\id HEB Hebrews in KwaraꞋae SFC Aug 2002sh, corꞋd 12/02sh, proofed 1/03sh, corꞋd 1/03sh \h Hebrus \toc3 Hebrus \toc1 Hebrus Na KerekereꞋa Fuana Ngwae Jiu Ki \toc2 Hebrus \mt1 Hebrus \mt2 Na KerekereꞋa Fuana Ngwae Jiu Ki \ip Ti ngwae neꞋe kira noaꞋa kasi Kristin ki, kira fata faꞋalida liu mala ngwae Kristin ki. Nia ꞋunaꞋeri kira ka tua toꞋona kasi leꞋa, ma kira ka karangi kanusu naꞋa faꞋasia faꞋamamanaꞋanga kira ki ana sa Christ. Kira oga ka oli ana falafala Jiu ki. Ngwae neꞋe ka kerekere fuada ka saea fuada kike inaꞋu ana dau ngasiꞋa ana fitoꞋonga kira ki. Nia saea fuada ka Ꞌuri, sa Jesus Christ goꞋo neꞋe faꞋataꞋi madakola ana God fuakulu. Sa Jesus naꞋa neꞋe uu ngasi kaidaꞋi nia nonifii liu naꞋa, ma niaꞋa naꞋa neꞋe Ngela God tutua firi. Sa Jesus nia tasa ka liufia laꞋu profet Ꞌi naꞋo ki. Nia ka liufia laꞋu Ꞌainsel ki, ma ka liufia laꞋu sa Moses logo. ꞋUnaꞋeri, na ngwae Kristin ki kike uu ngasi saena fitoꞋonga kira, ma noaꞋa kasi oli faꞋi buri Ꞌuana falafala Jiu ki. \ip Ma God saea ka sui naꞋa neꞋe sa Jesus neꞋe na ꞋingataꞋi fata abu neꞋe nia ke baꞋa tutua firi, ma ka tasa liu laꞋu ana fata abu Ꞌi naꞋo ki. Ma na raoꞋa nia ana fata abu, sa Jesus nia saiana faꞋamaurilana ngwae ki, fasi Ꞌiri kike aloge dangalu faꞋasia taꞋangaꞋa faꞋinia maeꞋa. Na kwaisuꞋusi Ꞌanga Ꞌi naꞋo ki faꞋataꞋinia goꞋo nunuꞋi ru sa Jesus sasia. Na ngwae nini keresia buka neꞋe, nia ka saea fuana Kristin ki kike uu ngasi firi ana fitoꞋolada, diꞋia ngwae ꞋaꞋana ba Ꞌi naꞋo ki. Sui bore kaidaꞋi ngwae ki ka maꞋudu kira, nia saea kike uu ngasi ana fitoꞋonga kira ki. \iot Na ru talingaꞋi ki saena buka neꞋe: \io1 Sa Jesus tasa ka liufia na Ꞌainsel ki & 1:1—2:18 \io1 Sa Jesus tasa ka liufia sa Moses ma sa Josua & 3:1—4:13 \io1 Sa Jesus ꞋingataꞋi fata abu Mamana & 4:14—7:28 \io1 Fata alangaꞋinga sa Jesus nia doe liu & 8:1—9:22 \io1 KwaisuꞋusi Ꞌanga sa Jesus nia doe liu & 9:23—10:18 \io1 Ngwae fitoꞋo ki kira ka uu ngasi ana fitoꞋonga & 10:19-30 \io1 Ngwae Ꞌi naꞋo maꞋi ki neꞋe fitoꞋo leꞋa ana God & 11:1-40 \io1 Donga maurilana sa Jesus & 12:1—13:19 \io1 AlaꞋanga Ꞌisi ki & 13:20-25 \ib \c 1 \s1 God fata fuaka Ꞌania Ngela nia \p \v 1 ꞋUa naꞋa maꞋi Ꞌi naꞋo, God fata fuana koꞋo bora kia ki ana kaidaꞋi Ꞌoro ma Ꞌania na ru matamata ki Ꞌania profet ki. \v 2 Bore ma ana faꞋi asoa Ꞌisi neꞋe ki, nia fata naꞋa fuaka Ꞌania na Ngela nia. Ma Ꞌani na Ngela nia neꞋe, God ka saungaꞋinia na ru ki taꞋifau, ma niaꞋa logo neꞋe God ka filia Ꞌiri nia ke baꞋa toꞋo ana na ru ki taꞋifau. \v 3 Na Ngela God nia ka faꞋataꞋinia madakolaꞋanga God ꞋinotoꞋa, sulia kera bolo goꞋo. Ma sulia logo na ngasingasiꞋanga ana fatalana Ngela God neꞋe, nia dau faꞋangasia na ru ki taꞋifau fuana noaꞋa kasi sui. Ma Ꞌi buri Ꞌana nia lafua naꞋa na abula taꞋangaꞋa kia ki, nia ka fiꞋi oli Ꞌuana Ꞌi langi, ma ka tua ana kula ni ꞋinotoꞋa ana bali ꞋoloꞋolo ana God duꞋuduꞋu fanoa. \s1 Na Ngela God nia ꞋinotoꞋa ka tasa \p \v 4 God faꞋa ꞋinotoꞋa na Ngela nia ka tasa liufi naꞋa Ꞌainsel ki, diꞋia logo na sata neꞋe nia kwatea fuana Ngela nia ꞋinotoꞋa ka liufia na sata neꞋe nia kwatea fuada na Ꞌainsel ki. \v 5 Sulia God ba fata Ꞌuri fuana Ngela nia, \q1 “ꞋOe na Ngela nau, ma Ꞌi taꞋena nauꞋa naꞋa neꞋe MaꞋa Ꞌoe.”\x + \xo 1:5 \xt Sam 2:7\x* \m Bore ma God noaꞋa kasi fata goꞋo ꞋunaꞋeri fuana ta Ꞌainsel. \p Ma tau mala maꞋi Ꞌua, God ka fata logo Ꞌuri sulia na Ngela nia, \q1 “Nai baꞋa MaꞋa nia, ma nia ke baꞋa Ngela nau.”\x + \xo 1:5 \xt 2 Samuel 7:14\x* \m Bore ma God noaꞋa kasi fata goꞋo ꞋunaꞋeri sulia ta Ꞌainsel. \p \v 6 Ma ana kaidaꞋi neꞋe karangi fuana God ka kwatea maꞋi na Ngela ꞋinotoꞋa nia Ꞌuana na magalia, nia ka fata Ꞌuri, \q1 “Na Ꞌainsel nau ki taꞋifau kika foꞋosia.”\x + \xo 1:6 \xt Diutronomi 32:43\x* \m \v 7 Bore ma sulia Ꞌainsel ki, God ka fata Ꞌuri, \q1 “Na Ꞌainsel nau ki neꞋe kira rao fuaku, nau ku kwate ma kira ka diꞋia naꞋa na iru ki ma na mafula ki.”\x + \xo 1:7 \xt Sam 104:4\x* \m \v 8 Ma sulia na Ngela nia, God ka fata Ꞌuri, \q1 “ꞋAeꞋo neꞋe God, ma na ꞋInotoꞋanga Ꞌoe nia ke baꞋa tuatua firi. \q1 Ma Ꞌoko ꞋinotoꞋa fafida na ngwae Ꞌoe ki Ꞌania ꞋoloꞋoloꞋa. \q1 \v 9 ꞋOko saeleꞋa faꞋinia na ru neꞋe saga ki, ma Ꞌoko sisikoꞋa Ꞌania na ru taꞋa ki. \q1 Ma sulia ru neꞋeri, nauꞋa God Ꞌoe, nau ku fili Ꞌoe, ma nau ku kwatea logo na saeleꞋanga doe fuamu Ꞌani faꞋadoeꞋa tasa liufia nau ku kwatea fuana kwaima Ꞌoe ki.”\x + \xo 1:9 \xt Sam 45:6-7\x* \m \v 10 Ma God ka fata logo Ꞌuri fuana Ngela nia, \q1 “Aofia Ꞌae, ana etangilana maꞋi, Ꞌoko saungaꞋinia na ano Ꞌani limamu talamu, ma Ꞌoko saungaꞋinia naꞋa mamanga. \q1 \v 11 Ma sui bore Ꞌana ru neꞋeri ki ke baꞋa sui, Ꞌoko mauri tuatua firi. \q1 Kike baꞋa taꞋa diꞋia ta toro Ꞌua. \q1 \v 12 Ma Ꞌoko kusuda diꞋia ta ngwae ba kusua ta toro Ꞌua. \q1 ꞋOko rokisida diꞋia ta toro. \q1 Bore ma Ꞌoe niniꞋa, noaꞋa Ꞌoe kosi rokisi, ma na maurilamu noaꞋa kasi sui.”\x + \xo 1:12 \xt Sam 102:25-27\x* \m \v 13 Aia, ma God ka fata Ꞌuri laꞋu fuana Ngela nia, \q1 “ꞋOko tua Ꞌi bali ꞋoloꞋolo aku, leleka ka dao ana ta kaidaꞋi nau ku alua Ꞌoko liufia na malimae Ꞌoe ki.”\x + \xo 1:13 \xt Sam 110:1\x* \m Bore ma God noaꞋa kasi fata goꞋo ꞋunaꞋeri fuana ta Ꞌainsel. \p \v 14 Aia, na tae neꞋe na Ꞌainsel ki? ꞋAinsel ki kira neꞋe ano Ꞌi ru neꞋe kira rao fuana God. God asungaꞋinia na Ꞌainsel ki fuana kwaiꞋafiꞋanga ana ngwae neꞋe nia faꞋamaurida ki. \c 2 \s1 Na faꞋamanataꞋanga sa Jesus nia ꞋinotoꞋa ka tasa liufia taki sa Moses \p \v 1 Ma duꞋungana nia ꞋunaꞋeri neꞋe, kulu ka dau ngasi fafia na faꞋamanataꞋanga mamana ki neꞋe kulu rongoa taꞋifau naꞋa sulia Ngela God, Ꞌasu Ꞌubani kulu kata leka rora faꞋasia. \v 2 Na taki neꞋe na Ꞌainsel ki kira kwatea fuana sa Moses, nia neꞋe ru mamana ki taꞋifau goꞋo. Ma na ngwae ba kira noaꞋa kasi roꞋosulia, God ka kwatea naꞋa na kwaꞋikwaꞋinga neꞋe saga fuana. \v 3 Nia ka ꞋunaꞋeri logo, noaꞋa kulu kasi tafi faꞋasia kwaꞋikwaꞋinga nia diꞋia kulu aburongo ana faꞋamanataꞋanga sulia na tala leꞋa neꞋe God faꞋamauria kia Ꞌani. Na Aofia sa Jesus talana nia eta faꞋarongo Ꞌani na tala neꞋe God faꞋamauria kia Ꞌani. Ma na ngwae ki neꞋe kira rongo nia, kira saea fuaka, ma kira ka faꞋataꞋinia na faꞋamanataꞋanga neꞋeri nia mamana. \v 4 Ma God logo neꞋe faꞋataꞋinia na faꞋamanataꞋanga neꞋeri nia mamana. Sulia nia kwatea na ngasingasiꞋanga fuada fasi Ꞌiri kika fulia na faꞋanadaꞋa ki ma na ru ni ꞋarefoꞋanga matamata ki. Ma nia ka kwatea logo na ngasingasiꞋanga ki fuada faꞋasia na AnoꞋi ru Abu diꞋia nia oga. \s1 Sa Jesus talaꞋi kia fuana ꞋinotoꞋanga Ꞌi langi \p \v 5 Kulu saiana neꞋe God noaꞋa kasi filia na Ꞌainsel ki Ꞌiri kike gwaungaꞋi fafia na magalia faolu neꞋe ke baꞋa dao maꞋi. \v 6 OsiꞋana ta bali ana KerekereꞋa Abu ba fata Ꞌuri, \q1 “God Ꞌae, na ngwae ru faꞋuta neꞋe Ꞌoko manata doe liu ana? \q1 Sulia kira ngwae ki goꞋo Ꞌana. \q1 Ma ka faꞋuta neꞋe Ꞌoko tagi sulida? \q1 \v 7 ꞋOko kwate kira ka tiꞋitiꞋi Ꞌi olofana Ꞌainsel ki ana kaidaꞋi tiꞋitiꞋi. \q1 Ma Ꞌoko faꞋa ꞋinotoꞋa kira, ma Ꞌoko faꞋadoe kira, \v 8 ma Ꞌoko alu kira ka gwaungaꞋi naꞋa fafia ru ki taꞋifau.”\x + \xo 2:8 \xt Sam 8:4-6\x* \b \p Aia, na KerekereꞋa neꞋeri ka saea God alua ngwae ka gwaungaꞋi fafia na ru ki taꞋifau. Nia ka faꞋataꞋinia neꞋe ngwae ki ke baꞋa gwaungaꞋi fafia naꞋa ru ki taꞋifau neꞋe God nia saungaꞋinida. Bore ma, ana na kaidaꞋi neꞋe, noaꞋa kulu kasi lisia Ꞌua neꞋe ngwae ki gwaungaꞋi fafia na ru ki taꞋifau. \v 9 Ma ka ꞋunaꞋeri bore Ꞌana, kulu saiana sa Jesus naꞋa neꞋe nia gwaungaꞋi. God alu nia ka ngwaeꞋa ma ka tua Ꞌi olofana Ꞌainsel ki ana kaidaꞋi tiꞋitiꞋi goꞋo, fasi Ꞌiri nia ka mae fuana faꞋamaurilana ngwae ki taꞋifau, sulia na alafeꞋanga God. Ma ana kaidaꞋi neꞋeri, God ka faꞋa ꞋinotoꞋa nia ma ka faꞋadoe nia, sulia na maelana. \v 10 God saungaꞋinia naꞋa ru ki taꞋifau, ma nia ka dau logo fafia naꞋa ru ki taꞋifau. Ma nia ka asungaꞋinia sa Jesus ka nonifii ma ka mae. Ma osiꞋana nonifiilana sa Jesus, God ka alu sa Jesus, na ngwae aliꞋafu neꞋe faꞋamauri kia. God sasia naꞋa ru neꞋeri fasi Ꞌiri nia kwatea na ngwae Ꞌoro ki ka alu ngela nia ki, ma kira ka ꞋinotoꞋa logo diꞋia niaꞋa. Na raoꞋa God nia saga taꞋifau. \p \v 11 Sa Jesus ka faꞋasikasika ngwae ki faꞋasia taꞋangaꞋa kira ki. Nia neꞋe kira faꞋinia sa Jesus, kira ka toꞋo ana taꞋi MaꞋa. Nia neꞋe ka kwate sa Jesus kasi Ꞌeke fuana saelada Ꞌani ngwaefuta nia ki. \v 12 Ma sa Jesus ka fata Ꞌuri fuana God, \q1 “Nai baꞋa faꞋarongo Ꞌani fuana ngwaefuta nau ki Ꞌani na ru Ꞌoko saunganiꞋi ki, ma nai baꞋa baꞋatafe Ꞌoe saena fikuꞋa kira.”\x + \xo 2:12 \xt Sam 22:22\x* \m \v 13 Nia ka fata logo Ꞌuri, \q1 “Nai baꞋa fitoꞋo ana God.”\x + \xo 2:13 \xt Aesea 8:17\x* \m Ma nia ka fata logo Ꞌuri, \q1 “Nau ku tua Ꞌi neꞋe, faꞋinida na ngela neꞋe God kwateda fuaku ki.”\x + \xo 2:13 \xt Aesea 8:18\x* \b \p \v 14 Ma sulia kulu na ngela neꞋeri ki, ma kulu ngwae neꞋe kulu toꞋo ana noni, sa Jesus ka ruꞋufia logo na noni ma ka ngwaeꞋa logo diꞋia kiaꞋa. Nia sasi ꞋunaꞋeri fasi Ꞌiri, Ꞌani na maelana, nia ofota naꞋa sa Saetan neꞋe toꞋo ana ngasingasiꞋanga ana maeꞋa. \v 15 Ma ꞋunaꞋeri sa Jesus ka logea naꞋa ngwae neꞋe sa Saetan gwaungaꞋi fafida ki sulia na maꞋungaꞋa kira Ꞌani maeꞋa. \v 16 Kulu saiana, noaꞋa laꞋu na Ꞌainsel ki neꞋe sa Jesus Ꞌafida ꞋunaꞋeri. Sulia neꞋe KerekereꞋa Abu ba saea naꞋa ka Ꞌuri, \q1 “Nia Ꞌafia naꞋa kwalafa sa Abraham ki.”