\id 1CO – Kouya NT, CI 2002 (DBL 2014) \h 1 Kolɛntɩ -nyɩma \toc1 Tɩa -sɛbhɛ Pɔlʋ 'paa Kolɛntɩ -nyɩma yoo \toc2 1 Kolɛntɩ -nyɩma \toc3 1 Kol \mt1 Tɩa -sɛbhɛ Pɔlʋ 'paa Kolɛntɩ -nyɩma yoo \ip -Lagɔnyɩma -wa mɩa Kolɛntɩgbe 'wʋ, 'ma *Pɔlʋ 'paa 'sɛbhɛ -mɩnɩ yoo. Ɔ 'nʋa nɩɩ, -mɔɔ -Lagɔnyɩma 'nɩ -Lagɔ -yloogblʋ -gʋ nɔda -mɩ 'nanʋʋ, 'ɩn wa 'nɩ zɛkɩkalɩ, -bha ɔ cɛlɩa wa 'wʋ, sa -Lagɔnyɩma 'kaa nɔ, ɔ 'ka we wa -slolu. \ie \c 1 \s1 Fʋsawɛlɩ \p \v 1 -Amɩ *Pɔlʋ -Lagɔ laa ɔ dʋmagbʋ nya, ɩn 'ka -Zezu *Klisɩɩ *tietienyɔ -zɛ, ɩn -yɔ -amɩaa bheli Sɔsɩtɛnɩ cɛlɩa da aɩn 'sɛbhɛ nɩ 'wʋ. \v 2 Amɩa -Lagɔnyɩma mɩa *leglizɩ 'wʋ Kolɛntɩgbe nʋkplɛ, -wa -Lagɔ -wɔlʋa -yɔ -Zezu Klisɩ 'wʋ, amɩa na cɛlɩa da 'wʋ. -Lagɔ ka aɩn la, a 'ka ɔ -nʋ -zɛ. -Wa gbaa -amɩaa -Kanyɔ -Zezu Klisɩɩ 'ŋnɩ da weee, we mɩ 'ya -maa -nʋ nya. -Zezu Klisɩ mɩ wa -Kanyɔ nya, 'ɩn ɔ mɩa -amɩaa -Kanyɔ nya. \p \v 3 Nɩɩ, -amɩaa Dide -Lagɔ -yɔ Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezu Klisɩ ŋwna aɩn 'nyu la, 'ɩn wa 'nyɛ aɩn 'wʋtʋtʋe -dlɔɔ. \s1 Pɔlʋ paa -Lagɔ fuo, -li -Lagɔ 'nyɛa Kolɛntɩ -nyɩmaa 'gbʋ \p \v 4 -Lagɔ 'plɩlɩa -Zezu Klisɩ 'wʋ, 'ɩn ɔ yia aɩn 'nanɩ 'wʋnʋ. We 'gbʋ, na paa ɔ fuo 'kɔmʋʋ amɩaa 'gbʋ. \v 5 Nɩɩ, Klisɩ 'wʋ, -Lagɔ ka aɩn 'ŋnɩmnɩ -li weee 'nyɛ, gbagbɩe -yɔ -luyilo ɔ 'nyɛa aɩn bhabha. \v 6 -We ka gbʋ -wa, Klisɩɩ gbʋdayɩ -gbʋ wa gbaa, a ka we -yɔŋwnu, 'ɩn amɩaa -gbɛ we sʋan la. \p \v 7 Nɩɩ, -slɛɛn amɩa mɩa -amɩaa -Kanyɔ -Zezu Klisɩɩ yiyie wʋda, -Lagɔɔ wlawlalu yabhlogbɔɔ 'na 'ka aɩn 'wʋbɔ. \v 8 Nɩɩ, mɔ yi 'yaa aɩn latɛmanɩa, 'ɩn a 'ka we 'wlulapalɩda nyni. 'Ɩn wa 'na 'ka aɩn gbʋ yabhlogbɔɔ 'wlu dɩ, 'ɩn -amɩaa -Kanyɔ -Zezuu yiyiylɩ 'kaa nyni. \v 9 -Lagɔ -ɔ laa aɩn, ɔ 'ka a -yɔ ɔ 'Yu -Zezu Klisɩ -ɔ -wa -amɩaa -Kanyɔ 'wʋsuslolu, ɔ'ɔ 'bhʋlʋ ɔ wɛlɩ -gʋ la. \s1 Kolɛntɩɩ -Lagɔnyɩmaa -yɔbhʋbhlʋe \p \v 10 Bheliaɩn, amɩa na bhubhoea -amɩaa -Kanyɔ -Zezu Klisɩɩ 'ŋnɩ nya: a 'dɛ weee -ka wɛlɩ -bhlo. -Yɔbhʋbhlʋe 'na -mɩnɩ aɩn nyɩdɩ -nɩ, 'ɩn a -ka dlɩ -bhlo -yɔ 'wlukʋʋn lapʋpalɩe -bhlo. \v 11 Nɩɩ, na bheliaɩn, Kloee zʋaylinyɩma gbaa 'mɩ -ylaɛ, -zlɛ mɩ aɩn nyɩdɩ. \v 12 -We ɩn 'kaa gba, mʋ nɩ: aɩn nyɩdɩ, -ɔ -ka -mɩ, -mɔɔ wɛlɩ mɩ -mɔɔ 'dɛɛ sa. -Bhlo nɛɛ: «-Amɩ mɩ Pɔlʋʋ -nʋ nya», 'ɩn 'yabhlo nɛɛ: «-Amɩ mɩ Apolɔsʋʋ -nʋ nya». 'Ɩn -gʋdʋ nɛɛ 'yaɛ: «-Amɩ mɩ Sefasɩɩ\f + \fr 1:12 \ft Sefasɩɩ ji -wa Piɛlɩ (-Zezuu *'bɩnɔnyɔ -wa).\f* -nʋ nya», 'ɩn 'yabhlo nɛɛ: «Klisɩɩ -nʋ -amɩ -mɩa». \p \v 13 Amɩa dlɩɩ, Klisɩ mɩ 'wʋdodaa? 'Lee Pɔlʋ wa kʋlʋa *su -gʋ la amɩaa 'gbʋ yɩ? 'Ɩn Pɔlʋʋ 'ŋnɩ nya wa batizea aɩn yɩ? \p \v 14 -Lagɔ na paa fuo, ɩn 'nɩ aɩn glaa nyɩmɛ yabhlogbɔɔ batizee, 'mʋ we 'nɩ Klisɩpusɩ -yɔ Gayusɩ 'wʋbhʋ. \v 15 Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka gba, na 'ŋnɩ -gʋ wa batizea aɩn. \v 16 Cɩɩn, gbʋzɔnʋ -wa, ɩn ka 'ya Sɩtefanasɩɩ zʋaylinyɩma batizee. 'Ɩn we 'bhʋ -maa 'wʋ, na 'wlukʋʋn lapʋpalɩe 'nɩ we -gʋ -mɩ nɩɩ, ɩn ka nyɩmɛ yabhlogbɔɔ batizee. \v 17 Nɩɩ, we 'nɩ nyɩmaa batizee batizeee 'gbʋ Klisɩ yi 'mɩ tie. -Lagɔgbʋʋ gbagbɩee 'gbʋ ɔ yia 'mɩ tie. Ɩn 'na 'ka we gba nyɩmaa gbʋyiloo sɔlʋ. Nɩɩ, Klisɩɩ su -gʋ tlɩlɩe yi gbʋkpʋa gbʋ -zɛ. \s1 Klisɩ mɩ -Lagɔɔ 'tɩtɛ -yɔ ɔ gbʋyilo nya \p \v 18 Nɩɩ, nyɩma -wa mɩa mnɔmnɔ -yloogblʋ, Klisɩɩ su -gʋ lakʋlʋ -gbʋ mɩa, gbʋkpʋa nya wa yɩa we. 'Ɩn -amɩa -mama -Lagɔ mɩa pueda, -Lagɔɔ 'tɩtɛ nya -amɩa bhua we 'wʋ, -amɩaa -nʋ nya. \v 19 Nɩɩ, -we mɩa *-Lagɔsɛbhɛ 'wʋ cɛlɩda mʋ nɩ: \q1 «Gbʋyilonyaa gbʋyilo na yia lasaa, \q2 'ylimnanyaa 'ylimnee na yia gbʋ -kpʋa -zɛlɩa». \m \v 20 Nɩɩ, da gbʋyilonyɔ mɩa? Da titee gwesanyɔ mɩa? 'Ɩn da dʋdʋ -mɩnɩɩ -gʋʋ kpɛlɩkpɛlɩnyɔ mɩa? Wa nɛɛ lɛa? -Lagɔ ka we -sloluɛ, dʋdʋ nɩɩ -gʋʋ gbʋyilo mɩa, -sabhɛ -wa. \p \v 21 Nɩɩ, dʋdʋgʋ -nyɩmaa gbʋyilo nya, wa 'nɩ -Lagɔ yibheli ɔ gbʋyilo 'wʋ. 'Ɩn -Lagɔ nɛɛ, -Lagɔgbʋ -a mɩa da gbada, -we wa yɩa -yɔ -sabhɛ -bha gbʋ 'bhisa, -wa ŋwnua we gbʋ -yɔ, 'ma ɔ yia gbʋ 'wʋsaa. \v 22 Nɩɩ, *Zuifʋ 'yɩbha wa nʋ gwɛdigbʋ lɛ, 'ɩn *Glɛkɩ talɩa gbʋyiloo da. \v 23 Nɩɩ, we -ka -amɩa, wa ka Klisɩ su -gʋ lakʋlʋ, -mɔɔ gbʋ -amɩa gbaa. We mɩ -nanagbʋ nya Zuifʋʋ -nʋ nya, 'ɩn -wa 'nɩa Zuifʋ, -maa laa we -sabhɛ -bha gbʋ. \v 24 Nɩɩ, -wa -Lagɔ laa, wa yi Zuifʋ -zɛoo, wa 'nɩ Zuifʋoo, wanʋʋ -gbɛ Klisɩ mɩ -Lagɔɔ 'tɩtɛ -yɔ ɔ gbʋyilo nya. \v 25 Nɩɩ, -we wa laa -Lagɔɔ -sabhɛ -bha gbʋ, -mʋʋ -zi nyɩmaa gbʋyilo 'wʋ. 'Ɩn -we wa laa -Lagɔɔ 'wʋyɔlʋe, we -zi nyɩmaa latɛlɔ. \p \v 26 Bheliaɩn, sa a mɩa, 'ɩn -Lagɔ yia aɩn la, a yla we. Dʋdʋgʋʋ gbʋyilonya 'nɩ aɩn glaa -zu, 'tɩtɛɛ nyɩma 'nɩ aɩn glaa -zu, 'ɩn 'ŋnɩmnɩ zʋaylinyɩma 'nɩ aɩn glaa -zu. \v 27 Nɩɩ, gbʋ dʋdʋgʋ -nyɩma yɩa -yɔ -sabhɛ -bha gbʋ nya, 'mʋ -Lagɔ -saa -bha ɔ 'ka gbʋyilonya zʋbhalɩ. 'Ɩn -we dʋdʋgʋ -nyɩma yɩa -yɔ 'wʋyɔlɔ -li nya, 'mʋ -Lagɔ -saa -bha, ɔ 'ka 'tɩtɛɛ nyɩma zʋbhalɩ. \v 28 Nɩɩ, -lu -we dʋdʋgʋ -nyɩma bhua 'wʋ 'kienyi, -we 'nɩa -lu yabhlogbɔɔ nya -mɩ, 'ɩn wa tlilia 'ylila, 'mʋ -Lagɔ -saa -bha, 'ɩn -lu -we nyɩma bhua 'wʋ -lu 'kadʋ nya, ɔ 'ka we lasa. \v 29 Sanɛɛ we mɩaa 'gbʋ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka ɔ 'dɛ 'ylimanɩ -Lagɔ 'yu. \v 30 Nɩɩ, -Lagɔ ka aɩn 'wʋsuslolu -Zezu Klisɩ 'wʋ, 'ɩn Klisɩ -zɛa -amɩaa gbʋyilo bhʋa -Lagɔɔ -gbɛ. Klisɩɩ 'gbʋ -a yia nyɩma tɩklɩɩ -zɛ -Lagɔ 'yu. Ɔ 'gbʋ -a mɩa -mɔwlʋda, 'ɩn -Lagɔ yia -aɩn 'wʋzɩtɩ gbʋnyuu kwɛɛ. \v 31 Sa we mɩa -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ cɛlɩda mʋ nɩ: \q1 «-Ɔ -ka gba ɔ 'ka ɔ 'dɛ 'ylimanɩ, \q2 ɔ 'ylimanɩ ɔ 'dɛ -we Nyɩmaa -Kanyɔ nʋa lɛɛ 'gbʋ.» \c 2 \s1 -Zezu Klisɩ -ɔ wa kʋlʋa *su -gʋ la, ɔ gbʋ Pɔlʋ gbaa \p \v 1 Nɩɩ, bheliaɩn, da -amɩ mnɩa amɩaa -gbɛ, ɩn 'nɩ mnɩ ɩn 'ka aɩn -yla -Lagɔɔ zizegbʋ gba wɛlɩ 'nanɩ -yɔ nyɩmaa gbʋyilo nya. \v 2 Nɩɩ, ɩn 'nɩ 'yɩbha ɩn 'ka gbʋ -putuu 'jiyibheli, da ɩn mɩa aɩn nyɩdɩ, 'mʋ we 'nɩ -Zezu Klisɩ 'wʋbhʋ, -Zezu -ɔ wa kʋlʋa *su -gʋ la, mɔ. \v 3 We 'dɛɛ 'gbʋ, da -amɩ 'kaa aɩn 'yu 'yligbe, ɩn ka 'wʋyɔmanɩ, ɩn ka nyanɔ nʋ, -zugba na tɛlɩa. \v 4 Nɩɩ, na gbʋ -slolu wɛlɩ -yɔ na -Lagɔgbʋʋ gba sɔ'ɔ 'bhʋ nyɩmaa gbʋyilo -wɛlɩ 'nanʋʋ -gbɛ. Nɩɩ, Zuzu 'Pʋpaa 'tɩtɛ zʋa 'mɩ we ŋwɛɛ. \v 5 'Saa 'dɛ amɩaa dlɩzʋzʋe 'na 'kaa nyɩmaa gbʋyilo -gʋ ladɩ, nɩɩ, we -dɩ -Lagɔɔ 'tɩtɛ -gʋ la. \s1 -Lagɔɔ gbʋyilo \p \v 6 'Ɩn -zugba -Lagɔnyɩma dolua 'yligwela, 'ma -amɩa slolua gbʋyilo. Nɩɩ, wee gbʋyilo -mɩnɩ 'nɩ bhla -mɩnɩɩ gbʋyilo, 'ɩn bhla -mɩnɩɩ 'wlulapɩlɩnya 'kadɩ -wa 'kaa labhʋ, we 'nɩ 'ya -maa gbʋyilo. \v 7 -Lagɔɔ gbʋyilo mɩa zizeda, 'ɩn -we mɩa zizeda -bhlokpadɛ nyɩma kwɛɛ, 'mʋ -a slolua. -Lagɔ ka -bha we -sa pepe, -amɩaa 'ŋnɩɩ 'ylimanɩee 'gbʋ, 'bhie, ɔ yia dʋdʋ lala. \p \v 8 Dʋdʋ nɩɩ 'wlulapɩlɩnya 'kadɩɩ 'yabhlogbɔɔ 'nɩ wee gbʋyilo -mɩnɩ yibheli. We -ka nɩɩ, wa ka yaa we yibheli, wa 'na 'ka 'ŋnɩmnɩee -Kanyɔ 'kadʋ su -gʋ lakʋlʋ. \v 9 Nɩɩ, -we mɩa -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ cɛlɩda mʋ nɩ: \q1 «-We 'yli 'nɩa -slɔ -yɔyɩ, \q2 -we yukwli 'nɩa -slɔ 'nʋ, \q2 -we nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩa -slɔ 'wlukʋʋn lapʋpalɩ, \q2 'mʋ -Lagɔ mnazɩa la -wa 'yɩbhaa ɔ, \q2 wa -nʋ nya.» \m \v 10 Nɩɩ, -Lagɔɔ gbʋ mɩa zizeda, -amɩa ɔ -slolua we 'klʋ ɔ Zuzu nya. -Lagɔɔ Zuzu -yi gbʋ weee, 'dɛbhie -Lagɔɔ zizegbʋ -we -tɔa 'wʋ, ɔ -yi we. \v 11 Nɩɩ, nyɩmɛɛ -gbɛ, ɔ dlɩ -bhlogbɔɔ -yia ɔ 'wlukʋʋn lapʋpalɩ gbʋ, we 'nɩ mʋʋ? 'Sa -bhloo 'dɛ -Lagɔɔ Zuzu -bhlogbɔɔ -yia -Lagɔɔ 'wlukʋʋn lapʋpalɩ gbʋ. \v 12 Nɩɩ, we -ka -amɩa, -amɩa 'nɩ dʋdʋgʋ -nyɩmaa zuzu 'yɩ, nɩɩ, Zuzu bhʋa -Lagɔɔ -gbɛ, 'mʋ -a 'yɩa. 'Ɩn wlawlalu -we -Lagɔ 'nyɛa -aɩn bhe, -a 'ka we yibheli. \p \v 13 'Ɩn -a -ka we gbʋ -gbada -mɩ, -a'a gba we dʋdʋgʋ -nyɩmaa gbʋyiloo gbʋslolu sɔlʋ. Nɩɩ, -Lagɔɔ Zuzuu gbʋslolu sɔlʋ -a gbaa we. Sanɛɛ 'sa -a gbaa -Lagɔɔ gbʋzɔnʋ gbʋnyaa 'ji -wa kaa -Lagɔɔ Zuzu 'wʋ -yla. \v 14 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -Lagɔɔ Zuzu 'wʋ -ka, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka gbʋzɔnʋ -gbʋnya bhʋa ɔɔ Zuzuu -gbɛɛ gbʋ -yɔŋwnu. -Sabhɛ -bha -gbʋ we -mɩa ɔnʋʋ -gbɛ. Ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka we 'wʋlanʋ, nɩɩ, Zuzu 'Pʋpaa 'dɛbhlogbɔɔ nya wa mnenia wa 'ka wee -li 'wʋsɩsalɩ. \v 15 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ kaa -Lagɔɔ Zuzu 'wʋ, mɔ sɩsalɩa -lu weee 'wʋ. 'Ɩn ɔ dɛ mɩa, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka ɔ gbʋ 'wludɩ. \v 16 We mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 «Nyɔɔ -yi Jejitapɛɛ 'wlukʋʋn lapʋpalɩgbʋa? \q1 Nyɔɔ 'ka ɔ gbʋ -slolua?» \m 'Ɩn -amɩa mɩa, -a -yɔ Klisɩ 'sɔɔ 'wlukʋʋn lapʋpalɩgbʋ -bhlo. \c 3 \s1 -We -Lagɔɔ lubhonʋnya 'kaa lɛnʋ \p \v 1 Nanʋʋ -gbɛ, bheliaɩn, ɩn 'nɩ zlɩmɛ mneni ɩn 'ka aɩn -yla gbʋ gba, nɛɛ nyɩma ka -Lagɔɔ Zuzu 'wʋ, ma -yla na gba gbʋ. Nɩɩ, dʋdʋgʋ -nyɩmaa gbʋʋ -yla -gba sɔlʋ ɩn gbaa we aɩn -yla. 