\id PHP Philippians in KwaraꞋae SFC Aug 2002sh, corꞋd 12/02sh, proofed 1/03sh, corꞋd 1/02sh \h Filipae \toc3 Filipae \toc1 Na KerekereꞋa Sa Paul Fuana Ngwae FaꞋamamana Ki ꞋI Filipae \toc2 Filipae \mt1 Na KerekereꞋa Sa Paul Fuana Ngwae FaꞋamamana Ki ꞋI Filipae \ip ꞋI Filipae taꞋi fanoa doe ana abaꞋi kula Ꞌi Masedonia neꞋe taꞋena kulu saea Ꞌani kula ngwae Grik ki. \ip Ana Acts 16 nia alaꞋa kwau sulia kaidaꞋi sa Paul nia Ꞌafia siosi fuana ka taꞋe maꞋi saena fanoa neꞋe. Sa Paul tua saena lokafo ana fanoa doe Ꞌi Rom ana kaidaꞋi nia keresia na buka neꞋe. Saena buka neꞋe, sa Paul oga ke saea baꞋatafeꞋanga ana siosi ki Ꞌi Filipae, sulia kira kwaiꞋafi ana Ꞌani balibalia ana mani. Sa Paul oga kike tua kwaima fiku faꞋinida kwailiu. Ma nia ka saea fuada kike tua enoeno diꞋia sa Jesus. Nia saea logo fuada neꞋe manataꞋanga kira ke tua ngangata ana God, sui bore Ꞌana kira ka dao toꞋona ꞋafitaꞋiꞋanga, diꞋia neꞋe sa Paul dao toꞋona ka sui naꞋa ki. Ma nia ka faꞋabasu kira faꞋasia dongalana faꞋamamanaꞋanga ꞋosoꞋoso. Na faꞋamanata ꞋosoꞋoso, kira ngwae Jiu neꞋe saea ngwae ki taꞋifau kike roꞋo nama suli taki sa Moses ma Ꞌolo faꞋataꞋi Ꞌanga (circumcision) Ꞌiri kike faꞋasaeleꞋa God. Bore ma, sa Paul saea kulu ke fitoꞋo ana nama kwaimaꞋanga doe God goꞋo. Kulu saiana kulu lado leꞋa faꞋinia sa Jesus, ma kulu saiana kuka saga naꞋa Ꞌi maana God, osiꞋana kulu faꞋamamana ana sa Christ naꞋa. Ma nia noaꞋa kasi mamana diꞋia kulu roꞋo nama sulia taki Jiu ki. \iot Na ru talingaꞋi ki saena buka neꞋe: \io1 Maurilana sa Paul & 1:1-26 \io1 Kulu ka donga maurilana sa Christ & 1:27—2:18 \io1 Na faꞋarongoꞋa sulia kwaima sa Paul ki & 2:19-30 \io1 God faꞋasaga ngwae ki sulia na faꞋamamanaꞋanga kira ki & 3:1—4:9 \io1 AlaꞋanga ana baꞋatafeꞋanga ki & 4:10-23 \c 1 \p \v 1 NauꞋa sa Paul faꞋinia sa Timoti, na ro ngwae ni rao sa Jesus Christ ki. KeroꞋo kerekere kwau fuamuꞋa ngwae ki taꞋifau neꞋe kamu faꞋamamana ana sa Jesus Christ, ma muka tua saena maꞋe fanoa doe Ꞌi Filipae. KeroꞋo kerekere fuana na ngwae faꞋinaꞋonaꞋo kamu ki faꞋinia logo na ngwae neꞋe kira kwaiꞋafi ana fikutaꞋi ngwae faꞋamamana. \p \v 2 Nau ku foꞋo fasi Ꞌiri God na MaꞋa kia ma na Aofia sa Jesus Christ ke kwaiꞋofe amuꞋa ma ke kwatea na aroaroꞋanga fuamuꞋa. \s1 Sa Paul foꞋo fuada \p \v 3 Nau ku baꞋatafea liu na God nau fuamuꞋa, ana kaidaꞋi ki taꞋifau neꞋe nau ku manata toꞋomuꞋa. \v 4 Ma nau ku saeleꞋa liu ana kaidaꞋi nau ku foꞋo fuamuꞋa taꞋifau, \v 5 osiꞋana nau ku manata toꞋona na kwaiꞋafiꞋanga ki neꞋe kamu sasiꞋi fuaku ana raoꞋa Ꞌani FaꞋarongoꞋa LeꞋa, ana etangilana naꞋa maꞋi kaidaꞋi kamu faꞋamamana ana, leleka ka dao Ꞌi taꞋena. \v 6 Ana kaidaꞋi neꞋeri, God nia talaꞋae ana raoꞋa leꞋa neꞋe nia sasiꞋi ki Ꞌi saena maurilamuꞋa, ma nau ku saiana nia ke baꞋa faꞋa aliꞋafua laꞋu leleka ka faꞋasuia naꞋa raoꞋa neꞋeri ana faꞋi asoa sa Jesus Christ ke oli maꞋi ana. \v 7 Nia ka totolia nau ku saeleꞋa ꞋunaꞋeri suli