\id MRK - Awa NT -Colombia, Ecuador 2009 (DBL -2013) \h San Marcos \toc1 San Marcos Dios Watsal Pit Jesucristowa Para \toc2 San Marcos \toc3 Mc \mt1 San Marcos \mt2 Dios Watsal Pit Jesucristowa Para \ip Marcosne an ñamin Dios watsal pit para. Mateokas Lucaskas paiña pit parɨt aizpa iz kit mamaz pɨnkɨh Jesucristowa kwizta parɨt. Marcosne an ainki pɨnkɨh para. Usne miza Dios watsal pit Jesucristowa masamɨzta kamtara. Jesucristowa pit kwisha wari, Jesucristo awaruza watsat mɨlnamtu akwa. Marcosne Juan munna kimmikawa pamtu. Juan Jesústa munna kimtawane, Marcosne Diablo Jesústa kwail kinintu aizpa pamtu. Kwiztane usne Jesús Galilea sukin kirɨt aizpa pamtu (1.14–9.50). Suasne Jesúsne Galilea suras kail kit mamasa Jerusalén pɨpulura kailtu (11.1-52). Kwiztane Marcosne Jesucristowa minpa payuwa pamtu, awa Jesús it kit irɨttas kuhsta piankamanapa (caps 11–16). \ip Jesús akkwan iztasparɨt kal kimtuasmin, usne wan awaruza kamtanamɨzta, Dios ussa ɨninta piankamanapa. Jesúsne ussa kiztu: “Nane Ampu namtɨtmika ish.” Diablowa saliztuzne ussa “Dios painkul i” kizara. Judíowa pariyaruzne ussa ka mɨmaara: “¿Nune Dios Cristo kish? ¿Nune au wat Dios Painkul kish?” Jesúsne sɨnkanara: “Nane Cristo ish. Une nawa, Ampu namtɨtmikara, izanazi,” (Mr 14.61-62). \c 1 \s1 Juan munnammikane Dios pit kainammtu \r (Mt 3.1-12; Lc 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28) \p \v 1 Sunkana Dios watsal pit masamtu. Sun pitne Jesucristowa, Dios Painkulpa, kainarɨt. \p \v 2 Antikwain Isaíasne, Dios pit kainammmikane, kainat kit pɨnkɨhta para. Jesúspa kiz kit pɨnkɨhta ka para: \q1 “Mɨrain. Diosne paiña ɨninmika ɨninnazi, \q2 an ñancha Jesúspa mi watsanapa.\x + \xo 1:2 \xt Mal 3.1\x* \q1 \v 3 Mazane pul sura ɨt kit akkwan awa tuchira ka tɨnta paranazi: \q1 ‘Au wat Anpatpa mi nil sarain,’ ”\x + \xo 1:3 \xt Is 40.3\x* kiz kit ka para. \p \v 4 Suas Juanne pul sura, akkwan awa tuchira, akkwan awara munnanara. Ka akkwan piji kainanara: \p —U kwail kwizninnat kit munnarain, Dios u kwail kiarɨt aizpa kanintɨnpa, uruza maizanapa, kiznara. \v 5 Akkwan awane Judea suras Jerusalén pɨpuluras Juanparakima taizara, ussa mɨana. Uspane Diosta kaizara: \p —Watcha. Aune kwail kianashɨ. Sun kizakane, Juanne Jordán Pira usparuza munnanara. \p \v 6 Juanne kwaksham kwara. Mamaz kalpa, camello ashkasa kwaksham sɨp kit kwara. Aya kɨra ip kit kuhta. Usne pak, ittalkanakas, mishkikas kwarɨt. \v 7 Kamtanamtuasmin, Juanne kaiznara: “Mazane mamaz payura ap kwizpa anazi. Usne nakin anza tɨnta ɨninmika i. Nane paiña kiwainmika ish. Us an tɨnta namtɨt akwa, nane paiña zapato tɨt chɨhtshitchish. Nane ussa wat kiwainnapa piankamsachish. \v 8 Nane watcha umɨza kwazikasain munnanamtus. Usne umɨza ayukta Sɨnam Izpul winnanazi,” kiznara. \s1 Juanne Jesústa muntu \r (Mt 3.13-17; Lc 3.21-22) \p \v 9 Mamaz payura Jesúsne Nazaret pɨpuluras, Galilea suras, puz kit Jordán pira ara. Juanne Jesústa munnara Jordán Pira. \v 10 Mane Jesús piras salaktawane, chiyu azkane, Jesúsne Dios Izpulta utkurukana iztɨt. Dios Izpulne taiz kit ussa uzta. \v 11 Diosne chiyuras ussa kwianta: “Nune ap painkul i. Nua pashimtus. Nane nua narɨt,” kizta. \s1 Diablone Jesústa kwail kishimtu \r (Mt 4.1-11; Lc 4.1-13) \p \v 12 Mane Dios Izpulne ussa pul sura, awa tuchira, ɨninta. \v 13 Cuarenta payura pul sura, awa tuchira, tuazi. Satanásne Jesústa kwail kinashimtu, us kwail kinpa. Ɨnkal kalpakasa tuazi. Ángeltuzkas purazi, ussa kiwaina. \s1 Jesúsne kammuruza akwanamtu \r (Mt 4.12-17; Lc 4.14-15) \p \v 14 Suldaruruz Juanta piz kit kajchira sɨpparɨkane, Jesúsne ɨt kit Galilea sura Dios watsal pit kainanara.\fig Jesús ɨnkalpara cha|src="cn01658b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MRK 1.14" \fig* \v 15 Awaruza ka kiznara: “Diosne sun payu narɨt, awaruza ɨninnanapa, usparuza watsat mɨlnanapa. U kwail kwizninnat kit Dios watsal pit nɨjkultain,” kiznara. \s1 Jesúsne ampara pishkaru sulmuruza akwanamtu \r (Mt 4.18-22; Lc 5.1-11) \p \v 16 Jesúsne Galilea Pimamin chamtuasmin, Jesúsne Simóntakas Andréstakas aimpihshtuzpain iznara. Uspane pishkaru ɨmmu kiainpailta. Pailta payu pishkaru sulpailta. \v 17 Jesúsne usparuza ka kaiznara: \p —Nakasa at kit piankamnarain. Ñamin pishkaru sulpailta. Kawarain awara akwananaka, Diosta piankamanapa. \p \v 18 Mane uspane pishkaru ɨmmu chɨhkat kit ussa kanpailta. \p \v 19 Jesúsne pitchin an ñancha ɨt kit Santiagorakas Juantakas, Zebedeo painkulta iznara. Uspane katsa kanuara pishkaru ɨmmu yalpailta. \v 20 Mane usne usparuza akwanara. Uspane uspa papihshta, Zebedeora, chɨhkailta. Usne kanuara kiwaintuzkasa nukkulara. Ussa kanpailta. \s1 Kwail salizne ampura piztɨt \r (Lc 4.31-37) \p \v 21 Uspane Capernaum pɨpulukin pianaat kit nappara. Mane Jesúsne kwaizkultu payura Judío kammu yalkin nap kit awaruza kamtanamɨzta. \v 22 Uspane paiña kammukasa iztaspaarɨt. Uspane ka kizara: \p —Nune katsa mikwakana tɨnta kamtanamtu. An Moisés kaizta aizpa kamtamtuzne sunkana kamtaamtuchi, kizara. \v 23 Ta Judío kammu yalta maza ampune, saliz piztɨtmikane tuazi. \v 24 Usne kwian kit Jesústa Nazaret pɨpuluras kiz mɨmara: \p —¿Aumɨzane chima kinash? ¿Amas, aumɨza puzninnana? Nane nua pianish. Nune Diostas sɨnammika i, kizara. \p \v 25 Jesúsne ussa ɨnin kit tɨnta kaizta: \p —¡Puñain! ¡Awaras puzti! kizta. \p \v 26 Kwail salizne awara ulnin kit tɨnta kwianta. Suasne Jesúsne salizta awaras puzninta. \v 27 Wan awane ishkuara. Usparuza ka mɨmaara: \p —¿Anne chi i? Masas kammu i. Katsa mikwakana kamtamtu. Ɨninkane, kwail saliztuzne ussa mɨamtu, kizara. \p \v 28 Azain sun awane, wan Galilea sura uztuzne, Jesúspa piankamaara. \s1 Jesúsne Pedrowa suegrara wat panintu \r (Mt 8.14-15; Lc 4.38-39) \p \v 29 Judío kammu yaltas puzarawane, suasne Simónpa yalkinkas Andréspa yalkinkas nappara, Santiagokasa Juankasa. \v 30 Sua Simónpa suegrane kamara immukasa ishtu tuazi. Uspane Jesústa kainaara: \p —Paiña suegra ishtu tuazi, kainaara. \v 31 Jesúsne at kit up chihtɨra piz kit ussa kuhsakninta. Suasmesa immu kara. Suasne Simónpa suegrane usparuza kumira kwinnara. \s1 Jesúsne akkwan awara wat paninnamtu \r (Mt 8.16-17; Lc 4.40-41) \p \v 32 Amtane pãn payaptɨkane, Galilea suras awane ishturuzakas kwail saliz piztɨttuzakas ussa karaara. \v 33 Akkwan pɨpulukis awane Jesús tukin pɨjtakin wanmakkara. \v 34 Usne akkwan tuntu ishturuza wat paninnara. Usne akkwan kwail saliztuza puzninnara. Usne kwail saliz puznintɨttuza chi paranintachi. Saliztuzne ussa piankam kit kaizara: “Jesúsne Dios Painkul i,” kizara. \s1 Jesúsne Galilea sura Dios pit kainammtu \r (Lc 4.42-44) \p \v 35 Tɨlawain tɨlkwilmin Jesúsne kuhsak kit awa tuchira ɨt kit Diosta paikwat. \v 36 Simónne mamaz awaruzkasa an kwizta kanpaara. \v 37 Uspane ussa sait kit kaizara: \p —Chiwal awaruzne nua sayamtu, kizara. \p \v 38 Usne usparuza kaiznara: \p —Ɨzhain, mamaz kasha pɨpulurain, Dios pit kwinta kinpa. Katmizna chiyuras arau, kiznara. \p \v 39 Usne Judío kammu yalta Galilea suwara ɨt kit Dios pit kwinta kit kit saliztuza awaras puzninnara. \s1 Jesúsne aya pɨtta ishtumikara wat panintu \r (Mt 8.1-4; Lc 5.12-16) \p \v 40 Maza ampune, aya pɨttɨt ishtumikane, ussa at kit tɨnta paikwat kit wain kit kaizta: \p —Namtashitne, namtashina. Namtazha, kizta. \p \v 41 Us akwa mintane, Jesúsne paiña chihtɨkasa ussa paat kit kaizta: \p —Nua namtanash. Nua wat pari, kizta. \p \v 42 Mane aya pɨtta ishtu karɨt. Wat kultɨt. \v 43 Suasne mamin Jesúsne ussa paiña yalta ɨnin kit ka tɨnta kainara: \p \v 44 —Nune wat parɨt. Mɨnainkas paranamun. Nu wat parɨt akwa, pariyara ɨt kit nua Diospa yal pariyara antash. Ussa Moisés ñamin kaizta aizpa mɨltash. Usne nu akwa Diosta mɨlnazi. Sunkana wan awane nu wat parɨt piankamanazi, kizta. \p \v 45 Sun ampune puz kit wanta sun namtɨt aizpa kwinta kinamɨzta. Akkwan awa Jesús tukin wanmakkara akwa, Jesúsne awa iztakin pɨpulukin napsachi. Attishta, awa tuchira, aara. Uspane pul sura ussa salkularɨt. \c 2 \s1 Jesúsne chasachi ishtumikara wat panintu \r (Mt 9.1-8; Lc 5.17-26) \p \v 1 Mamaz payura us Capernaum pɨpulura naptawane, awane us yalta tu piankamara. \v 2 Kwisha akkwan awa wanmakkarɨt akwa, mamazne nappasachi. Sun yal pɨjtakin mɨnminkas nappasachi. Sua usne usparuza Dios watsal pit kwinta kinara. \v 3 Suasne mamaztuz aara. Sun ampara ampune chasachi intura Jesúspakin muat kit karaara.\fig Awa yal kɨhkin kul saamtu, chasachiumikara kihshnapa|src="cn01686b.tif" size="col" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MRK 2.3" \fig* \v 4 Akkwan awa akwa Jesús tura nappasachikane, uspane yal ɨsalta nuara. Yal kɨh uktawane, kul saara. Katsa kul saarawane, uspane ussa kamakasa inkihshaara. \v 5 Jesúsne ampara nɨjkularɨt aizpa pian. Sunkana minñara: “Jesúsne ishtumikara watsashina,” minñamtu. Jesúsne chasachi intura ka kizta: \p —Painkul, mɨzha. Up kwail wat kulninnash, kizta. \p \v 6 Mane mamaz Moisés kaiztɨt aizpa kamtamtuzne sua uzat kit usparuzpain, minñara: \v 7 “Jesúsne pɨrail kaiztu. Usne usmin Dioskana namtu. Diosmin kwail kaninshinaka,” minñamtu. \v 8 Mane Jesúsne uspa minñarɨt aizpa ayukta piankamta. Katmizna usparuza ka kiznara: \p —¿Chikishma sunkana mipuspas? \v 9 Chasachi intura samchi kizna: “Up kwail wat kulnash.” Kawarain samchi kizna: “Kuhsakti. Up kama kuhsari. Chat,” kiznara. \v 10 Piankamtain. Diosne nawa, Ampu namtɨtmikara, ɨninta, awara kiwainanapa. Katmizna u sura at kit u kwail wat kulninnamtus, kiznara. \p \v 11 Usne chasachi intura ka kizta: \p —Nane nua kaiztus. Kuhsakti. Up kama kuhsari. Ɨrash yaltakima, kizta. \p \v 12 Usne usmin kuhsak kit paiña kamakasa ip mut kit usparuztas puzta. Wan awaruzne iztaspaarɨt. Ka kizara: \p —Diosne kwisha wari. Diosne kwisha katsa i. Ñamin sunkanane iztakimakpas, kizara. \s1 Jesúsne Levíra akwantu \r (Mt 9.9-13; Lc 5.27-32) \p \v 13 Mamasa Jesúsne yaltas puz kit katsa pirakima ɨra. Akkwan awane ussa wanmakkara. Sua usne usparuza Dios pɨnkɨh kamtanara. \v 14 Tas pimawarain pɨntawane, usne Levíra, Alfeowa painkulta, izta. Sun awane Roma gobierno pial sapmukin uz kit kal kira. Jesúsne ussa ka kaizta: \p —Kanpazha, ap kammumika namnapa, kizta. \p Usne kuhsak kit Jesústa kwizpa ɨra. \p \v 15 Jesúsne Levíwa yalta ɨt kit uskasa kuantuazi. Akkwan Roma gobierno pial sapmuruzkas, kwail kimtuzkas misharɨra uzat kit kuara, Jesúskasa paiña kammuruzkasa. An akkwan sun awakanane ussa kanpaat kit kamashimtu. \v 16 Jesúskas kwail kimtuzkas gobierno pial sapmuruzkas kuamtazi. Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Fariseo awaruzkas tuat kit usparuza izara. Usparuza izarawane, ka Jesúspa kammuruza mɨmanara: \p —¿Chikishma Jesúsne Roma gobierno pial sapmuruzkasa kwail kimtuzkasa kuamtui? mɨmanara. \p \v 17 Sun mɨrawane, Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Ishtukine, tuttul pashikain. Ishtune, tuttul pashimtu. Nakas tuttulkana ish. Nane at kit awaruza sainarau, kwail awaruza wat paninnana. Wat awa makpas minturuza sainamtuchish, kiznara. \s1 Kumira impa \r (Mt 9.14-17; Lc 5.33-39) \p \v 18 Juan munnammikawa kammuruzkas Fariseo awaruzkas akkwan payurakima Diosta paikumtune, kuamtuchi. Impa. Uspane Jesústa aat kit kaizara: \p —Up kammuruz Diosta paikukane, kuamtu. Impachi. ¿Kwailchiki? Juanpa kammuruzkas Fariseo awaruzkas Diosta paikukane, kuamtuchi. Impa, kizara. \p \v 19 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Ampu ashampa kanpain mɨjne, kasara kishitne, izmuruzne wanmakkamtu, kasara kimmikakasa watsal kulanapa. Kumira kwinkane, kuamtu. Sun payura izmuruzne kumira kuanazi. Impachi. \v 20 Ampu kasara kitpane, mamaz payura usne izmuruztas ukkanazi. Sun payura paiña izmuruzne kuamanazi. (Kawarain mamaz payura awane nawa ukkanazi. Nawa ukkarawane, ap izmuruzne izat kit piankamanazi. Sun payura kuamanazi, tayalamtu akwa.) Jesúsne an masas kamtam awara kamtanara, antikwain kamtam chɨhkaanapa. \p \v 21 Usne ankas kamtanara: \p —Kwaksham pakkultane, mɨnchi masas liensokasa yaltuchi. Masas liensokasa yaltane, masasne sɨpparɨm. Suasne an pshat kit pakkultɨm. \v 22 Kawarain chappi sultane, mɨnminkas chappi ɨlapa kalpa ayara wintu. Ɨlapa kalpa ayara wintane, chappi tain sultɨm. Chappi tain sultawane, ɨlapa kalpa aya psharɨnazi. Chappikas puztɨnazi. Paasas karɨnazi. Chappi sulkane, masas kalpa ayara wintawa, kiznara. \s1 Jesúsne kwaiztɨt payura cha \r (Mt 12.1-8; Lc 6.1-5) \p \v 23 Kwaiztɨt payura Jesúsne chara sauwara ɨzi. Pɨnmɨztune, paiña kammuruzne chara pippa pakkamɨzta. \v 24 Fariseo awaruzne ussa kaizara: \p —Izti. Up kammuruz chara pippa pakkamtu. Antikwa kamtamne ka kizta: “Kwaizkultu payura kal kiman”, kiztu, kizara. \p \v 25 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Une Dios pɨnkɨh izara. Ñamin Davidne paiña izmuruzkasa yak kiarɨt. \v 26 Usne Dios yalta napta. Abiatar katsa pariya uzkane, Abiatarne an pan Diosta tara aizpa ussa kwinta. Antikwa kamtam ka kizta: “Sun pan pariyaruzpain kuamtu. Mamazne kwasachi,” kizta. Davidne kwat kit izmuruza kwinnara. Usne kwail kitchi, kiznara. \p \v 27 Jesúsne ankas usparuza kaiznara: \p —Diosne an ñancha awa sara. Awa sarawane, Diosne kwaizkultu payu sara, awa kwaizkulanapa, kiznara. \v 28 Katmizna usne ka kiznara: \p —Nane, Ampu namtɨtmikane, awara wanmak kit kiwainamtus. Nane kwaizkultu payura awaruza kurunnashina, chiwazha kinpa, kiznara. \c 3 \s1 Maza ampuwa chihtɨ chɨhpailtɨt \r (Mt 12.9-14; Lc 6.6-11) \p \v 1 Mamasa Jesúsne Judío kammu yalta napta. Maza ampune chihtɨ chɨhpailtɨt tuazi. \v 2 Mɨnpazha Fariseo awane Jesústa izat