'Ɩn ɩn 'kaa we aɩn -yla gba -wa mɩa 'nyɛnyɛyua nya dlɩ -zʋda Klisɩ 'wʋ, 'ma ɩn -tɔlʋa aɩn. \v 2 Nɩɩ, we 'gbʋ, ɩn yia aɩn nyɩtɩnyu 'nyɛ, 'ɩn ɩn 'nɩa aɩn lililu 'tɩtɛ 'nyɛ. A 'nɩ mneni a 'ka we li, 'ɩn -zɛɛn -bhlokpadɛ a 'nɩ we lilie mneni. \v 3 -We ka gbʋ -wa, a mɩ -slɔ yɩcɛ 'wʋ. Da zenyi -yɔ -yɔmɩmnɩe mɩa da aɩn nyɩdɩ, mʋ'ʋ -slolu nɩɩ, yɩcɛ 'wʋ a mɩaa? 'Ɩn dʋdʋgʋ -nyɩma 'bhisa a mɩa nɔdaa? \v 4 Nɩɩ, amɩaa 'yabhlo -ka gbaɛ: «Pɔlʋʋ -nʋ ɩn -mɩa,» 'ɩn -gʋdʋ -ka gba: «Apolɔsʋʋ -nʋ ɩn -mɩa», -zugba dʋdʋgʋ -nyɩmaa lɛnʋgbʋ a 'nɩ -bhadɛ lɛnʋda -mɩɩ? \p \v 5 Nɩɩ, nyɔɔ Apolɔsʋ -mɩa? 'Ɩn nyɔɔ Pɔlʋ -mɩa? -Lagɔɔ lubhonʋnya -kpʋa, -wa ka 'gbʋ a yia -Lagɔgbʋ dlɩ -gʋ zʋ, 'ma -a -mɩa. Da -aɩn glaa -ɔ -ka -mɩ, lubho Nyɩmaa -Kanyɔ 'nyɛa ɔ, 'mʋ ɔ nʋa. \v 6 -Amɩ faa su, Apolɔsʋ slua we 'nyu -yɔ, 'ɩn -Lagɔ minia we. \v 7 Nɩɩ, -ɔ faa su, 'ɩn -ɔ slua we 'nyu -yɔ, -maa 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ nya -mɩ. -Lagɔ, -ɔ minia we, mɔ -zia -bha 'wʋ. \v 8 -Ɔ faa su, 'ɩn -ɔ slua we 'nyu -yɔ, wa 'dɛ 'sɔ mneni 'wʋ. -Ɔ -ka -mɩ, -mɔɔ 'dɛɛ lubhonʋ sɔlʋ -Lagɔ yia -mɔɔ 'pɛnɩa. \v 9 Nɩɩ, -a -yɔ -Lagɔ sɔ nʋa lubho dabʋdʋ. \p Amɩa mɩ -Lagɔɔ kpaa nya, 'ɩn a mɩ 'yaa ɔ -budu ɔ mɩa 'sʋbhada nya. \v 10 Nɩɩ, lubho -Lagɔ 'nyɛa 'mɩ, ɔ 'nanɩ nya, we sɔlʋ ɩn 'paa da -buduu gwe glu, -budusʋbhanyɔ -yia gbʋ 'bhisa. -Slɛɛn, nyɩmɛ -putu dɩa we -gʋ la. 'Ɩn -ɔ -ka -mɩ, ɔ zʋ ɔ 'dɛ 'yliyɔ, sa ɔ dɩa we -gʋ laa 'gbʋ. \v 11 Nɩɩ, -buduu gwe mɩ glu 'cɩn, mʋ -wa -Zezu Klisɩ. 'Ɩn nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka we gwe -putu glu palɩ. \p \v 12 Nɩɩ, nyɔɔo nyɔɔ -ka wee -budu -gʋ ladɩ -can nya, 'gwɛzi nya, tʋkpa -zɔnʋ nya, su nya, yɛyɛ -petu -yɔ 'bʋɛ nya nɩ, \v 13 nɩɩ, -ɔ -ka -mɩ -mɔɔ nʋnʋ -lubho yia zlɩ 'klʋ 'tlaa, -Lagɔɔ nyɩmaa -yɔgbʋʋ 'wʋbhu zlɩ. Nɩɩ, wee ylɩ yia we 'dɛ -slolua -kosu 'bhisa, -ɔ -ka -mɩ we 'ka -mɔɔ lubho layla, 'ɩn -we -ka -mɩ, we 'ka we -slolu. \v 14 'Ɩn nyɔɔ -ka -buduu gwe -gʋ -budu 'sʋbha we 'nɩ 'sɔkɔ -kosu 'yu, we 'pɛnɩgwɛzi ɔ yɩa. \v 15 Nyɩmɛ -ɔ ka lubho -ka si, ɔ 'nɩ 'pɛnɩe -ka. Ɔ 'dɛ mɩa, gbʋ 'wʋ ɔ yia 'bhʋa, nɛɛ nyɩmɛ -ɔ -dɩ -kosu 'kadʋ kwɛɛ. \p \v 16 A 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, -Lagɔɔ -budu a -mɩaa? 'Ɩn -Lagɔɔ Zuzu -dɩlɩ aɩn 'wʋ laa? \v 17 Nɩɩ, nyɔɔ -ka -Lagɔɔ -budu lasa, -Lagɔ saa ɔ la. Nɩɩ, -Lagɔɔ -budu mɩ -mɔwlʋda, 'ɩn 'mʋ a -mɩa. \p \v 18 Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'na nʋnʋ ɔ 'dɛ -dawli 'wʋ -nɩ. Aɩn glaa nyɔɔ -ka gba ɔ -yi gbʋ dʋdʋ -mɩnɩ -gʋ, ɔ -zɛ tutujɛnyɔ, 'bhie, ɔ 'ka gbʋyilonyɔ tɩklɩɩ -zɛ. \v 19 Nɩɩ, dʋdʋgʋ -nyɩmaa gbʋyilo mɩa, -sabhɛ -wa -Lagɔ 'yliya 'wʋ. Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 «-Lagɔ kpaa gbʋyilonya wa 'dɛɛ -dawli wɛlɩ -yɔ.» \m \v 20 -Lagɔsɛbhɛ nɛɛ 'yaɛ: \q1 «Jejitapɛ -yi gbʋyilonyaa 'wlukʋʋn lapʋpalɩgbʋ. \q1 Ɔ -yi we 'ji nɩɩ, we 'nɩ -lu 'wʋkʋ.» \m \v 21 We 'gbʋ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'na 'ylimanɩ ɔ 'dɛ nyɩmɛ 'wʋ -nɩ. Nɩɩ, -lu weee mɩ amɩaa -nʋ nya: \v 22 -de Pɔlʋʋ, -de Apolɔsʋʋ, -de *Sefasɩɩ, -de dʋdʋgʋʋ, -de 'yliyɔgagɩee, -de tlɩtlɩee, we -ka dɛslɛɛnoo, we -ka cɩcɩoo, we 'dɛ weee mɩ amɩaa -nʋ nya, \v 23 'ɩn amɩa, amɩa mɩ Klisɩɩ -nʋ nya, 'ɩn Klisɩ mɩa -Lagɔɔ -nʋ nya. \c 4 \s1 Klisɩɩ tietienya -a -mɩa \p \v 1 Nɩɩ, a 'bhu -aɩn 'wʋ Klisɩɩ lubhonʋnya nya, 'ɩn a 'bhu -aɩn 'wʋ -Lagɔɔ zizelii 'yliyɔzʋnya nya. \v 2 -We weee wa 'yɩbhaa -lii 'yliyɔzʋnya daa, mʋ -wa nɩɩ, wa ylɩ wa lubhonʋnya tɩklɩɩ nya. \v 3 We -ka nɩɩ, a 'ka na -yɔgbʋ 'wʋbhuoo, 'ɩn dʋdʋgʋʋ gbʋwʋbhunya 'ka na -yɔgbʋ 'wʋbhuoo, nanʋʋ -gbɛ -mʋʋ 'nɩ gbʋ, 'ɩn na 'dɛ'ɛ 'bhu na 'dɛɛ -yɔgbʋ 'wʋ. \v 4 Nɩɩ, na dlɩ'ɩ dɩ 'mɩ gbʋ yabhlogbɔɔ 'wlu, 'ɩn -mʋʋ'ʋ gba nɩɩ, ɩn mɩ tɩklɩɩ. -Ɔ 'kaa na -yɔgbʋ 'wʋbhu, mɔ -wa Nyɩmaa -Kanyɔ. \v 5 We 'gbʋ, a 'na 'bhulu nyɩmɛɛ -yɔgbʋ 'wʋ -nɩ, -zugba we bhla 'nɩ -slɔ nyni. A wʋ Nyɩmaa -Kanyɔ 'ka yi. -Lu -we -ka zizeda -mɩ nikpise 'wʋ, mɔ yia we zlɩ 'klʋ wlelia. Mɔ yia nyɩmɛɛ dlɩzɔgbʋ mɩa zizeda 'bhlesaa. 'Ɩn -ɔ -ka -mɩ, -Lagɔ kwalɩa -mɔɔ 'ŋnɩ -mɔɔ lɛnʋgbʋʋ sɔlʋ. \p \v 6 Bheliaɩn, ɩn -ka gbʋ -mɩnɩ gba Apolɔsʋ -yɔ na 'dɛɛ da nɩ, ɩn 'ka aɩn gbʋ -sloluu gbʋ -wa. Ɩn 'yɩbha a -ka we 'wlukʋʋn lapʋpalɩda -mɩ nɩ, a yibheli gbʋzɔnʋ -gbʋ -mɩnɩɩ 'ji: «'Ɩn a 'na zili -we mɩa -Lagɔsɛbhɛ 'wʋ cɛlɩda -gʋ -nɩ.» A 'na 'ylimanɩ amɩaa 'dɛ we 'wʋ -nɩ. 'Ɩn a 'na falɩ nyɩmɛ ɔ -libheyi ŋwɛɛ la -nɩ. \v 7 Nɩɩ, -mɩ, nyɔɔ -zili -mɩ -na -lima 'wʋa? -We weee -ɩn kaa, -Lagɔ 'nɩ -mɩ we 'nyɛɛ? 'Ɩn we -ka 'sa -mɩ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -na ylimanɩ -na 'dɛ, -lu -we -ɩn kaaa 'gbʋ, nɛɛ ɔ 'nɩ -mɩ we 'nyɛa? \p \v 8 Nɩɩ, -we weee a 'yɩbhaa, a ka 'cɩn we! A mɩ 'cɩn 'ŋnɩmnɩda! A ka nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya -zɛ, 'ɩn -amɩa 'nɩ we nya -mɩ! -Aa! Ɩn 'yɩbha a -zɛ nyɩmaa 'wlulapɩlɩnya 'piɛɩn, 'ɩn -amɩa -yɔ aɩn 'sɔ 'ka 'ya nyɩma 'wlulapɩlɩ. \v 9 Nɩɩ, we 'wlʋ sa 'mɩ dlɩɩ, -amɩa -Zezuu tietienya, -Lagɔ ka -aɩn lʋganya 'wʋnʋ: -a 'wlʋ sa nyɩma -wa wa 'ka 'bha -zejila 'wʋ. Ɔ ka -aɩn wla ylaylalu nya dʋdʋ -kpabhie -yla, we -yɔ 'anzɩ -yɔ nyɩma -yla. \p \v 10 Nɩɩ, -amɩa mɩ -sabhɛbhanya nya Klisɩɩ 'gbʋ, 'ɩn amɩa mɩa gbʋyilonya nya Klisɩ 'wʋ! -Amɩa yɔlʋ 'wʋ, 'ɩn amɩa 'tɛla, amɩa wa zʋa 'nʋŋwɛ bhabha, 'ɩn wa tlilia -amɩa 'ylila! \v 11 Nɩɩ, dɛslɛɛn -bhlokpadɛ, -a mɩ sɩada ŋwɔ -yɔ 'nyumatʋ kwɛɛ, -a 'nɩ 'wʋplanaa -ka, bhɩtɩ wa bhɩtɩa -aɩn, 'ɩn -a 'nɩ ladɩda -kli -ka, -a mnɩ mɔ -a yi mɔ. \v 12 Nɩɩ, -amɩaa 'dɛɛ sɔ nya -a nʋa lubho 'tɩtɛ. Wa -ka -aɩn vɛlɩ, 'nyu -a ŋwnaa wa la, wa -ka -aɩn 'klɩyɩe 'wʋpalɩda -mɩ, 'wlu -a dɩa we zɔ la. \v 13 Nɩɩ, wa -ka -aɩn -nyumɔda -mɩoo, wɛlɩ -zɔnʋ nya -a palɩa we 'bɩgʋ. Da bhla -mɩnɩ nya -bhloo 'dɛ, dʋdʋ -gʋʋ kalɩkɔ 'bhisa wa yɩa -aɩn, pʋɩnkalu -we nyɩma saa kwnɛɛ 'bhisa wa yɩa -aɩn. \p \v 14 We 'nɩ amɩa zʋbhalɩee 'gbʋ na cɛlɩ da aɩn 'sɛbhɛ nɩ 'wʋ. Nɩɩ, 'dɩ na zʋa aɩn na dlɩɩ da yua 'bhisa. \v 15 Nɩɩ, amɩaa 'dɛ yi -sloluslolunya 'wlu glʋ 'sɔ 'wlu kugbua 'yɩ Klisɩ 'wʋoo, amɩaa dide -bhlogbɔɔ. Nɩɩ, -amɩ gwalɩa aɩn -Zezu Klisɩ 'wʋ, amɩaa -Lagɔgbʋʋ -yla gbagbɩe nya. \p \v 16 Nɩɩ, amɩa na bhubhoea, a 'tideli 'mɩ. \v 17 Nɩɩ, we 'gbʋ, na tiea amɩaa -gbɛ Timotee, -ɔ -wa na dʋma -yu -Lagɔ 'wʋ, 'ɩn -ɔ kpaa -Lagɔgbʋ -kli. Sa na nɔa -Zezu Klisɩ 'wʋ, 'ɩn na slolua we da weee leglizɩ weee 'wʋ, ɔ 'ka aɩn ligbe we nya. \p \v 18 Nɩɩ, aɩn glaa nyɩma tɔlʋa ka we dlɩ zɔ lapʋpalɩ nɩɩ, ɩn 'nɩa amɩaa -gbɛ lʋyia yi, we 'gbʋ, wa yia wa 'dɛ 'ylimanɩ. \v 19 Nɩɩ, Jejitapɛ -ka ŋwnu, daylɩ na mnɩa amɩaa -gbɛ. We 'nɩ 'dɛɛ 'ylimanɩ nyaa ŋwɛɛ wɛlɩɩ 'dɛkpʋaa 'nʋnʋee gbʋ, nɩɩ, -we wa mnenia lɛnʋe, ɩn 'ka we 'tɩtɛ -yɔyɩɩ gbʋ -wa. \v 20 Nɩɩ, *-Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe mɩa, we 'nɩ ŋwɛɛ wɛlɩ wʋ, 'tɩtɛ 'wʋ we mɩa. \v 21 Lɛɛ -lu a 'yɩbha? Ɩn -yɔ -pnɩ yi amɩaa -gbɛ yaayɩɩ, ɩn -yɔ zɛkalɩdlɩ -yɔ dlɩ -dlɔɔ yii? \c 5 \s1 Gbʋnyuu lɛnʋe leglizɩ 'wʋ \p \v 1 -We wa gbaa amɩaa daa, da weee -a nʋa we, mʋ -wa nɩɩ, mʋtnɩgbʋ mɩ aɩn nyɩdɩ. Wee 'sasʋkpa -mʋtnɩgbʋ -mɩnɩ 'dɛgbolu 'nɩ nyɩma 'nɩa -Lagɔ -yi nyɩdɩ -mɩ. Wa nɛɛ nɩɩ, aɩn glaa 'yabhlo -yɔ ɔ didee 'ŋwnɔ dɩa -budu 'wʋ. \v 2 'Ɩn a mɩ 'ya -bhlokpadɛ amɩaa 'dɛ 'ylimanɩda, 'ɩn a'a nʋ nɛɛ gu 'wlʋ aɩn 'wʋ. 'Ɩn -ɔ nʋa 'sasʋkpa gbʋ lɛ a mneni a 'ka yaa ɔ vu amɩaa 'dɛ glaa. \v 3 We -ka -amɩ, na 'dɛbhie -gbolu 'nɩa dɛ aɩn glaa -mɩ nɩ, na zuzu -yɔ aɩn 'sɔ mɩ. 'Ɩn ɩn ka nyɩmɛ -ɔ nʋa 'sasʋkpa -gbʋnyuu lɛɛ -yɔgbʋ 'wʋbhu pepe, Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezuu 'ŋnɩ nya, nɛɛ glaa ɩn mɩ aɩn. \v 4 Nɩɩ, da a -ka 'wlugbeli, na zuzu -yɔ aɩn -ka -mɩ, 'ɩn -amɩaa -Kanyɔ -Zezuu 'tɩtɛ -ka -aɩn nyɩdɩ lasibhli, \v 5 'sasʋkpa -nyɩmɛ mɩa, a -salɩ ɔ *-Saatan suwʋla, 'ɩn ɔ gbʋnyuuu lɛnʋ ku 'ka labhʋ. 'Ɩn Nyɩmaa -Kanyɔɔ yiyizlɩ ɔ 'dɛ 'ka gbʋ 'wʋbhʋ. \p \v 6 Nɩɩ, -we -yɔ a 'kaa amɩaa 'dɛ 'ylimanɩ, we 'nɩ -mɩ! Amɩaa 'dɛ -yi we 'ji nɩɩ, «*Gɔɔ -sɛlɛ ylɩlɩa 'flooo 'pue weee». \v 7 Nɩɩ, a -wɔlʋ amɩaa 'dɛ -yɔ, 'ɩn a -sa gɔɔ 'cɩn amɩaa 'dɛ nyɩdɩ, 'ɩn 'flooo 'pue lolu 'nɩa gɔɔ -yɔ -ka, a 'ka we -zɛ. A mɩ 'cɩn we nya gbʋzɔnʋ sa, nɩɩ, Klisɩ ka ɔ 'dɛ wla -amɩaa *'Wʋzɩtɩylɩɩ 'fɛtɩ -gʋ -bhlabhlɛ nya, 'ɩn wa yia ɔ 'bha. \p \v 8 Nɩɩ, -a -sa -amɩaa 'fɛtɩ, -a 'na -salɩ we 'floo kaa gɔɔ 'cɩn -yɔ nya -nɩ, gbʋnyuu -yɔ nʋkplɛɛ 'ylinyunoo gɔɔ -nɩ. Nɩɩ, we -zɛ 'floo 'nɩa gɔɔ -yɔ -ka, -we -wa -mɔwlʋwlʋe -yɔ gbʋzɔnʋʋ 'floo. \p \v 9 Nɩɩ, 'sɛbhɛ -we ka 'bɩgʋ -sɛbhɛ na paa da aɩn yoo, ɩn nɛɛ aɩn -yla we 'wʋɛ, nyɩma -wa nʋa mʋtnɩgbʋ lɛ, a 'na nynini wa 'wʋla -nɩ. \v 10 Nɩɩ, ɩn 'nɩ aɩn -yla gba, dʋdʋgʋ -nyɩma weee -wa -wa mʋtnɩgbʋʋ lɛnʋnya, lɛklɩcɩan, 'wienya -yɔ yoyolagɔɔ bʋbɔnya, a 'na nynini wa -yɔla -nɩ. We -ka nɩɩ, a 'na 'ka wa -yɔlanyni, -zugba dʋdʋgʋ a yia 'bhʋa! \v 11 Ɩn 'yɩbha ɩn 'ka aɩn -yla gbaɛ, nyɩmɛ -ɔ laa ɔ 'dɛ -Lagɔnyɩmɛ, 'ɩn ɔ nʋa mʋtnɩgbʋ lɛ, ɔ kaa lɛklɩ, ɔ bʋbɔa yoyolagɔ, ɔ vɛlɩa nyɩma, ɔ bhalɩa ɔ 'dɛ nʋ, 'ɩn ɔ ylia 'wie, a -yɔ -mɔɔ 'sasʋkpa -nyɩmɛ 'na lili 'sukwe -bhlo -nɩ. \p \v 12-13 'Lee -wa 'nɩa -Lagɔnyɩma nya -mɩ, -amɩ 'kaa wa -yɔgbʋ 'wʋbhu yɩ? -Lagɔ yia wa -yɔgbʋ 'wʋbhua. 