kamu, osiꞋana nau ku alafe fuamuꞋa, ma muka kwaiꞋafi aku faꞋinia na raoꞋa neꞋe God kwatea fuakulu. Kaumulu kwaiꞋafi aku ana kaidaꞋi nau ku tua saena na luma ni lokafo, ma ana kaidaꞋi nau ku faꞋataloꞋa Ꞌani na FaꞋarongoꞋa LeꞋa ma nau ku fuꞋa suꞋusia. \v 8 Nau ku kolo kaumulu liu naꞋa sulia na alafeꞋanga doe nau fuamuꞋa diꞋia logo na alafeꞋanga sa Jesus Christ fuamuꞋa. God ka alafafia na ru niniꞋa nau ku saeꞋe ki niꞋi mamana. \p \v 9 Nau ku foꞋo logo fasi Ꞌiri na alafeꞋanga kamu ke bulao daudonga ma ka tatakolaꞋa. Nau ku foꞋo Ꞌiri muke sai leꞋa sulia God, ma muke sai leꞋa ana sulia abulaꞋanga neꞋe leꞋa ma ka taꞋa, \v 10 fasi Ꞌiri muke bolo faꞋinia fililana ru leꞋa ki ma ka saga, Ꞌiri muke tua saga ana faꞋi asoa sa Jesus Christ ke oli maꞋi ana. \v 11 Nau ku foꞋo Ꞌiri na maurilamuꞋa ka saga taꞋifau sulia na kwaiꞋafiꞋanga neꞋe sa Jesus Christ ka sasiꞋi fuamuꞋa ki. Ma kaidaꞋi na maurilamuꞋa nia saga ꞋunaꞋeri, ngwae Ꞌoro ki kike baꞋatafea God. \s1 Na mauriꞋa mamana \p \v 12 Ngwaefuta nau kina Ꞌae, nau ku oga muke saiana na ꞋafitaꞋiꞋanga ba dao toꞋoku ki ana kaidaꞋi neꞋe, nia Ꞌafi leꞋa liu aku fuana faꞋatalongaꞋilana na FaꞋarongoꞋa LeꞋa. \v 13 Sulia na ngwae ni ofoꞋa ki neꞋe kira folo Ꞌi neꞋe saena luma doe na ngwae tatalafaꞋa, ma ngwae Ꞌoro matamata ki, kira sai goꞋo Ꞌada ana neꞋe nau ku tua saena luma ni lokafo sulia nau na ngwae rao sa Jesus Christ. \v 14 Ma osiꞋana logo neꞋe nau ku tua saena luma ni lokafo, ru neꞋe ka radua Ꞌorolana ngwae ki neꞋe kira faꞋamamana ana Aofia, fasi Ꞌiri kira ka faꞋarongo noniraꞋa Ꞌani FaꞋarongoꞋa LeꞋa, ma noaꞋa kira kasi maꞋu. \p \v 15-17 Ti ngwae faꞋatalo Ꞌani sa Jesus Christ osiꞋana kira kwaimamagolai aku. Na liaꞋi ngwae kira fuana faꞋataloꞋa Ꞌani sa Jesus Christ noaꞋa kasi leꞋa. Sulia kira oga faꞋataloꞋa kira Ꞌani sa Jesus kwate ma kira ka talingaꞋi ka liufi nau. Kira sasi ꞋunaꞋeri sulia kira oga kike baꞋa kwatea laꞋu ti ꞋafitaꞋiꞋanga fuaku kaidaꞋi niniꞋa nau ku tua saena luma ni lokafo. Ma ti ngwae laꞋu, kira toꞋo ana na liaꞋi ngwae leꞋa ki fuana faꞋataloꞋa Ꞌani na FaꞋarongoꞋa LeꞋa. Kira faꞋarongo Ꞌani sulia na alafeꞋanga kira fuaku, ma sulia kira saiana God neꞋe fili nau fuana suꞋusilana na FaꞋarongoꞋanga LeꞋa. \v 18 Ma nia leꞋa goꞋo Ꞌana. Sui bore Ꞌana na liaꞋi ngwae kira ka leꞋa nama ka taꞋa, kira faꞋarongo sulia sa Jesus Christ. Nau ku saeleꞋa liu, osiꞋana kira faꞋarongo sulia sa Jesus Christ. \p ꞋIu nai baꞋa saeleꞋa Ꞌaku, \v 19 sulia nau ku saiana God ke baꞋa Ꞌafi nau ana kaidaꞋi ꞋafitaꞋi neꞋe, osiꞋana na foꞋongaꞋa kamu fuaku ma na kwaiꞋafiꞋanga na Ano Ꞌi ru sa Jesus Christ. \v 20 Ma na kwaiogaiꞋanga doe nau neꞋe, nau ku manata toꞋona God fasi nai roꞋo naꞋa Ꞌaku sulia kwaiogaiꞋanga nia, ma naisi maꞋu fuana faꞋataloꞋa sulia sa Christ. Nau ku ꞋidufaꞋi noniraꞋa Ꞌi naꞋo, ma nau ku oga nai noniraꞋa logo ana kaidaꞋi neꞋe, fasi Ꞌiri ngwae ki kike tafea sa Jesus Christ osiꞋaku. Sui bore Ꞌana nau