kit ka minñara: “Jesúsne kwaizkultu payura ussa kakulninshinasa,” minñara. Sunkana minñara, ussa kwail kizanapa. \v 3 Suasne Jesúsne ampu chihtɨ chɨhpailtɨtmikasha kaizta: \p —Apain paizkakin kunanka, kizta. \p \v 4 Usne usparuza mɨmanara: \p —Kwaizkultu payura ¿Chima kinpai? ¿Wat kin? ¿Kwail kin? ¿Kakulninna? ¿Piantana? ¿Chima kinpai? mɨmanara. \p Sɨnkaashitchi akwa, uspane puñain paarɨt. \v 5 Usne usparuza iznat kit aliz paranara. Uspa akwa Jesúsne tayalta, uspa watcha mɨashitchi akwa. Usne ampura kaizta: \p —Up chihtɨ nil sari, kizta. \p Sun ampune paiña chihtɨ nil sarɨt. Paiña chihtɨ mamaz chihtɨkana namtɨt. \v 6 Tas Fariseo awaruzne puzarɨt. Uspane Herodes izmuruzkasa kwinta kiat kit usparuzpain kaizara: “¿Mizama ussa piantanapai?” kizara. \s1 Akkwan awane katsa pimakin pura \p \v 7 Jesúsne paiña kammuruzkasa ɨarɨt katsa pirakima. Akkwan Galilea suras awakas kwizpa kanpaara. Judea suras awakas aara. \v 8 Akkwan awane Jesús sarɨt aizpa paraara. Jesúspa mɨarawane, akkwan aara. Judea suras Jerusalén pɨpuluras aara. Idumea pɨpuluras aara. Akkwan awane Jordán Pi kwakaras aara. Akkwan awane Tiro pɨpuluraskas Sidón pɨpuluraskas aara. \v 9 Usne kammuruza ka kaizara: \p —Akkwan awane wanmakkamtui. Akkwan awa akwa ainki kanua watsarain, awa nawa nuppainmanpa. Nawa nuppainñarane, kanuara uznash, kiznara. \v 10 Ñamin akkwan ishturuza kakulnintawane, uspane nuppainñara, ussa paanapa. \p \v 11 Awa kwail saliz piztɨttuzne sua aazi. Ussa izkane, kwail salizne awara wainnin kit kwianninñara: \p —Nune Dios Painkul i, kizara. \p \v 12 Jesúsne salizta kainanara: \p —Awaruza “nane Dios Painkul ish” kaizman, kiznara. \s1 Jesúsne doce kammuruza nanamtu \r (Mt 10.1-4; Lc 6.12-16) \p \v 13 Jesúsne kwash ɨzara nura. Mɨnpazha kanpashimturuza akwanara. Uspakas us uzkin nuara. \v 14-15 Sun doce ampuruza nanarawane, usne paiña ɨnintuz munninnara. Jesúsne nanara, uskasa tuanpa, Dios pit kainanapa, Dios pitkasa salizta puzninnanapa, ishtura kakulninnanapa. \v 16 Jesúsne an doce ampura ka nanara. Mazane Simón mun. Jesúsne Simónpa mun maizta. Mane Pedro mun. \v 17 Mamazne Santiagokas Juankas aimpihshtuzpain. Sun paasne Zebedeo painkul azi. Jesúsne uspa mun maizta. Mane Boanerges muntɨt. (“Azain awa muntɨt.”) \v 18 Anpane Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Santiago, Alfeo painkul, Tadeo, Simón, Cananeo suras, \v 19 Judas Iscariote munarɨt. Judas Iscariote kutña año pailtɨkane, ussa kwail awara chɨhkanara, ussa piantanapa. \s1 Jesúsne salizta puznintu \r (Mt 12.22-32; Lc 11.14-23; 12.10) \p \v 20 Suasne Jesúsne maza yalta kail kit napta. Mamasa akkwan awane Jesústa paiña kammuruzkasa wanmakkara. Akkwan awa akwa, uspane kuasachi. \v 21 Paiña izmuruz sun kit aizpa mɨrawane, ɨara, tas ussa mɨlnapa. Uspane usparuzpain kizara: “Usne nukkukana paramtu,” kizara. \p \v 22 Moisés kaizta aizpa kamtamtuzne Jerusalén pɨpuluras kihshat kit Jesúspa ka kizara: “Beelzebúwa salizne ussa piztɨt. Usne sun katsa saliz akwa mamaz salizta puznintu,” kizara. \p \v 23 Jesúsne usparuza akwat kit masas pit kamtamkasa kamtanara: “Satanásne paiña saliz puzninmanazi. \v 24 Mamaz suras awane usparuzpain waya kitne, sun awane pareju uzasachi. \v 25 Kwalne usparuzpain waya kitne, aliz paratne, sun kwalne pareju uzasachi. \v 26 Satanáskas paiña izmuruzkas paiña salizkas usparuzpain waya kit kit paimpa ɨakane, paiña katsa mikwa nukkulmanazi. Pailtɨnazi. \p \v 27 Tɨnta yalpamika paiña yalta uztane, mɨnminkas walkwan napsachi. An tɨnta awa at kit tɨnta yalpamikasha tɨt kuhtawane, paiña yalta nap kit us mɨj aizpa walkwashina. (Kawarain nakas Satanásta kana kit kit paiña saliz awaras puznintus.) \p \v 28 An usparuza kaiznara: Watcha. Nane wan kwail kit aizpa, Diosta kwail kwinta kit aizpa, watkulnashinash. \v 29 Mɨnpazha Dios Izpulta kwail kwinta kitne, nane sun kwail ussa chi wat kulmanash. Sun kwailne wat kulsachiwal. Diosne usparuza pailta payu ĩnta naizninnanazi,” kiznara. \p \v 30 Jesúsne sunkana kainanara, sun awa kwail saliz Jesústa piztɨt kizarɨt akwa. \s1 Jesúspa akkuhshkas aimpihshtuzkas \r (Mt 12.46-50; Lc 8.19-21) \p \v 31 Suas Jesúspa akkuhshkas aimpihshtuzkas aat kit pianamal kunara. Uspa pit ɨnin kit Jesústa akwat. \v 32 Akkwan awane ussa sulmin uzat kit kaizara: \p —Izti. Up akkwakas up añaruzkas pianamal uzamtu. Uspane nua sait kit akwantu, kizara. \p \v 33 Usne usparuza sɨnkanat kit kaiznara: \p —¿Mɨnma ap akkwa i? ¿Mɨnma ap aña i? kiznara. \p \v 34 Suasne Jesúsne sulmin paiña uztukin iznat kit kaiznara: \p —Apain une ap akkwakana, ap añakana mai. \v 35 Mɨnpazha Dios ussa ɨnintu aizpa kimtumikane ap añakana i, ap kuakana i, ap akkwakana i, kiznara. \c 4 \s1 Ampune chara pippa maltu \r (Mt 13.1-9; Lc 8.4-8) \p \v 1 Mamasa Jesúsne pimakin kamtanamɨzta. Kwisha akkwan awane wanmakkarɨt. Suasmesa usne kanuara wat kit uzta. Wan awane pimakin kunara. \v 2 Usne usparuza akkwan masas kamtamkasa kamtanara. \p Kamtamtune, usparuza ka kiznara: \v 3 “Mɨrain. Maza awane ɨra, chara pippa malna. \v 4 Us maltakane, pitchinmin miwara taizara. Chitchuruzne aat kit kuara. \v 5 Pitchin pippane uk pilpara, akkwan pil tuchira, taizara. Ainkih pilchira taiztawane, pippane azain chik kit kwizara. \v 6 Pãn malkane, tɨ kwiz kit kiyarɨt, akkwan mujtɨt wajchi akwa. \v 7 An pitchin pippane patmu mujtɨtpara taizara. Pippakas patmukas chikkara. Watchi kunkain. Chi wakain. \v 8 An akkwan pippane wat pilta taizat kit chikkat kit kunara. Chara watsal wakane, pakkarɨt. Maza tɨrain treinta pippa puzara. Mamaz tɨrain sesenta pippa puzara. Mamaz tɨrain cien pippa puzara,” kiznara. \p \v 9 Suasne Jesúsne an kaiznara: “Piankamshitne, mɨshitne, nawa mɨzhain,” kiznara. \s1 Jesúsne kamtam kwinta kimtu, awara kamtanapa \r (Mt 13.10-17; Lc 8.9-10) \p \v 10 Akkwan awa kaiyarawane, doce kammuruzkas paiña izmuruzkas ussa kaizara: “Aumɨza sun masas kamtam kwinta kainchanaka, mɨanapa,” kizara. \v 11 Jesúsne usparuza ka kaiznara: “Nane, Dios ɨnintamikane, umɨza kamtanamtus, mɨanapa, Dios uruza ɨninnashimtu piankamanapa. Nane Diosta mɨashimtuchiruza masas kamtam kwintakasa kamtanamtus. \v 12 Yawa wat iztakas, piankamamanazi. Yawa wat mɨrakas, mɨamanazi. Wat mɨamtuchi akwa, uspane Diosta kaiyasachi. Uspa kwail wat kulnasachi,”\x + \xo 4:12 \xt Is 6.9-10\x* kiznara. \s1 Jesúsne masas kamtam kwinta kamtanamtu \r (Mt 13.18-23; Lc 8.11-15) \p \v 13 Jesúsne usparuza kaiznara: “An masas kamtam kwinta u mɨamtuchi akwa, nane uruza mamasa kainananash. Watsal mɨrain, an piankamanapa, wan masas kamtam kwinta piankamanapa. \v 14 Chara pippa malmumikakas Dios pit kwinta kimmikakas kawarain i. Sun pippane Dios pitkana i. \v 15 Pitchin pippane miwara taizara. Pippa miwara taiztawane, Satanásne kwizpa at kit pippa saktu, chiktachasmin. Kawarain awa Dios pit mɨrawane, Satanásne at kit ayuktas Dios pit ukkamtu. \v 16-17 Mamaz pippane uk pilpara taizara. Uk pilpara taizarawane, katsa mujtɨt wajchi akwa, azain kiyarɨm. Kawarain awa Dios pit saptawane, mɨrawane, usne Dios pit ayukta watsakain. Awa ussa kwail kitpane, Dios pit akwa ussa iltawane, usne Dios pit kwait kit Dios pit mɨshimtuchi. \v 18 Mamaz pippane patmu mujtɨtpara taizara. Kawarain awane Dios pit mɨmtu. \v 19 Dios pit mɨrawane, kwizta sun awane wat mɨshitchi. Chiwal pashimtu. Pialkas saimtu. Kwail kishimtu. Suasne Dios pit kwait kit maintɨm. Uspane pippakana kunsachi, wakain. \v 20 Mamaz pippane wat pilta taizara. Sun pippane chik kit kun kit waara. Maza pipparain treintakima sesentakima cienkima puzara. Kawarain Dios pit mɨmturuzne Diosta piankamat kit wat kianazi,” kizara. \s1 Alampara unamtu kamtam kwinta \r (Lc 8.16-18) \p \v 21 Jesúsne usparuza mɨmanara: “¿Alampara tɨm paltammuskiwas? ¿Alampara kamakasa paltammuskiwas? Tas alampara tapɨlara unam, aiznapa, awa kai izanapa. \v 22 Kawarain ap kamtam pit puintɨtkas, mamaz payura awa mɨanazi. Ap kamtam pit mɨashitchikas, mamaz payura awa piankamanazi. \v 23 Piankamshitne, mɨshitne, mɨrain,” kiznara. \p \v 24 An kaiznara: “Watsal mɨrain. Pitchimin mɨshitne, pitchimin piankamnazi. Watsal mɨshitne, an akkwan piankamanazi. \v 25 Piankamshitne, Diosne usparuza kiwainamtu, an akkwan piankamanapa. Dios pit piankamshitkine, wan mɨj aizpa kaninnazi,” kiznara. \s1 Maza pippa chiktu kamtam kwinta \p \v 26 Jesúsne usparuza ka kamtanara: “Diospa gobiernone maza pippakanain i. Maza ampune pippa pilta maltu. \v 27 Pippa malmumika amtawara pittɨttuasmin, payuwara izkultuasmin, sun pippane chik kit kunmu. Pippa malmumikane miza chikmu pianchi. Miza kunmu pianchi. \v 28 Pippane pilta kain chikmu. Pippa chiktawane, tɨ kunmu. Kuntawane, pippa waam. \v 29 Pippa inkane, usne awara mashtikasa ɨnintu, pippa paknapa,” kiznara. \s1 Mostaza pippa kamtam kwinta \r (Mt 13.31-32; Lc 13.18-19) \p \v 30 Jesúsne an kaiznara: “Diosne awaruza sainamtu, usparuza ɨninnanapa. An kamtam kwinta mɨrain. Diospa gobierno maza kwalkana aiztɨm. Diospa kwal aiztɨm. Masas kamtam kwintakasa kamtananash, awa piankamanapa. \v 31 Diospa gobiernone maza ainki pippakana i. Mamaz an ainki pippane wachi. \v 32 Sun pippa wakane, chikmu. Chiktawane, kwisha azain kawirɨm. Katsa tailpura kawirɨm, tɨ ayukmal chitchu yal sanapa. Sunkana Diospa kwal kawirɨm,” kiznara. \s1 Jesúsne kamtam kwintawa piankamninnamtu \r (Mt 13.34-35) \p \v 33 Kawarain Jesúsne sun masas kamtam kwintakasa kamtanara, awa piankamanakima. \v 34 Jesúsne masas kamtam kwintakasa chi paranarachi. Jesúsne paiña kammuruza sun masas kamtam kwintara kamtanara, piankamanakima. \s1 Jesúsne inkwa kanintu \r (Mt 8.23-27; Lc 8.22-25) \p \v 35 Sun payura tɨl pakane, Jesúsne kammuruza kaiznara: \p —Pi kwakara ɨzhain, kiznara. \p \v 36 Akkwan awaras puzarawane, paiña kammuruzne Jesúskasa kanuara waat kit kwakara ɨara. Akkwan kanuakas usparuzkasa ɨara. \v 37 Katsa tɨnta inkwa pamɨzta. Inkwane pira nuppain kit kwazi kanuara palakpɨnta. Pi punmɨzta. \v 38 Jesúsne kanua pɨlmal tut kit kwakmura pitta. Uspane ussa izkulnin kit mɨmaara: \p —Anpat. Aune pi kwaanapain makpas, kizara. ¿Nune nɨjchimakish? \p \v 39 Usne izkul kit kuhsak kit inkwara kaizta: \p —¡Inkwa pamun! kizta. \p Pira kaizta: \p —¡Kialmun! ¡Kalpain! kizta. \p Inkwane pailta. Pine kalpain parɨt. \v 40 Usne kammuruza mɨmanara: \p —¿Chitma ishkuanas? ¿Diosta nɨjkultuchimakkiwas? Diosne umɨza kwira kinanazi, kiznara. \p \v 41 Uspane kwisha ishkuarɨt. Usparuzpain kaizara: \p —¿Sunne mɨnma kai? Parakane, inkwane pailta. Parakane, pine kialta, kizara. \c 5 \s1 Jesúsne salizta puznintu \r (Mt 8.28-34; Lc 8.26-39) \p \v 1 Uspane pi kwakkara ɨat kit Gerasa surakima pianaara. \v 2 Kanuaras puzarawane, maza ampune, pantiónpara chammikane, Jesús tukin ara. Salizne sun ampura pizta. \v 3 Sun ampune pantiónta uzta. Mɨnminkas ussa tɨt kuhsachi, cadenakasa kuhsachi. \v 4 Ñamin akkwan piji awane ussa pimpulkinkas cadenakasa kuhshira. Chihtɨkinkas kuhshira. Usmin chihtɨkin iru kuhta pakmalta. Pimpulkinkas iru kuhta pakmalta. Mɨnminkas ussa tak kamtasachi. \v 5 Pailta payukas amtakas pantiónparakas ɨnkalparakas kwianta. Usne usmin ukkasa kiltɨt. \v 6 Jesústa attishtas iztawane, usne ãĩn ɨt kit ussa wakpuj wainta. \v 7 Tɨnta kwian kit Jesústa ka mɨmara: \p —¿Nawane chima kinash? Nune Jesús i. Nune an katsa Diospa Painkul i. Chiyura uztu. Nawa naizninmun, kiz kit paikwat. \p \v 8 Jesúsne kwail salizta akkwan piji kaiznara: \p —Awaras puzninti, kizta. Kwail salizne ɨshitchi. \p \v 9 Suasne Jesúsne ka mɨmara: \p —¿Nune chi munish? kizta. \p Saliztuzne ka kizara: \p —Aune “akkwan” munmakpas. Aune akkwan makpas, kizara. \p \v 10 Sun saliztuzne Jesústa an tɨnta paikuaara: \p —Aumɨza mamaz sura ɨninmun, kizara. \p \v 11 Kwisha akkwan kuzune kashain ɨnkalta kuaamtuazi. \v 12 Sun saliztuzne ussa an tɨnta paikuaara: \p —Aumɨza kuzuruza pizna ɨninchain, kizara. \p \v 13 Suasne usne usparuza kuzuruza ɨninnara. Wan kwail saliztuzne ɨat kit kuzuruza pizara. Suas sun paas mil kuzune ãĩn pilchiraras taizarɨt. Pira taizat kit pi kwaarɨt. Iara. \p \v 14 Kuzu kwira kimtuzne ishkuat kit ãĩn ɨat kit pɨpuluras awarakas sun suras awarakas sun pit kainanara. Tas awane aara, Jesús kirɨt aizpa izana. \v 15 Uspane Jesúspakin aara. Sua uspane akkwan saliz piztɨt mɨjatmikasha izara. Sun ampune uz kit wan kwat kit wat mintu. Pɨpuluras awane ishkuara. \v 16 Saliz piztɨt mɨjatmikasha izararuzne wan awaruza ka kainanara: \p —Saliz piztɨt mɨjatmikane wat mintu. Saliztuz kuzuruza piznarawane, kuzune pi kwaara, kizara. \v 17 Suasne awane Jesústa an tɨnta paikuaamtu: \p —¡Au suras ɨmɨzti! kizara. \p \v 18 Jesús kanuara wakane, saliz piztɨt mɨjatmikane Jesústa paikwat: \p —Nukasa ɨshimtus, nukasa tuan, kizta. \v 19 Jesúsne ussa ɨninmai, uskasa kanpanapa. Ussa kaizta: \p —Up kwalta kailtɨnka. Usparuza “Dios saliztuza puzninnara” kainanana ɨnka. Diosne nua kiwainta kiznarain, kizta. \p \v 20 Sun ampune tas ɨt kit Decápolis suras awaruza Jesús us akwa sarɨt aizpa kwinta kinara. Wan awane sun akwa iztaspaarɨt. \s1 Maza pashpa irɨt. Maza ashampa ishtu \r (Mt 9.18-26; Lc 8.40-56) \p \v 21 Jesús katsa pi kwakara kanuawara kwaktawane, akkwan awane ussa wanmakkara. Usne katsa pimamin nukkulta. \v 22 Sua maza awane, Jairo munmikane, at kit Jesúspa mittɨkin wakpuj wainta. Usne Judío kammu yal manta kimika azi. \v 23 Usne ussa tɨnta paikwat kit kaizta: \p —Ap pashu ainki inapain i. At kit up chihtɨkasa ussa paananka, wat panapa, uznapa, kizta. \p \v 24 Jesúsne uskasa ɨra. An akkwan awane kwizpa ɨat kit nuppain kit Jesústa wanmakkara. \v 25 Maza