\id GEN Kyaka Enga Shorter Bible, SF codes August 20, 93 \h JENESESE \toc1 JENESESE \toc2 Jenesese \toc3 Jen \mt1 JENESESE \imt1 Peparae Busiyamo Pii Doko \ip Busiyamo doko Jenesese lenge. Buku dakena Anatumi yuu neta kana buipi wasiyamo dokona lao pyasi palamo. Anatumi wambu dupwa wasiyamo dokope wambu dupwame yulu koo doko kanda soo piyami dokope randa andake kanda soo nyiyaminyi dokope dusipana lao pyasi palamo. Dee Anatumi namwa wambu dupwa apa pyuo rapu pyuo karenge dokona lao namwa suu pyarama lao buku Jenesese dakena pyasi palamo. Buku Jenesese lenge doko mendaki dokona arome pii lama liti pyuo pyasi palamo. \io1 \bk 1. Rombo 1-11 \bk*Yuu ingiyamo dokope Anatumi wambu dupwa wasiyamo dokopa apa pyuo kareyaminyi dokope dolapona arome pii dolapo pyasi palamo. Dokonako Atame Ipipa dee Kene Apelepa lao dusipana pii palelyamo yaka lenge. Apunda ama reeko epeyamopa akali Noa pyuo nyiyamo dokonape wambu dupwame anda ama londe yuu ulu piyami dokonape arome pii dolapo opetaeko dokona pyasi palamo. \io1 \bk 2. Rombo 12-50 \bk*Isaraele wamu dupwana rora ambasuwambo kareyaminyi dupwana arome pii dokona lao pyasi palamo. Dokopa wamba akali Aporakame karo baame poraiyuo Anatu kapa ingingi lao suu pyao warombo soo kareyamosa baa mupwa ingiyamo doko namwa silyamano. Banya ikinyingi Aisakena arome pii doko opetae palamo. Aporakamena kauwange Jekope banya kingi mende Isaraele lenge dokona banya arome pii opetae palamoko. Dee Jekopena ikinyingi akalisa ipisu lama dusipa Isaraele wambu dupwana rara akalisa ipisu lama dusipana rakange kyawa lao pepa pyao reteya. Jekopena ikinyingi mende Josepe lenge dokona lao pii malu mee pyasi palamo. Apa piyamosa Jekopemoo banya ikinyingi dupwape nakamana ree palu dupwa pipya yuu Isipi dokona pali peyami dokona lao pii renge andake palamo. \ip Buku dakena wambunya arome pii pyasi palipyamopape Anatumi banya yulu andake piyamo doko pii mupwa. Pii poraiyuo wambo palipyamo doko Anatumi yuu neta kana buipi peparae wasiyako. Pii otapyamo dokopa Anatumi banya wambu dupwa mona reto reke lao pyulu pyuo pyakaro lalu lao leyamo pii doko pyasi palamo. Buku dakena Kamongo Anatu baa mupwa ingyuo wambu koo piyaminyi dupwana yulu yapalyuo nyuo mana lao pyalana pyuo kareya doko palamo. Banya wambu dupwa lanyuo pao nyiso piya. Isaraele wambu dupwame Anatu keta kapa ingingi lao suu pyao karenge dokona lao akali mendeme pii dupwa pepa piya. Anatunya wambu dupwa apa pyuo kapa ingingi lao suu pyao kareyaminyi dokona lao pepa piya. Nakama Anatu kapa ingingi lao suu pyalu pyao pinya lao piya. \c 1 \s1 Anatumi Yuu Pandape Pyuo Ingiyamo // Pii Doko \p \v 1 Kanda soo dokopa Anatumi yake pandape isayuupi peparae pyuo ingiyamo dokopa \v 2 yuu muu dupwana angi ingyapa nao kwao siyamopa ipwa kota pete kyuwae sepala iminjaro karalu kareya. Dokona Anatunya Imambu doko ipwa ketae romo romo pyuo papyuo kareya. \v 3 Dokopa Anatumi lao, Yuu doko yangena leya. Leyamo dokopa yango rali piya. \v 4 Pipala Anatumi kandeyamo dokopa yuu yangeya doko keyange lao suu piya. Suu pyapala Anatumi yuu doko lili pipala yangara kwuara pinya leya. \v 5 Anatumi iminja nayamo doko kingi korakama lao iminjiyamo doko kingi kukwa lao piya. Kwuapala yangapeyamo doko yuu gii mendaki ingiya. \p \v 6 Dokopa Anatumi lao, Yake doko ipwa pipa lili pyuo sinya leya. Leyamuli pyuo lili piya. \v 7 Dopa pyuo ipwa ketae isapana palyuo yake kanya koenya reteya. \v 8 Anatumi ketae doko Yake lapala kwuara yangara piyamo doko yuu gii lapo ingyuo piya. \p \v 9 Anatumi lao, Isa panda dokona ipwa pete lili mendaki dokona sinya. Yuu doko panembena olo sinyale leyamosa dopa pyuo ingyuo peya. \v 10 Anatumi yuu oo lasi siyamo doko kingi Yuu lao ipwa nyuo pyaso pete siyamo doko Ipwa Kota lapala doko keyange lamo lao suu pyao kandeya. \v 11 Dokopa Anatumi lao, Isako peparae yuunya pulinya. Kuku pingi dupwape jinginya kapa palenge isa dupwape andena, leya. Leyamuli pyuo ingiya. \v 12 Pyuo ingiyamo dokopa yuu dupwana isako rara wakale wakale pyuo andeya. Kuku pingi rarape isa jingi lyingipi pulyiya. Dokopa Anatumi doko keyange lamo lao kandeya. \v 13 Kwuara yangara piya doko yuu gii repo ingiya. \p \v 14 Yake dokona yanga paupau lao kukwa korakamape dolapona lili pyuo rao dokome kwai kanape yuu giipi ee kanape dupwa lasaka pinya, leya. \v 15 Yake dokona rao karo dokopa isa yuu dokona yanganyi pyambunya, leya. Leyamuli pyuo piya. \v 16 Anatumi yanga paupau lenge andake lama wasiya. Wasiyamodokona kamame andake yanga paupau lenge dokome korakama dokopa kando iso karenalao dee yanga paupau kukili ingyuo lenge dokome kukwa dokopa kando iso karena lao piya. Pipala baame bui dupwa wasiyako. \v 17 Nakama isa yuu dokona yanganyi peyo karena lao yake dokona sulu sinya lao piya. \v 18 Piyamo dokome kukwa korakamape dupwana iso karo dee yangara kwuara dolapo liti pirapu pinya, leya. Anatumi doko keyange lamo lao kandeya. \v 19 Kwuara yangara piyamo doko yuu gii kisima ingiya.\fig Anatumi doko keyange lamo lao kandeya.|src="FILEFIG" size="col" ref="1:21" \fig* \p \v 20 Anatumi lao, Ipwa dokona lee renge bange meeree ingyuo sinya lao yaka dupwa yake dokona ketae bii lao oko simu sae pyuo papyuo karena, leya. \v 21 Anatumi dopa pyuo kota petena oma bange kameya wakasape lete bange ipwa dokona kata papyuo mee ree inginya lao dupwa pyuo yaka peparaepe rara wakale wakale dupwa pyuo wasiyako. Anatumi doko keyange lamo lao kandeya. \v 22 Kandapala Anatumi mondo lao andena lao elyape keta pisinya pyambuo lao, Nakama jingi kapape pyao malu wai kisinya pyambuo kota pete dupwa kete pyao nyelapape. Dee yaka dupwa yuu dokona wai kiso pinya, leya. \v 23 Lapaladoo kwuara yangara piyamo doko yuu gii kingi paki ingiya. \p \v 24 Anatumi lao, Lete bange rara wakale wakale dupwa isa yuu dokona karena. Anda mena dupwape isakona nuli nao pyao nenge dupwape bange panga panga papingi silyamo dupwape sinya, leya. Leyamuli pyuo piya. \v 25 Dopa pyuo pipala Anatumi mena pyuo waso bange kuki yuunya panga panga papingipi rara mendaki mendaki lao wasiya. Doko keyange lamo lao kandeya. \p \v 26 Kandapala dokopa Anatumi lao, Enda akalipi namwa yale lama isa komba pyao wasamanale. Nakambame ipwa petena oma dupwapeyakena yaka dupwape mena dupwape yuunya panga panga papingi bangepe yuu muu dupwana peparae baa iso kando kararaŋa, leya. \v 27 Dopa lapala Anatumi enda akalipa baa yale pyuo wasiya. \v 28 Wasapala dokopa Anatumi nakamba elyape keta pisinyi pyambuo lao, Nakambame jingipi parape pyao raeyo yuu dupwa minyarambuo nyuo dee bange peparaena ketae ingyuo karo pirambi. Dopa pipala ipwa petena oma dupwape yakena yakape lete bange kata paenge semalama pelyamo dupwapena peparae rapu pyuo karena, leya. \v 29 Dokopa Anatumi nakamba lamaiyuo, Kandalapape, kuku pingipi jingi lyuo kapa palenge isa dupwape yuu muu ree laosilyamo dupwa peparae narambi lao jilyu, leya. \v 30 Isa yuunya mena rara dupwape yaka ketae papingi rara dupwape bange yuu dokona panga panga papingi dupwanape dee lete bange ŋeeŋae singi peparaepena lao nambame isako kyakange dupwa nakamana nenge ingyuo nena lao mailyuko, leya. Leyamuli pyuo piya. \v 31 Anatumi bange piyamo dupwa peparae ama keyange ingyuo peyasa kandeya. Kwuara yangara doo piyamo dokome yuu gii pakinyamange ingiya. \c 2 \p \v 1 Dopa pyuo pipala dokopa Anatumi yake yuupi dee ketae isapana bange peparaepe pyuo oteya. \v 2 Yuu gii yanda ipingi epeyamo dokopa Anatu baa yulu piyamo dupwa pyuo otapala imambu soo peteya. \v 3 Anatumi yulu peparaepyuo waso nyepala yuu yanda ipingi dokopa imambu soo peteyamo dokona lao yuu gii doko yapasi ingyuo ketae pyambuo rombo palyiya. \p \v 4 Dopa pyuo yuu yakepi peparae pyuo wasiya. \s1 Ee Etene Doko \p \v 5 Kamongo Anatumi apunda isa yuunya pena lapa nayamopa wambu mendeme yuu dokona mondo pira ingya nayamo dokome isako mende see nayamopa waingi dupwa pulyapa nayako. \v 6 Dopa pyuo piyamopape ipwa yuu dupwana guu lao pyakamiya. \p \v 7 Anatumi yuu dokona yuu sinjimu lapo nyepala dokome akali mende elya pyuo wasapala banya gyaa kata dokona poporambaiye lete poo lanyi pyambuyamo dokopa akali doko lenge rao lete ingiya. \p \v 8 Dokopa Kamongo Anatumi ee mende kingi Etene lenge neta pyakaengedorena wara pipala akali wasiyamo doko dokona karena leya. \v 9 Kamongo Anatumi isa rara wakale wakale keyange wambu kyanyi kando jingi lyuo nao pingi dupwa dokona pulyinya, leya. Ee sukusa dokona isa letena renge palenge doko karo dee mende koo keyangepe soo pakana palyingi renge doko karo piya. \p \v 10 Pipala Etene dokona ipwa mende guu lao neta pena lao piyamo dokome ee doko mena mena lao nakuo andeya. Dokopa dokona piso ipwa doko paka lakyuo kisima ingyuo epo peya. \v 11 Ipwa mupwa doko kingi Pisone lenge dokome yuu Apila lenge doko peparae nyuo sukusa palyama penge. \v 12 Dokona kana golope kana mende kingibeteliyamope mende kana onekesepe yuu dokona singi. Kana golo dokona singi dokoyapasi wakasa. \v 13 Ipwa lapo doko kingi Giyone lenge doko yuu Kusi lengedoko peparae nyuo sukusa palyama penge. \v 14 Ipwa repo dokona kingi Taikirisi lenge doko yuu Asiria neta pyakaenge dorename penge dee ipwa kisima doko kingi Yuporisa lenge. \p \v 15 Dokopa Kamongo Anatumi akali doko nyuo ee kingi Etene lenge dokona karapala rano pyuo iso karena leya. \v 16 Karena lapala Kamongo Anatumi baa lamaiyuokondali pyuo lao, Emba ee dokona isa menge peparae karamo dupwa maso nape. \v 17 Narenepape isa mende koo keyangepe soo pakanapalyingi renge palengende karamo doko iki waso karo naa napipi. Doko nare ramo kumare, leya. \p \v 18 Lapala dokopa Kamongo Anatumi lao, Doko akali baa ikikarara doko kapa daa. Dokona nambame baapa kapa manda manjo nyiso yulu piramo mende wasakamiru, leya. \v 19 Lapala Kamongo Anatumi yuu lapo nyepala mena peparaepe yakena yaka peparaepe wasapala akali kareya dokona kingi apiyakale larali dupwa lena lao lanyuo epeya. Akalimi bange dupwa kando kingi leyamo range dokoko yangisisi siya. \v 20 Baame yaka rara peparaepe mena wakale wakale dupwape kando kingi leyamopape baapa kapa role pyao nyisaramo mende daa ingiya. \p \v 21 Doko kandapala Kamongo Anatumi akali luu palena lapala dokopa luu palyuo siyamopa akali dokona parali kuli dokona mendaki lalyuo nyepala dokopa umbwa pinyi pyambuya. \v 22 Pyambwapala Kamongo Anatumi akalinya parali kulidoko nyepala dokome enda mende wasiya. Wasapala dokopa akali kareyamo dokona lanyuo epeya. \v 23 Akalimi kandapala \q1 Dake nambana range kuli angi \q1 yongo dake nambana yongo angioko. \q1 Akalinya pingyuo nyipyamo dokona banya kingi enda ingyara, \m leya. \v 24 Dokona lao akali mendeme banya rakange endangipa kaepala banya etenge dokopa pakao yongo mendare ingyuo petenge. \v 25 Enda akalipa nakamba papara kareyambinyipape elya nayambi. \c 3 \s1 Nakambame Anatu Kamba Leyambi \p \v 1 Lete bange peparae Kamongo Anatumi wasiyamo dupwana kau dokome kendepuli ingyapala panga wakasa siya. Dopa pipala baame enda doko lamaiyuo lao, Anatumi lao dokopa ee dokona isa karaminyi dokona mendena jingi lyuo naa narambi lapya lyasili? leya. \p \v 2 Dokopa enda baame kau doko isingi lamaiyuo, Ee dokona isa karaminyi dupwana jingi kapa naramba. \v 3 Kapa naramba doŋo isa mende ee sukusa karamo dokona lao Anatumi dopa leya, Kumasarambi lao isa dokona jingi minyanda nao angi naa naokopyuo karalapape leyaŋa, leya enda dokome. \p \v 4 Dopa leyamopape kau baame enda doko lamaiyuo lao, Daa kuma narambi lyakande. \v 5 Anatumi mende soo leyamo doko jingi dokona narambi yuu gii dokopa lenge pono laramopa Anatu yale ingyuo koo keyangepe soo pakana palyinginyili pyuo soo kararambinyi lao leyalyamo, leya. \fig Enda baame nenge keyange doko auwo kando karo jingi lapo lyuo neya.|src="FILEFIG" size="col" ref="3:6" \fig* \p \v 6 Leyamo dokopa enda baame nenge keyange doko auwokando karo isa keta mona palenge singinya renge palamo lao soo manji nyepala jingi lapo lyuo neya. Dopa pyuo nao lapo akalingi maiyamo dokopa baa neyako. \v 7 Dokopa nakambana lenge pono lapala nambwa papara karalambanolamo sepala isapiki lenge dokona yoko lapo nyuo kii pipala sisi panai piyambi. \p \v 8 Enakana yuu poo kuiyamo dokopa Kamongo Anatu ee dokona lyapu lao epeyamo sepala akali doko etengepa ee dokona isa kareyaminyi dupwana alya minyuo yalu piyambi. \v 9 Dopa piyambinyipape Kamongo Anatumi akali doko kee lao, Emba anjalapona karese? leya. \p \v 10 Leyamo dokopa baame isingi lao lamaiyuo, Emba ipinyi doko sepala namba papara karapu dokome pakapala yalu pipu, leya. \p \v 11 Baame lao, Apimi emba papara karene lao pakana palyuo langipyase? Isa jingi naa nalapape lao langikondali pyuo langiyunu doko nalese? leya. \v 12 Leyamo dokopa akali dokome lao, Enda role pyao pisirambiŋi lao jii kande dokome isa dokona jingi lapo jipyasa napu, leya. \p \v 13 Dokopa Kamongo Anatumi enda lamaiyuo, Emba akinde pipi? leya. \p Enda baame lao, Kau dokome namba kando nyipili lao ilimungu kalemungu pii lapyasa dokome napu, leya. \s1 Anatumi Nakamba Randa // Nyerambi, Leya \p \v 14 Dopa leyamo dokopa Kamongo Anatumi kau doko kando lamaiyuo, Emba dopa pipinyi dokona mena rara wakale wakale dupwapemee kapa ingyuo paraminyipa embako yapo koo ingyuo randa nyuo pare. Emba kaeya nao rombame kata wapuo sinjimu nao papiri, leya. \v 15 Dokopa enda embapa imbu singi nyuo pisipwape, laro. Nakambana wai kiso nyerambi dupwa dopako pyuo pyakando pyuo puu parami. Baame embena ayemba kalyuo pyarakwara. Embame banya kimbu yukuna nao kumuo pyareko, leya Anatumi. \p \v 16 Lapala dee enda doko kando lamaiyuo, Emba wane manjinya dokopa mata pyaramopa randa andake nao manjo nyere laro, leya. Randa nyepalape akalinyi nyelana mona nyuo pisirinyipa baa embena mupwa ingyuo karara, leya. \p \v 17 Lapala baame akali doko kando dopa leya. Embame etenena pii sepala isa jingi naa nare leyo doko napinyi dokona yuu doko koo inginyi pyambwakaro. Emba lete kararene mange dusipana yuu dokona nenge randa nao wara pyuo nao karare. \v 18 Neperekepe ranope isako yuu dokona andakara dokopa isako wakale wakale dupwa nao karare. \v 19 Embame pusimi kumuo yulu pyuo nenge nao karerenepa malu pirami dokona lili pira. Emba yuumi wasiyunusa yuu ingyuo karene dokona dee yuuoko ingyuo pare, leya Anatumi. \p \v 20 Akali dokome banya etenge wambu peparaena endangi kyawa ingiyasa dokome kingi Ipi, leya. \v 21 Leyamo dokopa Kamongo Anatumi mena yanenge nyepala Atame etengepana komau wasapala wapwakamiya. \s1 Atame Ipipa Ee Yaki Nyuo // Neta Nembeya \p \v 22 Dokopa Kamongo Anatumi lao, Akali doko namwa yale. Koo keyangepe soo pakana palyuo karamo kande. Baame kingi pyasinju lapala letena renge palenge isa jingi nyuo napala lete karalu karasara, leya. \v 23 Dokona lao Kamongo Anatumi ee dokona rekya lao nembeya. Nembo yuu nyepala wasiyamo dokonako baa range pyuo wara pyuo karena, leya. \v 24 Pena lao ralinyi nembapala ee Etene dokona neta pyakaenge dorena letena renge palenge isa karenge dokona kata soo penge dokona aŋala serepimi lenge mendeme iso karena lao wua gela isareuliyapu nyingi mende paki palyuo paki palyuo pyuo karenge dokome iso karena laopiso piya. \c 4 \s1 Kene Epolopana Yulu Doko \p \v 1 Enakana Atame banya etenge Ipi lenge doko role paeyapala wane ingiyamopa wane Kene lao mandeya. Manjipala lao, Kamongome namba nyisipyamopa wane kando nyilyano, leya. \v 2 Dee enakana Kenena yangonge Epolo lao mandeya. Dokopa Epolo baa sipisipi minyuo kareyamopa Kene baa ee yulu pyuo kareya. \v 3 Yuu mendepa Keneme eena nenge lapo nyepala Kamongo dokona loma soo kiso maiyamopa \v 4 Epolo banya sipisipi ikyane mupwa mendepa sipisipi kapa rukisi lapopeminyuo epo kiso maiya. Dopa pyuo piyambinyisa Kamongome Epolo minyuo epeyamo dupwa rae maipala \v 5 Kenena dupwa epe kanda nao kareya. Dopa piyasa Keneme imbwuapala banya lenge kambu poro imbu manjo kareya. \v 6 Kamongo dokome Kene lamaiyuo, Akipamo emba imbumi kumapala lenge kambu poro imbu manjo karene? leya. \v 7 Emba rolae piri ramo doko rae maiyuo paa narese? Dee yulu rolae pii napinyi dokona koo renge anda kambu repeta yalu pyuo muumee silyamo. Dokome emba nyipuli yaka lao suu pyao silyamo dokona emba rangeme nyuo anamasi minyuo karape, leya. \fig Akipamo emba imbumi kumapala lenge kambu poro imbu manjo karene?|src="FILEFIG" size="col" ref="4:6" \fig* \p \v 8 Leyamopa Keneme banya yangonge Epolo lamaiyuo, Epapu isakosa dokona bonale, leya. Dokopa nakamba pao isakosa dokona kareyambinyi dokopa Keneme sipurapala banya yangonge Epolo pyao kumakaya. \p \v 9 Pyao kumakapeyamo dokopa Anatumi Kene piso siya. Embena yangone Epolo anja karase? leya. \p Leyamo dokopa baame isingi lao, Namba kandakapusi? Nambame nambana yangonge doko rapu pingisi? leya. \p \v 10 Dokopa Kamongome lao, Emba doko akinde pipisi? Embena yangonena ranjama dokome yuu ono pupyamo dokona soo namba kee lao letamo, leya. \v 11 Emba yuu dokopa rekya lao kwao kara lao nembaro. Embena kingi raka dokome yangonena ranjama maipinyipa yuumi nao pupya. \v 12 Emba yulupyuo kararenepape ee dupwa ipyaka nara. Mendasa angi ingyuo pali nao yuu dupwana ralo papyuo karare, leya. \v 13 Dokopa Keneme Anatu isingi lamaiyuo, Embaranda jilini doko namba nyepala kapa soo paro ingya nalyamo. \v 14 Epapu namba yuu kulisa doko kala puu lalyane. Namba papala dokopa embena lenge kambu dokona yalu pilya pyana pyuo kararo. Ralo yuu muu dupwana papirunu wambumi kandarami dokopa pyao kumakasarami, leya. \p \v 15 Dopa pyuo leyamopa Anatumi lao, Doko daa. Wambu mendeme Kene emba pyao kumakarami ramo baa apeto yanda ipingi nyepo randa nyuo pyao alowa pisi sera, leya. Dokopa Anatumi Kene keta wambu mendeme baa kandapala pyaa naramiŋi lao mawa pili lao kamu pokwakamiya. \v 16 Pokwakamiyamo dokopa Keneme Anatu yaki nyepala kata nyuo yuu Note ee Etene neta pyakaenge dorena yuku pao kareya. \s1 Kenena Wai Kiso Nyiyamo Dupwa \p \v 17 Keneme banya etengepa paeyapala wane ingiyamopa Inoko mandeya. Baame yuu taone andake waso pipala banya ikinyinginya kingi Inoko lao suu pyao Inokoko, leya. \v 18 Inoko baame Irate mandeya. Irate dokome Mayunjaele mandeya. Mayunjaeleme Mesusayole mandeya. Mesusayoleme Lameke mandeya. \v 19 Lameke baa enda lama nyiya. Dolapona enda mende kingi Aita lenge mende Sila lenge. \v 20 Enda Aita dokome wane Jepele mandeyamopa baa wambu bulamakao yanengeme komau anda pyuo palyuo bulamakao rapu pyuo karo pelyaminyi dupwana rakange kyawa ingyuo kareya. \v 21 Jepelena yangonge kingi Jupale lenge baa wambu rambyalu kurulupi waso lao kareyaminyi dupwana rakange kyawa ingyuo kareya. \v 22 Enda Sila baame akali Tupale Kene lenge mandeyamo dokome anepe kone kanapemebange wasingi dupwana rakange kyawa ingyuo peya. Banya pemalenge Naama lenge. \p \v 23 Yuu mendepa Lameke epo banya etenge Aita Silapa lamaiyuo, \q1 Nakamba nambana pii selapape. Akali parangendeme namba pyao lalyipyasa baa isingi pyao kumakapu. \q1 \v 24 Mendeme Kene pyarami ramo doko isingi yuu yanda ipingi moŋo nyeralya kande. \q1 Dee namba Lameke pyao larami ramo doko akalisa pao yanda ipingi dee ipisu yanda ipingi nyepoko apeto yano pyasi sakara, \m leya. \s1 Sete Inosopa \p \v 25 Dee kamba Atame banya etengepa paeyapala wane mende kingi Sete lao mandeyambi. Manjipala enda dokome lao, Keneme Epolo piyamo dokona wane dake Anatumi alo pyuo jipyaŋa lapala kingi Sete, leya. \v 26 Dokopa Seteme wane mende mandeyamo doko kingi Inoso, leya. Yuu gii dokopana kanda soo wambumi Anatunya kingi Kamongo lao lao kareyami. \c 5 \s1 Atame Wai Kiso Nyiyamo Dupwa \p \v 1 Atame dokona para pyao nyiyamo dupwana kingi dakena pyasi palamo. Anatumi akali wasiyamo dokopa baa range yale enda akalipa pyuo wasiya. \v 2 Waso dokopa nakamba elyape keta pisinyi pyambuo kingi enda akalipaŋa, leya. \v 3 Atame baa ee kana 130 karapala wane mende baa yale isa komba pyao manjipala banya kingi Sete, leya. \v 4 Sete manjipala, Atame ee kana 800 nyuo nembeya. Nyuo nembo kareyamo mange dokopa wane wanakepe lapo dupwa konda pyuo manjo kareya. \v 5 Dopapyuo pisipala Atame ee kana 930 ingyuo karapala kumuya. \p \v 6 Sete baa eekana 105 karapala dokopa Inoso mandeya. \v 7 Inoso manjipala ee kana 807 nyuo nembeya. Nyuo nembo kareyamo mange dokopa enakana wane wanakepe lapo dupwa konda pyuo manjo kareya. \v 8 Dopa pyuo pisipala Seteme ee kana 912 ingyuo karapala kumuya. \p \v 9 Inoso baa ee kana 90 karapala dokopa Kenani mandeya. \v 10 Kenani manjipala ee kana 815 nyuo nembeya. Nyuo nembo kareyamo mangedokopa enakana wane wanakepe lapo dupwa konda pyuo manjo kareya. \v 11 Dopa pyuo pisipala Inoso ee kana 905 ingyuo karapala kumuya. \p \v 12 Kenani baa ee kana 70 nembo karapala dokopa Makalalele mandeya. \v 13 Makalalele manjipala ee kana 840 nyuo nembeya. Nyuo nembo kareyamo mange dokopa enakana wane wanakepe lapo konda pyuo manjo kareya. \v 14 Dopa pyuo pisipala Kenani ee kana 910 ingyuo karapala kumuya. \p \v 15 Makalalele baame ee kana 65 karapaladokopa Jarete mandeya. \v 16 Jarete manjipala ee kana 830 nyuo nembeya. Nyuo nembo kareyamo mange dokopa wane wanakepe lapo konda pyuo manjo kareya. \v 17 Dopa pyuo pisipala Makalalele ee kana 895 ingyuo karapala kumuya. \p \v 18 Jarete baame ee kana 162 karapala dokopa Inoko mandeya. \v 19 Inoko manjipala ee kana 800 nyuo nembeya. Nyuo nembo kareyamo mange dokopa wane wanakepelapo konda pyuo manjo kareya. \v 20 Dopa pyuo pisipala Jarete ee kana 962 ingyuo karapala kumuya. \p \v 21 Inoko baame ee kana 65 karapala dokopa wane Metusala mandeya. \v 22 Metusala manjipeyamo dokopa Anatu dokona bwua singyuo pyuo paeyo ee kana 300 kareya. Kareyamo mange dokopa wane wanakepe lapo konda pyuo manjo kareya. \v 23 Dopa pyuo pisipala ee kana 365 kareya. \v 24 Karapala Inoko ando kareyamo mange dusipana Anatupa bwua singyuo pyuo kareyamopa Anatumi mee nyiyasa pana naya. \p \v 25 Metusala baame ee kana 187 karapala dokopa Lameke mandeya. \v 26 Lameke manjipala ee kana 782 nyuo nembeya. Nyuo nembo kareyamo mange dokopa wane wanakepe lapo dupwa konda pyuo manjo kareya. \v 27 Dopa pyuo pisipala Metusala ee kana 969 ingyuo karapala kumuya. \p \v 28 Lameke baame ee kana 182 karapala wane mende mandeya. \v 29 Manjipala dopa leya. Anatumi yuu kwaeyo pena leyamo dokonako piso namwa yulu andake kingimi pyuo karamano dokona lao wane dakeme namwa mata kyakao nyera ingilyamo, leya. Dokona lao kingi Noa leya. \v 30 Lameke Noa manjipeyamo dokopa enakana ee kana 595 kareya. Kareyamo mange dokopa wane wanakepe lapo dupwa konda pyuo manjo kareya. \v 31 Lameke baa ee kana 777 ingyuo karapala kumuya. \p \v 32 Noa baame ee kana 500 karapala enakana wane rema Seme Ame Japetemoo dusipa mandeya. \c 6 \s1 Wambu Yulu Kopetame Pyuo Kareyami \p \v 1 Yuu pandadokona mee wambu wai kiso andakiyamo karo dokopa wanake lapo mandeyami. \v 2 Mandeyaminyi dokopa kuma nangena ikinyingi dupwame isa wambunya wanenge dupwaawa kandapala mee maso nyuo piyami. \v 3 Dokopa Kamongome lao, Mee isa wambu ingyuo pelyamo dokona nakambana imambu paleta karo kuku pyaraminde daa. Nakama ee kana 120 dokona yaka lili pirami, leya. \v 4 Kuma nange wambu dupwame isa wambunya wanenge dupwa nyepala wai kiso nyiyaminyi mange dokopa Nepelimi wambu ando nyimbuyamopaoko karo peyami. Wane mandeyaminyi dupwa kuli palyuo kareyaminyisa nakamana kingi ketae peya. \p \v 5 Isa wambu peparae ama yulu koo wakasa pyuo karo suu pingi koo rengeme simbwapyamo karaminyi lao Anatumi kandeya. \v 6 Dokona baame lao, Namba wambu range wasiyunu yuu dokona kaepala sungwa sungwa pinyi nembaro \v 7 Mena wambupi bange kuki panga panga paenge dee yakape wasiyunu dokona kondo karo, leya. \v 8 Dopa pyuo lapalape Kamongome Noa yeelyo kando rae maiyuo kareya. \s1 Noana Yulu Doko \p \v 9-10 Noana wane rema Seme Ame Japetemoo dusipa mandeya. Wambu peparae kareyaminyi dupwana baaiki rolo pyuo kareya. Baa Anatupa bwua singyuo pyuo kareyambi. \v 11 Wambudoloma yuu muu peparaena Anatunya lenge kambu dokona kopetame pyuo pyakando kareyami. \v 12 Isa panda dokona wambu koo pilya pyana pyuo kareyamisa kwao siyamo doko Anatumi kandeya. \p \v 13 Dokopa Anatumi Noa lamaiyuo, Wambu peparae rembe nanyi nembalana lao suu pyao kaelyo. Pyakandenge yuu soo karaminyi dokome yuu doko nakama pipya kokwa soronaŋa kandape, leya. \v 14 Embame sipu kameya mende gopa isa dokome rangena wasalasi. Waso lake karapala kamaandakarepe dupwa mamba pupuri kulisandeme yangenge dokome yangare. \v 15 Dopa pyuo piri dapa pyuo piri lao sipunya imwa rolae dokona 133 mita londe dopalemakande pyuo palyuo oko soo palyingi isa dokona 22 mita londe dopale makande pyuo palyuo dee roo karenge isa 13 mita londe dopale makande pyuo piri. \v 16 Anda kauwarami dokopa andopai pulyambanapa lili kopetame maingi doko make 44 sendemite dopale ingyuo nee sinya. Lungwa lungwa rename kambu dowa mende wasapala koe rema ingyuo wasara lao waipi, lamaiya. \v 17 Nambame yuu dupwa ipwame yambe pinya laronopa yuunya lee renge peparae kumuo rembe narami, leya. \v 18 Namba embapa lalu lao lao kana minyaro. Embapa etenepa dee embena ikinyi dusipape dusipana etenge dusipape opetae sipu dokona eparami. \v 19 Lee renge bange rara wakale wakale dupwana lama lao inya kalipa larapu lete nyuo sipu dokonapyambware. \v 20 Yaka rara wakale wakale dupwape mena rara wakale wakale dupwape yuunya panga panga papingi bange kuki dupwape dupwana lama larapu sukusa eparaminyi dokopa kuma nana lao nyepe. \v 21 Dee nenge rara peparae emba nao mena nao pirami dupwa nyuo retape, leya. \v 22 Noame doo piyamo dupwa peparae Anatumi lamaiyamuli pyuo piya. \c 7 \s1 Ipwame Yuu Yambe Piya \p \v 1 Kamongome Noa lamaiyuo, Embena ree palu dupwa nyepala sipu anda dokona lanyuo pare. Wambu embapa kyawa kapa dupwa karaminyipa emba yeelyo rolae pyuo karene kandelyo, leya. \v 2 Mena naa nao wasingi dupwana inya kalipa lama lao mena nao karenge dupwana yanda ipingi nyepo nyuoko piri. \v 3 Dee yaka inya kalipa lao yanda ipingi nyepo rengya wai kisarama lao nyuo palyare. \v 4 Yuuyanda ipingi nyepo paparamopa nambame apunda yuu dokona kukwa korakamape akalisa kisima (40) epo karena lapala lete bange petaminyi dupwa kokwa sinyi nembaro, leya. \v 5 Noame Kamongo leyamuli pyuo mende kaeya nao piya. \p \v 6 Noa baa ee kana 600 karapeyamopa ipwa dupwame epo yuu yambe piya. \v 7 Dopa piyamo dokopa Noa etengepa dee ikinyingimoo ikinyingi dusipana etengepe ipwame nasaramo lapala sipu anda dokona kolando peyami. \v 8 Mena nakama waso nengepe waso naa nangepe yakape dee yuu dupwana panga panga papingi dupwape \v 9 lama lao inya kalipa larapu Anatumi leyamuli pyuo Noa role pyao sipu dokona kolandeyami. \v 10 Kolandapeyaminyipa yuu yanda ipingi epo papeyamopa apunda yuu dokona epo yambe piya. \fig Mena yakape Noa role pyao sipu dokona kolandeyami.|src="FILEFIG" size="col" ref="7:8-9" \fig* \p \v 11 Noa banya ee kana 600 epo papeyamopa kana lama dokona yuu gii akalisa ipisu yanda ipingi nyepo mange dokopa ipwa koko dupwa pulipyao neta epo yake kata lumbuyamopa apu isa epeya. \v 12 Yuu dokona apu kukwa korakamape akalisa kisima epo kareya. \v 13 Dokopa Noa etengemoo ikinyingi Seme Ame Japetemoo nakamana etenge rema dusipape sipu dokona kolandeyami. \v 14 Dopa pyuo mena rara peparae dupwape bange isa yuu dokona kata panga panga papingipi yaka rara wakale wakalepe \v 15 lee renge bange peparae lama lama lao Noa role pyao sipu anda kolando peyami. \v 16 Anatumi Noa lamaiyamuli pyuo inya kalipa larapu andakare pao oteyaminyipa Kamongo baame kambu upi leya. \fig Yuu olasinya ŋee soo popo nembo petenge dupwa peparae kumuo ote piya.|src="FILEFIG" size="col" ref="7:22" \fig* \p \v 17 Yuu akalisa kisima ipwa epo konda konda pipala dokome sipu doko ketae soo minyalyiya. \v 18 Ipwa dokome yuu peparae anamasi minyuoandakiyamopa sipu doko ipwa dokona ketae siya. \v 19 Dee kamame kaiya karapala yuu kyau dupwa yalu piya. \v 20 Dee konda pyuo make mita yanda ipingi dopaleme yuu kyau dupwa nyuo yalo siya. \v 21 Dokopa yuunya kata papingi peparae yakape menape bange kuki dupwape wambupi kokwa sinyi nembeyamo kumuyami. \v 22 Yuu olasinya ŋee soo popo nembo petenge dupwa peparae kumuo ote piya. \v 23 Baame kokwa sinyi nembeyamo dokome wambu menape bange panga panga papingipi yakape yuu dokona mende kara naya. Noamoo wambu baa role pyaosipu anda peteyaminyi dupwa iki lete kareyami. \v 24 Ipwa yuu dokona ketaesiyamopa yuu yangara kwuara piyamo doko 150 ingyuo epo peya. \c 8 \s1 Ipwa Sokoya Doko \p \v 1 Anatumi Noamoo mena wakale wakale dupwape sipu anda paleyami dupwana suu pyaro kareya. Baa porambaiye yuu dokona minyinya leyamopa ipwa soko lano peya. \v 2 Ipwa koko dokona potemo epeyamo dupwape yake kata lumbuo epeyamo dupwape upi leyamopa apunda soko rali piya. \v 3 Dokopa ipwa doko yuu dokona lano sokwala sokwala peya. Yuu gii 150 dopale ingyuo epo papeyamopa ipwa doko pyai nala nala peya. \v 4 Dopa pyuo soko peyamopa kana yanda ipingi dokona yuu gii akalisa ipisu yanda ipingi dokopa sipu doko yuu kyau Ararate lenge dokona epo siya. \v 5 Yuu gii mendaki kana akalisa dokona ipwa ene soko peyamopa yuu kyau pinjingi dupwa paneyamo kandeyami. \fig Ipwa doko soko otalamolyamo lao siya.