'Ɩn amɩa, amɩa 'nɩ mneni a 'ka -Lagɔnyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhuu? Nɩɩ, -Lagɔsɛbhɛ gbaaɛ: \q1 «A vu nʋkplɛɛ 'ylinyunonya amɩaa 'dɛ nyɩdɩ.» \c 6 \s1 -Lagɔnyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhubhue wa 'dɛkpʋa nyɩdɩ \p \v 1 'Ɩn lɛɛ ka 'gbʋ amɩaa 'yabhlo -yɔ ɔ -Lagɔbheli yabhlo -ka gbʋ 'yɩ, 'ɩn ɔ kwa we gbʋwʋbhunya 'nɩa tɩklɩɩ -mɩ -Lagɔ 'yu -maa -gbɛa? 'Ɩn ɔ'ɔ kwa we -Lagɔnyɩmaa -gbɛa? \v 2 A 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, -Lagɔnyɩma yia dʋdʋgʋ -nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhuaa? 'Ɩn we -ka nɩɩ, amɩa yi dʋdʋgʋ -nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhua, a 'nɩ mneni a 'ka gbʋ yua -sɛ -sɛ 'wʋbhuu? \v 3 A 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, -amɩa yia 'anzɩnyaa -yɔgbʋ 'wʋbhuaa? Sa we mɩ, 'ɩn a 'nɩ mneni a 'ka dʋdʋ -mɩnɩɩ -gʋ gbʋ 'wʋbhua? \v 4 'Ɩn amɩa -ka sanɛɛ -sʋkpa gbʋ nyɩdɩ -ka, a bhua we 'wʋ, 'ɩn a kwaa we dʋdʋgʋ -nyɩmaa gbʋwʋbhunya 'yu, -wa leglizɩ'ɩ laa nyɩma! \v 5 'Ɩn, -we na gbaa da, amɩaa 'dɛɛ zʋ -wa. Gbʋyilonyɔ yabhloo -kpʋa 'nɩ aɩn nyɩdɩ -mɩ, 'ɩn -mɔɔ 'ka amɩaa -yɔgbʋ 'wʋbhuu? \v 6 Nɩɩ, sa bhelia -bhelia kɩklalɩ dʋdʋgʋ -nyɩma 'nɩa -Lagɔ -yii gbʋwʋbhunya 'yua? \p \v 7 Gbʋzɔnʋ -wa, a 'dɛkpʋa -ka 'kɩklalɩda -mɩ, mʋ slolua nɩɩ, a ka bhli tɔɔ tɔɔ. Lɛɛ -lu ka 'gbʋ a'a 'tide amɩaa 'dɛ 'yi, wa'a dɩ aɩn gbʋ 'wlu, 'ɩn wa'a li aɩn 'wlua? \v 8 Nɩɩ, amɩa dɩa nyɩma gbʋ 'wlu, 'ɩn amɩa lia nyɩma 'wlu, 'ɩn amɩaa -Lagɔbhelia -yla a nʋa we lɛ! \p \v 9 A 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, -wa nʋa gbʋnyuu lɛ, wa 'na 'ka 'bɩ 'yɩ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe zɔɔ? A 'na nʋnʋ amɩaa 'dɛ -dawli gbʋnya -mɩnɩ 'wʋ -nɩ: mʋtnɩ -lɛnʋnya, yoyolagɔɔ bʋbɔnya, nyɩma -putuu -budu 'wʋdɩnya, nʋkpasia -wa -yɔ nʋkpasia dɩ -budu 'wʋ, \v 10 'wienya, lɛklɩcɩan, -wa bhalɩa wa 'dɛ nʋ, -wa vɛlɩa nyɩma, -wa bhua nyɩmaa -lu 'wʋ -gla nya, -maa 'na 'ka 'bɩ 'yɩ -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe zɔ. \v 11 Nɩɩ, sanɛɛ amɩaa lʋ -nyɩma tɔlʋa mɩa zlɩmɛ. 'Ɩn -Lagɔ ka aɩn -yɔwɔlʋ, ɔ ka -bha aɩn -sa ɔ -nʋ nya, 'ɩn ɔ yia aɩn nyɩma tɩklɩɩ -zɛlɩ, Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezu Klisɩɩ 'ŋnɩ nya, -amɩaa -Lagɔɔ Zuzuu sɔlʋ. \s1 A 'ylimanɩ -Lagɔɔ 'ŋnɩ amɩaa -gʋ ku nya \p \v 12 Aɩn nyɩdɩ, tɔlʋa nɛɛ: «-Lu weee lɛnʋ se mɩ 'mɩ -yla.» Cɩɩn, 'ɩn -lu weee lɛnʋe 'nɩ 'sa 'ylinanɩ. 'Ɩn ɩn mneni ɩn 'ka gbaɛ: «-Lu weee lɛnʋ se mɩ 'mɩ -yla», 'ɩn ɩn 'nɩ mneni ɩn 'ka na 'dɛ 'yitide, 'ɩn ɩn 'ka -lu -gʋdʋʋ gaylo -zɛ. \v 13 A nɛɛ 'yaɛ: «Lililu mɩ nʋkplaa -nʋ nya, 'ɩn nʋkpla mɩa lililuu -nʋ nya.» Gbʋzɔnʋ -wa, 'ɩn -zugba la -Lagɔ yia we -saa -bhlo -bhlo. Nɩɩ, wa 'nɩ nyɩmɛɛ ku lɛnʋ mʋtnɩɩ 'gbʋ: we mɩ Jejitapɛɛ -nʋ nya, 'ɩn Jejitapɛ mɩa kuu -nʋ nya. \p \v 14 -Lagɔ 'bhua Nyɩmaa -Kanyɔ 'wʋ tlɩtlɩe lʋ, 'ɩn mɔ yi 'yaa -amɩa 'wʋbhua tlɩtlɩe lʋ ɔ 'tɩtɛ nya. \p \v 15 A 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, amɩaa ku -kpabhie mɩ Klisɩɩ kuu 'lali nyaa? 'Ɩn ɩn mneni ɩn 'ka Klisɩɩ kuu kibhe 'wʋbhu, 'ɩn ɩn 'ka we 'naabɩzɩŋwnɔɔ kuu kibhe 'wʋnʋʋ? -Ɩnnya! \v 16 Nɩɩ, -ɔ -yɔ 'naabɩzɩŋwnɔ -ka -mɩ, ku -bhlogbɔɔ wa 'dɛ 'sɔ zɛa, a 'nɩ we 'ji -yii? Nɩɩ, -Lagɔsɛbhɛ nɛɛ: \q1 «Nyɩmɛ -bhlogbɔɔ wa 'dɛsɔbhie yia -zɛa.» \m \v 17 'Ɩn -ɔ -yɔ Jejitapɛ -ka 'wʋsuslo dlɩ zɔ, nyɩmɛ yabhlo ɔ -yɔ ɔ zɛa. \p \v 18 Nɩɩ, a -gwa mʋtnɩgbʋ kwɛɛ! Gbʋnyuu -putu weee nyɩmɛ nʋa lɛ, we'e pla ɔ ku zɔ. Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ nʋa mʋtnɩgbʋ lɛ, ɔ 'dɛɛ ku -yla ɔ nʋa gbʋnyuu lɛ. \v 19 Zuzu 'Pʋpa -Lagɔ 'nyɛa aɩn, -we mɩa aɩn 'wʋ, a 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, amɩaa ku mɩ we -budu nyaa? 'Ɩn a 'nɩ amɩaa 'dɛɛ -nʋ nya -mɩɩ? \v 20 Nɩɩ, -Lagɔ ka aɩn 'wʋzɩtɩ -valɛ 'kadʋ nya. We 'gbʋ, a 'ylimanɩ ɔ 'ŋnɩ amɩaa ku zɔ. \c 7 \s1 Kwʋkwalɩe gbʋ \p \v 1 Gbʋ, -we a 'yɩbhaa 'mɩ la 'sɛbhɛ 'wʋ, we 'bɩgʋ na palɩa -slɛɛn da. \p Nɩɩ, nyɩmɛ 'nɩ 'ŋwnɔ kwa we nanɩ 'yli. \v 2 Nɩɩ, mʋtnɩgbʋʋ lɛnʋee 'gbʋ, nʋkpasu -ka ɔ 'dɛɛ 'ŋwnɔ, 'ɩn 'ŋwnɔ -ka ɔ 'dɛɛ 'lowli. \p \v 3 -We nʋkpasu nʋa lɛ 'ŋwnɔ -yla, 'ŋwnɔɔ 'lowli nʋ we ɔ 'ŋwnɔ -yla lɛ. 'Ɩn -we 'ŋwnɔ nʋa lɛ nʋkpasu -yla, 'ŋwnɔ nʋ we lɛ ɔ 'lowli -yla. \v 4 Nɩɩ, -we 'ŋwnɔ 'yɩbhaa, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka we ɔ 'dɛɛ ku -yla lɛnʋ, ɔ ku mɩa, ɔ 'lowlii -nʋ -wa. 'Sa -bhloo 'dɛ, -we nʋkpasu 'yɩbhaa, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka we ɔ 'dɛɛ ku -yla lɛnʋ, ɔ ku mɩa, ɔ 'ŋwnɔɔ -nʋ -wa. \v 5 Nɩɩ, 'yabhlo 'na -mueni ɔ 'dɛ ɔ -libheyi -nɩ. We -ka -Lagɔ a 'ka bhubhoe bhla yabhlo nya a bhlɩ wɛlɩ -bhlo, 'bhie, a 'ka 'sa nʋ. 'Ɩn -mʋʋ 'bɩgʋ, a yiyli -yɔ lʋ -buduu 'wʋdɩda. We 'nɩ -mʋʋʋ, a 'nɩ mneni a 'ka amɩaa 'dɛ kpa sayibheli, 'ɩn a bhlilia -Saataan laylagbʋ lʋ. \p \v 6 Nɩɩ, -we ɩn gbaa da aɩn -yla, amɩaa 'yoo 'nyɛnyɩee 'gbʋ ɩn yia we gba, we 'nɩ tite ɩn palɩ aɩn -yla. \v 7 Ɩn 'yɩbha nyɩma weee -mɩ nyɩfɩ nya na 'dɛ 'bhisa. 'Ɩn -ɔ -ka -mɩ, ɔ ka ɔnʋʋ -Lagɔɔ wlawlalu -we -Lagɔ 'nyɛa ɔ. Nɩɩ, 'yabhloo -nʋ mɩ we 'dɛɛ sa, 'ɩn -gʋdʋʋ -nʋ mɩa we 'dɛɛ sa. \p \v 8 -Wa 'nɩa -slɔ 'ŋwnɔ kwa, -wa 'nɩa -slɔ ylɩkwʋ, we -yɔ -dʋgbaŋwnɩ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: a -ka yaa 'mɩ 'bhisa -tʋ we nanɩ 'yli. \v 9 'Ɩn we -ka a 'nɩ mneni a 'ka amɩaa 'dɛɛ dlɩ lakpa, -zugba we nanɩ 'yli, a kwa 'ŋwnɔ, a -kwʋ ylɩ, a yi tlɩ nʋkpasu -yɔ 'ŋwnɔɔ 'tʋ nya. \p \v 10 Nyɩma -wa kwaa 'ŋwnɩ, 'ɩn -wa -kwʋa ylɩ, ɩn nɛɛ wa -ylaɛ, (we 'nɩ -amɩ gba we, Nyɩmaa -Kanyɔ gbaa we): 'ŋwnɔ 'na 'bhʋlʋ ɔ 'lowli -glo -nɩ. \v 11 We -ka nɩɩ, 'ŋwnɔ ka ɔ 'lowli -globhʋ, ɔ 'na -kwʋlʋ ylɩ -putu -nɩ, 'ɩn we 'nɩ -mʋʋʋ, ɔ -yɔ ɔ 'lowli suslolu 'wʋ lʋ. 'Ɩn nʋkpasu, -mɔɔ 'na -salɩ ɔ 'ŋwnɔ kwnɛɛ 'tɩtɩ -nɩ. \p \v 12 -We na gbaa nyɩma -tɔlʋa -wa kaa 'ŋwnɩ -yla mʋ nɩ, (na 'dɛ gbaa we, we 'nɩ Nyɩmaa -Kanyɔ gba we): nɩɩ, -Lagɔbheli -ɔ -ka 'ŋwnɔ -ɔ 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ -ka, 'ɩn ɔɔ 'ŋwnɔ -ka 'yɩbha ɔ -yɔ ɔ 'ka -yɔtʋtlʋ nɩ, ɔ 'na -salɩ ɔ kwnɛɛ -nɩ. \p \v 13 'Sa -bhlokpadɛ, -Lagɔŋwnɔ -ɔ -ka nʋkpasu -ɔ 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ -ka, 'ɩn ɔɔ nʋkpasu -ka 'yɩbha ɔ -yɔ ɔ 'ka -yɔtʋtlʋ, ɔ 'na 'bhʋlʋ ɔ -glo 'tɩtɩ -nɩ. \v 14 Nɩɩ, nʋkpasu 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ, ɔ cɩpa -Lagɔ -yɔ, -Lagɔŋwnɔ ɔ kwaaa 'gbʋ. 'Sa -bhloo 'dɛ, 'ŋwnɔ 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ, ɔ cɩpa -Lagɔ -yɔ, -Lagɔbheli ɔ kwaaa 'gbʋ. We 'nɩ -mʋʋʋ, amɩaa 'yua mɩ nyɩma 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩɩ 'yua 'bhisa. 'Ɩn -zugba amɩaa 'yua cɩpa -slɛɛn -Lagɔ -yɔ. \p \v 15 Nɩɩ, -ɔ 'nɩ -Lagɔ 'wʋ -mɩ, -de ɔ -Lagɔlowlii, -de ɔ -Lagɔŋwnɔɔ, ɔ -ka gba ɔ 'ka -mɔɔ -yɔbhʋ, a 'tide ɔ 'yi ɔ 'ka we lɛnʋ. -Mʋʋ daa mɩa, we yi -Lagɔlowli -zɛoo, we yi -Lagɔŋwnɔ -zɛoo, ɔ 'nɩ ɔ -yɔlanɛda -mɩ. Nɩɩ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔɔ 'gbʋ -Lagɔ yia aɩn la. \v 16 Nɩɩ, ama -Lagɔŋwnɔ, sa a -yi we 'ji, a mneni a 'ka amaa 'lowli gbʋ 'wʋsaa? -Mɩ -Lagɔlowli, sa -ɩn -yi we 'ji, -ɩn mneni -ɩn 'ka -na 'ŋwnɔ gbʋ 'wʋsaa? \s1 Sa a mɩa, 'ɩn -Lagɔ yia aɩn la, a -tʋ 'sa \p \v 17 We 'bhʋ -mɩnɩ -bhlogbɔɔ 'wʋ, -kwɩkwɩ Jejitapɛ 'nyɛa -mɩ, -ɩn nɔ we sɔlʋ, 'ɩn sa -ɩn mɩa, 'ɩn -Lagɔ yia -mɩ la, -ɩn -tʋ 'sa. Tite -we na slolua leglizɩ weee da weee, mʋ mɩa dɛ. \v 18 Nɩɩ, -ɩn -ka knɩ 'wʋ -mɩ 'bhie -Lagɔ -ka -mɩ la, -ɩn -tʋ -mʋʋ sɔlʋ, 'ɩn -ɩn 'nɩ knɩ 'wʋ -mɩ, -Lagɔ -ka -mɩ la, -ɩn 'na plalɩ knɩ -nɩ. \v 19 -Ɩn 'ka knɩ plaoo, -ɩn 'nɩ knɩ plaoo, -mʋʋ 'nɩ gbʋ yabhlogbɔɔ. Nɩɩ, -we nanɩa 'yli, mʋ -wa nɩɩ, -ɩn zʋ -Lagɔɔ titee 'nʋŋwɛ. \v 20 We -mɩ nɩɩ, -ɔ -ka -mɩ, sa ɔ mɩa 'bhie -Lagɔ yia ɔ la, ɔ -tʋ we sɔlʋ. \v 21 -Lagɔ 'kaa -mɩ la -ɩn mɩ gaylo nyaa? -Ɩn 'na sumanɩ dlɩ -mʋʋ 'gbʋ -nɩ. We -ka nɩɩ, -ɩn mneni -ɩn 'ka gaylo -flii 'tla, -ɩn nʋ we lɛ. \v 22 Nɩɩ, gaylo -ɔ Nyɩmaa -Kanyɔ laa, ɔ mɩ nyɩmɛ -ɔ Nyɩmaa -Kanyɔ zɩtɩa 'wʋ nya. 'Sa -bhloo 'dɛ nyɩmɛ -ɔ mɩa ɔ 'dɛ -yla Nyɩmaa -Kanyɔ laa, -mɔɔ mɩa Klisɩɩ gaylo nya. \v 23 Nɩɩ, -valɛ 'kadʋ nya -Lagɔ zɩtɩa aɩn 'wʋ. A 'na -zɛlɩ nyɩmaa galɩ -nɩ. \v 24 Bheliaɩn, -ɔ -ka -mɩ sa ɔ mɩa, 'ɩn -Lagɔ yia ɔ la, ɔ -tʋ we sɔlʋ -Lagɔ 'yu. \s1 -Wa 'nɩa 'ŋwnɩ -yɔ 'lowlia -kaa gbʋ \p \v 25 Nɩɩ, -wa 'nɩa -slɔ 'ŋwnɩ -yɔ 'lowlia -ka, Nyɩmaa -Kanyɔ 'nɩ 'mɩ -yla gbʋ yabhlogbɔɔ gba -maa daa. Nɩɩ, na 'dɛɛ 'wlukʋʋn -gbʋ na gbaa da, Nyɩmaa -Kanyɔ ka 'mɩ ɔ nyazɩdlɩ nya nyɩmɛ wa dɩa dlɩ 'wʋ -zɛlɩ. \v 26 Nɩɩ, dɛslɛɛn bhlaa -yɔkalɩee 'gbʋ, -we na pʋpalɩa 'wlukʋʋn la mʋ nɩ: nyɩmɛ -ɔ -ka -mɩ, sa ɔ mɩa ɔ -tʋ 'sa, mʋ nanɩa 'yli. \v 27 'Lee -ɩn ka 'ŋwnɔɔ? -Ɩn 'na -salɩ ɔ kwnɛɛ -nɩ. -Ɩn 'nɩ 'ŋwnɔ -ka, -ɩn 'na kwalɩ 'ŋwnɔ -nɩ. \v 28 'Ɩn -ɩn -ka 'ŋwnɔ kwa, -ɩn 'nɩ gbʋnyuu lɛnʋ, 'ɩn 'yieslɔŋwnɔ -ka ylɩkwʋ, ɔ 'nɩ gbʋnyuu lɛnʋ. -Wa kwʋkwalɩa, sɩasɩe wa yɩa wa 'pipee 'wʋ, we 'gbʋ ɩn 'yɩbha yaa ɩn 'ka we aɩn gwevlalɩ. \p \v 29 Bheliaɩn, -we ɩn 'yɩbhaa ɩn 'ka gba mʋ nɩ: nɩɩ, bhla -tʋ 'wʋ -sɛ. We 'bhʋ -zɛɛn 'wʋ, nyɩma -wa kaa 'ŋwnɩ, wa nʋ nɛɛ wa 'nɩ 'ŋwnɩ -ka. \v 30 Nɩɩ, -wa mɩa wida, wa nʋ nɛɛ wa 'nɩ wida -mɩ, -wa mɩa 'mʋna lida, wa nʋ nɛɛ wa 'nɩ 'mʋna 'wʋ -mɩ. 