\id 1CO Kyaya Enga Shorter Bible, SF codes August 20, 93 \h 1 KORINA \toc1 1 KORINA \toc2 1 Korina \toc3 1 Kor \mt1 1 KORINA \ip Pole baame Anatunya waili pii Korina wambu dupwa mana lamaiyamopa wambu lapome Yesu kapa ingingi lao suu pyapala Kurisene ingiyaminyi dokome Elyambu Pingi doko kanda siya. Enakana Elyambu Pingi dokona Kurisene wambu yulu lapo kopetame piyaminyisa Poleme nakama rolalana pepa pase dake pyao maiya. Yuu gii dokopa Giriki taone andake Korina dokona wambu yuu rara wakale wakale dupwa pyaso kareyami. Orome gapomane isiyamo doko yuu Akaya lenge dokona Korina doko taone mupwa ingiya. Korina dokona akali dupwa bisinase yulu andake piyami. Dee nakama rangena pii lengepe yulu nakamana rora ambasupi piyaminyi dupwape kame see nao lakanda lakanda pyuo minyuo kareyami. Yuu Korina dokona wambu malu mee kepo pingi yulu doko sooko misi rara wakale wakale dupwa epoko piya. \ip Pole baame Elyambu Pingi dokona wambu liti pilya pyana pyuo kepo pyuo kareyaminyi dokona pii lapo pyao reteya. Dee enda akalipa nyingipi monana doko rolae doko kyai lao letamo soo nyingipi au pyuo misi lengepe Imambu Poo Pyasimi mora pisingipi dee kumuo lopo epengepe renge dusipana lao Poleme pii malu lao pyao reteya. Baa soo manjo nyepala Anatunya Waili Pii Keyange dokome renge dusipana lao apa lao kapa yano pyakara ingyuo silyamo lao renge dusipa pyao reteya. \ip Rombo 13 doko Anatumi yulu jiyamo dupwana mona retenge renge doko angingyuo jiya ingilyamo lao palamo. Pii rombo dake wambu malu meeme angingyuo soo nyilyaminyi. \iot Buku Dakena Pii Palamo Dusipa \io1 1. Pii kanda siya \ior 1:1-9\ior* \io1 2. Elyambu Pingi dokona sisu nyuo lao kareyami \ior 1:10—4:21\ior* \io1 3. Enda akalipa apa pyuo kapa palengepe ree palupi dolapona lao pyao reteya \ior 5:1—7:40\ior* \io1 4. Kurisene wambupi Anatu suu pyaa nange wambupi dupwana lao pyao reteya \ior 8:1—11:1\ior* \io1 5. Elyambu Pingi dokona Anatu apa pyuo misi lao lakandenge pii \ior 11:2—14:40\ior* \io1 6. Yesu Koraisa lopo epeyamo doko suu pyao Kurisene wambu lopo eparami \ior 15:1-58\ior* \io1 7. Korina wambu dupwame Kurisene wambu Jutia palenge dupwa nyiso kana mairami, leya \ior 16:1-4\ior* \io1 8. Baa range apa pirape lengepe ote pyuo piipi lao piya \ior 16:5-24\ior* \c 1 \p \v 1 Namba Yesu Koraisana aposele akali Pole Anatumi pipili lao suu piyamuli pyuo kee lao rombo palyiyamopa dee namwana yangonge kingi Sosatenisa baapa role pyao letambano. \p \v 2 Anatunya Elyambu Pingi wambu yuu Korina palenge dupwa Anatumi banya wambu ingyarami lao kee lao rombo palyiya. Rombo palyiya wambu dupwa Anatu Yesu Koraisapana ingyuo nakambana arapu dokona pakao karo wambu yuu muu dupwana peparae nakamanape namwanape Kamongo Yesu Koraisana kingi lenge dupwa kando letambano. \p \v 3 Namwana Rakane Anatu dee Kamongo Yesu Koraisapana mona keyange palyuo ipingi rengepe mona kyuu lao singi rengepe joo karena lao yako letambano. \s1 Poleme Anatu Kando Sangyu Leya \p \v 4 Anatumi nakama Yesu Koraisa keta mona keyange palyuo ipingi doko jiyamosa yuu peparae nakamana lao Anatu ange lakao karo. \v 5 Yesu Koraisapa yalya kando karenge dokome pii angipi soo gisingipi renge keyange dupwa nakama keta palamo. \v 6 Koraisa nakama keta panala epara lao iso karo banya elyape renge nakama keta paleta karaminyi. \v 7 Doko Kamongo Yesu Koraisana lao pii lenge dokome angi nakamana ingyaro karamo. \v 8 Dee yuu gii lumwa piramopa kyawa minyara dokome Kamongo Yesu Koraisana yuu gii dokopa nakama mondo lao pisirami. \v 9 Anatumi banya Ikinyingi Yesu Koraisa namwana Kamongo dokona lao yalya kando nyuo rombo palyiya doko baa rolae ingingi lao silyamano. \s1 Elyambu Pingi Sisi Nyuo Leyami \p \v 10 Yangonemoo namwana Kamongo Yesu Koraisana porainya renge dokome langyuokondali pyuo leto. Sisi nyuo laa narami dokona lao nakamame pii mendakinya palyuo kata mendakinya pao angingyuo yalya kando karalu kararami. \v 11 Yangonemoo, enda Kolowi lengena ree palu lapome nakama apiyanda pyuo letaminyi lao rolo langiyaminyi siyu. \v 12 Dokona dopa pyuo leto. Nakama range pii mendakinya laa nalyaminyi. Mendeme lao dokopa namba Polena, mendeme namba Apolosana, mendeme namba Pitana, dee mendeme namba Koraisana ingyuo karo lao pilyaminyi. \v 13 Koraisa baa mendaki daase? Pole isa mamandona kumakayase? Polena kingi lao bapitisimo nyiyamisi? \p \v 14 Namba akali Kirisapasa dee Gayasapa iki bapitisimo nyakamiyu dokona Anatu ange lao karo. Wakale dupwa bapitisimo nyakami nayo. \v 15 Mendeme Polena kingi lao bapitisimo nyiyama lao kapa laa narami. \v 16 (Yea, nambame Setepanasa dee banya ree palu bapitisimo nyakamiyulyamo. Dopa piyunupape nambame dee mendali bapitisimo nyakamiyu lao suu pyaa nalyo.) \v 17 Koraisame namba bapitisimo dokona nyakamiri puu laa naya. Baame namba waili pii enenge dokona lao lamaila puu leya. Dee wambunya singi renge dokona pii dupwame nyuo laa nare langiya. Namba dopa leyoli dokopa Koraisa baa isa mamandona kumuyamo dokona porainya renge palamo doko isa nembeyoli. \s1 Koraisa Baa Anatunya Porainya Rengepe Singinya Rengepe Doko // Karapyamo Pilyamo \p \v 18 Koraisa isa mamando dokona kumakayamo waili pii doko wambu baa mona mai nange dupwame mee bange inginyi pyambulyaminyi. Dee namwa mona maingi wambu dupwame waili pii doko Anatunya porainya renge dokoŋo lao soo nyilyamano. \v 19 Dokona Anatunya pii poo pyasi dopa letamo. \q1 Wambu kendepuli ingyuo singi dupwana singinya renge doko kokwa sinyi nembakamyuo \q1 wambu soo gisinginya singi renge dupwa mee inginyi nembakamyuo piru, \m letamo. \v 20 Dopa piramo dokopa wambu kendepuli ingyuo singi dupwape dee wambu soo gisingi dupwape wambu pii mondo lao lenge dupwape apa piramisi? Wambu yuu muu dupwana peparae karenge dupwana singinya renge doko kopyali ingilyamo lao Anatumi lasaka piya. \p \v 21 Wambumi nakamana singinya renge dokome Anatunya lao see nange. Dopa lao Anatu banya singinya renge dokome lao piya. Namwana waili pii lao karamano wambumi kopyali lao suu pilyaminyi dakeme Anatu baa mona maingi wambu lete wai pyao nyero lao suu piya. \v 22 Juu wambu dupwame yulu Anatumi iki pilyamopa wambumi kapa pii nange dopale piramo kandalana isaro karenge. Giriki wambu dupwame singinya renge dokona selana isaro karenge. \v 23 Dopa pinya lapala namwame Koraisa isa mamandona paleyamo dokona lao polo letamano. Dopa lao letamano dokona Juu dupwame sepala mona rando imbwuange. Imbwualyaminyipa Giriki wambu dupwame pii letamano doko sepala kopyali ingilyamo lao suu pingi. \v 24 Dopa lao suu pyao karaminyipape Juu wambu dee Juu daa rara wakalepe dolapo laparae Anatu rombo palyuo kyakale leyamo dupwame waili pii doko Koraisa baaŋa lao letaminyi. Koraisa baa Anatunya porainya rengepe singinya rengepe doko. \v 25 Anatunya pii doko wambumi kopyali lao suu pilyaminyipape akalinya singinya renge dokopa Anatunya pii dokopa kapa manda manjira ingya nange. Anatunya yulu doko wambumi pyuku lasi lao suu pilyaminyipape akalinya porainya renge dokopa Anatunya yulu dokopa kapa manda manjira ingya nangeko. \p \v 26 Yangonemoo, Anatumi nakama kanda soo rombo palyuo kee leyamo dokopa apa piyama lao suu pyalapape. Mange dokopa wambumi nakama mendasipa iki kendepuli ingyuo karo dee mendasipako iki mupwa ingyuo karo pilyaminyi lao siyami. Dopa pyuo soo dokopa nakama mendasipa iki kamongo ingyuo karaminyi lao kandeyami. \v 27 Wambu dupwame pii doko kopyali ingilyamo letaminyi doko Anatumi minyuo kendepuli lao suu pingi wambu dupwa elyanyi pyambungi. Dee Anatumi yulu pyuku lasi lao masingi dokome minyuo akali poraingi dupwa elyanyi nembenge. \v 28 Baame mee wambumi kando nembo mupwa daaŋa lapala koo ingilyamo laope dee kwao silyamopa lao suu pingi dupwa Anatu rombo palyuo nyingi. Dopa pyuo dokopa baame mee wambumi mupwa lao suu pingi dupwa nyuo kokwa singi. \v 29 Dokona lao wambu mendeme Anatunya lenge kambu dokona namba range mupwa lao lakandara ingya nange. \v 30 Anatumi nakama nyuo Yesu Koraisa keta pyamalyiya. Dopa pyuo dokopa Anatumi Koraisa baa namwana singinya renge inginyi pyambuya. Koraisapa lapolapo lao Anatumi namwa nyuo baapa rolae inginyi pyambuya. Dopa pyuo namwa kiiramo nyepala Anatu rangena wambu inginyi pyambuya. \v 31 Dokona lao Anatunya pii poo pyasi letamuli pyuo mendeme lakandalana suu pyara ramo doko Kamongome yulu piyamo dokoko lakandapenge ingilyamo. \c 2 \s1 Yesu Isa Mamando Dokona Kumuo Paleyamo Pii Doko \p \v 1 Yangonemoo namba Anatunya waili pii angi polo langyalana epeyo yuu gii dokopa namba pii londe singinya renge dokomepe langyalana epa nayo. \v 2 Dopa piyunupape namba Yesu Koraisa isa mamandona kumuyamo dokona angingyuo lalana bange peparae mata maiyuo kaeyo nakama keta epeyo. \v 3 Dopa pyuo kanda soo epeyono dokopa poraiyapa nao pakapala walu walu lao elya piya. \v 4 Elya piyamopape nambame waili pii leyono dokona wambunya singinya renge pii kendepuli dokome wasapala laa nayo. Dopa piyunu dokopa Anatunya Imambu porainya renge dokome minyuo namba angi leyono doko ando paneya. \v 5 Nakamana Anatu kapa ingingi lao suu pingi doko anjarae nyiyamisi? Wambunya singinya renge dokona soo nyii nao Anatunya porainya renge dokona soo nyiyami.\fig Yesu Koraisa isa mamandona kumuyamo dokona angingyuo lalana.