|src="FILEFIG" size="col" ref="8:11" \fig* \p \v 6 Dee yuu gii akalisa kisima papeyamopa Noa sipu dokona windowa palyiyamo doko lumbuya. \v 7 Lumbwapala yaka orapene lenge mende kamanda nembeya. Dopa pyuo piyasa bii lao papyuo kareyamopako ipwa sokoya. \v 8 Dee kamba ipwa sokolyape lao yaka wayamu mende makande pyuo nembeya. \v 9 Dopa pyuo nembeyamopape wayamu doko ipwame yuu dupwa nee piyamosa pisiramo panda saka napala sipu dokona laeyo epeya. Dokopa baame kingi pyambwapala yaka andakare nyiya. \v 10 Dee yuu yanda ipingi nyepo iso pisipala wayamu doko kambako pena lao nembeya. \v 11 Yaka doko papyuo karo alemanji dokopa isa olipi yoko mende pora pyao nyepala kapuso soo laeyo epeyamo kandeya. Doko kandapala ipwa doko soko otalamolyamo lao siya. \v 12 Dopa piyasa yuu gii yanda ipingi mende kambako iso karapala yaka doko kamba nembeyamo dokopa kapu kyuo dee epa nalu naya. \p \v 13 Noa baa ee kana 601 karapeyamopa ee kana mupwa kanda soo pyaka siyamo yuu gii mupwa dokopa ipwa sokoya. Noa baame sipu dokona kambu nyuo kakondapala yuu doko olasi siyamo kandeya. \v 14 Kana lama yuu gii akalisa lama ipisu yanda ipingi dokopa yuu doko olo oteya. \p \v 15 Olapeyamo dokopa Anatumi Noa lamaiyuo lao, \v 16 Emba etenepa ikinyimoo ikinyi dupwana endape sipu doko yaki nyuo neta parami. \v 17 Embame lete bange rara peparae yakape menape bange panga panga papingi kuki dupwape nakama yuu muu dupwana ikyane manjo wai kiso pauinya lao lanyuo pare, leya. \v 18 Leyamo dokopa Noa etengepa ikinyingi dusipape ikinyingi dusipana endape neta peyami. \v 19 Dee mena dupwape bange panga panga papingi dupwape yakape kata papingi bange peparae mende kaeya nao rara mendaki dokore larapu lili pyuo neta peyami. \s1 Noame Anatu Bange Kiso Maiya \p \v 20 Dokopa Noa baa Kamongona laokana pyare leya. Lapala mena yakape nakamba nenge dokore nyepala kana pyare dokona pyao kiso mukinyi nembo maiya. \v 21 Dokopa Kamongo rendamu keyange doko nyepala baa monarename dopa pyuo suu pyao leya. Nambame wambunya koo dokona lao yuu muu dupwa dee kamba kokwa see naro. Nakamba ene andama epenge dokopa monana suu pingi dupwa kooko paleta karenge. Nambame lete palenge bange dupwa peparaekokwa sipunu dopa pyuo dee kamba kokwa see nalu nao naro, leya. \v 22 Isa panda yuupi mee seramuli pyuo soo paramo mange dupwana ee wara pingipi angi manjo nengepe kupwa pingi kanape isasa pingi kanape apu epengepe painyi pingi kanapekukwa korakamape dupwanape mende ota nara, leya. \c 9 \s1 Anatumi Noapa Kana Minyuo Lalu // Lao Leya \p \v 1 Anatumi Noa baape banya ikinyingi dupwape kando elyape keta palyuo karena lao lamaiyuo, Nakamame wambu wai kiso nyuo jingi parape pyarami dokome yuu pandape dupwa minyarambu nyera, leya. \v 2 Mena rara dupwape yaka rara dupwape yuunya panga panga papingi bange kuki dupwape kota petena oma dupwape nakambame wambu kando inyimungu pako serami. Dupwa peparae emba keta joo kaelyo, leya. \v 3 Wambo nenge yoko pyuo andenge dupwa jiyukande. Epapu bange peparae kata papyuo lete karenge dupwa nyuo narami lao joo otelyo. \v 4 Jilyuko doŋo minju dupwa letena renge ranjama palepale naa narami lao mawa pii palyilyu. Wambunya ranjama dokome letena renge palenge dokona pii andake palamo. \v 5 Mena mendepe panda wambu mendemepe mendali pyara ramo doko nambame kando laro. Wambu mendeme wambu yango pyao kumakara ramo baa opetae kumarako ingilyamo. \v 6 Mendeme wambu yango mendena ranjama pyao kulimbwakamira ramo dokopa wambu yango lapome banya ranjama isingi pyao kulimbwakamiramiko ingilyamo. Anatumi wambu baa range yale wasiyamo renge dokona lao dopa pira ingilyamo. \p \v 7 Nakamame jingi para pyao wai kiso nyuo malu manjaraminyi dupwame yuu pandape dupwana malu wakasa ingyuo kararami. \fig Nambana kau puiya dokome kopa dokona isa yuupa kanya mauwa palyakalyo.|src="FILEFIG" size="col" ref="9:13" \fig* \p \v 8 Anatumi Noamoo banya ikinyingi dupwa pipya lamaiyuo dopa leya. \v 9 Nakamamoo nakamana para pyao para dupwa keta kana minyuo lalu lao lenge pii mende lao palyakalyo. \v 10 Doko emba role pyao sipunya palyuo potemo epeyami lete karenge peparae yaka dupwape mena rara peparae dupwape kando dopa pyuo leto. \v 11 Dokona lete karenge bange peparaepe wambu peparaepe ipwame pyaope panda yuu muu dupwa ukiaki minyuope dee pii nara lao lalu lao leto. \v 12 Anatumi dee lao, Namba nakambamoo lete bange nakama pipya karaminyi dupwape wambu enakanarengya ando kararami dupwa ketape kana minyuo lalu lao leto lao lasaka pili lao \v 13 nambana kau puiya dokome kopa dokona isa yuupa kanya mauwa palyakalyo. \v 14 Nambame yuu dokona kopa serono dokopa kau puiya doko soo maro laramo kandarami. \v 15 Dokopa nakama wambupi dee lee renge bangepe dupwa opetaepe ipwa dokome deeko sipurao pyao kumaka nalu naro daaŋa lao nambamoo nakama pipya kana minyiyu kande lao suu pyaro kararo. \v 16 Karapala puiya kopa rakapana seramo kandaro dokome namba Anatumi lee renge bangepe dee isa wambupi pipya kana minyuo leyama kande lao suu pyaro, leya. \v 17 Anatumi Noa lamaiyuo, Nambame isa pandana lete bange silyamo dupwa kando kana minyuo pii lalu lao leto dokona puiya dokome lasaka pyuo sera, leya. \s1 Noamoo Banya Ikinyingi Dusipape \p \v 18 Noana ikinyingi sipu dokona piso potemo epeyaminyi dusipa kingi mende Seme lenge mende Ame lenge mende Japete lenge. (Dokona Ame baa Kenanena rakange.) \v 19 Noana ikinyingi dusipa isa wambu peparae para pyao peya dupwana rakange kyawa ingiyami. \p \v 20 Noame ee yulu pyuo dokopa wambu mendeme isa girapo wara pii nayaminyipa baame isa girapo ee andake ingyuo kanda soo wara piya. \v 21 Dokome ipwa waene waso napala kyawa sisingi bolombalo leyamosa banya komau anda dokona papara luu palyuo siya. \v 22 Dopa pyuo paleyamo dokopa Ame akali Kenanena rakange dokome epo waa kando kandeya. Kandapala kamanda epo banya yangonge lama dolapo lamaiya. \v 23 Dokopa wane Seme Japetepame komau mende nyepala nakambana lange dokona reto lumbwa lumbwa minyuo mata nae nae papala rakange papara paleyamo doko kandasarambano lapala nakambana lenge kambu kapu kyaro karo komau dokome papara siyamo dokona yambe pyakamiyambi. \v 24 Noa baa lenge rapala wane enakana dokome kandalamo lyamo lao siya. Sepala baa keta pii mende lamaiyuo lao, \q1 \v 25 Kenane baa koo keta palira. \q1 Banya wane yangonge dolapona kendemande ingyuo karara. \q1 \v 26 Dee Kamongo ketae pyambwamana. Baa Semena Anatu ingyuo pelyamo. \q1 Kenane baa Semena kendemande ingyuo para. \q1 \v 27 Anatumi Japetena rara dupwa andakinya lao \q1 dee banya para pyara dupwa Semena rara dupwa pipya yalya kando kararaminyipa \q1 Kenane baako Japetena kendemande inginya, \m leya. \p \v 28 Ipwa pete sokwapeyamo dokopa Noa baa ee kana 350 nembo kareya. \v 29 Dee banya ee kana nyuo pyaso ingyuo karapala baa enakana kumuya. \c 10 \s1 Noana Ikinyingi Dupwana Para Pyao Nyiyami Dupwa \p \v 1 Noana wane rema dusipa Seme Ame Japete dusipame ipwa sokwapeyamopa enakana wane mandeyaminyi rara ingyuo peya dupwa \p \v 2 Japetena ikinyingi kingi dupwa dakena palamo. Goma Mekoke Matai Japana Tupale Meseke Tirase. \v 3 Gomana ikinyingi dupwa Asikenasi Oripate Tokama. \v 4 Japanana ikinyingi Elisa Tasisi Kitimi Dotanimi. \v 5 Dokona piso wambu ipwa kota pete repeta palenge wambu ingyuo panda wakale wakale dupwana raeyo palyuo peyami. Wambu dupwa Japete baa rakange kyawa ingiyamopa banya wane dupwame pao rara kingi larapu ree palu ingyuo palyuo peyami. Yuu panda wakale dupwana pao pii nakama rangena wakale wakale lao kareyami. \p \v 6 Amena ikinyingi dusipana kingi Kusi Isipi Puti Kenane lenge. \v 7 Kusinya wane mandeya dusipa Sepa Apila Sapita Orama Sapitika. Orama baame Sepa Detanepa mandeya. \v 8 Kusi baame Nimirote mandeya. Nimiroteme kanda soo rara malu dupwana akali andake porai wakasa ingyuo kareya. \v 9 Anatumi nyisiyamo dokona baa isa panda dupwana mena nulipi neyamo dokopa papu pii nao embone embone karo angi keta pyao nao pyuo kareya. Renge dokona mendeme menarae lenge angi pilyamo dokopa Anatumi nyisiyamosa Nimirote piyamo dopa pyuo pilyamo, lenge. \v 10 Baa wambo yuu Sina dokona yuu taone Bapele Ereke Akate dusipana iso kareya. \v 11 Dokona piso baa yuu Asiria dokona papala yuu taone andake Ninepa Oriyapotia dee Kala lenge dusipa waso piya. \v 12 Dopa pipala yuu taone kamame andake mende kingi Oresene lenge doko Kalapa Ninepa dolaponakanya dokona waso piya. \p \v 13 Akali Isipi baame mandeyamo dupwa Lutimi Anamini Leapimi Napitumi \v 14 Patirusimi Kapitorimi lenge dusipa mandeya. Isipi mandeyamo dokona mende kingi Kasilusimi lenge doko Pilisitia wambunya rakange kyawa ingyuo peya. \p \v 15 Akali Kenane baa wambo wane Saitone manjipalaenakana Ete mandeya. \v 16 Rara dupwa Jepusi wambu Amo wambu Gukase wambu \v 17 Ipi wambu Aki wambu Sini wambu \v 18 Apate wambu Semari wambu Amati akali rara dusipana baa Kenane rakange kyawa ingyuo peya. Enakana Kenanena wambu dupwa palyuo raeyami. \v 19 Dokopa nakamana yuu lili kingi Saitone dokona karo pao Gera pena penge kata dorena dusa ingyuo yuu kingi Gasa doko singi. Yuu Sotoma silyamo dorena ingyuo kata pao Gomora Atama Sepoimi dusipana piso pao Lasa dokona lili piya. \v 20 Wambu dusipana Ame baa rakange kyawa ingyuo kareya. Nakama rakange lili pyuo pii wakale wakale lengenyili pyuo rara kingi larapu pao nakamana yuu kareyami dupwana letamo. \p \v 21 Akali Seme Japetena yangonge porai doko baa Epa wambunya rakange kyawa baame wane wanake dusipa mandeya. \v 22 Elame Asu Apakesate Luti Arame dusipa mandeya. \v 23 Arame baame Usa Uli Geta Masi dusipa mandeya. \v 24 Apakesate baame Sela mandeya. Sela baame Epa mandeya. \v 25 Epa baa wane lama manjo wambo doko rara dupwabolombalo ingyuo lili pyuo peyami dokona kingi Peleke leya. Kingi Peleke doko lili pingi dopale lenge. Enakana dokona kingi Jokitane leya. \v 26 Jokitane baame wane Alomotate Selepe Asamapete Jera \v 27 Atorame Usale Dikila \v 28 Opale Apimayale Sipa \v 29 Opiya Apila Jopape dusipa peparae mandeya. \v 30 Nakama yuu andape paleyaminyi doko yuu mende kingi Mesa lenge dokonapiso pao yuu Sepa neta epenge dorename ingyuo yuu kyau pyalya pyana pingi dokona palyuo liti piyami. \v 31 Akali kingi pyasi palamo dusipana Seme baa rakange kyawa ingyuo kareya. Nakama rakange lili pyuo pii wakale wakale lengenyili pyuo rara kingi larapu pao nakamana yuu kareyami dupwana letamo. \p \v 32 Noana ikinyingi dupwame wane mandeyami dupwa ree palu wakale wakale rakange kyawanakingi larapu rara wakale wakale ingyuo suku pyuo palu peyami. Ipwa sokwapeyamopa wambu dusipameko wane manjo pauiyami dupwa rara kingi larapu yuu muu dupwana peyami. \c 11 \s1 Anda Londe Mende Yake Panda Pyuo Panya Piyami \p \v 1 Yuu muu dupwana peparae wambu dupwame pii raramendaki lao kareyaminyisa pii wakale wakale ingyuo paa naya. \v 2 Dokopa wambu dupwa neta epelyamo dorena palimwa karama peyami dokopa yuu Sina dokona yuulama keyange mende siyamo kando nyepala dokona papala paleyami. \v 3 Karapala dokopa pii mende dopa pyuo leyami. Yuu lapo nyepala kana semene inginya lao isare dokona poraiyuo kiso wasamanale, leyami. Dopa pyuo lapala kana nyuo bange lapo wakaiya yale kana rambu larama lao nyuo reteyamiko. \v 4 Retapala dokopa nakamame lao, Namwa yuu muu dupwana wakale wakale bolombalo lao pasasaramaŋa dokona daaŋa lao namwana kingi ketae pena lao epapu namwame yuu taone andake pyuo dee anda londe mende yake doko kando nyinya lao pyuo pimana, leyami. \p \v 5 Dokopa Kamongo doko isa epapala akali dupwame yuu taonepe anda londepe piyami dupwa apa pilyamipi lao kandalana epeya. \v 6 Epokandapala Kamongome dopa pyuo leya. Kanda, nakama pii mendaki lao rara mendakyako ingyuo karapala yulu andake kanda soo pilyaminyi. Enakana mende pinya lao suupyarami ramo doko yakara pirami ingya nalyamo. \v 7 Dokona lao nakamame yango mendeme mendena pii doko see nanaleŋe lao nakamana pii dupwa wakale wakale lenale ukiaki minyala isa lupyuo monale, leya. \v 8 Anatumi dopapyuo bolombalo lao pena leyamosa nakama yuu taone piyaminyi doko yaki nyuo kaepala yuu muu dupwana ralo peyami. \v 9 Kamongome nakamana pii ukiaki minyapala yuu pandape dokona piso wambu yuu muu dupwana bolombalo lao pena leyamo dokona yuu doko kingi Bapele lenge. \s1 Semena Para Piyamo Dupwa \p \v 10 Dapwa akali Semena manjo para pyao peya. Ipwa sokwapeyamopa enakana ee kana lama epo papeyamo dokopa Seme ee kana 100 nembo karo wane Apakesate mandeya. \v 11 Apakesate manjo nyiyamopa enakana ee kana 500 dusipana karo dokopa wane wanakepe lapo opetae konda pyuo mandeya. \p \v 12 Apakesate baa ee kana 35 nembo karapala enakana wane Sela mandeya. \v 13 Manjipala enakana Apakesate ee kana 403 dusipana karo dokopa wane wanakepe lapo opetae konda pyuoko manjo kareya. \p \v 14 Sela baa ee kana 30 nembo karapala enakana Epa mandeya. \v 15 Epa manjipala ee kana 403 dusipana karo wane wanakepe opetae konda pyuo mandeya. \p \v 16 Epa baa ee kana 34 nembo karapala dokopa Peleke mandeya. \v 17 Manjipala ee kana 430 dusipana karo dokopa wane wanakepe opetae konda pyuo mandeya. \v 18 Peleke baa ee kana 30 nembo karapala baa wane Uru mandeya. \v 19 Manjipala ee kana 209 dusipana karo dokopa wane wanakepe lapo konda pyuo mandeya. \p \v 20 Uru baa ee kana 32 nembo karapala baa Seruku mandeya. \v 21 Manjipala ee kana 207 dusipana karo dokopa wane wanakepe lapo konda pyuo mandeya. \p \v 22 Seruku baa ee kana 30 nembo karapala Neo mandeya. \v 23 Manjipala ee kana 200 dusipana karo dokopa wane wanakepe lapo opetaeko mandeya. \p \v 24 Neo baa ee kana 29 nembo karapala Tera mandeya. \v 25 Manjipala ee kana 119 dusipana karo wane wanakepe opetae konda pyuo mandeya. \p \v 26 Tera baa ee kana 70 nembo karapala Aporame Neo Arane dusipa mandeya. \s1 Terana Para Piyamo Dupwa \p \v 27 Tera banya wane mandeyamo dupwana kingi mende Aporame Neo Arane dusipana rakange doko kareya. Arane baame Lote mandeya. \v 28 Arane baa banya rakange Tera kumapa nayamopa yuu banya range kingi Ua lenge Kalitia wambu karenge dokona wambo kumuya. \v 29 Aporame Neopa enda nyiyambi. Aporame banya etenge doko kingi Sarai lenge. Neo baa enda kingi Milika lenge nyiya. Enda dokona rakangena kingi Arane lenge dokomeko wane Milika Isikapa mandeya. \v 30 Enda Sarai baa wane manja nao mee ingi poraiyuo pote ingyuo peteya. \p \v 31 Akali Tera baame ikinyingi Aporamemoo banya ikinyingi Aranena wane Lotemoo Aporamena etenge Saraimoo nakamana yuu kingi Ua lenge Kalitia wambu palenge doko yaki nyepala yuu Kenane panya peyami. Papala yuu mende kingi Arane lenge dokona pao kando nyepala paleyami. \v 32 Tera baa ee kana 205 nembo yuu Arane dokona karapala kumuya. \c 12 \s1 Anatumi Aporame Kee Leya \p \v 1 Kamongome Aporame lamaiyuo dopa leya. Embena yuupi rakangepe rara ree palupi yaki nyepala yuu panda lasaka piru dokona pare. \v 2 Dokopa embena rara doko andake ingyuo para. Emba keyange keta paliri laro dokopa embena kingi ketae paramo dokome embena kingi lapapu wambu dupwa elya pyuo karena larami. \v 3 Wambu lapome emba elyape keta pisarami dupwa nambame nakama elyape ketako pisaro. Dopa pirunupape wambu lapome emba koo keta palyarami dupwa kooko keta palyaro. Wambu rara wakale wakale dupwa embapa lapolapo lao elyapeketa pisirami, leya Anatumi. \p \v 4 Aporame baa ee kana 75 nembo karapalayuu Arane yaki nyuo peya. Kamongo leyamuli pyuo Aporame sepala Lotepa role pyaopeyambi. \v 5 Banya etenge Saraimoo banya yangongena ikinyingi Lotemoo pinji bange peparaepe kendemande wambu lapo yuu Arane dokona baa role pyao kareyamidupwa opetaepe nyepala kata nyuo yuu Kenane panya peya. \p \v 6 Kenane sukusa dokona papala yuu Sikeme dokona yuu More isa yapasi karenge dokona repeta paleyami. Yuu gii dokopa Kenane wambu dupwa yuu dokona palyuo kareyami. \v 7 Kamongo dokome Aporame kareyamo dokona epo maro lapala lamaiyuo lao, Yuu dake nambame embena wane manjo para pyao eparene dupwana ingyuo paraŋa lao jero, leya. Dopa leyamo dokopa Aporame baame Kamongona lao kana pyare lakamiya. \v 8 Dokopa enakana baa sipuro papala yuu kyau mendena yuu taone Betele neta pyakaenge dorena siyamo dokona peya. Yuu taone Betele doko neta anda penge dokona soo dee yuu mende Eyai lenge neta potomenge dorena soo pingi kanya dolapona baa komau anda pipala paleya. Palipala dokona baame kana pyare lapala Kamongo lakandeya. \v 9 Dee baa sipuro dusa palipa dasa palipa pyuo pao yuu Nekepe dorena ingyuo panya peya. \s1 Aporame Baa Isipi Peya \p \v 10 Yuu gii dokopa yuu Kenane dokona lopo andake siyamosa Aporame baa yuu Isipi donorena ingyuosiyamo dokona yuu gii kuki lama palyuo karalana peya. \v 11 Yuu Isipi makelili dokona yalo panya karo dokopa banya etenge Sarai lamaiyuo lao, Emba see. Emba enda keyange elyape au pingi. \v 12 Dokona ingyuo Isipi akali dupwame emba kandapala nambana etenge lamo lapala namba pyao kumakapala emba pyaa narami, leya. \v 13 Dokona ingyuo emba nambana pemalengeŋe lape. Larene dokopa emba suu pyaraminyi dokome namba kyawa minyuo laresa namba keyange ketapalyuo kararo, lao lamaiyuokondali piya. \v 14 Dopa lapala yuu Isipi sukusa peyambi dokopa Isipi akali dupwame banya etenge doko kinyi angi auwo kandeyami. \v 15 Dokopa kiŋi Peraona role pyao karenge akali dupwame enda doko kandapala au pingende petamo lao kiŋi doko lamaiyami. Dokona lao enda baa nyuo lanyuo kiŋinya anda dokona peyami. \v 16 Peraome enda doko rae maipala Aporame elyape keta piso mena sipisipipi memepe bulamakaope mena dongepe kamelepe dee kendemande akali lapope maiya. \p \v 17 Dopa piyamopape Peraome enda Sarai nyiyamo dokona lao Kamongome Perao baa ketape banya wambu dupwa keta anga ikyane koo dupwa kiso maiya. \v 18 Dopa piyamosa kiŋi dokome Aporame epena lapala piso soo lao, Embame namba kando akinde pipisi? Enda doko embena etenge lao akipamo namba langi napisi? \v 19 Apa pipyasa baa embena pemalengeŋe lao karapisi? Dopa pyuo lapi dokome nambana etenge inginya lao nyipu. Epapu enda dolo range jilyu. Nyepala puu lao ralinyi nembeya. \v 20 Dokopa kiŋi dokome banya akali dupwame Aporame Saraipa dee banya bange peparaepe pipya yuu doko yaki nyuo neta lanyuo pao nyuo nanesa nembena lamaiya. \c 13 \s1 Aporame Lotepa Wakale Wakale Piyambi \p \v 1 Aporame banya bange peparae nyepala etengemoo Lote role pyao Isipi yaki nyepala yuu Nekepe dulurename peyami. \p \v 2 Baa uso kamongomena sipisipi meme bulamakaope dee kana golo kulingipi malu mee reto kareya. \v 3 Baa dusa palipa dasa palipa pyuo pao Nekepe yaki nyuo Betele dorename wamba Betele Eyaipa anda kanya paleyamo dokona dee pao kando nyiya. \v 4 Baa wambana kana pyare leyamo dokona papala Kamongo lakandeya. \v 5 Dokopa akali Aporamepa role pyao peyambinyi akali Lote doko banya mena sipisipipi memepe bulamakaope dee ree palu wambupi dupwame andakyuo peya. \v 6 Nakamba mena malu minyiyambisa yuu mendaki dokona pakao kararambi ingya naya. \v 7 Dokona lao Aporamena mena rapu pingi akali dupwape Lotena mena rapu pingi akali dupwa pipya pyakandeyami. (Mange dokopa Kenane wambu dee Perisi wambupi palu kareyami.) \p \v 8 Dokopa Aporame Lote lamaiyuo, Nambwa mendare dokona nambwana yulu akali dupwa pyakandaraminyi kapa daa. \v 9 Dokona lao rekya lao wakale wakale bonale. Emba rangeme yuu dupwana mende kando nyerenepa emba kyai rename nyere ramo namba rolae rename parowale. Dee rolae rena nyere ramo namba kyai rename nyerowale, leya. \p \v 10 Leyamo dokopa Loteme kandalyuo kandeyamo dokopa yuu Jotane lama lama doko mena mena lao ipwa guu lanyi pyakamo Kamongona ee dopale ingyuo yuu Isipi yale ingyuo yuu Sowa dorena ingyuo soo peyamo doko kandeya. (Doo piyamo doko wamba Kamongome yuu Sotoma Gomorapa pyao kokwa sepa nayamopa piya.) \v 11 Dokopa Lote baa yuu Jotane lama peparae rangeme rombo palyuo nyepala neta pyakaenge dorena ingyuo peyamopa dopa pyuo nakamba rali rali pyuo peyambi. \v 12 Dokopa Aporame baa yuu Kenane dokona mee kareya. Lote baa yuku pao yuu lama lama dokona taone singi dupwana palyuo yuu Sotoma dokona repeta lili pyuo paleya. \v 13 Dokopa akali yuu Sotoma range dupwame kopetame pyuo Kamongona yulu dupwa uki palyuo kareyami. \s1 Aporame Yuu Eperone Peya \p \v 14 Lote dopa pyuo Aporame rekya lao papeyamo dokopa Kamongome Aporame lamaiyuo lao, Emba karene dokona karapala donorena kando dalyarena kandalyuo kando dumurena kandambu kando dee dambirena kandambu kando pinya, leya. \v 15 Lapala yuuemba kandarene dupwa peparae nambame emba jeronopa dee embena para pyao manjirinyi dupwana ingyuo sulu sera. \v 16 Nambame embena para pyao manjirinyi dupwa yuunya sinjimu dopale inginyi pyambwakaro. Mendeme yuunya sinjimu dupwa yaka lao kandenge ramo dokome embena para pyaramo dupwa kapa yaka lao serami lyakande. \v 17 Doko nambame yuu doo kandarene dupwa jeroŋo dokona epapu sipurapala yuu peparae dupwana lambu laeyo pyuo papyuo kando karape. \v 18 Dopa pyuo leyamo dokopa Aporame yuku pao yuu Eperone dokona akali Mamarena isayapasi repeta paleya. Palipala dokona Kamongona lao kana pyare leya. \c 14 \s1 Aporameme Lote Kyawa Lete Nyiya \p \v 1 Yuu mendepe kiŋi Amirapele yuu Sina range doko baapa kiŋi Ariyoko Elasa rangepe kiŋi Ketoleyoma yuu Ilame rangepe kiŋi dusipa sipurapala yanda pela epeyami. \v 2 Epapala dokopa Bera yuu Sotoma range kiŋipi Besa yuu Gomora range kiŋipi Sinape yuu Atima range kiŋipi Semepa yuu Sepoimi range kiŋipi dee yuu Bela kingi mende Sowa lengena kiŋipi dusipa pipya yanda piyami. \v 3 Doo kiŋi kingi paki dusipame yuu lama Sitimi (Kota Pete Kumasi lenge) dokona nyuo pyasapala lao palyiyami. \v 4 Nakama ee kana akalisa ipisu lama dusipana kiŋi Ketoleyomame isiyamopaisarena ingyuo kareyami. Dopa pyuo kareyaminyipape ee kana akalisa ipisu rema dokona nakama baa kando kamba lao mona wakale palyuo peyami. \v 5 Dee ee kana akalisa ipisu kisima dokopa Ketoleyomame banya kiŋi yango dupwa nyepala doloma pyao nyuo isa palyuo epo Orepaimi wambu yuu Asetote Kanaimi palengedupwa pyao Susimi wambu yuu Ame palengepe Emimi wambu yuu Sapekiriataimi palengepe \v 6 Ori wambu nakambana yuu kyau Siya lenge dokona palengepe pyao pyuopao yuu Ele Parane yuu muiyane lili singi dokona pao pyaka siyami. \v 7 Dokona piso kapu kyuo epo dokopa yuu Ene Misipate kingi mende Katese lenge dokona Amaleke wambu pyao kui lanyi palyapala dee Amo wambu yuu Asasone Tama range dupwa pyaoko piyami. \p \v 8 Dopa pyuo wambo piyaminyipa Sotoma range kiŋi dokope Gomora range kiŋipi Atima range kiŋipi Sepoimi range kiŋipi yuu Bela kingi mende Sowa dokona kiŋi dokope potemo epeyaminyipa Sitimi lama dokona pyuo kareyami. \v 9 Kiŋi kingi paki dusipame dee Ilame range kiŋi Ketoleyomape mende Goimi range kiŋi Taitale lengepe mende kiŋi Amirapele yuu Sina rangepe mende kiŋi Ariyoko yuu Elasa range dokope kiŋi kisima dusipa pipya yanda pimwaiyami. \v 10 Pyao kareyaminyipa Sotomadee Gomora range dupwape ralo peyami dokopa Sitimi lama dokona ipwa inju yuu wakaiya yale pete siyamo dupwana lungurala pao paleyami dokopa kiŋi rema dusipa yuu kyau dupwana ralo peyami. \v 11 Dopa pyuo piyasa nyisu petenge dupwame Sotoma Gomorapa wambunya bange keyange dupwa nyuo dee ee apa nao nembopipala peyami. \v 12 Dopa pyuo nyepala Aporame yangongena ikinyingi Lote lenge Sotoma paleya dokona bange dupwa nyuo baa waiku nyuoko pipala peyami. \p \v 13 Dopa pyuo nyuo peyaminyi dokopa enakana akali mende pyakao peyandeme epo Aporame Ipuru akali doko baa Amo akali Mamare lenge dokona isa yapasi repeta paleya doko dopa pyuo pimi lao lamaiya. Akali Mamare dee banya yangonge Esekole Anapa lenge dusipa nakama Aporamena yanda pyuo maiyala penge akali ingyuo kareyami. \v 14 Dokopa Aporameme banya yangongena wane nyuo peyami leyamo doko sepala banya ree palu mana lamaiyamo akali yandana porai dupwa yeelyo 318 ingyuo nyepala pyao peta pao yuu Dane dokona peya. \v 15 Dopa pyuo Aporameme yuu dokona papala kukwama banya akali dupwa lili pipala kata kapangu rali rali pyuo nyuonembapala yanda piyami. Dopa pyuo pyao wini pipala peta pao yuu Opa Damasakesa dulurename peyami. \v 16 Dopa pyuo pyapala bange keyange dupwape Lotemoo enda wanepe dee akali dupwape range nyuo lanyuo epeya. \s1 Akali Melekisetekeme Aporame Elyape Keta Pisiya \p \v 17 Aporameme kiŋi Ketoleyoma dee role pyao kareyami kiŋi dupwape pyapala epeyamo dokopa Sotoma range kiŋi dokome yuu Sape kingi mende Kiŋinya lama lenge dokona yako lao epeya. \v 18 Dokopa yuu Saleme kiŋi akali Melekiseteke baa Anatu Ama Ketae dokona purisi ingyuo karengeko dokome borete waenepe lapo Aporamena minyakamyuo epeya. \v 19 Epapala baame Aporame elyape keta pisinya pyambuo lao, \q1 Anatu Ama Ketae yake yuupi wasiyamo dokome Aporame keta mondo lao elyape keta pisinyi pyambwakana. \q1 \v 20 Dee Anatu Ama Ketae dokome embena nyisu petenge dupwa nyuo kingi rakana palyakapyamo dokona lao baa lakandamanale, \m leya. Dopa pyuo lapeyamo dokopa Aporame baame bange akalisa dupwana pingyuo mendaki yapo nyepa nyepa pyuo Melekiseteke maiya. \p \v 21 Maiyamo dokopa Sotoma range kiŋi dokome Aporame lamaiyuo lao, Bange keyange dupwa emba retalaseŋe wambu kiiramo nyipi dupwako range jinya leya. \p \v 22 Leyamo dokopa Aporameme Sotoma kiŋi doko lamaiyuo lao, Kamongo Anatu Ama Ketae yake yuupi wasiya doko kando lalu lao leto doko. \v 23 Nambame puu walepe panda kimbu suu puupi dee embena bange mendepe nyero ingya nalyamo daa lalono, leya. Nyero ramo dokopa embame lao, Nambame Aporame emba kamonganyi nembapu lasareŋe daa, leya. \v 24 Namba mende range nyii naro. Nambana akalimi apa nami dusipa iki namba keta palenale. Dee yanda pyuo jela imi Ana Esekole Mamaremoo nakamana dupwa range nyinya, leya. \c 15 \s1 Anatumi Aporame Kando Kana Minyuo Lalu Lao Leya \p \v 1 Yuumange lama papeyamopa Kamongome Aporame keta pii repa repa pyuo lamaiyuo lao, Aporame emba paka napipi. Namba embena konambe ingyuo karo. Embena yole andake ingyuo paramo nyere, leya. \p \v 2 Dopa leyasa Aporame baame isingi lao, O Kamongo Anatu, embame aki mende namba jerese? Namba mee wane manja nao karenge kandapi. Akali Damasakesa range Eliyasa dokome nambana andamuku moyangepe nyera ingilyamo. \v 3 Embame wane mende namba jii nae kande dokome nambana kendemandeme mandeyami mendeme nambana moyange bange nyera ingilyamo, leya. \p \v 4 Dokopa Anatumi pii baa keta isingi lamaiyuo lao, Akali dokome embena moyange bangedupwa nyerande daa. Embena rangena waneme nyera lyakande, leya. \v 5 Dopa lapala baa kamanda lanyuo papala lao, Emba yakena bui dupwa akipare lao makande pyuo yaka lao kandape. Dopale ingyuo emba keta para pyao pare, leya. \v 6 Dopa pyuo leyamopa baa Kamongo kapa ingingi lao mona maiyamo dokome Kamongome baarolaeŋe leya. \p \v 7 Dokopa Anatumi baa lamaiyuo lao, Namba Kamongo dokome emba Kalitia wambu yuu kingi Ua lenge dokona kareenepa kingi rekya lao yuu dake embena ingyaraŋa lao lanyuo epeyo. \v 8 Dopa leyamopape Aporame lao, O Kamongo Anatu nambana ingyuo parandelyamo doko apa pyuo soopakana palyarose? lao piso siya. \p \v 9 Leyasa Anatumi baa lamaiyuo lao, Bulamakao inya ee kana remana andenge mendepe mena meme inya ee kana remana andenge mendepe sipisipi kalyuwa ee kana remana andenge mendepe yaka wayamu mendepe dee yaka punjinya mendepe pipala minyuo epena leya. \v 10 Leyamuli pyuo bange peparae dusipa minyuo epeya. Epapala mena dupwa kunjo kyapya kyapya pirapu kyapya mendena mende ketae retapapu pyuo reto piya. Dopa piyamopape baame yaka dolapo lama pyuo kunja napala mee sinya kaeya. \v 11 Dopa pyuo reteyamopa ulisapumi soo nyela epeyasa pyao ralinyi nembo kareya. \p \v 12 Neta anda peyamo gii dokopa Aporame baa luu andake paleyamopa iminjo kondo kondo leya. \v 13 Dopa pyuo paleyamo dokopa Kamongome Aporame lamaiyuo lao, Embena para pyarene dupwa yuu wakale mendena karala paenge ingyuo parami. Nakama yuu rangena daa. Dokona ee kana 400 randa nao kendemande yulu pyuo kararami doko soo pakana palyape. \v 14 Dopa pyuo piraminyipape nambame wambu nakama kendemande yulu pyuo karakamirami dupwa kote lao randa mairunupa nakama neta epowale pyuo karo dokopa bange malu nyepala eparami, leya. \v 15 Dopa piramopape emba range mona pau lao seramopa kapa emapala kumarene malu piraminyipa rora ambasupi kumuyami dupwaketa pare. \v 16 Amo wambu yulu koo pilyaminyi dokona koo andake ingyuo paramo randa maipengele dokopa ralinyi nembaro. Dokopa embena palu yuu kisima mende ingyuo manjo para pyao nyeparaminyipa dee yuu dake epo nyerami, leya. \p \v 17 Leyamopa neta anda pao iminjiyamopa ane pee epengendena isare yangenge dokona sukwa potemo epeyamopa kendapuli rao siyandena mendepa minju kunjasi dusipanapanga panga papiya. \v 18 Yuu gii dokopa Kamongo dokome Aporamepa kana minyuo pii lalu lao lao dopa leya. Embena wai kisaramo dupwa nambame yuu dake mairuingilyamo. Mairunu yuu doko yuu Isipi lili dokona piso pao ipwa pona andake Yuporisa lenge dokona lili pira lyakande, leya. \v 19 Akali yuu dokona palengerara dupwana kingi dupwa Kene Kenisi Katimone rarape \v 20 Iti Perisi Orepaime rarape \v 21 Amo Kenane Gukase dee Jepusi rarape dupwana yuu dupwa nyuo mairu, leya. \c 16 \s1 Enda Ekame Aporamena Wane // Isimaele Mandeya \p \v 1 Aporamena etenge Sarai lenge doko baa wane manja nao mee pote peteyamopa Isipi range wanake Eka lengende banya anda kendemande yulu pyuo peteya. \v 2 Dokopa Saraimi Aporame lamaiyuo lao, Namba wane manja nareŋe lao Kamongo dokome ingi poraipyamo peto. Dokona emba nambana kendemande wanake dokonyerenepa baa keta wane mende nambana manjakara, leya. Dokopa Aporameme Sarainya pii doko soo nyiya. \v 3 Dopa pyuo leyamopa Aporame yuu Kenane dokona ee kana akalisa karapeyamopa banya etenge Sarai dokome kendemande wanake yuu Isipi range Eka doko nyepala Aporamena etenge inginya lao maiya. \v 4 Dokopa Aporame baa Ekapa role pyao paeyapala ingi anda wane ingiyasa Eka baame kyawa enda Sarai kando semongwanyi nembo peteya. \p \v 5 Dokopa Saraimi Aporame lamaiyuo, Namba kando semongwanyi nembo kilya kandelyamo doko emba keta palamo. Nambame kendemande wanake embena nyepakayono dokopa wane palamo mange dokopa namba kandosemongwanyi nembelyamo kandelyo. Dokona Kamongo dokome embapa nambapa apimi ingyuo kopetame pimbwa lao soo rolena, leya. \p \v 6 Dopa pyuo leyamopape Aporame Sarai lamaiyuo, Wanake doko embena arapunya isarena ingyuo petamo dokona embame baa kando mende pinya suu pyareneli pyuo piri, leya. Doko sepala Saraimi laiya lao yango palyuo randa maiyamosa baa ralo pyakao peya. \p \v 7 Dopa pyuo pao yuu muiyane mendena yuu Sua panya penge kata dusa ipwa guu lao epenge dokona peteyamopa Kamongona aŋala mendeme kando nyiya. \v 8 Nyepala lao, Eka Sarainya kendemande wanake, Emba anja piso epapala dee anja panya pelese? leya. \p Dokopa baame isingi lao, Nambana kyawa enda yango peta Sarai doko pakapala wakale ralo panya epano, leya. \p \v 9 Leyamopa Kamongona aŋala dokome baa lamaiyuo lao, Embena kyawa enda petamo dokona lambu kapu kyuo paale. Papala banya arapu dokona isarena ingyuo piso anjiki pyuo kendemande yulu pyakamyuo petena leya. \v 10 Kamongona aŋala dokome konda pyuo lamaiyuo lao, Nambame emba wambu wakasa wai kiso jeronopa mendemepe kando pakana palyuo yaka larami ingya nara. \v 11 Embena rombanda petamo doko wane ane kyakala pare. Embame wane kingi Isimaele lape. Kingi Isimaele renge doko Kamongome emba randa nyilyane lao kando nyisapya. \v 12 Baa lamya ingyuo rae lao wambu yango dupwa minyinyi palyili palyili lao karara. Dolomame baa yango palyuwako kararaminyipa baa rara dupwa pipya lakipa nyuo karara, leya. \p \v 13 Dokona lao enda dokome Kamongo baa pii lamaiyamo doko kingi lao, Anatu Kandanyi Nembo Karenge, leya. Doko suu pyao, Namba Anatu angi kandapunupape lete pisano kaeyalapa, leya. \v 14 Dokona ingyuo ipwa kamuo nyingi yuwale doko kingi Bialayaroi lenge. Ipwa doko yuu Katese Beretepa kanya ingyuo singi. \p \v 15 Enakana Eka baa Aporamena wane manjakamiya. Mandeyamo doko Aporameme kingi Isimaele, leya. \v 16 Aporame baa ee kana 86 peyamopa wane doko