'Ɩn -wa zɔa -li, wa nʋ nɛɛ -we wa zɔa, we 'nɩ wa -nʋ. \v 31 Nɩɩ, -wa mɩa zʋzɔnʋ 'yɩda dʋdʋ -mɩnɩ -gʋ, wa nʋ nɛɛ wa 'nɩ zʋzɔnʋ 'yɩda -mɩ. Nɩɩ, wee dʋdʋ -mɩnɩ, sa we mɩa dɛ, 'plɩa we yia. \p \v 32 Nɩɩ, ɩn 'nɩ 'yɩbha amɩaa dlɩ sumanɩ. -Ɔ 'nɩ 'ŋwnɔ kwa, mɔ kpaa Nyɩmaa -Kanyɔɔ gbʋ -kli, 'ɩn sa ɔ 'kaa nʋ ɔ 'ka Nyɩmaa -Kanyɔ dʋdʋnamanɩ, 'ɩn ɔ talɩa we yoo da. \v 33-34 Nɩɩ, -ɔ -ka 'ŋwnɔ -ka, dʋdʋ -gʋʋ gbʋ -mɔɔ kpaa -kli. 'Ɩn sa ɔ 'kaa nʋ ɔ 'ka ɔ 'ŋwnɔ dʋdʋnamanɩ, 'ɩn ɔ talɩa we 'yoo da. Sanɛɛ 'sa ɔ mɩa dlilida wee gbʋ 'sɔ nyɩdɩ. \p 'Sa -bhloo 'dɛ ŋwnɔ 'nɩa ylɩ -mɩ -yɔ 'yieslɔŋwnɔ 'nɩa ylɩ -mɩ kpaa Nyɩmaa -Kanyɔɔ gbʋ -kli. Nɩɩ, ɔ 'yɩbha ɔ 'ka Nyɩmaa -Kanyɔɔ -nʋ nya -tʋ, ɔ kuu lɛnʋgbʋ -yɔ ɔ 'wlukʋʋn lapʋpalɩe weee 'wʋ. 'Ɩn 'ŋwnɔ -ɔ -ka ylɩ -mɩ, dʋdʋ -gʋʋ gbʋ -mɔɔ kpaa -kli, 'ɩn sa ɔ 'kaa nʋ, ɔ 'ka ɔ 'lowli dʋdʋnamanɩ, 'ɩn ɔ talɩa we 'yoo da. \v 35 Nɩɩ, -we na gbaa da aɩn -yla, amɩaa 'dɛɛ zʋzɔnʋ gbʋ -wa, we 'nɩ amɩaa 'yoo -kʋlʋe. Ɩn 'yɩbha nɩɩ, -we mɩa tɩklɩɩ a nʋ we lɛ Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'dɛbhlogbɔɔ -yɔlanɛnɩe nya. \p \v 36 -A yla -slɔ gbʋ 'sɔ -mɩnɩ. We tɩanʋ nɩ: nɩɩ, bhoyi sɔ gbaa wa 'ka kwʋkwalɩ wa mɩa wʋda, 'ɩn nyimeslɔyuu dlɩ 'wʋnyni gbʋ -ka ɔ ŋwɛla -zili tenyii nɩ, ɔ dlɩ -ka gba nɩɩ, ɔ nʋ ɔ bhoyi -yla gbʋnyuu lɛ, -zugba wa kwʋkwalɩ, sa ɔ 'yɩbhaa. Nɩɩ, we nanɩ 'yli, ɔ 'nɩ gbʋnyuu lɛnʋ. \v 37 'Ɩn we -ka nyimeslɔyuu dɛ gba ɔ 'nɩa -slɔ 'ŋwnɔ kwa, we 'nɩ -gla nya, 'ɩn ɔ -ka mneni ɔ 'ka ɔ dlɩ lakpa, ɔ -ka ɔ 'dɛ nya gba 'piɛɩn nɩɩ, ɔ -yɔ ɔ bhoyi 'nɩa -budu 'wʋdɩ, gbʋzɔnʋ ɔ nʋa lɛ. \v 38 We -ka 'sa -mɩ, -ɔ -ka ɔ bhoyi kwa, gbʋzɔnʋ ɔ nʋa lɛ. 'Ɩn -ɔ 'nɩ 'ŋwnɔ kwa, gbʋzɔnʋ -mɔɔ nʋ 'yaa lɛ bhabha. \s1 -Dʋgbaŋwnɩɩ gbʋ \p \v 39 Da 'ŋwnɔɔ 'lowli -gaa -slɔ 'yliyɔ, ɔ -tʋ ɔ -yɔ 'kɔmʋʋ. 'Ɩn we -ka nɩɩ, ɔ 'lowli ka tlɩ, -ɔ ɔɔ 'ŋwnɔ -ka 'yɩbha ɔ kwa ɔ. Nɩɩ, we -zɛ -Lagɔnyɩmɛ. \v 40 Nɩɩ, nanʋʋ dlɩ zɔ, sa ɔ mɩa, ɔ -ka we sɔlʋ -tʋ, 'mʋna 'wʋ ɔ yia -tʋa. 'Ɩn -amɩ 'ya, ɩn dɩ we dlɩ 'wʋ nɩɩ, -Lagɔɔ Zuzu mɩ 'mɩ 'wʋ. \c 8 \s1 -Zila -bʋbɔnɩmɛɛ -gʋ gbʋ \p \v 1 Nɩɩ, -a yla -slɛɛn -zila -bʋbɔnɩmɛɛ -gʋ gbʋ. \p -We a gbaa, gbʋzɔnʋ -wa: «Nɩɩ, -a 'dɛ weee -yi -lu.» 'Ɩn wee -luyilo mɩa, 'dɛɛ 'ylimanɩe we palɩa nyɩmɛ. 'Ɩn zɛkɩkalɩe mɩa, mʋ ylimanɩa dlɩzʋzʋe -gʋwʋla. \v 2 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ -ka ɔ 'dɛ 'wlukʋʋn -dɩ, ɔ -yi -lu yabhlo, sa ɔ mnenia ɔ 'ka yaa we yibheli, ɔ 'nɩ -slɔ 'sa we -yi. \v 3 Nɩɩ, -ɔ -ka -Lagɔɔ zɛkalɩ, -Lagɔ -yi -mɔɔ. \p \v 4 'Lee -a mneni -a 'ka -zila -bʋbɔnɩmɛ lii? -A -yi we 'ji nɩɩ, yoyolagɔnya 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ nya -mɩ dʋdʋgʋ, 'ɩn -Lagɔ -bhlogbɔɔ. \p \v 5 Nɩɩ, gbʋzɔnʋ -wa, nyɩma tɔlʋa nɛɛ -lagɔnya mɩ yalɩ -yɔ -seli dʋdʋ -gʋ. 'Ɩn wa dɩ we dlɩ 'wʋ nɩɩ, -lagɔ -zu 'wʋ, 'ɩn nyɩmaa -cɩan -zu 'wʋ. \v 6 Nɩɩ, we -ka -amɩaa -nʋ, -Lagɔ -bhlogbɔɔ, mɔ -wa Dide, mɔ -laa -lu weee la, mɔ -yla -a mɩa. 'Ɩn Nyɩmaa -Kanyɔ -bhlogbɔɔ: mɔ -wa -Zezu Klisɩ. Ɔ 'gbʋ -lu weee mɩa la, 'ɩn ɔ 'gbʋ -amɩa mɩ 'yaa la. \p \v 7 'Ɩn nyɩma weee 'nɩ gbʋzɔnʋ -mɩnɩ -yi. Nɩɩ, tɔlʋa ka wee yoyolagɔ -yɔlayibheli bhabhaa 'gbʋ, -slɛɛn 'ya, 'ɩn wa lia wee -zila -bʋbɔnɩmɛ, nɛɛ yoyolagɔɔ bʋbɔnɩmɛ. Wa dlɩ 'nɩ latɛ, 'ɩn wa gbaa wa 'dɛɛ daa nɩɩ, wee nɩmɛ ka wa pʋɩn -plalɩ. \v 8 'Ɩn we 'nɩ nɩɩ, lililu 'ka -aɩn -Lagɔ -yɔlanyneni: -a 'nɩ we li -a 'na 'ka -lu yabhlogbɔɔ 'wʋbɔ, 'ɩn -a -ka we lioo, we 'na 'ka -aɩn -lu yabhlogbɔɔ 'nyɛ. \p \v 9 Nɩɩ, a zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, amɩaa 'dɛ -yla -tʋtʋee lɛnʋgbʋ yi -wa ka dlɩ 'nɩa 'wʋtɛ labhlɩ. \v 10 Nɩɩ, -mɩ -yia gbʋzɔnʋ, we -ka nɩɩ, nyɩmɛ ka dlɩ 'nɩa 'wʋtɛ, ɔ -ka -mɩ 'yɩ lida yoyolagɔɔ bʋbɔbudu zɔ, 'lee, ɔ 'nɩa dlɩ 'tɛmanɩa yi, 'ɩn ɔ 'ka wee yoyolagɔɔ bʋbɔnɩmɛ lii? \v 11 Nɩɩ, -na gbʋzɔnʋʋ yiloo 'gbʋ, -Lagɔbheli -ɔ ka dlɩ 'nɩa 'wʋtɛ, -ɔ ka 'gbʋ Klisɩ yia tlɩ, sanɛɛ 'sa ɔ yia ɔ 'dɛ mnɔnʋa! \v 12 'Ɩn a -ka 'sa -Lagɔbhelia gbʋnyuu 'wluo nʋ, a -ka wa dlɩ 'nɩa 'wʋtɛ lɛnʋ, -zugba Klisɩɩ 'dɛbhie -gbolu -yla a nʋa gbʋnyuu lɛ. \p \v 13 We 'dɛɛ 'gbʋ, wee lililu -mɩnɩ 'ka na -Lagɔbheli mnɔnʋ nɩ, -zugba ɩn 'nɩa 'maslɛɛn -zila -bʋbɔnɩmɛ lia yi, ɩn yi na bheli mnɔnʋ. \c 9 \s1 -We ka 'klʋ -Zezuu *tietienyɔ kaa, we -yɔ -we ɔ 'kaa lɛnʋ \p \v 1 'Lee, ɩn 'nɩ na 'dɛ -yla -mɩɩ? Ɩn 'nɩ -Zezuu tietienyɔɔ? Ɩn 'nɩ -amɩaa -Kanyɔ -Zezu 'yɩɩ? 'Ɩn Nyɩmaa -Kanyɔɔ lubho ɩn nʋa, a 'nɩ we yaa? \v 2 We -ka nɩɩ, nyɩma tɔlʋaa -gbɛ, ɩn 'nɩ -Zezuu tietienyɔ nya -mɩ, amɩaa -gbɛ, ɩn mɩ we nya -kpɔ. Nɩɩ, a mɩ Nyɩmaa -Kanyɔ 'wʋʋ 'gbʋ, amɩaa dɛ slolua nɩɩ, ɩn mɩ Nyɩmaa -Kanyɔɔ tietienyɔ nya. \p \v 3 Nɩɩ, wa -ka 'mɩ gbʋ 'wludɩ, sa na saa na 'dɛ gbʋ 'wlu, mʋ nɩ: \v 4 'lee, -a 'nɩ we 'klʋ -ka, -a 'ka li, 'ɩn -a 'ka 'ma -amɩaa lubhoo 'gbʋʋ? \v 5 Sa -Zezuu tietienya tɔlʋa, Nyɩmaa -Kanyɔɔ bhelia -yɔ *Sefasɩ 'bhua -Lagɔŋwnɔ 'wʋ, -amɩa 'nɩ we 'klʋ -ka, -a 'ka -Lagɔŋwnɔ 'wʋbhu, -a -yɔ ɔ 'ka mnɩɩ? \v 6 Yaayɩɩ, -amɩ -yɔ Banabasɩ -bhlo 'kaa lubho nʋ 'bhie, -a 'ka -amɩanʋʋ 'pipee 'yɩ yɩ? \v 7 'Lee, a ka -slɔ 'nʋ nɩɩ, nyɩmɛ ka 'slʋja pla, 'ɩn ɔ yia ɔ 'dɛ 'pɛnɩ yɩ? Nyɩmɛ faa *-dlɔsu, ɔ'ɔ li we 'bhuee? 'Ɩn 'nɔɔluu zʋa yabhlo 'yliyɔzʋnyɔ'ɔ 'ma 'nɔɔluu nyɩtɩnyuu? \p \v 8 'Lee, nyɩmaa lɛnʋgbʋʋ sɔlʋ -bhloo 'dɛ na gbaa gbʋ yɩ? *Moizɩɩ tite 'nɩ wee gbʋ -bhloo 'dɛ gbada -mɩɩ? \v 9 Nɩɩ, we mɩ wee tite 'wʋ cɛlɩdaɛ: \q1 «'Bhli -ka 'mnɔ 'titlida -mɩ, \q2 a 'na gbʋan -nɩ we ŋwɛ -nɩ.» \m 'Lee, 'bhlinyaa 'gbʋ -Lagɔ bhalɩa yɩ? \v 10 'Lee, -amɩaa 'gbʋ ɔ yia sa wɛlɩ -mɩnɩ gba yɩ? Cɩɩn, -amɩaa 'gbʋ wee wɛlɩ mɩa cɛlɩda. Nɩɩ, -ɔ -ka 'mnɔ 'pa, ɔ dɩ we dlɩ 'wʋ nɩɩ, ɔ -nʋ ɔ yia 'yɩa. 'Ɩn -ɔ -ka 'mnɔ -dɩda -mɩ, ɔ dɩ we dlɩ 'wʋ nɩɩ, ɔ -nʋ ɔ yia 'yɩa, we 'nɩ mʋʋ? \v 11 -A ka aɩn 'wʋ Zuzu 'Pʋpaa zʋzɔnʋnya glʋ. 'Lee, -a -ka aɩn kwɛɛ amɩaa dʋdʋgʋʋ zʋzɔnʋnya 'yɩ, gbʋ 'kadʋ mʋ yɩ? \v 12 We -ka nɩɩ, nyɩma tɔlʋa ka we 'yɩyɩ klʋ aɩn -gʋ, -amɩaa nʋ we 'yɩyɩ -klʋ 'nɩ -maa -nʋ 'wʋzii? \p -Amɩa 'nɩ -mʋʋ -yɔlayɩbha. Nɩɩ, gbʋ weee -a slʋlʋa 'wlu zɔ la, -mʋʋ yi 'wlʋ Klisɩɩ gbʋzɔnʋ gbʋʋ 'yoo -a kɩklalɩ. \v 13 A 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, -wa nʋa lubho *-Lagɔbudu 'kadʋ zɔ, -Lagɔbudu 'kadʋ zɔ wa yɩa wanʋʋ lililuu? 'Ɩn -wa nʋa -Lagɔɔ bʋbɔlʋda lubho, -Lagɔɔ bʋbɔlʋda wa'a 'yɩ wanʋʋ lililuu? \v 14 Nɩɩ, 'sa -bhloo 'dɛ Nyɩmaa -Kanyɔ palɩa tite, nɩɩ, -wa gbaa -Lagɔgbʋ, wa 'yɩ wanʋʋ lililu -Lagɔgbʋʋ gbagbɩe -yɔ. \p \v 15 Nɩɩ, -amɩ, -li ka 'yɩyɩ klʋ ɩn kaa, ɩn 'nɩ we 'yabhlogbɔɔ -yɔlayɩbha. 'Ɩn ɩn 'nɩa -li ka 'yɩyɩ klʋ ɩn kaaa 'gbʋ we cɛlɩ. We nanɩ 'yli ɩn 'ka tlɩ! -Mʋʋ -zi nyɩmɛ 'ka 'mɩ 'ŋnɩ 'kadʋ -mɩnɩ -gʋ -sa. \v 16 Nɩɩ, ɩn 'nɩa na 'dɛ 'ylimanɩ -Lagɔgbʋʋ gbagbɩe 'wʋ. -Gla -wa ɩn 'ka we gba. 'Ɩn we -ka nɩɩ, ɩn 'nɩ wee -Lagɔgbʋ gba, gbʋnyuu mɩ na -nʋ nya! \v 17 We -ka na dɛ -saa -bha wee lubho -mɩnɩ, -zugba ɩn mneni ɩn 'ka we 'pɛnɩe 'yɩ. Nɩɩ, -gla nya -Lagɔ dɩa 'mɩ wee lubho 'wluu 'gbʋ, bhe na nʋa we. \v 18 Nɩɩ, lɛɛ -lu -wa na 'pɛnɩa? -Lagɔgbʋʋ gbagbɩe bhe -wa, 'ɩn -li ka 'yɩyɩ klʋ ɩn kaa, ɩn 'kaa 'yɩ -Lagɔgbʋʋ gbagbɩe -yɔ, ɩ'ɩn 'yɩbha we -yɔla. \p \v 19 Ɩn mɩ na 'dɛ -yla, ɩn 'nɩ nyɩmɛ yabhlogbɔɔɔ gaylo. 'Ɩn ɩn yia na 'dɛ nyɩma weee gaylo 'wʋnʋ, ɩn 'ka nyɩma duun 'yɩ Klisɩɩ -nʋ nya. \v 20 Nɩɩ, ɩn -ka Zuifʋ nyɩdɩ -mɩ, 'ɩn na nʋa na 'dɛ Zuifʋ 'bhisa, 'ɩn, ɩn 'ka wa 'yɩ Klisɩɩ -nʋ nya. Na 'dɛ'ɛ zʋ Moizɩɩ tite 'nʋŋwɛ -gla nya, 'ɩn ɩn -ka -wa zʋa we 'nʋŋwɛ nyɩdɩ -mɩ, 'ɩn na nʋa na 'dɛ wee titee 'nʋŋwɛzʋnyɔ 'bhisa, 'ɩn ɩn 'ka wa 'yɩ Klisɩɩ -nʋ nya. \v 21 'Sa -bhloo 'dɛ, -wa 'nɩa Moizɩɩ tite -yi, ɩn -ka wa nyɩdɩ -mɩ, 'ɩn na nʋa na 'dɛ -maa 'bhisa, 'ɩn, ɩn 'ka wa 'yɩ Klisɩɩ -nʋ nya. 'Ɩn -zugba, ɩn -yi -Lagɔɔ tite, -we ka gbʋ -wa, Klisɩɩ tite na zʋ 'nʋŋwɛ. \v 22 Nɩɩ, -wa ka dlɩ 'nɩa 'wʋtɛ, ɩn -ka wa nyɩdɩ -mɩ, 'ɩn na nʋa na 'dɛ -ɔ ka dlɩ 'nɩa 'wʋtɛ 'bhisa, 'ɩn ɩn 'ka -maa 'yɩ. Na 'dɛ na nʋa -lu weee 'wʋ, wa 'dɛ weee -yla. 'Ɩn, ɩn 'ka tɔlʋa gbʋ 'wʋsa sɔ weee lʋ. \v 23 -Lagɔgbʋʋ 'gbʋ na nʋa gbʋ weee -mɩnɩ lɛ, 'ɩn ɩn 'ka we zʋzɔnʋ 'yɩ. \p \v 24 A -yi we 'ji nɩɩ, -gwagwanya weee -ka -gwaa mnɩ, -gwa wa 'dɛ weee gwaa, 'ɩn nyɩmɛ -bhlogbɔɔ bhua we 'kupʋ 'wʋ. Nɩɩ, amɩa -gwa 'ya 'sa, 'ɩn a 'ka we 'kupʋ 'wʋbhu. \v 25 -Gwagwanya -ka -gwagwɩe 'kpɩaa yi -luu tɔlʋa wa tɩa. We 'pɛnɩe -we yia labhʋa wa 'ka we 'yɩɩ 'gbʋ, wa nʋa we lɛ. 'Ɩn 'pɛnɩe we'e 'bhʋa la, -amɩa 'ka we 'yɩɩ 'gbʋ -a nʋa we lɛ. \v 26 We -ka -amɩ, we 'gbʋ na zʋa -gwagwɩe 'yliyɔ, 'ɩn ɩn 'ka we 'wlulapalɩda nyni. 