ku mauri Ꞌua nama nau ku mae, nau ku oga kike tafea sa Jesus Christ duꞋungana ru nau ku sasiꞋi ki. \p \v 21 OsiꞋana tae neꞋe ngwae ki kira mauri? Ma fuaku, nau ku mauri fuana raoꞋa fuana sa Jesus Christ. Ma diꞋia nau ku mae, nia leꞋa sulia nai baꞋa tua faꞋinia sa Jesus Christ Ꞌi langi. \v 22 Bore ma nau kusi saiana ta tae neꞋe nau ku filia. Sulia nau ku oga nai mauri Ꞌua, fasi Ꞌiri nau ku ulafu Ꞌaku Ꞌani raoꞋa fuana sa Christ. \v 23 Ma nau ku oga logo nau ku mae, fasi Ꞌiri nai baꞋa tua faꞋinia sa Jesus Christ, osiꞋana nia leꞋa liu fuaku. Nau kusi saiana tae neꞋe nau ku oga. \v 24 Bore ma nia ka leꞋa goꞋo neꞋe noaꞋa naisi mae Ꞌua, Ꞌiri nai Ꞌafi kamu. \v 25 Nau ku saiana ru neꞋeri, ma nia neꞋe kwate ma nau ku saiana nai baꞋa mauri Ꞌua Ꞌaku faꞋi kamu, fasi Ꞌiri nau ku faꞋangasingasia na faꞋamamanaꞋanga kamu ki. Ma na faꞋamamanaꞋanga kamu ka faꞋasaeleꞋa kamu, \v 26 fasi Ꞌiri ana kaidaꞋi nau ku oli laꞋu kwau siaumulu, muke baꞋatafea sa Jesus Christ ka tasa liu osiꞋaku. \p \v 27 Ma diꞋia ta tae bore Ꞌana ka fuli fuaku, na abulaꞋanga kamu ka saga ka leka sulia na FaꞋarongoꞋanga LeꞋa sulia sa Jesus Christ. Muke sasi ꞋunaꞋeri, ma diꞋia nau ku leka kwau siaumulu nama ka noaꞋa, nai baꞋa rongo goꞋo Ꞌaku kwau sulia na falafala leꞋa kamu ki. Ma nai baꞋa saiana neꞋe faꞋamamanaꞋanga kamu ki ngasi, ma kamu ke tua Ꞌani taꞋi manataꞋanga, ma taꞋi kwaiogaiꞋanga goꞋo fuana raoꞋa fiku fuana FaꞋarongoꞋa LeꞋa, fasi Ꞌiri neꞋe ngwae Ꞌoro ki kike faꞋamamana ana. \v 28 NoaꞋa kamu kasi maꞋu Ꞌani malimae kamu ki. Sulia ru neꞋe faꞋataꞋinia naꞋa fuada, kike baꞋa ngalia na matalangaꞋilada, ma kamu ke baꞋa ngalia mauriꞋa firi. God ke baꞋa sasi ꞋunaꞋeri. \v 29 God fili kamu fasi Ꞌiri muke faꞋamamana ana sa Jesus Christ, ma kamu ke nonifii logo fuana. \v 30 ꞋI naꞋo maꞋi, kamu lisia nau ku nonifii. Ma ana kaidaꞋi neꞋe muka rongoa kira sasi ꞋunaꞋeri logo aku.\x + \xo 1:30 \xt Acts 16:19-40\x* Ma kamu ka nonifii logo ꞋunaꞋeri. \c 2 \s1 Donga falafala sa Christ \p \v 1 Nau ku saiana neꞋe fikuꞋa kamu faꞋinia sa Jesus Christ neꞋe faꞋangasingasi kamu, ma na alafeꞋanga nia fuamuꞋa neꞋe gwale kamu. Ma nau ku sai logo ana muka fiku faꞋinia na AnoꞋi ru Abu, ma muka kwaigere, ma muka alafe fuamuꞋa kwailiu. \v 2 OsiꞋana ru neꞋeri ki, nau ku amasi kamu, muke kwatea lia Ꞌi ngwae kamu ki ma na kwaiogaiꞋanga kamu ki ka alua naꞋa taꞋi ru, ma muke kwate na alafeꞋanga kamu fuamuꞋa kwailiu ka doe laꞋu. DiꞋia muke sasi ꞋunaꞋeri, na saeleꞋanga nau ka fiꞋi doe liu fuamuꞋa. \v 3 Ma noaꞋa kamu kasi fulia laꞋu ta ru sulia liamuꞋa neꞋe kamu oga muke doe, ma muka oga baꞋatafelamuꞋa talamuꞋa. Bore ma muke faꞋatiꞋitiꞋi kamu talamuꞋa, ma leꞋa fuana muke manata fuana ngwae matamata ki ka leꞋa liufi kamu talamuꞋa. \v 4 Muke tua faꞋasia na manataꞋanga sulia na tae ki neꞋe kamu ogaꞋi, bore ma muke manata logo sulia na kwaiogaiꞋanga ngwae matamata ki. \v 5 Na manataꞋanga kamu ki ke diꞋia na