\id MAT - Awa NT -Colombia, Ecuador 2009 (DBL -2013) \h San Mateo \toc1 San Mateo Dios Watsal Pit Jesucristowa Para \toc2 San Mateo \toc3 Mt \mt1 San Mateo \mt2 Dios Watsal Pit Jesucristowa Para \ip San Mateone an ñancha Dios Watsal Pit Judío awaruza panara, Mesíasta, Dios nɨrɨtmikara, piankamanapa, Jesús usparuza watsat mɨlnanapa. Jesúspa ñamin kwalpakas Jesús kawira payukas parawane, San Mateone Juan munnammikawa paramtu. Kwiztane San Mateone Diablowa, Jesústa kwail kimmikawa, paramtu (1.1–3.12). Kwiztane Jesúsne paiña kal kimɨzta (3.13–4.11). Usne Dios watsal pit awaruza kamtanat kit akkwan ishturuza watsaninnara (4.12–18.35). Minpa kwail awaruzne Jesústa tɨra patpian kit piantaara (caps 19, 20). Kwiztane Jesús irɨttas kakultawane, Jesúsne paiña kammuruza ɨninnamtu, wan sura uztuza ɨanapa, Jesúspa kammuruza namninnanapa (caps 21–28). \ip Jesúsne kwisha wat kamtammika azi. Usne Dios awaruza ɨninnamtu kamtanara, us kuruntu aizpa uzanapa. Wan awaruza kamtam kwintakasa kamtanara. Usne awaruza kamtanara, Jesústa kanpaanapa, nil uzanapa. \c 1 \s1 Jesucristowa an ñamin kwal uztuzne iara \r (Lc 3.23-38) \p \v 1 Jesucristowa kwal an ñamin kwal uztuza wian kit ka munara: Davidpa kwalkas Abrahampa kwalkas. \b \q1 \v 2 Abrahamne Isaacpa papihsh azi. \q1 Isaacne Jacobwa papihsh azi. \q1 Jacobne Judáwa papihsh azi. Uskas paiña aimpihshtuzpa papihsh azi. \q1 \v 3 Judáne Fareswakas Zarawakas papihsh azi. Tamarne uspawa akkuhsh azi. \q1 Faresne Esrompa papihsh azi. \q1 Esromne Arampa papihsh azi. \q1 \v 4 Aramne Aminadabpa papihsh azi. \q1 Aminadabne Naasónpa papihsh azi. \q1 Naasónne Salmónpa papihsh azi. \q1 \v 5 Salmónne Boozpa papihsh azi. Rahabne paiña akkuhsh azi. \q1 Boozne Obedpa papihsh azi. Rutne paiña akkuhsh azi. \q1 Obedne Isaíwa papihsh azi. \q1 \v 6 Isaíne katsa ɨninmika Davidpa papihsh azi. \b \q1 Katsa ɨninmika Davidne Salomónpa papihsh azi. Usne Uríaspa ashampara mɨlta. Uríaspa ashampane Salomónpa akkuhsh azi. \q1 \v 7 Salomónne Roboampa papihsh azi. \q1 Roboamne Abíaspa papihsh azi. \q1 Abíasne Asawa papihsh azi. \q1 \v 8 Asane Josafatpa papihsh azi. \q1 Josafatne Jorampa papihsh azi. \q1 Joramne Uzíaspa papihsh azi. \q1 \v 9 Uzíasne Jotampa papihsh azi. \q1 Jotamne Acazpa papihsh azi. \q1 Acazne Ezequíaspa papihsh azi. \q1 \v 10 Ezequíasne Manaséspa papihsh azi. \q1 Manasésne Amónpa papihsh azi. \q1 Amónne Josíaspa papihsh azi. \q1 \v 11 Josíasne Jeconíaspakas paiña aimpihshtuzpakas papihsh azi. Sun payukin Babilonia suras awane Judío awaruza piznat kit uspawa surakima kal kin mɨlnara. \b \q1 \v 12 Sun kitpane, Jeconíasne Salatielpa papihsh azi. \q1 Salatielne Zorobabelpa papihsh azi. \q1 \v 13 Zorobabelne Abiudpa papihsh azi. \q1 Abiudne Eliaquimpa papihsh azi. \q1 Eliaquimne Azorpa papihsh azi. \q1 \v 14 Azorne Sodocpa papihsh azi. \q1 Sodocne Aquimpa papihsh azi. \q1 Aquimne Eliudpa papihsh azi. \q1 \v 15 Eliudne Eleazarpa papihsh azi. \q1 Eleazarne Matánpa papihsh azi. \q1 Matánne Jacobpa papihsh azi. \q1 \v 16 Jacobne Joséwa papihsh azi. Joséne Maríawa ampu azi. Maríane Jesúspa akkuhsh azi. Jesúsne, Mesíaskas, Dios nɨrɨtmikakas, muntɨt. \q1 \v 17 Sunkanain catorce kwaltuzne Abramtas Davidtakima uzat kit ka munara. Davidtas Babilonia awa Judío awaruza piznat kit mɨlnarakima, mamaz catorce kwaltuzne uzara. Sun payuras mamaz catorce kwaltuzne uzara, Dios nɨrɨtmika kawinakima. \s1 Jesúsne kawimtu \r (Lc 2.1-7) \p \v 18 Sunkana Jesucristone kawirɨt. Paiña akkuhshne Josékasa kasara kin namtɨt, pareju uztachasmin. Pareju uztachasmin, usne pɨja wa wanmalta, Dios Sɨnam Izpul akwa. Dios Sɨnam Izpulne Maríara winta, sun pashpa mɨlnapa. \v 19 Joséne, paiña ampune, uskasa kasara kin namtɨt. Wat awa azi. Mane María pɨja warɨt mɨrawane, usne sun awa iztakin Maríara kwaimtus kainanashitchi. Usne Maríara puintain kwaishimtu, awa piankamamanpa. \v 20 Sun mintuasmin, pitmɨzta. José kainkizpamtuasmin, Anpatpa ángelne Joséra ka kaizta: \p —Mɨza. Nune Davidpa kwal i. Nune Maríara mɨlna ishkumun, up ashampa namnapa. Maríane sun painkul mɨjanpai, Sɨnam Izpul akwa. \v 21 Usne maza painkul mɨjanpai. Nune ussa Jesús munnaka. Awa ussa Jesús munaanazi, Judío awaruza watsat mɨlnamtu akwa, kwail kiamanpa, ka kizta. \p \v 22 Sunkana kirɨt, wan awa Anpat kaizta aizpa nɨjkulanapa. Dios kainammmikane ka kaizta: \q1 \v 23 “Nimpihsh ashampane pɨja wanazi. \q2 Usne maza painkul mɨjanazi. \q1 Uspane ussa Emanuel munanazi.”\x + \xo 1:23 \xt Is 7.14\x* \m (Sun mun kizkane, “au Diosne aukasa uztu” kizmuspas.) \p \v 24 Kainkizpamtu izkultawane, Joséne Anpatpa ángel ɨninta aizpa kit kit Maríara mɨlta, paiña ashampakana. \v 25 Uspane pareju pitpailtachi, pashpa mɨlnakima. Pashpa mɨlkane, Joséne ussa Jesús munta. \fig Josékas Maríakas; Jesús punkikin tu|src="cn01617b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 1.25" \fig* \c 2 \s1 Wat piantuzne us tukin aat kit Jesústa wakpuj wainñamtu \p \v 1 Jesús Belén pɨpulukin kawimɨzkane, Herodesne Judea sura mikwa azi. Sun payu wat piantuzne, pãn puzmumans attuzne, katsa Jerusalén pɨpulura piannara. Kɨma izat akwa, uspane anza wat piankamara. \v 2 Uspane ka mɨmaara: \p —¿Mɨntama sun pashpa mɨlta? Usne Judío awaruza ɨninnanazi. ¿Mɨntama tui? Aune paiña kɨma pãn puzmukin izanash. Sun akwa aune apain aanash, ussa wakpuj wainñana. \p \v 3 Katsa mikwa Herodeskas wan Jerusalén pɨpulukin uztuzkas sun mɨat kit ishkuara. \v 4 Suasne Herodesne wan pariya ɨnintuzakas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzakas akwanara, Cristo mɨnta kawishina kiz mɨmana. \v 5 Uspane ka kaizara: \p —Belén pɨpulukin, Judea sukin kawinazi. Sunkanain Dios kainammmikane ka parɨt: \q1 \v 6 “Belén pɨpulune Judea sukin ainki pɨpulu i. \q2 Akkwan awa an ainki pɨpulukin uzamtuchikas, \q1 anza katsa mikwane sun pɨpulukin kawinazi, \q2 ap Judío awaruza kiwainanapa.”\x + \xo 2:6 \xt Mi 5.2\x* \p \v 7 Suasne Herodesne kɨma iztaruza puintain akwanat kit ka mɨmanara: \p —¿Chi payuma kɨma izanash? Mɨmarawane, usne kɨma kai izpanka piankamta. \v 8 Suasne usparuza Belén pɨpulura ɨninnat kit ka kaiznara: \p —Ta ɨat kit an pashpa sairain. Ussa wanmaltawane, apain kail kit nawa kainanaka, nakas ussa wakpuj wainna, kiznara. \p \v 9 Mikwa kaizta aizpa mɨarawane, kɨma izmuruzne ɨamɨzta. Paiña suras puztachasmin, pashpa tura ɨarachasmin, uspane sun kɨmara pãn puzmukin ñamin izarɨt. \v 10 Kɨma iztuasmin, uspane kwisha wat minñat kit \v 11 yalta nappat kit pashparakas Maríarakas, paiña akkuhshta, izara. Suasne uspane pashpa tukin wakpuj wainñara. Kwiztane uspa kara aizpa azpiz kit urukas inciensokas mamaz mirra piamkas ukkat kit ussa mɨlaara. \v 12 Kwiztane kɨmu izmuruz kainkizpamtuasmin, pittamtuasmin, Diosne usparuza kurunnara, Herodes tuwara kaiyamanpa. Suasne uspane uspa sura mamaz miwarain kaiyamɨzta. \s1 Uspane Jesústa Egipto sura mɨlpailtu \p \v 13 Kɨmu izmuruz kaiyarawane, Joséne kainkizpamtuazi. Anpatpa ángelne ussa izpan kit ka kaizta: “Kuhsakti. Nukas pashparakas paiña akkuhshtakas Egipto sura azain ɨrain. Sua nukkulti, na kaiznakima. Herodesne pashpara sainanpain, ussa piantana,” kizta. \p \v 14 Joséne kuhs kit pashparakas paiña akkuhshtakas munat kit amtawara pɨpulukis puzat kit Egipto surakima ɨara. \v 15 Suain nukkulara, Herodes inakima. Egipto sura nukkultɨt akwa, uspane Anpatpa kainammmika kaizta aizpa kiarɨt. Sunkana kaizta: “Nane ap painkulta Egipto suras akwarau.”\x + \xo 2:15 \xt Os 11.1\x* \s1 Herodesne akkwan pashaparuza piantana ɨninnara \p \v 16 Herodes wat pianturuz awa kaiyarachi piankamtawane, usne kwisha pilchapuzta, uspa ussa kutkwarɨt akwa. Suasne Herodesne wan ampu pashparuza, kuna asmin paas añokima, Belén pɨpulurakas kasharuzakas piantana ɨninnara. Sun kɨma izaruzne, sun wat piantuzne, “paas año pɨnnapain,” kizara. \v 17 Suasne Jeremías kainammmikane parat aizpa sunkana kirɨt: \q1 \v 18 “Akkwan ashampa tɨnta azamtuasmin, \q2 wan ashampane Rama pɨpulukin mɨara. \q1 Wan Israel ashamparuzne azara, uspa painkul akwa. \q2 Uspa tayaltɨt akwa, mɨnminkas usparuza kiwainnasachi, \q1 uspa painkultuz iarɨt akwa.”\x + \xo 2:18 \xt Jer 31.15\x* \s1 Uspane Egipto suras kaiyamtu \p \v 19 Herodes irawane, Joséne kainkizpanmɨzta Egipto sura. Suasne Anpatpa ángelne ussa izpan kit ka kaizta: \p \v 20 “Kuhs kit pashparakas paiña akkuhshtakas mɨl kit kail kit Israel surakima, pashpara piantashimtuz iarɨt akwa.” \p \v 21 Suasne Joséne kutpat kit pashparakas paiña akkuhshtakas mɨl kit Israel sura kaiyara. \v 22-23 Arquelaone papihshkanain mikwa namɨz kit Judea sura ɨninmɨzta. Usne Herodespa painkul azi. Joséne Arquelaowa sun piankam kit Judea sura ɨn ishkwarɨt. Mamasa José kainkizpamtuasmin, Diosne ussa Galilea sura ɨnka kizta. Galilea sura pianatpane, usne Nazaret pɨpulura uzna ɨrɨt. Dios kainammmika parɨt aizpa sunkana kirɨt: “Awane ussa Nazaret pɨpulukis atmika mun munanazi”. \c 3 \s1 Juanne, pikin munnammikane, Dios pit kainanamtu \r (Mr 1.1-8; Lc 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28) \p \v 1 Sun payura Juanne, awaruza pikin munnammikane, Judea sura ɨrɨt.\fig Jesús izakin awaruza kamtanamtu|src="cn01700b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 3.1" \fig* Awa sun pul sura ɨakane, Juanne usparuza Dios watsal pit kainanat \v 2 kit kaiznara: “U kwail kiarɨt aizpa maiztain, ma Dios awaruza ɨninnashimtu akwa. Diosne awaruza us kaizta aizpa mɨanapa akwanamtu, au kwail kiamanpa.” \fig Juanne, kwazikasa munnammikane, inkalpara chamtu|src="cn01650b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 3.2" \fig* \p \v 3 Ñamin Isaíasne, Dios kainammmikane, sunkana Juanpa parɨt: \q1 “Mɨnpazha pul sura awaruza tɨnta kwinta kinat kit ka kaiznanazi: \q1 ‘Uruzpain watsarain, Anpat kuruntu aizpa kianapa. \q2 Une Dios iztakin nil uzarawa,’ ” kizta.\x + \xo 3:3 \xt Is 40.3\x* \p \v 4 Juanpa pĩn kwara aizpa camello ashkasa sɨpta. Aya tɨt pɨjakin kuhtɨt. Ittalkanakas mishkikas kwat. \v 5 Jerusalén pɨpuluras awakas wan Judea suras awakas wan Jordán pimakin uztuzkas puzat kit ussa mɨna aara. \v 6 Uspane uspa kwail akwa tayalat kit uspa kwail kiarɨt aizpa kaizara, Dios usparuza wat kulninnanapa. Suasne Juanne usparuza Jordán pira munnanara. \p \v 7 Mɨnpazha Fariseo awaruza kanpamtuzkas mɨnpazha Saduceo awaruza kanpamtuzkas Juanta aara, usparuza munnanapa. Aakane, Juanne usparuza kaiznara: “¿Une apkin aamtumakkiwas? Une kain pɨrail kaizmuruzkana mai. U kamtakana mai, sula kumtu akwa. U pit kaizamtu aizpa kamta pininukana mai. Dios kwail kirɨttuza ilnamtu akwa, u kwail kiamtu aizpa chɨhkarain. \v 8 Dios uruza iltachasmin, u kwail kiarɨt aizpa maiztawa, wan awa u Diosta kaiyarɨt piankamanapa. \v 9 Une ‘aumin Abrahampa kwal makpas’ kizamtu. Sun minñamtu akwa, Diosne uruza sapnamanazi. Diosne sun katsa ukkasa Abrahampa kwal namninnashina. \v 10 Diosne uruza ilnanapain. Mane une katsa tɨkanain izarɨt, pippa wakainkanain. Wan tɨ pippa wakainne, tɨt kit ĩnta kiain kit ĩn paktarawa. \v 11 U kwail kiarɨt aizpa Diosta kaizarawane, Dios uruza wat kulninnarawane, nane uruza watcha pira kwazikasa munna kinanash. Na uruza pira kwazikasa munnanamtukas, mamazne nakin anza tɨnta anazi, sun pitmin kainanapa. Na uruza pira kwazikasain munnanamtukana, usne paiña Sɨnam Izpulta ɨnninnazi, ukasa tuanpa, uruza kiwainanapa. Uskas kwail kimtuza ilnanazi. Usne wan awakin anza tɨnta mikwa namtɨt. Na uskana tɨnta chi akwa, nane paiña kiwainmikakana namtɨt ish, us kaizta aizpa kin. Us kwisha wat akwa, nane ussa wat kiwainnapa piankamsachish. \v 12 Usne tɨkasa chara aya kihshkul kit tɨmkasa suninapain. Sunkanain usne awaruza kwail kiarɨt aizpa kiznanazi. Wat awaruzne wat chara pippakanain wanmaktat kit mamaz yalta watsanazi. Awa chara aya impaktamtukanain, Jesúsne kwail awaruza naizninnanazi. Sun ĩnne kwikain.” Sunkana Juanne Fariseo kampamtuzakas Saduceo kanpamtuzakas pilchashina. \s1 Juanne Jesústa kwazikasa munnamtu \r (Mr 1.9-11; Lc 3.21-22) \p \v 13 Suasne Jesúsne Galilea suras puz kit Jordán pirakima piannara, Juan ussa munnapa. \v 14 Juan ussa munna kishitchi akwa, Juanne Jesústa ka kaizta: \p —Nune nawa munna kinatkin. Nu nakima amtukas, nane nua chinkas mɨlasachish, kizta. \p \v 15 Jesúsne ussa ka sɨnkara: \p —Mane nune nawa munna kinatpa, wan Dios aumɨza kaizta aizpa kinpa. Suasne Juanne ussa pikin munnara. \p \v 16 Juan ussa kapal muntawane, Jesúsne piras puzta. Masain chiyu kai kultakane, Jesúsne Dios Izpulta izta. Sunne utkurukana chiyuras kihsh kit ussa taizta. \v 17 Suasne awane Dios chiyuras kaizka mɨara. Dios ka kaizta: “Anne ap painkul i. Ussa pashimtus. Uskasa kwisha warish,” kizta. \c 4 \s1 Satanásne Jesústa kwail kininshimtu \r (Mr 1.12-13; Lc 4.1-13) \p \v 1 Kwiztane Dios Izpulne Jesústa pul sura mɨlta, Satanás ussa kwail kininshit akwa, Dios ɨninta aizpa kimanpa. \p \v 2 Jesúsne cuarenta payukima payuwarakas amtawarakas kwatchi. Kwiztane yak kimɨzta. \v 3 Suasne Diablone ustukin pianara. Ussa kwail kininshimtu akwa, ussa kaizta: \p —Nu “na Dios Painkul ish” kiztune, suasne an ukkasa pan sari, kizta. \p \v 4 Jesúsne ussa sɨnkara: \p —Diosne paiña pɨnkɨhta ka parɨt: “Awane kumirain kuat kit uzanazi. Kumira kwatkas, awane Dios pit para aizpa izarawa, an wat uzanapa.”\x + \xo 4:4 \xt Dt 8.3\x* \p \v 5 Suasne Diablone Jesústa Diospa pɨpulura, Jerusalén pɨpulura, mɨl kit iglesia yal mitmal kunninta. \v 6 Sua ussa kaizta: \p —Nune “na Dios Painkul ish” kizta. Katmizna akkis pɨlainti, awa nua izat kit nɨjkulanapa. Dios pɨnkɨhta ka parɨt: \q1 “Diosne paiña ángeltuza ɨninnanazi, nua kiwainanapa. \q2 Uspane uspa chihtɨkasa nua sappaanazi, \q1 mittɨ ukta kilmanpa.”\x + \xo 4:6 \xt Sal 91.11-12\x* \p \v 7 Jesúsne sɨnkara: \p —Diosne pɨnkɨhtakas ka parɨt: “Up Anpat Diosta kwail kinpa kishininmun”.\x + \xo 4:7 \xt Dt 6.16\x* \p \v 8 Mamasa Diablone Jesústa katsa ɨnkal ɨzara mɨl kit chiwal watsal sura ussa anta. Ussa wan pãn sun suras iznintawane, \v 9 Diablone ussa kaizta: \p —Nawa wakpuj waintane, nane nu iztu aizpa nua mɨlanash, kizta. \p \v 10 Suasne Jesúsne ussa kaizta: \p —Satanás, nu akkis ɨt. Dios pɨnkɨhta ka parɨt: “Anpat Diostain wakpuj waintawa, us kaizta aizpa kin. Mamazta wakpuj wainkain,” ka parɨt.\x + \xo 4:10 \xt Dt 6.13\x* \p \v 11 Suasne Satanásne Jesústas paimpa ɨrɨt. Sun urain ángeltuzne ussa kiwainñara. \s1 Jesúsne Galilea sura paiña kal samɨztu \r (Mr 1.14-15; Lc 4.14-15) \p \v 12 Juanta kajchira sɨptɨt mɨrawane, Jesúsne Galilea sura kailta. \v 13 Nazaret pɨpulukis puztawane, Jesúsne Capernaum pɨpulura uzna ɨrɨt. Sun pɨpulune pimamin uz. Sua Zabulón sukas Naftalí sukas kashain uz. \v 14 Diosne sun kinintɨt. Isaíasne, Dios kainammimikane, ñamin ka pat kit kaizta: \q1 \v 15 “Zabulón suras awakas \q2 Naftalí suras awakas Jordán pi kwakara, pãn puzmuras, uzamtu. \q2 Suane Judío awachiruzne Galilea pi kwakara uzamtu. \q1 \v 16 Diosta pianchi akwa, uspane tɨlkwilkinkana uzara. \q2 Diosta piankamturuzne watsal kiarɨnazi, kaikinkana uzamtu akwa. \q1 Ñamin irɨt awakanain uzarakas, \q2 mane uspane kai kultɨt miwara chaamtu.”\x + \xo 4:16 \xt Is 9.1-2\x* \p \v 17 Sun payuin Jesúsne kamtanamɨz kit kaiznara: “Ayukta maiztain, an kwail kiamanpa, Dios awaruza mamin ɨninnashimtu akwa.” \s1 Jesúsne ampara pishkaru ɨmmuruza akwanara \r (Mr 1.16-20; Lc 5.1-11) \p \v 18 Galilea pimamin chamtuasmin, Jesúsne paas aimpihshta izta. Mazane Simónkas Pedrokas muntɨt. Mamazne Andrés muntɨt. Uspane pishkaru pizmuruz azi. Uspa pira ɨmmu kiainpailmɨzta. \v 19 Suasne Jesúsne usparuza kaiznara: \p —Kanpazhain, ap kammuruz namanapa. Ñamin pishkaruin pizpailta. Kawarain makis nane uruza ɨninnanash, mamaz awaruza kamtananapa, ap kammuruz namanapa. \p \v 20 Masain uspane uspa ɨmmu chɨhkat kit ussa kanpailta, kamanapa. \v 21 Ma pitchin ɨmtuasmin, Jesús mamaz paas aimpihshta izta. Uspane Santiagokas Juankas muntɨt. Uspane Zebedeowa painkul azi. Uspane paiña papihshkasa kanuara pishkaru sulmu putpailta. Jesúsne usparuza akwanara, uskasa wanmak kit ɨn. \v 22 Masain uspane papihshta tuij ɨt kit kanuaras kihsh kit ussa kanpailta. \s1 Jesúsne akkwan awara kamtananamtu \r (Lc 6.17-19) \p \v 23 Jesúsne wan Galilea suwara ɨmɨz kit wan Judío kammu yalta nap kit awara kamtanara. Usne Dios watsal pit kamtanara. Usne Dios awaruza ɨnnashimtu kamtanara. Wan inturuzakas wan ishturuzakas kakulninnara. \v 24 Siria sura uztuzkas Jesúspa piankamara. Uspane wan inturuzakas wan ishturuzakas wan naizaruzakas Jesúspakin karaara, Jesús usparuza kakulninnanapa. Saliz piztɨttuzakas ultu piztɨttuzakas chasachiruzakas ussa karaara, Jesús usparuza kakulninnanapa. \p \v 25 Akkwan Galilea suras awane Jesús ɨmtumal aara. Mɨnpazha Decápolis pɨpuluras awane aara. Mɨnpazha Jerusalén pɨpuluras awane aara. Mɨnpazha Judea suras awane aara. Jordán pi kwakaras awakas, pãn puzmumals, aara. \c 5 \s1 Jesúsne ɨnkal ɨzakis Dios pit kamtanamtu \p \v 1 Akkwan awa wanmakkarɨt iznarawane, Jesúsne ɨnkal ɨzara nut kit sua uzta. Paiña kammuruzne ussa wanmakkara. \v 2 Usne paiña pit usparuza kamtanamɨz kit sunkana kaiznara: \s1 Mɨnma watsal kultɨt mai \r (Lc 6.20-23) \q1 \v 3 “Diosta piankamshimturuzne Dios kaizta aizpa kiat kit watsal uzanazi. \q1 \v 4 Awa tayalamtukas, Diosne usparuza wat kiwainanazi, tayalamanpa. \q1 \v 5 Na mamazkin an warish kiztuchimikane an watsal uznazi, \q2 Dios an sukin pa kin namta akwa. \q1 \v 6 Nil kishimturuzkas wat kishimturuzkas an watsal uzanazi, \q2 Dios pashimtu aizpa kiamtu akwa. \q1 \v 7 Diosne mamaztuza kiwainmuruza kiwainnanazi, watsal uzanapa. \q1 \v 8 Ayukta kaijchura sɨnam sarɨttuzne an watsal kulat \q2 kit Diosta izanazi. Dios ayukta kaijchura sɨnam saninnamtu akwa, \q2 uspane an wat kulat kit Diosta izanazi. \q1 \v 9 Awaruza kalpain uzanapa paninturuzne kalpain uzanazi. \q2 Diosne usparuza ‘u ap pashparuz mai’ kiznanazi. \q1 \v 10 Awa nil uztuzakas Dios kaizta aizpa kimtuzakas pizamtukas, \q2 awa usparuza kwail kiashimtukas, \q1 Diosne paiña ɨninturuza, paiña ɨnintukin \q2 watsal uzninnanazi. \q1 \v 11 Une ap wat kanpamtuz mai. \q2 Mamaz awane na akwa ‘u kwail awa mai’ kizanazi. \q2 Awane na akwa uruza kwail kianazi. \q2 Uspane na akwa u kwail kiamtu pɨrail appanazi. \p \v 12 Sunkana uruza kinakane, watsal kiat kit watsal nɨjkultain. Diosne chiyura uruza watsal mɨlam mɨlananazi. Ñamin Dios kainammtuz uzasmin, awane kawarain usparuza naizninnara.” \s1 Ñamkas impilkas \r (Mr 9.50; Lc 14.34-35) \p \v 13 “Ñam ñara nɨrane, ña pɨtkain. Une ñamkanain wat uztain, awa an kwail kiamanpa. Wat ñam chine, ñara kulkain. Tɨhwi. Ñam kultachine, kiakpɨntɨm, awa mittɨ kuliztɨnpa. \p \v 14 Une au sukin wat uztain, mamaz awara watsal kamtananapa, watsal uzanapa. Une impil kai aiztukanain nil uzarawa, awa nil uzna piankamanapa. Pɨpulu malta uztane, wanne pɨpulura kai izanazi. Kulasachi. \v 15 Kawarain alampara puttane, tɨm ampal unanchi. Kancha alampara kwashta kantawa, wan awa tukin kai izanapa. \v 16 Kawarain une awa iztakin watsal uztain, awa u wat kiamtu aizpa izanapa. U wat kirɨt aizpa izarane, uspane u Taitta Dios chiyuras kwisha wari kizanazi.” \s1 Jesúsne Dios ɨnintu aizpa wari kizta \p \v 17 “Une nawa nil minñamtuchi. Une Moisés kaizta aizpakas Dios kainammtuz kamtara aizpakas piankamamtu. Uspa kamtara aizpa kwaimanash. Nane apa arau, u wan Dios kaizta aizpa watcha piankamanapa. \v 18 Nane watcha kaiznamtus. Aune chiyura iztumakpas. Aune an sura uztumakpas. Chiyukas an sukas azain pailsachi. Kawarain wan Dios ɨnintu aizpa pailmanazi. Paiña pitkas paiña kamtamkas pailmanazi, wan chiwal kinkima. \v 19 Katmizna Dios ɨnintu aizpa kimtuchimikane, Dios ɨnintu aizpa kiman kamtamtumikane, Dios ɨnintukin katsa awakana nammanazi. Dios ɨnintu aizpa kimturuzkas mamaztuza sunkanain kinpa kamtamtuzkas, Dios ɨnintukin an katsa awakana namanazi. \v 20 Uruza kainanamtus. Une Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkinkas Fariseo awakinkas an watsal uzarawa. An watsal uzamtukine, une Dios ɨnintukin nappasachi.” \s1 Mamazta aliz kultane, kwail i \r (Lc 12.57-59) \p \v 21 “Une ñamin uztuza kamtanara aizpa mɨara. Usparuza ka kiznara: ‘Mamazta piantaman. Mɨnpazhara piantarɨtmikane katsa mikwara kwail ilninna ɨtpa,’ kiznara.\x + \xo 5:21 \xt Éx 20.13; Dt 5.17\x* \v 22 Sunkana nain kaiznamtus: aimpihshkasa pilchapuztumikane mikwara ilninna ɨtpa. Mɨnpazha aimpihshta kwail pit parakane, katsa mikwara ilninna ɨtpa. Mɨnpazha aimpihshta nune ‘tɨmpa i’ kiztamikane ĩnta ɨrɨshina. \p \v 23 Sunkana kirain. Diosta chiwazha mɨlam mɨlamtuasmin, aimpihshta kwail kirɨt nɨjkulkane, up mɨlan mɨlkain. \v 24 Kancha up mɨlan mɨlamtukin tuij ɨtpa. An ñancha aimpihshkasa wat kultawa. Up aimpihshkasa wat kultawane, suasne kailtawane, up mɨlan Diosta mɨlatpa. \p \v 25 Mɨnpazha nu kwail kirɨt kizkane, katsa mikwara ɨmtuasmin, nune azain nu kwail kirɨt kizmumikakasa nɨjkultawa, izmuruz namanapa. Katsa mikwane nua policíara ɨninshina, kajchira sɨpninna. \v 26 Watcha kaiztus. Suain kajchiras puzsachi, nu wan pial tanakima.” \s1 Jesúsne mamazpa ashampara sanachi kurunnamtu \p \v 27 “Une ñamin uruza kamtara aizpa mɨara. Uruza ka kiznara: ‘Mamazpa ashampara sanachi,’ kiznara.\x + \xo 5:27 \xt Éx 20.14; Dt 5.18\x* \v 28 Sunkana nane uruza kaiznamtus. Mɨnpazha ashampara iztane, ashampara sashimtu mintane, usne me ashampara piz kit sarɨtkana uztu. \p \v 29 Mane nune kasu waj. Mɨnpazha kwail aizpa kin iztumikane sunpa kwail kin min kit kwail kishina. Chinkas kwail aizpa kin izman, kwail minmanpa, kwail kishimanpa. Kasukasa kwail izturuzkas kwail kishimturuzne ĩnta ianazi. Katmizna kwail aizpa kin izman, ĩnta ɨamanpa. \v 30 Awane chihtɨ waj. Awane uspa chihtɨkasa kwail kiashina. Chihtɨkasa kwail kishimtuzne maizarawa, uspa chihtɨkasa kwail kiamanpa. Paiña chihtɨkasa kwail kishimtumikane ĩnta ɨrɨnazi.” \s1 Jesúsne ampu ashampawa mɨjmikasha kamtamtu \r (Mt 19.9; Mr 10.11-12; Lc 16.18) \p \v 31 “Sunkas une ñamin uruza kamtara aizpa mɨara. Usparuza ka kiznara: ‘Mɨnpazha paiña ashampara kwairane, kwaina pɨnkɨh pat kit ussa chɨhkatpa,’ kiznara.