ashampane wan awakasa tuazi. Usne doce añokima paiña aimpi puz kit pul parachi. \v 26 Usne akkwan tuttulkasa kwisha naizta. Wan pial mɨj aizpa tara. Wat parachi. Anpa piztɨt. \v 27 Awane ussa Jesúspa kwinta kiara. Ishtura wat panintu, kizta. An ashampakas Jesúspa mɨra. Usne akkwan awakasa kwizpa aara. Usne paiña kwaksham paara. \v 28 Sunkana usmin minta: “Paiña kwakshammin paarane, usne nawa wat paninnazi,” minta. \v 29 Ussa paarawane, sun urain paiña aimpi pul parɨt. Usne ayukta paiña ishtu wat parɨt nɨjkulta. \v 30 Jesúsne usmin mazainta wat panintɨt nɨjkulta. Akkwan awa ustukin wanmakkarakas, usne ãĩn puij chat kit mɨmanara: \p —¿Mɨnma ap kwaksham paara? kiznara. \p \v 31 Paiña kammuruzne ussa kaizara: \p —Nune akkwan awara iznamtu. Uspane wanmakkat kit nua nuppainñara. “¿Mɨnma ap kwaksham paara? ¿Mɨmamtukish?” kizara. \p \v 32 Usne wan awara iznamɨzta, paiña kwaksham paarɨtmikasha saina. \v 33 Sun ashampa ayukta wat parɨt nɨjkulkane, at kit ishkwat kit ul kit ussa wakpuj wainta. Usne Jesústa kaizta: \p —Nane up kwaksham paarau. Wat paru, kizta. \v 34 Jesúsne ussa kaizta: \p —Nu nawa nɨjkultɨt akwa, nane nua watcha wat paninnash. Watmin ɨnka. Up ishtu wat pari, kizta. \p \v 35 Kwinta kimtuasmin, mazantuzne manta kimmikawa yaltas aat kit Judío kammu yal manta kimmikasha kaizara: \p —Up pashu me irɨt. Kamtammikasha, Jesústa, anne aizapmun, kizara. \p \v 36 Jesúsne uspa kaizara aizpa mɨrachi. Usne Judío kammu yal manta kimmikasha kaizta: \p —Ishkumun. Watsal nɨjkulti. Nane up pashura watsashinash, kizta. \p \v 37 Pedrokas Santiagokas Juankas, Santiagowa aimpihsh, Jesúskasa ɨara. Jesúsne mɨnainkas napninnarachi. \v 38 Manta kimmikawa yalta piannaakane, Jesúsne akkwan awara iznara. Uspane azat kit tɨnta kwianaara. \v 39 Naptawane, usne usparuza kaiznara: \p —¡Kwianman! ¡Azaman! kiznara. Sun awane manta kimmikawa pashu irɨt nɨjkulara. \p Usne kaiznara: \p —Sun pashpane pittui. Uznazi, kiznara. \p \v 40 Sun kwinta kitpane, uspane Jesústa ishanaara. Jesúsne usparuza piannamal ɨninnara. Uskas papihshkas akkuhshkas paiña izmuruzkas pashpa tukin nappara. \v 41 Paiña chihtɨ piz kit ussa paiña pitkasa kaizta: \p —Talitta kumi, kizta. (Sunkana awa pit kizta: “Pashpa ainki, kuhsak kit kunti,” kizta.) \p \v 42 Sun urain sun pashpane kuhsak kit chara. Usne doce año pailtɨt. Main uspane kwisha iztaspaarɨt. \v 43 Usne pashpawa papihshtakas akkuhshtakas manta kit kit kaiznara: “Mɨnainkas u pashu wat parɨt, kaizman. Jesús ussa kuhsakta, uznapa, kaizman,” kiznara. Pashura chiwazha kwintain, kwanpa, ɨninnara. \c 6 \s1 Jesúsne Nazaret pɨpulura pianamtu \r (Mt 13.53-58; Lc 4.16-30) \p \v 1 Jesúsne suas ɨt kit paiña sura piannara. Paiña kammuruzne kwizpa kanpaara. \v 2 Kwaizkultu payura usne Judío kammu yalta ɨt kit kamtanamɨzta. Kwisha akkwan awane ussa mɨara. Kwisha akkwan pian akwa, iztaspaarɨt akwa, usparuzpain mɨmaara: \p —¿Mɨnma an kamtam ussa kamtara? Iztain. Usne kwisha akkwan awaruza wat paninnamtu. \v 3 ¿Anne apas yal sammikaki? Usne Maríawa painkul i. Santiagokas, Josékas, Judaskas, Simónkas paiña aimpihshtuzpain apain uzamtu. Paiña kwampihshtuzkas au pɨpulura uzamtu, kizara. \p Suasne uspane ussa aliz kulat kit izkiarachi. \v 4 Jesúsne usparuza ka kizanara: \p —Mamaz suras awane “Dios pit kainammmikane wari” minñamtu. Dios pit kainammmika paiña sura ɨtne, paiña su awakas, paiña kwalkas, paiña yalta uzturuzkas ussa wat minñamtuchi, kiznara. \p \v 5 Suane Jesúsne akkwan ishturuza wat paninnasachi. Pitchimin ishturuza chihtɨkasa paat kit wat paninnara. \v 6 Usmin uspawa iztasparɨt, paiña pɨpuluras awa Jesústa nɨjularachi akwa. \s1 Jesúsne paiña kammuruza ɨninnamtu, awara kamtananapa \r (Mt 10.5-15; Lc 9.1-6) \p Suasne usne akkwan ainki pɨpuluwara chat kit awara kamtanara. \v 7 Usne sun doce kammuruza akwanat kit kaiznara: \p —Umɨza paas paas ɨninnanash. Kwail saliztuza awaras puzninnarain, kiznara. \v 8 Usne usparuza ankas kaiznara: \p —Attishta ɨamtune, kasmin ɨwizanaka. Pankas, tuhkas, pialkas kwaman. Tɨwilkasa ɨrain. \v 9 Zapato nuk kit ɨrain. Paas kamisha kwaman. \v 10 Yalta naptane, suain pitwizanaka, ɨmtu payukima. \v 11 Awane umɨza uspa pɨpulura napninamakane, up pit mɨshiamakane, tas puztain. Uspa iztakin mittɨ pil puhstɨt ulpiantawa, uspa kwail kiarɨt aizpa piankamanapa, kiznara. \p \v 12 Suasne kammuruzne paas paas ɨat kit Dios pit kainanaara, awa kwail kiarɨt aizpa maizanapa. \v 13 Uspane akkwan kwail saliztuza puzninnara. Pihshpikasa ishturuza nɨnat kit usparuza wat paninnara. \s1 Juanne, munnammikane, imtu \r (Mt 14.1-12; Lc 9.7-9) \p \v 14 Herodesne manta kimmikane, awa Jesúspa kwinta kiarɨt aizpa mɨra. Wantuzne Jesús ara kwisha wat pianmazi. Usne Jesúspa ñanta mɨt kit kaizta: \p —Juan munnammikane irɨtkas, me kuhsta. Katmizna usne akkwantuza wat paninnamtu, kizta. \p \v 15 Mamaztuzne kaizara: \p —Usne Elías i. \p Mamaztuzne kaizara: \p —Dios pit kainammmika i. Usne ñamin Dios pit kainammmikakana i, kizara. \p \v 16 An mɨrawane, Herodesne kaizta: \p —Juanne, na kɨzpu tɨttamikane, irɨt. Tas kuhsta akwa, ma uztu, kizta. \p \v 17-19 Ñamin Felipene, Herodespa aimpihshne, Herodíaskasa kasara kirɨt. Kwizta Herodesne paiña aimpihshpa ashampara kasara kirɨt. Herodías akwa Herodesne awara ɨninta, Juanta piznapa. Usne Juanta tɨtkasa kuh kit kajchira sɨpta. Herodíasne Juanta kwisha aliz kultɨt. Usne Juanta piantashina. Juanne Herodesta akkwan piji tɨnta kainara: “Paiña aimpihshpa ashampara kasara kitne, watchi,” kizta. \v 20 Herodíasne Juanta piantamanamtɨt. Herodesne uspa wat kwinta kit kit Juanta kwail kishitchi. Herodesne Juanta watsat kit kaizta: “Juanne wat awa i. Diosta pian i,” kizta. Katmizna paiña ashampane Juanta piantashininsachi. Herodesne Juanta impara impara mɨra. Juanne ussa kaizta: “Wat uztuchi,” kizta. Herodesne ussa mɨshira. Juanta mɨrawane, Herodesne ayukta kwail minta. \v 21 Wat payura, us kawira payura, Herodesne akkwan gobierno awaruzakas, suldaru awaruzakas, Galilea suras anpattuzakas kumira kwinnara. Sun payura Herodíasne Juanta piantaninta. \v 22 Sun payura Herodíaspa pashune kumira unamkin nap kit ku kimɨzta. Herodeskas paiña izmuruzkas kwisha wat kulazi. Katmizna sun manta kimmikane Herodíaspa pashura kaizta: \p —Chiwazha paikukane, sunpawa tanash, kizta. \p \v 23 Mamasa an tɨnta ussa ka kin namta: \p —Chiwazha paikukane, sunpawa tanash. Na kakwa mɨj aizpa tanash, kizta. \v 24 Usne tas puz kit akkuhshta mɨmara: \p —¿Chima paikwanash? kizta. \p Herodíasne pashura kaizta: \p —Juan munnammikawa kɨzpu tɨt kit karanka, kizta. \p \v 25 Sun urain musittune manta kimmikakin ãĩn nap kit paikwat kit kaizta: \p —Mamin Juan munnammikawa kɨzpu pashu. Pɨlattura unari, izna, kizta. \p \v 26 Sun manta kimmikane kwisha tayalta. Usne ussain minta: “Ap izmuruzne na kaizta aizpa mɨara. Nane uspa iztakin na kaizta aizpa kimanash kaizsachish,” minta. \v 27 Suasne manta kimmikane suldaru awara ɨninta, Juanpa kɨzpu karanpa. \v 28 Usne kajchira ɨt kit tɨmpukin kɨzpu tɨtta. Usne pɨlattura kɨzpukasa karat kit musittura mɨlat. Musittune akkuhshta mɨlara. \p \v 29 Sun mɨarawane, Juanpa kammuruzne ɨat kit ussa muat kit pilta kamaara. \s1 Jesúsne cinco mil awara kumira kwinamtu \r (Mt 14.13-21; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14) \p \v 30 Mamaz sura kaiyarawane, sun doce ɨnintuzne Jesús tura wanmakkat kit ussa chiwazha kiarɨt aizpakas chiwazha kamtanarɨt aizpakas kaizara. \v 31 Kwisha akkwan awa Jesús tukin aarɨt akwa, uspane kuasachi. Katmizna Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Mamaz sura, awa tuchira, ɨzhain, pitchin kwaizkulana, kiznara. \p \v 32 Suasne Jesúskas paiña kammuruzkas kanuawara ɨara, pul surakima. \p \v 33 Akkwan awane uspa ɨamtura izat kit ussa piankaara. Sua pɨpuluras awane mittɨwara ãĩn chaara, uspakin an ñancha piannaana. Uskasa wanmakkaara. \v 34 Kanuaras kihshtawane, Jesúsne akkwan awaruza iznat kit usparuza kiwainshinara, uspa pɨrikukana izarɨt akwa, uspa kwira kimchiruzkana izarɨt akwa. Usne usparuza akkwan kamtanamɨzta. \v 35 Nashtɨmtuasmin, paiña kammuruzne ussa aat kit kaizara: \p —Sun sune pul i. Awa purachi. Nashtui. \v 36 Usparuza ɨninnari, ɨanapa, kasha sura kasha pɨpulura chiwazha paitkuanapa, kizara. \p \v 37 Usne usparuza sɨnkanara: \p —Umin kumira kwinnari, kuiznapa, kiznara. \p Uspane ussa kaizara: \p —Sunpawa pan paitkwashitne, aune, paas cien payurakima kal kitpamakpas. Aune sunpawa pial mɨjchimakpas, awaruza kumira kwinnana, kizara. \p \v 38 Usne usparuza mɨmanara: \p —¿Yawa panma mɨjmakpas? ¡Izna ɨrain! kiznara. \p Sairawane, uspane kaizara: \p —Aune cinco pankas paas pishkarukas mɨjmakpas, kizara.\fig Jesúskas Andréskas pashpakas pankasa pishkarukasa|src="cn01716b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MRK 6.38" \fig* \p \v 39 Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Pɨtkin uzninwizanaka, akkwantuzne apain akkwantuzne anta, kiznara. \v 40 Uspane sunpawa uzninnara, cienkimakas cincuentakimakas. \v 41 Usne cinco pankas paas pishkarukas sapta. Chiyura izak kit Diosta aishtaish kizta. Usne pan kɨz kit kammuruza kwinnara, wanta nailnanapa. Usne paas pishkarukas wanta nailnara. \v 42 Wan awane kuat kit tukkarɨt. \v 43 Akkwan pitti pitti tizara. Kammuruzne doce tɨmta pankasa pishkarukasa sap winñara. \v 44 Kwisha akkwan awane kuara. Usparuzpain cinco mil ampune kuara. \s1 Jesúsne pi ɨsalpara cha \r (Mt 14.22-27; Jn 6.16-21) \p \v 45 Suasne usne paiña kammuruza kanuara ɨninnara, uspa an ñancha kwakkanapa, Betsaida pɨpulurakima. Kwiztane usne wanta ɨninnara uspa yaltakima. \v 46 Wantuza ɨninnarawane, usne ɨzara Diosta paikwan ɨrɨt. \v 47 Tɨlkwil parɨkane, kammuruzne kanuawara ɨat kit katsa pi paizkara piannaara. Jesúsne mazainpa piltain nukkultɨt. \v 48 Usne usparuza iznara, tɨnta tailtuasmin. Inkwane tɨnta pamtu akwa, uspane wat kwakkasachi. Tɨlawain, tɨlkwilmin usne usparuza mittɨwarain pi ɨsal ɨsal atchara. Usne usparuza pɨnnash minta. \v 49 Uspane ussa pi ɨsal chara izarawane, usparuzpain minñat kit kwianñara: “Ɨra awa izpul iztumakpas,” kizara. \v 50 Wanne ussa izat kit ishkuarɨt. Mamin Jesúsne usparuza kwinta kit kit kaiznara: \p —Uruza kwira kinanash. Tɨnta kultain. Nane Jesús ish. Ishkuman, kiznara. \p \v 51 Jesús kanuara warawane, usne inkwa pailninta. Uspane us akwa ishkuat kit iztaspaarɨt. \v 52 Jesús pan wanta nailnarawane, uspane Jesús wan kit aizpa mɨarachi. \s1 Jesúsne ishtura wat panintu \r (Mt 14.34-36) \p \v 53 Kwakara kwakkaarawane, uspane Genesaret sura piannaat kit kanuara pimamin kantaara. \v 54 Kanuaras kihsharawane, akkwan Genesaret pɨpuluras awane Jesústa piannaara. \v 55 Sun awane wan surakima ɨat kit ishturuza kwaara, Jesús tukin piannankima. \v 56 Jesús ainki pɨpulurakas katsa pɨpulurakas ɨnkalparakas ɨmtuasmin, awane ishturuza kwaat kit mikin taara. Uspane Jesústa paikuara: “Aune up kwaksham puntakin paashimtumakpas, wat panapa,” kizara. Ussa paakane, ishtune wat parɨt. Jesúsne ishturuza wat paninnarɨt. \c 7 \s1 Antikwain kamtam \r (Mt 15.1-20) \p \v 1 Fariseo awakas mamaz Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Jerusalén pɨpuluras aat kit Jesústa wanmakkara. \v 2 Uspane Jesús kammuruza iznara. Sun kamtamtuz kuamtuasmin, uspawa chihtɨ kittarachi. Moisés kiarachi akwa, uspane Jesúspa kammuruza aliz paraara. \p \v 3 Uspa chihtɨra akkwan piji kittakine, wan Judío awakas Fariseo kamtamtuzkas kuakain. Uspane antikwa pit, ɨlapa ampu kaizara aizpa, mɨara. Uspane sunkana nil chi minñamtu: “An kumira kwatne, chihtɨ kittakine, uspane kwail kiamtu.” \v 4 Pɨpuluras kaiyarawane, usparuza sɨnam kittakine, kuakain. An akkwan antikwa kamtam watsaamtu. Antikwa awa sunkana kizara: “Wan kittawa. Wazkas, pailkas, paiyittarakas misharɨkas kittawa,” kizara. \v 5 Fariseo awakas mamaz Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Jesústa kainaara: \p —Up kammuruz kuakane, chihtɨ kittamtuchi. Une ɨlaparuz kamtamtu aizpa watsaamtuchi. ¿Chikishma antikwa kamtamtu aizpa mɨamtuchi? kizara. \p \v 6 Jesúsne usparuza sɨnkanara: \p —U akwa wat minñamtu akwa, une kwail kiamtu. Isaíasne, Dios pit kainammmikane, uwa paranara, u paas pit kwinta kiamtu akwa. Ñamin sunkana umɨza kaiznara: \q1 “Sun awane uspa pitkasain ‘Diosta wat i’ kaizamtukas, \q2 uspa kaijchura Diosta pashiamtuchi. \q1 \v 7 Diosta paikuamtukas, Diosta wakpuj wainñamtukas, \q1 uspane Diosta pashiamtuchi. \q2 Uspain kamtam kamtaamtu.”