manatana sa Jesus Christ. \q1 \v 6 Sui bore Ꞌana sa Christ neꞋe God mamana naꞋa, noaꞋa nia kasi manata fasi nia ka tua tari Ꞌana ana fuli nia faꞋinia God. \q1 \v 7 Nia faidanga naꞋa Ꞌani ru ki taꞋifau, ma ka futa ana nonina ngwae, ma ka alua ngwae ni rao goꞋo Ꞌana. \q1 \v 8 Ma nia ka faꞋatiꞋitiꞋi nia Ꞌana talana. \q1 Sui bore Ꞌana kira ka fotoꞋia ana Ꞌai rara folo ma ka mae, nia roꞋo naꞋa sulia na kwaiogaiꞋanga God. \q1 \v 9 Ma osiꞋana na ru neꞋe, God ka faꞋadoea nia ka tasa, ma ka kwatea naꞋa sata fuana neꞋe ꞋinotoꞋa ka liufia sata ki taꞋifau. \q1 \v 10 Ma fuana na faꞋa ꞋinotoꞋanga ana na satana sa Jesus, na ru mauri ki taꞋifau neꞋe kira tua Ꞌi langi, ma Ꞌi ano, ma na fanoa ngwae mae ki, kira ke bobo uruuru fuana. \q1 \v 11 Ma kira taꞋifau kike faꞋarongo Ꞌani sa Jesus Christ naꞋa neꞋe na Aofia, Ꞌiri kira ke faꞋa ꞋinotoꞋa God na MaꞋa. \s1 Muke kwasu diꞋia na unu fuana ngwae ki saena magalia \p \v 12 Nia neꞋe kwaima leꞋa nau kina Ꞌae, nia leꞋa liu fuana muke roꞋosulia na alaꞋanga nau ki fuamuꞋa, diꞋia ba kamu sasia ana kaidaꞋi nau ku tua faꞋi kamu. Ma ana kaidaꞋi neꞋe, muke sasi ngangata fuana roꞋongaꞋa sulia na alaꞋanga nau ki, ana kaidaꞋi nau ku tua tau faꞋasi kamu. Nia ka leꞋa fuana taꞋi taꞋi ngwaeꞋa amuꞋa muke ili ngangata Ꞌuana roꞋongaꞋa sulia God Ꞌania faꞋadufa Ꞌanga. Ma kamu ka tua Ꞌani ta tuaꞋa neꞋe totolia ngwae neꞋe God faꞋamaurida faꞋasia taꞋangaꞋa ki. \v 13 God kwate ma kamu ka oga roꞋongaꞋa sulia, ma nia kwate ma muke totolia roꞋongaꞋa sulia na tae ki neꞋe nia oga muke sasiꞋi. \p \v 14 Ma Ꞌani ru ki taꞋifau neꞋe kamu sasiꞋi, muke tua faꞋasia na ngunungunuꞋanga faꞋinia olisuꞋusuꞋunga, \v 15 fasi Ꞌiri muke tua saga, ma noaꞋa kira kasi dao toꞋona ta ru fuana fafilamuꞋa. Sui bore Ꞌana kamu ka tua Ꞌua saena magalia neꞋe safitana na ngwae neꞋe abulalada ka taꞋa, kamu tua naꞋa diꞋia ngela God ki. Nia leꞋa fuana muke diꞋia na unu ki neꞋe rara Ꞌafida saena magalia rodoꞋa neꞋe, \v 16 osiꞋana kamu faꞋarongo Ꞌani alaꞋanga neꞋe kwatea na mauriꞋa firi fuada. Ma diꞋia kamu sasi ꞋunaꞋeri, nai baꞋa saeleꞋa ka doe liu ana faꞋi asoa sa Jesus Christ ke oli maꞋi ana, sulia raoꞋa nari kamu ki ke baꞋa faꞋataꞋinia neꞋe raoꞋa nau ki Ꞌi safitamuꞋa noaꞋa kasi ꞋoꞋo. \p \v 17 Na faꞋamamanaꞋanga kamu ana God ka diꞋia na foꞋosiꞋanga neꞋe kamu kwatea fuana. Ma diꞋia nia oga nai mae diꞋia na ru ni kwaisuꞋusiꞋanga logo, nai baꞋa saeleꞋa liu logo, diꞋia kaumulu saeleꞋa ana kaidaꞋi neꞋe. \v 18 Ma ka ꞋunaꞋeri logo, muke saeleꞋa logo faꞋi nau. \s1 Sulia sa Timoti faꞋinia sa Epafroditus \p \v 19 Nau ku manata toꞋo neꞋe na Aofia ke Ꞌafi nau Ꞌiri nau ku asungaꞋinia kwau sa Timoti ꞋaliꞋali siaumulu, fasi Ꞌiri ana kaidaꞋi nia ke oli maꞋi Ꞌi neꞋe, ma ka faꞋarongo nau Ꞌani na tuaꞋa kamu ki, nai baꞋa saeleꞋa liu. \v 20 NoaꞋa goꞋo ta ngwae Ꞌi neꞋe faꞋi nau diꞋia sa Timoti neꞋe saiana ka gere kamu ma ka alafe fuamuꞋa. \v 21 Sulia ngwae matamata ki, kira manata