'Ɩn, ɩn 'wlʋ -kwligʋnyɔ, ɩ'ɩn 'pa -kwli 'sa -mɔ bhe. \v 27 Nɩɩ, na ku na palɩa 'klɩyɩe 'wʋ, 'ɩn ɩn mɩ we -kanyɔ nya. -Mʋʋ yi 'wlʋ nyɩma tɔlʋa -yla ɩn gba -Lagɔgbʋ 'bhie, -Lagɔ yi 'mɩ kwnɛɛ -sa. \c 10 \s1 *Izlaɛlɩnyɩma mɩa da bɛblɛɛ wa gbʋʋ 'wʋpalɩgbʋ \p \v 1 Bheliaɩn, ɩn 'yɩbha a ligbe gbʋ -we ylɩa -amɩaa dʋkpasɩ -wa -yɔ Moizɩ nɔa zlɩmɛ. Yalɩpʋpaa kpɔ yabhlo zʋa wa 'dɛ weee 'yliyɔ, 'ɩn wa 'dɛ weee yia *gumunyu Zalʋ 'wʋdɩ. \v 2 Wa -yɔ Moizɩ 'sɔ -bhlo, 'ɩn wa yia wa 'dɛ weee batizee yalɩpʋpa -yɔ gumunyu lʋ. \v 3 Lililu -Lagɔ wlaa, mʋ -bhlo wa 'dɛ weee lia. \v 4 'Ɩn 'nyu -Lagɔ wlaa, wa 'dɛ weee 'maa we. Nɩɩ, -Lagɔɔ -bazlɛ mɩa wa yoo kwada, nyu bhʋa we 'wʋ, 'mʋ wa maa. Wee -bazlɛ mɩa, Klisɩ -wa. \v 5 'Ɩn wa nyɩdɩ nyɩmaa dumadu 'nɩ -Lagɔɔ dʋdʋnanɔ gbʋ lɛnʋ, we 'gbʋ, wa yia tlɩ da bɛblɛɛ. \p \v 6 Nɩɩ, wee gbʋnya -mɩnɩ, gbʋʋ 'wʋpalɩgbʋ we -mɩa -amɩaa -nʋ nya, -amɩaa dlɩ yi gbʋnyii 'wʋnyni wamɩa 'bhisaa 'gbʋ. \v 7 A 'na -zɛlɩ yoyolagɔɔ bʋbɔnya -nɩ, wa nyɩdɩ -nyɩmaa tɔlʋa 'bhisa -nɩ. 'Ɩn we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 «*Izlaɛlɩnyɩma -dɩa la, \q2 wa lia, 'ɩn wa yia 'ma. \q1 'Bhie, wa sɔa 'wʋ, \q2 'ɩn wa yia 'mʋna li kpʋkplalɩe nya.» \m \v 8 -A 'na tɩlɩ -amɩaa 'dɛ mʋtnɩgbʋ -nɩ. Sa wa nyɩdɩ nyɩma tɔlʋa nʋa, 'ɩn nyɩmaa 'wlu gbu gbuu -zakpa glʋ -bhlo 'ya ta (23.000) yia tlɩ 'ylɩ -bhlogbɔɔ nya. \v 9 -A 'nɩ mneni -a 'ka Klisɩ layla, sa wa nyɩdɩ -nyɩma tɔlʋa ylaa Klisɩ la, 'ɩn tɩbhɛnya yia wa mu, wa yia tlɩ. \v 10 A 'na 'ŋwuŋweni zɔ -nɩ. Sa wa nyɩdɩ -nyɩma tɔlʋa nʋa, 'ɩn tlɩtlɩee 'anzɩ yia wa 'bha. \p \v 11 Gbʋnyii -mɩnɩ ylɩa wa, we 'ka gbʋʋ 'wʋpalɩgbʋ -zɛ tɔlʋaa -nʋ nya gbʋ -wa. We mɩ cɛlɩda, -amɩa -wa -gaa 'yliyɔ, 'ɩn dʋdʋʋ bhɩabhla yia cɩpa, we 'ka -amɩa 'dɩzʋ. \p \v 12 We 'gbʋ, -ɔ -ka we 'wlukʋʋn lapʋpalɩ nɩɩ, ɔ mɩ 'yligbeda gege, ɔ zʋ ɔ 'dɛ 'yliyɔ, ɔ yi bhli. \v 13 Nɩɩ, laylagbʋ -we ylɩa aɩn, we ka nyɩma ylɩ 'cɩn. -Lagɔ'ɔ 'bhʋlʋ ɔ wɛlɩ -gʋ la, 'ɩn ɔ 'na 'ka aɩn 'yitide laylagbʋ -zilia aɩn ŋwɛ la, we 'ka aɩn ylɩ. 'Ɩn da laylagbʋ -ka aɩn ylɩa yi, 'ɩn ɔ nyɛa aɩn 'tɩtɛ a 'ka we zɔ 'yligbe, 'ɩn ɔ nyɛa aɩn se a 'ka we kwɛɛ 'tla. \s1 A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ yoyolagɔɔ bʋbʋee gbɛgbɛɩn \p \v 14 We 'gbʋ, na 'talea -zɔnʋ, a vla yoyolagɔɔ bʋbʋe gwe! \p \v 15 Nɩɩ, gbʋyilonya na tɔlʋa aɩn, 'ɩn na gbaa da aɩn -yla gbʋ. -We na gbaa da aɩn -yla, amɩaa 'dɛ sɩsalɩ we 'wʋ. \v 16 -Lagɔɔ nyɩmaa 'nyulaŋwna -kɔpʋʋ 'gbʋ -a paa -Lagɔ fuo. -A -ka we nʋkpla nʋ 'mada -mɩ, we'e suslolu -a -yɔ Klisɩɩ 'pɩɔn 'wʋʋ? 'Ɩn 'floo -a dɩdlɩa la, -a -ka we lida -mɩ, we'e suslolu -a -yɔ Klisɩɩ ku 'wʋʋ? \v 17 'Floo -bhlogbɔɔ, 'ɩn -amɩa -Lagɔnyɩma -zu 'wʋ, 'ɩn -a mɩa ku -bhlogbɔɔ nya. -We ka gbʋ -wa, 'floo -bhlogbɔɔ -a 'dɛ weee lia. \p \v 18 A yla Izlaɛlɩnyɩma, -wa lia -Lagɔɔ bʋbɔlʋdaa nɩmɛ, wa -yɔ -Lagɔ mɩ 'wʋsusloluda. \v 19 'Lee, 'sa ɩn 'yɩbhaa ɩn 'ka gba nɩɩ, -zila -bʋbɔnɩmɛ mɩ -lu -zɔnʋ yabhlo nya yɩ? Yaayɩɩ, yoyolagɔ mɩ -lu -zɔnʋ yabhlo nya yɩ? \v 20 -Ɩnnya! Ɩn nɛɛ aɩn -yla nɩɩ, -zila -we -wa 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ bʋbɔa, zuzu 'nyii -yla wa bʋbɔa we, we 'nɩ -Lagɔ -yla. 'Ɩn ɩn 'nɩ 'yɩbha a -yɔ zuzu 'nyii -mɩ 'wʋsusloluda. \v 21 Nɩɩ, a 'nɩ mneni a 'ka Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'kɔpʋ 'wʋ 'manɩda -mɩ, 'ɩn a 'ka zuzu 'nyiii 'kɔpʋ 'wʋ 'manɩa mnɩ. A 'nɩ mneni a 'ka Nyɩmaa -Kanyɔɔ lililu lida -mɩ, 'ɩn a 'ka zuzu 'nyiii lililu lia mnɩ. \v 22 'Lee, -a 'yɩbha -a 'ka Nyɩmaa -Kanyɔɔ zenyidlɩ 'wʋsɔlʋʋ? Amɩa dlɩɩ nɩɩ, -amɩaa latɛlɔ -zi ɔɔ? \s1 A nʋ -lu weee lɛ -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩnɩee 'gbʋ \p \v 23 Nyɩma tɔlʋa nɛɛ: «We se mɩ, -a 'ka -lu weee lɛnʋ». Cɩɩn, -lu weee lɛnʋe 'nɩ 'sa 'ylinanɩ. «We se mɩ, -a 'ka -lu weee lɛnʋ», gbʋzɔnʋ -wa, nɩɩ, -lu weee lɛnʋe'e 'tɛmanɩ -Lagɔnyɩmaa dlɩ la. \v 24 Nɩɩ, nyɩmɛ 'na -talɩ ɔ 'dɛɛ zʋzɔnʋ -bhloo da -nɩ. Ɔ -talɩ nyɩma -putuu -nʋʋ da. \p \v 25 Nɩmɛ weee wa paa pɛlʋ lɔkɔ 'wʋ, a -ka we zɔ, a li we, amɩaa dlɩ 'na dɩlɩ aɩn gbʋ 'wlu -nɩ. \v 26 Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 «Jejitapɛ kaa dʋdʋ -yɔ we -gʋ -lu weee.» \p \v 27 Nyɩmɛ -ɔ 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ, ɔ -ka aɩn la lililu -yɔ, a -ka we -yɔŋwnu, -we weee ɔ -ka aɩn 'nyɛ, a li we. Amɩaa dlɩ 'na dɩlɩ aɩn gbʋ 'wlu -nɩ. \v 28 'Ɩn nyɩmɛ yabhlo -ka aɩn -yla gba, yoyolagɔɔ bʋbɔnɩmɛ -wa nɩ, -ɔ gbaa we aɩn -yla, -mɔɔ klaa, dlɩ klaa, wa 'gbʋ, a 'na lili we -nɩ. \v 29 -We na gbaa da we 'nɩ amɩaa dlɩɩ gbʋ, nɩɩ, nyɩmɛ -putuu dlɩɩ gbʋ -wa. \p 'Ɩn ɩn mɩ na 'dɛ -yla, -we na nʋa lɛ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ nyɩmɛ -putuu dlɩ bhu we -yɔgbʋ 'wʋa? \v 30 Ɩn -ka -Lagɔ fuo 'pa lililu -we ɩn mɩa lidaa 'gbʋ, lɛɛ -lu ka 'gbʋ wa 'ka 'mɩ 'ŋnɩsa wee lililu -we ka 'gbʋ ɩn yia -Lagɔ fuo 'paa 'gbʋa? \p \v 31 We 'gbʋ, a 'ka lioo, a 'ka 'maoo, a 'ka lɛo lɛɛ lɛnʋoo, a nʋ we 'dɛ weee lɛ -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩnɩee 'gbʋ. \v 32 Nɩɩ, -wa -wa Zuifʋ, -wa 'nɩa Zuifʋ -yɔ -Lagɔnyɩma, amɩaa lɛnʋgbʋ 'na mnɔnʋ wa 'yabhlogbɔɔ -nɩ. \v 33 A nʋ 'mɩ 'bhisa: la na gʋa, gbʋ weee na nʋa lɛ 'wʋ, 'ɩn ɩn 'ka nyɩma weee dʋdʋnamanɩ. Ɩ'ɩn -talɩ na 'dɛɛ zʋzɔnʋ -bhloo da. Nyɩma duuun zʋzɔnʋʋ da na talɩa, 'ɩn wa 'ka gbʋ 'wʋbhʋ. \c 11 \s1 Sa -Lagɔ 'yɩbhaa wa -mɩ leglizɩ 'wʋ \p \v 1 A 'tideli 'mɩ, sa na 'dɛ tidelia Klisɩ. \v 2 Nɩɩ, -lu weee 'wʋ, a'a dlʋ 'mɩ 'wʋ, 'ɩn -we weee ɩn -slolua aɩn, -gʋ a nɔa we, we 'gbʋ na kwalɩa aɩn 'ŋnɩ. \p \v 3 'Ɩn ɩn 'yɩbha a 'nʋ gbʋ -mɩnɩ 'wʋ la: Klisɩ -wa nʋkpasuu -Kanyɔ, nʋkpasu -wa 'ŋwnɔɔ -kanyɔ, 'ɩn -Lagɔ -wa Klisɩɩ -Kanyɔ. \v 4 Nɩɩ, nʋkpasu -ɔ -ka -Lagɔ bhubhoeda -mɩ, 'ɩn -ɔ -ka -Lagɔgbʋʋ -falɩpada -mɩ, -zugba ɔ 'wlu mɩ 'wʋwɛlɩda, ɔ -Kanyɔ Klisɩ ɔ 'bhalɩa zʋ. \v 5 Nɩɩ, 'ŋwnɔ -ɔ -ka -Lagɔ bhubhoeda -mɩ, 'ɩn -ɔ -ka -Lagɔgbʋʋ -falɩpada -mɩ, -zugba ɔ 'wlu 'nɩ 'wʋwɛlɩda -mɩ, nʋkpasu -ɔ -wa ɔ -kanyɔ, 'mɔ ɔ 'bhalɩa zʋ. Ɔ 'wlʋ sa 'ŋwnɔ -ɔ ka 'nyi wa kpla. \v 6 We -ka nɩɩ, 'ŋwnɔ yabhlo'o wɛlɩ 'wlu 'wʋ, ɔ kpla ɔ 'nyi! 'Ɩn 'nyi -gʋdɩdɩe -yɔ 'nyi kplakplɩe -ka ɔ zʋ 'bhalɩ, -zugba ɔ wɛlɩ 'wlu 'wʋ. \v 7 Nʋkpasu'u wɛlɩ 'wlu 'wʋ, ɔ mɩ -Lagɔɔ 'wʋwlʋ nya, 'ɩn mɔ 'wʋ wa yɩa -Lagɔɔ 'ŋnɩmnɩe -yɔ. 'Ɩn 'ŋwnɔ 'wʋ wa yɩa nʋkpasuu 'ŋnɩmnɩe -yɔ. \v 8-9 (Nɩɩ, -Lagɔ 'kaa nyɩma lala: nʋkpasu 'nɩ 'ŋwnɔ 'wʋtla, ŋwnɔ 'tlaa nʋkpasu 'wʋ. 'Ɩn -Lagɔ 'nɩ nʋkpasu lala 'ŋwnɔɔ 'gbʋ, 'ŋwnɔ ɔ -laa la nʋkpasuu 'gbʋ.) \v 10 We 'dɛɛ 'gbʋ, 'ŋwnɔ wɛlɩ ɔ 'wlu 'wʋ, 'anzɩnyaa 'gbʋ. Mʋ slolu 'yaa we nɩɩ, ɔ ka -kanyɔ. \p \v 11 'Sa we mɩa, 'bhie, Nyɩmaa -Kanyɔ 'yu ŋwnɔ gbalɩa nʋkpasu, 'ɩn nʋkpasu gbalɩa 'ŋwnɔ. \v 12 Nɩɩ, sa 'ŋwnɔ 'tlaa nʋkpasu 'wʋ, 'sa -bhloo 'dɛ 'ŋwnɔ gwalɩa nʋkpasu, 'ɩn -Lagɔɔ -gbɛ we 'dɛ weee bhʋa. \v 13 A sɩsalɩ -slɔ we 'wʋ amɩaa 'dɛ nya: 'ŋwnɔ -ka -Lagɔ bhubhoeda -mɩ, ɔ 'nɩ 'wlu 'wʋwɛlɩ, 'lee we nanɩ 'ylii? \v 14 Nɩɩ, dʋdʋ -gʋʋ -lii 'dɛbhie slolua we nɩɩ, nʋkpasu -ka tlʋlo nyi 'wlu -ka, zʋ -wa, we 'nɩ mʋʋ? \v 15 Nɩɩ, 'ŋwnɔ -ka tlʋlo nyi 'wlu -ka, ɔ 'ŋnɩkwalɩlu -wa. 'Ɩn -Lagɔ ka 'ŋwnɔ tlʋlo nyi 'nyɛ ɔ 'wluu 'wʋwɛlɩlu nya. \p \v 16 'Ɩn nyɩmɛ -ɔ -ka 'yɩbha ɔ 'ka 'ya gbʋ tɔlʋa -bha palɩ nɩ, nɩɩ, -amɩa 'nɩ -mʋʋ bhlabhʋ, 'ɩn -Lagɔɔ leglizɩnya 'nɩ 'ya -mʋʋ bhlabhʋ. \s1 Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'sukwee gbʋ \p \v 17 Nɩɩ, gbʋnya ɩn 'yɩa -yɔ, na yia da aɩn -yla lapalɩaa 'gbʋ, ɩn 'nɩ mneni ɩn 'ka aɩn 'ŋnɩkwalɩ. Nɩɩ, amɩaa 'wlugbelie mɩa, we'e nʋ aɩn zʋzɔnʋ -yla lɛ, gbʋnyuu we nʋa aɩn -yla lɛ bhabha. \p \v 18 Tɩada, wa nɛɛ 'mɩ -ylaɛ, a -ka 'wlugbeli, 'wʋdodoe mɩ aɩn nyɩdɩ, 'ɩn we mɩ 'mɩ dlɩɩ nɩɩ, wee gbʋ -mɩnɩɩ -zakpa -bhlo mɩ gbʋzɔnʋ nya. \v 19 (We mɩ nɩɩ, 'wʋdodoe -mɩ aɩn nyɩdɩ, 'ɩn -wa kpaa -Lagɔgbʋ -kli, wa 'ka -maa yibheli.) \v 20 'Ɩn a -ka 'wlugbeli, we 'nɩ Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'sukwee liliee gbʋ. \r (Mt 26.26-29; Mk 14.22-25; Lk 22.14-20) \p \v 21 'Ɩn a -ka 'wlugbeli 'sukwe gwe, -ɔ -ka -mɩ kwɛ ɔ puloa la, 'ɩn ɔ bhua ɔ 'dɛɛ 'sukwe 'wʋ, 'ɩn ɔ lia we. Ŋwɔ mɩ tɔlʋa 'bhada, -zugba tɔlʋa bhalɩ -maa 'dɛ nʋ. \v 22 'Lee, a 'nɩ amɩaa 'dɛɛ -budunya -ka a 'ka we zɔ lilii, 'ɩn a 'ka we zɔ nʋ 'manɩɩ? Yaayɩɩ, -Lagɔɔ leglizɩ a tlilia 'ylila yɩ? 'Ɩn amɩaa -Lagɔbhelia 'nɩa -lu -ka, 'ma a 'yɩbhaa a 'ka zʋ 'bhalɩ yɩ? Sa a 'yɩbha ɩn gba aɩn -yla? Ɩn kwalɩ aɩn 'ŋnɩɩ? -Cɩnnya, ɩn 'nɩ cɩ mneni ɩn 'ka aɩn 'ŋnɩkwalɩ gbʋ -mɩnɩ 'wʋ. \p \v 23 Nɩɩ, -we Nyɩmaa -Kanyɔ -slolua 'mɩ, 'ɩn ɩn -slolua aɩn mʋ nɩ: sabɔ, da wa 'kaa Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezu kpa, ɔ 'bhua 'floo 'wʋ, \v 24 ɔ 'paa -Lagɔ fuo, ɔ yia wee 'floo ladɩdlɩ, 'ɩn ɔ nɛɛ: «-We mɩa da, na ku -wa, 'mʋ ɩn wlaa amɩaa 'gbʋ. A li wee 'floo -mɩnɩ, 'ɩn a 'ka 'mɩ ligbeda -tʋ bhla weee nya.» \v 25 Wa bhɩa lilie, -Zezu yi 'yaa wa nʋ -kɔpʋ yoo 'nyɛ. 