\x + \xo 2:16 \xt Aesea 41:8, 9\x* \b \p \v 17 DuꞋungana ru neꞋeri, nia ka alu nia ka diꞋia nama kuluꞋa na ngwaefuta nia ki, fasi Ꞌiri nia ka alua ꞋingataꞋi fata abu kulu neꞋe kwaimanatai fuaka, ma ka ꞋidufaꞋi kwaiꞋafi aka Ꞌi naꞋona God. Ma nia ka foꞋosi Ꞌani niaꞋa talana, fasi Ꞌiri God ka rufuanata naꞋa ana abula taꞋangaꞋa kia ki. \v 18 Ma ana kaidaꞋi neꞋe, nia ka totolia kwaiꞋafilana na ngwae neꞋe sa Saetan ilitoꞋoda ki. Sa Jesus saiana sasilana ru neꞋeri, osiꞋana sa Saetan ilitoꞋona logo ma nia ka nonifii diꞋia logo na ngwae ki taꞋifau. \c 3 \s1 Sa Jesus neꞋe talingaꞋi ka tasa liufia sa Moses \p \v 1 Ngwaefuta abu nau kina Ꞌae, God fili kia kuke leka Ꞌi langi. Aia, muke manata basi sulia sa Jesus, neꞋe kulu saea Ꞌani na ꞋingataꞋi fata abu kia, ma na ngwae neꞋe God asungaꞋinia. \v 2 Sa Jesus roꞋosulia na kwaiogaiꞋanga God ki taꞋifau, ma God neꞋe filia ka rao fuana, diꞋia logo sa Moses neꞋe roꞋosulia na kwaiogaiꞋanga God, kaidaꞋi nia kwaiꞋafi ana ngwae God ki. \v 3 Bore ma sa Jesus neꞋe talingaꞋi ka liufia sa Moses, ka diꞋia logo na ngwae neꞋe nia saungaꞋinia luma, kira baꞋatafea nia liufia na luma ba nia saungaꞋinia. \v 4 Kulu saiana diꞋia kulu lisia na luma, Ꞌirai tama ta ngwae nama neꞋe saungaꞋinia. Ma God neꞋe saungaꞋinia ru ki taꞋifau. \p \v 5 Sa Moses, nia roꞋosulia God kaidaꞋi nia kwaiꞋafi ana ngwae God ki. Ma nia ka alaꞋa sulia na ru neꞋe God ke fata Ꞌani kaidaꞋi neꞋe ke baꞋa dao maꞋi. \v 6 Bore ma sa Christ niniꞋa, niaꞋa Ngela God, ma nia ꞋidufaꞋi kwaiꞋafi aka saena raoꞋa nia fuana gwaungaꞋinga fafia ngwae God ki. Ma kiaꞋa naꞋa neꞋe ngwae God ki, diꞋia kulu dau ngasi ana faꞋamamanaꞋanga ma na kwaimasiꞋanga Ꞌani fitoꞋonga Ꞌuana na ru leꞋa neꞋe God ke baꞋa kwatea fuaka ki. \s1 Na mamaloꞋanga fuana ngwae God ki \p \v 7 Nia neꞋe, na AnoꞋi ru Abu ba fata Ꞌuri, \q1 “ꞋI taꞋena, diꞋia kamu rongoa naꞋa fatalana God, \v 8 kamu kasi faꞋangasia na manatamuꞋa diꞋia na koꞋo bora kamu ki ana kaidaꞋi kira Ꞌaila Ꞌani God, ma kira ka aburongo ana God saena abaꞋi kula kwasi.” \b \p \v 9 Ma God ka fata Ꞌuri, \q1 “Sui bore Ꞌana kira ka lisia na faꞋanadaꞋa ki neꞋe nau ku sasiꞋi sulia fai akwala faꞋi ngali ki, kira ilitoꞋo aku kaidaꞋi kira noaꞋa kasi faꞋamamana ma kira kasi kwairoꞋoi aku. \q1 \v 10 DuꞋungana nau ku saetaꞋa liu fuada, ma nau ku fata Ꞌuri, ‘Kira aburongo aku, ma kira ka Ꞌaila Ꞌani roꞋongaꞋa sulia na taki nau ki.’ \q1 \v 11 Aia, na liaku saetaꞋa, ma nau ku fata alangaꞋi Ꞌuri, ‘Nia ꞋafitaꞋi kira ka ruꞋu saena fanoa neꞋe nau ku sasi akaꞋu ana fasi Ꞌiri kike mamalo Ꞌana.’”\x + \xo 3:11 \xt Sam 95:7-11\x* \b \p \v 12 ꞋIu, ngwaefuta nau kina Ꞌae, muke lia suli kamu talamuꞋa, Ꞌasu Ꞌubani ta ngwae amuꞋa neꞋe manataꞋanga nia taꞋa, ma nia kasi faꞋamamana ana sa Jesus Christ, ma ka Ꞌaila naꞋa Ꞌani God neꞋe mauri. \v 13 Bore ma muke Ꞌafi kamu kwailiu ana kaidaꞋi neꞋe, osiꞋana na KerekereꞋa Abu ba saea Ꞌi “taꞋena.” Muke sasi ꞋunaꞋeri, Ꞌasu Ꞌubani ta ngwae amuꞋa kata fiꞋi faꞋamamana ana sokea sulia abula taꞋangaꞋa, ma na maurilana ka akafoꞋa lala faꞋasi God. \v 14 Kulu fitoꞋo ana sa Christ ana kaidaꞋi kulu eta faꞋamamana. Ma diꞋia kulu ka dau ngasi ana faꞋamamanaꞋanga kia ana sa Jesus Christ leleka ka dao ana kaidaꞋi Ꞌisi, tama God ke baꞋa kwatea ru ki taꞋifau fuaka neꞋe nia eta fata alangaꞋi Ꞌani. \p \v 15 Sulia na KerekereꞋa Abu ba fata Ꞌuri, \q1 “ꞋI taꞋena, diꞋia kamu rongoa naꞋa fatalana God, kamu kasi faꞋangasia na manatamuꞋa diꞋia na koꞋo bora kamu ki ana kaidaꞋi kira Ꞌaila Ꞌani God.”\x + \xo 3:15 \xt Sam 95:7-8\x* \b \p \v 16 Ma sa tai faꞋida neꞋe kira rongoa taꞋifau naꞋa fatalana God, ma kira ka Ꞌaila Ꞌania? KiraꞋa na ngwae Jiu ki ba sa Moses talaꞋida faꞋasia fanoa Ꞌi Ejipt. \v 17 Ma sa tai faꞋida neꞋe God nia saetaꞋa fuada sulia fai akwala faꞋi ngali ki? KiraꞋa na ngwae neꞋe kira mae saena abaꞋi kula kwasi osiꞋana na abula taꞋangaꞋa kira ki Ꞌi neꞋeri. \v 18 Ma sa tai faꞋida neꞋe God fata alangaꞋi suli kira, ka Ꞌuri, “Nia ꞋafitaꞋi kira ka ruꞋu saena fanoa neꞋe nau ku salisali ana fasi Ꞌiri kike mamalo ana?” God fata sulia na ngwae neꞋe kira Ꞌaila Ꞌania ki. \v 19 Ma kulu saiana noaꞋa kira kasi totolia ruꞋungaꞋa saena fanoa ana mamaloꞋanga neꞋeri, osiꞋana kira kasi faꞋamamana ana God. \c 4 \p \v 1 Ma sui bore Ꞌana na ngwae neꞋeri noaꞋa kasi bolo fuana ruꞋungaꞋa saena fanoa neꞋeri Ꞌuana mamaloꞋanga, na fata alangaꞋinga God nia tua Ꞌua. Ma kuluꞋa neꞋe, God sae kulu fasi Ꞌiri kuke ruꞋu fuana mamaloꞋanga faꞋinia. Nia neꞋe, kuke lia leꞋa suli kulu, Ꞌasu Ꞌubani ta taꞋi ngwae akulu ka talafia ruꞋungaꞋa Ꞌi neꞋeri. \v 2 OsiꞋana kulu rongoa taꞋifau naꞋa ana FaꞋarongoꞋa LeꞋa sulia na fanoa ana mamaloꞋanga, diꞋia naꞋa koꞋo bora kia ki Ꞌi naꞋo maꞋi. Sui bore Ꞌana kira ka rongoa taꞋifau naꞋa na faꞋarongoꞋanga neꞋeri, nia noaꞋa kasi Ꞌafida goꞋo, sulia kaidaꞋi kira rongoa, kira kasi faꞋamamana goꞋo ana. \v 3 Ma taꞋifili kulu, neꞋe kulu faꞋamamana taꞋifau naꞋa, kuke ruꞋu Ꞌi neꞋeri fuana na mamaloꞋa faꞋinia God. Sulia nia ba fata Ꞌuri, \q1 “Nau ku saetaꞋa, ma nau ku fata alangaꞋi Ꞌuri, ‘Nia ꞋafitaꞋi kira ka ruꞋu saena fanoa neꞋe nau ku sasi akaꞋu ana fuada fuana mamaloꞋa ana.’”\x + \xo 4:3 \xt Sam 95:11\x* \b \p God fata ꞋunaꞋeri, bore Ꞌana nia ka faꞋasuia naꞋa na raoꞋa nia ma na kula ni mamaloꞋa neꞋeri, ana kaidaꞋi nia saungaꞋinia na magalia. \v 4 Sulia na KerekereꞋa Abu nia ba fata sulia na fiuna asoa ka Ꞌuri, “Ana fiuna asoa, God mamalo naꞋa faꞋasia raoꞋa nia ki.” \v 5 Ma na KerekereꞋa Abu ka fata laꞋu sulia ka Ꞌuri, “Nia ꞋafitaꞋi kira ka ruꞋu saena fanoa neꞋe nau ku sasi akaꞋu ana fasi Ꞌiri kira ke mamalo ana.” \v 6 Na ngwae ba kira eta rongoa naꞋa FaꞋarongoꞋa LeꞋa, noaꞋa kira kasi ruꞋu maꞋi Ꞌiri kike mamalo, osiꞋana noaꞋa kira kasi faꞋamamana. Nia neꞋe, kulu ka saiana, ti ngwae matamata neꞋe God ke baꞋa alaꞋanida fuana mamaloꞋanga. \v 7 Sulia God alua naꞋa kaidaꞋi matamata fuana ruꞋungaꞋa Ꞌi saena mamaloꞋanga. Ma God ka saea kaidaꞋi neꞋeri naꞋa neꞋe “Ꞌi taꞋena.” Sulia tau naꞋa maꞋi buri Ꞌana kaidaꞋi neꞋe ngwae ba Ꞌi naꞋo ki kasi faꞋamamana, sa David ka keresia na fatalana God saena KerekereꞋa Abu neꞋe nau ku saea ka sui naꞋa nia Ꞌuri, \q1 “ꞋI taꞋena, diꞋia kamu rongoa naꞋa fatalana God, noaꞋa kamu kasi faꞋangasia naꞋa manatalamuꞋa.”\x + \xo 4:7 \xt Sam 95:7, 8\x* \b \p \v 8 Sa Josua ba noaꞋa kasi kwatea na mamaloꞋanga fuada ngwae Israel ki, nia neꞋe ka bolo fuana God ka fata laꞋu Ꞌani sa David sulia na mamaloꞋanga ana ta kaidaꞋi matamata Ꞌi buri. \v 9 Nia neꞋe, kulu saiana na mamaloꞋanga fuana ngwae God ki, nia teo Ꞌua, ma nia ta mamaloꞋanga diꞋia ba God nia mamalo ana fiuna asoa. \v 10 Sulia sa tai bore Ꞌana neꞋe mamalo faꞋinia God, nia mamalo taꞋifau ana raoꞋa nia ki, diꞋia logo God neꞋe mamalo kaidaꞋi nia faꞋasuia raoꞋa nia ana saungaꞋilana magalia. \v 11 Nia neꞋe, kuke sasi ngangata fasi Ꞌiri kuke ruꞋu ana kula ni mamaloꞋanga neꞋe God sasi akaꞋu ana, Ꞌasu Ꞌubani ta ngwae akulu noaꞋa kasi totolia ruꞋungaꞋa, diꞋia na ngwae Ꞌi naꞋo ki neꞋe kira kasi faꞋamamana, ma noaꞋa kira kasi ruꞋu saena mamaloꞋanga. \p \v 12 Aia, na fatalana God nia diꞋia ta ru mauri ma nia fulia na ru doe ki. Ma na fatalana God ka diꞋia ta naifi doe ba toꞋo ro bali, sulia nia labu ka ruꞋu Ꞌi saena manatalaka faꞋinia Ꞌi saena maurilaka, sulia nia faꞋataꞋinia fuaka ru neꞋe leꞋa ma ru neꞋe taꞋa Ꞌi saena manataka faꞋinia Ꞌi saena kwaiogailaka. \v 13 Ma noaꞋa ta ngwae kasi sofongaꞋinia goꞋo ta ru faꞋasia God, osiꞋana God nia lisia naꞋa ru ki taꞋifau. Ma nia ke baꞋa kwate ma kulu ka faꞋarongo Ꞌani na ru ki taꞋifau neꞋe kulu sasiꞋi. \s1 Sa Jesus naꞋa neꞋe na ꞋingataꞋi fata abu \p \v 14 Ma osiꞋana ru neꞋeri ki, kuke dau ngasi ana faꞋamamanaꞋanga neꞋe kulu alaꞋa sulia. Sulia kulu toꞋo ana ꞋingataꞋi fata abu doe neꞋe nia leka ꞋalaꞋa Ꞌi langi, ma ka alaꞋa Ꞌani kia Ꞌi maana God. Nia naꞋa neꞋe sa Jesus, na Ngela God. \v 15 Ma sa Jesus neꞋe na ꞋingataꞋi fata abu kia, nia sai taꞋifau naꞋa ana na ngwataꞋutaꞋu Ꞌanga kia ki, ma nia kwaiꞋafi aka sulia nia liufia taꞋifau naꞋa na ilitoꞋonga ki, diꞋia sa Saetan neꞋe nia ilitoꞋo aka. Ma bore Ꞌana sa Saetan ka ilitoꞋona sa Jesus, sa Jesus noaꞋa kasi fulia ta ru taꞋa. \v 16 Nia neꞋe, noaꞋa kulu kasi maꞋu Ꞌuana leka maꞋi siana God neꞋe kwaimanatai aka. Sulia nia ke baꞋa kwaimanatai fuaka ma ka kwaiꞋafi aka, ana kaidaꞋi kulu dao toꞋona na ꞋafitaꞋiꞋanga ki. \c 5 \p \v 1 Ma diꞋia ta ngwae neꞋe kira filia faꞋasia na ngwae ki fuana raoꞋa ana ꞋingataꞋi fata abuꞋanga, kira faꞋamamana nia naꞋa neꞋe fuana na daoꞋa Ꞌi naꞋona God, ma niaꞋa na ngwae neꞋe fata olisia na ngwae ki. Ma na raoꞋa nia logo, nia ka kwatea naꞋa kwateꞋa ki faꞋinia na kwaisuꞋusiꞋanga ki fuana God fasi Ꞌiri God ka rufuanata naꞋa ana abulaꞋanga taꞋa na ngwae ki. \v 2 Ma na ꞋingataꞋi fata abu nia na ngwae goꞋo Ꞌana, ma nia ka sasia logo ru neꞋe rora ki ana ti kaidaꞋi, ꞋunaꞋeri nia ka saiana ka mabetau fuada ngwae neꞋe kira kinaꞋi ru ma kira ka rora. \v 3 Ma sulia na roraꞋa nia ki talana, nia leꞋa fuana nia ka kwatea kwaisuꞋusiꞋanga ki, fasi Ꞌiri God ka rufuanata ana na abula taꞋangaꞋa nia faꞋinia na abula taꞋangaꞋa na ngwae ki. \v 4 Ma noaꞋa ta ngwae kasi fili nia talana fasi Ꞌiri ka sasia na raoꞋa doe ana na ꞋingataꞋi fata abuꞋanga, sulia God talana neꞋe nia totolia fililana, diꞋia ba nia filia sa Aaron naꞋa maꞋi Ꞌua. \p \v 5 Nia ka ꞋunaꞋeri logo, sa Jesus Christ noaꞋa nia kasi fili nia talana fuana ꞋingataꞋi fata abu, fasi Ꞌiri nia ka toꞋo ana raoꞋa doe neꞋeri. Bore ma God lala neꞋe filia sa Jesus Christ, sulia God ba fata Ꞌuri fuana, \q1 “ꞋAeꞋo neꞋe Ngela nau, ma Ꞌi taꞋena nauꞋa neꞋe MaꞋa Ꞌoe.”