nʋŋwɛ, ɔ 'ka wa nyɩma tɩklɩɩɩ gbʋyilo 'nyɛ. Ɔ 'ka 'sa wa -yɔmnazɩ Nyɩmaa -Kanyɔɔ -nʋ nya.» \p \v 18 -Lagɔɔ 'anzɩ gba 'saa, Zakalii nɛɛ: «-Amɩ ka gɔ, 'ɩn na 'ŋwnɔ mɩ ŋwnɔkaa nya, -na wɛlɩ -ɩn gbaa da 'lee, sa we 'ka 'wʋlapɩplɩa?» \p \v 19 'Anzɩ yia we 'bɩgʋpalɩ, we nɛɛ: «-Amɩ -wa Gablie. -Lagɔ -ɔ 'yu na yligbea, mɔ tiea 'mɩ, nɩɩ, ɩn yi, ɩn 'ka -mɩ -yla wɛlɩ nɩ -yɔ gbʋzɔnʋ -gbʋ nɩ gba. \v 20 Wɛlɩ -we ɩn gbaa dɛ -mɩ -yla, -ɩn 'nɩ we dlɩ 'wʋdɩɩ 'gbʋ nɩ, we 'bhʋ -zɛɛn 'wʋ, bhobho -na yia -zɛa, wɛlɩ 'na 'ka -mɩ ŋwɛɛ 'tla. 'Ylɩ -we -Lagɔ 'paa ŋwɛɛ, we -ka nyni 'bhie, 'ɩn -ɩn 'kaa gba.» \p \v 21 Zakalii mɩ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ -gwlɛda kplokploo 'gbʋ, -Lagɔɔ nyɩma -wa mɩa -bha 'pipee ɔ wʋlʋda, ŋwɛgaga ka wa sʋbha. \v 22 Nɩɩ, ɔ 'tlaa, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka wa -yla gba. 'Ɩn nyɩma yia we -yɔyɩ nɩɩ, -lu yabhlo ka ɔ 'klʋ 'tlalɩ -mɔ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ. 'Ɩn -zugba ɔ paa wa -yla sɔ. Ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka gbʋ -gʋsa. \v 23 Ɔnʋʋ -Lagɔɔ bʋbɔ ylɩ bhɩa nɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ -zɔɔ lʋmnɩ. \p \v 24 'Ylɩ 'sɔ -lɛ 'plɩa, 'ɩn Zakaliii 'ŋwnɔ Elizabɛtɩ yia nʋkpla pla. 'Cʋ gbu 'wʋ, -zugba ɔ zize ɔ 'dɛ. 'Ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'dɛɛ dlɩ zɔɛ: \v 25 «-Aa! -Lagɔ ka 'mɩ nyazɩ 'yɩlɩ, ɔ ka 'mɩ zʋ 'klʋ -sa nyɩma 'yliya 'wʋ. 'Ɩn ɩn yia gwalɩ ŋwnɔ -zɛ.» \s1 Sa 'anzɩ kwaa Malii -Zezuu gwalɩgbʋʋ 'dɩ \p \v 26 Elizabɛtɩ plaa nʋkpla, ɔ ka 'cʋ gbelibhlo, 'ɩn -Lagɔ yia ɔ 'anzɩ Gablie tie -mɔ Nazalɛtɩ, Galilee -dʋdʋ -gʋ. \v 27 -Mɔ 'yieslɔŋwnɔyuu -gbɛ ɔ tiea we. Ɔ 'ŋnɩ wa laa Malii. Ɔ 'nɩ -slɔ nʋkpasu -yi. Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo wa laa *-Zɛzɛfʋ, ɔ bhoyi -wa. Nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ *-Davidɩɩ zʋayli -nyɩmɛ yabhlo -wa. \v 28 -Lagɔɔ 'anzɩ plaa ɔ -gbɛ, 'ɩn we nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Malii, a fʋʋ! A li 'mʋna. Ama -Lagɔ 'nyɛa ɔ zʋzɔnʋ, ama na saa fʋ, -Lagɔ -yɔ aɩn 'sɔ mɩ.» \p \v 29 Malii 'nʋa wɛlɩ -mɩnɩ, we ka ɔ dlɩ sumanɩ. 'Ɩn ɔ yia ɔ 'dɛ layɩbha 'lee: «Fʋ -mʋmʋ we -saa dɛ 'mɩ, sa -mʋʋ 'ji mɩa?» \v 30 'Anzɩ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Malii, nyanɔ 'na slolu aɩn dlɩɩ -nɩ. -Lagɔ ka ɔ zʋzɔnʋ aɩn 'nyɛ. \v 31 A -talɩ, nʋkpla a yia plaa, a 'ka nʋkpasuyu gwalɩ, 'ɩn a 'ka ɔ 'ŋnɩ zʋ -Zezu. \v 32 Nyɩmɛ 'kadʋ ɔ yia -zɛa, 'ɩn wa 'ka ɔ la Yalɩ -Lagɔɔ 'Yu. 'Mɔ Jejitapɛ yia ɔ dʋkpasa -Davidɩɩ 'ŋnɩmnɩkpe 'wʋladɩa, 'ɩn ɔ 'ka nyɩma 'wlulapɩlɩ. \v 33 Mɔ yia Izlaɛlɩnyɩma weee 'wlulapɩlɩa 'kɔmʋʋ, 'ɩn ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'nɩ bhloluda -ka.» \p \v 34 Malii nɛɛ 'anzɩ -ylaɛ: «Ɩn 'nɩ nʋkpasu -yi, sa we 'ka 'wʋlanʋnnʋa?» \p \v 35 'Anzɩ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «Zuzu 'Pʋpa yia aɩn -gʋ yia, 'ɩn Yalɩ -Lagɔɔ 'tɩtɛ yia aɩn -gʋgblia zuzu 'bhisa. We 'gbʋ, ɔɔ 'yu a yia gwalɩa, ɔ mɩ -mɔwlʋda, 'mɔ wa yia laa -Lagɔɔ 'Yu. \v 36 Ama zʋayli ŋwnɔ Elizabɛtɩ mɩ nʋkpla, nɩɩ, ɔ ka gɔ. Nʋkpasuyu ɔ yia gwalɩa, -ɔ wa laa zlɩmɛ -gblotʋ ŋwnɔ, ɔ 'cʋ gbelibhlo mɩa da. \v 37 -We ka gbʋ -wa nɩ, -lu yabhlogbɔɔ 'kaa -Lagɔ sɩalɩ, we 'nɩ -mɩ.» \p \v 38 Tɔʋn, 'ɩn Malii nɛɛ: «Jejitapɛɛ lubhonʋŋwnɔ ɩn -mɩa. Sa -ɩn gbaa dɛ, we nʋ 'sa na -nʋ nya.» 'Ɩn 'anzɩ yia ɔ kwesi 'bhʋ, 'ɩn we yia mnɩ. \s1 Malii mnɩa Elizabɛtɩ 'yɩa \p \v 39 Wee bhla -bhloo 'dɛ nya, Malii -sɔa 'wʋ -gwagwɩe nya, 'ɩn ɔ yia Zudee -dʋdʋʋ da -gɔgɔ -zuaa 'gbe yabhlo 'wʋ mnɩ. \v 40 Ɔ plaa Zakaliii -budu zɔ, 'ɩn ɔ yia Elizabɛtɩ fʋsa. \v 41 Da Elizabɛtɩ 'nʋa Maliii fʋsawɛlɩ nɩ, yu mɩa ɔ nʋkplɛ, 'ɩn ɔ yia lazuklu. 'Ɩn Zuzu 'Pʋpa yia Elizabɛtɩ ye. \v 42 'Ɩn ɔ yia 'wʋkpɩ 'tɩtɛɛ: \p «Malii! -Lagɔ ka aɩn 'nyulaŋwna, we 'ka 'ŋwnɩ weee -zi. 'Ɩn ɔ ka 'ya 'yu -ɔ mɩa aɩn nʋkplɛ 'nyulaŋwna. \v 43 Aya! Nyɔɔ ɩn -mɩa, 'ɩn na -Kanyɔɔ 'nyaa yi na -gbɛ yia? \v 44 Nɩɩ, a yɩ -yɔɔ! Ɩn 'nʋa amaa na fʋsawɛlɩ, tɔʋn, 'yu -ɔ mɩa 'mɩ nʋkplɛ, 'ɩn ɔ yia lazuklu 'mʋna 'kadʋ nya. \v 45 Gbʋ Jejitapɛ gbaa aɩn -yla, a ka we dlɩ 'wʋdɩ nɩɩ, lɛ we yia nʋaa 'gbʋ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ amaa -nʋ nya.» \s1 Malii -mnɩnɩa -Lagɔɔ 'ŋnɩ \p \v 46 Elizabɛtɩ gba 'saa, -bha -bhlokpadɛ Malii nɛɛ: \q1 «Cɩɩn, Jejitapɛ 'yli, \q2 ɔ 'ŋnɩ na yia -mnɩnɩa. \q1 \v 47 'Mʋna ka na dlɩ ye, \q2 na Gbʋwʋsanyɔ -Lagɔɔ 'gbʋ. \q1 \v 48 -We ka gbʋ -wa, \q2 -Lagɔ ka 'mɩ 'yli -gʋ 'pa, \q2 ɔ nyazɩdlɩ nya. \q1 -Amɩ, ɔ lubhonʋŋwnɔ, \q2 -ɔ 'nɩa -lu yabhlogbɔɔ nya -mɩ. \q1 We 'gbʋ, we 'bhʋ -zɛɛn 'wʋ, \q2 bhla weee nya, nyɩma yia na daa gbaa: \q1 ‹'Ŋwnɔ, -ɔ -Lagɔ ŋwna 'nyu la.› \q1 \v 49 -Lagɔ -ɔ ka 'tɩtɛ pɩlɩa 'tɩtɛ weee 'wlu la, \q1 ɔ ka 'mɩ gbʋ 'kadɩ -yla lɛnʋ. \q1 Ɔ 'ŋnɩ mɩ -mɔwlʋda. \q1 \v 50 Nyɩma -wa zʋa ɔ 'nʋŋwɛ, \q2 bhla weee nya ɔ yɩlɩa wa nyazɩ. \q1 \v 51 Ɔ sɔɔ 'tɩtɛ ɔ -slolua, \q2 'ɩn -wa ka dlɩ zɔ, \q2 'dɛɛ 'ylimanɩe mɩa, \q2 ɔ yia wa -yɔsɩsalɩ. \q1 \v 52 -Lagɔ ka dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnya wa 'ŋnɩmnɩkpe -gʋ -sa. \q1 'Ɩn ɔ yia nyɩma -sɛ -sɛ 'bɩ 'kadʋ 'nyɛ. \q1 \v 53 Nyɩma -wa 'klɩ mɩa 'bhada, \q2 ɔ ka wa -lu -zɔnʋ 'nyɛ duun, \q2 'ɩn ɔ yia 'ŋnɩmnɩnya vu, wa kwɛ klo nya. \q1 \v 54-55 Ɔ ka ɔ lubhonʋnyɔ *Izlaɛlɩ -yɔbɛ. \q1 'Ɩn ɔ 'nɩ ɔ nyazɩdlɩɩ lɛnʋgbʋ 'wʋdlʋ, \q2 *Ablaamʋ -yɔ ɔ 'yuoyuaa gbɛgbɛɩn, \q2 -zʋ weee nya. \q1 Sa ɔ gbaa -amɩaa dʋkpasɩ -yla, \q2 'sa ɔ mɩa we nʋda.» \p \v 56 Malii -dɩlɩa Elizabɛtɩɩ -gbɛ la, we li sa 'cʋ ta, 'bhie, ɔ yia ɔ -zɔɔ lʋmnɩ. \s1 'Zan *-Batisɩɩ gwalɩgbʋ \p \v 57 Bhla -we nya Elizabɛtɩ 'kaa 'wlusa we nynia, 'ɩn ɔ yia nʋkpasuyu gwalɩ. \v 58 Elizabɛtɩɩ kwesinyɩma -yɔ ɔ zʋayli -nyɩma 'nʋa nɩɩ, Jejitapɛ ka Elizabɛtɩ nyazɩ 'kadʋ 'yɩlɩ, 'ɩn wa -yɔ ɔ 'sɔ yia we 'mʋna li. \p \v 59 Da 'yu lia lɔkɔwlu -bhlo, wa yia ɔ knɩ 'wʋ 'paa, 'ɩn wa nɛɛ, wa 'ka ɔ dide Zakaliii 'ŋnɩ ɔ zʋ. \v 60 'Ɩn ɔ 'nyaa nɛɛ: «-Ɩnnya! 'Mɔ wa laa Zaan.» \p \v 61 Wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «'Ŋnɩ -mɩnɩ 'nɩ amaa zʋayli -mɩ.» \p \v 62 'Ɩn wa yia ɔ dide layɩbha sɔ nyaɛ: «Sa -ɩn 'ka ɔ 'ŋnɩ zʋa?» \v 63 Zakalii 'yɩbhalɩa wa -boklo falʋ nɩ, 'ɩn ɔ yia we -gʋ cɛlɩ nɩɩ: «'Yuu ŋnɩ -wa Zaan.» 'Ŋnɩ -we ɔ cɛlɩa, wa 'yɩa we -yɔ nɩ, 'ɩn ŋwɛgaga yia wa 'dɛ weee sʋbha. \v 64 -Bha -bhlokpadɛ Zakaliii mɩɔ -bloa, 'ɩn ɔ yia gbagbɩe bhli, -zugba ɔ mnɩnɩ -Lagɔɔ 'ŋnɩ. \v 65 Tɔʋn, nyanɔ yia ɔ kwesinyɩma weee 'wʋslo, -zugba nyɩma weee, -wa mɩa Zudee -gɔgɔ -dʋdʋ -gʋ, gbʋgbalɩ we -yla. \v 66 -Wa weee 'nʋa wee gbʋ -mɩnɩ, dlɩ zɔ wa dɩlɩa we la, 'ɩn wa yɩbhalɩ -yɩbhalɩa laɛ: «'Ao! Nyɔɔ 'yu -mɔnɩ 'ka cɩ -zɛa?» Nɩɩ, -Lagɔɔ 'tɩtɛ -yɔ ɔ 'sɔ mɩ. \s1 Gbʋzɔnʋ -gbʋ, -Lagɔ nʋa lɛ, Zakalii 'paa we -falɩ \p \v 67 Zuzu 'Pʋpa yea ɔɔ 'yuu dide Zakalii, 'ɩn ɔ yia gbʋʋ -falɩpapɩe bhli: \q1 \v 68 «Jejitapɛ, -ɔ -wa Izlaɛlɩnyɩmaa -Lagɔ, \q2 -a -mnɩnɩ ɔ 'ŋnɩ. Mɔ bɛa ɔ nyɩma -yɔ, \q2 'ɩn ɔ yia wa gbʋ 'wʋsa. \q1 \v 69 Nyɩmaa Gbʋwʋsanyɔ 'kadʋ, \q2 -ɔ 'bhʋa -Lagɔɔ lubhonʋnyɔ -Davidɩɩ zʋayli, \q2 ɔ ka ɔ -aɩn 'nyɛ. \q1 \v 70 -Lagɔ ka 'cɩn we gba ɔ -mɔwlʋ gbʋʋ -falɩpanyaa ŋwɛ nya. \q1 \v 71 Nɩɩ, mɔ yia -aɩn -amɩaa tʋnyɩma kwɛɛ -saa, \q2 'ɩn ɔ 'ka -aɩn -wa weee nyɛa -aɩn 'wʋ, \q2 wa 'tɩtɛ zɔ -sa. \q1 \v 72 'Sa -Lagɔ -slolua sa ɔ nyazɩdlɩ -amɩaa dʋkpasɩ 'klʋ. \q1 'Ɩn ɔ ligbea ɔ -yɔ ɔ nyɩma 'sɔɔ -mɔwlʋ *'wʋsuslolugbʋ. \q1 \v 73 -Lagɔ ka zlɩmɛ -amɩaa dʋkpasa Ablaamʋ -yla bi, nɩɩ, \q2 \v 74 -amɩaa tʋnyɩma kwɛɛ ɔ yia -aɩn -saa, \q2 'ɩn ɔ 'ka -aɩn nyanɔ dlɩɩ -sa, \q2 -a 'ka ɔ lubho nʋ, \q2 \v 75 -mɔwlʋwlʋe -yɔ 'wʋtʋtʋe tɩklɩɩ nya ɔ 'yu, \q2 bhla -a -gaa 'yliyɔ. \q1 \v 76 'Ɩn -mɩ, na 'yu, wa yia laa, \q2 Yalɩ *-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ. \q1 Nɩɩ, -mɩ yia Nyɩmaa -Kanyɔ 'yu nɔa, \q2 'ɩn -ɩn 'ka ɔ 'yloogblʋnya -yɔ mnazɩ. \q1 \v 77 'Ɩn -ɩn 'ka ɔ nyɩma -yla we 'wʋyleli nɩɩ, \q2 -Lagɔ -ka wa -yɔgbʋ 'wʋtɩ, mʋ slolua wa 'pʋpʋe. \q1 \v 78 -Amɩaa -Lagɔɔ nyazɩdlɩ 'kadʋʋ 'gbʋ, \q2 ɔ yia yalɩɩ san -we -yɔ zlʋkpa ylʋʋ san 'wʋwlʋa, \q2 -aɩn -gʋ 'mnia, \q1 \v 79 we 'ka -wa mɩa nikpise 'wʋ ladɩda -yɔ -wa mɩa tlɩtlɩee zuzu 'wʋ ladɩda, glaa layɩ. \q1 'Ɩn we 'ka -aɩn 'wʋtʋtʋe -dlɔɔɔ 'yloogblʋ dasloluu 'gbʋ.» \p \v 80 'Yulɛ mɩ 'ylimanɩda, 'ɩn ɔ 'wlukʋʋn mɩ ladoluda. 'Ɩn ɔ yia da bɛblɛɛ ladɩlɩa mnɩ ɔ 'dɛ -bhlo tɩklɩɩ 'bhie, 'ylɩ -we nya ɔ -slolua ɔ 'dɛ Izlaɛlɩnyɩma 'klʋ, 'ɩn we yia nyni. \c 2 \s1 -Zezuu gwalɩgbʋ \r (Mt 1.18-25) \p \v 1 -Mʋʋ bhla, nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ 'kadʋ *Sezaa Ogusɩ palɩa tite yabhlo, nɩɩ, wa zɛlɩ ɔ nyɩma weee, dʋdʋ weee -gʋ. \v 2 Bhla -we nya Kiliniusʋ mɩa Siliii -dʋdʋ -gʋ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ nya, we bhla wa zɛlɩa nyɩma tɩanʋ. \v 3 Nyɩma weee yia wa 'dɛɛ -zɔɔ wa 'ŋnɩ cɛlɩa mnɩ -bhlo -bhlo. \p \v 4 *-Zɛzɛfʋ -mɔɔ yi 'yaa Nazalɛtɩgbe 'wʋ 'bhʋ, Galilee -dʋdʋ -gʋ, 'ɩn ɔ yia -Davidɩɩ 'gbe wa laa Bɛtɩlɛmʋ nʋkplɛ mnɩ, Zudee -dʋdʋ -gʋ. -Davidɩɩ zʋayli -yɔ ɔ -budu zɔ -nyɩmɛ ɔ -mɩa, -Davidɩɩ -budu zɔ. \v 5 Ɔ -yɔ ɔ bhoyi Malii, -ɔ mɩa 'wlʋwlʋ -nʋkpla 'sɔ, 'ɩn wa yia mnɩ, wa 'ka wa 'ŋnɩ cɛlɩɩ 'gbʋ. \v 6 Wa mɩ Bɛtɩlɛmʋ, 'bhie, Maliii 'wlusabhla yia nyni. \v 7 'Ɩn ɔ yia ɔ 'wʋkpɩalɩ yu gwalɩ, nʋkpasuyu nya. Ɔ bibelia ɔ 'naa -yɔla nɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ nɩmaa 'wʋlili -gbo 'wʋ lapɩlɩ. Nɩɩ, wa 'nɩ 'bɩ 'yɩ 'lakpanyaa -budu zɔɔ 'gbʋ. \s1 -Lagɔɔ 'anzɩ yabhlo -laa bhlabhlɛɛ 'yliyɔzʋnya 'dɩzɔnʋ \p \v 8 -Mɔ wee dʋdʋ -bhlokpadɛ -gʋ nɩ, kpaa bhlabhlɛɛ 'yliyɔzʋnya gʋa. Sabɔ, -zugba wa kʋ wa bhlabhlɛɛ -zlo ŋwɛ. \v 9 -Jejitapɛɛ 'anzɩ yabhlo yia wa 'klʋtlalɩ, 'ɩn -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩee san 'kadʋ yia wa gbeli. 'Ɩn -nyanɩgbɔ yia wa -kpalɩ. \v 10 'Anzɩ nɛɛ wa -ylaɛ: «A 'na nyamanɩ -nɩ, nɩɩ, 'dɩzɔnʋ ɩn -laa aɩn. Mʋ yia nyɩma weee 'mʋna 'kadʋ dlɩ zɔ slua. \v 11 -Zɛɛn sabɔ, wa ka amɩaa Gbʋwʋsanyɔ gwalɩ, -mɔ -Davidɩɩ -zɔɔ. Mɔ -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ, 'ɩn mɔ -wa Nyɩmaa -Kanyɔ. \v 12 -Lu -we 'kaa ɔ -slolu, 'bhie, a 'ka ɔ yibheli mʋ nɩ: 'yuyolu yabhlo a yia 'yɩa, 'naa mɩ ɔ -yɔlabibelida, -zugba ɔ pɩ nɩmaa 'wʋlili -gbo 'wʋ la.» \p \v 13 Tɔʋn, yalɩ 'anzɩɩ -zlo yia 'anzɩ -gʋbho, -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩnɩe nya, -zugba we gbaa: \q1 \v 14 «-Lagɔɔ 'ŋnɩ 'yli -mɔ yalɩ 'pɩpɩ, \q2 'ɩn nyɩma -wa -Lagɔ 'yɩbhaa, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya dʋdʋ -gʋ.» \s1 Bhlabhlɛɛ 'yliyɔzʋnya mnɩa Bɛtɩlɛmʋ \p \v 15 Da -Lagɔɔ 'anzɩnya 'bhʋa wa kwesi, 'ɩn we 'dɛ weee yia yalɩ mnɩ nɩ, -bha bhlabhlɛɛ 'yliyɔzʋnya zʋzlʋa 'dɩ, wa nɛɛ: «-A mnɩ Bɛtɩlɛmʋ, gbʋ -we nʋa -mɔ lɛ, Jejitapɛ -slolua -aɩn 'klʋ, -a 'ka we 'yɩ.» \p \v 16 Wa -sɔa 'wʋ -gwagwɩe nya, 'ɩn wa yia -mɔ mnɩ. 'Ɩn wa yia -mɔ Malii -yɔ -Zɛzɛfʋ ylɩ. 'Yuyolu pɩ nɩmaa 'wʋlili -gbo 'wʋ la, 'ɩn wa yia ɔ 'yɩ. \v 17 Da wa 'yɩa ɔɔ 'yuyolu nɩ, -we 'anzɩ gbaa wa -yla ɔɔ 'yuu daa, 'ɩn wa yia we 'dɩsasɩe bhli nyɩma tɔlʋa -yla. \v 18 Gbʋ -we bhlabhlɛɛ 'yliyɔzʋnya gbaa, -wa weee 'nʋa we, ŋwɛgaga sʋbhaa wa. \v 19 Gbʋ weee 'plɩa, Malii yia we dlɩ zɔ ladɩlɩ. Ɔ -ka ladɩ, -zugba ɔ pʋpalɩ we -gʋ 'wlukʋʋn la. \v 20 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn bhlabhlɛɛ 'yliyɔzʋnya yia lʋmnɩ, -Lagɔɔ 'ŋnɩ ylimanɩe -yɔ ɔ 'ŋnɩ mnɩnɩe nya. -We wa 'nʋa klaa, 'ɩn wa 'yɩa -yɔ klaa, nɩɩ, sa 'anzɩ gbaa we wa -yla, 'sa we nʋa. \s1 Malii -yɔ -Zɛzɛfʋ 'sɔ yia -Zezu -slolua mnɩ, -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ \p \v 21 'Yuu lɔkɔwlu -bhlo nynia, 'ɩn wa yia ɔ knɩ 'wʋpa. 'Ɩn wa yia ɔ 'ŋnɩ zʋ -Zezu. Wa 'nɩ -slɔ ɔ nʋkpla pla, 'ŋnɩ -we 'anzɩ gbaa ɔ 'nyaa -yla nɩ, 'mʋ wa zʋa ɔ. \p \v 22 'Ɩn da Maliii -yɔwɔlʋ ylɩ nynia, sa we mɩa cɛlɩda *Moizɩɩ tite 'wʋ, 'sa -Zɛzɛfʋ -yɔ Malii kwaa 'yu *-Zeluzalɛmʋ, wa 'ka ɔ Jejitapɛ 'klʋslolu. \v 23 Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda Jejitapɛɛ tite 'wʋɛ: \q1 «'Wʋkpɩalɩ nʋkpasuyu wa yia -bha -saa Jejitapɛɛ -nʋ nya.» \m \v 24 Wee tite -bhlokpadɛ gbaa wa bʋbɔ -Lagɔ, -de gbele sɔɔ, -de -kpakʋn yua sɔɔ, we nya, 'ɩn Malii -yɔ -Zɛzɛfʋ -yɔ we yia mnɩ. \s1 'Simeɔɔ 'paa -Lagɔ fuo -Zezuu 'gbʋ \p \v 25 Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo mɩ bhaa -Zeluzalɛmʋ, 'mɔ wa laa 'Simeɔɔ. Nyɩmɛ tɩklɩɩ -wa, 'ɩn ɔ zʋa -Lagɔ 'nʋŋwɛ, 'ɩn ɔ mɩa *Izlaɛlɩɩ Gbʋwʋsanyɔ wʋda. Zuzu 'Pʋpa mɩ ɔ -gʋ. \v 26 -Mɔɔ nɛɛ ɔ -yla 'cɩɛn, nɩɩ, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ ɔ yia yoo 'paa, ɔ 'nɩ -slɔ -mɔɔ 'yɩ, ɔ 'na 'ka tlɩ. \v 27 -Lagɔɔ Zuzu 'bhua 'Simeɔɔ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ mnɩ. We bhla, -Zezuu didea ka wa 'yu -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ kwa. 'Ɩn -we Jejitapɛɛ tite gbaa, wa 'ka we lɛnʋ ɔ -yla. \v 28 'Simeɔɔ 'bhua 'yu 'wʋ, ɔ 'paa -Lagɔ fuo, 'ɩn ɔ nɛɛ: \q1 \v 29 «Jejitapɛ, -we -ɩn gbaa, we ka lɛnʋ. \q1 -Slɛɛn -ɩn mneni -ɩn 'ka -na lubhonʋnyɔ 'yitide, \q2 ɔ 'ka tlɩ -dlɔɔ. \q1 \v 30 Nɩɩ, *nyɩmaa Gbʋwʋsanyɔ -ɩn 'paa yoo, \q2 ɩn ka ɔ 'yɩ na 'yli 'sɔ nya. \q1 \v 31 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -ɩn nʋa lɛ, \q2 nyɩmaa Gbʋwʋsanyɔ nya, \q2 nyɩma weee 'yu, ɩn ka ɔ 'yɩ. \q1 \v 32 Mɔ -wa, zlɩ -we 'kaa dʋdʋgʋ -nyɩma weee nikpise 'wʋsa. \q1 Izlaɛlɩnyɩma -ɩn -saa -bha, \q2 wa 'ŋnɩ 'ka mnɩ ɔ 'gbʋ.» \s1 'Simeɔɔɔ -falɩpagbʋ \p \v 33 Gbʋ 'Simeɔɔ mɩa gbada -Zezuu daa, we ka ɔ 'nyaa -yɔ ɔ dide 'sɔ ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \v 34 'Simeɔɔ ŋwnaa wa 'nyu la, 'ɩn ɔ nɛɛ -Zezuu 'nyaa Malii -ylaɛ: «A -talɩ, 'yu -mɔnɩɩ 'gbʋ, nyɩma -duun yia bhlia, 'ɩn nyɩma -duun yia 'wʋsɔa *Izlaɛlɩ -dʋdʋ -gʋ. Mɔ yia -Lagɔ -slolua, 'ɩn nyɩma tɔlʋa 'na 'ka ɔ gbʋ -yɔŋwnu. \v 35 'Ɩn nyɩma duuun dlɩ zɔ lapʋpalɩgbʋnya mɩa, wa dlɩ zɔ zizeda, sanɛɛ ɔ yia we zlɩ 'klʋ wlelia bɛblɛɛ. 'Ɩn ama, Malii, gbʋ -we yia aɩn ylɩa, -yɔ we yia aɩn 'cɔnɔa, nɛɛ 'yli 'sɔ tʋgʋgblɛ wa fa amaa dibhe 'wʋ.» \s1 Anɩ 'paa -Lagɔ fuo -Zezuu 'gbʋ \p \v 36 We bhla, Fanuɛlɩɩ 'yu Anɩ, -ɔ -wa -Lagɔgbʋʋ -falɩpaŋwnɔ, Asɛlɩɩ zʋayli, -mɔɔ mɩ 'ya wee -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, -zugba ɔ ka gɔ. Ɔ -dɔgbʋ bhla, ɔ -kʋa ylɩ, we li -zʋ gbesɔ, 'ɩn ɔ 'lowli yia tlɩ. \v 37 Ɔ ka -zʋʋ glʋ -mnʋa -zʋ -mnʋa, 'ɩn -zugba ɔ mɩ -dʋgbaŋwnɔ nya. Ɔ mɩ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ 'kɔmʋʋ, 'ɩn ɔ nʋa -mɔ -Lagɔɔ lubho zlʋkpɛ, jibheza, -zugba ɔ pla 'sun, 'ɩn ɔ bhubhoe -Lagɔ. \v 38 Da 'Simeɔɔ mɩa Malii -yɔ -Zɛzɛfʋ 'sɔ -yla gbʋ gbada, we bhla Anɩ plaa -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, ɔ 'yɩa -Zezu nɩ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔɔ 'ŋnɩ mnɩnɩe bhli. 'Ɩn -zugba nyɩma weee -wa mɩa -Zeluzalɛmʋʋ 'wʋzɩtɩylɩ wʋda, ɔ gba -maa -yla -Zezuu gbʋ. \s1 -Zezu -yɔ ɔ nyɩma 'sɔ 'bhitia lʋ Nazalɛtɩ \p \v 39 Gbʋ -we Jejitapɛɛ tite gbaa, -Zezuu nyɩma bhɩa we lɛnʋe, 'ɩn wa yia wa 'gbe nʋkplɛ lʋbhiti, Nazalɛtɩ, Galilee -dʋdʋ -gʋ. \v 40 Wa mɩ -mɔ, -zugba 'yu ylimanɩ, ɔ tɛmanɩ la. 'Ɩn gbʋyilo yia ɔ ye, 'ɩn -Lagɔɔ 'nanɩ yia ɔ nya -tʋ. \s1 -Zezu ka -zʋ kugbua lɛ 'sɔ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ mnɩ \p \v 41 -Zʋ weee nya, -Zezuu 'nyaa -yɔ ɔ dide mnɩa *Zuifʋʋ *'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ\f + \fr 2:41 \ft 'Mʋ wa laa -tuauwɛlɩ 'wʋ: «Pâques».\f* -gʋ -Zeluzalɛmʋ. \v 42 -Zʋ yabhlo nya, da -Zezu 'yɩa -zʋ kugbua lɛ 'sɔ, sa wa mnɩa 'cɩn 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ nɩ, 'ɩn ɔ -yɔ ɔ nyɩma 'sɔ yi 'saa -mɔ mnɩ. \v 43 'Fɛtɩ bhɩa, wa mɩ Nazalɛtɩ lʋyida, 'ɩn wa 'yu -Zezu yia -Zeluzalɛmʋ -tʋ. Ɔ didea 'nɩ we 'jiyibheli. \v 44 Wamɩa dlɩɩ nɩɩ, -Zezu mɩ wa nɔnɔnya glaa. Wa nɔa 'ylɩ -bhlo, 'ɩn wa yia ɔ datalɩe bhli wa nyɩma -yɔ wa 'talea nyɩdɩ. \v 45 Nɩɩ, wa 'nɩ ɔ 'yɩda -mɩɩ 'gbʋ, 'ɩn wa yia -Zeluzalɛmʋ lʋbhiti, wa 'ka -mɔ ɔ datalɩ. \v 46 We 'ylɩ tanʋʋ zlɩ, 'ɩn wa yia ɔ 'yɩ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ. -Zugba ɔ -dɩ titee gwesanya nyɩdɩ la, ɔ pʋlʋ wa yukwli, 'ɩn ɔ yɩbha wa gbʋnya la. \v 47 Nyɩma -wa pʋlʋa ɔ wɛlɩ yukwli ŋwɛgaga ka wa sʋbha, ɔ 'ylimnee -yɔ ɔ gbʋʋ 'bɩgʋpalɩee 'gbʋ. \v 48 Da ɔ nyɩma 'yɩa ɔ nɩ, 'ɩn ŋwɛgaga yia wa sʋbha. 'Ɩn ɔ 'nyaa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Na 'yu, lɛ ka 'gbʋ -ɩn yi 'sa -aɩn -yla nʋa? -Ɩn -talɩ, ɩn -yɔ -na dide mɩa -na datalɩda, -amɩaa dlɩ ka sumanɩ bhabha.» \p \v 49 'Ɩn ɔ yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «Lɛɛ ka 'gbʋ a nɔnʋ 'mɩ 'ylibɩla? A 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, na Didee -budu zɔ ɩn 'kaa -mɩɩ?» \v 50 Nɩɩ, ɔ nyɩma 'nɩ gbʋ -we ɔ gbaa wa -yla 'wʋlanʋ. \p \v 51 -Zezu -yɔ ɔ nyɩma 'sɔ yia Nazalɛtɩ lʋbhiti, 'ɩn ɔ yia wa 'nʋŋwɛ zʋ. 'Ɩn ɔ 'nyaa yia gbʋnya -mɩnɩ dlɩ zɔ lazʋ. \v 52 -Zezu mɩ 'ylimanɩda, -zugba ɔ gbʋyilo ylimanɩ -gʋwʋla, 'ɩn ɔ namanɩ -Lagɔ -yɔ nyɩma dʋdʋ. \c 3 \s1 'Zan -Batisɩ mnazɩa Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'yloogblʋ -yɔ \r (Mt 3.1-12; Mk 1.1-8; Zn 1.19-28) \p \v 1-2 Nɩɩ, Tibɛɛ Sezaaa nyɩmaa 'wlulapɩlɩee -zʋ kugbua lɛ gbunʋ nya nɩ, we bhla, Pɔnsɩ Pilatɩ mɩ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ nya Zudee. Ewlodʋ mɩ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ nya Galilee, 'ɩn ɔ bheli Filipʋ mɩa Itulee -yɔ Tlakonitɩ -dʋdʋ -gʋ, -zugba Lizaniasɩ -mɔɔ mɩ Abilɛnɩ -nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ nya. 'Ɩn Anasɩ -yɔ Kaifʋ 'sɔ mɩ *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan 'kadɩ nya. We bhla, Zakaliii 'yu *Zaan -ɔ dɩlɩa da bɛblɛɛ la, 'ɩn -Lagɔ yia ɔ -yla gbʋ gba. \v 3 'Ɩn Zaan yia Zudɛɛn gbʋa dʋdʋ weee -gʋ 'plɩlɩe bhli, -zugba ɔ gba nyɩma -ylaɛ: «A 'bhiti dlɩ, a yi ɩn 'ka aɩn batizee, 'ɩn -Lagɔ 'ka amɩaa -yɔgbʋ 'wʋtɩ.» \v 4 Sa *-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ *Ezaii cɛlɩa ɔ 'sɛbhɛ nʋkplɛ, 'sa we nʋa. Ɔ nɛɛ: \q1 «Nyɩmɛ yabhlo kpɩa 'wʋ da bɛblɛɛ, ɔ nɛɛ: \q1 ‹Nɩɩ, a mnazɩ Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'yloogblʋ -yɔ, \q2 a nʋ ɔ 'yu 'yoo tɩklɩɩ. \q1 \v 5 'Gbiwlu weee yia klaa, \q2 -gɔgɔ weee -yɔ 'kpida weee yia sloa. \q2 'Yloogblʋ 'wʋkanɔdanya yia 'wʋslamanɩa, \q2 'ylinyuno -yloogblʋnyaa -gʋ yia \q2 'wʋmnenia ylɔɔylɔɔ. \q1 \v 6 'Ɩn *Nyɩmaa Gbʋwʋsanyɔ -Lagɔ 'paa yoo, \q2 dʋdʋgʋ -nyɩma weee yia ɔ 'yɩa.› » \p \v 7 Nyɩmaa -zlo mɩ Zaaan -gbɛ yida, ɔ 'ka wa batizee, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Tɩbhɛ -gnʋ! -Dawlicɩan! -Lagɔɔ gbʋwʋbhuylɩ ka cɩpa. Nyɔɔ -salɩ aɩn 'dɩ, 'ɩn a pʋpalɩ 'wlukʋʋn la nɩɩ, a mneni a 'ka -Lagɔɔ 'cɛ -we mɩa yida kwɛɛ 'tlaa? \v 8 A 'bhiti amɩaa dlɩ, 'ɩn a -slolu we amɩaa lɛnʋgbʋnya 'wʋ sazɔnʋ sa. A 'na gbalɩ amɩaa 'dɛɛ dlɩ zɔ -nɩɛ: ‹Nɩɩ, Ablaamʋ mɩ -amɩaa dʋkpasa nyaa 'gbʋ, -a ka gbʋwʋbhʋ -nɩ›. Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ, -Lagɔ mneni, ɔ 'ka tʋkpanya nɩ Ablaamʋʋ 'yua -zɛlɩ. \v 9 -Lagɔɔ 'nɛnɔ gbee 'yli -dɩ sunyaa bhʋ -yɔ la pepe. Su weee -we'e 'paa 'bhue -zɔnʋnya nɩ, -dɩa ɔ yia we, ɔ 'ka we -kosu 'wʋ viteli.» \p \v 10 Tɔʋn, 'ɩn waa nyɩmaa -zlo yia Zaan layɩbhaɛ: «Sa -a 'ka -ylɛɛ nʋ ya?» \p \v 11 Zaan yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «-Ɔ -ka -bana 'sɔ -ka, ɔ 'nyɛ 'yabhlo nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -bana -ka. 'Ɩn -ɔ -ka lililu duun -ka, ɔ dlili we.» \p \v 12 *Nisʋn -gwɛzisanya tɔlʋa yia Zaaan -gbɛ, ɔ 'ka wa batizee. 'Ɩn wa yia Zaan layɩbhaɛ: «-Amɩaa -kanyɔ, sa -a 'ka nʋa?» \p \v 13 'Ɩn Zaan yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «'Gwɛzi -we a 'kaa -sa, amɩaa 'dɛ -yi we, a 'na palɩ we -gʋ -nɩ.» \p \v 14 'Ɩn 'slʋja yia ɔ layɩbha 'yaɛ: «Sa -amɩa 'ka nʋa?» \p Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A 'na -salɩ nyɩma 'gwɛzi kwɛɛ -gla nya -nɩ, a 'na lili wa -bi 'wʋ -nɩ. Amɩaa 'pɛnɩgwɛzi namanɩ aɩn dʋdʋ.» \p \v 15 Nyɩma, -wa mɩa wʋda, maa yɩbhaa -maa 'dɛ la dlɩ zɔ, «Zaan mɩa dɛ, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ 'kaa yi, -de mɔɔ?» \v 16 Nɩɩ, Zaan nɛɛ wa 'dɛ weee -ylaɛ: «-Amɩ, 'nyu nya na batizea aɩn. Nɩɩ, -ɔ mɩa yida, ɔ 'tɩtɛ -zi na -nʋ. Ɩn 'nɩ we 'klʋ -ka, ɩn 'ka ɔ -sakwlaa 'llukpe -blo. Mɔ yia aɩn batizea Zuzu 'Pʋpa -yɔ -kosu nya. \v 17 Ɔ ka ɔ bʋtɛ kwɛɛ, ɔ 'ka ɔ 'mnɔ 'wʋpʋ, 'ɩn, ɔ 'ka we 'ya -yɔ we vavi -yɔsɩsalɩ. 'Ɩn ɔ 'ka we 'ya -zɔnʋnya -gbagbʋ 'wʋ slu, 'bhie, ɔ 'ka we vavinya -kosu we'e nyumoa 'wʋ viteli.» \p \v 18 Zaan mɩ nyɩma 'dɩ duun zʋda, -zugba ɔ gba wa -yla -Lagɔwɛlɩ -zɔnʋ. \v 19 Nɩɩ, we bhla Zaan palɩa dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ Ewlodʋ -yla gbʋ la, ɔ bhelii 'ŋwnɔ Ewlodiadɩ ɔ -saa -mɔɔ -glo, 'ɩn ɔ yia ɔ kwa, we -yɔ gbʋnyuu -duun ɔ nʋa lɛɛ 'gbʋ. \v 20 Nɩɩ, 'ɩn Ewlodʋ yi 'yaa gbʋnyuu yabhlo lɛnʋ -tapa: ɔ ka Zaan -kaslʋ 'wʋpa. \s1 Zaan batizea -Zezu \r (Mt 3.13-17; Mk 1.9-11) \p \v 21 Da wa 'nɩa -slɔ Zaan -kaslʋ 'wʋpa, we bhla ɔ batizea nyɩma duun -yɔ -Zezuu 'dɛbhie -gbolu. Ɔ batizee bhla, -Zezu mɩ -Lagɔ bhubhoeda, 'ɩn yalɩ yia ŋwɛ -kalɩ. \v 22 'Ɩn Zuzu 'Pʋpa yia ɔ -gʋ lasibhli, ɔ 'wlʋ sa -kpakʋn. 'Ɩn wa yia wɛlɩ yabhlo 'bhʋa -Lagɔɔ -gbɛ 'nʋ, we nɛɛ: «Na 'Yu -ɩn -mɩa, ɩn -kalɩ -na zɛ. -Mɩ ɩn 'nyɛa na dlɩ weee yoo.» \s1 -Zezuu dʋkpasɩɩ 'ŋnɩnya nɩ \r (Mt 1.1-17) \p \v 23-38 -Zezu ka sa -zʋ glʋ -bhlo -zʋ kugbua, 'bhie, ɔ yia ɔ lubhoo nʋnʋe gwedɩ. Ɔ dʋkpasɩɩ ŋnɩ nɩ: \qm1 *-Adaan dide -wa -Lagɔ. \qm1 -Adan gwalɩa Sɛtɩ, Sɛtɩ gwalɩa Enɔsʋ. \qm1 Enɔsʋ gwalɩa Kainamʋ, Kainamʋ gwalɩa Maleleɛlɩ. \qm1 Maleleɛlɩ gwalɩa -Zalɛdɩ, -Zalɛdɩ gwalɩa Enɔkʋ. \qm1 Enɔkʋ gwalɩa Matuzala, Matuzala gwalɩa Lamɛkɩ. \qm1 Lamɛkɩ gwalɩa *Nowee, Nowee gwalɩa Sɛmʋ. \qm1 Sɛmʋ gwalɩa Alɩfakɩsadɩ, Alɩfakɩsadɩ gwalɩa Kainamʋ. \qm1 Kainamʋ gwalɩa Sala, Sala gwalɩa Ebɛlɩ. \qm1 Ebɛlɩ gwalɩa Falɛkɩ, Falɛkɩ gwalɩa Wlago. \qm1 Wlago gwalɩa Selukʋ, Selukʋ gwalɩa Nakɔɔ. \qm1 Nakɔɔ gwalɩa Tala, Tala gwalɩa Ablaamʋ. \qm1 Ablaamʋ gwalɩa Izakɩ, Izakɩ gwalɩa Zakɔbʋ. \qm1 Zakɔbʋ gwalɩa Zuda, Zuda gwalɩa Falɛsɩ. \qm1 Falɛsɩ gwalɩa Eslɔmʋ, Eslɔmʋ gwalɩa Alɩni. \qm1 Alɩni gwalɩa Adɩmɛ, Adɩmɛ gwalɩa Aminadabʋ. \qm1 Aminadabʋ gwalɩa Naasɔn, Naasɔn gwalɩa Sala. \qm1 Sala gwalɩa -Boazɩ, -Boazɩ gwalɩa Obɛdɩ. \qm1 Obɛdɩ gwalɩa -Zesee, -Zesee gwalɩa -Davidɩ. \qm1 -Davidɩ gwalɩa Natan, Natan gwalɩa Matata. \qm1 Matata gwalɩa Mena, Mena gwalɩa Melea. \qm1 Melea gwalɩa Ɛliakimʋ, Ɛliakimʋ gwalɩa -Zonamʋ. \qm1 -Zonamʋ gwalɩa -Zɛzɛfʋ, -Zɛzɛfʋ gwalɩa Zuda. \qm1 Zuda gwalɩa 'Simeɔɔ, 'Simeɔɔ gwalɩa *Levii. \qm1 Levii gwalɩa Matatɩ, Matatɩ gwalɩa Zolimʋ. \qm1 Zolimʋ gwalɩa Ɛliezɛɛ, Ɛliezɛɛ gwalɩa -Zezu. \qm1 -Zezu gwalɩa Elɩ. Elɩ gwalɩa Ɛlɩmadamʋ. \qm1 Ɛlɩmadamʋ gwalɩa Kozamʋ, Kozamʋ gwalɩa Adii. \qm1 Adii gwalɩa Mɛlɩkii, Mɛlɩkii gwalɩa Neli. \qm1 Neli gwalɩa Salatiɛlɩ, Salatiɛlɩ gwalɩa Zolobabɛlɩ. \qm1 Zolobabɛlɩ gwalɩa Wlesa, Wlesa gwalɩa Yoana. \qm1 Yoana gwalɩa Zoda, Zoda gwalɩa Zozɛkɩ. \qm1 Zozɛkɩ gwalɩa Semeinɩ, Semeinɩ gwalɩa Matatiasɩ. \qm1 Matatiasɩ gwalɩa Matɩ, Matɩ gwalɩa Nagai. \qm1 Nagai gwalɩa Esɩli, Esɩli gwalɩa Naumʋ. \qm1 Naumʋ gwalɩa Amɔsʋ, Amɔsʋ gwalɩa Matatiasɩ. \qm1 Matatiasɩ gwalɩa -Zɛzɛfʋ, -Zɛzɛfʋ gwalɩa Zanai. \qm1 Zanai gwalɩa Mɛlɩkii, Mɛlɩkii gwalɩa Levii. \qm1 Levii gwalɩa Matatɩ, Matatɩ gwalɩa Eli. \qm1 Eli gwalɩa -Zɛzɛfʋ. 'Ɩn we mɩ nyɩma dlɩɩ nɩɩ, \qm1 -Zɛzɛfʋʋ nʋkpasuyu -wa -Zezu. \c 4 \s1 *'Kuzu ylaa -Zezu la \r (Mt 4.1-11; Mk 1.12-13) \p \v 1 Zuzu 'Pʋpa yea -Zezu tɔʋn, 'ɩn ɔ yia Zudɛɛɛn -gɔgɔ -gʋ 'bhʋ, 'ɩn ɔɔ Zuzu 'Pʋpa yia ɔ da bɛblɛɛ kwa. \v 2 'Ɩn *'Kuzu yia -mɔ ɔ layla, 'ylɩ glʋ 'sɔ nʋkplɛ. Wee 'ylɩnya -mɩnɩ nya, ɔ 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ li. Wee 'ylɩnya 'plɩa, 'ɩn ŋwɔ yia ɔ -yɔkpa. \p \v 3 'Kuzu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn -ka -Lagɔɔ 'Yu nya -mɩ 'piɛɩn, -ɩn gba tʋkpa mɩa nɩ -yla, we -zɛ 'floo.» \p \v 4 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ we -ylaɛ: «We mɩ cɛlɩda *-Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹We 'nɩ lililu -bhlogbɔɔ -gʋ nyɩmɛɛ 'yliyɔgagɩe tlili.› » \p \v 5 'Kuzu yia -Zezu 'wʋpa -gɔgɔ 'kadʋ 'wlu kwa, -bha -bhlokpadɛ we -slolua ɔ dʋdʋʋ 'ŋnɩmnɩ -da weee 'klʋ. \v 6 'Ɩn we nɛɛ ɔ -ylaɛ: «'Tɩtɛ weee nɩ klaa, 'ɩn dʋdʋ -gʋʋ 'ŋnɩmnɩe weee klaa, ɩn 'ka -mɩ we 'nyɛ. Wa ka 'mɩ we 'dɛ weee yoo 'nyɛ. Nyɩmɛ -ɔ ɩn -ka 'yɩbha, 'mɔ ɩn mnenia ɩn 'ka we 'nyɛ. \v 7 -Ɩn -ka 'mɩ 'yu 'kukolu 'sibhli, -ɩn -ka 'mɩ bʋbɔ nɩ, 'ɩn we 'dɛ weee zɛa -na -nʋ.» \p \v 8 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ we -ylaɛ: «We mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹-Ɩn bʋbɔ Jejitapɛ, \q2 -ɔ -wa -na -Lagɔ, \q2 'ɩn -ɩn nʋ ɔ 'dɛbhlogbɔɔ -yla lubho.