\x + \xo 7:7 \xt Is 29.13\x* \m \v 8 Une Dios pit kamtaamtuchi. Une Dios manta kit aizpa chɨhkaarɨt, antikwa kamtam mɨashimtu akwa, kiznara. \p \v 9 Jesúsne usparuza an kaiznara: \p —Une Dios kamtanarɨt aizpa chɨhkaarɨt, antikwa kamtamtɨt aizpa kianpa, kiznara. \v 10 Ñamin Moisésne ka kaizta: “Papihshtakas akkuhshtakas wat kaiz kit kirain. Papihshtakas akkuhshtakas kwail kiztamikasha inintawa,”\x + \xo 7:10 \xt Éx 20.12; 21.17; Dt 5.16\x* kiznara. \v 11 Me umin sunkana kamtat kit kaizamtu: “Pial mɨjmikane papihshtakas, akkuhshtakas mɨlatkiwa, paiña pial Dios akwa watsarɨt akwa. Katmizna usparuza kiwainnapa mɨlanamtuchi.” \v 12 Sunkana une u pialkasa papihshtakas akkuhshtakas kiwainnasachi. \v 13 Katmizna antikwa kamtam awaruza kamtanamtuasmin, une Dios pitta kain kininamtu, kiznara. Sunkanain an akkwan antikwa kamtam kainanamtu. \s1 Sɨnam chi awa \p \v 14 Usne awara akwanat kit usparuza kaiznara: \p —¡Une nawa mɨt kit piankamarain! \v 15 Awa akkwan piji chihtɨ kittakine, kumira kwatne, sun kumira ussa ayukta kwail kininsachi. Chiwazha ayukmal kaijchura min kit kirane, sunmin ussa kwail kinintu. \v 16 Na kuruntu aizpa mɨrain. \p \v 17 Wan awa kaiyarawane, Jesúsne maza yalta napta. Sua paiña kammuruzne ussa masas kamtampa mɨmaara. \v 18 Jesúsne usparuza mɨmanara: \p —¿Une wat mɨmtuchimakkiwas? Une sun awakana minñamtu. Diosne wan kumira kwintɨt, kwanpa. Chiwazha kumira kwatne, sun kumira ussa kwail kininsachi. \v 19 Sun kumira ayukta kaijchukin napkain. Pusunmal naptu. Naptawane, tas puzmu, kiznara. \p Sunkana Jesúsne kaiznara, awa piankamanapa, nil minñanapa. Diosne wan kumira sɨnam sarɨt, kuanapa. \v 20 Jesúsne an kaiznara: \p —Chiwazha ayukmal kaijchura min kit kwail kitne, sunmin ussa kwail kinintu. \v 21 Wan kwailne ayuktas, kaijchuras puztu. Kwail mintane, usmin kwail parɨm. Ashampa kanpain mɨj pittane, usmin kwail parɨm. Walkumtumikane kwail parɨm. Awara piantamtumikane kwail parɨm. Mamazpa ashampakasa pittane, mamazpa ampukasa pittane, usmin kwail parɨm. \v 22 Mamazkin an paashitne, usmin kwail parɨm. Mamazta kwail kitmikane kwail parɨm. Pɨrail kaiztumikane kwail parɨm. Pailta payu kwail kishit kit wat mɨshitkine, usmin kwail parɨm. Patna pashimtumikane kwail parɨm. Mamazpa kwail kiztamikane kwail parɨm. Nane mamazkin an warish mintamikane kwail parɨm. Nilchi mintumikane, kwail kimtumikane kwail parɨm. \v 23 Sun wan kwailne ayuktas puzamtu. Sunmin ussa kwail panintu, kiznara. \s1 Jesúsne salizta pashparas puznintu \r (Mt 15.21-28) \p \v 24 Tas Jesúsne kuhsak kit mamaz sura ɨra. Tiro pɨpulukas Sidón pɨpulukas sulmin uz. Usne yalta nap kit mara. Puintain napshira, sun awa piankamamanpa. Usne usmin kulasachi. \v 25 Sun urain maza ashampane ussa piankamta. Kwail salizne paiña pashura piztɨt. Suasmesa sun ashampane at kit Jesúspa mittɨkin wakpuj wainta. \v 26 Usne mamaz suras ara. Usne Judío awaras chi. Griego pit kwinta kit kit Sirofenicia suras ara. Usne ussa paikwat: \p —Kwail salizne ap pashura pizta. Ussa puzninti, kizta. \v 27 Jesúsne ussa kaizta: \p —An ñancha au pashparuza kumira kwinnarawamakpas. Kumira tizkane, kwizara kwintawa. Kawarain an ñancha Judío awaruza kwira kinnarawa. Suasne kwiztane mamaz awaruza kwira kinnarawa, kizta. \p \v 28 An ashampane ussa sɨnkara: \p —Watcha, ap Anpat. Nakas kwizakana ish. Pashpa kukane, pitchin pak taizkane, kwizane tizka sak kum. Katmizna ap pashura wat paninnaka, kizta. \p \v 29 Jesúsne ussa kaizta: \p —Kwisha watsal sɨnkazi. Katmizna up yaltain kailtɨnka. Sun kwail salizne up pashuras me puzta, kizta. \p \v 30 Paiña yalta kailtawane, sun ashampane paiña pashura kamara tukin izta. Usne pashpara saliz puznintɨt wanmalta. \s1 Jesúsne parasachimikasha, mɨsachimikasha wat panintu \p \v 31 Suasne Jesúsne Tiro suras kail kit Sidón suras pɨnta. Usne Decápolis suras pɨnta Galilea Pirakima. \v 32 Sua awane maza ampura ussa karaara. Sun ampune mɨsachi. Uskas wat kwinta kisachi. Awane us akwa Jesústa paikwara, paiña chihtɨkasa ussa paanapa, wat panapa kizara. \v 33 Jesúsne ussa paimpa mit kit paiña chihtɨ tɨppu kailkin napninta. Suasne Jesúsne paiña chihtɨ tɨppura ilpi ɨtkularɨt kit parasachimikawa yankwijara paara. \v 34 Chiyura izaktawane, ayukta tɨnta pshtat kit paiña pitkasa kaizta: \tl “¡Efatá!”\tl* kizta. (Sunne ɨnkal awa pitkasa kiztu: “¡Pit ɨsakti!” kizta.) \p \v 35 Suasne sun urain usne mɨra. Paiña yankwija chɨhkultawane, wat kwinta kimɨzta. \v 36 Usne awara kaiznara: \p —Anne mɨnainkas kaizman, kiznara. Akkwan piji mɨnainkas kaizman kiznarakas, sun awane mɨashitchi. Jesús kaizman kiztakas, uspane an akkwan kaiznara. \v 37 Uspane kwisha akkwan iztaspaat kit kaizara: “Usne wan watsal kirɨt. Usne mɨkaintuza mɨninnashina. Usne parakaintuza paraninnashina,” kizara. \c 8 \s1 Jesúsne ampara mil awara kumira kwinamtu \r (Mt 15.32-39) \p \v 1 Mamaz payura akkwan awane wanmakkara. Sun awa kumira mɨjchi akwa, Jesúsne paiña kammuruza akwanat kit kaiznara: \p \v 2 —Nane sun awaruza kiwainashimtus. Kutña payukima nakasa puranash. Uspane chi kum mɨjchimai. \v 3 Kumira mɨjchine, uspa yaltakima ɨninnarane, miwara najarɨnazi. Maza mazain attishtas aara, kiznara. \p \v 4 Paiña kammuruzne ussa mɨmaat kit sɨnkaara: \p —Apane, awa tuchira, ¿miza kumirama sun awara kwinnanapai? kizara. \p \v 5 Usne usparuza mɨmanara: \p —¿Yawa panma mɨjmakpas? kiznara. \p Uspane kaizara: \p —Siete pan mɨjmakpas, kizara. \p \v 6 Usne wanta kaiznara: \p —Piltain uztain, kiznara. \p Siete pan saptawane, Diosta kaizta: \p —Aishtaish, kizta. Usne pan kɨz kit kammuruza mɨlanara, awara nailnanapa. Uspane panne wanta kwinnara. \v 7 Uspane pitchin pishkarukas mɨjmara. Diosta aishtaish pishkaru akwa kiztawane, kammuruza kaiznara: \p —Sunkas wan awara kwinnarain, kiznara. \v 8 Uspane kuat kit tukkara. Kuarawane, pitti pitti tizara. Paiña kammuruzne pitti pitti siete tɨmta winñara. \v 9 Ampara mil ampu kuaara. Kuarawane, Jesúsne usparuza uspa yalta ɨninnara. \v 10 Suasne Jesúsne paiña kammuruzkasa kanuara waat kit Dalmanutara sura ɨara. \s1 Fariseo awane Jesústa paikuamtu \r (Mt 16.1-4; Lc 12.54-56) \p \v 11 Fariseo awane aat kit ussa tɨnta kwinta kiara. Uspane us kwail kinpa ussa kaizara: \p —Nu Diostas atne, chiwazha iztasparɨt kal Diostas izninchain, kizara. \v 12 Jesúsne ayukta tɨnta pshtat kit uspa akwa tayal kit kaiznara: \p —Une chiwazha Diostas iztasparɨt kal izshiamtu. Dios nawa chiyuras ɨnintakas, nane umɨza chinkas izninnamanash. \p \v 13 Jesúsne sun awara tuij ɨnat kit mamasa kanuara wat kit pi kwakara ɨra. \s1 Fariseo kamtamtu aizpa kiñakana i \r (Mt 16.5-12) \p \v 14 Kammuruzne pan mainñat kit karaarachi. Maza panmin kanuara mɨjara. \v 15 Jesúsne usparuza manta kit kit kaiznara: \p —¡Mɨrain! ¡Kwiraruin! ¡Kwail awakana uzman! Fariseo awaruzkas Herodes kamtamtuzkas nil kamtaamtuchi. Paiña kamtam kiñakana i. Kiñane chappira sulnintu. Paiña kamtamne kiñakana awara maizanazi. \p \v 16 Jesúspa kammuruzne usparuzpain sun kwinta kiat kit kaizara: \p —Pan mɨjchimakpas. Katmizna Jesúsne sunkana kwinta kira, kizara. Jesúsne Fariseo kamtampa paranara. Uspane wat mɨarachi. \p \v 17 Jesúsne uspa minñamtu aizpa piankamta. Uspane ussa mɨasachi. Katmizna usparuza kaiznara: \p —¿Nɨjkulamanas? ¿Mɨamanas? ¿Izamanas? kiznara. \v 18 Une kasu wajmai. ¿Izmuskiwas? Une kail wajmai. ¿Mɨmuskiwas? ¿Nɨjkulmuskiwas? \v 19 Cinco pan kɨztawane, cinco mil ampura nail kit kwinnarau. ¿Yawa pan tɨzta tɨmta winñanash? kiznara. \p Uspane ussa kaizara: \p —Doce tɨmta winñanashɨ, kizara. \p \v 20 Ankas Jesúsne kaiznara: \p —Siete pan tɨztawane, ampara mil awara nail kit kwinnarau. ¿Yawa pan tɨzta tɨmta winñanash? kiznara. \p Uspane ussa kaizara: \p —Siete tɨmta winñanashɨ, kizara. \p \v 21 Usne usparuza kaiznara: \p —¿Mama nawa nɨjkultuchimakkiwas? kiznara. \s1 Jesúsne kasu izsachira izkulnintu \p \v 22 Kwiztane Jesúskas paiña kammuruzkas Betsaida pɨpulukin aara. Mɨnpazha awane awa izsachira Jesústa karat kit tɨnta paikuat: \p —¡Ussa paari, kasu izkulnapa! kizara. \v 23 Jesúsne an awa izsachira chihtɨra piz kit ussa pɨpulukis mɨlta. Sua ilpikasa paiña kasukin nɨra. Paiña chihtɨkasa ussa paarawane, ussa mɨmara: \p —¿Mane izshinakish? kizta. \p \v 24 Sun awane izak kit kaizta: \p —Nane awara iztus. An awane tɨkana chamtui iztus, kizta. \p \v 25 Suasne mamasa Jesúsne chihtɨkasa kasukin pal pizta. Suas sun awane tɨnta iz kit wat izkulta. Wanta kai izta. \v 26 Jesúsne ussa paiña yalta ɨnin kit kaizta: \p —¡Up yalta kailti! ¡Pɨpulukin napmun! ¡Mɨnainkas kainammun! kizta. \s1 Pedrone Jesúspa paramtu \r (Mt 16.13-20; Lc 9.18-21) \p \v 27 Jesúskas paiña kammuruzkas akkwan ainki pɨpulura ɨara. Kashara Filipowa Cesarea pɨpulu uz. Ɨamtuasmin, usne paiña kammuruza mɨmanara: \p —Uspa nawa parakane, ¿Nawa chima kizamtui? ¿Mɨnma na ish kaizamtui? kiznara. \p \v 28 Uspane ussa sɨnkaara: \p —Mamaztuzne “nune Juan munnammika i” kizamtu. Mɨnpazha “Nune Elías, Dios pit kainammmika, i” kizamtu. Mamaztuzne “Mamaz Dios pit kainammmika i, kizamtu,” kizara. \p \v 29 Usparuza mɨmanara: \p —¿Une nawa chima kizamtu? ¿Nane mɨnma ish? mɨmanara. \p Pedrone ussa sɨnkara: \p —Nune Dios nɨrɨtmika i. Diosne nua au sura ɨnintɨt, kizta. \p \v 30 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Watcha. Nane Cristo ish. Sun mɨnainkas kaizman, kiznara. \s1 Jesúsne kaiznara: —Inash \r (Mt 16.21-28; Lc 9.22-27) \p \v 31 Usne usparuza kamtanamɨz kit kaiznara: \p —Nane, Ampu namtɨtmikane, awaruza kiwainanamtus. Awaruza kiwainashimtukas, nane kwisha naiznash. Ɨlapa ampuruzkas, katsa pariyaruzkas, Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas nawa kwayarɨnpas. Nawa piantarɨnpas. Nawa piantarawane, mamasa uznash. Kutña payura kuhsnash, kiznara. \v 32 Jesúsne us intu payuwa kaiznara, wan awa wat piankamanapa. Pedrone ussa paimpa mɨl kit tɨnta kaizta: \p —¡Sunkanane paramun! kizta. \v 33 Jesúsne kail kit puijchat kit mamaz kammuruza iz kit Pedrora ka kaizta: \p —¡Nawa chɨhkazha! Nune Satanáskana kwinta kimtu. Nune Dioskana mintuchi. Awakana mintu, kizta. \p \v 34 Tas Jesúsne wan awaruzakas paiña kammuruzakas ussain akwannat kit kaiznara: \p —Mɨnpazha ap kammuruz namashitne, ¡nakasa aat kit na kamtamtu aizpa piakamanaka! ¡U pashit aizpa chɨhkawizanaka! Nawa kanpamtuzne naizarɨnazi. Nakanain uzwizanaka, naiznakima, kurishta innakima. Sunkana ap kwizpa awizanaka. \v 35 Wan uspain watsamturuzne iat kit wan kaarɨnazi. Mɨnpazha na akwa irane, Dios watsal pit akwa irane, Diosne usparuza uzninnanazi. \v 36 Wan su mɨjne, wan pial mɨjne, sunkanane awane chiyura uzasachi, irɨtne. \v 37 Irɨtmikane pial tasachi, chiyura uzna. \v 38 Mɨnpazha kwail awa iztakin, nil nɨjkultachiruzkin, nawakas ap kamtampakas mɨtsal kiarane, nane, Ampu namtɨtmikane, usparuza mɨtsal kinanash. Ap watsal Taittakas paiña sɨnam ángeltuzkas na amtu payura aanazi. Sun payura nane nawa mɨtsal kirɨttuza mɨtsal kinanash. \c 9 \p \v 1 Jesúsne ma pitchin usparuza ka kaiznara: \p —Watcha kaiznamtus. Mɨnpazha apa uzturuzne azain iamanazi, Dios awaruza ɨninnanakima. Mɨnpazha Dios awaruza ɨninnashimtu piankamanazi. \s1 Kutña kammuruzne Jesúskasa ɨarɨt \r (Mt 17.1-13; Lc 9.28-36) \p \v 2 Seis payu pailka, Jesúsne Pedrorakas Santiagorakas Juantakas kwash ɨzara minara. Usparuzpain purara. Jesúsne uspa iztakin maizta. \v 3 Paiña kwakshamne maiz kit an putchã, puztɨt. Akkwan piji pattane, paiña kwaksham an putchã puzsachi. \v 4 Suane paiña kammuruzne Elíastakas Moiséstakas izara. Ñamin apain uzpailta. Uspane chiyuras ail kit Jesúskasa kwinta kiilta. \p \v 5-6 Suane Pedrone Jesústa kwinta kimɨzta. Us kaizta aizpa wat pianchi akwa, ishkwat akwa. Katmizna usne ka kaizta: \p —Kamtam, aune wat puramakpas. Kutña ɨranchu sazhain, ukas Moiséskas Elíaskas aukasa tuanpa, kizta. \p \v 7 Suasne wanish at kit wanta sɨpnara. Diosne wanish ayukmalsɨh kaiznara: “Anne ap painkul i. Nane ussa pashimtus. Ussa mɨrain,” kiznara. \v 8 Sun urain kutñaruzne Elíastakas Moiséstakas izarachi. Dios kutñaruza kwinta kitpane, Jesústain izara. \p \v 9 Ɨzaras kaiyamtuasmin, Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Une izarɨt aizpa mamaztuza kainanaman. Nane Ampu namtɨtmika ish. Nawa piantarɨkane, uspane nawa pilta kamanazi. Nawa kamtawane, nane piltas salaktɨnash. An kwiztane awara sunpa kainanarain, kiznara. \p \v 10 Uspane uspa izarɨt aizpakas Jesús kaizta aizpakas watsarɨt. Usparuzpain us parɨt aizpa mɨmara: “¿Miza piltas kuhstɨmtu?” kizara. \p \v 11 Uspane ussa kaizara: \p —Moisés kaizta aizpa kamtamtuzne ka kaizamtu: “Elíasne Cristokin ñancha anazi. Cristone an kwizta anazi. ¿Elías an ñancha atki?” kizara. \p \v 12 Jesúsne usparuza sɨnkanara: \p —Watcha. Mazane Elíaskana Cristokin ñancha ara, wan nil sanapa, awa Diosta kaiyanapa. Ñamin Dios pit ka parɨt: “Kwail awane nawa, ampu namtɨtmikasha, ilninnanazi. Nawa izshiamanazi,” ka parɨt. \v 13 Nane umɨza ka kaiznamtus: \p —Mazane Elíaskana watcha ara. Mamaz awane uspa kiashit aizpa kiat kit ussa piantaarɨt. Sunkana Dios pitta parɨt, kiznara. \s1 Jesúsne kwail saliz pashparas puznintu \r (Mt 17.14-21; Lc 9.37-43) \p \v 14 Ɨzaras kihsharawane, uspane sun nueve kammuruzkasa mamasa wanmakkaara. Akkwan awane sun nueve kammuruzkasa wanmakkaarɨt. Moisés kaizta aizpa kamtamtuzne usparuzkasa tɨnta kwinta kiarɨt. \v 15 Suasne wan awane Jesústa izat kit kwisha iztaspaarɨt. Uspane ussa ɨat kit kaizara: \p —Kai kɨntɨre, kizara. \v 16 Jesúsne usparuza mɨmanara: \p —¿Uspakasa chima kwinta kiamtu? kiznara. \p \v 17 Mazane sun akkwantas Jesústa sɨnkara: \p —Kamtam. Nane ap painkul apa kararau. Salizne ussa piztɨt. Ap painkulne sun saliz akwa kwinta kisachi. \v 18 Ussa pizkane, sun salizne ap painkulta pilta nainnintu. Ap painkul ilpi puz kit sula sɨt sɨt kimtu. Pilta nain kit tɨs pat kit kialtu. Nane up kammuruza kaiznarau: “Ap painkulta saliz puznintain,” kiznarau. Uspane saliz puzninsachi. Puzninna pianchi, kizta. \p \v 19 Jesúsne paiña kammuruza sɨnkanara: \p —Ukas an akkwan awakas Dios pit nɨjkularachi. Na akwan payukima uruza kamtanarakas, une nawa mama mɨamtuchi. Une Dios aumɨza kiwainsachi, minñamtu. ¡Pashpara apa kararain! kaiznara. \p \v 20 Pashparane ussa karaarɨt. Kwail saliz Jesústa iztawane, salizne pashpara ulninta. Pashpane pilta nain kit tɨzak pɨn kit pittas ilpi puzta. \v 21 Jesúsne papihshta mɨmara: \p —¿Yawa payukima sunkana uztu? mɨmara. \p Usne kaizta: \p —Ainkiasmin. \v 22 Kwail salizne ussa akwan piji ĩnta ɨninta, inapa. Pirakas ɨninta, pi kwanapa. ¡Aumɨza kiwainchain! ¡Kiwainshitne, kiwainchain! kizta. \p \v 23 Jesúsne papihshta kaizta: \p —Diosne Dios pit