mandeya. \c 17 \s1 Yanenge Kalomenge Doko \p \v 1 Aporame baa ee kana akalisa mange mendaki ipisu mange mendaki (99) papeyamo dokopa Kamongo dokome baa keta epo nolakapala lao, Namba Anatu Porai Wakasa karo. Embame nambana yulu palengenyili pyuo rolae pyuo karare. \v 2 Dokopa embapa kana minyuo laramba dokopa embame kapa pyuo nyere dupwa kaiya karara lyakande, leya. \v 3 Leyamo dokopa Aporame baa pangu siyamopa Anatumi lao, \v 4 Kandape. Rara malu para pyao paramo dupwana emba rakange kyawa ingyuo pare lao kana minyuo lalu lao leto. \v 5 Epapu embena kingi Aporameko laraminde daa. Aporakame larami lyakande. Namba emba rara andake malu dupwana rakange kyawa ingyuo parendena lapunu pilyamo. \v 6 Embame wai kiso malu nyeparenepa emba ketako rara andake ingyuo kapa palyuo para dokona lapo kiŋi akali ingyuo parami. \p \v 7 Namba embapa kana minyuo lalu lao lenge pii doko minyaronopa embena enakana manjiri dupwa opetae keta pii doko kulisa ingyuo sulu seramopa dokona nambame nakamana Anatu angingyuo karalu kararoŋo. \v 8 Yuu mendasa palipa palipa pyuo papyuo karaminyi anda muku yuu Kenane lenge doko nambame emba jeronopa embena para pyarene dupwana sakamira. Dopa pyuokana minyuo lalu lao lapala nambame nakamana Anatu kulisa ingyuo kararo, leya. \p \v 9 Anatumi kamba Aporakame lamaiyuo, Embape embena oo mange manjaraminyi dupwanape dee dupwana manjaraminyi dupwamepe nambana kana minyuo pii lalu laolenge doko minyarami. \v 10 Wane ane manjaraminyi dupwa peparae yanenge kalomanyi nembarami yulu doko embamoo embena para pyaramo dupwame waso minyuo kararami lao leto. \v 11 Nakama dopa pyuo yanenge awali lao kalomanyi nembaramidokome kana minyuo lalu lao lenge pii doko mawa piro karamo lao panara. \v 12 Wane manjaraminyipa yuu gii mange lama karo epo paparamo dokopa rangena wanedupwape dee nakamana angi manji narami yuu wakale range wane kana maiyuo ropo pyao nyerami dupwapena yanenge kalomanyi nembarami. \v 13 Nakamba range manjarami dupwape yuu wakale range wane kaname ropo pyao nyerami dupwape peparae yanenge kalomanyi nembarami. Dopa piraminyi dokome nambana kana minyuo lalu lao lenge pii doko nakambana yanenge dokona lasaka pili laro karara. \v 14 Doko daaŋa lapala wane dupwana mende yanenge kalomanyi nemba narande ramo doko baa nambana kana minyuo lalu lao lenge pii dokona kamba lao yalo piramo dokome banya wambu yaki nyepala rekya lao neta para. \p \v 15 Anatumi Aporakamelamaiyuo, Embena etenge kingi Sarai lenge doko Saraiko laa napala alowa pyuo kingi Sera lare. \v 16 Nambame baa elyape keta pisinyi pyambwaronopa embena wane mende manjakara. Dopa pyuo baa elyape keta pisirunupa baa rara malu dupwana endangi kyawa ingyuo pisira dee baame para pyaramo dupwana lapo kiŋiingyuo parami, leya. \p \v 17 Dokopa Aporakame rangena lenge kambu siyamo dokona pao palipala baa range giyuo lao, Akali ee kana andete mendaki (100) dokome wane kapa manjirape? Dee Sera opetaeko baa ee kana akalisa mange mendaki (90) dokome wane kando nyerape? lao suu piya. \v 18 Aporakame Anatu kando lao, Embame Isimaele baa kando nambana ikinyingiŋi lao karapili yaka, leya. \p \v 19 Leyamo dokopa Anatumi lao, Daaŋa. Embena etenge Sera dokome wane wakale manjakaramopa kingi Aisake lare. Nambame baa keta pii lao kana minyaro doko baapa banya para pyaramo dupwa pipya sulu sera. \v 20 Isimaelena dokona lao sakao larene doko silyu. Nambame baa elyape keta pisinyi pyambwaronopa baame kaiya karo manjo jingi parape pyao paramopa dupwana akali akalisaipisu lama kamonganyi nembaronopa rara andake ingyuo para. \v 21 Dopa pyuopirunupape Serame ee kana dumbinya mange dakepa wane Aisake manjira dokona lao baa keta kana minyuo lalu lao lenge pii dake retaro, leya. \v 22 Pii lao otapala Anatu Aporakame yaki nyepala pulyuo peya. \p \v 23 Enakana Aporakame banya ikinyingi Isimaelemoo banya kendemande akali dupwa peparae baa role pyao kareyami dupwape peparae aopa Anatu leyamuli pyuo yanenge kalomanyi nembakamiya. \v 24 Doo piyamo dokopa Aporakame ee kana akalisa mange mendaki ipisu mangemendaki (99) kareyamopa banya yanenge kalomeyako. \v 25 Banya ikinyingi Isimaele ee kana akalisa ipisu rema epo pasi doko opetaeko yanenge kalomeya. \v 26 Yuu gii mendaki dokopa Aporakame ikinyingi Isimaelepa yanenge kalomeyambi. \v 27 Dee akali baa role pyao kareyami dupwa peparaepe rangena ree palu dokonape kaname ropo pyao yuu wakale range nyiyaminyi akali wanepe opetaeko nyuo pyaso yanenge kalomeyami. \c 18 \s1 Anatumi Aporakame Wane Mairu Lao Lalu Lao Leya \p \v 1 Yuu mendepa andowai korakama dokopa Aporakame Mamarena isa yapasi karenge repeta dokona banya komau anda kambu konandawame dokona peteyamopa Kamongo baa keta epo paneyamo kandeya. \v 2 Baa lenge pendakae lapala kandalyuo kandeyamo dokopa akali rema banya lenge kambu siya dokona roya kareyaminyi kandeya. Kandapala Aporakame anda kambu yaki nyuo makando papala nakama yako lao yuu dokona pangu siya. \v 3 Sepala dopa leya. Namba embena yulu akalikaro dokona rekya lao paa napipi. \v 4 Namba ipwa kuki minyuo epena laronopa embena kimbu wate pipala isa renge dokona lungwa lungwa imambu soo pisiri. \v 5 Emba embena kendemande kandala imi dokona ingyuo namba borete nyuo jeronopa nao ingi palyapala parami, leya. Leyamopa nakamame isingi, Emba letenyili pyuo pipi, leyami. \p \v 6 Aporakame Sera andakare peteyamo dokona waiya lao papala lamaiyuo, Palawa keyange dokona sikyali rema dopale nyuo minyapala waso kisare, leya. \v 7 Lapala baame makando mena karenge dokona papala ikyane ape ape lao rondo lao andengende anga anga lasinde nyepala banya kendemande akali dokona mende maiyamopa waiya lao rapa rapa piya. \v 8 Dee susu poraipi mee susupi ikyane rondo lasi rapa rapa piyamo dokope nyepala nakama reto maiya. Maipala nao isa lungwa lungwa peteyami dokona role pyao kareya. \p \v 9 Nakambame baa piso soo lao, Embena etenge Sera doko apa pipya, leyami. \p Baame lamaiyuo, Andakare dokona petamo, leya. \p \v 10 Dokopa upunili dokona mendeme lao, Nambame yuu gii angi dokopa kamba eparonopa embena etene Serame wane mende manjakara lyakande, leya. \p Dokopa Sera baa anda kambu dokona akali banya matarena warombo soo peteya. \v 11 Aporakame Serapa emo kaepala peteyambinyipa Sera baa emo endana pyakame soo piyamo peteya. \v 12 Dopa pyuo piyamopa Sera pii doko sepala mona anda giinyi pyano lao, Nambapa akali dokopa emo otelyambano doŋo nambame kapa ingyaramo wane doko manjiro lao suu pyao peteya. \p \v 13 Dokopa Kamongo dokome Aporakame lamaiyuo, Akipamo Serame giili lapala baa emasi dokome apa pyuo dakepa wane manjiro letase? leya. \v 14 Kamongome mende pinya saka nangese? Yuu gii angi pyaka seramo ee kana enenge dokona dee eparonopa Sera baa wane manjira, leya. \p \v 15 Dopa pyuo leyamopape Serame pakapala lao, Giyapunu pii napya daaŋa, leya. \p Leyamopa baame isingi lao, Daaŋa embame giyapinyi pipya sipu, leya. \s1 Aporakameme Yuu Sotoma Dokona Sakapala Pii Malu Leya \p \v 16 Dopa pyuo lapala akali dusipa sipuro peyaminyipa Aporakame role pyao pao yuu Sotoma kandanyi pyanenge dokona karo mapanyi nembeya. \v 17 Dokopa Kamongome baa range lao, Namba mende pirono doko Aporakame lamai napala kalyamo pirolya silisi laosuu piya. \v 18 Aporakame dokona banya para pyaramo dupwa rara andake porai ingyara. Rara peparae Aporakamepa lapolapo lao pyuo elya pisarami, leya. \v 19 Daa. Namba rangeme baame banya ree palu wane wanakepe banya para pyasi wambupi dupwa Kamongona yulu rolaepe kyai rolae lao rolo lenge dupwa iki mana lamaira lao rombo palyiyu. Dokonako rape rape lao pira ramo baa kando pii lalu lao leyamo dupwa banya angi ingyara. \p \v 20 Dee yuu Sotoma Gomorapa dokona yulukoo renge palyuo pimisa pii andake palamo namba silyu. \v 21 Pii malu epelyamo dokona kinyi letamipi lao namba pao kandapala soo rolaro, leya. \p \v 22 Dopa lapala akali dupwa dokona piso kapu kyuo Sotoma dorena peyami. Peyaminyipape Kamongo baa Aporakame dokopa mee lama dokona kareya. \v 23 Karapala Aporakame Kamongo kareyamo dokona repeta papala piso soo lao, Yulu koo pingi dupwapyao kokwa sinyi nembo dokopa keyange pingi mendasipa karaminyi dupwa role pyaonembare lyasili, leya. \v 24 Rolae pingi akalisa kingi paki (50) kararami ramo nakamana lao yuu andake doko kandapala kyawa minyuo kaeya narese? \v 25 Koo rolaepa pakao kokwa sinyi nembalena emba yulu dokore nombe nombe petenge kandapi. Emba yuu muu dupwana koo keyangepana lao rolo karenge dokome rolo laa nao wambu koo keyangepe komonda kata palyuo nembarese? leya. \p \v 26 Dopa pyuo kongo pyuo leyasa Kamongome isingi lao, Yuu Sotoma dokona wambu rolae pingi 50 pisiraminyi kando nyero ramo doko nakama reke lao yuu pandape doko peparae kokwa see napala kaeyaro, leya. \p \v 27 Dopa leyamopape Aporakame dee kamba lao, Nambame kyawa kana palyapala namba doko angi apimi lao karapusa pilyase? Namba mee yuu kuli isare peepe ingyuo dokome lao karalyano, leya. \v 28 Akalisa kingi paki (50) kara naraminde ramo wambu kingi paki isa pingyuo para ramo dokopa embame yuu taone doko pyao kokwa serese? leya. \p Baame daa lao, Rolae pingi 45 kararami ramo kokwa see naro ingilyamo, leya. \p \v 29 Aporakame dee kambako piso soo, Akalisa kisima kararaminyi kando nyere ramo apa pirisi? leya. \p Leyasa, Doo 40 kararami ramo dokopa yuu taone doko pyao kokwa see naro, leya. \p \v 30 Dee kamba lao, O Kamongo emba dopa leene lao imbwa napipi. Mende larowale. Akalisa rema iki kararaminde ramo apa pirisi? leya. \p Isingi lao, Akalisa rema ramo doko pyaa naroko, leya. \v 31 Dee lao, Namba isa akali dokome Kamongo embena lenge kambu dokona pii lao karo dokona akalisa lama ramo doko apa pirisi, leya. \p Leyasa Kamongome isingi lao, Wambu rolae pingi 20 kararami ramo nakamana reke lao kokwa see naro, leya. \p \v 32 Leyamopa dee kamba lao, O Kamongo yuu mendaki iki larowale imbwuasare, leya. Lapala wambu akalisa ramo dokopa apa piri? leya. \p Kamongome isingi lao, Wambu akalisa kararami ramo nakamana reke lao yuu taone doko pyao kokwa see naroko doŋo apa pilyase? leya. \p \v 33 Kamongome Aporakame pii lamaiyuo otapala baa panya piyamo dokona peya. Peyamopa Aporakame baa kapu kyuo anda peya. \c 19 \s1 Yuu Sotoma Range Wambu Dupwa // Koo Piyami \p \v 1 Dokopa alemanji aŋala dolapo yuu Sotoma dokona epeyambi. Dokopa akali Lote baa yuu Sotoma kame kambu repeta peteya. Peteyamo dokopa aŋala dolapo epeyambinyi doko kandapala baa roya karapalayako lao dokopa yuu dokona pangu siya. \v 2 Nambana kamongo anelapo, nambanakambana kendemande akali ingyuo karo dokona nakamba kapu kyuo epapala kukwa dakepa nambana anda epo kimbu wate pipala palipale. Wamba yangama sipurapala katanyuo parambi, leya. \p Dopa pyuo leyamo dokopa nakambame lao, Daa mee kata dokona kamanda paliramba, leyambi. \p \v 3 Leyambinyipape baame poraiyuo kongo pyuo leyamosa nakama kaeyapala kapu kyuo banya anda kolando peyambi. Dokopa baame nenge andake wasakamyuo borete isi pyambwa nange kisakamyuo piyamopa nao peteyambi. \p \v 4 Dopa pyuo ene palinya peteyaminyipa yuu Sotoma taone dokonaakali kuki porakaipi yama pyuo epo banya anda dokona karo awali leyami. \v 5 Karapala Lote dokona kyakale lao, Akali lama epapu alemanji embena anda epambinyi dolapo anja petambinyi. Nakamba lanyuo kamanda eparenepa namwa nakamba kando semanaleŋe, leyami. \p \v 6 Dokopa Lote baa kamanda potemo papala kambu dowa palyapala \v 7 baame lao, Nambana yangonemoo nambame nakama langyuokondali pyuo leto. Yulu koo dokona pinya wangu lakapala pii napengeleŋe, leya. \v 8 Lapala lao, Kandalapa. Nambana wanenge akali nyii nangende lama petambinyi. Nambame lanyuo epakarono dokopa nakama pinya letaminyilipyuo pirami. Akali mee upunili dolapo nambana anda epakalambinyi dokona mende pii nalapape, leya. \p \v 9 Dopa leyamopape nakamame lao, Emba kata jii. Embamee endame manjisi yuu wakale range epo karenge dokome namwana koo epengepe laopakana palyuo larepe? Epapu akali dolapo kaeyapala emba keta moŋo jerama, leyami. Lapala nakamame akali Lote baa poraiyuo kaeyo suu lanyi kambu dokona repeta pyambuyamisa lalyalana piya. \v 10 Dopa piyaminyipape akali andakare peteyambi dolapome kingi pyale lapala Lote baa andakare ipyuo nyepala kambuupi leyambi. \v 11 Dokopa akali wanyane poraipi anda kambunya kareyami dupwa lenge yamole minyiyasa imi imi isa kanyinginya piso raleyami. \s1 Loteme Yuu Sotoma Yaki Nyuo Peya \p \v 12 Dokopa akali epo banya anda paleyambi dolapome Lote piso soo, Embena palu lapo yuu dakena karamisi? Ikinyipi imwangepe wanengepe kareyami kande doko yuu dake yaki nyuo nyisa wakale lanyuo pena, leyambi. \v 13 Yuu dake repeta pyao kokwa solomano. Renge doko Kamongona lenge kambu dokona pii andake palipyasa baame kokwa sinyi nembala pupwa lao Kamongome nambwa peeyapyasa epelyambano, leyambi. \p \v 14 Dokopa Lote baa wanenge nyelanamokoriya pingi akali dolapo lamaiyuo, Yuu dake yaki nyepala neta pupwale. Kamongome yuu dake oo kokwa selapyamo lamo, leya. Dopa leyamopape baame mee kyambo minyako pyuo letamo lao suu piyambi. \p \v 15 Yangao epeyamo dokopa aŋala dolapome Lote pyalana pyuo lamaiyuo lao, Sipurapala embena etene wanenepe dae petaminyi dusipa nyepala lanyuo puu. Yuu dake pyao kokwa seramo dokopanakama dokona kumuo kaki rambe rambe paliserami, leyambi. \v 16 Leyambinyipape baa pande paa nayamosa Kamongome kondome kumuo sakao kareyamopa aŋala dolapome baamoo wanenge etengepe kii minyuo nyuo yuu taone andake dokona netarename nembeyambi. \v 17 Mapanyi nembo karo dokopa lamaiyuo, Kumaserambiŋi dee lanao kandana naoko yuu pau panda lama lamape dupwana imambu soo kara naoko kyau dupwana waiya lao pao anji nyuo pena leyambi. \p \v 18 Dokopa Loteme isingi lamaiyuo, Nambana kamongo anelapo nakamba letambinyi dokokapa daaŋa, leya. \v 19 Nakamba namba nakambana kendemande doko embone piso kando epe kando sakao lete nyimbi doko doŋo nambame yuu kyau dokona panya parono dokopa isare randa dokome nyuo rambe rambe palyaramo kumasasaro. \v 20 Kandalapa. Donorename yuu taone kuki doko repeta ingilyamo. Yuu panda mee kukili ingilyamo dokona paronopa namba lete wai pyao nyera, leya. \p \v 21 Baa isingi lamaiyuo, Kapa lalyaneŋe. Embame panda letene doko kokwa seronde daa. \v 22 Dokona makando lete pare. Emba paparene dokopa pyaro lao iso kararo, leya. \p Yuu doko taone kuki ingiyamosa dokona kingi Sowa leyami. \v 23 Neta pyakaeyo rapeyamopa Lote baa yuu dokona paopyaka siya. \s1 Yuu Sotoma Gomorapa Pyao Kokwa Sinyi Nembeya \p \v 24 Dokopa Kamongo dokome yuu Sotoma Gomorapana yake kata lumbwa lao pipala apu epengedopale ingyuo kana dupwa isare paleta isa peeya. \v 25 Dopa pyuo yuu taonepe andape yuu pau lama lama dokona wambupi ee nengepe andeyamo dupwape peparae pyao minjuku minyinyi nembeya. \v 26 Dopa pyuo piyamo dokopa Lotena etenge enakayamo dokome kapu kyepala apa pilyamo lao kandeyasa baa rao kana kota ingiya. \p \v 27 Dokopa ene yuu yangalana endenge siyamopa Aporakame sipurapala Kamongopa pii lao kareyambi yuu dokona dee kamba pao kareya. \v 28 Dokona karoyuu Sotoma Gomorape dee yuu pau lama lama rulyiŋa dokope kandano kandeyamo dokopa isare andake rapala kyau lao koo kana lokwasi lao lele isarepe rao pulyuo epenge dopale ingyuo reyamopa kandeya. \p \v 29 Anatumi wambu pau rulyiŋa dokona paleyami dupwa kokwa sinyi nembo karo Aporakamena lao sakapala Lote kaki rambe rambe paleyamopape yapanyi nembakamiya. \s1 Moape Amonepana Rara Kanda // Siya Doko \p \v 30 Dokopa Lote baa yuu Sowa dokona palinya pakapala wanenge dolapo pipya yuu kyau dorena pulyuo papala kana anda mendena palyuo kareyami. \v 31 Dokopa wanenge mupwa dokome banya kakingi enakana doko lamaiyuo lao, Nambwana rakane emakapyamopa yuu muu dupwana endame akali nyingi doko suu pyao akali mende anjarae nyeramba lao sakao leya. \v 32 Nambwame mendende pimbanaleŋe. Nambwame baa waene ipwange malu mairambanopa role pyao palipala baa keta wane kando nyerambanopa nambwana ree palu dokona para pyaraŋa kae, leya. \v 33 Lapala yuu gii kukwa dokopa nakambame rakange doko ipwa waene nena lao maiyambi. Dokopa wanenge mupwa dokome role pyao palipala peyamopa rakangeme dopa pyuo epo pwuamo lao see nao kamenge paleya. \p \v 34 Dee dokona yangama dokopa wanenge mupwa dokome enakana doko lamaiyuo lao, Kwuaka kukwa dokopa namba rakanepa palipuŋu dokona epapu kukwa opetaeko waene ipwange malu mairambanopa emba role pyao palipaale. Dokopa namwana rara rembe naa nana lao rakane keta wai kiso nyimbana, leya. \v 35 Dopa pyuo lapala dokopa kukwa dopako pyuo kambako rakange ipwa waene maiyapala wanenge enakana doko pao rakangepa role pyao paleya. Palipala sipurao peyamopape dopa pyuo epo pwuamo lao rakangeme see nao kamenge paleya. \v 36 Dopa pyuo pipala Lotena wanenge dolapo nakambana rakangemoo pipya palipala rombanda wane ingiya. \v 37 Dopa piyamopa wanenge mupwa dokome wane kando nyepala kingi Moape, leya. Doko baa Moape rara dupwana rakange kyawa ingyuo dakepa pelyamo. \v 38 Enakana dokome opetaeko wane manjipala dokopa kingi Benami, leya. Dakepa baa Amone rara dupwana rakange kyawa ingyuo pelyamo. \c 20 \s1 Aporakame Baame Apimeleke Pakapala Panga Siya \p \v 1 Dokopa piso Aporakame Nekepe yuu panya pao yuu Katese Suape kanya dokona paleya. \v 2 Enakana Aporakame baa yuu Gera dokona palyuo banya etenge Sera doko banya pemalengeŋe leyasa yuu Gera range kiŋi Apimeleke dokome baa nyiya. \v 3 Dopa piyamopa yuu gii kukwa mendepa Anatumi baa paleyamo dokona kombeyame epo lamaiyuo lao, Emba enda dae nyipinyi doko akali nyinginde nyipiŋi emba kumare lyakande, leya. \p \v 4 Dopa leyamopape Apimeleke baa angi enda dokopa role palipa naya dokona baame lao, O Kamongo koko pii naraminyipa embame mee okoso wambu pingiko lyasili. \v 5 Baa rangena pii dokome nambana pemalenge leyamopaenda opetaeme lao nambwa pemalengeko lao laa nayambisi? Nambana mona anda rena koo mendelyamo lao sepala pipunde daa mee kamenge ambeambe pipu, leya. \p \v 6 Dokopa Anatumi kombeya dokome dee lamaiyuo, Kinyi, namba keta koo pisareŋe enda dokopa role pyaa kaeyape lao lapusa pipya, leya. \v 7 Epapu akalingi range keta pyamalyarenepa baa poropeta akali kandapi dokome loma sakaramopa mee lete karare. Dee range maiyakami nare ramo doko embape embena ree palupi peparae kumarami, leya. \p \v 8 Dokopa Apimeleke baa wamba yangama kukwa sipurapala banya yulu pingi akali peparae kee lao nyepala doo piyamo dupwa peparae lamaiyamosa nakama pakame kumuo yamarangyuo kareyami. \v 9 Dokopa Apimelekeme Aporakame epena lapala, Embame namwa kando akinde pipisi? Nambame aki kokonde emba kando pipundena embame nambape nambana rarape dupwa keta yulu koo andakedoko minyuo ipisi? leya. Lapala Apimelekeme Aporakame kando lao, Embame doo pipinyi doko pii nangende pyaanelyamo. \v 10 Akindi suu pyapapala pipisi? leya. \p \v 11 Aporakame isingi lao, Yuu dakena wambu mendeme Anatu suu pyao laramo doko paka nao karaminyi dokome namba pyapala nambana enda doko nyeraminyi lao lapu, leya. \v 12 Baa kinyi angi nambana pemalengeko doŋo. Nambana anyi angi dokome manja nange. Endangi mendenako rakaneme mandeyamo doko nyiyu. \v 13 Anatumi namba rakanena yuu andape dupwa yaki nyuo yuu wakale dupwana puu leyamo dokopa nambame enda doko lamaiyuo, Embame nambapa lao mona reto kondare ramo doko yuu wakale dupwana parambano dokopa namba banya pemalengeŋe lena lao lamaiyu, leya. \p \v 14 Dopa lapeyamo dokopa Apimelekeme enda doko range Aporakame maiyakamiya. Maiyakamyuo karo dokopa mena sipisipi bulamakaope dee kendemande wambu lapope kamba piso maiyuo piya. \v 15 Maipala lao, Yuu doloma peparae nambana silyamoŋo. Emba mona pyaramo kandareramo panda dokona maso palipi, leya. \v 16 Lapala baame Sera kando lao, Nambame embena pemalene kana kulingi taosande mendaki (1,000) maiyakalyo doko Seraemba keta koo mende pii napilyamo lao wambu peparaena lenge kambu dokona polasisinya lao pilyu, leya. \p \v 17 Dokopa enakana Aporakamena etenge Sera ketamende piyamo dokona lao Kamongo dokome Apimeleke banya ree palunya enda dupwa ingi porayasa wane manjirami ingya naya. \v 18 Dokopa Aporakameme Apimelekena lao loma sakamiyasa Anatumi kendemande enda dupwape banya etenge dokope pipya wane mandeyami. \c 21 \s1 Aisake Mandeyami Pii Doko \p \v 1 Kamongo dokome Sera keta epapala mende piroŋo lao lalulao leyamuli pyuo piya. \v 2 Dokona Sera wane ingiyamopa Aporakame andapaesa Anatumi gii dokopanaŋa leyamuli pyuo wane maiyamo mandeya. \v 3 Serame wane manjakamiyamo doko Aporakameme kingi Aisake leya. \v 4 Dokopa Aporakame yuu gii mange lama karo epo papeyamopa Aporakame ikinyingi Aisakenayanenge Anatumi pinya leyamuli pyuo kalomeya. \v 5 Aporakame baa ee kana andete mendaki (100) epo papeyamopa ikinyingi Aisake mandeya. \v 6 Dokopa Serame lao, Anatumi namba keta gii pyuo pilyamo dokona baame nambapa dopa pyuo pyaamo lao serami wambu dupwame giyalya giyana pirami, leya. \v 7 Serame lao, Api mende Aporakame kando lao, Andapae kaki palenge namba yale dokome wane manjakamiralya silisi larase? Dopa pipyamopape nambame Aporakame andapaesa wane manjakamilyu, leya. \s1 Aporakameme Eka Isimaelepa Rekya Lanyi Nembeya \p \v 8 Dokopa wane Aisake ando otapala anju naneya. Dopa piyamo yuu gii dokopa Aporakameme mena nengepe nyuo kuiyuo pati andake piya. \v 9 Mange dokopa Serame kandeyamopa Isipi enda Eka Aporakame nyepala mandeya wane dokome Aisakepa role pyao male lao kareyambinyi kandeya. \v 10 Kandapala baame Aporakame lamaiyuolao, Kendemande enda dake ikinyingipa ralinyi nembape. Kendemande endana ikinyingi dokopa nambana ikinyingi Aisakepame rakangena moyange bange dupwa role pyao mokwa soo nyii narambi, leya. \v 11 Dopa pyuo leyasa wane Isimaele doko banya ikinyingiko dokome Aporakame baa soo rae mai naya. \v 12 Dopa piyamopape Anatumi Aporakame lamaiyuo lao, Kendemande enda Eka wane pipya dokona mona nembo kara napala Serame laramuli pyuo pipi. Aisakena wambu para pyaramo dupwa iki embena ingyarami. \v 13 Dee dopako pyuo kendemande endana wane embena ingilyamo dokona lao baa keta manjira dupwa opetaeko rara andake wasaro, leya. \p \v 14 Yangama dokopa Aporakame wamba kukwa sipurapala nenge borete lapope kipwapee ipwa paleta mendepe nyepala enda Eka maiya. Maipala wane nyuo mata kyaunya pisapakamila pena leya. Dopa pyuo pena leyasa baa yaki nyuo peyambi. Papala yuu muiyane Biasipa lenge dokona ralo papyuo kareyambi. \p \v 15 Papyuo karo dokopa ipwa peena peteyamo doko nao otapeyambinyi dokopa saka napala enda dokome wane doko isa rengendena retapala baa mee mende dumusale peya. \v 16 Dopa pyuo enda range lao, Wane kumalena pilyamo doko kumaramo kando narowale, leya. Sakao peteyamopa wane doko pii poraiyuo lapala ee leya. \p \v 17 Wane ee lao siyamo doko Anatumi siya. Dokopa Anatunya aŋala mendeme yake panda piso Eka kando pii lamaiyuo, Eka emba apa pipyasa sakao petepe? Paka napipi. Anatumi wanena ee lapyamo doko selamo. \v 18 Dokona sipurapala wane doko kupyuo nyela puu. Nambame baa keta rara andake ingyuo wai kisinyi pyambwaro, leya. \v 19 Lapala Anatumi banya lenge pono lakamiyasa ipwa pete mende siyamo kandeya. Kandapala pee dokona kamuo nyuo simbwapala minyuo pao ipwa lapo wane doko maiya. \v 20 Anatumi wane doko keta nyiso kareyamopa yuu muiyane Parane dokona palu baa ando papala yanda soo nuli nenge akali porai ingyuo kareya. \v 21 Dokopa banya endangimi yuu Isipi enda mende nyakamiya. \s1 Aporakame Apimelekepa Kapaŋa Lao Pii Mende Wato Lao Palyiyambi \p \v 22 Mange dokopa Apimelekepa dee Pikole banya ami akali mupwa dokope dolapome pipala pao Aporakame lamaiyuo lao, Emba yulu peparae pipinyi dupwana Anatu doko role karamo kande. \v 23 Dakepa dokona lao embame Anatunya lenge kambu dokonakingi lao dokopa nambape nambana wane wanake dupwape dee nambana para pyaro dupwa kando panga see naro lao lalu lao lare, leya. Nambame embapa rolae pyuo kareyo dokonako palyuo emba dapwana karare mange dokopa nambapa rolae pyuo karare, leya. \v 24 Pii doko sepala Aporakameme dokonako palyuo piru lao lalu lao laokingi ketae nembeya. \p \v 25 Dokopa Aporakame banya ipwa yuwale kyasisi doko Apimelekena kendemande akali dupwame nyakamiyamisa suku lao Apimeleke lamaiya. \v 26 Apimelekeme lao, Doo piminyi doko apimi pipya lao namba doko see nalyano. Embame wambo langi napinyi dokona namba see napunu doko epapu walu lao silyu dokoko, leya. \v 27 Dopa leyasa Aporakameme mena sipisipi bulamakaope lapo nyuo Apimeleke maiyamopa akali dolapo mawa piinde lao kana minyuo reteyambi. \v 28 Dokopa Aporakame sipisipi inya yakane yanda ipingi liti pyuo yapo nyiya. \v 29 Dokopa Apimelekeme Aporakame lamaiyuo, Sipisipi inya yakane yanda ipingi doloma liti pipinyi doko akinde pilini lao renge doko soo pakana palyanalyo, leya. \p \v 30 Leyamo dokopa baame lao, Sipisipi inya yanda ipingi dusipa namba keta embame nyepala dokopa ipwa pete singi yuwale dake nambame kyasipya lao panena lao pilyu, leya. \v 31 Nakamba kana minyuo lalu lao lao reteyambi dokona lao yuu doko kingi Biasipa leyambi. \p \v 32 Dokona lao nakamba yuu Biasipa dokona pii dopa pyuo lao palyuo kana minyuo lalu lao leyambi. Lapala dokopa Apimeleke dee Pikole yanda singi mupwa dokopa Pilisitia yuu dokona range lambu peyambi. \v 33 Dokopa Aporakame isa mende kingi tamarisiki lengende yuu Biasipa dokona wara pipala Kamongo Karalu Karenge Anatu dokona kingi lakando kareya. (Kingi Biasipa doko Ipuru pii ipwa pete kingi pii lalu lao lenge dopale.) \v 34 Dokopa Aporakame yuu gii malu Pilisitia wambunya yuu dokona palyuo kareya. \c 22 \s1 Anatumi Aporakame Wane Aisake Yango Jinya Leya \p \v 1 Enakana dokopa Anatumi Aporakame makande mende pyuo leya. Dokopa Aporakameme, Namba dae karo, leya. \p \v 2 Baame lao, Embena wane ikinyi mendaki iki mona wakasa retenge Aisake kandapi doko nyepe. Nyepala lanyuo yuu Moraya papala yuu kyau mende nambame lasaka pirunu dokona pyao kisakare, leya. \p \v 3 Dopa leyasa Aporakameme wamba yangama sipurao banya mena donge nyepala petenge bange kwuapala wanyane akali lamape banya wane Aisakemoo pipya role pyao nyuolanyiya. Isa kisaramo dupwa waiyuo soo kata nyuo Anatumi leyamo yuu dokona peyami. \v 4 Pao yuu gii rema dokopa Aporakameme lenge nyuo kandeyamo dokopa yuu angi doko nanesale siyamo kandeya. \v 5 Dokopa Aporakame baame wanyane akali dolapo kando lamaiyuo, Nakamba dakena mena dakemoo karalapape. Nambapa wane dakepa donosale Anatu lakandala pelyambano. Papala nakamba karambinyi dokona eparamba, leya. \p \v 6 Dopa lapala Aporakameme isa waisi yangarambi dupwa nyuo Aisakeme sinya lapala baame isarepe wua kemape minyiyamo peyambi. \v 7 Dokopa Aisakeme banya rakange Aporakame kando lao, Nambana rakane Aporakame, leya. Dokopa Aporakame isingi lao, Namba range soo karo, leya. \p Leyamo dokopa Aisakeme lao, Isare isape iki lyamoŋo mena sipisipi angi kiso mairamba doko anja karase? leya. \v 8 Aporakame lao, Rakane, Anatu baa rangeme sipisipi pyao yangalapase lao jera ingilyamo, leya. Dokopa dee laparae peyambi. \p \v 9 Nakamba Anatumi yuu lamaiyamo mare dokona epeyambi. Dokopa Aporakame kana pyare lao isa dupwa lambuo laeyo rolae reteya. Retapala banya ikinyingi Aisake puu pyapala kana pyare lasinya isa reteyamo dokona ketae reteya. \v 10 Dopa pyuo Aporakameme ikinyingi pyalana kingi palyapala wua kema kola nyepeya. \v 11 Dopa piyamopape Kamongona aŋala mende yake dokona karo, Aporakame, Aporakame, leya. Aporakame isingi lao, Dae karo, leya. \fig Anatu mupwa lao suu pyao karengende doko panelyamo, leya.