› » \p \v 9 'Kuzu yia -Zezu -Zeluzalɛmʋ kwa. We dɩa ɔ -Lagɔbudu 'kadʋ 'wlu la, 'ɩn we nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn -ka -Lagɔɔ 'Yu nya -mɩ 'piɛɩn, -ɩn -blu 'wʋ, -ɩn 'ka lasibhli. \v 10 Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹-Na 'gbʋ, gbaa ɔ yia ɔ 'anzɩnya -yla we zʋ -mɩ 'yliyɔ. \q1 \v 11 'Ɩn we 'ka we sɔnya -mɩ zɔ laslʋlʋ, \q2 -na bhʋ yi tʋkpa gozoo 'gbʋ.› » \p \v 12 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ 'Kuzu -ylaɛ: «-Lagɔsɛbhɛ nɛɛ, \q1 ‹Jejitapɛ -ɔ -wa -na -Lagɔ, \q2 -ɩn 'na ylalɩ ɔ la -nɩ.› » \p \v 13 'Kuzu bhɩa -Zezuu laylaylɩe sɔ weee lʋ nɩ, 'ɩn we yia ɔ gwevla -sɛ. \s1 -Zezu dɩa ɔ lubhoo gwe Galilee -dʋdʋ -gʋ \r (Mt 4.12-17; Mk 1.14-15) \p \v 14 -Lagɔɔ Zuzuu 'tɩtɛ mɩ -Zezu yeda, 'ɩn ɔ yia Galilee lʋyi. 'Ɩn ɔ 'ŋnɩ yia lamneni Galilee -dʋdʋ weee -gʋ. \v 15 Nyɩma ɔ slolua *-Lagɔbudunya zɔ, 'ɩn nyɩma weee kwalɩa ɔ 'ŋnɩ. \s1 Nazalɛtɩ -nyɩma 'nɩ -Zezuu gbʋ -yɔŋwnu \r (Mt 13.53-58; Mk 6.1-6) \p \v 16 -Zezu ka Nazalɛtɩ mnɩ, -mɔ wa zʋa ɔ. *Nyapɛylɩ nya nɩ, sa ɔ plaa 'cɩn -Lagɔbudu zɔ nɩ, 'ɩn ɔ yi 'saa -mɔ pla. Ɔ yia 'wʋsɔ -Lagɔsɛbhɛɛ zɛlɩzɛlɩee 'gbʋ. \v 17 'Ɩn wa yia ɔ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Ezaiii 'sɛbhɛ yoo 'nyɛ glɩda, ɔ yia we 'wʋkalɩ, da wɛlɩ nɩ mɩa cɛlɩda nɩ, 'ɩn ɔ yia we 'yɩ, 'ɩn ɔ yia we zɛlɩɛ: \q1 \v 18 «Jejitapɛɛ Zuzu mɩ 'mɩ -gʋ. \q1 Ɔ ka -bha 'mɩ -sa, \q2 ɩn 'ka nyazɩnya -yla -Lagɔgbʋ gba. \q1 Ɔ ka 'mɩ tie, ɩn 'ka -kaslʋnyɩma -yla gba nɩɩ: \q1 ‹Amɩaa -kaslʋ ka -zɛɛn bhɩa.› \q1 ‹Lɔlɔnya, amɩaa 'yli ka -zɛɛn -blo.› \q1 ‹Amɩa wa nyɛa 'wʋ, a ka -zɛɛn gbʋ 'wʋbhʋ.› \q1 \v 19 'Ɩn, -zʋ -we nya Jejitapɛ 'kaa ɔ zʋzɔnʋ lɛnʋ, \q2 ɩn 'ka we 'dɩ wa -salɩ.» \p \v 20 -Zezu glɩa wee 'sɛbhɛ, 'ɩn ɔ yia we -Lagɔbudu zɔɔ lubhonʋnyɔ yoo 'nyɛ, 'ɩn ɔ yia ladɩ. Nyɩma weee -wa mɩa -bha, -maa yia ɔ ylada -tʋ sa tenyii. \v 21 Tɔʋn, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «-We 'sɛbhɛɛ 'ya gbaa, we ka -zɛɛn lɛnʋ, amɩa pʋlʋa da 'mɩ yukwli, amɩaa 'yibadɩ.» \p \v 22 -We wa 'dɛ weee yɩa -yɔ -Zezuu gbɛgbɛɩn, 'ɩn wa yia we gbagbɩe bhli. 'Ɩn gbʋzɔnʋ -gbʋnya ɔ mɩa gbada, we ka wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. 'Ɩn wa nɛɛ: «Nyɩmɛ mɩa dɛ, ɔ 'nɩ -Zɛzɛfʋʋ yuu?» \v 23 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Nine 'nɩ a yia 'mɩ -yla 'paa, gbʋzɔnʋ sa. Gbaa a yia: ‹-Dɔtlɔɔ, -ɩn jipe -na 'dɛ.› 'Ɩn gbaa a yi 'yaa 'mɩ -ylaɛ: ‹-We weee -ɩn nʋa lɛ Kapɛnaumʋ nɩ, -a ka we 'dɩ 'nʋ. -Ɩn nʋ wee gbʋnya -bhloo 'dɛ lɛ -na 'dɛɛ dʋdʋ -gʋ -seli.› » \p \v 24 -Zezu nɛɛ wa -yla 'yaɛ: «Cɩɩn, gbʋzɔnʋ -wa, wa'a -tɔlʋ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ nyɩmɛ, ɔ 'dɛɛ dʋdʋ -gʋ. \v 25 Gbʋzɔnʋ na gbaa da aɩn -yla. -Dʋgbaŋwnɩ duun mɩ Izlaɛlɩ -dʋdʋ -gʋ zlɩmɛ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Eliii bhla. -Zugba 'nyu'u lʋa -zʋ ta 'cʋ gbelibhlo, 'ɩn ŋwɔ 'kadʋ yabhlo yia wee dʋdʋ weee -gʋ yi. \v 26 'Ɩn -mʋʋ bhla, -Lagɔ 'nɩ Elii tie -dʋgbaŋwnɩ mɩa Izlaɛlɩ -dʋdʋ -gʋʋ -gbɛ, 'ɩn ɔ 'ka wa 'yabhlo 'wʋsa. Nɩɩ, -dʋgbaŋwnɔ -ɔ mɩa Salɛpʋtagbe nʋkplɛ, Sidɔɔn -dʋdʋ -gʋ, ɔ -gbɛ -Lagɔ tiea Elii. \v 27 -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ Elizeee bhla, -zugba *sɔlɩbhanya duun mɩ Izlaɛlɩ -dʋdʋ -gʋ. Elizee 'nɩ wa 'yabhlogbɔɔ jipe, nɩɩ, Silii -yu Naamaa ɔ jipea.» \p \v 28 Nyɩma weee -wa mɩa -Lagɔbudu zɔ, wa 'nʋa wee wɛlɩnya -mɩnɩ, 'ɩn we yia wa 'cɛdlɔ la. \v 29 Wa 'dɛ weee -sɔa 'wʋ, 'ɩn wa -yɔ -Zezuu 'susue yia 'gbe -glima mnɩ. 'Ɩn -gɔgɔ -we kwesi wa 'gbe mɩa 'sʋbhada, 'ɩn wa yia we 'wlu ɔ kwa, wa 'ka ɔ zɔ vitelii 'gbʋ. \v 30 Nɩɩ, 'ɩn -Zezu yia wa nyɩdɩ 'plɩlɩ, 'ɩn ɔ yia mnɩ. \s1 -Zezu puea nyɩmɛ -ɔ kaa zuzu 'nyuu 'bɩ \r (Mk 1.21-28) \p \v 31 Tɔʋn, -Zezu mnɩa Kapɛnaumʋ, Galilee -dʋdʋʋ 'gbe yabhlo nʋkplɛ, 'ɩn ɔ yia nyɩma -Lagɔgbʋ -slolu Nyapɛylɩ weee nya, -Lagɔbudu zɔ. \v 32 Ɔ nyɩma -slolu sɔ ka wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. Nɩɩ, se -we -Lagɔ 'nyɛa -Zezu, we nya ɔ gbaa. \p \v 33 -Mɔ -Lagɔbudu zɔ, nyɩmɛ yabhlo kaa pʋɩn -ka -zuzu 'nyuu 'bɩ, mɔ 'kpɩa 'wʋ 'tɩtɛɛ, ɔ nɛɛ: \v 34 «'Aaa! Nazalɛtɩyu -Zezu, -naa lɛɛ -gbʋ pɩlɩ -amɩaa gbʋ 'wʋ la? -Amɩaa lasasɩee 'gbʋ -ɩn yia yi yɩ? Ɩn -yi -mɩ ŋwɛɛ ŋwɛɛ: -Lagɔɔ -Mɔwlʋnyɔ ɔ tiea, 'mɔ -ɩn -mɩa.» \p \v 35 -Zezu yia we, we ŋwɛɛ labhalɩ -gla nya. Ɔ nɛɛ we -ylaɛ: «'Mu ŋwɛ, 'bhʋ ɔ 'wʋ!» Zuzu 'nyuu yia ɔɔ nʋkpasu labhlɩ dʋdʋ, nyɩma weee -zejila 'wʋ, 'ɩn we yia ɔ 'wʋtla, we 'nɩ ɔ gbʋnyuu yabhlogbɔɔ -yla lɛnʋ. \p \v 36 Ŋwɛgaga yia wa 'dɛ weee sʋbha, 'ɩn wa nɛɛ wa 'dɛkpʋa nyɩdɩɛ: «Mɔɔ -wɛlɩ mʋ dɛa? Se -yɔ 'tɩtɛ nya ɔɔ nyɩmɛ gbaa zuzu 'nyii -yla gbʋ, 'ɩn we tlaa nyɩma 'wʋ!» \v 37 'Ɩn -Zezuu 'ŋnɩ yia lamneni wee dʋdʋ weee -gʋ. \s1 -Zezu jipea guzʋnya \r (Mt 8.14-17; Mk 1.29-34) \p \v 38 -Zezu 'bhʋa -Lagɔbudu zɔ nɩ, 'ɩn ɔ yia 'Simɔɔɔ -budu zɔ mnɩ. -Zugba 'Simɔɔɔ 'ŋwnɔɔ 'nyaaa ku -su sa -glagla, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -yla, ɔ zukpa -wa, ɔ jipe ɔ. \v 39 -Zezu kwlia ɔ -gʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ kusulo -yla wɛlɩ 'tɩtɛ nyaɛ: «-Ɩn 'bhʋ ɔ -gʋ la.» Ɔ gba 'saa tɔʋn, 'ɩn we yia ɔ -gʋ labhʋ. -Bha -bhlokpadɛ ɔɔ 'ŋwnɔ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia wa -yla pipie bhli. \p \v 40 Jibheylʋ nya, -wa kaa guzʋnyaa 'yli -bhlo -bhlo nɩ, 'ɩn -maa -yɔ -maa guzʋnya yia -Zezuu -gbɛ yi. Ɔ yia wa kwɛzɩ -bhlo -bhlo, 'ɩn ɔ yia wa jipe. \v 41 Zuzu 'nyii yi 'yaa guzʋnya duun 'wʋtla 'wʋkpɩkpɩe nya: «-Lagɔɔ 'Yu -ɩn -mɩa!» -We ka gbʋ -wa, wa -yi we 'ji -nya nɩɩ, -Zezu mɩa, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ -wa. 'Ɩn -Zezu yia we wa ŋwɛɛ labhalɩ -nya, ɔ 'nɩ ŋwnu wa 'ka gba. \s1 -Zezu mnɩa -Lagɔgbʋ gbaa dʋdʋ weee -gʋ \r (Mk 1.35-39) \p \v 42 Zlɩ 'ka 'wʋladolua mnɩ tɔʋn, 'ɩn -Zezu yia 'gbe nʋkplɛ 'tla, 'ɩn ɔ yia da yabhlo mnɩ -flii. 'Ɩn nyɩmaa -zlo yia ɔ 'yli 'bɩ lanɔnʋe bhli, da ɔ mɩa nɩ, 'ɩn wa yia -bha nyni. Wa 'yɩbha ɔ 'na 'bhʋlʋ wa -yɔ -nɩ, 'ɩn wa yia ɔ lakpʋkpalɩ. \v 43 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «We mɩ 'ya nɩɩ, ɩn gba *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ 'gbe tɔlʋa 'wʋ. We 'gbʋ, -Lagɔ yia 'mɩ tie.» \v 44 'Ɩn ɔ gbaa -Lagɔgbʋ, -Lagɔbudunya zɔ, dʋdʋ weee -gʋ. \c 5 \s1 -Zezu laa ɔ *'bɩnɔnyaa tɩanʋ \r (Mt 4.18-22; Mk 1.16-20) \p \v 1 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu mɩ Zenezalɛtɩ\f + \fr 5:1 \ft 'Mʋ wa la 'yaa Galilee.\f* -nyu 'kadʋ yabhloo -gɔgɔ -gʋ, 'ɩn nyɩma duun yia ɔ gbeli, wa 'ka -Lagɔwɛlɩ 'nʋʋ 'gbʋ. \v 2 'Ɩn 'glʋ sɔ mɩa 'nyuu -gɔgɔ ŋwɛ -yɔ, -Zezu yia we -yɔyɩ, -zugba zibhi -bhanya ka we 'wʋtla, wa mɩ wa 'sowlinya -wɔlʋda. \v 3 Wee 'glʋ sɔbhie glaa, 'yabhlo -wa 'Simɔɔɔ -nʋ. -Zezu -gblaa we 'wʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «'Simɔɔ, -ɩn vla gwe 'nyuu -gɔgɔ -yɔ -sɛ.» -Zezu mɩ wee 'glʋ nʋkplɛ, -zugba ɔ slolu nyɩma -Lagɔwɛlɩ. \p \v 4 Da ɔ bhɩa gbagbɩe, ɔ nɛɛ 'Simɔɔ -ylaɛ: «-Ɩn bɛ 'nyuu 'wʋtɔlʋda 'glʋ nya, 'bhie, a 'ka amɩaa 'sowlinya viteli.» \p \v 5 'Ɩn 'Simɔɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Na -Slolunyɔ, -a ka sɩada -tʋ sabɔ weee, -a 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ 'yɩ. Nɩɩ, -mɩ gbaa -a nʋ we lɛɛ 'gbʋ, vitelia na yia wee 'sowlinya.» \p \v 6 Wa vitelia wee 'sowlinya, 'ɩn wa yia zibhii -zlo 'pli, wa 'nɩ we 'wʋgbizee mneni, 'ɩn wa 'sowli yia ylaylɩe gwedɩ. \v 7 We 'dɛɛ 'gbʋ, wa -lima mɩa 'glʋ yabhlo 'wʋ, 'ɩn wa yia wa la sɔ -papɩe nya, -maa 'ka wa 'wʋsa. 'Ɩn wa -yɔ wa 'glʋ yia yi. 'Ɩn wa yia wee zibhi wee 'glʋ sɔbhie 'wʋslu. We ka we ye kɛkɛɛ 'gbʋ, we fɛlɩ 'nyu glu mnɩa. \v 8 Nɩɩ, Simɔ Piɛlɩ 'yɩa gbʋ -mɩnɩ -yɔ nɩ, 'ɩn ɔ yia 'kukolu 'sibhli -Zezu 'yu, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn vla gwe 'mɩ -yɔ, na -Kanyɔ! -We ka gbʋ -wa, gbʋnyuu -lɛnʋnyɔ ɩn -mɩa.» \p \v 9 Zibhi -duun wa 'bhaa, da wa 'yɩa we -yɔ nɩ, 'ɩn -nyanɩgbɔ yia Simɔ Piɛlɩ -kpalɩ, we -yɔ ɔ nɔnɔnya 'sɔ. \v 10 Nɩɩ, Zebedeee 'yua *'Zake -yɔ Zaan -wa mɩa 'Simɔɔɔ nɔnɔnya nya, 'sa -bhloo 'dɛ -nyanɩgbɔ -kpalɩa -maa. \p 'Ɩn -Zezu nɛɛ 'Simɔɔ -ylaɛ: «-Ɩn 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ, nɩɩ, sa na kpaa da zibhi nɩ, -slɛɛn, nyɩmaa -zlo -na yia -Lagɔɔ -gbɛ laa.» \v 11 Nɩɩ, wa -laa wa 'glʋ 'nyuu -gɔgɔ -yɔ lʋ, 'ɩn wa yia -bha -lu weee tɩ, 'ɩn wa yia -Zezu 'bɩ mnɩ. \s1 -Zezu jipea sɔlɩbhanyɔ yabhlo \r (Mt 8.1-4; Mk 1.40-45) \p \v 12 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu mɩ 'gbe yabhlo nʋkplɛ, nyɩmɛ -ɔ ka ku sɔlɩ 'bhua la sa -kan, 'ɩn ɔ yia -Zezu 'yɩ. Ɔ bɛa ɔ -yɔ, 'ɩn ɔ yia dʋdʋ lagbli ɔ 'yu. Ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Na zukpa -wa, na -Kanyɔ. -Ɩn -wɔlʋ 'mɩ -yɔ. Nɩɩ, we -ka -mɩ dʋdʋ nanɩ, -ɩn mneni -ɩn 'ka 'mɩ jipe.» \p \v 13 -Zezu -gloa sɔ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔɔ sɔlɩbhanyɔɔ ku kwɛzɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «We nanɩ 'mɩ dʋdʋ, we 'ka -mɩ -yɔ 'bhʋ!» -Zezu gba 'saa tɔʋn, -bha -bhlokpadɛ wee sɔlɩ 'bhʋa ɔɔ nyɩmɛɛ ku -yɔ. \v 14 -Zezu nɛɛ ɔɔ nyɩmɛ -ylaɛ: «-Ɩn -ka mnɩ nɩ, -ɩn 'na -salɩ we 'dɩ nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -nɩ. Nɩɩ, -ɩn mnɩ -na 'dɛ -Lagɔbʋbɔnyɔ 'klʋslolua. Ɔ -ka -mɩ 'yɩ, 'ɩn 'slaka Moizɩ gbaa -na -sʋkpa -nyɩmɛ wla nɩ, -ɩn 'ka we wla. 'Ɩn nyɩma 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, sɔlɩ ka -mɩ ku 'wʋ 'bhʋ.» \p \v 15 Nɩɩ, -Zezu gba 'saa da ɔ -ylaoo, -mʋʋ bhla ɔ 'ŋnɩ -yɔ lamnenie mnɩa bhabha. 'Ɩn nyɩmaa -zlo yia ɔ gbeli, wa 'ka ɔ wɛlɩ yukwli pʋlʋ, 'ɩn ɔ 'ka 'ya wamɩa jipe. \v 16 'Ɩn -Zezu bhʋa wa glaa 'kɔmʋʋ, 'ɩn ɔ mnɩa -Lagɔ bhubhoea da bɛblɛɛ. \s1 -Zezu jipea zɔlaslonyɔ yabhlo \r (Mt 9.1-8; Mk 2.1-12) \p \v 17 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu mɩ -Lagɔgbʋ nyɩma -sloluda, -zugba *Falizɩnyɩma -yɔ titee -cɩan -dɩ ɔ kwesi la, wa pʋlʋ ɔ yukwli. Waa nyɩma -manɩ, Galilee -yɔ Zudee -dʋdʋʋ 'gbe weee nʋkplɛ wa 'bhʋa. Tɔlʋa 'bhʋa -Zeluzalɛmʋ. Jejitapɛɛ 'tɩtɛ -yɔ -Zezu 'sɔ mɩ, -zugba ɔ jipe 'sa we nya guzʋnya. \v 18 Nyɩmaa -zakpa -bhlo -yɔ zɔlaslonyɔ yabhlo yia yi, -zugba ɔ mɩ 'sowli 'wʋ. -Budu -we zɔ -Zezu mɩa, wa 'yɩbha wa -yɔ zɔlaslonyɔ 'ka -mɔ pla, 'ɩn wa 'ka ɔ -Zezu 'yu ladɩ. \v 19 Nyɩmaa -zloo 'gbʋ, da wa 'kaa 'plɩlɩ -bha 'nɩ -mɩ. Tɔʋn, 'ɩn wa yia wee -budu 'wlu -gbla. Wa yia -bha ŋwɛ -dɩ, wa -lalɩa -bha ɔ, 'ɩn wa yia wee -budu zɔ ɔ lasibhli nyɩmaa -zlo nyɩdɩ -Zezu 'yu tɛɩn. \v 20 -Zezu 'yɩa nɩɩ, wa ka ɔ dlɩ -gʋ zʋ, ɔ nɛɛ ɔɔ guzʋnyɔ -ylaɛ: «'Tale, ɩn ka -na gbʋnyii 'wʋtɩ.» \p \v 21 -Zezu gba 'saa da tɔʋn, -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma yia 'ŋwuŋwue ŋwuŋwue bhli: «Nyɔɔ ɔɔ nyɩmɛ -mɔnɩ -mɩa, 'ɩn ɔ vɛlɩ -Lagɔa? Nyɔɔ mneni ɔ 'ka nyɩmaa gbʋnyii 'wʋtɩa? -Lagɔɔ 'dɛbhlogbɔɔ mnenia we, we 'nɩ mʋʋ?» \p \v 22 Gbʋ -we wa mɩa dlɩ zɔ lapʋpalɩda, -Zezu yibhelia we 'ji nɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Lɛɛ ka 'gbʋ a pʋpalɩ sa gbʋ -mɩnɩ dlɩ zɔ la? \v 23 Ɩn 'ka gba: ‹Ɩn ka -na gbʋnyii 'wʋtɩ›, -mʋʋ -kalɩa -yɔ yaayɩɩ ɩn 'ka gba: ‹-Ɩn -sɔ 'wʋ, -ɩn 'ka nɔ›, -mʋʋ -kalɩa -yɔ yɩ? \v 24 Ɩn 'yɩbha a yibheli we 'ji nɩɩ, *Nyɩmɛɛ 'Yu ka we se dʋdʋ -gʋ, ɔ 'ka nyɩmaa gbʋnyii 'wʋtɩ.» Tɔʋn, 'ɩn ɔ nɛɛ zɔlaslonyɔ -ylaɛ: «-Sɔ 'wʋ, 'bhu -na 'sowli 'wʋ, mnɩ -buduŋwɛɛ.» \p \v 25 -Bha -bhlokpadɛ, zɔlaslonyɔ -sɔa 'wʋ nyɩma weee 'yibadɩ. Ɔ 'sowli -we -gʋ ɔ pɩ yaa la, ɔ 'bhua we 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ -buduŋwɛɛ mnɩ, -Lagɔɔ 'ŋnɩ mnɩnɩe nya. \v 26 Nyɩma weee -wa mɩa -bha, ŋwɛgaga yia wa sʋbha, 'ɩn -nyanɩgbɔ yia wa -kpalɩ. Wa yia -Lagɔɔ 'ŋnɩ -mnɩnɩ, 'ɩn wa nɛɛ: «-Yɩa! -A ka -zɛɛn gwɛdigbʋnyaa da 'yɩ!» \s1 -Zezu laa Levii, ɔ 'ka ɔ 'bɩ nɔ \r (Mt 9.9-13; Mk 2.13-17) \p \v 27 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu 'tlaa, ɔ mɩ sa -zieda, 'ɩn ɔ yia *nisʋn -gwɛzisanyɔ yabhlo 'yɩ, -zugba -mɔɔ -dɩ -mɔɔ lubhonʋ -budu zɔ la. 'Mɔ wa laa Levii. 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Yi 'mɩ 'bɩ.» \v 28 Tɔʋn, *Levii -sɔa 'wʋ, ɔ tɩa -bha ɔ -lu weee, 'ɩn ɔ yia -Zezu 'bɩ mnɩ. \p \v 29 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn Levii yia -Zezu -yla lililu 'kadʋ pi ɔ -budu zɔ. -Zugba nisʋn -gwɛzisanya duun -yɔ nyɩma tɔlʋa mɩ -bha, 'ɩn wa yia li dabʋdʋ. \v 30 Falizɩnyɩma -yɔ wa -Lagɔɔ titee gwesanya 'yɩa we -yɔ, 'ɩn wa yia wa zɔ ŋwuŋwenie bhli. 'Ɩn wa nɛɛ -Zezuu 'bɩnɔnya -ylaɛ: «Lɛɛ ka 'gbʋ a -yɔ nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan tɔlʋa 'sɔ li, 'ɩn a -yɔ wa 'sɔ maa?» \p \v 31 -Zezu 'bhua wɛlɩ 'wʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Nyɩma -wa -yalɩa, wa'a mnɩ -dɔtlɔɔ -gʋ, nɩɩ, guzʋnya mnɩa -dɔtlɔɔ -gʋ. \v 32 Ɩn 'nɩ nyɩma -wa laa wa 'dɛ nyɩma tɩklɩɩ lalɩee 'gbʋ yi. Nɩɩ, gbʋnyuu -lɛnʋnyaa 'gbʋ ɩn yia yi, wa 'ka wa dlɩ 'bhiti.» \s1 -Lagɔɔ gbʋzɔnʋ -yɔ nyɩmaa lɛnʋgbʋ 'cɩ'ɩn nɔ dabʋdʋ \r (Mt 9.14-17; Mk 2.18-22) \p \v 33 'Ɩn nyɩma tɔlʋa nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «Zaaan 'bɩnɔnya plaa 'sun, 'ɩn wa bhubhoea -Lagɔ, 'sa Falizɩnyɩmaa 'bɩnɔnya nʋ 'yaa. 'Ɩn -nanʋʋ 'bɩnɔnya mɩ lida, -zugba wa ma!» \p \v 34 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «Nyɩmɛ -ka ɔ 'ŋwnɔ -kwa -fɛtɩ -sada -mɩ, ɔ -ka ɔ 'talea la, a mneni a 'ka gba wa -yla wa pla 'sun, -zugba ɔɔ 'ŋwnɔɔ 'lowli mɩ wa glaa? \v 35 Bhla yabhlo yia nynia, 'ɩn wa 'ka 'ŋwnɔkwanyɔ wa glaa -sa. Wee 'ylɩnya -mɩnɩ nya, wamɩa 'kaa 'sun pla.» \p \v 36 'Ɩn -Zezu yi 'yaa wa gbʋʋ nine -mɩnɩ 'palɩ. Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka 'naa lolu yla, 'ɩn ɔ 'ka we 'pɩ 'naa sʋa -yɔlanɛnɩ, 'ɩn ɔ 'ka we pɩpɛ. We -ka -mʋʋ, -zugba yla wa ylaa wee 'naa lolu bhe. We 'yli 'na 'ka 'wʋwlʋ. \v 37 'Ɩn nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka nʋ lolu *bala sʋa 'wʋ slu. Ɔ -ka 'sa nʋ, 'ɩn we wlɔa. 'Ɩn wee nʋ jitea dʋdʋ, -zugba wee balanya ka -nyumɔ. \v 38 We 'gbʋ, a slu nʋ lolu bala lolu 'wʋ. \v 39 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ -ka nʋ sʋa 'ma, nʋ loluu 'ma tʋ'ʋ 'bha ɔ. -We ka gbʋ -wa, gbaa ɔ yia nɩɩ: ‹Nʋ sʋa nanɩ 'yli.› » \c 6 \s1 -Zezu mɩ Nyapɛylɩɩ -Kanyɔ nya \r (Mt 12.1-8; Mk 2.23-28) \p \v 1 Zuifʋʋ Nyapɛylɩ yabhlo nya, -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya mɩ blekpaanya\f + \fr 6:1 \ft 'Flooya wa laa -tuauwɛlɩ 'wʋ: «bl'e».\f* 'plɩda, ɔ 'bɩnɔnya -ka bleya 'kwa, wa -ka we 'titli, -zugba wa li we. \v 2 Wa mɩ 'sa nʋda, Falizɩnyɩma tɔlʋa 'yɩa wa -yɔ nɩ, 'ɩn wa yia wa layɩbhaɛ: «-We -amɩaa tite gbaa, wa 'na nʋnʋ Nyapɛylɩ nya lɛ -nɩ, lɛɛ ka 'gbʋ a nʋ we lɛa?» \p \v 3 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «-We nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ -Davidɩ nʋa lɛ, -we mɩa cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ, a 'nɩ -slɔ we zɛlɩɩ? 'Ylɩ yabhlo nya, 'ɩn ŋwɔ yia ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'bha, \v 4 -Davidɩ plaa -Lagɔɔ bʋbɔbudu zɔ, 'floo wa 'nyɛa -Lagɔ, ɔ 'bhua we 'wʋ, ɔ lia we, 'ɩn ɔ yia ɔ nɔnɔnyaa -nʋ wla, 'ɩn -maa yia we li. Wee 'floo -mɩnɩ, -amɩaa tite nɛɛ, -Lagɔbʋbɔnyaa 'dɛkpʋa 'ka yaa we li.» \v 5 -Zezu nɛɛ 'ya wa -ylaɛ: «Nyɩmɛɛ Yu mɩa, mɔ -wa Nyapɛylɩɩ -Kanyɔ.» \s1 Nyapɛylɩ nya -Zezu jipea nyɩmɛ ka sɔ 'kua \r (Mt 12.9-14; Mk 3.1-6) \p \v 6 Nyapɛylɩ yabhlo nya 'ya, -Zezu plaa -Lagɔbudu zɔ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔwɛlɩɩ -sloluslolue bhli. -Zugba nyɩmɛ -ɔ ka lilikwɛsɔ 'kua, ɔ mɩ wee -budu zɔ. \v 7 -Zugba -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma wʋa -Zezu tenyii, -de ɔ yi nyɩmɛ jipe Nyapɛylɩ nya, 'ɩn sa ɔ'ɔ zʋa tite 'nʋŋwɛ, wa 'ka we gbʋ ɔ 'wlu dɩ. \v 8 Nɩɩ, -Zezu -yi wa 'wlukʋʋn lapʋpalɩgbʋ, we 'gbʋ, ɔ nɛɛ ɔɔ nyɩmɛ ka sɔ 'kua -ylaɛ: «-Ɩn -sɔ 'wʋ, -ɩn 'yligbe nyɩma weee -zejila 'wʋ.» Ɔɔ nyɩmɛ yia 'wʋsɔ, 'ɩn ɔ yia 'yligbe. \v 9 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Wɛlɩ 'nɩ na yɩbhaa sa aɩn la. Sa tite gbaa? We nɛɛ wa nʋ gbʋ -zɔnʋ lɛ *Nyapɛylɩ nya yaayɩɩ, wa nʋ gbʋ 'nyuu lɛɛ? Wa pue nyɩmɛ yaayɩɩ, wa 'bha ɔɔ?» \v 10 -Zezu ylaa wa 'dɛ weee -gʋ -ylilii, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔɔ nyɩmɛ -ylaɛ: «-Glo -na sɔ 'wʋ.» -Mɔɔ nʋ 'saa -Zezuu wɛlɩ -gʋ, 'ɩn -mɔɔ sɔ yia 'pʋ. \v 11 -We -Zezu nʋa lɛ, 'ɩn we yia -Lagɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma 'cɛ 'nyuu dlɔ la. 'Ɩn -we wa 'kaa -Zezu 'wluo nʋ, 'ɩn wa yia we pʋpalɩ wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ. \s1 -Zezu -saa -bha ɔ tietienya kugbua lɛ 'sɔ \r (Mt 10.1-4; Mk 3.13-19) \p \v 12 We bhla, -Zezu yia -Lagɔ bhubhoee 'gbʋ -gɔgɔ 'wlu mnɩ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ bhubhoeda -tʋ zlɩ yia ɔ -zlɩlɩ. \v 13 Zlɩ zlɩa, ɔ yia ɔ 'bɩnɔnya la. Wa glaa, 'ɩn ɔ yia nyɩma kugbua lɛ 'sɔ -bha -sa. 'Ɩn ɔ yia wa la ɔ tietienya. \v 14 Wa ŋnɩ nɩ: 'Simɔɔ (-ɔ ka -baŋnɩ ɔ zʋa Piɛlɩ) -yɔ -mɔɔ bheli Andlee, 'Zake -yɔ *Zaan, Filipʋ -yɔ Batlemii, \v 15 Matie -yɔ Toma, Alɩfeee 'yu 'Zake -yɔ 'Simɔɔ wa laa *Zelɔtʋ, \v 16 'Zakee 'yu Zudasɩ -yɔ Zudasɩ Isɩkaliɔtʋ, -ɔ 'kaa -Zezu wla ɔ tʋnyɩma kwɛɛ. \s1 -Zezu mɩ nyɩmaa -zlo -sloluda, -zugba ɔ jipe 'sa guzʋnya \r (Mt 4.23-25) \p \v 17 -Zezu -yɔ ɔ tietienya kugbua lɛ 'sɔ 'bhʋa -gɔgɔ 'wlu, 'ɩn ɔ yia da ylalaa yabhlo 'yligbe, -zugba ɔ 'bɩnɔnya tɔlʋaa -zlo mɩ -bha dɛ. Nyɩma -duun 'bhʋa Zudee -yɔ -Zeluzalɛmʋ -dʋdʋ -gʋ, we -yɔ Tilɩ -yɔ Sidɔɔn -gbenya mɩa gumunyuu -gɔgɔ -gʋ. \v 18 Wa 'dɛ weee yia, -Zezuu wɛlɩɩ yukwli pʋlʋe -yɔ ɔ 'ka wa jipee 'gbʋ. Nɩɩ, -wa zuzu 'nyii mɩa sɩalɩda, -Zezu ka wa jipe. \v 19 Nyɩma duun 'yɩbha wa 'ka ɔ kwɛzɩ, -we ka gbʋ -wa, 'tɩtɛ bhʋa ɔ 'wʋ, we mɩ wa 'dɛ weee jipeda. \s1 'Wʋtʋtʋe -dlɔɔ -yɔ gbʋnyuuu gbʋ \r (Mt 5.1-12) \p \v 20 -Zezu ylaa ɔ 'bɩnɔnya, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: \q1 «Amɩa bobabhanya, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ amɩaa -nʋ nya, \q2 nɩɩ, -Lagɔ pɩlɩ aɩn 'wlu la. \q1 \v 21 Amɩa ŋwɔ mɩa da 'bhada, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ amɩaa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, lʋa a yia. \q1 Amɩa mɩa da wida, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ amɩaa -nʋ nya, \q2 -we ka gbʋ -wa, nyaa a yia. \q1 \v 22 Nyɩma -ka aɩn 'wʋnyɛ, \q2 wa -ka aɩn kwnɛɛ -sa, wa -ka aɩn vɛlɩ, \q2 'ɩn wa -ka amɩaa daa gbʋnyuu gba Nyɩmɛɛ 'Yuu 'gbʋ, \q2 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ amɩaa -nʋ nya. \p \v 23 «-Mʋʋ 'sasʋkpa -gbʋnya -ka aɩn ylɩ, a lɩtɛ 'mʋna nya. Nɩɩ, amɩaa -tnʋʋ 'kadɩ mɩ -mɔ aɩn wʋda -Lagɔɔ -gbɛ. Nɩɩ, 'sa wa dʋkpasɩ palɩ bhaa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya 'klɩyɩe 'wʋ. \q1 \v 24 Amɩa, 'ŋnɩmnɩnya, \q2 gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya, \q2 a ka amɩaa zʋzɔnʋnya kwɛɛ -seli dʋdʋ -gʋʋ 'gbʋ. \q1 \v 25 Amɩa -wa lʋa da, \q2 gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya, -we ka gbʋ -wa, \q2 ŋwɔ yia aɩn 'bhaa yia. \q1 Amɩa -wa mɩa da nyada, \q2 gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya, -we ka gbʋ -wa, \q2 gu yia aɩn 'wʋwlʋa, 'ɩn a 'ka wi. \q1 \v 26 Nyɩma weee -ka amɩaa gbʋzɔnʋ gbada -mɩ, \q2 -zugba gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya. \q1 Nɩɩ, 'sa wa dʋkpasɩ nʋ bhaa \q2 yoyogbʋʋ -falɩpanya. \s1 A -kalɩ amɩaa nyɩma 'nyiii zɛ \r (Mt 5.38-48, 7.12) \p \v 27 «Amɩa -wa pʋlʋa da 'mɩ yukwli, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: a -kalɩ amɩaa tʋnyɩmaa zɛ, -wa nyɛa aɩn 'wʋ, a nʋ wa zʋzɔnʋ 'wluo. \v 28 -Wa bhlɩa aɩn gwɛzɛ, a ŋwna wa 'nyu la, -wa palɩa aɩn 'klɩyɩe 'wʋ, a bhubhoe -Lagɔ wa 'ŋnɩ nya. \v 29 Nyɩmɛ -ka -na yukwli yabhlo 'kpa 'wʋsʋbha, -ɩn 'bhiti ɔ -yla we -bʋdʋ. 'Ɩn ɔ -ka -na -gʋslunaa 'wʋbhu, -ɩn 'na 'tʋtɔlʋ -na -bana ɔ kwɛɛ -nɩ. \v 30 Nyɔɔo nyɔɔ -ka -mɩ -lu -zlalɩ, -ɩn 'nyɛ we ɔ. 'Ɩn nyɔɔ -ka -na -lu 'wʋbhu, -ɩn 'na 'yɩbhalɩ we -yɔ la -nɩ. \v 31 -We a 'yɩbhaa nyɩma nʋ aɩn -yla lɛ, amɩa nʋ 'ya we lɛ wa -yla. \p \v 32 «-Wa -kalɩa amɩaa zɛ, we -ka -maa -bhloo 'dɛɛ zɛ a -kalɩ, a 'na pʋpalɩ 'wlukʋʋn la -nɩ nɩɩ, -Lagɔ yia aɩn 'pɛnɩa we 'gbʋ -nɩ. Gbʋnyuu -lɛnʋnya -kalɩ 'ya -wa -kalɩa wamɩaa zɛ, we 'nɩ saa? \v 33 -Wa nʋa aɩn 'nanɩ 'wʋ, a -ka maa -bhloo 'dɛ 'nanɩ 'wʋnʋ, -Lagɔ 'nɩa aɩn 'pɛnɩa yi. 'Sa gbʋnyuu -lɛnʋnya -maa nʋ 'ya, we 'nɩ mʋʋ? \v 34 Nyɩma -wa saa amɩaa kpagbʋ, a -ka -maa -bhloo 'dɛ kpagbʋ -yɔfa, lɛɛ -lu a 'ka 'yɩ we 'pɛnɩe nya -Lagɔɔ kwɛɛa? Gbʋnyuu -lɛnʋnya mɩa nɩ, gbʋnyuu -lɛnʋnya wa fa kpagbʋ -yɔ. 'Ɩn wa 'ka we 'bɩgʋpalɩ -nʋ 'yɩɩ 'gbʋ! \v 35 We 'gbʋ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ, a -kalɩ amɩaa tʋnyɩmaa zɛ. A nʋ zʋzɔnʋ lɛ. A fa kpagbʋ, amɩaa dlɩ 'na -tʋlʋ we 'bɩgʋpalɩ -nʋ -yla -nɩ. Nɩɩ, Yalɩ -Lagɔ yia aɩn 'pɛnɩa, 'ɩn a 'ka ɔ 'yua -zɛ. -Lagɔ mɩ zʋzɔnʋʋ lɛnʋnyɔ nya, -wa 'nɩa 'nanɩ -yi -yɔ nyɩma 'nyiii gbɛgbɛɩn. \v 36 Sa amɩaa Dide -Lagɔ kaa nyazɩdlɩ nɩ, amɩa -ka 'ya 'sa nyazɩdlɩ. \s1 A 'na 'bhulu nyɩma -putuu -yɔgbʋ 'wʋ -nɩ \r (Mt 7.1-5) \p \v 37 «A 'na 'bhulu nyɩma -putuu -yɔgbʋ 'wʋ -nɩ, -Lagɔ yi amɩaa -yɔgbʋ 'wʋbhu. A 'na dɩlɩ nyɩma wa gbʋnyuuu 'gba 'wlu -nɩ, -Lagɔ yi amɩaa -nʋ aɩn 'wlu dɩ. A tɩ nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋ, 'ɩn -Lagɔ 'ka amɩaa -yɔgbʋ 'wʋtɩ. \v 38 A 'nyɛ nyɩma, 'ɩn -Lagɔ 'ka aɩn 'nyɛ. A -ka 'sa nʋ, 'ɩn -Lagɔ slua amɩaa bi 'wʋ -lu, 'ɩn wa bhua we, 'ɩn we kʋa, 'bhie, we sloa gwe -yɔ la. Sa a nyɛa nyɩma, 'sa -Lagɔ yia aɩn 'nyɛa.» \p \v 39 'Ɩn -Zezu yi 'yaa wa gbʋʋ nine yabhlo 'palɩ: «'Lɔlɔnyɔ mneni ɔ 'ka 'lɔlɔnyɔɔ su lakpa, 'ɩn ɔ 'ka ɔ 'yoo da -sloluu? Wa -ka 'sa nʋ, 'ɩn wa 'dɛ 'sɔ bhlilia 'bhʋka 'wʋ, we 'nɩ mʋʋ? \p \v 40 «Nɩɩ, 'kpɩakpɩanyɔ yabhlogbɔɔ 'nɩ ɔ -slolunyɔ 'wʋzi. 'Kpɩakpɩanyɔ -ɔ -ka 'wʋsibhli, ɔ -kanyɔ ɔ -yɔ ɔ mnenia 'wʋ. \p \v 41 «Bʋɛɛ gɔ -lɛ mɩa -na bhelii 'yliya 'wʋ, 'mʋ -na yɩa -yɔ, 'ɩn su -kibhe 'kadʋ -we mɩa -na 'yliya 'wʋ, -ɩ'ɩn 'yɩ we -yɔ. Lɛɛ -lu ka 'gbʋa? \v 42 -Mɩ, -mɔmɔ kaa su -kibhe 'kadʋ 'yliya 'wʋ, 'ɩn -ɩ'ɩn 'yɩa we -yɔ, sa -na gba -na bheli -ylaɛ: ‹Na bheli, -ɩn 'tide 'mɩ 'yi, ɩn 'ka -mɩ wee bʋɛɛ gɔ 'yliya 'wʋ -saa?› Wɛlɩ 'sɔ -nyɩmɛ, -ɩn -sa -slɔ -na 'dɛ su -kibhe 'kadʋ 'yliya 'wʋ, -ɩn 'ka layɩ, 'bhie, -ɩn 'ka bʋɛɛ gɔ -na bhelii 'yliya 'wʋ -sa. \s1 Suu 'bhue -yɔ wa yibhelia we \r (Mt 7.16-20, 12.33-35) \p \v 43 «Su -zɔnʋ'ʋ tnʋ 'bhue 'nyuu, 'ɩn su 'nyuu'u tnʋ 'bhue -zɔnʋ. \v 44 Suu 'bhue -yɔ wa yibhelia we. Wa'a -sa magloo mnɛwia 'wlu, 'ɩn wa'a -sa *-dlɔya 'ylɩlɩɩ su 'wlu. \v 45 Nyɩmɛ -zɔnʋ mɩa, gbʋzɔnʋ mɩa ɔ dibhe 'wʋ, 'mʋ ɔ nʋa lɛ. 'Ɩn nyɩmɛ 'nyuu mɩa, gbʋnyuu mɩa ɔ dibhe 'wʋ, 'mʋ ɔ nʋa lɛ. Nɩɩ, gbʋnya bhʋa nyɩmɛɛ dibhe 'wʋ, mʋ tlaa ɔ ŋwɛɛ. \s1 -Budu 'sɔɔ gbʋʋ nine \r (Mt 7.24-27) \p \v 46 «Lɛɛ ka 'gbʋ, a la 'mɩ ‹-amɩaa -Kanyɔ, -amɩaa -Kanyɔ›, 'ɩn -we na gbaa aɩn -yla, 'ɩn a'a nʋ we lɛa? \v 47 Nyɩmɛ -ɔ yia na -gbɛ, -ɔ pʋlʋa na wɛlɩ yukwli, 'ɩn ɔ nɔa we -gʋ, ɔ 'wʋwlʋ na yia aɩn 'klʋslolua. \v 48 Ɔ 'wlʋ sa nyɩmɛ -ɔ yia ɔ -budu 'sʋbhaa, 'ɩn ɔ yia 'wʋtɔlɔ -bhʋka 'bhlu, 'ɩn ɔ yia we gwe glu palɩ tʋkpa -gʋ, mɔ. 'Nyu 'kadʋ lʋa, we -gbligbli yilia wee -budu -yɔ, we 'nɩ we -wlɔ, wee -budu mɩ 'sʋbhada 'nanʋʋʋ 'gbʋ. \v 49 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ pʋlʋa na wɛlɩ yukwli, 'ɩn ɔ'ɔ nɔa we -gʋ nɩ, ɔ 'wlʋ sa nyɩmɛ -ɔ 'sʋbhaa ɔ -budu dʋdʋ klo -gʋ, 'ɩn ɔ 'nɩa we gwe glu 'pa, mɔ. 'Nyu 'kadʋ lʋa, we -gbligbli yia, 'ɩn we yia we -wlɔ -bha -bhlokpadɛ. 'Ɩn wee -budu yia lamumni weee.» \c 7 \s1 -Zezu jipea 'slʋjaa 'yugalɩnyɔɔ zɔlubhonʋnyɔ \r (Mt 8.5-13) \p \v 1 Da -Zezu bhɩa wɛlɩnya -mɩnɩ gbagbɩe, nyɩmaa -zlo -wa mɩa ɔ yukwli pʋlʋda -yla, 'ɩn ɔ yia Kapɛnaumʋ gbe nʋkplɛ mnɩ. \v 2 -Mɔ Kapɛnaumʋ, *Wlɔmʋ -slʋja glʋ gbuu 'yugalɩnyɔ ka zɔlubhonʋnyɔ yabhlo ɔ 'yɩbhaa bhabha. Ɔɔ zɔlubhonʋnyɔ ka gu -yɔ, we -tʋ 'wʋ -sɛ, ɔ 'ka tlɩ. \v 3 Da ɔɔ 'slʋjaa 'yugalɩnyɔ 'nʋa -Zezuu 'dɩ, 'ɩn ɔ yia Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ tɔlʋa ɔ 'wʋtie, nɩɩ, ɔ yi ɔ 'ka ɔ zɔlubhonʋnyɔ jipe. \v 4 Wa mnɩa, 'ɩn wa yia -Zezuu -gbɛ nyni, wa bhubhoea ɔ bhabha, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɩmɛ mɩa da, nyɩmɛ -zɔnʋ -wa, ɔ ka we 'klʋ, -ɩn 'ka ɔ -yɔbɛ. \v 5 Ɔ kalɩ -amɩaa nyɩma weee zɛ, 'ɩn mɔ 'sʋbhaa -amɩaa -Lagɔbudu.» \v 6 'Ɩn -Zezu -yɔ wa 'sɔ yia mnɩ. \p Wa 'ka ɔ -budu -yɔ cɩpaa yi, 'ɩn ɔɔ 'slʋjaa 'yugalɩnyɔ yia ɔ 'talea tie, nɩɩ, wa mnɩ -Zezu yoo wa gbaɛ: «Na -Kanyɔ, -ɩn 'na sɩalɩ -na 'dɛ -nɩ, ɩn 'nɩ we 'klʋ -ka, -ɩn 'ka na -budu zɔ pla. \v 7 Ɩn 'nɩ we 'klʋ -kaa 'gbʋ, na 'dɛ 'nɩa -na -gbɛ mnɩ. -Mʋʋ 'gbʋ, -ɩn gba wɛlɩ yabhlogbɔɔ, 'ɩn na zɔyu 'ka 'pʋ. \v 8 Nɩɩ, ɩn ka 'wlulapɩlɩnya, 'ɩn na zʋa wa 'nʋŋwɛ. Ɩn ka 'slʋja, -wa 'wlu ɩn pɩlɩa la. Ɩn -ka 'yabhlo -yla gbaɛ: ‹-Ɩn mnɩ!