'Ɩn ɔ nɛɛ: «Wee 'kɔpʋ -mɩnɩ -wa -Lagɔ -yɔ nyɩma 'sɔɔ *'wʋsuslolue -lolu, -we ka 'gbʋ na 'pɩɔn yia jite. Bhla weee nya a -ka we nʋkpla nʋ 'mada -mɩ, a -tʋ 'mɩ ligbeda.» \v 26 Nɩɩ, sa a lia 'floo -mɩnɩ -bhlo, 'ɩn sa a maa 'kɔpʋ -mɩnɩɩ nʋkpla nʋ -bhlo, -zugba Nyɩmaa -Kanyɔɔ tlɩtlɩgbʋ a mɩa gbada tɩklɩɩ, 'ɩn ɔ 'ka 'saa yi. \p \v 27 We 'gbʋ, nyɩmɛ -ɔ -ka Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'floo li, 'ɩn -ɔ -ka ɔ 'kɔpʋ -mɩnɩɩ nʋkpla nʋ 'ma sa 'nyuu sa, -zugba ɔ 'dɛ ɔ dɩa Nyɩmaa -Kanyɔɔ -ku -yɔ ɔ 'pɩɔn gbʋ 'wlu. \v 28 Nɩɩ, -ɔ -ka -mɩ, ɔ bhlɩ ɔ 'dɛɛ nɔnɔbhʋ 'yliyɔ la 'nanʋʋ, 'bhie, ɔ 'ka 'floo -mɩnɩ li, 'ɩn ɔ 'ka 'kɔpʋ -mɩnɩɩ nʋkpla nʋ 'ma. \v 29 Nɩɩ, nyɔɔ -ka 'floo -mɩnɩ li, 'ɩn -ɔ -ka 'kɔpʋ -mɩnɩɩ nʋkpla nʋ 'ma, -zugba ɔ 'nɩ Nyɩmaa -Kanyɔɔ kuu gbʋ 'wʋsɩsalɩ sayi, ɔ 'dɛ ɔ dɩa gbʋ 'wlu. \v 30 We 'gbʋ, guzʋnya -yɔ 'kukunya -zua aɩn glaa, 'ɩn nyɩma duun yia tlɩ aɩn nyɩdɩ. \v 31 -A -ka -amɩaa 'dɛɛ nɔnɔbhʋ 'yliyɔlabhlɩ 'nanʋʋ, -a 'nɩ mneni -a 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa -yɔgbʋʋ 'wʋbhubhue ŋwɛ -bho. \v 32 Nɩɩ, Nyɩmaa -Kanyɔ -ka -amɩaa -yɔgbʋ 'wʋbhuda -mɩ, 'ɩn ɔ -ka -aɩn gbʋsloluda -mɩ nɩ, wa yi -aɩn -kaslʋ 'wʋpa dʋdʋgʋ -nyɩma nyaa gbʋ -wa. \p \v 33 We 'gbʋ, na bheliaɩn, da a -ka 'wlugbeli a 'ka Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'sukwe li, a wʋwlʋ. \v 34 Nɩɩ, ŋwɔ -ka nyɩmɛ -mɔmɔ 'bhada -mɩ, ɔ li ɔ 'dɛɛ -buduŋwɛɛ, 'ɩn a -ka 'wlugbeli a yi amɩaa 'dɛ -Lagɔɔ nyɩmaa -yɔgbʋ 'wʋbhubhue -gʋ -lalɩ. \p Da ɩn -ka -mɔ amɩaa -gbɛ nyni, 'bhie, ɩn 'ka gbʋ pnɩɩnya -mɩnɩ gba. \c 12 \s1 Zuzu 'Pʋpaa wlawlali \p \v 1 -Slɛɛn, bheliaɩn, -li Zuzu 'Pʋpa wlaa, ɩn 'yɩbha a yibheli we sazɔnʋ sa. \v 2 A -yi we 'ji nɩɩ, da a 'nɩa -slɔ -Lagɔ 'wʋ -mɩ, amɩaa 'dɛ a tidea 'yi, yoyolagɔnya'a gbaa, we 'bɩlanɔnʋe nya. \v 3 We 'gbʋ, ɩn nɛɛ aɩn -ylaɛ: nyɩmɛ -ɔ -ka -Lagɔɔ Zuzu 'wʋ -ka, ɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka gbaɛ: «Mɛ kpa -Zezu», 'ɩn nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ mneni ɔ 'ka gbaɛ: «-Zezu mɩ Nyɩmaa -Kanyɔ nya!» 'mʋ ɔ 'nɩ Zuzu 'Pʋpa 'wʋ -ka. \p \v 4 -Lagɔɔ Zuzuu wlawlali -zu 'wʋ, 'ɩn -Lagɔɔ Zuzu -bhlogbɔɔ wlaa we 'dɛ weee. \v 5 Nɩɩ, -Lagɔɔ libhoo 'yli -zu 'wʋ, 'ɩn Jejitapɛ -bhlogbɔɔ, mɔ -yla -a nʋa we 'dɛ weee. \v 6 Nɩɩ, -Lagɔɔ libho -zu 'wʋ, 'ɩn ɔɔ -Lagɔɔ 'dɛbhlogbɔɔ nʋa we 'dɛ weee lɛ nyɩma weee 'wʋ. \p \v 7 -Ɔ -ka -mɩ -Lagɔ ka ɔ wlawlalu -mɔɔ 'nyɛ, -mɔɔ 'ka -Lagɔɔ Zuzuu 'tɩtɛ -slolu. 'Ɩn -mʋʋ mɩ nyɩma weee zʋzɔnʋʋ 'yɩyɩlu nya. \v 8 Nɩɩ, -Lagɔɔ Zuzu nyɛa nyɩmɛ yabhlo gbagbɩe gbʋyiloo sɔlʋ, 'ɩn ɔɔ Zuzu -bhloo dɛ nyɛa -gʋdʋ gbagbɩe, nyɩma 'ka -Lagɔ yibheli. \v 9 'Ɩn ɔɔ Zuzu -bhloo dɛ nyɛa nyɩmɛ yabhlo dlɩzʋzʋe, mɔ -bhloo dɛ nyɛa -gʋdʋ guzʋnyaa jipejipɩee se. \v 10 Nɩɩ, ɔɔ Zuzu nyɛa 'yabhlo gwɛdigbʋʋ lɛnʋ se, mɔ nyɛa 'yabhlo -Lagɔgbʋʋ -falɩpapɩee se, mɔ nyɛ 'yaa 'yabhlo yoyozuzu -yɔ Zuzu 'Pʋpaa 'wʋsɩsalɩ se. 'Ɩn mɔ nyɛa 'yabhlo wɛlɩ -putunyaa gbagba se, 'ɩn mɔ nyɛa -gʋdʋ wee wɛlɩ -mɩnɩ 'jigbagbɩee se. \v 11 Nɩɩ, ɔɔ Zuzu -bhloo dɛ nʋa we 'dɛ weee lɛ. 'Ɩn sa ɔ 'yɩbhaa, 'sa ɔ nyɛa nyɩma -bhlo -bhlo -Lagɔɔ wlawlalu -bhlo -bhlo -bhlo. \s1 Ku -bhlogbɔɔɔ 'lali duun \p \v 12 Nɩɩ, nyɩmɛɛ ku -bhlogbɔɔ, 'ɩn we 'lali duun. Wee 'lalinya -zu 'wʋ, 'ɩn we nʋa ku -bhlogbɔɔ lɛ. 'Sa -bhloo 'dɛ Klisɩ mɩa. \v 13 Nɩɩ, Zuifʋ -yɔ -wa 'nɩa Zuifʋoo, galɩ -yɔ nyɩma -zɔnʋoo, wa ka -a 'dɛ weee batizee Zuzu -bhlogbɔɔ nya, 'ɩn -a 'ka ku -bhlogbɔɔ -zɛ. -Lagɔ ka ɔɔ Zuzu -a 'dɛ weee yeli. \p \v 14 'Ɩn we 'nɩ 'lali -bhlogbɔɔ ku ka, nɩɩ, we 'lali -zu 'wʋ. \v 15 Bhʋ -ka yaa gba: «Nɩɩ, ɩn 'nɩ sɔ, we 'gbʋ, ɩn 'nɩ kuu -nʋ nya -mɩ», -mʋʋ 'gbʋ we 'nɩa kuu 'lali yɩ? \v 16 'Ɩn yukwli -ka yaa gba: «Nɩɩ, ɩn 'nɩ 'yliya, we 'gbʋ, ɩn 'nɩ kuu -nʋ nya -mɩ», -mʋʋ 'gbʋ we 'nɩa kuu 'lali yɩ? \v 17 Ku -kpabhie -ka yaa 'yliyaa 'dɛkpʋa nya -mɩ, sa we 'ka 'nʋa? 'Ɩn we -ka yaa yukwlii 'dɛkpʋa nya -mɩ, sa we 'ka ŋnɛ 'nʋa? \v 18 'Ɩn sa -Lagɔ 'yɩbhaa, 'sa ɔ zʋa kuu 'lali we -yɔ -bhlo -bhlo. \v 19 We -ka yaa nɩɩ, we 'dɛ weee mɩ 'lali yabhlogbɔɔ nya, -zugba da kuu -kpabhie mɩa? \v 20 Nɩɩ, kuu 'lali -zu 'wʋ, 'ɩn ku -bhlogbɔɔ. \p \v 21 Nɩɩ, 'yliya 'nɩ mneni we 'ka gba sɔ -ylaɛ: «Ɩn 'nɩ -na gbʋ -ka!» 'Ɩn 'wlu 'nɩ mneni we 'ka gba bhʋnya -ylaɛ: «Ɩn 'nɩ amɩaa gbʋ -ka!» \v 22 Kuu 'lalinya -a yɩa -yɔ nɩɩ, we yɔlʋ 'wʋ, we gbʋ -sua 'wʋ bhabha kuu -nʋ nya. \v 23 'Ɩn kuu 'lalinya -a yɩa -yɔ nɩɩ, we 'nɩ 'nʋŋwɛ -zʋ sa -mɩ, 'mʋ -amɩa zʋa 'nʋŋwɛ bhabha. 'Ɩn kuu danya wa'a 'yɩa -yɔ, -mʋʋ -amɩa zʋa sazɔnʋ sa. \v 24 Nɩɩ, kuu 'lalinya wa yɩa -yɔ, -mʋʋ sazɔnʋ saa zʋzʋe 'nɩ gbʋ 'wʋ -ka. Nɩɩ, -Lagɔ ka ku lɛnʋ 'lalinyaa 'ylijɩjlɩe nya, 'ɩn we 'lalinya 'nɩa 'nʋŋwɛ -zʋ sa -mɩ, ɔ yia we 'nʋŋwɛzʋzʋe 'kadʋ 'nyɛ. \v 25 Nɩɩ, we -ka 'sa -mɩ, 'wʋdodoe 'nɩ kuu 'lalinya nyɩdɩ -mɩ. 'Ɩn zʋzlʋ wee 'lali zʋzlʋa 'nanʋʋ. \v 26 Nɩɩ, kuu 'lali yabhlo -ka sɩada -mɩ, we 'dɛ weee sɩa dabʋdʋ, 'ɩn wa -ka 'lali yabhlo 'ŋnɩkwalɩ, we 'dɛ weee -yɔ we lia 'mʋna dabʋdʋ. \p \v 27 Nɩɩ, amɩa, Klisɩɩ ku a -mɩa. 'Ɩn wee kuu 'lali a -mɩa -bhlo -bhlo. \v 28 Nɩɩ, leglizɩ 'wʋ sanɛɛ 'sa -Lagɔ palɩa nyɩma la: tɩada, -Zezuu tietienya ɔ palɩa la, we 'sɔnʋ nya ɔ palɩa *-Lagɔgbʋʋ -falɩpanya la, we tanʋ nya ɔ palɩa -Lagɔgbʋʋ -slolunya la. -Mʋʋ 'bɩgʋ gwɛdigbʋʋ lɛnʋnya, 'bhie guzʋnya jipenya -yɔ nyɩmaa 'wʋsanya, we -yɔ nyɩmaa 'yugalɩnya. 'Ɩn nyɩma -wa gbaa wɛlɩ -putunya wa 'nɩa -yi, ɔ yi 'yaa -maa lapalɩ. \v 29 Nɩɩ, wa 'dɛ weee 'nɩ -Zezuu tietienya, wa 'dɛ weee 'nɩ -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya, wa 'dɛ weee 'nɩ -Lagɔgbʋʋ -slolunya, wa 'dɛ weee 'nɩ gwɛdigbʋʋ lɛnʋnya! \v 30 Wa 'dɛ weee 'nɩ guzʋnyaa jipenya, wa 'dɛ weee 'nɩ wɛlɩ -putunya wa 'nɩa -yii gbagbanya, 'ɩn wa 'dɛ weee 'nɩ wee wɛlɩnya -mɩnɩɩ 'jigbanya! \p \v 31 'Ɩn, -Lagɔɔ wlawlali 'ylia -we -zia -bha 'wʋ, amɩaa dlɩ nyni we 'wʋ. \p Nɩɩ, -slɛɛn, 'yloogblʋ nanɩa 'yli -we -zia -bha 'wʋ, 'mʋ na yia aɩn 'klʋslolua. \c 13 \s1 Zɛkalɩdlɩ \p \v 1 'Ɩn, ɩn -ka mneni ɩn 'ka nyɩmaa wɛlɩ gba, 'ɩn 'dɛbhie ɩn 'ka 'anzɩnyaa wɛlɩ gba, ɩn 'nɩ nyɩmaa zɛkalɩ nɩ, -zugba ɩn 'wlʋ sa nɛtɛ wa mɩa bhlɩda 'tɩtɛɛ, we wɛlɩ -yɔ -lili gbɔɔn wɛlɩ. \p \v 2 'Ɩn, ɩn mneni ɩn 'ka -Lagɔgbʋʋ -falɩ 'pa, ɩn mneni ɩn 'ka zizelu weee yibheli, 'ɩn, ɩn 'ka we 'dɛ weee 'wʋlanʋ, ɩn mneni ɩn 'ka dlɩ 'kadʋ zʋ, -we 'kaa -gɔgɔ 'kadɩ dawʋlasalɩ, 'ɩn, ɩn 'nɩ nyɩmaa zɛkalɩ, -zugba ɩn 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ nya -mɩ. \v 3 Ɩn -ka mneni ɩn 'ka na zʋzɔnʋ weee ŋwɔbhanya 'wʋladlili, 'ɩn ɩn 'ka na ku wla wa 'ka we sieoo, ɩn 'nɩ nyɩmaa zɛkalɩ, -zugba ɩn 'na 'ka -lu yabhlogbɔɔ we 'wʋ 'yɩ. \p \v 4 -Ɔ -ka zɛkalɩdlɩ -ka, ɔ dlɩtie, zʋzɔnʋ ɔ nʋa lɛ, ɔ dlɩɩ nyni nyɩmaa -lu 'wʋ zenyi sa, ɔ'ɔ -slolu ɔ 'dɛ, 'ɩn ɔ'ɔ 'ylimanɩ ɔ 'dɛ. \v 5 -Ɔ -ka zɛkalɩdlɩ -ka, ɔ'ɔ nʋ zʋbhalɩ gbʋ lɛ, ɔ'ɔ -talɩ ɔ 'dɛbhlogbɔɔ zʋzɔnʋʋ da, ɔ'ɔ 'pa 'cɛ, ɔ'ɔ dɩlɩ nyɩmɛɛ gbɛgbɛɩn gbʋ dlɩɩ la. \v 6 -Ɔ -ka zɛkalɩdlɩ -ka, -we 'nɩa -mɩ tɩklɩɩ, ɔ'ɔ li we 'mʋna, nɩɩ, gbʋzɔnʋ gbʋʋ 'mʋna ɔ lia. \v 7 -Ɔ -ka zɛkalɩdlɩ -ka, nyɩmaa -yɔgbʋ ɔ tɩa 'wʋ, gbʋ weee ɔ zʋa dlɩ -gʋ, gbʋ weee ɔ dɩa dlɩ 'wʋ, 'ɩn ɔ slʋlʋa gbʋ weee 'wlu zɔ la. \p \v 8 Zɛkalɩdlɩ 'na 'ka cɩ labhɩa, -Lagɔgbʋʋ -falɩpapɩe yia labhʋa, wɛlɩ -putunyaa gbagbɩe yia 'yligbea, 'ɩn -luyilo 'ka labhʋ. \v 9 Nɩɩ, -amɩaa -luyilo 'nɩ gbada -mɩ, 'ɩn -amɩaa -Lagɔgbʋʋ -falɩpapɩe 'nɩ gbada -mɩ. \v 10 Nɩɩ, 'ylɩ -we ka zlɩ -we mɩa gbada -ka yi, -we 'nɩa gbada -mɩ, 'ɩn -mʋʋ bhʋa la. \p \v 11 Nɩɩ, da ɩn mɩa zlɩmɛ 'yɩslɔkpilɛ nya, 'yɩslɔkpilɛ 'bhisa na gbaa, 'yɩslɔkpilɛ 'bhisa na pʋpalɩa 'wlukʋʋn la, 'yɩslɔkpilɛ 'bhisa na sɩsalɩa gbʋ 'wʋ. 'Ɩn da ɩn -zɛa 'yligweladolunyɔ, ɩn yia 'yɩslɔkpilɛɛ lɛnʋgbʋ 'bɩbhʋ. \v 12 Nɩɩ, -zɛɛn, -li -a 'yɩa -yɔ 'wluluu, we 'wlʋ sa 'yligʋlabhʋ -vligni 'wʋ -a yɩ we -yɔ. 'Ɩn -yɔ -a yia 'yɩylɩa kpɛɛn kpɛɛn wee 'ylɩ nya. Nɩɩ, -zɛɛn, na -luyilo 'nɩ gbada -mɩ, 'ɩn wee 'ylɩ nya -Lagɔ na yia yibhelia kpɛɛn kpɛɛn, sa ɔ 'dɛ -yia 'mɩ, 'sa. \p \v 13 -Slɛɛn, wee -li ta -mɩnɩ mɩ la: dlɩzʋzʋe, dlɩwʋdɩdɩe, zɛkalɩdlɩ. 'Ɩn wee -li weee -mɩnɩ glaa, -we 'ylia, mʋ -wa zɛkalɩdlɩ. \c 14 \s1 Zuzu 'Pʋpaa wlawlali \p \v 1 A -talɩ nyɩmaa zɛkalɩdlɩɩ da tɩa. Amɩaa dlɩ nyni 'ya Zuzu 'Pʋpaa wlawlali 'wʋ. 'Ɩn -we amɩaa dlɩ 'kaa 'wʋnyni bhabha mʋ -wa -Lagɔgbʋʋ -falɩpapɩe. \v 2 Nɩɩ, wɛlɩ -putu wa 'nɩa -yi, nyɩmɛ -ɔ -ka we gba, ɔ 'nɩa nyɩma -yla gbʋ gba, -Lagɔ -yla ɔ gbaa gbʋ. -We ka gbʋ -wa, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ'ɔ 'nʋ we 'wʋla. -Lagɔɔ Zuzuu 'tɩtɛ nya ɔ gbaa gbʋzɔnʋnya mɩa zizeda. \p \v 3 Nɩɩ, -ɔ paa -Lagɔgbʋʋ -falɩ, nyɩma -yla ɔ paa we, 'ɩn ɔ 'ka wa dlɩzʋzʋe -gʋpalɩ, ɔ 'ka wa 'kʋaylipa, ɔ 'ka wa dlɩ -bɛlʋ -yɔpalɩ. \v 4 -Ɔ gbaa wɛlɩ -putunya, ɔ 'dɛɛ dlɩzʋzʋe ɔ palɩa -gʋ, 'ɩn -ɔ paa -Lagɔgbʋʋ -falɩ, leglizɩ weee dlɩzʋzʋe -mɔɔ palɩa -gʋ. \p \v 5 Ɩn 'yɩbha nɩɩ, a 'dɛ weee gba wɛlɩ -putunya, 'ɩn -we ɩn 'yɩbhaa 'ya bhabha mʋ -wa nɩɩ, a 'pa -Lagɔgbʋʋ -falɩ. Nɩɩ, -ɔ paa -Lagɔgbʋʋ -falɩ, ɔ 'yli ɔ -zi -ɔ gbaa wɛlɩ -putunya. 