|src="FILEFIG" size="col" ref="22:12" \fig* \p \v 12 Baame lao, Wane doko pyaope mende pipa napipi. Embame ikinyingi mendaki nambame jiyunu doko mona yaepapala julu joo jipisa dokome Anatu mupwa lao suu pyao karengende doko panelyamo, leya. \p \v 13 Dokopa Aporakame lenge pendakae lapala dokopa mena sipisipi kali mende banya nenge dolapome isako mendena palya minyapala yukaro siyamo kandeya. Kandapala pao nyepala ikinyingi kiso mainya suu piyamo panda dokona mena sipisipi doko pyao kiso maiya. \v 14 Dokona lao Aporakameyuu doko kingi Kamongome Kando Nyiso Jera dopale, leya. Dakepape mende Kamongona yuu kyau dokona jeramo nolakara lao karaminyi. \p \v 15 Dee yuu lapo pyuoyake dokona piso Kamongona aŋala dokome Aporakame kee lao lapala lamaiyuo lao, \v 16 Namba rangena kingi lao kingi ketae nembo lalu lao leto. Emba nambame wane mendaki jiyunu doko kaka soo joo pipinyi dokona \v 17 nambame emba elyape keta pisaronopa embena rara andakyara. Embena rara wambu yakenabuipi ipwa pota kee kanape silyamo dopale ingyuo para. Dokona yanda pimwai dupwa nyuo anamasi minyuo kararami. \v 18 Embame nambana lapunuli pyuo warombo soo pipinyi dokona lao embena manjo wai kiso nyerene dupwa keta rara doloma elyape keta piso parami, leya. \v 19 Dokopa Aporakame kapu kyuo pao wanyane akali dolapo kando nyiya. Kando nyepala nakama role pyao yuu Biasipa dokona peyambi. Papala Aporakame yuu Biasipa dokona range palyuo kareya. \s1 Neona Para Piyamo Dupwa \p \v 20 Dopa pyuo piyamo dokopa banya yangonge Neo enda Milika nyingi dokopame wane wanake mandeyambinyi lamaiyamo doko siya. \v 21 Mupwa doko Usa mandeya lapo pyuo banya yangonge Busi repo Kemele dupwana kingi Aremenarakange doko. \v 22 Enakana Kesete Aso Pilitaso Jitilapi \v 23 dee lumwa pyuo Betyuele mandeya. Betyuele baa Orepekena rakange ingyuo peya. Wane mange lama karo dusipa Aporakamena yangonge Neona etenge Milika lenge dokome mandeya. \v 24 Dee banya kamba enda Uruma lenge dokome Tepa Game Tasi Makamoo manjo piyako. \c 23 \s1 Sera Kumuyamo Malu Piyami \p \v 1 Sera baa ee kana 127 peteya. Pisipala kumuya. \v 2 Baa yuu Kiriatapa kingi mende Eperone lenge yuu Kenane dokona kumuyasa Aporakame ee lao kumanda peteya. \v 3 Baa kumanda piso sipurapala Iti akali dupwa lamaiyuo leya. \v 4 Yuu dake nambana daa. Namba karala paenge ingyuo epo nakama pipya karamano kande. Dokona lao nakamame yuu lapo jelapape dokona nambana endemo kumasi doko malu piruli, leya. \p \v 5 Dokopa Iti akali dupwame Aporakame isingi lamaiyuo lao, \v 6 Emba namwana kamongo andake ingyuo karene dokome namwana pii sepe. Embena enda kumasi doko namwana malu anda keyange mendena malu pyaase. Malu piri dokona namwa mendeme malu anda wasisi mendepe daa larama ingya nalyamo, leyami. \p \v 7 Leyaminyi dokopa Aporakame sipurapala ayemba yande lapala yuu range akali dupwa kando kapa lamaiya. \v 8 Nambana enda kumasi doko yuu dakena malu piro dokokapa lao masarami ramo doko Soyana ikinyingi Eparone piso sakarami. \v 9 Doko Makepelana kana anda banya ingyuo silyamo doko banya ee wandepa nemba nemba dokona singi doko jinya lamaiyakarami. Nakama kando pisiraminyipa jeramo dokopa yuu dokona kana manda manjo ropo pyao mairu dokopa malu anda doko nambana ingyara. \p \v 10 Dokopa Eparone baa yuu taone kame kambu mare yuu wato lenge dokona Iti akali dupwa pipya role pyao soo peteya. Soo pisipala Aporakame kando isingi lamaiya. \v 11 Kamongo emba letene doko daa. Nambana pii soo pisipi. Nambana wambu dupwa peparae kando kararaminyipa embena enda malu pyaseŋe ee wandepa kananda palepale mee jero dokopa embena malu anda ingyuo sera leto, leya. \p \v 12 Dokopa Aporakame yuu range akali dupwa kando ayemba yande lapala ange lao yako leya. \v 13 Dopa pyuo lao peteyaminyi dokopa Aporakamebaame Eparone lamaiyuo, Embame yuu doko namba joo lee kande doko dake sepe. Yuudokona nambame bange lapo jeroleŋe embame namba keta ŋee lao nyepe. Nyerenepa nambame enda doko yuu dokona malu piruli, leya. \p \v 14 Dokopa Eparoneme isingi lamaiyuo, \v 15 Nambana kamongo, mee yuu doko doŋo kana andete kisima (400) poopengeleŋe. Doŋo aki mendeme namba keta kanya liti pilyase? Kananda dokona enda doko malu pirinyi, leya. \v 16 Leyamo dokopa Aporakame kapa lapala Eparoneme Iti wambu peparae soo peteyaminyipa kana jinya leyamuli pyuo Aporakame kana kulingi andetekisima (400) nyuo yuu doko ropo pyao maiya. \p \v 17 Dokopa yuu mende kingi Mamare neta potemo epenge dorename Eparonena yuu Makepela singi dokona ee wandepa peparae isape kanandape dupwa maiya. \v 18 Iti wambu dupwa peparae yuu taone kame kambu wato lenge panda dokona kando peteyaminyipa yuu doko Aporakamena inginya lao maiyami. \p \v 19 Dopa pyuo maiyaminyi dokopa yuu Kenane dokona yuu kingi Mamare lenge neta potemenge dorena singi doko kingi mende Eparone lenge yuu Makepela dokona kananda singi dokona Aporakame banya etenge Sera malu piya. \v 20 Dokona Iti akali dupwame yuupi malu anda dokopa Aporakame banya malu anda ingyuo sinya lao maiyami. \c 24 \s1 Aporakame Ikinyingi Aisakena Enda Nyakamiya \p \v 1 Dopa pyuo karo pao Aporakame baa ando alemo ingyuo kareya. Karapala baame yulu peparae piyamo dupwana Kamongome elyape keta pisinyi pyambuyamopa piya. \v 2 Dokopa Aporakame banya kendemande akali mupwa banya bange peparae rapu pyuo karenge doko epena lapala dopa lamaiya. \v 3 Embena kingi ketae nembapala Kamongo Anatu yake yuupi peparaena karenge dokona kingi lapala Kenane enda akalipi nambamoo pipya role pyao karamano dupwana wanengemende nambana wane dokona etenge ingyaraŋa lao nyuo mai naroŋo lao lalu lao lena leya. \v 4 Dopa pyuo yuu dakena enda nyakami napala nambana yuu muru rara angi palenge ree palu range dokona papala nambana ikinyingi Aisakena enda mende kotapala nyakamiri, leya. \p \v 5 Leyamo dokopa kendemande akali dokome isingi lamaiyuo, Enda dokome banya anda yuupi yaki nyuo nambapa role pyao yuu dakena epa naro lara ramo doko embena ikinyingi doko emba yuu yaki nyepala epeene dokona kamba lanyuo parose? leya. \p \v 6 Dokopa Aporakame baa isingi lamaiyuo, Embame nambana ikinyingi lanyuo paa naroŋo lao suu pyao kando karape, leya. \v 7 Kamongo Anatu yake panda karenge dokome rakanena anda yuupi namba mandeyaminyi dokope dee nambana ree palu dupwape keta yaki nyuo epo dokopa baame namba lalu lao lao langyuo, Embena wane manjirinyi dupwana yuu dake jeroŋo, leya. Dokona lao aŋala mendeembena kata wapwakana lao nembara dokopa nambana ikinyinginya enda mende dokonapao nyakamiri, leya. \v 8 Dee enda dokome embapa role pyao epa naro lara ramo doko wamba lalu lao laramba lambwa kandapi dokona pii mende pali naraŋa kaeyaramba. Dokona wane dokoko lanyakao yuu dokona paka nare, leya. \v 9 Leyamo dokopa kendemande akali dokome kingi ketae nembapala banya kamongo Aporakame pinya leyamuli pyuo piruŋu lao lalu lao leya. \p \v 10 Dokopa kendemande akali dokome banya kamongona mena kamele akalisa nyepala deeenda yapo nyakamirali bange dupwa nyuo pipala baa kata nyuo pao yuu Mesopotemiadokona yuu taone dokona akali Neo palenge dokona peya. \v 11 Yuu kwualyamoenda dupwa ipwa kamwala epenge gii dokopa baa yuu Neo nemba nemba dokona kando nyepala ipwa pete yuwale kyaso retenge mare dokona banya mena kamele dupwa alyekelye pyuo luu palyiya. \v 12 Palyapala loma soo lao dokopa, O nambana akalimupwa Aporakamena Kamongo Anatu embame epapu namba keta embone pisakape. Embamenambana akali mupwa Aporakame mona reto embena pii lalu lao lee kande doko kaeya nare, leya. \v 13 Namba ipwa pete yuwale kyaso retenge mare dokona karo kande. Dokona yuu taone dakena akali palenge dupwana wanenge dupwa ipwa kamwala epelyaminyi. \v 14 Enda mapwae dokona mende eparamo doko kando nambame ipwa narowale embena pee dokona kamuo jinya lao laro. Dokopa enda baame isingi langyuo, Emba narene dokopa embena mena kamele dupwa ipwa maiyakaroko lara ramo dokopa Aisakena enda emba rombo palyiinyi dokoko karakana. Dopa piri ramo nambana akali mupwa Aporakame doko embame yuu peparae mona reto baa keta lalu lao leene dokominyaro karenge lamo lao sero, leya. \fig Orepeka banya ipwa pee langena soo epeya.|src="FILEFIG" size="col" ref="24:15" \fig* \p \v 15 Baa loma soo otapa nayamopa Betyuelena wanenge Orepeka banya ipwa pee langena soo epeya. Orepekana rakange Betyuele lenge banya endangi Milika baa akali Neo nyingi. Neo baa Aporakamena yangonge ingyuo karenge doko. \v 16 Baa enda mapwae pepo kareta akalimi warendapa nangende epeyamo auwa kandeya. Baa ipwa pete kyasisi dokona papala penge doko kamuo simbwapala minyuo epeya. \v 17 Dokopa kendemande akali dokome makando pao baa kando nyepala lao, Ipwa lama embena penge dokona naro jinya, leya. \p \v 18 Leyamo dokopa enda dokome lao, Nambana kamongo kapaŋa nalale, leya. Lapala waiya lao penge doko banya kingi dokome nyisa nyuo minyaro kareyamopa baa ipwa neya. \v 19 Napeyamo dokopa Orepeka baame lao, Nambame embena mena kamele dupwa opetaeko ipwa minyuo epo maiyakarono napenyale, leya. \v 20 Dokopa waiya lao mena kamele ipwa maingi dokona kulimbwapala deeko makando pao ipwa pete dokona kamuo nyepala epo mena kamele peparae maiyakamiya. \v 21 Dokopa akali baame pii mendepe lumbu laa napala elya kalo kandokondali pyuo piso baa Kamongome kata lanyuo ipya kandapi doko embone piso jepelyase mee laosuu pyao peteya. \p \v 22 Mena kamele dupwa ipwa napeyami dokopa akali dokome kana golome wasisi uriŋi mende nyuo wanakena gyaa isakuli ingyuopalyakamyuo dee kisambu golome wasisi lama banya kingi dolapona pisakamyuo piya. \v 23 Dopa pipala akali dokome piso soo lao, Embena rakane doko api lengese? Banya anda nambamoo nambana akali dupwa pipya kapa ingyuo palirama panda silyase? leya. \v 24 Leyamo dokopa wanake dokome lao, Nambana rakange Betyuelelenge akali Neopa enda Milikapana ikinyingi, leya. \v 25 Namwana anda yuupi dokona menana nenge kapa soo nakama palirami panda silyamoko, leya. \p \v 26 Leyamopa akali doko wapambu pii pyapala Kamongo lakando lao dopa leya. \v 27 Nambana akali mupwa Aporakamena Kamongo Anatu dokome Aporakamepa banya lalu lao leyamo pii doko yaki nyii nao minyaro karo mona reto karenge dokona kingi ketae palena. Dee namba keta Kamongome kata lasaka pipyamo Aporakamena ree palu epo kando nyilyu, leya. \p \v 28 Dokopa wanake mapwae baame pao endangimoo wambu anda range dupwa dopa pyuonde pilyamo lao lamaiya. \v 29 Dokopa Orepekana pemalenge Lapane lenge doko ipwa pete singi yuwale dokona makando Aporakamena kendemande akali kandala peya. \v 30 Lapane baame pemalengena gyaana palyingi bangepe kingi kisambupi dupwa kando dee Orepekame, Akali dokome dopa pyuo lalamo leyamo dupwa sepala baa Aporakamena kendemande akali doko mena kamele retaro ipwa pete singi mare kareyamo dokona kandala peya. \v 31 Papala lao, Kamongona elyape keta karenge akali doko emba akipamo kamanda karese? Nambame embapalyuo dee mena kamele palyuo piri dupwa rapa rapa pipakalono, leya. \p \v 32 Dokopa akali doko andakare peya. Peyamopa Lapaneme mena kamele matana bange manjo epeyami dupwa ramo nyisa nyepala mena dupwa nenge maiya. Maipala enakana baame ipwa minyuo epo Aporakamena kendemande akali dokope dee role pyao epeyami akali dupwapena kimbu wate pinya lao maiya. \v 33 Maipala banya nenge nena lao retakamiyaminyipape baame lao, Namba napa nao piso pii manjo ipu dokona laowape? leya. \p Leyasa kapa lena leyami. \p \v 34 Leyamisa baame lao, Namba Aporakamena kendemande akaliŋi, leya. \v 35 Kamongo baame nambana akali mupwa elyape keta pisiyamopa kamongapala bange peparaeme sipyamo karamo. Sipisipi bulamakaope kana kulingipi golope kendemande enda akalipi mena kamelepe mena osepe maiya. \v 36 Banya etenge Sera emapanda wane manjakamiyasabange dupwa peparae baa keta sera ingilyamo. \v 37 Dokona lao nambana akali mupwa dokome namba langyuo, Kenane enda akalipi nambamoo pipya role pyao karamano dupwana wanenge mende nambana wane dokona etengeŋe lao nyuo mai naroŋo lao lalu lao laa, leya. \v 38 Dopa pyuo dakena nyepa naonambana yuu muru rara angi palenge dokona papala nambana ikinyinginya enda mende kotapala nyakamiri, leya. \v 39 Dopa pyuo langiyamopa nambame baa kando isingi lao, Enda dokome namba role pyao epa nasasara leyosa \v 40 dee baame langyuo, Kamongo namba iso karenge dokome banya aŋala mende emba kata wapuo lanyinya lao peyaramopa embame nambana wane dokona enda mende nambana rangena wambu rakanena ree palu dokona nyakamiri, lapya. \v 41 Lapala, Nambana rara dokona piso wanake jii narama daa larami ramo dokopa pii mende pali naraŋa kaeyaramba lapya, leya. \p \v 42 Epapu ipwa guu lenge dokona epo piso Anatu piso soo, O nambana akali mupwa Aporakamena Kamongo Anatu embame nambana yulu dupwana embone pisakape. \v 43 Namba ipwa pete yuwale kyaso retenge mare dokona karo dokopa enda mapwae mende eparamo dokopa nambame ipwa narowale embena pee dokona kamuo jinya lao piso serono dokopa \v 44 baame isingi langyuo, Emba narene dokopa embena mena kamele dupwa ipwa maiyakaroko lara ramo dokopa Aisakena enda emba rombo palyiinyi doko karakana lao loma sipu. \v 45 Dopa pyuo monana ateŋa pii lao karapu gii dokopa Orepeka ipwa penge langena soo epo ipwa kamuo nyingi yuwale dokona lupyuo papala kamuo nyipya. Dokopa, Namba ipwa naro jinya, lamaipu. \v 46 Baame waiya lao penge isa nyuo karapala, Nalale. Nambame mena kamele dupwa opetae maiyakarowale, lapya. Nambaipwa napunupa baame mena kamele dupwa opetae maipya. \v 47 Dopa piyamopa nambame baa piso soo, Embena rakane doko api lengese? lapu. Baame isingi lao, Nambana rakane doko Betyuele lenge baa akali Neopa enda Milikapana ikinyingi lapya. Dokopa nambame banya gyaana uriŋi kana golome wasisi pyambwakamyuo kisambu kinginya pisakamyuo pipu. \v 48 Dokopa ayemba ponga napala Aporakamena Kamongo dokona lakando mona maiyu. Baame kata rolae lanyuo ipyamopa Aporakamena yangongena wanenge banya ikinyinginya kando nyakamilyu lapu, leya. \v 49 Dokona lao embame nambana akali mupwa keta kumuo maiyalana laope daa laope rolo langipi. Dokopa namba koto pupengele ingyaramo dupwana paro, leya. \p \v 50 Dopa leyasa Lapane Betyuelepame isingi lao, Kamongo keta mende ipyamo doko nambwame koo keyangepe laramba ingya nalyamo. \v 51 Dokona Orepeka daa petamokandelene doko Kamongome lapyamuli pyuo baa nyepala lanyuo pao embena akali mupwa Aporakamena ikinyinginya etenge inginya, leyambi. \v 52 Aporakamena kendemande akali dokome pii doko sepala yuunya pangu soo Kamongo ange lao lakandeya. \v 53 Dokopa kendemande akali dokome yanengena kalya pingi bange kana golope kulingipimi wasisipi komau keyangepe dupwa nyepala Orepeka maiyuo dee endangipemalengepe kamame kana malu penge bange dupwa maiyuoko piya. \p \v 54 Dokopa baa role pyao epeyami dupwa pipya ipwa nengepe nao paleyami. Yangama sipurapala, Namba range mapanyi nembalapa, leya. \p \v 55 Dopa leyamopa Orepekena pemalenge endangipame wanake doko yuu gii akalisape mende pisipala parako daa, leyambi. \v 56 Dopa leyambinyipape baame lamaiyuo, Yuu mendeko yango laa nalapape. Kamongome nyiso kata raeyasa epeyo dee Aporakame petamo dokona parowale kaeyalapape, leya. \p \v 57 Nakambame lao, Wanake epena lapala piso semana, leyambi. \v 58 Dokopa Orepeka epena lapala piso soo, Emba akali dake role pyao parese? leyami. Dokopa baame, Waa paro, leya. \p \v 59 Dokopa nakambanapemalenge enda Orepeka dokope dee nakamana palu dokona yulu pyakamingi endemo dokopa role pyao Aporakamena kendemande akali dupwa pipya pena leyami. \v 60 Dopa lapala Orepeka elyape keta pisinya pyambuo lamaiyuo, Wanake dakeme wambu ama malu taosande pao taosande akalisa para pyao nyeramopa dupwame nyisu petenge dupwa pyao kalyaramiŋi pena, leyami. \p \v 61 Dokopa Orepekapa banya kendemande enda dokopa sipurapala mena kamele dupwana piso Aporakamena kendemande akali dupwa pipya role pyao kata nyiyami. Kendemande akali dokome dopa pyuo Orepeka nyepala lanyuo peya. \p \v 62 Yuu gii dokopa Aisake Bialayaroe dorena palyuo karo epo yuu Nekepe dokona paleya. \v 63 Alemanji dokopa Aisake baa sipurapala ee dokona pao poraiyuo suu pyao kareya. Karo dokopa lenge pendakae lapala mena kamele dupwa epeyaminyi kandeya. \v 64 Dokopa Orepekame Aisake kandapala baa mena kamele dokona peteyamo doko neta epeya. \v 65 Epapala baame Aporakamena kendemande akali doko piso, Akali ee donona karo namwa yakolala epelyamo doko apisi? leya. Kendemande akali dokome isingi lamaiyuo, Doko nambana akali mupwa dokoŋo, leya. Doko sepala wanake baa banya komau nyepala lenge kambu yambe piya. \p \v 66 Dokopa kendemande akali dokome paoepeyamuli pyuo pii dupwa Aisake rolo lamaiya. \v 67 Dokopa Aisakeme enda doko nyuo lanyuo banya anda peya. Peyamo doko Orepeka banya etenge ingiyamopa mona andake reto kareya. Dokopa Aisakena endangi kumuyamopa enda dokome baa mona minyarambwakamiyamo kareya. \c 25 \s1 Aporakamena Lapo Para Piyamo Dupwa \p \v 1 Aporakamena kamba enda Ketura lengende nyepala dokome wane mandeya dupwa \v 2 Simirane Jokisane Metane Mitiane Isipake dee Suwa dusipa mandeya. \v 3 Jokisane baa Sipa Detanepana rakange dee Detaneme mandeyamo dusipa Asurimi Letusimi Leyumi rara wambu dupwa. \v 4 Dee Mitianena ikinyingi dusipa Ipa Epe Anoke Apita dee Elieta lenge mandeya. Dusipa peparae Keturana ingyuo para pyao peya. \p \v 5 Aporakamena moyange bange peparae dupwa Aisakeketa maiya. \v 6 Maipala baa lete kareyamo gii dokopa Aporakame banya kamba enda dupwana ikinyingi dupwa Aisakemoo role pyao palyuo kara narami lao neta nembo bange epe epe lao maiyuo yuu neta pyakaenge dorena ingyuo yuu dokona pena leya. \s1 Aporakame Kumuyamo Malu Piyami \p \v 7 Aporakame baa ee kana kareyamo dusipa 175 ando kareya. \v 8 Banya ee kana malu peyamopa baa yuunya mondo lao emapala yaku nao kumuo penge kata dokona peya. \v 9 Dokopa ikinyingi Aisake Isimaelepame akali Makepalana kananda Iti akali Soyana ikinyingi Eparonena ee wandepa yuu Mamare neta pyakaenge dorena ingyuo singi dokona malu piyambi. \v 10 Aporakame wamba Iti wambunya yuu ropo pyao nyuo etenge Sera malu piyamo dokonako Aporakame role pyao malu pyakamiyami. \v 11 Aporakame baa kumapeyamo dokopa ikinyingi Aisake Anatumi ketae nembo elyape keta pisiyamopa yuu Bialayaroe dokona paleya. (Kingi Bialayaroe doko Kamongo Lete Karalu Karenge namba kando karenge dokona ipwa kamuo nyingi yuwale dopale lenge.) \s1 Isimaelena Para Piyamo Dupwa \p \v 12 Dasipa Serana kendemande enda yuu Isipi range Eka dokome Aporakame nyepala ikinyingi Isimaele manjakamiya dokome para pyao mandeyamo dusipana kingi palamo. \v 13 Kingi dasipa Isimaele ikinyingi wambo enakaope mandeyamuli pyuo pyasi palamo. Mupwa Nepayote dee Keta Apitili Mipasame \v 14 Misima Duma Masa \v 15 Atate Tema Jeta Napisi dee Ketema lenge. \v 16 Dusipa Isimaele ikinyinginya kingi. Nakama kamongo akalisa ipisu lamame kyawa nyiyaminyi dusipana lili pyuo rara ingyuo peya. \v 17 Isimaele banya ee kana 137 epo peyamopa baa kumuya. \v 18 Banya wambu yuu Apila piso Suakanya yuu singi dokona paleyami. Doko yuu Isipi kanda kanda Asiria kata penge dorena paleyami. Nakama Aisakena rara wambu dupwa pipya lili pyuo paleyami. \s1 Aisakeme Jekope Isopa // Mandeyamo Doko \p \v 19 Aporakame ikinyingi Aisakena para piyamo dupwana kingi pyasi palamo. Aporakame baa Aisakena rakange. \v 20 Aisake ee kana akalisa kisima (40) ingiyamo Orepeka nyiya. Orepeka baa rakange Areme akali Betyuele yuu Mesopotemia range dokona wanenge. Banya pemalenge doko Lapane lenge. \v 21 Aisakeme etenge ingi porayapala wane manja nayasa dokona Kamongo piso soo lao ateŋa lao kareya. Kareyamo dokopa Kamongo dokome ateŋa doko sepala yano piyasa Orepekena rombanda wane maiyamo ingiya. \v 22 Wane lama enda banya ingi anda piso pyakandili leyambisa enda baa, Dopa pyuo pyamo akipamo lete petose? lapala Kamongo dokona piso sela peya. \p \v 23 Dokopa Kamongome lao, Embena inginya akali lama palambinyi dolapo manjerene dokopa rekya lao rara lama ingyuo paramopa doko enakana doko porai ingyaramopa wambo dokome banya yulu pyakamyuo karara, leya. \p \v 24 Wane mata piyamo gii dokopa lama reme paka piso kyakala peya. \v 25 Dopa pyuo wanewambakaya doko yongo emanji yuu singi konende mandeyasa kingi Iso leyami. \v 26 Dee enakana yangonge mata pyama epeya dokome Isona kimbu yukuna doko minyaro siyasa banya kingi Jekope leyami. Wane dolapo mandeyami dokopa Aisake baa ee kana akalisa pakinyamange (60) ingiyamo kareya. \s1 Iso Ketae Pyambuo Maisi Dupwa // Jekope Maiya \p \v 27 Nakamba andeyambinyi dokopa Iso baa nuli nao isako dupwana papingi dee Jekope baa wane anjiki pyuo anda dupwana mee kareya. \v 28 Dokopa Aisakeme nuli nao maiyamo nakanjapala Iso mono reto kareyamopape Orepekame Jekope mona reteya. \p \v 29 Yuu mendepa Jekopeme pengena nenge supu lapo yango paleyamopa Iso isakona karo lopome kumuo epeya. \v 30 Epapala Isome Jekope lamaiyuo, Lopome kumuo epelyoŋo. Supu kone dokona lamanarowale jinya, leya. (Renge dokona banya kingi Itome lenge. Kingi Itome doko Ipuru pii Kone lenge, leyami.) \p \v 31 Dokopa Jekopeme isingi lao, Wambo moyangepe dee emba keta pyambuo jisi dokope namba keta jere ramo dopa piru, leya. \p \v 32 Leyamo dokopa Iso isingi lamaiyuo, Namba repeta kumaloponoŋo dokopa rakanena moyange dupwame namba nyisa nara ingilyamo, leya. \p \v 33 Jekopeme lao, Moyange bange dupwa jero lao wambo lalu lao lao nambapa kingi ketae nembo lape, leya. \p Dopa leyasa Isome, Namba kaeyapala keyange nyeroli dupwa emba nyereŋe, lao lalu lao leya. \v 34 Leyasa Jekopeme Iso borete lapope bini supupi maiyamo napala baa sipurao peya. Iso dopa pyuo banya bange nyerali dupwa kilya kandeya. \c 26 \s1 Aisake Baa Yuu Gera Paleya \p \v 1 Yuu dokona wamba Aporakame kareyamo yuu gii dokopa lopo siya dokoko suu pyao dee mende kamba ingyuo lopo siya. Dokopa Aisake baa Pilisitia wambunya kiŋi Apimeleke yuu Gera kareyamo dokona peya. \v 2 Pao kareyamo dokopa Kamongome Aisake lamaiyuo lao, Emba Isipi dokona paa napipi. Yuu mendenambame emba lasaka pirono dokona palu karare, leya. \v 3 Dokona palyuo papyuo karare dokopa namba embapa role pyao karapala emba keyange keta pyambuo kararo. Yuu dasipa peparae embamoope dee embena para pyare dupwana sera. Nambame embena rakange Aporakame kando lalu lao leyonuli pyuo jero. \v 4 Nambame embena manjirinyi dupwa kamame wakasa inginya lao pirunupa yakena bui pilyamo dopaleingyaramopa nambame yuu dake nakama mairu. Mairunupa nakama keta rara peparae elyape keta piso parami. \v 5 Aporakame namba leyonuli pyuo nambana mawa piidupwape lowa kuki andakepe warombo soo kareyamo dokona lao piralya kande, leya. \p \v 6 Dokona lao Aisake baa yuu Gera dokona palu kareya. \v 7 Kareyamopa yuu dokona range akali dupwame etenge dokona lao pisiyami dokopa banya pemalengeŋe leya. Baame Orepeka au wakasa piyasa dokona etenge laro ramodokopa yuu range akali dupwame baa pyapala enda doko nyeraminyi lapala pemalengeŋe leya. \v 8 Yuu dokona andarele Aisake baa karapeyamo dokopa Pilisitia kiŋi Apimelekeme windowa kata Aisake etenge Orepekapa kupyaro peteyambinyi kandeya. \v 9 Dokopa Apimelekeme Aisake kyakale lao epenalapala, Enda dolo embena lamo. Doko akipamo embame embena pemalengeŋe leese? leya. \p Dokopa Aisakeme isingi lamaiyuo, Enda baa kandapala nambapyaraminyi kandena lapala leyo, leya. \p \v 10 Apimelekeme lao, Doko akindeembame kando leese? Mendeme enda baa kinyi mapwaelyamo lapala kamenge pao etenepa role palirasa namwa keta koo nyuo jisari piri, leya. \v 11 Lapala Apimelekeme doloma porainyi pyambuo lao, Mendeme akali dakepa banya etengepa kando mende pirami ramo dupwa pyao kumakarami ingilyamo, lamaiya. \p \v 12 Kamongome Aisake elyape keta pisinyi pyambuyasa ee waingi wara piyamo dokome ee kana mendaki dokona kamame kaiyakaro ando lyiyamo lyepa piya. \v 13 Dokopa akali baa dopa pyuo kamame kamongonge bange dupwa konda pyuo nyuo reto pao baa kamongo wakasa ingyuo kareya. \v 14 Dopa pipala banya mena sipisipi bulamakaope dee banya kendemande akalipi malu kareyaminyisa Pilisitia wambumi yango palyuo kareyami. \v 15 Yango palyuo karapala ipwa kamuo nyingi yuwale banya rakange Aporakamena kendemande akali dupwame kyasiyami dupwa Pilisitia wambu dupwame puu piyami. \p \v 16 Dokopa Apimelekeme Aisake lamaiyuo, Emba ulipili ingyuo porainya renge palyuo namwa pipya kapa ingya nalyamo dokona namwana yuu dake yaki nyepala paale, leya. \v 17 Dopa leyasa Aisake yuu doko kala yuku pao yuu Gera dokona kareya. \v 18 Karapala rakange Aporakame kareya dokopa ipwa kamuo nyingi yuwale waso kyaso reteyamo Pilisitia wambumi puu piyami dupwa Aisakeme kamba apukii leya. Apukii lapala rakangeme ipwa pete kingi leyamo dupwako leya. \p \v 19 Dee Aisakena kendemande akali dupwame yuu anda lamalama dokona yuwale mende kyasipala ipwa guu mende kando nyiyami. \v 20 Yuu Gera range mena sipisipi rapu pingi akali dupwame Aisakena mena sipisipi rapu pingi akali dupwa pipya apiyanda pyuo laiya lapala, Ipwa pete doko namwana, leyami. Baa ipwa nenge yuwale doko nakamba kuli koo palyuo leyami dokona kingi Eseke leya. (Ipuru pii dokona Eseke lenge doko apiyanda pyuo lenge dopale.) \p \v 21 Dee mendeko kyasiyami dokona epo apiyanda piyamisa Aisakeme ipwa pete doko kingi Sitina leya. \v 22 Dokona lano mendeko kyasiyami dokopa mende lapa nayamisa dokona kingi Oriyapote leya. Dopa lao kingi lao dokopa, Namwa kapa palyuo kararami lao Kamongo panda andake retakalyamo dokona wane malu manjo kulimbarama ingilyamo, leya. \p \v 23 Dokona piso pao yuu Biasipa dokona peya. \v 24 Peyamo dokopako kukwa Kamongo baa keta epapala lamaiyuo lao, Namba embena rakane Aporakamena Anatu. Dokona papa lao paka napipi. Namba embapa role pyao karoŋo. Nambana kendemande Aporakame kando lalu lao leyo dokona nambame emba elyape keta pisinyi pyambuo emba jingi para pyao manjirinyi dupwa andake inginyi pyambwakaro, leya. \v 25 Dopa leyasa yuu dokona kiso maingi kana pyare lapala Kamongona kingi lao ateŋa leya. Lapala banya anda dokona pipiyamopa Aisakena kendemande akali dupwame ipwa kamuo nyingi yuwale mende kyasiyami. \s1 Aisake Apimelekepa Kapaŋa Lao Pii Lao Palyiyambi \p \v 26 Apimeleke baape banya dopa pyuo piri dapa pyuo piri lao nyiso lenge akali Akusatemoo dee banya yanda singi mupwa Pikole lenge dokomoope yuu Gera dokona karo Aisake kandala epeyami. \v 27 Epeyaminyi dokopa Aisakeme nakamba piso soo lao, Namba kando epe kanda napala nakamana yuu daa lao pyao ralinyi nembeyaminyi epo karapunu dakena aki nyela epelyamisi? leya. \p \v 28 Nakambame isingi lao, Kamongodoko panembena embapa role pyao karapyamo kandapala namwame embapa pii angi mende kana minyuo lalu lao larama. \v 29 Dokona suu pyao emba koo keta palya nao mondo lao puu leyamanoli pyuo dokona namwa randa jii nalasiŋi. Emba Kamongome ketae pyambwapyamo karene kande, leya. \v 30 Lapala dokopa Aisakeme nakamba nenge piyamo nao peteyami. \v 31 Dee dokona yangama sipurao mendeme mende kando lalu lao lapala dokopa Aisakeme nakamba range pena lao mapeyamopa nakama mona siyamo baa yaki nyuo peyami. \p \v 32 Yuu gii mendaki dokopako Aisakena kendemande akali dupwame yuwale kyasiyami dokona epo lamaiyuo lao, Namwa yuwale kyasimwa dokona ipwa kando nyimwa, leyami. \v 33 Dokopa baame kingi doko Sipa leya. Dokona lao dakepa yuu taone doko kingi Biasipa lao karaminyi. (Kingi Biasipa doko Kana Minyuo Lalu Lao Lenge Yuwale dopale lenge.) \s1 Isona Etenge Yuu Wakale Range Dupwa \p \v 34 Aisakena ikinyingi Iso ee kana akalisa kisima (40) epo peyamopa baa Iti enda lama nyiya. Mende akali Beriyana wanenge Jutisi lenge dee mende akali Elonena wanenge Basama lenge dolapo nyiya. \v 35 Enda dolapome Aisake Orepekapame kando minji nanji pipala sisuku mona palyinyi pyambuyambi. \c 27 \s1 Jekopeme Yangonge Iso Minyoko Piya \p \v 1 Aisake baa emo lenge nyuo piyasa ikinyingi kyawa Iso doko epena lapala lao, Rakane, leya. \p Isome isingi lao, Dae karo, leya. \p \v 2 Dokopa lamaiyuo, Namba epapu emo otapala peto doko emba kandelene. Dokona kumaro gii doko see nalyoŋo. \v 3 Dokona embena yanda wangape dupwa nyepala imwana nuli kotako paale. \v 4 Pao nyuo dokopa nenge rende kyaa pingi namba mona nyuo narole lapo rapa rapa pyakao epo jerene napala dokopa emba elyape keta pisinyi pyambwapala kumaro, leya. \p \v 5 Aisakeme doo pii Iso lamaiyuo leyamo dupwa Orepeka soo kareyamo leya. Dokona lao Iso baa nuli nala peyamo dokopa \v 6 Orepekame ikinyingi Jekope lamaiyuo lao, Namba soo karapunupa embena rakaneme yangone Iso lamaiyuo lao, \v 7 Baame nuli nala papala nenge kyaa pyuo rende pingi lapo nyuo kiso minyuo epo jerenepa napala dokopa Kamongona lenge kambu dokona emba elyape keta piso kamonganyi nembapala namba kumaro lalyipya, leya. \v 8 Lapala Orepekameko lao, Dakepa anyi embame nambana piiwarombo soo larono dokona pepe. \v 9 Dopa pyuo mena karaminyi dokona papala mena meme ikyane keyange lama yapalyapala nyepe. Nyerene dokopa nambame embenarakaneme nenge mona nyuo naramuli pyuo rapa rapa pyakamiru. \v 10 Dopa pirunupa embame rakane nena lao minyuo pao mairinyipa napala baa kumalena karo dokopa emba elyape keta pisinyi pyambwara, leya. \p \v 11 Dopa leyamopape Jekopeendangi Orepeka lamaiyuo, Iso baa akali yongo emanji karenge. Namba mee akali kandapi. \v 12 Mende dee rakaneme namba minyando sepala nambame baa minyakaopilyanye lapala elyape keta piso kamonganyi nembaramo kakapu koo keta palyasara, leya. \p \v 13 Dokopa endangimi baa lamaiyuo, Emba suu pyao nambako koo keta paliroŋo letonuli pyuo pao nyuo jelase, leya. \v 14 Leyasa pao nyepala epo endangi maiyamopa rakange mona nyuo naramuli pyuo kando rende kyaa pyuo yangakamiya. \v 15 Dopa pyuo yangapala ikinyingi Isona komau keyangemende anda retakamingi dokona mende nyepala wane enakana Jekope doko wapwakamiya. \v 16 Dopa pipala mena meme yanenge rekya lasi dokome kingi dolapona minyarambwakamyuo dee pendoko pena pena pisi dokona pyakamyuo piya. \v 17 Pipala nenge kyaa pingi dokope borete lapo rapa rapa piyamo dupwa pipya banya ikinyingi Jekope maiya. \p \v 18 Dokopa rakange peteyamo dokona Jekope baa papala lao, Rakane, leya. \p Leyasa Aisakeme yaa lapala, Emba apisi? leya. \p \v 19 Leyamo dokopa Jekopeme lao, Namba embena ikinyi mupwa Iso dokoŋo. Embame langipinyili pyuo nuli nao minyoko epelyoŋo. Emba roya pisipala naa. Napala dokopa embame namba elyape keta pisinyi pyambwalase, leya. \p \v 20 Dopa leyamopape Aisakeme lao, Rakane, dupwa apa pyuo waiya lao kando koto nyelese? leya. Dokopa Jekopeme isingi lao, Embena Kamongo Anatu dokome nyisapyamo koto kando nyipu, leya. \p \v 21 Leyamopa Aisakeme Jekope lamaiyuo, Rakane, emba kinyi Isope lao minyando serowaleŋe emba mee mendele dae repeta ipu, leya. \v 22 Dokopa Jekope banya rakange Aisake peteyamo dokona repeta peyamopa minyandao sepala lao, Pii dokome emba Jekope ingyapyamopape kingi doko Isona pingi dopale lyamo, leya. \v 23 Dopa pyuo banya kingi dupwa yanenge emanji karo yangonge Isonako ingiyamo dokome baa Jekopeŋe lao soo gisa naya. Dopa pipala baame baa elyape keta pisinyi pyambuya. \v 24 Dopa pipala piso soo, Emba angi kinyiko nambana wane Isope? leya. Dokopa baame isingi lao, Doko namba, leya. \p \v 25 Dokopa Aisakeme lao, Rakane embena nengerende pingi jerene napala emba elyape keta pisinyi pyambuo kararowale, leya. Dopa leyasa nenge nyuo maiyuo ipwa waene lapo maiyuo piyamo neya. \v 26 Napala rakange Aisakeme lao, Rakane nyinyi pilipu, leya. \v 27 Dokopa repeta eponyinyi piipyamopa banya komaunya kyaa doko ai sepala baa elyape keta pisinyi pyambuo karapala lao, Rakane emba kyaa pipyamo sipu dokome ee mende Kamongome keyange ingyuo andanyi pyambungi dopale ingyalyamo, leya. \v 28 Emba Anatumi yakena rombe lengepe yuunya amenge kapape laparae jeramopa dolapona ee ipyoko kararamopa ee waene ipwange malu emba keta palirako. \v 29 Wambu dupwa peparaeme embena yulu pyakao kararami. Dee wambu yuu muu peparaena embena lenge kambusa pangu soo emba rape rape lao karena. Emba yangonge dupwa pipya kamongo ingyuo kararenepa endakinyinya ikinyingi dupwa embena lenge kambu seramo dokona isa kararamiko. Wambu lapome emba koo keta palyarami dupwa nakama koo ketako palirami deewambu lapome emba elyape keta pisarami dupwa nakama range elyape ketako palyuo karena, leya. \s1 Isome Aisakena Renge Keyange Baa Keta Pirali Dupwa Pinya Lao Kongo // Pyuo Leya \p \v 30 Dopa lapala Aisakeme Jekope ketae pyambuo wane mupwa ingyuo karapala papeyamopa yangonge Iso nuli napala aopa anda epeyamo kataalowa piyambi. \v 31 Epapala nenge kyaa paleta rapa rapa pipala rakange paleya dokona manjo epo, Rakane, sipurapala nuli napala minyuo ipu dupwa napala namba elyape keta pisinyi pyambuo karalase, leya. \p \v 32 Dokopa rakange Aisakeme lao, Emba apisi? leya. Leyamo dokopa baame isingi lao, Rakane, namba Iso embena wane mupwa mandeene dokoŋo, leya. \p \v 33 Leyasa Aisake pako walu walu lapala mona nembeya. Mona nembapala piso soo, Wambo mendali dae nuli minyuo epo jipyamopa embapa epapa napinyi namba napala baa elyape keta pisinyipyambuo karalono baa apisi? Kinyi baa keta karala paamo, leya. \p \v 34 Rakangena pii doko Iso sepala ee lao ipwakuku nyiya. Dopa pyuo lapala Rakaneme, namba opetaeko elyape keta pisinyi pyambwape, leya. \p \v 35 Dopa leyamopape Aisakeme lao, Embena yangoneme kendepuli ingyuo epapala namba panga soo minyako pyuo emba ketae pyambuo jerono renge doko nyakalamo lyamo, leya. \p \v 36 Dokopa Isome lao, Lamasa lao nambapa panga sepala nambana panda nyilyamo dokome banya kingi Jekope leyami dokona ingyuo pwuamo. (Ipuru pii dokona kingi Jekope doko panga singi dopale lenge.) Wamba baame namba wane mupwa doko keta renge keyange lapo palirali dupwa baameko nyiya. Dee epapu namba elyape keta pisinyi pyambuo karareli dupwa baame nyuo paamo lyasili. Namba pyambwarene bange lama retaka napisi? leya. \p \v 37 Dokopa Aisakeme isingi lao, Nambame baa embena kamongo ingyuo karakapu. Dopako pyuo banya yangonge dupwame kendemande ingyuo yulu pyakamirami lapala nenge waene ipwangepe nyiso maiyapuŋu. Dee aki mende rakane embena ingyuo pyakarose? leya. \p \v 38 Isome rakange lamaiyuo, Namba ketae pyambwarene renge mendaki yaka kaeyaka napisi? Rakane namba opetaeko elyape keta pisinyi pyambwalase kaeyape. Rakaneya, lao ee marakai leya Isome. \p \v 39 Dokopa banya rakange Aisakeme isingi lamaiyuo, \q1 Yuunya amenge kapape dee ketae yakena rombe lengepe \q1 emba keta pali napala yando naramo palyuo papiri. \q1 \v 40 Emba wua kakupi nenge dokome nenge koto nao paliri. \q1 Embame yangone dupwa isaru piri pyuo karowape \q1 dee kala panya dokopa \q1 banya puu anga embena mangena doko rokwanyi nembare, \m leya. \p \v 41 Lapeyamo dokopa Iso rakangeme angi elyape keta pisinyi pyambwa nayamo dokonalao Jekope kando imbu singi andake manjipala lao rakane repeta kumara ingilyamodoko kumanda piso paparamano dokopa yangonge Jekope pyaro lao suu piya. \s1 Jekope Rekya Lao Lapanena Anda // Karala Peya \p \v 42 Dopa lao suu piyamopape Iso wane wambo dokona lasi pii doko endangi Orepekame sepala ikinyingi enakana Jekope doko epena lapala lamaiyuo lao, Embena yangonge Isome baa range mona minyarambu emba pyalena suu pyao lao palyilyamoŋo doko kandelyo, leya. \v 43 Dokona lao, Anyi nambana pii kamba laa nao sipurapala yuku pao nambana pemalenge Lapane karamo yuu Arane dokona puu, leya. \v 44 Dokona kararenepa yangonena imbu singi paramo embame baa kando koo piinyi doko kame soo kararamo \v 45 dokopa nambame wai lao ipu laroŋo. Akipamo yuu gii mendaki dokonako nakamba laparaena lao kondo pisasaro paale, leya. \p \v 46 Enakana Orepeka akalingi Aisake lamaiyuo, Iti enda Iso nyiyamo dupwa kando namba epenasilyu. Dee Jekope yuu range Iti enda dopale nyera ramo dokopa namba apa pyuo piso palyuo piru laa, leya. \c 28 \p \v 1 Dokopa Aisakeme Jekope epena lapala baa elyape keta pisinyi pyambuo poraiyuo lamaiyuo, Emba Kenane enda dokonamende nyii nana, leya. \v 2 Dokona suu pyao sipurapala endakinyinya rakange akali Betyuele palenge yuu Mesopotemia dokona pupi. Pao Lapane endakinyinya pemalenge dokona wanenge mende nyere, leya. \v 3 Anatu Porai Wakasa dokome emba ketae nembo wai kisaramo dokona wambu akalyanda liti pyuo parami, leya. \v 4 Dokona ingyuo Anatumi Aporakame elyape keta pisinyi pyambuyamuli pyuo embape embena manjiri dupwape elyape keta pisinyi pyambwara. Dokopa yuu Anatumi Aporakame maiyamo dupwana emba palyuo papyuo karene doko embena ingyuo para, leya. \v 5 Dopa pyuo lapala Aisakeme Jekope mapanyi nembeyamo dokopa yuu Mesopotemia Areme akali Betyuelena ikinyingi Lapane dokona anda peya. Lapane baa Jekope Isopana apange Orepekena pemalenge doko. \s1 Isome Dee Enda Mende Nyiya \p \v 6 Aisakeme Jekope elyape keta pisinyi pyambwapala yuu Mesopotemia enda nyeraŋa kota pena leyamo doko Isome kandeya. Dee Aisakeme Jekope elyape keta pisinyi pyambuo karapala dokopa rakangeme embame Kenane enda mende nyii nana daa lao lamaikondali piya. \v 7 Aisakeme dopa leyamosa Jekope baame endangirakangepana pii warombo sepala yuu Mesopotemia dokona peya doko Isome kandeyako. \v 8 Kandapala Isome Aisakeme Kenane enda dupwa rae mai nayamo doko kandeya. \v 9 Isome kandapala kala pao akali Isimaele Aporakamena ikinyingi dokona wanenge Makalate lengende enda wambo dolapona konda pyuo nyiya. Enda doko Nepayotena pemalenge doko. \fig Lora mende yuunya piso pao yakena pyare lao makaro kareya.