goꞋo Ꞌada sulia na kwaiogaiꞋanga kira ki, ma ka noaꞋa laꞋu na kwaiogaiꞋanga sa Jesus Christ. \v 22 Ma sa Timoti ba kaumulu saiana na raoꞋa leꞋa nia ki, sulia nia ka diꞋia naꞋa na ngela mamana nau fuana Ꞌafilaku fuana na faꞋataloꞋa Ꞌani FaꞋarongoꞋa LeꞋa. \v 23 Nia neꞋe, ana kaidaꞋi nau ku saiana ta tae neꞋe ke baꞋa fuli fuaku Ꞌi neꞋe, nau ku oga nai kwate ꞋaliꞋali kwau ana niaꞋa siaumulu. \v 24 Ma nau ku faꞋamamana na Aofia ke baꞋa kwate ka talangwaraꞋu fuaku Ꞌiri nai leka ꞋaliꞋali logo kwau siaumulu. \p \v 25 Ma nau ku manata naꞋa logo fuana nai eta kwatea kwau ngwai asina kia sa Epafroditus, na ngwae ba kamu kwatea maꞋi Ꞌi neꞋe fuana na Ꞌafilaku. Nia rao faꞋi nau fuana God, ma nia ka Ꞌafi nau, ma keroꞋo ka fuꞋa saulia malimae kulu ki. \v 26 Sa Epafroditus oga liu lisilamuꞋa taꞋifau. Ma nia ka manata Ꞌabera, sulia kamu rongoa maꞋi fasi nia mataꞋi Ꞌi neꞋe. \v 27 Ma nia ka mataꞋi mamana, ma ka karangi mae. Bore ma God ka kwaimanatai ana niaꞋa, ma ka gura naꞋa. ꞋUnaꞋeri, God ka kwaimanatai logo aku, osiꞋana diꞋia neꞋe nia mae naꞋa, ma liadilaꞋanga nau ke baꞋa doe laꞋu. \v 28 Ma nia neꞋe kwatea ma nau ku oga liua nai olitaꞋi nia kwau siaumulu, Ꞌiri muke saeleꞋa laꞋu kaidaꞋi kamu lisia. Ma noaꞋa nau kusi Ꞌabera laꞋu sulia. \v 29 ꞋUnaꞋeri neꞋe, muke kwaloa niaꞋa Ꞌani saeleꞋanga doe, sulia niaꞋa neꞋe ngwai asina kia naꞋa duꞋungana na faꞋamamanaꞋanga kia ana na Aofia. Muke fuꞋusi doe logo ana ngwae ki taꞋifau ꞋunaꞋeri. \v 30 OsiꞋana nia noni maꞋudi fuana maeꞋa ma ka karangi mae ana kaidaꞋi nia rao fuana sa Jesus Christ. Nia ka kwaiꞋafi aku olisi kamu, sulia nia ꞋafitaꞋi fuamuꞋa fuana Ꞌafilaku ana kaidaꞋi neꞋe. \c 3 \s1 Na ꞋoloꞋoloꞋa mamana \p \v 1 Ngwaefuta nau kina Ꞌae, muke saeleꞋa sulia na fikuꞋa kamu faꞋinia na Aofia. Sui bore Ꞌana nau ku keresia taꞋifau naꞋa alaꞋanga neꞋe ki Ꞌi naꞋo, nia leꞋa fuana nai keresia laꞋu, sulia neꞋe alaꞋanga nau ki ke baꞋa Ꞌafi kamu, kaidaꞋi neꞋe ti ngwae ke iliili Ꞌuana kike talaꞋi rora amuꞋa. \v 2 Muke madafi kamu faꞋasia na ngwae taꞋa neꞋeri ki. Kira abula taꞋa. Kira ka faꞋamanata kika saea fasi neꞋe kuke roꞋo nama sulia na taki ana Ꞌolo faꞋataꞋi Ꞌanga Ꞌiri neꞋe kuluꞋa ngwae God ki. \v 3 KuluꞋa, ma noaꞋa laꞋu kiraꞋa, neꞋe na ngwae God ki naꞋa, osiꞋana kulu foꞋosia God Ꞌani AnoꞋi ru Abu, ma kuka saeleꞋa osiꞋana na ru neꞋe sa Jesus Christ sasiꞋi fuaka ki. NoaꞋa kulu kasi fitoꞋo goꞋo ana na falafala Jiu ki ana Ꞌolo faꞋataꞋi Ꞌanga Ꞌiri neꞋe kuluꞋa ngwae God ki. \v 4 Sui bore Ꞌana nau ku roꞋosulia na falafala neꞋeri ki, noaꞋa nau kusi fitoꞋo ana goꞋo ru neꞋeri ki. Ma diꞋia sa tai neꞋe fia fasi nia ngwae God sulia nia ka roꞋo sulia na falafala ana Ꞌolo faꞋataꞋinia, nauꞋa naꞋa neꞋe nau ku liufia Ꞌani roꞋongaꞋa sulia falafala ꞋunaꞋeri ki. \v 5 KaidaꞋi kwalu asoa ki buri Ꞌana nau ku futa maꞋi ana, goꞋo kira ka Ꞌole nau naꞋa. Ma nau ku futa maꞋi ana ngwae Jiu mamana, sulia nau ku leka maꞋi faꞋasia na