\x + \xo 5:5 \xt Sam 2:7\x* \b \p \v 6 Ma God ba fata laꞋu saena ta KerekereꞋa Abu ka Ꞌuri, \q1 “ꞋOke baꞋa fata abu tuatua firi, diꞋia sa Melkisadek.”\x + \xo 5:6 \xt Sam 110:4\x* \b \p \v 7 Aia, ma ana kaidaꞋi sa Jesus tua Ꞌua saena magalia neꞋe, nia ka foꞋo ngasingasiꞋa, ma ka angi ma kafo ka asi Ꞌi maana fuana God neꞋe nia saiana faꞋamaurilana. Ma sa Jesus nia ka faꞋatiꞋitiꞋi nia talana, ma ka fuꞋusi doe ana God, ma God ka rongoa naꞋa foꞋongaꞋa nia ki. \v 8 Sui bore Ꞌana nia na Ngela God, nia liu Ꞌi saena ru ꞋafitaꞋi ki, ma na ru neꞋeri faꞋamanata nia Ꞌuana roꞋongaꞋa sulia God. \v 9 Ma na nonifiiꞋanga neꞋeri kwate ma sa Jesus ꞋingataꞋi fata abu aliꞋafu, ma nia ka faꞋamauria ngwae ki taꞋifau neꞋe kira roꞋosuli nia, fasi Ꞌiri kira ka ngalia na mauriꞋa firi. \v 10 Ma God ka saea sa Jesus Christ na ꞋingataꞋi fata abu, diꞋia ba sa Melkisadek na fata abu.\f + \fr 5:10 \ft Sa Melkisadek lisia Genesis 14:17-24.\f* \s1 Na fata faꞋabasuꞋanga fuana dau ngasiꞋanga ana na faꞋamamanaꞋanga \p \v 11 Ma kaimili oga mike fata Ꞌua Ꞌani ru Ꞌoro ki fuamuꞋa. Bore ma nia ꞋafitaꞋi fuana faꞋamanatalamuꞋa Ꞌani, sulia kamu kasi bolo fuana malingaꞋilana ꞋaliꞋali. \v 12 Kaumulu faꞋamamana ana sa Jesus ka tau naꞋa maꞋi. Ma fuila kaumulu naꞋa neꞋe na ngwae faꞋamanata ki ana kaidaꞋi neꞋe. Bore ma nia Ꞌato liu, osiꞋana noaꞋa kamu Ꞌiri sai Ꞌua ana faꞋamanataꞋanga etaeta ki ba leka maꞋi faꞋasia fatalana God. Nia leꞋa fuana ta ngwae ke faꞋamanata kamu ka olioliꞋa laꞋu ana ru neꞋeri ki. Nia diꞋia kaumulu boꞋoboꞋo Ꞌua Ꞌuana susu, osiꞋana neꞋe noaꞋa kamu kasi bolo Ꞌua faꞋinia na Ꞌanilana fanga ngasi ki. \v 13 Ana kaidaꞋi neꞋe ngwae nia tiꞋitiꞋi Ꞌua, na fanga nia Ꞌania neꞋe na susu goꞋo, ma nia noaꞋa kasi sai Ꞌua ana na ru ꞋoloꞋolo ki. \v 14 Ma ana kaidaꞋi neꞋe ngwae ka doe naꞋa, nia fiꞋi saiana Ꞌanilana fanga ngasi ki, ma ka sai naꞋa ana na tae ki neꞋe leꞋa ma na tae ki neꞋe ka taꞋa. \c 6 \p \v 1 Ma nia totolia kuka sai naꞋa ana faꞋamanataꞋanga talangwaraꞋu ꞋunaꞋeri ki, ma kulu ke sai nama ana falafala sa Christ ki neꞋe kwate fitoꞋonga kia ki ma ka ngasi. FaꞋuta neꞋe kulu ka oli, kulu ka faꞋamanata laꞋu amuꞋa Ꞌani eta faꞋamanataꞋanga ba sa Jesus ki? Kulu sai naꞋa ana neꞋe kuke abula faꞋasia taꞋangaꞋa, ru neꞋe saiana saungilaka fuana maeꞋa. Kulu ka sai naꞋa ana neꞋe kuke faꞋamamana ana God. \v 2 Ma kulu ka sai naꞋa ana falafala ana siuabuꞋanga, ma falafala ana alulana limaꞋi ngwae ki fafona gwauka. Ma kulu ka sai naꞋa ana neꞋe na ngwae mae ki kike baꞋa tataꞋe faꞋasi maeꞋa. Ma kulu ka sai logo ana neꞋe God ke baꞋa matalangaꞋinia ngwae taꞋa ki, ma kike baꞋa nonifii sulia kudi. \v 3 Ma diꞋia God alaꞋania kuluꞋa, kuke saiana falafala sa Christ ki neꞋe totolia ngwae ꞋaꞋana ki. \p \v 4 Na ngwae neꞋe kira faꞋamamana ki, si diꞋia kira danga faꞋiburi Ꞌani na faꞋamamanaꞋanga kira ki, ꞋafitaꞋi liu fuada kira ka kakari alifaꞋi laꞋu Ꞌiri kika faꞋamamana. ꞋI naꞋo maꞋi, ana kaidaꞋi kira faꞋamamana Ꞌua, kira tua Ꞌi saena madakolaꞋanga God, ma kira ka ngalia na kwateꞋa nia, ma kira ka ngalia taꞋifau naꞋa na AnoꞋi ru Abu ka tua faꞋinida. \v 5 Ma kira ka sai logo ana na ru leꞋa ki sulia na fatalana God. Ma kira ka lisia logo na ngasingasiꞋanga neꞋe God ke baꞋa faꞋataꞋinia ana faꞋi asoa neꞋe ke dao maꞋi ki. \v 6 Ma sui bore Ꞌana na ru neꞋeri ki ka fuli fuada, kira abula faꞋasia na faꞋamamanaꞋanga kira ana God. Ma nia ꞋafitaꞋi fuana Ꞌafilada ma kika kakari abula laꞋu, osiꞋana nia diꞋia kira fotoꞋia laꞋu na Ngela God ana Ꞌai rara folo, ma kira ka sasi na ngwae ki kira ka lia taꞋafia naꞋa niaꞋa. \p \v 7 Aia, na ngwae ki kira diꞋia naꞋa oꞋola neꞋe uta toꞋea ana kaidaꞋi Ꞌoro ki. DiꞋia ta Ꞌai leꞋa neꞋe ta ngwae fasia ma ka bulao Ꞌi neꞋeri, God ke baꞋa faꞋaleꞋa na oꞋola neꞋeri. \v 8 Ma diꞋia neꞋe Ꞌai toꞋotoꞋo ki nama na laua kwasi ki goꞋo Ꞌani neꞋe bulao, na oꞋola neꞋeri tua ꞋoꞋo goꞋo Ꞌana, ma God ke baꞋa kwatea kwaꞋikwaꞋinga fuana oꞋola neꞋeri, ma ka duꞋafia. \p \v 9 Aia, kwaima kina Ꞌae, sui bore Ꞌana na alaꞋanga kaimili fuamuꞋa ka ꞋunaꞋeri, kaimili sai goꞋo aimili ana na faꞋamamanaꞋanga kamu ki nia ngasingasiꞋa ma noaꞋa kasi mango, sulia kamu toꞋo naꞋa ana na ru leꞋa ki sulia na mauriꞋa faolu neꞋe God nia kwatea naꞋa fuamuꞋa. \v 10 God nia inaꞋu ana ꞋoloꞋoloꞋanga. Nia noaꞋa kasi baꞋa manata bura ana na raoꞋa leꞋa neꞋe kamu sasiꞋi ki, ma nia noaꞋa kasi baꞋa manata bura ana alafeꞋanga kamu neꞋe kamu faꞋataꞋinia, ana kaidaꞋi kamu Ꞌafia na ngwae nia ki Ꞌi naꞋo maꞋi, ma ana kaidaꞋi neꞋe logo. \v 11 Ma na liaimili naꞋa neꞋe kamuꞋa taꞋifau goꞋo muke alafe fuana ngwae ki, leleka ka dao ana faꞋi asoa Ꞌisi, fasi Ꞌiri muke ngalia naꞋa ru ki taꞋifau neꞋe kamu kwaikwaimasi Ꞌani Ꞌi langi. \v 12 Ma noaꞋa kaimili Ꞌiri oga neꞋe muka tua noni ꞋailaꞋa. Bore ma, muke diꞋia lala na ngwae neꞋe kira faꞋamamana ana God ma kira ka mabetau, ma ꞋunaꞋeri kira ke baꞋa ngalia ru neꞋe God nia fata alangaꞋi Ꞌani ki. \s1 Na fata alangaꞋinga God \p \v 13 Aia, muke manata basi sulia sa Abraham. Ana kaidaꞋi God nia fata alangaꞋi fuana, nia faꞋangasia naꞋa fata alangaꞋinga nia Ꞌani satana talana, sulia noaꞋa naꞋa ta ngwae laꞋu neꞋe doe ka liufia God fuana faꞋangasilana alaꞋanga neꞋeri. \v 14 Ma God ka fata Ꞌuri, \q1 “Nia mamana liu, nai baꞋa faꞋaleꞋa Ꞌoe, ma nai baꞋa kwate na kwalafa Ꞌoe kika Ꞌoro.”\x + \xo 6:14 \xt Jenesis 22:16, 17\x* \b \p \v 15 Ma sa Abraham nia mabetau, ma nia ka ngalia naꞋa ru neꞋe God nia fata alangaꞋi Ꞌani ki. \v 16 Ma diꞋia ta ngwae bore Ꞌana neꞋe fata alangaꞋi, nia ka faꞋangasia Ꞌani satana ta ngwae neꞋe ꞋinotoꞋa ka liufia. Ma ꞋunaꞋeri ngwae ki taꞋifau, kika faꞋamamana ana fata alangaꞋinga neꞋe nia faꞋangasia ꞋunaꞋeri. \v 17 Aia, ma kaidaꞋi God nia fata alangaꞋi Ꞌani fuana sa Abraham, nia oga na ngwae neꞋe kike baꞋa ngalia na ru neꞋeri ki, kike sai leꞋa ana neꞋe nia ke baꞋa faꞋa aliꞋafua eta fata Ꞌanga nia fuada. Ma nia neꞋe kwate nia ka faꞋangasia naꞋa alangaꞋi Ꞌanga neꞋeri. \v 18 Na ro ru ki neꞋe teo ma nia noaꞋa kasi rokisi naꞋa. Na etana ru neꞋe, na fata alangaꞋinga God. Ma na ruana ru neꞋe na faꞋangasilana alangaꞋi Ꞌanga nia Ꞌani satana. Ma osiꞋana na ro ru neꞋeri ki, kulu saiana God noaꞋa kasi Ꞌoso. \p Kulu tafi ka sui naꞋa Ꞌuana God neꞋe nia lia suli kia. Ma na fata alangaꞋinga God ka radua kiaꞋa fasi Ꞌiri kulu ka uu ngasi Ꞌani na kwaimasiꞋanga masia na ru leꞋa ki neꞋe God fata alangaꞋi ꞋaniꞋa. \v 19 Aia, na fitoꞋonga kia ana God nia faꞋangasia na maurilaka, diꞋia ta gwaluꞋi fau ba nia faꞋangasia ta faka doe fasi Ꞌiri noaꞋa kasi leka matamata. Ma kulu ka fitoꞋo ana sa Jesus neꞋe nia ruꞋu maꞋi saena “kula abu liu” saena Luma Abu God Ꞌi langi. \v 20 Sa Jesus neꞋe na ꞋingataꞋi fata abu neꞋe tuatua kasi sui diꞋia sa Melkisadek.\x + \xo 6:20 \xt Sam 110:4\x* Ma nia ka ruꞋu Ꞌi naꞋo akulu saena kula abu liu fuana Ꞌafilakulu. \c 7 \s1 Sa Melkisadek nia na fata abu talingaꞋi ka liufia laꞋu na fata abu ana sa Lifae \p \v 1 Ma sa Melkisadek niaꞋa na ngwae tatalafaꞋa fafia na fanoa Ꞌi Salem, ma nia neꞋe fata abu God neꞋe ꞋinotoꞋa ka tasa. Ana taꞋi kaidaꞋi, sa Abraham fuꞋa faꞋinia fai ngwae tatalafaꞋa ki, ma nia ka liufida. Ma kaidaꞋi sa Abraham ka oli Ꞌuana fanoa nia, nia ka toda sa Melkisadek sulia tala, ma sa Melkisadek ka faꞋaleꞋa sa Abraham. \v 2 Ma sa Abraham ka kwatea tangafula ana ru ki neꞋe nia lauꞋi ana fuꞋanga. \p Ma na fadalana satana sa Melkisadek neꞋe “Na ngwae tatalafaꞋa ana ꞋoloꞋoloꞋa.” Ma niaꞋa neꞋe tatalafaꞋa fafia na fanoa Ꞌi Salem, neꞋe fadalana “Na ngwae tatalafaꞋa ana aroaroꞋa.” \v 3 Ma noaꞋa kulu kasi sai goꞋo ana sa tai neꞋe maꞋa nia, ma Ꞌi tai neꞋe teꞋa nia, ma na kwalafa nia. Ma kulu kasi sai goꞋo ana ta alaꞋanga sulia na futalana nama na maelana. ꞋUnaꞋeri neꞋe sa Melkisadek nia diꞋia goꞋo na Ngela God, osiꞋana na raoꞋa nia ana fata abuꞋanga noaꞋa kasi sui. \p \v 4 Aia, muke manata basi sulia na ꞋinotoꞋalana sa Melkisadek, sulia na koꞋo kia sa Abraham kwatea naꞋa tangafula ana ru neꞋe nia lauꞋi ki faꞋasi malimae nia ki. \v 5 Aia, ma na kwalafa ana sa Lifae ki neꞋe kira rao ana fata abuꞋanga, na taki ki saea kira ka ngalia naꞋa tangafula ana toꞋoruꞋa ki faꞋasia ngwaefuta kira na Jiu ki, sui bore Ꞌana kira taꞋe logo maꞋi faꞋasia kwalafa sa Abraham. \v 6 Ma sa Melkisadek noaꞋa Ꞌiri