|src="FILEFIG" size="col" ref="2:2" \fig* \s1 Anatunya Pii Kulisa Lao Kana Malu Piya \p \v 6 Nambame Anatunya pii rolae kulisa Kurisene porai dupwa lamaipunu pilyamo. Dopa pyuo lamaipunu doko isa wambunya singinya rengeme lamai nalyo. Dee akali kamongo koo rapu pyuo karaminyi dupwana singinya renge isa pelyamo doko nakama lamai nalyoko. \v 7 Anatunya pii kulisa yalu pisi doko isa wambu wambo see nayami dokonasa polo lao karo. Isa yuu dake wasapa nao dokopa Anatunya pii kulisa letamano doko namwana yanga paupau lakara lao pyuo rombo palyiya. \v 8 Akali kamongo koo dupwa yuu dake rapu pyuo karelyaminyi dupwana mendeme singinya renge serami ingya naya. Nakama Anatunya pii kulisa siyamili doko Kamongona yulu yanga paupau lenge ingilyamo doko isa mamandona pyao palya nayamili. \v 9 Anatunya pii poo pyasi dokome dopa letamo. \q1 Akalimi see naope kanda naope \q1 dee mende pira lao suu pyaa nao pingi angi dokona \q1 Anatumi wambu baa mona retenge dupwana lao \q1 rapa rapa pyakamyuo kareya. \m \v 10 Dopa pyuo dokopa Anatumi banya Imambu dokome banya pii kulisa yalu pisi doko namwa lasaka piya. Imambu dokome baa range peparae yalu pisi singi dupwape soo Anatunya suu pyao pingi dupwape soo kando eŋa nembenge. \v 11 Akalinya imambu dokome baa rangena lao singi. Doko suu pyao Anatunya Imambu dokome Anatu rangeko singi. \v 12 Namwa isa yuu dakena imambu koo doko kando nyii nayama. Nyii napala dokopa keyange renge Anatu namwa jiya dokona lao namwa serami lao Anatumi Imambu pena leya doko kando nyiyama. \p \v 13 Namwame Anatunya pii angi doko wambu Anatunya Imambu kando nyiyami dupwana lao apa pyuo mana lamaingipi? Pii rakange endangipi mana langiyami dokome lamai nao pii Anatunya Imambu mana langiya dokome lamailyamano. \v 14 Akali Anatunya Imambu monarena nyii nange doko Anatu keta Imambu keyange epelyamo dupwa baa nyii nalyamo. Baa angi soo nyii nalu nao napyamopa keyange dokona lao kwao pelyamo lao suu pilyamo. Dokona lao imambu ingyapala karamo dokome imambunya soo nyerasa pira. \v 15 Akali Imambu nyepala karamo doko koo panda rolae lao soo pakana palyaramopa mee akali mendeme baa keta koo larami ingya nalyamo. \v 16 Anatunya pii poo pyasi dopa letamo. \q1 Apimi Kamongona suu pingi dokona silyase? \q1 Dee api mendeme baa doko keyangeŋe pinya lao lamaira ingilyase? \m Namwa Imambunyako karamano dupwa Koraisana suu pingi dokona palyuo suu pilyamano. \c 3 \s1 Anatunya Kendemande Akali Dupwa \p \v 1 Yangonemoo nambame Imambu wambu nakama keta palamo dokona ingyuo lamaingi doko suu pyao nakama langyalana saka nayo. Saka nao nambame nakama isa wambu ingyuo Anatu kapa ingingi lao suu pingi wane wanake dupwa kareyaminyi dokona dopa langiyu. \v 2 Nakama ando ota nayaminyi dokona nambame nakama nenge porai jii nao susu iki jiyu. \v 3 Nakama isa wambunya yulu yaki nyii nalyaminyi dokome dakepa opetae andapa nalyaminyioko. Nakama range imbu singi manjipala yango palyuo letaminyi dokona mee akali yulu pilyaminyi doko suu pyao nakama pii nalyamanoko lao suu pyao letamisi? \v 4 Nakamame mendeme namba Polena dee mendeme namba Apolosana letaminyi dokona mee akalimi pilyaminyi dokona karako pyuo paa namindeme letamisi?\fig Anatumi kene piyamo dupwa andanyi pyambungi.|src="FILEFIG" size="col" ref="3:6" \fig* \p \v 5 Dokolyamo doko Apolosa baa apisi? Pole baa apisi? Nambwa mee Anatunya kendemande akali dolapo baa nakama soo nyeramiŋi lao lala pupwa langiya. Kamongome nambwa range yulu wakale pirambi lao jiya. \v 6 Dokona lao namba Poleme waingi wara piyunupa Apolosame kene piyamo dupwa ipwa kulimbuya. Dopa pyuo kulimbuyamopa Anatumi kene piyamo dupwa andanyi pyambungi. \v 7 Wara pingi akali ipwa pingipi dolapo mende daa. Anatu baa mupwa dokome minyuo andanyi pyambungi. \v 8 Wara pingi ipwa pingi akalipi dolapo mee mendarele dopaleoko. Anatumi nakama aki yulu piyami lao dokona palyuo kingi kisara. \v 9 Dokona namwa ree lao karo Anatunya yulu role pyao pyuo karamano. Dee nakama Anatunya yuu doko. \p Nakama Anatunya anda opetaeko ingilyamo. \v 10 Singinya renge Anatu jiya dokona kamonda anginya yulu pyuo kana porai wara piyunu dokopa akali mendeme dokona anda pilyamo. Dopa pilyamo dokona namwa rangena apa pyuo piru lao kandokondali pyuo pirama ingilyamo. \v 11 Dokona lao Anatumi Yesu Koraisa doko kana porai angi mendaki iki ingyuo wara piya. Kana porai wakale mendeme wara pipala pinya saka nange. \v 12 Lapome pinya dokopa kana golo dokome pyuo dee lapome kana kulingi pyuo dee lapome pinya dokopa kana elyape angi dokome kana porai dokona pingi. Wakale dupwame isape yangipi dee isokope dupwame pingi. \v 13 Aki yulunde piyape lao Koraisana yuu gii eparamo dokopa panembena sera. Yuu gii dokopa isare dokome akali peparaena yulu makande pyuo kando yulu renge angi yapanyi nembo lasaka pira. \v 14 Akalimi kana porai angi nyuo koŋondapala piyamo dokona isare raramo dokopa endenge sera ramo dokome keyange keta palira. \v 15 Dopa piramopape akalinya yulu rao otara ramo dokopa doko banya yulu isa parasa pira. Baa range kiiramo nyepae dokona lao isare wanjara. \p \v 16 Nakama doko Anatunya anda. Dokona yongo Anatunya Imambu palenge doko soo karaminyi. \v 17 Dokona lao mendeme Anatunya anda pyao kokwa sera ramo dokopa Anatumi baa kokwa sera. Anatunya anda doko yapasi. Dokona nakama range banya anda doko. \p \v 18 Dokona lao poraiyuo selapape. Mendeme isa bange dupwana baa range soo gisingi karo lao suu pyao karapalape dee yulu doko yaki nyuo kaeramopa kwaeyo pelyamo lao suu pyarami mange dokopa angi keyange mona palenge ingyuo parasa pira. \v 19 Isa wambunya singinya renge dupwa Anatumi angi ingya nalyamo lao suu pyao karamo. Dokona Anatunya pii poo pyasi dokome letamo. Anatumi isa wambunya singinya renge dokome nyepala range randa maiyuo mangena minyingi. \v 20 Dee Anatunya pii dokonako mende lao dokona, Kamongome wambunya singinya renge dupwa kando keta nembelyamo. \v 21 Dokona lao mendeme akalinya yulu dupwana lakandapenge ingya nalyamo. Dopa pipyamo dokona bange nakama keta palamo dupwako angi ingilyamo. \v 22 Pole Apolosa Pitape dusipa nakama sukusa wambu dupwana ingilyamo. Yuu dake nakamanako. Dakepape dee rengyape kumuope karo piramano dusipape opetae nakamana ingyaro karamo. \v 23 Dee Koraisa Anatunya ingyapyamopa nakama Koraisana ingyaro karaminyi. \c 4 \s1 Anatunya Aposele Akali Dupwa \p \v 1 Namwa Koraisana kendemande akali Anatunya pii kulisa jiyamo dupwana isa pakamiramo lapala rapu pyuo karamano lao soo karalapape. \v 2 Yulu maingi akali dokona yulu doko dopale palenge. Banya yulu dorena kandokondali pyuo iso karara ingingi. \v 3 Isa wambu dupwame namba kando larami ramo doko mona kenda naro. Namba rangena yulu kapa ingilyape panda kapa ingya nalyape lao range yapa naro. \v 4 Namba rangena suu pingi silyuŋu leto doko namba range rolaeŋe lao lapusa pii nalyamo. Kamongo baame yeelyo namba yapo lara ingilyamo. \v 5 Dokona lao nakamame mendali keta kote lao koo epenge laa napala yuu gii angi pyaka seramo dokona Kamongome epo laramo dokona isaro karalapape. Kamongome iminjingi dokona yalu pyuo seramo duwpa yanganyi nembo epapala akalinya monana yalu piru kararamo dupwa pananyi nembara. Yuu gii doo akalinya yulu peparae kandapala dokopa Anatumi nakama koo panda keyange piyamilyamo lao kando lakandara. \p \v 6 Yangonemoo nakamana reke lao lao otalana karo pii lenge dokona Apolosapa nambapana lao polo langilono. Doko lowa pii angi porai pirami dupwa apa letase lao dokona mana nyerami lao nambwa range dokona makande pyuo lalono. Nakama mendali kando iki lakanda lakanda pyuo karapala lapo dupwa epekanda nao kara nalapape. \v 7 Apimi emba wambu menge dupwana lao mupwa ingyuo kareyase? Anatumi bange emba aelyamo dupwa jii nayase? Banya jiyamo dokona apa pipyamosa range lakando lapisi? \p \v 8 Bange nakama nyimwali yaka lao suu pilyaminyi dupwa nakama keta soo kaelyamo. Nakama kamongo kaelyaminyi. Namwa kiŋi ingya namwano dokopa nakama kiŋi ingyuo karaminyi. Nambame nakama kiŋi angi ingyamili lao suu pilyu dokona namwa role pyao kiŋiyoko ingyuo kararama. \v 9 Nambame suu pyapu dokopa Anatumi namwa aposele akali dupwa kamame isale inginyi pyambuo kareya lao silyu. Namwa wambu kendepo nao koo pingi akali pyao kumarami dopale ingyuo kararamanopa aŋalape isa wambupi peparaena lenge kambu dokona kandarami lao suu pilyu. \v 10 Koraisana reke lamwa dokona namwa kopyali pakana palamo. Dopa pipyamopape nakama Koraisa keta mona angi palenge ingyuo karaminyi. Namwa pyuku lao pupyamopa nakama porai ingilyamo. Namwa epekanda napala nakama ketae pyambwarami ingilyamo. \v 11 Yuu gii peparae dae karamano dusipana lopo ipwa nano pilyamo. Namwa komau asingi wapuo pyuo karamano. Karo dokopa namwa yuu mendena nyipyara nyipyara pyuo papyuo karamano. \v 12 Namwa rangeme yuu poraiyuo pimwa dokome range nyisilyamano. Namwa kando lao koo keta palyami dokopa nakama elyape pinyi pyambwalyamano. Namwa randa jiminyi dokopa mumu laa nao mee randa nyilyamano. \v 13 Namwa kando pii koo laminyi dokopa nakama kando yongo joo anjiki pii letamano. Namwa isa wambunya nenge pinjingi kwaepyamo nembelyaminyi dopale ingyuo karo yuu gii peparae dae karamano dusipana nenge sinjimu lombo palenge dopale ingyuo pipyamo karamano. \p \v 14 Pepa doo pyapunu dokome nakama elyanyi nembalana pyapunde daa. Nambame dopa pyuo pyao dokopa nakama nambana wane angi dupwa mana langyalana pyapu. \v 15 Dopa pilyamo dokona nakama Koraisapa karaminyi dokopa mana lenge ama malu wakasa karaminyipape rakane mendaki ingilyamo. Doko Yesu Koraisa keta karaminyipa nambame waili pii keyange dokona langingi dokona namba doko nakamana rakange ingyuo pelyamo. \v 16 Nakama namba piyunuli pyuo pimili yaka lao leto. \v 17 Dokona lao nambame Timoti nakama keta pena lao leto. Baa nambana wane mona palenge dokome Kamongona yulu mondo lao pingi. Baame renge pii wambo leyonoli pyuo dupwanako dee langira. Doko Yesu Koraisa dokona kata enenge kando nyiyama lao misi anda peparaena ingyuo polo langyuo lao karo doko Timotimi epo langira. \p \v 18 Nakama lapo moŋokyaŋe soo suu pyao namba nakama kandala epa nare lao suu piyami. \v 19 Lao suu piyaminyipape Kamongome puu lara ramo dokopa repele nakama apa pilyamipi lao kandala eparo. Dokopa moŋokyaŋe singi dupwana pii iki see nao apa pilyamipi lao angi kandaro. \v 20 Anatunya isingi yulu doko mee pii doko ikinde daa. Dokona porainya renge kuiyuo palenge. \v 21 Nambame pyalana