›, 'ɩn ɔ mnɩa. Ɩn -ka 'ya -bʋdʋ -yla gbaɛ: ‹-Ɩn yi!›, 'ɩn -mɔɔ yia. 'Ɩn ɩn -ka na zɔlubhonʋnyɔ -yla gbaɛ: ‹-Ɩn nʋ -mɩnɩ lɛ!›, 'ɩn ɔ nʋa we lɛ.» \p \v 9 Da -Zezu 'nʋa wɛlɩnya -mɩnɩ, 'ɩn ɔ yia ɔɔ 'slʋja glʋ gbuu 'yugalɩnyɔ 'ŋnɩ kwalɩ. 'Ɩn nyɩmaa -zlo mɩa ɔ 'bɩ, ɔ 'bhitia wa -gbɛ la, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: nyɩmɛ, -ɔ zʋa sa dlɩ nɩ, ɩn 'nɩ -slɔ we -kanyɔ 'yɩ Izlaɛlɩ -dʋdʋʋ 'dɛbhie -gbolu -gʋ.» \v 10 -Zezu gba 'saa tɔʋn, 'slʋja glʋ gbuu 'yugalɩnyɔɔ tietienya yia ɔ -gbɛ lʋbhiti, wa 'kaa yi, -zugba ɔ zɔlubhonʋnyɔ kaa gu -yɔ, ɔ ka 'pʋ. \s1 -Zezu 'bhua -dʋgba ŋwnɔɔ nʋkpasuyu yabhlogbɔɔ 'wʋ tlɩtlɩe lʋ \p \v 11 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ylɩ yabhlo nya, 'gbe yabhlo wa laa Nainɩ, 'ɩn -Zezu yia -mɔ mnɩ, -zugba ɔ 'bɩnɔnya -yɔ nyɩmaa -zlo -yɔ ɔ 'sɔ mɩ nɔda. \v 12 Ɔ 'ka wee 'gbee 'suo ŋwɛ -yɔ cɩpaa mnɩ, -dʋgba -ŋwnɔ yabhloo nʋkpasuyu yabhlogbɔɔ tlɩa, wa mɩ ɔ 'bhluda mnɩda. -Zugba wee 'gbee nʋkpla -nyɩma duun -yɔ ɔɔ -dʋgba ŋwnɔ nɔ, wa mnɩ 'bhʋka -gʋ. \v 13 Da Nyɩmaa -Kanyɔ 'yɩa ɔɔ -dʋgba -ŋwnɔ -mɔnɩ -yɔ, 'ɩn -mɔɔ yia ɔ nyazɩ 'wʋla bhabha. Ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «A -gɔlʋ 'wʋ, a 'na wili -nɩ.» \v 14 'Bhie, ɔ bɛa -bha, 'ɩn ɔ yia 'kwiee -gbo kwɛzɩ. 'Ɩn we 'wʋbhunya yia 'yligbe. -Zezu nɛɛ: «Nyimeslɔyu, ɩn nɛɛ, -ɩn -sɔ 'wʋ!» \v 15 -Zezu gbaa 'sa tɔʋn, 'ɩn ɔɔ tlɩtlɩnyɔ yia 'wʋsɔ, 'ɩn ɔ yia gbagbɩe bhli. 'Ɩn -Zezu yia ɔ 'nyaa ɔ yoo 'nyɛ. \p \v 16 -Nyanɩgbɔ yia nyɩma weee -kpalɩ. 'Ɩn wa yia -Lagɔɔ 'ŋnɩ ylimanɩe bhli, wa nɛɛ: «-Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ 'kadʋ yabhlo ka -aɩn glaa yi. -Lagɔ ka ɔ nyɩma 'wʋsaa yi.» \v 17 -Zezuu 'ŋnɩ -zɔnʋ yia lamneni Zudee -dʋdʋ weee -yɔ we kwesi -gbe weee -gʋ. \s1 'Zan -Batisɩ tiea nyɩma -Zezuu -gbɛ \r (Mt 11.2-19) \p \v 18 -We weee 'plɩa, 'Zan -Batisɩɩ 'bɩnɔnya yia we ɔ -salɩ lʋdɩ nya. 'Ɩn 'Zan -Batisɩ yia wa glaa nyɩma 'sɔ la. \v 19 'Ɩn ɔ yia wa Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezuu -gbɛ tie, wa 'ka ɔ layɩbha 'lee: «Nyɩmɛ -ɔ 'kaa yi, -a mɩa wʋda, 'mɔ -ɩn -mɩa yɩ, yaayɩɩ, -a wʋ nyɩmɛ -putuu?» \p \v 20 Ɔɔ 'Zan -Batisɩɩ 'bɩnɔnya nynia -Zezuu -gbɛ, wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «'Zan -Batisɩ tiea -aɩn -na -gbɛ, -a 'ka -mɩ layɩbha 'lee: ‹-Lagɔɔ -Bhasanyɔ -ɔ 'kaa yi, -a mɩa wʋda, 'mɔ -ɩn -mɩa yɩ, yaayɩɩ, -a wʋ nyɩmɛ -putuu?› » \p \v 21 Wee bhla -bhloo 'dɛ nya, -Zezu jipea guzʋnya duun -yɔ 'kukunya, 'ɩn nyɩma -wa kaa zuzu 'nyii 'bɩ, ɔ yia we wa 'bɩ vu, 'ɩn ɔ yia 'lɔlɔnya duuun 'yli -blo. \v 22 'Bhie, ɔ nɛɛ 'Zan -Batisɩɩ tietienya 'sɔ -ylaɛ: «A mnɩ, -we a 'yɩa -yɔ, 'ɩn a 'nʋa, a -salɩ we 'Zan -Batisɩ lʋdɩ nya: ‹Nɩɩ, 'lɔlɔnya mɩ layɩda, 'tɩgɩtɩgɩnya mɩ nɔda 'nanʋʋ, *sɔlɩbhanya ka 'pʋ, 'sulonya mɩ 'nʋda, tlɩtlɩnya ka tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔ, 'ɩn wa mɩ -Lagɔgbʋ gbada bobabhanya -yla.› \v 23 Nyɩmɛ -ɔ 'nɩ 'mɩ dlɩ -gʋ -sa, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ ɔ -nʋ nya.» \s1 -Zezu gbaa 'Zan -Batisɩɩ gbʋ ɔ 'bɩnyɩmaa -zlo -yla \p \v 24 Da 'Zan -Batisɩɩ tietienya 'bhitia lʋ, -bha -Zezu bhlia 'Zan -Batisɩɩ gbʋ gbagbɩe nyɩmaa -zlo -yla. Ɔ nɛɛ: «Lɛɛ -lu a mnɩ ylaa da bɛblɛɛa? Gblee -we -pɩpɛ mɩa zukluda, mʋ -wa yɩ? -Ɩnnya! \v 25 'Ɩn lɛɛ -lu a mnɩ -slɛɛn -mɔ ylaa? Nyɩmɛ -ɔ -plaa 'ŋnɩmnɩ naa 'wʋ, mɔ -wa yɩ? A -yi we 'ji nɩɩ, nyɩma -wa plaa 'ŋnɩmnɩ -naa -zɔnʋnya 'wʋ, 'ɩn wa mɩa 'ŋnɩmnɩ -li nyɩdɩ nɩ, nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyaa -budu zɔ wa -dɩlɩa la. \v 26 Lɛɛ -lu a mnɩ -mɔ ylaa tɛnyɩɩa? -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ -wa yɩ? Ɩɩn, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: ɔ 'yli, ɔ -zi -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔɔ 'dɛgbolu. \v 27 Nɩɩ, -Lagɔ nɛɛ ɔ 'sɛbhɛ 'wʋ 'Zan -Batisɩɩ daaɛ: \q1 ‹-Mɩ 'yu na paa na *tietienyɔ yoo, \q2 'ɩn ɔ 'ka -na 'yoo -yɔmnazɩ.› \m \v 28 Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: nyɩma -wa 'ŋwnɩ gwalɩa, wa glaa, nyɩmɛ -ɔ 'kaa 'yli, ɔ 'ka 'Zan -Batisɩ -zi, -mɔɔ 'nɩ -mɩ. -Zugba, nyɩma -wa -Lagɔ pɩlɩa 'wlu la glaa, nyɩmɛ 'kienyilɛ 'yli, -mɔɔ -zi ɔ 'wʋ.» \p \v 29 Nyɩma weee -yɔ nisʋn -gwɛzisanya -wa pʋlʋa 'Zan -Batisɩɩ wɛlɩ yukwli, wa ka we 'jiyibheli nɩɩ, -Lagɔ tɩklɩɩ, 'ɩn wa yia wa 'dɛ 'Zan -Batisɩ yoo 'nyɛ, 'ɩn -mɔɔ yia wa batizee. \v 30 Nɩɩ, Falizɩnyɩma -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya ka zʋzɔnʋ -Lagɔ 'kaa wa -yla lɛnʋ kwnɛɛ -sa, 'ɩn wa 'nɩ ŋwnu 'Zan -Batisɩ 'ka wa batizee. \p \v 31 -Zezu nɛɛ 'yaɛ: «Waa dɛslɛɛn -nyɩma, nyɔɔ ɩn 'ka wa 'wʋpalɩa? Nyɔɔ wa -yɔ ɔ 'wʋwlʋa? \v 32 Wa 'wlʋ sa 'ylaasɩ -dɩa la -gblɔgblʋ 'wʋ, ma. -Zugba wa lɩlalɩ, 'ɩn wa gba wa -lima -ylaɛ: \q1 ‹-A ka aɩn -yla -lili bhlɩ, \q2 a 'nɩ lɩtɛ! \q1 'Ɩn -a yia aɩn -yla guzɔ -lʋʋ bhlɩ, \q2 a 'nɩ wi!› \m \v 33 Nɩɩ, 'Zan -Batisɩ yia, ɔ'ɔ lia lililu -zɔnʋ, ɔ'ɔ 'maa nʋ, 'ɩn a nɛɛ: ‹Ɔ ka zuzu 'nyuu 'bɩ.› \v 34 *Nyɩmɛɛ 'Yu yia nɩ, ɔ li, 'ɩn ɔ maa. 'Ɩn a nɛɛ: ‹A -talɩ, nyɩmɛ mɩa dɛ, liligbʋ -yɔ nʋmagbʋ ɔ kaa. *Nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan, wa 'tale ɔ -mɩa.› \v 35 Nɩɩ, -wa ŋwnua -Lagɔgbʋ -yɔ, ma yibhelia we 'ji, -Lagɔɔ gbʋyilo mɩa, we tɩklɩɩ.» \s1 -Zezu tɩa gbʋnyuuu lɛnʋ -ŋwnɔ yabhloo -yɔgbʋ 'wʋ \p \v 36 Falizɩnyɩmɛ yabhlo laa -Zezu, wa 'ka li dabʋdʋ. 'Ɩn -Zezu yia ɔɔ Falizɩnyɩmɛɛ -budu zɔ pla, 'ɩn ɔ yia lililu gwe ladɩ. \v 37 -Mʋʋ bhla, gbʋnyuuu lɛnʋ -ŋwnɔ yabhlo mɩ wee 'gbe -mʋʋ nʋkplɛ. Ɔ 'nʋa nɩɩ, -Zezu mɩ Falizɩnyɩmɛɛ -gbɛ lida, ɔ -yɔ *-lasiklɔ -zɔnʋʋ -bhonyidaa yeyenʋ yia -mɔ mnɩ. \v 38 'Ɩn ɔ yia -Zezu lʋʋ ladɩ, -mɔɔ bhʋnya -yɔ, -zugba ɔ wi. 'Ɩn ɔ 'mɩɔ yia -Zezuu bhʋ wɔtɔlʋ. 'Bhie, ɔ yia we -yɔsɛ ɔ 'nyi nya, ɔ yia we gbleli, 'ɩn ɔ yia -lasiklɔ ɔ bhʋ -yɔ slu. \v 39 Falizɩnyɩmɛ, -ɔ laa -Zezu wa 'ka li dabʋdʋ, ɔ 'yɩa we -yɔ, ɔ nɛɛ ɔ 'dɛɛ dlɩ zɔɛ: «Ɔɔ nyɩmɛ -mɔnɩ -ka yaa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ 'piɛɩn, 'ŋwnɔ -ɔ mɩa dɛ ɔ kwɛzɩda, sa ɔ mɩa, -zugba, ɔ ka yaa ɔ yibheli gbʋnyuu lɛnʋ ŋwnɔ nya.» \p \v 40 -Zezu 'bhua wɛlɩ 'wʋ, ɔ nɛɛ ɔɔ Falizɩnyɩmɛ -ylaɛ: «'Simɔɔ, ɩn 'yɩbha ɩn 'ka -mɩ -yla gbʋ yabhlo gba.» \p 'Simɔɔ nɛɛ: «Na -Kanyɔ, -ɩn gba.» \p \v 41 'Ɩn -Zezu nɛɛ: «Nyɩmɛ yabhloo kpagbʋ mɩa nyɩma 'sɔ -yɔ. 'Yabhlo ka tamaa 'wlu glʋ gbu -zakpa gbu 'wlu (500.000), 'ɩn -gʋdʋ kaa 'wlu glʋ 'sɔ 'wlu kugbua 'wlu (50.000). \v 42 Nɩɩ, waa nyɩma 'sɔ 'na 'ka wee kpagbʋ -saa 'gbʋ, 'ɩn ɔɔ nyɩmɛ yi 'saa we tɩ. 'Lee wa 'dɛ 'sɔ glaa nɩɩ, nyɔɔ 'ka ɔɔ nyɩmɛ 'yɩbha bhabha?» \p \v 43 'Ɩn 'Simɔɔ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «-Amɩ dlɩɩ nɩ, -ɔ kaa 'gwɛzi 'kadʋ 'wlu, mɔ 'kaa ɔ 'yɩbha bhabha.» \p 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Gbʋ -zɔnʋ -ɩn gbaa.» \v 44 Tɔʋn, -Zezu 'bhitia la 'ŋwnɔɔ -gbɛ, 'ɩn ɔ nɛɛ 'Simɔɔ -ylaɛ: «-Na yɩ 'mɔ ŋwnɔ nɩ -yɔɔ? Ɩn plaa -na -budu zɔ, -ɩn 'nɩ 'mɩ 'nyu 'nyɛ, ɩn 'ka bhʋ -yɔ budo. Nɩɩ, mɔ budoa na bhʋ -yɔ ɔ 'mɩɔ nya, 'ɩn ɔ yia we -yɔ sɛ ɔ 'nyi nya. \v 45 -Ɩn 'nɩ 'mɩ gbleli, nɩɩ, ɔ plaa, mɔ -tʋa na bhʋ gblelida. \v 46 -Ɩn 'nɩ 'mɩ 'kpɩ 'wluo slu, nɩɩ, mɔ slua na bhʋ -yɔ -lasiklɔ. \v 47 We 'gbʋ, ɩn nɛɛ -mɩ -ylaɛ: -Lagɔɔ zɛ ɔ kalɩa bhabhaa 'gbʋ, -Lagɔ ka ɔ gbʋnyuu duun 'wʋtɩ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ nʋa gbʋnyuu 'kienyi lɛ, 'ɩn -Lagɔ yia ɔ -yɔgbʋ 'wʋtɩ, ɔ -Lagɔɔ zɛkalɩdlɩ -sɛ.» \p \v 48 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔɔ 'ŋwnɔ -ylaɛ: «Ɩn ka amaa gbʋnyii 'wʋtɩ.» \p \v 49 -Wa -yɔ ɔ 'sɔ mɩa lida, -maa nɛɛ -mɔ dlɩ zɔɛ: «Mɔɔ -nyɩmɛ mɔa, 'ɩn -mɔɔ tɩ nyɩmɛɛ gbʋnyuu 'wʋa?» \p \v 50 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔɔ 'ŋwnɔ -ylaɛ: «Amaa dlɩ ka aɩn pue, a mnɩ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ -yɔ aɩn 'sɔ -mɩ!» \c 8 \s1 'Ŋwnɩ -wa nɔa -Zezu 'bɩ \p \v 1 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu yia 'gbe 'kadɩ -yɔ 'gbe yua 'wʋ mnɩ, *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩee gbʋzɔnʋnyaa gbagbɩe nya, -zugba ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ -yɔ ɔ mɩ. \v 2 'Ɩn, 'ŋwnɩ tɔlʋa ɔ vua zuzu 'nyii 'bɩ, -yɔ ɔ jipea, -maa mɩ 'ya -bha. Wa ŋnɩ nɩ: Magɩdalaa -ŋwnɔ Malii zuzu 'nyii gbesɔ 'tlaa 'wʋ, \v 3 Ewlodʋʋ lubhonʋnyɔ 'kadʋ Kuzaa 'ŋwnɔ Zanɩ, -yɔ 'Suzanɩ -yɔ 'ŋwnɩ dumadu, -wa -saa -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'wʋ, wa zʋzɔnʋ nya. \s1 'Mnɔpanyɔɔ gbʋʋ nine \r (Mt 13.1-9; Mk 4.1-9) \p \v 4 Nyɩmaa -zlo 'bhʋa 'gbe -bhlo -bhlo 'wʋ, 'ɩn wa yia -Zezu -yɔ 'wlugbeli. 'Ɩn ɔ yia gbʋʋ nine -mɩnɩ wa 'palɩ. \v 5 «Nɩɩ, kpaapanyɔ mnɩa ɔ 'mnɔ 'paa. Ɔ mɩ ɔ 'mnɔ 'pada, ɔ 'mnia we, 'ɩn we -zakpa -bhlo yia 'yoo ŋwɛ -yɔ bhli. 'Plɩplɩnya nɔa we -gʋ, 'ɩn 'zianya yia we li. \v 6 Tɔlʋa yia tʋkpa -dʋdʋ -gʋ bhli, we mia, -bhaa bla 'nɩ 'nyu 'wʋlakaa 'gbʋ, 'ɩn we yia yɛ. \v 7 Tɔlʋa yia -kpɔga glaa bhli, 'ɩn -mʋʋ -yɔ we 'sɔ yia 'wʋsɔ, 'ɩn -mʋʋ yia we -gʋ palɩlɩ, 'ɩn we yia we 'tuntnu. \v 8 Tɔlʋa yia dʋdʋ -zɔnʋ -gʋ bhli, 'ɩn we yia mi, we 'paa lakpa, we lakpa -bhlo -sa -mɔ 'yaa glʋ gbu.» \p 'Ɩn -Zezu yia we -gʋ dɩ wɛlɩ 'tɩtɛ nyaɛ: «-Ɔ -ka 'nʋnʋ -yukwli 'wlu -ka, ɔ 'nʋ we.» \s1 -Mʋmʋ ka 'gbʋ -Zezu pa gbʋʋ ninea? \r (Mt 13.10-17; Mk 4.10-12) \p \v 9 Ɔ 'bɩnɔnya ka ɔ wee gbʋʋ nine -mɩnɩɩ 'ji layɩbha. \v 10 'Ɩn ɔ yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «-Lagɔ ka ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ mɩa zizeda aɩn 'klʋslolu. 'Ɩn nyɩma tɔlʋa -nʋ mɩa, gbʋʋ nine nya wa 'paa we wa -yla. \q1 ‹Wa -ka -lu yla, wa'a 'yɩ we -yɔ, \q2 'ɩn wa -ka gbʋ 'nʋ, \q2 wa'a 'nʋ we 'wʋla.› \s1 -Zezu gbaa wee gbʋʋ ninee 'ji \r (Mt 13.18-23; Mk 4.13-20) \p \v 11 «Wee gbʋʋ ninee ji nɩ: 'mnɔya mɩa, we 'wlʋ -Lagɔwɛlɩ. \v 12 Nyɩma tɔlʋa 'wlʋ 'yoo ŋwɛ -yɔ da 'mnɔya bhli: wa -ka -Lagɔwɛlɩ 'nʋ nɩ, 'ɩn *'Kuzu yia, 'ɩn we saa we wa dibhe 'wʋ, wa yi we dlɩ -gʋ zʋ, 'ɩn wa yi gbʋ 'wʋbhʋʋ 'gbʋ. \v 13 -Mʋmʋnya mia tʋkpa -bita -gʋ: -mʋʋ 'wlʋ nyɩma -tɔlʋa, -wa nʋa -Lagɔwɛlɩ, 'ɩn wa ŋwnua -bha we -yɔ 'mʋna nya nɩ, wa'a 'tide we 'yi, we'e fa wa 'wʋ somi. Bhla -sɛlɛ nya, wa ŋwnua we -yɔ, 'ɩn laylagbʋnya -ka yi, 'ɩn wa dlɩ bhʋa we -gʋ. \v 14 Nyɩma tɔlʋa 'wlʋ 'mnɔya -we bhli -kpɔga glaa: wa -ka -Lagɔwɛlɩ 'nʋ, bhla -gʋdʋ -ka nyni, 'ɩn wa tidea wa 'dɛ 'yi -sɛ -sɛ, 'ɩn dlɩlʋe -yɔ 'ŋnɩmnɩ -li, dʋdʋ -gʋʋ 'mʋna -li tuntnua wa, 'ɩn wa'a wla 'ya, -mʋʋ'ʋ zalɩ. \v 15 'Mnɔya -we bhlia dʋdʋ -zɔnʋ -gʋ, -mʋʋnya 'wlʋ nyɩma -wa nʋa -Lagɔwɛlɩ dlɩ -zɔnʋ nya, 'ɩn wa zʋa we la, wa dlɩ weee nya, 'ɩn wa paa 'ya bhla weee nya. \s1 'Napɛɛ gbʋʋ nine -yɔ -Lagɔwɛlɩɩ yukwli pʋlʋ sɔ \r (Mk 4.21-25) \p \v 16 «Nyɩmɛ -ka 'napɛ -nyuma, ɔ'ɔ -gbli we -solu 'wluo, 'ɩn ɔ'ɔ fa we 'lii zɔ. Nɩɩ, yalɩ ɔ dɩa we la -budu zɔ, 'ɩn -wa -ka pla, wa 'ka we san -yɔyɩ. \v 17 Nɩɩ, -we weee mɩa zizeda, zlɩ 'klʋ we yia 'tlaa, 'ɩn -we weee mɩa 'wiemɩ -lu nya, 'ji wa yia we yibhelia, 'ɩn we 'ka 'bhlewlʋ weee. \v 18 We 'gbʋ, a zʋ amɩaa gbʋʋ yukwli pʋlʋ sɔ 'yliyɔ. Nɩɩ, -lukanyɔ mɩa, ɔ -nʋ wa yia -gʋpalɩa, 'ɩn nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -lu duun -ka, we -sɛlɛ -we -gʋ ɔ dlɩ mɩa, kwɛɛ wa yia we ɔ -saa.» \s1 -Mama -wa -Zezuu bhelia -yɔ ɔ 'nyaa? \r (Mt 12.46-50; Mk 3.31-35) \p \v 19 -Zezuu bhelia -yɔ ɔ 'nyaa 'sɔ yia ɔ 'yɩa nɩ, nyɩma duuun 'gbʋ, wa 'nɩ mneni wa 'ka ɔ ylɩ. \v 20 'Ɩn wa yia -Zezu 'dɩ kwaɛ: «-Na 'nyaa -yɔ -na bhelia mɩ 'pipee. Wa 'yɩbha wa 'ka -mɩ 'yɩ.» \p \v 21 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa 'dɛ weee -ylaɛ: «-Wa pʋlʋa -Lagɔwɛlɩ yukwli, 'ɩn wa nɔa we -gʋ nɩ, ma -wa, na 'nyaa -yɔ na bhelia.» \s1 -Zezu 'yligbelia -pɩpɛ 'kadʋ \r (Mt 8.23-27; Mk 4.35-41) \p \v 22 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya -gblaa 'glʋ yabhlo 'wʋ nɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «-A 'plɩlɩ 'nyuu kakpe -putu -gʋ.» 'Ɩn wa yia mnɩ. \v 23 Da wa mɩa 'nyu 'wʋdɩda, 'ɩn -Zezu yia 'ylaa ŋwɔ. Tɔʋn, -pɩpɛ 'kadʋ yia 'nyu -gʋ 'plɩplɩe bhli. 'Nyu mɩ 'glʋ yeda, we -tʋ 'wʋ -sɛ, wa 'ka 'nyu glu mnɩ. \p \v 24 -Zezuu 'bɩnɔnya bɛa ɔ kwesi, 'ɩn wa yia ɔ ganɔ. 'Ɩn wa nɛɛ 'wʋkpɩkpɩe nya: «-Slolunyɔ, -Slolunyɔ, -amɩa tlɩa!» \p -Zezu ganɔa, 'ɩn ɔ yia -pɩpɛ 'wluo 'kpɩlɩ. 'Ɩn 'nyuu -gbʋgbʋ yia zɔbɛ, we yia 'yligbe blenyii. 'Ɩn -bha yia 'wʋku. \p \v 25 -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: «Mɔ amɩaa dlɩzʋzʋe mɩa?» \p -Nyanɩgbɔ -kpalɩa wa nɩ, 'ɩn ŋwɛgaga yia wa sʋbha. 'Ɩn wa nɛɛ wa 'dɛkpʋa nyɩdɩɛ: «Mɔɔ -nyɩmɛ ɔɔ -mɔnɩ -mɩa, 'ɩn ɔ gba 'nyu -yɔ -pɩpɛ -yla, 'ɩn we zʋ ɔ 'nʋŋwɛa?» \s1 -Zezu -saa nyɩmɛ yabhlo zuzu 'nyii 'bɩ \r (Mt 8.28-34; Mk 5.1-20) \p \v 26 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya -dɩa 'nyu 'wʋ, Zelazɩ -nyɩmaa dʋdʋ\f + \fr 8:26 \ft 'Mʋ wa la 'yaa Gadale -nyɩmaa dʋdʋ.\f* mɩa nyuu kakpe yabhlo -gʋ, Galilee 'klʋ, -mɔ wa nynia. \v 27 Da -Zezu 'bhʋa 'glʋ 'wʋ ɔ 'sibhlia la, 'ɩn wee 'gbee nʋkpla -nyɩmɛ yabhlo yia ɔ yoo yi. Ɔɔ nyɩmɛ mɩa, zuzu 'nyii mɩa ɔ 'wʋ. 'Bɩ ka 'wʋgwlɛ, ɔ'ɔ -pla -bana 'wʋ, 'ɩn ɔ'ɔ -gʋ -budu zɔ, nɩɩ, gbawla -nyɩdɩ ɔ gʋa. \v 28 Da ɔ 'yɩa -Zezu -yɔ, 'ɩn ɔ yia 'wʋkpɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ bhʋ -yɔ bhlili. 'Ɩn ɔ nɛɛ wɛlɩ 'tɩtɛ nyaɛ: «-Naa lɛɛ -gbʋ pɩlɩ na gbʋ 'wʋla, -Zezu, Yalɩ -Lagɔɔ 'Yu? -Mɩ na bhubhoea, -ɩn 'na palɩ 'mɩ 'klɩyɩe 'wʋ -nɩ!» \v 29 -We ka 'gbʋ ɔɔ nyɩmɛ yi 'saa gba, zuzu 'nyuu mɩa ɔ 'wʋ, 'mʋ -Zezu gbaa we 'tla ɔ 'wʋ. Wee zuzu 'nyuu mɩa, 'wʋ we bhua ɔ -zakpa duun nya. Wa -ka ɔ sɔnya gbʋan nɛtɛllikpe nya, 'ɩn wa -ka ɔ gbloko bhʋ 'wʋ fa, 'ɩn ɔ dɩa we 'dɛ weee. 'Ɩn wee zuzu 'nyuu kwaa ɔ -flii. \p \v 30 -Zezu yia ɔ layɩbhaɛ: «Sa wa la -na 'ŋnɩa?» \p 'Ɩn ɔ nɛɛ: «Na 'ŋnɩ wa laa ‹'Slʋjaa -zlo› ». -We ka gbʋ -wa, zuzu 'nyii duun mɩ ɔ 'wʋ. \v 31 'Ɩn wee zuzu 'nyii nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «-Na zukpa -wa, -ɩn 'na kwalɩ -aɩn *glukaslʋ 'wʋ -nɩ!» \p \v 32 -Zugba -boboo -zlo mɩ we lililuu datalɩda -gɔgɔɔ nʋkpla -gʋ. 'Ɩn wee zuzu 'nyii nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «-Na zukpa -wa, -ɩn kwa -aɩn -bobonya mɩa nɩ 'wʋ!» 'Ɩn -Zezu yia we 'yoo 'nyɛ nɩɩ, we pla we 'wʋ. \v 33 Tɔʋn, zuzu 'nyii yia ɔɔ nyɩmɛ 'wʋ 'tla, 'ɩn we yia -bobonya 'wʋ pla. 'Ɩn wee -bobo weee yia -gɔgɔ kwli -gwagwɩe nya, 'ɩn we yia 'nyu lʋ slo, 'ɩn we yia tlɩ -nya. \p \v 34 Da wee -boboo 'yliyɔzʋnya 'yɩa gbʋ 'plɩa nɩ -yɔ, 'ɩn wa -yɔ -gwagwɩe yia 'gbe 'kadɩ -yɔ kʋdanya 'wʋ we 'dɩ lamneni. \v 35 Da wee gbʋ -mɩnɩ 'plɩa, 'ɩn nyɩma yia -mɔ 'yɩa mnɩ. Wa nynia -Zezu kwesi, nyɩmɛ -ɔ 'wʋ zuzu 'nyii 'tlaa, 'ɩn wa yia ɔ 'yɩ, -zugba ɔ -dɩ -Zezuu bhʋ -yɔ la, -bana mɩ ɔ 'wʋ, 'ɩn ɔ 'wlukʋʋn ka ladolu. 'Ɩn -nyanɩgbɔ yia wa -kpalɩ weee. \v 36 Sa ɔɔ zuzu 'nyii 'wʋ -nyɩmɛ 'pʋa nɩ, -wa 'yɩa wee gbʋ weee da, 'ɩn -maa yia we 'dɩ -sa wa -yla. \v 37 Tɔʋn, Zelazɩ -nyɩma weee nɛɛ -Zezu -yla, ɔ 'bhʋ wa dʋdʋ -gʋ. Nɩɩ, -nyanɩgbɔ ka wa -kpalɩ. 'Ɩn -Zezu yia 'glʋ 'wʋgbla, ɔ 'ka lʋmnɩ. \p \v 38 Nyɩmɛ -ɔ zuzu 'nyii 'tlaa 'wʋ, bhubhoea -Zezu, ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Ɩn -yɔ -mɩ 'sɔ 'ka mnɩ.» 'Ɩn -Zezu yia ɔ lʋlabhitili, ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: \v 39 «Mnɩ -na -buduŋwɛɛ. -We weee -Lagɔ nʋa -mɩ -yla lɛ, -ɩn gba we nyɩma -yla.» Ɔɔ nyɩmɛ mnɩa, -we weee -Zezu nʋa ɔ -yla lɛ, 'ɩn ɔ yia we 'dɩ lamneni, wee 'gbe 'kadʋ nʋkplɛ weee. \s1 -Zezu puea 'ŋwnɔ yabhlo, 'ɩn ɔ yia -Zalusɩɩ 'ŋwnɔyu 'yliyɔgagɩe 'nyɛ \r (Mt 9.18-26; Mk 5.21-43) \p \v 40 Da -Zezu yia lʋ 'nyuu kakpe -putu -gʋ, 'ɩn nyɩmaa -zlo yia ɔ yoo -sa, wa mɩ ɔ wʋdaa 'gbʋ. \v 41 We bhla, nyɩmɛ -ɔ wa laa -Zalusɩ nynia -Zezuu -gbɛ. -Lagɔbuduu -kanyɔ yabhlo ɔ -mɩa. 'Ɩn ɔ yia -Zezuu bhʋ -yɔ bhlili, ɔ yia ɔ bhubhoe nɩɩ, ɔ yi ɔ -buduŋwɛɛ. \v 42 -We ka gbʋ -wa, ɔ 'ŋwnɔyu yabhlogbɔɔ kaa -zʋ kugbua lɛ 'sɔ, mɔ mɩa tlɩda. \p Da -Zezu mɩa -mɔ mnɩda, -zugba nyɩmaa -zlo tuntnu 'saa ɔ sɔ weee lʋ. \v 43 Wa nyɩdɩ, 'ŋwnɔ yabhlo mɩa -bha, ɔ kwɛpalɩe li ɔ -yɔ -zʋ kugbua lɛ 'sɔ. 'Ɩn ɔ yia 'gwɛzi weee -nyumɔ. -Dɔtlɔɔ yabhlogbɔɔ 'nɩ ɔ jipe. \v 44 Ɔ 'plɩlɩa -Zezu lʋʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ -banaa ŋwɛ kwɛzɩ. -Bha -bhlokpadɛ ɔ 'pɩɔn yia 'wʋkanɩ. \p \v 45 'Ɩn -Zezu yia layɩbhaɛ: «Nyɔɔ zɩ 'mɩ kwɛa?» \p Wa 'dɛ weee mɩ we kpɛlɩdaa 'gbʋ, 'ɩn Piɛlɩ nɛɛ: «Na -Slolunyɔ, nyɩma -wa gbelia -mɩ, ma tuntnua -mɩ sɔ weee lʋ!» \p \v 46 'Ɩn -Zezu nɛɛ: «Nyɩmɛ yabhlo ka 'mɩ kwɛzɩ, ɩn ka we 'jiyibheli nɩɩ, na 'tɩtɛ ka lubho nʋ.» \p \v 47 Ɔɔ 'ŋwnɔ 'yɩa we -yɔ nɩɩ, wa ka we 'jiyibheli, 'ɩn ɔ -yɔ tɛlɩtɛlɩe yia -Zezuu bhʋ -yɔ bhlia mnɩ. 'Ɩn -we ka 'gbʋ, ɔ yia ɔ kwɛzɩ, 'ɩn sa ɔ 'pʋa -bha -bhlokpadɛ, ɔ yia we gba ɔ -yla, nyɩma weee 'yibadɩ. \v 48 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Na 'yu, amaa dlɩ ka aɩn pue, a mnɩ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ -yɔ aɩn 'sɔ -mɩ!» \p \v 49 Da -Zezu mɩa gbʋ -mɩnɩ gbada, nyɩmɛ yabhlo 'bhʋa -Zalusɩɩ -buduŋwɛɛ, ɔ yia 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn 'na sɩalɩ Nyɩmaa -Kanyɔ -nɩ, -na 'ŋwnɔyu ka tlɩ.» \p \v 50 -Zezu 'nʋa we nɩ, ɔ nɛɛ -Zalusɩ -ylaɛ: «-Ɩn 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ, -ɩn zʋ dlɩ! 'Pʋa ɔ yia.» \p \v 51 -Zezu nynia wee -buduŋwɛɛ, ɔ 'nɩ ŋwnu nyɩma -putu 'ka wee -budu zɔ pla, 'mʋ we 'nɩ Piɛlɩ klaa, *Zaan klaa, *'Zake klaa, we -yɔ 'yuu dide -yɔ ɔ 'nyaa 'wʋbhʋ. \v 52 Nyɩma weee mɩ wida, -zugba wa bhalɩ ɔɔ 'ŋwnɔyuu 'gbʋ. 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «A 'na wili -nɩ, ɔ 'nɩ tlɩ, 'ylaa 'wʋ ɔ mɩa.» \p \v 53 'Ɩn wa -yi we 'ji nɩɩ, 'yu ka tlɩɩ 'gbʋ, wa yia ɔ gla palɩ. \v 54 -Zezu kpalɩa ɔ sɔ -yɔ, 'ɩn ɔ yia 'wʋkpɩ, ɔ nɛɛ: «Na 'yu, a -sɔ 'wʋ!» \v 55 Ɔ zuzu 'sibhlia ɔ -gʋ la, 'ɩn ɔ yia 'wʋsɔ -bha -bhlokpadɛ. -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «A 'nyɛ ɔ lililu.» \v 56 -We 'plɩa, 'ɩn we yia ɔɔ 'ŋwnɔyuu 'nyaa -yɔ ɔ dide ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «A 'na gbalɩ we nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla -nɩ!» \c 9 \s1 -Zezu tiea ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ \r (Mt 10.5-15; Mk 6.7-13) \p \v 1 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu gbelia ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ 'wlu, 'ɩn ɔ yia wa se -yɔ 'tɩtɛ 'nyɛ, wa 'ka zuzu 'nyii vu, 'ɩn wa 'ka gu nyɩma -yɔ -sa. \v 2 'Bhie, ɔ yia wa tie, wa 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ gba. 'Ɩn wa 'ka guzʋnya jipe. \v 3 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A -ka nɔa mnɩa yi nɩ, a 'na 'bhulu -lu yabhlogbɔɔ 'wʋ -nɩ: kɔɔsu, *-bada, 'floo -yɔ 'gwɛzi 'na -mɩnɩ aɩn kwɛɛ -nɩ. 'Ɩn nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'na 'bhulu -bana 'sɔ 'wʋ -nɩ. \v 4 -Budu -we ŋwɛɛ a -ka mnɩ, wa -ka amɩaa 'lakpasu kpa, a -tʋ -bha tɩklɩɩ, 'ɩn amɩaa lʋbhiti ylɩ 'ka nyni. \v 5 -Budu -we ŋwɛɛ a -ka mnɩ, wa 'nɩ amɩaa 'lakpasu kpa, a 'tla wee 'gbe nʋkplɛ. A gbɔtɔ amɩaa bhʋ -yɔ *-bhubhui, 'ɩn nyɩma 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, wa 'nɩ -Lagɔgbʋ -yɔŋwnu.» \v 6 -Zezuu 'bɩnɔnya yia mnɩ. 'Ɩn wa yia 'gbe weee 'wʋ 'plɩlɩ, -Lagɔgbʋʋ gbagbɩe -yɔ guzʋnyaa jipee nya da weee. \s1 Ewlodʋ lʋa dlɩ -Zezuu 'gbʋ \r (Mt 14.1-12; Mk 6.14-29) \p \v 7 We bhla, -we weee mɩa 'plɩda, 'ɩn Galileee 'wlulapɩlɩnyɔ Ewlodʋ yia we 'nʋ. -We ɔ 'kaa 'wlukʋʋn lapʋpalɩ, we 'nɩ -mɩ. Nɩɩ, nyɩma -tɔlʋa nɛɛ: «'Zan -Batisɩ -sɔa 'wʋ tlɩtlɩnya glaa.» \p \v 8 'Ɩn nyɩmaa -zakpa -bhlo nɛɛ: «Elii yia lʋ dʋdʋ -gʋ.» 'Ɩn tɔlʋa nɛɛ 'yaɛ: «Bhabenyii -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'yabhlo -sɔa 'wʋ tlɩtlɩnya glaa.» \p \v 9 Ewlodʋ nɛɛ: «Na wɛlɩ -gʋ, wa ka Zaan 'wlu -gʋ -dɩ. 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ ka -gʋgbʋ na nʋa dɛ, nyɔɔ mɔa?» 'Ɩn ɔ yia -Zezu 'ylibɩlanɔnʋ, ɔ 'ka ɔ 'yɩ. \s1 -Zezu 'nyɛa nyɩmaa 'wlu glʋ -bhlo 'wlu gbu lililu \r (Mt 14.13-21; Mk 6.30-44; Zn 6.1-14) \p \v 10 -Zezuu tietienya yia ɔ -gbɛ lʋ, -we wa nʋa lɛ, 'ɩn wa yia we 'dɩ ɔ -salɩ. Ɔ -yɔ wa 'sɔ vlaa gwe, 'ɩn wa yia 'gbe -we wa laa Bɛtɩsaida kwesi mnɩ. \v 11 Nyɩmaa -zlo 'nʋa we, 'ɩn wa yia ɔ 'bɩ mnɩ. -Zezu yia wa kpa sɔ 'sɔ nya, 'ɩn ɔ yia wa -yla -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ gba. Nyɩma -wa 'yɩbhaa ɔ jipe wa, 'ɩn ɔ yia -maa jipe. \p \v 12 Da jibhe mɩa zɔda, 'ɩn -Zezuu 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ yia ɔ kwesi bɛ. 'Ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Da -a mɩa -seli, -bha tlʋlʋ la. -Ɩn gba nyɩma -manɩ -yla, wa mnɩ 'gbenya -yɔ kʋdanya mɩa kwesi 'wʋ, wa 'ka lililunya -yɔ lapɩda 'yɩ.» \p \v 13 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Amɩaa 'dɛ 'nyɛ wa lililu!» \p 'Ɩn wa yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «'Floo gbu -yɔ zibhii 'ya 'sɔ -a kaa kwɛɛ. -Ɩn 'yɩbha, nɩɩ, -amɩa mnɩ nyɩmaa -zlo -manɩɩ lililu zɔaa?» \v 14 (Nɩɩ, sa, nyɩmaa 'wlu glʋ -bhlo 'wlu gbu mɩa -bha (5.000) ). \p 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla, wa dɩ wa la sa glʋ 'sɔ 'ya kugbua, kugbua ŋwɛɛ. \p \v 15 Wa nʋ 'saa, 'ɩn wa yia wa 'dɛ weee ladɩ. \v 16 -Zezu 'bhua wee 'floo gbu -yɔ zibhii 'ya 'sɔ 'wʋ, ɔ ylaa yalɩ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ fuo 'pa. Ɔ dɩdlɩa we la, 'ɩn ɔ yia we ɔ 'bɩnɔnya yoo 'nyɛ, wa 'ka we nyɩmaa -zlo 'wʋladlili. \v 17 Wa 'dɛ weee lia, 'ɩn wa yia lʋ. 'Ɩn -we -tʋa 'wʋ, wa -yɔ we -cɩcɛɛ yeye -nʋ kugbua lɛ 'sɔ yia mnɩ. \s1 Piɛlɩ nɛɛ -Zezu -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ \r (Mt 16.13-19; Mk 8.27-29) \p \v 18 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu mɩ -Lagɔ bhubhoeda, ɔ 'dɛ -bhlo, -zugba ɔ 'bɩnɔnya mɩ ɔ kwesi. 'Ɩn ɔ yia wa layɩbhaɛ: «Nyɔɔ nyɩmaa -zlo palɩ 'mɩ 'wʋa?» \p \v 19 'Ɩn wa yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «-Zakpa -bhlo nɛɛ, 'Zan -Batisɩ -ɩn -mɩa. Tɔlʋa nɛɛ, Elii -ɩn -mɩa, 'ɩn tɔlʋa nɛɛ 'yaɛ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya mɩ bhaa bhlasabhla, wa 'yabhlo -sɔa 'wʋ tlɩtlɩnya glaa.» \p \v 20 'Ɩn -Zezu yia wa layɩbhaɛ: «'Ɩn amɩa, a nɛɛ, nyɔɔ ɩn -mɩa?» \p 'Ɩn Piɛlɩ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «-Lagɔɔ -Bhasanyɔ -ɔ ka gbʋ ɔ gbaa, 'mɔ -ɩn -mɩa.» \s1 -Zezu 'paa ɔ tlɩtlɩe -falɩ \r (Mt 16.20-28; Mk 8.30-9.1) \p \v 21 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -yla 'klʋ 'cɩcɩ nyaɛ: «A 'na gbalɩ we nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla -nɩ.» \v 22 'Ɩn ɔ yia we -gʋdɩɛ: «We mɩ nɩɩ, ɔɔ Nyɩmɛɛ 'Yu sɩa bhabha. 'Ɩn Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ klaa, *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, we -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya yia ɔ kwnɛɛ -saa. 'Bhaa wa yia ɔ, 'ɩn 'ylɩ 'sɔ we tanʋ nya, tlɩtlɩnya glaa ɔ yia 'wʋsɔa.» \s1 Sa wa 'ka -Zezu 'bɩ nɔa \p \v 23 'Bhie, ɔ nɛɛ wa 'dɛ weee -ylaɛ: «Nyɔɔo nyɔɔ -ka gba ɔ 'ka 'mɩ 'bɩ nɔ, ɔ -sa ɔ 'dɛ dlɩ, ɔ 'bhu ɔ sɩasɩee *su 'wʋ, 'ylɩ weee nya, 'ɩn ɔ 'ka 'mɩ 'bɩ yi. \v 24 Nɩɩ, nyɔɔo nyɔɔ -ka ɔ 'dɛɛ 'yliyɔgagɩe 'wʋgʋ nɩ, 'wʋ ɔ yia we bɔa. 