\x + \xo 5:31 \xt Dt 24.1\x* \v 32 Me nain mamaz tuntu uruza kurunnamtus. Mɨnpazha ashampa mamaz ampukasa pittachimikasha kwairane, usne ashampara kwail kinintu. An ashampane mamazkasa uztɨnazi. Mɨnpazha ashampa kwairɨtmikakasa kasara kimtune, uskas kwail kimtu.” \s1 Sun kin namtu aizpa \p \v 33 “Sunkas une ñamin uruza kamtara aizpa mɨara. Uruza ka kiznara: ‘U anpat iztakin sun kin namta aizpa maintachin kiarawa,’ kiznara.\x + \xo 5:33 \xt Lv 19.12; Nm 30.2\x* \v 34 Me nain mamaz tuntu uruza kurunnamtus. Kwinta kimtuasmin, nil pit paraarawa. Kain pit kaizman. Chiwazha kin namtuasmin, chiyura nu kaizta aizpa mɨna akwanchi. Chiyura akwatne, nune Diosta akwantu, nu kaizta aizpa mɨnapa. \v 35 Chiwazha kin namtuasmin, au sukin nu kaizta aizpa mɨna akwanchi. Sun au sura kaiztane, nune Diosta, paiña su ɨnintukin, akwantu. Jerusalén pɨpulura nu kaizta aizpa mɨna akwanchi. Jerusalén pɨpulura akwatne, Jerusalénpa katsa mikwasha nu kaizta aizpa mɨna akwantu. \v 36 Chiwazha kin namtuasmin, up kɨzpukasa sunkana kin nammun, up tɨlkaya ash putchã ash chikninsachi akwa. \v 37 Nune ‘watchain’ kaizti. ‘Watcha chine, watcha chi’ kizti. Mamaz tuntu pit kaiztane, nune Diablo pit kaiztɨnazi.” \s1 Mamaz nua kwail kitne, puija kiman \r (Lc 6.29-30) \p \v 38 “Sunkas une ñamin uruza kamtara aizpa mɨara. Uruza ka kiznara: ‘Kasukin kɨzmumikane kwarain kɨzmumikawa kasu uktawa. Sulakin kɨzpianmumikane kawarain sula kɨzpianmikawa sula uktawa.’\x + \xo 5:38 \xt Éx 21.24; Lv 24.20; Dt 19.21\x* \v 39 Sunkana nain uruza kurunnamtus: Nua kwail kirɨtmikasha puija kwail kinchi. Maza nua matsɨhkin kuzkane, mamazpa matsɨhkin kuzshina pianninti kizti. \v 40 Mɨnpazha mikwasha up kamisha uknapa ɨninkane, ɨsal kwam kamishakas ussa mɨlatpa. \v 41 Mɨnpazha nua maza kilómetro kakwakima kwana ɨninkane, nune kutña kilómetrokima ɨtpa. \v 42 Mɨnpazha chiwazha paikukane, mɨlatpa. Mɨnpazha chiwazha nua nampizkane, nammɨlatpa, kaiztachin.” \s1 Aliztuza wat kultawa \r (Lc 6.27-28, 32-36) \p \v 43 “Sunkas une ñamin uruza kamtara aizpa mɨara. Uruza ka kiznara: ‘Izmuruza pashinarawa. Aliztuza aliz kultawa,’ kizara.\x + \xo 5:43 \xt Lv 19.18\x* \v 44 Me nain mamaz tuntu uruza kurunamtus. Aliztuza pashinarawa. Uruza kwail kimtuz akwa Diosta paikwatpa. \v 45 Sunkana kitne, une chiyura Taitta pashparuzkana uzanazi. Diosne kwail awaruzakas wat awaruzakas pãn malninamtu. Usne wat kimtuz surakas nilchi kimtuz surakas alu kinintu. \v 46 U uruza pashimtuzain pashinarakas, une uruza pashinamtuchiruza pashinarawa, Dios uruza chiwazha mɨlananapa. Kwail kimtuzne usparuza pashinamturuzakas pashiamtu. \v 47 U izmuruzain ‘wat kɨntɨre’ kiznarane, une Diosta pianchiruzkana uzamtu. Diosta pianchiruzne usparuzpain kawarain kiamtu. \v 48 U chiyuras Papihshne chinkas kwail kit chi. Kawarain u chiyura Papihsh uztukanain watsal uz kit watsal kirain.” \c 6 \s1 Jesúsne watsal kal kinpa kamtanamtu \p \v 1 “U mamaz awa akwa watsal kal kikane, sun kal awa iztakin kinchi. Sunkana awa iztakin kitne, u chiyuras Papihshne uruza chinkas mɨlanamanazi. \p \v 2 Katmizna we mɨjtuza kiwainamtune, u kiamtu aizpa mɨnpazhara kainanachi. Awa iztakin an katsa namshimtumikane awa wanmakmukinkas awa pianamal chamtukinkas kianazi, mamaztuz paiña watsal kal kimtu aizpa izanapa, mamaztuz nua watsal kal kirɨt kizanapa. Uspane chiwazha mɨlam me sapparɨt, awa uspa wat kiarɨt kizara akwa. \v 3 We mɨjchiruza kiwainamtune, mɨnainkas u wat izmuruzakas kainanachi. \v 4 Mamaztuza kiwainamtune, puintain kitpa. U chiyuras Papihsh u puintain kiarɨt aizpa iztane, usne uruza chiwazha mɨlam mɨlananazi.” \s1 Jesúsne Diosta paikwan kamtanamtu \r (Lc 11.2-4) \p \v 5 “U Diosta paikuamtune, awa iztakin an katsa namshimtumikakana Diosta paikwanchi. Uspane awa Judío kammu yalkinkas pianamal awa wanmakkamtukinkas kunamtu, awa usparuza izanapa. Watcha kaiznamtus. Sunkasane uspane me wan mɨlan mɨj. \v 6 Sunkana nu Diosta paikwantune, kalmal nap kit pɨjta sɨp kit up chiyuras Papihshta paikwatpa. Usne nukasa tu. Up chiyuras Papihshne nu puintɨt paikwantu aizpa mɨt kit nua paiña mɨlam mɨlananazi. \p \v 7 Nu Diosta paikumtune, Diosta pianchiruzkana paikwanchi. Uspane akkwan kain pit kwinta kiamtu. Akkwan pit kwinta kiamtune, uspane Dios usparuza mɨmtu minñamtu. \v 8 Uspakana kiamtu aizpa kinchi. Paikwatchasmin, u chiyuras Papihshne u we mɨj aizpa me pian. \v 9 Katmizna une sunkanain Diosta paikwarain: \q1 ‘Nune au chiyura Papihsh i. \q1 Nu sɨnammika akwa, awane nua wakpuj wainñashina. \q1 \v 10 Apa anka, awaruza ɨninnana. \q2 Chiyura uztuasmin, nune wanta watsal ɨninta. \q1 Kawarain au sura uztuzakas at kit wan watsal ɨninti, \q2 apain nu kishimtu aizpa kianapa. \q1 \v 11 Payu aizpa au kumira we mɨj aizpa kwinanaka. \q1 \v 12 Au kwail kiamtu aizpa sɨnam sananaka. \q2 Aune aumɨza kwail kittuza wat kulshinamakpas. \q2 Kawarain nune au kwail kiamtu aizpa sɨnam sanaka. \q1 \v 13 Aumɨza kiwainchain, kwail kiamanpa. \q2 Awara kwail kininmika aukin akane, \q2 aumɨza watsat mɨlnanaka, kwail kiamanpa. \q1 Nuin wanta ɨninnamtu. Nuin anza tɨntamika i. \q2 Nuin an watsal iznazi, pailta payukima. Pailtu.’ \p \v 14 U uspa kwail kiarɨt aizpa wat kulnarane, kawarain u chiyuras Papihshkas u kwail kiarɨt aizpa wat kulninnanazi. \v 15 Mɨnpazha mamazpa kwail kiarɨt aizpa wat kultuchine, kawarain u Papihshne u kwail kiarɨt aizpa wat kulmanazi.” \s1 Dios akwa pala kwatchin chan \p \v 16 “Dios akwa kumtukine, tayal kit chanchi. Une wat iztɨt awakana uzman. Uspane tayal kit matsɨh kittachi chaamtu, awa uspa kuamtuchi izanapa. Nane watcha uruza kainanamtus. Uspane uspa mɨlam mɨj me. \v 17 Kancha Dios akwa kwashimtukine, matsɨh kit kit watsal ularawa, \v 18 awa u Dios akwa kumtuchi izamanpa. U chiyuras Papihsh u kuamtuchi piankamnazi. U Papihshne, wan kularɨt aizpa izmumikane, Dios akwa kumtuchimikasha chiwazha mɨlam mɨlanazi.” \s1 Awa chiyura kwazpa kulnintu \r (Lc 12.33-34) \p \v 19 “Au sukinne kwazpa kulshiman. Kɨriyune au sukin pĩn tɨttu. Apane wan pɨttɨmtu. Apane walkumkas nap kit walkuamtu. \v 20 Une chiyura kwazpa kulnintain. Suane kɨriyune pĩn tɨtmanazi. Suane chinkas pɨtkain. Suane walkumkas walkwan napkain. \v 21 Chiyurain wa aizpa pashimturuzne chiyurain wa aizpa minñat kit pashianazi.” \s1 Kasune impilkana i, awa kai izanapa \r (Lc 11.34-36) \p \v 22 “Kasu izkultane, awane kai izamtu. Kawarain kai iztamikane, wat kimtumikane, wat aizpa piankam kit wan wat kal nil kinazi. \v 23 Kasu kai iztuchimikane mɨmtuchimikakana i. Suasne sun awa chiwazha watsal kal kisachi. Wat mɨrachimakane tɨlkwil chamtumikakana chanazi, wat kin pianchi akwa.” \s1 Dioskas pialkas \r (Lc 16.13) \p \v 24 “Mɨnminka paas anpatta kiwainasachi. Maza anpatta pashitne, mamazta pashimanazi. Maza anpatta kiwainshitne, mamazta kiwainsachi. Kawarain pialmin pashitmikane sun urain Diosta pashimanazi.” \s1 Diosne paiña kwalta kiwainamtu \r (Lc 12.22-31) \p \v 25 “Katne, nane uruza kurunamtus. Apa uzamtuasmin, kumira kwan kawa minman. Kwazi kwan kawa minman. Ɨmtura kamisha kwana kawa minman. Awa akkwan kumira mɨjkas, nil uzna an wari. Awa wat camisha kwakas, nil uzna an wari. Suntuz mɨjchikas, ishkuman, Dios uruza iznamtu akwa. \v 26 Chitchu ɨsalpara iztain. Chitchuruzne pippa wakain. Pippa pakkain. Ɨranchura pippa watsakain. Sunkana u chiyuras Papihshmin uspa kumira kwinamtu. Diosne chitchukin uruza anza wat kwinanazi, u chitchukin anza tɨnta mai akwa. \v 27 An katsa kawishimtumikane paas kwajta an aks kawisachi. \p \v 28 U we mɨj aizpa kawa minñamtuasmin, u pĩnmin akwa mintakiwa. Sun ɨnkal wishta iz kit piankamtain. Wish kal kikainkas, pĩnkas sɨpkainkas, wishne watsal iztɨt. \v 29 Salomónne, katsa ɨninmikane, paiña watsal pĩn kwaksham kwaara. Mane an kainanamtus. Wishne Salomónpa pĩnkin anza watsal iztɨt. \v 30 Diosne wish kwiznintu, watsal iznapa. Maza payura wish chiktakas, wishne mamaz payura it kit pɨt kit impaktɨm. U Diosta we nɨjkulamtukas, Diosne mama uruza an wat kwira kinamtu. \v 31 Katmizna ishkuman. Kumira we mɨjkas, ¿Chima kuwiznapai? kawa mɨmanachi. Pĩn kwaam we mɨjkas, ¿Chima kwaan ɨpai? mɨmanachi. \v 32 Diosta pianchiruzne sunmin min kit pashiamtu. U chiyuras Papihshne u we aizpa wan pian. \v 33 Katmizna une an ñancha Diosta paikwarain, Dios uruza paiña iztukin ɨninnanapa. Suasne Diosta paikwatpa, uruza paiña uztukin nil namninnanapa, watsal uzanapa. Kwiztane Diosne u wenamtu aizpa uruza mɨlananazi. \v 34 Pailta payu awane akkwan tuntu kal kiarawa. Up kal tɨlwara kishimtu aizpa kawa mintuasmin, sun kalpa tɨlawara mintawa. Katmizna ma payu sun kalpa naizman.” \c 7 \s1 Katsa tɨ kasura naptu \r (Lc 6.37-38, 41-42) \p \v 1 “Une mamazta kwail kirɨt kiznachi, Dios uruza kwail kiarɨt kizmanpa. \v 2 Sun akwa nu mamazta nu kwail kirɨt kiztane, Diosne sunkanain nua kwail kirɨt kiznazi. Nu mamazpa kwail kirɨt mintane, Diosne sunkanain nu kwail kirɨt minnazi. \v 3 Ainki pak aimpihshpa kasura naptane, usne kai izsachi. Ñana tɨ up kasura naptane, nune izmanazi. Kawarain akkwan kwail kimtumikane we kwail kimtumikasha nu kwail kirɨt kizsachi. \v 4 Katsa tɨ up kasura waasmin, nune aimpihshpa ainki pak paiña kasura naptɨt aizpa uksachi. \v 5 Nu wat awakanain namtɨt chamtukas, nune maiztachi. An ñancha up kasuras katsa tɨ uktawane, suasne nune kai izshina, aimpihshpa ainki pak kasuras ukna. Sunkana kamtanamtus: Nune Diosta paikwatpa, Dios up kwail wat kulnapa. Kwizta nune mamazta kiwainanazi, Dios usparuza wat kulnanapa. \p \v 6 Une mɨshimtuchiruza Dios watsal pitpa kaiznaman. Uspane aliz kwizakanain uruza kwashina. Une mɨshimtuchiruza Dios pitpa kaiznaman. Uspane kuzukanain mai. Uspane wanta mittɨ tat kit kulamtu.” \s1 Paikwat kit sait kit pɨjtara tak tak kitpa \r (Lc 11.9-13; 6.31) \p \v 7 “U we aizpa Diosta paikwarain. Usne u wenamtu aizpa mɨlananazi. U we aizpa sairain, wanmalna. Diosta akwarain. Pɨjtakin tak tak kimtune, Diosne pɨjtakin chɨhtnanazi. \v 8 Paikwatmikane sapnazi. Saimtumikane wanmalnazi. Pɨjtakin tak tak kikane, us akwa pɨjta chɨhtnanazi. \p \v 9 Papihshne painkulta kwira kinazi. Painkul kumira paikukane, papihshne uk kwinmanazi. \v 10 Painkul pishkaru paikukane, papihshne kamta kwinmanazi. \v 11 U kwail kiamtukas, une chiwazha wat mɨlam aizpa pashparuza kwinnashina. Up chiyuras Papihshne paikumtuza an akkwan watsal mɨlam kwinnanazi. \p \v 12 Awa uruza kiwainakane, une watsal uz. Kawarain une mamaztuza kiwainnarawa. Mamaztuza kiwainnarane, une Moisés kaizta aizpakas Dios kainammmika para aizpakas kiamɨznazi.” \s1 Sɨp pɨjtain \r (Lc 13.24) \p \v 13 “Au sura uztuasmin, sɨp pɨjtakimin naptain, nil miwara ɨnpa. Kancha mamaz aiz pɨjta wa. Aiz pɨjta naptawane, akkwan awane sun aiz miwara ĩntakima ɨamtu. \v 14 Sɨp pɨjta wa akwa, pɨnmal mi akwa, awane sun sɨp mira sayasachi. Akkwanchi awaruzne chiyura uzna nuasachi.” \s1 Tɨne paiña pippa wam \r (Lc 6.43-44) \p \v 15 “Une kwail kamtamtuza kwiraruin cha izanaka, uspa kamtamtu aizpa mɨamanpa. Uspane wat awakanain izat kit u uzkin wanmakkanazi. Wat awa makpas kizamtukas, uspane pɨrail appat kit wan awara kwail kininnanazi. \v 16 Une kwail kamtamtuza piankamanazi, uspa kwail kiamtu akwa, watcha kamtamtuchi akwa. Kawarain tɨrinul pu tɨttas pakkain. Wankail tɨ pippa pu tɨttas pakkain. \v 17 Sunkanain wat tɨne wat pippa wam. Kwail tɨne kwail pippa wam. \v 18 Wat tɨne kwail pippa wakain. Sunkanakas kwail tɨne wat pippa wakain. \v 19 Wan tɨ wat pippa wakainne, kwat kit ĩnta paktam. \v 20 Kawarain une kwail kamtamtuza piankamanazi, uspa kwail kiamtu akwa.” \s1 Wanne Dios ɨnintukin nappamanazi \r (Lc 13.25-27) \p \v 21 “Wan nawa ‘ap anpat’ kizmuruzne Dios ɨnintukin nappamanazi. Chiyuras Papihsh kaizta aizpa kimturuzne nappanazi. \v 22 Sun payu taizkane, akkwan awane nawa ka kizanazi: ‘Ap wat Anpat, aumɨza mɨzhain. Nua akwantuasmin, aune Dios watsal pit kainaramakpas. Nua akwantuasmin, aune awaras saliztuza ɨnintamakpas. Nua paikwantuasmin, aune akkwan iztasparɨt kal kitmakpas,’ kizanazi. \v 23 Suasne nane uruza sɨnkanat kit sunkana kaiznanash: ‘U nawa nɨjkularachi akwa, nakis paimpa ɨrain. Une pailta payukima kwail kiarɨt,’ kiznanash.” \s1 Paas tuntu yal samtu \r (Mt 1.22; Lc 6.47-49) \p \v 24 “Katmizna wan na kaizta aizpa mɨraruzkas na ɨninta aizpa kimtuzkas wat mɨmturuzkana mai. Usne, yal samtumikane, ukkin sara, nainmanpa. \v 25 Katsa alu kimɨzkane, pi kulmɨz kit tɨnta inkwa pamɨzta yalkin. Sunkana yalne naintachi, ukkin yal sarɨt akwa. \v 26 Na kaizta aizpa mɨmtuchimikakas na ɨninta aizpa kimtuchimikakas tɨmpa awakana i. Usne pi ksukin yal sammikakana i. \v 27 Katsa alu kimɨztawane, pi kulmɨz kit tɨnta inkwa pamɨzta yalkin. Suasne pi wan kwara. Wan karɨt.” \p \v 28 Jesús wan kapal kamtarawane, wan awane us kamtara aizpa iztaspaarɨt. \v 29 Usne Moisés parɨt aizpa kamtamtuzkana kamtanarachi. Usne mikwakana tɨnta kamtanara. \c 8 \s1 Jesúsne aya pɨttɨtmikasha namtamtu \r (Mr 1.40-45; Lc 5.12-16) \p \v 1 Jesús ɨzaras kihshkane, akkwan awane ussa kanpaara. \v 2 Aya pɨttɨtmikane Jesústa kasha at kit Jesús iztakin wakpuj wain kit ka akwara: \p —Anpat. Ap ña ishtu nawa namtashitne, namtazha, kizta. \p \v 3 Suasne Jesúsne paiña chihtɨkasa ussa pat kit ka kaizta: \p —Watcha, nane nua namtashimtus. Me namtɨt, kizta. \p Sun kizkane, usne aya pɨttɨtmikara wat namnintɨt. \v 4 Jesúsne ussa kaizta: \p —Mɨri. Nu wat parɨt aizpa mɨnainkas kainamman. Na kaiztu aizpa kitpa. Judío pariyara ɨt kit Moisés mɨlan ɨninta aizpa mɨlatpa. Sun kitpane, wan awane nu wat namtɨt piankamanazi. \s1 Jesúsne suldaruwa kiwainmikasha namtamtu \r (Lc 7.1-10) \p \v 5 Jesús Capernaum pɨpulura piannakane, Romano suldaru ɨninmikane Jesústa at kit ka akwara: \p \v 6 —Anpat mɨzha. Ap kiwainmumikane ap yalta kamara ishtu tui. Anne chasachi, kwisha ishtu akwa. Usne kwisha naiztu, kizta. \p \v 7 Jesúsne ussa ka kaizta: \p —Nane ɨnash, ussa namtana, kizta. \p \v 8 Ɨninmikane ussa ka sɨnkara: \p —Anpat mɨzha. Nane wat awakana chish, nu ap yalta napnapa. Ap kiwainmumikawa namtari kizkane, usne watcha namtɨt kirɨnazi. \v 9 Kawarain ap mikwane nawa ɨnintu. Nakas aptuza ɨninnamtus. Mamazta “ɨt” kizkane, usne ɨm. Mamazta “anka” kizkane, usne am. Ap kiwainmumikasha “chiwazha kinpa” ɨninkane, kim. Katmizna nu ap kiwainmumikasha wat namtɨt kizkane, nane us wat namtɨnazi pianish. \p \v 10 Us kaizta aizpa mɨrawane, Jesúsne iztaspat kit ussa kanpamtuza kaiznara: \p —Watcha kaiznamtus. An ampune Diosta wat nɨjkultu. Mɨnminkas Israel awaruztas sunkana nɨjkulamtuchi. \v 11 Nane uruza kaiznamtus. Akkwan Israel chi awane pãn puzmuwaraskas pãn payapmuwaraskas Dios ɨnintukin piannanazi. Israel awaruz pianamtuchasmin, uspane an ñamin wanmakkanazi. Abrahamkasakas Isaackasakas Jacobkasakas uzat kit kuanazi. \v 12 Israel awaruzne, an ñancha akwattuzne mizurainkas Dios ɨnintukin nappamanazi, nɨjkularachi akwa. Tɨlkwilta ɨninnarawane, uspane azat kit sula sɨt sɨt kianazi, naizamtu akwa. \p \v 13 Suasne Jesúsne ɨninmumikasha kaizta: \p —Up yaltain ɨnka. Nu nɨjkulta aizpa sunkana kirɨt. \p Sun urain paiña kiwainmumikane kakultɨt. \s1 Jesúsne Pedrowa ashampawa akkuhsh kakultamtu \r (Mr 1.29-31; Lc 4.38-39) \p \v 14 Jesúsne Pedrowa yalta ɨt. Suane usne Pedrowa suegrara kamara tu izta. Imu piztɨt tuazi. \v 15 Jesús paiña chihtɨkasa ussa pizkane, imu kanintɨt. Usne kuhsak kit chiwazha kumira usparuza kumira kwinnamɨzta. \s1 Jesúsne akkwanta kakulninnamtu \r (Mr 1.32-34; Lc 4.40-41) \p \v 16 Tɨlparɨkane, awane Jesús tukin akkwan saliz piztɨttuza karaara. Jesúsne maza pit kaizkain salizta puzninnara. Wan inturuzakas kakulninnara. \v 17 Diosne sun kinintɨt. Isaías kainammmikane ñamin ka pat kit kaizta: “Usmin au ishtu aizpakas au naiztu aizpakas kaninta,” kizta.\x + \xo 8:17 \xt Is 53.4\x* \s1 Jesústa kanpashimtuzne sun kirain \r (Lc 9.57-62) \p \v 18 Jesúsne akkwan awara iznara. Jesús tukin kasha aakane, Jesúsne paiña kammuruza pi kwakara ɨninnara. \v 19 Suasne Moisés kaizta aizpa kamtammikane at kit Jesústa ka kaizta: \p —Anpat mɨri. Nane nua kanpashimtus, mɨnta ɨkwarakas up kammumika namna, kizta. \p \v 20 Jesúsne ussa sɨnkara: \p —Ɨnkal kwizane paiña yal kul mɨj. Chitchukas yal mɨj. Nane ampu namtɨtmika ish. Sunkana nane mɨnta kwaizkulna mɨjchish. Mɨnpazha nawa kanpashitne, nane an sukin chinkas ussa kin namsachish. \p \v 21 Mamaz kanpammikane ussa kaizta: \p —Anpat mɨri. Ap taitta irɨkane, nane an ñancha ussa kamna ɨnash. Ussa kamtawane, kwiztane nua kanpanash, kizta. \p \v 22 Jesús ussa sɨnkara: \p —Ma kanpazha. Diosta pianchiruzne awa irɨtkanain uzamtu. Diosta pianchiruzne irɨttuza kamarɨnazi. \s1 Jesúsne inkwa kanintu \r (Mr 4.35-41; Lc 8.22-25) \p \v 23 Jesúskas paiña kammuruzkas kanuawara waat kit ɨara. \v 24 Masain tɨnta inkwa pamɨzta. Pine kanuara unainapain parɨt. Jesúsne pittɨt tuazi. \v 25 Suasne kammuruzne ussa kasha aat kit ussa izkulnin kit ussa kaizara: \p —Anpat mɨzain. Aumɨza watsat mɨlchain. Aune kanua pi unainapainmakpas, kizara. \fig Tinta inkwa kanuara nupaintu|src="cn01707b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 8.25" \fig* \p \v 26 Usne kaiznara: \p —¿Une chikishma katne ishkupuspas? Une nawa wat nɨjkulamtuchi, kiznara. \p Suasne usne kuhsak kit pirakas inkwarakas kaizta: “Inkwa pamun. Pi kialmun.” Suasne inkwakas parachi. Pikas kalpain parɨt. \v 27 Kanpanaruzne iztaspaat kit kaizara: \p —¿Usne mɨnma kasa? Inkwakas pikas us kaizta aizpa mɨamtu, kizara. \s1 Salizne paas awara pizta \r (Mr 5.1-20; Lc 8.26-39) \p \v 28 Jesús pi kwakara, Gadara sura, piannakane, paas ampune pantióntas puzpail kit ussa kasha pianailta. Saliztuzne paasta pizarɨt. Paasas kwisha aliz warain. Mɨnminkas sun miwara pɨnsachi. \v 29 Jesústa ka kwianmɨzpailta: \p —Nune Dios Painkul i. ¿Aumɨza chima kishimtus? ¿Nune aumɨza an ñancha naizninna amas? Ma payu narɨt payu chi, kizpailta. \p \v 30 Kashain akkwan kuzuruzne kuamtu pura. \v 31 Saliztuzne Jesústa ka paikwara: \p —Aumɨza puznintane, kuzura ɨninchain, kuzura piznapa, kizara. \p \v 32 Jesúsne kaiznara: \p —Sua ɨrain, kiznara. \p Jesús saliztuza puzninkane, saliztuzne kuzura pizara. Usparuza piznarawane, masain wan kuzuruzne ɨzaras pirakima azain kihshat kit pira ɨat kit pi kwaarɨt. \p \v 33 Suasne kuzu izmuruzne ishkuat kit pɨpulura azain ɨara. Pianarawane, uspane uspa izara aizpa awaruza kainanamɨzta. Saliz puznintuzpa kainanamɨzta. \v 34 Suasne akkwan pɨpuluras awane Jesús tukin ɨara. Sua pianarawane, uspane Jesústa paikuara, uspa sukis ɨnpa. \c 9 \s1 Jesúsne chasachimikara kakulnintu \r (Mr 2.1-12; Lc 5.17-26) \p \v 1 Suasne Jesúsne kanuara waat kit pi kwak kit paiña pɨpulura piannarɨt. \v 2 Sua uspane chasachi intura kamara tukin iptɨt muaara. Chasachi intura karattuza iznarawane, Jesúsne uspa wat nɨjkulamtu piankam kit intura kaizta: \p —Ap painkul mɨri. Tayalmun. Nane nu kwail kit aizpa me wat kultɨt, kizta. \fig Awa chasachimikara mɨlamtu|src="cn01684b.tif" size="col" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 9.2" \fig* \p \v 3 Suasne mɨnpazha Moisés kaizta aizpa kamtamtuzne usparuzpain ka minñara: “Sun ampune paiña pitkasain Diospa kwail kiztu.” \v 4 Jesúsne uspa minñamtu aizpa piankam kit usparuza mɨmanara: \p —¿Une chikishma katne kwail minñamtuas? \v 5 ¿Chikishma katne na kimtu aizpa mɨmamuspas? “Nane paiña kwail kit aizpa wat kulshinas. Kawarain paiña kamakis kuhsninshinas.” \v 6 Nane uruza na kimtu aizpa annanash, ampu namtɨtmika an sukin ɨnintu piankamanapa. Nakas paiña kwail kirɨt aizpa wat kulninshinas. Nane au su uztuza ɨninshinamtu, kiznara. Suasne Jesúsne chasachi intumikara kaizta: \p —Kuhsak kit up kama mɨl kit up yalta ɨrɨnka. \p \v 7 Chasachi intumikane kuhsak kit paiña yalta ɨrɨt. \v 8 Awa sun kirɨt aizpa izarawane, uspane ishkuamɨzta. Dios an ampura watsal kal kinpa kiwainta akwa, uspane Dios kwisha wari kizara. \s1 Jesúsne Mateora akumtu \r (Mr 2.13-17; Lc 5.27-32) \p \v 9 Miwara ɨmtuasmin, Jesúsne maza awara, Mateo muntɨtmikara, izta. Usne Roma gobierno pial sapmu yalkin kal kimtuazi. Ustukin piannakane, Jesúsne ussa kaizta: \p —Nawa kanpazha, ap kammumika namnapa. \p Suasne Mateone kuhsak kit ussa kanpara. \v 10 Sun payu Jesúskas paiña kammuruzkas Mateowa yalta kwan ɨara. Akkwan Roma gobiernowa pial sapmuruzkas mamaz kwail kimtuzkas piannaara, uspakasa kwan. Judío ɨnintuzne “uspa kwail awa mai” minñara, Judío awa ɨninta aizpa mɨarachi akwa. \v 11 Fariseo awa sun izarawane, uspane Jesústa kanpamtuza ka mɨmaara: \p —¿Chikishma up kamtam pial sapmuruzkasakas mamaz kwail kimtuzkasakas kumtu? mɨmanara. \p \v 12 Sun mɨrawane, Jesúsne kaiznara: \p —Nane tuttulkana ish. Kwail kimmikane ishtumikana i. Imtuchiruzne tuttul pashikain. Imtuin tuttul pashimtu. \v 13 An watsal pit para aizpa piankamtain. Sun pit an ñamin Dios pɨnkɨhta ka parɨt: “U wakara piantana karamtukas, nane sun mɨlam pashitchish. Mamaztuza kiwainna an wari,” ka parɨt.