pyuo eparo panda nakama mona reto anjiki pyuo eparose? Anjuku nakama mupwa lao suu pilyamisi? \c 5 \s1 Elyambu Pingi Wambu Kepo Pyuo // Kwao Peyami \p \v 1 Nakamana akali mendeme kepo pyuo karamo lao sipu. Yulu pilyamo doko ama koo wakasa ingyuo Yesu see nange wambu dupwame dopale pii nalyaminyi doko pilyamo. Akali doko baa rangena endangi kumuyamo dokopa banya rakangena etenge enenge dokopa kepo pyuo karambinyi dopa pilyamo lao langimisa leto. \v 2 Nakama moname nyinyi nembo kondayamili doko kapa ingyuo pupyali. Nakamana Kurisene akali dokome yulu dopale piyamo dokona nyuo neta karapenge ingilyamo. \v 3 Namba nakama pipya kara namwanopape nambana suu pingi dokome nakama keta silyamo. Nakama pipya karapuli doko Kamongo Yesunya kingi dokona lao akali yulu ama koo piya doko baa keta kote lamana leyoli. Nanesa karapala nakamana yulu suu pyao leto. \v 4-5 Nakama wato lao pisiminyipa namba dae karo nakama dokona lao suu pyapunu dokopa namwana Kamongo Yesu pipya karamano dokona banya porai renge dokome akali doko Satane yuu dorena ralinyi pyambwarama. Dokopa Sataneme akali yanengeme kokwa sera ramo doko Kamongona yuu gii pyaka seramo dokopa banya imambu kiiramo neta nyera. \p \v 6 Dopa pira ingilyamo dokona lao nakamame kyaŋe serami dokopa kapa ingya nara. Nenge kuki isi lenge doko porambaiye palyuo borete ando silyiki lenge pii doko nakama silyaminyi. \v 7 Isi doko namwana koo dopale. Isi koo doko nembarami ramo dokopa nakama poo pyasi ingyuo kararami. Dopa pyuo kararami dokopa nakama borete isi paleta see nange dopale ingyuo kararami. Doko dakepa angi ingilyamo lao soo leto. Dakepa Koraisa namwana Pasopana sipisipi ikyane ingyuo pyao yangeyami dokona namwana nenge Pasopa nenge doko repeta epelyamo. \v 8 Borete isi wambarae silyamo nenge nenge dokona naa namanale. Isi wambarae doko koope kepo pingi dopale. Borete isi wambarae see nange nenge nenge dokona namanale. Borete doko yapasi angipi dopale. \p \v 9 Nakamame kepo pingi wambu dupwa role pyao kara narami lao pepa pase pyao jiyu. \v 10 Anatu mona mai nange wambu kepo pingipi nyipuli nyipuli lao suu pingipi lowana kamba lengepe mee kamongo wakale wakale dupwa lakandengepe dupwana lao lapusa pii nalyamo namba Poleme leto. Nakamame koo pingi wambu dupwa role pyao kara narama lao suu pyarami ramo doko isa yuu yaki nyuo kaeyaramisi? \v 11 Namba leto doko dokona lapunu pilyamo. Akali mendeme namba Kurisene ingyuo karo laramopape kepo pyuope nyipuli nyipuli lao suu pyaope mee kamongo wakale wakale lakandaope randa maiyuo laope biya nao kyawa sisingi bolombalo laope lowana kamba lenge akali ingyuo karara dokopa role pyao pisa narami. Nenge dupwana opetaeyoko role pyao nao yalya kanda nalapape. \v 12-13 Kurisene angi daa dupwa nambame apa pyuo koteme larose? Anatu banya kote dokona nakama kando lara. Dopa piramopape nakama range Elyambu Pingi wambu dupwana lapo koo pirami ramo dokopa nakamame kote pii laa naramisi? Anatu pii poo pyasi dokona lao dokopa, Akali yulu kopetame pingi doko nakamana Elyambu Pingi doko kala pena lao neta nembarami letamo. \c 6 \s1 Kurisene Wambu Yango Mende Kote // Laa Nare \p \v 1 Akali mendeme Kurisene yango dokopa kote lalana ramo doko dee akipamo mee akali mendeme lakana larase? Anatunya wambu rangeme lao rolarami ingilyamo. \v 2 Anatunya wambu dupwame yuu muu dupwana peparae iso karalu kararami lao see nalyamisi? Dokona lao nakama yuu muu dupwana peparae iso karalu kararami ramo dokona apa pyuo nakama kuki pyuo dupwa range lalana saka nalyamipi? \v 3 Nakamame aŋala dupwa iso kararama lao see nalyamipi? Dopa pyuo kararama lao pili doko yuu dakena yulu dokona lao wambo mana nyuo pyuo kando karamwali. \v 4 Yulu dopale pyaka siya kande dokopa akali Kurisene laa nange mendeme lao rolakana laramisi? \v 5 Nakama range elyame kumarami. Nakamana Elyambu Pingi dokona akali mona angi palenge mendeme mee kote kapa singi lao suu pilyu. Kurisene yango dolapo kote pii lalana ramo akali mona angi palenge dokona larambi ingilyamo. \v 6 Ingilyamoko doŋo Kurisene yango mendeme mende kote lalana dokopa mee akalimi pii doko lakana letaminyi. \p \v 7 Nakama Kurisene yango sukusa sisi nyuo kote letaminyi dokome Imambunya yulu isa pele letamo. Nakama keta koo pinya laoko yongo maiyuo kararami ingya nalyase? Akipamo Kurisene yango doko nakamana bange mee mainyi nembapala kaeya naramisi? \v 8 Nakama dopa pirami doko kaepala nakama Kurisene yango koo pyuo yango sukusa yangonge angi pinya bange nyimwali lao suu pyapala kote lao letaminyi. \v 9 Dopa pyuo koo pingi dupwa Anatuya isingi yuu dokona paa narami doko nakama soo karaminyi. Dopa pyuo pii nalapape. Wambu kepo pingipi mee kamongo wakale wakale lakandengepe likyakamingipi akali yango sukusa kepo pingipi dusipana mendepe nakamame Anatunya isingi yuu dokona paa narami. \v 10 Dee wambu waa nyingipi nyipuli nyipuli lao suu pingipi biya napala kyawa sisingi bolombalo lengepe randa maiyuo lengepe lowa kamba lengepe dusipa opetaeyoko Anatunya isingi yuu dokona paa narami. \v 11 Nakama lapome dopale ingyuo kareyami. Dopa piyaminyipape nakamana koo dupwa nyuo kame sakasi siya. Anatumi nakama poo pyao nyuo kaeya. Kamongo Yesu Koraisana kingi dokona lao namwana Anatunya Imambu dokome nakama Anatu keta rolae karaminyi lao kandeya. \s1 Yongo Anatu Maipala Dokome Anatunya Kingi Lakandarami \p \v 12 Mendeme lao dokopa, Namba pinya lao suu piyunuli pyuo pirulyamo lara. Kinyiyoko doŋo dupwa peparae mee keyangekonde daa. Nambame dopako pyuo pirako lapuli doko dee bange koo peparaena namba kendemande akali ingya sero. \v 13 Mendeme lao dokopa, nenge doko inginya dee ingi doko nengena lara. Kinyioko doŋo. Anatumi laparae mee inginyi nembara. Akalinya yongo kepo pingi yulu kaepala Kamongona yulu dokome pira. Dokopa Kamongo Yesu baa keta dokona palira. \v 14 Anatumi banya porainya renge dokome Kamongo Yesu lopo nyiya. Dopale ingyuo namwa lopo nyerako. \p \v 15 Nakamana yongo doko Koraisana yongo dokona doko range silyaminyi. Nambana yongo Koraisana yongo ingilyamo doko kaepala nyuo kepo pinya lao enda pamuku doko mairusi? Doko kapa ingyuo paa nalyamo. \v 16 Akali mendeme pamuku enda nyeramo yuu gii dokopa nakamba mee mendaki ingyuo parambi lao see nalyamisi? Wambu lama dolapo yongo mendaki ingyuo kararambi lao Anatunya pii poo pyasi dokome angi langilyamo. \v 17 Akali mendeme Kamongopa role pyao karara ramo doko imambunya mendaki ingyuo kararasa pira. \p \v 18 Kepo pii nalapape. Akali yulu koo wakale wakale pira ramo dokome banya yongo doko mende pii nara. Pii naramopape akali doko pamuku enda likyaramo dokopa rangena yongo kokwa serasa pira. \v 19 Nakamana yongo doko Anatunya anda ingyuo karamo. Dokona Anatumi Imambu Poo Pyasi jiyamo dokona palyuo karamo lao see nalyamisi? Nakama nakama rangena daa, \v 20 Anatumi nakama kiiramo nyuo kaeya dokona nakama banya. Dokona lao nakamana yongo dupwame Anatunya kingi ketae pena lao pipwape. \c 7 \s1 Enda Akalipa Nyinginya Pii \p \v 1 Pii pyao jiyami dokona lao isingi pyao langiru. \p Akali enda nyii napala dokopa mondo lao pyuo karara. \v 2 Mee kararamopape wambu malu mee keta kepo pingi yulu doko silyamo dokona lao akali dupwa peparae enda rangena wakale nyepenge ingilyamo. Enda dupwa dopako pirami. \v 3 Akalimi banya dokona lao suu pyao yulu kapa piramopa endame dopako pyuo piramopa laparaeme role pyao nyuo palipala nakamba range rae mairambi ingilyamo. \v 4 Akalingi banya endana yongo dokona mupwa ingyuo iso karara. Enda baa range mupwa ingyuo iso kara nara. Doko suu pyao akali keta yulu dopaleoko palira. \v 5 Nakamba rangeme mendali daa lao mata mai nalapape leto. Lapunupape nakamba rangeme mona yaepapala yuu kuki lama Anatu role pyao ateŋa lao piso nambwa range pali nambanale larambi ramo doko kapa ingyara. Dopa pipala dokopa nakamba Satane makande piramopa porai ingya naramo dokona isa nemba nanale lapala palengenyili pyuo dee kamba palirambi. \p \v 6 Lowa waso laa nalyo. Mee kapa dopa pyuo pipwape leto. \v 7 Namba angi enda nyii nao karo doko suu pyao karamili lao suu pilyu. Dopa lao suu pyapunupape yulu range pilyamano dupwa Anatumi jiya. Joo akali mende yulu mendako maiyuo mende lapo wakaleko maiya. \p \v 8 Enda akali nyii nange dee waiyape dupwana kando leto. Mee petaminyili pyuo pisirami ramo doko namba pilyunu doko suu pyao kapa ingyara. \v 9 Kapa ingyarako doŋo, emba range poraiyuo mee karare ingyapa nara ramo doko enda nyepala karare ingilyamo. Enda mapwae waiyape dolapo dokonako palyuo suu pyalapape. Randa nao enda dupwa kanda lyanolyano pyuo papilyaminyi doko yaki nyuo kaepala angi mende rangena nyerami doko kapa. \p \v 10 Enda akalipi nyingi dupwa keta mawa pii mende palamo. Doko namba rangena daa. Kamongona pii letamo. Doko enda banya akalingi rekya lao pisa nana letamo. \v 11 Doko kaepala rekya lele lao pisira ramo dokopa akali wakale mende kanda nao pisira panda akalingi keta dee range role pyala epara. Dee akalingimi etenge ramanyi nemba nana letamo. \p \v 12 Dee lapo dupwa Kamongome daa namba rangeme larowale. Kurisene akali dokome mee enda nyiyande ramo enda dokome baa mona nyuo palira ramo doko nemba nara. \v 13 Kurisene enda dokome mee akali nyepala dopako pira lyakande. \v 14 Anatu dopa letamo. Akali Kurisene daa dokome Kurisene enda nyeramopa enda Kurisene dokona lapolapo lao nakamba rolae pisirambi. Dokonako palyuo enda Kurisene daa doko Kurisene akali nyeramopa doko dopako pyuo para. Dopa pii nayali doko nakambana wane dupwa mee wambunya wane ingyuo peyali. Doko kaepala dakepa Anatunya wane ingyuo pelyamo. \v 15 Dopa piramopape akali Kurisene angili daa dokome Kurisene enda yaki nyero lara ramo doko pii mende daa. Dokona lao enda doko mee kapa para. Dee Kurisene akalinde mee endande nyera ramo dokome rekya laro lara ramo doko pii mende daa. Akali doko kapa karara. Anatumi