sakatafa maꞋi faꞋasia kwalafa sa Lifae. Bore ma nia ngalia goꞋo Ꞌana tangafula ana ru ki neꞋe sa Abraham ngaliꞋi maꞋi, ma nia ka faꞋaleꞋa sa Abraham. Sa Melkisadek sasi ꞋunaꞋeri, sui bore Ꞌana sa Abraham neꞋe God ka fata alangaꞋi fuana. \v 7 Ma kulu saiana, na ngwae neꞋe kwatea faꞋaleꞋanga fuana ta ngwae, nia ꞋinotoꞋa ka liufia na ngwae neꞋe ngalia faꞋaleꞋanga. \p \v 8 Ma na fata abu ki neꞋe kira leka maꞋi faꞋasia kwalafa sa Lifae, kira ngalia naꞋa tangafulana ru ki taꞋifau, sui bore Ꞌana kira ke baꞋa mae goꞋo Ꞌada. Bore ma sa Melkisadek niniꞋa, nia ngalia naꞋa tangafulana ru sa Abraham ki, ma kulu saiana na KerekereꞋa Abu ba saea sa Melkisadek nia mauri Ꞌua. \v 9 Na kwalafa sa Lifae ki, kira saiana kika ngalia naꞋa tangafulalana ru ki ana kaidaꞋi neꞋe. Ma kulu totolia kuka saea ana kaidaꞋi sa Abraham kwatea naꞋa tangafula ana na ru nia ki fuana sa Melkisadek, sa Lifae logo kwatea tangafulana ru ki fuana sa Melkisadek, \v 10 osiꞋana sa Lifae futa naꞋa Ꞌi buri ana kwalafa sa Abraham neꞋe kwate tangafulana ru ki fuana sa Melkisadek. \p \v 11 Aia, kulu saiana kaidaꞋi God nia kwatea naꞋa taki ki fuada fuuꞋi ngwae Israel, nia ka filia fata abu ki neꞋe kira leka maꞋi faꞋasia sa Lifae fasi Ꞌiri kira ka ꞋinotoꞋa fafia na taki neꞋeri ki. Ma diꞋia nia talangwaraꞋu fuana fata abu neꞋeri ki kira ka kwate ma ngwae ki ka saga ana raoꞋa kira ki, God noaꞋa kasi kwatea goꞋo maꞋi ta fata abu laꞋu neꞋe diꞋia sa Melkisadek. Ma na fata abu faolu neꞋeri nia noaꞋa kasi usulia sa Aaron neꞋe leka maꞋi faꞋasia kwalafa sa Lifae. \v 12 Sulia ana kaidaꞋi kira rokisia na fata abu ki, nia totolia logo kira ka rokisia na taki sa Moses ki neꞋe kira dau fafiꞋi. \v 13 Ma na Aofia sa Jesus neꞋe kira kerekere sulia, nia noaꞋa kasi saka maꞋi faꞋasia sa Lifae, ma ka noaꞋa naꞋa ta ngwae laꞋu ana kwalafa sa Jesus neꞋe fata abuꞋa. \v 14 Sulia kulu saiana sa Jesus futa maꞋi faꞋasia kwalafa sa Juda. Ma sa Moses noaꞋa kasi faꞋamanata Ꞌani fasi neꞋe ta ngwae goꞋo ana kwalafa neꞋeri ki neꞋe kira ka fata abuꞋa. \s1 Sa Jesus neꞋe na fata abu logo diꞋia sa Melkisadek \p \v 15 Aia, ma kulu saiana ru neꞋeri ki madako liu, osiꞋana taꞋi fata abu matamata sakatafa laꞋu maꞋi neꞋe diꞋia sa Melkisadek. \v 16 Ma na fata abu faolu neꞋeri noaꞋa laꞋu ta fata abu osiꞋana nia futa ana kwalafa fata abu ki. NiaꞋa na fata abu lala osiꞋana na ngasingasiꞋanga ana mauriꞋa firi nia. \v 17 Sulia na KerekereꞋa Abu ba saea, \q1 “ꞋOe na fata abu neꞋe Ꞌoko tua firi naꞋa Ꞌamu diꞋia sa Melkisadek.”\x + \xo 7:17 \xt Sam 110:4\x* \b \p \v 18 Kulu saiana taꞋifau na taki sulia fata abuꞋanga, God rokisia taꞋifau, osiꞋana na taki neꞋeri noaꞋa kasi Ꞌafi kia, ma nia ka dalafaꞋa goꞋo Ꞌana. \v 19 Sulia na taki neꞋeri, nia ꞋafitaꞋi liu nia ka faꞋasaga goꞋo ta ru. Ma ana kaidaꞋi neꞋe, God ka kwatea taꞋifau naꞋa fuaka na tala leꞋa laꞋu fasi Ꞌiri kuka leka maꞋi siana. \p \v 20 Na tala faolu neꞋeri leꞋa ka tasa, sulia God fata alangaꞋi Ꞌato ana kaidaꞋi nia alua sa Jesus ka fata abuꞋa. Ana kaidaꞋi nia alua naꞋa kwalafa sa Lifae kira ka fata abuꞋa, noaꞋa nia kasi fata alangaꞋi Ꞌato ꞋunaꞋeri. \v 21 Bore ma sa Jesus niniꞋa, God alua fata abuꞋanga nia Ꞌani fata alangaꞋinga fuana, sulia na KerekereꞋa Abu ba saea, \q1 “God fata alangaꞋinga Ꞌato, ma nia noaꞋa kasi rokisia naꞋa manatana. \q1 ‘ꞋOke baꞋa fata abuꞋa sulia kudi.’”\x + \xo 7:21 \xt Sam 110:4\x* \b \p \v 22 Ma osiꞋana na fata alangaꞋi Ꞌato God ꞋunaꞋeri, kulu saiana na fau alangaꞋinga neꞋe sa Jesus gwaungaꞋi fafia, nia leꞋa liufia na fau alangaꞋinga Ꞌua ana na taki. \p \v 23 Aia, taꞋi ru laꞋu neꞋe kwate ma kulu ka saiana na fau alangaꞋinga faolu neꞋeri leꞋa ka tasa. Sulia Ꞌi naꞋo maꞋi, na fata abu ki neꞋe Ꞌita maꞋi faꞋasia kwalafa sa Lifae kira Ꞌoro, sulia kaidaꞋi ta ngwae ada ka mae, nia talangwaraꞋu goꞋo Ꞌana fuana rokisilana Ꞌani ta ngwae laꞋu. \v 24 Ma sa Jesus niniꞋa tuatua firi, ma na raoꞋa nia Ꞌani fata abuꞋanga ka tuatua firi. \v 25 OsiꞋana nia ꞋunaꞋeri, ana kaidaꞋi ki taꞋifau nia talangwaraꞋu goꞋo Ꞌana fuana sa Jesus ka faꞋamauria na ngwae ki neꞋe leka maꞋi siana God. Sulia sa Jesus maumauri firi, Ꞌiri nia Ꞌafida Ꞌi maana God. \p \v 26 Aia, sulia na ru neꞋeri ki, sa Jesus neꞋe na ꞋingataꞋi fata abu neꞋe kulu boꞋoboꞋo Ꞌuana, sulia nia abu liu, ma ka saga taꞋifau, ma ka noaꞋa ta taꞋangaꞋa ana. God ka ngali nia faꞋasia na ngwae taꞋa ki, ma ka alu nia ka tua Ꞌi langi. \v 27 Nia noaꞋa kasi diꞋia na ꞋingataꞋi fata abu ba Ꞌi naꞋo ki. Sulia na ꞋingataꞋi fata abu ba kiri Ꞌi naꞋo, kira saiana kika abula taꞋa, sulia kira ngwae ki goꞋo Ꞌada. Nia neꞋe sasia ma kira ka kwatea kwaisuꞋusiꞋanga ki sulia asoa ki fuana lafulana na abula taꞋangaꞋa kira ki, sui mala kira ka kwatea kwaisuꞋusiꞋanga ki fuana lafulana na abula taꞋangaꞋa na ngwae matamata ki. Ma sa Jesus niniꞋa, noaꞋa nia kasi sasi goꞋo ꞋunaꞋeri, sulia nia kasi toꞋo ana ta taꞋangaꞋa. Sa Jesus kwatea naꞋa maurilana fuana taꞋi kwaisuꞋusiꞋanga nia ana taꞋi kaidaꞋi goꞋo, ma ka noaꞋa ta foꞋosi laꞋu. \v 28 Na taki faꞋasia sa Moses, nia filia naꞋa ngwae neꞋe noaꞋa kasi saga taꞋifau fasi Ꞌiri kira ka fata abuꞋa. Bore ma ka tau naꞋa maꞋi Ꞌi buri Ꞌana na taki neꞋeri ki, God ka fata alangaꞋi ma ka filia naꞋa Ngela nia. Ma God kwate ma sa Jesus na ꞋingataꞋi fata abu aliꞋafu ma ka tuatua firi. \c 8 \s1 Sa Jesus neꞋe ꞋingataꞋi fata abu kia \p \v 1 Aia, na fadalana ru neꞋe kami fata sulia fuamuꞋa ki nia Ꞌuri: Na ꞋingataꞋi fata abu kia nia leꞋa ka tasa, ma nia tua ana kula ꞋinotoꞋa ka tasa Ꞌi langi, sulia nia tua ana bali ꞋoloꞋolo ana God. \v 2 Nia sasia na raoꞋa ꞋingataꞋi fata abu Ꞌi saena kula abu liu saena Babala Abu mamana Ꞌi langi neꞋe na Aofia saungaꞋinia, ma noaꞋa laꞋu neꞋe ngwae ki saungaꞋinia. \p \v 3 God ka filia naꞋa ꞋingataꞋi fata abu ki taꞋifau fasi Ꞌiri kira ka kwatea na kwaisuꞋusiꞋanga fuana God. Nia ka ꞋunaꞋeri logo na ꞋingataꞋi fata abu kia sa Christ toꞋo ana taꞋi ru ni kwaisuꞋusiꞋanga. \v 4 DiꞋia sa Christ tua naꞋa saena fanoa Ꞌi ano, nia kasi rao ana fata abuꞋanga, sulia kulu toꞋo naꞋa ana fata abu Ꞌoro ki neꞋe kira kwatea naꞋa ru neꞋe na taki sa Moses ki saea. \v 5 Ma na kula abu neꞋe kira rao Ꞌi saena diꞋia goꞋo Ꞌana na kula abu Ꞌi langi, bore ma nia noaꞋa kasi diꞋia liua ru mamana neꞋe nia Ꞌi langi. Sulia kaidaꞋi sa Moses nia karangi saungaꞋinia na Babala Abu God, God ka saea fuana ka Ꞌuri, \q1 “ꞋOke saungaꞋi saga nama sulia ru neꞋe nau ku faꞋataꞋinia fuamu Ꞌi gwauna ua.”\x + \xo 8:5 \xt Eksodas 25:40\x* \b \p \v 6 Ma na raoꞋa sa Jesus ana fata abuꞋanga nia leꞋa ka liufia na fata abu neꞋe Ꞌi ano ki. OsiꞋana nia neꞋe kwatea ma fau alangaꞋi faolu God ke fuli mamana neꞋe liufia fau alangaꞋinga Ꞌua. Na fau alangaꞋinga faolu neꞋeri, nia talingaꞋi sulia nia Ꞌi saena fata alangaꞋinga ngasingasiꞋa God. \p \v 7 Si diꞋia na fau alangaꞋinga Ꞌua nia rao leꞋa goꞋo Ꞌana, tama noaꞋa laꞋu ta fau alangaꞋi Ꞌanga faolu Ꞌi buri Ꞌana. \v 8 Bore ma God lisia na ngwae nia ki noaꞋa kasi roꞋo sulia na fau alangaꞋinga Ꞌua, ma nia ka fata Ꞌuri, \q1 “NauꞋa na Aofia, ma ana kaidaꞋi neꞋe nia Ꞌua maꞋi, nai baꞋa alua ta fau alangaꞋi faolu fuana faꞋamaurilana fuuꞋi ngwae Israel. \q1 \v 9 Ma na fau alangaꞋi faolu neꞋeri, noaꞋa kasi diꞋia goꞋo na fau alangaꞋi Ꞌua neꞋe nau ku kwatea fuana koꞋo bora kira ki, ana kaidaꞋi nau ku talaꞋi kira maꞋi faꞋasia fanoa Ejipt. \q1 Kira kasi roꞋo goꞋo sulia fau alangaꞋi neꞋeri. \q1 Ma osiꞋana ru neꞋeri, nau ku faꞋiburi Ꞌani kira. \q1 \v 10 Na fau alangaꞋi faolu neꞋe nai baꞋa sasi fauna faꞋamaurilana fuuꞋi ngwae Israel neꞋe nia Ꞌuri: \q1 Nai baꞋa alua naꞋa taki nau ki saena manatada, ma nai baꞋa keresia saena maurilada. \q1 Ma nai baꞋa God fuada, ma kira ke baꞋa ngwae nau ki. \q1 \v 11 Ma noaꞋa kira kasi oga laꞋu ta ngwae Ꞌiri ke faꞋamanata kira suli nau. \q1 Sulia ana asoa neꞋeri, ngwae ki taꞋifau, na ngwae ꞋinotoꞋa ki ma na ngwae tiꞋitiꞋi ki, kira ke baꞋa saiaku. \q1 \v 12 Ma nai baꞋa rufuanata ana abula taꞋangaꞋa kira ki, ma nai manata bura Ꞌani na roraꞋa kira ki.”