|src="FILEFIG" size="col" ref="28:12" \fig* \s1 Jekope Katasa Kombeya Piya \p \v 10 Jekope yuu Biasipa yaki nyuo Arane dorena ingyuo pena peya. \v 11 Pao yuu panda mendena peyamo dokopa neta anda papala yuu kwuaya. Dopa piyasa kana mende nyuo kilyanda pyapala luu paleya. \v 12 Paleyamo dokopa kombeya pipala kandeyamopa lora mende yuunya piso pao yakena pyare lao makaro kareyamopa dokona Anatunya aŋala dupwa pulyuo lupyuo pyuo kareyaminyi kandeya. \v 13 Kandeyamodokopa Anatu dokona repeta karapala lamaiyuo, Namba Kamongo Anatu embena rakane Aporakamepa Aisakepana Anatu lyakande. Dokona yuu emba palu silini dake nambameembape embena para pyao manjirinyi dupwape keta jero, leya. \v 14 Embena para pyarene dupwa yuunya sinjimu ingyaramo dokona piso raeyarenepa palyuo yuu muu peparaena dumurena dalyarena donorena dulurena pao piraminyipa nakama keta rara peparae elyape keta pisarami, leya. \v 15 Kando karape. Nambame embapa karapala anja panda parene dupwa minyuo paeyo dee yuu dakena laeyo lanyuo eparo. Dopa pyuo nambame emba yaki nyii nao karo langipu dokona palyapala kaeyaro, leya. \p \v 16 Dokopa Jekope lenge rapala, Kamongo doko angi yuu dakena karelyamosee nalolyamo, leya. \v 17 Kando pakapala lao, Mona penge yuu dake Anatunya anda dopale. Yakena kata kambu dake lamo, leya. \p \v 18 Jekope yangama dokopa wamba kukwa sipurapala kana kilyanda pyaro paleyamo doko nyuo yuunya pisapala ketaerename mamba yangeya. \v 19 Yangapala yuu doko kingi Betele leya. (Ipuru pii dokona Betele doko Anatunya anda lenge.) Dopa leyamopape yuu taone doko wambo angi kingi Lusi lenge. \v 20 Lapala Jekope kana minyuo lalu lao laodopa leya. Anatumi kinyi nambapa role pyao dopa pyuo karo lara ramo doko paronodupwana nenge nengepe wapungipi jera. \v 21 Dopa pyuo kararamo dokopa nambana rakanena anda mona kyuu lao seramo epapala dokopa Kamongo baa nambana Anatu lao kararo. \v 22 Kana dae pisilyu doko Anatunya anda ingyaramopa bange peparae namba jeramo dupwana akalisa dokona mende nyepapu Anatu range mairu, leya. \c 29 \s1 Jekope Lapanena Anda Kando Nyiya \p \v 1 Dopa lapala Jekope dee kata nyuo pao neta pyakaenge dorena wambu palenge dokona epo pyaka siya. \v 2 Pyaka sepala ee dokona ipwa nenge yuwalende siyamo kandeya. Dokona mena sipisipi dupwa ipwa maingi mare dokona remasa lao malu palyarapu palu siyami. Yuwale dokona kambu doko kana kameyandeme upi leyami. \v 3 Dokona mena sipisipi epo malu palyuo otelyaminyi dokopa rapu pingi dupwame kana kao pele pele lanyi nembapala ipwa maipapu upi lapapu pinginyili pyuo pyuo paleyami. \p \v 4 Dokopa Jekopeme piso soo lao, Yangonemoo, nakama yuu anja rangese? leya. \p Dokopa nakamame lao, Namwa yuu Arane range, leyami. \p \v 5 Leyaminyi dokopa Jekopeme lao, Nakamba Lapane Neona ikinyingidoko kandengepe lao piso siya. \p Isingi lao, Baa namwa kandenge, leyami. \v 6 Baa kapa karase? Jekopeme leya. \p Nakamame lao, Baa angi kapa karamo. Banya wanenge Oresolo sipisipi dupwa minyuo epelyamo dokoŋo, leyami. \p \v 7 Dokopa baame lao, Yuu gii mena ralyuo nyuo anda palyingi doko ene lamoŋo lao kandelyo. Dokona sipisipi dupwa ipwa maipala dee rambinena lanyi pupengele, leya. \p \v 8 Leyamopape isingi lao, Namwame dopa pyuo pinya yakara pilyamo. Mena dupwa pao mendakinya malu palyuo otaraminyipa kana kambu doko lopo kakondaramo dokopa sipisipi dupwa ipwa maimanale, leyami. \p \v 9 Ene pii lao kareyami dokopa Oresolo banya rakangena sipisipi dupwa reto karengenyili pyuo karalana lanyuo epeya. \v 10 Dokopa Jekope baame banya endanginya pemalenge Lapane dokona wanenge Oresolo rakangena sipisipi lanyuo epeyamokandapala baa sipurapala pao kana andake doko nyuo kakondapala apangena sipisipi dupwa ipwa maiyakamiya. \v 11 Maiyakamipala enakana Jekopeme Oresole nyinyi pipala ee poraiyuo leya. \v 12 Lapala Jekopeme Oresolo lamaiyuo, Namba Orepekena ikinyingi, embena rakane Lapane dokona apange lao rolo lamaiya. \p Dokopa wanake baame rakange lamaiyalena makando peya. \v 13 Lapane baame banya pemalengena ikinyingi Jekope dopa pyuo ipwame lao sepala baa makando yako lao nyela peya. Pao kupyuo rau pyao nyinyi pipala lanyuo anda epeya. Dokopa Jekopeme doo piyamo dupwa peparae Lapane rolo lamaiya. \v 14 Dokopa Lapaneme Jekope kando dopa lamaiya. Emba nambana ranjama yongope mendaki lao yako lao nyiyamopa kana mendaki baa role pyao kareyambi. \s1 Jekope Enda Nyelana Yulu Pyakamiya \p \v 15 Enakana Lapane Jekope lamaiyuo, Emba nambana ranjama mendaki dokona mee yulu pyakarende daaŋa. Aki kingi kiso nyero lao namba langi, leya. \v 16 Gii dokopa Lapane banya wanenge lama peteyambi. Dokona wambo Liya lenge dee enakana doko Oresolo lenge. \v 17 Wanake Liya banya lenge kambu doko yukwa nenge dee Oresolo baa wanake elyape kyaka napengele ingiya. \p \v 18 Jekopeme wanake Oresolo doko mona nyepala dokona baame lao Ee kana yanda ipingi embena wanenge enakana Oresolo dokona lao suu pyao yulu pyakarowale, leya. \v 19 Lapaneme leya, Akali mende wakale mairu doko kapa ingya napyaleŋe. Emba jero doko kapaŋa role pyao karambana, leya. \v 20 Doko sepala Jekopeme ee kana yanda ipingi dusipana yulu pyakamiyamopape wanake dokona wakasa mona reteyamo dokome mee lama ingyuo peya. \p \v 21 Pyuo otapala Jekopeme Lapane lamaiyuo, Enda doko namba range reto paliruwale jerene. Nambana yuu gii yulu pipu doko otalyamo, leya. \v 22 Dopa leyasa Lapaneme banya yuu range akali dupwa peparae epena lapala nyuo malu palyuo nenge kisakamiya. \v 23 Kiso maipala kukwa dokopa wanenge wambo Liya lenge doko lanyuo epo Jekope maiyasa baa role pyao paleyambi. \v 24 (Dokopa Lapane banya kendemande wanake Silipa lenge dokome wanenge Liyana lao isaru pyakamyuo pisara lao maiya.) \v 25 Dee yuu yangeyamo dokopa wanake Liya doko lamo lao Jekopeme kandeya. Dokona Jekopeme Lapane kando lao, Dake akinde embame namba kando pyanye, leya. Nambame Oresolona lao yulu pyaka nayose? Akipamo embame namba kando minyako pipisi? leya. \p \v 26 Dokopa Lapaneme isingi lao, Namwana yuu dakena wanake manjo pengenyili pyuo wambo doko wambo akali maingi, leya. \v 27 Wanake wambo nyipi dokona namwana yulu palengenyili pyuo koro mendakinya pakao pisirambi dokopa wanake enakana doko jeramanopa dee ee kana yanda ipingi yulu pyakao karare, leya. \p \v 28 Dokopa Jekopeme koro leyamo doko Lapane leyamuli pyuo pyuo otapeyamo dokopa Lapane banya wanenge Oresolo enakana kamba maiya. \v 29 (Maipala Lapane baame kendemande wanake Bilya dokome wanenge Oresolo isaru pyakamira lao maiya.) \v 30 Maiyamopa Jekopeme Liya wambo nyiyamopape Oresolo angingyuo mona wakasa retapala baame ee kana yanda ipingi kamba nembo yulu maiyamo dusipana pyakamyuo kareya. \s1 Jekopena Wane Wanakepe Dupwa \p \v 31 Jekopeme Liya kando awa nayamo doko Kamongome kandapala banya ingi pau lakamiyamo waneingiya. Dopa piyamopape Oresolo ingi poraiyuo mee pote peteya. \v 32 Dokopa Liya wane ingiyamopa manjipala kingi Urupene lao, Kamongome namba ingi koo palyuo pisipunu kandapala pilyamo dokona kandapala nambana akali dakeme nambapa mona retalopyamo, leya. \v 33 Lapala deeko wane ingiyamo manjipala lao, Namba mata jipyamo doko kandapala Anatumi wane dake jilyamo lapala kingi Simione leya. \v 34 Dee kamba wane mendeko manjipala repo pyuo manjakamilyu dokona lao dakepa akali dokome namba apetalopyamo lapala dokona kingi Lipae leya. \v 35 Dee mendeko manjipala doko mando dokopa Kamongo lao lakandarowale lapala dokonalao kingi Juta lapala enakana dee manja naya. \c 30 \p \v 1 Oresolo baame Jekopena wane mende manjakami nalyono lao suu pyao kakingipa sisu nyepala Jekope lamaiyuo, Dokona namba kumasasaroŋo namba wane manjiwaneme kumulyuŋu. Jepenge doko akipamo pilisi? leya. \p \v 2 Jekope kando gyaa kata isare sukwa pyambwakamiyasa imbwuapala lao, Namba Anatumi emba wane manja nalase lao kurapu poraipyamo dokona karose? leya. \p \v 3 Dokopa Oresolomeisingi lamaiyuo, Nambana kendemande wanake Bilya doko embapa palirambinyipa namba wane manjero doko suu pyao manjakaramopa nambana wane ingyuo penale, leya. \v 4 Dopa lapala banya isaru pingi enda Bilya doko kamba enda inginya lao maiyasa Jekopepa role paleyambi. \v 5 Dopa piyambisa Bilya baa wane ingiyamopa Jekopena wane mende manjakamiya. \v 6 Dokopa Oresolome lao, Anatu dokome nambapa lao rolapala karowape dee nambana pii sepala namba wane jilyamo, lapala dokona kingi Dane leya. \v 7 Oresolona kendemande enda dokome deeko wane lapo ingyuo manjakamiya. \v 8 Dokopa Oresolo baame lao, Namba kakingipa sisu andake nyuo piyambanopape nambame baa nyuo isa palyilyu lapala banya kingi Napatalai, leya. \p \v 9 Liyame dee kamba wane manjeronde daalyamo lao sepala banya kendemande enda Silipa nyepala Jekopeko kamba enda ingyuo nyuo maiya. \v 10 Dokopa Liyana isaru pingi enda Silipa dokome Jekopena wane mende manjakamiya. \v 11 Dokopa Liyame lao, Namba embone petamo, lapala wane banya kingi Gateleya. \v 12 Dokopa Liyana kendemande enda Silipa dokomeko dee lapo pyuo waneko manjakamiyasa dopa leya. \v 13 Namba rae maiyelyano dokona enda yango dupwame namba rae maipya larami, lapala kingi Asa leya. \p \v 14 Yuu mendepawiti jingi lyingi kana pyaka siyamo dokopa Liyana ikinyingi Urupene ee wandepa dokona papala bange epale amu dopalende kando nyepala rakyuo minyuo epo endangi maiya. Maiyamo kandapala Oresolo Liya lamaiyuo, Ikinyinya epale amu rakyapya dokona lapo narowale jepe, leya. \p \v 15 Leyamopape Liyame Oresolo kando isingi lao, Mee ingyalya ingyana pyuo nambana akali doko nyuo pupinyi kandapi dokome dee wanena epale amu dupwa kambako nyipuli lao lalyane, leya. \p Dokopa Oresolome lao, Ikinyinya epale amu jeramo dokona lao akali doko embapa kukwa reto palyase, lamaiya. \p \v 16 Dokopa alemanji Jekope isakota karo epeya dokopa Liya pao katasa karapala dopa lamaiya. Nambana wanena epale amu dupwame enda yangomaipala emba sukusa nyilyu dokona lao epapu palimbanale, leyasa dokona kukwa Jekope baapa role pyao paleyambi. \p \v 17 Dokopa Anatumi Liyana pii soo karapala ingi anda wane maiyamopa dokome kingi paki ingyuo Jekopena manjakamiya. \v 18 Dokopa Liyame lao, Nambana kendemande enda doko akalingi Jekope maiyunusa Anatumi wane dake kiso jilyamo, lapala kingi Isaka leya. \v 19 Lapala Liyame kambako wane ingiyamopa Jekopena wane pakinyamange ingyuo manjakamiya. \v 20 Manjipala lao, Anatumi nyisapyasa wane malu mandeyo dokome deeko pakinyamange doko konda pyuo manjo nyilyu dokona akalingimi namba lakando kingi ketae pyambwara ingilyamo, leya. Lapala wane doko kingi Sepyulane leya. \v 21 Enakanadee kamba wanake manjipala kingi Daina leya. \p \v 22 Dee dokona Anatumi Oresolona pii soo suu pyao karapala kurapu pau lakamiya. \v 23 Dopa piyamopa wane ingiyasa manjipala lao, Ingi porayamosa namba keta pii paleyamo doko Anatumi nyuo nembakapya, leya. \v 24 Dee Kamongo dokome wane mendeko konda pyuojipyali yaka lapala banya kingi Josepe leya. \s1 Jekope Panga Soo Yulu Lapo Piya \p \v 25 Oresolome Josepe manjo nyepeyamo dokopa Jekopeme Lapane lamaiyuo, Nambana anda yuupi range dokona panyaŋa mapanyi nemba, leya. \v 26 Nambame embena yulu rolae pyakao kareyo kande doko. Nambana enda wanepena lao yulu pyakayosa piyaŋa dupwa nyuo parowale, leya. \p \v 27 Leyamopape Lapaneme isingi lamaiyuo, Embame dokona palyuo nambame mende lapili lao lare ramo doko nambame kandapunu dokopa Kamongo dokome embapa lapolapo lao namba elyape keta pisipyamo karo. \v 28 Yole bange dokore jii lao larenepa kapa jerowale, leya. \p \v 29 Dokopa Jekopeme lao, Emba soo karene doko nambame embena yulu pyakao dee mena bulamakao dupwa andanyi nembako pipu kandapi. \v 30 Namba epapa nayono dokopa kuki lama iki minyiipya kande. Namba dae epapala pyuo kareyono palusa Kamongo dokome mena wai kiso kaiya karapala emba pyuo ketae nembeya. Dopa piyunupape nambana anda range wambu dupwa apa pyuo nyisarose? leya. \p \v 31 Lapaneme lao, Nambame aki emba joowase? leya. Dokopa Jekopeme, Mende jerende daaŋa. \p Mende laronuli pyuo pyakare ramo doko nambame embena mena dupwa deeko nenge pyakao kararowale. \v 32 Nambame embena mena dupwa kandala papipala sipisipi kombe kambe singi dupwape ikyane pupuri dupwape dee meme kombe kambe singi dupwape yapo nyuo nambana yole ingyuo nyero. \v 33 Dokopa nambame yulu rolae pyuo mende waa nyaka nao kararonde ramo dokoenakana panara. Embame enakana namba range nyereli dupwa kandala eparene dokopamena mee dupwana mende pyambwaro ramo dokopa nambame waa ingyuo nyakaelyamo laokandare ingilyamo, leya. \p \v 34 Lapaneme lao, Keyange ingyalyamo. Dokona palyuo pimbana, leya. \v 35 Dokopa Lapaneme mena meme kalyuwa dee inyape kombe kambe soo kalya pyuo pingi dupwape dee mena sipisipi ikyane pupuri dupwape yapo nyepala ikinyingi dupwame rapu pyuo lanyuo pena leya. \v 36 Dopa pyuo mena dupwa yuu nanesa minyuo karala pyambuya. Yuu remasa katasa palyuo peyamopa Jekopeme doloma rapu pyakamyuo kareya. \p \v 37 Dokopa Jekopeme isa kyaka wakale dupwa pokapala kanya kewa lena lao yanenge dusa kalapa dasa kalapa piya. \v 38 Dokopa isa rekya lalya lana pinyi nembeya dupwa nyepala mena ipwa nala epenge isa luku luku pisi dupwana kanda kanda kareya. Mena dupwame pinginyili pyuo ipwa nala epo dokopa kalyuwa dupwame inya nyingi. \v 39 Nyuo dokopa isa kalya pisi dupwa kandapala dokopa yakane kalya pingipi kombe kambe singipi manjira ingiya. \p \v 40 Dokopa Jekopeme sipisipi liti pyuo nyepala inya dupwame kokwa dupwape kalya pingipi pupuri dupwape kandaro sinya lao kareya. Dopa pyuo banya rangena dupwa Lapanena dupwana role pyao kara napala malu mee wakale ingyuo nyiya. \p \v 41 Dee mena inya andengena dupwa kalyuwame nyiyamo dokopa Jekopeme ipwa dokona isa dupwa kandaraminyi sinya lao pano reteya. \v 42 Dee koole dupwa nyiyamo dokopa isa dupwa nyuo reta naya. Dokopa mena porai dupwa Jekopena ingyuo peyamopa koo dupwa Lapanena ingiya. \v 43 Dopako pyuo kareyamosa Jekope baa kamongapala mena malu minyuo kendemande enda akalipi wakasa karo dee mena kamele osepe dupwame kaiya kareya. \c 31 \s1 Jekope Lapane Yaki Nyuo Peya \p \v 1 Jekopeme Lapanena ikinyingi dupwame lao, Jekopeme rakanena bange dupwa nyuo kalyilyamo. Bange rakanena dupwameko baa nyuo kalyapala kamongalanapilyamo lao leyaminyi doko siya. \v 2 Dokopa Lapaneme Jekope wamba wane mupwasa ingilyamo karenge doko kaelyamo lao kandeya. \v 3 Dokopa Kamongome Jekope lamaiyuo, Emba rakanena yuu andape range dokona lambuo paale. Namba emba yaki nyii naro, leya. \p \v 4 Leyamosa Jekopeme etenge Oresolo Liyapa banya mena karenge yuu isokota dokona karo epena leya. \v 5 Epeyambinyi dokopa lamaiyuo lao, Namba kandapu dokopa nakambana rakane dokome nambapa wamba mona reto au pyuo piyamuli pyuo pyaka napya. Dopa pipyamopape nambana rakanena Anatu dokome nambapa role pyao karapya, leya. \v 6 Nambana porai dokome nakambana rakane doko nyisakondali pyakayo doko nakamba silyambinyi. \v 7 Dopa pyuo piyunupape baame panga sepala nambana yole yuu akalisa alowa piya. Baame namba randa jinya suu piyamopape Anatumi baa panda maiya naya, leya. \v 8 Lapaneme menakombe kambe singi dupwa embena yulu pilini dokona nyere leyamo dokopa ikyane peparae kombe kambe soo mandeyamopa nyiyu. Dopako pyuo mena kalya pingi embena ingyuo para leyamopa dokona ikyane peparae kalyako pyuo mandeyamo nyiyu. \v 9 Anatumi dopa pyuo nakambana rakanena mena dupwa nyepala namba jiyamo nyiyu. \p \v 10 Mena kalyuwa palyingi gii epeyamo dokopa nambana kombeya dokona mena meme kalyuwa kalya pingipi kombe kambe singipi dupwame iki nyuo karapyamo kandapu. \v 11 Dokopa Kamongona aŋala mendeme kombeya dokona epapala, Jekope, leya. Leyasa Namba dae karo, leyo. \v 12 Dokopa dee lao, Mena kalyapingi kombe kambe singipimi yeelyo inya nyilyamo kandapi. Nambame Lapaneme embakando rolo pii napyamo doko kandapunusa pilyamo, leya. \v 13 Lapala, Namba Anatu yuu Betele dokona emba keta paneyo kande dokoŋo. Doo embame kana londende pisapala dokona mamba kisapala pii nambapa lalu lao langii kande. Dakepa sipurapala emba mandeyaminyi yuu dokona range puu langiya, leya. \p \v 14 Dokopa enda Oresolo Liyapame isingi lao, Rakanena anda bange lapo nambwa keta mokwa soo jera mende see nalyamo. \v 15 Baame namwa kando karala paenge lao suu pilyamo. Nambwa suu pyao yole nyiyamo bange dupwa kokwa soo kaeya. \v 16 Dokona lao bange rakanena Anatumi neta nyiyamo dupwa namwanape namwana wanepena ingyuo para. Anatumi mende langiramo dokona palyuo piri, leyambi. \p \v 17 Dokopa Jekopeme sipurapala banya wane endape nyuo mena kamele dupwana petena leya. \v 18 Dopa piyamo dokopa banya mena bulamakaope dee dolo mena wakale banya yulu pyuo nyiyamo dupwape yuu Mesopotemia dokona yulu pyuo nyuo kalyiyadupwape minyuo yuu Kenane rakange Aisake kareya dokona panya peya. \v 19 Lapaneme mena sipisipi yamanji pyakepala peyamo dokopa Oresolome rakangena bange pyarepa kana dopale ingyuo retenge dupwa baa waa nyiya. \v 20 Dokopa Jekopeme Lapane yuu Areme range doko banya karo laope lamai nao panga sepala peya. \v 21 Bange banya dupwa nyepala paka sipurao kata nyuo pao ipwa Yuporisa dokona yalo pao yuu kyau Giliate dokona gyaa palyuo peya. \s1 Lapaneme Jekope Peteta Peya \p \v 22 Yuu repo epo papeyamo dokopa Jekope kandapi doko pupyapyaŋa lao Lapane lamaiyami. \v 23 Dokopa banya rara dupwa nyepala yuu yanda ipingi nyepo peteta pao yuu kyau Giliate dulurena dokona role pyapeta peya. \v 24 Peyamopape Anatumi Areme range Lapane paleyamo dokona kombeyameepo lamaiya. Embame doko mende lalyane lao sepala Jekope kando pii mende langa lanyi palyasereŋe laa napipi, leya. \v 25 Yuu kyau Giliate Jekope paleyamo dokona Lapane banya akali pipya epo kando nyepala anda pipala peteyami. \p \v 26 Dokopa Lapaneme Jekope lamaiyuo lao, Akipamo embame panga soo nambana wanenge dolapo pyao ralipala nyuo penge dopale ingyuo nyuo pupisi? leya. \v 27 Akipamo embame namba langi nao panga sepala yalu pyuo yuku panya pipisi? Langipili doko nambame kenane keyange pyao rae maiyuo lakuli pii dokopa role pyapeta mapanyi nembapuli. \v 28 Embame nambana wanenge kauwangepe dupwa nyinyi pyuo pena laa napili lao pipisi? Dopa pyuo kopyali ingyuo pipilyamo. \v 29 Emba randa jero ramo doko mee jero ingilyamo. Dopa pipyamopa emba rakanena Anatu dokome kukwa kombeyame namba langipya. Jekope kando pii keyange koope mende lasare daa lapya. \v 30 Emba rakanena anda sakapala dokopa panya pipilyamo doko silyu doŋo. Akipamo nambana pyarepa kana dupwa waa nyepala paane, leya. \p \v 31 Dokopa Jekope Lapane isingi lamaiyuo lao, Nambame wanene dolapo range mangarene lao pakapala pipu, leya. \v 32 Lapala, Nambana wambu dupwa keta embena pyarepa kana paliramo kando nyere ramo doko baa kara nara. Nambana akali dupwana lenge kambu dokona koto kandare ramo range nyelase, leya. Dopa leyamopape Oresolome waa nyiyamo doko baa see nao leya. \p \v 33 Leyamopa Lapaneme Jekopena komau andape dee Liyana komau andape dee enda kendemandedolapona komau anda koto saka naya. Saka napala Oresolona komau anda dokona kotala peya. \v 34 Dopa pyuo koto kareyamopape Oresolome pyarepa kana anda singi dupwa minyarambu nyepala mena kamele mata kyau petenge dokona isa retapala baa ketae peteya. Lapaneme banya komau anda dokona koto nyipuli lao kareyamopape kando nyii naya. \v 35 Dokopa Oresolome lao, Rakane emba namba kando imbwa napipi. Namba kingi lanyapu dokome roya kararo ingya nalyamo, leya. Dopa leyasa Lapaneme banya pyarepa kana peparae koto kaeya. \p \v 36 Dokopa Jekope imbu singi nyepala Lapane kando, Aki koo mende nambame pyuo mawa pii anjukunya yalo pipusa pyalana moko minyuo epelese? leya. \v 37 Embame nambana anda dupwa kendapuli minyinyi nembelene embena aki mende sipyamo nyilisi? Kando nyerende ramonambana wambupi embena wambupi karaminyi dokona minyuo epo panarenepa nakamame lao rolenale. \v 38 Doo ee kana akalisa lama emba role pyapeta yulu pyakayodokome embena mena sipisipi memepe dupwame yakane pyao nembo kaeya nao mondo lao manjo kareyamopa embena mena sipisipi kali dupwana lapo nambame pyao kuiyuo nakao pii nayo kande. \v 39 Mende mena suwapeme pyao nelyamo lao mee lasaka pii napala nambana dupwame panda nyinya lao alowa pyakao kareyo. Kukwa korakamapena mende pana naya ramo dokopa nambame kaeya nao yano pyakapili lao lao karee. \v 40 Korakama dokopa netame namba rakusi reya. Kukwa dokopa kupwame kumuo lenge luu dupwa nyuo kame siyu. \v 41 Dopako pyuo karo ee kana akalisa lama dolapona nambame embena yulu pyakao kareyo. Embena wanenge dolapona lao ee kana akalisa mendaki ipisu kisima yulu pyakayo. Dee ee kana pakinyamange dusipa menana suu pyao pyakao kareyo. Pyuo kareyonopape embame kando kaeyo yuu akalisa nambana yole isa nembakae. \v 42 Nambana rakanepa Aporakamepana Anatu Aisakeme baa mupwa lao wanyi wanyi pyuo kareyamo dokome yaki nyiyali doko kinyi embame namba pendewa pupyamo nembapili. Anatumi namba yasu nao pyuo kareyono kandeyamo dokona lao kwuaka kukwama emba pyalana pyuo lapyapya, leya. \s1 Jekope Lapanepa Pii Lao Kana Minyiyambi \p \v 43 Lapaneme Jekope isingi lamaiyuo lao, Wanake dolapo wane pipya dee menape nambana. Dupwa peparae namba rangenako doŋo aki yulu mende nambana wanakepe wane pipya pyuowape? leya. \v 44 Doko kapaŋa dakepa nambwa range yango sukusa kana minyuo lalu lao lambana. Dopa pirambanopa lasi pii doko dopa lambipya lao kana dokome lasaka pinyale, leya. \p \v 45 Dokopa Jekopeme kanande nyepala suu pyao kararamba lao yuunya apu rao pisiya. \v 46 Dokopa Jekopeme banya akali dupwame kana dupwa yapo nyepala malu palyinya leya. Malu palyuo kyau piyami dokona piso nenge neyami. \v 47 Lapaneme kana dupwa kingi Jika Saanduta leyasa Jekopeme Galete leya. \v 48 Dokopa Lapaneme lao, Kana malu palyisi dake nambwame pimbi lao pano sinya, leya. Dokona lao yuu doko kingi Galete lao silyamo. \v 49 Lapaneme deeko lao, Rali pyuo paramba dokopa Kamongome nambwa kando iso karena, leya. Dokona lao yuu doko Misipa lenge. \v 50 Lapaneme kaeya nao lao, Embame nambana wanenge dolapo randa mainyi pyambware ramo panda enda lapo konda pyuo nyere ramodoko mendeme kanda naramiŋi Anatumi dake suu pyao kararalya kande, leya. \v 51 Lapaneme Jekope dee kambako lamaiyuo, Kana malu palyuo piso karo andakele doko nambwana lao pisapunu petamo kandape. \v 52 Kana dolapo laparaeme mauwa piro kararamopa nambame nyuo yalo emba pyala epa naronopa embame dopako piri lao dokona ingyuo serelyambano. \v 53 Anatu nambwana rakange kyawa Aporakamemoo Neomoo dupwana Anatu dokome nambwa kondo lara ingilyamo lao Lapaneme leya. Leyamopa Jekopeme rakange Aisakena Anatu mupwa lao suu pyao pako kandenge dokona kingi lao lao kana minyiya. \v 54 Dokopa Jekopeme yuu kyau dokona mena pyao kiso maiyuo dokopa banya akali dupwa nala epena leya. Napala kukwa dokopa yuu kyau dokona luu paleyami. \v 55 Wamba yangama dokopa Lapaneme sipurapala banya kauwange wanengepe elyape keta palyuo pakana lao nyinyi pipala kapu kyuo anda peya. \c 32 \s1 Jekopeme Iso Kando Nyelana Rapa Rapa Pyuo Peya \p \v 1 Jekope kata nyuo peyamopa Anatunya aŋala lapome baakando nyiyami. \v 2 Dopa pyuo Jekopeme aŋala dupwa kandapala dokopa, Yuu dakena Anatunya yanda singi ami dupwa palenge lyamo, leya. Lapala yuudoko kingi Makanaime leya. \p \v 3 Yuu dokona karo Jekopeme akali wai pii minyingi dupwame yangonge Iso yuu Siya yuu Itome dokona singi dokona kareyamo dokona pii dopa pyuo lamaiyakala pena leya. \v 4 Nambana akali andake Iso namba Jekope embena yulu akali ingyuo karo. Namba Lapane role pyao kareyo doko epapu dakepa anda epelyo. \v 5 Nambame bulamakao donge sipisipi meme dee kendemandepe malu dakena reto karo. Emba namba epe kanda naserene lapala wambowana wainembelyo, lamaiyakala pena leya. \p \v 6 Wai minyingi akali dupwa papala epo Jekope lamaiyuo lao, Namwa embena yangone Iso kando nyuo lamaipala imwanopa baa akali andete kisima (400) lanyuo emba kandala ipyamo epelyamano, leyami. \v 7 Dokopa Jekope baa wakasa pakapala mona randaya. \v 8 Dopa pipala dokopa Jekope pakame kumapala banya wambu menape lamasa lao liti pipala, Mende Isomewambo pyara ramo dokopa mende doko mee pyakao parami, lao piya. \p \v 9 Dopa pipala Jekopeme loma soo lao, O Anatu, nambana rakange Aporakame Aisakepana Anatu doko, embame namba kando embena yuu range wambu dupwa keta pao keyange ketapisiri lee kande. \v 10 Embame namba kando mondo lanyi pyambuo keyange pyakae doŋo nambame embena kendemande koo ingyuo karo. Jotane yalo peyodokopa mee pangali isa dokopa peyo. Ipu dokopa gurupu lamasa lao neta epelyo doko. \v 11 Nambana yangonge Isona kingi rekya lao kyawa minyape. Baame namwaenda wane peparae kokwa soo pyala epelyamo dokona pakalyo. \v 12 Embena lalu lao lee kande dokona suu pyape. Embame namba mondo lanyi pyambuo wai kiso para dupwa kapa yaka larami ingya naramopa ipwa pota kee kana ingyuo para langii kande, leya. \p \v 13 Lapala kukwa Jekopeme banya mena karenge dokona yangonge Iso mee mairamo dupwa yapo nyiya. \v 14-15 Mena meme inya andete lama (200) kalyuwa 20 dee sipisipi inya andete lama (200) kalyuwa 20 mena kamele inya ikyane karekare 30 bulamakao dokona inya 40 kalyuwa 10. Donge inya 20 dee kalyuwa 10 nyuo reto kareya. \v 16 Dokopa banya kendemande akali dupwa mena rara wakale wakale liti pirapu mokwa soo maiyuo lao, Nakamba wambo pao dokopa kanya neesinya lao minyuo pupwape, leya. \v 17 Lapala wambeyamo doko lamaiyuo lao, Nambana yangonge Iso kandapala emba piso soo lao, Embena isingi akali doko apisi? Emba yuu anja rangese? Mena apinyi dalapo minyuo pelene leya kande dokopa embame \v 18 dopa pyuo isingi lao, Mena dupwa embena kendemande akali Jekopenande baame emba banya kamongo doko mee jilyamo lao Jekope baa range enakalyamo, lamaiyalapape, leya. \v 19 Dee mena enakana minyuo peyami dupwa kando lao, Nakamba Iso kando nyerami dokopa \v 20 dopa pyuo lamaiyuo, Embena kendemande Jekope repetale epelyamo, lalapape, leya. Jekopeme suu pyao, Nambame baa bange wambo mailyu dokome banya suu pingi alowa pipala koo piyu dupwa kame sakara lao maiya. \v 21 Baa dopa pyuo bange dupwa wambo mainyi nembapala paleyami mare dokona yuu gii kukwa doko dee kamba paleya. \s1 Yuu Peniele Dokona Jekope Akali Mendepa Pyakandeyambi \p \v 22 Kukwa dokopako Jekope sipurapala banya enda lama dolapo dee kendemande enda dolapo banya wane wanake akalisa ipisu mendaki pipya nyepala ipwa Japoke keno penge dokona mapanyi pyambuya. \v 23 Mapanyi pyambwapala bange baa keta siyamo dupwa opetae pyambuo pipala baa iki karo kaeya. \p \v 24 Dokopa akali mendeme epo baapa kupyapeta pyuo karo yuu yanganyi reteya. \v 25 Akali dokome Jekope anamasi minyapa naya doko kandapala banya lengyare kuli doko pyao giilyiyasa kuli neta epeya. \v 26 Dopa pipala akali dokome lao, Yuu yangelyamo namba parowale pakapu, leya. \p Dopa leyamopape Jekopeme lao, Emba kapa puu lao panda jii narowale. Namba keyange keta pisapala yaki nyeronopa pare, leya. \p \v 27 Dokopa akali dokome Jekope kando lao, Embena kingi api lengese? leya. Isingi lao, Namba Jekope lenge, leya. \p \v 28 Leyamopa akali dokome baa lamaiyuo, Embena kingi Jekopeko laa narami. Embame isa wambupi Anatupape pipya poraiyuo pyakandapala anamasi minyalene dokonaembena kingi Isaraele larami, leya. \p \v 29 Jekopeme baa kando lao, Embena kingi doko namba langi, leya. Leyasa isingi lao, Akipamo embame nambana kingi dokona piso silisi? leya. Lapala dokona karo baame Jekope yako lao elyape keta pisapala yaki nyuo peya. \p \v 30 Peyamopa Jekopeme lao, Nambame Anatupa role pyao karapyamo kandapala dee lete karalyane lapala yuu doko kingi Peniele leya. (Ipuru pii kingi Peniele doko Anatunya lenge kambu dopale.) \v 31 Dopa pyuo karo neta pyakaeyamopa baa yuu Peniele yaki nyuo lengyare lakiya dokome karayukwara pyuo anda peya. \v 32 Dopa pyuo piyamo renge dokona lao banya para piyamo Isaraele wambu dupwame mena lengyare minju doko naa nao wasingi. Jekopena lengyare piyamo dokona lao naa nange. \c 33 \s1 Jekope Isopa Kando Nyiyambi \p \v 1 Jekope kandeyamo dokopa Iso baa akali andete kisima (400) pipya role pyao epeyami. Doko kandapala wane dupwa Liya Oresolo dee kendemande enda dolapope keta lili pyuo maiya. \v 2 Maipala enda kendemande dolapo wane pipyawambo karena lao dee Liya wane pipya dokona pako kanya karena lao Oresolo Josepe baapa nyuo lumwa pyuo karo piya. \v 3 Dopa pipala baa pao wambapala yangongena lenge kambu siya dokona yuu yanda ipingi nyepo pangu sepa piya. \v 4 Dopa piyamopape Iso waiya lao epapala baa kupyuo nyinyi pyuo nyiyasa dokopa nakamba ee leyambi. \fig Iso waiya lao epapala baa kupyuo nyinyi pyuo nyiya.