nakama mona kyuu lao seramo pisirambi lao rombo palyiya. \v 16 Emba Kurisene enda doko embena akalingi nyiso pisa naro lao range silini doko apa pyuo silisi? Dee Kurisene akali embame etene nyiso kara naro lao range silini doko apa pyuo silisi? \s1 Anatumi Kee Leyamo Dokona Karalapape \p \v 17 Rangeme mendaki lao Kamongome yulu jiyamo dupwana kingi lao pyuo wamba Anatu kando nyinyi dopako pyuo karare ingilyamo. Pii dake misi anda peparae lao mana leto. \v 18 Yanenge kalomasi akali Anatunya pii soo nyepala dokopa yanenge wakale palyuo umbwa pyuo nyii nara. Dopako pyuo akali kaloma nange doko Anatunya pii soo nyepala dokopa baa yanenge kaloma nara. \v 19 Kalomeyami panda kaloma nayami dokona pii mende daa. Anatunya lowa pii laramuli pyuo pirami dokona angi mende pira. \v 20 Anatumi namwa kyakale leyamo dokopa soo kareyama dakepa dopako pyuo karamanale. \v 21 Anatumi emba karapusi karene dokona kyakale leyase? Doko kapa ingilyamo. Ingyapyamopape nakamame karapusi yaki nyere larami ramo dokopa yaki nyuo pare. \v 22 Koraisana pii soo nyisi akali doko karapusi palamo doko Kamongona kiiramo nyisi karamo. Dokonako ingyuo karapusi pali nao karenge Koraisa kee leyamo dupwa Kamongona anjasi karaminyi. \v 23 Anatunya yole andake dokome nakama ropo pyao nyisi karaminyi dokona mee akali dupwana karapusi ingyuo kara nalapape. \v 24 Yangonemoo rangeme mendaki lao Anatumi kee leyamopa yalya kando kareyami dopako pyuo baapa yalya kando mee karalapape. \s1 Enda Mapwae Dee Waiyape // Dolapona Leya \p \v 25 Dakepa akali nyii nange dokona larama. Namba Kamongona mawa pii mende minyuo laa nalyo. Laa napunupape Kamongona sakao nyiso karenge namba siyunu dokona soo nyerami ramo doko rolae ingyara. \v 26 Randa epo karamo dokona lao embena yulu alowa pii nao karalana lao soo karape. \v 27 Emba enda nyingi ramo dokome baa neta nemba napipi. Emba enda nyii nange ramo dokome enda nyipulinya suu pyao kara napipi. \v 28 Dopa pirinyipape enda nyiinde ramo doko yulu koonde daa. Dopako pyuo enda mee dokome akali nyera ramo doko yulu koo daako. Namba dopa pyuo langilyu doko enda akalipi randa nyuo piso palyuo pilyaminyi dokona leto. \p \v 29 Yangonemoo pii dake renge dokona leto lao langirowale. Yuu gii andarele see nara. Dokona lao akalingi nakama mee wamba kareyaminyili pyuo karalapape. \v 30 Nakama kondo letaminyi dupwa pano ee laa nalapape. Giyalana suu pilyaminyi dupwa pano gii nalapape. Nakamana bange ropo piyami dupwa pano reta nalapape. \v 31 Nakama bisinase yulu pirami dupwame wambu kandamili lao pii nalapape. Dakepa yuu muunya yulu dakepa silyamo dupwa rengya pana nara. \p \v 32 Nakama dupwanako mona nembo kara narami ramo doko namba rae mairu. Akali enda nyii nange doko Kamongo rae mainyi pyambuo banya yulu pyuo karenge. \v 33 Dee enda nyingi akalimi etenge rae mainya lao suu pyapala yuunya yulu pyuoko karara. \v 34 Dokona lao yulu lama dolapome ipyuo lambuo nyuo laeyo nyuo pira. Enda akali nyii nange dee mapwaepeme Anatunya yulu dokona yanenge imambupi kumuo maipala Kamongona yulu iki pyuo karenge. Dee akali nyingi enda dokome akalingi rae mainya lao suu pyapala yuunya yulu pyuoko pisira. \p \v 35 Namba doo leto dokome emba nyisapuli lao leto. Nambame lao dokopa randa jelana letonde daa. Dopa pii napala nambame emba anjukunya kapa rolae ingyuo pao emba range Kamongona yulu dokona mailu maiyuo maipili yaka lao leto. \p \v 36 Dakepa enda akalipi make pipala angi nyii namwale lao petaminyi dokona lao larama. Enda make pipala iso kararamopape baa angi nyipuli lao suu pyao karara ramo doko angi pano kapa nyepala kaena. Dokona koo mende pali nalyamo. \v 37 Dopa piramopape akali dokome maso nyii napuli lao poraiyuo suu pyapala yanenge range rapu pyuo banya rangena suu pingi dokome apa piru lao sepala enda nyii nara ramo doko kapa ingyara. \v 38 Dopa pyuo akali enda nyeramo doko kapa ingyaramopape enda nyii naramo doko keyange wakasa ingyara. \p \v 39 Enda akali nyingi doko akalingi kararamopa baa range suu pilyu ote lao pisa nara. Dee enakana akalingi kumara ramo dokopa mee kapa akali nyera. Dopa pyuo nyeramo doko Kurisene yangonde nyera ingilyamo. \v 40 Dee akali nyii nao waiya pisira ramo doko mona seramo pisira. Namba Pole dokome nambana suu pingi dokona palyuo leto. Doko Anatunya Imambu dokome leto lao suu pilyu. \c 8 \s1 Kingimi Wasisi Dupwana Suu Pyao Mena Kiso Maingi Doko \p \v 1 Kingimi wasisi dupwana suu pyao mena kiso maingi dokona lao langiru. \p Doko kinyi kinyi, Namwa peparae singinya renge silyamano letaminyi. Dopa pyuo letaminyiko doŋo singinya renge dokome akali moŋokyaŋe sinyi nembelyamopape mona retenge renge dokome kapa palyuo karara. \v 2 Akali mendeme yulu peparae silyu lao masilyamo doko angi see naramosa pira dokona dee mana nyinya. \v 3 Dopa pilyamo dokona mendeme Anatu mona retelyamo doko Anatu baa silyamo. \p \v 4 Dokona lao kingimi wasisi dupwana suu pyao nenge kiso maingi dokona lao langilyu. Dokona angi renge mende pali nalyamo lao silyamano. Namwa silyamano doko Anatu mendaki karamo. \v 5 Dopa pyuo wambumi Anatu malu meepe imambu kamongo malu meepe isa ketaepena karaminyi letaminyi. \v 6 Laraminyipape namwana Anatu mendaki doko iki Rakange. Baame bange peparae wasapala namwa pyuo ingiya. Dee namwana Kamongo mendaki doko iki Yesu Koraisa. Baame bange peparae wasapala namwa pyuo ingiya. \p \v 7 Wambu lapome iki renge pii dake singi. Yuu gii dakepa wambu lapo dalapo kingimi wasisi dupwanako dokona lao suu pyao mena dalapo nao kingimi wasisi dupwana lao suu pilyaminyi. Nakamana monana pii soo randa kuki iki nyepala namwa kwao pelyamano lao masilyaminyi. \v 8 Nenge dokome namwa Anatu keta repeta lanyuo paa nara. Nenge naope naa naope pira, dokome mende pii nara.\fig Dee naa nao nambana yangonge isa paa napyali lao kararo.|src="FILEFIG" size="col" ref="8:13" \fig* \p \v 9 Nakama sepala mee narami ingilyamo. Ingyapyamopape nakamana Kurisene lapo kapa ingingi dokona porai ingya nalyaminyi dupwa nakamana yulu enenge kandapala koo keta pasarami lao elya kalo waso karape. \v 10 Akalimi banya monana pii soo randa kuki iki nyingi doko nakama soo otenge dupwa yanyandana mena imambunya lao kuingi doko narami dokona baa kandara ramo doko kingimi wasisi dupwana suu pyao nenge kiso mai narase? \v 11 Dokome nakamana yangonge pyuku lasi dokona Koraisa kumakamiya doko nakamana singinya renge dokome kwaenyi nembara. \v 12 Nakamana yangonge kando dopa pyuo koo pyuo nakamana monana pii soo randa nyingi doko kwaerami ramo dokopa Koraisa keta koo piramisa pira. \v 13 Nenge dokona nambana yangonge koo keta palira ramo doko dee naa nao nambana yangonge isa paa napyali lao kararo. \c 9 \s1 Aposelena Yulu \p \v 1 Namba kiiramo nyisi akali daase? Namba aposele akali daase? Nambame namwana Kamongo Yesu kanda nayose? Nambame Kamongona yulu piyu dokona nakama anda nayamisi? \v 2 Lapo dupwame namba aposele lao see nayaminyipa nakama angi silyaminyi lao kandape. Nakama range Kamongona ingilyaminyi dokome namba aposele akali angingyuo pelyamo lao kandelyaminyi. \p \v 3 Wambu nambana lao nembo nembo pii minyuo lenge dokopa namba range lao kyawa minyilyu lao langiru. \v 4 Nambana yulu dokona ipwa nengepe nakama keta kapa nyuo naa narose? \v 5 Aposele akali dupwape Kamongo Yesunya yangongepe Pitamoope nakamana etenge Kurisene ingiyami dupwa role pyao lanyuo papiyami doko suu pyao nambwa dopako pyuo kapa pii narambase? \v 6 Namba Banapasapame iki Anatunya yulu pyuo kana yulu opetae pirambase? \v 7 Ami yanda singi akali anjukumi banya bange peparae ami mupwame maingi doko kaepala rangeme ropo piyamo siyamisi? Pama akali anjukumi baa girapo jingi wara pipala range lyuo naa nalyase? Mena sipisipi isingi akali anjukumi baa rangena sipisipinya susu naa nayamo siyamisi? \p \v 8 Wambunya yulu lalono kandapi dusipa iki daa. Anatunya Lowa dokome dopako letamo. \v 9 Mosesena Lowa dokona lao yulu pingi bulamakao (okese lenge), witi jingi dokona kalyuo kambalya kambana pingi dokopa jingi naa nana lao suu pyao banya kambu dokona puu pyaa nare leyamo doko silyamano. Dokona ingyuo Anatumi mena okese dupwana iki kando letase? \v 10 Panda namwa suu pyao letase? Kinyi pii doko namwana lao pyasi palamo. Akali ee wara pingipi dee jingi lyingipi dolapo nakama rangena yulu pyuo jingi lyuo naramba lao suu pilyambinyi. \v 11 Nambwame Anatunya Imambunya waingi doko nakama keta wara piyamba. Wara piyambano dokona mee isa bange dupwa nakama keta isingi lyuo jerami kapa ingya nalyase? \v 12 Wambu lapo dupwame isa bange nakama keta nyelana isamili doko nambwa kamame andake nyelana kapa isa nambwalipi? \p Nenge mee jerami ingiya doko jinya lao piso see nayamba. Nakama makapala Koraisana waili pii keyange see narami lao suu pyapala nambwa randa nao rangena nenge koteyamba. \v 13 Akali tembole anda yulu pyuo karenge dupwame nenge silyamo dokona lapo nyuo nenge. Dee akali lapo kana ratena mena pyao kiso maiyuo karapala lapo nakama nyuo nao karaminyi dolapo nakama silyaminyi. \v 14 Dokona ingyuo Kamongo dokome lao akali Koraisana waili pii lao karaminyi dupwa Kurisene akali yangome nyisapenge ingilyamo. \p \v 15 Nambame pii lao dokopa rangeme yulu pyuo nenge koto karo renge dokona rae maiyuo karo. Lopome kumuo paro doko kapa lao silyu. Nyisarami ingya nalyamo. \v 16 Koraisana waili pii keyange lao karo lapala range lakandaro ramo doko kapa ingya nara. Anatumi yulu doko jiya. Namba waili pii polo laa nayoli doko ipi piyali. \v 17 Namba rangena sisu lao piyuli doko nakama keta lapo nyelana lao suu pyapuli. Dopa pipyamopape nambame Anatumi yulu jiyamo pilyu dokona namba rangeme yulu wakale piru ingya nange. \v 18 Aki yole nyerose? Nambana yole nyero doko suu pyao waili pii keyange lamaingi. Namba waili pii keyange doko wambu dupwa keta mee lamaingi. Yole jinya lao laa nange. \p \v 19 Namba akali lapona kendemande kararo ingya napyamopape nambame wambu andarele sukusa nyipuli lapala namba wambu peparaena kendemande ingilyu. \v 20 Namba Juu pipya role pyao karo dokopa Juu sukusa nyero lapala Juu wambunya yulu pinginyili pyuo pingi. Namba Mosesena Lowa minyuo kara nalyonopape Juu wambu pipya mee role pyao karapala nakama lowa pii minyuo karelyaminyi dokona mendeko ingyuo karo. Akipamo namba dopa pingisi? Nakama sukusa nyipulinya suu pyao pingi. \v 21 Dee dopako pyuo Juu wambu daa rara wakale dupwa pipya karenge dokopa nakama palyuo karo pinginyili pyuo karenge. Dopa pyuo karo namba Juu wambunya Lowa dupwana neta pao karapala Juu wambu daa rara wakale dupwa sukusa nyelana pyuo karenge. Namba Anatunya lowa see napala karapenge akali ingyuo kara nalyo. Koraisana lowa rolae dupwa suu pyao karo. \v 22 Wambu Yesu kapa ingingi lao poraiyuo suu pyaa nange dupwa pipya karo dokopa dopaleyoko igyapala nakama dupwa sukusa nyeroŋo lao pyuo karenge. Wambu peparaena yulu pyuo palyuo karenge dokonako mendare ingyuo karapala nakama sukusa nyero dokona suu pyao pyuo karenge.