kwalafa sa Benjamin. Ma nau ku leka saga naꞋa sulia na taki Jiu ki, sulia nauꞋa bore ta ngwae logo ana Farasi ki. \v 6 Ma sulia na kwaiogaiꞋanga nau ka ngasingasiꞋa liu fuana falafala Jiu ki, nau ku faꞋakaisia na ngwae neꞋe kira faꞋamamana ana sa Jesus ki. Ma nau ku roꞋosulia taꞋifau na taki sa Moses ka kwateꞋe ki, ma noaꞋa naisi rora Ꞌani ta taki. \p \v 7 ꞋI naꞋo nau ku manata fasi ru neꞋeri ki leꞋa fuaku. Bore ma taꞋena, nau ku saiana na ru neꞋeri ki neꞋe ru ꞋoꞋo ki goꞋo Ꞌana, osiꞋana na ru sa Jesus Christ sasiꞋi fuaku ki. \v 8 Nia mamana! Nau ku dao toꞋona na ru neꞋe nau ku sasiꞋi Ꞌi naꞋo ki, ru ꞋoꞋo ki goꞋo Ꞌani taꞋifau. Bore ma na ru neꞋe talingaꞋi ka mamana neꞋe fasi nau kui sai leꞋa ana na Aofia nau sa Jesus Christ. Ma duꞋungana niaꞋa neꞋe kwate ma nau ku faꞋasia ru ki taꞋifau neꞋe nau ku sasiꞋi Ꞌi naꞋo. Ma nau ku manata suliꞋi ru neꞋeri ki diꞋia goꞋo Ꞌana ru taꞋa ki. Nau ku sasi ꞋunaꞋeri Ꞌiri nai Ꞌado faꞋinia sa Jesus Christ, \v 9 ma nau ku alua naꞋa taꞋi ru faꞋinia. NoaꞋa naisi saga Ꞌi maana God sulia na tae neꞋe nauꞋa talaku nau ku sasia fuana roꞋongaꞋa sulia na taki Jiu ki. Bore ma God saea nau ku saga sulia na faꞋamamanaꞋanga nau ana sa Jesus Christ. God naꞋa neꞋe faꞋasaga ngwae ki sulia na faꞋamamanaꞋanga kira ki. \v 10 Na ru talingaꞋi neꞋe nau ku oga naꞋa neꞋe malingaꞋilana sa Jesus Christ faꞋinia na ngasingasiꞋanga God neꞋe faꞋataꞋinia Ꞌani tataꞋenga nia faꞋasia na maeꞋa. Ma nau ku oga logo ꞋadoꞋa faꞋinia ana nonifiiꞋanga nia, ma nau ku sasi logo diꞋia neꞋe nia mae. \v 11 Ma ꞋunaꞋeri, nau ku manata toꞋo nai baꞋa tataꞋe logo faꞋasia na maeꞋa. \p \v 12 NoaꞋa naisi saea fasi nau ku malingaꞋi taꞋifau ana sa Jesus nama nau ku saga taꞋifau naꞋa. Bore ma nau ku ngangata faꞋinia faisuꞋusuꞋu Ꞌanga Ꞌuana malingaꞋilana sa Jesus ma nau ku tua saga taꞋifau osiꞋana nia fili nau fuana sasiꞋa ꞋunaꞋeri. \v 13 Ngwaefuta nau kina Ꞌae, nau ku saiana ru neꞋeri ki taꞋifau noaꞋa kasi fuli Ꞌua fuaku. Bore ma taꞋi ru naꞋa neꞋe nau ku sasia, nau ku manata bura Ꞌani na ru neꞋe sui naꞋa ki Ꞌi buriku, ma nau ku sasi ngangata Ꞌuana na tuaꞋa diꞋia sa Jesus ana kaidaꞋi neꞋe nia maꞋi Ꞌua. \v 14 ꞋUnaꞋeri nau ku sasi ngasingasiꞋa naꞋa fuana nai baꞋa ngalia na kwaiaraꞋanga ana God kaidaꞋi nia ke baꞋe nau ꞋalaꞋa Ꞌuana Ꞌi langi, osiꞋana nau ku faꞋamamana ana sa Jesus Christ. Ma ru neꞋeri naꞋa neꞋe kwaiaraꞋanga nau. \p \v 15 KuluꞋa taꞋifau goꞋo neꞋe kulu ngasingasiꞋa naꞋa Ꞌani faꞋamamanaꞋanga kia ki, kulu toꞋo logo ana manataꞋanga ꞋunaꞋeri Ꞌi saena maurilaka. Ma diꞋia ti ngwae amuꞋa noaꞋa kasi ala goꞋo fafia na ru niniꞋa nau ku saeꞋe ki, God neꞋe ke baꞋa faꞋataꞋi madako ana na tala neꞋe saga. \v 16 Aia, nia leꞋa fuana kulu ka roꞋo sulia na ru mamana neꞋe kulu roꞋo naꞋa maꞋi sulia Ꞌi naꞋo ki, leleka ka dao ana kaidaꞋi neꞋe. \p \v 17 Ngwaefuta nau kina, muke ili donga naꞋa amuꞋa na falafala nau ki. Kamu ka sasi logo diꞋia sa tai neꞋe kira leka saga