|src="FILEFIG" size="col" ref="33:4" \fig* \p \v 5 Dopa pyuo Isome enda wanepe dupwa kandalyuo kandapala lao, Emba role pyao epelyaminyi dupwa apimoose? leya. \p Dokopa Jekopemeisingi lao, Anatumi namba embena kendemande akali doko wane wanake dupwa ipyapala jiyamo dupwaŋa, leya. \v 6 Dokopa kendemande enda dolapo wane pipya repeta epo pangu siyami. \v 7 Dokopa Liya baa banya wane wanakepe pipya repeta epo pangu siyami. Dee enakana lumwa pyuo dokona Josepe Oresolopa repeta epapala pangu soo yako leyambi. \p \v 8 Dokopa Isome lao, Wambu wambo iminyi kando nyipu dupwa apa lao suu pyao peyapisi? leya. \p Leyamo dokopa Jekopeme isingi lao, Emba nambana kamongo dokome namba rae maiyuo kando nyere laopipu, leya. \p \v 9 Dopa leyamopape Isome lao, Nambana bange kapa silyamoŋo embena dupwa mee range sinyale, leya. \p \v 10 Dokopa Jekopeme poraiyuo kongo pyuo lao, Daaŋa. Emba nambapa rae mairi ramo doko bange jilyu dupwa nyere. Emba anjiki pyuo namba yako lao nyipisa embena lenge kambu doko Anatunya lenge kambu kandenge dopale ingyapyamo kando nyilyu, leya. \v 11 Anatumi namba nyisiyasa bange malu dupwa namba keta silyamo dokona lao lasaka pilyu dupwa mee nyelase lao karo nyepeyamo dokopa kaeya. \p \v 12 Dokopa Isome lao, Kapaŋa. Nambame laminyaroleŋe kata nyuo role pyao monale, leyamopape \p \v 13 Jekope isingi lamaiyuo, Wane nyaŋa dupwa poraiya nalyamo dee mena inya dupwa yakane manjiminyi kandalene. Yuu gii mendaki iki dokona mena dupwa ipyuo minyuo makandarama ramo dokopa kumuo otarami ingilyamo, leya. \v 14 Emba wambo parenepa dokona namba enakana moko minyuo eparo. Mena wanepe dupwa eparaminyili pyuo lanyuo epo yuu Siya dokona emba kando nyeroŋo, leya. \p \v 15 Dokona Isome lao, Dopa pyuo piri ramo doko nambana akali lapo embamoo pipya yaki nyepala parowale, leya. \p Leyamopa Jekopeme isingi lamaiyuo, Embame nambapa yulu keyange pyuo leene doŋo akali dupwame pirami mende see nalyamo, leya. \v 16 Leyasa Iso yuu gii dokopa kapu kyepala yuu Siya dokona range peya. \v 17 Dopa piyamopape enakana Jekope sipurapala yuu Sakote dokona peya. Papala Jekope baa rangena anda pyuo dee mena dupwana anda pyakamyuo piya. Dokona lao yuu doko Sakote leyami. \p \v 18 Dokona dee sipurapala epo yuu Kenane dokona taone mende Sikeme lenge doko kando nyiya. Baa wamba yuu Mesopotemia dokonako piso epeya kande. Yuu mende yuu taone dorena ingyuo siyamo dokona komau anda pyuo paleyami. \v 19 Doo paleyamo yuu dolapo Emona wambu dupwana akali mende Sikemena rakange dokona yuunde doko Jekopeme ropo pyao kana kulingi andete mendaki (100) maiya. \v 20 Yuu dokona baame mena pyao kiso maingi kana pyare leya. Lapala kingi Ele Isaraelena Anatu doko leya. \c 34 \s1 Akali Sikeme Baame Wanake Daina Koo Keta Palyuo Kepo Piya \p \v 1 Jekope Liyapana wanenge Daina lenge doko enda yuu range dupwana lapona anda upunili peya. \v 2 Dokopa Ipi akali Emonaikinyingi Sikeme baa Ipi yuu dokona mupwa ingyuo kareya dokome wanake baa kandapala kuli koo palyuo minyarapala baa nyuo kepo piya. \v 3 Dopa pipala baamewanake kando mona reteyamo dokome yako lao pii anjiki pyuo lamaiyuo mona minyarambwaya. \v 4 Dopa pipala Sikememe banya rakange Emo lamaiyuo, Wanake dake namba nyelana ropo pyakana, leya. \p \v 5 Dokopa Jekopeme banya wanenge dokona pii nangende pyaminyilyamo lao siyamopape ikinyingi dupwa mena rapu pyuo isokota kareyamisa epapena lao mali siya. \v 6 Dokopa Sikemena rakange Emome Jekope lamaiyuo rolala epeya. \v 7 Doko Jekopena wane dupwa mena iso isokotakaro anda epeyami dokopaleko epeya. Wane dupwame Sikememe wanake doko kuli palyuo Isaraele wambu koo ingyuo kandanyi palyili lao nyiyamo sepala doko pii napengende pyamolamo lao imbumi kumuyami. \v 8 Dokopa rakange Emome nakama lamaiyuo, Wane Sikeme baame wanake doko mona retapala nyelana nyipyapya nyinyale lao kongo pyuo leya. \v 9 Lapala, Dopa pyuo wanake alowa pyuo nyepala mendakinyaingyuo karamana lao lao walengena palyamanale. \v 10 Dokopa nakama namwanayuu dakena role pyao kararama. Dee yuu dapwana range nyepala bisinase yulu pyuopalinya suu pyaraminyili pyuo palipale, leya. \p \v 11 Dee akali Sikeme baame Dainana rakange pemalengepe dupwa lamaiyuo, Namwa letamano dokona anjiki pyuo piraminyipa yole dupwa nyelana laraminyili pyuo joo wanake nyerowale, leya. \v 12 Bange rae mailyaminyili pyuo langyuo dee yapakaro dupwa kamame ketae nembo lalana masilyaminyili pyuo mee lalapape. Dokopa namba baa nyii larami ramo doko bange kingi palyarami dupwa kaeya nao mee jero, leya. \p \v 13 Dokopa Jekopena ikinyingi dusipame Sikememe nakamana pemalenge Daina nyepala pundu nyiyamo dokona Sikeme rakange Emopa kando isingi panga soo lamaiyuo lao, \v 14 Namwana pemalenge doko akali yanenge kaloma nange dupwame nyinya laa narama. Akali dopaleme nyerami dokopa namwa elyarama, leyami. \v 15 Daaŋa lao, Embena akali dupwa yanenge kalomao namwa pingi dopale pirami ramo dokopako iki emba lare doko serama. \v 16 Sepala dokopa namwana wanake dupwa emba nyepala embena dupwa namwa nyuo pirama. Dopa pyuo namwa embamoo role palyuo karo piramanopa mendakinya ingyuo para, leyami. \v 17 Dopa pyuo lamwanopape embamenamwana pii see napala yanenge kaloma nare ramo dokopa wanake range nyepala yuku parama ingilyamo, leyami. \p \v 18 Dopa leyaminyi pii dusipana Emo dee ikinyingi Sikemepame kapa keyange ingyuo peyamo siyambi. \v 19 Sepala akali parange dokome Jekopena wanenge mona reteyamo dokona lao pii leyami dokona yuu gii mende nemba nao piya. Baa banya wambu dupwana kamame mupwa ingyuo kareya. \p \v 20 Dokopa Emo banya ikinyingi Sikemepa yuu taone kame kambu wato lenge mare dokona papala nakamana akali yango taonena role pyao karenge dupwa dopa pyuo lamaiyuo, \v 21 Akali dupwame namwa pipya anjiki pyuo epelyaminyi. Dokona lao nakamba namwa role pyao yuu dapwana mee nyuo nao palenale. Yuu nakamba palirami doko kandamwa dokopa mee kapa andake ingyuo silyamo dokona enda alowa pyuo karamanale. \v 22 Dopa piramanopape akali dapwa namwa pipya mendakinya ingyuopalimana larami kata doko namwana akali dupwa nakamana pingi dopa pyuo yanenge kalomarama dokopa kapa larami ingilyamo. \v 23 Role pyao karamana lao pii mendakinya palyuo larama dokopa nakamana mena sipisipipi dee bulamakao pinjili bange dupwape namwana ingyuo para, leyambi. \v 24 Emo Sikemepa dopa pyuo leyambi dokopa akali dupwame lao, Kapalyamo namwa peparaena yanenge kalomao pimana, leyami. \p \v 25 Yuu gii repo epo papeyamopa yongo pyakepeyami dokona randosiyami dokopa Jekopena ikinyingi Simione Lipaepa Dainana pemalenge dolapome nakambana wua gela nyepala yuu taone dokona elya kalo papala akali dupwa peparae pyao kumakayambi. \v 26 Dopa pyuo ikinyingi rakangepa Emo Sikemepa dolapo pyao kumakapala karo dokopa Daina Sikemena anda peteyamo doko range nyuo peyami. \v 27 Jekopena ikinyingi lapo dupwa opetaeme pao nakamana pemalenge randa nyiya dokona lao yuu taonena bange keyange peparae andambupi nao nyuo peyami. \v 28 Dopa pyuo mena sipisipi bulamakao dongepe dee bange wakale wakale taonena siya dupwape isokotapena opetae nyiyami. \v 29 Bange nengepe dupwa raka pyuo nyuo soo pao karo dokopa enda wanepe opetae karapusi pyao nyuo dee andakare bange wakale wakale singi dupwa andambupi nao nyepala manjo peyami. \p \v 30 Jekopeme Simione Lipaepa lamaiyuo lao, Nakambame randa doko namba jelaminyi lyamo. Epapu yuu range akali Kenane dee Perasi rara dolapo pipya namba kando yanda silyamo. Namba akali malu reto kara nalyo. Dokona rara dolapome nyuo pakapala namba pyala epo nambana anda wambu ree palu nambape kokwa sinyi nembasarami, leya. \p \v 31 Dokopa nakamame isingi lao, Namwana pemalenge doko mee pamuku inginyi pyambwapya doko kapa ingyuo pelyase? leyami. \c 35 \s1 Anatumi Yuu Betele Dokona Jekope Elyape Keta Pisinyi Pyambuya \p \v 1 Anatumi Jekope lamaiyuo, Emba sipurapala yuu Betele dokona palyuo karala pare. Papala dokona embena yangone Iso pako epeenepa Anatu emba keta epo paneya kande dokona mena pyao kiso maingi kana pyare lare, leya. \p \v 2 Dokopa Jekope banya role pyao karenge akali dupwape banya ree palupi dupwa lamaiyuo lao, Nakamba yuu wakalemana pyarepa kana dupwa nembapala nakamana kata minyingi dupwa nembo rolo komau elyapedupwa wapwalapape. \v 3 Dokopa namwa dae yaki nyuo yuu Betele dokona yuku monale. Dokona nambana randa epeyamo dokopa Anatu nyisiya dokona lao mena pyao kiso maingi kana pyare mende lakamiru. Baa namba anja mendasa peyono dupwana yuu peparae yaki nyii napala kyawa minyuo kareya. \v 4 Dokopa pyarepa kanape dee uriŋi kalena palyingi dupwa nyuo Jekope maiyaminyi dokopa baame nyuo Sikeme repeta isa oke dokona rengesa malu piya. \p \v 5 Dopa pipala Jekope ikinyingimoo kata nyuo peyami dokopa wambu yuu taone dokona repeta palenge dupwame pakame kumapala peteta pyala paa nayami. \v 6 Dokopa Jekope banya wambu pipya yuu Kenane dokona yuu kuki Lusi kingi mende Betele lenge dokona epo mena pyao kiso maingi kana pyare lakamipala yuu doko kingi Ele Betele, leya. \v 7 Renge doko banya yangonge Iso pako epeyamopa Anatumi epo paneya dokona suu pyao dopa piya. \v 8 Orepekana kendemande enda Depora doko kumuyasa isa oke renge yuu Betele dokona malu pipala isa doko king Ee Lenge Isande, leyami. \p \v 9 Jekope yuu Mesopotemia kala epeyamopa Anatumi kamba epo maro lapala baa elyape keta pisinyi pyambwapala baa lamaiyuo lao, \v 10 Embena kingi Jekopelenge doko. Dee Jekopeko lao kara napala emba kingi Isaraele larami, leya. Leyasa banya kingi Isaraele leyami. \v 11 Anatumi deeko lamaiyuo, Namba Anatu Porai Wakasa dokome emba para pyao malu nyere dupwa lapo kiŋi ingyuo parami. Dopa pyuo wane wanake malu manjirinyi rara malu ingyuo para pyao parami. \v 12 Yuu doo nambame Aporakame Aisakepa maiyu doko emba jero. Dee emba karo paparene dokopa pyuo doko embena para pyao nyere dupwa maiyakaro, leya. \v 13 Lapala Anatumi Jekope pii lamaiyamo kareyambi yuu doko yaki nyepala yake panda dee peya. \v 14 Peyamo dokopa Jekopeme Anatu baa pii lamaiyamo mare dokona kana londe mende apu rao pisiya. Pisipala Jekopeme Anatunya kingi lao ipwa lapo kana dokona kulimbwapala isa olipi ipwange lapo kulimbuo piya. \v 15 Dopa pyuo pipala Jekopeme Anatumi pii lamaiyamo yuu doko kingi Betele leya. \s1 Oresolo Kumuya Doko \p \v 16 Nakama yuu Betele yaki nyepala yuu Eporata ene panya peyami dokopa katasa Oresolo baa wane mata kopetame piya. \v 17 Sii lao mata piyamo randa koo neya dokopa enda wana manjana rolo peteyambi dokomelao, Mona nembasareŋe dakepa emba wane mendeko manjapene, leya. \v 18 Dokopa oo lenge kunjalana karo dokopa banya wane doko kingi Benoni leya. Lapala kumuya. Dopa leyamopape rakangeme kingi Benjamene leya. \p \v 19 Dopa pyuo enda Oresolo baa kumapeya dokopa yuu Eporata (epapu yuu Beteleme lenge dokona) panya penge kata dorena malu piyami. \v 20 Pipala malu dokona ketae Jekopeme suu pyao kararoŋo lapala kana londe mende minyuo pao pisiya. Doko dakepape mee Oresolona malu dokona piso karamo. \p \v 21 Isaraele baa mee kata pao karo yuu Ita anda londe kaname pisinde kareya doko yalo papala donopisa komau pipala paleyami. \s1 Jekopena Ikinyingi Dupwa \p \v 22 Isaraele baa yuu dokona paleyamo dokopa akali Urupeneme banya rakangena kamba enda Bilya lenge dokopa role pyao palimbi leyaminyi sepala Isaraele imbumi kumuya. \p Jekope baa wane akalisa ipisu lama mandeya. \v 23 Liyana wane mandeyamo dupwa wane mupwa doko Urupene. Dee lapo dupwana kingi Simione Lipae Juta Isaka dee Sepyulane. \v 24 Oresolona wane mandeyamo dolapo Josepe Benjamenepa. \v 25 Oresolona kendemande enda Bilyana wane mandeya dolapo Dane dee Napatalaipa lenge. \v 26 Liyana kendemande enda Silipana wane mandeyamo dolapo Gate dee Asapa. Wane dupwa Jekopeme yuu Mesopotemia dokona karo mandeya. \s1 Aisake Kumuya Doko \p \v 27 Jekopeme yuu Mamare rakange Aisake palenge anda range dokona epeya. Yuu mendaki doko kingi Kitiarapu kingi mende Eperone lenge. Yuu dokona Aporakame Aisakepa wambo nakambana kulisa ingyuo paleyambi. \v 28 Mange dokopa Aisake baa ee kana 180 nembapala kumuya. \v 29 Baa mondo laokaro yaku nao banya wambu kumuo penge kata dokona peyamopa ikinyingi dolapo Jekope Isopame nyuo malu piyambi. \c 36 \s1 Isona Para Pyao Nyiyamo Dupwa \p \v 1 Isona para pyao nyiyamo dupwa. (Dupwana kingi mende Itome lenge.) \v 2 Iso baa Kenane enda rema nyiya. Dokona mende Iti akali Elone dokona wanenge Ata lenge. Mende Okolipama baa Ana wanenge. Ana baa dee Ipi akali Sipyanena ikinyingi doko. \v 3 Dee enda mende Basemate baa Isamaelena wanenge Nepayotena pemalenge doko nyingi. \v 4 Enda Ata baa Elipasi Isona manjakamiya. Basemate baa Uruele mandeya. \v 5 Okolipama baame Jeyusi Jalame dee Koradusipa mandeya. Wane dusipa Iso yuu Kenane dokona karo mandeya. \p \v 6 Dokopa Isome banya enda wanepe dee banya anda role pyao palenge wambu dupwa nyuo mena bulamakao pinji bangepe yuu Kenane dokona kando nyiyamo dupwa peparae nyepala banya yangonge Jekope yaki nyuo yuku mendasa peya. \v 7 Nakamba mena maluminyapala panda see nayasa dokome pakao kararambi ingya nayamopa dokona rekya lao mendasa peya. \v 8 Papala Iso kingi mende Itome lenge baa yuu Siya kyau pyalya pyana pingi dokona pao nyuo paleya. \p \v 9 Iso para piyamo dupwana kingi dakena palamo. Iso baa Itome wambu yuu kyau Siya dokona paleyami dupwana rakange kyawa. \v 10 Banya wane mandeyamo dupwana kingi dopa pyuo leya. Banya etenge Ata baa Elipasi mandeya. Etenge mende Basemate lenge baame wane Uruele mandeya. \v 11 Elipasi baame wane Temane Oma Sepo Gatama Kenasi dusipa mandeya. \v 12 Dee Isona ikinyingi Elipasinya kamba enda mende kingi Timina lenge baame wane Amaleke mandeya. Wane dusipa Iso etenge Atana para piya dokona ingyuo manjo peyami. \v 13 Wane dasipa Iso etenge mende Basemate lenge dokona ikinyingi Uruele lenge dokome para pyao nyiya. Nakamana kingi Nayate Sera Sama Misa lenge. \p \v 14 Dee Iso etenge mende kingi Okolipama lenge dokome wane rema Jeyusi Jalame Korape mandeya. Enda Okolipama doko Anana wanenge. Dee Anana rakange doko Sipyane lenge. \p \v 15 Akali dapwa Isome mandeyamo dokona mendeme para piyamo kamongoyami dupwa Isona wane kyawa baame mandeya. Elipasi baa Isona wane mupwa ingyuo mandeya. Dokome mandeyamo dupwa Temane Oma Sepo Kenasi \v 16 Kora Gatama Amaleke. Nakama Elipasinya rara dokona kamongapala rakange kyawa ingyuo peyami. Nakama Iso etenge Ata dokona apusingi lapo para pyapala kareyami. \p \v 17 Dasipa Iso ikinyingi Uruelena mandeyamo yuu Itome dokona kamongo ingyuo kareyami. Nakamana kingi Nayate Sera Sama dee Misa dusipa Iso etenge Basemate dokome para pyao nyiya dokona ingyuo dupwa rakange kyawa ingyuo peyami. \p \v 18 Isona etenge Okolipamame akali andake mandeyamo dusipana kingi Jeyusi Jalame Kora mandeya. Isona etenge Okolipama baa Anana wanenge dokome wanedupwa mandeyamopa akali andake ingyuo peyami. \v 19 Dusipa Iso dee kingi mende Itome lenge dokona para pyao nyiyamopa rakange kyawa ingyuo peyami. \p \v 20 Akali Ori rara Siya lenge banya ikinyingi dupwa Lotane Sopyale Sipyane Ana Disone Esa dee Disane. \v 21 Nakama Siyana ikinyingi dupwa yuu Itome Ori wambunya rakange kyawa ingyuo nakama yuu dokona range akali ingyuo kareyami. \p \v 22 Lotanena pemalenge doko Timina lenge. Lotanena ikinyingi dolapo Ori Imanepa lao pingi. \p \v 23 Sopyale ikinyingi dusipana kingi Alopana Manakate Epale Sepo dee Oname lenge. \p \v 24 Dee Sipyane ikinyingi dolapo Aiya Anapa lenge. Akali Ana baame yuu muiyane dokona rakangena mena donge rapu pyakamyuo kareyamo dokopa ipwa guunde isasa pyuo epeyamo kando nyiyamo akali doko. \v 25 Ana baa wane Disone wanake Okolipama lenge dokopa mandeya. \v 26 Disone baa wane kisima Emitane Esipane Itirane dee Kerane dusipa mandeya. \p \v 27 Esa baame mandeyamo dupwana kingi Bilano Sapane dee Akanope lenge. \p \v 28 Disane baa wane lama Usa Aranepa mandeya. \p \v 29 Ori wambu dusipana akali kyawa dupwa kingi Lotane Sepyale Sipyane Ana \v 30 Disone Esa dee Disanepe dusipa kareyami. Nakama yuu Siya range akali rara ingyapapu rakange kyawa ingyuo peyami. \s1 Yuu Itome Akali Kamongo Dupwa \p \v 31 Isaraele akali mendeme kiŋi ingyuo iso karapa nayamopa yuu Itome dokona akali dasipame kiŋi yulu pyuoko kareyami. \v 32 Biona ikinyingi Bela yuu Itome dokona iso kareya. Banya yuu taone doko Dinapa lenge. \v 33 Bela kumapeyamo dokopa yuu Bosera range Serana ikinyingi Jopape dokome banya panda nyepala iso kareya. \v 34 Dee Jopape baa kumuyamo dokopa yuu Temane range Usame dokome banya panda nyiya. \v 35 Usame baa kumuyamo dokopa Atate Betatena ikinyingindeme Mitia wambu Moape yuu dokona paleyaminyi pyao nyuo anameya akali dokome banya panda nyiya. Banya taone kingi Apiti lenge. \v 36 Dee Atate kumuya dokopa yuu Maserika range akali Samila dokome banya panda nyepala kiŋi ingyuo isiya. \v 37 Samila kumapeya dokopa yuu Oriyapote range ipwa Yuporisa repeta karenge akali Sauli lenge dokome banya panda nyuo iso kareya. \v 38 Dee Sauli kumapeyamopa Akapona ikinyingi Bealoyane lenge dokome banya panda nyuo kiŋi ingyuo iso kareya. \v 39 Dee Bealoyane Akapona ikinyingi doko kumuya dokopa Atate banya panda nyiya. Banya taone kingi Pau lenge. Dee etengena kingi Meketapele lao pingi. Baa Matiretena wanenge. Matirete baa Mesakapena wanenge. \p \v 40 Dusipa Isona wane akali andake ingiyami dupwanakingi palamo. Nakama rara ingyapapu yuu palengenyili pyuo kingi pyasi palamo. Timina Alopa Jetete \v 41 Okolipama Ela Pinone \v 42 Kenasi Temane Mipisa \v 43 Makitiele dee Iramo. Nakama Iso Itomena rakange dokona wane kamongoyami dupwa yuu range palengenyili pyuo rakange kyawa ingyuo peyami. \c 37 \s1 Josepe Yangongepana Yulu Dupwa \p \v 1 Jekope baa rakange paleyamo yuu Kenane dokona mee palyuo karalu kareya. \p \v 2 Arome pii Jekopena ree palu palyuo peyaminyi dokona lao pyasi palamo. \p Josepe baa ee kana akalisa ipisu yanda ipingi ingiyamopa banya rakange Isaraelena enda Bilya Silipa dolapome mandeyambinyi yangonge dupwa pipya baa role pyao mena sipisipi memepe iso kareyaminyipa nakama yulu kapa pii nalyaminyi lao rakange lamaiya. \p \v 3 Dokopa Isaraeleme emapanda Josepe mandeyamo renge dokona Josepe kando ama mona retapala yangonge dupwa kando mee kuku pyuo rae maiya. Dopa pipala baame komau londe pepingi keyange yapasi kingi epengende wasapala Josepe maiya. \v 4 Rakangeme dopa pyuo Josepe yapo rae maiyuo kareyamo kandapala banya yangonge dupwame Josepe epe kanda napala yuu peparae isi piyami. \p \v 5 Yuu mendepa Josepe kombeya mende pipala yangonge dupwa polo lamaiyamo siyaminyi dokopa baa kando kamame ipyuo peteyami. \v 6 Baame nakama lamaiyuo, Nambame kombeyande pipu doko apa pyuo pipi lao selapa, leya. \v 7 Namwa peparae ee dokona witi pyake pasi dupwa yama pyuo karamwa dokopa nambana yama pisi doko sipurapala roya karapya. Roya karapyamopa nakamana yama pisi dupwame nambana dokona karo awali lao isarena ingyuo karo pangu simi, leya. \p \v 8 Leyasa banya yangonge dupwame baa imbwuapala piso soo, Emba kiŋi ingyuo karapala namwa iso karapuli lao suu pilisi? leyami. Lapala banya kombeya polo leyamo siyami dokona lao epe kanda nayami. \p \v 9 Dee Josepe kombeya mendeko piya dokona yangonge dupwa lamaiyuo lao, Dee kombeya dakena doko neta kana dee bui akalisa ipisu mendakipi namba karapunde dokona isarena pao pangu soo karalaminyi, leya. \p \v 10 Banya rakange yangongepe dupwa lamaiyamo dokopa rakange baa pyalana pyuo lao, Kombeya dokome pipya doko apiyakalende pipyamo karene? Embame embena rakanepe endakinyipi dee yangongemoo dupwa emba kando isarena ingyuo karo pangu serama lao suu pilisi? leya. \v 11 Dokopa Josepe yangonge dupwame baa yango palyiyaminyipape banya rakange dokome dopa pyuo piyamo dupwana suu pyanyi pyano kareya. \s1 Josepe Isipi Dokona Ropo Pyao Maiyami \p \v 12 Yuu mendepa Josepena yangonge dupwa yuu Sikeme dokona rakangena mena rapu pyakamyuo karala peyami. \v 13 Dokopa Isaraeleme Josepe lamaiyuo, Embena yangongemoo yuu Sikeme dokona menareto karala paminyi dokona paale rapa rapa pyuo karape, leya. \p Josepeme isingi lao, Namba kapa karo parole, leya. \p \v 14 Dokopa banya rakangeme Josepe lamaiyuo, Embena yangongemoo lopao mena dupwa mende pyuo pingi pira kandala papala langyala epale puu, leya. Rakangeme dopa lao, Yuu Eperone lama dokona pisu pena, leya. Josepe baa yuu Sikeme dokona papala \v 15 pau dupwana papyuo koto kareyamo dokopa yuu range akali mende baa kando nyepala piso soo, Emba aki kotelepe? leya. \p \v 16 Nambana yangonge wane dupwa kotelyo. Nakamba mena dupwa lanyuo papala anjale karaminyi lao emba silipi? leya. \p \v 17 Akali dokome lao, Nakama dae yaki nyepala mendasa pumi doko yuu Dotane dokona panya laminyi sipu, leya. Doko sepala Josepe banya yangonge dupwa moko minyuo pao yuu Dotane dokona kareyaminyi kando nyiya. \p \v 18 Nakama kareyami dokona epana nanesa dulusa epeyamo kandapala apa pyuo pyarama lao leyami. \v 19 Nakamayango sukusa lao, Yea, kombeya pingi akalinde kandapi doko epelyamo kanda, leyami. \v 20 Dakepa waiya lao pyapala banya yango doko yuwalena malyapala menarae lengeme pyao nao pipya lapala dokopa banya kombeya dokona aki mende pyakamilyamo lao kandarama, leyami. \p \v 21 Urupene baame sepala karo Josepe nyuolete nembaroŋo lao suu piya. Suu pyapala lao, Lete mende pimanale. \v 22 Baa pyapa napala yuwale mendena mee kupyuo malyamana. Nakamba rangemepyaope pipa nalapape, leya. Urupeneme nakama lenge mende rarami dokopa nyuo rakange keta mapakamiro lao suu pyao leyamo piya. \v 23 Josepe yangonge dupwa kareyami dokona epeyamo dokopa banya pepingi londe yapasi pyuo epeyamo doko rokonyiyami. \v 24 Dopa pipala baa yuwale wambarae kyasisi mendena kupyuo malyiyami. Yuwale doko ipwa see nange. \p \v 25 Dopa pipala nenge nao piso kandeyami dokopa Isimaelena rara akali lapo yuu Giliate dorena piso epo Isipi panya nakamana mena kamele dupwana isa roo keyange dee mamba rendamu pingi lapope retapala manjo epeyami. \v 26 Dokopa Juta lenge dokome yangonge dusipa lamaiyuo, Namwame namwana yangonge pyao yalu pirama dokome aki paliramo nyerama lyasilisi? \v 27 Isimaelena rara akali dupwa maiyuo kana nyemana. Dopa pyuo mairamaramo doko baa randa maiya naramasa pira. Baa namwana yangonge ranjama mendaki doŋo, leya. Leyasa yangonge dusipame kapa lyamo, leyami. \v 28 Leyaminyipa Mitiane akali bange ropo pyao paenge lapo repeta epeyami dokopa Josepe yuwalena paleya doko pulyuo nyepala kana kulingi akalisa lama jinya lapala Isimaele akali Isipi panya epeyami dusipa ropo pyao nyuo maiyami.\fig Isimaele akali Isipi panya epeyami dusipa ropo pyao nyuo maiyami|src="xxxxxx" size="col" ref="37:28" \fig* \p \v 29 Enakana Urupene yuwale dokona palira lao kandala epeya dokona pali nayamosa baa kondome kumuo yanenge pepingi banya doko minyuo rokoya. \v 30 Rokwapala baa yangonge dupwa kareyami dokona kapu kyuo epapala lao, Wane kandapi doko pali nalyamo. Namba apa pyuowane? leya. \p \v 31 Leyamosa nakambame mena meme mende pyapala ranjama dokome Josepena komau londe keyange dokona pareyami. \v 32 Parapala pao nakamana rakange keta minyuo epapala lao, Komau dapa pisi sipyasa kando nyimwa doko embena wane dokonape lao kanda, leyami. \p \v 33 Leyamisa baame ikinyinginya doko lao kandapala lao, Kinyi doko banya doko lamo. Mena rae lengeme pyao injalya injana pyuo nao kaemi lyamo, leya. \v 34 Jekopeme doko sepala banya komau doko minyuo rokwapala komau pupurindeme kanya puu pisiya. Mona randalyo lao piya. Dopa pyuo banya wane dokona lao yuu malu ee lao kumanda peteya. \v 35 Dokopa banya wanenge ikinyingipi peparaeme mona minyarambwuamwali lao piyaminyipape baa kapa mona minyarambwuara ingya nayamopa lao, Kararo dusipana wane Josepena lao mee kumanda piso karo pao kumuo pao baa kandapala dokopa kame serona, lapala kaeya nao kumanda peteya. \p \v 36 Dopa lao piso kareyamo dokopa Mitiane akali dupwame Josepe Isipi dokona lanyuo pao yanda singi Potipa lenge doko keta kana ropo pyao maiyami. Akali doko kiŋi Peraona anda dokona karo yanda singi yango rapu pyuo kareya. \c 38 \s1 Juta Ikinyinginya Etenge Tamapana Dokona Letamo \p \v 1 Yuu gii dokopana Juta baame yangonge dupwa yaki nyepala akali mende Ira lenge yuu taone Atulumu palenge dokona peyamopa rolepyao paleyambi. \v 2 Dokopa Kenane akali Suana wanenge kando rae maipala baa nyiya. \v 3 Nyepala role paeyambi dokopa wane ingiyamopa Ere lenge doko mandeya. \v 4 Enakao dee wane paleyamopa wane Onane kando nyiya. \v 5 Dee wane mendeko manjipala kingi Sela leya. Juta baa yuu mende Kesipi lenge dokona palyuo wane doko mandeya. \p \v 6 Juta baa banya wane mupwa Ere dokona wanake mende Tama lenge nyakamiya. \v 7 Yuu mendepa Ere baa yulu kopetame piyamo dokona Kamongome soo epe nasepala baa pyao kumanyi nembeya. \v 8 Pyapeyamopa Juta baame ikinyingi enakana Onane kando, Emba yangonena enda waiya dokopa role pyao palirambi. Namwana mawa pii palengenyili pyuo emba ane yangongepa dokome enda waiya dokona nyepala para pyao nyere dupwa yangongena apo dokona kararami, leya. \v 9 Dopa pyuo leyamopape Onane baame wane nyeramo dupwa banya angingyuo paa narami doko sepala banya yangongena etenge waiya nyuo dokopa ipwange doko mee neta nembeya. Dopa pyuo yangongena apo dokona mende alo pii nana lao piya. \v 10 Baa dopa pyuo Kamongo kando rae maiya nanyi pyambuyasa Kamongome baa opetae pyao kumakaya. \v 11 Dopa piyasa Jutame enda kauwange waiya Tama lenge doko lamaiyuo, Nambana wane Sela andapelyape lao embena rakanena anda waiya iso pisiri paale, leya. Doko ikinyingi lama dolapo enda dokomeko reto paleyamo kumuyambi dokona dee wane Sela kumakaramo lao suu pyapala rakangena anda range pena leyamosa peya. \p \v 12 Yuu mendepa Jutana etenge Suana wanenge doko kumuya. Kumuyamo dokopa Juta kumanda peteya. Piso polakao nembapala dokopa baaakali Ira yuu Atulumu range banya puu minyingi dokopa yuu Timina banya sipisipiimanji pyake pao kareyami dokona panya peyambi. \v 13 Peyambinyi dokopa lapome epo Tama lamaiyuo, Kauwane baa yuu Timina sipisipi imanji pyake palanya pelyamo, lamaiyaminyi sepala \v 14 baame banya enda waiyana komau dupwa neta nyepala komau wakale dupwa nyepala pee pyuo dokopa lenge kambu yambe piya. Yambe pyapala yuu taone Enaimi kata Timina penge dokona iso peteya. Baame wane Sela andapala namba nyepa napyamo mee peto lao suu pyao piyasa piya. \p \v 15 Jutabaa epapala dokopa pasende enda dupwame komau nyepala lenge kambu yambe pingi dopale ingiyasa baa pamuku enda lao suu piya. \v 16 Enda doko banya kauwangelao see napala dokopa baa kata nemba nemba peteyamo dokona papala, Isokota nyembanale bwua, lamaiya. \p Enda dokome, Aki mende jerenepa nyerambase? lao piso siya. \p \v 17 Baame isingi lao, Meme ikyane mende enakana jero, leyamosa enda baame, Kapaŋa mena ikyane doko angi jero lao wambo mee bange mende lasaka pyuo jelase? leya. \p \v 18 Aki mende makande pyuo jowase? laopiso siya. \p Endame isingi lao, Embena kingi pyasi palenge namba puu kareta dokopa pangali minyuo papingi dokope jii, leyasa maiya. Maipala angi nyiyambisa wane ingyara ingiya. \v 19 Enakana Tama sipurala papala komau lenge kambu yambe piyamo doko roko nyepala banya enda waiyana komau dee pee piya. \p \v 20 Yuu mendepa Juta baa meme ikyane mende nyepala banya puu minyingi yuu Atulumu range maiya. Maipala enda bange makande pii lao maipu doko range nyakala pena leya. Dopa pyuo maiyala peyamopape enda baa kota kaeya. \v 21 Koto saka napala yuu range akali dupwa piso soo, Pasende enda mende Enaimi repeta kata nemba nemba peteyapya doko epapu anja petase? leya. \p Nakama isingi lao, Yuu dusa pasende enda mende pisa nange daa, leyami. \p \v 22 Dokopa baa kapu kyepala Juta kareyamo dokona papala, Namba koto kaepunupa yuu range akali dupwame panda dokona pasende enda mende pisa nange langimisa epelyo, lamaiya. \p \v 23 Pii doko sepala Juta baame, Baa pangali nyinya kaeyambana. Dee koto nyii nambanale. Wambu dupwame nambwa kando giyuo lasarami. Mena doko emba keta pyambwapu doko enda kando nyii nalene lyamo doko pii mende pali nara, leya. \p \v 24 Kana rema papeyamopa lapome Juta lamaiyuo, Embena kauwane kande doko mendeme nyiyande dakepa wane palamo, leyami. \p Dokopa Jutame enda baa neta nyepala isare dokona pyao kisinya, leya. \p \v 25 Baa nyuo epeyaminyipa kauwange ketapii nembo lao, Bange embena kingi palenge namba puu kareta pangalipi reto peto. Dupwa jiyamo range dokome nyiyamopa wane palamoŋo dupwa kandapala apinya lao kandalase? leya. \p \v 26 Jutame dupwana soo manji nyepala lao, Enda baa rolae ingyapyamopa nambame kopetame piyulyamo. Namba wane Selana nyakamipenge doko kaeyo, lapala dee baa kamba nyii napala kaeya. \p \v 27 Enda baawane mata piyamo manjo dokopa wane reme paka manjira ingiya. \v 28 Oo manjo