'Ɩn -ɔ -ka ɔ 'dɛɛ 'yliyɔgagɩe 'wʋbɔ na 'gbʋ, 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka, 'mʋ -mɔɔ yia 'yɩa. \v 25 Nyɩmɛ -ka dʋdʋ -gʋʋ zʋzɔnʋ weee 'yɩ, 'ɩn ɔ -ka ɔ 'yliyɔgagɩe 'wʋbɔ, ɔ -ka ɔ 'dɛ lasa dʋdʋ -gʋ, lɛɛ -lu ɔ 'ka we 'wʋ 'yɩa? \v 26 Nyɩmɛ -ɔ -ka ɩn -yɔ na wɛlɩ 'sɔ zʋ nʋ, zlɩ Nyɩmɛɛ 'Yu yia yia ɔ -yɔ ɔ Dide -yɔ -mɔɔ -mɔwlʋ -anzɩnyaa 'ŋnɩmnɩe 'wʋ, we zlɩ -mɔɔ nʋ 'yaa ɔnʋʋ zʋ. \v 27 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: -wa mɩa da -seli, wa tɔlʋa ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe da 'yɩ, 'bhie, wa 'kaa tlɩ.» \s1 -Zezu bhitilia 'wʋla \r (Mt 17.1-8; Mk 9.2-8) \p \v 28 -Zezu gbaa wɛlɩ -mɩnɩ, we 'bɩgʋ, lɔkɔwlu -bhlo 'plɩa sa, -Zezu -yɔ Piɛlɩ, Zaan -yɔ 'Zake 'sɔ mnɩa, 'ɩn ɔ yia -gɔgɔ 'wlu -Lagɔ bhubhoea mnɩ. \v 29 Da -Zezu mɩa -Lagɔ bhubhoeda, 'ɩn ɔ 'klʋ yia 'bhiti, 'ɩn ɔ 'wʋ -bana yia pɔmanɩ, -zugba we lɩ 'bɩbɩ. \v 30 -Bha -bhloo 'dɛ, 'ɩn nyɩma 'sɔ yia ɔ 'klʋ 'tlalɩ, -zugba ɔ -yɔ wa 'sɔ gba. Moizɩ -yɔ Elii sɔ -wa. \v 31 Ma 'tlaa -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩee san -nyɩdɩ. Sa -Zezu 'kaa ɔ lubho 'wlubha -Zeluzalɛmʋ, ɔ tlɩtlɩe nya, 'ɩn wa -yɔ ɔ 'sɔ yia we -gʋgbʋ gba. \v 32 Piɛlɩ -yɔ ɔ -lima 'sɔ ka -gblo 'ylaa nya. Da wa ganɔa, 'ɩn wa yia -Zezuu 'ŋnɩmnɩee san -yɔyɩ, we -yɔ nyɩma sɔ mɩa ɔ kwesi. \v 33 Da waa nyɩma mɩa -Zezu kwesi 'bhʋda, 'ɩn Piɛlɩ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Na -Slolunyɔ, -a -ka -seli -tʋ we nanɩ 'yli. Palʋ yua ta -a yia 'sʋbhaa, -na -nʋ -bhlo, Moizɩɩ -nʋ -bhlo, Eliii -nʋ -bhlo.» (Nɩɩ, -we Piɛlɩ mɩa gbada, ɔ 'nɩ we -yi.) \p \v 34 Da ɔ mɩ 'saa gbada nɩ, 'ɩn yalɩpʋpa yia wa -gʋgbli. We -gblia wa -gʋ, 'ɩn -nyanɩgbɔ yia wa -kpalɩ. \v 35 'Ɩn wɛlɩ yabhlo yia wee yalɩpʋpa nyɩdɩ 'tla, we nɛɛ: «-Ɔ mɩa dɛ, na Yu -wa, 'mɔ ɩn -saa -bha, a pʋlʋ ɔ yukwli!» \p \v 36 Da wa 'nʋa wɛlɩ -mɩnɩ, -mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezuu 'dɛbhlogbɔɔ wa 'yɩa -yɔ. 'Ɩn ɔ 'bɩnɔnya yia ŋwɛ 'mu 'cɛ, -we wa 'yɩa -yɔ, wa 'nɩ we 'dɩ -sa nyɩmɛ yabhlogbɔɔ -yla, we bhla. \s1 -Zezu vua zuzu 'nyuu, 'yu yabhlo 'bɩ \r (Mt 17.14-18; Mk 9.14-27) \p \v 37 Zlɩ zlɩa, 'ɩn wa yia -gɔgɔ 'wlu 'bhʋ. Nyɩmaa -zlo yia -Zezu yoo yi. \v 38 -Mɔ nyɩmaa -zlo nyɩdɩ, nyɩmɛ yabhlo yia 'wʋkpɩ: «Na -Kanyɔ, -mɩ na bhubhoe, -ɩn yla na 'yu, mɔ -wa na 'yu yabhlogbɔɔ! \v 39 -Ɩn -talɩ, zuzu 'nyuu -ka ɔ kpa, 'ɩn ɔ kpɩa 'wʋ, -bha -bhlokpadɛ, we zuklua ɔ 'tɩtɛɛ, 'ɩn we wlelia ɔ 'fufli gbʋa ŋwɛɛ. We -ka ɔ sɩalɩ kplokplo, 'bhie, we bhʋa ɔ -gʋ. \v 40 Ɩn ka -na 'bɩnɔnya bhubhoe nɩɩ, wa vu wee zuzu 'nyuu ɔ 'bɩ, wa 'nɩ we kwɛ -yɔ mneni.» \p \v 41 -Zezu yia 'wʋkpɩ: «Dɛslɛɛn -nyɩma -wa'a zʋ dlɩ, nyɩma 'nyii, 'ylɩ zuma ɩn -yɔ aɩn 'sɔ 'ka lia? 'Ylɩ zuma ɩn 'ka amɩaa 'gba zɔ 'yligbeda -tʋa? -Ɩn -yɔ -na 'yu yi -seli.» \p \v 42 Bhla -we nya 'yu mɩa -Zezu kwesi bɛda, 'ɩn zuzu 'nyuu yia ɔ labhlɩ, we yia ɔ lazuklu 'tɩtɛɛ. 'Ɩn -Zezu yia wee zuzu 'nyuu 'wluokpɩlɩ. 'Ɩn ɔ yia ɔɔ 'yu jipe, ɔ yia ɔ dide ɔ yoo 'nyɛ. \v 43 'Ɩn -wa weee mɩa -bha, -Lagɔɔ 'tɩtɛ 'kadʋ yia wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \s1 -Zezu gbaa ɔ tlɩtlɩee gbʋ 'ya 'sɔ \r (Mt 17.22-23; Mk 9.30-32) \p -We weee -Zezu nʋa lɛ, we ka wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩ -bhlo -bhloo 'gbʋ, ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: \v 44 «Amɩa, -we na gbaa da a 'nʋ we, *Nyɩmɛɛ 'Yu wa yia nyɩma yoo 'nyɛa.» \v 45 -Zezu gbaa wɛlɩ -mɩnɩ, ɔ 'bɩnɔnya 'nɩ we 'wʋlanʋ. We 'ji mɩ zizeda wa -yla, wa yi we 'wʋlanʋʋ 'gbʋ. 'Ɩn wa 'ka we -Zezu layɩbha, nyanɔ mɩ wa dlɩɩ. \s1 Nyɔɔ 'ylia? \r (Mt 18.1-5; Mk 9.33-37) \p \v 46 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezuu 'bɩnɔnya yia kpɛlɩe bhli wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ. 'Ɩn wa nɛɛ 'lee: «Nyɔɔ 'yli -aɩn glaa?» \v 47 -Zezu yibhelia -we -gʋ wa mɩa kpɛlɩdaa 'ji, 'ɩn ɔ yia 'yulɛ 'wʋbhu, 'ɩn ɔ yia -mɔɔ ɔ 'dɛ kwesi 'yligbeli. \v 48 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «-Ɔ -ka 'yu -mɔnɩ kpa 'nanʋʋ na 'ŋnɩ nya, na 'dɛ ɔ kpaa 'nanʋʋ. 'Ɩn -ɔ -ka 'mɩ kpa 'nanʋʋ, -ɔ tiea 'mɩ, 'mɔ ɔ kpaa 'ya 'nanʋʋ. Nɩɩ, -ɔ -ka ɔ 'dɛ 'wʋbhu 'kienyi, mɔ -wa nyɩmɛ 'kadʋ aɩn glaa.» \s1 Nyɩmɛ -ɔ 'nɩa amɩaa tʋnyɩmɛ, amɩaa nyɩmɛ -wa \r (Mk 9.38-40) \p \v 49 Zaan 'bhua wɛlɩ 'wʋ, ɔ nɛɛ: «-Amɩaa -Slolunyɔ, -a ka nyɩmɛ yabhlo 'yɩ, zuzu 'nyuu ɔ vua -na 'ŋnɩ nya. -A 'yɩbha yaa -a 'ka ɔ 'yligbeli, ɔ -yɔ -aɩn 'sɔ 'nɩ -mɩɩ 'gbʋ.» \p \v 50 Nɩɩ, -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «A 'na 'yligbeli ɔ -nɩ. -We ka gbʋ -wa, -ɔ 'nɩ amɩaa tʋnyɩmɛ, amɩaa nyɩmɛ -wa.» \s1 Samalii -gbe yabhlo 'nɩ -Zezuu gbʋ -yɔŋwnu \p \v 51 Da -Zezuu dʋdʋ -gʋ -bhʋ -ylɩnya cɩpaa, 'ɩn ɔ nɛɛ, -Zeluzalɛmʋ ɔ mnɩa -kpɔ. \v 52 Ɔ yia nyɩma tie ɔ 'dɛ 'yu. -Maa mnɩa, 'ɩn -maa yia Samalii -gbe yabhlo nʋkplɛ pla, wa 'ka da ɔ 'kaa -gʋ lamnazɩɩ 'gbʋ. \v 53 Ɔ mɩ -Zeluzalɛmʋ mnɩdaa 'gbʋ, *Samalii -nyɩma 'nɩ ɔ gbʋ -yɔŋwnu. \v 54 -Zezuu 'bɩnɔnya 'Zake -yɔ Zaan 'nʋa we, 'ɩn wa nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «-Amɩaa -Kanyɔ, -ɩn 'yɩbha -a gba -kosu 'bhʋ yalɩ, we 'ka wa lasaa?» \p \v 55 -Zezu 'bhitia la wa -gbɛ, 'ɩn ɔ yia wa -yla gba 'klʋ 'cɩcɩ nyaɛ: [«Dlɩ -we zʋa wɛlɩ -mɩnɩ aɩn ŋwɛɛ, a 'nɩ we -yi. \v 56 Nɩɩ, Nyɩmɛɛ 'Yu 'nɩ dʋdʋ -gʋ yi nyɩmaa lasasɩee 'gbʋ. Nyɩmaa puepuee 'gbʋ ɔ yia yi.»] 'Ɩn -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya yia 'gbe -putu 'wʋ mnɩ. \s1 -Wa 'yɩbhaa wa 'ka -Zezu 'bɩ nɔ \r (Mt 8.19-22) \p \v 57 Da wa mɩa mnɩda 'yloogblʋ, 'ɩn nyɩmɛ yabhlo nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «Dao da -ɩn -ka mnɩda -mɩ, ɩn mɩ -mɩ 'bɩ.» \p \v 58 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Totonya ka 'bhʋka, 'ɩn 'zianya kaa lʋlʋ. Nɩɩ, da Nyɩmɛɛ 'Yu 'kaa ladɩlɩ, -bha 'nɩ -mɩ.» \p \v 59 'Ɩn -Zezu nɛɛ nyɩmɛ yabhlo -ylaɛ: «-Ɩn yi 'mɩ 'bɩ.» \p 'Ɩn -mɔɔ nɛɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, -ɩn 'nyɛ 'mɩ 'yoo, ɩn 'ka na dide 'bhlua mnɩ 'bhie.» \p \v 60 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn 'tide tlɩtlɩnya 'yi, wa 'ka wa tlɩtlɩnya 'bhlu. Nɩɩ -mɩ, -ɩn mnɩ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ gbaa.» \p \v 61 'Yabhlo nɛɛ 'ya ɔ -ylaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, 'bɩ na yia -mɩ nɔa, nɩɩ, -ɩn 'tide -slɔ 'mɩ 'yi, ɩn 'ka na nyɩma wɛlɩ 'paa mnɩ.» \p \v 62 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɩmɛ -ɔ kpaa gʋgwlɛɛ kʋkʋ la, 'ɩn ɔ dɩa lubhoo gwe, 'bhie ɔ -talɩa lʋ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe zɔ pla.» \c 10 \s1 -Zezu tiea ɔ 'bɩnɔnya glʋ ta 'ya kugbua lɛ 'sɔ \p \v 1 -Mʋʋ 'bɩgʋ, Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezu laa ɔ 'bɩnɔnya, 'ɩn ɔ yia wa glaa glʋ ta 'ya kugbua lɛ 'sɔ -bhasa. 'Ɩn 'gbenya -yɔ da ɔ 'dɛ 'ka yaa mnɩ, 'ɩn ɔ yia -mɔ wa tie 'sɔ 'sɔ ɔ 'dɛ 'yu. \v 2 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «'Mnɔ ka zalɩ duun, we kpaa 'yli, 'ɩn we -dɩdɩnya 'nɩ 'wʋzu. We 'gbʋ, a bhubhoe kpaa -kanyɔ, 'ɩn ɔ 'ka lubhonʋnya yoo 'pa, wa 'ka ɔ 'mnɔ -dɩ. \v 3 A mnɩ, bhlabhlɛyua 'bhisa na tiea aɩn gbi glaa. \v 4 A 'na 'bhulu 'gwɛzi klaa, -bada klaa, we -yɔ -sakwla 'wʋ -nɩ. 'Ɩn a 'na -gwlɛlɩ 'yloogblʋ fʋsasɩee 'gbʋ -nɩ. \v 5 A -ka -budu -mʋmʋ ŋwɛɛ nyni, a gba tɩaɛ: ‹'Wʋtʋtʋe -dlɔɔ -mɩ -budu -mɩnɩ ŋwɛɛ.› \v 6 We -ka 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ -nyɩmɛ yabhlo mɩ wee -buduŋwɛɛ, amɩaa 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ a gbaa ɔ -yla, we -tʋ ɔ -gʋ. We 'nɩ -mʋʋʋ, amɩaa 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ yi amɩaa -gbɛ lʋ. \v 7 A -tʋ wee -budu -mɩnɩ ŋwɛɛ, -we wa -ka aɩn 'nyɛ a li, 'ɩn a 'ma. Nɩɩ, lubhonʋnyɔ mɩa, ɔ 'pɛnɩlu ɔ yɩa. A 'na 'plɩlɩ -budu -bhlo -bhlo ŋwɛɛ -nɩ. \v 8 Da a -ka 'gbe -mʋmʋ 'wʋ pla, wa -ka aɩn kpa 'nanʋʋ wa 'lakpanya nya, -we wa -ka aɩn 'nyɛ, a li we. \v 9 A jipe wee 'gbee guzʋnya. 'Ɩn a gba -mɔ -nyɩma -ylaɛ: ‹*-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe ka aɩn -yɔ cɩpa.› \v 10 Nɩɩ, 'gbe -we 'wʋ a -ka mnɩ, -mɔ -nyɩma 'nɩ amɩaa 'lakpasu kpa, a 'tla -gblɔgblʋ 'kadʋ 'wʋ. A gba wa -ylaɛ: \v 11 ‹Amɩaa 'gbee nʋkpla -bhubhui -we sloa -aɩn bhʋ -yɔ, 'mʋ -a yia aɩn -gʋ gbɔtɔlʋa. 'Ɩn a yibheli we 'ji nɩɩ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe ka cɩpa.› \v 12 Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, 'gbe -mɩnɩɩ nʋkpla -nyɩma yia sia bhabha, we 'ka *Sodɔmʋ -nyɩmaa -nʋ 'wʋzi. \s1 'Gbenya 'nɩa -Lagɔgbʋ -yɔŋwnu \r (Mt 11.20-24) \p \v 13 «Kolazɛn -nyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Bɛtɩsaida -nyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Ninee 'ŋnɩpalɩgbʋ -Lagɔ nʋa lɛ amɩaa -gbɛ, we -ka yaa nɩɩ, Tilɩ -yɔ Sidɔɔn 'sɔ ɔ nʋ we lɛ, -zugba -mɔ -nyɩma ka yaa wa dlɩ 'bhiti pepe. 'Ɩn wa ka yaa we -slolu, -gbɛnaa 'wʋplaplɩe -yɔ 'tʋtɔɔ 'wluo -sluslue nya. \v 14 We 'gbʋ, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, amɩaa -nʋ ɔ yia 'wʋbhua, we 'ka Tilɩ -yɔ Sidɔɔɔn -nʋ 'wʋzi. \v 15 'Ɩn amɩa, Kapɛnaumʋ -nyɩma, amɩa dlɩɩ nɩɩ, 'wʋ a yia -sɔa yalɩ yɩ? -Ɩnnya, we 'nɩ -mʋʋ, zɔ -Lagɔ yia aɩn bɛlɩa tlɩtlɩnyaa dʋdʋ -gʋ.» \p \v 16 -Zezu nɛɛ 'ya ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: «Nyɩmɛ -ɔ -ka aɩn yukwli pʋlʋ, -amɩ ɔ pʋlʋa yukwli. -Ɔ 'nɩ aɩn kpa 'nanʋʋ, -amɩ ɔ 'nɩa kpa 'nanʋʋ. 'Ɩn -ɔ 'nɩ 'mɩ kpa 'nanʋʋ, -zugba, -ɔ tiea 'mɩ, 'mɔ ɔ 'nɩa kpa 'nanʋʋ.» \s1 -Zezuu 'bɩnɔnyaa glʋ ta 'ya kugbua lɛ sɔ yia lʋ \p \v 17 -Mʋʋ 'bɩgʋ, waa tietienyaa glʋ ta 'ya kugbua lɛ 'sɔ yia lʋyi 'mʋna nya. 'Ɩn wa nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «-Amɩaa -Kanyɔ, -a -ka gbʋ gba zuzu 'nyii -yla, -na 'ŋnɩ -gʋ, 'ɩn we zʋa -aɩn 'nʋŋwɛ.» \p \v 18 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «Ɩn ka *-Saatan -yɔyɩ yalɩ -bhʋda nɛɛ nyu 'pa 'yɩka, 'ɩn we yia bhli. \v 19 A yla, ɩn ka aɩn se 'nyɛ, a 'ka tɩbhɛ -yɔ -klagbeta -gʋ nɔ. 'Ɩn a 'ka 'ya amɩaa tʋnyɩmɛɛ 'tɩtɛ lawlalɩ, 'ɩn -lu yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni we 'ka aɩn gbʋnyuu 'wluo nʋ. \v 20 A 'na lili 'mʋna zuzu 'nyii ka aɩn 'nʋŋwɛ zʋʋ 'gbʋ -nɩ. Nɩɩ, amɩaa 'ŋnɩ -Lagɔ cɛlɩa yalɩ, a li -mʋʋ 'gbʋ 'mʋna.» \s1 -Zezu lia 'mʋna \r (Mt 11.25-27, 13.16-17) \p \v 21 Wee bhla -bhloo 'dɛ nya, Zuzu 'Pʋpa yia -Zezu 'mʋna yeli. 'Ɩn ɔ yia 'wʋkpɩ: «Dide, -na 'ŋnɩ na mnɩnɩa, yalɩ -yɔ dʋdʋʋ -Kanyɔ, ɩn 'pa -mɩ fuo. -We ka gbʋ -wa, -lu -we -ɩn zizea gbʋyilonya -yɔ 'ylimnanya kwɛɛ, 'mʋ -ɩn -slolua 'nyɛnyɛyua 'klʋ. Gbʋzɔnʋ -wa, Dide, -na 'dɛ 'yɩbhaa we -mɩ 'sa. \p \v 22 «Na Dide ka 'mɩ -lu weee 'nyɛ. Ɔɔ Yu mɩa, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ ɔ -yi, we 'nɩ ɔ Didee 'dɛbhlogbɔɔ 'wʋbhʋ. 'Ɩn ɔ Dide mɩa, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ ɔ -yi, we 'nɩ ɔ 'Yu 'wʋbhʋ, we -yɔ -wa ɔ 'Yu -slolua ɔ 'klʋ, ma -yia ɔ.» \p \v 23 'Bhie, -Zezu 'bhitia ɔ 'bɩnɔnyaa -gbɛ la, 'ɩn ɔ nɛɛ -maa 'dɛkpʋa -ylaɛ: «'Wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ amɩaa -nʋ nya, -we a mɩa da -yɔyɩda, a ka we -yɔyɩɩ 'gbʋ! \v 24 Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya duun -yɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnya 'yɩbha bhaa, -we a yɩa -yɔ, wa 'ka we -yɔyɩ, 'ɩn wa 'nɩ we -yɔyɩ. -We a nʋa, wa 'ka we 'nʋ, 'ɩn wa 'nɩ we 'nʋ.» \s1 -Ɩn -kalɩ -Lagɔ -yɔ -na -libheyii zɛ \p \v 25 -Bha -Lagɔɔ titee gwesanyɔ yabhlo -sɔa 'wʋ, ɔ 'ka -Zezu laylaa 'gbʋ. 'Ɩn ɔ yia ɔ layɩbhaɛ: «-Slolunyɔ, sa ɩn 'ka nʋ, 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka, 'ɩn ɩn 'ka we 'yɩa?» \p \v 26 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Sa we mɩ cɛlɩda titee 'sɛbhɛ 'wʋa, 'ɩn -ɩn -ka we zɛlɩ sa -na nʋ we 'wʋla?» \p \v 27 'Ɩn ɔɔ nyɩmɛ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: \q1 «Jejitapɛ, -ɔ -wa -na -Lagɔ, \q2 -ɩn -kalɩ ɔ zɛ -na dlɩ weee nya, \q2 -na zuzu weee nya, -na 'tɩtɛ weee nya, \q2 -na 'wlukʋʋn lapʋpalɩe weee nya. \q1 'Ɩn -ɩn -kalɩ -na -libheyii zɛ -na 'dɛ 'bhisa.» \p \v 28 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn ka we 'bɩgʋpalɩ tɩklɩɩ. -Ɩn nʋ 'sa, 'ɩn -ɩn 'ka 'yliyɔgagɩe 'yɩ.» \p \v 29 Nɩɩ, ɔɔ -Lagɔɔ titee gwesanyɔ 'yɩbha ɔ 'ka zukpa 'yɩɩ 'gbʋ, 'ɩn ɔ yia -Zezu layɩbhaɛ: «Nyɔɔ -wa na -libheyia?» \p \v 30 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Nyɩmɛ yabhlo 'bhʋa -Zeluzalɛmʋ, ɔ mɩ Zelikogbe 'wʋ mnɩda, 'ɩn 'wienya yia ɔ 'yligbeli. Wa 'bhua ɔ -lu weee 'wʋ, wa bhɩtɩa ɔ, ɔ -gbloa, 'ɩn wa yia -bha ɔ tɩ, 'ɩn wa yia mnɩ. \v 31 Sa 'bhisa, -Lagɔbʋbɔnyɔ yabhlo bhlia wee 'yloogblʋ, ɔ 'yɩa ɔɔ nyɩmɛ -yɔ lapɩda, 'ɩn ɔ yia ɔ -yɔlabhlɩlɩ, 'ɩn ɔ yia mnɩ. \v 32 'Sa -bhlokpadɛ *Leviii zʋaylinyɩmɛ yabhlo nynia 'ya -bha. Ɔ 'yɩa ɔɔ nyɩmɛ -yɔ, 'ɩn ɔ yia ɔ -yɔlabhlɩlɩ, 'ɩn ɔ yia mnɩ. \p \v 33 «Nɩɩ, Samalii -nyɩmɛ yabhlo mɩa 'lakpa 'wʋ mnɩda. Ɔ nynia ɔɔ nyɩmɛ -yɔ, ɔ 'yɩa -mɔɔ -yɔ, 'ɩn -mɔɔ yia ɔ nyazɩ 'wʋla. \v 34 Ɔ nynia -mɔɔ -yɔla -tapa, 'ɩn ɔ yia -mɔɔ danya lɛ nʋa, 'kpɩ -yɔ nyakpɔ palɩ, 'ɩn ɔ yia we gbʋan. 'Bhie, ɔ yia ɔ 'wʋbhu ɔ -sokofalɩ -gʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ 'lakpanyaa -budu zɔ kwa. -Mɔ ɔ gwlʋlʋa ɔ -yɔ. \v 35 We zlɩ zlɩa, ɔ -saa -mɔ 'gwɛzi\f + \fr 10:35 \ft 'Ylɩ 'sɔɔ lubhoo 'gwɛzi -wa.\f* , 'ɩn ɔ yia we wee -buduu -kanyɔ yoo 'nyɛ. 'Ɩn ɔ nɛɛ -mɔɔ -ylaɛ: ‹-Ɩn gwlʋ nyɩmɛ nɩ -yɔ, da ɩn -ka -seli lʋyi, -na 'gwɛzi -we -ɩn -ka we -gʋpalɩ, ɩn 'ka we kpagbʋ -sa na 'dɛ nya.› » \p \v 36 -Zezu yia we -gʋdɩɛ: «Waa nyɩma ta -manɩ glaa, -mɩ dlɩɩ, nyɔɔ -wa nyɩmɛ 'wienya bhɩtɩaa -libheyia?» \p \v 37 -Lagɔɔ titee gwesanyɔ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Nyɩmɛ -ɔ 'yɩlɩa ɔ nyazɩ, mɔ -wa.» \p 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn mnɩ, -ɩn nʋ 'sa». \s1 -Zezu mnɩa Maatɩ -yɔ Malii fʋsaa \p \v 38 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya mɩ 'yloogblʋ, 'ɩn ɔ yia 'gbe yabhlo nʋkplɛ pla. 'Ŋwnɔ yabhlo mɩa -bha, wa laa Maatɩ, mɔ kpaa ɔ 'lakpasu ɔ 'dɛɛ -budu zɔ. \v 39 Maatɩɩ bhɔlɔ wa laa Malii, mɔ -dɩa Nyɩmaa -Kanyɔɔ bhʋ -yɔ la, -zugba ɔ pʋlʋ ɔ nyɩmaa gbʋslolu wɛlɩ yukwli. \v 40 Maatɩɩ 'yligwe -su la pipie nya. Ɔ yia -Zezu kwesi, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, na bhɔlɔ tɩlɩa na 'dɛ -bhlo lubho weee, we'e -la -mɩ -sɩan 'wʋ? -Ɩn gba ɔ -yla nɩɩ, ɔ -sa 'mɩ 'wʋ!» \p \v 41 Nyɩmaa -Kanyɔ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «Maatɩ, Maatɩ, amaa 'dɛɛ dlɩ a sumanɩa bhe, 'ɩn a palɩa amaa 'dɛ -bɩabɩ 'yligwe gbʋ duuun 'gbʋ. \v 42 Nɩɩ, -lu yabhlogbɔɔ mɩ -lu -zɔnʋ nya. -We nanɩa 'yli, 'mʋ Malii -saa -bha. 'Ɩn nyɩmɛ 'nɩ mneni ɔ 'ka we ɔ kwɛɛ -sa.» \c 11 \s1 -Zezu slolua -Lagɔbhubhoe ɔ 'bɩnɔnya \r (Mt 6.9-13, 7.7-11) \p \v 1 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu mɩ -Lagɔ bhubhoeda da yabhlo. Da ɔ bhɩa, ɔ 'bɩnɔnyaa 'yabhlo nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, -ɩn -slolu -aɩn -Lagɔbhubhoe, sa 'Zan -Batisɩ -slolua ɔ 'bɩnɔnya.» \p \v 2 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «A -ka -Lagɔ bhubhoeda -mɩ, a gbaɛ: \q1 ‹Dide, \q1 wa zʋ -bha -na -mɔwlʋ ŋnɩ, \q1 -na nyɩmaa 'wlulapɩlɩe yi. \q1 \v 3 'Ylɩ -we -ka -mɩ, \q1 -ɩn 'nyɛ we lililu -aɩn. \q1 \v 4 -Ɩn tɩ -amɩaa -yɔgbʋ 'wʋ. \q1 -Wa nʋa -aɩn gbʋnyuu 'wluo, \q1 sa -a tɩa wa -yɔgbʋ 'wʋ, 'sa. \q1 -Ɩn 'na kwalɩ -aɩn laylagbʋ lʋ -nɩ.› » \s1 Nyɩmɛ -ɔ mnɩa ɔ 'tale 'floo -zlalɩa \p \v 5 -Zezu nɛɛ 'ya wa -ylaɛ: «Sa 'bhisa, aɩn glaa, 'yabhlo ka 'tale yabhlo. Ɔ -ka ɔ -gbɛ mnɩ zlɩ -nyɩdɩ, ɔ 'ka ɔ -yla gbaɛ: ‹'Tale, -ɩn fa 'mɩ 'floobhakʋ taa kpagbʋ -yɔ. \v 6 Nɩɩ, dɛslɛɛn, na 'tale yabhlo 'bhʋa 'lakpa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia na -gbɛ yi. Ɩn 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ -ka, 'ɩn ɩn 'ka we ɔ 'nyɛ.› \p \v 7 «'Ɩn sa 'bhisa, ɔ 'tale -mɔɔ yia we 'bɩgʋpalɩ -budu zɔɛ: ‹-Ɩn 'tide 'mɩ 'yi 'cɛ! Ɩn ka -budu kla -laklɩ nya, we 'bɩ ka 'wʋgwlɛ. Ɩn -yɔ na 'yua mɩ lapɩda, ɩn 'nɩ mneni ɩn 'ka 'wʋsɔ, 'ɩn ɩn 'ka -mɩ 'floo yoo 'nyɛ!› \v 8 Ɩn nɛɛ aɩn -yla, ɔ 'na 'ka 'wʋsɔ, ɔ 'ka wee 'floonya wla ɔ 'tale -ŋwɛɛ. Nɩɩ, -mɔɔ mɩ we -zlazlagbʋ kpada sɔ 'sɔ nya -klii 'gbʋ, 'wʋ ɔ yia -sɔa, -we weee -mɔɔ -ka 'yɩbha, ɔ 'ka we -mɔɔ yoo 'nyɛ. \p \v 9 «We 'gbʋ, -amɩ nɛɛ aɩn -ylaɛ: a -zla -lu, 'ɩn wa 'ka we aɩn 'nyɛ. A -talɩ -luu da, 'ɩn a 'ka we 'yɩ. A bhlɩ -budu, 'ɩn wa 'ka -bha -kalɩ aɩn -yla. \v 10 Nɩɩ, -ɔ zlaa -lu, 'mɔ wa nyɛa we. -Ɔ talɩa -luu da, mɔ yɩa we. -Ɔ bhlɩa -budu, mɔ -yla wa kalɩa -bha. \p \v 11 «Aɩn glaa, 'yabhlo -ka 'yuu dide nya -mɩ, ɔ 'yu -ka ɔ ['floo -zlalɩ, ɔ yi ɔ tʋkpa 'nyɛɛ? Yaayɩɩ, ɔ -ka ɔ] zibhi -zlalɩ, ɔ yi ɔ tɩbhɛ 'nyɛɛ? \v 12 'Ɩn ɔ 'yu -ka ɔ nynugan -zlalɩ, ɔ yi ɔ -klagbeta 'nyɛɛ? \v 13 Nɩɩ, amɩa -mama -wa nyɩma 'nyii, a -yi amɩaa 'yua -li -zɔnʋ 'nyɛ sa. We -ka 'sa -mɩ, amɩaa Dide -ɔ mɩa yalɩ, -ɔ kaa 'nanɩ, -wa zlalɩa ɔ Zuzu 'Pʋpa, ɔ 'na 'ka we wa 'nyɛɛ?» \s1 -Zezu nɛɛ nɩɩ, ɔ 'tɩtɛ'ɛ 'bhʋ -Saataan -gbɛ \r (Mt 12.22-30; Mk 3.22-27) \p \v 14 'Ylɩ yabhlo nya, zuzu 'nyuu -we -zɛlɩa nyɩmɛ yabhlo bhobho, -Zezu mɩ we vuda, da wee zuzu 'tlaa -mɔɔ 'wʋ, 'ɩn -mɔɔ yia gbagbɩe bhli -bha -bhlokpadɛ. Tɔʋn, nyɩmaa -zlo -wa mɩa -bha, 'ɩn ŋwɛgaga yia wa sʋbha. \v 15 Nɩɩ, nyɩma -tɔlʋa -wa mɩa -bha, wa nɛɛ: «Zuzu 'nyiii -kanyɔ *Bɛlɩzebulɩ nyɛa ɔ se, ɔ 'ka zuzu 'nyii vu.» \v 16 Tɔlʋa 'yɩbha wa 'ka ɔ laylaa 'gbʋ, wa nɛɛ ɔ -yla, ɔ nʋ gwɛdigbʋ yabhlo lɛ, 'ɩn wa 'ka we 'jiyibheli nɩɩ, -Lagɔɔ -gbɛ ɔ bhʋa. \p \v 17 'Ɩn -Zezu -yi wa 'wlukʋʋn lapʋpalɩee 'gbʋ, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Dʋdʋ -we ka -gʋ -nyɩma -ka tʋ -gʋ wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ, la wee dʋdʋ bhʋa. 'Ɩn -budu -bhlo ŋwɛɛ -nyɩma -ka -yɔwʋsʋsɔlʋda -mɩ, bhlia wee -budu yia. \v 18 A nɛɛ, zuzu 'nyii na vua, Bɛlɩzebulɩ nyɛa 'mɩ we se. -Saatan -ka we 'dɛ -yɔwʋsɔlʋ, sa we dʋdʋ 'ka 'wʋlatʋtlʋa? \v 19 Bɛlɩzebulɩ -ka -amɩ se 'nyɛ, ɩn -ka zuzu 'nyii vu, nyɔɔ nyɛ amɩaa -lima se, 'ɩn -maa vu wee zuzu 'nyiia? We 'gbʋ, amɩaa -limaa 'dɛbhiee lɛnʋgbʋ slolua nɩɩ, -we a gbaa yo -wa. \v 20 Gbʋzɔnʋ sa, -Lagɔɔ sɔ nya na vua zuzu 'nyii, we ji -wa nɩɩ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩ aɩn nyɩdɩ. \p \v 21 «Latɛlɔnyɔ -ɔ kaa 'li -yɔ -gblɛ kwɛɛ, ɔ -ka ɔ kʋda 'wʋkʋda -mɩ nɩ, ɔ zʋzɔnʋ weee mɩ 'wʋpada 'cɛ. \v 22 'Ɩn, nyɩmɛ 'tɛa la, -ɔ zia ɔ, -mɔɔ -ka yi, 'ɩn -mɔɔ -ka ɔ ŋwɛ -zi, 'ɩn ɔ 'li -yɔ -gblɛ -we ɔ dɩ yaa dlɩ 'wʋ, 'ɩn -mɔɔ saa we ɔ kwɛɛ. 'Ɩn -we weee -mɔɔ -saa ɔ kwɛɛ, 'ɩn -mɔɔ dlilia we. \v 23 Nyɩmɛ -ɔ -yɔ 'mɩ 'nɩ -mɩ, na tʋnyɔ -wa. Nyɩmɛ ɔ'ɔ -saa 'mɩ 'wʋ, -a 'ka nyɩma -yɔbɩbɛlɩ, la ɔ mumnia wa. \s1 Zuzu 'nyuu lʋyiyie \r (Mt 12.43-45) \p \v 24 «Nɩɩ, zuzu 'nyuu 'tlaa nyɩmɛ yabhlo 'wʋ, we mnɩ, we yi, -mɔ yɛyɛ da, ladɩdaa datalɩe nya, we 'ka ladɩ. We 'nɩ da 'yɩɩ 'gbʋ, we nɛɛ we 'dɛ -ylaɛ: ‹Na -budu -we zɔ ɩn 'bhʋa, -mɔ na bhitia lʋ.› \v 25 'Ɩn da we 'bhitia -mɔ lʋ, we yia -bha wee -budu ylɩ, -zugba we nʋkplɛ mɩ laylipeda, 'ɩn -mɔ mɩ lamnazɩda. \v 26 Tɔʋn, zuzu 'nyii gbesɔ ka nʋkplɛ -nyua 'yli bhabha, -we -zia wemʋ, 'ɩn we yia -mʋʋ 'bʋmnɩ. 'Ɩn we -yɔ we 'sɔ yia wee -budu zɔ lʋyi, dabʋdʋ. 'Ɩn we yia -mɔ ladɩ duaa. -Slɛɛn, 'ɩn ɔɔ nyɩmɛɛ -kwɩkwɩ yia 'ylinyumanɩ, 'ɩn we yia we tɩanʋ 'wʋzi.» \s1 'Mʋnaa 'dɛgbolu \p \v 27 Da -Zezu gba 'saa, 'ɩn 'ŋwnɔ yabhlo nɛɛ ɔ -yla, -mɔ nyɩma -nyɩdɩ wɛlɩ 'tɩtɛ nyaɛ: «'Ŋwnɔ -ɔ plaa -na nʋkpla, 'ɩn ɔ yia -mɩ 'nyɛnɩ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ ɔ -nʋ nya.» \p \v 28 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «A gba saɛ: nyɩma -wa pʋlʋa -Lagɔwɛlɩ yukwli, 'ɩn wa zʋa we 'nʋŋwɛ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya.» \s1 Nyɩma 'yɩbhalɩa -Zezu gwɛdigbʋ \r (Mt 12.38-42) \p \v 29 Da nyɩmaa -zlo gbelia -Zezu, 'ɩn ɔ yia gbagbɩe bhli wa -ylaɛ: «Dɛslɛɛn -nyɩma mɩ nyɩma 'nyii nya. Ma yɩbhalɩa 'mɩ gwɛdigbʋ. Gwɛdigbʋ yabhlogbɔɔ 'na 'ka wa -yla lɛnʋ, 'mʋ we 'nɩ *Zonasɩɩ gbʋ -zɛ. \v 30 Sa *Zonasɩ -zɛa we 'yli -slolunyɔ *Ninivʋ -nyɩma -yla, 'sa Nyɩmɛɛ 'Yu yia we 'yli -slolunyɔ -zɛa dɛslɛɛn -nyɩmaa -nʋ nya. \v 31 Sebaa 'wlulapɩlɩŋwnɔ 'bhʋa dʋdʋʋ bhloluda, 'ɩn ɔ yia *Salomɔɔɔ gbʋyilowɛlɩ yukwli pʋlʋa yi. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ zia Salomɔɔ, ɔ mɩ da. We 'dɛɛ 'gbʋ, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, 'ɩn ɔɔ 'ŋwnɔ sɔa 'wʋ dɛslɛɛn -nyɩma 'yu, 'ɩn ɔ dɩlɩa -maa gbʋ. \v 32 Ninivʋ -nyɩma 'nʋa Zonasɩɩ wɛlɩ, 'ɩn wa yia wa dlɩ 'bhiti. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'ylia -ɔ -zia Zonasɩ, ɔ mɩ da. We 'dɛɛ 'gbʋ, zlɩ -Lagɔ yia nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, 'ɩn Ninivʋ -nyɩma sɔa 'wʋ dɛslɛɛn -nyɩma 'yu, 'ɩn wa dɩlɩa -maa gbʋ.» \s1 'Napɛɛ gbʋʋ nine \r (Mt 5.5-15, 6.22-23) \p \v 33 -Zezu 'paa wa -yla gbʋʋ nine yabhlo 'ya, ɔ nɛɛ: «Nyɩmɛ -ka 'napɛ -nyuma, ɔ'ɔ zize we, 'ɩn ɔ'ɔ zʋ we -solu zɔ. Nɩɩ, yalɩ ɔ dɩa we la, 'ɩn -wa -ka -budu zɔ pla, 'ɩn wa yɩa we san -yɔ. \v 34 -Na 'yli mɩ -na kuu 'napɛ nya. We -ka nɩɩ, -na 'yli -yalɩ, -na ku -kpabhie mɩ zlɩ 'wʋ. We -ka -na 'yli ka gu -yɔ, -na ku mɩ nikpise 'wʋ. \v 35 Nɩɩ, -ɩn zʋ -na 'dɛ 'yliyɔ, zlɩ -we mɩa -mɩ 'wʋ, we 'na -zɛlɩ nikpise -nɩ. \v 36 -Na ku weee -ka zlɩ 'klʋ -mɩ, we kibhe 'nɩ nikpise 'wʋ -mɩ, we -kpabhie mɩa zlɩ 'klʋ. Sa 'napɛɛ san dolua -mɩ -yɔ la bɛblɛɛ, 'sa.» \s1 -Zezu dɩa Falizɩnyɩma -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya gbʋ 'wlu \r (Mt 23.1-36; Mk 12.38-40) \p \v 37 -Zezu bhɩa gbagbɩe, Falizɩnyɩmɛ yabhlo yia ɔ la, ɔ -yɔ ɔ 'ka li. -Zezu plaa ɔ -budu zɔ, 'ɩn wa yia lilie bhli. \v 38 Falizɩnyɩmɛ 'yɩa nɩɩ, -Zezu 'nɩ kwɛ budo, 'ɩn ɔ yia lilie bhli, we yia ɔ ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. \p \v 39 Nɩɩ, Nyɩmaa -Kanyɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Sa amɩa Falizɩnyɩma mɩa, mʋ nɩ: 'kɔpʋ -yɔ 'wʋliliknaa ku -yɔ a wɔlʋa, -zugba 'wie -yliylie -yɔ 'nyii mɩ amɩaa dibhe yeda. \v 40 -Gʋwʋtʋnya! -Lagɔ -ɔ nʋa -luu ku -yɔ lɛ, mɔ nʋa we nʋkplɛ lɛ 'ya, we 'nɩ mʋʋ? \v 41 -Lu -we mɩa amɩaa 'kɔpʋ -yɔ amɩaa knanya 'wʋ, a 'nyɛ we bobabhanya. 'Ɩn we 'dɛ weee 'ka -mɔwlʋ amɩaa -nʋ nya. \p \v 42 «Amɩa Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! Amɩaa -titikpɩ weee -we mɛnɩa, 'matɩ -yɔ wluu\f + \fr 11:42 \ft 'Matɩ -yɔ wluu mɩa: -titikpɩ -we Zuifʋnya palɩ bhaa zapʋ lʋ, mʋ -wa.\f* 'bhisa, we kugbua -gʋ -bhlo a nyɛa -Lagɔ. 'Ɩn gbʋ tɩklɩɩnya -we nanɩa -Lagɔ dʋdʋ -yɔ amɩaa -Lagɔɔ zɛkalɩe, a ka we 'yli latlili, 'mʋ a 'ka yaa lɛnʋ tɩa. 'Ɩn a 'na dlʋlʋ -luu kugbua -gʋ -bhloo wlawlɩe 'wʋ -nɩ. \p \v 43 «Amɩa Falizɩnyɩma, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! -We ka gbʋ -wa, 'yugbɛɩn ladɩdɩe a 'yɩbhaa -Lagɔbudu zɔ. 'Ɩn a 'yɩbha, wa -sa aɩn fʋ -zejila 'wʋ amɩaa 'nʋŋwɛzʋzʋe nya. \p \v 44 «Gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! A 'wlʋ sa gbawla wa'a 'yɩ -yɔ, wa -ka we -gʋ nɔda -mɩ, wa 'nɩ we 'ji -yi.» \p \v 45 -Lagɔɔ titee gwesanyaa 'yabhlo nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «Na -Slolunyɔ, -ɩn -ka 'sa gbada -mɩ, -amɩa -ɩn mɩ 'yaa vɛlɩda!» \p \v 46 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Titee gwesanya, gbʋnyuu mɩ 'ya amɩaa -nʋ nya! -We ka gbʋ -wa, 'gba 'kadʋ -we ka dɩdɩe -kalɩa -yɔ, 'mʋ a dɩa nyɩma 'wlu, 'ɩn amɩaa 'dɛɛ -kwɩtaya -bhlogbɔɔ'ɔ 'tlili we. \p \v 47 «Gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! -We ka gbʋ -wa, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa gbawla a paa, 'ɩn amɩaa didea 'bhaa wa. \v 48 -We a mɩa lɛnʋda, mʋ slolua we nɩɩ, -we amɩaa didea nʋa lɛ, we nanɩ aɩn dʋdʋ. Amɩaa dʋkpasɩ 'bhaa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya, 'ɩn amɩa mɩa wa gbawla 'pada. \v 49 We 'gbʋ, -Lagɔɔ Gbʋyilo nɛɛ: ‹Wa -gbɛ na yia gbʋʋ -falɩpanya -yɔ tietienya tiea. 'Ɩn -maa glaa tɔlʋa wa yia 'bhaa, 'ɩn wa 'ka tɔlʋa 'klɩyɩe 'wʋpalɩ.› \v 50 Nɩɩ, we 'ka dʋdʋʋ gwedɩlɩda -yɔ 'bhʋ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya wa 'bhaa, -wa ka 'pɩɔn wa jitea, wa 'pɩɔn -Lagɔ yia dɛslɛɛn -nyɩma layɩbhaa. \v 51 Tɩa, wa ka *Abɛlɩ 'bha, 'ɩn 'wʋbhloluda wa yia Zakalii 'bha, 'slakagʋsalɩlu -yɔ -Lagɔɔ -mɔwlʋda nyɩdɩ. Cɩɩn, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: dɛslɛɛn -nyɩma -Lagɔ yia we 'gba 'wlu dɩa. \p \v 52 «Amɩa titee gwesanya, gbʋnyuu mɩ amɩaa -nʋ nya! -We ka gbʋ -wa, -laklɩ -we kalɩa gbʋyilo ŋwɛɛ, 'mʋ a 'bhua 'wʋ, 'ɩn amɩaa 'dɛ 'nɩ -mɔ pla. 'Ɩn -mama 'yɩbhaa -maa 'ka -mɔ pla, 'ɩn a yia -maa 'yoo -kʋlʋ.» \p \v 53 Da -Zezu 'tlaa wee -budu zɔ, -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma yia ɔ -yɔ 'cɛ 'nyuu 'palɩ. 'Ɩn wa yia gbʋ duun ɔ layɩbha. \v 54 Ɔ zɔbhlibhlie nya, 'ɩn gbʋ -kpʋa wɛlɩ -ka ɔ ŋwɛɛ 'tla, wa 'ka we nya ɔ gbʋ -lueli. \c 12 \s1 A 'na -zɛlɩ wɛlɩ 'sɔ -nyɩma -nɩ \r (Mt 10.26-27) \p \v 1 We bhla, nyɩmaa 'wlu -nyacɩɩn yia 'wlugbeli -Zezu kwesi. Wa 'wʋzuloo 'gbʋ, bhʋ ladɩda'a 'yɩ. -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -yla tɩaɛ: «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ Falizɩnyɩmaa 'flooo *gɔɔɔ gbɛgbɛɩn. Nɩɩ, wa wɛlɩ 'sɔ 'sɔ. \v 2 Nɩɩ, -we weee mɩa zizeda, zlɩ 'klʋ we yia 'tlaa, 'ɩn -we ka 'ji nyɩma 'nɩa -yi, 'ji wa yia we yibhelia. \v 3 We 'gbʋ, -we weee a gbaa nikpise 'wʋ, 'nʋa wa yia we zlɩ 'klʋ. 