\x + \xo 9:13 \xt Os 6.6\x* Nane wat awa makpas mintuzne akwanamtuchish. Nane kwail kiarɨttuza akwanamtus, kwail kiarɨttuza wat kulnana. \s1 Dios akwa pala kwatchin cha \r (Mr 2.18-22; Lc 5.33-39) \p \v 14 Juan munnammikawa kammuruzne Jesústa ɨat kit mɨmaara: \p —¿Chikitma up kanpamtuzne Dios akwa pala kwatchin payura kuamtu? Uspa akwa impa chi. Aukas Fariseo awakas pishta payu kuamtuchimakpas. Au akwa impa, kizara. \p \v 15 Jesúsne sɨnkanara: \p —Kasara pishtakin akwattuzne kasara kimtumika akwa tayalamtuchi. Usne usparuzkasa tuasmin, uspane kuamtu. Impachi. Kawarain ap kammuruz nakasa purasmin, uspane kuamtu. Impachi. Mamaz payura ap izmuchiruzne nawa pizara. Nane apain tuamanash. Sun payu taizkane, ap kammuruzne tayal kit kuamanazi. \v 16 Nane masas kamtam uruza kamtananamtu. Ɨlapawa kamtamkanachi. An masas kamtam mɨmtumikane ɨlapawa kamtam mɨkain. Paasas kamtam kiasachi. Sunkanain mɨnminkas pɨtta pĩnta yalsachi masas pĩnkasa. Masas pĩnkasa yaltane, masas sɨpparawane, pɨttɨt pĩnne an pihsharɨm. \v 17 Sunkanain masas chappi pɨtta ayara ultuchi, sulnapa. Masas chappi pɨtta ayara ultane, chappi sulkane, ayane pihshat kit chappi puz kit wan karɨnazi. Katmizna sultachasmin, masas chappi masas ayara wintawa, chappi sulnapa, paasas kamanpa. \fig Kuzu aya vinokasa|src="LB00145B.TIF" size="col" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 9.17" \fig* \s1 Jairowa pashukas imtu ashampakas \r (Mr 5.21-43; Lc 8.40-56) \p \v 18 Jesús sun kiznamtuasmin, Judío ɨninmikane ussa at kit us tukin wakpuj wain kit kaizta: \p —Ap pashune mamin ire. Nu at kit up chihtɨkasa ussa parane, usne kakul kit mamasa uznazi, kizta. \p \v 19 Jesúsne kuhsak kit uskasakas kammuruzkasakas ɨamɨzta. \v 20 Suasne maza intu ashampane Jesús tukin ɨt. Doce añokima paiña aimpi pulparachi akwa, usne kwisha naizta. Jesúspa kwizpa at kit Jesúspa kwaksham puntakin paara. \v 21 Usmin ka minta: “Paiña pĩnta paarane, wat paakwarakas,” minta. \p \v 22 Jesúsne puij chat kit ashampara iz kit kaizta: \p —Ashampa mɨzha. Tayalmun. Nu nawa wat nɨjkulta akwa, nu wat pari, kizta. \p Ashampane sun urain wat parɨt. \p \v 23 Judío awa ɨninmikawa yalta piannakane, Jesúsne akkwan kanta usamturuzakas akkwan azamturuzakas iznara. Uspane aat kit pashpara izara. Ussa watsat taara, kamna ɨnpain. Usne kaiznara: \p \v 24 —Akkis puztain, nimpihsh ashampa irachi akwa. Pittɨt tui, kiznara. \p Sun mɨamtuasmin, uspane Jesústa ishanara. \v 25 Awaruza puzninnarawane, Jesúsne kalmalta nap kit nimpihsh ashampawa chihtɨ pizta. Suasne usne kuhsak kit kunta. \v 26 Wan awane sun sukin Jesús kit aizpa piankamara. \s1 Jesúsne paas izsachiruza izkulnintu \p \v 27 Suas puztawane, paas kasu izsachiruzne ussa kanpail kit ussa tɨnta kwianpailta: \p —Aumɨza mɨzhain. Davidne up antikwa pampawa papihsh ara. Nu mikwa Davidpa kwal akwa, nu Diospa nɨrɨtmika akwa, aumɨza kiwainchain, kizpailta. \p \v 28 Jesús yalkin napkane, paasas kasu izsachiruzne us tukin ailta. Jesúsne usparuza ka mɨmara: \p —¿U nawa nɨjkultukiwas. Na uruza izkulninshinaki? \p Uspane kaizpailta: \p —Watcha, Anpat. Aune nua nɨjkultuas, au paikumtu aizpa kinpa, kizpailta. \p \v 29 Suasne Jesúsne uspa kasura paat kit kaiznara: \p —U nawa nɨjkultu akwa, une masain wat izashinai. \p \v 30 Uspa kasune izkulpailta. Suasne Jesúsne “sun kit aizpa mɨnainkas kainanamun,” kizta. \p \v 31 Tas puzpailtawane, uspane wan awaruza Jesús uspa akwa kirɨt aizpa kainanamɨzta. \s1 Jesúsne paramtuchimikasha paranintu \p \v 32 Kasu izsachiruz puzpailkane, mɨnpazha Jesústukin aara. Uspane saliz piztɨt parasachimikasha karaara. \v 33 Jesús salizta puzninkane, parasachimikane, paramɨzta. Awane iztaaspat kit kaizara: \p —Aune Israel sura mizurainkas sunkanane iztakimakpas. \p \v 34 Fariseo awane ka kaizamɨzta: \p —Salizpa katsa mikwane Jesústa kiwaintu, mamaz saliztuza puzninnanapa, kizara. \s1 Jesúsne awaruza kiwainashimtu \p \v 35 Jesúsne wan ainki pɨpulurakas wan katsa pɨpulurakas chamɨzta, Judío kammu yalkin kamtanana. Usne Dios watsal pit kainanara, awa Dios ɨnintukin uzanapa. Usne wan inturuzakas wan ishturuzakas kakulninnara. \v 36 Wan awaruza iznamtuasmin, Jesúsne usparuza kiwainnashira. Uspane kwisha tayalat kit kwaizarɨt. Uspane pɨrikukana chaamtu, izmumika mɨjchin. \v 37 Suasne Jesúsne paiña kammuruza kaiznara: \p —Akkwan pippa pakna wakas, akkwan kal kimtuzne purachi. \v 38 Katmizna pakmuwamikasha paikwarain, awaruza paiña pakmura pakninna ɨninnapa. \c 10 \s1 Jesúsne doce ɨninturuza akwanamtu \r (Mr 3.13-19; Lc 6.12-16) \p \v 1 Suasne Jesúsne paiña doce kammuruza akwanat kit kiwainnara, kwail saliztuza puzninnanapa, wan tuntu intukas wan tuntu ishtukas kakulninarɨnpa. \p \v 2 Doce ɨnintuzne ka munmazi: An ñancha akwatmikane paas tuntu muntɨt. Simónne Pedrokas muntɨt. Paiña aimpihshne Andrés muntɨt. Santiagokas Juankas aimpihshpara. Sun paasne Zebedeowa painkul azi. \v 3 Felipekas Bartolomékas purazi. Mamaz Tomáskas munazi. Mateone, Roma gobierno pial ñamin saptɨtmikane, azi. Santiagone, Alfeo painkul, azi. Mamaz Tadeo muntɨt. \v 4 Simónne Cananeokas muntɨt. Judasne Iscariotekas muntɨt. Usne Jesústa Judío awa ɨnintuza chɨhkanara, Judío awa ussa pizanapa. \s1 Jesúsne kammuruza Dios pit kainanapa ɨninnamtu \r (Mr 6.7-13; Lc 9.1-6) \p \v 5 Jesúsne sun doce kammuruza sun watsal pit kainanapa ɨninnara. An ñamin usparuza ka kainanara: \p “Judío awachiruz uzamtukin ɨman. Samaria awawa pɨpulura napman. \v 6 Mane Israel awaruza, sun pɨriku karɨtkana puraruza, an watsal pit kwinta kin ɨrain. \v 7 Diosne chiyuras ɨninana anpain. Kainawas ɨrain. \v 8 Intura kakulninnarain. Irɨttuzakas kuhsninnarain. Pɨrɨt aya ishturuza watsaninnarain. Saliztuza puzninnarain. Na uruza kain mɨlanarɨt akwa, mamaztuza kain mɨlanarain. \p \v 9 U pial tuhkin win kwaaman. \v 10 Kumirakas tuhta kwaaman. Maizmu kamishakas kwaaman. Mamaz zapatokas kwaaman. Tɨwilkas muman. Yalpamikane Diospa kal kimmikasha mɨlanarawa, us we mɨj aizpa sappanapa. \p \v 11 Ainki pɨpulurakas katsa pɨpulurakas piannatpane, mɨnpazha wat awara sait kit yal mɨlazha kiztain. Paiña yalta nukkultain, ɨnkima. \v 12 Sun kwalpa yalta naptawane, wat kɨntɨre kiztain. U akwa Diosta paikwantus, Dios uruza kiwainnanapa, ka kiztain. \v 13 Nuri kizkane, yal mɨlamtus kizkane, yalpamikane wat uznazi, nua sapta akwa. Yalpamika yal mɨlamtus kizmakane, kakishapu kaizman. Diosta paikwantus, nua kiwainanapa kaizman. Usne wat uzmanazi, nua saptachi akwa. \v 14 Nuri kizmakane, u kaizara aizpa mɨashimakane, sun yalkiskas sun pɨpulukiskas puztain. Puzarawane, uspa iztakin mittɨ pil puhstɨtne ulpiantawa, sun awa kwail kiarɨt piankamanapa. \v 15 Watcha kaiznamtus. Diosne an pɨpuluras awaruza anza naizninnanazi, Dios kaizta aizpa mɨarachi akwa. An ñamin Sodoma pɨpulura uztuzkas Gomorra pɨpulura uztuzkas akkwan kwail kiarakas, uspane an wewazha naizanazi.” \s1 Jesústa piantuzne naizanazi \r (Mr 13.9-13; Lc 21.12-19) \p \v 16 “Nawa mɨzha. Mane nane uruza kwail awa uzamtukin ɨninnamtus. Uspane aliz awa pura. Uspane kwail awa mai. Uspane ɨnkal kwizakana pura. Uruza kwail kiashimtu. Une uspawa nɨj kit wat mintawa, uspa iztakin nil uzna. Sunkana une usparuzkasa waya kiman. \v 17 Sun aliz awaruza kwiraruin. Mɨnpazha aliz awane uruza ɨninmika tukin ilna mɨlnanazi, u nawa piankamtu akwa, nawa kanpamtu akwa. Judío kammu yalkin mɨlnanazi, tɨwilkasa aim kianapa. \v 18 U nawa piankamtu akwa, uspane uruza piznat kit mikwarakas mamaz ɨninmikarakas chɨhkananazi. U na akwa naizamtuasmin, une Judío awaruzakas Judío awachiruzakas na uruza kaizta aizpa parananazi. \v 19 Uruza mikwara chɨhkanakane, miza paran kawa minman. Paramtu payu taizkane, au Diosne uruza sun watsal pit paraninnanazi. \v 20 Papihshpa Sɨnam Izpulne uruza kiwaininnanazi, paiña pit mikwaruza parananapa. \p \v 21 Aimpihshne aimpihshta mikwaruza chɨhkanazi, piantaninnapa. Papihshne painkulta chɨhkanazi. Painkultuzne papihshta mikwara chɨhkanazi, piantaninnapa. \v 22 U nawa nɨjkulamtu akwa, akkwan awane uruza pashinamanazi. Sunkana minpa payu sun naizmu tailchatne, une ap ɨnintura nakasa uzanazi. \v 23 Mamaz awa uruza pɨpulura pizashikane, tas puzat kit mamaz pɨpulurakima ɨrain. Nane watcha kaiznamtus. Dios Painkul piannatchasmin, une wan Israel pɨpulura ɨanazi, Dios watsal pit usparuza kainanapa. Wan pɨpulura ɨtchasmin, Dios painkulne piananazi. \p \v 24 Kammumikane paiña kamtammikakin anza wat chi. Kiwainmikane paiña anpatkin an katsa chi. \v 25 Kammumikane kamtam uztakanain uztawa. Kiwainmikane anpatkanain namtawa. Awa nawa aliz kularɨtne, Beelzebú nawa piztɨt kaizarɨtne, uspane kawarain uruzpa kaizarɨnazi.” \s1 Mamazta ishkwatpa \r (Lc 12.2-7) \p \v 26 “Katmizna une aliz kulamtuza ishkuman. Awane chiwazha puintɨt aizpa chiwal piankamanazi. \v 27 Na uruza impara imparain kamtanamtukas, une na kamtarɨt aizpa mɨnpazhara ɨninnat kit tɨnta kainarain, wan mɨanapa. Na uruza puintain paramtukas, une na parɨt aizpa wan awa uzkin mɨnpazhara ɨninnat kit kainarain. \v 28 Uruza piantashimtumikara ishkuman. Uruza piantamtukas, uspane up izpulta piantasachi. Diosmin awaruzakas uspawa izpultuzakas ĩnta kaninshina. Ussa ishkuarawa. \p \v 29 Ainki chitchu painintane, une akkwan chin saptu. Maza chitchuin irɨkane, u chiyuras Papihshne sunkas pian. Usne sunkana kinintu. Dioskas chiwazha kimtu aizpa pian kit aumɨza iztu. \v 30 Usne au chiwal kɨzpu ashkima wintɨt. Usne uruzpa wan pian. \v 31 Katmizna une ishkuman. Akkwan chitchu purakas, une wan chitchukin anza wat mai.” \s1 Jesústa piantuz \r (Lc 12.8-9) \p \v 32 “Mɨnpazha awaruza ‘Jesústa nɨjkultus’ kiztane, nakas ap chiyuras Taittara ‘usne ap izmumika i’ kiznash. \v 33 Mɨnpazha ‘Jesústa nɨjkultuchish’ kiztane, nakas ap chiyuras Taittara ‘usne ap izmumika chi’ kiznash.” \s1 Jesúsne awaruza paimpa chamanara \r (Lc 12.51-53; 14.26-27) \p \v 34 “Nane an sukin arachish, wan awa kalpain uzanapa. Sunkana miman. Na at akwa, awane aliz kulamɨz kit usparuzpain waya kianazi. \v 35 Na an sukin arɨt akwa, awane usparuzpain aliz kulanazi. Pashparuzne papihshkasa aliz kulanazi. Pashuruzne akkuhshkasa aliz kulanazi. Pashu kiznaruzne suegrakasa aliz kulanazi. \v 36 Awane uspa kwaltuzpain waya kianazi.\x + \xo 10:36 \xt Mi 7.6\x* \p \v 37 Papihshtakas akkuhshtakas nawakin an akkwan pashiamtumikane ap kanpammika namsachi. Painkultakas pashurakas nawakin an akkwan pashiamtumikane ap kanpammika namsachi. \v 38 Na akwa naizshimtuchimikane, na akwa ishimtuchimikane, ap kanpammika namsachi. \v 39 Na akwa ishimtuchimikane wan karɨnazi. Na akwa wan karɨntumikane nakasa chiyura uznazi.” \s1 Mɨlam saptu \r (Mr 9.41) \p \v 40 “Mɨnpazha u kaizta aizpa mɨraruzne kawarain na kaizta aizpa mɨanazi. Mɨnpazha na kaizta aizpa mɨraruzne kawarain nawa ɨnintumikara mɨanazi. \v 41 Dios pit kainammmika akane, une Diospa kainammtuza wat kinarawa. Suasne ukas paiña mɨlamkana sappanazi. Wat awa akane, une wat kimtuza wat kinarawa. Suasne ukas paiña mɨlamkana sappanazi. \v 42 Ap an ainki kammumikasha tɨh kwazi kwintamikane mɨlam sapnazi.” \c 11 \s1 Juanne paiña kammuruza Jesústa ɨninamtu \r (Lc 7.18-35) \p \v 1 Paiña doce kammuruza uspa kal kianapa kainanarawane, Jesúsne Galilea sukin uztuza ɨt kit Dios watsal pit awaruza kamtanara. \p \v 2 Sun payuin Juanne kajchira sɨptɨt wa. Jesús kirɨt aizpa piankamtawane, Juanne mɨnpazha kammuruza ɨninnara, Jesúskasa kwinta kin. \v 3 Ka mɨmaara: “¿Nune Dios ɨnintamikakish? ¿Nune chiyuras atmikakish? Nu Dios ɨnintachimakane, ¿Aune mamazta saishinasa?” mɨmara. \p \v 4 Jesúsne sɨnkanara: “Juanta ɨat kit u izamtu aizpakas u mɨamtu aizpakas ussa kainarain. \v 5 Sunkanain ussa kainarain. Kasu izsachiruzkas izamtu. Mittɨ chasachiruzkas chaamtu. Aya pɨrɨt ishturuzkas wat paraamtu. Mɨkaintuzkas mɨamtu. Irɨttuzkas kuhsaamtu. Awane Dios watsal pit puizaruza kainanamtu. \v 6 Nawa nɨjkulmɨztuzne watsal kianazi, u na kirɨt aizpa izara akwa. Katmizna Juan nawa nɨjkulmɨztune, usne watsal kinazi.” \p \v 7 Juanpa ɨnintuz kaiyarawane, Jesúsne Juanpa awaruza kainanamɨz kit mɨmanara: “¿Chikishma pul sura Juan tukin ɨara? Une najtɨt awara izarachi. Usne pɨt tɨ inkwa pamtukana chi. Tɨskana i. Ulpianmuchi. \v 8 Najtɨt awara izna ɨarakine, ¿Chikishma une ɨara? ¿Watsal pĩn kwarɨtmikara izna ɨamanas? Watsal pĩn kwarɨtmikane katsa mikwa yalkimin uztu. \v 9 Watsal pĩn kwarɨtmikara izna ɨkine, ¿Chima iziznash? ¿Dios kainammikara izna ɨamanas? Watcha. Une Dios kainammikara izara. Juanne wan Dios kainammtuzkin anza tɨnta i. \v 10 An ñamin Dios pɨnkɨhta Juanpa ka parɨt: \q1 ‘Nane ap ɨnintumikara, up ɨmtumal an ñancha ɨninnash, \q2 sun amtu payura wan watsat mɨjanpa.’\x + \xo 11:10 \xt Mal 3.1\x* \m \v 11 Watcha kaiznamtus. Makima mɨnminkas, Juan munnamikakin an tɨnta katsa uztachi. Dios ɨnintukin an we tɨnta uztumikane Juankin an katsa i, Dios pit mɨrɨt akwa. \p \v 12 Juan munnammika atkima ma payukima akkwan awane Dios pit mɨashit kit Dios ɨnintura nappashimtu. Dios ɨnintura sɨptɨtkas, Dios pit mɨashimturuzne sua wanmakkamɨz kit nuppainashimtu, sua nappana. \v 13 Juan uztakima, wan Dios kainammtuzkas Moiséskas Dios ɨnintu kinpa kainaara. Diosne apain ɨninnazi, kizara. \v 14 Na kaizta aizpa mɨshitne, Elíaspa mɨrain. An Juanne, Dios pit kainammmikane, Elías i. Diosne ussa ɨninna namta. \v 15 Katmizna na kaiznara aizpa mɨrain. \p \v 16 Ma payu uztuza ¿Chima kizanasa? Uspane pashpakanain mai. Pɨpulu salmukin salamtuasmin, uspa izmuruza ka kwiannamtu: \v 17 ‘Aune karaskwil uspusanash, kuki kianapa. Une kukitchi. Au tayaltɨt kanta kaiztuasmin, une mizurainkas azarachi,’ kiznaara. \v 18 Kawarain une uspakanain mai. Juan akane, mamazkasa kumira kwatchi akwa, mamazkasa chappi kwatchi akwa, une ‘ussa kwail saliz piztɨt’ kizamtu. \v 19 Mane nane, ampu namtɨtmikane, arau. Na wan chiwal kumtu akwa, une nawa pirɨtmin chammikakanakas kwisha kumtu chammikakanakas kizamtu. Une nawa ka kizamtu: ‘Ap izmuruzne kwail awa mai. Ap izmuruzne Roma gobierno pial sapmuruz mai,’ kizamtu. Watcha, u nil minñamtune, une na kaizta aizpa watcha i piankamanazi.” \s1 Kwail awa \r (Lc 10.13-15) \p \v 20 Jesúsne akkwan pɨpuluruza akkwan iztaspaarɨt kal kirɨt. Awa uspa kwail kiarɨt aizpa maizarachi akwa, Diosta kaiyarachi akwa, Jesúsne usparuza pilchapuz kit ka kaiznara: \v 21 “Corazín pɨpulukin uztuzkas Betsaida pɨpulukin uztuzkas kwisha akkwan naizarɨnazi. Na uspa pɨpuluruza akkwan iztasparɨt kal kitkas, uspane nawa nɨjkularachi. Tiro pɨpulukin uztuzkas Sidón pɨpulukin uztuzkas sun iztasparɨt kal izaratne, uspane ñamin uspa kwail kiarɨt aizpa maizashinat kit Diostakas kaiyashinara. Tayalara akwa, uspane tɨlkaya pĩn kwaarɨmashina. Tayalta akwa, uspane putchã imkas kɨzpura sɨntɨrashina. \v 22 Katmizna, nane uruza ka kaiznamtus. Ilnam payu taizkane, une na kaizta aizpa mɨrachiruzne an akkwan naizanazi. Tiro pɨpulu uzturuzkas Sidón pɨpulu uzturuzkas an wemin naizanazi. \v 23 Capernaum pɨpulukin uztuzne au pɨpulu anza watsal pɨpulu i minñamtu. Kancha u pɨpulu azpian kit wan karɨnazi. Wan irɨttuzpa izpultuzne irɨttukin ɨat kit kwisha naizarɨnazi. Une na iztasparɨt kal kirɨt aizpa izara. Sun iztasparɨt kal Sodoma pɨpulukin kiaratne, Sodoma pɨpulu uztuzne Diosta nɨjkulashina, Dios uspa kwail kiarɨt aizpa wat kulnanapa. An pɨpulune azpiansachiari. Sun iztasparɨt kal izaratne, Soldoma pɨpulune makima tuashina. \v 24 Katmizna uruza kaiznamtus: Ilnam payu taizkane, Capernaum pɨpulura uztuzne Sodoma pɨpulu uztuzkin anza tɨnta naizarɨnazi.” \s1 Nawa at kit kwaizkultain \r (Lc 10.21-22) \p \v 25 An payu Jesúsne paiña Papihshta ka kaizta: “Nune wari. Nune Anpat i. Nune chiyurakas an surakas ɨnintui. Nune sun kamtam puintɨt mɨj, piankamtɨttuz chi mɨamanpa. Nu sun kamtam we piantuza piankamninnamtu akwa, nane nua kwisha wari kiztus. \v 26 Watcha, nune ap Taitta i. Sunkana kishirɨt. \p \v 27 Nu ap Taitta akwa, nune nu pashit aizpa nawa wan kinpa chɨhkarɨt. Papihshmin Painkulta wat pian. Painkulminkas Papihshta wat pian. Painkulkas mamaztuza nanaat kit kiwainnamtu, Papihshta piankamɨznapa. Paiña Papihshta sun kiztawane, usne awaruza ka kiznara: \v 28 Kwaiztɨttuzkas an tailsachiruzkas nawa at kit nɨjkulchain. Na u kwail kiarɨt aizpa wat kul kit kwaizkulninnanash. \v 29 Nawa azhain, na kamtara aizpa mɨanapa. Nane uruza impara imparain paranamtus, piankamanapa. Nane aliz awa chish. Nane uruza kiwainanash, up kaijchu kwaizkulnapa. \v 30 Nane nawa kammuruza kiwainnanash. Na uruza kamtamtu aizpa kin samchi.” \c 12 \s1 Kammuruzne kwaizkultu payura pippa pakkamtu \r (Mr 2.23-28; Lc 6.1-5) \p \v 1 Sun payura Jesúsne kwaizkultu payura sauwara ɨrɨt. Paiña kammuruzne yak kiamɨz kit chara pippa pakkamɨzta kwan. \v 2 Fariseo awa sun izarawane, Jesústa kaizara: \p —Izti. Up kammuruzne kal kiamtu. Kwaizkultu payura kal kinchi. \p \v 3 Usne sɨnkanat kit mɨmanara: \p —Katsa mikwa Davidkas paiña izmuruzkas ñamin yak kiara. ¿Une uspa kiara aizpa pɨnkɨhta izamanas? \v 4 Uspane Diospa yalkin nappat kit Diosta kwintɨt pan kuara. Uspa kiarɨt aizpa impa. Diospa pariyarain Diosta kwintɨt pan kuashina. Uskas paiña izmuruzkas sun pan kuashitchikas, Diosne usparuza ilnarachi. \v 5 Une Moisés pɨnkɨhta parɨt aizpa piankamarachi. Pariyaruzne kwaizkultu payura Diospa yalkin kal kiamtu, kwaizkultachin. Uspane kwail kiarachi. \v 6 Nane uruza watcha kaiznamtus. Nane u iztakin chamtus. Nane Diospa yalkin anza tɨnta ish. \v 7 Une Dios pɨnkɨhta parɨt aizpa piankamarachi. Pɨnkɨhta ka parɨt: “Nane mamaztuza pashinanapa pashimtus, usparuza kiwainnana. U ampu wakara na akwa piantarakas, u nawa mɨlamtu aizpa pashimanash.”\x + \xo 12:7 \xt Os 6.6\x* Us kaizta aizpa mɨaratne, une ap kammuruz kwail kiarɨt kaiznasachi. \v 8 Suas nane, ampu namtɨtmikane, kain payukas kwaizkultu payukas ɨnintus. \s1 Maza ampu chihtɨ chɨhpailtɨt waj \r (Mr 3.1-6; Lc 6.6-22) \p \v 9 Suas Jesúsne tas ɨt kit pɨpulura piannat kit Judío kammu yalta napta. \v 10 Suane maza chihtɨ chɨhpailtɨt ampune tuara. Jesústa kwail kimtu kizshimturuzne pura. Uspane Jesústa mɨmaara: \p —¿Nune kwaizkultu payura an intumikasha kakulninshimas? ¿Mɨn nua ɨninta, an intura kakulninnapa? Moisés pɨnkɨhta parɨtkin kwaizkultu payura kakulninna parɨt chi. \p \v 11 Jesúsne sɨnkanara: \p —Kwaizkultu payura pɨriku pil kulta taiztane, ¿pɨrikura tainakna ɨmtukish? Watcha, nune pɨrikura ɨt kit tainaknazi. \v 12 Maza ampune pɨrikukin anza wari. Kwaizkultu payu taiztukas, mamaztuza wat kishina. \p \v 13 Suasne ishtura kaizta: \p —Up chihtɨ nil sari. \p Nil sakane, mamaz chihtɨkanain wat parɨt. \p \v 14 Jesús ishtura kakulnintawane, Fariseo awaruzne puzat kit wanmakkat kit Jesústa piantana minñamɨzta. \s1 Diospa kiwainmumika \p \v 15 Sun piankamtawane, Jesúsne tas puzta. Akkwan awane ussa kanpaara. Usne wan inturuza kakultanara. \v 16 Usne usparuza kurunnara, mɨnainkas us intura kakulnintu kainammanpa. \v 17 Ñamin Isaíasne, Diospa kainammmikane, uz kit Jesúspa parat. Sun payura Jesúsne Isaías parɨt aizpa kirɨt. Isaíasne sunkana parɨt: \q1 \v 18 “Anne ap kiwainmika i. Nane ussa narau. \q2 Usne na pashimtumika i. Ussa narɨt akwa, nane kwisha warish. \q1 Nane ap Sɨnam Izpul ɨninnash, ussa kiwainnapa, \q2 wan Judío awachiruza ap watsal pit kainananapa. \q1 \v 19 Usne mɨnainkas waya kimanazi. \q2 Kwiantuchi akwa, mɨnminkas pɨpulukin ussa mɨamanazi. \q1 \v 20 Tɨntachiruza kiwainanazi. \q2 We nɨjkulturuzakas tayalturuzakas kiwainanazi, \q1 us nil kimtu aizpa pailnakima. \q1 \v 21 Akkwan Judío awachiruzne ussa tɨrizat kit nɨjkulanazi.”\x + \xo 12:21 \xt Is 42.1-4\x* \s1 Jesúskas salizkas \r (Mr 3.20-30; Lc 11.14-23; 12.10) \p \v 22 Suasne awane saliz piztɨtmikara Jesús tukin karaara. Paiña kasu izsachi. Pitkas parasachi. Jesús ussa kakulnintawane, sun ampune kasu kai panintɨt. Parashina. Wat panintɨt. \v 23 Wan awane iztaspaat kit mɨmaara: “¿Usne Davidpa kwal ki? ¿Dios ɨnintamika ki?” \p \v 24 Fariseo awa sun mɨnarawane, kaizara: “Saliztuza puzninamtukas, sun ampune Beelzebú akwa, saliz ɨninmika akwa, puzninnamtu,” kizara. \p \v 25 Jesúsne uspa minñamtu aizpa piankamta. Suasne usne Fariseo awaruza ka kaiznara: “Ɨnintuzkas uspa kiwaintuzkas usparuzpain waya kiamɨzkane, uspane wan kaarɨnazi, uspa paimpa paimpa ɨamtu akwa. Pɨpulura uztuzkas usparuzpain waya kimɨztune, kwaltuzkas usparuzpain waya kiamɨztane, wan kaarɨnazi. \v 26 Sunkanakas Satanáspa saliz saliztain puznintane, usparuzpain waya kiamɨzkane, wan kaarɨnazi, uspa paimpa paimpa ɨamtu akwa. \v 27 Une nawa Beelzebú akwa salizta puznintu kizamtu. Na sun kitne, ¿Mɨnma u kanpamtuza kiwainamtui, salizta puzninnapa? Beelzebú usparuza sun kinpa kiwainnarachi akwa, une mɨzkaiztu, Beelzebú nawa mizurainkas kiwainta chi akwa. Katmizna nilchi minñamtu. U kanpamtuzne uruza nil chi kiamtu kizanazi. \v 28 Diosne nawa nat kit ɨninta, paiña Sɨnam Izpul akwa saliztuza puzninnanapa. Katmizna na kamtamtu aizpa piankamtain. Diosne nawa apain ɨninta, umɨza ɨninnanapa. \p \v 29 Ñamin yalpamikasha tɨtkasa kuhtakine, mɨnminkas paiña yalta walkwan nappasachi. Yalpamikasha kuhtnintawane, walkummikane yalta napshina, walkwan. Na Beelzebúwa yalta napta akwa, Beelzebúra kuhta akwa, nane saliztuza puzninamɨztus. \v 30 Nawa kanpamtuchimikane nawa aliz kulnazi. Ap kal kiwaintuchimikane ap kal kaninnazi. \p \v 31 Diosne chiwazha kwail kirɨttuzakas chiwazha awara kwail kaiztɨttuzakas wat kulninnanazi. Sunkana Diosne mizurainkas Sɨnam Izpulpa kwail pit kaiztumikasha wat kulmananzi. \v 32 Diosne ampu namtɨtmikawa kwail pit kaiztumikasha wat kulninnazi. Me Diosne mizurainkas paiña Sɨnam Izpulpa kwail pit kaiztamikasha wat kulmanazi. Makas mamaz payurakas wat kulmanazi.” \s1 Tɨne paiña pippa wamtu \r (Lc 6.43-45) \p \v 33 “Tɨ pippa wakane, une wat tɨkas kwail tɨkas pian. Wat tɨne wat pippa wam. Kwail tɨne kukain pippa wam. Sunkanain wattuzne wat kiamtu. Kwailtuzne kwail kiamtu. \v 34 Une kamtakanain mai, sula kuamtu akwa. U pit kaizara aizpa kamta pininukana mai. U kwail akwa, une wat pit paraasachi. U parakane, une ayuktas kwail minñamtu aizpa paranazi. \v 35 Wat awane ayukta wat minñamtu aizpa paranazi. Kwail awane ayukta kwail minñamtu aizpa paranazi. \v 36 Ilmu payu taizkane, wan awane uspa kain pit kaizara aizpa nɨjkulanazi. Sun payura Diosne usparuza ilnanazi. \p \v 37 Wat pit paramturuzne uspa pit akwa naizamanazi, uspa wat awa akwa. Kwail pit paramturuzne uspa kwail pit akwa naizanazi, uspa kwail awa akwa.” \s1 Kwail awane ussa paikuamtu, iztasparɨt kal kinpa \r (Mr 8.12; Lc 11.24-32) \p \v 38 Suasne mɨnpazha Fariseoruzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas ussa kaizara: \p —Kamtam, mɨri. Nu chiwazha iztasparɨt kal kika, izshipuspas, au Dios nua ɨninta piankamanapa. \p \v 39 Jesúsne sɨnkanara: “Une, ma uztuzne, kwail awa mai. Une Diosta pashiamtuchi. Une nawa paikuamtu, iztaspat kal kinpa. Chinkas kimanash, awa izmanpa. Une Jonásta, Dios kainammmikasha, kirɨt aizpa izanazi. \v 40 Jonásne kutña payukas kutña amtakas katsa pikamta, pusunta, waara. Kawarain chiyuras Ampu namtɨtmikane kutña payukas kutña amtakas pilta kamtɨt tuanazi.