nyelana siyamo dokopa wane mende wambo kingi neta peeya. Kingi peeya dokona enda wane manjinya role pyao peteyambi dokome puu wale kone lapo nyepala banya kingi dokona puu pisakamyuo lao, Dake wane angi, leya. \v 29 Leyamopape dee kingi kuilanyiyamopa wane mende doko nyuo wambakaya. Dokopa enda wane manjinya role pyao peteya baame wane doko kando lao, Yea dopa pyuo pulipyao range neta epanapyane, leya. Dokona lao wane doko kingi Peresa leyami. \v 30 Dokopa yangonge puu wale kone kinginya kareta doko mandeya. Doko banya kingi Sara leyami. \c 39 \s1 Potipana Etenge Dokome Josepe Moŋo Maiya Doko \p \v 1 Isimaele akali dupwame Josepe ropo pyao nyiyami kande doko baa yuu Isipi lanyuo peyami. Lanyuo peyaminyipa Peraona yanda singi mupwa dokona mende Isipi range Potipa lenge dokome Josepe ropo pyao nyiya. Yanda singi doko kiŋinya anda andake dokona yanda singi yango dupwa iso karenge. \v 2 Dokopa Kamongo dokome Josepe baapa role pyao karapala yulu peparae mondo lanyi pyambwakamiya. Josepe baame Isipi akali mupwa dokona anda palyuo kareya. \v 3 Banya akali mupwa kando Kamongome Josepe role pyao karapala mondo lanyi pyambwapyamopa yulu peparae elyape ingyuo pyuo karamo lao kandeya. \v 4 Potipa Josepeme nyiso pyuo kareya dupwana kando epe siya. Sepala banya andape bange dupwa peparaepe iso karena leya. \v 5 Dopa pyuo peyamopa Kamongome Isipi akalinya anda wambu peparae Josepe lapolapo lao nyisiya. Kamongome Josepe yulu piyamo anda dokonape yuu kamanda dupwanape mondo lanyi pyambuya. \v 6 Dokopa Potipame banya bange peparae range kaeyo Josepena kingi rakana palyiya. Palyiyamo dokome andana yulu mende range pii napala nenge napapu kaeya. \p Josepe wane porai lenge kambu keyange kyaka napengelende au pinginde kareyasa dokona \v 7 Potipana etenge baame kyanyi kando mona nyepala role pyao palimbana, lamaiya. \v 8 Lamaiyamopa Josepeme lao, Emba range silini doko. Nambana akali kamongo baame banya bange peparae namba keta pyamalyapala mee kamenge karamo. \v 9 Namba baapa kapa kapa ingyuo bange dupwa rapu pyuo karambano. Baame bange mende yapo reta nalyamoŋo embako ikilyamo. Namba apa pyuo emba letenedokona koo pipala Anatunya lenge kambu dokona yanda pirusi? leya. \v 10 Leyamopape enda baame yuu yangara kwuara piyamo yaka lao kaeya nao nyelana leyamopape Josepeme pii soo nyakami napala role pyao pali naro daako, leya. \p \v 11 Dopa piyamopape yuu mendepa anda iki siyamo akali dupwa pana nayami dokopa Josepe andakare papala yulu pyuo kareya. \v 12 Dokopa enda doko epapala banyakomau andupingi doko minyapala rate dokona palimbana leyamosa Josepe baa kamanda ralo pyakao peyamopa enda doko banya komau andupingi doko kingi rakana paleya. \v 13 Josepe dopa pyuo komau yaki nyepala makando peyamo kandapala enda doko yau pyapala \v 14 yulu akali dupwa kyakale lao, Kandalapa. Nambana akalidokome Ipuru akali doko nyepala andakare pyuo karena leyamopa baame namba keta koo piralyamo. Baame nambana panda epapala role pyao baapa palimbana lapyamopapenambame poraiyuo yau pyapusa \v 15 sepala banya pepingi roko retalamo dokoyaki nyepala kamanda makando pelyamo, leya. \p \v 16 Leyamo dokopa enda baame pepingi doko mee reto akalingi Josepena akali mupwa epelyape lao iso peteya. \v 17 Epeyamo dokopa, Dopa pyaamo lao wamba leyamuli pyuo Ipuru akali nyiinyi kendemande akali dokome nambana panda epapala koo pilyamo, lamaiya. \v 18 Dopa pipyamopape nambame yau pyapunu dokopa banya pepingi doko namba karapu dokona yaki nyuo kamanda pyakao pupya, leya. \p \v 19 Enda dokome, Dopa pyuoembena kendemande dokome namba makande pyaamo, lamaiyamo dokopa Josepena akali mupwa baa imbu singi koo nyepala \v 20 Josepe baa nyuo kiŋinya karapusi wambu palenge dokona palyiyasa paleya. \v 21 Baa karapusi anda paleyamo dokopa Kamongo Anatumi Josepe mona reto puu peyamosa karapusi isingi akalinya lenge kambu baa nyuo elyape inginyi pyambuya. \v 22 Dokopa karapusi isingi akali dokome yulu peparae iso karena lao rombo palyiyamopa karapusi andana yulu paleya dupwana peparae rapu pyuo kareya. \v 23 Dokopa karapusi isingi akali dokome yulu peparae Josepe keta retapala kaeya. Renge doko Kamongo baa Josepe keta role pyao kareyasa bange peparae piyamo dupwa elyape ingyuo peya. \c 40 \s1 Josepeme Karapusi Akali Dolapona Kombeya Iso Lakamiya \p \v 1 Yuu mendepa Isipi kiŋi dokona ipwa waenena yulu pyakamingi akali dokopa banya borete wasakamingi dokopame Isipi kiŋi doko kando koo piyambi. \v 2 Dokopa Peraome doo akali lama yulu pingi akali wakale iso kareyambi dolapo kando imbwaya. \v 3 Imbwuapala baame puu maiyuo karapusi anda yanda singi mupwa iso kareyamo dokona Josepe kareyamo dokona pyambuya. \v 4 Yanda singi mupwa dokome nakamba Josepe role pyao nenge kiso karena lao kareya. Nakama karapusi yuu andarele paleyambi. \p \v 5 Kukwa mendepa Isipi kiŋinya waenena yulu pyakamyuo borete wasakamyuo pingi dolapome kombeyande piyambi. Akali mendaki range dokona kombeya piyambi dokona range wakale renge paleya. \p \v 6 Josepe yangama nakamba peteyambi dokona epeyamo dokopa mona kumuo peteyambinyi kandeya. \v 7 Josepe nakamba karapusi anda peteyambinyi epokandapala dokopa baame nakamba piso soo, Akipamo epapu nakamba lenge kambu kwuaro silyambinyi? leya. \p \v 8 Dokopa nakambame isingi lao, Nambwa range wakale wakale kombeya pimbwa dokona mendeme renge polo langirami ingya napya, leyambi. \p Dokopa Josepe lao, Nakambana kombeya dokona Anatumi renge polo langiraŋa. Kombeya doko serowale langipwape, leya. \p \v 9 Dokopa waenena yulu pyakamingi akali mupwa dokona kombeya doko dopa pipu lao leya. Kombeya dokona isa girapo nambana lenge kambu dokona lyakaro sipya. \v 10 Namba isa girapo kandapu dokopa wangya remana wakale wakale yoko pipala lyipya. \v 11 Dokopa Peraona pee kapo nambana kinginya nyuo minyaro karapunde kapo dokona girapo kinginyi retakamipala Perao maiyapupya, leya. \p \v 12 Josepeme kombeya iso baa lamaiyuo, Dokona renge doko wangya remana lyakaro sipya doko suu pyao yuu gii rema epo paramopa \v 13 Peraome embena koo doko kame sepakala yulu pingi dokona range piri laramopa waene kingyuo karo mainginyili pyuo maiyuo karare, leya. \v 14 Dopa pyuo peya kande dokopape namba kame see napipi. Namba dopa pyuo palipya lao Perao keta arome pyapala karapusi palo doko neta nyereŋe suu pyape, leya. \v 15 Namba koo mende pii nayonopa Ipuru yuu dokona waa nyuo epeyami dee dopako pyuo dae mende pipundena karapusi piminde daa, leya. \p \v 16 Kombeya doko mondo lao nyiso leyamo borete wasingi akali mupwa dokome kandapala baa Josepe lamaiyuo, Namba opetae kombeyande pipupyako, leya. Dokona pisiki minyasi remasa borete paleta nambana kyawa dokona soo pupupya. \v 17 Pisiki ketae dokona Peraona nenge rara wakale wakale yangasi dupwa sipya. Sipyamopape yakame dokona sipyamo nao soo pumi, leya. \p \v 18 Josepeme polo lao, Pisiki rema doko makande pyuo yuu gii rema dopale, leya. \v 19 Yuu gii rema paramopa Peraome embena mange pyao puku nyepala embena yongo doko isa mendena yukwaramopa yakame embena yongo doko nao soo parami renge dokona pipyalyamo, leya. \p \v 20 Yuu gii rema kore yuu sepeyamopa Perao banya mandenge gii pyaka siyamo dokopa banya yulu pingi wambu dupwa nenge andake nala epena leya. Nao peteyaminyi dokona banya waenena yulu pyakamingi borete wasakamyuo pingi dolapo epena leya. \v 21 Epena leyamopa waene kamwakamingi doko baa dee yulu palenge dokonako Peraona kapo doko minyuo waene kamuo jepa pyuo karena leya. \v 22 Dopa piyamopape borete wasakamingi doko pyao kumakaya. Doko Josepeme nakambana kombeyana iso leyamo dokonako angi pyaka siya. \v 23 Dokopa deewaenena yulu pyakamingi akali dokome Josepe nyisinya leyamo doko nyuo kame sepala kaeya. \c 41 \s1 Josepeme Peraona Kombeya Isakamiya \p \v 1 Ee kana lama epo papeyamopa Perao kombeyame baa ipwa Naele pona dokona kareyande \v 2 bulamakao kameya keyange yanda ipingi nyepo ipwa pona dokona sipuro epapala kembo dupwa nao epeyami. \v 3 Dee bulamakao moeya nenge koo yanda ipingiko ipwa pona dokonako piso epapala mena doloma kareyaminyi ipwa marenge dokona kareyami. \v 4 Dopa pipala moeya nenge dusipame kameya yanda ipingi dusipa pyao neyami. Dopa pipala Perao lenge reya. \v 5 Rapala deeko paleya. Dokopa kenapa renge mendaki dokona yanda ipingi nyepo keyange wambu pyuo peteya. \v 6 Enakana dokonako kenapa yanda ipingi nyepo dee lokwasiya. Dupwa porambaiyeme pyao netame nao piya. \v 7 Kenapa moeya nenge dusipame yanda ipingi kameya dusipa pyao neyami dokopa Perao lenge rapala kombeyame lamo lao walu leya. \v 8 Yangama dokopa baa pyuo saka napala yuu Isipi pipulenge dee singi akalipi nyakala pena leya. Dupwame kombeya dopa pyuo pipu lao lamaiyamopape mendeme renge polo larami ingya naya. \p \v 9 Dokopa ipwa waenena yulu pyakamyuo karenge akali dokome lao, Wamba kopetame pyuo kame siyonde epapu suu pilyu. \v 10 Embame embena kendemande pipa imbwuapala borete wasingiakali mupwa nambapa karapusi anda yanda singi akali mupwa iso kareyamo dokona anjinyi pyambuii kande. \v 11 Dokona kukwa mendepa nambwa kombeya piyamba. Kombeya dolapona rangena wakale wakalena renge paleya. \v 12 Ipuru wane parangende kareyamo doko yanda singi mupwa dokona yulu pyakamyuo karo nambwana kombeya piyamba doko renge wakale wakale paleyamopa iso lakaya. \v 13 Baame pololeyamo doko angi pyaka siya. Dopa pyuo namba range yulu pingi dokona epo dee borete wasingi doko pyao yuku piyami, leya. \p \v 14 Dokopa Peraome Josepe lanyakala pena leyasa karapusi paleya dokona waiya lao nyepala epeyami. Dokopa Josepe komau wapuo angasi aku mondo lapala Perao peteyamo dokona epeya. \v 15 Dokopa Peraome Josepe lamaiyuo, Namba kombeya pipala lakana lapu doko mendeme polo lakalana saka nami. Embame kombeya iso lenge lami, leya. \p \v 16 Josepemeisingi lao, Nambame range laa nange. Anatumi Perao rae mairi dokona ingyuo iso lao rolakara, leya. \p \v 17 Dokopa Peraome lao, Namba kombeyame ipwa Naele nembange dokona karapunde. \v 18 Bulamakao kameya keyange yanda ipingi ipwapona dokona epapala kembo londe dokona nao karami. \v 19 Dokopa dee bulamakao wakale yanda ipingi nyepo moeya nao ipi pingi ronende imi. Nakama yongo karanange dopale yuu Isipi liti dakena namba wamba kanda nange. \v 20 Moeya nasi dupwame kameya yanda ipingi nyepo dusipa pyao nami. \v 21 Naminyipape yongo dokona nao palya napala wamba moeya nasi karenge dopaleko karami. Karami dokopa lenge rapu, leya. \v 22 Dee dopako pyuo kombeya pipala kandapunu dokopakenapa renge mendaki dokona yanda ipingi nyepo keyange wambu pyuo pisipya. \v 23 Enakana dokonako kenapa yanda ipingi nyepo dee lokwasiya. Dupwa porambaiyeme pyao netame nao piya. \v 24 Kenapa moeya nenge dusipame yanda ipingi kameya dusipa pyao neyami. Dokona nambame akali singi dupwa lamaipu dokopa mendemerenge polo langyalana saka nami. \p \v 25 Josepeme Perao lamaiyuo, Kombeya laparae dolapo mendakinya pipilyamo. Anatumi mende pirandena langilyu lao pipya. \v 26 Bulamakao yanda ipingi nyepo keyangepe dee kenapa yanda ipingi keyangepe kandapinyi dusipa suu pyao doko ee kana yanda ipingi nyepo dopale. Renge mendaki palamo, leya. \v 27 Dee bulamakao moeya nasi yanda ipingi nyepo enakana pyakalyo epo dee kenapa porambaiyeme pyao yando nasi dusipa ee kana yanda ipingi nyepo lopo andake sera dokona makande pyuo pipya. \v 28 Doko mee Anatumi mende pinya Perao emba langipyalyamo lalono dopaleko lyamo, leya. \v 29 Ee kana yanda ipingi nyepo yuu Isipi dakena nenge andake seramo narami. \v 30 Dee enakana ee kana yanda ipingi nyepoko lopo sera dokopa dolo ee kana yanda ipingi yuu Isipi nenge andake siyamo dusipa mee bange ingyuo para. Yuu gii dusipana yuu ketange pyao kwaeyo para, leya. \v 31 Ee kana nenge kakana peyamo neyami dupwa lopo andake seramo dokome mee ingyuo para. \v 32 Emba kombeya yuu lamasa lao pipinyi renge dokona Anatumi lao kaepala repe angi piroŋo lao pipyalyamo. \p \v 33 Dokona lao embame akali angi mona palenge singi mende koto nyepala yuu Isipi panda peparae iso karena lapenge. \v 34 Dee dopako pyuo akali lapo rombo palyapala yuu Isipi dokona kyawa nyuo iso karo ee kana yanda ipingi nenge kakana paramopa wambumi nenge manjo nyeraminyi dokona nyuu kingipaki pirami dupwana mendaki larapu nyuo nenge retenge anda reto karena lapenge. \v 35 Nakama ee kana nenge kakana paramo gii dupwana Perao embena kingi lao yuu taone dupwana nenge nyuo malu palyuo rapu pyuo kararami. \v 36 Nenge dopa pyuo retarami dokome yuu Isipi dakena lopo ee kana yanda ipingi nyepo seramo dokona kandamae pyuo sera dokona Isipi wambu dupwa kuma narami, leya. \s1 Yuu Isipi Dokona Josepe Gapomane Yulu Mupwa Nyiya \p \v 37 Dopa leyamo dokopa Peraome dee banya yulu akalipimi doko angi pirandena lyamo lao siyami. \v 38 Sepala dokopa Peraome banya kendemande dupwa lamaiyuo lao, Namwame akali wakale dopalende anja mende Anatunya Imambumi pyaramo kararande koto nyeramase? leya. \v 39 Dokopa Perao Josepe kando lamaiyuo, Anatumi emba yapo yulu dupwa lasaka pilyamo. Akali angi mona palenge singi emba yale mende yuu dakena daalyamo. \v 40 Nambana isingi dupwa emba keta retaronopa nambana wambu dupwa emba lareneli pyuo mawa pii doko minyarami. Namba kiŋi rombo palyisi karo dokomeko iki mupwa ingili lao kararo, leya. \v 41 Dopa lapala Peraome Josepe lamaiyuo, Emba yuu Isipi dokona mupwa ingyuo karape lao rombo palyilyu kande, leya. \v 42 Dopa lapala Peraome banya uriŋi malawai lasi kinginya pisingi kiŋinya make palepeta doko neta nyepala Josepena kingi pisiya. Komau keyange nyuo pyakamyuo dee puu sane golome wasisi doko mangena sakamyuo piya. \v 43 Dokopa banya mena oseme ipyuo penge uliuli lapo pyuo singi dokona petena lapala yanda singi lapome wambu pakapunya lao banya kata retakamyuo wambo pena leya. Dopa pyuo Josepeme Isipi dokona mupwa ingyuo karena lao rombo palyiya. \v 44 Palyapala Perao Josepe lamaiyuo, Namba Perao kandapi. Yuu Isipi dakena embame mende laa narenepa mendeme kingi romo pyuo pii narami, leya. \v 45 Dokopa Josepe kando kingi Sapenatepanya lapala yuu Ono range purisi akali Potepera dokona wanenge Asenate baa nyakamiya. Dokopa Josepe Isipi panda dokona papyuo kareya. \p \v 46 Josepe baa ee kana akalisa rema ingiyamopa yuu Isipi dokona kiŋi Peraona yulu nyuo pyakamiya. Dopa pyuo palyuo karo yuu Isipi dokona papyuo kareya. \v 47 Ee kana yanda ipingi dusipana nenge wara piyami dupwa nenge soo kakana piya. \v 48 Ee kana doo yanda ipingiyuu Isipi nenge siya dusipana Josepeme nenge dupwa nyuo bake pyuo taone dupwanareteya. Mee yuu dusipana kapa pyuo nakamana taone andake palengenyili pyuo nenge nyuo reteyami. \v 49 Baame nenge andapyule nyuo bake pyuo reteyasa ipwa pota kee malu ingiya. Dopa pyuo kenapa waingi malu mee kakana siyasa yaka lalana saka napala akisipa lao soo gisapa nayami. \p \v 50 Ene lopo sepa nayamopa Josepe banya etenge Asenate yuu Ono range purisi Potepera lenge dokona wanenge nyiya dokona wane lama mandeya. \v 51 Manjipala Josepeme lao, Anatumi namba randa nyiyunupape dee nambana rakanena ree palupi nyuo kame sipili lao jilyamo lapala wane mupwa dokona kingi Manasa, leya. \v 52 Dee dopako pyuo, Anatumi namba randa nyuo karapunu panda dakena wane jilyamo, lapala wane enakana doko Eporaime leya. \p \v 53 Ee kana yanda ipingi yuu Isipi dokona nenge siyamopa nao rae maiyami doko oteyamopa \v 54 dee ee kana yanda ipingi nyepo Josepeme lopo sera leyamuli pyuo pyaka siya. Yuu menge dupwana lopo kone siyamopape yuu Isipi liti dokona nenge siya. \v 55 Yuu muu ree lao lopo siyamo dokopa Isipirange dupwa Perao kando lopoe leyami dokopa Peraome, Josepe karamo dokona pao lamaipala laramuli pyuo pipwape, leya. \v 56 Yuu panda peparae lao lopo konesoo kapa kapa piyamo dokopa Josepe baame nenge singi anda dupwa lumbwapala Isipi wambu ropo pyao nena lao kareya. \v 57 Yuu muu peparaena lopo kone siyasa Josepe kareya dokonako nenge ropo pyala epeyami. \c 42 \s1 Josepena Yangonge Dupwa Yuu Isipi Dokona Nenge Ropo Pyala Peyami \p \v 1 Jekopeme yuu Isipi dokona nenge manjo bake piyaminyi silyamo leyami doko soo nyepala ikinyingi dupwa lamaiyuo, Akipamo nakama mee dupwana karamisi? \v 2 Nambame sipunu dokopa yuu Isipi dokona nenge silyamo letaminyi dokona ropo pyala pupwape. Namwa kuma namanale, leya. \v 3 Doko sepala Josepena yangonge akalisa Isipi dokona nenge ropo pyala peyami. \v 4 Jekopeme Josepena yangonge angi Benjamene doko pyakaramipi piraminyi lao pakapala pena laa naya. \p \v 5 Kenane dokona lopo andake siyasa wambu wakale wakalepe dee Isaraelena ikinyingi dupwape nenge ropo pyala peyami. \v 6 Josepe baa yuu Isipi dokona gapomane mupwa ingyuo karapala yuu muu peparae ropo pyala epeyaminyi baame maiyuo kareya. Dokona Josepenayangonge dupwa epapala banya lenge kambu siyamo dokona baa mupwa lao yuu dokonapangu siyami. \v 7 Josepeme nakama banya yangonge lao soo kandeyamopape baame kamenge wakalende karene lao masinya lao lao kareya. Baame pyalana pyuo lamaiyuo, Nakama yuu anja rangepe, leya. \p Isingi lamaiyuo, Namwa yuu Kenane range nenge ropo pyala epelyamano, leyami. \p \v 8 Josepe baame yangonge dusipa lao soo nyiyamopape nakamame baaŋa lao soo nyii nayami. \v 9 Baame nakamana lao kombeya pyakamiyamo dokona suu pyao karapala lao, Nakamame namwana panda poraipi daa lao maa palyuo kandala imilyamo, leya. \p \v 10 Dopaleyamo dokopa nakamba isingi lao, O kamongo, emba letene doko daa. Namwa mee embena kendemande akali ingyuo nenge ropo pyalana imwa, leyami. \v 11 Namwa ane yangongemoo pii kalunja nembo lenge akali epelyamano. Maa palyuo kandala epelyamande daa, leyami. \p \v 12 Josepeme nakama lamaiyuo, Kyambo. Nakamame yuupanda dake poraipi daa lao kandala imilyamo, leya. \p \v 13 Nakamame lao, Okamongo, namwana rakange mendaki yuu Kenane dokona karo wane akalisa ipisu lamamandeya dokona lumwa pyuo mandeya doko rakangepa karambi dee mende kumuya, leyami. \p \v 14 Josepeme lao, Nambame lalono doko angilyamo. Nakamba maa palyuokandalana epo pimi, leya. \v 15 Renge dokona lao namba dopa pyuo nakamba makande pyuo kandaro, Namba Peraona kingi dokona lao nakamba yangonge kuki anda karamo lami doko dae epa nara ramo nambame nakama yaki nyii naroŋo lalu lao leto. \v 16 Nakamba mendeme lanyala papale. Doloma iso anjaro kararaminyi dokopa nakamana pii kinyi panda kyambo lamipi lao makande pyuo kandaro. Mende ramo kandena. Perao mee karamo dokona nakamba maa palyuo kandala imilyamo doko lao lyakai soo gisarama. \v 17 Dopa lapala nakama yuu gii rema karapusi anda karena leya. \p \v 18 Dee yuu gii rema epapeyamo dokopa Josepeme lao, Namba Anatu mupwa lao suu pyao kingi lao karengeŋe. Nakamba laronuli pyuo pirami ramo dokome range lete wai pyao nyerami, leya. \v 19 Lapala, Nakama pii katalunja nembo lenge akali ramo doko nakama mendaki karapusi palaminyipanda dokona palenale. Lapo dupwa nakama nenge ropo pyami kandapi dupwa soo nakamana ree palu lopo siyacmo petaminyi dokona papale, leya. \v 20 Dopa pyuo papala nakamana yangonge kuki doko lanyuo eparaminyi dokome kinyi lami lao panaramopa nakamba pyao kuma narowale, leya. \p Sepala kapa leyami. \v 21 Nakama yango sukusa lao, Kinyi yangonge doko kando kopetame piyama. Namwa randa maiyama dokopa baame namwa kando nyisimili lao pisokondali piyamopape namwame sili see nale laa nayamase? Dokona dakepa randa doko namwa keta epo palamo, leyami. \p \v 22 Dokopa Urupeneme lao, Nambame wane doko randa maiya namana leyonopa nakamame sili see nale leyami kande. Dokona epapu baa kumuyamo dokona ranjamadoko namwa keta epo palyuo yano nyilyamano, leya. \v 23 Josepeme kande dokona letaminyi lao soo manji nyuo kareyamo doko see nayami. Wambo pii roko akali keta lao kareyami dokome nakamana pii see nangende karamo lao suu piyami. \v 24 Mange dokopa Josepe ee dokome lulaka peyasa nakama yaki nyuo papala ee leya. Ee lao popo nembapala nakama kareyami dokona epo Simione nyepala nakamana lenge kambu siyamo dokona kiimbuya. \s1 Josepe Yangonge Dusipa Kenane // Lambu Peyami \p \v 25 Josepeme banya akali dupwa keta lao, Nakamana nyuu dupwana witijingi paki pyakamyuo dokopa mone dupwa range paki pyakamipala nenge katasa nao parami dupwa opetae paki pyakamipape, leya. Dokona dopa pyuo pyakamiyami. \v 26 Dokopa nakamana mena donge dupwana witi jingi nyuo retapala kata nyuo peyami. \v 27 Pao kwuayamo palirami mare dokona mendeme banya donge nenge mainyadokopa nyuu dokona kambu polo karo kandeyamopa rangena mone dusipa ketae paleyamo kando nyiya. \v 28 Nyepala yangonge dupwa lamaiyuo, Nambana mone dapwa range paki pyakaminyi nambana nyuu kambusa palamo, lao lasaka piyasa nakama walu lao mona nembo yango sukusa piso soo, Anatumi akinde namwa keta pilyase? leyami. \p \v 29 Rakange Jekope yuu Kenane kareyamo dokona epo pyaka sepala dokopa dopa pyuonde pipya lao lamaiyami. \v 30 Yuu range akali kamongo dokome namwa pyalanako pyuo yuu dokona maa palyuo kandakala imilyamo lao randa jipya. \v 31 Namwa baa lamaiyuo, Namwa pii kalunja lenge akaliŋi maa palyuokandala imwande daa lamaimwa. \v 32 Namwa rakange mendakinya wane akalisa ipisu lama mandeya dokona mende kumuyamopa dee lumwa pyuo mandeya doko rakangepayuu Kenane dokona karambinyi, lamwa. \v 33 Yuu range akali kamgongo baame langyuo, Nakama pii kinyi lenge ramo nakama mendali nambapa karambana. Doloma pao ree palu lopo karaminyi dokona papala \v 34 wane lumwa pyuo mandeya doko lanyuoko eparami. Dopa pyuo pirami dokopa kinyi nakama kalunja nembo lenge akalidoko panaramopa nakamana yangonge doko mee dee range peyakarowale. Peyaronopa nakama kapa nenge dupwa mee maso ropo pyala eparami, leya. \p \v 35 Witi jingi kulimbuyami dokopa akali peparaena nyuunya mone ranju dupwa range paleyande kandapala dokopa nakama rakangemoo pipya pakayami. \v 36 Rakange Jekopeme lamaiyuo, Namba isange doko kararaminyi kapa daa. Josepe pana naya. Dee Simione dopako pipyamopa dakepa Benjamene nyuo mona letaminyi dupwana namba apa lao paro? \p \v 37 Urupene dokome isingi lamaiyuo, Nambame Benjamene lanyuoko epa nayo kande wane nambana dolapo pyao malu piri. Baa namba keta pyamalyarenepa kapa lanyuoko eparo, leya. \p \v 38 Dopa leyamopape Jekopeme lao, Nambana wane doko nakama pipya kapa paa nara. Yangonge kumuya dokona baa iki lenge rao silyamo. Baa katasa pyasakarami. Nakambame namba yaku kareta dake randa koo doko jeramisa saka renge paleta kumuo paro, leya. \c 43 \s1 Josepena Yangonge Dusipame Benjamene Nyepala Dee Isipi Peyami \p \v 1 Kenane lopo siya doko soo andakiya. \v 2 Jekopena ree palu dupwa nenge Isipi rae ropo pyasi dusipa neyaminyioteyasa Jekopeme dee lama ropo pyala paipunya leya. \p \v 3 Jutame isingi lao, Akali dokome yangonge wane baa lanyuo eparimi lao kaeyapya. Doko role pyao epa narami ramo namwana lenge kambu dee kanda naro leyaŋa, leya. \v 4 Embame wane Benjamene lanyuo pupwa lare ramo doko nenge ropo pyakala parama, leya. \v 5 Wane daa lare ramo doko paa narama. Akali dokome lao, Yangonge wane doko lanyuo epa narami dokopa namba karo dakena dee epa narami, leya lyakande, leya. \p \v 6 Isaraele baame lao, Akipamo nakamame namba kopetame randa joo yangonge mende karamo lamaimisi? leya. \p \v 7 Nakama isingi lao, Akali dokome namwana ree palu dokona lao mee piso soo sulu sipya. Nakamana rakane lete karape? Nakama dusipakope panda yangone mende karamo? lapyasa namwa isingi lanyuo ipupwape lara lao see napala karapya lamwa, leya. \p \v 8 Dokopa Juta dokome rakange Isaraele lamaiyuo, Wane doko namba role pyao pupwa larenepa sipurapala monale. Dokona lao emba dee namwa namwana wanepe kuma namanale, leya. \v 9 Baa nambana kingi rakana palyapala kaelale. Nambapa pyamalyarenepa baa lao lanyuo anda epa naro ramo doko koo renge doko namba keta kapa kwuanyi nemba nao kararo ingyara, leya. \v 10 Dae dopa pyuo lao kara namwali doko yuu lamasa lao nenge manjo imwali lao suu pilyu, leya. \p \v 11 Dokopa rakange Isaraeleme lamaiyuo lao, Dopa pyuo parandena lyamo dopa pyuo pipa, leya. Yuunya bange angi kapa palenge dupwana lapo paki pipala mamba lapo amburali ipwangepe awa kyaa pingi lapope anga ulyape dee kumba roo lapope manjo pao akali doko mee pakiki mairami. \v 12 Dee kana mone kenda pyuo minyuo papale. Mone nakamana nyuunya pali narali paleyapya kande dupwa dee manjo parami. See nao kamenge reteyamipi? \v 13 Sipurapala yangone nyuo lanyuo akali baa karamo dokona dee kamba pupwa, leya. \v 14 Anatu Porai Wakasa dokome akali banya mona pyakaramopa baamenakama sakame kumaramopa nakamana yangonge mende doko dee Benjamenepa range pupwa lakanale. Nambana wane dupwa dee kando nyii naro ingiya kande doko dokolyamo, leya. \p \v 15 Leyamopa nakamame bange mee mairaminyi mone dupwa anda pyuolepe dee Benjamene opetae nyuo rapa rapa pipala Isipi papala Josepena lenge kambudokona pao pyaka siyami. \v 16 Josepeme Benjamene role pyao epeyaminyi kandapala banya kendemande akali anda yulu pyuo karenge doko lamaiyuo, Akali dupwa lanyuo pao nambamoo korakama nenge role pyao namanale mena mende pyao kisakana, leya. \v 17 Kendemande baa Josepe leyamuli pyuo pipala akali dupwa Josepenaanda lanyuo epeya. \p \v 18 Josepena anda nakama lanyuo peyamisa mone wambodupwa nyuunya paleyamo anda manjo peyamapya renge dokona namwa dae anda lanyuo epelyaminyi rapisi lao suu piyami. Pyapala karapusi pyuo mena donge dupwa nyakaopinya pyaminyi lao suu pyapala pakayami. \v 19 Pakapala nakama Josepena kendemande mupwa doko kambu repeta kareyamo dokona epo lamaiya. \v 20 O kamongo mende langimwali yaka emba sepe. Namwa wamba dae nenge ropo pyala epeyama. \v 21 Doko pao anda kauwa palirama yuu dokona mone range wakale wakale paleyamo kando nyiyama. Namwana mone kenda piyamo lanyuo epeyamano dopaleko range paleyamosa mone doko dee laeyo manjo epo dokopa \v 22 mone wakale nenge ropo pyarama dupwa manjawako epelyamano. Apimi namwana mone dupwa bake range dokona paki pyakayape? lao see nalyamano, leyami. \p \v 23 Kendemande dokome lao, Monanembo paka nalapape. Nakambanape nakama rakanena Anatu baame byake dokona yole retakaya. Wambo ropo piyaminyi mone doko namba keta piyami kande lapala Simione nakama kareyami dokona lanyuo epeya. \p \v 24 Dopa pipala nakama baame lanyuo Josepena anda kolandapala nakama ipwame kimbu wate pinya lao maipala baame donge dupwa nenge pyakamiya. \v 25 Nakama Josepe korakama dokopa role pyao nenge narami doko sepala bange mee mairami dupwa rapa rapa pyuo reto peteyami. \v 26 Josepe anda epeyamo dokopa bange mee mairami dupwa maipala banya lenge kambu siyamo dokona pangu siyami. \v 27 Baame nakama piso soo, Nakamana rakane alemo namba langiyami kande doko apa pipyamo karase? Baa kapa karase? leya. \p \v 28 Nakama isingi lao, Embena akali kuki namwana rakane doko baa mee letekaramo, lapala banya lenge kambu dokona wapambu karapala pangu siyami. \p \v 29 Josepeme kandapeyamo yangonge wane Benjamene endanginya wane doko kareyasa lao, Dake nakamana yangone enakanande langiyami dokose? Rakane Anatumi emba pakiki pyakao karena leya. \v 30 Dopa lapala Josepe Benjamene kando kondo dokome monarena pulunongo piyamo ee lara ingiyasa waiya lao panda papala ee lao kareya. \v 31 Enakana lenge kambu wate pyuo mondo lapala range poraiyuo kama eponenge mokwa sinya leya. \v 32 Dokopa Josepe baa yeelyo piso nenge neyamopabanya yangongepe Isipi wambupi wakale wakale pyuo nenge neyami. Ipuru wambu pipya role pyao nenge dokopa ipyarama lenge renge dokona ingyuo liti pyuo nao peteyami. \v 33 Yangonge dupwa manjo epengenyili pyuo Josepena lenge kambu siya taepo repeta dokona peteyami. Dopa pyuo pisiyamo doko soo manji nyepala lenge pongo pyalya pyana pipala mona peyamo peteyami. \v 34 Nenge Josepena taepo dokona piso mokwa sepala Benjamene kamame andarele maiyami nakama baa role pyao nenge ipwape rae maiyuo nao sikya piyami. \c 44 \s1 Kapo Pana Naya Doko \p \v 1 Josepeme banya kendemande mupwa anda yulu pingi doko lamaiyuo, Akali dupwana byake dokona nenge malu kapa manjaraminyili pyuo paki pyakamyuo dokopa nakamana mone wakale wakale byake kambunya paki pyakaminya, leya. \v 2 Dee nambana kana kulingimi wasisi kapo doko yangonge wane enakana dokona byakena ketae paki pyakaminya leyamopa leyamuli pyuo piya. \v 3 Ene yango epeyamo dokopa akali dusipa nakamana donge nyepala kata nyuo peyami. \v 4 Nakama taone yaki nyuo mee nombisale pelyaminyi lao karo banya kendemande lamaiyuo, Akali dupwa peta pao kando nyuo wambapala dokopa dopa pyuo lamaiyuo, Nakama keta mondo lamwanopa akipamo koo pyuo yano pyapala pelyamisi? \v 5 Kapo dake nambana kamongona ipwa nenge doko rengyana nyera dupwana pii repa repa piramo dupwana kandalana retenge doko daase? Nakama dopa pimi doko yulu koo pimisa pipya, leya. \p \v 6 Kendemandeme pao kando nyuo wambapala dokopa pii leyamo doko makande pyuo leya. \v 7 Nakamame baa piso, O kamongo, emba pii doko akipamo letene? Namwaembena enda ingyuo karamano dokome yulu dopale pirama ingya nange. \v 8 Namwana mone nyuunya paleyamo Kenane piso laeyo manjo epeyamano emba kandee lao kande akipamo embena kamongona anda siyamo kana golope kulingipi nyeramase? \v 9 Kamongo, embame namwa mendena nyuunya paliramo kando nyere ramo doko baa pyao kumakapala namwa doloma karapusi pirinyipa embena kendemande yulu pyuo karalu kararama. \p \v 10 Baa isingi lao, Kapa letaminyi doŋo nakama mendali keta kapo doko palira ramo baa karapusi palenale nakama lapo dupwa mee rolae ingyaramo papale, leya. \v 11 Dokopa nyuu dupwa yuunya waiya lao yaki nyepala range rangu kandeyami. \v 12 Josepena kendemandeme wambo mandenge dupwana nyuu rangu pao wane enakana dokona lumwa pyuo ranguyamopa Benjamenena nyuunya paleyamo kando nyiya. \v 13 Dokopa nakama yamarangyuo komau dupwa minyuorokwanyi nembo bange dupwa dongena retapala manjo taone dokona dee lambu peyami. \p \v 14 Juta yangongemoo Josepena anda epeyami dokona baa kareyamo kandapala yuunya pangu siyami. \v 15 Dokopa Josepeme lao, Nakama akinde pimisi? Ene piramo dupwa akali namba yale dokome namba wambo pii repa repa pipala soo karo doko see nalyamisi? leya. \p \v 16 Jutame isingi lao, O kamongo namwa ketapii mende langirama ingya nalyamo. Aki mende larama? Apa pyuo namwa koo pii namwa dupwa pano lamape? Namwana koo yambe pyao siyamo doko Anatu nyuo lasaka pipyasa pilyamo. Namwa peparae embena puu maisi ingyuo pelyamano. Kapo sipyamo kando nyipi doko baa iki ingya nara, leya. \p \v 17 Dokopa Josepeme lamaiyuo, Dokona palyuo pii naro daa. Akali mende kapo baa keta palipya doko nambana karapusi inginyale. Doloma nakama rakane karamo dokona mona seramopa papale, leya. \s1 