'Mʋ nyɩmɛ yabhlo -ka mneni ɔ 'ka wɛlɩ -putunya ɔ gbaaa 'ji gba, -mʋʋ 'kaa leglizɩ weee dlɩzʋzʋe -gʋpalɩ. \v 6 'Ɩn -slɛɛn bheliaɩn, ɩn -ka yaa amɩaa -gbɛ yi, 'ɩn ɩn 'ka aɩn -yla wɛlɩ -putunya gba, 'ɩn -lu -Lagɔ -slolua 'mɩ 'klʋ, we yi -luyilooo, -Lagɔgbʋʋ -falɩpapɩeoo, we -yɔ -Lagɔgbʋʋ slolueoo, ɩn 'nɩ aɩn -yla we gba, zʋzɔnʋ -mʋmʋ ɩn nʋ aɩn -yla lɛa? \v 7 -A 'pa -slɔ lʋʋbhlɩlɩli dlɩ -gʋ, sa lɛglɛ -yɔ -pete 'bhisa: we -ka we wɛlɩ 'nɩ -yɔbhʋbhlʋda -mɩ -bhlo -bhlo, we -ka bhlɩda -mɩ, sa wa 'ka we bhlɩbhlɩwɛlɩɩ 'wʋsɩsalɩda 'yɩa? \v 8 We -ka nɩɩ, tʋʋ lɛglɛ 'nɩ gba 'nanʋʋ, nyɔɔ 'ka lamnazɩ, 'ɩn ɔ 'ka tʋ gʋa mnɩa? \v 9 Nɩɩ, 'sa -bhlokpadɛ we mɩa amɩaa -nʋ nya! A -ka wɛlɩ -putunya gbada -mɩ, a 'nɩ we 'wʋyleli 'nanʋʋ wa 'ka we 'wʋlanʋ, -zugba amɩaa wɛlɩnya a mɩa kwnɛɛ 'pada. \v 10 Nɩɩ, wɛlɩɩ 'yli -bhlo -bhlo -zu dʋdʋgʋ, 'ɩn we 'yabhlogbɔɔ nyɩmɛ'ɛ 'nʋa 'wʋla, we 'nɩ -mɩ. \v 11 Nɩɩ, wɛlɩ -we ɩ'ɩn 'nʋa 'wʋla, nyɩmɛ -ɔ -ka we 'mɩ -yla gba, ɩn mɩ lakpayu nya -mɔɔ -gbɛ, 'ɩn -mɔɔ mɩa lakpayu nya na -gbɛ. \v 12 'Sa -bhlokpadɛ we mɩa amɩaa -nʋ nya, amɩa -wa 'yɩbhaa -Lagɔɔ Zuzuu wlawlali, -we 'kaa leglizɩɩ dlɩzʋzʋe -gʋpalɩ nɩ, a -talɩ we da bhabha, 'ɩn a 'ka we 'yɩ duun. \p \v 13 We 'gbʋ, nyɩmɛ -ɔ gbaa wɛlɩ -putu, ɔ bhubhoe -Lagɔ, 'ɩn ɔ 'ka wee wɛlɩ 'bhiti, wɛlɩ -we wa nʋa 'wʋla, we 'wʋ. \v 14 Nɩɩ, ɩn -ka -Lagɔ bhubhoeda -mɩ wɛlɩ -putu 'wʋ, -zugba na dlɩ mɩa -Lagɔ bhubhoeda, 'ɩn na 'ylimnee 'nɩ lubho yabhlogbɔɔ nʋda -mɩ. \v 15 'Ɩn sa ɩn 'ka nʋa? 'Ɩn -Lagɔ na yia bhubhoea na dlɩ nya, 'ɩn ɩn 'ka 'ya ɔ bhubhoe na 'ylimnee nya. -Lagɔlʋʋ na yia bhlɩa na dlɩ nya, 'ɩn ɩn 'ka 'ya we bhlɩ na 'ylimnee nya. \v 16 -Ɩn -ka -Lagɔ fuo 'pa na dlɩ -bhlogbɔɔ nya, nyɩmɛ -kpʋa -ɔ -dɩa -Lagɔnyɩma nyɩdɩ la, ɔ 'nɩ -na -Lagɔɔ fuo -pa wɛlɩ 'wʋlanʋ, 'lee, sa ɔ 'ka gba «*-Amɛnɩ!» wee fuo -pa -wɛlɩ -mɩnɩɩ daa? \v 17 Gbʋzɔnʋ -wa, -Lagɔ -na pa fuo 'nanʋʋ, nɩɩ, we'e palɩ -na -libheyii dlɩzʋzʋe -gʋ. \p \v 18 -Lagɔ na paa fuo, nɩɩ, wɛlɩ -putunya na gbaa, ɩn -zi a 'dɛ weee 'wʋ. \v 19 Nɩɩ, -Lagɔnyɩma -ka 'wlugbeli, ɩn 'yɩbha ɩn 'ka wɛlɩɩ gɔ gbu gba wɛlɩ wa nʋa 'wʋla, we 'wʋ, 'ɩn ɩn 'ka 'ya nyɩma -putu gbʋ -slolu, -mʋʋ nanɩ 'yli -mʋʋ -zi gbʋʋ gɔ 'wlu glʋ 'sɔ 'wlu kugbua (10.000) gbagbɩe, wɛlɩ -putunya 'wʋ. \p \v 20 Nɩɩ, bheliaɩn, a 'na -zɛlɩ 'yɩslɔkpilɛ amɩaa lɛnʋgbʋnya 'wʋ -nɩ. We -ka gbʋnyuuu lɛnʋ da, a -zɛ 'nyɛnyɛyua. 'Ɩn amɩaa lɛnʋgbʋnya 'wʋ, a -zɛ 'yligweladolunya. \v 21 We mɩ cɛlɩda titee 'sɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 «Jejitapɛ nɛɛ: \q1 ‹Nyɩma -wa gbaa wɛlɩ -putunya, \q2 wa gbɛgbɛɩn na yia 'plɩlɩa, \q2 'ɩn ɩn 'ka Izlaɛlɩnyɩma -yla gbʋ gba. \q1 'Lakpanyaa ŋwɛ nya na yia wa -yla gbʋ gbaa. \q1 'Ɩn 'dɛbhie wa 'nɩa 'mɩ yukwli pʋlʋa yi.› » \p \v 22 Nɩɩ, wɛlɩ -putunyaa gbagbɩe mɩa, gbʋʋ 'ylislolue -wa, nyɩma -wa 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ -yla. We 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ nya -mɩ -Lagɔnyɩma 'yliya 'wʋ. 'Ɩn -Lagɔgbʋʋ -falɩpapɩe mɩa, gbʋʋ 'ylislolue -wa, -Lagɔnyɩma -yla. We 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ nya -mɩ nyɩma -wa 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ 'yliya 'wʋ. \v 23 Sabhisa, leglizɩ weee gbelia 'wlu, wa yia wɛlɩ -putunya gbagbɩe bhli, -de nyɩma -kpʋaa, -de nyɩma 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ ma pla aɩn lʋʋ, wa 'nɩa gbaa yi nɩɩ, -sabhɛ mɩ aɩn 'wluu? \v 24 We -ka nɩɩ, a 'dɛ weee mɩ -Lagɔgbʋʋ -falɩpada, -de nyɩmɛ 'nɩa -Lagɔ 'wʋ -mɩ mɔɔ, -de nyɩmɛ kpʋaa, mɔ pla aɩn lʋʋ, -we weee ɔ 'nʋa, we 'gbʋ ɔ yibhelia ɔ gbʋnyuu. 'Ɩn -we weee ɔ 'nʋa, mʋ yia ɔ -yɔgbʋ 'wʋbhua. \v 25 'Ɩn -we weee mɩa ɔ dlɩ zɔ zizeda, zlɩ 'klʋ we yia 'tlaa, 'ɩn ɔ 'ka 'wlu lagbli, ɔ 'ka -Lagɔ bʋbɔ, 'ɩn ɔ 'ka gbaɛ: «Cɩɩn, -Lagɔ mɩ aɩn nyɩdɩ gbʋzɔnʋ sa.» \s1 Leglizɩɩ lɛnʋsɔ \p \v 26 Nɩɩ, bheliaɩn, sa -a 'ka we nʋa? Da a -ka 'wlugbeli, a -ka leglizɩ lɛnʋda -mɩ, amɩaa 'yabhlo mneni ɔ 'ka -Lagɔlʋʋ bhlɩ, 'ɩn -gʋdʋ 'ka nyɩma -slolu, -li mɩa zizeda -gʋdʋ 'ka we 'bhlesa, 'yabhlo 'ka wɛlɩ -putunya gba, 'ɩn -gʋdʋ 'ka we 'ji gba, nɩɩ, -mʋʋ weee yia -Lagɔnyɩma -yɔbɛa, 'ɩn wa dlɩzʋzʋe 'ka -gʋbho. \v 27 'Ɩn nyɩmɛ -ka wɛlɩ -putunyaa gbagbɩe bhli, nɩɩ, nyɩma 'sɔ, nyɩma ta nʋ 'sa -bhlo -bhlo, 'ɩn wɛlɩnya wa gbaa nyɩmɛ yabhlo 'ka we 'ji gba. \v 28 Nɩɩ, -we wa gbaa, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'nɩ -mɩ ɔ 'ka we 'ji gba, -zugba wa 'mu ŋwɛ leglizɩɩ -zejila 'wʋ. -Ɔ -ka -mɩ, ɔ gba ɔ 'dɛɛ dlɩ zɔ, ɔ 'dɛ -yla, we -yɔ -Lagɔ -yla. \v 29 We -ka -Lagɔgbʋʋ -falɩpanya, -de nyɩma sɔɔ, -de nyɩma taa, -maa gba, 'ɩn -we wa gbaa, nyɩma tɔlʋa sɩsalɩ we 'wʋ. \v 30 'Ɩn nyɩmɛ yabhlo -ka -bha -mɩ, -Lagɔ -ka ɔ gbʋ yabhlo 'klʋslolu ɔ -ka we gbada -mɩ, -ɔ mɩa gbada tɩa -mɔɔ 'mu ŋwɛ. \v 31 A 'dɛ weee mneni a 'ka -Lagɔgbʋʋ -falɩ 'pa 'bɩla -bhlo -bhlo, 'ɩn we 'ka nyɩma weee -slolu, 'ɩn we 'ka wa dlɩ -bɛlʋ -yɔpalɩ. \v 32 Nɩɩ, -wa paa -Lagɔgbʋʋ -falɩ, wa -yi gbʋʋ -falɩpapɩe kpa sa. \v 33 Nɩɩ, -Lagɔ 'nɩ gbʋ bidi -bidi bidii lɛnʋ -Lagɔ, 'wʋtʋtʋe -dlɔɔɔ -Lagɔ -wa. \p We 'gbʋ, sa wa nʋa we leglizɩ weee 'wʋ -Lagɔnyɩma weee nyɩdɩ, we -mɩ 'sa. \v 34 Nɩɩ, leglizɩ -ka 'wlugbeli 'ŋwnɩ 'mu ŋwɛ, wa 'nɩ wa gbagbɩee 'yoo 'nyɛ. 'Sa Moizɩɩ tite gbaa, wa zʋ nʋkpasia 'nʋŋwɛ. \v 35 'Ɩn wa -ka 'yɩbha wa 'ka gbʋ yabhlo 'wʋlanʋ, wa 'yɩbha wa 'lowlia we la -buduŋwɛɛ. 'Ŋwnɔ 'ka leglizɩɩ -zejila 'wʋ wɛlɩ 'wʋbhu ɔ 'ka gba, we 'nɩ 'ylinanɩ. \p \v 36 'Lee, amɩa dlɩɩ, amɩaa -gbɛ -Lagɔwɛlɩ dɩlɩa gwe yɩ? Yaayɩɩ, amɩaa 'dɛ -bhlogbɔɔɔ -gbɛ we nynia yɩ? \v 37 We -ka, nyɩmɛ yabhlo ka we 'wlukʋʋn lapʋpalɩ nɩɩ, -Lagɔgbʋʋ -falɩpanyɔ ɔ -mɩa nɩ, 'ɩn Zuzu 'Pʋpaa wlawlalu nya ɔ nʋa gbʋnya lɛ nɩ, ɔ yibheli we 'ji nɩɩ, -we na cɛlɩa da aɩn 'wʋ, Jejitapɛɛ tite yabhlo -wa. \v 38 'Ɩn nyɩmɛ -mɔmɔ 'nɩ we 'wʋyibheli, -Lagɔ 'nɩ cɩ -mɔɔ -yi: wa 'na pʋlʋ -mɔɔ yukwli -nɩ. \p \v 39 We 'gbʋ, na bhelia, amɩaa dlɩ nyni -Lagɔgbʋʋ -falɩpapɩe 'wʋ bhabha. 'Ɩn a 'na -klolu nyɩma -tɔlʋaa wɛlɩ -putunyaa gbagbɩe -nɩ. \v 40 Nɩɩ, a nʋ we 'dɛ weee lɛ sazɔnʋ sa, 'ɩn we -mɩ 'cɛ 'cɛ. \c 15 \s1 Klisɩɩ tlɩtlɩnya lʋʋ 'wʋsɔsʋe \p \v 1 Bheliaɩn, -Lagɔgbʋ ɩn gbaa aɩn -yla, a ŋwnua -yɔ, 'ɩn a mɩ 'yaa -slɛɛn da -yɔlanɛda, we 'gbʋ na saa amɩaa dlɩ glu. \v 2 Sa ɩn gbaa wee -Lagɔgbʋ -mɩnɩ aɩn -yla a -ka 'sa we -gʋ nɔ, 'ɩn we puea aɩn, 'mʋ we 'nɩ -mʋʋʋ, -zugba amɩaa dlɩzʋzʋe mɩa, bhe -wa. \p \v 3 Gbʋ -we wa -slolua na 'dɛ, 'mʋ ɩn -slolua aɩn tɩa, mʋ -wa nɩɩ: Klisɩ ka tlɩ -amɩaa gbʋnyuu 'gbʋ, sa -Lagɔsɛbhɛ gbaa zlɩmɛ we, 'sa. \v 4 'Ɩn wa faa ɔ gbawla 'wʋ, we 'ylɩ tanʋʋ zlɩ ɔ yia tlɩtlɩnya glaa 'wʋsɔ, sa -Lagɔsɛbhɛ gbaa zlɩmɛ we, 'sa. \v 5 Ɔ -slolua ɔ 'dɛ *Sefasɩ 'klʋ, 'bhie, ɔ yia ɔ 'dɛ ɔ tietienya kugbua lɛ 'sɔ 'klʋslolu. \v 6 -Mʋʋ 'bɩgʋ, -Lagɔbhelia -wa zia nyɩmaa 'wlu 'sɔ glʋ gbu -gʋ, ɔ yia wa 'klʋ 'tlalɩ dabʋdʋ. Nɩɩ, wa duun -ga 'yliyɔ -slɔ, 'yabhlo -bhlo tlɩa. \v 7 -Mʋʋ 'bɩgʋ, ɔ yia *'Zake 'klʋtlalɩ, 'bhie, ɔ yi 'yaa tietienya weee 'klʋtlalɩ. \v 8 We bhɩalɩda, wa 'dɛ weee nʋ 'bɩgʋ, ɔ yi 'yaa -amɩ 'klʋtlalɩ, -amɩ 'wlʋa 'yu -ɔ ka gwalɩe 'tlalɩ ɔ 'nyaa. \p \v 9 Nɩɩ, -Zezuu tietienya glaa -amɩ -wa wa 'kienyilɛ, ɩn 'nɩ 'dɛbhie -gbolu we 'klʋ -ka wa 'ka 'mɩ la -Zezuu *tietienyɔ, -we ka gbʋ -wa, ɩn ka leglizɩ 'klɩyɩe 'wʋpalɩ. \v 10 'Ɩn, sa ɩn mɩa -zɛɛn da, -Lagɔɔ 'nanɩ nya ɩn mɩ 'saa. 'Ɩn wee ɔ 'nanɩ ɔ nʋa 'mɩ 'wʋ, we 'nɩ 'wʋtʋ bhe: -we ka gbʋ -wa, lubho ɩn nʋa, we -zi -Zezuu tietienya weee. We 'nɩ -amɩ nʋ wee lubho, -Lagɔɔ 'nanɩ sua 'mɩ, 'ɩn na nʋa we. \v 11 Nɩɩ, we 'ka -amɩ -zɛoo, we 'ka wamɩa -zɛoo, -Lagɔgbʋ -a mɩa gbada, 'ɩn a ŋwnua -yɔ, mʋ mɩa dɛ. \s1 -Lagɔ yi 'yaa -amɩa 'wʋbhua tlɩtlɩnya glaa \p \v 12 Nɩɩ, -Lagɔgbʋ -a gbaa da aɩn -yla, -a nɛɛ aɩn -yla Klisɩ ka 'wʋsɔ tlɩtlɩnya glaa. 'Ɩn sa amɩaa lʋ -nyɩma -bhlo -bhlo 'ka gba tlɩtlɩnya 'nɩ mneni wa 'ka tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔa? \v 13 We -ka nɩɩ, tlɩtlɩnya'a -sɔ 'wʋ tlɩtlɩe lʋ, -zugba Klisɩ 'nɩ tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔ. \v 14 We -ka nɩɩ, Klisɩ 'nɩ tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔ, -zugba -Lagɔgbʋ -a gbaa da aɩn -yla, gbʋ -kpʋa -wa. 'Ɩn amɩaa dlɩzʋzʋe mɩ 'yaa gbʋ -kpʋa nya. \v 15 We -ka nɩɩ, tlɩtlɩnya'a -sɔ 'wʋ tlɩtlɩe lʋ 'piɛɩn nɩ, -zugba -Lagɔ -a zʋlʋa yo -yɔ. -We ka gbʋ -wa, -a ka gba nɩɩ, -Lagɔ ka Klisɩ 'wʋbhu tlɩtlɩe lʋ. 