nɨjkulshimtumikasha kiwainshimtu. Diosne wan kishina, kizta. \p \v 24 Suasne papihshne kwian kit kaizta: \p —Dios pit nɨjkultus. Kiwaincha, an akwan nɨjkulna, kizta. \p \v 25 Akkwan awane Jesúspakin aat kit wanmakkara. Suasne Jesúsne salizta kaizta: \p —Nune pashpara mɨmanpa kininta. Pashpara paramanpa kininta. ¡Pashpara chɨhkat kit puzninti! ¡Ussa mamasa pizmun! kizta. \p \v 26 Tas sun salizne tɨnta kwian kit pashpara mamasa tɨnta ulnin kit puzta. Pashpane irɨtkana iztɨt. Akkwan awane kaizara: \p —Pashpane irɨt, kizara. \v 27 Me Jesúsne paiña chihtɨ piz kit ussa kunninta. Pashpane kunta. \p \v 28 Jesús maza yalta naptawane, paiña kammuruzne paimpain ussa mɨmaara: \p —¿Chikishma aune kwail salizta puzninsachimakpas? kizara. \p \v 29 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Diosta kwinta kitkine, Diosta paikwatkine, sun salizkanane puzsachi, kiznara. \s1 Jesúsne mamasa kaiznara: Awane nawa mamaz payura ininanazi \r (Mt 17.22-23; Lc 9.43-45) \p \v 30 Tas puzarawane, uspane Galilea sura kailnain ɨara. Jesúsne mɨnainkas uspa ɨamtura kainarachi, paiña kammuruza kamtanashimtu akwa. \v 31 Jesúsne ka kiznara: \p —Awane nawa, Ampu namtɨtmikara, mamaztuza annanazi, nawa pizanapa. Nawa piantarawane, kutña payura mamasa kuhsnash. \p \v 32 Me uspane Jesús kaizta aizpa mɨasachi. Ishkuarɨt akwa, uspane sunpa mɨmaarachi. \s1 ¿Mɨnma an katsamika i? mɨmaamtu \r (Mt 18.1-5; Lc 9.46-48) \p \v 33 Capernaum pɨpulukin piannaara. Yalta naptawane, Jesúsne usparuza ka mɨmanara: \p —Miwara ɨamtuasmin, ¿chi kwinta kipuspas? mɨmanara. \p \v 34 Uspa miwara ɨamtuasmin, uspane usparuzpain “mɨnma anza katsa azi” paraara kiz kit. Katmizna uspane puñain paarɨt. \v 35 Suasne Jesúsne uz kit sun doce kammuruza akwanat kit ka kaiznara: \p —Mɨnpazha katsa mikwakana namashitne, an ainki namtawa. Kiwainmumikakana namtawa, wanta kiwainnana, kiznara. \p \v 36 Jesúsne maza pashpara uspa iztakin kunin kit kaiznara: \p \v 37 —Mɨnpazha maza pashpara ap akwa saptane, nawakas sapnazi. Mɨnpazha nawa, Dios ɨnintamikasha saptane, usne nawakas ap Taittarakas sapnazi, kiznara. \s1 Izmuruza kiwainamtu \r (Mt 10.42; Lc 9.49-50) \p \v 38 Juanne Jesústa kaizta: \p —Kamtam, aune maza ampura izanashɨ. Usne nu akwa akwan kwail saliztuza puzninnara. Usne au kwizpa kanpamtuchi. Ussa ka kizanashɨ: “Jesústa paikwat akwa, salizta puzninmun,” kizanashɨ, kizta. \p \v 39 Jesúsne sɨnkara: \p —Sunkanane kaizmun. Na akwa wat kimtumikane an kwizta nawa kwail parasachi. \v 40 Aukasa waya kishimtuchimikane aumɨza kiwainamtu. \v 41 Watcha umɨza kaiznamtus. Une Cristora piantuz mai. Katmizna mɨnpazha na akwa umɨza kwazi kwintane, umɨza wat kitne, usne Dios mɨlamtu aizpa sapnazi, kiznara. \s1 Kwail kiman \r (Mt 18.6-9; Lc 17.1-2) \p \v 42 Jesúsne ka kaiznara: “Dios pit we mɨramikasha kwail kinpa kininman. Dios pit we mɨramikasha kwail kinpa kinintane, Diosne ussa naiznintɨnazi. An watshimasa katsa ukkasa paiña tɨmpukin kuh kit ussa katsa ñam pira kiakpɨnna. \v 43-44 Up chihtɨkasa kwail kirane, an watshimasa chihtɨ tizpianna, kwail kimanpa. An watshimasa maza chihtɨkasain chiyura nap kit uzna. Kwail kimtumikane paas chihtɨkasa ĩnta napnazi. Sua naiztɨnazi. Sua ĩnne kwikain. \v 45-46 Chat kit kwail kitne, an watshimasa mittɨ tizpianna, kwail kimanpa. An watshimasa maza mittɨkasain chiyura nap kit uzna. An kwailshimasa paas mittɨkasa ĩnta nap kit uzna. Anne an kwail i. Sua kwail chatmikane naiztɨnazi. Sua ĩnne kwikain. \v 47 Kasukasa iz kit kwail kitne, kasu uktawa, kwail kimanpa. An watshimasa maza kasukasain chiyura Dios ɨnintura nap kit uzna. An kwailshimasa paas kasukasa ĩnta nap kit uzna. Anne an kwail i. \v 48 Sua kwail kimtuzne naizarɨnazi. Sua ĩnne kwikain. \p \v 49 Wan Diosta piantuzne naizarɨnazi, an wat namanapa. Sunkana kumira ñam sarane, kumira an wat puztɨnazi. \v 50 Ñamne wari. Ñamne kumira wintane, ñam kulmu. Ñam kultakine, tɨh. Wat chi. Uruzpain wat kit kit kalpain uztain.” Sunkana Jesúsne kiznara. \c 10 \s1 Ashampa kwaikain \r (Mt 19.1-12; Lc 16.18) \p \v 1 Suasne Jesúsne Capernaum pɨpuluras puz kit Judea surakima ɨrɨt. Jordán pi kwakara tuazi. Akkwan awane ussa mamasa wanmakkara. Suasne Jesúsne usparuza mamasa kamtanamɨzta. \v 2 Fariseo kamtamtuzne ussa kashara aat kit ka mɨmaara, us kwail paranpa: \p —Ampune ashampa mɨjne, ¿Ussa kwaishina watki? kizara. \v 3 Suasne Jesúsne usparuza sɨnkanara: \p —Ñamin Moisésne ¿Umɨza chima kizkwin? kiznara. \p \v 4 Uspane ussa sɨnkaara: \p —Moisés ka kaizta, “Ashampa kwaishitne, kwairɨm pɨnkɨh pat kit ussa mɨlatpa, kwaina,” kizara.\x + \xo 10:4 \xt Dt 24.1, 3\x* \p \v 5 Suasne Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Moisésne umɨza ka kiznara, u Diosta chi mɨashimtuchi akwa. \v 6 Ñamin Dios wan sarawane, usne ampukas ashampakas sara.\x + \xo 10:6 \xt Gn 1.27; 5.2\x* \v 7 Katmizna ampu ashampara mɨltane, usne paiña papihshtakas paiña akkuhshtakas chɨhkatpa, paiña ashampakasa uzna. \v 8 Sun paas awane maza kwal namta. Suasmesa sun paasne mazakanain uznazi.\x + \xo 10:8 \xt Gn 2.24\x* \v 9 Katmizna Dios ampurakas ashamparakas wanmaktune, awane usparuza kwaikain, kiznara. \p \v 10 Yalta kaiyarawane, paiña kammuruzne mamasa ussa sunpa mɨmaara. \v 11 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Mɨnpazha ashampa kwait kit mamazkasa kasara kitne, ampune Dios iztakin kwail kirɨm, mamaz ashampakasa uztu akwa. \v 12 Mɨnpazha ampu kwait kit mamazkasa kasara kitne, ashampane Dios iztakin kwail kirɨm, mamaz ampukasa uztu akwa, kiznara. \s1 Jesúsne pashparuza paanara \r (Mt 19.13-15; Lc 18.15-17) \p \v 13 Suasne awane pashparuza Jesústa karaara, paiña chihtɨkasa paananapa, Dios usparuza kiwainanapa. Paiña kammuruzne usparuza kaiznara: \p —¡Jesúspakin karaman! kiznara. \v 14 Jesúsne sun iz kit usparuza aliz pat kit kaiznara: \p —Usparuza karaman, “kaizman” kiznara. \p Pashparuza kaiznara: \p —Nawa azhain. Diosne sun pashpa nawa mɨamturuzkana akwanamtu, usparuza ɨninnana. \v 15 Watcha watsal kaiznamtus. Diosne umɨza ɨninnashimtu. Pashparuzne Diosta watsal mɨashimtu. Ukas pashpa Diosta mɨamtukana mɨrain. Kawarain Diosta mɨrain, Dios umɨza ɨninnanapa, kiznara. \p \v 16 Pashpara munat kit chihtɨ paanat kit Diosta uspa akwa akwannara, Dios usparuza kiwainanapa. \s1 Maza musittune, kwazpa kultɨtmikane, Jesústa kwinta kit \r (Mt 19.16-30; Lc 18.18-30) \p \v 17 Jesús miwara ɨmtuasmin, maza ampune azain at kit ussa wain kit ka kaizta: \p —Nune wat kamtam i. ¿Chima kinpai, Dioskasa chiyura pailta payukima uzna? kizta. \p \v 18 Jesúsne ussa mɨmara: \p —¿Nawane chitma wari kiztus? Diosmin wari, kizta. \v 19 Jesúsne ussa kaizta: Nune Dios manta kit aizpa pian: “Awara piantamun. Mamazpa ashampakasa pitmun. Walkumun. Awaruzpa kwail kizmun. Mamaz mɨj aizpa pashimun. Up taittawakas up akkwawakas wat kaiznari,”\x + \xo 10:19 \xt Éx 20.12-16; Dt 5.16-20\x* kizta. \p \v 20 Sun ampune Jesústa sɨnkara: \p —Kamtam, pashpaasmin sunkana kirau, kizta. \p \v 21 Jesúsne ussa iz kit pashit kit kaizta: \p —Maza tuntune kitchi. We. Ɨt kit wan mɨj aizpa painin kit sun pial puizaruza mɨlananaka, chiyura Dios nua mɨlamtu aizpa sapnapa. Tas ap kwizpa at kit nawa kanpazha, kizta. \p \v 22 Sun mɨrawane, usne tayalmɨzta. Paiña pampa pial akwa, sun ampune Jesústa mɨshitchi. Tas kailta. \p \v 23 Awaruza iznamtuasmin, Jesúsne paiña kammuruza kaiznara: \p —Kwazpa kultɨttuzne Dios ɨnintukin wat nappasachi, kiznara. \p \v 24 Paiña kammuruzne paiña pit akwa iztaspaarɨt. Suasne Jesúsne usparuza mamasa kaiznara: \p —Izmuruz, mɨzha. Kwisha sam i, Dios ɨnintura napna. “Pãn kultumikane Dios ɨnintura napnash,” minman. \v 25 Iyu chɨhku kulta tɨm. Maza kalpakanane, camello mun. Sun kalpane chɨhku kulta tɨsachi. Kawarain kwazpa kultɨtmikane paiña pial akwa Dios ɨnintura napsachi, kiznara. \p \v 26 Sunpa mɨarawane, uspane kwisha iztaspaat kit usparuzpain kaizara: \p —Suasne mɨnminkas chiyura napsachi, kizara. \p \v 27 Jesúsne usparuza iznat kit kaiznara: \p —Awane usmin watsat mɨlnasachi, Dios ɨnintura uzna. Diosmin awaruza watsat mɨlnashina, Dios wan chiwal kishimtu akwa, kiznara. \p \v 28 Pedro ussa ka kaizta: \p —¡Izti! Aune wanta chɨhkat kit up kwizpa apuspas, piankamna, kizta. \p \v 29 Jesúsne sɨnkara: \p —Watcha kaiznamtus. Mazantuzne ap akwakas Dios watsal pit akwakas paiña yalkas paiña aimpihshkas paiña kwampihshkas paiña akkuhshkas paiña papihshkas paiña pashpakas up sukas chɨhkaarɨt. \v 30 Diosne wan chɨhkarɨttuza an akkwan mɨlananazi. Chiwazha chɨhkarɨtne, Diosne usparuza an akkwankima apain mɨlananazi. Mamaz yalkas aimpihshkas kwampihshkas akkuhshkas pashpakas sukas mɨlananazi. Na uruza wat kinamtukas, mamaz awane umɨza naizninnanazi. Mamaz payura nane uruza chiyura pailta payukima uzninnanash. \v 31 An sukin uzamtuasmin, katsa mikwaruzne, apas awaruza ɨninnamtu. Katsa mikwaruzne an we katsa namanazi. Diosne apas kiwainamtuza katsa mikwakanain namninnanazi. \s1 Jesúsne kaiznara: Mamaz payura inash \r (Mt 20.17-19; Lc 18.31-34) \p \v 32 Jesúskas paiña kammuruzkas miwara Jerusalén pɨpulura nuarɨmtuazi. Jesúsne an ñancha ɨzi. Paiña kammuruzne iztaspaarɨt. An kwizta amturuzne ishkuara. Jesúsne doceruza paimpa mɨlnat kit mamasa kaiznara: \p —Awane mamaz payura nawa kwail kianazi. \v 33 “¡Iztain! Jerusalén pɨpulura ɨamɨztumakpas. Suane Judío awane nawa, Ampu namtɨtmikara, pizanazi, katsa pariyaruzakas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzakas chɨhkaanapa. Uspane nawa piantaana kizanazi. Tas uspane mamaz awara nawa chɨhkaanazi. \v 34 Mamaz awane nawa ishananazi. Nawa pashiamtuchi akwa, nawa ilpi kianazi. Nawa iyanazi. Nawa piantaanazi. Kutña payu pailtawane, nane mamasa kuhsnash,” kiznara. \s1 Santiagokas Juankas Jesústa chiwazha paikumtu \r (Mt 20.20-28) \p \v 35 Santiagokas Juankas, Zebedeo painkultuzne, Jesús turakima ɨilt kit ussa kaizpailta: \p —Kamtam, au paasne nua chiwazha paikwashimtuas, chiwazha kinpa, kizpailta. \p \v 36 Jesúsne usparuza mɨmanara: \p —¿Uruz akwa chima kinpai? kiznara. \p \v 37 Uspane ussa kaizara: \p —Nu chiyura nukane, aune nu ɨnintukin nukasa uzshimtuas. Mazarane numal uzninti. Mamazta kwiyamal uzninti, kizpailta. \p \v 38 Jesúsne usparuza sɨnkanara: \p —Une u paikumtu aizpa wat pianchi. Nane naiztɨnash. ¿Une nakana naizshinamakkiwas? Nane naiz kit tailchannash. ¿Une nakana naiz kit tailchashinamakkiwas? kiznara. \p \v 39 Uspane ussa sɨnkaara: \p —Au paasne naizshinawas, kizpailta. \p Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Une nakana naizpailnazi. Une nakana naiz kit tailchailnazi. \v 40 U nakana naizarakas, nane mazara up numal uzshina, mazara ap kwiyamal uzshina, kaiznasachish. Diosne narɨttuza paiña numalkin paiña kwiyamalkin uzninanazi. \p \v 41 Mamaz diez kammuruz sun mɨarawane, uspane Santiagorakas Juantakas aliz kulaara. \v 42 Jesúsne usparuza akwanat kit kaiznara: \p —Une miza mamaz awa ɨninnamtu pianmai. Sun ɨninturuzne usmin katsa mikwakana namamtu, an akkwan awaruza ɨninnanapa. Awaruza ɨninnakane, kwisha tɨnta ɨninnamtu. \v 43 Uruzpain ɨninmikakana namman. U anza katsa mikwakana namashitne, kiwainmumikakanain namtain, pailta awara kiwainnanapa. \v 44 Katsa mikwakana namashitne, ñamin ussain kiwainmumikakana namtawa, wanta kiwainnana. \v 45 Nain, Ampu namtɨtmika ish. Nane atchish, awa nawa kiwainnapa. Nane apa arau, awara kiwainnana. Nane awa akwa inash, akkwan awa chiyura uzanapa. \s1 Jesúsne kasu izsachimikara izkulnintu \r (Mt 20.29-34; Lc 18.35-43) \p \v 46 Suasne Jesúskas paiña kammuruzkas Jericó pɨpulura pianaara. Uspane akkwan awakasa Jericó pɨpulura puzakane, izsachimikane mi mamin uzta. Puiza akwa usne chiwazha paikumtu azi. Usne Bartimeo mun. Usne Timeowa painkul azi. \v 47 Mɨnpazha ussa ka kizara: \p —Jesúsne, Nazaret pɨpuluras, kasha amtui, kizara. An mɨkane, Bartimeone kwian kit ka kaizmɨzta: \p —¡Jesús, Davidpa pampa, nawa kiwaincha! kizta. \p \v 48 Akkwanne ussa kaizara: \p —Kwianmun. Puñain, kizara. \p Sun akwa an tɨnta kwian kit kaizta: \p —Davidpa pampa, nawa kiwaincha, kizta. \p \v 49 Jesúsne kun kit kaiznara: \p —Ussa akwarain, kiznara. \p Uspane Bartimeora akwat kit kaizta: \p —Ishkumun. Kuhsakti. Usne nua akwantu, kizara. \p \v 50 Usne paiña ijmu kiakpɨn kit kuhsak kit Jesús turakima ɨra. \v 51 Jesúsne ussa mɨmara: \p —¿Nu akwa chima kinpai? kizta. \p Izsachimikane ussa kaizta: \p —Kamtam, ¡Kasu izkulnincha! kizta.\fig Jesús izsachimikawa kasu pamtu|src="cn01739b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MRK 10.51" \fig* \p \v 52 Jesúsne ussa kaizta: \p —Nune “Jesús nawa izkulninnazi” nɨjkulta. Katmizna nune wat parɨt. Ɨmɨzti, kizta. \p Sun urain izkulninkwera. Kasu izkultawane, usne Jesústa kwizpa kanpara. \c 11 \s1 Jesúsne Jerusalén pɨpulura piannamtu \r (Mt 21.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19) \p \v 1 Jesúskas paiña kammuruzkas kasharakima Jerusalén pɨpulura pianaara. Betfagé pɨpulukas Betania pɨpulukas an kashain uz. Maza ainki ɨzane kaiwarain tu. Sua akkwan olivos tɨ warɨt. Jesúsne paas kammumikasha ɨnin kit kaiznara: \p \v 2 —Sun pɨpulura ɨrain. Pɨpulura piannakane, mamaz ainki caballora kantɨt pana izpailnazi. Ñamin mɨnminkas caballora anuztachi. Caballo chɨht kit tainñanka. \v 3 Mɨnpazha umɨza ka mɨmanazi: “¿Chikiztama caballo chɨhtuas?” mɨmanazi. Suas ussa kaiztain: “Ap Anpatne caballo pashimtui, anuzna. An kwizta usne umɨza caballora kailninnanazi,” kiznara. \p \v 4 Sun paas kammuruzne ɨil kit caballo wanmalpailta. Pɨjtakin kantɨt pana. Uspane caballo chɨhtpailta. \p \v 5 Mɨnpazha kasha panaruzne usparuza kaiznara: \p —¿Chikishma caballora chɨhtuas? kiznara. \p \v 6 Paas kammuruzne usparuza Jesús kaizta aizpa kaiznarawane, uspane caballora an paaskasa ɨninñara. \v 7 Uspa paasne Jesús turakima caballora tainpailta. Awaruzne caballo punsɨhkin uspa pĩn ampalara. Jesúsne caballora anuzta. \v 8 Akkwan awane mikin uspa pĩn kɨhara. Anpane akkwan kwazpil kɨhkas chappil kɨhkas tɨt kit mikin kɨhtara, mi watsal puznapa. \v 9 Akkwan awane ussa an ñancha ɨara. Anpane kwizpa aara. Pailta awane ka kwianara: \q1 “Diosne kwisha wari. \q1 Diosne nua ɨninta, au Anpat namnapa. \q2 Nukas kwisha wari.