\x + \xo 12:40 \xt Jon 1.17\x* \v 41 Ilmu payu taizkane, Nínive pɨpulura uztuzne ma payu uztuza kwail kiarɨmti kiznanazi. Jonás Nínive pɨpulu uztuza Dios pit kaiznakane, Nínive awane Jonás kaizta aizpa nɨjkulat kit uspa kwail kiarɨt aizpa maizat kit Diosta kaiyara. Nane Jonáskin anza tɨnta ish. Une nawa nɨjkulamtuchi. \v 42 Ilmu payu taizkane, Sabane, attish suras ashampa mikwane ma uztuza kwail kiarɨmti kiznanazi. Sun ashampane Salomón tukin ɨt, us wat pian aizpa mɨna. Nane Salomónkin anza tɨnta ish. Me une na kaiztu aizpa mɨashimtuchi. \p \v 43 Maza saliz awaras puzkane, salizne pilchiwara saimtu cha, kwaizkulna. Kwaizkulna wanmaltakine, \v 44 sun awarain kailtɨnash mintu. Sun awarain kailshitne, sun awara wanmal kit ussa iztu. Mɨnminkas mama ussa piztachi. Yal charalkanain iztɨt uz. Usne pishkarɨt yalkana iztɨt. Ayukmal watsal iztɨt. \v 45 Suasne salizne ɨt kit siete anza kwail saliztuza kana ɨmtu, ussa pizanapa, sua uzanapa. Kwiztane sun ampune an anza kwail uznazi. Kawarain ma payu uztuzne an ñanchakin anza kwail uzanazi.” \s1 Jesúspa akkuhshkas aimpihshtuzkas \r (Mr 3.31-35; Lc 8.19-21) \p \v 46 Jesús awaruza paranamtuasmin, paiña akkuhshkas aimpihshtuzkas piannaara. Uspane yal pianamal nukkulat kit uskasa kwinta kishiara. \v 47 Mɨnpazha Jesústa kaizara: \p —Up akkuhshkas up aimpihshtuzkas pianamal pura. Nukasa kwinta kishiamtui, kizara. \p \v 48 Jesúsne ussa sɨnkat kit mɨmara. \p —¿Mɨnma ap akkwa i? ¿Mɨnma ap aña i? kizta. \p \v 49 Suasne Jesúsne paiña kammuruza chihtɨ annat kit kaiznara: \p —Uspane ap akkwakanain mai. Uspane ap añakanain mai. \v 50 Ap chiyuras Taitta pashimtu aizpa kimtumikane ap akkwakanain i, ap añakanain i, ap kuakanain i, kiznara. \c 13 \s1 Pippa wammika kamtam kwinta \r (Mr 4.1-9; Lc 8.4-8) \p \v 1 Sun payuin Jesúsne yaltas puz kit pimakin at kit uzta. \v 2 Akkwan awa us tukin wanmakkamtuasmin, Jesúsne kanuara wat kit uzta. Wan awane pi ksukin uzara.\fig Jesús kanuaras kamtanamtu|src="cn01705b.tif" size="span" copy="David C. Cook Foundation" ref="MAT 13.2" \fig* \v 3 Suasne Jesúsne akkwan kamtam kwintakasa ka kwinta kinara: “Pippa malmumikane pippa malna puzmɨzta. \v 4 Malmɨztuasmin, akkwan pippa chine mimakin taizara. Suasne chitchu aat kit sakkat kit kuara. \v 5 Anpa pippane uktainkas akkwan ainkih pilchirainkas taizara. Akkwan pil chi akwa, pippane azain chikkara. \v 6 Pãn malkane, tɨne pul pat kit iarɨt, mujtɨt waj chi akwa. \v 7 Anpa pippane pu tɨkin taizara. Pu pippane chikkat kit mamaz pippara ɨsal ipta, wamanpa. \v 8 Anpa pippane wat pilpara taizat kit akkwan pippa waara. Anpa tɨne cien pippakima waara. Anpa tɨne sesenta pippakima waara. Anpa tɨne treinta pippakimain waara. \v 9 Na kaizta aizpa piankamshitne, piankamtain,” kiznara. \s1 ¿Chikiztama sun kamtam kwintakasa kamtanamtu? \r (Mr 4.10-12; Lc 8.9-10) \p \v 10 Kwiztane kammuruzne Jesústakin kasha ɨat kit ussa mɨmaara: “¿Chikitma awaruza kamtam kwintakasa paramtus?” \p \v 11 Usne sɨnkanara: “Diosne uruza impara imparain us kamtɨt aizpa piankamninnamtu. Mamaztuzne us kamtamtu aizpa piankamamanazi. \v 12 Diosne piantuza kiwainanazi, an akkwan piankamanapa. Na kaizta aizpa mɨmtuchiruzne us pitchin piankamtu aizpa karɨnazi. \v 13 Katmizna kamtam kwintakasa usparuza paranamtus. Yawa na kimtu aizpa izamtukas, uspane nawa mɨashimtuchi. Yawa na kaizta aizpa mɨamtukas, uspane piankamashimtuchi. \v 14 Isaíasne, Dios kainammmikane, sun awa kiamtu aizpa ka parɨt: \q1 ‘Sun pit watcha mɨrakas, une mɨamanazi. \q2 Wan kiarɨt aizpa iztakas, une piankammanazi. \q1 \v 15 Sun awane Dios kaizta aizpa mɨashimtuchi. \q2 Uspa kail sɨptɨtkana akwa, uspane nawa nɨjkulamanazi. \q1 Uspane nawa kaiyamanazi, na usparuza kakulninnanapa, \q2 uspa kwail wat kulanapa.’\x + \xo 13:15 \xt Is 6.9-10\x* \p \v 16 Na kit aizpa izamtu akwa, umin mɨat kit wat uzanazi. Na kaizta aizpa mɨamtu akwa, umin piankamanazi. \v 17 Watcha kaiznamtus. Akkwan Dios pit kainammtuzkas wat awaruzkas an payura u izamtu aizpa izashiara. Uspane sun izarachi. Uspane u mɨamtu aizpa mɨshiara. Uspane sun mɨarachi,” kiznara. \s1 Mane sun maltu kamtam kwinta piankamninnamtu \r (Mr 4.13-20; Lc 8.11-15) \p \v 18 “Mane une pippa maltu kamtam kwinta mɨrain, piankamanapa. \v 19 Nane sun kamtam kwinta kwinta kinamtu, u miza Dios awaruza ɨninnamtu piankamanapa. Dios pit mɨamtukas, uspane Dios kaizta aizpa mɨmtuchiruzkana mai. Suasne Diablone amtu, pippa warɨt aizpa nakannapa, Dios pit kamtara aizpa mɨamanpa. \v 20 Mamaztuzne pippa uk pilpara taizarakanain mai. Sun pit mɨarawane, uspane sun pit sappat kit wat kulat kit sun pit kishiara. \v 21 Wat mɨarachi akwa, sun awane akkwan payukima tailchaamtuchi. Sun pit akwa naizamtune, uspane an nɨjkulamtuchi. \v 22 Sun pit kwayamtɨmtu. Mamaztuzne pippa pu patmukin taiztakanain mai. Sun pit mɨamtukas, uspane pailta payu usparuzpain minñat kit usparuzpa kal kiamtu. Pãn kulshiamɨztu. Katmizna sun pit mɨara aizpa usparuza wat uzna kiwainnamtuchi. \v 23 Mamaztuzne pippa wat pilkin taiztakanain mai. Sun pit mɨarawane, uspane wat piankamara. Mɨararuzne nil uzshiat kit wat kishiamɨztu. Uspane wat pippakanain mai. Wat pippane cien pippakima puzta. Anpane sesenta pippakimain puzta. Anpane treinta pippakimain puzta.” \s1 Chara pippakas kwail pɨtkas kamtam kwinta \p \v 24 Kwiztane Jesúsne mamaz kamtam kwinta ka kwinta kinara: “Une Dios an sura uztuza ɨninnamtu piankamtain. Sunkana usne ɨninnamtu. Ampune nan pilta wat pippa malta. \v 25 Maza amta pittamtuasmin, aliz awane at kit chara pippakin kwail pippa wat kit ɨt. \v 26 Chara pippa chikkakane, pippa kwizakane, parejuin kwail tɨ pippakas kwizara. \v 27 Suasne sun izarawane, kiwainaruzne pamikara ɨat kit kaizara: ‘Anpat up nanmal maltane, aune wat pippa malwiznash. ¿Mizamaka kwail tɨkas chara pippa tɨkas puzamtu?’ mɨmaamtu. \v 28 Pamikane kaiznara: ‘Mɨnpazha nawa aliz awa sun wara.’ Suasne kiwainturuzne an mɨmaara: ‘¿Kwail tɨ puhsnawizna?’ kizara. \v 29 Usne sɨnkanara: ‘Ma puhsnachi. Kwail tɨ puhstane, parejuin chara tɨkas puhsshina. \v 30 Parejuin chiknintawa, paknakima. Suasne kal kimtuza ɨninnanash, kwail tɨ an ñancha pakkanapa. Kwail tɨ pippa paktawane, wanku sat kit ĩnta paktana ɨninnash. Kwiztane wat tɨ pak kit watsamkin watsanpa ɨninnash.’ ” \s1 Ainki mostaza pippa kamtam kwinta \r (Mr 4.30-32; Lc 13.18-19) \p \v 31 Jesúsne mamaz kamtam kwinta kwinta kinara: “Diosne apa sunkana ɨninnamtu. Maza ampune paiña nan sura mostaza pippa wana ɨt. \v 32 An pippane ainki i. Sun pippa wara chikkane, tɨne mamaz tɨkin an katsa kawirɨmtu. Chitchune sun tɨ tailpurakin aat kit yal saamtu.” \s1 Kiña kamtam kwinta \r (Lc 13.20-21) \p \v 33 Jesúsne mamaz kamtam kwinta kwinta kinara: “Diosne apa sunkana ɨninnamtu. Maza ashampane pan sashimɨztu, kutña waz chara pippa kɨrɨtkasa. Usne kiñakanain winta, wan sulnapa.” \s1 Jesúsne kamtam kwinta kammuruza piankamninnamtu \r (Mr 4.33-34) \p \v 34 Jesúsne kammuruza kamtam kwintakasain kwinta kinamɨzta. Awaruza kamtanamtuasmin, usne kamtam kwintain paranamɨzta. \v 35 Jesúsne Dios kainammmika para aizpa kirɨt. Sunkana parɨt: \q1 “Nane awaruza kamtam kwintakasa kwinta kinanash. \q2 Dios an su sarasmin, Diosne makima sun kamtam watsarɨt mɨj. \q2 Mane nane sun kamtam kwinta kinanash.”\x + \xo 13:35 \xt Sal 78.2\x* \s1 Jesúsne chara pippa kamtampa piankamninnamtu \p \v 36 Suasne Jesúsne awara “ɨru” kiz kit yalta napta. Kammuruz ussa kasha aakane, ussa ka kaizara: “Aumɨza kwail pippa chikta kamtam kwinta piankamninchain,” kizara. \p \v 37 Suasne Jesúsne kammuruza kaiznara: “Nane, Dios Painkulne, wat pippa wammikane, ish. \v 38 Nan sune au sukana i. Wat pippane Dios ɨninturuzkana mai. \v 39 Kwail pippane aliz awakana mai. Kwail pippa wammikane Diablo i. Pakta payune minpa payukana i. Sun payura wan pailtɨnazi. Pakmuruzne ángelkana mai. \v 40 Pakmuruzne kwail tɨ nakkaat kit ĩnta kiaintu, impaktanapa. Wan payu pailka, sunkanain kinazi. \v 41 Dios Painkulne paiña ɨnintukish paiña ángeltuza ɨninnanazi, mamaztuza kwail kininturuzakas kwail kimturuzakas wanmakninnanapa. \v 42 Usne usparuza ĩnta kiakpɨnanazi. Suane uspane azat kit sula sɨt sɨt kianazi. \v 43 Suasne kwiztane Dios kaizta aizpa kimturuzne Papihsh ɨnintukin uzanazi. Uspane Dios iztukin wat kianat kit pãn aiztukanain puranazi. Na kaizta aizpa mɨrain.” \s1 Pial puintɨt kamtam kwinta \p \v 44 “Dios ɨnintukin uztumikane akkwan puintɨt pial pilta sairamikana i. Sun puintɨt pial sairawane, an ampune suain mamasa puina ɨmtu. Watsal ɨmtuasmin, usne wan mɨj aizpa painin kit sun su paintu, puintɨt pial ukkana.” \s1 Watsal in kamtam kwinta \p \v 45 “Dios ɨnintukin uztumikane watsal in saimtumikakana i. \v 46 Kwisha muin in wanmaltawane, usne wan mɨj aizpa painin kit sun in paintu.” \s1 Pishkaru sulmu kamtam kwinta \p \v 47 “Dios ɨnintukin uzturuzne pishkarukanain mai. Sulmuruzne sulmura pira kiain kit akkwan tuntu pishkaru sulamtu. \v 48 Pishkaru sulmukasa sulkane, sulmuruzne sulmu piras tainaktu, pi ksurakima. Suasne uspane uzat kit pishkaru naantu. Uspane wat pishkarune tɨmta win kit watsam. Kwailne kiakpɨntu. \v 49 Minpa payura sunkanain kinazi. Ángeltuzne chiyuras puzat kit kwailtuzakas wattuzakas paimpa nanazi. \v 50 Uspane kwailtuza ĩnta kiakpɨnnanazi. Suane azat kit sula sɨt sɨt kianazi.” \s1 An ña kamtamkas masas kamtamkas \p \v 51 Jesúsne mɨmanara: \p —¿Une sun kamtam wan mɨamtukiwas? \p Uspane sɨnkaara: \p —Watcha. Mɨanash, kizara. \p \v 52 Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Dios pit kammumikane Diospa piankamtu. Sun Dios ɨnintukin uztumikane paiña ɨninmika kamtamtu aizpa piankamnazi. Suasne usne yalpa mikakana namnazi. Yalpamikane masas kamtamkas an ña kamtamkas us watsarɨt aizpa kamtana ukkashina. \s1 Jesúsne Nazaret pɨpulura ɨt \r (Mr 6.1-6; Lc 4.16-30) \p \v 53 Wan kamtam kwinta kainanarawane, Jesúsne suas ɨt \v 54 kit paiña sura, Nazaret pɨpulura, piannat. Suane Jesúsne Judío kammu yalta kamtanamɨzta. Awa iztaspaarɨt akwa, awane usparuzpain mɨmaara: \p —Sun ampune sun pian aizpa ¿mɨnta kamta? Sun ampune sun iztasparɨt kal kimtu aizpa ¿Miza ka kimtu? kizara. \v 55 Usne tɨ kihtmumikawa painkul i. Paiña akkuhshne María mun i. Santiagokas Josékas Simónkas Judaskas paiña aimpihshtuzpain mai. \v 56 Paiña kwampihshtuzkas aukasa uzamtu. Usne ¿mɨnta wan kamta? \p \v 57 Katmizna uspane us kaizta aizpa mɨashitchi. Me Jesúsne kaiznara: \p —Diosne kainammika mamaz suras akane, awane ussa wat minñamtu. Dios kainammika paiña suras akane, sun pɨpulura uztuzne ussa an wekas minñamtu. Paiña yalta uztuzne ussa an we minñamtu. \p \v 58 Katmizna Jesúsne sun pɨpulura akkwan iztasparɨt kal kitchi, uspa ussa wat nɨjkularachi akwa. \c 14 \s1 Juanne, kwazikasa munna kimmikane, irɨt \r (Mr 6.14-29; Lc 9.7-9) \p \v 1 Sun payune Herodesne Jesúspa mɨra. Usne Galilea sura ɨnin kit \v 2 paiña kiwaintuza kaiznara: “Anne Juan munnammika i. Usne irɨttas kuhsta. Katmizna usne an iztasparɨt kal kimɨzta,” kiznara. \p \v 3-4 Ñamin Herodesne Juanta pizna ɨninta, ussa kuh kit kajchira sɨpna. Herodeskas Felipekas aimpihshtuzpain azi. Herodesne paiña aimpihshpa ashampara mɨltɨt. Sun ashampane Herodías muntɨt. Herodías akwa Herodesne Juanta sɨpninta. Juanne Herodesta kaiztɨt: “Sun ashampara, up kwiñara, mɨlnachi,” kizta. \p \v 5 Juanta piantashimtukas, Herodesne ussa piantarachi, awa ishkumtu akwa. Wan awane Juan Dios kainammmika azi minñara. \v 6 Herodespa año kapal pishta taizkane, Herodíaspa pashune akwattuza iztakin puz kit kukin ɨrɨt. Herodesne wari min kit \v 7 nimpihsh ashampara kaizta: “Nane nu chiwazha paikumtu aizpa Dios iztakin nua mɨlan namtus,” kizta. \v 8 Nimpihsh ashampane akkuhshta kwinta kin ɨt. Akkuhsh ussa kurunkane, nimpihsh ashampane Herodesta kaizta: “Mamazta ɨninti, Juan munammikawa kɨzpu pɨlattukin karanpa,” kizta. \p \v 9 Sun pit mɨrawane, Herodesne tayalta. Tayaltukas, usne us paikwat aizpa mɨlat. Pishta akwattuz us mɨlan namta aizpa mɨara akwa, Herodesne mamaztuza ɨninnara, us paikwara aizpa kin. \v 10 Suasne usne mamazta kajchira ɨninta, Juanpa kɨzpura tɨtnapa. \v 11 Suasne uspane pɨlattura karaat kit nimpihsh ashampara mɨlaara. Usne akkuhshta chɨhkara. \p \v 12 Suasne Juanpa kammuruzne aat kit irɨtta muat kit pilta kamaara. Kwiztane Jesústa kainana ɨara. \s1 Jesúsne cinco mil awaruza pan kwinnamtu \r (Mr 6.30-44; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14) \p \v 13 Sun mɨrawane, Jesúsne tas puz kit kanuara wat kit pul sura ɨrɨt. Mazainpain ɨrɨt. Jesúspa tukin piankamarawane, awane pɨpulukis puzat kit mittɨwara pimawara us tukin ɨamɨzta. \v 14 Kanuakis kihshtawane, Jesúsne akkwan awara iznara. Usne usparuza kiwainshinat kit intuza kakulninnara. \v 15 Tɨl pamɨzkane, nashmɨzkane, Jesúspa kammuruzne us tukin aat kit kaizara: \p —Nashtɨmtui. Akkine mɨnminkas uzchi. Awaruza pɨpulura ɨrain kiznari, chiwazha painapa kwan. \p \v 16 Jesúsne sɨnkanara: \p —Usparuza ɨninman. Umin usparuza kwinnari, kuanapa. \p \v 17 Uspane kaizara: \p —Akkine aune cinco panminkas paas pishkaruinkas mɨjmakpas. \p \v 18 Jesúsne kaiznara: \p —U mɨj aizpa nawa kararain, kiznara. \p \v 19 Suasne Jesúsne awaruza pɨtkin uzanapa ɨninnara. Suasne usne cinco pankas paas pishkarukas sap kit chiyura izak kit Diosta aishtaish kizta. Kwiztane pankas pishkarukas kɨz kit kammuruza mɨlanara. Uspane awaruza nailnara. \v 20 Wan kuat kit tukkarɨt. Kwatpane, uspane pitti pitti tiztɨt sakkat kit doce tɨmta winñara. \v 21 Cinco mil ampune kuara. Ashamparuzkas pashparuzkas wiantachin kuara. \s1 Jesúsne pi ɨsalpara chamtu \r (Mr 6.45-52; Jn 6.16-21) \p \v 22 Suasne Jesúsne kammuruza kanuara waanapa ɨninnara, an ñancha pi kwakara piannaanapa. Ɨamtuasmin, Jesúsne awaruza ɨru kiznara. \v 23 Usparuza “ɨru” kiznarawane, usmin malta nura, Diosta paikwan. \v 24 Tɨl pamɨzkane, us suain nukkultuasmin, kammuruzne kanuawara pi paizkakin ɨamtuazi. Ɨamtuasmin, katsa tɨnta inkwa kanuara nuppainmɨzta. Pine tɨnta palakpɨntu. \v 25 Tɨlawain Jesúsne uspa tukin ɨt. Pi ɨsalparain mittɨwara ɨmtuazi. \v 26 Uspa tukin pianamtuasmin, kammuruzne ussa pi ɨsalpara chamtu izara. Uspane ishkuat kit kwianara: \p —Irɨt izpul izpuspas, kizara. \p \v 27 Suasne Jesúsne usparuza parat kit kaiznara: \p —Une tɨnta kultain. Na ish. Ishkuman. \p \v 28 Suasne Pedrone sɨnkara: \p —Anpat. ¿Nu kish? Nu sua chamtuasmin, nawa chanpa ɨnincha, nu kuntakima, pi ɨsalpara ɨn. \fig Jesús Pedrora piztu|src="cn01722b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 14.28" \fig* \p \v 29 Jesúsne kaizta: \p —Nawa at, kizta. \p Pedrone kanuaras kihsh kit pi ɨsalpara ɨmɨzta, Jesús kuntakima. \v 30 Kwisha tɨnta inkwa iztuasmin, Pedrone ishkwat kit pira unainmɨz kit ka kwianmɨzta: \p —Anpat kiwaincha, kizta. \p \v 31 Ɨrattuin Jesúsne ussa piz kit tainak kit kaizta: \p —¿Chitma nawa wat nɨjkulmas? \p \v 32 Kanuara nuilkane, inkwane pamtuchi parɨt. \p \v 33 Suasne kanua waruzne Jesús iztukin wakpuj wainñat kit kaizara: \p —Watcha. Nune Dios Painkul i, kizara. \s1 Jesúsne Genesaret su imturuza kakulninnamtu \r (Mr 6.53-56) \p \v 34 Uspane pi kwakkat kit Genesaret sura pianaara. \v 35 Sun suras awa Jesúspa piankamarawane, uspane wan awaruza Jesús pianarɨt kainanara. Piankamarawane, uspane Jesús tukin imturuza karaara. \v 36 Uspane Jesústa paikuara, ishturuz paiña pĩnkin paanapa. Wan paiña pĩnkin paararuzne kakularɨt. \c 15 \s1 Jesús an ñamin kamtam watchi kiztu \r (Mr 7.1-23) \p \v 1 Suasne mɨnpazha Fariseo awaruzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Jerusalén pɨpuluras puzat kit Jesústa tukin aat kit mɨmaara. \p \v 2 —Up kammuruzne ¿Chikishma ñamin iarɨt kamtamtuz kainara aizpa mɨamtuchi? Kuamɨztune, uspane chihtɨ kittarazi, uspa kwail kiarɨt aizpa kihana. \p \v 3 Jesúsne sɨnkanat kit mɨmanara: \p —Une ¿Chikishma Dios kaizta aizpa mɨamtuchi? Umin u ɨlaparuz manta kiamtu aizpa minñamtu, Dios uruza manta kinamtu aizpa kiamanapa. \v 4 Diosne awaruza ɨninnat kit ka kaiznara: “Une papihshtakas akkuhshtakas wat nɨjkulat kit wat kiarawa.”\x + \xo 15:4 \xt Éx 20.12; Dt 5.16\x* Kawarain “Mɨnpazha papihshtakas akkuhshtakas kwail paramtune, awa ussa piantarawa, inapa.”\x + \xo 15:4 \xt Éx 21.17; Lv 20.9\x* \v 5 Kancha umin papihshtuzpakas akkuhshtuzpakas ka kamtanamtu: “Papihshtakas akkuhshtakas mɨlanashimtukine, une ka kizarawa: ‘Nane na papihshtakas akkuhshtakas mɨlasachish, na wan mɨj aizpa Diosta mɨlat akwa.’ \v 6 U sun kamtamtu akwa, une ‘au papihshtuzakas au akkuhshtuzakas kiwainsachimakpas’ minñamtu. U sunkana kamtaamtune, u kwalta kiwaintuchine, une Dios manta kimtu aizpa kiamtuchi. U ɨlaparuz kamtanamtu aizpa mɨashimtu akwa, une kwail kiamtu. \v 7 U papihshtakas u akkuhshtakas kiwainamtuchi akwa, une we nɨjkulamtu, Dios kaizta aizpa kiamtuchi akwa. Isaíasne, Dios kainammmikane, ñamin uruzpa nil kaiznara: \q1 \v 8 ‘An awa uspa pitkasain nawa wat kizamtukas, \q2 uspane nawa wat nɨjkulamtuchi. \q1 \v 9 Nawa wakpuj wainñamtukas, uspane nawa piankamamtuchi. \q2 Kamtanamtuasmin, uspane “au kamtamne Diospa kamtam i” kizamtu. \q2 Sunkana chi. Uspane uspain kamtam kamtanamtu.’ ”\x + \xo 15:9 \xt Is 29.13\x* \p \v 10 Sun kiztawane, Jesúsne akkwan awaruza wanmakninnat kit kaiznara: \p —Na kaiztu aizpa mɨrain, piankamanapa. \v 11 Chiwazha kumira kumtukas, kumira kumtumikasha kwail namninmanazi. Me kwail pit kaiztamikane kwail kimmikakana namnazi. \p \v 12 Suasne Jesúspa kammuruzne us tukin aat kit kaizara; \p —Nu kaizta aizpa akwa, Fariseo awane nukasa aliz kulaarɨt. ¿Sun piankamtukish? kizara. \p \v 13 Usne sɨnkanara: \p —Ap chiyuras Taittane paiña kamtam chɨhkanara. Usne nil chi kamtamtuzakas nilchi nɨjkultuzakas pailnintɨnazi. Awane usparuza kwail tɨkana puhstɨnazi. \v 14 Usparuza kurunnaman. Sun we pian kamtamtuzne mamaz we piantuza kamtanamtu. Wan karɨnazi. Sun kwail kamtamtuzne kasu izsachiruzkana mai. Kasu izsachimika kai izsachimikasha taintane, paasas kulkin taiziltɨnazi. \p \v 15 Pedrone Jesústa kaizta: \p —An kamtam kwinta aumɨza piankamninchain. \p \v 16 Jesúsne mɨmanara: \p —Une we piankaamtu. ¿Une mɨsachimakkiwas? \v 17 ¿Kumira kwat aizpa pianchimakkiwas? Wan kumira kwat aizpa pusunmal wa. Kwiztane awaras puztu. \v 18 Awa chiwazha ayuk kaijchira minñamtukas, kwiztane awane pitkasa paramtu. Kwail pit kaiztamikane kwail kimtu. \v 19 Wan kwailne kaijchuras puzamtu. Kwail mintumikakas, awara piantamtumikakas, mamazpa ashampakasa pittumikakas mamazpa ampukasa pittumikakas, walkumtumikakas, pɨrail kaiztumikakas, mamazta kwail pit paramtumikakas kaijchukin min kit chiwazha kwail kimtu. \v 20 Sunpawa kwail kimtumikane, Dios iztakin kwail kit kit ayukta sɨnam chi namnazi. Chihtɨ kittuchi kwatmikane Dios iztakin kwail kimtuchi. Usne ayukta sɨnam i. \s1 Mamaz suras ashampane Jesústa nɨjkulta \r (Mr 7.24-30) \p \v 21 Tas puztawane, Jesúsne mamaz sura ɨt kit Tiro pɨpulurakas Sidón pɨpulurakas pianara. \v 22 Cananea suras ashampane sun sura uzta. Usne Judío awa chi. Usne Jesús tukin ɨt kit ka kwianta: \p —Anpat. Nawa mɨzha. Nune ñamin ɨnintamika Davidpa kwal i. Nawa kiwaincha. Kwail saliz ap pashura pizta akwa, ap pashune kwisha naizmɨztui, kizta. \p \v 23 Jesúsne ussa sɨnkarachi. Suasne paiña kammuruzne Jesústa aat kit ka paikuara: \p —An ashampa paiña pashu akwa paikumtu akwa, us paikumtu aizpa kit kit ussa attishta ɨninti. Usne au kwizpa tɨnta kwiantu. \p \v 24 Suasne Jesúsne an ashampara kaizta: \p —Diosne nawa Israel awaruza ɨninta. Uspane pɨriku karɨtuzkanain uzamtu, pɨriku izmumika mɨjchi akwa. \p \v 25 Ashampane kasha ɨt kit us iztakin wakpuj wain kit kaizta: \p —Anpat mɨzha. Kiwaincha, kizta. \p \v 26 Jesúsne ussa sɨnkara: \p —Nane Judío awaruza kiwainarawash. Sunkana pashpawa kumira nakasachish, kwizaruza kwinna. Kawarain nane Judío awaruza kiwainnarawash, Judío awachiruza kiwainnarachin. \p \v 27 Usne kaizta: \p —Watcha Anpat. Nu watcha i kaiztukas, kwizakas pamikawa misharɨras pak taizka sak kit kum. Sunkana, na Judío awachi akwa, nawa pitchin kiwaincha, kizta. \p \v 28 Suasne Jesúsne ussa kaizta: \p —Ashampa mɨzha. Nu kwisha wat nɨjkultɨt akwa, nu pashimtu aizpa kinash, kizta. \p Sun urain paiña pashune kakultɨt. \s1 Jesúsne akkwan inturuza kakulninnamtu \p \v 29 Jesúsne tas puz kit Galilea pimamin pianara. Kwiztane maza ɨzara nut kit sua uzta. \v 30 Kwisha akkwan awane us tukin aara. Uspane chasachiruzakas kasu izsachiruzakas pit parasachiruzakas sail puil patturuzakas pimpul kwail mɨjtuzakas an akkwan inturuzakas karaara, Jesús kakulninnanapa. \p \v 31 Jesús kit aizpa izarawane, awa sun izararuzne iztaspaarɨt. Pit parasachiruzakas paraara. Sail puil patturuzne wat parɨt. Chasachiruzne chaara. Kasu izsachiruzne izara. Watsal iztasparɨt kal izarɨt akwa, uspane Israel awawa Dios kwisha wari kizamɨzta. \s1 Jesúsne ampara mil awara kumira kwinamtu \r (Mr 8.1-10) \p \v 32 Suasne Jesúsne kammuruza akwanat kit kaiznara: \p —An awane nakasa kutña payukima chaamtu. Mane uspa kumira mɨjchi akwa, kiwainashimtus. Nane usparuzpa yalta ɨninnashimtuchish, uspa kumira kwatchi akwa, miwara najarɨn akwa. \p \v 33 Suasne paiña kammuruzne mɨmara. Apain akkwan awa uzamtuchi akwa, \p —¿Mɨntama kumira sayanapai? An sukinne mɨnminkas uz chi, chiwazha paina, kizara. \p \v 34 Jesúsne mɨmanara: \p —Une ¿Yawa pan mɨjmakpas? kiznara. \p Uspane kaizara: \p —Siete pankas akkwan pishkaruchikas mɨjmakpas, kizara. \p \v 35 Suasne Jesúsne awaruza ɨninnara, pilta uzanapa. \v 36 Usne siete pankas pishkarukas sap kit Diosta aishtaish kizta. Suasne kɨz kit kammuruza nailnara. Uspane awaruza nailnara. \v 37 Wanne tuktakima kuat. Wan kwatpane, uspane tiztɨt aizpa siete tɨmta winñara. \v 38 Ampara mil ampune kuara. Ashampakas pashpakas winñamtachin kuara. \v 39 Kwiztane Jesús awara “ɨru” kiz kit kanuara wat kit Magdala sura ɨmɨzta. \c 16 \s1 Fariseo awakas Saduceo awakas Jesústa chiyuras iztasparɨt kal kinpa paikuamtu \r (Mr 8.11-13; Lc 12.54-56) \p \v 1 Fariseo awakas Saduceo awakas Jesústa ɨat kit paikuara, chiwazha chiyuras iztaspat kal kinpa. Us iztasparɨt kal kikane, uspane ussa kwail kimtu kizshiara, awa us akwa kwail minñanapa. \p \v 2 Jesúsne usparuza sɨnkanara: “Nashmɨzkane, kwanam parɨkane, une ‘tɨlawa watsal kɨnnazi,’ kizamtu. \v 3 Kɨnmɨzkane, ‘Une mane kwail payu anpai’ kizamtu, ‘wanish sɨptɨt akwa, chiyu kwanam iztɨt akwa.’ U chiyura kimtu aizpa wat piankas, une ma payu na kimtu aizpa wat piankamasachi. \v 4 U kwail awa chiyuras iztasparɨt kal izshiamtukas, une Diosta an wat piankamashitchi. Diosta kanpaashimtuchi akwa, une kwail cha ashampakana chaamtu. Mane iztaspat kal u iztukin kimanash. Une mamaz tuntu kal izanazi. Une Jonásta kit aizpakana izanazi.” \p Suasne Jesúsne awaras ɨrɨt. \s1 Fariseo awa kamtamtu aizpa kwail i \r (Mr 8.14-21) \p \v 5 Pi kwakkarawane, kammuruzne pan mɨlna mainñarɨt. \v 6 Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Fariseo kamtamtu aizpakas Saduceo kamtamtu aizpakas kwiraruin. Uspa kamtamtu aizpa kiñakana i. Kiñane chiwazha sulnin kit wan chiwal maiznamtu. \p \v 7 Suasne kammuruzne usparuzpain kaizamɨzta: \p —Au pan karatchi akwa, Jesúsne sunkana kaiztu. \p \v 8 Jesúsne uspa minñamtu aizpa nɨjkul kit kaiznara: \p —¿Chikishma pan karazamanas kizamtuas? Une nawa wat nɨjkulamtuchi. \v 9 ¿Na kaizta aizpa wat mɨmtuchimakkiwas? Nane cinco pankasain cinco mil awara nailnarau. ¿Yawa pak tiztɨt tɨmta winñara? ¿Nɨjkultuchimakkiwas? \v 10 Nane siete pankasa ampara mil awara nailnarau. ¿Yawa pak tiztɨt tɨmta winñara? ¿Nɨjkultuchimakkiwas? \v 11 ¿Mizama na kaizta aizpa nɨjkulamtuchi? Nane panpa paramtuchish. Kiñawa paramtuchish. Nane Fariseo kamtamtu aizpakas Saduceo kamtamtu aizpakas paramtus, u uspa kamtaamtu aizpa kiamanpa. \p \v 12 Suasne kammuruzne Jesús kaizta aizpa piankamarɨt. Jesúsne panpa kiña kamtanarachi. Usne Fariseo kamtampakas Saduceo kamtampakas kamtanara, uspa kamtamtu aizpa kiamanpa. Kuiraruin. \s1 Pedrone Jesús Dios nɨrɨtmika i kiztu \r (Mr 8.27-30; Lc 9.18-21) \p \v 13 Filipowa Cesarea sura pianatpane, Jesúsne kammuruza mɨmanara: \p —Awane ampu namtɨtmikawa paraamtu. Uspane ¿nane mɨnma i kizamtu? \p \v 14 Uspane sɨnkaara: \p —Mɨnpazha nune Juan munnammika i kizamtu. Mamaztuzne “nune Elías, ñamin Dios kainammmika i” kizamtu. Mamaztuzne nune Jeremías, ñamin Dios kainammmika, i kizamtu. Mɨnpazha “nune mamaz ñamin uztamika, Dios pit kainammmika i” kizamtu. \p \v 15 Suasne Jesúsne mɨmanara: \p —Une ¿Chima minmuspas? Nane ¿mɨnma ish? \p \v 16 Suasne Pedrone kaizta: \p —Nune Dios nɨrɨtmika i. Nune Cristo muntɨtmika i. Nune chiyuras Dios Painkul i, kizta. \p \v 17 Jesúsne Pedrora, Jonáspa painkulta, sɨnkara: \p —Nune watsal kianazi. Mɨnminkas nu pian aizpa nɨjkulnintachi. Ap chiyuras Taittain sunmin nua nɨjkulninta. \v 18 Nane up mun maizninnash. Ñamin nune Simón muntɨt. Nu nawa kaizta akwa, nane makis nua Pedro munnintus. Nu tɨnta akwa, mɨnminkas nua maizsachi. Nane wan nawa piantuzakas wan na kamtamtu aizpa mɨmturuzakas kiwainnanash, na kaizta aizpa nɨjkulanapa, an kamtam akwa tɨnta ukkana namanapa. Uspa purakis wan ĩnkin saliztuzne nawa piantuza anuppasachi. \v 19 Nane nua ɨninmika namninnash, Dios kaizta aizpa mɨmturuza kurunnanapa, nu Dios akwa parananapa. Nune awaruza chiwazha wat aizpakas chiwazha kwail aizpakas kamtananazi. Nu wat kimturuza u wat kiamtu kiznarane, Dioskas sunkana kiznazi. Nu kwail kimtuza u kwail kiamtu kiznarane, Dioskas sunkana kiznazi. \p \v 20 Suasne Jesúsne kammuruza ka kurunnara: \p —Mɨnainkas “nane Dios nɨrɨtmika ish” kizman. \s1 Jesús nane irɨnash kiznamtu \r (Mr 8.31–9.1; Lc 9.22-27) \p \v 21 Sun payuin Jesúsne paiña kammuruza “nane Jerusalén pɨpulura ɨrɨnash” kainanamɨzta. “Judío ɨlaparuzkas katsa pariya ɨnintuzkas Moisés parɨt aizpa kamtamtuzkas nawa kwisha naizninanazi. Uspa nawa piantarawane, nane kutña payura irɨttas kuhsnash.” \v 22 Pedrone Jesústa paimpa mit kit tɨnta pilchapuz kit kaizta: \p —Nu kaizta aizpa kaizmun. Nu kaizta aizpa nua kimanazi, kizta. \p \v 23 Jesúsne puijchat kit Pedrora kaizta: \p —Nakis paimpa ɨri. Nune Satanáskana mintu. Nune nawa kiwaintuchi, Dios pashimtu aizpa kin. Nu awakana mintu akwa, nune Dios mintukana mintuchi. \p \v 24 Suasne Jesúsne kammuruza kaiznara: \p —Mɨnpazha nawa kanpammika namshitne, usne usmin pashit aizpakin maintawa, Dios pashimtu aizpa kin. Naiztukas, kurishta irɨmtukas, usne nawa kanpamɨztawa. \v 25 Nawa kanpashitchimikakas au sura watmin uzshitmikakas paiña izpul karɨnazi. Na akwa irɨtmikakas, na akwa uzshitmikakas, paiña izpul kamanazi. \v 26 Mɨnpazha wan sukin pura aizpa kana kitkas, izpul karɨtmikane chinkas mɨjchianazi. Kwazpamikane paiña izpul watsat mɨlnana pial tasachi. \v 27 Nane, Ampu namtɨtmikane, chiyuras anash. Na akane, ap Papihshne nawa paiña ángeltuzakas ɨninnanazi. Usne nawa piantuza chiwazha mɨlam tananazi. Ap kal kimturuzne sun mɨlam sappanazi. \v 28 Watcha kaiznamtus. Mɨnpazha ma payu uztuzne iamanazi, Ampu namtɨtmika awaruza ɨninnamtu izanakima. Usne katsa mikwakana iztɨnazi. \c 17 \s1 Jesúsne kai sanazi \r (Mr 9.2-13; Lc 9.28-36) \p \v 1 Seis payu pailkane, Jesúsne Pedrorakas Santiagorakas Juantakas, paas aimpihsh parain, paimpa akwanat kit kwash ɨzarakima minara. \v 2 Suane usne uspa iztakin mamaz tuntukanain maiztɨt. Paiña matsɨhne pãn naztamkana malta. Paiña kwaksham impilkanain putchã iztɨt. \v 3 Masain uspane Moiséstakas Elíastakas izara. Uspa paas Jesúskasa kwinta kiamtazi. \v 4 Pedrone Jesústa kaizta: “Anpat, kwisha wat tumakpas akkine. Nu pashitne, nane kutña ainki yal sanash. Mazane up, mazane Moiséspa, mazane Elíaspa.” \v 5 Pedro paramtuasmin, naztam wanish taiz kit usparuza sɨpnara. Diosne wanishkin kaiznara: “Anne ap painkul i. Ussa kwisha pashimtus. Usne ap narɨtmika i. Us kimtu aizpa wari pianish. Us kaiztu aizpa mɨrain.” \p \v 6 Sun mɨrawane, kwisha ishkuamtu akwa, paiña kammuruzne matsɨh pilta wainñara. \v 7 Suasne Jesúsne uspa purakin ɨt kit usparuza panat kit kaiznara. “Kuhsaktain. Ishkuman,” kiznara. \p \v 8 Kasu izkulakane, uspane mɨnainkas izarachi. Jesústain izara. \v 9 Kwash ɨzaras kihshamtuasmin, Jesúsne ka kurunnara: \p —U izara aizpa mɨnainkas kainamman, Ampu namtɨtmika irɨttas kuhsnakima. \p \v 10 Katmizna paiña kammuruzne Jesústa mɨmaara: \p —Moisés parɨt aizpa kamtamtuzne “Elías Cristokin, Ampu namtɨtmikakin, an ñancha anazi” kizamtu. ¿Chikishma sun kizamti? \p \v 11 Jesúsne sɨnkanara: \p —Watcha, Elíasne an ñancha atmika azi. Usne awaruza kurunnanazi, wan watsananapa. \v 12 Nane kaiznamtus. Awa ussa piankamarachikas, Elíasne me arɨt. Uspane uspa kwail kishiarɨt aizpa ussa kiarɨt. Sunkanain awane Ampu namtɨtmikasha naizninat kit piantanazi. \p \v 13 Suasne paiña kammuruzne Jesús Juan munnammikawa kaizta piankaamara. \s1 Jesúsne salizta puznintu \r (Mr 9.14-28; Lc 9.37-43) \p \v 14 Awa purakin piannaakane, maza ampune Jesústa at kit us panakin wain kit kaizta: \p \v 15 —Anpat. Ap painkulta kiwainti. Usne ul kit kwisha naizmɨztu. Kwisha akkwan pijikima ĩntakas pirakas taizta. \v 16 Na up kammuruza karanarakas, uspane ussa kakulnintachi. \p \v 17 Jesúsne wan awaruza kaiznara: \p —Une mama nawa nɨjkulamtuchi. Une watcha piankamashitchi. Nane ukasa akkwan payuchin uznash. Uruza tailchasachish. Up painkulta apa nawa karat, kizta. \p \v 18 Sun urain Jesúsne salizta tɨnta kaiz kit ɨnin kit pashparas puzninta. Sun urain wat parɨt. \p \v 19 Kwiztane kammuruzne Jesúskasa paimpa kwinta kiat kit ka mɨmaara: \p —¿Chitma aune saliz puzninsachimakpas? kizara. \p \v 20 Usne sɨnkanara: \p —Nawa we nɨjlulamtu akwa, une salizta puzninsachi. Watcha kaiznamtus. Ma pitchin nɨjkultumikane “sun ɨzara pi kwakara ɨt” kizshina. Suasne sun ɨza kwakara ɨrɨnazi. Wemin nɨjkultumikane akkwan chiwazha kinazi. \v 21 Dios akwa pala kwatchin chamtuasmin, Diosta paikuamtuasmin, une sun tuntu salizta puzninshinai. \s1 Jesúsne mamasa inash kiztu \r (Mr 9.30-32; Lc 9.43-45) \p \v 22 Galilea suwara parejuin chaamtuasmin, Jesúsne kaiznara: \p —Kwail awaruzne nawa, Ampu namtɨtmikara, pizat kit mamaztuza chɨhkaanazi, nawa piantanapa. \v 23 Nawa piantarawane, kutña payura kuhnash. \p Us kaizta aizpa mɨarawane, uspane kwisha tayalamɨzta. \s1 Judío wanmakmu yalkin pial tamtu \p \v 24 Jesúskas, paiña kammuruzkas, Capernaum pɨpulura piannaakane, Dios yalkis awaruzne, pial sapmuruzne, Pedrora ɨat kit mɨmaara: \p —Up kamtam Dios yalkin napkane, ¿Up kamtammikane pial tanasa? kizara. \p \v 25 Pedrone sɨnkanara: \p —Watcha. Usne pial sapmuruza pial tamtu. \p Kwiztane Pedrone Jesús tukin yalta napta. Pedro parachasmin, Jesúsne an ñancha ussa kaiz kit parat: \p —Pedro, nune ¿Chi mintus? Wan sukin katsa mikwaruzne gobiernowa pial sappamtu. ¿Mɨnmikama katsa mikwara pial tamtu? ¿Uspa sukin uztuzne pial taamtuki? ¿Mamaz suras anupparɨttuzne pial taamtuki? kizta. \p \v 26 Pedrone sɨnkara: \p —Mamaz suras anupparɨttuzne pial taamtu. \p Jesúsne kaizta: \p —Suasne, au Diosta piankamamtu akwa, Dios aumɨza ɨninamtu akwa, aune Dios yalta napna sun pial taasachimakpas. Sun Dios yal ɨninturuz na kaizta aizpa piankamasachi akwa, taarawamakpas, usparuza aizappamanpa. \v 27 Mane na kaiztu aizpa nu kitpa, pial sapmuruz aliz kulamanpa. Pira ɨt kit ñampi pira kiainti. An ñancha pishkaru tainaktash. Nune pishkaru pitta pial wanmalnazi. Sun pialkasa na akwakas nu akwakas pial sapmuruza tanashina. \c 18 \s1 ¿Mɨnma an tɨntamika i? \r (Mr 9.33-37; Lc 9.46-48) \p \v 1 Maza payune kammuruzne Jesústa ɨat kit mɨmaara: \p —Dios ɨnintukin ¿Mɨnma an tɨntamika i? \p \v 2 Suasne Jesúsne pashpara akwat kit uspa paizkakin kunnin kit \v 3 kaiznara: \p —Watcha kaiznamtus. U mintu aizpa maizarachine, pashpakanain namarachine, une Dios ɨnintukin nappamanazi. \v 4 Dios ɨnintukin an tɨnta namtamikane “nane an warish” minmanazi. Usne an pashpakanain namtawa, “nane an tɨnta ish” mintachin. \v 5 Mɨnpazha na akwa an pashparakanain kiwainshimtune, nawakas wat min kit saptu. \s1 Mamazta kwail kinintane, kwail i \r (Mr 9.42-48; Lc 17.1-2) \p \v 6 “Mɨnpazha an pashparuzakanain, nawa we tɨnta nɨjkultuza, kwail kininnarane, uspane kwisha naizarɨnazi. Mamazta kwail kimtuchasmin, ina an wari. Anza wari katsa kɨmu ukkasa paiña tɨmpukin kuh kit pi pɨnta kiakpɨnna. \v 7 Au sukin akkwan tuntu kwail wa. Mɨnpazha nawa nɨjkulturuza kwail kininturuzne an sura kwisha naizarɨnazi. Apas awa mamaztuza kwail kininnamtukas, mamaztuza kwail kininturuzne an akkwan naizanazi, uspa kwail kiarɨt akwa. \p \v 8 Katmizna, uruzpain kwiraruin. Awane chihtɨkas mittɨkas waj. Uspa chihtɨkasa kwail kimturuzkas kwail kin chamturuzkas maizarawa, uspa mittɨkas kwail kiamanpa, awa kwail kiamtukin chamanpa. Chihtɨkasa kwail kimtuzkas awa kwail kiamtukin chamturuzkas Dios uztukin nappasachi. Ĩnta ɨanazi. \v 9 Awane kasu waj. Chiwazha kwail saimtumikane kwail min kit kinazi. Kwail kin saimtuchimikane Dios uztukin napnazi. Kasukasa kwail sait kit kimtumikane ĩnta ɨrɨnazi. Katmizna kwail saiman, ĩnta ɨamanpa.” \s1 Pɨriku karɨt kamtam kwinta \r (Lc 15.3-7) \p \v 10 “Mɨrain. Pashparuzpakas nawa wat we piantuzpakas kwail minñanachi. Watcha kaiznamtus. Ángeltuzne nawa we piantuza iznat kit au chiyuras Taitta iztakin pura. Uspane pailta payukima Diosta izamtu. \v 11 Ampu namtɨtmikane apa at, ussa pianchiruzakas karɨttuzakas watsat mɨlnana. \p \v 12 Sun kwinta mɨrain. Maza ampune cien pɨriku mɨj. Maza pɨriku karɨkane, pɨrikuwamikane noventa y nueve pɨrikuruza ɨzara kwaittarɨt kit maza pɨriku karɨtmikara saimɨztu. \v 13 Karɨt pɨrikura wanmaltane, usne sun pɨriku akwa anza wat kultɨt uz. Usne noventa y nueve pɨriku kaarachiruzpa wemin mintu. \v 14 Sunkanain au chiyura Papihshne nawa we piantuza, pashpakanaintuza, kiwainninnashimtu. Mazantuz karɨntukas, usne usparuza watsat mɨlnashimtu.” \s1 Diosta piantuza wat kultawamakpas \r (Lc 17.3) \p \v 15 “Mamaz awa nua kwail kikane, nune ussa paimpa ɨt kit us kwail kit aizpa piankamnintawa. Nu kaizta aizpa mɨrane, usne up izmuruz namnazi. \v 16 Us nua mɨshimakane, paastakas kutñarakas wanmaknintawa. Suasne nune uspa iztakin paiña kwail kit aizpa kainarawa, kutñaruz piankamnapa.\x + \xo 18:16 \xt Dt 19.15\x* \v 17 Suasne uruza mɨshimakane, nune iglesia wanmakmuruza us kwail kit aizpa piankamninarawa. Iglesia wanmakmuruz kaizara aizpa mɨshimakane, une ussa ka mintain: Nune Dios pianchimikakana i. Nune Diosta nɨjkultuchikana i. \p \v 18 Watcha kaiznamtus. Une awaruza chiwazha wat aizpakas chiwazha kwail aizpakas kamtananazi. U wat kimtuza ‘u wat kiamtu’ kiznarane, Dioskas sunkana kiznazi. U kwail kimtuza ‘u kwail kiamtu’ kiznarane, Dioskas sunkana kiznazi. \p \v 19 Mamaz pitkas uruza kaiznamtus. An sukin paas awane nɨjkul kit nɨjkulpailshina. Diosta paikukane, ap chiyuras Taittane u pashimtu aizpa mɨlananazi. \v 20 Paaskas kutñakas na akwa wanmakkakane, nane uspa paizkakin tuanash.” \s1 Kiwainmumika mamazpa kwail wat kulshitchi \p \v 21 Suasne Pedrone Jesústa ɨt kit mɨmara: \p —Anpat. Ap aña nawa kwail kitne, ¿Yawa pijikima paiña kwail kimtu aizpa wat kultawaish? ¿Ussa siete pijikima wat kultawaki? \p \v 22 Jesúsne sɨnkara: \p —Ussa siete pijikimain wat kulman. Nune aimpihshta an akkwankima, ciento cuarenta pijikima, ussa kwail kirɨt aizpa wat kultawa. \p \v 23 “Katmizna, nane maza kamtam kwinta kainanash, miza Dios ɨnintu piankamanapa. Katsa mikwane paiña kiwainmuruza akwanara, paiña pialpa pui aizpa kwinta kin. \v 24 Paiña pialpa kwinta kimɨztuasmin, mikwane mazara ɨninta, maza kwisha puimikasha karan. Usne 10.000 kilo pial puiara. \v 25 Paiña kiwainmika wan pial mɨjchi akwa, usne paiña pui aizpa tasachi. Suasne pamikane paiña pit ɨninta, kiwainmikarakas paiña ashamparakas paiña painkultuzakas wan mɨj aizpa paininnapa, pui aizpa taanapa. \v 26 Suasne kiwainmikane pamika iztakin wakpuj wain kit paikwat: ‘Anpat mɨzha. Ma pitchin tɨrizti, pial sainakima. Nua wan tanash,’ kizta. \v 27 Us akwa tayaltu akwa, pamikane ussa kiwainshit kit us wan pui aizpa wat kulta. Chinkas saptachin, ussa chɨhtta. \p \v 28 Tas puztawane, sun kiwainmikane mamaz kiwainmikara wanmalta. Usne ussa we pui. Ussa kwilkin tulpiz kit kaizta: ‘Nu pui aizpa tazha.’ \v 29 Suasne paiña kiwainmikane us iztakin wakpuj wain kit kaizta. ‘Ma pitchin tɨrizti. Na pui aizpa tanash,’ kizta. \v 30 Sunkana usne tɨrizshitchi. Usne puimikara kajchira sɨpninta, pui aizpa tanakima. \v 31 Mamaz kiwaintuz sun izarawane, uspane kajchira sɨptɨtmika akwa kwisha tayalat kit uspa pamikara sun kit aizpa kainanara. \v 32 Suasne pamikane an ñancha pui wat kultɨtmikasha akwanpa ɨnin kit kaizta: ‘Nune kwail kiwainmika i. Nu nawa paikwara akwa, nane wan nu pi aizpa wat kultau. \v 33 Nukas na nu pui aizpa wat kultɨtkana mamaz kiwainmikasha wat kulkamtish.’ \v 34 Suasne anpatne kwisha pilchapuz kit ussa kajchira ɨnin kit ussa sɨpta, naiznapa, wan chiwal pui aizpa tanakima.” \p \v 35 Kapal kwinta kitpane, Jesúsne kaiznara: \p —Une u aimpihsh kwail kiat aizpa watcha wat kularakine, u chiyuras Taittane u kwail kiamtu aizpa wat kulmanazi. \c 19 \s1 Ashampa mɨjne, ussa kwaikain \r (Mr 10.1-12; Lc 16.18) \p \v 1 Kapal sun pit kamtanarawane, Jesúsne Galilea sukis puz kit Judea sura ɨt. Jordán pi pãn puzmumal piannara. \v 2 Kwisha akkwan awane ussa kanpaarɨt. Suane inturuza kakultanara. \p \v 3 Suasne mɨnpazha Fariseo awane Jesús tukin aara, ussa kwail kininna. Ussa ka mɨmaara: \p —Ampu paiña ashampara an pashitkine, ¿Ampune chiwazha akwa ussa kwaishinaki? mɨmaara. \p \v 4 Jesúsne sɨnkanara: \p —Une Dios paiña pɨnkɨhta panintɨt aizpa izara. An ñamin awa sarawane, Diosne “ampurakas ashamparakas sara.”\x + \xo 19:4 \xt Gn 1.27; 5.2\x* \v 5 Ankas kaiznara: “Sun akwa ampune paiña papihshtakas paiña akkuhshtakas paimpa ɨnazi, paiña ashampara wanmakna. Paasas maza awakanain namnazi.”\x + \xo 19:5 \xt Gn 2.24\x* \v 6 Sunkana uspane paas awa chi. Maza awain. Katmizna Dios ampurakas ashamparakas wanmakninta akwa, mɨnminkas sun paasta kwainnachi, paimpa uzmanpa. \p \v 7 Suasne Fariseo awane Jesústa mɨmaara: \p —Moisés ka parɨt: “Ashampara kwaishitne, ampune ashampara kwaina pɨnkɨh chɨhkatpa.”\x + \xo 19:7 \xt Dt 24.1\x* \p \v 8 Jesúsne sɨnkanara: \p —U Dios pashit aizpa kiashimtuchi akwa, Moisésne kwaina pɨnkɨh chɨhkashina kiznara, ashampara kwainapa. An ñamin Diosne sunkana pashitchi. \v 9 Nane sunkana kaiznamtus. Ashampa mamaz ampukasa pittane, paiña ampune paiña ashampara kwaina kit chɨhkashina. Paiña ashampa mamazkasa pittukine, usne paiña ashampara kwaisachi. Sun ampu paiña ashampa mamaz ampukasa pittachimikasha kwairane, sun ampune kwail kinazi, mamaz ashampara mɨltane. Sun kwairɨt ashampara mɨltumikane kwail kinazi. \p \v 10 Kammuruzne Jesústa kaizara: \p —Ampu paiña ashampara kwaisachine, anza wat ashampara mɨlnachi, kizara. \p \v 11 Jesúsne sɨnkanara: \p —Wanne Dios kaizta aizpa piankamasachi. Diosne ashampara mɨltumikasha kiwainnashina, paiña ashampakasa wat uznanpa. \v 12 Pashparasmin mɨnpazha ampune kasara kisachi. Awane mamaztuza kasara kininarachi. Mɨnpazha ampune ashampara mɨlshitchi, Dios ɨnintukin kal kinpa. Na kuruntu aizpa mɨshimturuzne na kaizta aizpa piankamtawa. \s1 Jesúsne pashparuza wat kinamtu \r (Mr 10.13-16; Lc 18.15-17) \p \v 13 Suasne uspane mɨnpazha pashparuza Jesúspakin karaara, paiña chihtɨkasa paat kit uspa akwa Diosta paikwanpa. Kammuruzne pashparuza karamtuza pilchaapuzta. \v 14 Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Nakin pashpa karaman kizman. Awane an pashpakanain Dios ɨnintukin uzanazi. \fig Awa pashparuza Jesús tukin karaamtu|src="cn01771b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 19.14" \fig* \p \v 15 Pashparuza paiña chihtɨkasa paanarawane, suas ɨrɨt. \s1 Musittu kwazpamika \r (Mr 10.17-31; Lc 18.18-30) \p \v 16 Maza musittune Jesúspakin ɨt kit mɨmara: \p —Wat Anpat. ¿Chi wat kalma kinpai, chiyura pailta payukima uzna? kizta. \p \v 17 Jesúsne sɨnkara: \p —¿Chitma nawa wari kiztus? Diosmin wari. Sunkana chiyura uzshitne, Dios kaizta aizpa kiri, kizta. \p \v 18 Musittune kaizta: \p —¿Chima kinpai? Diosne akkwan pit ɨninta. \p Jesúsne sɨnkara: \p —“Awara piantamun. Mamaz ashampakasa pitmun. Walkumun. Mɨnainkas pɨrail kaizmun. \v 19 Papihshpakas akkuhshpakas wat mintawa. Nuin pashimtukanain makin uztuza pashinarawa,”\x + \xo 19:19 \xt Éx 20.12-16; Dt 5.16-20; Lv 19.18\x* kizta. \p \v 20 Musittune sɨnkara: \p —Nane pashpa asmin nu kaizta aizpa kirau. ¿Anne chima kinpai? \p \v 21 Jesúsne kaizta: \p —Nu wan nil kishitne, nune wan mɨj aizpa painin kit puizara mɨlanarash. Sunkana kitne, nune chiyura pãn kulnazi. Kwiztane nakin at kit nawa kanpazha, kizta. \p \v 22 Sun mɨrawane, musittune tayal kit ɨrɨt, kwisha kwazpa akwa. \p \v 23 Suasne Jesúsne kammuruza kaiznara: \p —Watcha kaiznamtus: “Kwazpamikane kwisha sam i, Dios ɨnintukin napna.” \p \v 24 Mamasa kaiznamtus. Camellone chɨhku kasura napsachi. Kawarain pãn kulshitmikane Dios ɨnintukin napsachi. \p \v 25 Sun mɨarawane, kammuruzne kwisha iztaspaat kit usparuzpain mɨmaara: \p —Kwazpa awa Dios ɨnintukin nappasachine, suasne mɨnminkas watsat mɨlmanazi. \p \v 26 Jesúsne usparuza iznat kit kaiznara: \p —Awane usparuzpain watsat mɨlnasachi. Diosmin chiwazha awaruza watsat mɨlnashina. \p \v 27 Suasne Pedrone Jesústa kaizta: \p —Aune wan mɨj aizpa chɨhkarɨtmakpas, nua kanpana. ¿Chima saptawaime? \p \v 28 Jesúsne sɨnkanara: “Watcha kaiznamtus. Mamaz payura Diosne wanta masas namnintɨnazi. Sun payura nane, Ampu namtɨtmikane, Dios ɨnintukin uz kit kwisha naztam malnash. Une, ap kanpamturuzne, doce ɨnintukin nakasa uzanazi, doce Israelpa kwaltuza ɨninnana. \v 29 Nawa kanparamikane, mɨnpazha na akwa yalkas, aimpihshtakas, kwampihshtakas, papihshtakas akkuhshtakas painkultakas paiña sukas chɨhkatmikane, apain an akkwan pijikima sappanazi. Kwiztane chiyura pailta payukima uzanazi. \v 30 An sukin an tɨntaruzne Dios ɨnintukin an we tɨntakana namanazi. An sukin an we tɨntaruzne Dios ɨnintukin an tɨntaruzkana namanazi.” \c 20 \s1 Kal kimmikawa kamtam kwinta \p \v 1 Suasne Jesúsne ka kamtanamɨzta: “Dios ɨninkane, usne su pamikakana i. Su pamikane tɨlawain ɨt kit kal kimtuza sainara, wankail pippa pakna. \v 2 Usne kal kimtuza pial tana namninnat kit paiña sura ɨninnara, kal kianapa. \v 3 Nueve urara pakane, usne awa wanmakchamkin ɨt kit awa kal kishimturuza sainara. \v 4 Usne kaiznara: ‘Ukas ap kal kin ɨrain. Nane nil tananash,’ kiznara. Uspane kal kin ɨara. \v 5 Pamikane mamasa paizka payu pakakas, kutña urakas puzta, kal kimtuza sainana. Usne sun pitmin kaiznat kit ɨninnara, paiña kal kianapa. \v 6 Cinco ura pakakas, usne awa wanmakchamkin puzta. Mamaz kal kimtuchiruza wanmaknat kit kaiznara: ‘¿Chitka une akki mansɨh pura, kal kimtuchin?’ mɨmanara. \v 7 Uspane kaizara: ‘Mɨnminkas aumɨza kal kin namninnarachi.’ Suasne usne kaiznara: ‘Une ap sura kal kin ɨrain. U kal kit aizpa tananash,’ kiznara. \p \v 8 Tɨlpamɨzkane, pamikane paiña kal ɨninmikara kaizta: ‘Kal kimtuza akwanat kit pial tanamɨzti. Kwizta piannattuzakas an ñancha tanamɨzti. An ñancha pianattuzakas an kwizta tanamɨzti,’ kizta. \v 9 Suasne cinco horara naptuzne ɨat kit maza payus kal kitkana sappara. \v 10 Kwiztane an ñancha mansɨh naptuzne ɨara, uspa pial sappana. Uspane an akkwan sapnash minñara. Uspane maza payus kal kit kitkana kapal sappara. \v 11 Pial sapparawane, uspane pamikara pilchapuzamɨz kit \v 12 kaizara: ‘An kwizta aaruzne maza urain kal kiarakas, nune usparuza aumɨzakanain tanara. Aune mansɨh kalkas ikas tailchatmakpas,’ kizara. \v 13 Pamikane sɨnkanat kit mazara kaizta: ‘Izmuruz. Nane nua kwail kain kinintachish. Nane nukasa sunpawa pial tana namtau. \v 14 Up pial sap kit ɨt. Nane kwizta kal kin atmikashakas nuakanain sun pawain tashimtus. \v 15 Nane ap pialkasa na pashit aizpa kishinash. Nane uspa akwa wat kinarau. Nune pilchapuznachi.’ Sun kwinta sunkana pailti. \p \v 16 Dios ɨnintukin sunkanain anazi. An kwizta naptumikane an ñancha naptumikakana namnazi. An ñancha naptumikane an kwizta naptumikakana namnazi. Dios akkwantuza ussa kanpaana akwannarɨtkas, usne akkwanchin nanarɨt.” \s1 Jesúsne mamasa “nane inash” kainammtu \r (Mr 10.32-34; Lc 18.31-34) \p \v 17 Jerusalén pɨpulu miwara ɨmtuasmin, Jesúsne paiña doce kammuruza paimpa mɨlnat kit kaiznara: \p \v 18 —Mane aune Jerusalén pɨpulura numɨztumakpas. Tane Judasne nawa, Ampu namtɨtmikasha, pariya ɨninturuzakas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzakas chɨhkaanazi, na inapa kizanapa. \v 19 Uspane nawa Judío awachiruza chɨhkaanazi, nawa ishaanapa, nawa aim kianapa, nawa tɨra patpiantanapa. Kutña payu pailtɨkane, nane mamasa kuhsnash, kiznara. \s1 Santiagowakas Juanpakas akkuhshne Jesústa paikumtu \r (Mr 10.35-45) \p \v 20 Suasne Santiagokas Juankas, aimpihsh parain, uspa akkuhshkasa Jesús tukin aara. Uspane Zebedeo painkul mai. Akkuhshne Jesús iztakin wakpuj wainta, chiwazha paikwan. \p \v 21 Jesúsne ussa mɨmara: \p —Nune ¿Chima pashiras? \p Usne kaizta: \p —Na paikwantu aizpa kiri. Nane ap paas painkul u nukasa ɨninnapa pashirash, maza numal uznapa, mamaz kwiyamal uznapa. \p \v 22 Jesúsne aimpihshtuza sɨnkanara: \p —Une u paikuamtu aizpa pianchi. Nane kwisha naiztɨnash. ¿Une nakanain naizmu tailchashina? \p Uspane sɨnkailta: \p —Aune naizmu tailchashinawas. \p \v 23 Jesúsne kaiznara: \p —Watcha kaiznamtus. Une kwisha naizmu tailchailnazi, awa uruza kwisha naizninamtu akwa. Nakasa ɨninna uzashimtukas, nane uruza ap numalta ap kwiyamalta uznapa kizsachish. Ap Taittane apmamin uztuza nanarɨt me, kiznara. \p \v 24 Mamaz diez kammuruz sun mɨarawane, uspane paas aimpihshtuza pilchapuzara. \v 25 Jesúsne kammuruza akwanat kit kaiznara: \p —Une katsa mikwawa wat pian. Judío awachi ɨninturuzne wan awaruza ɨninnamtu. Katsa mikwaruzne tɨnta ɨninnamtu, uspa kal kianapa. \v 26 Uruzpain sunkana kiman. Kancha sunkana kiarain. Uruzpain an katsa namshitmikane mamazta kiwainnarawa. \v 27 Mɨnpazha an ñancha ɨninmika namshitne, usne kiwainmikakana namshina, mamaztuza kiwainnana. \v 28 Kawarain Ampu namtɨtmikane awaruza ɨninnana atchi. Awaruza kiwainnana azi. Usne awa akwa inna azi, akkwan awa sɨptɨttuza chɨhtnana. \s1 Jesúsne paas kasu izsachira kakulnintu \r (Mr 10.46-52; Lc 18.35-43) \p \v 29 Jericó pɨpuluras puzamtuasmin, akkwan awane Jesústa kanpaara. \v 30 Suane paas kasu izsachiruzne mikin uzpailta. Jesús pɨntu mɨmtazasmin, paasne kwianpailta: \p —Anpat. Nune Ɨninmika Davidpa kwal i. Aumɨza kiwaincha. \p \v 31 Mamaz awaruzne usparuza chinkas kaizmun kiznara. Sun kaizarakas, uspane an tɨnta kwianpailta: \p —Anpat. Nune Ɨninmika Davidpa kwal i. Aumɨza kiwainchain. \p \v 32 Suasne Jesúsne kun kit kasu izsachiruza akwat kit mɨmara: \p —U akwa ¿Chima kinpai? \p \v 33 Uspane sɨnkailta: \p —Anpat. Au kasura izkulnincha. \p \v 34 Suasne Jesúsne usparuza kiwainshit kit uspa kasukin paanara. Sun urain sun paas izsachiruzne izkulpail kit Jesústa kanpailta. \c 21 \s1 Jesúsne Jerusalén pɨpulura naptu \r (Mr 11.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19) \p \v 1 Jerusalén pɨpulura piannanpain. Betfagé pɨpulura piannachasmin, uspane Olivos ɨzara kunnara. Jesús paas kammuruza akwanat kit ɨninnat kit \v 2 kaiznara: \p —Au izkwakpara pɨpulura ɨrain. Suane maza ashampa burra kantɨt wanmalpailnazi, ainki ampu burrokasa. Burrara chɨht kit paasas nawa karaanaka. \v 3 Mɨnpazha uruza chiwazha kaizkane, ka kaiztain: “Anpatne paasas pashimtu. Masakin an kwizta kailninnanazi,” kiznaka. \p \v 4 Sunkana Dios kainammmika para aizpa kirɨt. Sunkana parɨt: \q1 \v 5 “Jerusalén pɨpulu uztuza kaiztain: \q2 ‘Iztain. Up katsa mikwane amtui. \q1 Us wat akwa, kalpain uztu. Burrora anuztui. \q2 Ainki kwa kamtɨtchi burrora anuztui.’ ”\x + \xo 21:5 \xt Zac 9.9\x* \p \v 6 Suasne paas kammuruzne ɨil kit Jesús kaizta aizpa kiilta. \v 7 Ashampa burrara pashpa burrokasa karailtawane, kammuruzne uspa pĩn ainki burrora palkwanat. Jesúsne anuzta. \v 8 Akkwan wanmaktuzne uspa pĩn mikin kɨhamɨzta. Mamaztuzne tɨ kɨhwil tɨttat kit Jesús pɨntukin kɨhamɨzta, mi watsanapa. \v 9 An ña ɨmtuzkas an kwizta ɨmtuzkas ka kwisha watsal kwianamɨzta: \q1 “An Diospa ɨninmikane, an Davidpa kwalmikane, kwisha wari. \q1 An ñamin Davidne mikwa azi. Au Anpatne kwisha wari. \q1 Chiyuras Diosne kwisha wari,” kizara.\x + \xo 21:9 \xt Sal 118.26\x* \p \v 10 Jesús Jerusalén pɨpulura napkane, akkwan pɨpulu uztuzne kwisha kwiat kit kaizara: \p —Sunne ¿mɨnma kai? \p \v 11 Awane kaiznara: \p —An kainammmikane Jesús i. Usne Galilea suras, Nazaret pɨpuluras, ara. \s1 Paininmuruz Diospa yalkin \r (Mr 11.15-19; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22) \p \v 12 Jesúsne katsa Diospa yalkin nap kit wan paininturuzakas paimturuzakas pianamal tɨnta ɨninnara. Pial maizmuruzpa misharɨrakas utkuru paininmuruzpa uzmukas kiakpɨnnat\fig Jesús painintuza Dios katsa yalkis ɨninnamtu|src="cn01787b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 21.12" \fig* \v 13 kit kaiznara: \p —Dios pɨnkɨhta ka parɨt: “Diosne paiña yal sara, awa sua Diosta paikwanpa.”\x + \xo 21:13 \xt Is 56.7; Jer 7.11\x* Une ap yalta nappamtu, awa mɨj aizpa walkuana. \p \v 14 Kwiztane mɨnpazha kasu izsachiruzkas chasachiruzkas Jesús tukin aara. Usne kakultanara. \v 15 Katsa pariya ɨnintuzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Jesús iztasparɨt kal kit aizpa izara. Pashparuzkas katsa Dios yalkin ka kwianara: “David ɨninmikawa pampa pashpane kwisha wari.” Judío awa ɨnintuz sun mɨarawane, uspane Jesústa aliz kulat \v 16 kit kaizara: \p —¿Uspa kizamtu aizpa mɨmtukish? \p Jesúsne sɨnkanara: \p —Watcha mɨmtus. ¿Une Dios pɨnkɨh parɨt aizpa izarachimakkiwas? Ka parɨt: \q1 “Ainki pashparuzkas pashpa chitchu kumturuzkas \q1 Dios kwisha wari nil kizanazi.”\x + \xo 21:16 \xt Sal 8.2\x* \m \v 17 Suasne Jesúsne usparuza kwainat kit sun pɨpuluras puz kit Betania pɨpulura pitna napta. \s1 Higuera tɨ pippa wachi \r (Mr 11.12-14, 20-26) \p \v 18 Tɨlawain Jesúsne Jerusalén pɨpulura kail kit yak kira. \v 19 Usne higuera tɨ mikin iz kit kashara ɨt. Tɨ kɨhmin waj wanmalta. Suasne Jesúsne higuera tɨra kaizta: \p —Mizurainkas pippa wamanazi. \p Sun payukis higuera tɨ pulpalmɨzta. \v 20 Mamaz payura sun tɨ izarawane, kammuruzne iztaspaat kit mɨmaara: \p —An tɨne ¿mizamaka azain pulpaltɨmtu? Me inapain iztɨt. \p \v 21 Jesúsne sɨnkanara: \p —Watcha kaiznamtus. Chiwazha Diosta paikukane, une Diosta wat nɨjkularawa, us kaizta aizpa maintachin. Sun minñamɨztane, ukas sunkana higuera tɨra kiashinazi. Sunkana kalkas an tɨnta kalkas kiashina. Ɨzara ɨaninshimtune, “une ɨzara pirain ɨri” kizashina. Suasne ɨzane u ɨnintu aizpa kinazi. \v 22 Diosta nɨjkulturuz Diosta paikuakane, usne u paikuamtu aizpa kinazi. \s1 Pariya ɨnintuzne Jesústa mɨmaamtu \r (Mr 11.27-33; Lc 20.1-8) \p \v 23 Suasne Jesúsne Dios katsa yalkin nap kit kamtanamɨzta. Katsa pariya ɨnintuzkas ɨlapa Judío ɨnintuzkas Jesústa ɨat kit mɨmaara: \p —¿Chikishma sun kimtus? ¿Mɨnma nua ɨninta, sun kinpa? \p \v 24 Jesúsne sɨnkanara: \p —Nakas chiwazha uruza mɨmanash. Na uruza mɨmanara aizpa sɨnkaarane, katne nakas mɨnma nawa ɨninta ap kal kinpa sɨnkananash. \v 25 ¿Mɨnma Juan munnammikara ɨninta? ¿Diosne ussa ɨnintaki? ¿Awane ussa ɨnintaki? \p Uspane usparuzpain tɨnta kwinta kiamɨz kit kaiznamɨzta: “Aune Dios ussa ɨninta kisachimakpas. Au sun kizakane, usne sunkana aumɨza kiznazi: ‘Suasne une ¿chikishma us kaizta aizpa nɨjkularachi?’ \v 26 Aune ‘awa ussa ɨninta’ kizsachimakpas, awa aumɨza ishkwinninnamtu akwa, wan awa Dios Juanta ɨninta minñamtu akwa. Au sun kizarane, awane aumɨza chiwazha kiashina.” \v 27 Jesústa sɨnkaat kit kaizara: \p —Mɨnma Juanta ɨninta pianchimakpas. \p Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Nakas mɨnma nawa ɨninta an kal kin uruza kainammanash. \s1 Paas painkul kamtam kwinta \p \v 28 Jesúsne kaiznara: \p —An kamtam kwinta wat mɨrain. Maza ampune paas painkul mɨjara. Maza painkulta kaizta: “Painkul, ap wankail pippa warɨtkin kal kirash.” \v 29 Painkulne ussa sɨnkara: “Kishitchish.” Kwiztane us minta aizpa maiz kit kal kin ɨt. \v 30 Suasne papihshne mamazta izna ɨt kit sunkanain kizta. Usne papihshta sɨnkara: “Watcha kal kinash.” Kwiztane usne ɨtchi. \v 31 ¿Mɨnmika papihsh pashit aizpa kirɨt? \p Uspane kaizara: \p —An ñanchamika papihsh pashit aizpa kirɨt. \p Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Watcha kaiznamtus. Une kwiztamikakana mai. \p Gobierno pial sapmuruzkas kwail ashamparuzkas ukin an ñancha Dios ɨnintura nappanazi. \v 32 Juan munnanammikane at kit uruza miza uzna kamtanara. Une us kaizta aizpa nɨjkularachi. Kancha Gobierno pial sapmuruzkas kwail ashamparuzkas us kaizta aizpa nɨjkulara. Wan sun izarakas, une maizarachi. Nɨjkularachi. \s1 Kwail kal kimtuz kamtam kwinta \r (Mr 12.1-12; Lc 20.9-19) \p \v 33 Mamaz kamtam kwinta mɨrain. “Su pamikane paiña sukin wankail pippa wana ɨt. Usne sun sukin kinta. Wankail pippa kɨm yal sara. Usne kwash yal sara, izmumika wankail pippa sau iznapa. \p Suasne usne kal kimtuza unanat kit attishta ɨrɨt. \v 34 Paktu payu taizkane, su pamikane paiña kiwaintuza ɨninnara, paiña paimpa sapnapa. \v 35 Kal kimtuzne kiwaintuza piznara. Mazara aim kiara. Mamazta piantaara. Mamazta uk kiara. \v 36 Su pamikane anza akkwan kiwaintuza ɨninnara. Kal kimtuzne wanta sunkanain kinara. \p \v 37 Minpara usne paiña painkulta ɨninta. Usne ka minta: ‘Uspane ap painkul kaizta aizpa mɨanazi.’ \v 38 Paiña painkulta amtuasmin, kal kimtuzne paiña painkulta izarawane, uspane usparuzpain kaizara: ‘Anne su sapmumika i. Ussa piantana ɨzhain, paiña su pakin.’ \v 39 Sunkana ussa pizat kit paiña sukis ukkat kit piantaara. \v 40 Suasne Jesúsne mɨmanara: \p —Supamika akane, ¿Chima kinsa, sun kal kimtuzkasa? \p \v 41 Usne kaizara: \p —Usne sun kwail awaruza tɨnta naizninnanazi, inakima. Suasne usne mamaz kal kimtuza unananazi, paiña paimpa pippa sapnapa. \p \v 42 Suasne Jesúsne mɨmanara: \p —¿Une Dios parɨt aizpa izarachimakkiwas? Sunkana parɨt: \q1 ‘Yal samturuzne an watsal uk kiakpɨnara. \q1 Kwiztane Diosne sun watsal ukkasa yal sarɨt. \q2 Aune us sarɨt aizpa kwisha wari minpuspas.’\x + \xo 21:42 \xt Sal 118.22-23\x* \m \v 43 Katmizna kainammtus. U Diosta mɨashimtuchi akwa, une Dios ɨnintukin nappasachi, uskasa ɨninna. Diosne mamaztuza napninnanazi, uskasa uzanapa, uskasa ɨninnanapa. Dios kaizta aizpa kishimturuzne Dios ɨnintura nappanazi. \v 44 An ukta naintumikane pak pak kɨztɨnazi. Uk mɨnpazhara taiztane, ussa kɨrɨnazi. Nane an ukkana ish. Nawa aliztuzne naizarɨnazi, pak pakkanain namanakima. Nawa kiakpɨnturuzne wan kaat kit polvokana namarɨnazi.” \p \v 45 Katsa pariya ɨnintuzkas Fariseo awaruzkas Jesús kaizta aizpa mɨarawane, uspane Jesús usparuza kamtam kwinta kitta piankamara. \v 46 Katmizna uspane ussa pizshiara. Akkwan awa Jesús Dios kainammmika i mɨamtu akwa, ɨnintuzne awa akwa ishkuat kit ussa pizarachi. \c 22 \s1 Kasara kin pishta kamtam kwinta \r (Lc 14.15-24) \p \v 1 Jesúsne mamasa usparuza paramɨz kit mamaz kamtam kwinta kiznara: \p \v 2 “Diosne paiña ɨnintura sunkana kimtu. Katsa mikwane paiña painkul akwa kasara kin pishta sara. \v 3 Paiña kiwaintuz kasara pishtara akwattuza ɨninnarakas, uspane aashitchi. \v 4 Mamasa mamaz kiwaintuza, ɨninnara ka kaiznanapa: Akwarɨttuza kaiztain: ‘Nane kumkin kapal sarɨt mɨjish. Nane pɨntɨt wakara piantarau. Wan kapal sarɨt me. Kasara kit pishtara aanaka.’ \v 5 Akwarɨttuzne mɨashitchi. Mazane paiña sura ɨt. Mamazne paiña chiwazha paininmɨzta. \v 6 Mamaztuzne mikwawa kiwaintuza piznat kit aim kiara, piantanakima. \v 7 Suasne mikwane kwisha aliz kul kit paiña suldaruruza ɨninnara, paiña kiwaintuza piantamtuza piantanapa, uspa pɨpulura impaktanapa. \v 8 Kwiztane paiña kiwaintuza kaiznara: ‘Wan kapal sarɨt, kasara kit pishta izna. Nawa paashitchi akwa, akwarɨttuzne aasachi, na kaizta aizpa mɨashitchi akwa. \v 9 Katmizna une pɨpulu pianamal ɨrain. Wan puizaruzakas uspa wanmaltukin akwanarain, kasara kit pishta izaanapa,’ kiznara. \v 10 Kiwaintuzne pɨpulura pianamal puzat kit wanmaltaruza wanmakninnara. Kwailtuzakas wattuzakas wanmakninnara. Uspane yalta nappara, yal punnakima. \p \v 11 Suasne mikwane yalta napta, akwarɨttuza iznana. Usne maza ampu pishtara cham kamisha kwachira izta. \v 12 Usne ussa kaizta: ‘Izmumika. ¿Mizamaka naptau, pishtara cham kamisha kwachine?’ Usne puñain parɨt. \v 13 Suasne mikwane kumira nailmuruza kaiznara: ‘Ussa mittɨkas chihtɨkas kuh kit pianamal, tɨlkwilmal, ɨninti. Suane azat kit sula sɨt sɨt kinazi.’ \v 14 Akkwan awaruz akwanarakas, Dios akkwan chin nanarɨt.” \s1 Gobierno pial saptu \r (Mr 12.13-17; Lc 20.20-26) \p \v 15 Suasne Fariseo awane suas ɨat kit wanmakkat kit usparuzpain kwinta kiara. Uspane usparuzpain nɨjkulat kit Jesúskasa kwinta kishiara, Jesús kwail pit paraninnapa. \v 16 Sunkana uspane uspa kammuruzakas Herodespa kanpamtuzakas Jesústa ɨninnara, ka kaizanapa: \p —Anpat. Nu watcha kiztu akwa, nu wat awa i pianmakpas. Nune Dios ɨnintu aizpa kamtanamtu, awa nil uzanapa. Nune awa minñamtu aizpa mɨrachi. Nune wantuza nil kaiznamtu, ishkwatchin. \v 17 Nu mintu aizpa aumɨza kainazhain. ¿Aune pial, Cesarta, Roma pɨpulu katsa mikwara, tana watsa? \p \v 18 Jesúsne uspa kwail minñamtu aizpa piankamta. Uspane Jesústa kwail kizninshiara, awa us akwa kwail minñanapa. Usne kaiznara: \p —Une nil chammuruzkana uzamtuchi. ¿Chikishma kwail kiamtus nawa? \v 19 Une pial mikwara tamtu aizpa anchain. \p Uspane ussa maza pial karaara. \v 20 Pial iztawane, Jesúsne mɨmanara: \p —Pialkin ¿mɨnpa matsɨh makai? Pialkin ¿mɨnpa mun parɨt makai? \p \v 21 Uspane sɨnkaara: \p —Cesarpa matsɨh, Roma mikwawa matsɨh, pialkin uz, kizara. \p Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Une apas sukin mikwara paiñawa mɨlarawa. Ukas au Diostakas watcha paiñawa mɨlarawa. \p \v 22 Sun mɨarawane, uspane iztaspaat kit ussa tuij ɨara. \s1 Uspane ¿irɨt kuhstu? mɨmaantu \r (Mr 12.18-27; Lc 20.27-40) \p \v 23 Sun payune mɨnpazha Saduceo awane us tura izna ɨara. Uspane irɨtmika irɨttas kuhstuchi kiz kamtaamtu. Katmizna uspane ussa kaizara: \p \v 24 —Kamtam, mɨri. Moisésne sunkana pat kit kaizta: “Ampu ashampara mɨltane, pashpa mɨjki irakane, aimpihshne paiña aimpihsh irɨt ashampara mɨltawa, pashpa mɨjan. Pashpa kawirane, irɨt aimpihshpa pashpakanain kawirarawa.”\x + \xo 22:24 \xt Dt 25.5\x* \v 25 Mane auruzpain siete aimpihsh uzara. An ɨlapamikane ashampara mɨl kit irɨt, pashpa mɨjchin. Pashpa mɨjchi akwa, aimpihsh kanmikane sun ashampara mɨlta. \v 26 Aimpihsh kanmikakas sunkanain irɨt. Mamaz aimpihsh kanamikakas sunkana kirɨt. Wan siete aimpihshtuza sunkana kiarɨt. \v 27 Wan siete aimpihshkasa uztawane, ashampakas irɨt. \v 28 Mane irɨttas kuhstu payura taizkane, ¿Mɨnmikama siete aimpihshtas ashampara mɨlnasa? Wanne sun ashampara mɨlarɨt. Sun akwa irɨttuzne irɨttas kuhsamanazi, kizara. \p \v 29 Sun akwa Jesúsne sɨnkanara: \p —Une ñanta kiarɨt, u Dios pɨnkɨhta parɨt aizpa pianchi akwa. Une Dios kishimtu aizpa piankamarachi. \v 30 Awa irɨttas kuhsarawane, ampune ashampara mɨlmanazi. Pashurakas mɨlmanazi. Wanne Diospa ángelkana chiyura puranazi. \v 31 Mane irɨttuzne irɨttas kuhsanazi. Watcha, une Dios parɨt aizpa izara. Sunkana kaiztɨt: \v 32 “Nane Abrahampa Dios ish. Isaacpa Dios ish. Jacobwa Dios ish,”\x + \xo 22:32 \xt Éx 3.6\x* kiznara. Abrampakas Isaackas Jacobkas ñamin iarɨtkas, uspane Dioskasa uzamti. Diosne irɨttuzpa Dios chi. Diosne uztuza ɨninnamtu, kiznara. \p \v 33 Jesús kamtamtu aizpa mɨarawane, awane iztaspaarɨt. \s1 An tɨnta ɨnim \r (Mr 12.28-34) \p \v 34 Jesúsne Saduceo awaruza nil sɨnkanat kit puña paninnarɨt, ussa mamasa mɨmamanpa. Suasne sun mɨarawane, Fariseo awane wanmakkara. \v 35 Mamaz Fariseone, Moisés kaizta aizpa kamtammikane, Jesústa kwail kizninshit kit mɨmara: \p \v 36 —Kamtam mɨri. Diosne akkwan ɨnim pɨnkɨhta para. ¿Mɨn ɨnimma an tɨnta i? \p \v 37 Jesúsne kaiznara: \p —“Une Anpat Diosta pashiarawa. Kaijchuras nɨjkulat kit ussa pashiarawa. Wan izpulkasa ussa pashiarawa. Diospa minñamtuasmin, Diostain pashiarawa.”\x + \xo 22:37 \xt Dt 6.5\x* \v 38 An ñancha ɨnimne tɨnta ɨnim i. \v 39 Mamaz ɨnimne an ñancha ɨninkana i. Sunkana parɨt: “Une u izmuruza pashinarawa, u uruzpain pashiamtukanain.”\x + \xo 22:39 \xt Lv 19.18\x* \v 40 An paas ɨnim mɨarane, une wan Moisés para aizpakas wan Dios kainammmika kamtara aizpakas kianazi. \s1 Jesúsne Davidpa painkulkas Davidpa anpatkas i \r (Mr 12.35-37; Lc 20.41-44) \p \v 41 Fariseo awa me wanmaktɨttuasmin, \v 42 Jesúsne mɨmanara: \p —Une ¿Chi Ampu namtɨtmikawa minñamtu? Usne ¿Mɨnma painkul i? \p Uspane sɨnkaara: \p —Usne Davidpa kwalpa painkul i. Usne ñamin mikwa Davidpa kwaltas kawira. \p \v 43 Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Dios Izpulne Davidta minninta, Cristo ap Anpat i kiznapa. ¿Chikishma sun kiztɨt? \v 44 Davidne ka kizta: \q1 “Diosne ap Anpatta ka kaizta: \q1 Nune nakasa ap ɨnintukin uzti, \q2 Wan aliz awaruza ɨninnanakima.”\x + \xo 22:44 \xt Sal 110.1\x* \m \v 45 Davidne “Cristo ap Anpat i” kizta. ¿Davidpa painkulkas ashinaki? \p \v 46 Mɨnminkas us kaizta aizpa akwa maza pitminkas sɨnkaasachi. Sun payukis mɨnminkas ussa an mɨmaarachi. \c 23 \s1 Jesúsne Fariseo awaruzakas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzakas kwail kiamtu kiznamtu \r (Mr 12.38-40; Lc 11.27-54; 20.45-47) \p \v 1 Suasne Jesúsne wan puraruzakas paiña kammuruzakas ka kaiznara: \v 2 “Moisés para aizpa kamtamtuzkas Fariseo awaruzkas Moisés parɨt aizpa piankamat kit awaruza kamtananamtu. \v 3 Katmizna uspa kamtamtu aizpa mɨat kit kiamɨztawa. Uspa uzamtukana uzman. Uruza chiwazha kianapa kurunamtuasmin, uspane mamaz tuntu kiamtu. \v 4 Uspane awaruza uspain minñamtu aizpa kinpa kurunnamtu. Uspa kaizamtu aizpa kwisha sam. Uspa kaizamtu aizpa kwisha us kwakanain i. Uspane uspain kaizamtu aizpa kiashitchi. \v 5 Suntuzne chiwazha kiamtu, awa usparuza izanapa, awa uspawa wat minñanapa. Uspane Dios pit ainki pɨnkɨhta pat kit ip kit ainki cajónta winñara. Suasne uspane sun ainki cajóntuza kɨnijkinkas sailkinkas akkal tɨtkasa kanarɨt, awa usparuza an wat izanapa. Uspane mamaz awawa ainki cajónkin anza katsa cajón saara. \v 6 Awa pishtara ɨakane, uspane yalta ɨat kit anza wat uzmura sayamtu, awa usparuzpa wat minñanapa. Kammu yalta nappakane, uspane nappat kit an wat uzmura sayamtu, awa iztakin usparuza an tɨnta namninnana. Sun akwa aune mamaz awakinkas an wat makpas minñara. Uspakas watsal aks tɨt uspa kwaksham, kantɨt piltakima. Sun akwa aune mamaz awakinkas an wat makpas minñara. \v 7 Pɨpulumal pɨntuasmin, awa usparuza ‘kamtam kakishapu’ kizakane, uspane ‘an wat awa mai’ minñamtu. \p \v 8 Une uruzpain an katsa mika namninman, awa uruza kamtam i kizamanpa. Une aimpihshtuzpakanain mai. Une maza kamtammin mɨj. Usne Cristo i. \v 9 Une an sukin mɨnainkas ‘ap taitta’ kizman. Une maza Taittain mɨj. Usne chiyura uz. \v 10 Uruzpain mazara ‘kamtammika’ akwanchi. Une kamtammikane mɨj. Usne Cristo i. \v 11 Wantuza kiwainmumikane uruzpain an tɨnta namtɨnazi. \v 12 Usmin an tɨnta namshimtumikane an wewazhain namtɨnazi. Usmin an wemin namtɨmtumikane an tɨntawazha namtɨnazi. \p \v 13 Moisés para aizpa kamtamtuzkas Fariseo awaruzkas mɨzhain. Uruzmin awa iztakin wat awakana izninnamtukas, une ñanta kiamtu. Katmizna une kwisha naizarɨnazi, u kwail kiamtu akwa. Une chiyu pɨjta sɨppamtu, awa sua nappamanpa. Ukas sua nappashimtuchi. \p \v 14 U Moisés para aizpa kamtamtuzkas Fariseo awaruzkas na kuruntu aizpa mɨzhain. Uruzmin awa iztakin wat awakana izninnamtukas, une ñanta kiamtu. Katmizna une kwisha naizarɨnazi, u kwail kiamtu akwa. Une ampu irɨtpa ashampawa yal walkuamtu. Kwiztane une awa iztukin Diosta paikuamtu, awa uruza izanapa, u wari kizanapa. Sun kiamtu akwa, une an kwisha akkwan naizarɨnazi. \p \v 15 U Moisés para aizpa kamtamtuzkas Fariseo awaruzkas na kuruntu aizpa mɨzhain. Uruzmin awa iztakin wat awakana izninnamtukas, une ñanta kiamtu. Katmizna une kwisha naizarɨnazi, u kwail kiamtu akwa. Wan suwara pɨnamtuasmin, akkwan ñam pira kwakkamtuasmin, une mazara sayamtu, u kamtamtu aizpa kinpa. An kammumikara kamtawane, usne ukin anza kwail nam kit ĩnta an akkwan naiznazi. \p \v 16 Une kwisha naizarɨnazi. U kamtanamtukas, une kasu izsachimikakana mai, u kamtaamtu aizpa wat piankamamtuchi akwa. Une ka kamtamtu: ‘Mɨnpazha Dios katsa yal akwa chiwazha kin namtu. Usne sunpa Dios katsa yalkin kiztu, iztumika