\x + \xo 8:12 \xt Jeremaea 31:31-34\x* \b \p \v 13 Aia, sulia God fata sulia na fau alangaꞋinga faolu neꞋeri, nia faꞋataꞋinia na fau alangaꞋi Ꞌanga Ꞌi naꞋo nia Ꞌua naꞋa. Ma kulu ka saiana diꞋia ta ru neꞋe Ꞌua naꞋa, Ꞌirai ma nia ke baꞋa mu tatari, ma nia ka noꞋana naꞋa. \c 9 \s1 Na foꞋongaꞋa Ꞌi ano ma Ꞌi langi \p \v 1 Aia, saena fau alangaꞋi Ꞌua, God ka kwatea taki ki fuana foꞋongaꞋa, ma nia ka faꞋamanata logo sulia na Babala Abu neꞋe Ꞌi ano. \v 2 Kira saungaꞋinia naꞋa Babala Abu neꞋeri Ꞌani Ꞌaba ifi, ma nia toꞋo ana ro maꞋe luma ki. Na etana maꞋe luma kira saea Ꞌani “kula abu.” Ma kira ka alua faꞋi unu Ꞌi neꞋeri, faꞋinia na tatafe, ma na beret Ꞌuana kwatelana fuana God ka teo Ꞌi fafona. \v 3 Ma kira ka dauraꞋinia logo na Ꞌaba ifi Ꞌi safitana na ro maꞋe luma neꞋeri ki. Aia, ma na ruana maꞋe luma kira saea Ꞌani “kula abu liu.” \v 4 Ma saena maꞋe luma neꞋeri, kira alua naꞋa fuꞋani kwaisuꞋusi neꞋe kira saungaꞋinia Ꞌani gol. Ma fuꞋani kwaisuꞋusi neꞋeri kira duꞋafia na Ꞌai moko leꞋa fafona. NeꞋeri logo kira alua taꞋi faꞋi kisi doe neꞋe kira daua fafia Ꞌani gol. Na faꞋi kisi doe neꞋeri nia faꞋataꞋinia Ꞌani fau alangaꞋinga God. Ma Ꞌi saena faꞋi kisi doe neꞋeri taꞋi titiu kira saungaꞋinia Ꞌani gol, ma Ꞌi saena kira ka alua na fanga neꞋe kira saea Ꞌani “mana.” Ma Ꞌi saena faꞋi kisi doe neꞋeri logo, kira ka alua na faꞋi kuba sa Aaron neꞋe bulao, ma na ro reba fau ki neꞋe God keresia na fau alangaꞋinga ani. \v 5 Aia, ma na faꞋi kisi doe neꞋeri kira alua ro nunuꞋi Ꞌainsel ki Ꞌi fafona. Ma na Ꞌainsel neꞋeri ki kira toꞋo ana ꞋabaꞋaba ru ki neꞋe faꞋataꞋinia God tua Ꞌi neꞋeri. Na ꞋabaꞋaba ru neꞋeri ki Ꞌifi Ꞌi fafona na kula neꞋe God lafua naꞋa taꞋangaꞋa na ngwae ki. Bore ma noaꞋa naisi faꞋamanata daranini leꞋa goꞋo sulia na ru neꞋeri ki ana kaidaꞋi neꞋe. \p \v 6 Ma ana kaidaꞋi kira sasi akaꞋu ana ru ꞋunaꞋeri ki taꞋifau, na fata abu ki kira ka ruꞋu saena etana maꞋe luma ana asoa ki taꞋifau fuana sasilana na raoꞋa kira ki. \v 7 Aia, na ruana maꞋe luma neꞋe kira saea Ꞌani “kula abu liu,” taꞋi ngwae goꞋo neꞋe ka ruꞋu ma niaꞋa na ꞋingataꞋi fata abu, ma nia ka ruꞋu Ꞌi neꞋeri ana taꞋi kaidaꞋi goꞋo saena taꞋi faꞋi ngali. Ma kaidaꞋi nia ruꞋu Ꞌi saena, nia ka ngalia na Ꞌabu fuana foꞋosiꞋanga Ꞌani fuana na lafulana taꞋangaꞋa nia ki, ma na taꞋangaꞋa na ngwae ki logo neꞋe kira sasiꞋi ana kaidaꞋi kira kina Ꞌua. \v 8 Aia, Ꞌani ru neꞋeri ki, na AnoꞋi ru Abu ka faꞋamanata kia neꞋe noaꞋa kulu kasi ruꞋu Ꞌua Ꞌi saena na “kula abu liu,” ana kaidaꞋi na Babala Abu tua Ꞌua. \v 9 Ma ru neꞋeri ka faꞋamanata kulu Ꞌani taꞋi ru ana kaidaꞋi neꞋe. Nia faꞋamanata kulu Ꞌani na kwatelana na kwateꞋa ki faꞋinia na kwaisuꞋusiꞋanga ki noaꞋa kasi faꞋasikasika manatada ngwae ki. \v 10 OsiꞋana taki neꞋeri ki fata goꞋo sulia fanga, ma kwaꞋunga, ma na faꞋasikasikalana noni. Ma na taki neꞋeri ki leka goꞋo sulia bali ana noni, ma niꞋi ka talingaꞋi goꞋo Ꞌana leleka ka dao ana kaidaꞋi God ka rokisia Ꞌani ta ru faolu. \p \v 11 Ma ana kaidaꞋi neꞋe sa Jesus Christ ka dao naꞋa maꞋi fuana sasilana na raoꞋa na ꞋingataꞋi fata abu ana tala faolu neꞋe leꞋa ka liufia tala Ꞌua. Na Babala Abu neꞋe nia ka rao Ꞌi saena nia Ꞌi langi, nia leꞋa ka tasa ma ka doe liufia na Babala Abu Ꞌi ano. NoaꞋa ta ngwae kasi saungaꞋinia na Babala Abu neꞋeri, ma na Babala Abu neꞋeri noaꞋa kasi tua saena magalia neꞋe. \v 12 Ma sa Jesus Christ ka ruꞋu ana taꞋi kaidaꞋi goꞋo Ꞌi saena “kula abu liu” neꞋe tua maꞋi Ꞌi langi, ma noaꞋa nia kasi ruꞋu laꞋu. Ma ana kaidaꞋi nia ka ruꞋu, nia kasi ngalia maꞋi na Ꞌabuna nanigot ki faꞋinia buluka fuana na kwaisuꞋusiꞋanga. Bore ma nia ka ruꞋu lala fasi Ꞌiri nia ka kwatea na Ꞌabuna talana fuana kwaisuꞋusiꞋanga, ma ꞋunaꞋeri nia ka sasia ka talangwaraꞋu fuaka fuana tuaꞋa Ꞌani mauriꞋa firi. \p \v 13 Sulia na ru neꞋe na taki ki faꞋamanata Ꞌani, diꞋia ta ngwae bore Ꞌana noaꞋa kasi sikasika Ꞌi maana God, na fata abu ka faꞋasikasika nia Ꞌani namulilana ana Ꞌabuna nanigot, ma buluka, ma na fuꞋa fuꞋana kala buluka. \v 14 Aia, ma diꞋia nia talangwaraꞋu goꞋo Ꞌana fuana ta ngwae ka faꞋasikasika goꞋo Ꞌana Ꞌani Ꞌabuna buluka faꞋinia nanigot ki, ꞋunaꞋeri nia ka tasa liu mo diꞋia nia sikasika Ꞌani Ꞌabuna sa Jesus Christ. Ma Ꞌani na kwaiꞋafilana AnoꞋi ru Abu tuatua firi, sa Jesus Christ ka foꞋosi Ꞌani nonina talana fuana God, ma nia noaꞋa kasi toꞋo goꞋo ana ta roraꞋa. Ma sulia na Ꞌabuna, nia faꞋasikasika maurilaka taꞋifau, fasi Ꞌiri kulu ka rao fuana God neꞋe mauri mamana. Ma noaꞋa kulu kasi fulia laꞋu ti ru neꞋe ka talaꞋi kia Ꞌuana maeꞋa. \s1 Na Ꞌabu faꞋataꞋinia neꞋe God alafafia na fata alangaꞋinga nia \p \v 15 Ma osiꞋana nia ꞋunaꞋeri, sa Jesus Christ naꞋa neꞋe ngwae gwaungaꞋi naꞋa fafia fau alangaꞋinga faolu, fasi Ꞌiri na ngwae neꞋe God saeda, kike baꞋa ngalia na mauriꞋa firi neꞋe God fata alangaꞋi Ꞌania. Nia talangwaraꞋu goꞋo Ꞌana fuana God ka sasi ꞋunaꞋeri, osiꞋana na maelana sa Jesus Christ. Ma sulia na maelana sa Jesus Christ, God ka lafua naꞋa taꞋangaꞋa ngwae neꞋe kira sasiꞋi ana kaidaꞋi na fau alangaꞋinga Ꞌua nia gwaungaꞋi Ꞌua fafida. \p \v 16 Aia, muke manata basi sulia na ngwae neꞋe tua ma ka keresia taꞋi Ꞌaba ru neꞋe faꞋataꞋinia diꞋia nia ke mae, sa tai neꞋe ke baꞋa ngalia na toꞋoruꞋa nia ki. Ana kaidaꞋi na ngwae ba keresia Ꞌaba ru neꞋeri nia mae, nia talingaꞋi fuana ta ngwae laꞋu ka faꞋataꞋi mamana ana neꞋe nia mae, sui mala na ngwae neꞋe nia ka fata sulia Ꞌi saena Ꞌaba ru neꞋeri ka fiꞋi ngalia naꞋa toꞋoruꞋa neꞋeri ki. \v 17 Ma diꞋia ngwae ba keresia Ꞌaba ru neꞋeri ka mauri Ꞌua, na ru ba nia keresia ki nia ꞋafitaꞋi ka fuli. Ma diꞋia nia ka mae mala, na ru neꞋe nia keresia ki ka fiꞋi fuli. \v 18 Nia neꞋe na fau alangaꞋi Ꞌanga etaeta ba God dao mamana kaidaꞋi kira namulia ana Ꞌabu. \v 19 ꞋUnaꞋeri, sa Moses ka faꞋamanata Ꞌani ngwae Ꞌi naꞋo ki sulia ru ki taꞋifau neꞋe taki totongaꞋi kira ka sasiꞋi, sui nia ka ngalia Ꞌabu faꞋasia na buluka ki faꞋinia na nanigot ki, ma ka dola Ꞌani kafo. Sui nia ka lolomaꞋinia na ifuna sipsip neꞋe kira faꞋameoa ma na rarana Ꞌai neꞋe kira saea Ꞌani “hisop.” Ma nia ka namulia na buka neꞋe kira keresia Ꞌani taki neꞋeri ki, ma ka namulia logo Ꞌani na ngwae ki. \v 20 Ma sa Moses ka fata Ꞌuri, “Na Ꞌabu neꞋeri, nia faꞋataꞋi mamana ana fau alangaꞋi Ꞌanga neꞋe God baꞋe kamu Ꞌuana Ꞌiri muke roꞋosulia.” \v 21 Nia ka ꞋunaꞋeri logo sa Moses ka namulia naꞋa Babala Abu neꞋe kira saungaꞋinia Ꞌani Ꞌaba ifi, ma ka namulia logo na ru ki taꞋifau Ꞌi saena fuana na foꞋosilana God. \v 22 Ma ka ꞋunaꞋeri logo, na taki ki ka saea neꞋe nia teo fuana faꞋasikasikalana na ru Ꞌoro ki Ꞌani Ꞌabu. Ma ꞋunaꞋeri logo, diꞋia noaꞋa kira kasi saungia ta ru mauri ma Ꞌabuna ka afe, nia ꞋafitaꞋi God ka rufuanata ana na taꞋangaꞋa ta ngwae. \s1 KwaisuꞋusiꞋanga sa Jesus Christ neꞋe lafua taꞋangaꞋa ki \p \v 23 Ma na ru fuana foꞋosilana God Ꞌi ano ki, kira diꞋia goꞋo Ꞌana nununa ana ru mamana ki maꞋi Ꞌi langi, nia neꞋe ngwae kira ka faꞋasikasikada Ꞌani Ꞌabu ꞋunaꞋeri. Bore ma na ru mamana ki maꞋi Ꞌi langi oga na kwaisuꞋusiꞋanga neꞋe leꞋa ka tasa. \v 24 Sulia ana kaidaꞋi sa Jesus Christ kwatea naꞋa kwaisuꞋusiꞋanga nia fuana God, nia kasi ruꞋu maꞋi saena Babala Abu Ꞌi ano neꞋe ngwae ki kira saungaꞋinia ka diꞋia goꞋo Ꞌana na nununa Babala Abu mamana Ꞌi langi. Nia leka Ꞌi langi, ma Ꞌi neꞋeri nia ka tua faꞋinia God fuana Ꞌafilaka. \p \v 25 Ma sulia faꞋi ngali ki taꞋifau, na ꞋingataꞋi fata abu ngwae Jiu ki, nia ka ruꞋu saena “kula abu liu” ana Luma Abu God neꞋe Ꞌi ano, ana taꞋi kaidaꞋi saena taꞋi faꞋi ngali Ꞌuana kwatelana kwaisuꞋusiꞋanga Ꞌani Ꞌabuna ru mauri ꞋaeꞋaela ki. Bore ma sa Jesus Christ nia noaꞋa kasi ruꞋu ana kaidaꞋi Ꞌoro ki fuana kwatelana na kwaisuꞋusiꞋanga Ꞌani niaꞋa talana. \v 26 Sulia diꞋia nia ꞋunaꞋeri, Ꞌita maꞋi ana etangilana saungaꞋilana na magalia, nia ka nonifii funifaraꞋa ana kaidaꞋi Ꞌoro ki. Bore ma ana kaidaꞋi Ꞌisi neꞋe ki, nia ka leka maꞋi ana taꞋi kaidaꞋi goꞋo fasi Ꞌiri nia ka lafua taꞋangaꞋa ki Ꞌani na kwatelana kwaisuꞋusiꞋanga ana nonina talana. Ma noaꞋa nia kasi sasi naꞋa ꞋunaꞋeri laꞋu. \p \v 27 Aia, ma na ngwae saena magalia neꞋe ki, kira mae ana taꞋi faꞋi kaidaꞋi goꞋo, sui mala God ke baꞋa matalangaꞋinida. \v 28 Ma ꞋunaꞋeri logo, sa Jesus Christ ka mae ana taꞋi kaidaꞋi goꞋo fuana kwaisuꞋusiꞋanga fuana lafulana na taꞋangaꞋa na ngwae Ꞌoro ki. Ma nia ke baꞋa oli laꞋu maꞋi Ꞌi ano, noaꞋa laꞋu fuana lafulana taꞋangaꞋa ngwae ki, bore ma nia ke baꞋa oli fuana faꞋamaurilana na ngwae neꞋe kira kwaimasi ana ki. \c 10 \p \v 1 Na taki neꞋe sa Moses kwateꞋe ki, na nununa goꞋo Ꞌana ru mamana neꞋe leꞋa ka tasa neꞋe sa Jesus sasiꞋi fuaka ki. Na taki ki saea kira ꞋidufaꞋi kwatea na kwaisuꞋusiꞋanga ki ana faꞋi ngali ki taꞋifau. Ma kulu ka saiana na taki neꞋeri ki, kira ꞋafitaꞋi goꞋo ka faꞋasaga na ngwae neꞋe kira foꞋosia God ki. \v 2 DiꞋia na kwaisuꞋusiꞋanga neꞋeri kwate ma sa tai faꞋida neꞋe kira foꞋo ma kika sikasika naꞋa, noaꞋa kira kasi bolo fuana kwatelana laꞋu ta kwaisuꞋusiꞋanga, osiꞋana kira saiana God ke baꞋa rufuanata naꞋa taꞋangaꞋa kira ki taꞋifau, ma noaꞋa kira kasi kwaimanatai laꞋu. \v 3 Bore ma sulia faꞋi ngali ki taꞋifau, na kwaisuꞋusiꞋanga kira ki faꞋamanata oli ada ana taꞋangaꞋa kira ki. \v 4 Sulia nia ꞋafitaꞋi goꞋo fuana Ꞌabuna buluka ki faꞋinia na nanigot ki ka lafua naꞋa taꞋangaꞋa kia ki. \p \v 5 Nia neꞋe ana kaidaꞋi sa Jesus Christ karangi ka leka naꞋa maꞋi saena magalia, nia fata fuana God ka Ꞌuri, \q1 “NoaꞋa laꞋu kwaisuꞋusiꞋanga ana ru mauri ꞋaeꞋaela ki neꞋe Ꞌoko oga, bore ma Ꞌoko kwatea na noni fuaku. \q1 \v 6 Sulia noaꞋa Ꞌoe kosi saeleꞋa goꞋo faꞋinia na kwaisuꞋusiꞋanga Ꞌani na ru mauri ꞋaeꞋaela ki neꞋe kira doꞋofia ma na Ꞌabuna ru ꞋaeꞋaela ki fuana na lafulana taꞋangaꞋa ki. \q1 \v 7 Sui, nau ku saea, ‘God Ꞌae, nau ku dao naꞋa fasi Ꞌiri nau ku sasi sulia tae ki neꞋe Ꞌoko oga, diꞋia kira kerekere naꞋa suli nau Ꞌi saena KerekereꞋa Abu.’”