'Ɩn -we weee a ŋwuŋwea nyɩmɛ -yla komi lʋʋ, -budu 'wlu wa yia we wɩzɩa.» \s1 A sɔ -Lagɔɔ 'dɛbhlogbɔɔ \r (Mt 10.28-31) \p \v 4 'Ɩn -Zezu nɛɛ 'yaɛ: «Na 'talea, ɩn nɛɛ amɩa -ylaɛ: -wa mnenia wa 'ka nyɩmɛɛ ku 'bha, 'ɩn wa 'nɩa we 'bɩgʋ gbʋ yabhlogbɔɔ lɛnʋe mneni, a 'na sɔlʋ wa -nɩ. \v 5 -Ɔ a 'kaa sɔ, 'mɔ na yia aɩn 'klʋslolua: a sɔ -Lagɔ, amɩaa tlɩtlɩe 'bɩgʋ, mɔ kaa we se, ɔ 'ka aɩn -kosu 'wʋ viteli. Cɩɩn, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: 'mɔ a 'kaa sɔ! \p \v 6 «Nyɩma 'yliya 'wʋ, bhuyua 'nɩ -valɛ -ka. Tama 'sɔ lʋ wa paa we gbu pɛlʋ. 'Ɩn -mʋʋ bhla, -Lagɔ'ɔ dlʋ we 'yabhlogbɔɔ 'wʋ. \v 7 -Lagɔ -yi amɩaa 'wluo nyii ŋwɛɛ. We 'gbʋ, a 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. A 'yli -Lagɔ 'yliya 'wʋ, a 'ka bhuyuaa -zlo 'wʋzi. \s1 -Wa ŋwnua -Zezuu gbʋ -yɔ 'ɩn -wa'a ŋwnua -Zezuu gbʋ -yɔ \r (Mt 10.32-33, 12.32, 10.19-20) \p \v 8 «Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: -ɔ -ka gba na daa -zejila 'wʋ, nɩɩ, ɔ mɩ na -nʋ nya, gbaa *Nyɩmɛɛ 'Yu yia ɔ daa, -Lagɔɔ 'anzɩnya 'yu, ɔ mɩ ɔ -nʋ nya. \v 9 -Ɔ yia na gbʋ kpɛlɩa -zejila 'wʋ, nɩɩ, Nyɩmɛɛ Yu yia ɔ gbʋ kpɛlɩa -Lagɔɔ 'anzɩnya 'yu. \v 10 Nyɔɔ -ka Nyɩmɛɛ 'Yuu daa wɛlɩ 'nyuu gba, -mɔɔ -yɔgbʋ -Lagɔ tɩa 'wʋ. Nɩɩ, -ɔ -ka Zuzu 'Pʋpa vɛlɩ, -Lagɔ 'na 'ka -mɔɔ -yɔgbʋ 'wʋtɩ. \p \v 11 «Wa -ka amɩaa -yɔgbʋ 'wʋbhua yi, wa -ka aɩn -Lagɔbudunya zɔ kwa, 'ɩn wa -ka aɩn nyɩmaa 'yugalɩnya -yɔ 'gbee 'wlulapɩlɩnya 'yu kwa, sa a 'kaa we amɩaa 'dɛ -gʋ -sa, 'ɩn -we a 'kaa gba, a 'na lʋlʋ we 'gbʋ dlɩ -nɩ. \v 12 Nɩɩ, -we a 'kaa gba, we bhla, Zuzu 'Pʋpa yia we aɩn ŋwɛɛ zʋa.» \s1 'Ŋnɩmnɩnyɔɔ -gʋwʋtʋnʋʋ gbʋʋ nine \p \v 13 -Mɔ waa nyɩmaa -zlo nyɩdɩ, nyɩmɛ yabhlo nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «Na -Slolunyɔ, -ɩn gba na bheli -yla, 'bɩ -amɩaa dide tɩa, ɔ dlili we, ɔ 'ka na -nʋ wla.» \p \v 14 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «'Tale, nyɔɔ palɩ 'mɩ la amɩaa gbʋwʋbhunyɔ -yɔ amɩaa zʋzɔnʋʋ dlinyɔ nya?» \v 15 -Mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ nɛɛ wa 'dɛ weee -ylaɛ: «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, 'ŋnɩmnɩluu dlɩ 'wʋnyninyniee gbɛgbɛɩn. Nɩɩ, 'yliyɔgagɩee 'dɛgbolu mɩa, we'e 'bhʋ nyɩmɛɛ 'ŋnɩmnɩluu -gbɛ, saa 'dɛ ɔ yi 'ŋnɩmnɩnyɔ 'kadʋ -zɛ.» \p \v 16 'Ɩn -Zezu yia wa gbʋʋ nine yabhlo 'palɩɛ: «'Ŋnɩmnɩnyɔ yabhlo mɩ -bha, ɔ ka kpaanya -we tnʋa ɔ -yla duun. \v 17 Ɔ pʋpalɩa 'wlukʋʋn la, ɔ yia ɔ 'dɛ layɩbhaɛ: ‹Sa ɩn 'ka da we nʋa? Da ɩn 'kaa na kpaa -li slu, -bha 'nɩ -mɩ.› \v 18 'Ɩn ɔ yia we -gʋdɩɛ: ‹-We ɩn 'kaa lɛnʋ, mʋ nɩ! Na wlʋnya na yia -yɔmnazɩa, 'ɩn ɩn 'ka we 'wʋlaylimanɩ. 'Ɩn ɩn 'ka -mɔ na 'mnɔ -yɔ na -lu -zɔnʋʋ tɔlʋa slu. \v 19 'Ɩn na yia na 'dɛ -yla gbaaɛ: «Na nyɩmɛ, -ɩn ka zʋzɔnʋʋ -zlo, -zʋ duuun -nʋ nya. -Ɩn -dɩ la, -ɩn nyapɛ, -ɩn li, -ɩn 'ma, -ɩn li 'mʋna!» › \v 20 'Ɩn -Lagɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹-Gʋwʋtʋnyɔ, -zɛɛn sabɔ -na tlɩa. 'Ɩn -we weee -ɩn gʋgwlalɩa 'wlu -na 'dɛ -yla, nyɔɔ -yla we 'ka -tʋa?› » \p \v 21 -Zezu yia we -gʋdɩɛ: «Nyɩmɛ -ɔ gʋgwlalɩa zʋzɔnʋnya 'wlu ɔ 'dɛ -yla, 'sa we mɩa ɔ -nʋ nya. 'Ɩn -mɔɔ 'nɩ 'ŋnɩmnɩnyɔ nya -mɩ -Lagɔ 'yliya 'wʋ.» \s1 A zʋ -Lagɔ dlɩ -gʋ \r (Mt 6.25-34) \p \v 22 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: «We 'gbʋ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: -we a 'kaa li, 'ɩn a 'ka 'yliyɔgagɩe 'yɩ, a 'na lʋlʋ we 'gbʋ dlɩ -nɩ. 'Naanya a 'kaa 'wʋpla, a 'na lʋlʋ we 'gbʋ dlɩ -nɩ. \v 23 -We ka gbʋ -wa, nyɩmɛɛ 'yliyɔgagɩe -zi lililu, 'ɩn nyɩmɛɛ ku -zi 'naa. \v 24 A yla 'ŋwaa: we'e 'pa 'mnɔ, 'ɩn we'e -dɩ we, 'ɩn we'e bʋblʋ we wlʋ 'wʋ. Nɩɩ, -Lagɔ nyɛa we lililu. Amɩa 'yli a -zi 'zianya! \v 25 Aɩn glaa, nyɔɔ mneni ɔ 'ka ɔ dlɩlʋe nya, ɔ 'yliyɔgagɩee 'ylɩ -gʋ palɩa? \v 26 'Ɩn amɩa 'nɩa mneni, a 'ka wee -lu 'kienyilɛ -mɩnɩ lɛnʋ, lɛɛ ka 'gbʋ a lʋ we pnɩɩ 'gbʋ dlɩa? \p \v 27 «A yla -fliisuu -bʋɩ: we'e nʋ lubho, 'ɩn we'e lʋa 'naa. Ɩn nɛɛ aɩn -yla nɩɩ: *Salomɔɔɔ 'dɛɛ 'ŋnɩmnɩe 'kadʋ 'wʋ, ɔ 'nɩ 'ylinanɔ -bana -bhlogbɔɔ 'yɩ suu -bʋɩnya nɩɩ 'yabhlo 'bhisa. \v 28 Dlɩ 'kienyi -zʋnya! Su -we mɩa -flii -zɛɛn, 'ɩn wa 'kaa -kosu 'wʋ viteli cɩzɩ, -Lagɔ -ka sa -mʋʋ -kpeli, -zakpa zuma ɔ 'na 'ka 'sa amɩa -kpelia! \v 29 -We a 'kaa li, 'ɩn -we a 'kaa 'ma, a 'na sumanɩ amɩaa 'dɛɛ dlɩ -mʋʋ 'gbʋ -nɩ. \v 30 Nɩɩ, dʋdʋgʋ -nyɩma weee, -wa 'nɩa -Lagɔ -yi, ma talɩa -luu da 'kɔmʋʋ. 'Ɩn amɩa mɩa, amɩaa Dide -Lagɔ -yi -we -wa amɩaa -yɔkpagbʋ. \v 31 A -talɩ -Lagɔɔ amɩaa 'wlulapɩlɩe da tɩa, 'bhie, -Lagɔ 'ka aɩn -lu weee -mɩnɩ 'nyɛ. \s1 A dɩ amɩaa 'ŋnɩmnɩli -Lagɔ kwesi la \r (Mt 6.19-21) \p \v 32 «Na kwiiyua, a 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. Nɩɩ, we nanɩ amɩaa Dide -Lagɔ dʋdʋ, ɔ 'ka aɩn ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe zɔ kwa. \v 33 A 'pa amɩaa zʋzɔnʋnya pɛlʋ, 'ɩn a 'nyɛ we -yɔ -gwɛzi bobabhanya. 'Gwɛzi -bhɔtɔ -we'e -nyumɔa, a nʋ we lɛ. A gʋgwlalɩ amɩaa 'ŋnɩmnɩli 'wlu -Lagɔ kwesi, da we 'na 'kaa mnɔ. 'Wienya 'nɩ mneni wa 'ka we 'wʋbhu, 'ɩn ŋwɔnʋ 'nɩ mneni we 'ka we li. \v 34 -We ka gbʋ -wa, mɔ -na 'ŋnɩmnɩli mɩa, -mɔ -na dlɩ mɩa. \s1 A mnazɩ amɩaa 'dɛ la, 'ɩn a 'ka -Zezu wʋ \p \v 35 «A mnazɩ amɩaa 'dɛ la, a jɩ -jlaa, amɩaa 'napɛ -tʋ -nyumada. \v 36 Zɔlubhonʋnya mɩa wa -kanyɔ mnɩa 'ŋwnɔkwafɛtɩ -gʋ wʋda, a mɩ wa 'bhisa. Da ɔ -ka lʋyi, ɔ -ka kɔkɔ bhlɩ, 'ɩn wa 'ka -bha -kalɩ ɔ -yla -bha -bhlokpadɛ. \v 37 Zɔlubhonʋnya -manɩɩ -kanyɔ -ka wa 'yliyɔgada ylɩ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya! Ɩn nɛɛ aɩn -yla, gbʋzɔnʋ -wa: ɔ -jlaa ɔ yia jɩa, ɔ 'ka wa ladɩ, lililuu 'gbʋ. 'Ɩn ɔ 'ka we wa 'wʋladlili. \v 38 Ɔ -ka lʋyi, -de zlɩ -nyɩdɩɩ, -de zlɩ -gʋʋ, ɔ -ka wa 'yliyɔgada ylɩ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ wa -nʋ nya! \v 39 -We mɩa da, a 'nʋ we 'wʋla: bhla -we nya 'wienyɔ 'kaa yi, -buduu -kanyɔ -ka yaa we -yi, ɔ 'na 'ka ɔ 'yitide, ɔ 'ka ɔ -budu zɔ pla. \v 40 Amɩa, a mnazɩ amɩaa 'dɛ la 'yaɛ. Nɩɩ, bhla -we a 'nɩa -tɔlʋ, we nya Nyɩmɛɛ 'Yu yia yia.» \s1 Zɔlubhonʋnyɔ -zɔnʋ -yɔ zɔlubhonʋnyɔ 'nyuu \r (Mt 24.45-51) \p \v 41 Piɛlɩ yia ɔ layɩbhaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, -amɩa -bhlo -na palɩa wee gbʋʋ nine yaayɩɩ, nyɩma weee -ɩn mɩa we 'palɩda yɩ?» \p \v 42 Nyɩmaa -Kanyɔ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «-Ɔ -wa zɔlubhonʋnyɔ tɩklɩɩ, 'ɩn ɔ -yia gbʋ, sa ɔ mɩa? Mɔ -wa, -ɔ, ɔ -kanyɔ tɩa -budu -yɔ, ɔ 'ka we 'yliyɔzʋ. 'Ɩn lilibhla -ka bɛ, ɔ 'ka zɔlubhonʋnya tɔlʋa lililu 'nyɛ. \v 43 'Wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ ɔɔ zɔlubhonʋnyɔɔ -nʋ nya. Ɔ -kanyɔ -ka lʋyi, 'ɩn ɔ 'ka ɔ 'yɩ, -zugba ɔ mɩ wee lubho nʋda. \v 44 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: ɔ -kanyɔ yia -mɔɔ zʋzɔnʋ weee ɔ yoo 'nyɛa, ɔ 'ka we 'yliyɔzʋ. \v 45 We -ka nɩɩ, ɔɔ zɔlubhonʋnyɔ nɛɛ dlɩ zɔɛ: ‹Na -kanyɔ mɩ -mɔ -gwlɛda.› 'Ɩn ɔ yia zɔlubhonʋnya -yɔ lubhonʋŋwnɩ tɔlʋa bhɩtɩe bhli, ɔ yia li, ɔ yia 'ma, 'ɩn ɔ yia ɔ 'dɛ nʋ 'bhalɩ. \v 46 'Ylɩ -we nya ɔɔ zɔlubhonʋnyɔ -mɔnɩ 'nɩa ɔ -kanyɔ wʋda -mɩ, 'ɩn bhla -we ɔ 'nɩa -tɔlʋ, we nya -mɔɔ yia yia. Vua ɔ -kanyɔ yia ɔ, 'ɩn ɔ 'ka ɔ -kaslʋ 'wʋpa. Sa -Lagɔ paa wa'a ŋwnua ɔ gbʋ -yɔ -kaslʋ 'wʋ, 'sa. \v 47 Zɔlubhonʋnyɔ -ɔ -yia ɔ -kanyɔɔ dʋmagbʋ, 'ɩn ɔ'ɔ mnazɩa ɔ 'dɛ la, ɔ 'ka we lɛnʋ, gan -duun wa yia ɔ 'paa. \v 48 Zɔlubhonʋnyɔ -ɔ 'nɩa ɔ -kanyɔɔ dʋmagbʋ -yi, 'ɩn ɔ nʋa gbʋnyuu lɛ, gan -sɛ wa paa ɔ. 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ wa 'nyɛa -lu duun yoo, 'mɔ wa yia -lu duun layɩbhaa. 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ kwɛɛ wa zʋa -lu duun la, 'mɔ wa yia -lu duun layɩbhaa bhabha. \s1 -Zezuu 'gbʋ -yɔbhʋbhlʋe yia nyɩma nyɩdɩ -bhoa \r (Mt 10.34-36) \p \v 49 «-Kosu ɩn -laa dʋdʋ -gʋ, 'ɩn na dlɩ 'yɩbha 'yaa nɩɩ, we -nyuma -bha -bhlokpadɛ. \v 50 Sɩasɩe -we -wa na batizee -gbʋ, we lɛnʋe ɩn mɩa wʋda dlɩlʋe nya. \v 51 Amɩa dlɩɩ nɩɩ, dʋdʋgʋ -nyɩma nyɩdɩ ɩn -laa 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ yɩ? -Ɩnnya, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ, -yɔbhʋbhlʋe ɩn -laa wa nyɩdɩ. \v 52 We 'bhʋ -zɛɛn 'wʋ, nyɩma gbu -ka -budu yabhlo zɔ -mɩ, -yɔ wa yia 'bhʋbhlʋa. Ta yia 'sɔ -yɔ gwe 'paa, 'ɩn 'sɔ 'ka ta -yɔ gwe 'pa. \v 53 Dide yia ɔ 'yu -yɔwʋsɔlʋa, 'ɩn 'yu 'ka ɔ dide -yɔwʋsɔlʋ. 'Nyaa yia ɔ 'ŋwnɔyu -yɔwʋsɔlʋa, 'ɩn 'ŋwnɔyu 'ka ɔ 'nyaa -yɔwʋsɔlʋ. 'Lowlii 'nyaa yia ɔ 'yuu 'ŋwnɔ -yɔwʋsɔlʋa, 'ɩn 'yuu 'ŋwnɔ 'ka ɔ 'lowlii 'nyaa -yɔwʋsɔlʋ.» \s1 A 'nʋ bhlaa 'ji 'wʋ la \r (Mt 16.2-3) \p \v 54 -Zezu nɛɛ 'ya nyɩmaa -zlo -ylaɛ: «Da yalɩ -ka laylumanɩ, 'ɩn a gbaa -bha -bhlokpadɛ nyu yia lʋa, 'ɩn we lʋa 'saa 'piɛɩn\f + \fr 12:54 \ft Wee dʋdʋ -mʋʋ -gʋ, 'ylʋʋ bhlilida 'nyu bhʋlʋa 'kɔmʋʋ.\f* . \v 55 'Ɩn da 'ylʋ -ka 'wʋsɔ zlʋkpɛ -papa, a nɛɛ: ‹Sloo yia yia›, 'ɩn we yi 'saa 'piɛɩn, we 'nɩ mʋʋ?\f + \fr 12:55 \ft Wee dʋdʋ -mʋʋ -gʋ, 'ylʋʋ 'wʋsɔlʋdaa lilisɔlʋ -pɩpɛ laa slo.\f* \v 56 Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma! -We weee plɩa dʋdʋ -gʋ -yɔ yalɩ, a -yi we 'ji. 'Ɩn -we mɩa dɛslɛɛn 'plɩda, a'a 'nʋ -mʋʋ 'wʋ la! \s1 -Ɩn -yɔ -na tʋnyɔ 'nʋnnʋ 'wʋla? \r (Mt 5.25-26) \p \v 57 «Lɛɛ ka 'gbʋ, gbʋ mɩa tɩklɩɩ a 'nɩ we 'wʋsɩsalɩda dayia? \v 58 Nyɩmɛ -ka -mɩ gbʋ 'wlu ladɩlɩ, ɔ -yɔ -mɩ 'sɔ -ka gbʋwʋbhunya 'yu mnɩda -mɩ, da a mɩa -slɔ 'yloogblʋ, -ɩn 'yɩ 'klɩ, -ɩn -yɔ ɔ 'sɔ 'ka gbʋ -bhɩa. Ɔ yi -mɩ gbʋwʋbhunyɔ 'yu kwa, 'ɩn -mɔɔ yi -mɩ 'slʋja yoo 'nyɛ, 'slʋja yi -mɩ -kaslʋ 'wʋpa. \v 59 Ɩn nɛɛ -mɩ -ylaɛ: -ɩn 'nɩ -slɔ ɔ 'wʋbhlolu -su wla, -ɩn 'na 'ka -mɔ 'tla.» \c 13 \s1 A 'bhiti amɩaa dlɩ, we 'nɩ -mʋʋʋ, 'ɩn a tlɩa \p \v 1 We bhla, Galilee -nyɩma -wa mɩa 'slaka -sada, sa dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ Pilatɩ 'bhaa wa, 'ɩn nyɩma tɔlʋa yia we gbaa yi -Zezu -yla. \v 2 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «Amɩa dlɩɩ nɩɩ, waa Galilee -nyɩma wa 'bhaa, ma -wa gbʋnyuu -lɛnʋnya, we 'ka Galilee -nyɩma tɔlʋa 'wʋzi yɩ? \v 3 -Ɩnnya, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ, a 'nɩ amɩaa dlɩ 'bhiti, a 'dɛ weee yia tlɩa wa 'bhisa. \v 4 'Ɩn nyɩma kugbua lɛ gbeta, -wa -gʋ Siloe we -wa tlʋlobudu 'kadʋ bhlilia, 'ɩn we yia wa 'bha, amɩa dlɩɩ nɩɩ, ma nʋa gbʋnyuu lɛ, ma -zia -Zeluzalɛmʋ -nyɩma tɔlʋa yɩ? \v 5 -Ɩnnya, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ, a 'nɩ amɩaa dlɩ 'bhiti, a 'dɛ weee yia tlɩa wa 'bhisa.» \s1 Gblotʋsu wa laa *figɩsuu gbʋʋ nine \p \v 6 -Zezu 'pa 'yaa wa -yla gbʋʋ nine, ɔ nɛɛ: «Nʋkpasu yabhlo faa ɔ *-dlɔkpaa *figɩsu. 'Ylɩ yabhlo nya, ɔ yia we 'bhuee da mnɩ, 'ɩn ɔ 'nɩ we 'bhue yabhlogbɔɔ 'wlu ylɩ. \v 7 Tɔʋn, ɔ nɛɛ ɔ kpaaa lubhonʋnyaa -kanyɔ -ylaɛ: ‹-Ɩn yla, we -zʋ ta nɩ, -zugba na yi figɩsu -mɩnɩɩ 'bhuee da, ɩ'ɩn 'yɩ we 'bhue yabhlogbɔɔ. -Ɩn -dɩ we -gʋ! Lɛɛ ka 'gbʋ we klalɩ dʋdʋ 'wʋ bhea?› \p \v 8 «Ɔ kpaaa lubhonʋnyaa -kanyɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹Na -kanyɔ, -ɩn tɩ -bha we, -zʋ -mɩnɩ nya -slɔ, ɩn 'ka we -yɔ 'bhlu, 'ɩn ɩn 'ka -ylikpee zɛnzɛnnʋ we gwe -yɔ slu. \v 9 -De we yi 'sa -mɔ tnʋ lʋgadaa. We 'nɩ tnʋ, 'ɩn -ɩn 'ka 'mɩ -yla gba, ɩn -dɩ we -gʋ.› » \s1 -Zezu jipea 'kwɛgʋŋwnɔ yabhlo \p \v 10 Zuifʋʋ Nyapɛylɩ yabhlo nya, -zugba -Zezu mɩ nyɩma gbʋ -sloluda -Lagɔbudu yabhlo zɔ. \v 11 We bhla, 'ŋwnɔ yabhlo kaa gu -yɔ, ɔ mɩ -bha. -Zʋ kugbua lɛ gbeta 'wʋ 'kwɛzuzu 'kwnaa ɔ 'wʋ, 'ɩn ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka 'wʋglo tɩklɩɩ. \v 12 Da -Zezu 'yɩa ɔɔ 'ŋwnɔ -yɔ, ɔ yia ɔ la, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «A ka amaa gu kwɛɛ 'tla!» \v 13 -Zezu palɩa ɔ sɔ -gʋ la, -bha -bhlokpadɛ ɔ -gloa 'wʋ tɩklɩɩ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔɔ 'ŋnɩ mnɩnɩe bhli. \p \v 14 -Zezu ka 'ŋwnɔ -mɔnɩ jipe Zuifʋʋ *Nyapɛylɩ nyaa 'gbʋ, -Lagɔbuduu 'yugalɩnyɔ yia 'cɛ 'pa. Ɔ nɛɛ nyɩmaa -zlo -ylaɛ: «-A ka 'ylɩ gbelibhlo -a 'ka we nya lubho nʋ. A yi -mʋʋ nya amɩaa 'dɛ jipea. We 'na -zɛlɩ Nyapɛylɩ nya -nɩ!» \p \v 15 Nyɩmaa -Kanyɔ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «Wɛlɩ 'sɔ -nyɩma, Nyapɛylɩ nya a'a -sa amɩaa 'bhli -yɔ amɩaa -sokofalɩ lubhu we 'wʋlili -gbo -yɔ -bhlo -bhloo, 'ɩn a'a kwa we 'madaa, we 'nɩ mʋʋ? \v 16 'Ɩn Ablaamʋʋ zʋayliŋwnɔ -mɔnɩ, 'mɔ -Saatan gbʋan, we -zʋ kugbua lɛ gbeta nɩ, ɩn nɛɛ aɩn -yla 'lee, we mɩ nɩɩ, wa 'ka ɔ -blo Nyapɛylɩ nyaa?» \v 17 -Zezu gbaa wɛlɩ -mɩnɩ, tɔʋn, zʋ yia ɔ tʋnyɩma weee 'bha. 'Ɩn -zugba gbʋ 'kadɩ weee ɔ mɩa lɛnʋda, nyɩmaa -zlo li we 'mʋna. \s1 Su wa laa *mutadɩ, we 'yaa gbʋʋ nine \r (Mt 13.31-32; Mk 4.30-32) \p \v 18 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu nɛɛ: «Lɛɛ -lu -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe -yɔ we 'wʋwlʋa, 'ɩn lɛɛ ɩn 'ka we 'wʋpalɩa? \v 19 Su wa laa *mutadɩ, -we ka 'ya nyɩmɛ yabhlo glʋa ɔ kpaa, 'mʋ we -yɔ we 'wʋwlʋa: we mia, we yia su -zɛ, 'ɩn 'zianya yia we 'klɩya -nyɩdɩ lʋlʋ 'sʋbha.» \s1 'Flooo gɔɔɔ gbʋʋ nine \r (Mt 13.33) \p \v 20 -Zezu nɛɛ 'yaɛ: «Lɛɛ -lu ɩn 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'wʋpalɩa? \v 21 Gɔɔ 'ŋwnɔ yabhlo slua 'floo -bhʋbhʋʋ kilo glʋ -bhlo 'ya gbu lʋ, ɔ bhɩtɩa we, 'ɩn we yia 'ylɩ, 'mʋ *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe -yɔ we 'wʋwlʋa.» \s1 Plalɩda poo \r (Mt 7.13-14, 21-23) \p \v 22 -Zezu mɩ -Zeluzalɛmʋ -gbɛɩn mnɩda, -zugba ɔ -yɔ nyɩmaa -sloluslolue mnɩ 'gbe 'kadɩ -yɔ 'gbe yua nʋkplɛ. \v 23 'Ɩn nyɩmɛ yabhlo yia ɔ layɩbhaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, nyɩma -wa 'kaa gbʋ 'wʋbhʋ, wa 'na 'ka 'wʋzuu?» \p -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: \v 24 «A 'tɛmanɩ amɩaa 'dɛ la, a 'ka plalɩda poo 'wʋ 'plɩlɩ. Ɩn nɛɛ aɩn -yla, nɩɩ, nyɩma -duun yia -bhaa 'plɩlɩe laylaa, 'ɩn wa 'na 'ka we mneni. \v 25 Da -buduu -kanyɔ -ka 'wʋsɔ, ɔ -ka ɔ -budu -gbalɩ, 'ɩn a tʋa 'pipee. A bhlia -buduu bhlɩbhlɩe, 'ɩn a gbaaɛ: ‹Nyɩmaa -Kanyɔ, -ɩn -kalɩ -bha -aɩn -yla.› We 'bɩgʋ ɔ yia 'palɩa aɩn -ylaɛ: ‹Ɩn 'nɩ amɩaa 'bhʋlʋda da -yi!› \v 26 Tɔʋn, 'ɩn a gbaa ɔ -ylaɛ: ‹-A -yɔ -mɩ 'sɔ ka li, 'ɩn -a yia 'ma dabʋdʋ, 'ɩn -ɩn yia -amɩaa 'gbee -gblɔgblʋ 'wʋ nyɩma -slolu!› \v 27 Gbaa ɔ yi 'yaa aɩn -ylaɛ: ‹Ɩn 'nɩ amɩaa 'bhʋlʋda da -yi. Amɩa weee nʋa gbʋnyuu lɛ, a vla 'mɩ gwe!› \v 28 Da a yia *Ablaamʋ, *Izakɩ, *Zakɔbʋ -yɔ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya weee 'yɩa, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ, 'ɩn wa 'ka amɩa 'pipee viteli, -bha a yia wia, 'ɩn a 'ka gla 'wʋli! \v 29 'Ylʋʋ 'wʋsɔlʋda, 'ylʋʋ bhlilida, 'ylʋʋ 'wʋsɔlʋdaa lilisɔlʋ -yɔ kɔpɛsɔlʋ, -mɔ nyɩma yia 'bhʋa, 'ɩn wa 'ka dabʋdʋ li -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ. \v 30 'Ɩn -slɛɛn da, -wa -gaa lʋ, tɔlʋa yia 'yuganya -zɛa, 'ɩn -wa -gaa 'yu, -maa tɔlʋa yia lʋganya -zɛa.» \s1 -Zezu wia -Zeluzalɛmʋʋ 'gbʋ \r (Mt 23.37-39) \p \v 31 We bhla, Falizɩnyɩma tɔlʋa bɛa -Zezu kwesi, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn 'bhʋ da, -ɩn mnɩ da -putu. Nɩɩ, Ewlodʋ 'yɩbha ɔ 'ka -mɩ 'bha.» \p \v 32 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «A mnɩ, a gba -totoo -bho -nyɩmɛ mɩa nɩ -ylaɛ: zuzu 'nyii na vua, 'ɩn na jipea guzʋnya -zɛɛn -yɔ cɩzɩ. 'Ɩn we 'ylɩ taa zlɩ na bhɩa na lubho. \v 33 Nɩɩ, -zɛɛn, cɩzɩ -yɔ cɩzɩelʋ, we mɩ nɩɩ, ɩn zʋ na nɔnʋe 'yliyɔ. Nɩɩ, wa 'ka -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ 'bha 'gbe -putu -gʋ, we 'nɩ 'yli nanɩ, 'mʋ we 'nɩ -Zeluzalɛmʋ 'wʋbhʋ. \p \v 34 «-Zeluzalɛmʋ -nyɩma, -Zeluzalɛmʋ -nyɩma, amɩa -wa bhaa -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya, 'ɩn nyɩma -Lagɔ paa aɩn yoo, -wa bhaa wa gbɔkʋ 'wʋ. Bhla weee nya, sa nynu gʋgwlalɩa we 'yua 'wlu we -kapue zɔ, 'ɩn we gblia we -gʋ la, ɩn 'yɩbha ɩn 'ka 'sa aɩn 'wlugʋgwlalɩ, 'ɩn a 'nɩ we -yɔŋwnu. \v 35 We 'gbʋ, -Lagɔ yia amɩaa -budu 'kadʋ sɔlʋ lapalɩlɩa. 'Ɩn ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: a 'na 'ka 'maslɛɛn 'mɩ 'yɩ tɩklɩɩ, 'ɩn bhla -we nya a 'kaa gba nɩɩ, \q1 ‹Nyɩmɛ -ɔ yia Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'ŋnɩ nya, \q2 -Lagɔ ŋwna ɔ 'nyu la›, \m 'ɩn we bhla 'kaa nyni.» \c 14 \s1 -Zezu jipea guzʋnyɔ yabhlo, Zuifʋʋ Nyapɛylɩ nya \p \v 1 Zuifʋʋ Nyapɛylɩ yabhlo nya, Falizɩnyɩmaa 'yugalɩnyaa 'yabhlo laa -Zezu ɔ 'dɛɛ -gbɛ, ɔ -yɔ ɔ 'ka li dabʋdʋ. -Zezu plaa ɔ -budu zɔ, -zugba Falizɩnyɩma -wa mɩa -bha, -maa yla ɔ tenyii. \v 2 -Zugba nyɩmɛ yabhlo kaa 'ylɩylɩgu -yɔ, -mɔɔ 'yligbe ɔ 'yu. \v 3 'Ɩn -Zezu yia -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Falizɩnyɩma layɩbhaɛ: «'Lee, -amɩaa tite nyɛ nyɩmɛ 'yoo yaayɩɩ, we'e 'nyɛ ɔ 'yoo, ɔ 'ka nyɩmɛ jipe Nyapɛylɩ nyaa?» \p \v 4 'Ɩn wa 'nɩ 'yɩbha wa 'ka we 'bɩgʋpalɩ. -Zezu 'bhitia ɔɔ guzʋnyɔɔ -gbɛ la, 'ɩn ɔ yia ɔ jipe. 'Ɩn ɔ nɛɛ ɔ -yla: -ɩn mnɩ. \v 5 'Bhie, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Aɩn glaa -nyɩmɛ yabhlo, -de ɔ yuu, ɔ -ka -klɔ 'wʋbho, ɔ 'na 'ka -mɔ ɔ -saa, yaayɩɩ -de ɔ bhlii, we -ka -klɔ 'wʋbho, ɔ 'na 'ka -mɔ we -sa Nyapɛylɩ nyaa?» \p \v 6 Da -Zezu gba 'saa, wa 'nɩ mneni wa 'ka we 'bɩgʋpalɩ ɔ -yla. \s1 -Ɩn 'na 'bhulu -na 'dɛ 'wʋ nyɩmɛ 'kadʋ 'bhisa -nɩ \p \v 7 -Wa wa laa wee 'fɛtɩ -gʋ, -wa mɩa 'bɩ -zɔnʋ 'wʋbhuda, -Zezu 'yɩa wa -yɔ, 'ɩn ɔ yia wa gbʋʋ nine -mɩnɩ 'palɩ: \v 8 «Da nyɩmɛ yabhlo -ka -mɩ la 'ŋwnɔkwafɛtɩ -gʋ, -ɩn -ka -mɔ nyni, -ɩn 'na -dɩlɩ 'bɩ -zɔnʋ mɩa 'yugbɛɩn -gʋ la -nɩ. -We ka gbʋ -wa, nyɩmɛ -ɔ ka -vacɩ -zia -mɩ, -de wa ka -mɔɔ laa! \v 9 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ laa a 'dɛ 'sɔ wee 'fɛtɩ -gʋ, ɔ -ka yi, 'ɩn ɔ 'ka -mɩ -yla gbaɛ: ‹-Ɩn 'nyɛ ɔ 'bɩ -mɩnɩ›, zʋ nya -na yia 'wʋsɔa, 'ɩn -ɩn 'ka lʋgbɛɩn ladɩa mnɩ. \v 10 Nɩɩ, da nyɩmɛ -ka -mɩ la 'fɛtɩ -gʋ, -ɩn -ka -mɔ nyni, -ɩn mnɩ -ɩn -dɩ lʋgbɛɩn la. 'Ɩn -ɔ laa -mɩ da ɔ -ka yi, 'ɩn ɔ 'ka -mɩ -yla gba: ‹'Tale, yi, -ɩn 'ka 'bɩ -zɔnʋ -gʋ ladɩ.› Tɔʋn, 'ɩn -mʋʋ ylimanɩa -na 'ŋnɩ, nyɩma -wa -ɩn -yɔ wa 'sɔ mɩa lililu gwe 'yliya 'wʋ. \v 11 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ ylimanɩa ɔ 'dɛ, zɔ -Lagɔ yia ɔ bɛlɩa, 'ɩn nyɩmɛ -ɔ bɛlɩa ɔ 'dɛ zɔ, 'ylimanɩa -Lagɔ yia ɔ.» \s1 -Wa a 'kaa la lililu -yɔ \p \v 12 'Bhie -Zezu nɛɛ -ɔ laa ɔ -ylaɛ: «Da -ɩn -ka lililu lɛnʋ, -ɩn 'na lalɩ -na 'talea, -na bhelia, -na zʋaylinyɩma -yɔ -na -lima 'ŋnɩmnɩnyaa 'dɛkpʋa -nɩ. Nɩɩ, zlɩ wanʋʋ 'ylɩ -ka nyni wa -ka -mɩ la, -zugba -we -ɩn nʋa lɛ we 'bɩgʋ wa 'palɩa. \v 13 Nɩɩ, -ɩn -ka 'fɛtɩɩ lililu lɛnʋ, -ɩn la bobabhanya, 'kukunya, 'tɩgɩtɩgɩnya -yɔ 'lɔlɔnya. \v 14 Nɩɩ, -ɩn -ka 'sa nʋ, -zugba, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ -na -nʋ nya. Wa 'nɩ mneni wa 'ka -mɩ -lu yabhlogbɔɔ 'nyɛ we 'bɩgʋ. Nɩɩ, -Lagɔ yia we 'bɩgʋpalɩa -mɩ -yla. Da nyɩma tɩklɩɩ yia tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔa, we zlɩ.» \s1 'Fɛtɩ 'kadʋʋ gbʋʋ nine \r (Mt 22.1-10) \p \v 15 -Mʋʋ 'bɩgʋ, nyɩma -wa mɩa lililu gwe, wa glaa -nyɩmɛ yabhlo 'nʋa wɛlɩnya -mɩnɩ, ɔ nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «Nyɩmɛ -ɔ yia lia -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ -mɔɔ -nʋ nya.» \p \v 16 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɩmɛ yabhlo -saa 'fɛtɩ 'kadʋ, 'ɩn ɔ yia nyɩma duun la. \v 17 Lilibhla bɛa, 'ɩn ɔ yia ɔ zɔlubhonʋnyɔ yabhlo tie, ɔ gba -wa ɔ laa -ylaɛ: ‹A yi, nɩɩ, lililuu pipie ka bhɩa.› \p \v 18 «'Ɩn wa 'dɛ weee yia gbagbɩe bhli -bhlo -bhlo nɩɩ, ‹-Ɩn tɩ -amɩaa -yɔgbʋ 'wʋ›. Tɩanʋ nɛɛ ɔɔ zɔlubhonʋnyɔ -ylaɛ: ‹Ɩn ka kpaa yabhlo zɔ, 'mʋ na mnɩa 'yɩa -kpɔ. We 'gbʋ, -mɩ na bhubhoe, -ɩn tɩ na -yɔgbʋ 'wʋ.› \v 19 'Ɩn 'yabhlo nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹Ɩn ka 'bhli kugbua zɔ, 'mʋ na mnɩa laylalɩa. -Mɩ na bhubhoe, -ɩn tɩ na -yɔgbʋ 'wʋ.› \v 20 -Bʋdʋ nɛɛ 'ya ɔ -ylaɛ: ‹Dɛslɛɛn na bhʋa da 'ŋwnɔ kwada. We 'gbʋ, ɩn 'nɩ mneni ɩn 'ka mnɩ.› \p \v 21 «Zɔlubhonʋnyɔ 'bhitia lʋ ɔ -kanyɔɔ -gbɛ, 'ɩn ɔ yia we 'bɩgʋ -dɩnya ɔ -salɩ. 'Ɩn -buduu -kanyɔ yia 'cɛ -papɩe bhli. 'Ɩn ɔ nɛɛ ɔ zɔlubhonʋnyɔ -yla: ‹-Ɩn mnɩ 'gbe nʋkplɛ slʋɩ, -mɔ we -gblɔgblʋnya -yɔ we -gwelenya -gʋ, -ɩn -yɔ bobabhanya, 'kukunya, 'lɔlɔnya -yɔ 'tɩgɩtɩgɩnya yi.› \v 22 -Mʋʋ 'bɩgʋ, zɔlubhonʋnyɔ yia, 'ɩn ɔ nɛɛ: ‹Na -kanyɔ, -we -ɩn gbaa ɩn nʋ lɛ, ɩn ka we lɛnʋ. 'Ɩn 'bɩɩ tɔlʋa yi 'yaa 'wʋtʋ.› \v 23 'Ɩn -buduu -kanyɔ nɛɛ ɔ zɔlubhonʋnyɔ -ylaɛ: ‹-Ɩn mnɩ, -ɩn 'plɩlɩ -gwelenya -gʋ, we -yɔ kpaa -yoonya 'wʋ, 'ɩn -wa -ɩn -ka 'yɩ, -ɩn gba wa -yla -gla nya, wa yi na -gbɛ. 'Ɩn na -budu 'ka ye. \v 24 Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: waa tɩanyɩma -wa ɩn laa, wa 'yabhlogbɔɔ 'na 'ka na 'fɛtɩ -gʋ -lu li.› » \s1 Sa wa 'kaa -Zezu 'bɩ nʋ, mʋ nɩ \r (Mt 10.37-38) \p \v 25 Nyɩmaa -zlo -yɔ -Zezu mɩ 'yloogblʋ nʋda, ɔ 'bhitia wa -gbɛ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa 'dɛ weee -ylaɛ: \v 26 «Nyɩmɛ -ɔ -ka 'mɩ 'bɩ yi, ɩn namanɩ ɔ dʋdʋ, we 'ka ɔ dide, ɔ 'nyaa, ɔ 'ŋwnɔ, ɔ 'yua, ɔ bhelia, ɔ bhɔlɔa -yɔ ɔ 'dɛbhie -gbolu 'wʋzi. We 'nɩ -mʋʋʋ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka na 'bɩnɔnyɔ -zɛ. \v 27 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ 'nɩ ɔ sɩasɩee *su 'wʋbhu, ɔ 'ka 'mɩ 'bɩ yi, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka na 'bɩnɔnyɔ -zɛ. \p \v 28 «Nɩɩ, amɩaa lʋ -nyɩmɛ -mɔmɔ, -ɔ gba ɔ 'ka -budu 'kadʋ 'sʋbha, 'ɩn ɔ'ɔ -dɩ la, ɔ'ɔ zɛlɩ 'gwɛzi -we mɩa ɔ kwɛɛa? 'Ɩn -de wee 'gwɛzi mneni we 'ka wee -budu bhɩaa? 'Ɩn ɔ'ɔ yibheli we 'jia? \v 29 We 'nɩ -mʋʋʋ, ɔ -ka wee -buduu gwe glu palɩ, ɔ sɔ -ka we 'sʋbhasʋbhee -yɔbhɩalɩ, -wa weee yia -bha 'yɩa, 'ɩn wa bhlia ɔ nyanɩe? \v 30 Gbaa wa yiaɛ: ‹Nyɩmɛ -mɔnɩ bhlia -buduu sʋbhasʋbhee, 'ɩn ɔ sɔ yia we -yɔbhɩalɩ.› \p \v 31 «'Sa -bhlokpadɛ, nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ yabhlo kaa 'slʋja 'wlu glʋ 'sɔ 'wlu kugbua, ɔ -ka gba, ɔ 'ka nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ -putu -ɔ kaa ɔnʋʋ 'slʋja -zakpa 'sɔɔ -gbɛ tʋ kwa, la ɔ dɩa, 'ɩn ɔ yɩbhaa ɔ 'dɛ la: ‹'Lee, ɩn mneni ɩn -yɔ ɔ 'ka tʋ gʋʋ?› \v 32 We -ka ɔ 'nɩ we mneni, 'ɩn ɔ tiea nyɩma, nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ -mɔnɩɩ -gbɛ. Da -mɔɔ -tlʋlʋa -slɔ ɔ -yɔ la, 'ɩn ɔ 'ka -mɔɔ -yla gba 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ -tʋ wa nyɩdɩ. \p \v 33 «'Sa -bhlokpadɛ, nyɔɔo nyɔɔ -ka amɩaa lʋ -nyɩmɛ nya -mɩ, ɔ 'nɩ ɔ -kakalu weee -blɩ -gʋ 'palɩ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka na 'bɩnɔnyɔ -zɛ.» \s1 Gumu -we 'bhʋa 'nʋŋwɛ \r (Mt 5.13; Mk 9.50) \p \v 34 'Ɩn -Zezu yia we -gʋdɩɛ: «Gumu mɩa, -lu -zɔnʋ -wa. 'Ɩn gumu -ka 'nʋŋwɛ 'bhʋ, sa wa 'ka we namanɩa? \v 35 We 'nɩ 'ylinanɩ, dʋdʋʋ -nʋ nya, we 'nɩ 'ylinanɩ -ylikpeduduu -nʋ nya. 'Pipee wa vitelia we. \p «-Ɔ -ka we 'nʋnʋ -yukwli 'wlu -ka, ɔ 'nʋ we.» \c 15 \s1 Bhlabhlɛ mnɔaa gbʋʋ nine \r (Mt 18.12-14) \p \v 1 'Ylɩ yabhlo nya, *nisʋn -gwɛzisanya -yɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan tɔlʋa bɛa -Zezu kwesi, wa 'ka ɔ wɛlɩ yukwli pʋlʋ. \v 2 Falizɩnyɩma -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya saa -Zezuu 'ŋnɩ, wa nɛɛ: «Nyɩmɛ -mɔnɩ kpaa gbʋnyuuu kwɛ -cɩan sɔ 'sɔ nya, 'ɩn ɔ -yɔ wa lia dabʋdʋ!» \p \v 3 'Ɩn -Zezu yia wa gbʋʋ nine -mɩnɩ 'palɩ: \v 4 «Amɩaa lʋ -nyɩmɛ yabhlo -ka bhlabhlɛɛ glʋ gbu -ka, we lʋ -bhlabhlɛ yabhlo -ka mnɔ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka we glʋ -mnʋa 'ya kugbua lɛ gbomnʋa lida tɩɩ? Ɔ 'ka wee -bhlo mnɔa 'ylibɩlanɔnʋa mnɩ, 'ɩn ɔ ka we 'yɩɩ? \v 5 'Ɩn da ɔ 'yɩa wee bhlabhlɛ, ɔ dlɩ namanɩa, ɔ yia we -blɩ gba lapalɩ. \v 6 Ɔ nynia ɔ -buduŋwɛɛ, tɔʋn, ɔ laa ɔ 'talea -yɔ ɔ ladɩnya, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: ‹A -yɔ 'mɩ 'sɔ li 'mʋna. Nɩɩ, na bhlabhlɛ mnɔa, ɩn ka we 'yɩ!› \p \v 7 «Ɩn nɛɛ aɩn -yla, 'sa -bhlokpadɛ, gbʋnyuu -lɛnʋnyɔ yabhlogbɔɔ 'bhʋa ɔ gbʋnyuu 'bɩɩ 'gbʋ, 'mʋna 'kadʋ mɩ yalɩ. Nyɩma tɩklɩɩɩ glʋ -mnʋa 'ya kugbua lɛ gbomnʋa, -wa pʋpalɩa 'wlukʋʋn la nɩɩ, wa gbʋ 'nɩ dlɩɩ 'bhiti gbʋ 'wʋlapɩlɩ, wee 'mʋna -zi wa -nʋ 'wʋ. \s1 'Gwɛzii tama mnɔaa gbʋʋ nine \p \v 8 «Yaayɩɩ, 'ŋwnɔ yabhlo kaa 'gwɛzi tama kugbua, 'ɩn we 'yabhlo -ka mnɔ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka 'napɛ -nyuma, 'ɩn ɔ 'ka -budu zɔ laylipe, ɔ 'ka we datalɩ ylɛlɛɛ, 'ɩn ɔ 'ka we 'yɩɩ? \v 9 'Ɩn da ɔ 'yɩa wee 'gwɛzii tama -bhlo, ɔ laa ɔ 'talea -yɔ ɔ ladɩnya, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: ‹A -yɔ 'mɩ 'sɔ li 'mʋna. Nɩɩ, na 'gwɛzi tama -bhlo mnɔa, ɩn ka we 'yɩ!› \p \v 10 «Ɩn nɛɛ aɩn -yla 'sa -bhlokpadɛ, gbʋnyuu -lɛnʋnyɔ yabhlogbɔɔ 'bhʋa ɔ gbʋnyuu 'bɩɩ 'gbʋ, 'mʋna 'kadʋ mɩ -Lagɔɔ 'anzɩ nyɩdɩ.» \s1 Mnɔmnɔyuu gbʋʋ nine \p \v 11 -Zezu nɛɛ 'yaɛ: «Nyɩmɛ yabhlo ka nʋkpasiyua 'sɔ. \v 12 'Bɩsʋbhayu nɛɛ ɔ dide -ylaɛ: ‹Dide, -na 'bɩ -ɩn 'ka yaa -aɩn -yɔ tɩ nɩ, -ɩn dlili we, 'ɩn -ɩn 'ka na -nʋ wla.