us kaiztu aizpa mɨnapa. Dios katsa yal akwa kin namtumikane us kin namtɨt aizpa kinchi. Mɨnpazha uru akwa Dios katsa yalkin chiwazha kin namtune, usne us kin namtu aizpa kitpa,’ u kizamtu. \v 17 Une tɨmpa awakana mai. Une u kaizamtu aizpa wat mɨamtuchi. Une kasu izsachiruzkana mai, u kamtamtu aizpa wat piankamamtuchi akwa. Dios katsa yalne urukin an tɨnta i, Diospa yal sun urura Dios akwa paimpa namnintɨt akwa. \v 18 Une ankas ka kizamtu: ‘Mɨnpazha Dios katsa yalkin mɨlam misharɨ akwa chiwazha kin namtu. Usne sunpa Dios katsa yalkin kiztu, iztumika us kaiztu aizpa mɨnapa. Dios katsa yalkin mɨlam misharɨ akwa kin namtumikane us kin namtɨt aizpa kinchi. Mɨnpazha chiwazha mɨlam Diospa katsa yalkin mɨlam misharɨra tarane, sun mɨlam akwa kin namtumikane us kin namtɨt aizpa kitpa,’ u kizamtu. \v 19 Une kasu izsachiruzkana mai, u kamtamtu aizpa wat mɨamtuchi akwa. Dios katsa yalkin mɨlam misharɨne mɨlamkin an tɨnta i, Dios paiña yalkin mɨlam misharɨ sun mɨlamtu aizpa sɨnam namnintu akwa. \v 20 Dios katsa yalkin mɨlam misharɨ akwa kin namtumikane mɨlam misharɨ akwa kin namtuchi. Mɨlam misharɨ akwa kin namtumikane wan mɨlam misharɨkin ɨsalpara tarɨt akwa, kin namtu. \v 21 Mɨnpazha Dios katsa yal akwa kin namtumikane Dios katsa yal akwa kin namtuchi. Uskas Dios akwa kin namtu, us sua uztu akwa, us sua ɨnintu akwa. \v 22 Chiyu akwa kin namtumikane Diospa uzmu akwa kin namtu, tas Dios ɨnintu akwa, ta Dios uztu akwa. \p \v 23 U Moisés para aizpa kamtamtuzkas Fariseo awakas mɨzhain. Uruzmin awa iztakin wat awakana izninnamtukas, une ñanta kiamtu. Katmizna une kwisha naizarɨnazi, u kwail kiamtu akwa. U chiwazha diez mɨjne, une Diosta maza mɨlamtu. Diez menta kɨh mɨjne, une maza kɨh Diosta mɨlamtu. Aniskas cominokas mɨjne, une diezkis maza Diosta mɨlamtu. U muinchi kɨh Diosta mɨlamtukas, une Dios kamtamtu aizpa mɨashimtuchi. Diospa kamtamne u kamtamkin anza tɨnta i. Une nil uzarawa. Une mamaztuza kiwainnarawa. Une Diosta wat nɨjkularawa. Une sunkana kiarawa, mamaz ɨnimkas maintachin. \v 24 Une kasu izsachiruzkana mai, u kamtamtu aizpa wat piankamamtuchi akwa. Une we kamtamtu aizpa mɨamtu. Une an tɨnta kamtamtu aizpa mɨamtuchi. \p \v 25 U Moisés para aizpa kamtamtuzkas Fariseo awaruzkas na kuruntu aizpa mɨzhain. Uruzmin awa iztakin wat awakana, kwail kitchiruzkana, izninnamtukas, une ñanta kiamtu. Katmizna une kwisha naizarɨnazi, u kwail kiamtu akwa. Une pɨlatturakas tasarakas ɨsalpara kitmuruzkana mai. Une pɨlattukas tasakas ayukman kittachin. U kwail kitchiruz awakanain namninamtukas, une ayukmal pil pattɨtkanain mai, u walkuamtu akwa, u kwazpa kulashimtu akwa. \v 26 Fariseo awaruz mɨzhain. Une kasu izsachiruzkana mai, u kamtamtu aizpa wat piankamamtuchi akwa. Une an ñancha uruzpain ayukmarain kihanintain. Ayukmaltain kiharawane, u pianamal kiharɨt manazi. \p \v 27 U Moisés para aizpa kamtamtuzkas Fariseo awaruzkas na kuruntu aizpa mɨzhain. Uruz awa iztakin wat awakana izninnamtukas, une ñanta kiamtu. Katmizna une kwisha naizarɨnazi, u kwail kiamtu akwa. Une awa ɨrɨt kamkin yalkanain izarɨt. Awane sun yaltuza putchã nɨarɨt, ɨsalpara watsal izanapa. Ayukmalne irɨt sɨhkas wan kwailkas wakularɨt. \v 28 Une irɨt kamkin yalkanain mai. Une ɨsalpara awa iztakin sɨnam izarɨt. Une ayukmal kaijchumal kwail minñamtu. Sun akwa une kwail kiashimtu. \p \v 29 U Moisés para aizpa kamtamtuzkas Fariseo awaruzkas na kuruntu aizpa mɨzhain. Uruzmin awa iztakin wat awakana izninnamtukas, une ñanta kiamtu. Katmizna une kwisha naizarɨnazi, u kwail kiamtu akwa. Ñamin Diospa kainammtuz iarɨkane, u pamparuzne irɨt kamkin yal saara. Uspane irɨt awawa kamkin yalta ɨat kit uspa kamkin yal watsal sanara, uspa sun awaruza pashinat annanapa. \v 30 Ukas ka kaizamtu: ‘Au ñamin irɨt kwal uzta payura uzaratne, aune uspakana Dios pit kainammtuza piantarachimanatpas.’ \v 31 Sun pit kizamtuasmin, une u irɨttuzpa kwal mai piankamamtu. Une u ñamin irɨt kwalkana mai, uspa Dios pit kainammtuza piantaarɨt akwa. \v 32 Une ñamin irɨttuzpa kwalpa kwail kal kamamtu aizpa kiamɨznazi, wan pailnakima. Une u pampawa kalkin anza kwail kianazi. \p \v 33 Une kamtakana mai, sula kumtu akwa. U pit kaizamtu aizpa kamta pininukana mai. U ĩnta naizamtuasmin, une mizurainkas ĩntas puzamanazi. \v 34 Katmizna nawa mɨzhain. Nane u uzamtukin Dios pit kainaruzakas wat piantuzakas kamtamtuzakas ɨninnamtus. Une mɨnpazharuzakas kurishta patpian kit piantananazi. U uztukin aakane, une mɨnpazharuzakas kammu yalkin aim kianazi. Une mɨnpazharuzakas wan pɨpulu aizpa sayanazi, usparuza pizanapa. \v 35 U ñamin uztɨt kwal wan wat awa piantarɨt akwa, une kwisha naizarɨnazi. U kwalne wat awaruza, wat Abeltakis Zacaríastakima piantaara. U kwalne sun unam misharɨkin kasha Dios katsa yalta Zacaríasta, Berequíaspa painkulta, piantaara. \v 36 Watcha kaiznamtus. An ñamin uztuz wat awaruza piantanarɨtkas, ma uztuzne uspa kiarɨt akwa kwisha naizarɨnazi.” \s1 Jesúsne Jerusalén pɨpulura uztuz akwa tayal kit aztu \r (Lc 13.34-35) \p \v 37 “Jerusalén pɨpulura uztuzne nawa mɨzhain. Une Dios pit kainammtuza piantaara. Une Dios ɨnintuza ukkasa aim kiara. Nane Jerusalén pɨpulura uztuza wanmakshininnamɨztau. Aral kamne aral pashpara ilsap ayukman wanmakninñamtu. Sunkanain nane uruza wanmakshinamɨztau. Une sun pashiarachi. \v 38 Nawa mɨzhain. U pɨpulu azpiannapain. \v 39 Nane uruza ka kaiznamtu: ‘Une nawa akkwan payurakima izamanazi, na chiyuras kailnakima. Suasne une Dios ɨnintamikane kwisha wari,’\x + \xo 23:39 \xt Sal 118.26\x* kizanazi.” \c 24 \s1 Jesúsne Dios katsa yal azpiantɨnazi kiznamtu \r (Mr 13.1-2; Lc 21.5-6) \p \v 1 Jesúsne Dios katsa yalkis puzta. Ɨamtuasmin, paiña kammuruzne ussa kasha aat kit ussa Dios katsa yalta anamɨzta. \v 2 Jesúsne sɨnkanara: \p —Une ma payu sun wan izamtu. Na nua kaiztu aizpa watcha i. An Dios katsa yalkin wan uk taizanazi. Awane wan uk kiakpɨnanazi, wan azpiannapa. \s1 Au su pailtɨnazi \r (Mr 13.3-23; Lc 21.7-24; 17.22-24) \p \v 3 Suasne Jesúskas paiña kammuruzkas Olivos tɨ kunkin ɨzara nuara. Jesús sua uzasmin, paiña kammuruzne paimpa kaizara: \p —Aumɨza kainazhain. ¿Miza urama sun kirɨnsa? ¿Nu mamasa kailtuchasmin, au sukin chima kirɨnasa? Wan minpa payura ¿chima kirɨnsa? kizara. \p \v 4 Suasne Jesúsne kaiznara: “Kuiraruin uzizanaka, mɨnainkas uruza kain kiamanpa. \v 5 Akkwan awa nakana namashimtuasmin, uspane ‘Nane Dios nɨrɨtmika ish,’ kizanazi. Pɨrail kaizamtu akwa, uspane akkwantuza kwisha kain kianazi. \v 6 Awane kasha surakas attishtas surakas waya kianazi. Sun awa waya kiamtu mɨamtane, une ishkwaman. Sunkana watcha kianazi. Mama minpa payu taiztuchi. \v 7 Maza sura uztuzne mamaz sura uztuzkasa waya kianazi. Katsa mikwane paiña awa wanmaknat kit mamaz mikwakasa waya kianazi. Awane yak kiarɨnazi. Katsa ki puranazi. Wan su ulanazi. \v 8 Sunkasa awane naizamɨznazi. \p \v 9 Suasne awane uruza ɨnintuza chɨhkanazi, uruza kwail kiat kit piantanapa. U nawa kanpaamtu akwa, wan awane uruza pashiamanazi. \v 10 Sun payune akkwan awane na kaiztu aizpa mama nɨjkulamanazi. Usparuzpain pashiamtuchi akwa, uspane usparuzpain mamaztuza chɨhkaanazi. \v 11 Akkwan nilchi kainammtuzne aat kit akkwan awaruza kain kianazi. \v 12 Akkwan kwail kiamtu akwa, awane usparuzpain pashiamanazi. \v 13 Nane minpa payurakima nawa kanpamtuza watsat mɨlnanash. \v 14 Wan sura uztuzne Dios watsal pit mɨanazi, us ɨnintukin uzanapa. Kwiztane minpa payu taiznazi. \p \v 15 Daniel ñamin parɨt aizpa kirɨnazi. Kwail awane Dios sɨnam yalta nappat kit sua kwail kiarɨnazi, awa sua Diosta wakpuj wainñamanpa. ‘Uspane Dios iztakin kwisha kwail kianazi.’\x + \xo 24:15 \xt Dn 9.27\x* Sun pɨnkɨh izturuzne Daniel parɨt aizpa piankamtain. \v 16 Katmizna sun iztawane, Judea su uztuzne ɨnkal ɨzara aza ɨarawa, usparuza kulanapa. \v 17 Yal ɨsalta kwaizkulturuzne ayukman napman, chiwazha ayukmal wa aizpa ukkana. \v 18 Nanmal kal kimturuzne yalta kailman, uspa pĩn wa aizpa ukkana. \v 19 Sun payura ashampa pɨja wararuzkas chitchu kwintaruzkas kwisha naizarɨnazi. \v 20 Diosta paikuamɨztain, alu kimtu payurakas kwaizkultu payurakas ɨamanpa. \v 21 Sun payu taizkane, awane kwisha naizarɨnazi. Dios an su sarakima, awane sunkana naizarachi. Sunkanane mamasa awane an naizamanazi. \v 22 Diosne sun naizmu payu an azain pailninnazi, wan awa iamanpa. Dios narɨttuza pashinamtu akwa, usne sun payura an azain pailninnazi. \p \v 23 Suasne sun payurane awane ‘Iztain, Dios ɨnintamikane, Cristone, apa tui,’ kizanazi. ‘Iztain, Dios ɨnintamikane, Cristone, sua tui,’ kizanazi. Mɨnpazha sun uruza kizakane, mɨman. \v 24 Akkwan pɨrail kaizmuruzne chaat kit ‘nane Dios nɨrɨtmika ish’ kizanazi. ‘Nane Diospa kainammmika ish’ pɨrail kizanazi. Uspane iztasparɨt kal kianazi, Dios narɨttuzakas kain kianapa. \v 25 Nane an ñamin uruza sun kurunnarau. \v 26 Katmizna usparuzakas kwiraruin. ‘Sua sak pul pilkin tui’ kizkane, sua ɨman. ‘Kalmain tui’ kizkane, ussa mɨman. \v 27 Dios Painkul akane, awane ussa kai izanazi. Ippane azain pãn puzmukis, pãn payapmal, naztam kwankim. Sunkana Ampu namtɨtmikane azain anazi, wan awa ussa izanapa. \v 28 Kalpa irɨkane, pɨkumtuzne irɨttukin azain wanmakkanazi. Naiztɨntu payu taizkane, sunkanane kwail kiarɨttuzne naizarɨnazi. Awane sun urain wan kaarɨnazi.” \s1 Jesúsne mamasa kailnash kiznamtu \r (Mt 13.24-37; Lc 21.25-31; 17.26-30, 34-36) \p \v 29 “ ‘Wan naizmu payu pailtawane, sun payura pãnne malmanazi. Palapchakas aizmanazi. Kɨmukas chiyuras taizanazi. Wanne chiyura wa aizpa ulanazi.’\x + \xo 24:29 \xt Is 13.10; 34.4\x* \v 30 Suasne Ampu namtɨtmikane chiyuras anazi, wan awa ussa izanapa. Suasne wan awane azanazi. Ampu namtɨtmikane, katsa mikwakanain, wanishkasain anazi, wan awaruza tɨnta ɨninnana. Usne awa iztakin watsal iztɨt izpannanazi.\x + \xo 24:30 \xt Dn 7.13\x* \v 31 Iru karaskwil ustuasmin, usne paiña ángeltuza ɨninnanazi, wan narɨttuza akwaninana. Uspane narɨttuza wan chiwal suras wanmakninnanazi.” \s1 Higuera tɨ kamtam kwinta \r (Mr 13.28-31; Lc 21.29-33) \p \v 32 “Nane uruza higuera tɨ kamtam kwinta kainammtus. Sun piankamtain. Higuera tɨ kuna kɨh kwizmɨzkane, une pulpanapain pian. \v 33 Sunkana wan na kaizta aizpa izakane, minpa payu taiznapain piankamanazi. \v 34 Watcha kaiznamtus. Ma payu uztuz iarachasmin, wanne na kaizta aizpa kinazi. \v 35 Wan chiyukas wan pilkas pailtɨmtukas, ap pitne, na kaizta aizpa, mizurainkas pailmanazi.” \s1 Wat izkultain \r (Mr 13.32-37; Lc 17.22-30, 34-36) \p \v 36 “Na amtu payura mɨnpazha awainkas pianchi. Chiyuras ángelkas pianchi. Nane, Dios Painkulkas, pianchish. Taitta Diosmin na amtu payura pian. \p \v 37 Noé uzasmin, awane wan pashiat aizpa kiara. Ampu namtɨtmika akane, awane kawarain kapal kianazi. \v 38 Sun payura an sukin pi pɨntachasmin, awane kuamɨz kit chappi kuamɨz kit kasara kit kit pashu mɨlaara, Noé katsa kanuara napta payukima. \v 39 Uspane pi pɨnmɨztu payu pianchimara, alu kimtukima, wantuza pi kwanakima. Sunkanain awane uzanazi, Ampu namtɨtmika kailtu payukima. \v 40 Sun amtu payune paas ampune nanmal tuwaiyanazi. Mazara mɨlnazi. Mamazta tuij ɨnazi. \v 41 Paas ashampane pia kɨmtaɨnazi. Mazara mɨlnazi. Mamazta tuij ɨnazi. \p \v 42 Une iz kit tɨriztain. Une Anpat amtu payu pianchi. \v 43 Yalpamikawa wat piankamtain. Walkummikane amtawara chamtu. Walkum amtu payura pianakane, yalpamikane izkultɨt tuanazi, pitnachin. Usne walkummikara paiña yalta walkwan napninnachi. \v 44 Katmizna kawarain ukas kapal sarain. Us amtuchi mintuasmin, sun payura Ampu namtɨtmikane ashina.” \s1 Wat kiwainmuruzkas kwail kiwainmuruzkas \r (Lc 12.41-48) \p \v 45 “Wat kiwainmumikane anpat pashit aizpa min kit kimtu. Yalpamikane paiña yalta ussa kain tattɨmtu, wanta wat urara kumira kwinnapa, wan mɨj aizpa iznapa. \v 46 Anpat kailkane, paiña anpat kaizta aizpa kimtumikane wat kulnazi, anpat ɨninta aizpa kimtu akwa. \v 47 Watcha kaiznamtus. Anpatne wan mɨj aizpa kiwainmikasha kain tattɨnazi, anpat mɨj aizpa iznapa. \v 48 Sunkana kwail kiwainmumikane ‘anpat azain kailmanazi’ minmɨznazi. \v 49 Suasne usne mamaz kiwaintuza kwail kinamɨztu. Usne kumira kwat kit pirɨttuzkasa chappi kumɨztu. \v 50 Kiwaintuz sun amtu payu pianchi akwa, kiwaintuzne anpatta tɨrizamtuchi. Suasne paiña anpatne sun payura kailnazi. \v 51 Anpatne ussa kwail awakasa uzna ɨnin kit ussa tɨnta il kit ĩnta naizninnazi. Suasne usne az kit sula sɨt sɨt kinazi, Diosta pianchiruzkasa ĩnta naiztu akwa.” \c 25 \s1 Diez nimpihsh ashampa kamtam kwinta \p \v 1 “Suasne Diosne sunkana ɨninnazi. Diez nimpihsh kiwain ashamparuzne alampara muara. Uspane kasara kim pishta ɨara, ampura wanmalana. \v 2 Cinco kiwaintuzne wat minñarachi, uspa alampara putnapa watsaana. Mamaz cincoruzne wat minñara, uspa alampara putnapa watsaana. \v 3 Kapal sarɨtchiruz alampara mɨlarakas, uspane alampara pi mɨlarachi, mamasa alampara ulna. \v 4 Kapal sarɨttuzne alamparakas an alampara ulmu pikas mɨlaara. \v 5 Ampu kanpain mɨjmika azain amtuchi akwa, wan nimpihsh ashamparuzne pitshiamɨz kit masain pittarɨt. \v 6 Kakwamta pakane, suasne awane ka kwianara: ‘Kanpain mɨjmikane amtui. Puzat kit ussa wanmalnarain,’ kizara. \v 7 Diez nimpihsh ashampane izkulat kit uspa alamparara wat saarɨt, kai aiznapa. \v 8 Kapal sarachiruzne kapal sararɨttuza kaizara: ‘Au alampara kwirɨmtu. Pitchin alampara pi mɨlazhain,’ kizara. \v 9 Kapal sarɨttuzne sɨnkaara: ‘Mɨlasachimakpas. Mɨlatne, aune kapal mɨjchiashinamakpas. An wat tintara ɨt kit umin paina ɨrain,’ kizara. \v 10 Cinco nimpihsh ashampa, kapal sarachiruz, alampara pi paina ɨamtuasmin, ampu kanpain mɨjmikane at. Suasne nimpihsh ashamparuzne kapal sarɨttuzne, uskasa kasara kit pishtara nappara. Suasne pɨjta sɨppara. \v 11 An kwiztane mamaz nimpihsh ashamparuzne aat kit ka akuamɨzta: ‘Anpat. Anpat. Mɨri. Pɨjta chɨhti,’ kizara. \v 12 Usne sɨnkanara: ‘Watcha kaiznamtus. U kapal watsaarachi akwa, une nappasachi. Uruza pianchish,’ kiznara. \p \v 13 Suasne Jesúsne ka kaiznara: ‘Wan kapal sawizanaka, u Ampu namtɨtmika amtu payura pianchi akwa,’ kiznara.” \s1 Pial kamtam kwinta \r (Lc 19.11-27) \p \v 14 “Diosne sunkana ɨninnazi. Mamaz sura ɨtchasmin, maza ampune paiña kiwaintuza wanmakninnat kit paiña pial usparuza chɨhkanarɨt, pial pamikawa kal kianpa. \v 15 Usne pakaish pakaish maza mazara uspa pial mɨlanarɨt, us pashimtu aizpa kinpa. Usne mazara, wat kal kinpa pianmikasha, cinco mil pial mɨlat. Mamazta, we kal kinpa pianmikasha, paas mil pial mɨlat. Mamazta an we kal kinpa pianmikasha, maza milmin pial mɨlat. Wanne pial sappara, sun pialkasa paiña kal kiana, an pial kana kiana. Pial chɨhkarawane, pialpamikane masain mamaz sura ɨmɨzta. \v 16 Cinco mil pial saptamikane sun pialkasa chiwazha pait kit paininta. Sunkana usne an cinco mil pial kana kira. \v 17 Paas mil pial saptamikane sunkanain kit kit an paas mil pial kana kira. \v 18 Pial pamikawa pial saptawane, maza mil pial saptamikane pil kul sat kit pial pilta puinta. \v 19 Akkwan payu pailtawane, anpatne kail kit sunpawa pial saptaruzkasa wianmɨzta. \v 20 An ñancha cinco mil pial saptamikane at kit cinco mil pialkas cinco mil kana kit aizpakas pamikasha chɨhkat kit kaizta: ‘Anpat. Nune nawa cinco mil chɨhkaish. Nane an cinco mil kana kirau. Wan sapti,’ kizta. \v 21 Pamikane sɨnkara: ‘Kwisha wat. Nune kwisha nil kiwainmumika i. Nune na pashimtu aizpa nil kirɨt. Nu pitchinkasa wat kirɨt akwa, nane nua an akkwan chɨhkattarɨnash. Nakasa at kit nakasa wat kulnaka.’ \v 22 Kwiztane paas mil pial saptamikane at kit pamikara kaizta: ‘Anpat, nune nawa paas mil pial chɨhkaish. Nane an paas mil kana kirau. Wan sapti,’ kizta. \v 23 Pamikane sɨnkara: ‘Kwisha wat. Nune kwisha nil kiwainmumika i. Nune na pashimtu aizpa nil kirɨt. Pitchinkasa wat kirɨt akwa, nane nua an akkwan chɨhkattarɨnash. Nakasa at kit nakasa wat kulnaka,’ kizta. \p \v 24 Minpa maza mil pial saptamikane at kit pamikara kaizta: ‘Anpat. Nane up kiwaintuza kwisha tɨnta ɨninnamtu pianish. Uspa up sukin kal kiamtu akwa, nune pial saptu. Uspa up sukin pippa pakkamtu akwa, nune uspa pippa paktu aizpa saptu. \v 25 Katmizna nane ishkwat kit up pial pilta puina ɨrau. Up pial sapti.’ \v 26 Pamikane sɨnkara: ‘Nune kwail kiwainmika i. Arakan i. Nune na kimtu aizpa nilchi mintu. Ap sukin na kal kimtuchikas, na pippa wamtuchikas, nane chiwazha pakta aizpa sapnash. Nune sun pian. \v 27 Sunkana mintane, nune ap pial watsamtukin watsakamtish, an pial kana kinpa. Sunkana nane ap pial kana kit aizpa sapshinas.’ \v 28 Pamikane sua puraruza kaiznara: ‘Ussa maza mil pial nakat kit diez mil pial mɨjmikasha mɨlari. \v 29 Akkwan mɨjmikane an akkwan sapnazi, tiznakima. Pitchin mɨjmikane us mɨj aizpa karɨnazi. \v 30 An tɨnta kal kishimtuchimikasha tɨlkwilmal ɨnintain. Suane usne az kit sula sɨt sɨt kinazi, Diosta pianchiruzkasa naiztu akwa,’ kiznara.” \s1 Jesúsne wan awaruza kwail kiamtu kiznamtu \p \v 31 “Ampu namtɨtmika paiña ángeltuzkasa akane, usne watsal iz kit paiña uzmukin chiyura uznazi. \v 32 Wan suras awane paiña iztakin wanmakkanazi. Usne pɨriku izmumikana i. Pɨriku izmumikane pɨrikuruzkas cabraruzkas paimpa ɨninnanazi. Kawarain Ampu namtɨtmikane wan awaruza paimpa ɨninnanazi. \v 33 Usne wattuza paiña numalpara ɨninnanazi, uskasa tuanpa. Kwailtuza paiña kwiyamarain ɨninnanazi, usparuza ilnanapa. \v 34 Suasne mikwane numal kuntuza ka kaizazi: ‘Une arain. Diosne uruza wat kiwainnanazi, paiña ɨnintukin puranpa. Au su sarachasmin, usne uruza wanmakninna minta, u uskasa uzanapa. \v 35 Na yak kikane, une nawa kwinñash. Na kwazi kilkane, une nawa kwazi kwinñash. Na u sura uzasmin, une u yal nammɨlash. \v 36 Na pĩn wekas, une nammɨlash. Na ishtukas, une nawa iznash. Na kajchira warakas, une nawa iznash.’ \v 37 Suasne waruzne sɨnkanazi: ‘Anpat. ¿Miza urama aune nu yak kira iztamakpas? ¿Miza urama aune nua kumira kwintamakpas? ¿Miza urama aune nu kwazi kikka izaramakpas? ¿Miza urama nua kwazi kwintamakpas? \v 38 ¿Miza urama nu mamaz sura chamtu awakana iztamakpas? ¿Miza urama nua yal nammɨlaramakpas? ¿Miza urama nu pĩn we aizpa mɨlaramakpas? \v 39 ¿Miza urama aune nua intura iztamakpas? ¿Miza urama aune nua kajchira wara izna ɨramakpas?’ \v 40 Ɨninmikane usparuza sɨnkananazi: ‘Watcha kaiznamtus. Une an we tɨntaruza, nawa we piantuza, kiwainanara. Usparuza wat kiwainarɨt akwa, une nawa wat kiarɨt.’ \p \v 41 Suasne Mikwane kwiyamal puraruza kaiznanazi: ‘Nakis paimpa ɨmɨztain. U kwail kiarɨt akwa, une ĩnta ɨrain, sua pailta payukima uzanapa. Diosne ĩnta sara, Diablokas paiña ángeltuzkas sua puranpa, sua naizanapa. \v 42 Na yak kirakas, une nawa kwinamash. Na kwazi kiktakas, une kwazi kwinamash. \v 43 Mamaz suwara charakas, une nawa yal nammɨlaamash. Na pĩn we mɨjkas, une nawa pĩn mɨlaamash. Na inturakas, une nawa izaamash. Kajchira warakas, une nawa izaamash.’ \v 44 Suasne uspane mɨmaanazi: ‘Anpat miza uruma aune nu yak kimta izaramakpas. ¿Miza urama nua kumira kwintachimakpas? ¿Miza urama aune nu kwazi kiktura izaramakpas? ¿Miza urama kwazi kwintachimakpas? ¿Miza urama nua mamaz sura izaramakpas? ¿Miza urama nua yal nammɨlatchimakpas? ¿Miza urama nua pĩn we aizpa izaramakpas? ¿Miza urama pĩn mɨlatchimakpas? ¿Miza urama aune nu intura izaramakpas? ¿Miza urama nua kajchira iztamakpas? ¿Miza urama nua kajchira izna ɨtchimakpas?’ \v 45-46 Mikwane usparuza sɨnkananazi: ‘Watcha kaiznamtus. Une an we tɨntaruza nawa we piantuza, kiwainnarachi. Usparuza wat kiwainarachi akwa, kawarain une nawa wat kiwaintachi. Suasne suntuzne pailta payukima ĩnta naizarɨnazi. Wattuzne Dios iztakin pailta payukima chiyura wat uzanazi.’ ” \c 26 \s1 Awane Jesústa piantana minñamtu \r (Mr 14.1-2; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53) \p \v 1 Wan kapal kaiznarawane, Jesúsne kammuruza kaiznara: \p \v 2 —Pa payu pailtɨkane, une Pascua pishta taiztu pianmai. Awane Ampu namtɨtmikara chɨhkaanazi, tɨra patpian piantanapa. \p \v 3 Sun payuin katsa pariya ɨnintuzkas Moisés para aizpa kamtamtuzkas Judío ɨlaparuzkas Caifáspa katsa yal pianakin wanmakkara. Caifásne an katsa pariyamika azi. \v 4 Suasne uspane Jesúspa pɨrail kaizninna minñashira, ussa piz kit piantana. \v 5 Uspane usparuzpain kaizara: \p —Pishta chasmin, ussa piznachiwamakpas, awa kwisha pilchapuzamanpa. \s1 Maza ashampane Jesústa piam pih parantu \r (Mr 14.3-9; Jn 12.1-8) \p \v 6 Jesúsne Betania pɨpulura ɨra, Simónpa yalkin nukkulna. Simónne pɨttɨt aya kakultɨtmika azi. \v 7 Jesús misharɨkin kumtuasmin, maza ashampane piam pih ulmu karat kit kashara at. An ulmune alabastro ukkasa sarɨt. An watsal piam pihne kwisha muin. Jesús uzasmin, an ashampane piam pih Jesúspa kɨzpukin paranta. \v 8 Kammuruz sun izarawane, aliz pilchapuzat kit kaizamɨzta: \p —¿Chikishka an piam pih kain pattarɨmtu? \v 9 Akkwan pialkasa painninshinari, puizaruza kiwainnana. \p \v 10 Jesúsne uspa kaizamtu aizpa mɨt kit kaiznara: \p —¿Chikishka an ashampara kwail kizappamtu? Us nawa sun kirɨt aizpa wari. \v 11 Puizaruzne pailta payu uruzpain uzanazi. Nane ukasa pailta payura uzmanash. \v 12 An piam pih ap kɨzpukin parantuasmin, an ashampane na imtu payura kapal sarɨt, nawa kamna. \p \v 13 Nane watcha kaiznamtus. Dios watsal pitne wan sura kainarɨnazi. Sun pit mɨraruzne an ashampa kit aizpa mɨat kit an ashampawa minñanazi. \s1 Judasne Jesústa kwail awaruza chɨhkan namtu \r (Mr 14.10-11; Lc 22.3-6) \p \v 14 Mazane, doce kammuruztas, Judas Iscariotene muntɨt. Usne katsa pariya ɨnintuzkasa kwinta kin ɨt \v 15 kit kaiznara: \p —Na uruza Jesústa chɨhka namtune, ¿Yawa pialma nawa taanapas? \p Suasne uspane treinta pial tana namaara. \v 16 Sun payuras Judasne wat urain saimɨzta, ussa usparuza chɨhkan. \s1 Au Anpatpa kumira nailtu \r (Mr 14.12-25; Lc 22.7-13; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-34) \p \v 17 Sun Pascua pishtara awane pan kiñakasachin kuara. An ñancha pishta payura paiña kammuruzne Jesústa tukin aat kit mɨmaara: \p —¿Mɨntama Pascua kumira saanapai, an kumira kwan? \p \v 18 Usne sɨnkanara: \p —Sun pɨpulura ɨat kit maza ampuwa yalta piannarain. Ussa kaiztain: “Anpatne ka kiztu: ‘Na imtu payu kasha panapain. Nane ap kammuruzkasa up yalta ɨmtus, Pascua pishta kumira kwan.’ ” \p \v 19 Kammuruzne Jesús ɨninta aizpa kiil kit Pascua kumira sailta. \p \v 20 Amta tɨl parɨkane, Jesúskas paiña doce kammuruzkas misharɨkin uzaara. \v 21 Kuamtuasmin, Jesúsne kaiznara: \p —Watcha kaiznamtus. Maza uruztas nawa kwailtuza chɨhkanazi. \p \v 22 Suasne uspane tayalmɨz kit mazanta mazanta ussa mɨmaamɨzta: \p —Anpat. ¿Na sun kinsa? \p \v 23 Jesúsne sɨnkanara: \p —Na uruzkasa an kumira kumtukas, mazane, nakasa kumtumikane, nawa kwailtuza chɨhkanazi. \v 24 Dios pɨnkɨhkin Ampu namtɨtmika irɨnazi parɨt. Us irɨkas, ussa kwailtuza chɨhkatmikane kwisha naiztɨnazi. An ampu kawirachiatne, an warashina. \p \v 25 Suasne Judasne, ussa kwailtuza chɨhkatmikane, Jesústa mɨmara: \p —Anpat. ¿Nane nua chɨhkansa? \p Jesúsne sɨnkara: \p —Watcha. Nu sun kaizta aizpa kinazi. \p \v 26 Kuamtuasmin, Jesúsne pan piz kit Diosta aishtaish kizta. Pan kɨztawane, usne kammuruza kwinat kit kaiznara: \p —Kwarain. An panne ap ña i. \p \v 27 Suasne usne maza vino waz piz kit Diosta aishtaish kizta. Waz annamtuasmin, kaiznara: \p —Une an waztain wan kwarain. \v 28 An vinone ap aimpi i. Na imtu akwa, Diosne ukasa masas contrato kin namtɨnazi. Ap aimpi puztu akwa, nane akkwan awa kwail kiarɨttuza wat kulnanash. \v 29 Nane an vino kumanash, ap Taittawa ɨnintukin napnakima. Suane aune mamasa kuiznawas. \s1 Jesúsne Pedrora kaiztu: Nawa pianchish kiznazi \r (Mr 14.26-31; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38) \p \v 30 Kanta kizarawane, uspane Olivos tɨ kun ɨzara nuara. \v 31 Suasne Jesúsne kaiznara: \p —Ma amtane uruzne nakis paimpa ɨat kit nawa chɨhkaamɨznazi. Une Dios pɨnkɨhta parɨt aizpa ka kianazi. “Nane pɨriku pamikasha ininnash. Suasne pɨrikuruzne paimpa maza mazain ɨanazi.”\x + \xo 26:31 \xt Zac 13.7\x* \v 32 Na irɨttas kuhstawane, u Galilea sura ɨamtuchasmin, nane ukin an ñancha ɨnash. \p \v 33 Pedrone ussa sɨnkara: \p —Wan nukis paimpa ɨamtukas, nane nukis ɨmanash. \p \v 34 Suasne Jesúsne ussa kaizta: \p —Watcha kaiztus. An amtain aral kayu aztuchasmin, nune kutña pijikima “ussa pianchish” kiznazi. \p \v 35 Pedro kaizta: \p —Na nukasain imtukas, nane “nua pianchish” kizmanash. \p Wan kammuruzne sunkanain kizara. \s1 Jesúsne Getsemaní nanmalkin Diosta paikumtu \r (Mr 14.32-42; Lc 22.39-46) \p \v 36 Suasne Jesúskas paiña kammuruzkas Getsemaní nanmalkin pianaara. Usne kaiznara: \p —Na an ta Diosta paikwan ɨmtuasmin, une apain uztain. \p \v 37 Usne Pedrorakas paas Zebedeo painkultakas ta mɨlnara. Usne kwisha tayalmɨz kit ishkwatkana mimɨzta. \v 38 Suasne kaiznara: \p —Nane ayuktain, ap kaijchurain, kwisha tayaltus, inakima. Akkin nukkul kit nakasa izkultain. \p \v 39 Suasne Jesúsne an attishta ɨt kit matsɨh pilta wain kit Diosta paikwat kit kaizta: “Ap Taitta mɨzha. Na ishimtuchish. Nawa naizninmun. Na naiztukas, na pashimtu aizpa kimun. Nu pashimtu aizpa kiri,” kizta. \fig Jesús paiña papihshta paijumtu|src="cn01810b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 26.39" \fig* \p \v 40 Suasne paiña kammuruz purakin ɨt. Usne usparuza pittɨt tu wanmalnat kit Pedrora kaizta: \p —¿Une maza urain nakasa izkulasachimakkiwas? \v 41 Izkulat kit Diosta paikwarain, kwail kiamanpa. Watcha kaiznamtus. Nil kiashimtukas, une tailchaamanazi. \p \v 42 Mamasa ɨt kit sunkana Diosta paikwat: “Ap Taitta mɨzha. Na ishimtuchish. Nawa naizninmun. Na imanpa chɨhshitne, sun kiri. Sun kisachine, mama nu pashit aizpa kiri. Na pashimtu aizpa kimun. Nuin pashimtu aizpa kiri.” \p \v 43 Suasne Jesúsne mamasa kail kit paiña kammuruz pittɨt pura wanmalnara. Uspane kwisha pittashira. \v 44 Usne usparuza tuij ɨnat kit mamasa Diosta paikwat kit sun pitmin kaizta. \v 45 Suasne kammuruz purakin ɨt kit kaiznara: \p —Mane pit kit kwaizkultain. Iztain. Awane me aanapain. Uspane Ampu namtɨtmikara kwail awaruza chɨhkaanpain. \v 46 Kuhs kit ɨmɨrachain. Nawa chɨhkamtumikane me amtui. \s1 Uspane Jesústa pizamtu \r (Mr 14.43-50; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11) \p \v 47 Jesús paramtuasmin, Judasne, maza kammumikane, piannat. Uskas kwisha akkwan awakas mashti kwizkasakas tɨkasakas aara. Pariya ɨninturuzkas Judío awa ɨlapa ɨninturuzkas usparuza ɨninnara. \v 48 Judasne, sun chɨhkatmikane, usparuza izpa sat kit kaiznara: “Nane mazara matsɨhkin putchunnash. Sunne u saimtumika i. Ussa mɨltain.” Sunkana ñamin kaiznara. \v 49 Suasne Judasne Jesústa kasha at kit kaizta: \p —Anpat. Kakishapu. \p Usne Jesústa matsɨhkin putchunta. \v 50 Jesúsne sɨnkara: \p —Izmuruz. Nune nakin kakishapu kizna atchi. Nu minta aizpa kiri. \p Suasne awaruzne Jesústa kasha aat kit pizaat kit mɨlaara. \p \v 51 Ussa mɨlaamtuasmin, mazane Jesúspa kammumikane, paiña mashti kwiz ukkat kit katsa pariyawa kiwainmikasha kail yalta. \v 52 Suasne Jesúsne ussa kaizta: \p —Up mashti watsat. Mashtikasa waya kimikane sunkasa mashti kwizkasa inazi. \v 53 Na ap Taittara paikwatne, usne mamin nawa doce ángeltuzpa kwaltuza, ɨninshina, waya kit kit nawa kiwainapa. ¿Sun pianchikish? \v 54 Ma payu sun paikumanash, Dios pɨnkɨhta parɨt aizpa kinpa. \p \v 55 Suasne Jesúsne awaruza kaiznara: \p —¿Chikishma mashti kwizkasakas tɨkasakas aamtu, nawa pizna? Nane walkumchi ish. Nane pailta payu Dios katsa yalkin uruza kamtanamɨztau. Suane une nawa pizamash. \v 56 Ma payu une wan kiamtu aizpa izamtu. Dios kainammtuz sunpa ñamin kwinta kiarakas, ma payu Diosne paiña pɨnkɨhkin parɨt aizpa pailtɨmtu. \p Suasne wan kammuruzne Jesústa chɨhkaat kit ɨarɨt. \s1 Jesúsne katsa mikwaruzkin tu \r (Mr 14.53-63; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.12-14, 19-24) \p \v 57 Jesústa piztaruzne ussa Caifás tukin mɨlaara. Usne katsa pariya ɨninmika azi. Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas Judío ɨlaparuzkas sua wanmakkara. \v 58 Pedrone attishtas kanpara, katsa pariyawa yalta piannarakima. Piannarawane, usne nanmalta ɨt kit policía awaruzkasa uzta, chiwazha kimtu aizpa izna. \p \v 59 Katsa pariya ɨninturuzkas, ɨlaparuzkas, wan Judío ɨninturuzkas pɨrail kaizmuruza sayamɨzta, Jesús kwail kirɨt kizana. Judío ɨnintuzne Jesústa piantana ɨninashira. \v 60 Akkwan awa aat kit pɨrail kaizarakas, mɨnminkas Jesús kwail kirɨt nɨjkularachi. Minparane paas pɨrail kaizmuruzne ail \v 61 kit ka kaizpailta: \p —An ampune ka kaizta: “Katsa Dios yal azpiantawane, nane kutña payura mamaza sashinash.” \p \v 62 Suasne katsa pariya ɨninmikane kuhs kit Jesústa mɨmara: \p —¿Sɨnkamankish? ¿Uspa kaizamtu aizpa nilki? \p \v 63 Jesúsne puñain parɨt. Suasne katsa pariyane ussa kaizta: \p —Diosne chiyura uz kit nu kaiztu aizpa mɨmtu. ¿Nu Cristo muntɨtmika kish? ¿Nu Dios Painkul kish? Dios iztukin aumɨza watcha kaizchain. \p \v 64 Jesúsne sɨnkanara: \p —Watcha, na ish. Nane an uruza kaiznamtus. “Une Ampu namtɨtmikara Diospa numal ɨnintukin izanazi. Chiyuras wanishkasain amtuasmin, une ussa izanazi.”\x + \xo 26:64 \xt Dn 7.13\x* \p \v 65 Sun mɨrawane, katsa pariyane aliz kul kit paiña pĩn pshat kit awaruza kaiznara: \p —An ampune Diospa kwail pit paramtu. Mamaz awara saimtuchimakpas, us kwail kirɨt aizpa kizna. Une us Diospa kwail pit paramtu mɨamtu. \v 66 ¿Miza minñamtuas? kizara. \p Uspane kaizara: \p —Kwail kiztu akwa, usne irawa, kizara. \p \v 67 Suasne uspane matsɨhkin ilpi kiat kit chihtɨkasa aim kiara. Mamaztuzne matsɨhkin kuzat kit \v 68 kaizara: \p —Nune “nane Dios nɨrɨtmika ish” kiztu. Katmizna, Dios nua kiwaintu akwa, ¿mɨnma nua kuzamtu? kainazhain, kizara. \s1 Pedrone Jesústa pianchish kiztu \r (Mr 14.66-72; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18, 25-27) \p \v 69 Pedro pianamal uzasmin, maza ashampa kiwainmikane at kit Pedrora kaizta: \p —Nukas Jesúskasa, Galilea sura atmikakasa, chara. \p \v 70 Pedrone wan iztakin pɨrail kiz kit kaizta: \p —Nu kaiztu aizpa pianchish. \p \v 71 Pedro pɨjta napmura ɨmtuasmin, mamazne ussa iz kit puraruza kaiznara: \p —Jesús, Nazaret pɨpuluras at mika, apa chamtuasmin, an ampukas Jesúskasa chara. \p \v 72 Mamasa Pedrone pɨrail kiz kit kain kaizta: \p —Dios iztakin nane an ampura pianchish, kizta. \p \v 73 An kwizta puraruzne Pedrora kasha aat kit kaizara: \p —Watcha. Nukas usparuzkasa chatmika i. Nune usparuzkanain paramtu. \p \v 74 Suasne Pedrone akkwan piji kaizmɨzta: \p —Na pɨrail kaizmɨztane, Diosne nawa ininshina. An ampura pianchish. \p Sun urain aral kayune azta. \v 75 Suasne Pedrone Jesús kaizta aizpa nɨjkulta. Ñamin Jesúsne ussa kaizta: “Aral kayu aztachasmin, nune kutña pijikima, ‘ussa pianchish’ kiznazi.” Pedrone tas puz kit kwisha tɨnta azta. \c 27 \s1 Awane Jesústa Pilatora chɨhkamtu \r (Mr 15.1; Lc 23.1-2; Jn 18.28-32) \p \v 1 Kɨnmɨzkane, wan pariya ɨninturuzkas Judío ɨlaparuzkas nɨjkulat kit Jesústa piantana minñara. \v 2 Uspane Jesústa kuhat kit ussa Pilatora, Roma mikwara, chɨhkara. \s1 Judasne imtu \p \v 3 Judío ɨninturuzne awaruza paikwaara, Jesústa piantanapa. Sun piankamtawane, Judasne, Jesústa chɨhkatmikane, tayalmɨzta, awa Jesústa piantashit akwa.\fig Judas 30 pial kiakpɨntu|src="cn01832b.tif" size="span" copy="©David C. Cook foundation" ref="MAT 27.3" \fig* Usne pariya ɨninturuzakas Judío ɨlaparuzakas ɨt kit treinta pialkasa kail kit \v 4 kaiznara: \p —Nane kwail kirau, na kwail kitchimikasha innapa chɨhkat akwa. \p Uspane sɨnkaara: \p —Nu ussa chɨhkat akwa, nune nu kimtu aizpa mintawa. Nuin sun kirɨt. \p \v 5 Suasne Judasne tas puz kit Dios yalkin pial pattara. Suasne ɨt kit usmin kwil tɨt kuh kit usmin kan kit ira. \v 6 Pariya ɨninturuzne sun pial sakkat kit kaizara: \p —Judas an pialkasa ampura piantana paininta akwa, aune Diospa pial sapmukin taasachimakpas. \p \v 7 Suasne uspane sun pialkasa pil paina pashiara. Uspane pail sammikawa nanmal payara, mamaz suras awaruza kamnana. \v 8 Katmizna makima “sun pilne aimpi nanmal” muntɨt, an pialkasa awa mazara piantanapa pait akwa. \v 9 Jeremíasne, Dios kainammmikane, sun kirɨt aizpa ka pɨnkɨhta parɨt: “Uspane treinta pial sappara. Israel awane sunpawa pial taana nɨjkulara, awara paina. \v 10 Uspane sun pialkasa pail sammikawa nanmal payara. Uspane chiwazha Anpat nawa ɨnintɨt aizpa kiara,” Jeremías kizta.\x + \xo 27:10 \xt Zac 11.12-13\x* \s1 Pilatone Jesústa mɨmamtu \r (Mr 15.2-5; Lc 23.3-5; Jn 18.33-38) \p \v 11 Jesús Pilatokin panasmin, usne Jesústa mɨmara: \p —¿Nune Judío awawa mikwa kish? \p Jesúsne ussa kaizta: \p —Nu kaizta aizpa watcha i. \p \v 12 Pariya ɨninturuzkas Judío ɨlaparuzkas us kwail kirɨt kizmɨztuasmin, Jesúsne usparuza sɨnkanarachi. \v 13 Pilatone ussa mɨmara: \p —¿Uspa nua kwail kizamtu aizpa mɨmtuchikish? \p \v 14 Jesúsne ussa chinkas sɨnkamɨztachi. Katsa ɨninmikane iztasparɨt. \s1 Uspane Jesústa inapa kaizamtu \r (Mr 15.6-20; Lc 23.13-25; Jn 18.38–19.19) \p \v 15 Pascua pishta tuasmin, Romano mikwane maza kajchira wamikara chɨhtuazi. Usne awa narɨtmikara chɨhtshina. \v 16 Suane maza kwisha kwailmikane kajchira wara. Usne Barrabás muntɨt. Akkwan awane paiña kwail kirɨt aizpa piankaamara. \v 17 Awa wanmakkamtuasmin, Pilatone mɨmanara: \p —¿Une chima pashiamtu, na kinpa? ¿Barrabásta chɨhtawasa? ¿Jesústa, chɨhtawasa? ¿Dios nɨrɨtmika muntɨtmikara chɨhtawasa? \p \v 18 Pilatone sun mɨmara, Jesústa chɨhtshimtu akwa. Awa Jesúskasa aliz kulamtu akwa, uspane Jesústa chɨhkaara. Pilatone sun piankamta. \p \v 19 Pilato paiña ɨnintukin uzasmin, paiña ashampane paiña pit ussa ɨnin kit kaizta: “An ampukasa kimun. Usne wat awa i. Amtawara kainkizpamtuasmin, nane us akwa kwisha naiztau.” \p \v 20 Pariya ɨnintuzkas Judío ɨlaparuzkas wan awaruza tɨnta kurunnara, Pilatora paikwan, Barrabás chɨhtna, Jesústa piantanapa. \v 21 Katsa mikwane mamasa usparuzkasa paranat kit mɨmanara: \p —¿Sun paastas mɨnmikama chɨhtna pashiamtu? \p Uspane sɨnkaara: \p —Barrabásta chɨhtti. \p \v 22 Pilatone mɨmanara: \p —¿Jesúskasa chima kinpai? ¿Dios nɨrɨtmika muntɨtmikakasa chima kinpai? Cristora munamtu. \p Wan awane sɨnkaara: \p —Ussa kurishta pat piantarawa. \p \v 23 Suasne Pilatone kaiznara: \p —¿Usne chi kwail kirɨt? \p Uspane an tɨnta kwianamɨzta: \p —Ussa kurishta pat piantari. \p \v 24 Pilato kaizta aizpa mɨarachi akwa, ussa kwisha pilchapuzara akwa, Pilatone kwazi kanapa ɨnin kit awa iztakin paiña chihtɨ kit kit kainanara: \p —Nane an wat ampura piantanapa ɨninmanash. Umin ussa ininñaanazi. \p \v 25 Wan awane sɨnkaara: \p —Nu ussa inapa ɨnintane, aune au paikwat aizpa nɨjkulnamakpas. Au ussa kwail kiarɨtne, aukas au pashparuzkas us akwa naizshinamakpas. \p \v 26 Suasne Pilatone Barrabásta chɨhtta. Jesústa ilna ɨnintawane, Pilatowa kiwainturuzne Jesústa Roma suldaruruza chɨhkanara, kurishta pat pian kit piantanapa. \p \v 27 Suasne ɨninmikawa suldaruruzne Jesústa Roma ɨninmikawa yalta mɨlara. Wan suldaruruzne Jesúspa mamin pɨlsaarɨt. \v 28 Suasne uspane paiña pĩn nakaat kit kwanamkana pĩn, mikwawa kwakshamkana, kwaninñaara. \v 29 Uspane akkwan pu tɨt iptɨt kit mikwawa chuttakana saara. Suasne paiña kɨzpukin sɨnaara. Maza mikwawa tɨkana paiña numal chihtɨkin pizninara. Suasne uspane us iztakin wakpuj wainñat kit ussa ishanat kit kaizara: \p —¡Nune Judío awara mikwa i! Wat kɨntɨre, kizara.\fig Pilatokas Jesúskas aliztuzkas|src="cn01828b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 27.29" \fig* \p \v 30 Uspane ussa ilpi kiat kit sun mikwawa tɨkasa kɨzpukin pianara. \v 31 Ussa ishanarawane, uspane kwanamkana pĩn nakaat kit paiña pĩn kwaninñara. Suasne ussa mɨlaara, ussa kurishta patpian piantanapa. \s1 Ussa kurishta pat pian piantaamtu \r (Mr 15.21-32; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27) \p \v 32 Puzamɨztuasmin, Roma suldaruruzne maza Cirene suras ampura wanmalara. Usne Simón mun. Uspane ussa Jesúspa us kurish munana ɨninara. \p \v 33 Sunkanain uspane Gólgota ɨza munkin pianaara. Sun Gólgota ɨzane “irɨt kɨzpukana iz kit ka muntɨt.” \v 34 Suane uspane Jesústa tain vino kwanpa kwinñara, ishmanpa. Kwaiztawane, usne chinkas kwashitchi. \p \v 35 Ussa kurishta inapa pat piantawane, suldaruruzpain ukkasa salara, Jesúspa pĩn kana kin. Dios kainammmika kaizta aizpa sunkana kirɨt. Ka kizta: “Uspane salat kit ap watsal kwaksham kana kinazi. Uspane usparuza ap pĩnkas naiyanazi,” kizta. \v 36 Suasne sua uspane uzara, Jesústa izana. \v 37 Uspane tɨ akkalta paat kit Jesúspa kɨzpu ɨsal pattara. Sun pitne ka kizta: \sc ANNE JESÚS I. USNE JUDÍO AWAWA MIKWA I.\sc* \p \v 38 Uspane uskasa paas walkummikarakas tɨra pat pianara. Mazara paiña numal mamaz kurishta pattara. Mamazta paiña kwiyamal mamaz kurishta pattara. \v 39 Pɨnturuzne ussa kwail pit kizara. Uspa kɨzpu kialtuasmin, uspane \v 40 ka kaizamɨzta: \p —Nune akkwan pit kaizta. Nune an Diospa yal kutña payura mamaza sanash kizta. Katmizna nuin kiwainti. Nuin Dios painkul kane, nuin kurishtas kihshti. \fig Jesús walkumtuzkas kurishkin kaanamtu|src="cn01836b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 27.40" \fig* \p \v 41 Pariya ɨnintuzkas Moisés kaizta aizpa kamtamtuzkas, Fariseo awaruzkas Judío ɨlaparuzkas ussa ishanat kit usparuzpain kaizara: \p \v 42 —Us mamaztuza watsat mɨlnarakas, usmin watsat mɨlsachi. Israel awa mikwa kane, usne kurishtas kihshshina, au us kaizta aizpa nɨjkulanapa. \v 43 Diosta nɨjkultune, usne makis Diosta ussa watsat mɨlnapa paikwatpa. Dios ussa pashimtune, Diosne ussa kiwainshina, us “Dios painkul ish” kizta akwa. \p \v 44 Jesúskasa kurishta pat piantɨtkas, an paas walkumtuzkas Jesústa kwail kaizpailta. \s1 Jesúsne imtu \r (Mr 15.33-41; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30) \p \v 45 Paizka payukis kutña urakima wan sura tɨlkwil paarɨt. \v 46 Sun kutña urain Jesúsne paiña Hebreo pitkasain tɨnta ka kwianta: “\tl Eli, Eli, ¿lema sabactani?\tl*” (Au pitkasain ka kizta: “Ap Dios, Ap Dios. ¿Chishma nawa kwairɨt?”)\x + \xo 27:46 \xt Sal 22.1\x* \p \v 47 Mɨnpazha sua puraruzne mɨat kit kaizara: \p —An ampune Elías kainammmikara akumtu. \p \v 48 Sun urain mazane usparuztas ãĩn ɨt kit pimpuh kana ɨt. Pimpuhta tain vinokasa parantawane, an ampune pimpuh tɨkin tat kit Jesústa kashara nuninta, tuknapa. \v 49 Mamaztuzne kaizara: \p —Sun kimun. Elías kiwaina amtuka, izanapas. \p \v 50 Jesús mamasa tɨnta kwiantawane, ira. \v 51 Sun urain nain pĩn kantɨt Diospa yalkin kwashtas pihshara, piltakima. Sun nain pĩn akwa, mamaz kanmal sɨptɨt. Pilne ulta. Ukkas kɨzara. \v 52 Pantiónpa yal azpianara. Akkwan Diosta piantuza irɨttas kuhsara. \v 53 Kuhsarawane, pantión yalkis puzara. Jesús irɨttas kuhstawane, an kuhsararuzne Diospa watsal Jerusalén pɨpulura nappara. Suane akkwan awane usparuza izara. \p \v 54 Suasne suldaru ɨninmikakas Jesústa izmuruzkas ulmu mazara. Wan kiarɨt aizpa izara akwa, uspane kwisha ishkuat kit kaizara: \p —Watcha. An ampune Dios Painkul ara. \p \v 55 Suane akkwan ashampane attishtas izara. Uspane Jesústa kiwainat kit Jesústa Galilea suras kanpaara. \v 56 Maríakas Magdalena pɨpuluras ara. Mamaz Maríakas ara. An Maríane Santiagowa akkuhshkas Joséwa akkuhshkas ara. Zebedeowa painkultuzpa akkuhshkas ara. \s1 Jesústa kaamtu \r (Mr 15.42-47; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42) \p \v 57 Nashmɨzkane, maza kwazpa ampune ara. An Arimatea pɨpuluras awane José muntɨt. Uskas Jesústa kammumika azi. \v 58 Suasne usne Pilatora izna ɨt kit Jesús irɨtta paikwara, ussa kamna. Suasne Pilatone ussa chɨhkanpa ɨninnara. \v 59 Joséne irɨtmika kurishtas mushat kit muin sɨnam pĩn ip kit \v 60 paiñain masas uk kulta kamta. Suasne usne ñamin sun kul kapal sarɨt, ussa sua kamnapa. Katsa ukkasa sun kulta sɨptawane, ɨrɨt. \v 61 Suane Magdalena suras Maríakas mamaz Maríakas kamkin izawara uzara. \s1 Pariyawa kiwainmuruzne Jesús kamkin izamtu \p \v 62 Pascua pishta kapal watsarawane, tɨlawarane, kwaizkultu payura, Sábado payura, pariya ɨninturuzkas Fariseo awaruzkas Pilatora izna ɨat \v 63 kit kaizara: \p —Mikwa, aumɨza mɨzhain. Uzasmin, an pɨrail kaizmumikane “kutña payura irɨttas kakulnash” kizta. \v 64 Katmizna up kiwaintuza kamkin izna ɨninnari kutña payurakima. Suasne paiña kammuruzne amtawara aamanazi, irɨtta walkwan. Jesús uzasmin, “nane Dios ɨnintamika ish” kizta. Paiña kammuruz “us irɨttas kakultɨre” kizarane, an minpa pɨrail an ñancha pɨrailkin anza kwail namnazi. \p \v 65 Pilatone kaiznara: \p —Une an kiwaim suldaruruza mɨltain, kamkin anza wat izanapa, mɨnminkas nappamanpa. \p \v 66 Suasne uspane kamkin ɨat kit sɨpmu ukkin watsal sɨppara, mamaztuz nappamanpa. Suasne suldaru kiwaintuza chɨhkanarɨt, izanapa. \c 28 \s1 Jesúsne irɨttas kakultu \r (Mr 16.1-8; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10) \p \v 1 Kwaizkultu payu pɨnkane, domingo payu kɨnmɨzta. An domingo payu kɨnmɨzkane, Magdalena pɨpuluras Maríakas mamaz Maríakas kamkin izna ɨilta. \v 2 Amtazasmin, masain pilpara tɨnta ul samɨzta. Anpatpa ángelne chiyuras kihsh kit piannat kit uk sɨptɨt tainkat kit ukkin uzta. \v 3 An ángelne ippakana naztam aizta. Paiña pĩn putchã iztɨt. \v 4 Sun izarawane, suldaruruzne ulat kit ishkuara. Ishkuamtu akwa, uspane irɨttuzkanain namarɨt. \v 5 Suasne ángelne ashamparuza kaiznara: \p —Ishkuman. Nane u Jesústa, piantarɨtmikasha, saimtuas pianish. \v 6 Usne akki tuchi. Ukasa uzasmin, usne uruza kainanat kit us kaizta aizpa kirɨt. Usne me irɨttas kuhsta. Mɨnta ussa kamtakin iztain. \v 7 Azain ɨat kit paiña kammuruza ka kaiznarain: “Irawane, usne me irɨttas kuhsta. Galilea sura ɨrain. Usne ukin an ñancha ɨmtu. Sua ussa izanazi.” Nane apain atpaish, sun uruza kaiznana. \fig Ashamparuz uk uktit izamtu|src="cn01850b.tif" size="span" copy="©David C. Cook Foundation" ref="MAT 28.7" \fig* \p \v 8 Suasne ashamparuzne azain kamkis ɨilta. Ishkuamtukas, wat minñara. Ãĩn ɨntazasmin, ɨil kit paiña kammuruza sun pit kainailta. \v 9 Ɨmtazasmin, Jesúsne usparuza kasha at kit “kakishapu” kizta. Suasne uspane Jesústa ail kit wakpuj wainpail kit chihtɨkasa mittɨkin ippailta. \v 10 Usne usparuza kaiznara: \p —Ishkuman. Ap kammuruza kainarain, Galilea sura ɨanapa. Tane uspane nawa izanazi, kizta. \s1 Suldaruruzne pɨrail kaizamɨztu \p \v 11 Ashampa ɨmtazasmin, mɨnpazha suldaruruzne pɨpulura ɨat kit pariya ɨninturuza sun kirɨt aizpa kaiznara. \v 12 An pariya ɨninturuzne Judío ɨlaparuzkasa kwinta kin ɨara, maza pitmin nɨjkulana. Suasne uspane kwisha akkwan pial suldaruruza mɨlanat \v 13 kit kaiznara: \p —Sunkana kaiztain: “Au amtawara pittamtuasmin, Jesúspa kammuruzne aat kit irɨtta walkuara”. \v 14 Mikwa sun piankamtane, aune uruza kiwainshinamakpas, uruza ilnamanpa. \p \v 15 Suasne Suldaruruzne pial sappara, awa usparuza kaizara aizpa kin. Sunkana Judío awaruzne makima kaizamtu. \s1 Jesúsne paiña once kammuruza kurunnanamtu \r (Mr 16.14-18; Lc 24.36-49; Jn 21.19-23) \p \v 16 Suasne once kammuruzne Galilea sura ɨzarakima ɨat kit Jesús usparuza ɨnintakin piannara. \v 17 Jesústa izarawane, uspane ussa wakpuj wainñara. Mɨnpazha ussa nil nɨjkularachi. \v 18 Suasne Jesúsne usparuza kasha ɨt kit kaiznara: \p —Diosne nawa kiwainta, wan chiyurakas wan au sukinkas tɨnta ɨninnapa. \v 19 Katmizna wan awaruza ɨat kit kamtanarain, ap kammuruza namninnanapa. Sun nɨjkulturuza kwazikasa munnarain, Taitta Diostakas Dios Painkultakas Sɨnam Izpultakas kanpaamtu akwa. \v 20 Na uruza kamtanara aizpa usparuza kamtanarain, na kainara aizpa kianpa. Sunkas nɨjkultain. Nane wan payurakima ukasa tuanash, au su pailnakima. \p Pailti.