'Ɩn -zugba ɔ 'nɩ we lɛnʋ. \v 16 We -ka nɩɩ, tlɩtlɩnya'a -sɔ 'wʋ tlɩtlɩe lʋ, -zugba Klisɩ 'nɩ tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔ. \v 17 We -ka nɩɩ, Klisɩ 'nɩ 'wʋsɔ tlɩtlɩe lʋ, amɩaa dlɩzʋzʋe mɩ klo nya, -zugba a mɩ -slɔ mnɔda amɩaa gbʋnyii lʋ. \v 18 We -ka 'sa -mɩ, -wa weee tlɩa, -zugba wa mɩ Klisɩ 'wʋ, -maa ka mnɔ. \v 19 We -ka nɩɩ, dʋdʋ -mɩnɩ -gʋʋ 'pipee -bhlogbɔɔɔ 'gbʋ, -a dɩ Klisɩ dlɩ 'wʋ, -zugba nyazɩnya -a -mɩa bhabha nyɩma weee nyɩdɩ. \p \v 20 Nɩɩ, Klisɩ ka 'wʋsɔ tlɩtlɩnya lʋ, gbʋzɔnʋ -wa. Klisɩ -sɔa 'wʋ tɩa tlɩtlɩnya glaa 'bhie, tlɩtlɩnya tɔlʋa 'kaa 'wʋsɔ tlɩtlɩe lʋ. \v 21 Nɩɩ, sa tlɩtlɩe yia la nyɩmɛ yabhloo gbɛgbɛɩn, 'sa -bhloo 'dɛ tlɩtlɩnyaa 'wʋsɔsʋe tlɩtlɩe lʋ yia la nyɩmɛ yabhloo gbɛgbɛɩn. \v 22 Sa nyɩma weee -wa nɛa *-Adan -yɔ la, wa tlɩa, 'sa -bhloo 'dɛ nyɩma weee -wa nɛa Klisɩ -yɔ la, -maa yia 'yliyɔgagɩe 'yɩa. \v 23 Nɩɩ, -ɔ -ka -mɩ ɔ ka ɔnʋʋ -galɩda, Klisɩ -galɩa nyɩma weee 'yu, Klisɩ -sɔa 'wʋ tɩa tlɩtlɩe lʋ. -Mʋʋ 'bɩgʋ, -wa -wa Klisɩɩ -nʋ, zlɩ ɔ yia yia, -maa yia tlɩtlɩe lʋ 'wʋsɔa ɔ 'bɩ tɛɩn. \v 24 -Mʋʋ 'bɩgʋ, dʋdʋ yia labhʋa: zuzu 'nyuuu nyɩmaa -gʋgalɩe klaa, we se klaa, we -yɔ we 'tɩtɛ, Klisɩ yia we 'dɛ weee lasaa, 'ɩn nyɩmaa 'wlulapɩlɩe ɔ yia Dide -Lagɔ yoo 'nyɛa. \v 25 We mɩ nɩɩ, Klisɩ pɩlɩ nyɩma 'wlu la tɩklɩɩ, 'ɩn -Lagɔ 'ka ɔ tʋnyɩma lu, 'ɩn ɔ 'ka wa ɔ bhʋ zɔ laslʋlʋ. \v 26 Nɩɩ, tʋnyɩmɛɛ 'wʋbhlolunʋ -ɔ -Lagɔ 'kaa lasa, mʋ -wa tlɩtlɩe. \v 27 Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 «-Lagɔ ka ɔ bhʋ zɔ -lu weee laslʋlʋ.» \m 'Ɩn -we mɩa tɩklɩɩ, mʋ -wa nɩɩ, -Lagɔ -ɔ slʋlʋa Klisɩɩ bhʋ zɔ wee -lu weee la, -mɔɔ 'nɩ wee «-lu weee» glaa -mɩ. \v 28 Nɩɩ, -Lagɔ -ka Klisɩ zɔ -lu weee laslʋlʋ, 'ɩn -Lagɔɔ 'Yu -ɔ -Lagɔ slʋlʋa -lu weee zɔ la, 'ɩn -mɔɔ slʋlʋa -mɔɔɔ 'dɛ -Lagɔ zɔ la. Sanɛɛ 'sa -Lagɔ yia -lu weee 'wlulapɩlɩa kpɛɛn kpɛɛn. \p \v 29 Nɩɩ, nyɩma -tɔlʋa gbaa wa batizee wa tlɩtlɩnyaa 'bɩ 'wʋ, lɛɛ -lu wa 'ka we 'wʋ 'yɩa? We -ka nɩɩ, tlɩtlɩnya'a -sɔ 'wʋ tlɩtlɩe lʋ gbʋzɔnʋ sa, lɛɛ -lu ka 'gbʋ waa nyɩma -manɩ gba wa batizee wa tlɩtlɩnyaa 'bɩ 'wʋa? \p \v 30 'Ɩn -amɩa, lɛɛ -lu ka 'gbʋ -a palɩ -amɩaa 'dɛ 'ylʋ nyɩmɛ -bha -lu 'yu bhla weee nya? \v 31 Bheliaɩn, ɩn mɩ tlɩtlɩe 'yu 'ylɩ weee zlɩ. Na 'dɛ na ylimanɩa amɩaa 'gbʋ -amɩaa -Kanyɔ -Zezu Klisɩ 'wʋ: we 'dɛɛ 'gbʋ na gba 'saa. \v 32 We -ka dʋdʋ -gʋʋ -lii 'yɩyɩee 'gbʋ, ɩn yi tʋ gʋ -fliinɩma nya Efɛzɩgbe nʋkplɛ, lɛɛ -lu ɩn 'ka we 'wʋ 'yɩa? We -ka nɩɩ, tlɩtlɩnya'a -sɔ 'wʋ tlɩtlɩe lʋ, 'ɩn -a gbaa nyɩma tɔlʋa 'bhisaɛ: \q1 «-A li, -a 'ma, nɩɩ, \q2 cɩzɩ tlɩa -a yia.» \p \v 33 A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, nɩɩ, «'talea 'nyii kwaa nyɩmɛ gbʋnyuu lɛnʋe lʋ.» \v 34 A yili amɩaa 'dɛ 'wʋ lʋ, sa we nanɩa 'yli, 'sa. 'Ɩn a 'na nʋnʋ gbʋnyuu lɛ -nɩ. Nɩɩ, aɩn glaa nyɩma tɔlʋa 'nɩ -Lagɔ -yi. -We na gbaa da, amɩaa zʋbhalɩgbʋ -wa. \s1 Ku -sɔa 'wʋ tlɩtlɩe lʋ, sa we mɩa? \p \v 35 'Ɩn nyɩmɛ yabhlo yia layɩbhaaɛ: sa tlɩtlɩnya 'ka 'wʋsɔ tlɩtlɩe lʋa? 'Ɩn ku -mʋmʋ wa 'ka -ka? \v 36 -Gʋwʋtʋnyɔ, -ɩn pʋpalɩ -slɔ 'wlukʋʋn la, -ɩn 'nɩ we 'ji -yi nɩɩ, -lu -na glʋa, we ka tlɩ 'bhie, we mia. \v 37 -Luu 'ya -kpʋa -na glʋa, -de 'mnɔyaa, -de glʋglʋ -luu 'ya -putuu, mʋ -wa, we 'nɩ -we mia 'cɩn, 'mʋ -na glʋ. \v 38 -Mʋʋ 'bɩgʋ, ku -we nanɩa -Lagɔ dʋdʋ, 'mʋ ɔ nyɛa glʋglʋ -lu. 'Ɩn -luu 'ya -we -ka -mɩ -mʋʋ ka -mʋʋ 'dɛɛ ku. \v 39 'Yliyɔgalu weee 'nɩ yɩcɛ -bhlo -ka: nyɩma ka -maa nʋʋ yɩcɛɛ sa, 'ɩn nɩma kaa -mʋʋ nʋʋ yɩcɛɛ sa, 'zianya ka -mʋʋ nʋʋ yɩcɛɛ sa, 'ɩn zibhinya kaa -mʋʋ nʋʋ yɩcɛɛ sa. \v 40 Yalɩ -lii ku mɩ 'ya, 'ɩn dʋdʋ -gʋ -lii ku mɩa. Yalɩ -lii 'ylinanɔ ka we 'dɛɛ sa, 'ɩn dʋdʋ -gʋ -lii 'ylinanɔ ka -mʋʋ 'dɛɛ sa. \v 41 'Ylʋʋ 'pʋpʋe mɩ we 'dɛɛ sa, 'cʋʋ lɩlɩe mɩ we 'dɛɛ sa, -zɛlɩɩ lɩlɩe mɩ we 'dɛɛ sa, 'ɩn 'dɛbhie wee -zɛlɩ glaa we lɩlɩe zizli 'wʋ. \p \v 42 'Sa -bhlokpadɛ we mɩa tlɩtlɩnyaa tlɩtlɩe lʋʋ 'wʋsɔ gbʋ nya. Nyɩmɛ -ka tlɩ wa -ka ɔ 'bhlu, zɛn ɔ zɛan, da ɔ -ka 'wʋsɔ tlɩtlɩe lʋ, ɔ ku lolu 'nɩa 'maslɛɛn tlɩa yi. \v 43 Wa -ka ɔ 'bhlu, ɔ 'nɩ -lu yabhlogbɔɔ. 'Ɩn da ɔ -ka 'wʋsɔ tlɩtlɩe lʋ, 'ŋnɩmnɩe 'kadʋ nya ɔ sɔa 'wʋ. Wa -ka ɔ 'bhlu, ɔ 'nɩ 'tɩtɛ yabhlogbɔɔ 'wʋ -ka. 'Ɩn da ɔ -ka 'wʋsɔ tlɩtlɩe lʋ, 'tɩtɛ yea ɔ. \v 44 Wa -ka ɔ 'bhlu, -zugba dʋdʋgʋ -nyɩmɛɛ ku wa 'bhlua, 'ɩn ɔ -ka 'wʋsɔ tlɩtlɩe lʋ, Zuzu 'Pʋpa nyɛa ɔ 'yliyɔgagɩe. Dʋdʋgʋ -nyɩmɛɛ ku mɩ, 'ɩn ku -we Zuzu 'Pʋpa nyɛa 'yliyɔgagɩe, -mʋʋ mɩ 'yaa. \v 45 Nɩɩ, we mɩ cɛlɩda -Lagɔsɛbhɛ 'wʋɛ: \q1 «Tɩa -nyɩmɛ -Adan -zɛa dʋdʋgʋʋ 'yliyɔganyɔ». \m 'Ɩn -Adaan 'wʋbhlolunʋ -zɛa zuzu -we wlaa 'yliyɔgagɩe. \v 46 Nɩɩ, we 'nɩ ku -we Zuzu 'Pʋpa 'nyɛa 'yliyɔgagɩe -mʋʋ yi tɩa, dʋdʋgʋʋ 'yliyɔganyɔ yia tɩa, -mʋʋ 'bɩgʋ ku -we Zuzu 'Pʋpa 'nyɛa 'yliyɔgagɩe yia lʋgada. \v 47 Nɩɩ, bla nya -Lagɔ nʋa tɩa -nyɩmɛ lɛ, 'ɩn nyɩmɛɛ 'sɔnʋ mɩa, yalɩ -mɔɔ 'bhʋa. \v 48 Dʋdʋgʋ -nyɩma 'wlʋ nyɩmɛ -Lagɔ nʋa lɛ bla nya mɔ, 'ɩn yalɩnyɩma 'wlʋ nyɩmɛ -ɔ 'bhʋa yalɩ mɔ. \v 49 Sa -a -yɔ dʋdʋgʋ -nyɩmɛ -ɔ -Lagɔ nʋa lɛ bla nya 'wʋwlʋa, 'sa -bhloo 'dɛ -a -yɔ nyɩmɛ -ɔ 'bhʋa yalɩ yi 'yaa 'wʋwlʋa. \p \v 50 Bheliaɩn, -we na gbaa mʋ nɩ: nyɩmɛɛ dʋdʋgʋ -ku kaa yɩcɛ -yɔ 'pɩɔn 'wʋ, we 'nɩ mneni we 'ka -Lagɔɔ nyɩmaa 'wlulapɩlɩe zɔ pla. 'Ɩn -we 'kaa tlɩ, we 'nɩ mneni we 'ka -we'e tlɩaa 'bɩ li. \p \v 51 -Slɛɛn, zizelu yabhlo na yia aɩn -yla 'bhlesaa: -a 'dɛ weee 'nɩa tlɩa yi, nɩɩ, -a 'dɛ weee ku wa yia 'bhitia. \v 52 Nɩɩ, lɛ we yia nʋa sa slʋɩ, 'yli kapɩe 'bhisa, 'wʋbhlolu -lɛglɛɛ gba zlɩ. Nɩɩ, wee lɛglɛ -ka gba, 'ɩn tlɩtlɩnya sɔa 'wʋ tlɩtlɩe lʋ, -maa -putu'u tlɩ 'maslɛɛn, 'ɩn -amɩa, -amɩaa ku bhitia. \v 53 We mɩ nɩɩ, ku -we 'kaa zɛn, we -zɛ ku -we 'na 'kaa zɛn, 'ɩn ku -we 'kaa tlɩ, we -zɛ ku -we 'na 'kaa tlɩ. \v 54 Nɩɩ, ku -we 'kaa zɛn, we -ka ku -we 'na 'kaa zɛn -zɛ, 'ɩn ku -we 'kaa tlɩ, we -ka ku -we 'na 'kaa tlɩ -zɛ, -zugba -we -Lagɔsɛbhɛ gbaa we ka gba: \q1 «Tlɩlɩe ka labhʋ, \q2 'ɩn -Lagɔ ka tlɩtlɩe lu kpɛɛn kpɛɛn!» \q1 \v 55 «'Oo tlɩtlɩe, da -na tʋʋ lulue mɩnɩa? \q2 'Oo tlɩtlɩe, da -na tʋ -gʋ kpɛɛ mɩnɩa?» \m \v 56 Nɩɩ, tlɩtlɩee nʋ tʋ -gʋ kpɛɛ mɩa, gbʋnyuu -wa, 'ɩn Moizɩɩ tite mɩa, mʋ -wa gbʋnyuuu 'tɩtɛ. \p \v 57 Nɩɩ, -a 'pa -Lagɔ fuo, ɔ 'gbʋ -a yia tʋ lu, -amɩaa -Kanyɔ -Zezu Klisɩ 'wʋ. \p \v 58 We 'gbʋ, na bhelia -zɔnʋ, a 'tɛmanɩ 'wʋ, 'ɩn a 'yligbe gege, a 'ka Nyɩmaa -Kanyɔɔ lubho nʋ 'ylɩ weee nya, -gʋladolue nya. 'Ɩn a -yi we 'ji nɩɩ, Jejitapɛɛ lubho -we a mɩa nʋda, we 'nɩa 'wʋtʋa yi bhe. \c 16 \s1 'Gwɛzi wa -saa wa 'ka *-Zeluzalɛmʋʋ -Lagɔnyɩma 'nyɛ \p \v 1 'Gwɛzi wa -saa wa 'kaa *-Zeluzalɛmʋʋ -Lagɔnyɩma 'nyɛ, we gbʋ na yia -slɛɛn da gbaa. Sa ɩn gbaa we -Galasiii leglizɩnya -yla, amɩa nʋ 'ya 'sa we. \v 2 Mʋ -wa nɩɩ, dimasɩ weee nya, -ɔ -ka -mɩ ɔ zʋ ɔ 'dɛɛ -gbɛ 'gwɛzi la, sa ɔ yɩa. Nɩɩ, wa 'na wʋlʋ 'mɩ ɩn -ka nyni 'bhie, wa 'ka we -sa -nɩ. \v 3 Da ɩn -ka amɩaa -gbɛ nyni, nyɩma a -saa -bha, 'ma na yia tiea 'sɛbhɛ nya kwɛɛ amɩaa wlawlalu nya -Zeluzalɛmʋ. \v 4 We -ka -mɩ nɩɩ, na 'dɛ -yɔ wa mnɩ 'ya -mɔ nɩ, 'ɩn na -yɔ wa mnɩa. \s1 -Li Pɔlʋ 'kaa lɛnʋ we gbʋ \p \v 5 Ɩn -ka Masedʋanɩ -dʋdʋ 'wʋdɩ 'bhie, na yia amɩaa -gbɛ. (Nɩɩ, Masedʋanɩ -dʋdʋ -gʋ na yia 'plɩlɩa.) \v 6 Ɩn mneni ɩn 'ka amɩaa -gbɛ -tʋ 'ylɩ sanɩmɛ, -de na yi amɩaa -gbɛ tʋʋ 'dɛbhie, 'ɩn ŋwɔtlɔyibhla 'ka 'plɩɩ. 'Bhie, mɔ ɩn mɩa mnɩda, a 'ka -mɔ 'mɩ yoo kwa. \v 7 Nɩɩ, ɩn 'nɩ 'yɩbha, ɩn -ka 'plɩda -mɩ, ɩn 'ka aɩn 'yɩ bhe, ɩn 'yɩbha ɩn 'ka amɩaa -gbɛ ladɩlɩ 'ylɩ sanɩmɛ nya, -zugba -Lagɔ -ka we -yɔŋwnu. \p \v 8 We mɩ 'sa 'bhie, ɩn 'yɩbha ɩn 'ka -slɔ Efɛzɩgbe nʋkplɛ -tʋ tɩklɩɩ, 'ɩn *Pantɩkɔtʋʋ 'ylɩ 'ka nyni. \v 9 Nɩɩ, 'yoo ka 'mɩ -yla -kalɩ sɔ weee lʋ, ɩn 'ka lubho 'kadʋ nʋ. 'Ɩn na tʋnyɩma -zu 'wʋ. \p \v 10 Timotee -ka amɩaa -gbɛ nyni, a kpa ɔ 'nanʋʋ, 'ɩn ɔ 'ka we 'jiyibheli aɩn nyɩdɩ nɩɩ, a ka ɔ 'lakpasu kpa. Nɩɩ, Nyɩmaa -Kanyɔɔ libho ɔ nʋa -amɩ 'bhisa. \v 11 Nɩɩ, nyɩmɛ yabhlogbɔɔ 'na tlili ɔ 'ylila -nɩ. A -sa ɔ 'wʋ, a 'ka ɔ yoo kwa -dlɔɔ, 'ɩn ɔ 'ka na -gbɛ nyni, nɩɩ, ɩn mɩ ɔ wʋda, ɔ -yɔ bhelia. \p \v 12 Nɩɩ, we -ka -amɩaa bheli Apolɔsʋ, ɩn ka ɔ 'dɩzʋ duun ɔ 'ka amɩaa -gbɛ mnɩ bhelia tɔlʋa nya, 'ɩn ɔ 'nɩ we -yɔŋwnu 'mnumnu, ɔ 'ka bhla -mɩnɩ nya amɩaa -gbɛ mnɩ. Nɩɩ, da ɔ -ka bhla 'yɩ, -mɔ ɔ yia mnɩa. \s1 'Dɩzʋwɛlɩ -yɔ fʋsawɛlɩɩ 'wʋbhlolunʋ \p \v 13 A zʋ amɩaa 'dɛ 'yliyɔ, a zʋ dlɩ gege, a -zɛ dlɩtɛlɔnya, a 'tɛmanɩ la. \p \v 14 A nʋ gbʋ weee lɛ zɛkalɩdlɩ nya. \p \v 15 Bheliaɩn, gbʋ yabhlo na yɩbhalɩ 'yaa aɩn. Amɩaa 'dɛ -yi we 'ji nɩɩ, Sɩtefanasɩ -yɔ ɔ -buduŋwɛɛ -nyɩma plaa -Lagɔ tɩa Akai -dʋdʋ -gʋ, 'ɩn wa yia wa 'dɛ nya -Lagɔlubhoo nʋnʋe bhli, -Lagɔnyɩmaa zʋzɔnʋʋ 'gbʋ. \v 16 We 'gbʋ, nyɩma mɩa wa 'bhisa, a zʋ wa 'nʋŋwɛ, 'ɩn -wa -yɔ wa nʋa lubho -bhlo, a zʋ 'ya -maa 'nʋŋwɛ. \p \v 17 Da Sɩtefanasɩ klaa, Fɔtunatusɩ klaa we -yɔ Akaikusɩ yia na -gbɛ, -mʋʋ ka 'mɩ 'mʋna 'wʋla, da a 'nɩa -bha -mɩ, -we ɩn 'nɩa -ka, 'ɩn wa yia 'mɩ we 'nyɛ amɩaa 'bɩgʋ. \v 18 Nɩɩ, wa ka na dlɩ lapalɩ, sa wa palɩa amɩaa 'dɛɛ dlɩ la, 'sa. A yibheli 'sasʋkpa -nyɩma 'ŋnɩkwalɩ saɛ. \p \v 19 Leglizɩnya mɩa -Azii -dʋdʋ -gʋ, wa nɛɛ, wa -sa aɩn fʋ. Akilasɩ klaa, Plisilɩ klaa, we -yɔ leglizɩ -we gbelia 'wlu wa -budu zɔ, wa nɛɛ, wa -sa aɩn fʋ bhabha Nyɩmaa -Kanyɔɔ 'ŋnɩ nya. \v 20 -Lagɔbhelia weee mɩa -seli, wa nɛɛ, wa -sa aɩn fʋ. A sɩsalɩ fʋ, 'ɩn a gbɩgbleli bhelia -yɔ bhɔlɔa 'bhisa. \p \v 21 Amɩaa fʋsawɛlɩ -amɩ Pɔlʋ cɛlɩa na 'dɛɛ sɔ nya. \p \v 22 Nɩɩ, nyɩmɛ -ɔ Nyɩmaa -Kanyɔ 'nɩ dʋdʋ nanɩ, mɛ mɩ ɔ -nʋ nya. Malanata!\f + \fr 16:22 \ft Malanataa ji -wa «-Amɩaa -Kanyɔ, -ɩn yi!», alamʋwɛlɩ 'wʋ. \f* \p \v 23 Nɩɩ, Nyɩmaa -Kanyɔ -Zezu ŋwna aɩn 'nyu la. \v 24 Ɩn -kalɩ a 'dɛ weee zɛ -Zezu Klisɩ 'wʋ.