\x + \xo 10:7 \xt Sam 40:6-8\x* \b \p \v 8 Aia, sa Jesus ka saea neꞋe God noaꞋa kasi oga goꞋo na kwateꞋa ki ma na kwaisuꞋusiꞋanga neꞋe kira doꞋofia ma na Ꞌabuna ru mauri ꞋaeꞋaela ki fuana na lafulana taꞋangaꞋa ki. Ma noaꞋa nia kasi saeleꞋa sulia na ru neꞋeri ki. Ma nia ka fata ꞋunaꞋeri, sui bore Ꞌana na taki sa Moses ki kira fata sulia kwaisuꞋusiꞋanga neꞋeri ki. \v 9 Ma nia ka fata laꞋu Ꞌuri fuana God, “Nau ku dao naꞋa fasi Ꞌiri nau ku sasi sulia tae ki neꞋe Ꞌoko oga.” Ma sulia na alaꞋanga neꞋeri, kulu saiana God ka lafua naꞋa kwaisuꞋusiꞋanga ana na taki, ma ka rokisia naꞋa Ꞌani na kwaisuꞋusiꞋanga Ꞌani sa Jesus Christ. \v 10 Ma sulia sa Jesus Christ nia sasi sulia naꞋa kwaiogai Ꞌanga God, ma God ka lafua naꞋa taꞋangaꞋa kia ki, ma ka faꞋasikasika kulu naꞋa. Nia ꞋunaꞋeri, sulia kwaisuꞋusiꞋanga sa Jesus Christ Ꞌani nonina talana ana taꞋi kaidaꞋi goꞋo, ma ka noaꞋa laꞋu ta foꞋosi Ꞌani nonina ana ruana kaidaꞋi. \p \v 11 Ma na fata abu Jiu ki kira ꞋidufaꞋi ruꞋu Ꞌi saena Luma Abu sulia asoa ki, ma kira ka sasia na raoꞋa kira Ꞌani kwaisuꞋusiꞋanga ana kaidaꞋi Ꞌoro ki. Bore ma na kwaisuꞋusiꞋanga neꞋeri ki, noaꞋa kira kasi bolo fuana lafulana na taꞋangaꞋa ngwae ki. \v 12 Ma sa Jesus Christ neꞋe, nia kwatea kwaisuꞋusiꞋanga nia ana taꞋi kaidaꞋi goꞋo fuana lafulana na taꞋangaꞋa ki. Ma nia kasi oga ke kwatea laꞋu ta kwaisuꞋusiꞋanga ana ta kaidaꞋi matamata. Ma ana kaidaꞋi nia ka kwatea naꞋa kwaisuꞋusiꞋanga nia ka sui, nia ka tua Ꞌi bali ꞋoloꞋolo ana God, sulia na raoꞋa nia fuana na kwaisuꞋusiꞋanga ka sui naꞋa. \v 13 Ma sa Jesus Christ ke tua goꞋo Ꞌana Ꞌi neꞋeri, ma nia ka kwaimasi ana kaidaꞋi neꞋe God ke baꞋa fuꞋa ka liufia na malimae nia ki. \v 14 Aia, sulia taꞋi kwaisuꞋusiꞋanga neꞋeri, nia ka lafua naꞋa taꞋangaꞋa kia ki, ma nia kwate ma kulu ka saga tua tua firi. \p \v 15 Ma na AnoꞋi ru Abu nia fata laꞋu sulia na ru neꞋeri ki ka Ꞌuri, \q1 \v 16 “NauꞋa na Aofia, ma saena asoa neꞋe ke baꞋa dao maꞋi, nai baꞋa alua ta fau alangaꞋinga faolu fuada fuana faꞋamaurilada Ꞌuri: \q1 Nai baꞋa alua na taki nau ki Ꞌi saena manatada, ma nai baꞋa keresia saena maurilada.”\x + \xo 10:16 \xt Jeremaea 31:33\x* \m \v 17 Ma na AnoꞋi ru Abu ka fata laꞋu Ꞌuri, \q1 “Na roraꞋa kira ki ma na abula taꞋangaꞋa kira ki, nai baꞋa rufuanata ani, ma noaꞋa nau kusi manata laꞋu toꞋo ani.”\x + \xo 10:17 \xt Jeremaea 31:34\x* \b \p \v 18 Aia, kaidaꞋi God ka rufuanata naꞋa ana taꞋangaꞋa, noaꞋa kasi bolo fuana na kwatelana laꞋu ta kwaisuꞋusiꞋanga fuana lafulana taꞋangaꞋa ki. \s1 Kuke dau ngasi ana fitoꞋonga kulu ana God \p \v 19 Ngwaefuta nau kina, sulia na maelana sa Jesus, kulu saiana kuke leka noniraꞋa fuana ruꞋungaꞋa saena “kula abu liu.” \v 20 Sulia sa Jesus nia saungaꞋinia na tala faolu fuaka fuana lekaꞋa maꞋi siana God, fasi Ꞌiri kuke mauri firi faꞋinia. Nia sasi ꞋunaꞋeri Ꞌania na kwaisuꞋusiꞋanga Ꞌani nonina. \p \v 21 Kulu toꞋo naꞋa ana taꞋi ꞋingataꞋi fata abu leꞋa liu neꞋe gwaungaꞋi fafia ngwae God ki. \v 22 Ma sulia ru neꞋeri ki, kuke dao siana God faꞋinia na foꞋongaꞋa neꞋe mamana, ma na faꞋamamanaꞋanga neꞋe ngasi, ma na manataꞋanga neꞋe faolu, sulia kulu saiana God faꞋasikasika kia naꞋa sulia sa Jesus. Ma kuke siuabu logo fuana faꞋataꞋilana God neꞋe faꞋasikasika kulu naꞋa. \v 23 Kulu saea fuana ngwae ki neꞋe kulu manata kwaimasi ana God. Ma kuke dau ngasi ana fitoꞋonga Ꞌuana na ru ba God nia fata alangaꞋi Ꞌani fuaka ki, sulia kulu saiana nia ke baꞋa faꞋamamana na fatalana. \v 24 Ma kulu ke manata sulia na kwaiogai Ꞌanga kia kwailiu, fasi Ꞌiri kuke kwaiꞋafi aka kwailiu, ma kuke faꞋataꞋinia na alafeꞋanga fuaka kwailiu Ꞌani ru leꞋa neꞋe kulu sasiꞋi ki. \v 25 Aia, ma noaꞋa kulu kasi tua faꞋasia na fikuꞋa faꞋinia foꞋosilana God, diꞋia ti ngwae neꞋe kira sasia. Bore ma kuke fiku fasi Ꞌiri kuke radu kulu kwailiu, sulia kulu saiana na asoa ana olilana maꞋi na Aofia sa Jesus nia karangi naꞋa. \p \v 26 DiꞋia kulu saiana ka sui naꞋa na faꞋamanataꞋanga mamana ki, ma diꞋia kulu inaꞋu goꞋo Ꞌakulu ana sasilana ru taꞋa ki, tama noaꞋa ta kwaisuꞋusiꞋanga kasi bolo goꞋo faꞋinia lafulana roraꞋa kia ki. \v 27 Ma diꞋia ta ngwae sasi ꞋunaꞋeri, nia ka maꞋu sulia nia masia naꞋa na matalangaꞋinga doe, ma na mafula ꞋakoꞋako neꞋe God ke baꞋa faꞋalia Ꞌani sa tai faꞋida neꞋe kira tataꞋe saulia niaꞋa. \v 28 Ma ana kaidaꞋi ba sui, sa tai neꞋe ka aburongo goꞋo Ꞌana ana na taki sa Moses ki, ma diꞋia ta uulu ngwae nama ta ro ngwae ka fata faꞋamamana neꞋe ngwae neꞋeri rora, noaꞋa kira kasi manataia, kika saungia goꞋo. \v 29 Ma diꞋia ka ꞋunaꞋeri fuana taki sa Moses ki, na kwaꞋikwaꞋinga neꞋe doe ka tasa fuana sa tai neꞋe Ꞌaila Ꞌania na Ngela God Ꞌi taꞋena. Sulia na abulalana na ngwae ꞋunaꞋeri nia faꞋataꞋinia neꞋe nia fia fasi na maelana sa Jesus Christ noaꞋa kasi ꞋinotoꞋa goꞋo, ma nia fia fasi na fau alangaꞋi faolu neꞋe totolia ka faꞋasikasika nia, noaꞋa kasi ꞋinotoꞋa logo. Aia, na ngwae ꞋunaꞋeri nia fata faꞋalia na AnoꞋi ru Abu neꞋe kwaiꞋofe ana niaꞋa. \v 30 Sulia kulu saiana God ba fata Ꞌuri, “Nai baꞋa duꞋu, nau naꞋa neꞋe nai kwatea matalangaꞋinga fuana ngwae ki, osiꞋana na abula taꞋangaꞋa kira ki.” Ma na KerekereꞋa Abu ka fata laꞋu Ꞌuri, “Na Aofia ke baꞋa matalangaꞋinia na ngwae nia ki.” \v 31 Si diꞋia na God mauri nia dau fafia ta ngwae fuana matalangaꞋilana, na ngwae neꞋeri ke baꞋa maꞋu liu. \p \v 32 Ma muke manata toꞋona kaidaꞋi Ꞌato Ꞌoro ba kamu ruꞋu Ꞌi saena ki, kaidaꞋi kamu eta toꞋo ana madakolaꞋanga sa Christ. \v 33 Kira faꞋafii kamu, ma kira ka fata siaraꞋi kamu maana ngwae Ꞌoro ki. Ma ana ti kaidaꞋi, kamu ka maꞋudi fuana ꞋadoꞋa faꞋinia na ngwae kwaima kamu ki neꞋe ti ngwae kira faꞋafii kira ꞋunaꞋeri. \v 34 Aia, ma ana kaidaꞋi kira alu ngwae faꞋamamana ki saena luma ni lokafo, muka manataida, ma muka Ꞌafida. Ma muka saeleꞋa goꞋo amuꞋa ana kaidaꞋi ngwae ki kira laua na toꞋoruꞋa kamu ki taꞋifau, sulia kamu saiana muka toꞋo laꞋu ana toꞋoruꞋa leꞋa ka tasa ki neꞋe nia tuatua firi Ꞌi langi. \v 35 DuꞋungana ꞋunaꞋeri, noaꞋa kamu kasi maꞋu. Si diꞋia muke faꞋamamana ngangata ana God, muke baꞋa ngalia na kwaiaraꞋa nia fuamuꞋa neꞋe leꞋa ka tasa. \v 36 Muke toꞋo ana mabetauꞋa, fasi Ꞌiri muke sasi sulia kwaiogai Ꞌanga God, ma muke ngalia naꞋa ru neꞋe nia fata alangaꞋinia fuamuꞋa ki. \v 37 OsiꞋana na KerekereꞋa Abu ba fata Ꞌuri, \q1 “Karangi nia ke baꞋa leka maꞋi, ma nia noaꞋa kasi tau naꞋa. \q1 \v 38 Ma na ngwae saga nau ki, kike baꞋa faꞋamamana ma kike mauri. \q1 Bore ma diꞋia sa tai bore ada neꞋe oli faꞋi buri sulia kira maꞋu, noaꞋa nau kusi saeleꞋa goꞋo faꞋinida.”\x + \xo 10:38 \xt Habakuk 2:3-4\x* \m \v 39 Bore ma kulu noaꞋa kasi diꞋia na ngwae neꞋe kira ngalia kwaꞋikwaꞋinga sulia kira leka tau ꞋunaꞋeri. Kulu faꞋamamana ana God, ma nia ka faꞋamauri kia. \c 11 \s1 Kulu fitoꞋo ana God ke fulia fata alangaꞋinga nia \p \v 1 DiꞋia kulu fitoꞋo ana God, kulu saiana kuke baꞋa ngalia ru leꞋa ki neꞋe kulu kwaimasi ana faꞋasia niaꞋa, sui bore Ꞌana kulu noaꞋa kasi lisida Ꞌua. \v 2 Aia, ma na ngwae Ꞌua ki Ꞌi naꞋo maꞋi, God alafafida sulia na fitoꞋonga kira ana niaꞋa. \p \v 3 Sulia na fitoꞋonga kulu ki, kulu saiana God nia saungaꞋinia na ru ki taꞋifau Ꞌani fata totongaꞋinga nia. Na ru ki taꞋifau neꞋe kulu lisia, kira Ꞌita maꞋi faꞋasia na ru neꞋe noaꞋa kulu kasi lisiꞋi ki. \p \v 4 Sa Abel ba fitoꞋo ana God, ma nia ka kwatea na kwaisuꞋusiꞋanga nia fuana God neꞋe leꞋa ka liufia na kwaisuꞋusiꞋanga neꞋe sa Kein kwatea. Ma sulia na fitoꞋonga sa Abel, God ka saea nia ꞋoloꞋolo, sulia God alafafia na kwateꞋa nia ki. OsiꞋana sa Abel fitoꞋo ana God, na ru neꞋe nia sasiꞋi ka faꞋamanata kia Ꞌua, sui bore Ꞌana nia ka mae naꞋa. \p \v 5 Ma sa Enok ka fitoꞋo ana God, ma noaꞋa nia kasi mae, sulia God ngalia Ꞌuana Ꞌi langi, ma noaꞋa ta ngwae Ꞌi ano kasi lisia laꞋu sa Enok. Ma na KerekereꞋa Abu ka saea God saeleꞋa liu sulia sa Enok, ma God fiꞋi ngalia Ꞌuana Ꞌi langi. \v 6 DiꞋia ta ngwae noaꞋa kasi fitoꞋo ana God, noaꞋa liu God ka saeleꞋa fafia. Sulia sa tai neꞋe leka maꞋi siana God, nia ka fitoꞋo nama neꞋe God tua ma ka faꞋaleꞋa na ngwae neꞋe kira leka maꞋi siana ki. \p \v 7 Ma sa Noa fitoꞋo ana God, ma nia ka roꞋosulia na fata totongaꞋinga God ki fuana sulia na igoigo neꞋe ke baꞋa dao maꞋi. Nia ka faꞋamamana, sui bore Ꞌana nia kasi lisia Ꞌua na igoigo neꞋeri. Nia ka roꞋosulia God, ma ka saungaꞋinia taꞋi faka doe. Ma kaidaꞋi neꞋe kafo doe ka fungu maꞋi, nia faꞋinia na ngwae nia ki kira ka mauri. Ma kaidaꞋi nia sasi ꞋunaꞋeri, nia ka faꞋataꞋinia neꞋe ngwae matamata ki kira taꞋa ma kika totolia ngalilana na kwaꞋikwaꞋinga God. Ma God ka saea sa Noa nia ꞋoloꞋolo sulia na fitoꞋonga nia. \p \v 8 Ma sa Abraham fitoꞋo ana God, ma nia ka roꞋosulia na fatalana. God baꞋea nia ka leka faꞋasia maꞋe fanoa nia Ꞌuana ta abaꞋi kula matamata laꞋu ana kula neꞋe God fata alangaꞋi Ꞌani fasi Ꞌiri ka kwatea fuana. Nia neꞋe sa Abraham ka faꞋasia fanoa nia, sui bore Ꞌana noaꞋa nia kasi sai Ꞌua ana Ꞌi faꞋi neꞋe nia leka Ꞌuana. \v 9 Ma kaidaꞋi nia ka dao ana abaꞋi kula neꞋe God fata alangaꞋi Ꞌani, nia ka tua diꞋia na ngwae kwaita ana abaꞋi kula neꞋeri, ma nia ka tua goꞋo Ꞌana saena babala. Nia ka ꞋunaꞋeri logo ana ngela nia sa Aesak, ma koꞋo nia sa Jakob. Kera sai logo ana na fata alangaꞋinga neꞋe God saea fuana sa Abraham nia teo logo fuadaroꞋo. \v 10 Sa Abraham tua ꞋunaꞋeri, osiꞋana nia