› 'Ɩn wa dide yia wee 'bɩ ɔ 'yua sɔbhie 'wʋladlili. \p \v 13 «'Ylɩ 'sɔ -lɛ 'plɩa, 'ɩn ɔɔ nyimeslɔyu yia ɔnʋʋ wee 'bɩ pɛlʋ 'pa. Ɔ 'bhua we 'gwɛzi 'wʋ, 'ɩn ɔ yia dʋdʋ -putu -gʋ mnɩ 'pɩpɩ. -Mɔ ɔ -nyumɔnʋa wee 'gwɛzi, pʋɩnplagbʋʋ lɛnʋe nya. \v 14 Da ɔ bhɩa ɔ 'gwɛzi weee nyumoe, 'ɩn ŋwɔ 'kadʋ yia wee dʋdʋ -gʋ yi. Tɔʋn, ɔ 'nɩ lililu -kaa 'gbʋ, 'ɩn ŋwɔ yia ɔ 'bhabhɩe bhli. \v 15 -Bha ɔ mnɩa -slɛɛn wee dʋdʋ -gʋʋ nyɩmɛ yabhloo -gbɛ lubho nʋa. 'Ɩn -mɔɔ yia ɔ -mɔɔ kpaa kwa, ɔ 'ka -bobo ŋwɛkʋ. \v 16 Ɔ 'yɩbha yaa gwesi -we -bobo lia, ɔ 'ka we li. 'Ɩn nyɩmɛ yabhlogbɔɔ'ɔ 'nyɛ we ɔ. \p \v 17 «Tɔʋn, ɔ dlɩ -saa ɔ zukpa, 'ɩn ɔ nɛɛ: ‹Na didee lubhonʋnya ka lililu duun, wa 'nɩ mneni, wa 'ka we li. 'Ɩn, -zugba, -amɩ, na tlɩ ŋwɔ nya -seli. \v 18 Didee -gbɛ na yia lʋbhitia, 'ɩn ɩn 'ka ɔ -yla gbaɛ: «Dide, ɩn ka gbʋnyuu lɛnʋ -Lagɔ -yla, 'ɩn ɩn yia -mɩ -yla we lɛnʋ. \v 19 Ɩn 'nɩ -slɛɛn we 'klʋ -ka, -ɩn 'ka 'mɩ la -na 'yu. Nɩɩ, 'bhu 'mɩ 'wʋ -na lubhonʋnyaa 'yabhlo 'bhisa.» › \v 20 Ɔ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ didee -gbɛ lʋbhiti. \p «Da ɔ -tlʋlʋa -slɔ -buduŋwɛɛ -yɔ la, ɔ dide yia ɔ -yɔyɩ. 'Ɩn nyazɩ yia ɔ 'wʋ yi bhabha, ɔ -yɔ -gwagwɩe mnɩa ɔ yoo, 'ɩn ɔ yia ɔ gbleli. \v 21 Tɔʋn, ɔ 'yu nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹Dide, ɩn ka -Lagɔ -yla gbʋnyuu lɛnʋ, 'ɩn, ɩn yia -mɩ -yla we lɛnʋ. Ɩn 'nɩ -slɛɛn we 'klʋ -ka, -ɩn 'ka 'mɩ la -na 'yu.› \p \v 22 «'Ɩn ɔ dide nɛɛ ɔ zɔlubhonʋnya -yla: ‹A 'pulo! A -la ɔ 'ylinanɔ -bana yabhlo. A -pla we ɔ 'wʋ, a fa ɔ sɔwʋlu sɔ 'wʋ, a -pla ɔ -sakwla bhʋ 'wʋ. \v 23 'Bhli -dɔgbʋ palɩa dɛ 'kpɩ, a -yɔ we yi. A 'bha we, 'fɛtɩ -wa! -A 'ka li! \v 24 Nɩɩ, na yu mɩa da, ɔ ka tlɩ, 'ɩn ɔ yia ganɔ, ɔ ka mnɔ, 'ɩn ɩn yia ɔ 'yɩ.› 'Ɩn wa yia 'fɛtɩ -sasɩee gwedɩ. \p \v 25 «We bhla, -zugba ɔ 'yu kpasa mɩ lubho nʋda kpaa. Ɔ mɩ -zɔɔ yida, da ɔ cɩpaa -buduŋwɛɛ, 'ɩn ɔ yia lʋʋ -yɔ -lilii wɛlɩ 'nʋ. \v 26 Ɔ laa zɔlubhonʋnyɔ yabhlo, 'ɩn ɔ yia ɔ layɩbha: ‹'Lee, lɛɛ -lu nʋ lɛa?› \v 27 Zɔlubhonʋnyɔ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: ‹-Na bheli yia lʋ, we 'gbʋ, 'kpɩkabhlii -dɔgbʋ -a 'sialɩa, 'ɩn -na dide yia we 'bha. -We ka gbʋ -wa, ɔ ka 'kʋayli, 'ɩn ɔ yia ɔ 'yɩ.› \p \v 28 «'Ɩn ɔɔ 'yu kpasa yia 'cɛ 'pa, ɔ nɛɛ ɔ 'nɩa -buduŋwɛɛ nyni. Ɔ dide 'tlaa, 'ɩn ɔ yia ɔ bhubhoe nɩɩ, ɔ mnɩ -buduŋwɛɛ. \v 29 'Ɩn 'yu yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ dide -ylaɛ: ‹-Talɩ, ɩn ka -mɩ -yla lubho nʋ -zʋ duun nya. Ɩn 'nɩ -slɔ -na wɛlɩ yabhlogbɔɔ 'nʋŋwɛ -sa. 'Ɩn -zugba, -ɩn 'nɩ -slɔ -amɩ wliyu yabhlogbɔɔ 'nyɛ, ɩn -yɔ na -lima 'ka 'fɛtɩ -sa. \v 30 -Na 'yu -ɔ -nyumɔa -na -li 'naabɩzɩŋwnɩ nya nɩ, mɔ yia lʋʋ 'gbʋ, 'ɩn -ɩn yia 'kpɩkabhlii -dɔgbʋ 'kadʋ -a 'sialɩa nɩ 'bha!› \p \v 31 «Ɔ dide nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹Na 'yu, -mɩ -yɔ 'mɩ mɩ 'ylɩ weee nya. -Lu weee ɩn kaa, we mɩ 'ya -na -nʋ nya. \v 32 Nɩɩ, -na bheli -na yɩa da -yɔ, ɔ ka tlɩ, 'ɩn ɔ yia ganɔ. Ɔ ka mnɔ, 'ɩn ɩn yia ɔ 'yɩ. We 'gbʋ, -a mneni, -a 'ka 'fɛtɩ 'kadʋ -sa 'mʋna nya.› » \c 16 \s1 -Luu 'yliyɔzʋnyɔ 'nyuuu gbʋʋ nine \p \v 1 -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: «'Ylɩ yabhlo nya, 'ŋnɩmnɩnyɔ yabhlo ka ɔ zʋzɔnʋʋ 'yliyɔzʋnyɔ yabhlo, 'ɩn nyɩma yia ɔ -yla fɛn 'tʋbhʋa mnɩ nɩɩ: ‹-Na zʋzɔnʋʋ 'yliyɔzʋnyɔ mɩ -na zʋzɔnʋ -nyumɔda.› \v 2 Tɔʋn, ɔ yia ɔ zʋzɔnʋʋ 'yliyɔzʋnyɔ la, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹Ɩn ka 'dɩ 'nyuu 'nʋ -na gbɛgbɛɩn. Lubho -we -ɩn nʋa, -ɩn -slolu 'mɩ we 'klʋ. -We ka gbʋ -wa, -ɩn 'na 'ka -slɛɛn na zʋzɔnʋʋ 'yliyɔzʋnyɔ -zɛ.› \p \v 3 «'Ɩn ɔɔ lubhonʋnyɔ nɛɛ ɔ 'dɛ dlɩ zɔɛ: ‹Na -kanyɔ -ka 'mɩ kwnɛɛ -sa, sa ɩn 'ka we nʋa? Ɩn 'nɩ latɛ, ɩn 'ka kpaalubho nʋ. 'Ɩn, ɩn 'ka -kʋn, zʋ -mʋʋ bhalɩa 'mɩ. \v 4 Aa! Da na -kanyɔ -ka 'mɩ kwnɛɛ -sa, -we ɩn 'kaa lɛnʋ, 'ɩn nyɩma tɔlʋa 'ka 'mɩ 'bɩ 'nyɛ, ɩn -yi we!› \p \v 5 «'Ɩn -wa ɔ -kanyɔɔ kpagbʋ mɩa 'wlu, ɔ yia wa la -bhlo -bhlo. Ɔ yia tɩanʋ la, 'ɩn ɔ nɛɛ -mɔɔ -ylaɛ: ‹Na -kanyɔɔ kpagbʋ zuma mɩ -mɩ 'wlua?› \p \v 6 «-Mɔɔ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: ‹'Kpɩ -balii glʋ gbu mɩa 'mɩ 'wlu.› \p «'Ɩn ɔ nɛɛ -mɔɔ -ylaɛ: ‹-Na 'sɛbhɛ nɩ, -ɩn -dɩ la slʋɩ, -ɩn cɛlɩ glʋ 'sɔ 'ya kugbua.› \p \v 7 «-Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔɔ lubhonʋnyɔ yia 'yabhlo layɩbhaɛ: ‹'Ɩn -mɩ, kpagbʋ zuma -ɩn ka 'wlua?› \p «'Ɩn -mɔɔ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: ‹'Mnɔ bii glʋ gbu.› \p «Ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹-Na 'sɛbhɛ nɩ, -ɩn cɛlɩ glʋ -mnʋa.› \p \v 8 «Nɩɩ, -luu 'yliyɔzʋnyɔ 'nyuuu -kanyɔ yia ɔ 'ŋnɩ kwalɩ ɔ nacɩkakɩe 'gbʋ.» 'Ɩn -Zezu yia we 'wlubha, gbagbɩe nyaɛ: «Nɩɩ, dʋdʋ nɩ -gʋ -nyɩma ka nacɩ 'nyuu wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ, we 'ka zlɩ 'klʋ -nyɩma -zi.» \p \v 9 -Zezu yia we -gʋdɩɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: a dɩlɩ nyɩma 'tale, dʋdʋgʋʋ 'ŋnɩmnɩlu nya. Zlɩ we yia aɩn 'wʋbɔa, 'ɩn wa 'ka amɩaa 'lakpasu kpa, -Lagɔɔ -zɔɔ. \p \v 10 «Nyɩmɛ -ɔ mɩa tɩklɩɩ -li yua -sɛsɛɛ lɛnʋda, ɔ tɩklɩɩ 'ya -li 'kadɩɩ lɛnʋda. Nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -mɩ tɩklɩɩ -li yua -sɛsɛɛ lɛnʋda, ɔ 'nɩ 'ya tɩklɩɩ -mɩ -li 'kadɩɩ lɛnʋda. \v 11 A 'nɩ -mɩ tɩklɩɩ, 'ɩn a 'ka dʋdʋ -gʋʋ 'ŋnɩmnɩli -we bhʋa la kpa, nyɔɔ 'ka aɩn 'ŋnɩmnɩlu -zɔnʋ yoo 'nyɛa? \v 12 'Ɩn a 'nɩ -mɩ tɩklɩɩ, a 'ka nyɩma -putuu -lu kpa sa -yibheli, -we -wa amɩaa -nʋ, nyɔɔ 'ka we aɩn 'nyɛa? \s1 A 'na 'bhulu 'gwɛzi 'wʋ amɩaa -kanyɔ nya -nɩ \p \v 13 «Lubhonʋnyɔ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka -cɩan 'sɔ -yla lubho nʋ. Nɩɩ, 'yabhlo ɔ yia 'wʋnyɛa, 'ɩn ɔ 'ka -bhloo zɛkalɩ. 'Yabhlo -yɔ ɔ yia lanɛa, 'ɩn -bhlo 'ka ɔ dʋdʋnyumanɩ. A 'nɩ mneni a 'ka -Lagɔ -yɔ 'gwɛzi -yla lubho nʋ dabʋdʋ.» \s1 -Zezu gbalɩa Falizɩnyɩma -gʋ \r (Mt 11.12-13, 5.31-32; Mk 10.11-12) \p \v 14 'Gwɛzi nanɩ Falizɩnyɩma dʋdʋʋ 'gbʋ, wa 'nʋa wɛlɩnya -mɩnɩ, -zugba wa palɩ -Zezu gla. \v 15 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Amɩa nʋa amɩaa 'dɛ nyɩma tɩklɩɩ 'wʋ nyɩma 'yliya 'wʋ, 'ɩn -Lagɔ -yi amɩaa dlɩ. Nɩɩ, -we mɩa 'kadʋʋ nyɩma 'yliya 'wʋ, 'wʋ -Lagɔ nyɛa we. \p \v 16 «We 'ka 'Zan -Batisɩɩ bhla ylɩ, -zugba Moizɩɩ titee 'sɛbhɛ -yɔ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'sɛbhɛ mɩ la. We 'ka wee bhla 'wʋbhʋ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ wa gba. 'Ɩn nyɩma duun gʋa la, wa 'ka we zɔ pla. \v 17 Nɩɩ, yalɩ -yɔ dʋdʋ mneni we 'ka labhʋ. 'Ɩn titee cɛlɩlɩɩ 'ya yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni we 'ka 'sa labhʋ. \p \v 18 «Nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ 'ŋwnɔ kwnɛɛ -sa, ɔ -ka 'ŋwnɔ -putu kwa, gbʋnyuu ɔ nʋa lɛ. 'Ɩn -ɔ -ka kwnɛɛsaŋwnɔ kwa, gbʋnyuu -mɔɔ nʋa lɛ.» \s1 'Ŋnɩmnɩnyɔ -yɔ bobabhanyɔ -Lazalɩ \p \v 19 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu yia wa gbʋʋ nine -mɩnɩ 'palɩ: «'Ŋnɩmnɩnyɔ yabhlo mɩ bhaa, 'ylinanɔ -naanya ka -valɛ 'tɛa, 'mʋ ɔ plaa 'wʋ. 'Ɩn 'ylɩ weee zlɩ, ɔ saa 'fɛtɩ 'mʋna nya. \v 20 -Mʋʋ bhla, bobabhanyɔ yabhlo wa laa -Lazalɩ, -ɔ ka ku 'gbia 'bhua la, -mɔɔ pɩ ɔɔ 'ŋnɩmnɩnyɔɔ -buduŋwɛɛ la. \v 21 'Ɩn lililunya -we bhlia ɔɔ 'ŋnɩmnɩnyɔɔ 'tabhle zɔ, -Lazalɩ 'yɩbha yaa ɔ 'ka we li. 'Ɩn -zugba gwɩnya mɛnɩ ɔ 'gbia 'yli la. \p \v 22 «'Ylɩ yabhlo nya, bobabhanyɔ yia tlɩ. 'Ɩn -Lagɔɔ 'anzɩnya yia ɔ Ablaamʋ kwesi kwa. 'Ŋnɩmnɩnyɔ -mɔɔ yi 'yaa tlɩ, 'ɩn wa yia ɔ 'bhlu. \v 23 'Ŋnɩmnɩnyɔ mɩ sɩada -mɔ tlɩtlɩnyaa dʋdʋ -gʋ, ɔ 'bhua 'wlu 'wʋ, 'ɩn ɔ yia Ablaamʋ -yɔyɩ 'pɩpɩ, -zugba -Lazalɩ mɩ -mɔɔ kwesi. \v 24 Tɔʋn, 'ɩn ɔ yia 'wʋkpɩ: ‹Dide Ablaamʋ, -ɩn 'yɩlɩ 'mɩ nyazɩ, -ɩn tie -Lazalɩ, ɔ 'ka ɔ -kwɩtayaa 'mnɛ 'nyu lʋ fa, 'ɩn ɔ 'ka na mɩɔ -gʋ lawɔtɔlʋ. Nɩɩ, ɩn mɩ sɩada bhabha -seli -kosu 'wʋ.› \p \v 25 «'Ɩn Ablaamʋ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: ‹Na 'yu, -ɩn 'pa -bha dlɩ nɩɩ, -ɩn ka -nanʋʋ zʋzɔnʋ weee 'yɩ zlɩmɛ dʋdʋ -gʋ, -zugba -Lazalɩ sɩa. -Slɛɛn, wa mɩ -Lazalɩɩ dlɩ -bɛlʋ -yɔpalɩda -seli, -zugba -mɩ -na sɩa. \v 26 'Ɩn 'ya, 'gbiwlu 'kadʋ mɩ a -yɔ -aɩn 'sɔ nyɩdɩ. We 'gbʋ, nyɩma -wa 'yɩbhaa wa 'ka -amɩaa -gbɛ 'bhʋ, wa 'ka amɩaa -gbɛ mnɩ, wa 'nɩ we mneni. 'Sa -bhloo 'dɛ, da -ɩn mɩa, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni -mɔɔ 'ka 'ya -mɔ 'bhʋ, 'ɩn -mɔɔ 'ka -amɩaa -gbɛ yi.› \p \v 27 «'Ɩn ɔɔ 'ŋnɩmnɩnyɔ nɛɛ: ‹Dide, -mɩ na bhubhoe, we -ka 'sa -mɩ, -ɩn tie -Lazalɩ na didee -buduŋwɛɛ. \v 28 Nɩɩ, ɩn ka bhelia gbu, -Lazalɩ kwa wa wɛlɩ, wamɩa yi 'ya sɩasɩada -mɩnɩ yi.› \p \v 29 «Ablaamʋ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: ‹-Na bhelia ka Moizɩɩ titee 'sɛbhɛ -yɔ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'sɛbhɛ kwɛɛ, -we we gbaa wa -yla, wa zʋ we 'nʋŋwɛ!› \p \v 30 «'Ɩn ɔɔ 'ŋnɩmnɩnyɔ nɛɛ: ‹Dide Ablaamʋ, gbʋzɔnʋ -wa, mʋ -nanʋ -wa 'bhie, nɩɩ, nyɩmɛ yabhlo -ka -seli 'bhʋ tlɩtlɩnyaa -gbɛ, ɔ -ka wa wɛlɩ kwa, 'ɩn wa 'bhitia wa dlɩ.› \p \v 31 «'Ɩn Ablaamʋ nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹-We Moizɩɩ titee 'sɛbhɛ -yɔ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'sɛbhɛ gbaa, wa 'nɩ we 'nʋŋwɛ zʋ, nyɩmɛɛ 'dɛ yi 'wʋsɔ tlɩtlɩnya glaa, ɔ yi wa wɛlɩ kwaoo, wa 'na 'ka ɔ wɛlɩ 'wʋŋwnu.› » \c 17 \s1 Gbʋnyuu -yɔ nyɩmɛɛ -yɔgbʋ 'wʋtɩtɩe \r (Mt 18.6-7, 21-22; Mk 9.42) \p \v 1 -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: «Gbʋ -we 'kaa nyɩma gbʋnyuu lʋkwa, we mɩ la 'kɔmʋʋ. Nyɩmɛ -ɔ ka -gbɛ wee gbʋnyuu -ka 'bhʋ, gbʋnyuu mɩ ɔ -nʋ nya. \v 2 'Ɩn wa -ka ɔ tʋkpa 'kadʋ -blɩ -yɔ gbʋanɩ, wa -ka ɔ gumunyu lʋ viteli, we nanɩ 'yli ɔ -nʋ nya. Ɔ yi 'ylaasɩ -manɩɩ 'yabhlo gbʋnyuu lʋkwa. \v 3 A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ! \p «-Na bheli -ka gbʋnyuu lɛnʋ, -ɩn palɩ we ɔ -yla la. Ɔ -ka we yibheli, -ɩn tɩ ɔ -yɔgbʋ 'wʋ. \v 4 -Na bheli -ka -mɩ -yla gbʋnyuu lɛnʋ -zakpa gbesɔ 'ylɩ -bhlo nʋkplɛ, 'ɩn ɔ -ka -na -gbɛ yi, ɔ -ka we yibheli, wee 'ylɩ -bhloo 'dɛ nya -zakpa gbesɔ, -ɩn tɩ ɔ -yɔgbʋ 'wʋ.» \s1 -Ɩn 'ylimanɩ -amɩaa dlɩzʋzʋe -gʋwʋla \p \v 5 'Ylɩ yabhloo zlɩ, -Zezuu tietienya nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, -ɩn 'ylimanɩ -amɩaa dlɩzʋzʋe -gʋwʋla.» \p \v 6 'Ɩn Nyɩmaa -Kanyɔ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Amɩaa dlɩzʋzʋe -ka -mɩ 'kienyi mutadɩɩ 'ya 'bhisa, a mneni a 'ka su -mɩnɩ -yla gba: ‹-Ɩn 'tlu, -ɩn 'ka -na 'dɛ faa mnɩ gumunyu lʋ›, 'ɩn we zʋa aɩn 'nʋŋwɛ. \s1 Lubhonʋnyɔɔ nʋnʋ -lubho \p \v 7 «Sa 'bhisa: aɩn glaa, nyɩmɛ yabhlo ka lubhonʋnyɔ yabhlo, kpaapanyɔ nya, 'nɔɔluu 'yliyɔzʋnyɔ nya. Da -mɔɔ -ka kpaa 'bhʋ, ɔ -ka -mɔɔ -yɔyɩ, ɔ yi -mɔɔ -yla gba: ‹-Ɩn yi slʋɩ, -ɩn 'ka lii›? \v 8 -Ɩnnya, nɩɩ, gbaa ɔ yia ɔ -ylaɛ: ‹-Ɩn pi na lililu, -ɩn 'bhiti -na -bana. -Ɩn wla na lililu, ɩn -ka lilie bhɩa 'bhie, -ɩn 'ka -na -nʋ li.› \v 9 Ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka ɔ lubhonʋnyɔ fuo 'pa, -we ɔ gbaa -mɔɔ -yla, -we -mɔɔ nʋa lɛɛ 'gbʋ, we 'nɩ mʋʋ? \v 10 'Sa we mɩ 'yaa amɩaa -nʋ nya: -we weee -Lagɔ gbaa a nʋ lɛ, a -ka we lɛnʋ, a gbaɛ: ‹Lubhonʋnya -kpʋa -amɩa -mɩa, -we -Lagɔ gbaa -a nʋ lɛ, 'mʋ -a nʋa lɛ.› » \s1 -Zezu jipea *sɔlɩbhanya kugbua \p \v 11 Da -Zezu mɩa -Zeluzalɛmʋ mnɩda, 'ɩn ɔ yia Samalii -yɔ Galileee 'wʋgbelida 'plɩlɩ. \v 12 Da ɔ plaa 'gbe yabhlo nʋkplɛ, 'ɩn *sɔlɩbhanya kugbua yia ɔ yoo yi. \v 13 Wa -tlʋlʋ ɔ -yɔla, 'ɩn wa yia 'wʋkpɩkpɩe bhli: «-Zezu, -Slolunyɔ, -ɩn 'yɩlɩ -aɩn nyazɩ!» \p \v 14 -Zezu 'yɩa wa -yɔ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A mnɩ amɩaa 'dɛ -Lagɔbʋbɔnya 'klʋslolua.» \p Da wa mɩa mnɩda, 'ɩn wa yia 'pʋ. \v 15 Wa glaa, 'yabhlo yibhelia we 'ji nɩɩ, ɔ ka 'pʋ, 'ɩn ɔ yia lʋbhiti, -zugba ɔ mnɩnɩ -Lagɔɔ 'ŋnɩ, 'wʋkpɩkpɩe nya. \v 16 Ɔ bhlia -Zezuu bhʋ -yɔ, ɔ yia ɔ 'wlu zɔfa, 'ɩn ɔ yia ɔ fuo 'pa. Ɔɔ nyɩmɛ mɩa, *Samalii -nyɩmɛ -wa. \v 17 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ: «'Lee, nyɩma kugbua 'nɩ 'pʋʋ, wa gbomnʋa pnɩɩ 'na? \v 18 'Mʋ we 'nɩ 'lakpayu -mɔnɩ 'wʋbhʋ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ 'wlukʋʋn lapʋpalɩ, ɔ 'ka -Lagɔ fuo 'paa yii?» \v 19 'Bhie, -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn -sɔ 'wʋ, -ɩn mnɩ. -Na dlɩzʋzʋe ka -mɩ pue.» \s1 -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩ aɩn nyɩdɩ \r (Mt 24.23-28,37-41) \p \v 20 Falizɩnyɩma yia -Zezu layɩbha 'lee: «Lɛbhla -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩbhla 'ka nynia?» 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩa, wa'a 'yɩ we -yɔ 'yli nya. \v 21 Wa 'na 'ka gba nɩɩ, ‹A -talɩ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩ -seli!› 'ɩn ‹We mɩ mɔ!› A yibheli we 'ji nɩɩ, *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩ aɩn nyɩdɩ.» \s1 'Ylɩ -we nya Nyɩmɛɛ 'Yu 'kaa yi \p \v 22 'Bhie, -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: «Bhla yabhlo yia nynia, 'ɩn a 'ka gba, a 'ka *Nyɩmɛɛ 'Yu 'yɩ, 'ylɩ -bhlogbɔɔ nya, 'ɩn a 'na 'ka ɔ 'yɩ. \v 23 Nyɩma -ka gba: ‹Ɔ mɩ -seli›, 'ɩn wa -ka gba, ‹Ɔ mɩ mɔ›, a 'na dɩlɩ we dlɩ 'wʋ -nɩ, 'ɩn a 'na mnɩnɩ -mɔ -gwagwɩe nya -nɩ. \v 24 Sa 'nyu -ka 'yɩka 'pa, we -nyumalɩ bhʋa yalɩɩ gwedɩlɩda, 'ɩn we mnɩa we bhɩalɩda, zlɩ Nyɩmɛɛ 'Yu yia yia, 'sa ɔ yia -mɩa. \v 25 We mɩ nɩɩ, ɔ sɩa -slɔ bhabha, 'ɩn dɛslɛɛn -nyɩma 'ka ɔ sɔlʋ lapalɩ. \p \v 26 «-We 'plɩa *Noweee bhla, Nyɩmɛɛ Yuu yiyizlɩ, mʋ -bhloo dɛ yia lɛnʋa. \v 27 Noweee bhla, nyɩma mɩ lida, wa mɩ 'mada, wa mɩ kʋkwalɩda, wa mɩ wa 'ŋwnɩyua ylɩ zʋda, 'ɩn Noweee batoo 'wʋ -gbla ylɩ yia nyni. Nowee -gblaa batoo 'wʋ, tɔʋn, zezeguda lʋa, 'ɩn 'nyu yia nyɩma lasa. \p \v 28 «*Lɔtʋʋ bhla 'sa -bhlokpadɛ we nʋa: nyɩma mɩ lida, wa mɩ 'mada, -zugba, wa zɔ lu, 'ɩn wa pa -valɛ, wa pa kpaa, 'ɩn wa sʋbha -budu. \v 29 'Ɩn 'ylɩ -we nya Lɔtʋ 'bhʋa *Sodɔmʋ, wee 'ylɩ nya -Lagɔ kwlilia -kosu -yɔ -bhubhui slo, 'ɩn we yia wa lasa. \p \v 30 «'Ylɩ -we nya Nyɩmɛɛ 'Yu yia 'bhlewlʋa, 'sa -bhlokpadɛ we yia nʋa. \p \v 31 «Wee 'ylɩ nya, -ɔ -ka nyapɛda -mɩ 'pipee, ɔ 'na mnɩnɩ ɔ 'gba 'wʋbhua -budu zɔ -nɩ. 'Sa -bhlokpadɛ, -ɔ -ka kpaa -mɩ, -mɔɔ 'na bhitili lʋ -zɔɔ -nɩ. \v 32 A 'pa Lɔtʋʋ 'ŋwnɔ dlɩ -gʋ. \v 33 Nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ 'yliyɔgagɩe 'wʋgʋ, 'wʋ ɔ yia we bɔa. 'Ɩn -ɔ -ka ɔ 'yliyɔgagɩe 'wʋbɔ, kwɛɛ we yia ɔ -tʋa. \v 34 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: wee 'ylɩ -mɩnɩɩ sabɔ, nyɩma 'sɔ -ka lapɩda -mɩ, 'yabhlo wa yia 'wʋbhua, 'ɩn wa 'ka -bha -gʋdʋ tɩ. \v 35 'Ŋwnɩ 'sɔ -ka -lu bhuda -mɩ, 'yabhlo wa yia 'wʋbhua, 'ɩn wa 'ka -bha ɔ -libheyi tɩ. [ \v 36 Nyɩma 'sɔ -ka kpaa -bhlo 'wʋ -mɩ, 'yabhlo wa yia 'wʋbhua, wa 'ka -bha ɔ -libheyi tɩ.]» \p \v 37 'Ɩn -Zezuu 'bɩnɔnya yia ɔ layɩbha 'lee: «Nyɩmaa -Kanyɔ, da gbʋ -mɩnɩ 'ka lɛnʋa?» \q1 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Da 'kwie -ka -mɩ, -bha -ŋwaaa -zlo mɩa.» \c 18 \s1 Gbʋwʋbhunyɔ 'nyuu -yɔ -dʋgbaŋwnɔ \p \v 1 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu yia wa gbʋʋ nine 'palɩ, ɔ 'ka we wa 'klʋslolu nɩɩ, -Lagɔ wa 'kaa bhubhoeda -tʋ 'kɔmʋʋ, 'kʋa 'na wlalɩ wa 'ylila -nɩ. \v 2 «Gbʋwʋbhunyɔ yabhlo mɩa 'gbe yabhlo 'wʋ, ɔ'ɔ sɔ -Lagɔ, 'ɩn ɔ'ɔ zʋ nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nʋŋwɛ. \v 3 Wee 'gbe -bhloo 'dɛ 'wʋ, -dʋgbaŋwnɔ yabhlo mɩ -bha 'ya. 'Kɔmʋʋ ɔ mnɩa ɔɔ gbʋwʋbhunyɔɔ -gbɛ, 'ɩn ɔ gbaa ɔ -ylaɛ: ‹-Ɩn 'bhu ɩn -yɔ na tʋnyɔ 'sɔɔ nyɩdɩ gbʋ 'wʋ›. \p \v 4 «'Ylɩ weee nya, ɔɔ gbʋwʋbhunyɔ'ɔ ŋwnu we -yɔ. 'Bhie, 'ylɩ yabhlo nya, 'ɩn ɔ yia 'wlukʋʋn lapʋpalɩ, ɔ nɛɛ ɔ 'dɛɛ dlɩ zɔɛ: ‹Ɩ'ɩn sɔ -Lagɔ, 'ɩn ɩ'ɩn zʋ nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nʋŋwɛ, gbʋzɔnʋ -wa. \v 5 Nɩɩ, -dʋgbaŋwnɔ -mɔnɩ mɩ 'mɩ sɩalɩda duuun 'gbʋ, ɔ gbʋ na yia 'wʋbhua. We 'nɩ -mʋʋʋ, 'ɩn ɔ yia 'mɩ sɩalɩa 'ylɩ weee nya.› » \p \v 6 'Bhie, Nyɩmaa -Kanyɔ yia we -gʋdɩɛ: «-We ɔɔ gbʋwʋbhunyɔ 'nyuu gbaa, a pʋlʋ we yukwli! \v 7 'Ɩn -Lagɔ naa, -mɔɔ -bhasanya -ka ɔ gbɛgbɛɩn 'wʋkpɩda -mɩ zlʋkpɛ -yɔ jibheza, -mɔɔ 'na 'ka wa -yɔgbʋ 'wʋbhu tɩklɩɩ? 'Lee, we 'bɩ ɔ yia 'wʋgwlɛlɩa yɩ? \v 8 Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: -ɩnnya, wa gbʋ ɔ yia 'wʋbhua slʋɩ. 'Ɩn da Nyɩmɛɛ 'Yu -ka yi, ɔ yi dlɩzʋnya dʋdʋ -gʋ ylɩɩ?» \s1 Falizɩnyɩmɛ -yɔ nisʋn -gwɛzisanyɔɔ gbʋʋ nine \p \v 9 Nyɩma -wa yɩa wa 'dɛ tɩklɩɩ -Lagɔ 'yliya 'wʋ, 'ɩn wa tlilia nyɩma tɔlʋa 'ylila, ma -yla -Zezu 'paa gbʋʋ nine -mɩnɩ: \v 10 «Nyɩma sɔ mnɩa -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ -Lagɔ bhubhoea. 'Yabhlo -wa Falizɩnyɩmɛ, 'ɩn -bʋdʋ -wa nisʋn -gwɛzisanyɔ. \p \v 11 «'Ɩn Falizɩnyɩmɛ -mɔnɩ yia -Lagɔ bhubhoe ɔ 'dɛɛ dlɩ zɔɛ: ‹'Oo -Lagɔ, nyɩma -tɔlʋa -wa 'wienya, tɔlʋa 'nɩ -mɩ tɩklɩɩ, 'ɩn tɔlʋa -yɔ 'ŋwnɩ -putu dɩa -budu 'wʋ. -Amɩ 'nɩ -maa 'bhisa -mɩ, 'ɩn 'dɛbhie, ɩn 'nɩ nisʋn -gwɛzisanyɔ -mɔnɩ 'bhisa mɩɩ 'gbʋ, na paa -mɩ fuo. \v 12 Lɔkɔwlu -bhlo 'wʋ na pla 'sun 'ylɩ 'sɔ, 'ɩn -lu weee na yɩa, 'ɩn na nyɛa -mɩ we kugbua -gʋ -bhlonʋ.› \p \v 13 «Nisʋn -gwɛzisanyɔ -mɔɔ vlaa gwe, ɔ 'nɩ 'yɩbha ɔ 'ka yalɩ yla, ɔ kpaa 'wlu la, 'ɩn ɔ nɛɛ: ‹'Oo -Lagɔ, -ɩn 'yɩlɩ -amɩ gbʋnyuu -lɛnʋnyɔ nyazɩ.› » \p \v 14 'Ɩn -Zezu yia we -gʋdɩɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: ɔɔ nyɩmɛ -mɔnɩ, da ɔ mɩa ɔ -buduŋwɛɛ mnɩda, ɔ -yɔ -Lagɔ ka wɛlɩ -bhlo, we 'ka Falizɩnyɩmɛ -zi, -Lagɔ ka ɔ -yɔgbʋ 'wʋtɩɩ 'gbʋ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ ylimanɩa ɔ 'dɛ, zɔ -Lagɔ yia ɔ bɛlɩa, 'ɩn nyɩmɛ -ɔ bɛlɩa ɔ 'dɛ zɔ, 'ylimanɩa -Lagɔ yia ɔ.» \s1 -Zezu ŋwnaa 'ylaasɩ 'nyu la \r (Mt 19.13-15; Mk 10.13-16) \p \v 15 'Ylɩ yabhlo nya, nyɩma yia -Zezu 'yuyolua -la, ɔ 'ka wa 'nyulaŋwna, wa kwɛ -gʋ lapalɩe nya. -Zezuu 'bɩnɔnya 'yɩa we -yɔ, 'ɩn wa yia waa nyɩma vuvue bhli wa 'wluo kpɩlɩe nya. \v 16 'Ɩn -Zezu yia waa 'yuyolua ɔ 'dɛ -yɔbɛlɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «A 'tide 'yua 'yi, wa 'ka na -gbɛ yi, a 'na -kʋlʋ wa 'yoo -nɩ. Nɩɩ, nyɩma mɩa sa 'ylaasɩ nɩ 'bhisa, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩ -maa -nʋ nya. \v 17 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: -ɔ 'nɩ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbʋ -yɔŋwnu 'yɩslɔkpilɛ 'bhisa, ɔ 'na 'ka -Lagɔɔ -gbɛ pla.» \s1 'Ŋnɩmnɩ nyimeslɔyu \r (Mt 19.16-30; Mk 10.17-31) \p \v 18 'Ylɩ yabhlo nya, Zuifʋʋ 'yugalɩnyɔ yabhlo 'yɩbhaa -Zezu laɛ: «Na -slolunyɔ -zɔnʋ, lɛɛ -lu ɩn 'ka lɛnʋ, 'bhie, 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka, 'ɩn ɩn 'ka we 'yɩa?» \p \v 19 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ -na la 'mɩ nyɩmɛ -zɔnʋa? We 'nɩ -Lagɔɔ 'dɛbhlogbɔɔ 'wʋbhʋ, nyɩmɛ -zɔnʋ 'nɩ -mɩ. \v 20 -Ɩn -yi -Lagɔɔ *titenya: ‹-Ɩn -yɔ 'ŋwnɔ -putu 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ\f + \fr 18:20 \ft Glɛkɩwɛlɩ 'wʋ, we ji -wa nɩɩ: -wa kʋkwalɩa, wa -yɔ nyɩma -putu 'na -dɩlɩ -budu 'wʋ -nɩ. \f* , -ɩn 'na 'bhalɩ nyɩmɛ -nɩ, -ɩn 'na ylili 'wie -nɩ, -ɩn 'na zʋlʋ nyɩmɛ yo -yɔ -nɩ, -ɩn zʋ -bha -na dide -yɔ -na 'nyaa.› » \p \v 21 Ɔɔ nyɩmɛ nɛɛ: «Na -kanyɔ, ɩn mɩ nyimeslɔ nya, 'ɩn ɩn yia tite -mɩnɩ 'nʋŋwɛzʋzʋe bhli.» \p \v 22 -Zezu 'nʋa gbʋ -mɩnɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Lu -we -ɩn 'kaa lɛnʋ, we -tʋ 'wʋ -bhlo: -ɩn 'pa -na zʋzɔnʋ weee pɛlʋ, 'ɩn -ɩn 'ka we 'gwɛzi bobabhanya 'wʋladlili. 'Ɩn -ɩn 'ka 'ŋnɩmnɩe 'yɩ -Lagɔɔ -gbɛ. -Ɩn -ka we lɛnʋe bhɩa, -ɩn yi 'mɩ 'bɩ.» \p \v 23 Nɩɩ, ɔɔ nyɩmɛ 'nʋa wɛlɩ -mɩnɩ, ɔ mɩ 'ŋnɩmnɩnyɔ 'kadʋ nyaa 'gbʋ, 'ɩn we yia ɔ dlɩ sumanɩ. \v 24 -Zezu 'yɩa we -yɔ nɩɩ, ɔɔ nyɩmɛɛ dlɩ ka sumanɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «'Ŋnɩmnɩnya 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ pla, -yɔ we -kalɩa! \v 25 'Ŋnɩmnɩnyɔ 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ pla, we -kalɩ -yɔ we -zi *-nyɔmɛɛ seenɩɩ 'bhʋka 'wʋplɩlɩe.» \p \v 26 Nyɩma -wa mɩa -Zezu yukwli pʋlʋda, wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Aya! We -ka 'sa -mɩ, nyɔɔ -mɔmɔ 'ka gbʋ 'wʋbhʋa?» \p \v 27 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «-We ka lɛnʋe nyɩma 'nɩa mneni, -Lagɔ mneni we lɛnʋe.» \p \v 28 Tɔʋn, Piɛlɩ nɛɛ -Zezu -yla: «-Ɩn -talɩ, -a ka -amɩaa -lu weee -bha tɩ, 'ɩn -a yia -mɩ 'bɩ yi.» \p \v 29 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩee 'gbʋ, nyɔɔo nyɔɔ -ka ɔ -budu klaa, ɔ 'ŋwnɔ klaa, ɔ bhelia klaa, ɔ didea -yɔ ɔ 'yua -bha tɩ, \v 30 -lu -duun ɔ yia 'yɩa bhla -mɩnɩ nya, we 'ka -bha 'wʋzi. 'Ɩn -mʋʋ 'bɩgʋ, bhla -we yia yia, 'ɩn ɔ yɩa 'yliyɔgagɩe -we 'nɩa bhloluda -ka.» \s1 -Zezuu -zakpa tanʋ gbaa ɔ tlɩtlɩe -yɔ ɔ 'wʋsɔ gbʋ \r (Mt 20.17-19; Mk 10.32-34) \p \v 31 -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔ mɩ mnɩda, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A -talɩ, -Zeluzalɛmʋ -a mnɩa da. Gbʋ -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya cɛlɩa Nyɩmɛɛ 'Yuu daa, -mɔ we yia lɛnʋa. \v 32-33 Nɩɩ, nyɩma -wa 'nɩa -Lagɔ -yi, -maa -yla wa yia ɔ wlaa. 'Ɩn -maa 'ka ɔ gla palɩ, -maa 'ka ɔ vɛlɩ, 'ɩn -maa 'ka ɔ -dlɛ -gʋ slu. Sɛlɩa wa yia ɔ, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha, we 'ylɩ taa zlɩ, 'ɩn ɔ 'ka 'wʋsɔ tlɩtlɩnya glaa.» \p \v 34 Nɩɩ, wɛlɩ -we -Zezu gbaa, we 'ji mɩ zizedaa 'gbʋ, ɔ 'bɩnɔnya 'nɩ we 'wʋlanʋ. \s1 -Zezu jipea 'lɔlɔnyɔ yabhlo Zelikoo gbe nʋkplɛ \r (Mt 20.29-34; Mk 10.46-52) \p \v 35 -Zezu 'ka Zelikoo kwesi bɛa yi, 'lɔlɔnyɔ -dɩ yoo ŋwɛ -yɔ la, -zugba ɔ zla. \v 36 Ɔɔ 'lɔlɔnyɔ 'nʋa 'plɩplɩnyaa wɛlɩ, 'ɩn ɔ yia layɩbha, lɛɛ nʋ lɛa? \p \v 37 'Ɩn -maa nɛɛ ɔ -yla: «Nazalɛtɩyu -Zezu mɩa 'plɩda.» \p \v 38 Tɔʋn, ɔ yia 'wʋkpɩ: «*-Davidɩɩ 'Yu -Zezuɔɔ, -ɩn 'yɩlɩ 'mɩ nyazɩɔɔ!» \p \v 39 Nyɩma -wa mɩa -Zezu 'yu nɔda, 'ɩn -maa yia ɔ 'wluo 'kpɩlɩ, wa nɛɛ ɔ -yla: «'Mu ŋwɛ!» 'Ɩn ɔ yi 'yaa 'wʋkpɩ 'tɩtɛɛ: «-Davidɩɩ 'Yuɔɔ, -ɩn 'yɩlɩ 'mɩ nyazɩɔɔ!» \p \v 40 -Zezu 'yligbea, 'ɩn ɔ nɛɛ nyɩma -yla, wa -yɔ ɔ 'sɔ yi. Da 'lɔlɔnyɔ bɛa ɔ kwesi, 'ɩn -Zezu yia ɔ layɩbha: \v 41 «Lɛɛ -lu -ɩn 'yɩbha ɩn nʋ lɛ -mɩ -ylaa?» \p -Mɔɔ yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Na -Kanyɔ, -ɩn -blo na 'yli, ɩn 'ka layɩ lʋ.» \p \v 42 -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Na 'yli -bloɛ, -na dlɩzʋzʋe ka -mɩ pue.» \v 43 -Bha -bhlokpadɛ, ɔ bhlia layɩyɩe, 'ɩn ɔ yia -Zezu 'bɩ mnɩ, -Lagɔɔ 'ŋnɩ mnɩnɩe nya. Nyɩmaa -zlo 'yɩa we -yɔ, 'ɩn -maa yi 'yaa -Lagɔɔ 'ŋnɩ mnɩnɩe bhli. \c 19 \s1 -Zezu -yɔ -Zasee \p \v 1 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu plaa Zelikoo, ɔ mɩ wee 'gbe 'wʋdɩda, \v 2 'ŋnɩmnɩnyɔ yabhlo mɩa -bha, *nisʋn -gwɛzisanyaa -kanyɔ nya, 'mɔ wa laa -Zasee. \v 3 Ɔ mɩ 'klɩ 'yɩda, -de nyɔɔ -wa -Zezuu, ɔ 'ka ɔ -yɔyɩɩ 'gbʋ. Ɔ mɩ nyɩmɛ kibhe nya, nyɩmaa -zloo 'gbʋ, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka ɔ -yɔyɩ. \v 4 'Yoo -we -Zezu mɩa kwada, -Zasee tlia -gwagwɩe la, su wa laa sikomɔlʋ -we 'yligbea wee 'yoo ŋwɛ -yɔ, 'ɩn ɔ yia we -gbla. -Zezu yia -bha 'plɩlɩa, ɔ 'ka ɔ 'yɩɩ 'gbʋ. \p \v 5 -Zezu nynia wee su zɔ, ɔ ylaa yalɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ -Zasee -ylaɛ: «-Ɩn 'sibhli la slʋɩ, -na -gbɛ ɩn 'kaa -zɛɛn -gʋ.» \v 6 -Zasee 'sibhlia la -gwagwɩe nya, 'ɩn ɔ -yɔ -Zezu 'sɔ yia ɔ -buduŋwɛɛ mnɩ 'mʋna nya. \p \v 7 -Wa weee 'yɩa -bha, 'ɩn -maa yia -Zezu zɔ ŋwuŋwenie bhli, wa nɛɛ: «Ɔɔ nyɩmɛ ka gbʋnyuuu kwɛ -kanyɔɔ -gbɛ -gʋa mnɩ.» \p \v 8 'Ɩn -Zasee yia Nyɩmaa -Kanyɔ 'yu bɛ, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Na -Kanyɔ, ɩn 'yɩbha ɩn 'ka bobabhanya na zʋzɔnʋʋ kibhe 'nyɛ. 'Ɩn nyɔɔ ɩn -ka 'gwɛzi duun kwɛɛ -sa, ɩn 'ka -mɔɔ we -zakpa -mnʋa 'nyɛ.» \p \v 9 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «'Pʋpʋe ka -zɛɛn -budu -mɩnɩ zɔ pla. -We ka gbʋ -wa, -mɩ mɩ 'ya Ablaamʋʋ zʋaylinyɩmɛ nya. \v 10 Nɩɩ, nyɩma -wa mnɔa, 'ma Nyɩmɛɛ 'Yu yia 'ylibɩlanɔnʋa, 'ɩn ɔ 'ka wa gbʋ 'wʋsa.» \s1 Zɔlubhonʋnya taa gbʋʋ nine \r (Mt 25.14-30) \p \v 11 Da nyɩma mɩa -Zezuu wɛlɩ yukwli pʋlʋda, 'ɩn ɔ yi 'yaa wa -yla gbʋʋ nine yabhlo 'pa. -We ka gbʋ -wa, da ɔ cɩpaa -Zeluzalɛmʋ -yɔ, 'ɩn wa yia we 'wlukʋʋn lapʋpalɩ nɩɩ, dɛslɛɛn -Lagɔ slolua ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe. \p \v 12 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «'Ŋnɩmnɩnyaa zʋaylinyɩmɛ yabhlo mnɩa dʋdʋ -putu -gʋ, wa 'ka ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ -zɛlɩ, 'ɩn ɔ 'ka lʋyi. \v 13 Da ɔ 'kaa mnɩ, 'ɩn ɔ yia ɔ zɔlubhonʋnya glaa nyɩma kugbua la. 'Ɩn ɔ yia wa -can gbʋa -bhlo -bhlo 'wʋladlili. Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: ‹A 'palɩ we -valɛ, 'ɩn na lʋyibhla 'ka 'sa nyni.