\fig Bange nyelana poraiyuo kamandare.|src="FILEFIG" size="col" ref="9:24" \fig* \p \v 23 Waili pii keyange dokona reke lao wambu sukusa nyelana rae mailyu lao dopa pyuo pingi. \v 24 Makandenge dokopa makandalana karenge dupwame peparae makandenge. Makandelyaminyipape mendaki iki wini lao bange nyingi doko silyaminyi. Dokona emba opetae bange nyelana poraiyuo makandare. \v 25 Makandenge akali dupwame makandalana range sukunde ingyuo kiso rolo rapa rapa pyuo karenge. Dopa pyuo makandapala mee bange nyera. Dopa piramopape namwame bange kulisa sulu singi dokona nyelana pingi. \v 26 Dokona lao namba makando pao make angi dokona kando nyingi. Kakumi pyalana dokopa mee langa pyaa nange. \v 27 Namwame yanda pimana lao siki nyepala range papu pisarono lao range sukunde ingyuo kiso rolo rapa rapa pyuo karo. \c 10 \s1 Anatu Daa Mee Bange Kingimi Wasisi Dupwana Yanda Pimwaiyuo Leya \p \v 1 Yangonemoo namwana rora ambasupi Mosese leyamuli pyuo apa pyuo piyami lao suu pyao karalapape. Anatumi nakama nyiso kopa soo nee pyuo arapunya palyuo lanyuo peyamopa Pete Kone dokona kapa yalo peyami. \v 2 Mosese leyamuli pyuo papala kopa ipwape dolapona bapitisimo nyuo peyami. \v 3 Nakama peparae Anatu nenge maiyamo neyami. \v 4 Dopako pyuo Anatunya kana nakama role pyao peyamo dokona kana dokona ipwa doko naoko peyami. Kana doko Koraisa baa range. \v 5 Dopa pyuo piyamopape Anatumi nakama andarele rae mai nayamosa nakamana yanenge kakapange yuu muiyane dokona bolombalo lao siya. \p \v 6 Nakama bange koo nyelana suu piyami dokona sepala namwa dopako pyuo pisaraminyi lapala dopa pira lao repe repe langilyamo. \v 7 Nakama yulu koo pyuo mee bange kingimi wasisi dupwa kingi lao mona mai narama lao repe repe langilyamo. Anatunya pii pyasi dokome lao dokopa, Wambu dupwame ipwape nengepe napala piso sipurapala mali lyiyami. \v 8 Namwa lapome kepo pingi yulu piyaminyili pyuo dokona palyuo pii narama ingilyamo. Nakama dopako pyuo pipala yuu gii mendaki dokopa wambu malu (23,000) kumuo rembe neyami. \v 9 Nakama Kamongome larape lao yulu koo doko pyuo kareyamisa kau malumi nakama neyamo kumuyami. Doko kandapala namwa dopako pyuo pii namanale. \v 10 Nakama lapo mumu leyamisa Kumunginya Aŋala dokome nakama pyao kokwa siyapya. Dee namwame dopako pyuo mumu laa namanale.\fig Namba kapa karo lao suu pyaramo dokopa koo keta pali sera kando karena.|src="FILEFIG" size="col" ref="10:12" \fig* \p \v 11 Nakama keta dopa piyalyamo lao wakale dupwa sinya lao piyami. Dokona lao pyao retapala namwa repe repe langingi. Namwa yuu gii lumwa doko repeta pyaka selena pipyamo dokona karamano. \p \v 12 Akali mendeme namba kapa karo lao suu pyaramo dokopa koo keta pali sera kando karena. \v 13 Makande pingi kyaka mendeme emba pii nara. Anatumi nyisiyamoko nyisingi dokome emba makande pingi wakale wakale eparamo dokopa koo keta pali nao porayapala wanji pili lao kyawa minyara. \p \v 14 Nambana mona retenge dupwa, mee bange kingimi wasisi dupwa mona maingi kata waso karalapape. \v 15 Nambame nakama mona palenge wambu dupwa kando langilyu. Namba leto dokona nakama range suu pyalapape. \v 16 Nenge kamyunyane nalana dokopa pee lomasi dokona suu pyao ateŋa lapala nenge kandale doko Koraisana ranjama dokona pako sukusa yalya kando pisa nalyamisi? Dee borete pongenge dokopa Koraisana yongo dokona pako sukusa yalya kando pisa nalyamisi? \v 17 Borete mendaki doko suu pyao namwa peparae nyuo pyaso mendaki ingyuo pelyamo. Dokona lao namwa peparae borete mendaki nenge.\fig Namwa peparae nyuo pyaso mendaki ingyuo pelyamo.|src="FILEFIG" size="col" ref="10:17" \fig* \p \v 18 Ipuru wambu dupwana lao suu pyalapape. Nakama kana pyare lapala Anatu kiso maingi dokopa nakama mendakinya epo pako nao pisa nangese? \v 19 Doko akinde letose? Mee bange kingimi wasisi dupwa mupwape? Panda nenge kiso mailyaminyi doko mupwaŋa lao letose? \v 20 Doko daa. Nakama Anatu kaepala imambu koo dupwa suu pyao mena kiso mailyaminyi leto. Nakama imambu koo dupwa puu minyarami doko kapa daa lao suu pilyu. \v 21 Nakamame Kamongona pee lomasi naoko dee imambu koo wasisi dupwana pee lomasinya ipwange doko role pyao naa narami. Kamongona borete narami ramo dokona imambu koo dupwa suu pyao maingi nenge doko naa narami. \v 22 Namwame Kamongo Yesu yango palyapyali lapala pilyamape? Kamongo baa kaepala namwa ama porai lao suu pilyamase? \p \v 23 Lapome, Yulu peparae mee namwa kapa pirama ingilyamo letaminyi. Kapa pirami doŋo yulu peparae keyangeko daa. Yulu peparae mee namwa pirama ingyapyamopape yulu dupwa peparaeme namwa nyisa nara. \v 24 Mendeme baa rangena dokona yeelyo suu pyaa napala wakale dupwana lao poraiyuo suu pyara ingilyamo. \p \v 25 Nakama makete yuu dokona mena minju anjarae lao piso see nao moname pyapi pyuo soo ropo pyarami ramo kapa ingyara. \v 26 Anatunya pii pyasi dokome lao dokopa, Yuu peparae dee bange dokona silyamo dupwape Kamongona letamo. \p \v 27 Mee akali nenge nambanale ipu lao nenge retaramopa embena moname pyapi pyuo sepala piso see nao mee nare. \v 28 Dee mendeme nenge doko semango kingi lao maiyama lara ramo doko waso kaepala naa nare. Emba rangena mona anda langiramo dokona mena minju doko waso kaere lao laa nalyo. Langiramo akali baa mana keyange nyinya lao waso karare dokona lapusa pilyamo. \v 29 Embena mona andarena suu pyarene dokona lao laa nalyo. Akali mena jeramo dokona monana apa pira lao suu pyarene dokona leto. \p Akali mende dopa lao piso sera. Akipamo akali mendeme nambana yulu dupwana dopale dapale lao suu pyao pisirase? \v 30 Nambame nenge nyepala Anatu sangyu laro ramo doko akipamo nengena lao sangyu leyo dokona lao namba koo pilinyi lao kando leyali? \p \v 31 Nakama yulu wakale wakale pyuope ipwa nenge naope dokopa Anatunya kingi dokona lakando pipwape. \v 32 Dopa pyuo karo Juu wambu dupwa Juu daa rara wakale dupwa dee Anatunya Elyambu Pingi wambu dupwa pipape randa mai nao pyuo karalapape. \v 33 Namba pilyu dopa pyuo moko minyuo pipwape. Nambame rangena yulu dupwa suu pyaa nao wambu peparae keta elya pinyi pyambuo pilyu. Dokona nakama lete wai pyao parami ingilyamo. \c 11 \p \v 1 Namba Koraisa letamuli pyuo pingi dokona namba pilyunuli pyuo pipwape. \s1 Misi Soo Piso Dokopa Kyawa Pee Pingi Kapa Pingisi? \p \v 2 Yuu peparae nakama namba suu pyao mana pii langiyunuli pyuo karaminyi dokona nakamana kingi lakandelyo. \v 3 Dee Koraisame wambu peparaena mupwa karenge. Dee akalimi etenge isili lao karaminyipa Anatumi Koraisa isili laro karamo doko selapa lao langilyu. \v 4 Akali mendeme misi andana kyawana pee pingi piru karo ateŋa lao Anatunya pii lao pira ramo doko baame Koraisana kingi doko kokwa soo pirasa pira. \v 5 Dee enda mendeme misi andana kyawa rokwapala epo ateŋa lao Anatunya pii lao pira ramo dokome akalingi elyanyi pyambwarasa pira. Enda kyawa rokwa nange doko mee enda kyawasi pyakepingi dopaleoko. \v 6 Enda kyawa rarange pii nao misi pii lao karara doko yulu koo pipala kyawa yamanji akusi petenge dopale ingilyamo. Enda mende kyawasi roko kapa kapa pira ramo dokopa elyara dokona banya kyawa komau andu pira ingilyamo. \v 7 Anatu kamame mupwa wakasa dokome akali dupwa baa yale makande pyuo wasiya. Dee enda wasiyamo dokopa akali dopale makande pyuo wasiya. \v 8 Akali doko enda keta nyuo wasiyande daa. Enda baa akali dokona pingyu nyepala wasiya Anatumi. \v 9 Akali doko endako reke lao wasakami napala enda doko akalinya reke lao wasakamiya. \v 10 Aŋalana doko rapu pingi akali dokona suu pyao letamo. Aŋalana lenge kambu dokona kokwa see narama lao suu pyapala, enda dupwame kyawana komau andu pipala lao pisirami. Enda dupwa akalinginya ingyuo au pyuo pisirami. \v 11 Namwa Anatu keta yulu pyuo karamano dokopa enda akalipa rekya lao pii napenge ingilyamo. \v 12 Enda baa akali keta wasiyamo dopakale ingyuo endame akali mandenge. Dopako pyuo Anatumi bange peparae keyange wasiya kande. \p \v 13 Nakama range anjuku rolae lao pyasaka pyuo selapape. Enda kyawana komau pii nao misi anda piso Anatu lao ateŋa lara ramo doko kapase? \v 14 Akali mende kyawa wanyama mandeyali doko elyayali lao namwa silyamano. \v 15 Dee endame kyawa wanyama mandeyali doko wambumi kando auwayamili. Anatumi kyawasi londe doko endana kyawa doko yambe pyao karara lapala maiya. \v 16 Dopa pyuo piyamo dokona wambu lapo dokona palyuo apiyanda pyuo larami ramo doko see namanale. Doko namwape panda Anatunya Elyambu Pingi wambu dupwape kata wakale mendena Anatu lakandarami ingya nalyamo. \s1 Kamongona Nenge Yalya Kando Nenge \r (Mat 26:26-29; Mak 14:22-25; Lu 22:14-20) \p \v 17 Nakama yulu lapo pilyaminyi dokona lao sepala nakamana kingi lakanda nalyo. Nakamana Elyambu Pingi dokona koo andarele pilyaminyi. \v 18 Pii dake wambo larowale. Nakamana