\x + \xo 11:9 \xt Sal 118.25-26\x* \q1 \v 10 Diosne nua ɨninta, awaruza kiwainnapa. \q2 Nune au pampa David mikwakana ɨninnazi. \q1 Diosne, chiyura uzmikane, kwisha wari,” kizara. \p \v 11 Jesúsne Jerusalén pɨpulura piannarawane, Dios katsa yalta napta. Wanta iznarawane, usne paiña doce kammuruzkasa Betania pɨpulura kailta, nashtɨmtu akwa. \s1 Higuera tɨra pippa wachi \r (Mt 21.18-19) \p \v 12 Tɨlawane Betania pɨpuluras puzarawane, Jesúsne yak kira. \v 13 Jesúsne attishtas maza tɨra izta. An tɨne higuera mun. Kɨh wa. Usne ɨt kit izta, pippa saina. Pianatpane, pippa iztachi. Kɨhmin izta. Pippa wachi. \v 14 Jesúsne tɨra kaizta: \p —An tɨras mɨnminkas pippa kuamanazi, kizta. \p Paiña kammuruzne us kaizta aizpa mɨara. \s1 Jesúsne mamasa Dios katsa yalta ɨmtu \r (Mt 21.12-17; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22) \p \v 15 Jerusalén pɨpulura piannakkara. Jesúsne Dios katsa yalta nap kit paininturuza pianamal ɨninnara. Paimturuzkas pianamal ɨninnara. Jesúsne pial maizmuruzpa misharɨ kiakpɨnara. Utkuru painintuzpa misharɨkas kiakpɨnara. \v 16 Jesúsne wanta kaiznara: \p —Dios katsa yalpara kainsɨh mɨlnachi, kiznara. \p \v 17 Jesúsne usparuza kaiz kit ka kamtanamɨzta: \p —Diosne ñamin pɨnkɨhta ka panintɨt: “Wan suras awane ap katsa yaltakima aanazi, nawa paikwan.”\x + \xo 11:17 \xt Is 56.7\x* Walkumtuzne katsa kulta kulaamtu. Une ap yalkin wanmakkamtu, awaruza walkwan, kiznara. \p \v 18 Jesús kaizta aizpa mɨarawane, katsa pariyaruzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Jesúspa ishkuat kit Jesústa piantana minñara. Wan awane Jesúspa iztaspaarɨt, paiña kamtarɨt aizpa mɨarɨt akwa. \v 19 An tɨl pamɨzkane, Jesúskas paiña kammuruzkas pɨpuluras puzara. \s1 Higuera tɨne irɨt \r (Mt 21.20-22) \p \v 20 Tɨlawain miwara ɨamtuasmin, uspane sun higuera tɨra izara. Tɨ kwalkas mujtɨtkas irɨt. \v 21 Suasne Pedrone nɨjkul kit ka kaizta: \p —Kamtam, ¡Izti! An higuera tɨra nu “pippa wamanazi” kaizta aizpa irɨt, kizta. \p \v 22 Jesúsne usparuza sɨnkanara: \p —Diosta nɨjkultain. \v 23 Watcha kaiznamtus. Diosta paikukane, Diosta watcha ka min kit nɨjkultane, nune an ɨnkalta ka kizshina: “An ɨnkalta katsa pirakima ɨnintus.” Ka kiztawane, an ɨnkal ɨnazi. Diosta kaijchukasa wat nɨjkultane, Diosne nu tɨriztu aizpa kinazi. “Dios nawa kiwainsachi” mintane, Diosne nu kaizta aizpa kimanazi. \v 24 Katmizna u chiwazha pashitne, Diosta paikwarain. Diosta nɨjkultain, Dios nua mɨlashimtu aizpa sapnapa. \v 25 Dios iztakin paikukane, umɨza kwail kittɨttuza wat kultain. U mamaz kwail kittɨttuza wat kultane, u chiyuras Taittane umɨza wat kulnanazi. U kwail kihananazi. \v 26 U mamazta wat kultukine, u chiyuras Taittane umɨza wat kulnamanazi, kiznara. \s1 Awane Jesústa mɨmaara \r (Mt 21.23-27; Lc 20.1-8) \p \v 27 Suasne Jesúskas paiña kammuruzkas Jerusalén pɨpulura kaiyara. Jesúsne Dios katsa yalta piannakane, katsa pariyaruzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Judío ɨlapa ampuruzkas aara. \v 28 Jesús iztakin aat kit ka mɨmaara: \p —¿Nua mɨnma ɨninta, Diospa yaltas awara kinakpɨn ɨninna? mɨmaara. \p \v 29 Jesúsne usparuza sɨnkanara: \p —Nakas uruza mɨmananash. Sɨnkazhain. Sɨnkarane, nakas umɨza mɨnma nawa ɨninta sɨnkananash. \v 30 ¿Mɨnma Juan munammikasha ɨninta? ¿Diosne ussa ɨninma? ¿Awa ussa ɨninma? ¡Sɨnkazhain! kiznara. \p \v 31 Uspane usparuzpain tɨnta kwinta kiat kit kaizara: “Aune Diosne ussa munnanapa ɨninta kaizsachimakpas. Sunkana kiztane, Jesúsne aumɨza ka mɨmananazi: ‘¿Chikiztama ussa nɨjkulamanas? \v 32 Aune awa kaizsachimakpas, ussa munnanapa ɨninta.’ Sunkana kiztane, wan awane aumɨza kwail paraanazi. Akkwan awane Dios Juanta ɨninta minñamtu. Uspane ‘Juan Dios pit kainammmika azi’ minñamtu,” ka usparuzpain kaizara. Uspa awawa ishkwarɨt akwa, \v 33 katmizna uspane Jesústa sɨnkaara: \p —Aune mɨnma Juanta ɨninta pianchimakpas, kizara. \p Jesúskas usparuza kaiznara: \p —Nakas mɨnma nawa ɨninta Dios yaltas awara kiakpɨn ɨninna uruza kaiznamanash, kiznara. \c 12 \s1 Kwail kal kimtuz kwinta \r (Mt 21.33-46; Lc 20.9-19) \p \v 1 Jesúsne katsa pariyaruzakas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzakas ɨlapa ampuruzakas masas kamtam kwintakasa kamtanamɨzta: “Maza ampune, su pamikane, wankail tɨt pippa paiña pilkin wara. Paiña pilkin kintɨt mɨjazi. Pil kɨht kit akkal alpara uk tarɨt, wankail pippa kuztɨt tulpiznapa. Ainki yalmin sara, wan su izna. Su pamika sun kal kimturuza nailnakin chɨhkat kit attishta ɨrɨt. \v 2 Paktu payu akane, su pamikane paiña kiwainmumikasha paiña sura ɨninta, nail kit paiña paimpa sapnapa. \v 3 Su kal kimturuzne kiwainmumikasha pizat kit aim kiara. Uspane ussa chinkas mɨlarachi. Uspane kainmin ussa ɨninaara. \v 4 Mamasa su pamikane mamaz kiwainmumikasha ɨninta. Uspane ussa pizat kit kɨzpukin aim kiat kit ussa kwail kiarɨt. \v 5 Usne kwizta mamazta ɨninta. Uspane ussa piantaarɨt. An akkwanta ɨninnara. Uspane akkwanta ilnarɨt. Anparuza piantanarɨt. \p \v 6 Su pamikane paiña painkulkasa uzta. Ussa pashire. An kwizpane ussa ɨninta. ‘Ap painkulta kwail kiamanazi,’ minta. \v 7 Paiña painkulta izarawane, su kal kimturuzne usparuzpain kaizara: ‘Su sapmumikane amtui. Ussa piz kit piantana ɨzhain. Ussa piantarawane, aune paiña su pakiwiznapas,’ kizara. \v 8 Uspane ussa pizat kit piantaara. Irɨkane, uspane ussa wankail pippa piltas pianmal kiakpɨnara, kiznara. \p \v 9 Suasne Jesúsne pariyaruzakas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzakas ɨlapa ampuruzakas kaiznara: ‘¿Su pamikane chima kinazi? Usne paiña sura kail kit su kal kimtuza piantananazi. Suas paiña sukin mamaz kal kimtuza chɨhkananazi,’ kiznara. \p \v 10 Jesúsne kaiznara: Une Dios pit pɨnkɨhta izarɨt. Ka parɨt: \q1 ‘Yal sammikane wat uk kiakpɨntɨt. \q2 An kwizta usne sun kiakpɨntɨt uk sak kit sam wara, yal naina akwa. \q1 \v 11 Au Anpat Dios us kishit aizpa sarɨt akwa, \q2 Aune Dios kit aizpa kwisha wari kizmuspas,’\x + \xo 12:11 \xt Sal 118.22-23\x* ka parɨt,” kiznara. \p \v 12 Sun awane Jesús sun kamtam kwintakasa usparuza paranamtu minñara. Uspa ussa pizshiarakas, uspane akkwan awa akwa ishkuat kit Jesús tukis ɨara. \s1 ¿Gobiernora pial tanansa? \r (Mt 22.15-22; Lc 20.20-26) \p \v 13 Fariseo awaruzkas Herodes kanpamtuzkas mazantuza Jesústa ɨninñara, us nil chi kwinta kininpa. \v 14 Uspane ussa aat kit kaizara: \p —Kamtam. Aune nu watcha paramtu pianmakpas. Nune pailta awara kawarain paranamtu. Nune izmuruzakas aliz awaruzakas kawarain paranamtu, ishkwatchin. Nune awa Dios ɨnintɨtkana uzanapa kamtanamtu. Roma pɨpulura Emperadorne katsa mikwa i. Usne apas awara ɨninnamtu. ¿Mizama kai? ¿Pial ussa tanapas? ¿Pial ussa tamanapas? kizara. \p \v 15 Jesúsne uspa minñamtu aizpa pian. Uspane nil chi minñara. Suasne Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Une nawa kwail kiashinintu. ¡Maza pial kararain izna! kiznara. \p \v 16 Uspane ussa pial karaara. Usne usparuza mɨmanara: \p —¿Mɨn awa kɨzpuma izamtuas? ¿Mɨn munma pialta parɨt? kiznara. \p Uspane kaizara: \p —Au pɨpulu Emperador mikwa kɨzpura izamtuas, kizara. \p \v 17 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Emperadorpa pial ussa tarain. Emperador ɨnintu aizpa kirain. Kawarain Diospa pial ussa tarain. Dios manta kit aizpa mɨrain, kiznara. \p Uspane paiña pitkasa iztaspaarɨt. \s1 Awa irɨtne, ¿Mamasa kuhstuki? \r (Mt 22.23-33; Lc 20.27-40) \p \v 18 Saduceo awaruzne Jesústa aara. Uspane nil chi min kit mamaztuza kamtanamtu. Awa irawane, mamasa kuhsamtuchi minñamtu. Uspane Jesústa sunpa mɨmaara: \p \v 19 —Kamtam, Moisésne ñamin aumɨza ka pattɨt, “Ampu irane, pashpa mɨjchi irane, paiña ashampane mazain uz. An impara irɨtmikawa aimpihshne paiña ashampara mɨltawa, us akwa pashpa mɨjan,”\x + \xo 12:19 \xt Dt 25.5\x* ka parɨt. \v 20 Siete aimpihshtuzpain uzara. Aimpihsh ɨlapamikane ashampa mɨlta. Ashampa pashpa mɨltachasmin, ampune irɨt. Usne pashpa mɨjchi irɨt. \v 21 Suasne kanmika aimpihshne paiña ashampara mɨlta. Uskas pashpa mɨjchi irɨt. Kawarain kanmika aimpihshne pashpa mɨjchi irɨt. \v 22 Sunkana siete aimpihshtuzne sun ashampara mɨlara. Pashpa mɨjchi iarɨt. An kwiztane sun ashampakas irɨt. \v 23 Awa irɨt mamasa kuhstane, ¿mɨnmika sun ashampara mɨlnasa? wan siete aimpihshtuzpain ussa mɨlarɨt akwa, ka kizara. \p \v 24-25 Jesúsne usparuza sɨnkanara: \p —Nune ñanta kiat kit Dios parɨt aizpa pianchime. Diosne wan kishina. Awa irɨttuza kuhstawane, chiyura ashampane ampura mɨlkain. Ampune ashamparakas mɨlkain. Uspane ángelkanain puranazi. Ángelne ashampara mɨlkain. Katmizna une nil minñamtuchi. \v 26 Nane awa irɨttuzpa umɨza kainanash, uspa kuhsamtu akwa. Une ñamin Moisés pɨnkɨh parɨt aizpa pianmai. Suane Moisés impaktɨmtu tɨra iztuasmin, Diosne ussa ka kwinta kirɨt: “Nane Dios ish. Abrahampa Dios ish. Isaacpa Dios ish. Jacobwa Dios ish.”\x + \xo 12:26 \xt Éx 3.6, 15\x* \v 27 Uspane an ñancha iarɨt. Uspa iarawane, Diosne usparuza kwinta kinara. Katmizna uspane ma payu uzamtu. Une awa irɨttuz kuhsamtuchi kizamtu. Une ñanta minñamtu, kiznara. \s1 Dios ɨninta pit anza tɨnta i \r (Mt 22.34-40) \p \v 28 Jesús Saduceo awaruza wat sɨnkamtawane, Moisés kaizta aizpa kamtammikane kamtanarɨt aizpa mɨt kit Jesús tukin at kit mɨmaara: \p —Nu usparuza watsal sɨnkanarɨt akwa, nawa sɨnkazha. Diosta akkwan ɨnim pit para. ¿Chi ɨninta pit an wari? kizta. \p \v 29 Jesúsne sɨnkara: \p —Diosne an ñamin an watsal ɨnim pit ka manta kinara: “Israel awa, mɨrain. Au anpatne Dios i. Mamaz diosne uzchi. \v 30 Ka akwaizna u Anpatta, u Diosta pashirain u kaijchukin. Mintuasmin, Diosta pashirain. Kal kimtuasmin, Diosta pashirain.”\x + \xo 12:30 \xt Dt 6.4-5\x* \v 31 Suasne Diosne kwizta mamaz ɨnim pitka manta kinara: “Up kwalta pashirain. Kawarain izmuruzakas pashinarain.”\x + \xo 12:31 \xt Lv 19.18\x* Mamaz an kwisha wat ɨnim pit wachi, kizta. \p \v 32 Moisés kaizta aizpa kamtammikane ussa kaizta: \p —Kamtam. Nune nilkas watchakas sɨnkamtu. Diosne mazain i. Mamaz diosne uzchi.\x + \xo 12:32 \xt Dt 4.35; Is 45.21\x* \v 33 Diosta pashitpa. U kaijchukin Diosta pashitpa. Mintuasmin, Diosta pashitpa. Kal kimtuasmin, Diosta pashitpa. Izmuruza pashitpa up kwalkana. Sunkana kiarane, une Dios ɨnintu aizpa kianazi. Maintas une wakara paktana Diosta mɨlara. Chiwazha Diosta mɨlaarɨtkas, Diostakas izmuruzakas pashinana anza wari,\x + \xo 12:33 \xt Lv 19.18; Os 6.5\x* kizta. \p \v 34 Jesúsne sun Moisés kaizta aizpa kamtammika watsal sɨnkara minta. Katmizna Jesúsne ussa kaizta: \p —Nune Diospa ɨnintukin kasha pianpain. Diosne nua ɨninshimtu, kizta. \p Tas mɨnminkas ussa mɨmaashitchi. \s1 ¿Cristone, mɨn painkulma i? \r (Mt 22.41-46; Lc 20.41-44) \p \v 35 Jesúsne Dios katsa yalkin awara kamtanat kit kaiznara: \p —Moisés kaizta aizpa kamtamtuzne “Cristone Davidpa kwal i” kizamtu. ¿Chikishma sun kaizamtu? \v 36 Davidne, Dios Sɨnam Izpul akwa, ñamin kaiz kit “Cristone ap Anpat i”, parɨt: \q1 “Diosne Cristora ka kaizta: \q1 ‘Ap makin uzti, nakasa ɨninnapa, \q2 nua aliztuza anuppanakima,’ ”\x + \xo 12:36 \xt Sal 110.1\x* kiznara. \m \v 37 Ñamin Diosne Cristora ka kaizta: Davidne “Cristo ap Anpat i” kiztui. Katmizna Cristone Davidpa kwalkas Davidpa Anpatkas i, kiznara. \p Sunkana Jesúspa usparuza kamtanara akwa, kwisha akkwan awane ussa wat mɨashira. \s1 Jesúsne Moisés kaizta aizpa kamtamtuza tɨnta paranara \r (Mt 23.1-36; Lc 11.37-54; 20.45-47) \p \v 38 Jesúsne akkwan awa wanmaktɨttuza kamtanat kit kaiznara: \p “¡Kwiraruin! Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkana uzman. Uspane aks kwaksham kwashiamtu. Uspane sun kwakshamkasa pɨpuluwara chashiamtu, awa usparuza ‘wat kɨntɨre’ kizanapa. \v 39 Uspane Judío kammu yalta akkwan awa purakin uzshiamtu. Uspane pishtara an ñancha chat kit an wat uzmura uzshiamtu. \v 40 Ɨnkwa mɨj aizpa walkwatpane, uspane tɨnta kukaizamtu, awa uspa pɨrail appamtu minñamanpa. Diosne usparuza tɨnta ilnanazi, naiznanakima,” kiznara. \s1 Ɨnkwane, mazainpa chammikane, pial Diosta tamtu \r (Lc 21.1-4) \p \v 41 Jesúsne Dios katsa yalta pial sapmukin kashain kunta. Akkwan awa pial taamtu aizpa izta. Pampa pial mɨjtuzne akkwan pial taara. \v 42 Maza ɨnkwane, mazainpa uzmikane, at kit pial sapmukin paas pialmin winta. \v 43 Suasne Jesúsne paiña kammuruza ussain akwanat kit ka kaiznara: \p —Watcha kaiznamtus. An ɨnkwane kwisha puiza i. Usne pial sapmukin at kit wan tararuzkin an akkwan tara. Anpa kwazparuzne an wemin taara. \v 44 Anpa kwazparuzne pial tiztɨt mɨj aizpa taarɨt. Puiza ɨnkwane wan mɨj aizpa tarɨt, kiznara. \c 13 \s1 Jesúsne awa Dios yalta azpian kit kiakpɨnnazi kiznamtu \r (Mt 24.1-2; Lc 21.5-6) \p \v 1 Jesús Dios katsa yaltas puztawane, maza kammumikane Jesústa kaizta: \p —Kamtam. ¡An kalpial izti! Awane sun katsa yal katsa ukkasa saara, kizta. \p \v 2 Jesúsne ussa kaizta: \p —Nune an katsa yalta iztu. Mamaz awane kwizpa aat kit wan ukta azpianat kit kiakpɨnanazi, kizta. \s1 Awane akkwan payurakima naizanazi \r (Mt 24.3-28; Lc 21.7-24; 17.22-24) \p \v 3 Jesúskas paiña kammuruzkas ainki ɨzara, akkwan olivos tɨ warɨtkin piannaat kit uzara. Uspane ainki ɨzakis Dios katsa yalta izara. Pedrokas Santiagokas Juankas Andréskas paimpa ussa ka mɨmaara: \p \v 4 —¿Chi payurama awane an Dios yal azpian kit kiakpɨnasa? Sɨnkazhain. Pailtɨmtu payu taizkane, ¿Chima kirɨnsa? ¿Mizurama sun kirɨmtu? Aune piankamshimtumakpas, kizara. \p \v 5 Jesúsne usparuza sɨnkanara: “Awane umɨza kut kuanazi. Katmizna usparuza izizanaka. \v 6 Akkwan awane aat kit nil chi ka kizanazi, ‘Nane Dios namtɨtmika ish. Diosne nawa ɨninta,’ nil chi kizanazi. Uspane akkwanta kut kuanazi. \p \v 7 Kasha uztuzkas attishta uztuzkas waya kianazi. Akkwan awa waya kiamtu mɨakane, ishkuman. Waya kiamtukas, mama wan pailtuchi. Pitchin we. \v 8 Mamaz suras awane mamaz awakasa waya kianazi. Maza gobiernone mamaz gobiernokasa waya kianazi. Su ulmune akkwan sukin at kit ulnazi. Kumira pailmɨztawane, awane yak kiarɨnazi. Awane sunkana naizarɨnazi. Sunkana kiarane, awane akkwan naizamɨznazi. \p \v 9 Uruzpain iztain. Judío awane umɨza uspa mikwaruza chɨhkananazi. Uspane umɨza Judío kammu yalkin na akwa iyananazi. Uspane umɨza katsa mikwashakas ainki ɨninmikashakas na akwa chɨhkaanazi. Suane une uspa mɨrakin ‘Jesústa nɨjkulamtumakpas’ kizanazi. \v 10 Wan pailtachasmin, Dios pit piantuzne Dios watsal pit wan awara kainnanarawa. An kwizta wan pailtɨnazi. \v 11 Ilmuruzne umɨza piznat kit mikwasha chɨhkaanazi. Usparuza sɨnkanamtuasmin, ishkuman. Sun payura paiña pit sɨnkarane, Diosne umɨza kiwainnanazi, paiña pit sɨnkanapa. Sunkas Dios Izpulne umɨza kiwainnanazi, paiña pit kwinta kinpa. \v 12 Aimpihshne paiña aimpihshta mamaz awara chɨhkanazi, irɨnpa. Papihshne paiña painkulta mamaz awara chɨhkanazi, irɨnpa. Pashparuzne papihshtakas akkuhshtakas aliz paranat kit piantaninnanazi. \v 13 Wan awane umɨza na akwa aliz paraanazi. Imtu payurakima tailchatne, Diosne umɨza watsat mɨlnanazi. \p \v 14 Danielne, Dios pit kainammmikane, ñamin ka para: ‘Kwail awane Diablokana Dios yalta uzanazi. Sua usne uzasachi.’ Dios pɨnkɨh izturuzne sunpa piankamtain. Sun iztawane, sua sun kwail awa Dios yalta uzakane, Judea suras ɨarawa, ɨnkalta kulana. \v 15 Yal ɨsalta uzturuz sun mɨrane, yal ayukmal napman. Chiwazha ayukta watsarɨt mɨj aizpa ukkaman. \v 16 Saumal kal kimturuzne yalta pĩn ukkana kailman. \v 17 Ashampa pɨja waruzne, pashpa chitchu kwintaruzne, sun payura naizarɨnazi. \v 18 Sun payu akane, Diosta paikwatpa, alu kimanpa, \v 19 sun payura awa kwisha naizamtu akwa. Dios an su sarakima, awane sunkana naizarachi. An kwiztane awane sunkana naizamanazi. \v 20 Akkwan payurakima naizarane, akkwan awane uzamanazi. Katmizna Diosne naiztɨmtu payu azain pailninnazi. Dios paiña narɨttuza pashinamtu akwa, usne sun payura azain pailninnazi, usparuza watsarɨt mɨlnana. \p \v 21 Awane ka kiznazi: ‘Izti. Apa Cristo tui. Izti. Sua tui.’ Sun kizkane, mɨman. \v 22 Awane aanazi, ‘nane Cristo ish’ kish kit. Mɨnpazha ‘nane Dios pit kainammika ish’ pɨrail kaizanazi. Uspane chiwazha wat kal kianazi. Uspa kal kiarɨt akwa, awane iztaspaanazi. Uspane Dios narɨttuza kut kuashianazi. \v 23 Mɨrain. Iztain. Naizamtuchasmin, nane sunta umɨza kainanamtus.” \s1 Ampu namtɨtmikane anazi \r (Mt 24.29-35, 42, 44; Lc 21.25-30) \p \v 24 “Sun naiztɨmtu payu pailtawane, \q1 ‘pãnkas palapchakas malmanazi. \q1 \v 25 Kɨmakas chiyuras taizarɨnazi. \q2 Wan chiyura pura aizpa ul kit taizarɨnazi.’\x + \xo 13:25 \xt Is 13.10; 34.4\x* \p \v 26 Suasne wan awane nawa, Ampu namtɨtmikara, izanazi. Nane wanishkasain chiyuras anash, katsa mikwakana ɨninnana. Kwisha watsal iztɨt anash.\x + \xo 13:26 \xt Dn 7.13\x* \v 27 Suasne nane ap ángeltuza ɨninnanash, Dios narɨttuza wanmakninnanapa. Nane pailta suraskas chiyuraskas wanmakninnanash. \p \v 28 Nane chiwazha kamtananash. Sun sura higuera tɨ kɨhne wan taizarɨm. Tɨ kɨhwil kwizmɨzkane, alu pulparɨm. \v 29 Kawarain awa naizamɨzkane, nane chiyuras kailnapain ish. Na kaiztu aizpa piankamtain. \v 30 Watcha kaiznamtus. Ma uztuz iarachasmin, nane uruza kaiznamtu aizpa kianazi. \v 31 Wan chiyukas wan pilkas paiyarɨnazi. Ap pitne mizurainkas pailmanazi. Nane na kaizta aizpa watcha kinash. \p \v 32 Mamaz payura kailtɨnash. Chiyuras ángeltuzne sun payu pianchimai. Nakas, Dios Painkulne, sun pianchish. Ap Taitta Diosmin pian. \p \v 33 Ukas na kailtu payura pianchimai. Katmizna mɨrain. Iztain. Diosta paikwarain. \v 34 Nane umɨza kamtam kwinta kamtanamtus. Maza ampune attish sura ɨrɨmtu. Paiña yaltas ɨrɨkane, usne kiwaintuza akwanat kit ɨninnara, uspa kal kianapa. Usne yal watsammikasha, ‘Watsal iznaka,’ kizta. \v 35 Mɨnminkas sun su pamika kailtu payu pianchimai. Sunkanain kailnash. Katmizna iztain. ¿U anpatne miza urama anazi? ¿Nashka? ¿Kakwamta? ¿Tɨlawain? ¿Payuin? Une pianchi. ¡Katmizna watsal izanaka! \v 36 Paiña kailtu payura tɨrizamtuasmin, aune ussa sait kit paiña kal kiarawamakpas. \v 37 Umɨzakas wantuzakas ka kaiznamtus. ‘Izanaka,’ ” kiznara. \c 14 \s1 Pascua pishta Jesústa pizshiamtu \r (Mt 16.1-5; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53) \p \v 1 Pascua pishta izna paas payu we. Sun pishta iztune, awane kuamtu. Pan sarane, kiña winkain. Katsa pariyaruzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Jesústa puñain sait kit ussa kut kuashit kit pizshiamtu, ussa piantana. \v 2 Uspane usparuzpain kaizara: \p —Jesústa pishta payura piztane, wan awane aukasa waya kianazi. Katmizna ussa pizamanawas, kizara. \s1 Ashampane piam pih Jesúspa ashta nɨmtu \r (Mt 26.6-13; Jn 12.1-8) \p \v 3 Jesúsne Betania pɨpulura ɨt kit Simónpa yalta napta. Simónne ñamin ish kit ña pɨtta. Jesús misharɨ uz kit kumtuasmin, ashampane kwisha muin piam pih karara. Piam pihne nardo mun. Usne nardo winmura karara. Winmune alabastro ukkasa sarɨt. Usne winmu kɨz kit Jesús kɨzpura piam pih paranta. \v 4 Mɨnpazha sun ashampara aliz kulat kit usparuzpain kizara: \p —An piam pihne pattamtu. Sun pihne kwaiman. \v 5 Mazane piam pih paininshina. Kal kimmika añora kal kitne, sunpawa pial kana kimtu. Piam pih painintawane, sunpawa pial puizara mɨlanashina, kizara. \p Uspane ashampara aliz kularɨt. \p \v 6 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Ussa aizapman. Ussa aliz kulaman. Usne nawa watsal kirɨt. \v 7 Puizaruzne ukasa pailta payu uzamtu. Puizara wat kishitne, wat kishina. Akkwan payuchikima nane ukasa uzmanash. \v 8 Sun ashampane wat kit kit nawa piam pih paranta. Na inapain akwa, usne an ñamin na imtu payura nawa piam pihkasa nɨrɨt. \v 9 Watcha kaiznamtus. Wan suras awane an ashampa Jesústa kirɨt aizpa mɨanazi. Dios watsal pit mɨamtuz sun ashampawa mɨakane, uspane ka kaizanazi: “Usne Jesústa kwisha wat kirɨt,” kizanazi. \s1 Judasne pariyaruza ɨmtu \r (Mt 26.14-16; Lc 22.3-6) \p \v 10 Suasne Judasne, Iscariotewa painkulne, Jesúspa doce kammuruzkasa charɨt. Usne katsa pariya ɨnintuza ɨt kit usparuza kaiznara: \p —Nane umɨza Jesústa annash, ussa pizanapa, kiznara. \v 11 Katsa pariyaruzne Judas kaizta aizpa mɨashit kit ussa kaizara: \p —Aumɨza kiwainshitne, Jesústa anchain, ussa pizna. Aune nua pial tanapas, kizara. \p Judasne Jesústa chɨhkan nam kit ka minta: “Nane mamaz payu tɨriznash, Jesústa annana, ussa pizanapa,” minta. \s1 Jesúsne doce kammuruza kumira nailnamɨztu \r (Mt 26.17-29; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26) \p \v 12 Mane pan kum pishta kasha taiztui. Sun pishtara pan sarane, kiña winkain. Sun Pascua pishtara pɨriku piantam. An payura Jesúspa kammuruzne ussa mɨmaara: \p —¿Aune mɨnpa ɨanapai, Pascua kumira ainana? kizara. \p \v 13 Jesúsne paas kammuruza ɨninnat kit kaiznara: \p —Pɨpulura ɨrain. Suane maza ampura, kwazi winmu ultɨt kwaamikasha, wanmalnazi. Ussa kanparain. \v 14 Us yalta napkane, yalpamikasha kaiztain: “Kamtamne paiña pit ɨnin kit ka nua kaiztu: Yal nammɨlazha, ap kammuruzkasa Pascua kumira kuana,” sunkana kiztain. \v 15 Suasne usne umɨza katsa ɨsaltɨt kalmal annanazi. Sun ɨsaltɨt kalmal watsarɨt. ¡Suane kumira sana ɨrain! kiznara. \p \v 16 Paas kammuruzne ɨil kit pɨpulura piannailta. Wan Jesús kaizta aizpa wanmalpail kit sua Pascua kumira ainailta. \p \v 17 Tɨl parɨmtura Jesúsne doce kammuruzkasa piannat kit ɨsaltɨt kalmal nappara. \v 18 Uspa misharɨkin kuamtuasmin, Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Watcha kiznamtus. Mazane, apa nakasa kumtumikane, nawa kwail awara chɨhkanazi, nawa pizanapa, kiznara. \p \v 19 Uspane tayalmɨz kit maza mazain ussa mɨmaara: \p —¿Na nua kwail awara chɨhkanasa? kizara. \p \v 20 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Une doce purai. Mazane nakasa kumtumikane nawa kwail awara chɨhkananazi, nawa pizanapa. \v 21 Dios pɨnkɨhpa ñamin “Ampu namtɨtmikane inazi” kiz parɨt. Mazane nawa, Ampu namtɨtmikara, kwail awara chɨhkanazi, nawa pizanapa. Diosne ussa ilnazi. Sun kwail ampu kawirarakine, an wat ashina, kiznara. \p \v 22 Kuamtuasmin, Jesúsne pan piz kit kɨz kit Diosta aishtaish kizta. Usne usparuza kwinat kit ka kaiznara: \p —Anne saptain. An pan sap kumtune, ap ña irɨt nɨjkultain. Katmizna an pan ap ña i, kiznara. \p \v 23 Suasne usne maza waz vinokasa piz kit Diosta aishtaish kiztawane, usparuza kwinnara. Wan kuara.\fig Jesúskas kammuruzkas minpa kumira kuamtu|src="cn01803b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MRK 14.23" \fig* \v 24 Usne usparuza kaiznara: \p —An vino sap kumtune, ap aimpi puztɨt mintain. Diosne ap aimpi akwa awaruza watsat mɨlnanara, uspa kwail sɨnam sananapa. \v 25 Watcha kaiznamtus. Apane wankail vinone mamasa kumanash. Chiyura nurawane, nane Dios ɨnintukin mamasa kwanash, kiznara. \s1 Pedrone Jesústa pianchish kiztu \r (Mt 26.30-35; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38) \p \v 26 Kanta kizarawane, uspane ainki ɨzara nuara. Sun ɨzane Olivos mun. \v 27 Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Ishkuamtu akwa, mɨtsal kiamtu akwa, une nawa chɨhkaanazi. Nawa mainarɨnazi. Ñamin Dios pɨnkɨhta sunkana ka panintɨt: “Pɨriku kwira kimmikasha piantarɨkane, pɨrikuruzne ishkuat kit ɨarɨnazi,”\x + \xo 14:27 \xt Zac 13.7\x* parɨt. \v 28 Nawa mamasa kuhstawane, suasne nane ukin an ñancha Galilea sura ɨnash, kiznara. \p \v 29 Pedrone ussa kaizta: \p —Wan Jesústa pianchish kizaamtukas, nane sun kizmanash. Nane nua kanpanash, kizta. \p \v 30 Jesúsne ussa sɨnkara: \p —Watcha kaiznamtus. Ma amtane aral kayu aznazi. Aral kayo pakima aztuchasmin, nune kutña pijikima “Nane Jesústa pianchish,” kiznazi, kizta. \p \v 31 Usne Jesústa kwisha tɨnta kaizta: \p —Nawa piantashimtukas, nane Jesústa pianchish kaizmanash, kizta. \p Wantuzne kawarain kaizara. \s1 Jesúsne Diosta paikuamtu \r (Mt 26.36-46; Lc 22.39-46) \p \v 32 Jesúskas paiña kammuruzkas ɨara tɨ warɨtta, Getsemaní munkin. Usne paiña kammuruza kaiznara: \p —U apain purasmin, nane anta Diosta paikwan ɨru, kiznara. \p \v 33 Usne uskasa Pedrorakas Santiagorakas Juantakas minara. Jesúsne kwisha tayal kit kwisha ishkwat kit naizmɨzta. \v 34 Usne usparuza kaiznara: \p —Na inapain akwa, nane kwisha tayaltus. Apain nukkultain. Izanaka, kiznara. \p \v 35 Suasne Jesúsne kasha ɨt kit piltakima wainta. Suane Jesúsne Diosta paikwara, naizmanpa, imanpa. \v 36 Suasne kaizta: “Ap Taittane, nune wan kishina, na imanpa. Nane naizshitchish. Nawa kiwaincha. Na pashit aizpa kimun. Nu kishit aizpa kiri,” kizta. \p \v 37 Jesúsne kutña kammuruz tura kailta. Uspane pittarɨt. Pedrora mɨmara: \p —¿Simón, pittɨmas? ¿Maza urakima izkulsachikish? \v 38 Izkulat kit Diosta paikwarain, kwail kiamanpa. U wat min kit wat kiashimtukas, une kwaizarɨt, kizta. \p \v 39 Suasne mamasa Jesúsne kail kit Diosta paikwat kit sum pitmin kaizta. \v 40 Mamasa kutña kammuruz tura kail kit iznara. Uspa kasu pittaara. Uspane Jesústa miza sɨnkana pianchi me. \v 41 Kutña pijikima kail kit kutña kammuruza mɨmanara: \p —¿Pittarɨmanas? ¿Kwaizkularɨmanas? Pailtɨt me. Mane naiztɨnash. Mazane nawa, Ampu namtɨtmikara, kwail kim awaruza chɨhkaanazi, nawa pizanapa. \v 42 Kuhsmɨztain. Ɨmarazhain. Nawa kwail kim awaruza chɨhkammikane anpain, kiznara. \s1 Jesústa pizamtu \r (Mt 26.47-56; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11) \p \v 43 Judasne, maza sun doce kammuruztas, Jesús kwinta kimtukin pianara. Akkwan awakas aara tɨ kwicharɨtkasakas tɨkasakas. Katsa pariyaruzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Judío ɨlapa ɨnintuzkas usparuza ɨninnarɨt. \v 44 Judasne, kwail awaruza chɨhkammikane, usparuza ñamin ka kaiznara: “Mazainta wat kɨntɨre kiz kit matsɨhkin putchunnash. Ussa piz kit mɨltain,” kiznara. \p \v 45 Kasha atpane, Judasne Jesústa ɨt kit putchun kit kaizta: \p —Wat kɨntɨre, kizta. \p \v 46 Suasne sun awane ussa pizat kit ussa mɨlaara. \p \v 47 Maza sua panatmikane mashti uk kit katsa pariyawa kiwainmumikawa kail yalta. \v 48 Jesúsne usparuza sɨnkanat kit mɨmanara: \p —¿Kwisha kwail awara sayamtukiwas? ¿Chikishma nakin tɨ kwicharɨtkasakas tɨkasakas nawa pizamtukiwas? \v 49 Pailta payu Dios katsa yalta umɨza kamtanarau. Sua nawa pizamash. Ñamin Dios pit pɨnkɨhta ka panintɨt: “Kwail awane Dios Painkulta pizanazi,” kiznara. \p \v 50 Suasne wan kammuruzne Jesústa tuij ɨat kit ãĩn ɨara. \s1 Musittune azain charɨt \p \v 51 Maza musittune pĩn sayammin kwaat kit Jesús kwizpa kanpara. Mɨnpazha ussa pizshiara. \v 52 Sun musittune piltɨm sat kit paiña sayam pĩn tɨwij ɨrɨt. \s1 Akkwan katsa mikwaruzne Jesústa paraamtu \r (Mt 26.57-68; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.12-14, 