› \p \v 14 «'Ɩn ɔ dʋdʋ -gʋ nyɩma mɩ ɔ 'wʋnyɛdaa 'gbʋ, wa yia nyɩma ɔ 'bɩ tie, 'ɩn wa nɛɛ: ‹-A 'nɩ 'yɩbha nyɩmɛ -mɔnɩ pɩlɩ -aɩn 'wlu la.› \p \v 15 «Wa -zɛlɩa ɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ, 'ɩn ɔ yia ɔ dʋdʋ -gʋ lʋyi. Tɔʋn, ɔ zɔlubhonʋnya ɔ 'nyɛa zlɩmɛ 'gwɛzi yoo, 'ɩn ɔ yia wa la. 'Ɩn -we wa 'yɩa, ɔ 'ka we ŋwɛɛ yibheli. \p \v 16 «Ɔ zɔlubhonʋnyaa tɩanʋ yia, 'ɩn ɔ nɛɛ: ‹Na -Kanyɔ, 'gwɛzi -we -ɩn 'nyɛa 'mɩ yoo, we -zakpa kugbua ka we -gʋbho.› \p \v 17 «Nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹We nanɩ 'yli, zɔlubhonʋnyɔ -zɔnʋ -ɩn -mɩa. -Ɩn ka -lu -sɛlɛɛ lɛnʋe 'yliyɔzʋʋ 'gbʋ, 'gbe kugbua na yia -mɩ yoo 'nyɛa, -ɩn 'ka we 'wlulapɩlɩ.› \p \v 18 «Ɔ zɔlubhonʋnyaa 'sɔnʋ yia, 'ɩn -mɔɔ nɛɛ: ‹Na -kanyɔ, 'gwɛzi -we -ɩn 'nyɛa 'mɩ yoo, we -zakpa gbu ka we -gʋbho.› \p \v 19 «Nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹-Mɩ -mɔnɩ, 'gbe gbu na yia -mɩ yoo 'nyɛa, -ɩn 'ka we 'wlulapɩlɩ.› \p \v 20 «Ɔ zɔlubhonʋnyaa tanʋ yia, 'ɩn -mɔɔ nɛɛ: ‹Na -kanyɔ, -na 'gwɛzi ɩn zizea 'naa pɩ 'wʋ mʋ nɩ. \v 21 Ɩn mɩ -mɩ sɔdaa 'gbʋ, ɩn yi 'saa nʋ. Nɩɩ, -ɩn mɩ dlɩtɛlɔnyɔ nya. -Lu -we -ɩn 'nɩ ladɩ, 'mʋ -na bhua 'wʋ. 'Ɩn da -ɩn 'nɩ 'mnɔ 'pa, -bha -na dɩa 'mnɔ.› \p \v 22 «Nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹Zɔlubhonʋnyɔ 'nyuu -ɩn -mɩa. -Na 'dɛɛ ŋwɛɛ wɛlɩ -gʋ, na yia -na -yɔgbʋ 'wʋbhua. -Ɩn yi we 'ji nɩɩ, dlɩtɛlɔnyɔ ɩn -mɩa, 'ɩn -lu -we ɩn 'nɩ ladɩ, 'mʋ na bhua 'wʋ, 'mnɔ -we ɩn 'nɩ 'pa, 'mʋ na dɩa. \v 23 Lɛɛ ka 'gbʋ -ɩn 'nɩ na 'gwɛzi bankɩ 'wʋ kwa, we 'ka -gʋbhoa? 'Ɩn ɩn -ka lʋyi, ɩn 'ka -mɔ we -saa?› \p \v 24 «-Mʋʋ 'bɩgʋ, nyɩma -wa mɩa -bha, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: ‹A -sa 'gwɛzi ɔ kwɛɛ, -ɔ 'yɩa we -zakpa kugbua a 'nyɛ we -mɔɔ yoo.› \p \v 25 «Wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: ‹-Amɩaa -kanyɔ, -mɔɔ ka 'cɩn we kugbua kwɛɛ!› \p \v 26 «'Ɩn ɔ yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: ‹Ɩn nɛɛ, -wa weee kaa -lu duun, wa -nʋ wa yia -gʋpalɩa. 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -lu duun -ka, we -sɛlɛɛ dɛ mɩa ɔ kwɛɛ, kwɛɛ wa yia we ɔ -saa. \v 27 -Slɛɛn, na tʋnyɩma 'nɩa 'yɩbha ɩn pɩlɩ wa 'wlu la, a -yɔ wa yi -seli, 'ɩn a -dɩ wa -blɩɩ na 'yibadɩ.› » \s1 -Zezu nynia -Zeluzalɛmʋ \r (Mt 21.1-11; Mk 11.1-11; Zn 12.12-19) \p \v 28 -Zezu bhɩa sa gbagbɩe, -mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ yia nyɩmaa -zlo 'yugalɩ, 'ɩn ɔ yia -Zeluzalɛmʋ mnɩ. \v 29 Da ɔ mɩa Bɛtɩfazee -yɔ Betani kwesi bɛda, -gɔgɔ wa laa *Olivʋsunyaa -gɔgɔ kwesi, 'ɩn ɔ yia ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ tie ɔ 'dɛ 'yu. \v 30 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «'Gbe -we mɩa -mɛmɛ -aɩn 'yu, da a -ka -mɔ nyni nɩ, -sokofalɩ -dɔgbʋ a yia lubhu -jɩda ylɩa, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ -slɔ we -gʋ ladɩ, a -sa we lubhu, a -yɔ we yi -seli. \v 31 We -ka nyɩmɛ yabhlo ka aɩn layɩbhaɛ: ‹Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a sa we lubhua?› A gba ɔ -ylaɛ: ‹-Amɩaa -Kanyɔ 'yɩbha we.› » \p \v 32 Waa tietienya mnɩa, saa 'dɛ -Zezu gbaa we wa -yla, 'ɩn wa yi 'saa we ylɩ. \v 33 Wa mɩ wee -sokofalɩ -dɔgbʋ lubhu -sada, 'ɩn we -cɩan yia wa layɩbhaɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a sa we lubhua?» \p \v 34 'Ɩn wa yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «-Amɩaa -Kanyɔ 'yɩbha we.» \v 35 'Bhie, wa -yɔ wee -sokofalɩ yia -Zezuu -gbɛ yi. 'Ɩn wa yia we wa 'naanya -gʋ lapalɩ. 'Ɩn wa yia -Zezu we -gʋ -gblalɩ. \v 36 Da -Zezu mɩa mnɩda, -zugba nyɩma -yɔ 'naa -slʋslʋe mnɩ 'yloogblʋ ɔ 'yu. \p \v 37 Ɔ 'plɩlɩa Olivʋsunyaa -gɔgɔɔ yoo 'wʋ, ɔ 'ka -Zeluzalɛmʋ cɩpaa yi, 'mʋna yea ɔ 'bɩnɔnyaa -zlo, 'ɩn wa yia -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩnɩe bhli, wɛlɩ 'tɩtɛ nya, ninee 'ŋnɩpalɩgbʋ weee ka da wa 'yɩaa 'gbʋ. \v 38 'Ɩn wa nɛɛ: \q1 «Nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ mɩa yida Jejitapɛɛ 'ŋnɩ nya, \q2 -Lagɔ ŋwna ɔ 'nyu la. \q1 'Wʋtʋtʋe -dlɔɔ -mɩ yalɩ, \q2 'ɩn -Lagɔɔ 'ŋnɩ 'ylimanɩ!» \p \v 39 Falizɩnyɩma -tɔlʋa mɩa nyɩmaa -zlo glaa, wa nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «-Slolunyɔ, -ɩn gba -na 'bɩnɔnya -yla wa 'mu ŋwɛ.» \p \v 40 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ, wa -ka ŋwɛ 'mu, 'ɩn tʋkpanya kpɩa 'wʋ!» \s1 -Zezu wia -Zeluzalɛmʋʋ 'gbʋ \p \v 41 -Zezu nynia -Zeluzalɛmʋ kwesi, ɔ -talɩa wee 'gbe -gʋ, 'ɩn ɔ yia we 'gbʋ wi. \v 42 Ɔ nɛɛ: «Cɩɩn, -Zeluzalɛmʋ, -we 'kaa -mɩ 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ 'nyɛ, -ɩn -ka yaa -zɛɛn ylɩ nya we yibheli, we nanɩ 'yli. Nɩɩ, -slɛɛn we mɩ zizeda -mɩ kwɛɛɛ 'gbʋ, -ɩn 'nɩ mneni -ɩn 'ka we 'yɩ. \v 43 -We ka gbʋ -wa, bhlanya yia nynia -na -nʋ nya, 'ɩn -na tʋnyɩma 'ka -mɩ 'suo bibeli. 'Ɩn wa 'ka -mɩ 'wʋkla sɔ weee lʋ. \v 44 Nɩɩ, la wa yia -ɩn -yɔ -na nyɩma 'sɔ -saa. -Na -budunya wa yia wlaa, we tʋkpa 'na 'ka -gʋ ladɩdlɩda -tʋ. -We ka gbʋ -wa, bhla -we nya -Lagɔ 'yɩlɩa -mɩ nyazɩ, 'ɩn ɔ yia -mɩ 'wʋsaa yi, -ɩn 'nɩ we yibheli.» \s1 -Zezu vua -valɛpanya -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ \r (Mt 21.12-17; Mk 11.15-19; Zn 2.13-22) \p \v 45 -Zezu mnɩa -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ, 'ɩn ɔ yia -valɛpanyaa vuvue bhli. \v 46 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «We mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹Na -budu mɩa, -Lagɔ -bhubhoe -budu -wa›. \m 'Ɩn 'mʋ amɩa nʋa 'wienyaa zizeda 'wʋ.» \p \v 47 'Kɔmʋʋ, -Zezu slolua nyɩma -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, -zugba, *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Zuifʋʋ 'yugalɩnya yɩa 'klɩ, wa 'ka ɔ 'bha. \v 48 'Ɩn sa wa 'kaa nʋ, wa 'ka ɔ 'bha, 'sa 'nɩ -mɩ. -We ka gbʋ -wa, nyɩma duun ka ɔ ŋwɛɛ wɛlɩ -zɔnʋʋ yukwli pʋlʋe -manɩ. \c 20 \s1 Da -Zezuu gbʋlɛnʋ se 'bhʋlʋa? \r (Mt 21.23-27; Mk 11.27-33) \p \v 1 'Ylɩ yabhlo nya, -Zezu mɩ nyɩma gbʋ -sloluda -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, -zugba ɔ gba wa -yla -Lagɔgbʋ. 'Ɩn -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, -Lagɔɔ titee gwesanya -yɔ Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ yia ɔ -gbɛ yi. \v 2 'Ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «Se -mʋmʋ nya -na nʋ gbʋnya -mɩnɩ lɛa, -ɩn gba we -aɩn -yla. 'Ɩn nyɔɔ 'nyɛ -mɩ we lɛnʋ sea?» \p \v 3 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «Gbʋʋ gɔ -bhlo na yi 'yaa amɩa layɩbhaa. \v 4 Nyɔɔ tie *Zaan ɔ batizee nyɩma, -Lagɔ -wa yaayɩɩ, nyɩma -wa yɩ? A gba 'mɩ -yla we.» \p \v 5 'Ɩn wa yia we -gʋ kpɛlɩe bhli wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ, 'ɩn wa nɛɛ: «-A -ka gba, ‹-Lagɔ tiea ɔ›, 'ɩn ɔ yɩbhaa -aɩn laɛ: ‹Lɛɛ ka 'gbʋ a 'nɩ Zaaan wɛlɩ 'wʋŋwnua?› \v 6 'Ɩn -a -ka gba: ‹Nyɩmɛ tiea ɔ›, 'ɩn nyɩmaa -zlo bhaa -aɩn gbɔkʋ 'wʋ. -We ka gbʋ -wa, nyɩma -yi we 'ji nɩɩ, Zaan mɩ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ nya.» \v 7 We 'gbʋ, wa yia we 'bɩgʋpalɩ -Zezu -ylaɛ: «-Ɔ tiea Zaan, -a 'nɩ ɔ -yi.» \p \v 8 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «-Aa. We -ka 'sa -mɩ, -ɔ 'nyɛa 'mɩ wee gbʋnya -mɩnɩɩ lɛnʋ se, -amɩ 'na 'ka 'ya -mɔɔ -kanyɔɔ 'ŋnɩ aɩn -yla gba.» \s1 Nʋkplɛ 'ylinyunonya -wa nʋa -dlɔkpaa lubho \r (Mt 21.33-46; Mk 12.1-12) \p \v 9 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu yia nyɩmaa -zlo gbʋʋ nine -mɩnɩ 'palɩ: «Nyɩmɛ yabhlo 'paa -dlɔkpaa, 'ɩn ɔ yia we -gʋ -busalubhonʋnya lapalɩ. 'Ɩn ɔ yia -mɔ -gwlɛ -lakpa 'wʋ mnɩ. \v 10 Da -dlɔya -sa bhla nynia, 'ɩn ɔ yia ɔ zɔlubhonʋnyɔ yabhlo tie -busalubhonʋnya 'bɩ, wa 'ka ɔ -nʋ wla. 'Ɩn waa -busalubhonʋnya -manɩ yia ɔɔ zɔlubhonʋnyɔ -mɔnɩ bhɩtɩ, 'bhie, wa yia ɔ vu kwɛ klo nya. \v 11 'Ɩn ɔɔ kpaaa -kanyɔ yi 'yaa ɔ zɔlubhonʋnyɔ -putu tie. 'Ɩn waa -busalubhonʋnya yi 'yaa -mɔɔ bhɩtɩ, wa yia ɔ vɛlɩ, 'ɩn wa yia ɔ vu kwɛ klo nya. \v 12 Ɔ yi 'yaa ɔ zɔlubhonʋnyaa tanʋ tie. Wa nʋ 'yaa -mɔɔ lɛ, 'ɩn wa yia -mɔɔ kpaa -gnima viteli. \p \v 13 «Ɔɔ -dlɔkpaa -kanyɔ nɛɛ: ‹Sa ɩn 'ka nʋa? Na yu, -ɔ ka zɛ ɩn -kalɩa, 'mɔ na yia tiea. Na dlɩ zɔ nɩɩ, -bha wa yia ɔ zʋa.› \p \v 14 «Nɩɩ, da -busalubhonʋnya 'yɩa ɔɔ 'yu, wa nɛɛ wa 'dɛkpʋa nyɩdɩɛ: ‹-Ɔ 'kaa cɩ ɔɔ kpaaa -kanyɔɔ 'bɩ li, mɔ nɩ. -A 'bha ɔ, 'ɩn wee kpaa 'ka -amɩaa -nʋ -zɛ.› \v 15 'Ɩn wa yia ɔ kpaa -gnima viteli, 'ɩn wa yia ɔ 'bha.» \p 'Ɩn -Zezu yia layɩbhaɛ: «'Lee, sa ɔɔ -dlɔkpaa -kanyɔ 'ka wa nʋa? \v 16 Yia ɔ yia, ɔ 'ka ɔ -busalubhonʋnya -manɩ 'bha, 'ɩn ɔ 'ka wee kpaa nyɩma -putu yoo 'nyɛ.» \p Da nyɩma 'nʋa wee wɛlɩ -mɩnɩ, 'ɩn wa nɛɛ: «-Gbaa! -Mʋʋ 'na 'ka lɛnʋ!» \p \v 17 'Ɩn -Zezu ylaa wa, ɔ nɛɛ: «Wɛlɩ mɩa da cɛlɩda, sa we 'ji mɩa? \q1 ‹Tʋkpa -we -budusʋbhanya -saa kwnɛɛ, \q2 mʋ -zɛa -buduu gwɩgwɩyli -tʋkpa -zɔnʋ›. \m \v 18 Nyɔɔo nyɔɔ -ka wee tʋkpa -mɩnɩ -gʋ bhlili, la ɔ wʋwlalɩa. 'Ɩn wee tʋkpa -ka nyɔɔ -gʋ bhlili, ɔ tɔpʋ we saa.» \s1 Nisʋn -gwɛzii plʋlʋe Sezaa kwɛɛ \r (Mt 22.15-22; Mk 12.13-17) \p \v 19 -Lagɔɔ titee gwesanya klaa, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, wa ka we 'jiyibheli nɩɩ, ma -yɔ -Zezu -saa wee gbʋʋ nine. Wa mɩ 'klɩ 'yɩda, wa 'ka -Zezu kpa -bha -bhlokpadɛ, 'ɩn wa yia nyɩmaa -zlo sɔ. \v 20 Wa mɩ sa -Zezu -kʋda, -mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn wa yia ɔ 'wiemɩ gbʋʋ lɛnʋnya yoo 'pa, -wa nʋa wa 'dɛ nyɩma tɩklɩɩ 'bhisa. Waa nyɩma -manɩ 'ka ɔ zɔbhli, ɔ layɩbhɩe nya. 'Ɩn wɛlɩ -kpʋa -ka ɔ ŋwɛɛ 'tla, wa 'ka ɔ gbʋ 'wlu dɩ, 'ɩn dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ kaa 'tɩtɛ -yɔ se, wa 'ka ɔ -mɔɔ yoo 'nyɛ. \v 21 'Ɩn wa yia ɔ gbʋ -mɩnɩ layɩbhaɛ: «-Amɩaa -Slolunyɔ, -we -na gbaa, 'ɩn -na slolua, -a -yi we 'ji nɩɩ, we tɩklɩɩ. -Ɩ'ɩn yla nyɩmɛɛ -kwɩkwɩ. Sa -Lagɔ 'yɩbhaa nyɩmɛ -mɩ, 'mʋ -na slolua gbʋzɔnʋ sa. \v 22 'Yoo -amɩaa tite nyɛ -aɩn, -a plʋlʋ *Sezaa kwɛɛ nisʋn -gwɛzi yaayɩɩ, -a 'na plʋlʋ we -nɩɩ?» \p \v 23 -Zezu yibhelia wa -dawlii 'ji, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: \v 24 «A -slolu 'mɩ *Wlɔmʋ -tama yabhlo 'klʋ. Nyɔɔ ka 'wlu -yɔ ɔ ŋnɩ mɩ we -gʋa?» \p 'Ɩn wa nɛɛ: «Sezaa -wa.» \p \v 25 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «-We -ka *Sezaaa -nʋ, a 'nyɛ we Sezaa yoo. 'Ɩn -we -ka -Lagɔɔ -nʋ, a 'nyɛ we -Lagɔ yoo.» \p \v 26 Wɛlɩ -we ɔ mɩa gbada nyɩmaa -zlo 'yu, we -mʋmʋ -gʋ wa 'kaa ɔ kpalɩ, -mʋʋ 'nɩ 'yɩ. Nɩɩ, ɔ gbʋʋ 'bɩgʋpalɩ wɛlɩ ka wa ŋwɛgaga -sʋbhalɩɩ 'gbʋ, wa yia ŋwɛ 'muda -tʋ. \s1 'Lee, tlɩtlɩnya yi 'wʋsɔɔ? \r (Mt 22.23-33; Mk 12.18-27) \p \v 27 *Sadusenyɩma, -wa gbaa tlɩtlɩnya 'nɩ mneni wa 'ka tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔ, ma bɛa -Zezu kwesi, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: \v 28 «-Amɩaa -kanyɔ, Moizɩ ka we cɛlɩ -aɩn -yla titee 'sɛbhɛ 'wʋɛ: ‹Nyɩmɛ -ka 'ŋwnɔ -ka, ɔ -ka tlɩ, ɔ 'nɩ 'yu -ka, ɔ bheli kwa ɔ -dʋgbadaa. 'Ɩn ɔ -yɔ ɔɔ 'ŋwnɔ 'sɔ 'ka ɔ bhelii zʋa lala, 'ɩn -mɔɔ 'ŋnɩ 'ka dʋdʋ -gʋ -tʋ.› \v 29 Nɩɩ, zlɩmɛ nyɩmɛ yabhlo ka nʋkpasuyua gbesɔ. Wa kpasa kwaa 'ŋwnɔ, ɔ 'nɩ gwalɩ, 'ɩn ɔ yia tlɩ. \v 30 Wa 'sɔnʋ yia ɔɔ 'ŋwnɔ kwa. \v 31 'Bhie, wa tanʋ yia ɔ kwa. 'Sa we nʋa waa bhelia gbesɔɔ -nʋ nya, wa 'dɛ weee -yɔ ɔ 'nɩ gwalɩ, 'ɩn wa yia tlɩ. \v 32 Wanʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔɔ 'ŋwnɔ -mɔɔ yi 'yaa tlɩ. \v 33 Nɩɩ, waa bhelia gbesɔ ka ɔɔ 'ŋwnɔ -mɔnɩ kwa -bhlo -bhlo. 'Ɩn 'ylɩ -we nya tlɩtlɩnya yia 'wʋsɔa, nyɔɔ ka 'ŋwnɔ ɔ -mɩa?» \p \v 34 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «Bhla -mɩnɩɩ nyɩma mɩ kʋkwalɩda. \v 35 Nɩɩ, nyɩma -wa -Lagɔ -saa -bha, 'ɩn -wa kaa we 'klʋ, wa 'ka 'wʋsɔ tlɩtlɩnya glaa, 'ɩn wa 'ka dʋdʋ lolu -gʋ mnɩ, wa 'na 'ka kʋkwalɩ. \v 36 Nɩɩ, wa 'nɩ -slɛɛn mneni wa 'ka tlɩ, -we ka gbʋ -wa, wa 'wlʋ -Lagɔɔ 'anzɩnya. Wa mɩ -Lagɔɔ 'yua nya. -Lagɔ ka wa 'wʋbhu tlɩtlɩnya lʋ, 'ɩn wa yia 'yliyɔgagɩe 'yɩ. \v 37 Moizɩ ka we -slolu vaa, nɩɩ, tlɩtlɩnya yia 'wʋsɔa, 'ɩn wa 'ka 'yliyɔgagɩe 'yɩ. Da misagʋsu pilɛɛ -bhoa 'yli, 'ɩn ɔ yia Jejitapɛ la: ‹Ablaamʋʋ -Lagɔ, Izakɩɩ -Lagɔ, Zakɔbʋʋ -Lagɔ.› » \m \v 38 'Ɩn -Zezu yia we -gʋdɩɛ: «Wɛlɩ -mɩnɩ slolua nɩɩ, -Lagɔ mɩa, 'yliyɔganyaa -Lagɔ -wa, ɔ 'nɩ tlɩtlɩnyaa -Lagɔ. Nɩɩ, wa 'dɛ weee mɩ 'yliyɔganya nya -Lagɔ 'yliya 'wʋ.» \p \v 39 -Lagɔɔ titee gwesanya tɔlʋa nɛɛ -Zezu -ylaɛ: «-Amɩaa -slolunyɔ, -we -ɩn gbaa, gbʋzɔnʋ -wa.» \v 40 'Ɩn waa nyɩma 'nɩ 'maslɛɛn 'yɩbha, wa 'ka gbʋ -putu ɔ layɩbha. \s1 -Lagɔɔ -Bhasanyɔ mɩ -Davidɩɩ -Kanyɔ nya \r (Mt 22.41-46; Mk 12.35-37) \p \v 41 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Lɛɛ ka 'gbʋ wa gba -Lagɔɔ -Bhasanyɔ mɩa, -Davidɩɩ yu -wa? \v 42 Nɩɩ, -Davidɩɩ 'dɛbhie -gbolu nɛɛ Lʋʋsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 ‹Jejitapɛ nɛɛ na -Kanyɔ -ylaɛ: \q2 «-Ɩn -dɩ da la na lilisɔlʋ. \q2 \v 43 'Ɩn ɩn 'ka -na tʋnyɩma -na bhʋ zɔ lapalɩ, \q2 -ɩn 'ka wa -gʋ nɔ.» › \m \v 44 Nɩɩ, sa ɔɔ -Lagɔɔ -Bhasanyɔ 'ka 'ya -Davidɩɩ 'yu -zɛa?» \s1 A 'na nʋnʋ -Lagɔɔ titee gwesanyaa lɛnʋgbʋ lɛ -nɩ \r (Mt 23.1-36; Mk 12.38-40) \p \v 45 Da nyɩma weee -wa mɩa -bha, wa mɩa -Zezu yukwli pʋlʋda, 'ɩn ɔ nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya -ylaɛ: \v 46 «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ -Lagɔɔ titee gwesanyaa gbɛgbɛɩn. Wa 'yɩbha tlʋlo -bana 'kadɩ 'wʋplaplɩe, -zugba wa zie we nya. 'Ɩn wa 'yɩbha wa -sa wa fʋ, wa 'nʋŋwɛzʋzʋe nya -zejila 'wʋ. -Lagɔbudu zɔ -yɔ 'fɛtɩnya -gʋ, 'yugbɛɩn ladɩdɩe wa 'yɩbhaa kpe -zɔnʋnya -gʋ. \v 47 -Dʋgbaŋwnɩ wa saa -maa -lu weee kwɛɛ. 'Ɩn wa bhubhoea -Lagɔ nyɩma 'yliya 'wʋ kpokpo, nyɩma tɩklɩɩ 'bhisa. We 'gbʋ, -Lagɔ yia wa -yɔgbʋ 'wʋbhua, 'ɩn wanʋʋ -kaslʋ 'ka nyɩma tɔlʋaa -nʋ 'wʋzi.» \c 21 \s1 Bobabha -dʋgbaŋwnɔ \r (Mk 12.41-44) \p \v 1 -Zezu ylaa ɔ 'dɛ kwesi, 'ŋnɩmnɩnya mɩa 'gwɛzi -gbo 'wʋ palɩda -bhlo -bhlo, -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, 'ɩn ɔ yia wa -yɔyɩ. \v 2 Wee bhla -bhlokpadɛ nya, bobabha -dʋgbaŋwnɔ mɩa wee -gbo 'wʋ tamayua 'sɔ palɩda, 'ɩn ɔ yi 'yaa -mɔɔ -yɔyɩ. \v 3 -Bha -Zezu gbaa: «Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ, bobabha -dʋgbaŋwnɔ -mɔnɩ wlaa duun, mɔ -zia wa 'dɛ weee 'wʋ. \v 4 'Ŋnɩmnɩnya mɩa, 'gwɛzi -we wa gbʋ 'nɩa 'wʋ -mɩ, 'mʋ wa wlaa. 'Ɩn ɔmɔ, ɔ boba 'wʋ, 'gwɛzi -we ɔ 'kaa lili, 'mʋ ɔ wlaa.» \s1 -Zezu gbaa -Lagɔbudu 'kadʋʋ -wlɔwlɔee gbʋ \r (Mt 24.1-2; Mk 13.1-2) \p \v 5 -Mʋʋ 'bɩgʋ, nyɩma tɔlʋa mɩ -Lagɔbudu 'kadʋʋ 'ylinanɔ gbʋ gbada. Tʋkpa 'nanɩ wa 'sʋbhalɩa we klaa, 'ɩn -lu 'nanɩ wa 'nyɛa -Lagɔ, -we nya wa namanɩa we zɔ 'yli, we 'gbʋ. 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: \v 6 «'Ylɩnya yia yia, -buduu tʋkpanya a yɩa dɛ -yɔ -gʋladɩdlɩda, we 'yabhlogbɔɔ 'na 'ka we -libheyi -gʋ -tʋ. Jitea we 'dɛ weee yia.» \s1 Gbʋnyii 'kaa lɛnʋ dʋdʋʋ bhɩabhɩe 'yu \r (Mt 24.3-14; Mk 13.3-13) \p \v 7 'Ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «-Amɩaa -slolunyɔ, lɛbhla -mʋʋ 'ka lɛnʋa? Lɛɛ -lu 'ka wee -li -mɩnɩɩ lɛnʋbhla -slolua?» \p \v 8 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩɛ: «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, nyɩmɛ 'na nʋnʋ aɩn -dawli -nɩ. Nɩɩ, nyɩma -duun yia na 'ŋnɩ -gʋ yia, 'ɩn wa 'ka gbaɛ: ‹-Amɩ -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ!› 'Ɩn: ‹We bhla ka nyni!› Nɩɩ, a 'na nɔnʋ wa 'bɩ -nɩ. \v 9 Da a -ka tʋgʋgʋe -yɔ -yɔwʋsʋsɔlʋee 'dɩ 'nʋ, a 'na nʋnʋ nyanɔ -nɩ. We mɩ nɩɩ, we nʋ lɛ tɩa. Nɩɩ, -mʋʋ 'nɩ dɛslɛɛn dʋdʋʋ bhɩalɩda.» \p \v 10 'Bhie, ɔ yia we -gʋdɩɛ: «Tʋ yia laga 'sɔ nyɩdɩ 'wʋsɔa. 'Ɩn nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ yabhlo 'ka nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ -gʋdʋ -yɔwʋsɔlʋ. \v 11 Dʋdʋ yia zuklua, ŋwɔ yia yia, 'ɩn gu 'kadɩ yia nyɩma -yɔbhoa dʋdʋʋ da weee. -Nanagbʋnya -yɔ gwɛdigbʋnya wa yia -yɔyɩa yalɩ, 'ɩn we 'ka nyɩma -nyanɩgbɔ -gʋ -la. \s1 -We 'kaa -Zezuu 'bɩnɔnya ylɩ mʋ nɩ \p \v 12 «'Ɩn -mʋʋ weee 'yu, kpaa wa yia aɩn, wa 'ka aɩn 'klɩyɩe 'wʋpalɩ, wa 'ka aɩn -Lagɔbudunya zɔ kwa, wa 'ka amɩaa -yɔgbʋ 'wʋbhu, 'ɩn wa 'ka aɩn -kaslʋ 'wʋpa. Nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya -yɔ dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnya 'yu wa yia aɩn kwaa na 'gbʋ. \v 13 -We weee mɩa dɛ yia lɛnʋa, 'ɩn na gbʋnya ka da a 'yɩa, a 'ka we gba. \v 14 -We a 'kaa gba, a 'ka amɩaa 'dɛ gbʋ -gʋ -sa, a 'na pʋpalɩ we 'wlukʋʋn la -nɩ. 'Ɩn a 'na lʋlʋ we 'gbʋ dlɩ -nɩ. \v 15 Nɩɩ, na 'dɛbhie -gbolu yia aɩn gbʋyilo wɛlɩ ŋwɛɛ zʋa. Sa amɩaa tʋnyɩma 'na 'kaa we kpɛlɩ, 'ɩn wa 'na 'kaa we 'bɩgʋpalɩ wɛlɩ 'yɩ, 'sa. \v 16 Nɩɩ, amɩaa didea -yɔ amɩaa 'nyaanya, amɩaa bhelia, amɩaa nyɩma -yɔ amɩaa 'talea yia aɩn wlaa. 'Ɩn wa 'ka aɩn glaa nyɩma duun 'bha. \v 17 Na 'gbʋ, nyɩma weee yia aɩn 'wʋnyɛa. \v 18 Nɩɩ, amɩaa 'wluonyii gɔ yabhlogbɔɔ 'nɩa mnɔa yi. \v 19 We 'dɛɛ 'gbʋ, a kpa amɩaa 'dɛ la -kli, 'ɩn a 'ka 'yliyɔgagɩe -zɔnʋ 'yɩ. \s1 -Zezu gbaa -Zeluzalɛmʋʋ -wlɔwlɔee gbʋ \r (Mt 24.15-21; Mk 13.14-19) \p \v 20 «Da a -ka we -yɔyɩ, -Zeluzalɛmʋʋ tʋnyɩmaa 'slʋja ka we gbeli, -zugba a yibheli we 'ji nɩɩ, -Zeluzalɛmʋ gbee labhʋbhla ka cɩpa. \v 21 -Mʋʋ bhla, -wa -ka Zudee -dʋdʋ -gʋ -mɩ, -maa -yɔ -gwagwɩe mnɩ zizea -gɔgɔnya 'wlu. -Wa -ka -Zeluzalɛmʋgbe nʋkplɛ -mɩ, -maa 'tla wee 'gbe nʋkplɛ. 'Ɩn -wa -ka kpaa -mɩ, -maa 'na yili -zɔɔ -nɩ. \v 22 Sa -Lagɔ 'kaa ɔ nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhu, wee 'ylɩnya nʋkplɛ mʋ nɩ. We mɩ cɛlɩda, 'ɩn lɛ we yia nʋa. \v 23 Lɛɛ gbʋnyuu yi 'sa, nʋkplabhue ŋwnɩ -yɔ -wa mɩa 'yua 'nyɛnɩda ylɩa, wee 'ylɩnya -mɩnɩ nya! Nɩɩ, sɩasɩe 'kadʋ yia wee dʋdʋ -gʋ yia. 'Ɩn -Lagɔɔ 'cɛ 'ka -mɔ -nyɩma -yɔwʋsɔlʋ. \v 24 'Bhaa wa yia tɔlʋa tʋgʋgblɛ nya, 'ɩn wa 'ka tɔlʋa dʋdʋ -putunya -gʋ kwa galɩ nya. Nyɩma -wa 'nɩa Zuifʋ, -gʋ wa yia -Zeluzalɛmʋ nɔa, wa 'ka we su, 'bhie, wanʋʋ bhla 'ka 'saa bhɩa. \s1 Nyɩmɛɛ 'Yuu yiyie \r (Mt 24.29-31; Mk 13.24-27) \p \v 25 «Gwɛdili wa yia -yɔyɩa, 'ylʋ klaa, 'cʋ -yɔ -zɛlɩ klaa, we -gʋ. Gumunyuu saju -pa -jiji 'kadʋ yia lɛnʋa, 'ɩn dʋdʋgʋ -nyɩma weee dlɩ 'ka sumanɩ, nyanɔ 'ka wa 'wʋslo. \v 26 'Ɩn -we weee yia lɛnʋa dʋdʋ -gʋ, 'mʋ nyɩma mɩa 'wlukʋʋn lapʋpalɩda, we dlɩ -sulo yia wa 'bhaa. Nɩɩ, yalɩɩ 'tɩtɛ weee yia zuklua. \v 27 Nɩɩ, Nyɩmɛɛ 'Yu wa yia -yɔyɩa yida yalɩpʋpa -gʋ, ɔ 'tɩtɛ -yɔ ɔ 'ŋnɩmnɩe nya. \v 28 Da wee gbʋnya -mɩnɩ lɛnʋe -ka gwedɩ, a 'yligbe gege, 'ɩn a 'bhu 'wlu 'wʋ. Nɩɩ, -Lagɔɔ amɩaa gbʋwʋsaylɩ ka cɩpa -kwɛɩn.» \s1 -We figɩsu slolua mʋ nɩ \r (Mt 24.32-35; Mk 13.28-31) \p \v 29 'Ɩn ɔ yia wa gbʋʋ nine -mɩnɩ 'palɩ. Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A yla figɩsu -yɔ su -tɔlʋa weee -mɩnɩ! \v 30 Da a -ka we -yɔyɩ nɩɩ, we mɩ tɔpɔda, a yibheli we 'ji nɩɩ, 'nyu -lʋa bhla ka cɩpa. \v 31 'Sa -bhlokpadɛ, da a -ka gbʋnya -mɩnɩɩ lɛnʋe -yɔyɩ, a yibheli we 'ji nɩɩ, -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe ka cɩpa. \v 32 Ɩn nɛɛ aɩn -yla gbʋzɔnʋ saɛ: dɛslɛɛn -nyɩmaa 'dɛ weee 'na 'ka tlɩ, 'ɩn wee gbʋnya -mɩnɩ 'kaa lɛnʋ. \v 33 Nɩɩ, la yalɩ -yɔ dʋdʋ yia 'bhʋa, na wɛlɩ 'na 'ka labhʋ 'mnumnu. \s1 A -tʋ 'yliyɔgada \p \v 34 «A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ! A 'na yeli amɩaa dibhe 'fɛtɩnya -yɔ nʋ bhabhaa mamɩe -nɩ, 'ɩn a 'na lʋlʋdlɩ dʋdʋ -gʋʋ -lii 'gbʋ -nɩ. We 'nɩ -mʋʋʋ, 'ɩn Nyɩmɛɛ 'Yuu yiyiylɩ tlalɩa aɩn. \v 35 Nɩɩ, sa 'sowli tlalɩa zibhi, 'sa -bhlokpadɛ wee ylɩ -mɩnɩ yia dʋdʋgʋ -nyɩma weee 'tlalɩa. \v 36 We 'dɛɛ 'gbʋ, a -tʋ 'yliyɔgada, a 'na ŋwɔnʋ 'ylaa -nɩ. A -tʋ -Lagɔ bhubhoeda 'kɔmʋʋ, a 'ka 'tɩtɛ 'yɩ, 'ɩn gbʋ weee yia yia, a 'ka we lu. 'Ɩn a 'ka Nyɩmɛɛ 'Yu 'klʋ 'yligbee mneni.» \p \v 37 Zlɩ, -Zezu slolua nyɩma -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ. 'Ɩn jibheza, ɔ mnɩa lapɩa -gɔgɔ wa laa *Olivʋsunyaa -gɔgɔ 'wlu. \v 38 Zlʋkpɛ 'tutu, 'ɩn nyɩmaa -zlo yia -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, ɔ wɛlɩ yukwli pʋlʋa. \c 22 \s1 Zuifʋʋ 'yugalɩnya zʋa -Zezuu -yɔgbʋ \r (Mt 26.1-5; Mk 14.1-2; Zn 11.45-53) \p \v 1 *'Floo -we 'nɩa gɔɔ -yɔ -ka, -we ka 'fɛtɩ dɩa gwe *'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩɩ zlɩ, we ka cɩpa. \v 2 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya 'yɩa 'klɩ, wa 'ka -Zezu 'bha. Nyɩmaa -zlo gbelia -Zezu, wa sɔsʋee 'gbʋ, wa 'nɩ we mneni. \s1 Zudasɩ nʋa -Zezu -dawli 'wʋ \r (Mt 26.14-16; Mk 14.10-11) \p \v 3 Nɩɩ, -Zezuu 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔɔ lʋ -nyɩmɛ yabhlo wa laa Zudasɩ Isɩkaliɔtʋ, -Saatan ka ɔ 'wʋ pla. \v 4 Sa Zudasɩ 'kaa -Zezu wla, 'ɩn ɔ yia we gbaa mnɩ -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ 'slʋja kʋa -Lagɔbudu 'kadʋ ŋwɛɛ -cɩan -yla. \v 5 We yia wa 'mʋna 'wʋla. 'Ɩn wa nɛɛ ɔ -yla, wa 'ka ɔ 'gwɛzi 'nyɛ. \v 6 Zudasɩ ŋwnua we -yɔ, 'ɩn sa ɔ 'kaa wa -Zezu yoo 'nyɛ, 'ɩn nyɩmaa -zlo 'na 'kaa we 'jiyibheli, -zugba ɔ talɩa we 'yoo da. \s1 -Zezu nɛɛ ɔ 'bɩnɔnya pi 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu \r (Mt 26.17-25; Mk 14.12-21; Zn 13.21-30) \p \v 7 Ylɩ -we nya wa 'kaa 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ *bhlabhlɛyua 'bha, we -yɔ 'Floo -we 'nɩa gɔɔ -yɔ -kaa 'fɛtɩ, we 'ylɩ ka nyni. \v 8 'Ɩn -Zezu yia Piɛlɩ -yɔ Zaan tie, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A mnɩ -aɩn -yla 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu pia, -a 'ka we li.» \p \v 9 'Ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «Mɔ -ɩn 'yɩbha -a mnɩ we pilia?» \p \v 10 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Bhla -we nya a -ka -zɔɔ plaa yi nɩ, nyɩmɛ yabhlo a -yɔ ɔ yia gbelia, ɔ ka 'nyunyida 'wlu. -Budu -we zɔ ɔ yia plaa, a pla ɔ 'bɩ. \v 11 A gba -buduu -kanyɔ -ylaɛ: ‹-Amɩaa -slolunyɔ nɛɛ, -buduu 'yu -we zɔ ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'kaa 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu li, da we mɩa?› \v 12 -Buduu 'yu 'kadʋ mɩa we 'wlu, -we kaa -gʋladɩ -li -zɔnʋ zɔ, 'ɩn ɔ slolua we aɩn da. -Bha a yia wee -amɩaa lililu pia.» \p \v 13 'Ɩn wa yia mnɩ, 'ɩn sa -Zezu gbaa wa -yla, 'ɩn wa yi 'saa we ylɩ. 'Ɩn wa yia 'fɛtɩ -gʋ lililu pi. \s1 Nyɩmaa -Kanyɔɔ -mɔwlʋ -lililu \r (Mt 26.26-30; Mk 14.22-26; 1 Kol 11.23-25) \p \v 14 Da lilibhla nynia, 'ɩn -Zezu -yɔ ɔ tietienya yia lililu gwe ladɩ. \v 15 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Ɩn 'yɩbha ɩn -yɔ aɩn 'ka 'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -lililu li dlɩ weee nya, 'bhie, na sɩasɩa ylɩ 'ka nyni! \v 16 Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: we 'bhʋ -zɛɛn 'wʋ, ɩn 'nɩa lililu nɩɩ -putu lia yi. Zlɩ a -ka wee lililuu 'ji 'wʋlanʋ kpɛɛn kpɛɛn, -mɔ -Lagɔɔ 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ, we zlɩ na lia we.» \p \v 17 -Zezu 'bhua nʋ -kɔpʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ fuo 'pa. 'Ɩn ɔ nɛɛ: «A 'bhu 'kɔpʋ nɩ 'wʋ, a dlili we nʋkpla -lu a 'dɛkpʋa nyɩdɩ. \v 18 Nɩɩ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: we 'bhʋ -zɛɛn 'wʋ, ɩn 'na 'ka 'maslɛɛn nʋ 'ma, 'ɩn -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe 'kaa yi.» \p \v 19 -Mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ 'bhua 'floo 'wʋ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ fuo 'pa. Ɔ dɩdlɩa we la, 'ɩn ɔ yia we wa 'wʋladlili. 'Ɩn ɔ nɛɛ: «-We mɩa da na ku -wa, 'mʋ ɩn wlaa amɩaa 'gbʋ. A li wee 'floo -mɩnɩ, 'ɩn a 'ka 'mɩ ligbeda -tʋ bhla weee nya.» \v 20 Wa bhɩa lilie, 'ɩn -Zezu yi 'yaa 'sa wa nʋ -kɔpʋ yoo 'nyɛ. 'Ɩn ɔ nɛɛ: «Wee 'kɔpʋ -mɩnɩ -wa -Lagɔ -yɔ nyɩma 'sɔɔ *'wʋsuslolue -lolu, -we ka 'gbʋ na 'pɩɔn yia jite amɩaa 'gbʋ. \p \v 21 «'Ɩn a yla: -ɔ 'kaa 'mɩ pɛlʋ 'pa nyɩma kwɛɛ, ɔ mɩ da. Na sɔ -yɔ ɔ sɔ mɩ lililu lʋ kna -bhlogbɔɔ 'wʋ. \v 22 Gbʋzɔnʋ -wa, sa -Lagɔ 'yɩbhaa we, 'sa Nyɩmɛɛ 'Yu yia mnɩa. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'kaa ɔ wla, 'ɩn wa 'ka ɔ 'bha, gbʋnyuu mɩ -mɔɔ -nʋ nya.» \v 23 'Ɩn wa yia layɩbhalɩe bhli: «-Aɩn glaa nyɔɔ 'ka -mʋʋ lɛnʋa?» \s1 -Aɩn glaa nyɔɔ -wa 'kadʋa? \p \v 24 -Zezuu 'bɩnɔnya nyɩdɩ kpɛlɩe 'kadʋ yia -bha -bho. Wa 'yɩbha, -ɔ -wa wa glaa 'kadʋ, wa 'ka ɔ yibheli. \v 25 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Dʋdʋgʋ -nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya pɩlɩ wa 'wlu la, 'tɩtɛ weee nya. 'Ɩn -wa kaa wa, -maa 'yɩbha wa la -maa gbʋzɔnʋʋ lɛnʋnya.» \v 26 'Ɩn amɩa 'na nʋnʋ 'sa -maa 'bhisa -nɩ. Nɩɩ, -ɔ -wa 'kadʋ aɩn glaa, ɔ -mɩ 'yɩslɔkpilɛ 'bhisa. 