Elyambu Pingi sukusa dokona sisi nyuo lao karaminyi doko langiyami. Pii lapo langilyaminyi dupwa kinyi letaminyi doko silyu. \v 19 (Nakama sisi nyuo letaminyi dokona lapo rolo letaminyi dupwa panasi kararami.) \v 20 Nakama yalya kando petaminyi dokopa Kamongona nenge Kamyunyane narama lao suu pyao epa napala \v 21 rangena nenge manjo epo kyami pyuo nao petenge. Dokopa lapome waene napala kyawa sisingi bolombalo lao karelyaminyipa lapome mee lopo karenge. \v 22 Nakama rangena anda dokona ipwa nao nenge nao pirama doko rolae suu pyaa nalyamisi? Nakamana andana nenge naa napala Anatunya Elyambu Pingi doko mee inginyi pyambuo wambu nenge keyange manjo epa nange dupwa elyanyi pyambwaramisi? Nambame nakama kando apa lapili lao suu pilyamisi? Nakamana kingi lakandaowape? Lakandaro ramo doko kapa ingya nalyamo. \p \v 23 Kamongona pii soo nyepala langiyunili pyuoko langilyu. Doko kukwa mendepa Kamongo Yesu mata kando leyamo yuu gii dokopa baame nenge borete nyiya. \v 24 Nyepala minyaro karo Anatu ange lapala kau leya. Kau lapala, Dake nambana yanenge poro lao nakama keta jilyu leya. Namba lao suu pyao nao pisipwape leya. \v 25 Nenge nao otapala dopako pyuo, baa pee lomasi nyuo minyaro kareya. Dake nambana ranjama dokome Anatupa lao kando nyuo pakara yulu enenge pyaka silyamo. Yuu gii nao pisirami dokopa dopa pyuoko namba lao suu pyao narami leya. \v 26 Lapala dokopa borete nao pee lomasinya ipwange nao pisirami doko Kamongo kumuyamo dokona makande minyuo napa pipwape. Dopako pyuo nao paraminyipa baa kapu kyuo epara. \p \v 27 Wambu mendeme boretepe Kamongona pee lomasi dokonape kamenge lao mee nao pisirami ramo doko Kamongona yongope ranjamape mee inginyi pyambwaramisa pira. \v 28 Dokona lao nakama mona kando suu pyao pisipwape. Suu pyapala enakana nenge boretepe pee lomasinya ipwape nyuo narami leya. \v 29 Mendeme Yesunya yongo doko suu pyaa nao nenge dolapo mee narami ramo doko nakama keta randa epara ingilyamo. \v 30 Dopa pyuo piyami dokona nakama lapo yanenge yame yame lao, anga pyao, kumuo pelyaminyi. \v 31 Koo mende palase lao wambo monarena pyapi pyuo sepala narama ramo doko Kamongopa namwa keta pii pali nara. \v 32 Kamongome dakepa namwa kando kote lao randa jilyamo dokome isa wambu peparae enakana kote paliramo dokopa namwa kaki rambi rambi pali nara. \p \v 33 Yangonemoo selapape. Nakama Kamongona nenge nala epo dokopa wambu yango ene epelyamipi lao isaro kararami. \v 34 Nakama mendeme lopo pira ramo dokopa anda nenge wambo napengele. Dopa pyuo pii nara ramo doko Anatumi baa kando kote lara. Dee pii lapo dupwana namba epapala dokopa lao rolaro. \c 12 \s1 Imambumi Yulu Maingi Dupwa \p \v 1 Yangonemoo Imambu Poo Pyasimi namwa mora pisinyi pyambwara dokona pii lapo palamo. \p Dokona kamenge pisirami doko kapa ingya nalyamo. \v 2 Nakama Kurisene ingyapa nao kareyami dokopa semango dupwame nakama yuu peparae rapu pyuo karo kata koona ralinyi nembalana piya. \v 3 Dokonako palyuo wambu Anatunya Imambu Poo Pyasimi rapu pyuo karalu karenge mendeme, Yesu koo keta palyuo laa nao waso karenge. Dee Imambu Poo Pyasimi rapu pilyamo kara nange dokome, Yesu baa Kamongo angi laa nange. \p \v 4 Imambu mendaki dokomeko namwa imambunya yulu wakale wakale pirami lao mora pisinyi pyambungi. \v 5 Pyakamimwanopape Kamongo mendaki dokonako lao pimasa pilyamo. \v 6 Wambu dupwa yulu wakale wakale piminyipape Anatu mendaki dokome wambu peparae yulu dupwana pinya lao maingi. \v 7 Imambu Poo Pyasi namwa mendaki mendaki lao nyisilyamo dokome namwa wambu peparae nyiso pyuo karenge. \v 8 Imambu dokome akali mende pii soo manjo lara lao maingi. Dee Imambu dokomeko wambu lapo pii dokona singi renge maingi. \v 9 Imambu dokome wambu lapo Imambunya yulu dokona pii soo manjo larami dokona nyisingi. Dee wambu lapo nyisilyamopa nakama renge angi dupwa soo nyepala lao karenge. \v 10 Imambumiko akali mende porai renge maipala yulu isa wambumi pii nange dopale pinya lenge. Dee mende Anatunya pii polo lara lao maingi. Dee dopako pyuo mendeme yulu wakale wakale Imambumi mailyamope panda meeŋe lao dolapona lao pakana palyara lao maingi. Dee akali mendeme wambunya pii daa pii menderende see nao mee lara lao maingi. Dee akali mendeme pii doko sepala polo laraŋa lao Imambumi nyisingi. \v 11 Dopa pilyamopape Imambu baa angi mendaki dokomeko dupwa pingi. Baame yulu wakale wakale akali mendaki mendaki lao mainya suu pilyamuli pyuo maingi. \s1 Namwa Elyambu Pingi Wambu Peparae Yongo Mendaki Dokonako // Ingyuo Karamano \p \v 12 Koraisa baa yongo mendaki dopale. Dokona kingi yongope wakale wakale silyamo. Kingi yongope wakale wakale ingilyamo dupwa yongo mendaki dokonako piso ingingi. \v 13 Dopako pyuo namwa peparae Juupi dee Juu daa rara wakalepe karapusi akalipi dee kiiramo nyisi akalipi Imambu mendakimi Koraisana yongo mendaki dokonako bapitisimo nyakaya. \p \v 14 Yongo mendaki dokonako kingi kimbupi peparaeme mendakinya kimbu sepala wakale wakale ingya nao yongo mendaki ingyuo pelyamo. \v 15 Kimbumi lao dokopa, Namba kingi daa dokona yongo mendaki ingyuo paa naro lapala rekya lao wakale ingyarase? \v 16 Kaleme lao dokopa, Namba lenge daa dokona yongo mendaki dokona ingyuo paa naro lara ramo baa yongo mendaki dokona daase? \v 17 Dee yongo peparae lengeko ingiyali doko apa pyuo pii siyamilisi? Dee yongo doko kaleko iki siyali doko apa pyuo kyaa siyamilisi? \v 18 Dokona lao Anatumi wasiyamo dokopa dusa doko palyara lao suu piyamuli pyuo piya. \v 19 Yongo dupwa kingi iki dokoko ingiyali doko wambu lenge kambu nyii nayali. \v 20 Dokona lao yongo mendaki dokona kingi kimbupi kingi wakale wakale lao palamo. \p \v 21 Dopa pipyamo dokona lenge dokome kingi kando, Nambwa wakale ingyuo pelyamo lara ingya nalyamo. Ayembame kimbu kando, Nambwa wakale ingyuo pelyamo lara ingya nalyamoko. \v 22 Dopa pyuo pii napala yongona lapo angi daaŋa lao suu pyapala nembapala kaerama ingya nalyamo. \v 23 Yongona elya pingi kooŋo lao karaminyi dupwa angi ingilyamo. Dee yongona wambunya lenge kambunya elya pingi dupwa mondo lao iso karamano. \v 24 Namwana yongo dee elyape ingilyamo dupwa rapu pyuo piramande daa. Anatumi baa rangeme namwana yongo doko kimbu soo piya. Dokona lao yongo dokona mende kapa ingya nalyamo dupwa namwame kandokondali pyuo elya kalo rapu pyuo karamano. \v 25 Dopa pyuo pelyamo dokona yongo dokona lapo paka lakyuo parami ingya nalyamo. Yongona yulu dokona mendeme mende nyiso karo parami ingilyamo. \v 26 Dokona lao yongo dokona mende randa nyera ramo dokopa yongo peparae randara. Yongo dokona mende mondo laro karara ramo dokopa yongo peparae mondo lao sera. \p \v 27 Nakama peparae Koraisana yongo. Dokona kimbu silya sana pisi karaminyi. \v 28 Anatumi Elyambu Pingi doko dopa pyuo inginyi pyambuya. Wambo aposele akali karo, lapo pyuo Anatunya pii polo lakamaingi akali, dee repo pyuo mana lenge inginyi pyambuo piya. Dee enakana isa wambumi pii nange yulu pirami dokope anga pingi akali pyuo nyingipi akali yango nyisingipi yulu wakale wakale isaramipi dee mendeme wambunya pii daa mee menderende see nao lara laope rombo palyuo piya. \v 29 Nakama peparae aposelepe panda Anatunya pii polo lakamaingipi dee mana lenge dupwako iki kara nalyaminyi. Nakama peparae porainya renge nyepala wambumi pii nange yulu piraminde daa. \v 30 Dee peparaemeko anga pingi wambu pyuo nyii naope dee peparae wambunya pii daa mee menderende see nao lara laa naope dee peparaemeko pii laa nange dokona polo laa narami ingilyamo. \v 31 Anatumi yulu mupwa jiya dupwana poraiyuo suu pyalapape. \p Dokona lao dakepa kata angi anjukusi lao pii mende langirowale. \c 13 \s1 Wambu Yango Mona Retamana \p \v 1 Nambame pii rara wakale wakale sepala laope dee aŋalana pii sepala lao pirunupape wambu yango mona reta naro ramo dokome nambana pii laro doko sanapenge pii andake lenge dopale yeelyo panda kana byara jaa koo lenge dopale mee kambunya ketae pii laronosa pira. \v 2 Anatunya pii pyongo pyaramo lao karo dee pii yalu pyuo suu pingi dupwa soo giso Anatu kapa ingingi lao suu pyaronopape yuu kyau mende nyuo yuu mendasa retapalape wambu yango mona reta naro ramo doko nambana pii mee ketae ingyarasa pira. \v 3 Namba ipyapala bange aeyaramo dupwa mokwa soo maiyuo otaronapape panda nambana yongo kumuo mairono kisaraminyipape mona reta naro dokome nambana yulu doko mee ingyuo para. \p \v 4 Wambu mona retenge dokome maka nao waa lao karo elya pyuo pingi. Mona retenge dokomeko yango palya napala range mupwa lao suu pyaa nao moŋokyaŋe see nao pingi. \v 5 Wambu mona retenge dokome mena marakai ingya nao rangena yeelyo suu pyaa nao gyaa see nao karenge. \v 6 Mona retenge dokome yulu keyange pilyamo dupwa mee inginyi nembapala koo pilyamo dupwanako suu pyao kara nange. \v 7 Wambu mona retenge dokome mee waiya lao yaki nyuo kae napala baame Anatu kapa ingingi lao suu pyaope dee Yesu eparamo doko soo manji nyuope maka nao waa lao kararamopa renge dusipame yaki nyii nara. \p \v 8 Mona retenge renge doko ota nara. Anatumi wambu keta pyongo pingi doko otara. Anatunya pii lenge akali dupwana pii letaminyi dupwa isa para. Dee singi renge doko mee otara. \v 9 Epapu dakepa namwa soo gisapa napala pii pyongo pyao lao soo otapa nalyamanoko. \v 10 Suu pingi angi rolae yapasi doko andaramo dokopa lapo angi ingya nalyamo dupwa isa nembara.\fig Namwa ketapa kai nyisinya kandenge dopale. Rengya angi Anatunya lenge kambu kandapala dokopa kando rolarama.