sulia na falafala neꞋe kaimili faꞋataꞋinia fuamuꞋa. \v 18 Nau ku fata naꞋa fuamuꞋa ana kaidaꞋi Ꞌoro ki Ꞌi naꞋo, neꞋe ngwae Ꞌoro kika saea kira faꞋamamana ana sa Jesus Christ, bore ma abulada faꞋataꞋinia neꞋe kira malimaeꞋa ana FaꞋarongoꞋa LeꞋa sulia na maelana sa Jesus Christ ana Ꞌai rara folo. Ma nai baꞋa olioliꞋa ana sulia. Ma nau ku angi, ma nau ku kwaimanatai sulia \v 19 kira leka goꞋo Ꞌada Ꞌuana kula ana kwaꞋikwaꞋinga. Na ru talingaꞋi fuada neꞋe kwaiogaiꞋanga ana nonida. Nia leꞋa fuana kira ka Ꞌeke sulia na ru kira sasiꞋi ki, bore ma kira saeleꞋa goꞋo Ꞌada suliꞋi. Ma taꞋi ru goꞋo neꞋe kira manata sulia na ru saena magalia neꞋe Ꞌi ano ki. \v 20 Bore ma kuluꞋa niniꞋa, na fanoa mamana kia nia Ꞌi langi. Ma kulu ka kwaimasi ana daolana maꞋi na Aofia kia sa Jesus Christ neꞋe faꞋamauri kia, sulia nia ke baꞋa oli maꞋi faꞋasia Ꞌi langi. \v 21 Ma nia ke baꞋa rokisia nonika neꞋe ngwataꞋutaꞋu ma ke baꞋa mae, ma nia ke kwatea nonika ka ngwasinasina diꞋia nonina. Nia ke baꞋa rokisi kulu ꞋunaꞋeri Ꞌani ngasingasi Ꞌanga doe nia neꞋe nia toꞋo ana fuana gwaungaꞋi Ꞌanga fafia na ru ki taꞋifau. \c 4 \p \v 1 Ngwaefuta nau kina Ꞌae, muke uu ngasi ana na Aofia. Nau ku alafe liu fuamuꞋa, ma nau ku oga lisi lamuꞋa. Nau ku saeleꞋa ka doe liu osiꞋamuꞋa. \s1 Donga na falafala ana aroaroꞋanga \p \v 2 ꞋIu, ma koroꞋo Ꞌi Iudia faꞋinia Ꞌi Sintike, nau ku amasi koroꞋo Ꞌiri moke mango faꞋasia olisuꞋusuꞋu Ꞌanga, osiꞋana koroꞋo ngwai asina ki naꞋa ana na Aofia. \v 3 Ma sa Sisigus, ꞋaeꞋo logo na ngwae rao leꞋa kwaima faꞋi nau, nau ku oga Ꞌoke Ꞌafia ro kini neꞋeri ki, sulia keroꞋa rao ngangata faꞋi nau, ma faꞋinia sa Klement, ma faꞋinia ngwae Ꞌoro ki fuana na faꞋataloꞋa Ꞌani FaꞋarongoꞋa LeꞋa. God keresia naꞋa satada taꞋifau Ꞌi saena buka nia, na kula neꞋe nia keresia naꞋa satana na ngwae neꞋe kira ke baꞋa toꞋo ana mauriꞋa firi. \p \v 4 Muke saeleꞋa ana kaidaꞋi ki taꞋifau sulia na fikuꞋa kamu faꞋinia na Aofia. Ma nau ku saea laꞋu, muke saeleꞋa! \p \v 5 Muke faꞋataꞋinia na enoenoꞋanga fuana ngwae ki taꞋifau, osiꞋana na Aofia nia ke baꞋa dao ꞋaliꞋali naꞋa maꞋi. \v 6 Muke tua faꞋasia na manata ꞋaberaꞋanga Ꞌani ta ru. Bore ma muke foꞋosia lala God, muke gania Ꞌuana tae ki neꞋe kamu boꞋoboꞋo Ꞌuani, ma muke baꞋa tangoa. \v 7 Ma na aroaroꞋa God ke baꞋa tua Ꞌi saena maurilamuꞋa ma Ꞌi saena manataꞋanga kamu, Ꞌiri muke tua faꞋasia na ꞋaberaꞋanga ma na maꞋungaꞋa. Ma God ke baꞋa kwatea na aroaroꞋanga nia fuamuꞋa, osiꞋana kamu tua Ꞌado faꞋinia sa Jesus Christ. Ma na aroaroꞋanga nia noaꞋa ta ngwae kasi malingaꞋi aliꞋafu ana. \p \v 8 Ngwaefuta kina, na alaꞋanga Ꞌisi nau fuamuꞋa naꞋa niniꞋa. Muke manata sulia na ru mamana ki, ma ru neꞋe ngwae ki fuꞋusi doe ani, ma na ru saga ki, ma na ru neꞋe sikasika faꞋasia taꞋangaꞋa, ma ru leꞋa ki. \v 9 Muke roꞋosulia naꞋa faꞋamanataꞋanga neꞋe nau ku kwatea fuamuꞋa. Ma muke sasi sulia na abulalaku neꞋe kamu lisia nau ku tua Ꞌani, ma nau