'Ɩn -ɔ -wa amɩaa -kanyɔ, ɔ -mɩ amɩaa zɔlubhonʋnyɔ 'bhisa. \v 27 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -dɩa lililu gwe la, mɔ 'ylia yaayɩɩ, -ɔ mɩa lililu dlilida -mɔɔ 'ylia yɩ? -Ɔ -dɩa lililu gwe la mɔ 'ylia. We 'nɩ mʋʋ? We nanɩ 'yli! -Mʋʋ bhla, -amɩ mɩ aɩn nyɩdɩ nyɩmɛɛ zɔlubhonʋnyɔ 'bhisa! \p \v 28 Da wa mɩa 'mɩ sɩalɩda, amɩa mɩa da, amɩa -tʋa 'mɩ kwesi 'ylɩ weee nya. \v 29 Sa na Dide 'nyɛa 'mɩ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe se, 'sa -bhlokpadɛ -amɩ na nyɛa 'ya we amɩa. \v 30 -Mɔ na 'wlulapɩlɩgbe 'wʋ, lia a -yɔ 'mɩ 'sɔ yia, 'ɩn a -yɔ 'mɩ 'sɔ 'ka 'ma. 'Ɩn 'ŋnɩmnɩkpe -gʋ a yia ladɩa, 'ɩn a 'ka *Izlaɛlɩɩ *zʋa kugbua lɛ 'sɔɔ -yɔgbʋ 'wʋbhu. \s1 -Zezu nɛɛ Piɛlɩ yia ɔ gbʋ kpɛlɩa \r (Mt 26.31-35; Mk 14.27-31; Zn 13.36-38) \p \v 31 «'Simɔɔ, 'Simɔɔ, -ɩn pʋ yukwli! *-Saatan 'yɩbha ɔ 'ka aɩn 'wʋbhlɩ, sa wa bhlɩa 'mnɔ 'wʋ, 'ɩn sa wa sɩsalɩa we 'ya -yɔ we flɩ 'wʋ, 'sa. \v 32 Ɩn ka -Lagɔ bhubhoe -na 'gbʋ, dlɩzʋzʋe yi -mɩ 'wʋbɔɔ 'gbʋ. 'Ɩn 'ylɩ -we nya -ɩn -ka lʋbhiti na -gbɛ, -ɩn 'tɛmanɩ -na bheliaa dlɩ la.» \p \v 33 Piɛlɩ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, ɩn ka dlɩ -sa, -ɩn 'ka -kaslʋ 'wʋ mnɩoo, ɩn -yɔ -mɩ 'sɔ. -Ɩn -ka tlɩoo, ɩn -yɔ -mɩ 'sɔ.» \p \v 34 'Ɩn -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ: «Ɩn nɛɛ -mɩ -ylaɛ: -zɛɛn -ylɩ -mɩnɩ nya, -kʋkɔ 'na 'ka gbo, 'ɩn -na kpɛlɩa na gbʋ -zakpa ta. 'Ɩn -na gbaa, -ɩn 'nɩ 'mɩ -yi.» \s1 A mnazɩ la, a 'ka tʋ gʋ \p \v 35 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Da ɩn tiea aɩn, 'ɩn a 'nɩa 'gwɛzi -bhɔtɔ, -bada -yɔ -sakwla 'wʋbhu, -lu ka aɩn 'wʋbɔɔ?» \p 'Ɩn -maa yia we 'bɩgʋpalɩ: «-Ɩnnya, -lu yabhlogbɔɔ 'nɩ -aɩn 'wʋbɔ.» \p \v 36 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Nɩɩ, -slɛɛn -ɔ -ka 'gwɛzi -ka, ɔ 'bhu we 'wʋ. -Ɔ -ka -bada -ka, ɔ 'bhu we 'wʋ. 'Ɩn -ɔ 'nɩ tʋgʋgblɛ -ka, -mɔɔ 'pa -mɔɔ -bana 'kadʋ pɛlʋ, 'ɩn ɔ 'ka we 'yabhlo zɔ. \v 37 Ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: wɛlɩ -we wa cɛlɩa -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ, -we gbaa: \q1 ‹Wa ka ɔ gbʋnyuuu kwɛ -cɩan glaa zɛlɩ,› \m na 'gbʋ wa yia we cɛlɩ. Nɩɩ, -we wa cɛlɩa na 'gbʋ, we mɩ nɩɩ, we nʋ lɛ, -bha -tʋ 'wʋ -sɛ.» \p \v 38 Ɔ 'bɩnɔnya nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, tʋgʋgblɛ sɔ nɩ.» \p 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «We -tʋ sa!» \s1 -Zezu bhubhoea -Lagɔ Olivʋsunyaa -gɔgɔ 'wlu \r (Mt 26.36-46; Mk 14.32-42) \p \v 39 -Zezu 'tlaa, 'ɩn ɔ yia *Olivʋsunyaa -gɔgɔ 'wlu mnɩ, ɔ -yɔ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ. Sa ɔ nʋa -benyi 'sa. \v 40 Da ɔ nynia wee da, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A bhubhoe -Lagɔ, a yi laylagbʋ lʋ bhlili.» \p \v 41 'Bhie, sa nyɩmɛ -ka gbɔkʋ viteli da we bhlia, 'ɩn ɔ yi 'saa wa gwevla. Ɔ 'sibhlia 'kukolu, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ bhubhoe. \v 42 Ɔ nɛɛ: «Dide, -ɩn -ka we 'yɩbha, -ɩn vlalɩ 'mɩ sɩasɩe 'kadʋ -mɩnɩ gwe. We 'na -zɛlɩ nanʋʋ dʋmagbʋ -nɩ, we -zɛ -na dʋmagbʋ.» [ \v 43 Tɔʋn, -Lagɔɔ 'anzɩ yabhlo 'bhʋa yalɩ, 'ɩn we yia ɔ 'klʋtlalɩ, we 'ka ɔ dlɩ latɛmanɩɩ 'gbʋ. \v 44 -Zezuu dlɩ sumanɩa tenyi tenyii, 'ɩn ɔ yi 'yaa -Lagɔ bhubhoe 'tɩtɛɛ. 'Ɩn ɔ -yɔɔ sloo 'wlʋa 'pɩɔn, we yia bhlida -tʋ dʋdʋ.] \p \v 45 Da ɔ bhɩa -Lagɔ bhubhoe, ɔ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ yia ɔ 'bɩnɔnyaa -gbɛ lʋyi. 'Ɩn ɔ yia wa 'ylaa -ŋwɔda ylɩ, -we ka gbʋ -wa, wa dlɩ -su. \v 46 Ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Lɛɛ ka 'gbʋ a ŋwɔ 'ylaa? A -sɔ 'wʋ, 'ɩn a bhubhoe -Lagɔ, a yi laylagbʋ lʋ bhlili.» \s1 -Zezu wa kpaa \r (Mt 26.47-56; Mk 14.43-50; Zn 18.3-11) \p \v 47 -Zezu mɩ ɔ 'bɩnɔnya -yla gbʋ gbada, 'ɩn nyɩmaa -zlo yia ɔ 'tlalɩ. Ɔ 'bɩnɔnya kugbua lɛ 'sɔɔ 'yabhlo wa laa Zudasɩ, mɔ -galɩa wa 'yu. 'Ɩn ɔ yia -Zezu kwesi bɛ, ɔ 'ka ɔ gbleli. \v 48 'Ɩn -Zezu nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Zudasɩ, -ɩn 'ka *Nyɩmɛɛ 'Yu pɛlʋ 'paa 'gbʋ -na gblelia ɔ yɩ?» \p \v 49 Gbʋ -we 'kaa -Zezu ylɩ, da ɔ 'bɩnɔnya 'yɩa we -yɔ, 'ɩn wa yia ɔ layɩbhaɛ: «Nyɩmaa -Kanyɔ, -a 'pa waa nyɩma nɩ tʋgʋgblɛɛ?» \v 50 Tɔʋn, 'ɩn wa lʋ -nyɩmɛ yabhlo yia -Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ zɔlubhonʋnyɔɔ lilikwɛ -yukwli ɔ 'wlu -dɩ. \p \v 51 'Ɩn -Zezu nɛɛ: «A 'tide we 'yi, we -tʋ 'sa!» Ɔ zɩa ɔɔ nyɩmɛɛ yukwli kwɛ, 'ɩn ɔ yia ɔ jipe. \p \v 52 'Bhie, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan, -Lagɔbudu 'kadʋʋ ŋwɛkʋnyaa -cɩan, -yɔ -Lagɔbudu zɔɔ nyɩma kpasɩ, -wa yia -Zezu kpaa, -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «'Wienyɔ ɩn -mɩa, 'ɩn a yia 'mɩ kpaa yi tʋgʋgblɛ -yɔ su kibhe nya kwɛɛ -nya yɩ? \v 53 Ɩn -yɔ aɩn 'sɔ mɩ 'kɔmʋʋ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, a 'nɩ 'mɩ kpa. Nɩɩ, wee bhla -mɩnɩ mɩ amɩaa -nʋ nya, 'ɩn we mɩa -Saataan 'tɩtɛ mɩa nikpise 'wʋʋ -nʋ nya.» \s1 Piɛlɩ nɛɛ ɔ 'nɩ -Zezu -yi \r (Mt 26.57-58,69-75; Mk 14.53-54,66-72; Zn 18.12-18,25-27) \p \v 54 Wa kpaa -Zezu, wa -yɔ ɔ mnɩa, 'ɩn wa yia ɔ *-Lagɔbʋbɔnyaa -kanyɔ 'kadʋʋ -budu zɔ 'pa, -zugba Piɛlɩ mɩ -Zezu 'bɩ, ɔ 'nɩ ɔ -yɔ cɩpa. \v 55 Wa -dɩa -kosu 'yi wee -buduŋwɛɛ, nyɩma -wa mɩa 'wɔlɔda, 'ɩn Piɛlɩ yia wa nyɩdɩ ladɩ. \v 56 Zɔlubhonʋŋwnɔ 'yɩa ɔ -kosu ŋwɛ -yɔ ladɩda, ɔ ylaa ɔ tenyii, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Ɔɔ nyɩmɛ -mɔnɩ mɩ 'ya -Zezuu 'bɩnɔnyɔ nya zlɩmɛ.» \p \v 57 'Ɩn Piɛlɩ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔɔ 'ŋwnɔ -ylaɛ: «We 'nɩ gbʋzɔnʋ, ɩn 'nɩ ɔ -yi.» \p \v 58 -Bha bɛa -sɛ, nyɩmɛ yabhlo mɩa -bha, ɔ ylaa Piɛlɩ tenyii, ɔ nɛɛ: «-Mɩ mɩa dɛ, -ɩn mɩ 'ya ɔ 'bɩnɔnyaa glaa -nyɩmɛ yabhlo nya.» \p 'Ɩn Piɛlɩ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔɔ nyɩmɛ -ylaɛ: «-Ɩnnya, -amɩ 'nɩ ɔ 'bɩnɔnyɔ.» \p \v 59 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'lɛlɩ -bhlo 'plɩa sa, 'ɩn nyɩmɛ yabhlo yi 'yaa we ŋwɛ -yɔkpalɩɛ: «Cɩɩn, gbʋzɔnʋ -wa, ɔɔ nyɩmɛ mɩa dɛ, ɔ -yɔ ɔ 'sɔ mɩ zlɩmɛ, nɩɩ, Galilee -nyɩmɛ -wa.» \p \v 60 'Ɩn Piɛlɩ yia we 'bɩgʋpalɩ ɔɔ nyɩmɛ -ylaɛ: «'Tale, lɛɛ -ɩn 'yɩbha -ɩn 'ka gba -bha? Ɩ'ɩn 'nʋ -na wɛlɩ 'wʋla.» Piɛlɩ mɩ -slɔ gbada, tɔʋn, 'ɩn -kʋkɔ yia gbo. \v 61 Nyɩmaa -Kanyɔ 'bhitia, 'ɩn ɔ yia Piɛlɩ yla tenyii. Tɔʋn, wɛlɩ -we Nyɩmaa -Kanyɔ gbaa, 'ɩn Piɛlɩɩ dlɩ yia we -gʋ -bho, ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «Piɛlɩ, nyɩma -yla -na yia gbaa nɩɩ, -ɩn 'nɩ 'mɩ -yi, -zakpa ta, 'bhie, -kʋkɔ 'kaa -zɛɛn gbo.» \p \v 62 Piɛlɩ 'tlaa, 'ɩn ɔ yia nyazɩwie wida -tʋ kpokpo. \s1 -Zezu wa vɛlɩa, 'ɩn wa yia ɔ bhɩtɩ \r (Mt 26.67-68; Mk 14.65) \p \v 63 Nyɩma -wa mɩa -Zezu ŋwɛkʋda, -zugba wa palɩ ɔ gla, 'ɩn wa bhɩtɩ ɔ. \v 64 Wa -gblia ɔ 'naa 'yli -gʋ, 'ɩn wa yia ɔ layɩbha: «Nyɔɔ 'pa -mɩ -lua? -Ɩn gba ɔ 'ŋnɩ!» \v 65 'Ɩn wa yi 'yaa ɔ vɛlɩ, wɛlɩɩ 'yli -bhlo -bhlo nya. \s1 -Zezu wa kwaa gbʋwliwʋdɩnya 'yu \r (Mt 26.59-66; Mk 14.55-64; Zn 18.19-24) \p \v 66 Da zlɩ zlɩa, Zuifʋʋ nyɩma kpasɩ, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya yia 'wlu gbeli. 'Ɩn wa yia -Zezu gbʋwliwʋdɩnya 'yu kwa. \v 67 'Ɩn wa yia ɔ layɩbha: «-Lagɔɔ -Bhasanyɔ -ɩn -mɩa yɩ? -Ɩn gba we -aɩn -yla.» \p -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «Ɩn -ka we gba aɩn -yla, a 'nɩa we gbʋzɔnʋ laa yi. \v 68 Ɩn -ka aɩn layɩbha, a 'na 'ka we 'bɩgʋpalɩ 'mɩ -yla. \v 69 Nɩɩ, dɛslɛɛn 'dɛbhie -gbolu, Nyɩmɛɛ 'Yu dɩa 'tɩtɛ -ka -Lagɔɔ lilisɔlʋ la.» \p \v 70 Tɔʋn, 'ɩn wa 'dɛ weee yia 'wʋkpɩ: «-Zugba, -Lagɔɔ 'Yu -ɩn -mɩa yɩ?» \p 'Ɩn ɔ yia we 'bɩgʋpalɩ wa -ylaɛ: «'Mʋ a gbaa dɛ: 'mɔ ɩn -mɩa.» \p \v 71 'Ɩn wa nɛɛ: «-A 'nɩ we dayɩnyaa gbʋ -ka! -A ka -amɩaa 'dɛ nya ɔ ŋwɛɛ wɛlɩ 'nʋ feifei.» \c 23 \s1 -Zezu wa kwaa Pilatɩ 'yu \r (Mt 27.1-2, 11-14; Mk 15.1-5; Zn 18.28-38) \p \v 1 Nyɩma weee -sɔa 'wʋ, 'ɩn wa yia -Zezu Pilatɩ 'yu kwa. \v 2 'Ɩn wa yia ɔ gbʋ 'wluladɩlɩe bhli -mɔ. Wa nɛɛ: «-A 'kaa nyɩmɛ -mɔnɩ 'yɩ, -zugba ɔ mɩ -amɩaa nyɩma mnɔnʋda. Ɔ nɛɛ -aɩn -yla, -a 'na 'pɛnɩ Sezaa *nisʋn -gwɛzi -nɩ. 'Ɩn ɔ nɛɛ, ɔ dɛ -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ, mɔ -wa nyɩmaa 'wlulapɩlɩnyɔ.» \p \v 3 Pilatɩ yia ɔ layɩbhaɛ: «'Lee, Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ -ɩn -mɩa yɩ?» \p -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «'Mʋ -ɩn gbaa dɛ.» \p \v 4 'Ɩn Pilatɩ nɛɛ -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ nyɩmaa -zlo -ylaɛ: «Gbʋ -we ka 'gbʋ ɩn 'kaa nyɩmɛ -mɔ nɩ -kaslʋ 'wʋpa, ɩ'ɩn 'yɩ we -yɔ.» \p \v 5 'Ɩn wa nɛɛ 'ya wɛlɩ 'tɩtɛ nyaɛ: «Ɔ gbʋslolu wɛlɩ -gʋ nyɩmaa -zlo sɔlʋa nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya -yɔ 'wʋ. Galilee dʋdʋ -gʋ ɔ dɩlɩa we gwe, 'ɩn ɔ -yɔ we yia Zudee -dʋdʋ -gʋ 'plɩlɩ, 'bhie, ɔ -yɔ we 'sɔ yia -zɛɛn da -seli nyni -Zeluzalɛmʋ -dʋdʋ -gʋ.» \s1 -Zezu wa kwaa Ewlodʋ 'yu \p \v 6 Pilatɩ 'nʋa wa ŋwɛɛ Galileee 'ŋnɩ, 'ɩn ɔ yia layɩbha: «Ɔɔ nyɩmɛ -mɔ nɩ, Galilee -nyɩmɛ -wa yɩ?» \v 7 Ɔ 'nʋa nɩɩ, dʋdʋ -we Ewlodʋ pɩlɩa 'wlu la, -mɔ -Zezu 'bhʋa, 'ɩn ɔ nɛɛ, wa kwa ɔ Ewlodʋ. -Mʋʋ bhla, -zugba Ewlodʋ mɩ -slɔ -Zeluzalɛmʋ -dʋdʋ -gʋ. \p \v 8 Ewlodʋ 'yɩa -Zezu, 'ɩn ɔ yia 'mʋna li. Nɩɩ, wa ka -Zezuu gbʋ -gbada -gwlɛ, -zugba ɔ nʋ we. Ɔ 'yɩbha ɔ 'ka ɔ 'yɩ, -mʋʋ 'bɩ ka 'wʋgwlɛ. 'Ɩn ɔ 'yɩbha ɔ 'ka ɔ gwɛdigbʋ yabhloo lɛnʋda 'yɩ. \v 9 Ɔ yia ɔ gbʋ duun layɩbha, 'ɩn -Zezu 'nɩ we 'yabhlogbɔɔ 'bɩgʋpalɩ. \v 10 -Mʋʋ bhla, -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -Lagɔɔ titee gwesanya mɩ -bha, -zugba wa dɩlɩ -Zezu gbʋ 'wlu la -gla nya. \v 11 Ewlodʋ -yɔ 'slʋja palɩa -Zezu gla, 'ɩn wa yia ɔ gbʋ -kpʋa -nyɩmɛ 'wʋnʋ. 'Ɩn ɔ nɛɛ, wa -pla ɔ 'ylinanɔ -bana 'wʋ, wa kwa ɔ Pilatɩɩ -gbɛ lʋ. \v 12 -Benyi, Ewlodʋ -yɔ Pilatɩ 'sɔ mɩ tʋnyɩma nya. Wee 'ylɩ -bhlokpadɛ nya, wa -zɛa 'tale -yɔ 'tale. \s1 Zuifʋ 'yɩbha -Zezuu tlɩtlɩe \r (Mt 27.15-26; Mk 15.6-15; Zn 18.39-19.16) \p \v 13 -Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan klaa, nyɩmaa 'yugalɩnya kpasɩ -yɔ 'gbee nʋkpla -nyɩma weee, Pilatɩ gbelia 'wlu. \v 14 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «A -laa 'mɩ nyɩmɛ -mɔ nɩ, 'ɩn a nɛɛ, ɔ mɩ nyɩma mnɔnʋda. Mʋ mɩa! 'Mɔ ɩn yɩbhaa dɛ la aɩn 'yu. 'Ɩn gbʋnyii a dɩlɩa ɔ 'wlu la, ɩn 'nɩ ɔ 'yɩ we 'yabhlogbɔɔ lɛnʋnyɔ nya. \v 15 'Ɩn Ewlodʋ -mɔɔ 'nɩ 'ya ɔ 'yɩ we lɛnʋnyɔ nya. We 'gbʋ, ɔ yia ɔ lʋla -amɩaa -gbɛ. -Mʋʋ 'bɩgʋ, nyɩmɛ -mɔ nɩ, gbʋnyuu -we ɔ nʋa lɛ, -we ka 'gbʋ ɔ 'kaa tlɩ, -mʋʋ 'nɩ -mɩ. \v 16 We 'gbʋ, gbaa na yia wa sɛlɩ ɔ -pnɩ nya bhabha, 'bhie, ɩn 'ka ɔ 'yitide.» [ \v 17 Sa *'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ nynia -bhlo, 'sa Zuifʋʋ tite gbaa Pilatɩ 'tide wa -yla -kaslʋnyɩmɛ yabhlo 'yi.] \p \v 18 'Ɩn Pilatɩ 'yɩbha ɔ 'ka -Zezu 'yitidee 'gbʋ, wa 'dɛ weee yia 'wʋkpɩ: «-Ɩn 'bha ɔɔ nyɩmɛ -mɔ nɩ, 'ɩn 'tide -aɩn -yla -Balabasɩ 'yi!» \v 19 Zlɩmɛ -Balabasɩ -sɔlʋa dʋdʋʋ 'wlulapɩlɩnya -yɔ 'wʋ -Zeluzalɛmʋgbe nʋkplɛ, 'ɩn ɔ yia nyɩmɛ 'bha. We 'gbʋ, wa yia ɔ -kaslʋ 'wʋpa. \p \v 20 Pilatɩ 'yɩbha ɔ 'ka -Zezu 'yitidee 'gbʋ, ɔ yi 'yaa wɛlɩ 'wʋbhu 'sɔ, 'ɩn ɔ yia waa nyɩmaa -zlo -yla gbʋ gba. \v 21 'Ɩn wa yia 'wʋkpɩ 'tɩtɛɛ ɔ -yla: «Kʋlʋ ɔ *su -gʋ la! Kʋlʋ ɔ su -gʋ la!» \p \v 22 Pilatɩ 'bhua wɛlɩ -zakpa tanʋ 'wʋ, 'ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Gbʋnyuu -mʋmʋ ɔ nʋ lɛa? Gbʋnyuu -we ɔ nʋa lɛ, -we ka 'gbʋ ɔ 'kaa tlɩ, ɩ'ɩn 'yɩ we -yɔ. We 'gbʋ, gbaa na yia wa sɛlɩ ɔ -pnɩ nya bhabha, 'bhie, ɩn 'ka ɔ 'yitide.» \p \v 23 'Ɩn wa yia 'wʋkpɩ, -zugba wa kpalɩ wee gbʋ -bhloo 'dɛ ŋwɛ, wa kʋlʋ -Zezu su -gʋ la. 'Ɩn wa ŋwɛ -yɔtɛlɔ yia Pilatɩ 'wʋzi. \v 24 We 'gbʋ, -we wa 'yɩbhaa, 'ɩn Pilatɩ yia we lɛnʋgbʋ -yɔŋwnu. \v 25 Nyɩmɛ -ɔ -sɔlʋa nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya -yɔ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia nyɩmɛ 'bha, 'mɔ wa 'yɩbhaa wa tide 'yi. 'Ɩn Pilatɩ yia -mɔɔ 'yitide. 'Ɩn ɔ yia wa -Zezu yoo 'nyɛ, 'ɩn -we wa -ka 'yɩbha, wa 'ka we ɔ nʋnʋ. \s1 -Zezu wa kʋlʋa su -gʋ la \r (Mt 27.32-44; Mk 15.21-32; Zn 19.17-27) \p \v 26 Da wa -yɔ -Zezu mɩa mnɩda, 'ɩn Silɛnɩyu 'Simɔɔ, wa -yɔ -mɔɔ yia gbeli, -zugba ɔ bhʋ kpaa. 'Slʋja yia ɔ kpa, 'ɩn wa yia ɔ -Zezuu su -blɩgba 'wʋlapalɩ, ɔ 'ka we ɔ 'bɩ kwa. \v 27 Nyɩmaa -zlo mɩ ɔ 'bɩ. 'Ɩn ŋwnɩ mɩa wa glaa, -zugba -maa bhɩtɩ kɩklɩ, 'ɩn wa bhalɩ ɔ 'gbʋ. \p \v 28 -Zezu 'bhitia la wa gbɛgbɛɩn, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «-Zeluzalɛmʋ -ŋwnɩ, a 'na wili na 'gbʋ -nɩ, a wi amɩaa 'dɛ -yɔ amɩaa 'yuaa 'gbʋ! \v 29 Nɩɩ, we bhla yia nynia, 'ɩn wa 'ka gbaɛ: ‹'Ŋwnɩ -wa 'nɩa mneni wa 'ka 'yu gwalɩ, -wa 'nɩa -slɔ gwalɩ, 'ɩn -wa 'nɩa -slɔ 'yu 'nyɛnɩ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ mɩ -maa -nʋ nya!› \v 30 Nɩɩ, nyɩma yia gbaa -gɔgɔnya -yla: \q1 ‹A bhlili -aɩn -gʋ!› 'Ɩn wa 'ka gba 'kpidanya -yla: \q1 ‹A zize -aɩn!› \m \v 31 Nɩɩ, we -ka 'sa wa nʋ sa su yalʋ, 'ɩn lɛɛ -lu 'ka suu yɛyɛnʋ ylɩa?» \p \v 32 Wee bhla -bhlokpadɛ nya, nyɩma sɔ mɩa gbʋnyuu -lɛnʋnya nya, 'ɩn 'slʋja -yɔ -maa yi 'yaa yi, wa 'ka wa -yɔ -Zezu 'bha dabʋdʋ. \v 33 Da wa nynia da ka 'ŋnɩ wa laa «'Wluu 'kʋa», -bha 'slʋja kʋlʋa -Zezu su -gʋ la. 'Ɩn wa yi 'yaa -bha gbʋnyuu -lɛnʋnya 'sɔ su -gʋ lakʋlʋ. 'Yabhlo mɩ ɔ lilisɔlʋ, 'ɩn -gʋdʋ mɩa ɔ kɔpɛsɔlʋ. \v 34 Tɔʋn, -Zezu nɛɛ, «Dide, -ɩn tɩ wa -yɔgbʋ 'wʋ, -we wa mɩa lɛnʋda, wa 'nɩ we -yi.» \p 'Ɩn wa yia -nɩgbɩ 'pa, -zugba wa dlili ɔ -bana, wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ. \p \v 35 Nyɩmaa -zlo mɩa -bha, -zugba wa yla -we mɩa 'plɩda. Zuifʋʋ 'yugalɩnya yia ɔ gla palɩ, -zugba wa gbaɛ: «Ɔ ka nyɩma tɔlʋa pue, ɔ pue -slɛɛn ɔ 'dɛ, -zugba *Klisɩ -ɔ -wa -Lagɔɔ -Bhasanyɔ, ɔ -ka ɔ nya -mɩ!» \p \v 36 'Slʋja yi 'yaa -Zezu gla palɩ. Wa bɛa ɔ kwesi, 'ɩn wa yia ɔ kalɔ nʋ 'nyɛ. \v 37 'Ɩn wa nɛɛ: «We -ka Zuifʋʋ 'wlulapɩlɩnyɔ -ɩn -mɩ, -ɩn -sa -na 'dɛ gbʋ 'wʋ.» \p \v 38 Ɔ 'wlu -bita, wa yia -bha cɛlɩ: \qc -Ɔ MƖA DA \qc ZUIFƲƲ 'WLULAPƖLƖNYƆ -WA \p \v 39 'Ɩn waa gbʋnyuu -lɛnʋnyaa 'yabhlo mɩa su -gʋ lakʋlʋda, -mɔɔ yia -Zezu vɛlɩ. Ɔ nɛɛ: «-Ɩn 'nɩ -Lagɔɔ -Bhasanyɔɔ? -Ɩn pue -na 'dɛ, 'ɩn -ɩn 'ka -amɩa pue!» \p \v 40 'Ɩn, ɔɔ gbʋnyuu -lɛnʋnyɔ -gʋdʋ yia ɔ -libheyi -yla gbʋ lapalɩ. Ɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩ'ɩn sɔ -Lagɔɔ? Nyɩmɛ -ɔ -a -yɔ ɔ 'sɔ mɩa da tlɩtlɩ -kaslʋ -bhlo 'wʋ, ɔmɔ 'nɩ gbʋnyuu yabhlogbɔɔ lɛnʋ. \v 41 We klʋ -wa -amɩa 'ka -kaslʋ -mɩnɩ pla, gbʋnyii -a nʋa lɛ, we 'pɛnɩe -wa. 'Ɩn ɔmɔ 'nɩ gbʋnyuu yabhlogbɔɔ lɛnʋ.» \v 42 'Bhie, ɔ yia we -gʋdɩɛ: «-Zezu, zlɩ -ɩn -ka -na nyɩma 'wlulapɩlɩa yi, -ɩn ligbe 'mɩ.» \p \v 43 -Zezu yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «Ɩn nɛɛ -mɩ -yla gbʋzɔnʋ saɛ: -zɛɛn -ylɩ -mɩnɩ nya, -ɩn -yɔ 'mɩ 'sɔ mɩ -Lagɔɔ dʋdʋ -gʋ.» \s1 -Zezuu tlɩtlɩe \r (Mt 27.45-56; Mk 15.33-41; Zn 19.28-30) \p \v 44 'Ylʋ 'ka -glɔnyɩdɩ nynia yi, we nyumoa 'wʋ, 'ɩn nikpise yia kpa dʋdʋ weee -gʋ. We li 'lɛlɩ ta. \v 45 'Ɩn 'naa bɩzɩa -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, we yia 'wʋyla 'sɔ we nyɩdɩ. \v 46 -Zezu 'kpɩa 'wʋ wɛlɩ 'tɩtɛ nya, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Dide, -mɩ kwɛɛ na zʋa na zuzu.» Ɔ bhɩa 'saa gbagbɩe, tɔʋn, 'ɩn ɔ yia tlɩ. \p \v 47 -We weee 'plɩa, *Wlɔmʋ -slʋja glʋ gbuu 'yugalɩnyɔ 'yɩa we -yɔ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔɔ 'ŋnɩ -mnɩnɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «Gbʋzɔnʋ -wa, ɔɔ nyɩmɛ -mɔnɩ, nyɩmɛ tɩklɩɩ -wa 'piɛɩn!» \p \v 48 Nyɩma -duun -wa yia gbʋ -mɩnɩ ylaa, -we weee 'plɩa, 'ɩn wa yia we -yɔyɩ. 'Ɩn ŋwɔtlɔ yia wa -gʋ slu, 'ɩn wa -yɔ kɩklɩ bhɩtɩe yia nyazɩ nya wa -zɔɔ lʋbhiti. \v 49 -Zezuu 'talea weee -yɔ 'ŋwnɩ -wa -yɔ ɔ 'bhʋa Galilee, 'ɩn wa yia ɔ yoo kwaa, wa 'yligbe 'pɩpɩ, -zugba wa yla -we weee mɩa 'plɩda. \s1 *-Zɛzɛfʋ 'bhlua -Zezu \r (Mt 27.57-61; Mk 15.42-47; Zn 19.38-42) \p \v 50-51 Zuifʋʋ 'gbe yabhlo wa laa Alimatee, we nyɩmɛ yabhlo wa laa *-Zɛzɛfʋ, -mɔɔ mɩ 'ya -bha. Nyɩmɛ -zɔnʋ -yɔ nyɩmɛ tɩklɩɩ -wa. Ɔ mɩ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe wʋda, 'ɩn ɔ mɩa Zuifʋʋ gbʋwliwʋdɩnyaa glaa -nyɩmɛ yabhlo nya. -We gbʋwliwʋdɩnya tɔlʋa pʋpalɩa, 'ɩn wa nʋa lɛ, ɔ -yɔ wa 'sɔ 'nɩ we -gʋ wɛlɩ -bhlo -ka. \v 52 Ɔɔ -Zɛzɛfʋ mnɩa Pilatɩɩ -gbɛ, 'ɩn ɔ yia -mɔɔ -Zezuu 'kwie -zlalɩ. \v 53 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn ɔ yia wee 'kwie su -gʋ -sa, 'ɩn ɔ yia we 'naa -yɔ zʋ. 'Bhʋka -we wa 'bhlua tʋkpa 'wʋ, 'ɩn wa 'nɩa -slɔ 'kwie nʋkplɛ fa, we nʋkplɛ ɔ faa wee 'kwie. \v 54 'Ylɩ -we nya wa mnazɩa wa 'dɛ la, wee 'ylɩ nya -Zɛzɛfʋ faa wee 'kwie 'bhʋka 'wʋ. 'Ɩn we nya *Nyapɛylɩ dɩa gwe. \p \v 55 'Ŋwnɩ -wa -yɔ -Zezu 'bhʋa Galilee -dʋdʋ -gʋ, -maa -yɔ -Zɛzɛfʋ yia 'bhʋka -gʋ mnɩ. Wa yia wee 'bhʋka 'wʋ -talɩ, 'ɩn sa wa palɩa -Zezuu 'kwie la, 'ɩn wa yia we -yɔyɩ. \v 56 -Mʋʋ 'bɩgʋ, 'ɩn wa yia wa -zɔɔ lʋbhiti. 'Ɩn ŋnɛ -ka kpɩ -yɔ -lasiklɔ -we ka ŋnɛ mɛnɩa, wa yia we pi, -we wa 'kaa 'kwiee ku -yɔ 'pa. Wa tite nɛɛ, Zuifʋʋ Nyapɛylɩ nya, wa 'na nʋnʋ lubho -nɩ. We 'gbʋ, wa yia nyapɛda -tʋ. \c 24 \s1 -Zezu -sɔa 'wʋ tlɩtlɩnya glaa \r (Mt 28.1-10; Mk 16.1-8; Zn 20.1-10) \p \v 1 Dimasɩɩ zlʋkpɛ -papa, 'ɩn 'ŋwnɩ yia kpɩ -we ka ŋnɛ mɛnɩa wa pia, we nya gbawla -gʋ mnɩ. \v 2 Bhla waa 'ŋwnɩ 'ka -bha nyni, -zugba tʋkpa -boklo 'kadʋ 'nɩ gbawla ŋwɛɛ -mɩ, wa ka we glipe. \v 3 Wa -talɩa gbawla nʋkplɛ, wa 'nɩ Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezuu 'kwie 'yɩ. \v 4 -We waa 'ŋwnɩ 'kaa 'wlukʋʋn lapʋpalɩ, wa 'nɩ we -yi. Tɔʋn, nyɩma sɔ kaa lɩlɩbana 'pʋpa 'ylɩylɩ 'wʋ, -maa yia wa 'klʋtlalɩ. \v 5 Nyanɔ sloa 'ŋwnɩ 'wʋ, 'ɩn wa yia 'wlu lagbli. Waa nyɩma 'sɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a talɩ 'yliyɔganyɔɔ da tlɩtlɩnya glaa? \v 6 Ɔ 'nɩ -seli -mɩ. Ɔ ka 'wʋsɔ tlɩtlɩnya glaa. Da ɔ mɩa zlɩmɛ Galilee, -we ɔ gbaa aɩn -yla, a ligbe we: \v 7 ‹We mɩ nɩɩ, wa 'nyɛ *Nyɩmɛɛ 'Yu gbʋnyuu -lɛnʋnya yoo. Wa 'ka ɔ su -gʋ lakʋlʋ, 'ɩn 'ylɩ 'sɔ we taa zlɩ, ɔ 'ka tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ.› » \p \v 8 'Ɩn waa 'ŋwnɩ yia -Zezuu wɛlɩnya ligbe. \v 9 Wa 'bhʋa gbawla -gʋ, 'ɩn wa yia we gbaa mnɩ -Zezuu 'bɩnɔnya kugbua lɛ -bhlo -yla, we -yɔ nyɩma -tɔlʋa -yɔ wa 'sɔ mɩa. \v 10 'Ŋwnɩ -wa -laa wee 'dɩ -mɩnɩ -Zezuu tietienya, wa ŋnɩ nɩ: Magɩdala -ŋwnɔ Malii, Zanɩ, *'Zakee 'nyaa Malii -yɔ 'ŋwnɩ -tɔlʋa -yɔ wa 'sɔ mɩa. \v 11 'Ɩn waa -Zezuu tietienya nɛɛ wa 'dɛɛ dlɩ zɔɛ, -we waa 'ŋwnɩ mɩa gbada, gbʋ -kpʋa -waa 'gbʋ, wa 'nɩ wa dlɩ 'wʋdɩ. \v 12 -Bha Piɛlɩ -sɔa 'wʋ, 'ɩn ɔ -yɔ -gwagwɩe yia gbawla -gʋ mnɩ. Ɔ kwlia 'wʋ, ɔ -talɩa 'bhʋka 'wʋ, 'naapɩnya wa bibelia 'kwie -yɔ la, we 'dɛkpʋa ɔ 'yɩa -yɔ. 'Ɩn ŋwɛgaga yia ɔ sʋbha, -we weee 'plɩaa 'gbʋ. 'Ɩn ɔ yia ɔ -buduŋwɛɛ lʋmnɩ. \s1 -Zezu -slolua ɔ 'dɛ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ 'klʋ \r (Mk 16.12-13) \p \v 13-14 'Gbe -we wa laa Emausɩ, we -yɔ -Zeluzalɛmʋ 'sɔ, kilo kugbua lɛ -bhlo mɩa we nyɩdɩ. Wee 'ylɩ -bhlokpadɛ nya, -Zezuu 'bɩnɔnya glaa -nyɩma 'sɔ mɩa -mɔ mnɩda. -We weee 'plɩa, -zugba wa -yɔ we 'dɩsasɩe mnɩ 'yloogblʋ. \v 15 Bhla -we nya wa mɩa gbada, 'ɩn wa mɩa kpɛlɩda, -Zezuu 'dɛbhie -gbolu yia wa kwesi bɛ, 'ɩn ɔ -yɔ wa yia bhʋ 'wʋ mnɩ dabʋdʋ. \v 16 -Zezuu 'bɩnɔnya 'yɩa ɔ -yɔ, 'ɩn -lu yabhlo'o ŋwnu, wa 'ka ɔ yibheli. \p \v 17 'Ɩn -Zezu yia wa layɩbha: «'Lee, lɛɛ gbʋ -gʋ a kpɛlɩ nɔda 'yloogblʋa?» \p Tɔʋn, wa dlɩ yia sumanɩ, 'ɩn wa yia 'yligbe. \v 18 Wa 'dɛ 'sɔ glaa 'yabhlo wa laa Kleopasɩ, -mɔɔ nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Na 'dɛ -bhlo -wa -Zeluzalɛmʋ -nyɩmɛ, -ɔ 'nɩa gbʋ 'plɩa 'wʋbhlolu -ylɩnya nɩ nyaa 'ji -yi yɩ?» \p \v 19 'Ɩn ɔ yia wa layɩbhaɛ: «Mɔɔ -gbʋ we -ma?» \p 'Ɩn wa yia we 'bɩgʋpalɩ ɔ -ylaɛ: «Gbʋ -we 'ylɩa Nazalɛtɩyu -Zezu, mʋ -wa! -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ 'tɩtɛ ɔ -mɩa. Ɔ ka we -slolu ɔ lɛnʋgbʋnya -yɔ ɔ wɛlɩnya 'wʋ, -Lagɔ -yɔ nyɩma 'yu. \v 20 -Amɩaa *-Lagɔbʋbɔnyaa -cɩan -yɔ -amɩaa 'yugalɩnya ka -Zezu wla, wa 'bha ɔ, 'ɩn wa yia ɔ *su -gʋ lakʋlʋ. \v 21 -Amɩa dɩ we dlɩ 'wʋ nɩɩ, mɔ 'ka yaa Izlaɛlɩnyɩma gbʋ 'wʋsa. 'Ɩn -mʋʋ weee -gʋ, gbʋnya 'plɩa, we 'ylɩ taa zlɩ mɩa -zɛɛn. \v 22 Gbʋzɔnʋ -wa, -amɩa glaa ŋwnɩ tɔlʋa ka -aɩn ŋwɛgaga -sʋbhalɩ. Zlʋkpɛ -papa, 'ɩn wa yia gbawla -gʋ mnɩ. \v 23 Wa 'nɩ ɔ 'kwie 'yɩ. 'Ɩn wa yia lʋyi, -bha wa gbaa -aɩn -ylaɛ, -Lagɔɔ 'anzɩnya ka wa 'klʋtlalɩ, 'ɩn we nɛɛ wa -ylaɛ: ‹-Zezu -ga 'yliyɔ!› \v 24 -Amɩa lʋ -nyɩma tɔlʋa ka gbawla -gʋ mnɩ, 'ɩn gbʋ -we 'ŋwnɩ gbaa, wa yi 'saa we ylɩ. Wa 'nɩ -Zezuu 'dɛ 'yɩ.» \p \v 25 'Ɩn -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Nyɩma -wa 'nɩ 'ylimna, 'ɩn gbʋ -we -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya gbaa, -wa'a 'nʋ we 'wʋla -pa! \v 26 We mɩ nɩɩ, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ sɩa sa, 'bhie, -Lagɔ 'ka ɔ 'ŋnɩmnɩe ɔ yoo 'nyɛ.» \v 27 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -we wa cɛlɩa ɔ daa, -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ, ɔ yia we gwe -sa wa -yla. Ɔ dɩa we gwe Moizɩɩ 'sɛbhɛ -gʋ, 'ɩn ɔ -yɔ we yia -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'sɛbhɛ weee 'wʋ pla. \p \v 28 'Gbe -we 'wʋ ɔ 'bɩnɔnya 'sɔ mɩa mnɩda, da wa nynia we kwesi, 'ɩn -Zezu yia nʋ nɛɛ, da 'pɩpɩ ɔ mɩ mnɩda. \v 29 'Ɩn wa yia ɔ -klolu, 'ɩn wa nɛɛ ɔ -ylaɛ: «-Ɩn -yɔ -aɩn 'sɔ -tʋ! Jibhe ka zɔ, 'ɩn sabɔ ka bɛbee bhɩa.» 'Ɩn ɔ yia -budu zɔ pla, ɔ -yɔ wa 'sɔ 'ka -tʋ. \p \v 30 Ɔ -yɔ wa -dɩa lililu gwe la, ɔ 'bhua 'floo 'wʋ, 'ɩn ɔ yia -Lagɔ fuo 'pa. -Mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ dɩdlɩa we la, 'ɩn ɔ yia we wa 'wʋladlili. \v 31 Tɔʋn, wa 'yli -bloa, 'ɩn wa yia ɔ yibheli. -Bha -bhlokpadɛ, ɔ yia wa 'yligwe mnɔnʋ. \v 32 'Ɩn wa nɛɛ, wa 'dɛkpʋa nyɩdɩɛ: «Da -a mɩa 'yloogblʋ, ɔ mɩa -aɩn -yla gbʋ gbada, -zugba ɔ sa -aɩn -yla -Lagɔsɛbhɛ gwe, 'mʋna ka -aɩn dlɩ zɔ ye, we 'nɩ mʋʋ?» \p \v 33 Wa -sɔa 'wʋ -bha -bhlokpadɛ, 'ɩn wa yia -Zeluzalɛmʋ lʋmnɩ, -mɔ wa ylɩa -Zezuu tietienya kugbua lɛ -bhlo -yɔ wa -lima 'wlu gbelida. \v 34 'Ɩn -maa nɛɛ wa -ylaɛ: «Gbʋzɔnʋ -wa, Nyɩmaa -Kanyɔ ka tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ. Nɩɩ, ɔ ka 'Simɔɔ 'klʋtlalɩ.» \v 35 'Ɩn -maa 'sɔ yia -we 'plɩa 'yloogblʋʋ 'dɩ -sa wa -yla. Sa wa yibhelia -Zezu, -zugba ɔ mɩ 'floo ladɩdlɩda, 'ɩn wa yi 'yaa -mʋʋ gba wa -yla. \s1 -Zezu -slolua ɔ 'dɛ ɔ 'bɩnɔnya 'klʋ \r (Mt 28.16-20; Mk 16.14-18; Zn 20.19-23; Lngb 1.6-8) \p \v 36 Da wa mɩa -slɔ gbada, 'ɩn -Zezu yia ɔ 'dɛ -slolu wa nyɩdɩ. 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «'Wʋtʋtʋe -dlɔɔ -yɔ aɩn 'sɔ -mɩ!» \p \v 37 -Nyanɩgbɔ -kpalɩa wa, 'ɩn wa yia nyanɔ nʋ. Wamɩa nɛɛ yaa 'sa nɩɩ, nyɩmɛzuzu -wa. \v 38 -Zezu nɛɛ wa -ylaɛ: «Lɛɛ -lu sumanɩ amɩaa dlɩa? 'Ɩn lɛɛ ka 'gbʋ a lʋ sa dlɩa? \v 39 A yla na -kwɩtɛ -yɔ na bhʋpatʋnya, -amɩ -wa, gbʋzɔnʋ sa! A zɩ 'mɩ kwɛ, 'ɩn a yla, nɩɩ, nyɩmɛzuzu 'nɩ yɩcɛ -yɔ 'kʋa -ka. Sa a yɩa dɛ 'mɩ -yɔ 'bhisa.» \p \v 40 Ɔ gba 'saa, 'bhie, ɔ yia ɔ -kwɩtɛ -yɔ ɔ bhʋpatʋnya wa 'klʋslolu. \v 41 'Mʋna ka wa ye, 'ɩn ŋwɛgaga yia wa sʋbhaa 'gbʋ, -we -Zezu mɩa wa -yla gbada, wa 'nɩ mneni wa 'ka we dlɩ 'wʋdɩ. 'Ɩn ɔ yia wa layɩbhaɛ: «-Lu -we a 'kaa li, we mɩ -seli aɩn kwɛɛ?» \v 42 'Ɩn wa yia ɔ llalla -zibhii kibhe 'nyɛ. \v 43 Ɔ 'bhua we 'wʋ, 'ɩn ɔ yia we li wa 'yibadɩ. \p \v 44 -Mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «Da ɩn -yɔ aɩn 'sɔ mɩa -benyi, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: we mɩ nɩɩ, -we weee wa cɛlɩa na daa, Moizɩɩ titee 'sɛbhɛ 'wʋ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyaa 'sɛbhɛ -yɔ Lʋʋsɛbhɛ 'wʋ, we nʋ lɛ.» \v 45 'Ɩn ɔ yia wa 'wlukʋʋn ladolu, wa 'ka -Lagɔsɛbhɛ 'wʋlanʋ. \v 46 'Ɩn ɔ nɛɛ wa -ylaɛ: «-We mɩa cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ mʋ nɩ: we mɩ nɩɩ, -Lagɔɔ -Bhasanyɔ sɩa, 'ɩn ɔ 'ka tlɩ. Wa -ka ɔ gbawla 'wʋfa, 'ylɩ 'sɔ we taa zlɩ, 'ɩn ɔ 'ka 'wʋsɔ tlɩtlɩnya glaa. \v 47 Ɔ 'ŋnɩ nya, -Lagɔgbʋ -we 'kaa nyɩmaa dlɩ 'bhiti, 'ɩn -Lagɔ 'ka wa -yɔgbʋ 'wʋtɩ, a bhli we gbagbɩe -Zeluzalɛmʋ, 'ɩn a -yɔ we 'ka dʋdʋ weee -gʋ mnɩ. \v 48 Nɩɩ, amɩa -wa we dayɩnya. \v 49 'Ɩn Zuzu -ɔ Dide gbaa ɔ 'ka aɩn 'nyɛ, -amɩ yia we aɩn yoo 'paa. We 'dɛɛ 'gbʋ, amɩa, a -tʋ wee gbe nɩ nʋkplɛ tɩklɩɩ, 'ɩn -Lagɔɔ 'tɩtɛ 'ka aɩn -gʋ lasibhli.» \s1 -Zezu mnɩa yalɩ \r (Mk 16.19-20; Lngb 1.9-11) \p \v 50 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Zezu -yɔ ɔ 'bɩnɔnya yia Betani kwesi mnɩ, ɔ yia sɔ 'wʋbhu, 'ɩn ɔ yia wa 'nyulaŋwna. \v 51 Da ɔ mɩa wa 'nyulaŋwnada, ɔ yia wa gwevla, 'ɩn -Lagɔ yia ɔ 'wʋbhu, ɔ yia yalɩ mnɩ. \v 52 Wa 'ylimanɩa ɔ, 'bhie, wa yia -Zeluzalɛmʋ lʋbhiti 'mʋna 'kadʋ nya. \v 53 'Kɔmʋʋ, wa mɩ -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, -zugba wa mnɩnɩ -Lagɔɔ 'ŋnɩ.