19-24) \p \v 53 Sun awane Jesústa katsa pariyarakima taina ɨara. Suane wan katsa pariyaruzkas Judío ɨlaparuzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas wanmakkarɨt. \v 54 Pedrone Jesúspa kwizpa kanpat kit katsa pariyawa yal piannamkin ara. Suane uskas suldarukas impuhskin uzat kit i kulara. \p \v 55 Wan katsa pariyaruzkas wan mikwaruzkas Jesúspa kwail kizmumikasha sayara, ussa piantanapa. Uspane mɨnainkas sayarachi. \v 56 Akkwan awa ussa pɨrail kaizarakas, uspane kawara kaizarachi. \v 57 Mɨnpazha sua chat kit kunat kit ussa ka pɨrail kaizara: \p \v 58 —Aune ussa kaizka mɨanashɨ: “Awane an Dios yal saara. Awa an sarɨtkas, nane azpian kit kiakpɨnnash. Kutña payura mamaz sanash. Awane sun yal saamanazi,” ka pɨrail kizara. \p \v 59 Sun kwinta kittuzne kawara kizarachi. \p \v 60 Katsa pariyane paizkakin kun kit Jesústa mɨmara: \p —¿Sɨnkamankish? ¿Nuwa kaizamtu aizpa mɨmtukish? ¿Watcha nua kaizamtuki? mɨmara. \fig Jesús katsa pariyakin kuntu|src="cn01815b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MRK 14.60" \fig* \p \v 61 Me Jesúsne puñain tuazi. Sɨnkarachi. Pariyane ussa mamasa mɨmara: \p —¿Nune Cristo kish? ¿Nune au wat Dios Painkul kish? mɨmara. \p \v 62 Jesúsne sɨnkara: \p —Nane Cristo ish. Une nawa, Ampu namtɨtmikara, izanazi. Nane au katsa Diospa numal tuanash. Suane nane Dioskasa wattuza ɨninnanash. Na chiyuras kailkane, une nawa wanishta izanazi,\x + \xo 14:62 \xt Sal 110.1; Dn 7.13\x* kiznara. \p \v 63 Suasne katsa pariyane pilchapuz kit paiña pĩn pihshara, aliz kularɨt akwa. Suasne usne kaizta: \p —Mamaz izmumikasha saishitchimakpas. \v 64 Une us Diosta kwail pararɨt aizpa mɨara. ¿Ussa chima kianapai? kiznara. \p Wanne nɨjkulat kit kaizara: \p —Ussa piantarawa, kizara. \p \v 65 Mɨnpazha ussa ilpi kiamɨzta. Paiña kasu palpiz kit ussa aim kuzara. Suasne ussa kaizara: \p —Mane nune izsachi. ¿Mɨnma nua kuzzi? Kainazhain, kizara. \p Suldaruruzkas paiña matsɨhta kuzara. \s1 Pedrone Jesústa pianchish kiztu \r (Mt 26.69-75; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18, 25-29) \p \v 66 Pedrone yal pianamal tuazi. Pariyawa kiwainmikane sua ara. \v 67 Usne Pedro impuhskin ikultuas izta. Kiwainmikane ussa iz kit kaizta: \p —Nukas Jesúskasa, Nazaret pɨpuluras awakasa, chara, kizta. \p \v 68 Pedrone ussa kaizta: \p —Jesústa pianchish. Nu kwinta kit aizpa we pianish, kizta. \p Pedrone piannamkis puzta. Suasne aral kayu azta. \v 69 Kiwainmumikane Pedrora mamasa izta. Usne awa kasha puraruza kaiznara: \p —Sun ampune Jesúspa kammumika i, kiznara. \p \v 70 Pedrone mamasa kaizta: \p —Jesústa pianchish, kizta. \p Ɨrattura mamazne Pedrora mamasa kaizta: \p —Watcha. Nune uspakasa cha. Nune Galilea awa i. Nune Galilea suras awakana paramtu, kizta. \p \v 71 Suasne Pedrone mamasa pɨrail apmɨz kit kaizta: \p —Watcha kaiztukine, Diosne nawa naiznintawa. Sun ampura pianchish, kizta. \p \v 72 Sun urain aral kayu mamasa azta. Aral kayu azkane, Pedrone Jesús ussa kwinta kit aizpa nɨjkulta. Jesúsne ñamin ka kaizta: “Aral kayu pakima aztuchasmin, nune ‘Jesústa pianchish’ kiznazi,” kizta. Suasne Pedrone tɨnta azmɨzta. \c 15 \s1 Pilatone, katsa mikwane, Jesústa mɨmamtu \r (Mt 27.1-2, 11-14; Lc 23.1-5; Jn 18.28-38) \p \v 1 Kɨnmɨzkane, katsa pariyaruzkas Judío ɨlapa ampuruzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Judío awara ɨnintuzkas wanmakkat kit usparuzpain kwinta kiara. Uspane Jesústa kuhat kit Pilato mikwara karaara. \v 2 Pilatone ussa mɨmara: \p —¿Nune Judío awawa mikwa kish? kizta. \p Jesúsne ussa sɨnkara: \p —Nu kaiztu aizpa watcha i, kizta. \p \v 3 Katsa pariyaruz Jesús akkwan kwail kirɨt kizarɨtkas, Jesúsne puñain parɨt. \v 4 Katmizna Pilatone ussa mamasa mɨmara: \p —¿Sɨnkashichikish? Mɨri. Uspane nua akkwan kwail kirɨt kizamtu, kizta. \p \v 5 Jesúsne Pilatora chinkas sɨnkarachi. Katmizna Pilatone wat iztasparɨt. \s1 Uspane Jesústa piantarain, kizara \r (Mt 27.15-31; Lc 23.13-25; Jn 18.38–19.16) \p \v 6 Pascua pishta iztuasmin, Pilatone maza kajchira sɨptɨtmikasha chɨhtmu azi. Pilatone awa paikuamtumikasha kajchira chɨhtmu azi. \v 7 Maza ampune, Barrabásne, kajchira sɨptɨt wara. Uskas an akkwankas sɨptɨt waara, uspa gobierno awakasa waya kit kit awara piantaarɨt akwa. \v 8 Akkwan awane wanmakkat kit Pilatora kaizamɨzta: \p —An Pascua pishtarakas maza kajchira sɨptɨtmikasha chɨhti, kizara. \v 9 Pilatone usparuza sɨnkanat kit mɨmanara: \p —¿Na Judío awa mikwasha chɨhshinaki? kiznara. \p \v 10 Pilatone katsa pariyaruz minñarɨt aizpa pian. Wan awane Jesústa pashiarɨt akwa, katsa pariyaruzne Jesústa aliz kulat kit Jesústa pizashira. \v 11 Katsa pariyaruzne awara wanmakninnat kit pilchapuzninnat kit kaiznara: \p —Jesústane pashitchimakpas. Barrabásta chɨhtninti, kizara. \v 12 Pilatone usparuza mamasa sɨnkanat kit mɨmanara: \p —¿An ampukasa chima kinpai? Une “Jesús Judío awara mikwa i” kizamtu, kiznara. \p \v 13 Suasne uspane tɨnta kwianara: \p —Ussa kurishta iru patpian kit piantarawa, kizara. \p \v 14 Pilatone usparuza mɨmanara: \p —¿Chikiztama sun kizamtu? ¿Usne chi kwail kirɨt? kiznara. \p Uspane an akkwan kwianat kit kaizara: \p —Ussa kurishta iru patpian kit piantarawa, kizara. \p \v 15 Katmizna Pilatone Barrabásta chɨhtninta, wan awa puñain puranpa. Jesústa tɨtkasa iltawane, Pilatone ussa chɨhtninta, suldaru kurishta iru patpian kit piantanapa. \p \v 16 Suldaruruzne ussa Roma mikwawa yaltakima taintawara karaara. An katsa yalne Pretorio muntɨt. Suane uspane wan suldaruruza wanmakninñara. \v 17 Uspane Jesústa ishtam kwakshamkasa kwaaninñara. Uspane pu tɨt ippat kit paiña kɨzpu ɨsalta sɨnaara. \v 18 Uspane ussa ishanat kit ka kaizamɨzta: \p —Judío awa mikwa, wat uznaka, kizara. \p \v 19 Uspane ussa tɨwilkasa kɨzpukin piannara. Uspane ussa ilpikas kiara. Uspane ussa ishanat kit wakpuj wainñara. \v 20 Ussa ishanarawane, ishtam kwaksham uknin kit paiña pĩn ussa kwaninaara. Uspane ussa tainñara, kurishta iru patpian kit piantanapa. \s1 Uspane Jesústa piantaamtu \r (Mt 27.32-44; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27) \p \v 21 Uspane Jesústa miwara tainñamɨzta. Suane Simónne miwara pɨnmɨzta. Cirene suras arɨt. Nantas arɨt. Simónne Alejandrowa papihsh azi. Usne Rufowa papihsh azi. Suldaruruzne Simónta kaizara: \p —Jesúspa kurish muri, kizara. \p \v 22 Uspane Jesústa ainki ɨzarakima miara. Ainki ɨzane Gólgota mun. (Mamaz pitkasa “kɨzpu sɨh” muntɨt.) \v 23 Mamazne ussa vino pihkasa kwinta. Sun pihne mirra mun. Usne kwashitchi. \v 24 Uspane ussa kurishta iru patpianara. Suldaruruzne ainki ukkasa salara, paiña kwaksham kana kinpa. Paiña pĩn usparuzpain naiyara. \p \v 25 Nueve urara ussa kurishta iru patpian kit piantara, inapa. \v 26 Uspane tapɨlara sun pit ka paara: \sc JUDÍO AWAWA MIKWA \sc* \m wan awa izanapa. Sun akwa uspane ussa piantaara. \v 27 Suldaruruzne paas walkumkas kurishkin iru patpian kit piantaara. Mazane Jesúspa numal patpianara. Mazane Jesúspa kwiyamal patpianara. \v 28 Ñamin Dios pɨnkɨhta ka panintɨt: “Jesúsne kwail awakasa inazi,” parɨt. \p \v 29 Awa pɨnmuruzne ussa ishanat kit kɨzpu kialat kit kwail kizara: \p —Nune katsa Dios yal azpian kit kiakpɨnnash. Azpiantawane, nune kutña payurakima mamaz yal sanash. \v 30 ¡Nuin sun kurishtas kihshti! uzna, ishanat kit kizara. \p \v 31 Katsa pariyaruzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas usparuzpain ishanat kit kaizara: \p —Us mamaztuza uzninnarakas, usmin uzninsachi. \v 32 Cristone, Judío awawa mikwane, sun kurishtas kihshshina. Nu Cristo kane, kihshti, au izanapa. Kurishtas kihshtane, aune nua nɨjkulanapas, kizara. \p Kurishta iru patpianmuruzkas ussa kwail kizpailta. \s1 Jesúsne imtu \r (Mt 27.45-56; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30) \p \v 33 Paizka payukis kutña urakima pailta sura tɨlkwil pamɨzta. \v 34 Kutña urara Jesúsne Judío pitkasa ka tɨnta kwianta: “Eloi, Eloi, ¿lema sabactani?” kizta. (Awa pitkasa ka kiztu: “Ap Dios, Ap Dios, ¿Chikiztama nawa kwaias?” kizta.)\x + \xo 15:34 \xt Sal 22.1\x* \p \v 35 Mɨnpazha kasha panaruzne sun mɨat kit kaizara: \p —Mɨrain. Elíasta, Dios kainammmikasha, akwantu, kizara. \p \v 36 Mazane chihtɨ punta pimpuh karat. Usne vino tain pimpuhta paranta. Usne pimpuhta aks tɨra tat kit ussa kwinta, vino tuk kwanpa. Ussa kwintawane, usne ussa tuij ɨt kit ka kaizta: \p —Ussa izwizsan. ¿Elíasne Jesústa kurishtas kihshninnasa? kizta. \p \v 37 Suasne Jesúsne tɨnta kwian kit ira. \v 38 Dios yalta nain pĩn kintɨt kwashtas pihsharɨt. \v 39 Suldarune, Romano ɨninmikane, Jesústa izak kunta. Jesús irɨka iztawane, ka kaizta: \p —Watcha. An ampune Dios Painkul i, kizta. \p \v 40 Mazantuz ashampakas attishtas aara. Magdalena pɨpuluras Maríakas tuazi. Salomékas tuazi. Mamaz Maríakas tuazi. Usne paas painkul mɨlta. Santiagone an ainkinmika i. Joséne an ɨlapamika i. \v 41 Jesús Galilea suwara chaasmin, sun ashamparuzne ussa kanpaat kit kiwainñara. An akkwan awakas Jesúskasa Jerusalén pɨpulura aara. \s1 Uspane Jesústa uk kulta kamna ɨara \r (Mt 27.57-61; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42) \p \v 42 Jesúsne viernes nashka irɨt. Viernes payura sun Judío awane kumira ainamɨzmu, sábado payu ainamanpa. \v 43 Pãn pianaptɨkane, Joséne, Arimatea suras, ara. Uskas Judío awa katsa mikwa azi. Uskas Dios ɨnintu payura tɨriztuazi. Us ishkumtuchi akwa, usne Pilatora ɨt kit kaizta: \p —Jesústa kamshimtus, kizta. \p \v 44 Pilatone iztaspat kit ka minta: \p —¿Me irɨtki? kish mɨmara. \p Usne suldaru ɨninmikasha ɨnin kit kaizta: \p —¿Jesúsne me irɨtki? mɨmara. \p \v 45 Suldaru ɨninmikane Pilatora kaizta: \p —Ire, kizta. \p Suasne Pilatone Jesústa chɨhkat kit Joséra kaizta: \p —Nune ussa kamnaka, kizta. \p \v 46 Joséne ñamin watsal pĩn paira. Jesústa kurishtas kihshnintawane, pĩn ussa ampal tara. Tas uk kulta nukta. Uk kulne ñamin sarɨt. Tas usne katsa uk pɨjtakin nuppain kit sɨpta. \v 47 Maríakas Magdalena pɨpuluras, mamaz Maríakas Joséwa akkuhshkas us nuktukin izpailta. \c 16 \s1 Jesúsne mamasa kuhstu \r (Mt 28.1-10; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10) \p \v 1 Sábado kwaizkultu payu pailtawane, Maríakas Magdalena pɨpuluras, Salomékas mamaz Maríakas, Santiagowa akkuhsh, piam pih pait karaara, Jesústa piam pihkasa nɨttana. \v 2 Domingo payura tɨlawain pãn malmɨzkane, uspane kamkin ɨara. \v 3 Uspane usparuzpain mɨmaara: \p —¿Uk kulkis mɨnma tainkulansa? kizara. \p \v 4 Uk kulta izarawane, uspane ukta paimpa izara. Sun katsa ukta kulkis tainkularɨt izara. Nakuhsarɨt. \v 5 Kulta napparawane, uspane ángelta, musittukana, izara. Usne putchã kwaksham kwaa. Numarain uzta. Uspane ishkuara. \v 6 Usne usparuza kaiznara: \p —Ishkuman. Une Jesústa Nazaret pɨpuluras sayamtu. Une kurish patpian kit piantarɨtmikasha sayamtu. Usne kuhsat kit uztu. Apane tuchi. ¡Us tuatkin iztain! \v 7 Paiña kammuruzakas Pedrorakas ɨat kit ka kaizanaka: “Jesúsne Galilea sura nukin an ñancha ɨrɨmtu. Tane une ussa izanazi. Us kaiztakanain umɨza kaiznamtus,” kiznara. \p \v 8 Sun ashamparuzne ulat kit ishkuat kit uk kultas puzat kit ɨara. Katmizna mɨnainkas chinkas kaizarachi. \s1 Maríane, Magdalena suras, Jesústa iztu \r (Jn 20.11-18) \p \v 9 Tɨlawain, domingo payura, Diosne Jesústa kultas salakninta, mamasa uznapa. Suasne, Jesúsne an ñancha mamazta, Magdalena suras Maríara, izpanta. Ñamin Jesúsne ussa siete kwail saliztuza puzninta. \v 10 Maríane Jesúspa izmuruza ɨt kit usparuza Jesús uztu kiznara. Jesús irɨt akwa, uspane kwisha tayalat kit azarɨt. \v 11 Usne usparuza kaiznara: \p —Jesúsne uztui. Nane ussa iztau, kiznara. \p Uspane ussa nɨjkulashitchi. \s1 Paas kammuruzne Jesústa izpailta \r (Lc 24.13-35) \p \v 12 Mamaz payura paas kammuruzne nanta ɨmɨzpailta. Jesúsne usparuza kasha ara, uspakasa chan. Usne ñan iztɨt. \v 13 Uspa paasne anpa kammuruza kail kit kaizpailta: \p —Aune ussa iztamakpas, kiznara. \p Uspakas nɨjkularachi. \s1 Jesúsne paiña kammuruza ɨninnamtu \r (Mt 28.16-20; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23) \p \v 14 Mamaz payura once kammuruzne uzat kit kumira kuara. Suane Jesúsne usparuza ɨra, ussa izanapa. Dios watcha Jesústa mamasa kuhsnintɨtkas, uspane izara aizpa nɨjkulashitchi. Uspa Dios Jesústa mamasa kuhsnintɨt aizpa nɨjkulashitchi akwa, Jesúsne usparuza tɨnta pilchashinara. \v 15 Suasne Jesúsne usparuza kaiznara: “Wan suwara ɨrain. Pailta awaruza Dios watsal pit kainarain. \v 16 U Dios watsal pit nɨjkulturuza munnanarane, Diosne usparuza watsat mɨlnanazi. Dios watsal pit nɨjkultuchiruzne, paiña kwail akwa ĩnta naizarɨnazi. \v 17 Dios pit nɨjkultuzne, Jesústa paikumtuzne, kwail saliz puzninnanazi. Uspane mamaz pit paraanazi. Sunkanane Diosne usparuza kiwainanazi, awa Diosta piankamnanapa. \v 18 Kamta pizarane, usparuza kuamanazi, tañu kiamanpa. Pininu kwatne, usparuza kwail kiamanazi. Uspane ishtumikasha Diosta paikuat kit uspa chihtɨkasa paanazi. Sunkanane uspane wat paarɨnazi,” kiznara. \s1 Jesúsne chiyura numtu \r (Lc 24.50-53) \p \v 19 Suasne Jesús, au Anpat, paiña kammuruza kwinta kinarawane, Diosne Jesústa chiyura nuninta. Suane Jesúsne Dios numal uz kit Dioskasa ɨninnamtu.\fig Kammuruz izamtuasmin, Jesús chiyura numtu|src="cn01883b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MRK 16.19" \fig* \v 20 Paiña kammuruzne ɨat kit pailta suwara Dios pit kainanara. Jesúsne, au Anpatne, usparuza kiwainnara, ishturuza wat paninnapa, an watsal iztasparɨt kal kianapa. Katmizna akkwan awane Jesúspa mɨarɨt aizpa Jesústa nɨjkulara. \p Pailti.