ku alaꞋa Ꞌani. Ma God neꞋe kwatea aroaroꞋa fuaka, nia ke tua faꞋi kamu. \s1 Sa Paul tangoda fuana kwaiꞋafiꞋanga kira ki \p \v 10 Sulia na fikuꞋa nau faꞋinia na Aofia, nau ku saeleꞋa liu fafia na kwateꞋa ba kamu kwatea fuaku laꞋu. Tau naꞋa maꞋi ꞋafitaꞋi fuana muke faꞋataꞋinia na alafeꞋanga kamu fuaku, osiꞋana noaꞋa kamu kasi toꞋo ana ta masikwaꞋanga fuana kwatelana. \v 11 NoaꞋa nau kusi Ꞌuga goꞋo neꞋe nai olidoko ana ta ru. Sulia ana kaidaꞋi neꞋe, tuaꞋa nau noaꞋa kasi leꞋa, bore ma manataku toli naꞋa faꞋinia tae neꞋe nau ku toꞋo naꞋa ana. \v 12 Ana kaidaꞋi ki, nau ku dalaꞋa. Ma ana ti kaidaꞋi, nau ku toꞋo ana ru Ꞌoro ki. Ma nau ku sai naꞋa ana tae neꞋe manata toliꞋa ana kaidaꞋi ki taꞋifau, bore Ꞌana kaidaꞋi ana abusuꞋa nama ana fioloꞋa, ma ana kaidaꞋi nau ku toꞋo ana ru Ꞌoro ki nama kaidaꞋi nau ku toꞋo ana bara ru ki. \v 13 Nau ku bolo goꞋo Ꞌaku faꞋinia na sasilana na ru neꞋeri ki taꞋifau, sulia sa Jesus Christ neꞋe faꞋangasingasi nau. \p \v 14 Ma sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, na kwaiꞋafi Ꞌanga neꞋe kamu kwatea fuaku ana kaidaꞋi nau ku toꞋo ana ꞋafitaꞋiꞋanga, nia leꞋa liu. \v 15 Kamu ngwae Ꞌi Filipae ki, kaumulu saiana taꞋifau naꞋa, kaumulu goꞋo ngwae faꞋamamana ki neꞋe kamu Ꞌafi nau. Ana kaidaꞋi ba kamu fiꞋi eta rongoa na FaꞋarongoꞋa LeꞋa, ana kaidaꞋi ba nau ku leka faꞋasi kamu saena abaꞋi kula Ꞌi Masedonia, noaꞋa laꞋu ta fikutaꞋi ngwae neꞋe kira kwatea mani fuaku. TaꞋi kamuꞋa goꞋo ba kamu Ꞌafi nau. \v 16 Ma ana kaidaꞋi nau ku oga kwaiꞋafiꞋanga ki saena fanoa Ꞌi Tesalonika, kaumulu ba kamu kwate mani fuaku ana ro kaidaꞋi. \v 17 Naisi fata laꞋu Ꞌuri fasi Ꞌiri nau ku ngali talau naꞋa ana tae ki neꞋe kamu kwatea fuaku. Bore ma nau ku oga lala na kwaiaraꞋanga God fuamuꞋa ka doe. \v 18 Aia, nau ku ngalia na ru ki taꞋifau neꞋe kamu kwateꞋe maꞋi fuaku, ma ka doe liufia na ru nau ku ogaꞋi ki. Nau kusi oga naꞋa ta ru, sulia sa Epafroditus kwatea taꞋifau naꞋa kwaiꞋafiꞋanga kamu fuaku. Ru neꞋeri ka diꞋia ta foꞋosi neꞋe moko leꞋa, neꞋe God saeleꞋa fafia. \v 19 Ma God neꞋe nau ku rao fuana, nia ke baꞋa kwatea fuamuꞋa na ru ki taꞋifau neꞋe kamu boꞋoboꞋo Ꞌuani faꞋasia na ru leꞋa Ꞌoro nia ki. Nia ke kwatea ru neꞋeri ki fuaka sulia sa Jesus Christ. \v 20 KuluꞋa taꞋifau kuke tafea God na MaꞋa kia tuatua firi! ꞋIu. \s1 AlaꞋanga Ꞌisi ki \p \v 21 Nau ku kwatea kwau fata leꞋaleꞋanga nau fuamuꞋa taꞋifau neꞋe kamu faꞋamamana ana sa Jesus Christ. Ma na ngwai asina kia ki neꞋe kami tua kwau Ꞌi neꞋe, kira taꞋifau logo kira kwatea kwau na fata leꞋa leꞋa Ꞌanga kira ki fuaumulu. \v 22 Na ngwae ki taꞋifau neꞋe kira faꞋamamana neꞋe kira tua Ꞌi neꞋe Ꞌi Rom, ma ka tasa faꞋasia na ngwai asina kia ki neꞋe kira tua Ꞌi saena luma sa Saesar, na ngwae tatalafaꞋa, kira kwatea logo kwau na fata leꞋa leꞋa Ꞌanga kira ki. \p \v 23 Nau ku foꞋo fasi Ꞌiri na Aofia sa Jesus Christ ke Ꞌofe kamu Ꞌani faꞋataꞋilana na alafeꞋanga nia fuamuꞋa taꞋifau.