kwaimasi ana fanoa leꞋa neꞋe God saungaꞋinia Ꞌi langi neꞋe teoteo firi ma noaꞋa kasi sui. \p \v 11 Ma sulia na fitoꞋonga, sa Abraham bolo faꞋinia nia ka toꞋo ana ngela, sui bore Ꞌana nia ka ngwaro, ma na Ꞌafe nia Ꞌi Sera ka ꞋabaraꞋa logo. Ma kera ka toꞋo ana ngela, sulia kera fitoꞋo ana God ke baꞋa faꞋamamana na fata alangaꞋinga nia. \v 12 Bore Ꞌana sa Abraham ka ngwaro ma leleka karangi ka mae, kera toꞋo ana kwalafa Ꞌoro liu ki. Kira Ꞌoro ka diꞋia na bulubulu ki saena mamanga, ma na one Ꞌi ninimani asi neꞋe noaꞋa kasi totolia toꞋomaꞋilana. \p \v 13 Aia, na ngwae neꞋeri ki kira fitoꞋo ana God, ma kira ka eta mae sui mala kira ka fiꞋi ngalia ru ki taꞋifau neꞋe God nia fata alangaꞋi Ꞌani fuada. Ma kira ka manata sulia na ru neꞋe God nia fata alangaꞋi Ꞌania ki, ma kira ka saiana kike baꞋa ngalia ana kaidaꞋi matamata. Ma kira ka saea logo na fanoa neꞋe kira toꞋo ana, noaꞋa laꞋu na fanoa kira, sulia na fanoa mamana kira neꞋe nia maꞋi Ꞌi langi. \v 14 Aia, ma na ngwae neꞋe kira fata ꞋunaꞋeri ki, kira faꞋataꞋinia neꞋe kira kwaimasi ana na fanoa mamana kira. \v 15 Ma sa Abraham ma na ngwae neꞋeri ki logo noaꞋa kasi manata naꞋa Ꞌuana na fanoa kira ba kira leka faꞋasia. Si diꞋia nia ꞋunaꞋeri, nia bolo goꞋo Ꞌana fuada Ꞌuana oliꞋa Ꞌi neꞋeri. \v 16 Bore ma, kira ka lulu Ꞌuana na fanoa leꞋa liufia na fanoa ba kira faꞋasia, sulia kira kwaimasi Ꞌuana na fanoa kira Ꞌi langi. Sulia na ru neꞋeri, God ka saeleꞋa ana kaidaꞋi kira saea niaꞋa Ꞌani God kira, sulia nia sasi akaꞋu taꞋifau naꞋa ana fanoa ni tuaꞋa boborida maꞋi Ꞌi langi. \p \v 17-18 Kulu saiana God nia fata alangaꞋi fuana sa Abraham, sulia na ngela nia sa Aesak neꞋe na kwalafa nia ke baꞋa Ꞌoro liu. Ma ana kaidaꞋi God ka ilitoꞋona na fitoꞋonga sa Abraham, nia ka saea fuana ka saungia sa Aesak fuana kwaisuꞋusiꞋanga. Ma na fitoꞋonga sa Abraham ka ngasingasiꞋa fafona na fata alangaꞋinga God fuana, ma nia ka sasi akaꞋu fuana saungilana ngela mutaꞋi nia sa Aesak Ꞌiri nia ka kwaisuꞋusi Ꞌania. \v 19 Sa Abraham sasi ꞋunaꞋeri osiꞋana nia fia fasi diꞋia sa Aesak ka mae, God saiana ka taꞋe nia faꞋasia maeꞋa. Ma ka ꞋunaꞋeri nia diꞋia God taꞋea sa Aesak faꞋasia maeꞋa mamana. \p \v 20 Sa Aesak logo, sulia na fitoꞋonga nia ana God, nia ka faꞋaleꞋa na ro ngela nia ki sa Jakob faꞋinia sa Esau, ma ka faꞋarongo Ꞌani tae neꞋe ke baꞋa dao maꞋi fuadaroꞋo. \p \v 21 Ma sa Jakob logo, sulia na fitoꞋonga nia, nia ka faꞋaleꞋa na ngela ngwane sa Josef ki ana kaidaꞋi sa Jakob tua naꞋa fuana maelana. Ma nia ka uu oro oro sulia faꞋi kuba nia, ma ka foꞋosia God. \p \v 22 Ma sa Josef logo, sulia na fitoꞋonga nia, ana kaidaꞋi nia tua naꞋa masia na maelana, nia fata ka saea fuuꞋi ngwae Israel kira ke baꞋa leka faꞋasia fanoa Ꞌi Ejipt. Ma nia ka baꞋeda logo ana kaidaꞋi neꞋeri, kaidaꞋi kira ka leka, kira ka ngalia logo na sulina faꞋinida. \p \v 23 Aia, na maꞋa sa Moses logo faꞋinia teꞋa nia, kera fitoꞋo ana God. Sui bore Ꞌana na ngwae tatalafaꞋa Ꞌi Ejipt ka fata totongaꞋi kike saungida kala ngela ngwane Jiu ki taꞋifau, kera kasi maꞋu goꞋo. Ma kaidaꞋi sa Moses futa ana, kera ka sofongaꞋinia sulia uulu madamo ki, fasi Ꞌiri kira kasi saungia, sulia na ngela neꞋeri lisilana leꞋa liu. \p \v 24 Ma sa Moses ka fitoꞋo ana God logo. Ma kaidaꞋi nia doe maꞋi, nia Ꞌaila Ꞌani neꞋe kira saea niaꞋa Ꞌania na ngela kini sariꞋi sa Fero neꞋe sarea. \v 25 Ma sa Moses ka oga nonifii Ꞌanga faꞋinia na ngwae God ki, faꞋasia na tuaꞋa saeleꞋa Ꞌani taꞋangaꞋa neꞋe noaꞋa kasi tau goꞋo. \v 26 Ma nia ka manata fasi nia leꞋa fuana faꞋakaisilana osiꞋana na fitoꞋonga nia ana na Christ neꞋe God ke baꞋa kwatea maꞋi. Ma noaꞋa nia kasi manata sulia na toꞋoruꞋa doe neꞋe nia ngalia Ꞌi Ejipt. Sulia nia masia naꞋa ru leꞋa ki neꞋe God ke baꞋa kwatea fuana ana kaidaꞋi nia Ꞌua maꞋi. \p \v 27 Ma sulia na fitoꞋonga sa Moses, nia ka leka faꞋasia Ꞌi Ejipt. Ma noaꞋa nia kasi maꞋu goꞋo Ꞌani saetaꞋanga na ngwae tatalafaꞋa Ꞌi Ejipt. Nia diꞋia sa Moses lisia God neꞋe noaꞋa ta ngwae kasi saiana lisilana. ꞋUnaꞋeri, sa Moses nia ka leka nama. \v 28 Ma sulia na fitoꞋonga sa Moses, nia ka saea fuana fuuꞋi ngwae Israel kira leka sulia na fafangaꞋa ana DaofaꞋi LiuꞋa, ma kira ka namulia na sina maa ana luma kira ki Ꞌani Ꞌabuna kala sipsip, fasi Ꞌiri na Ꞌainsel neꞋe God kwatea maꞋi noaꞋa kasi saungia na faꞋinaꞋonaꞋo ngela ngwane kira ki, ma ka daofaꞋi liu faꞋasia na luma kira ki. \p \v 29 Ma sulia na fitoꞋonga fuuꞋi ngwae Israel, nia kwate ma kira ka totolia toꞋo folo Ꞌanga ana Asi Meo. Sulia God kulaa na kafo Ꞌiri kika leka diꞋia kira fali fafona ano langalanga. Ma ana kaidaꞋi neꞋe ngwae Ꞌi Ejipt ki kira lalida kwau, kira ka kwaꞋu kika ka mae taꞋifau, sulia God sasia na asi doe neꞋe ka fungu laꞋu maꞋi fafida. \p \v 30 Aia, fuuꞋi ngwae Israel fitoꞋo ana God. Ma ana kaidaꞋi kira dao ana fanoa Ꞌi Jeriko, kira ka liu kalia na faꞋi labu neꞋeri sulia fiu asoa ki, sui God ka ofota naꞋa faꞋi labu neꞋeri Ꞌi ano. \v 31 Ma taꞋi kini Ꞌusu neꞋe tua saena fanoa neꞋe Ꞌi Jeriko, na satana Ꞌi Rahab, nia na kini fitoꞋo ana God. Sulia ana kaidaꞋi ro ngwae neꞋe sa Josua asungaꞋinidaroꞋo maꞋi, kera leka ago maꞋi fuana lisilana ngasingasiꞋanga ana fanoa neꞋeri, Ꞌi Rahab ka Ꞌafi keroꞋa. Sui, noaꞋa kira kasi saungia Ꞌi Rahab, ana kaidaꞋi neꞋe fuuꞋi ngwae Israel kira sau taꞋifau ana ngwae neꞋe kira aburongo ana God. \p \v 32 Ma nai mango basi ꞋunaꞋeri ana na alaꞋanga neꞋe, sulia noaꞋa naisi toꞋo naꞋa ana ta kaidaꞋi fuana fataꞋa laꞋu sulia na fitoꞋonga na ngwae diꞋia sa Gideon, sa Barak, sa Samson, sa Jefta, sa David, sa Samuel, ma na profet ki. \v 33 Sulia kira fitoꞋo ana God, ma ti ai ada kira fuꞋa ka liufia ngwae Ꞌoro ana fuꞋanga saena fanoa doe ki. Ma ti ngwae ada kira sasia ru saga ki, ma kira ka ngalia naꞋa tae ki neꞋe God nia fata alangaꞋi Ꞌania. Ma ti ai ada ana kaidaꞋi kira tua karangia na lion ki, ma noaꞋa ta lion kasi Ꞌaleda goꞋo. \v 34 Ma ti ai ada laꞋu, kira fitoꞋo ana God, ma na mafula ꞋakoꞋako doe kasi duꞋafida goꞋo. Ma ti ai ada laꞋu, na malimae kira ki noaꞋa kira kasi bolo fuana saungilada. Ti ai ada, sui bore Ꞌana kira ka ngwataꞋutaꞋu, God faꞋangasingasida laꞋu. Sui, kira ka lalida na fuani oro matamata ki. \v 35 Ma ti kini Ꞌi naꞋo maꞋi, kira fitoꞋo ana God, ma na ngela kira ki neꞋe mae, kira ka mauri laꞋu. \p Aia, ma ti ngwae laꞋu neꞋe kira fitoꞋo ana God maꞋi Ꞌi naꞋo ki, ma na malimae kira nangasida naꞋa fuana maeꞋa. Bore ma noaꞋa kira kasi oga goꞋo tafiꞋa faꞋasia nonifiiꞋanga neꞋeri, duꞋungana kira sai leꞋa ana neꞋe kike baꞋa tataꞋe faꞋasia maeꞋa Ꞌuana mauriꞋa mamana. \v 36 Ti ai ada, na malimae kira ki kira faꞋa Ꞌekeda ma kira ka nangasida. Ma ti ai ada kira ka firi fafida Ꞌani sene ki ma kira ka alu kira saena luma ni lokafo. \v 37 Ti ai ada logo, kira ꞋuilaꞋi fauda leleka kira ka mae. Ma ti ngwae laꞋu kira folosida Ꞌani ro afu ru Ꞌanga. Ma ti ai ada kika saungida Ꞌani sele ni ofoꞋa ki, osiꞋana na fitoꞋonga kira. Ma ti ai ada, kira ka toro Ꞌani na ꞋuꞋuila sipsip faꞋinia nanigot, sulia kira dalaꞋa liu mala. Ma na malimae kira ki ka faꞋalida ma kira ka faꞋakaisida. \v 38 Ma na ngwae saena magalia neꞋe noaꞋa kira kasi totolia naꞋa tuaꞋa kwailiu faꞋinida ngwae saga neꞋeri ki. Ma ti ngwae ada kira faꞋasia naꞋa luma kira ki, kira ka liu kwailiu goꞋo Ꞌada diꞋia na ngwae noaꞋa kira kasi toꞋo ana ta fanoa. Kira ka tua Ꞌi saena abaꞋi kula kwasi ki, ma gwauna na ua ki, ma saena faoda ki, ma kilu saena ano ki. \p \v 39 Aia, God ka saeleꞋa liu fafia na ngwae neꞋeri ki, sulia na fitoꞋonga kira, bore ma kira kasi ngalia ru ki taꞋifau neꞋe God nia fata alangaꞋi Ꞌani fuada, \v 40 sulia God manata sulia ru leꞋa ki tua bobori kulu Ꞌua. Nia oga ngwae neꞋeri ki kira ka tua masia Ꞌiri kuke Ꞌado logo faꞋinida, ana kaidaꞋi nia ka kwatea naꞋa ru leꞋa ki neꞋe nia fata alangaꞋi niꞋi. \c 12 \s1 God na MaꞋa kia \p \v 1 Aia, ma na ngwae Ꞌoro neꞋe kira faꞋamamana ana God ꞋunaꞋeri ki, nia diꞋia kira tua faꞋi kulu ana kaidaꞋi neꞋe, ma kira ka lialia Ꞌuana tae neꞋe kulu sasiꞋi. Nia neꞋe kuke danga faꞋiburi naꞋa Ꞌani ru ki taꞋifau neꞋe faꞋadole kia, ma na taꞋangaꞋa neꞋe dau bibi aka ki. Sulia kulu diꞋia na ngwae neꞋe kira lalili ana masaꞋa doe. Ma kuke lalili ngasingasiꞋa, leleka kuka dao ana kula kuke faꞋasuia ana. \v 2 Ma kaidaꞋi kulu lalili ꞋunaꞋeri, kuke alu maakulu ana sa Jesus, sulia niaꞋa neꞋe gwalona na fitoꞋonga kia ki. Nia maꞋudi ka mae ana Ꞌai rara folo. Ma noaꞋa nia kasi manata sulia na ꞋekeꞋa ana maeꞋa ꞋunaꞋeri, osiꞋana nia saiana nia ke baꞋa toꞋo ana saeleꞋanga Ꞌi buri. Ma ana kaidaꞋi neꞋe, nia tua naꞋa Ꞌi bali ꞋoloꞋolo ana God, na kula ni ꞋinotoꞋanga. \v 3 Muke manata toꞋona na ꞋafitaꞋiꞋanga ba kira sasiꞋi ana sa Jesus ana kaidaꞋi neꞋe ngwae taꞋa ki kira siaraꞋi nia. ꞋUnaꞋeri, noaꞋa manatamuꞋa kasi dudu ana fitoꞋonga kamu ki. \v 4 Muke suꞋute fuana fuꞋalilana falafala ana taꞋangaꞋa. Bore ma ta ngwae aumulu noaꞋa Ꞌiri mae Ꞌua ana fuꞋalilana taꞋangaꞋa. \p \v 5 Ma noaꞋa kamu kasi manata bura Ꞌani na alaꞋanga ni kwairaduꞋanga ba God saea fuamuꞋa na ngela nia ki, ba Ꞌuri, \q1 “Ngela nau Ꞌae, Ꞌoko fafarongo leꞋa kaidaꞋi na Aofia ka balufia Ꞌoe. \q1 Ma kaidaꞋi nia ka faꞋamanata Ꞌoe, na manatalamu kasi dudu. \q1 \v 6 Sulia na Aofia ka balufia na ngwae neꞋe nia alafe fuada ki. \q1 Ma nia ka kwatea kwaꞋikwaꞋinga fuana ngwae neꞋe nia alafafida fasi kira na ngela nia ki.”