|src="FILEFIG" size="col" ref="13:12" \fig* \p \v 11 Nyaŋa ingyuo kareyono dokopa nyaŋana pii lengenyili pyuo ando pao suu pyaope piyu dusipa nyaŋana pingi dopaleoko. Dakepa namba anda akali ingyuo karo dokopa dee nyaŋako ingya nalyo. \v 12 Yuu gii dakepa namwa ketapa kai nyisinya kandenge dopale. Rengya angi Anatunya lenge kambu kandapala dokopa kando rolarama. Epapu dakepa namba soo gisapa nalyo. Anatu nambana mona anda soo gisingi doko suu pyao gii pyaka seramo dokopa nambame baa kando soo gisaro. \p \v 13 Mee dupwa otaramopa renge rema sulu sera. Dusipa Anatu kapa ingingi lao suu pingi dokope Yesu epara lao soo manjo karenge renge dokope dee wambu Anatupa lao mona retenge renge dokope. Renge rema dusipa sulu sera doŋo dee namwa Anatupa mona retenge doko mupwa wakasa ingyuo silyamo. \c 14 \s1 Anatunya Imambumi Mora Petenge Renge Jingi \p \v 1 Mona retenge kata dokona karamwali lao poraiyuo suu pyao karalapape. Imambumi yulu wakale wakale jingi dupwa nyelana lao poraiyuo suu pyao karalapape. Anatunya pii lakarami lao nyisara dokona wambako suu pyalapape. \v 2 Mendeme wambunya pii daa mee menderende see nao laramo doko wambu yango lamainginde daa. Doko Anatu iki lamaingi. Baame Imambunya porainya renge dokome pii angi yalu pyuo lamailyamo. \v 3 Anatunya pii polo lakamaingi akali doko baa wambu porainyi pyambuo mona minyarambu lao nyiso karenge. \v 4 Akali pii rara wakale laramo doko baa range iki nyisingi. Dee mendeme Anatunya pii lao karenge dokome Elyambu Pingi peparae nyisingi. \p \v 5 Nakama peparaeme wambunya pii daa mee menderende see nao lamili yaka lao suu pyapunupape nakama Anatunya pii polo lakamairami ramo doko angi mupwa ingyara lyakande. Akali wambunya pii daa mee menderende see nao lenge dokopa wakale mendeme renge polo laa nara ramo doko Elyambu Pingi wambu soo porai ingya narami. Dokona Anatunya pii polo lakamaingi yulu dokome wambunya pii daa mee menderende see nao lenge doko nyuo isa palyilyamo. \v 6 Yangonemoo namba epo wambunya pii daa mee menderende see nao langiru ramo dokome nakama nyisarase? Nambame Anatunya pii mende polo langya napala singinya renge lapope panda misi pii polo pii mana lamaingi dokope langya naro ramo doko nambana pii dokome nakama nyisa nara ingilyamo. \p \v 7 Kurulu rambyalope rombo pali nao mee laramo dokopa kenane renge doko angi ingyuo see nange kandale. \v 8 Akali yanda pyala panya kyakale eŋa nembo laa nara ramo doko apa pyuo sepala rapa rapa pyuo yanda pyala paramisi? \v 9 Dopako pyuo wambunya pii daa mee menderende see nao larene dokopa pii dokona renge apa pyuo seramisi? Embena pii doko mee ketae lao nembare. \v 10 Yuu muu peparaena pii rara wakale wakale letaminyi. Dokona mende mee kekenge pii laa nalyaminyi. \v 11 Akali mendena pii laramo namba see naro ramo dokopa nambapa baapa rara wakale ingyuo para. \v 12 Imambumi yulu wakale wakale mora pisinyi pyambungi dusipa soo nyimwali yaka lao suu pyao karaminyi dupwa nakama yulu wakale wakale Elyambu Pingi nyisara dusipanako angi ingyuo pipwape. \p \v 13 Akalimi wambunya pii daa mee menderende see nao laramo dokopa baa Anatumi pii renge doko polo langinya lao ateŋa lenale. \v 14 Namba dokona palyuo pii angi mende laa nao ateŋa laro ramo doko nambana imambu dokome angingyuo ateŋa laramopape nambana suu pingi dokona ende see nara. \v 15 Dokona lao apa pirusi? Nambana imambupi suu pingipi dolapo laparaeme ateŋa laope kenane pyaope pyuo kararo. \v 16 Imambumi iki Anatu angi lakandarami ramo doko wambu petaminyi dupwa see nao pisaraminyi dokome apa pyuo embena ateŋa lare dokona kinyi laramase? \v 17 Anatu ange lao lakando keyange ingyuo ateŋa larene doko keyange ingyaramopape akali mende doko kapa nyisa nalu nao nara. \p \v 18 Imambumi pyongo pyapyamopa namba wambunya pii daa pii rara wakale lao nambame nakama nyuo enako lenge dokona Anatu ange lao karo. \v 19 Namba wambunya pii daa mendereke pii malu mee lao kararonopa wambu see narami dokome pii doko kapa ingya nara. Dokona lao pii kingi paki kapa seramili dupwa lamairu ramo doko kapa ingyara. \p \v 20 Yangonemoo wane nyaŋana suu pingi dopale ingyuo suu pyao kara nalapape. Kara napala wane nyaŋa koo pii nao kamenge karenge dopale karalapape. Dopa pyuo karapala nakamana suu pingi dokona mona angi palenge ingyuo karalapape. \v 21 Baepole dokona pii dake pyasi palamo. \q1 Kamongome lao, Nanesa wambu pii wakale lenge lapo pena laronopa \q1 nambana wambu dupwa nambana pii lamairami. \q1 Lamairaminyipape nambana wambu dupwa see narami letamo. \m \v 22 Dokona ingyuo wambunya pii daa mee menderende see nao laraminyi sepala neta wambu lapo sukusa epana suu pyao kararaminyipape pii dopale dokome Kurisene wambu dupwa nyisa narako. Lapome Anatunya pii angi lao kararami dokome Kurisene wambu dupwa nyiso parasa pira. \p \v 23 Elyambu Pingi wambu peparae misi pii lao piso nakama peparae pii angi daa mee menderende see nao larami ramo dokopa Yesu mona mai nange lapo dupwa epapala nakama kopyali minyilyaminyi laa naramisi? \v 24 Dopa piraminyipape nakama peparae Anatunya pii angi larami dokopa mee wambu lapo eparami ramo dupwame pii soo manji nyepala rangena koo dupwana lao pii doko angilyamo lao soo nyerami. Soo nyerami dokome nakamana mona pyara. \v 25 Nakama mona andarena yalu pisi singi dupwa polasi seramopa mona kando piso Anatu lakando lao, Kinyi kinyi Anatu nakama pipya role pyao karamo larami. \s1 Anatunya Elyambu Pingi Yulu Dupwa Rolae Pinya \p \v 26 Yangonemoo apa lao letose? Nakama misi sela epenge dokopa akali mendeme kenane pyao mendeme pii polo lao mendali keta Anatunya pii epo pano pyongo pyaramo lao pirami. Dee mendeme wambunya pii daa mee menderende see nao laramopa mendalimi pii doko polo lara. Dusipame Elyambu Pingi nyisa nara ramo doko kaemanale. \v 27 Wambunya pii daa mee menderende see nao lalana lao suu pyarami ramo mendeme wambo laparamopa dee akali mendaki panda lama iki opetae konda pyuo lenale. Akali mendeme larami doko polo lara. \v 28 Mendeme pii kapu kyera ingya nara ramo dokopa misi anda dokona kambu pyarambwapala baa range suu pyao Anatupa lamaira. \v 29 Lama panda remape mendeme Anatunya pii pyongo pyao nyepala laraminyipa lapo dupwame apa pyuo letaminyi lao makande pyuo kandena. \v 30 Dopa pyuo laraminyipape mendeme misi andana mee pisiramo dokopa pii Anatu keta mende epara ramo doko pii lao karenge doko kaeyapenge ingilyamo. \v 31 Nakama bome pyuo lalana suu pilyaminyi doko kaepala mendaki mendaki lao Anatunya pii sipurao larami ramo doko nakama peparae mona seramopa mana keyange nyerami. \v 32 Anatunya pii polo lenge akali doko baa range langa laa nao kando lena. \v 33 Anatumi namwa pii lao ukiaki minyuo pisirami lao rombo palyiyande daa. Mona kyuu lao seramo elya kalo soo pisirami lao langiya. \p \v 34 Juu wambunya Lowa palengenyili pyuo misi anda peparaena enda dupwa pii laa nao inyimungu petena letamo. \v 35 Nakama piso singi pii mende palira ramo doko anda epapala dokopa akalinyi piso sepengele. Enda mendeme roya karapala lao karara doko kapa ingya nalyamo. \p \v 36 Anatu pii renge palenge doko kaepala nakama keta palyuo epengese? Panda nakama iki renge palyuo siyamisi? \v 37 Mendeme namba Anatunya pii lenge akali karo lao suu pyaope Imambumi angingyuo nyisilyamo lao suu pyaope pira ramo doko pii dee pilyu dake Kamongona lowa pii dokoŋo sinyale. \v 38 Pii dake kaepala wangu lako see nara ramo doko banya pii sakami nalapape. \p \v 39 Yangonemoo dokona lao Anatunya pii lamaingi yulu doko mupwa ingyuo wambako pirami. Piraminyipape wambunya pii daa mee menderende see nao larami ramo doko mee lenako. \v 40 Anatunya yulu langa pirami ramo doko kapa ingya nara. Dokona lao rolae kandokondali pyuo pirami. \c 15 \s1 Koraisa Lopo Lete Epeya Dokona // Pii Lapo \p \v 1 Yangonemoo waili pii keyange nakama langiyunu doko soo nyiyami. Soo nyepala Anatu kapa ingingi lao suu piyami dokome porainyi pyambuyamo kareyami. Doko kame see nalapape. \v 2 Pii langiyu doko waili pii keyange doko mee langa soo nyii nayami. Dokona lao nakama yaki nyii napala suu pyale pyale parami doko nakama lete wai pyao paramisa pira. \p \v 3 Namba renge pii mupwa soo nyiyu doko nakama langiyu. Doko Koraisa namwana koo dokona lao kumakaya pii dokona lao Baepolena pyasi palamo. \v 4 Baa malu piyaminyipa yuu repo epo papeyamopa lopo epeya dokona lao Baepole pyasi palamo. \v 5 Epo Pita keta panapala dee dolo aposele akali akalisa ipisu lama peparae nakama keta epo maro leya. \v 6 Dopa pyuo baa banya wambu malu (500) iki daa lapo opetae keta epo maro leyamopa kandeyami. Wambu kandeyami dupwana lapo lete karaminyi. Dee lapo kumuo piyami. \v 7 Dopa pyuo Yesu Jemesa keta pano aposele dupwa peparae keta dopako pyuo piya. \p \v 8 Namba imwakainya manjisi dopale ingiyamopape Yesu namba keta enakana maro leya. \v 9 Namba aposele dolomana enakana ingyuo karo. Anatunya Elyambu Pingi doko randa maiyuo dokome namba aposele angiŋi larami ingya nalyamo. \v 10 Dopa pipyamopape Anatumi mona keyange palyuo ipingi renge dokome namba dakepa aposele angingyuo karo. Baa anjiki pyuo yulu andake pyuo nyisiyamo doko mee isa paa naya. Isa paa nayamopa namba yulu andake pyuo aposele doloma nyuo enakayo. Dopa pyuo piyu doko namba rangeme pii nayo. Anatumi anjiki pipala nyisiyamo dokopa kapa piyu. \v 11 Dokona lao nambame waili pii keyange langiyu panda doloma leyaminyipa siyami dokona pii mende daa. Namwa peparaeme langingi pii doko kinyi lao suu pyao karaminyi. \s1 Anatumi Namwa Lopo Nyera \p \v 12 Koraisa lopo epeya dokona lamwanopape apa pyuo nakama lapome kumungi doko lopo epa nange letamisi? \v 13 Kinyi lamili doko Koraisa mee kumuo paleya ingilyamo. \v 14 Koraisa lopo epa nayali doko namwa pii letamano doko mee ingyuo pupyamopa nakama Anatu kapa ingingi lao suu pilyaminyi doko kapa ingya napyali. \v 15 Dopako pyuo wambu kumasi dupwa lopo epa narami pili doko Anatumi Koraisa lopo nyii nayali dokona namwa kyambo lenge dopale ingyuo pupyali. \v 16 Kumungi dupwa lopo paa nange pili doko Koraisa opetae lopo epa nayali. \v 17 Koraisa lopo epa nayali doko nakama Yesu kapa ingingi lao suu pingi doko mee ingyuo pupyamopa nakama koona arapu dokona mee karalu karamili. \v 18 Koraisa lopo epa nayali doko wambu Yesu kapa