Jutame Benjamenena Lao Josepe Pii Leya \p \v 18 Jutame Josepe repeta pao lamaiyuo, O nambana kamongo, pii nambana monana epelyamo dupwa peparae langinyaŋa. Nambapa imbwa napipi. Kamongo emba Perao baa yaleko karene kande. \v 19 Kamongo embameko piso soo, Nakamana yangone rakanepe karamipi lao pisii. \v 20 Namwame langyuo, Kamongo namwana rakange alemo karamo dokome emapanda mandeya yangonge wane dokopa karambi. Wane banya endangimi pakao mandenge doko kumuyamopa baa iki lete karapyamopa rakangeme baako mona reto karenge, leyama. \v 21 Dokopa kamongo embame baa kandaronya lanyuo ipupwape, lee. \v 22 Namwame emba langyuo, Wane doko rakange yaki nyuo epa nara epana pira dokopa rakange yamarangyuo kumara, leyama. \v 23 Dokopa embame lao, Nakamana yangone wane doko lanyuo epa narami ramo doko dee nenge nyela epa narami, lee. \p \v 24 Dokopa namwana rakane embena kendemande doko embame leenyili pyuo lamaiyakayama. \v 25 Dokopa baame lao, Dee lambu nenge kuki lama ropo pyala pupwa, leyasa \v 26 namwame isingi lao, Wane enakana doko role pyao pupwa laa nare ramo dokopa kapa ropo pyala paa narama. Wane kuki doko role pyao para ramo dokopa kapa parama, leyama. \v 27 Dokopa embena kendemande nambana rakange dokome lao, Nambana enda dokome baa wane lama iki mandeya doko silyaminyi. \v 28 Mende baa namba yaki nyiya. Baa kanda nayoŋo mena rae lengeme naooto piya. \v 29 Wane dake epapu lanyuo paraminyi pyaope pirami ramo dokomenamba yaku kareta dake mona rando kararonopa kumanyi nembaramisa pira, leya. \p \v 30 Dee dakepa kamongo emba rakane karamo dokona wane lanya nao paramano kandara dusa yamarangyuo kumara. Banya mona wane keta yukwaro karenge. \v 31 Wane doko lanyuo paa naramano kandaramo dokopa baa emasi dokome saka renge dokome yamarangyuo kumara. \v 32 O kamongo wane dokona lao rakane kando mende lalu lao lenge ingyuo leyo. Wane doko dee lanyuoko epa naro ramo banya ranjama doko namba keta sulu seraŋa, leyo. \v 33 Dokona lao epapu namba wane banya panda nyeronopa wane doko yangongemoo pipya range pakaminyale. \v 34 Apa pyuo namba epapu wane yaki nyepala rakane karamo dokona paro? Namba rakane ralo makwa isa minyuo karara doko kanda naroŋo paa naro, leya. \c 45 \s1 Josepeme Baaŋa Lao Yangongemoo // Polo Lamaiya \p \v 1 Josepe banya doo yuu range akali dupwana lenge kambu dokona poraiyuo lao karara ingya nayasa nakama pyao ralinyi nembo kamanda pena leya. Peyaminyipa, Namba Josepeŋe, lao angi yangongemoo polo lamaiya. \v 2 Nengya nengya pyao yuu ketae ee leyasa Isipi akalimi sepala kiŋi Peraona anda yuupi dokona lao peyami. \v 3 Josepeme yangonge dusipa kando namba Josepeŋe rakane mee kapa karengese? leya. Dopa leyamopa yangongedusipame pakame kumapala isingi warapo laa nayami. \v 4 Dopa piyami dokopabaa karo dokona reperepe pyuo epena leyasa peyami dokopa lao, Namba nakamana yangonge Josepe Isipi wambu kana nyuo ropo pyao maiyami kande dokoŋo, leya. \v 5 Dokona nakamba keta palamo lao mona nemba nalapape. Nakama kyawalete nyere lapala Anatumi namba dae wambo nyuo peeyapya, leya. \v 6 Mange doko ee kana lama iki lopo soo epo papeyamopa dee kingi paki ene sera dupwana eewara pyuo manjo pii narami ingiya. \v 7 Anatumi nakamana rara rembe naa nana lao dokona namba wambo rapa rapa pyuo nembeya. Namba dae peeyamo dokome nakama koo keta pisaraminyi lapala lete wai pyao nyere lao piya. \v 8 Dopa pilyamo dokona nakama suu pingi nyisasarami Anatumi lyakande. Peraona rakange inginyipyambwapala banya yuu kingi Isipi dake peparae namba jiyamopa iso karapu, leya. \p \v 9 Dakepa waiya lao rakane karamo dokona papala embena ikinyi Josepe kande dokome dopa pyuo lalamo larami. Anatumi namba Isipi wambu iso karare lapalaandake ingyuo waso kareyamo karoŋo. Namba keta waiya lao ipupi. \v 10 Epo dokopa yuu Gosene namba karo repeta palirami. Emba embena ikinyi wanepe embena sipisipi meme bulamakaope bange embena dupwa peparae lanyuo ipupi lalamo lamaipape. \v 11 Emba Gosene paliri ramo dokopa nambame nenge yano piramuli pyuo nyisaro. Ee kana kingi paki ene lopo seramo dokopa embena ree palu menape nenge yangya nana lao lapunu pilyamo doko lamaipape, leya. \p \v 12 Dee yangonge dupwa kando, Dakepa nakama peparae wane Benjamenemoo nakamana lenge angi dokome kandaminyipa pii langyuo leto, leya. \v 13 Rakane lamaiyuo, Namba iki yuu Isipi darena nambana ingyuo sipyamo karamo lao nakama kandami kandapi dopa pyuo lamaipala dokopa waiya lao mwua lapala lanyuoko dae ipupwape, leya. \p \v 14 Lapala yangonge Benjamene kupyuo rau pyapala ee andake leyasa Benjamenebaame banya pendeko dokona yukwaro karo eeko leyamopa \v 15 Josepe baame yangonge lapo dupwa nyinyi pipala ee lanyi pisiya dokopa yangonge dupwame baa role pyao pii leyami. \p \v 16 Josepe yangonge dupwa kala eparami lao Peraona anda dokona leyaminyi sepala banya yulu pingi mupwape baamoo rae maiyami. \v 17 Rae maipala Peraome Josepe kando lao, Embena yangonemoo lamaiyuo, Bange keyange dupwa nyuo mena kamelena retapala manjo yuu Kenane lambu pena lamainya, leya. \v 18 Nakamana rakane dee enda wanepe nyepala layo eparaminyipa yuu sukunya jeronopa yuu Isipinya amenge kapape doko nakama nao kararamiŋi epena, leya. \v 19 Yuu Isipi dakena mena oseme ipyuo papingi uliuli lapo nyuopao enda wanepe rakanemoo nyepala ipupwape, leya. \v 20 Nakamana yuu andape dupwa konda napala kala ipuwape. Isipi dokona ruu nao kararami lamailapape. \p \v 21 Isaraelena wane dupwame leyamuli pyuo piyami. Josepeme uliuli lapo nyuo maiyuo dee nenge katasa nao parami dupwa nyuo pipala maiya. \v 22 Baame nakama komau wakale wakale dupwa maiyamopape Benjamene dokona kana kulingi andete rema maiyuo dee komau kingi paki maiyuo piya. \v 23 Dee kamba rakange katasa nao epara dokona suu pyao Isipi nenge keyange wara pingi dupwana nyuo kenapalukusi byake akalisa nyuo dee nenge wakale nyuo donge akalisanya apu sakamyuo pena leya. \v 24 Dopa pyuo yangonge dupwa mapanyi nembapala karo panya kata nyiyami dokopa lao, Pao karo dokopa mona nemba nalapape, leya. \p \v 25 Nakamba Isipi yaki nyepala yuu Kenane rakange Jekope kareyamo dokona epeyami. \v 26 Josepe lete karapyande kandapala epelyamano. Baa Isipi liti peparaena mupwaingyuo karamo, leyaminyisa Jekopena kyawa sisingi kata papiyasa kinyi letaminyilao soo nyepa naya. \p \v 27 Dopa piyamopape nakamba Josepe pii leyamo dupwa makande pyuo lao dee uliuli Josepeme rakange nyela pena lao maiyamo dupwa kandapala baa mona pendakae lapala soo manji nyiya. \v 28 Dopa pipala lao, Kapakandelyo doko yakaŋa wane Josepe baa lete karalyamo doko kandapala kumaro paro kae, leya. \c 46 \s1 Jekope Banya Ree Palu Pipya // Isipi Peyami \p \v 1 Jekope banya pinji nyuo muu pipala yuu Biasipa rakange Aisakena Anatu baame kana pyare lao rendamu pingi yango maiyamo dokona peya. \v 2 Kukwa dokopa Anatumi kombeyame Jekope, Jekope, leyasa baa isingi, Soo karo, leya. \p \v 3 Dokopa, Namba embena rakanena Anatu doko karo, leya. Isipi panya mona kenda napipi. Nambame embena para piinyi dupwana yuu dokona epo karo rara andake inginya pyambwakaro, leya. \v 4 Nambame emba role pyao Isipipapala dee embena para pyasi dupwa dakena laeyo lanyuo eparo. Dee emba Josepe kando kararamo kumare, leya. \p \v 5 Dokopa Jekope Biasipa piso sipurapala kata nyiya. Banya ikinyingi dupwame rakange Isaraelemoo dee enda wane dupwape Peraome uliuli maiyamo dupwana petena lapala lanyuo peyami. \v 6 Dopa pyuo nakamana menape dee pinji bangepe Kenane dokona yulu pyuo nyuo retenge dupwa nyepala Isipi epeyami. Jekope banya yulu pyuo nyuo retenge dupwa nyepala Isipi epeyami. Jekope banya jingi para pyao peyamo dupwa \v 7 ikinyingi wanengepe dee kauwangepe role pyao Isipi peyami. \p \v 8 Isaraelena para piyamo yuu Isipi peyami dupwana kingi dakena silyamo. Jekopena wane kyawa Urupene. \v 9 Urupenebanya wane dupwa Anoke Palu Esarone dee Kami mandeya. \v 10 Simioneme mandeya dupwa Jemuele Jamini Okate Jakini Soka dee Sauli. Dupwa Kenane enda dokome manjakamiya. \v 11 Dee Lipaena ikinyingi dupwa Gesoni Kokate dee Merare. \v 12 Jutana wane dupwa Ere Onane Sela Peresa dee Sara dupwa mandeya. Dokona Ere Onanepa dolapo yuu Kenane kumapeyambinyipa peyami. Peresena wane Eserone Amulipa dolapo. \v 13 Isakana mandeya dusipa Tola Pupa Jasupi Simironemoo. \v 14 Doo Sepyulaneme mandeya dupwa Serete Elone Jalele. \v 15 Wane dusipa Jekopena etenge Liyame yuu Mesopotemia piso mandeya. Wane manjo karo wanake Daina doko opetae mandeya. Liyana mandeyamo dee apusingipi minyuo pyaso 33 ingiya. \p \v 16 Gatena mandeyamo dupwa Sipiane Aki Suni Isapone Eri Aroti dee Arelemoo mandeya. \v 17 Doo Asana mandeya dusipa Imina Isipa Isipi Beriya banya pemalenge Serapa. Beriyana wane dolapo Epa Malikelepa. \v 18 Lapaneme wanake Silipa Liyana kendemande ingyuo maiya dokome Jekopena wane dalyasipa manjakamiya. Wane peparae 16 ingyuo peya. \p \v 19 Jekope etenge Oresolona wane dolapo Josepe Benjamenepa. \v 20 Josepe akali Potepera purisi akali yuu Ono rangena wanenge Asenate lenge doko nyiyamopa baame wane lama Manasa Eporaimepa lengedolapo yuu Isipi dokona manjakamiya. \v 21 Benjamenena mandeya dupwa Bela Beka Asapele Gera Nemane Eki Orosi Mupimi Yupimi Atamoo mandeya. \v 22 Oresolome Jekopena wane manjakamiya dokona 14 ingyuo para pyao peya. \p \v 23 Dane dokome Usimi mandeya. \v 24 Napatalaina wane mandeya duwpa Jasele Guni Jesa Silememoo mandeya. \v 25 Lapaneme wanenge Oresolona yulu pyakamingi enda Bilya Oresolo maiyamo dokome Jekopena wane dusipa manjakamiya. \p \v 26 Jekopena ikinyingi Isipi lanyuo peyamo dupwa minyuo pyaso yaka lapala 66 ingyuo pyasi palamo. Jekope ikinyinginya enda dupwa yaka laa nayami. \v 27 Josepeme Isipi karo wane lama mandeya. Jekopena ree palu yuu Isipi peyami dupwa nyuo pyaso 70 ingiya. \s1 Jekopeme Josepe Range Dee Kando Nyiyamo Pii Doko \p \v 28 Isaraeleme Juta kando emba wambo yuu Gosene dokona Josepeme namwa kando nyela epena lanyala pena leya. Dee nakama peparae yuu Gosene pyaka siyami. \v 29 Josepe doko sepala banya uliuli rapa rapa pyakana lapala piso rakange katasa yuu Gosene dokona kando nyela peya. Josepe rakange epeyamo kando nyuo dokopa mangena kingi pongo pyaro karo ee andake leyambi. \v 30 Dokopa Isaraeleme Josepe kando lao, Emba lete kareende kando kaelyoŋo kapa kumuo parole, leya. \p \v 31 Dopa leyasa Josepeme banya yangongemoo dee rakangena wambu palu dupwa lamaiyuo, Nambame nambana rakane banya ree palupi Kenane palenge dupwa epaminyi lao Perao lamaiyala pelyo, leya. \v 32 Akali dupwa nakamana yulu doko mena rapu pingiŋi nakama range wakale wakale mena minyinginyili pyuominyuo dee nakamana pinji bange peparae minyuoko epelyaminyi lao lamairu, leya. \v 33 Dokopa Perao nakama, Aki yulu pingisi? lao pisiya kande dokopa isingi lao, \v 34 O kamongo namwa rakange piyamuli pyuo wane kukisa piso mena bulamakao rapu pingiŋi lamaiyalapale, leya. Dopa pyuo larami dokopa nakama yuu Gosene dakena kapa kararami. Renge doko Isipi rangeme sipisipi iki minyingi wambu dupwa epe kanda nange dokona lao lamaiyuo wambu piya. \c 47 \p \v 1 Dopa lapala Josepe Perao lamaiyuo, Nambana rakane yangonemoo Kenane piso nakamana bulamakao osepe dee nakambana pinji bange peparae minyuo epo dakepa yuu Gosene dokona petaminyi, leya. \v 2 Lapala yangonge kingi paki nyepala Perao keta lanyuo peya. \v 3 Peraome, Nakama aki yulu minyingi? lao pisiya. \p Dokona nakambame, Namwa embena kendemande ingyapyamo karamano dupwame namwana rakange mena rapu piyamo doko suu pyao mena minyuo karenge, leyami. \v 4 Yuu Kenane dokona rambi mena sipisipi narami pali nao lopo kone soo pipyasa yuudakena karamwali lao imwa. O kamongo namwa yuu Gosene dokona palimwali yaka, leyami. \v 5-6 Leyaminyipa Peraome Josepe lamaiyuo, Embena rakane yangonemoo dupwa epaminyi lyamo dokona yuu Isipi doko emba keta silyamo. Dokona rakane yangonemoo yuu sukusa dokona nyuo palyalase, leya. Nakama yuu Gosene dokona palirami. Embame serenepa akali mena yulu pingi lapo kareyami kande doko nambana bulamakao dupwa nenge maiyuo isakana lare, leya. \p \v 7 Enakana Josepeme rakange Jekope Perao kareyamo dokona lanyuo epeyamopa Jekopeme Perao kando keyange ingyuo pena lao yako leya. \v 8 Dokopa Peraome Jekope piso, Embena ee kana akipare kareepe? leya. \p \v 9 Jekopeme Perao lamaiyuo, Nambana yuu gii ee kana 130 ingyuo pelyamo. Wamba dokopa rakange kauwangepe dupwa ee wara pyuo nao karapala kumuyamipyaŋa. Namba randa nao ee kana kuki karapala emelyo, leya. \v 10 Dopa lapala Jekopeme Perao elyape keta piso karena lamaipala kinginyepala peya. \v 11 Dokopa Josepeme rakange yangongepena yuu ama keyange rombo palyakamipala Perao leyamuli pyuu Oramese dokona palyiya. \v 12 Palyapala Josepeme nakama dee rakangena ree palu yangonge kuki dokonape nenge pyuo kareya. \s1 Lopo Kone Siyamo Dokopa Josepe Yulu Andake Piya \p \v 13 Yuu muupeparaena lopo kone siyamopa wambu yuu Isipi Kenane dolapo lopo mee ongee pyao paleyami. \v 14 Josepeme Isipi Kenanepa wambunya nenge ropo piyaminyi kana dupwa nyepala Peraona anda dokona lanyuo peya. \v 15 Kenane Isipi wambupinya kana pao oteyamo dokopa Isipi wambu dupwa epo Josepe lamaiyuo, Namwana kana otelyamoŋo embame mende pyakape. Akipamo embame kando kaeyarenepa kumaramase? Nenge jepe, leyami. \p \v 16 Josepeme isingi lao, Nenge doko jelana karoŋo kana oteyamo leyami kande doko nakamana mena dupwa namba jeraminyipa nenge yano pyao jerowale, leya. \v 17 Dopa lapala nakamana mena osememe sipisipi bulamakao dee dongepe dupwa minyuo Josepe maiyami dokopa mena dupwana alowa pyuo nenge ee kana dokona maiyuo kareya. \p \v 18 Ee kana mende dokona epapala lao, O kamongo, namwana kana dupwa pao oto dee mena dupwa kamongo emba keta soo pilyamo. Epapu mende sepa napyamopa namwana yongo isange doko dee ee wandepape dolapo iki namwa keta silyakande, leyami. \v 19 Emba mee kandokararene kapa kumaramase? Namwa dee namwana yuupi mee inginya lao kaelese? Embame nenge jerenepa namwana yuu kulisa alowa pyuo jerama dokopa namwape dee namwana yuu dupwape Peraona ingyuo penale. Emba nenge jerene napala kuma narama dokopanamwana yuu doko mee apa see nanale, leyami. \p \v 20 Lopo kone siyasa Isipi akali mendemepe kaeya nao nakamana yuu peparae epo ropo pyao kana nyiyaminyipa Josepeme Peraona lao ropo pyakamiyamopa yuu peparae Perao keta soo oteya. \v 21 Josepeme Isipi wambu dupwa ipwa kumalamo dokona piso kendemande yulu pinyalao maiyuo epo guu dorena suu leya. \v 22 Peraome kana purisi dupwa sikyali pyuo maiyamo dokome nenge ropo pyao nao palipala nakamana yuu doko iki ropo pyao mai naya. \v 23 Josepeme lamaiyuo, Nakama epapu kandaminyipa yuu dupwa Peraona lao ropo pyakamilyu kande dokoŋo waingi jero dupwame yuu dokona wara pyapale, leya. \v 24 Ee manjaraminyi dokopa nyuu kingi paki ramo dokona mendaki Perao maipala lapo dupwa enda wanepe maiyuo nao waingi wara pyuo pirami, leya. \p \v 25 Dokopa nakamame lamaiyuo, Embame namwa lete nyuo elyapepyuo karengeŋe. Namwa Peraona kendemande karamanako, leyami. \v 26 Dokopa Josepeme Isipi dokona lowa palyuo lao, Nyuu kingi paki manjipala dokopa mendaki Perao maipa pirami, leyamo alowa dopale epapu Isipi dokona mee palyuoko pelyaminyi. Purisinya yuu dupwa iki Perao keta see naya. \s1 Jekopeme Kanju Pii Lao Oto Leya \p \v 27 Isaraelena wambu dupwa Isipi panda yuu Gosene dokona epo paleyami dokopa nakama wai kiso malu ingiyamopa rara andake ingyuo peya. \v 28 Jekope yuu Isipi dokona kareya ee kana dusipa akalisa ipisu yanda ipingi nembo kareyamo dokopa banya ee kana peparae minyuo pyaso 147 ingiya. \v 29 Isaraele baa kumara ingiyamo mange dokopa banya ikinyingi Josepe kee lao nyepala lamaiyuo, Namba rae maiyuo kumuo paale lao suu pyare ramo doko dae Isipiyuu dakena malu pii naro lao kingi ketae nembalasi. \v 30 Nambana rakane malu karamo dokona namba kararona suu pilyuŋu kumuyu kande dokopa Isipi yaki nyuo soo pupi, leya. \p Josepeme letene dokona palyuo piru, leya. \v 31 Dokopa Isaraele embame lete dokona palyuo pyakaroŋo lao kingi ketae nembarene, leya. Doko sepala Josepeme enambo minyiyamopa Isaraele baa banya rate ayemba singi dorena ponga lyero peteya. \c 48 \s1 Jekopeme Eporaime Manasapa Kareya \p \v 1 Yuu mendalama koreya sepeyamopa Josepe rakane kandapi anga pilyamo lamaiyamisa banya ikinyingi Manasa Eporaimepa lanyuo rakange Jekope kandala peya. \v 2 Dokopa Jekope embena ikinyi Josepe kandapi doko epelyamo leyaminyi siyamo dokopa poraiyuo rali pipala banya rate dokona roya peteya. \v 3 Pisipala Josepe lamaiyuo, Anatu Porai Wakasa doko yuu Kenane panda mende Lusi dokona epo panapala namba elyape keta pisaro langyuo, \v 4 Nambame embena wane wai kisakaronopa embena para pyare dokona rara malu ingyuo paramopa nambame yuu dake maiyakaronopa nakamana kulisa ingyalu ingyuo ingyara, leya. \p \v 5 Namba dae Isipi epapa nayonopa wambo wane lama Manasa Eporaimepa mandeepya dolapo nambana ingyuo pelyamo. Nakamba nambana wane mupwa Urupene Simionepa dopale ingyuo parambi. \v 6 Dopa pyuo laronopape wane enakana manjarene dupwa emba rangena ingyara. Wane dupwa Eporaime Manasapa rakange ingyuo reto kararambi. \v 7 Namba yuu Mesopotemia piso dee range kala Kenane epana katasa epeyamba dokopa endakinya Oresolo Eporata panda dokona kumuyasa kondome kumuyudokona suu pyao wane apusingi dolapo manjo nyepala karelyo. Nambame baa Eporatakata panya penge dokona malu piyu. Yuu doko epapu Beteleme lenge kandapi, leya. \p \v 8 Isaraeleme Josepena ikinyingi dolapo kandapala, Wane dalapo embena dolapope? leya. \p \v 9 Dokopa Josepeme lao, Dolapo nambana wane Isipi daena Anatumi jiya, leya. \p Leyamopa Isaraeleme lao, Nakamba ketae pyambwaro daelanyuo ipu, leya. \v 10 Isaraele emo lenge nyiyamo dokome kandalana saka naya. Dokopa Josepeme wane dolapo baa kareyamo dokona repeta lanyuo epeyasa kupyuo nyuo nyinyi piya. \v 11 Isaraeleme Josepe lamaiyuo, Nambame emba kararenekandaronde daa lao masiyu doko kaepala dakepa Anatumi embena wane dolapo opetaekandare lao kata wapwakapya, leya. \v 12 Josepeme wane dolapo Isaraelena kimbu yukuna siyamo dokona kareyambi doko nyuo kakondapala Jekopena lenge kambu siyamo yuu dokona baa pangu siya. \p \v 13 Pangu sepala baame wane dolapo kingi makande pipala Eporaime Isaraelena kingi kyairena kararo lao suu pyao kingi rolae dokome minyuo dee Manasa alemona kingi rolaerena kararo lao suu pyao kingi kyai dokome minyuo nyepala alemo peteyamo dokona lanyuo peya. \v 14 Dopa pyuo maiyamopape Isaraeleme banya kingi dolapo minyuo alowako pipala wane enakana mandenge Eporaimena ayembana kingi rolaeme minyando dee kingi kyaimi Manasa wanewambo dokona kyawa minyando piya. \v 15 Dopa pipala Josepe ketae pyambuo karo \q1 Nambana rakane Aporakame Aisakepa dolapo role paeyo kareyamo Anatu doko \q1 dee namba ene manjinyi peyareyami dokopa role pyapeta karapala dakepa role pyaoko karamo Anatu doko \fig Wane dolapo elyape keta pisinyi pyambwape.|src="FILEFIG" size="col" ref="48:16" \fig* \q1 \v 16 dee aŋalame namba kyawa minyuo karenge dokomepe wane dolapo elyape keta pisinyi pyambwape. \q1 Nakamba wai kiso yuu muu dupwana mee ree ingyarambinyi dokome nambanape dee rakange Aporakame Aisekepana kingi isa paa nara, \m leya. \p \v 17 Josepeme rakangena kingi rolae Eporaime keta reteyamo doko mona mako kandeya. Kandapala rakangena kingi laeyo nyepala Manasana kyawa dokona alowa pyakaminya piya. \v 18 Dopa pyuo rakange lamaiyuo, Rakane embena kingi lawa pyuo minyilini. Wane dakewambowaŋa baa dokona kingi rolaeme minyape, leya. \p \v 19 Dokopa alemo dokome, Rakane, soo kaeyapala pilyuŋu daa, leya. Wane wambobaa kamongapala wai kiso nyeramo dupwa rara andake ingyuo parami. Dopa piramopape yangonge enakana Eporaime doko akali nyilyingi wakasa ingyuo kararamopa banyawambu dupwana rara kama andakyara, leya. \p \v 20 Dokopa baame nakamba ketae pyambuo lao, Nakambana apo dokona Isaraele wambu peparae keyange keta paliramidokona nakamana wane dupwa kando Anatumi nakama Eporaime Manasapa yale karapyali yaka larami, leya. Jekopeme dopa pyuo Eporaime doko wane kyawa Manasa nyuo enakawale kareya. \p \v 21 Enakana Isaraeleme Josepe lamaiyuo, Namba oo repeta kumulyu. Kumuo parono dokopa Anatumi emba lanyuo rakane kauwanepena yuu muru dokona para. \v 22 Amo wambunya yuu keyange Sikeme nambame yanda kakupi nenge dokome nyiyu doko yangone dupwa kaepala emba jilyu, leya. \c 49 \s1 Jekopeme Banya Ikinyingi Dupwa Kanju Pii Lamaiya \p \v 1 Jekope banya wane dupwa epena lapala, Epo reperepe pyuo kararaminyipa nakama keta apa pyuo para lao langirowale. \q1 \v 2 Nakama Jekopena ikinyingi dupwa malu palyuo \q1 rakane Isaraelena pii dokowarombo soo karalapape. \b \q1 \v 3 Urupene emba nambana wane kyawa lengya lao pepo kareta dokome mandeyo. \q1 Nambana wane doloma karaminyipape emba yapo poraiyuo kaenge wane dokome moŋo kyaŋe soo karenge. \q1 \v 4 Emba akali mee langa rolarapu ipwame kama pyao penge dopaleingyuo papilini. \q1 Dokona emba mupwa ingyuo kara nare. \q1 Renge doko emba nambana enda doko nyuo \q1 rate nambana dokona paleyambisa kwaeyo pelyamo. \b \q1 \v 5 Simione Lipaepa anelapo yangongepa dolapo mendare pelyambinyi. \q1 Nakamba pundu nyuo karambinyi. \q1 \v 6 Yanda pipu lao karambinyi dokona see naro. \q1 Wato lao karambinyi dupwana rekya lao kararo. \q1 Renge doko nakamba mee ingi napala wambu pyao kareyambi. \q1 Mee male male lao bulamakaona kimbu retapu yandanyi nembeyambi. \q1 \v 7 Kuli kuli palyuo imbu singi nyuo karenge. \q1 Kale mangu mangu lao pyalanako suu pingi dokona kwao parambi leto. \q1 Nambame nakambana ree palu doko Isaraele rara dokona minyuo sukusa rayanga lena laro. \q1 Jekopena yuu dokona ralo bolombalo lao pena lakamiru. \b \q1 \v 8 Dee Juta rakane, embena yangongemoo embalakandarami. \q1 Embena nyisu petenge dupwa mata minyinyi palyare. \q1 Embena rakanena ikinyingi dupwa emba kando mona joo pangu soo kararami. \q1 \v 9 Juta emba mena laene ene andanda \q1 wambu pyalena pingi dopale ingilyamo. \q1 Doko embena kuli dupwa sisiki soo rolapala palyuo serenepa \q1 mendeme lyapu lao pii narami. \q1 \v 10 Juta embena rombelyame kaikwasi dokoisa paa nara. \q1 Embena rara doko kiŋinya rara ingyuo karalu kararami. \q1 Kamongonge bange dupwa reto karo pao range eparamo dokopa baa keta pyamalyarami. \q1 Wambu peparae baako kando warombo soo banya pii minyaraminyi karara. \q1 \v 11 Ipwa guunya girapo isa ando karenge dokona mena donge dupwa rae maiyuo anjara. \q1 Girapo jingi kingyuo waene wasingi. \q1 Kana malu penge ipwange kone pingi dokome komau dupwa nyuo wate pira. \q1 \v 12 Banya lenge doko waene ipwange nao kararasa kone pyuo \q1 banya nenge doko susu nao kararasa kyewa lao pira. \b \q1 \v 13 Sepyulane embena rara kota pete mare dokona palirami. \q1 Nakamana panda dokona sipu dupwa epo kararami. \q1 Nakamana yuu doko pao yuu Saitone lili pira. \b \q1 \v 14 Isaka baa mena donge porai manda manjo karamo. \q1 Doko nyuu komonali kenda pingi silyamo raka dokona palenge. \q1 \v 15 Baa paliramo panda doko keyange ingyuo seramopa \q1 yuu doko elyape ingyuo paramo kando nyepala \q1 dokome banya kingi yongope porainyi pyambwapala \q1 kendemande ingyuo yulu andake doko soo nembo pira. \b \q1 \v 16 Isaraelena rara lapo dupwa pingi doko suu pyao \q1 Daneme banya wambu dupwana baame mupwa ingyuo iso karara. \q1 \v 17 Danena rara kata nemba nembasa kau kyalende isaro sera dopale \q1 kau doko katasa isaro sepala dokome \q1 mena osena kimbu yukuna doko narasa mango pao palira \q1 dokopa akali ketae pisira doko palepale rukimaki lao pao palira. \b \q1 \v 18 O Kamongo namba mata kyakao nyerene dokonaiso karo. \b \q1 \v 19 Gatena rara dokona waa nyingi lapome epo pyaraminyipa \q1 baa sipurapala isingi peteta pyao para. \b \q1 \v 20 Asana yuu dokona nenge yapasi dupwa andara \q1 nenge doko kiŋinya napengele dokome kiŋi dupwa mokwa soo maira. \b \q1 \v 21 Napatalai baa mena diya anja nangende mee dupwana makando karenge dopale \q1 yakane au koo pingi dupwa para pyao nyingi. \b \q1 \v 22 Josepe baa mena donge rae lenge dopale baa ipwa guu lao epenge dupwana nao palenge. \q1 Yuukyaunya mena ose yakane rae lenge dopale \q1 \v 23 Nuli nala penge dupwame baa pyalana pyuo \q1 yanda nyepala baa peteta peyami. \q1 \v 24 Pyalana peyaminyipape yanda ipyuo pyalana saka nayami. \q1 Rakane Jekopena Anatu Porai Wakasa dokome nyisiyasa piya. \q1 Isaraelena Rapu Pingi Kanana Porai dokome baa nyisiyasa piya. \q1 \v 25 Embena rakanena Anatu dokomeko emba nyisara. \q1 Anatu Porai Wakasa dokome emba elyape keta pyambwaramopa \q1 Yakena apu epo karamo dokope \q1 isa yuu donorena ipwa palamo dokope endana kurapu pau lao anju ipwange palyuope \q1 \v 26 Eena nenge lokwasoo kapa simbu palyuope \q1 yuu kyau ketae pilyamo ota nalu nange dupwape \q1 yuu kyaukuki keyange sulu singi dupwape \q1 renge keyange dusipa Josepe baapa epo palenale \q1 baa iki wane yapasi dokona suu pyao baa keta sinyale. \b \q1 \v 27 Benjamene yana suwa kararope nuli nalana lee minyuo papingi dopale \q1 yangama sipurapala pyao nao karenge. \q1 Pyao nyuo serelyamo dupwa mokwasoo maiyuo karelyamopa yuu kwuange, \m leya. \b \p \v 28 Nakamana rakange kyawa Jekopeme Isaraelena rara akalisa mendaki ipisu lama dusipa karo dokopa dopa pyuo lamaiya. Baame banya wane dupwa mendaki mendaki range dokona manda manjo ketae pyambuo kareya. \s1 Jekope Kumuyamopa Malu Piyami \p \v 29 Dokopa Jekopeme lamaiyuokondali pyuo lao, Nambana wambu kumuo peyami kata dokonakumuo panya. Iti range Eparone lenge dokona kana anda nambana rakange kyawa dupwa malu piyami dokonako malu pipwape. \v 30 Yuu andake Kenane dokona yuu Mamare neta pyakaenge dorena yuu kuki Makepela dokona singi kandale. Aporakameme yuu Iti akali Eparone lenge dokona yuu kananda paletape ropo pyao nyepala yanyanda ingyuo wasiya. \v 31 Aporakame etenge Serapa dee Aisake etenge Orepekapape nakama dokonako malu pingipya. Dokona nambame Liya malu piyuko lyakande. \v 32 Yuu kananda paletape Iti wambunyande ropo piyapya, leya. \v 33 Dopa pyuo pinya lao lao lumwa pipala dokopa Jekope baa kimbu lalyuo nyepala banya wambu kumuo penge kata dokona peya. \c 50 \p \v 1 Dokopa Josepeme rakangena lenge kambu dokona pao palipala kupyuo nyinyi pyuo ee andake leya. \v 2 Lapala banya dokota akalimi mamba yanenge rumbya nana lao kisingi dokome rakange kisakaminya leya. Leyamosa dokona palyuo yuu gii akalisa kisima kisinginyili pyuo kisakamyuo kareyami. \v 3 Dokopa Isipi wambu dupwa alemo dokona suu pyao yuu gii akalisa yanda ipingi kumanda peteyami. \p \v 4 Kumanda piso polakao papeyami dokopa Josepeme Peraona anda wambu dupwa lamaiyuo, Nakamame namba nyakando kandapili lao suu piyami kande doo pii dake Perao lamaiyakala papale, leya. \v 5 Alemo rakane baa repe kumaro lao karo namba kanju langyuo, Kumuyu kande dokopa yuu Kenane namba rangeme malu pingi yuwale kyasiyu dokonako malu pela pupi, leya. Dokonako rakane malu pela papala eparo, leya. \p \v 6 Peraome lao, Rakaneme pii porai ingyuo leyalyamo dokona kapa malu pela pupi, leya. \p \v 7 Dopa leyasa Josepe rakange malu pela peya. Peyasa Peraona kendemande dee banyaanda wambu kyawa wambowape Isipi akali andapae dupwape pao pipala malu piyami. \v 8 Dopa pyuo pao Josepena ree palu peparae pao banya yangonge dee rakangena ree palupi mende kara nao peyaminyipa wane wanakepe nakamana mena bulamakao meme sipisipi dusipa iki yuu Gosene dokona yaki nyuo peyami. \v 9 Mena osemeipyuo papingi uliulipi dee akali mena osena petenge dupwa pipa wambu ama renge doo peyami. \p \v 10 Pao Jotane neta pyakaenge dorena witi jingi lukungi mare Atate lenge dokona yuu mee londeta Jekope ono reto peteyami. Josepe baame yuu gii yanda ipingi dokona kumanda peteya. \v 11 Kenane range dupwame yuu Atate dokona dopa pyuo kumanda piso pyuo kareyami doko kandapala, Yulu dake Isipi wambu dupwa ono reto kumanda petenge doko suu pyao pilyaminyi, leyami. Dokona lao yuu doko kingi Epolo Misiraimi leyami. Yuu doko Jotane neta pyakaenge dorename singi. \p \v 12 Jekope ikinyingi palu dusipame rakange pinya leyamuli pyuo piyami. \v 13 Nakamame baa soo Kenane panda dokona epapala kananda leyamo dokona malu piyami. Yuu Makepela neta pyakaenge dorena yuu Mamare Aporakame baa Itiakali Eparone lenge dokona yuu yanyanda palepale ropo piyamo dokona malu piyami. \v 14 Dokona malu pipala dokopa Josepe banya yangongepa role pyao epeyamidupwa pipya anda Isipi dokona epeyami. \s1 Josepeme Yangonge Dupwa Mona Minyarambuya \p \v 15 Rakange kumuo papeyamo dokopa Josepena yangonge dusipame dopa lao, Baa wamba randa maiyama dokona suu pyao randa isingi jisaramo kandena, leyami. \v 16 Lapala Josepe kareya dokona pii nembo, Embena rakaneme kumalana karo dokopa pii dapa pyuo leya. \v 17 Embena yangone koo pyuo mawa pii yaleyami dupwa nyuo kame sakamipi, leya. Dokona lao embena rakanena Anatu dokona kendemande akali ingyuo karamano dupwame koo piyama doko kame soo kaeyakape, leyami. Josepe lamaiyaminyi siyamo dokopa ee dokome mange piya. \p \v 18 Enakana yangonge dupwa rangeme epo isa kandalyaro pisipala lao namwa embena kendemandeingyuo pisimwano kandelene doko, leyami. \p \v 19 Dopa pyuo leyaminyipape Josepeme lao, Paka nalapape. Namba Anatupa manda manjo kara nalyo dokome nakama kapa laa naro. \v 20 Nakambame kinyi namba randa joo koo piyami. Dopa piyaminyipape Anatumi wambu malu lete wai pyao nyeronopa epapu karaminyili pyuo kararami lao suu pyapala piya, leya. \v 21 Dokona lao paka nalapape. Nambame nakama nakamana wane wanakepe mondo lao rapu piroŋo leya. Dopa pyuo leyamo pii anjiki pisi dokome nakamana mona minyarambunyi pyambuya. \s1 Josepe Kumuya \p \v 22 Josepe rakangena ree palu dupwa role pyao Isipi dokona palyuo karo ee kana 110 ingiyamopa kumuya. \v 23 Baa mee lete karo Eporaimena wanepe dee dokona ikinyinginya wanepe kandeya. Manasana ikinyingi Makeyana wane wanake mandeyamo dupwa Josepeme banya kingi kapena manjo andanyi nembeya. \v 24 Josepeme banya yangongemoo lamaiyuo, Namba oo kumarolyamo. Kumuo paronopape Anatumi nakama reto karo yuu dake kala yuu Aporakame Aisake Jekopepena yuu Anatumi maiyalu maiyuo maiya dokona lanyuo para, leya. \v 25 Lapala Josepeme rakange Isaraelena ikinyingi dupwa kingi ketae nembo lalu lao lenge pii mende lena leya. Anatumi nakama nyisala epeya kande dokopa nambana kuli doko yuu dakena sinya kaeya nao pena dokopa nyepakala pupwape, leya. \v 26 Lapala Josepe ee kana 110 ingiyamopa kumuya. Dokopa nakamame yongo rumbya nange mamba mendeme kisakamipala bokote wasapala yuu Isipi dokona baa koko palyiyami.