ingingi lao suu pyao kumuyamo dupwa peparae mee kumuo pasi karamili. \v 19 Namwa mee isa yuu dakena Yesu kapa ingingi lao suu pyao karo kumuo mee rumbyuo parama ingyapyali doko namwa lao kareyami kande doko kondo pyuo lao kareyamilyamoŋo lamili. \p \v 20 Dopa pipyamopape Anatumi Koraisa kinyi lopo nyakaya dokona kumasi palaminyi dupwa opetae lopo nyerako doko ama kinyi kinyi silyamano. \v 21 Akali mendaki keta kumungi renge isa epeyamopa dee akali mende keta lete sipuro epenge renge epeya. \v 22 Isa wambu peparae Atame keta kumuo pelyaminyi. Dee Koraisa keta wambu peparae lete kararami. \v 23 Namwa mendaki mendaki lao range wakale wakale yuu gii pyaka seramo dokopa lopo eparama. Lopo penge kata doko Koraisame wambo wapwakaya. Dee lapo pyuo doko Koraisa baa eparamo dokopa namwa banya dupwa lopo parama. \v 24 Yuu lumwa piramo dokopa baame kamongo dupwape mupwa dupwape porai dupwape kui lanyi palyapala peparae Rakange Anatunya kingi rakana palyara. \v 25 Baa mupwa ingyuo pyuo karapala nyisu petenge wambu peparae baame nyuo anamasi minyuo kalyuo isa palyara. Enakana baame kumungi renge doko otena lara. \v 26-27 Baepole dokona, Anatumi bange peparae Koraisana kimbu yukuna dokona nyuo kalyunya lao maiya letamo. Dopa pyuo piyamo dokome Anatu baame baa range isarena kalyinya palya nara doko panelyamo. \v 28 Anatumi Yesu nyisaramo dokopa bange peparae nyuo kalyuo rapu pyuo karara. Koraisa Anatunya punji punji ingyuo kararamopa Anatu kamame ulupisale ingyuo karara. \p \v 29 Wambu kumuyami dupwana lao suu pyao lapome bapitisimo nyakamimwali yaka letaminyi dupwa apa pyuo nyisaramisi? Dee akali kumuyami dokona mende kinyi lopo epa nara ramo dokolyamo doŋo akipamo nakama bapitisimo nyuo kumuyami dupwa nyisalana lao suu pilyamisi? \v 30 Dee namwa opetae akipamo yuu peparae randa nyuo kararamase? \v 31 Yangonemoo yuu gii peparae namba kumaro ingyapyamo pyuo karo. Namba nakamape namwana Kamongo Yesu Koraisa lete karenge dokona pyamalyasi karamano dokona nambame rae maipala dopa pyuo langilyu. \v 32 Namba range semongwanyi nembo Epesasa dakena mena rae lenge pyala peyoli dokona aki keyangende nyiyulisi? Wambu kumuyami dupwa lete epa nange pili doko, rakya kumarama dokona nenge nao ipwa nao pimana lao pii lenge dokona palyuo lao karamwali. \p \v 33 Kopetame suu pyaa nalapape. Embena puu minyingi koo dupwame emba nyuo isa nembarami ingilyamo. \v 34 Yulu kopetame pilyaminyi doko yaki nyuo rolo suu pyalapape. Nakama lapo Anatu see nao karaminyi dokona nambame elyanyi pyambuo leto. \s1 Namwana Yongo Lopo Epara \p \v 35 Akali mendeme lao, Apa pyuo kumasi wambu dupwa lopo eparami? Nakama yanenge apiyakale nyeramipi lao piso sera. \v 36 Doko kopyali ingyuo larasa pira. Embame ee waingi yuunya wara pingi dokopa wambo doko kumapala enenge kene pyara. \v 37 Jingi wara pingi doko suu pyao mee kenapa panda witi jingi yando nasi nyepala wara pingi kandale. Angi andasi yanenge kareta mende nyepala wara pii nange. \v 38 Anatumi waingi dokona yanenge apiyakale mainya suu pilyamuli pyuo maingi. Baame mendaki mendaki lao rangena yanenge dokoko maingi. \p \v 39 Yuu muu dupwana lete renge bange piso pelyaminyi dupwa yanenge mendareko daa. Wambunya yanenge mendereke nyuo mena rara dupwa wakale nyuo yaka dopako pyuo oma yanenge wakale nyuoko pingi. \p \v 40 Dokona yake panda yongope isa yuunya yongope dolapo silyamo. Dopako pyuo yake pandana yongo au pingi doko suu pyao isa yuunya yongo wakale au pingi. \v 41 Netape kanape buipi wakale wakale rao au pingi. Dopa pyuo bui range yango sukusape au wakaleko pingi. \p \v 42 Kumasi dupwa sipuro eparaminyi piramo dopale ingyuo para. Yanenge doko malu pingi dokopa mee rumbyara ingilyamo. Dee angi sipuro epenge dokopa letena karalu karara ingyuo epenge. \v 43 Malu pingi dokopa pyuku lao rumbyuo pyalusi pyasi singi. Dee sipuro epo dokopa porai au pinginde epenge. \v 44 Malu pingi dokopa mee isa yanenge ingyuo pao dee sipuro dokopa imambunya yanenge nyuo pingi. Dopa pyuo yuunya yanenge silyamo dokoko suu pyao imambunya yanenge sipyamo pilyamo. \v 45 Baepole dopa pyuo letamo. Wambo epeyamo Atame doko mee isa akali ingyuo epeya. Enakana epeyamo Atame doko baa Imambu lete karengena maingi ingyuo epeya letamo. \v 46 Doko wambo dokopa mee isa wambunya yongo nyuo kareyaminyipape enakana imambu lete karengena yongo nyerami ingilyamo. \v 47 Atame wambo epeyamo doko yuu sinjimu dokome wasiyapya. Atame lapo pyuo epeyamo doko yake dokona piso epeya. \v 48 Wambu isa yuunya range dupwa akali wambo yuu dokome wasiya dopaleko. Dee yake panda range dupwa yakena piso epeyamo dopaleoko. \v 49 Namwa dakepa akali Atame wambo yuu dokome wasisi kareya dopale karamano. Enakana dokopa akali yake panda piso epeya dopale isa komba pyao parama. \p \v 50 Yangonemoo mende pyuo leto. Wambunya yongo doko Anatunya panda sukusa paa nara. Rumbingi dupwa sulu see nange kandale. \p \v 51 Selapape, pii koko palenge mende polo langiru. Wambu lapo dupwa kumapa naraminyipape wambu peparae wakale ingyuo alowa pirama. \v 52 Lenge waiya lao lembake pingi doko makande pyuo byara andake pyaramopa kumuyami dupwa komba pyapala karalu kararami. Namwa peparae alowa piramopa kararama. \v 53 Isa wambu kumuo rumbyuo penge dupwa kyaka ingyapala karalu kararami. \v 54 Dokona lao rumbingi dupwa alowa pipala rumbya nao sulu seramopa dee wambu kumungi doko kaepala lete karalu kararami. Yuu gii doko pyaka separamopa, buku Baepole letamuli pyuo kuma nange renge dokome kumungi renge doko nyuo isa palyara lao pyasi palamo doko gii pyaka soo eparasa pira. \q1 \v 55 Dokona lao kumungi renge doko embena porai renge doko \q1 anja palipyandeme namwa randa jerase? \q1 Embena anamasi minyare renge doko anja silyase? \m \v 56 Yulu koo paleta dokome kumungi dokopa randa nao karenge. Koo baa Lowame paka pyao silyamopa poraingi. \v 57 Dopa piramopape Anatumi namwana Kamongo Yesu Koraisa keta namwame kumungi renge nyuo anamasi minyarami lao porainya renge jilyamo dokona Anatu ange lao karamana. \p \v 58 Yangonemoo dokona lao nakamame kaeya napala poraiyuo karalapape. Kamongona yulu pilyaminyi doko mee pyuo nemba narami dokome yuu peparae Kamongona yulu imambu see nao pyulu pyuo pyuo karalapape. \c 16 \s1 Anatunya Wambu Dupwame Kana Lapo Retamana \p \v 1 Anatunya wambu yuu Jutia range dupwa kana nyuo nyiso mairama dokona ingyuo pii mende palamo. Nambame yuu Galasia Elyambu Pingi dupwa lamaipunu pilyaminyi doko suu pyao pirami ingilyamo. \v 2 Sande peparaena nakama rangena kana nyeraminyili pyuo dokona lapo maso mokwa soo retapa pirami. Dopa pirami ramo namba eparo dokopa nakama kana mone yapo nyii narami ingilyamo. \v 3 Nakama kana doko akali lapo rombo palyapala mairami. Namba epapala dokopa pepa pase mende nambana kingi palyapala Jerusaleme dokona kana doko nyuo manjo pena laro. \v 4 Dee namba panya suu pyaro ramo doko nakama role pyao parama. \v 5 Namba wambo yuu Masetonia paro papala epo nakama karaminyi dokona eparo. \v 6 Nambame yuu gii mendasipa nakama pipa kararama ingilyamo. Doko yuu kupwa pingi mange dokopa yalya kando kararama rapisa. Dee namba yuu mendasa parono dokopa nakamame namba kapa pare lao mapo nyisarami. \v 7 Namba nakamana yuu epapala angingyuo kara nao waiya lao paro ramo doko kapa ingya nara. Kamongome namba nakama role pyao karamili lao suu pyara ramo doko yuu malu mee karamwali lao suu pilyu.\fig Sande peparae nakama rangena kana retapa pirami.|src="FILEFIG" size="col" ref="16:2" \fig* \p \v 8 Dopa pipyamopape namba yuu Epesasa dakena karapala yuu gii Pendekosa otaramo dokopa yaki nyero lao suu pilyu. \v 9 Nyisu petenge malu mee karaminyipape dokona nambana kata wapwakapyamopa yulu angi andakende dakena silyamo. \p \v 10 Namba Kamongona yulu pilyu doko suu pyaoko Timoti pyuo karamo. Doko nakamana anda epeya kande doko baa nakama keta baa angi yako lao nyerami. \v 11 Baa kilya kanda nalapape. Nakamame baa mona seramopa namba keta waiya lao epena lao nyisalapape. Akali yango eparami dokona role pyao epara lao suu pyao karo. \p \v 12 Namwana yangonge Apolosa dokona pii mende langirowale. Nambame yuu malu mee baa porainyi pyambuo Kurisene yango dupwa role pyao paeyo nakama kandala pena lamaiyu. Dopa lamaiyunupape baa rolae dakepa parope mee lao saka nao karamo. Dee kandaramo yuu gii mende sera ramo dokopa epara. \s1 Pii Lumwa Pyuo Leya \p \v 13 Kando karo Yesu kapa ingingi lao suu piyami dokona poraiyuo minyuo porayapala paka nao karalapape. \v 14 Nakamana yulu peparae rae maiyuo mona reto pyuo kararami. \p \v 15 Setepanasa banya ree palupi dokona nakama silyaminyi. Nakama yuu Girisi dokona wambo kanda soo Kurisene ingiyami. Nakama Anatunya wambu dupwana nyiso pinya lao kumuo maipala banya yulu pyuo karaminyi. \v 16 Yangonemoo nakamape dee wambu lapo nakama pipya role pyao karaminyi dupwapeme nakambana pii warombo soo nyiso pyuo karalapape lao poraiyuo langilyu. \p \v 17 Setepanasa Poryunetasa Akaikasamoo iminyi dokona rae mailyu. Nakama Korina wambu dupwa epa naminyipape doloma imi dokome kapa ingilyamo. \v 18 Dolomame namba nakamape keta rae mainyi pyambuyami dokona nakamana kingi lakandamanale. \p \v 19 Elyambu Pingi wambu yuu Esia karaminyi dupwame nakama kando yako letaminyi. Akuila dee Pirisila dee nakambana anda elyambu pyuo misi lenge dupwame angingyuo Kurisene yako lengenyili pyuo langilyaminyi. \v 20 Kurisene yangonge dae karaminyi dupwame yako lao petaminyiko. \p Nakama Anatu dokona lao suu pyao Kurisene yango sukusa mona reto yako lao karalapape. \p \v 21 Namba rangena kingimi pepa dake pilyu. Namba Poleme yako leto. \p \v 22 Mendeme Kamongo doko mona reta nange dokona baa keta kwao pena. Namwana Kamongo emba ipupi. \p \v 23 Kamongo Yesunya mona keyange palyuo ipingi renge nakama keta palena. \p \v 24 Yesu Koraisana kingi lao nambame nakama mona reto karo.