\x + \xo 12:6 \xt Job 5:17; Provebs 3:11, 12\x* \m \v 7 Muke uu ngasi, ma muke alaꞋania God ka faꞋasaga kamu, osiꞋana ru neꞋeri nia faꞋataꞋinia neꞋe God nia tagi suli kamu, ka diꞋia naꞋa ta maꞋa. \v 8 God saiana ka faꞋasaga ngela nia ki taꞋifau. Ma si diꞋia noaꞋa nia kasi faꞋasaga Ꞌoe, tama ꞋaeꞋo noaꞋa laꞋu ngela mamana nia. \v 9 Ma ana kaidaꞋi neꞋe maꞋa kia ki Ꞌi neꞋe saena magalia neꞋe, kira faꞋasaga kia, ma kuke fuꞋusi doe ada. Ka ꞋunaꞋeri logo, kuke alaꞋania na MaꞋa kia Ꞌi langi ke faꞋasaga kia, ma kuke toꞋo ana mauriꞋa firi. \p \v 10 Aia, na maꞋa kia ki saena magalia neꞋe, kira faꞋasaga kia sulia kaidaꞋi tiꞋitiꞋi goꞋo, sulia na falafala neꞋe kira saiana nia leꞋa. Ma God faꞋasaga kia Ꞌiri nia ka Ꞌafi kia, ma nia faꞋasaga kia fasi Ꞌiri kulu ka tua ꞋoloꞋolo logo diꞋia niaꞋa. \v 11 Ma ana kaidaꞋi kira faꞋasaga kia, kuke kwaimanatai sulia nia fii kia. Bore ma Ꞌi buri Ꞌana faꞋasagaꞋa, kulu saiana kuke baꞋa toꞋo ana aroaroꞋanga sulia na abulalaka ke baꞋa saga. \s1 Na faꞋamanataꞋanga fuana Ꞌafilana ngwae faꞋamamana ki \p \v 12 Ta neꞋe, muke uu ngasi, ma muke dau ngangata ana faꞋamamanaꞋanga kamu. \v 13 Ma muke leka sulia na tala saga, fasi Ꞌiri na ngwae neꞋe faꞋamamanalada ngwataꞋutaꞋu, kira kasi faidanga Ꞌani faꞋamamanaꞋanga kira, bore ma na faꞋamamanaꞋanga kira ki ka ngasingasiꞋa. \p \v 14 Muke iliili Ꞌuana tuaꞋa Ꞌani aroaro Ꞌanga faꞋinia ngwae ki taꞋifau. Ma muke sasi ngangata Ꞌiri na abulaꞋanga kamu ki ka saga taꞋifau. DiꞋia na maurilaka noaꞋa kasi saga, nia ꞋafitaꞋi kuke lisia na Aofia. \v 15 Muke sasi ngangata fasi Ꞌiri noaꞋa ta ngwae amuꞋa kasi Ꞌaila Ꞌania na kwaiꞋofeꞋanga God. Ma noaꞋa kamu kasi alaꞋania ta ngwae ka faꞋalia na faꞋamamanaꞋanga kamu ki, diꞋia ta Ꞌai ba toꞋo Ꞌana fuaꞋi ru lilinga ki ma ka faꞋalia naꞋa ngwae ki. \v 16 Muke lialia leꞋa fasi Ꞌiri noaꞋa ta ngwae ke kakabara ma kira kasi manata doe ana God diꞋia sa Esau. Sa Esau ka foli Ꞌani na gwaꞋi ngwaluda nia na ngela ngwane Ꞌi naꞋo Ꞌuana taꞋi titiu ana fanga goꞋo. \v 17 Ma kulu saiana, Ꞌi buri Ꞌana neꞋe nia sasi ꞋunaꞋeri, sa Esau fiꞋi oga maꞋa nia ka faꞋaleꞋa nia. Bore ma maꞋa nia ka Ꞌaila Ꞌania, ma ka faꞋaleꞋa lala na ngwaefuta nia, sulia nia ꞋafitaꞋi naꞋa fuana olitaꞋilana ru ki neꞋe nia foli taꞋifau naꞋa ꞋaniꞋi, sui bore Ꞌana nia ka gwafea maꞋa nia Ꞌani na angiꞋa. \p \v 18 Na tala Ꞌuana daoꞋa siana God neꞋe kulu leka sulia, noaꞋa kasi usulia na tala neꞋe fuuꞋi ngwae Israel Ꞌi naꞋo. Sulia na ru neꞋe kira dao karangia ana, kira saiana lisilana, ma kira ka saiana samaꞋa toꞋona. Sulia Ꞌi neꞋeri na faꞋi ua Ꞌi Saenae neꞋe duꞋa Ꞌani mafula, ma ka rodoꞋa Ꞌi neꞋeri, ma na iru ka iru ngasingasiꞋa. \v 19 Ma kira ka rongoa na lingana bungu, ma na lingana akoꞋa doe God. Ma ana kaidaꞋi ngwae neꞋeri ki kira rongoa naꞋa linga Ꞌi ru neꞋeri, kira ka maꞋu, ma kira ka amasia ana Ꞌiri nia kasi alaꞋa laꞋu. \v 20 Sulia kira maꞋu liu Ꞌani alaꞋanga God ba Ꞌuri, “DiꞋia ta ngwae nama ta ru mauri ꞋaeꞋaela bore Ꞌana neꞋe sama toꞋona faꞋi ua neꞋe, muke ꞋuilaꞋi fauna leleka nia ka mae.”\x + \xo 12:20 \xt Eksodas 19:12-13\x* \v 21 Ma sulia na ru neꞋe kira lisida ki ana kaidaꞋi neꞋeri nia kwaifaꞋamaꞋui liu, sa Moses bore ka saea, “Nau ku maꞋu ma ku lebelebe naꞋa.”\x + \xo 12:21 \xt Diutronomi 9:19\x* \p \v 22 Ma kaidaꞋi neꞋe, kulu noaꞋa kasi dao karangia naꞋa ru ꞋunaꞋeri. Sulia kulu dao naꞋa ana ua Ꞌi Sion, na fanoa God neꞋe mauri, na fanoa doe Ꞌi Jerusalem Ꞌi langi. Nia na kula neꞋe fikulana moleꞋe Ꞌainsel ki kira tua ana. \v 23 Kulu fiku maꞋi faꞋinia na ngela etaeta God ki neꞋe kira saeleꞋa liu, ma na satada kira keresia maꞋi Ꞌi langi. Ma kulu ka dao naꞋa siana God neꞋe matalangaꞋinia ngwae ki taꞋifau. Ma kulu ka dao logo siana na mangoda ngwae leꞋa ki neꞋe God faꞋasagada. \v 24 Ma kulu ka dao siana sa Jesus, na ngwae neꞋe saungaꞋinia na fau alangaꞋinga faolu fuaka faꞋinia God. Sulia na Ꞌabuna neꞋe igo, kuke baꞋa ngalia na ru leꞋa ki, bore ma Ꞌabuna sa Abel noaꞋa kasi kwatea ru leꞋa neꞋeri ki. \p \v 25 Muke kwairoꞋoi ana fatalana God. Sulia na ngwae ba kira Ꞌaila Ꞌani kwairoꞋoi Ꞌanga ana God ana faꞋi ua Ꞌi Saenae, kira ngalia naꞋa kwaꞋikwaꞋinga doe. ꞋUnaꞋeri logo, diꞋia kamu ka Ꞌaila Ꞌani na ngwae neꞋe alaꞋa maꞋi fuakulu faꞋasia Ꞌi langi, kamu ke baꞋa ngalia na kwaꞋikwaꞋinga logo. \v 26 Ka tau naꞋa maꞋi, na magalia neꞋe saola sulia na lingalingana fatalana God. Sui ana kaidaꞋi neꞋe, nia ka fata alangaꞋi ka Ꞌuri, “Ta kaidaꞋi laꞋu, nai baꞋa salonga na magalia neꞋe faꞋinia Ꞌi langi logo.”\x + \xo 12:26 \xt Hagae 2:6\x* \v 27 Ma na alaꞋanga neꞋeri, “ta kaidaꞋi laꞋu” ka faꞋataꞋinia God ke baꞋa salonga na ru neꞋe nia saungaꞋinia ki, ma ka lafuda taꞋifau, fasi Ꞌiri na ru neꞋe teo tari ki goꞋo neꞋe ka ore. \v 28 Sulia kulu tua saena ꞋInotoꞋanga neꞋe babatoꞋo firi, kuke baꞋatafea God, ma kuke faꞋasaeleꞋa God Ꞌani foꞋosilana ma faꞋataꞋilana faꞋadoeꞋa. \v 29 Sulia God kia, nia saiana faꞋalilana na ngwae ki Ꞌani mafula. \c 13 \s1 Falafala neꞋe faꞋasaeleꞋa God \p \v 1 KamuꞋa na bara ngwae asina goꞋo ana sa Christ, muke uu ngasi Ꞌani alafeꞋanga fuamuꞋa kwailiu. \v 2 NoaꞋa kamu kasi manata bura Ꞌani na kwalolana na ngwae dao ki. Sulia ti ngwae kira kwaloa ngwae ki saena luma kira, bore ma kira kasi saiana neꞋe ngwae ba kiri Ꞌainsel ki lala.\x + \xo 13:2 \xt Jenesis 18:1-8; 19:1-3\x* \v 3 Aia, kamu kasi manata bura logo Ꞌani ngwae neꞋe kira tua saena luma ni lokafo ki. Muke tagi leꞋa sulida, diꞋia neꞋe kamu tua faꞋinida saena luma ni lokafo. Ma muke Ꞌafia logo na ngwae neꞋe kira toꞋo ana ꞋafitaꞋiꞋanga ki, diꞋia neꞋe kamu toꞋo logo ana ꞋafitaꞋiꞋanga faꞋinida. \p \v 4 Aia, nia ka leꞋa fuamuꞋa taꞋifau muke faꞋadoea na tua fikuꞋa ana araꞋinga. Muke tua mamana fuana araꞋi kamu ki ma Ꞌafe kamu ki. Sulia God ke baꞋa kwatea kwaꞋikwaꞋinga fuana sa tai neꞋe abulalana bulibuli ma ka kakabara ana ꞋusuꞋa. \p \v 5 Aia, muke aloge faꞋasia ogalana na mani Ꞌoro. Ma muke saeleꞋa ana tae ki neꞋe kamu toꞋo ani. Sulia God ba saea, “NoaꞋa nau kusi leka faꞋasi kamu, ma noaꞋa nau kusi Ꞌaila Ꞌani kamu.” \v 6 DuꞋungana ꞋunaꞋeri, kuke fata noniraꞋa Ꞌuri, “Na Aofia naꞋa neꞋe ngwae kwaiꞋafi nau. DuꞋungana neꞋe, nau noaꞋa kusi maꞋungia ta tae neꞋe ngwae ki sasia aku.” \p \v 7 NoaꞋa kamu kasi manata bura laꞋu Ꞌani ngwae ꞋaꞋana kamu ki neꞋe kira faꞋamanata kamu ka sui naꞋa Ꞌani fatalana God. Muke manata sulia na mauriꞋa leꞋa kira ki faꞋinia na maelada. Ma muke sasi sulia na fitoꞋonga kira ki. \p \v 8 Sa Jesus Christ tua tua kasi rokisi. Nia bolo goꞋo Ꞌana diꞋia Ꞌi roꞋoki, ma Ꞌi taꞋena, ma na kaidaꞋi neꞋe kasi dao Ꞌua. \v 9 Ma muke tua faꞋasia faꞋamamanalana na faꞋamanataꞋanga matamata ki neꞋe noaꞋa kasi mamana. KwaiꞋofeꞋanga God fuaka neꞋe faꞋangasingasia na maurilaka. ꞋUnaꞋeri neꞋe ka kwaiꞋafi aka, bore ma roꞋongaꞋa sulia na taki ana fanga ki, noaꞋa kasi kwaiꞋafi goꞋo aka. \p \v 10 Bore ma ngwae neꞋe kira ꞋidufaꞋi donga taki Jiu ki ana kwaisuꞋusiꞋanga, noaꞋa kira kasi toꞋo ana ta ngasingasiꞋanga fuana ngalilana ru leꞋa ki neꞋe leka maꞋi faꞋasia kwaisuꞋusiꞋanga ana sa Christ. \v 11 Kamu saiana, kaidaꞋi neꞋe fuuꞋi ngwae Israel kira kwatea kwaisuꞋusiꞋanga osiꞋana kira oga na faꞋasikasikalada faꞋasia na taꞋangaꞋa kira ki, na ꞋingataꞋi fata abu ka ngalia maꞋi na Ꞌabu na ru mauri ꞋaeꞋaela ki Ꞌi saena na Luma Abu ana “kula abu liu.” Aia ma na noniꞋi ru ki neꞋe kira foꞋosi Ꞌani, kira ka duꞋafia Ꞌi maa faꞋasia saena fanoa. \v 12 Ma nia neꞋe kwate ma sa Jesus bore ka mae logo Ꞌi maa iila fanoa Ꞌi Jerusalem, fasi Ꞌiri ka faꞋasikasika na ngwae faꞋasia na taꞋangaꞋa kira ki Ꞌani na Ꞌabuna. \v 13 Ta neꞋe alu kuke leka logo Ꞌi maa iila fanoa Ꞌi Jerusalem fasi Ꞌiri kika faꞋa Ꞌeke kia diꞋia kira sasia ana sa Jesus. \v 14 Sulia saena magalia neꞋe, noaꞋa kulu kasi toꞋo ana ta fanoa neꞋe tua tua firi. Bore ma kulu kwaimasi ana na fanoa Ꞌi langi neꞋe ke baꞋa dao maꞋi. \v 15 Nia neꞋe, kuke baꞋatafea God ana kaidaꞋi ki taꞋifau. Na baꞋatafeꞋanga neꞋeri, niaꞋa na kwaisuꞋusiꞋanga kulu Ꞌuana God sulia sa Jesus neꞋe kulu saea Ꞌani na Aofia kia. \v 16 NoaꞋa kamu kasi manata bura Ꞌani sasi leꞋangaꞋa ma na kwaiꞋafiꞋanga amuꞋa kwai liu. Sulia na abulaꞋanga ꞋunaꞋeri neꞋe nia diꞋia na kwaisuꞋusiꞋanga logo neꞋe God saeleꞋa fafia. \p \v 17 Muke roꞋosulia na faꞋinaꞋonaꞋo kamu ki. Kira lia sulia na mangomuꞋa, ma kike baꞋa fulaꞋinia raoꞋa kira ki fuana God. Ma diꞋia kamu roꞋosulia na alaꞋanga kira ki, kira ke saeleꞋa liu fafia na raoꞋa kira ki. Ma diꞋia noaꞋa kamu kasi roꞋo goꞋo sulida, kike baꞋa kwaimanatai fafia na raoꞋa kira ki, ma ꞋafitaꞋi kike Ꞌafi kamu. \p \v 18 Ma muke inaꞋu ana foꞋongaꞋa fuaimili. Kaimili saiana neꞋe noaꞋa ta ru taꞋa goꞋo saena abula lamiꞋa, sulia kami sasi Ꞌuana sasilana ru leꞋa ki ana kaidaꞋi ki taꞋifau. \v 19 Ma nau ku gani kamu, muke foꞋo fuaku, Ꞌiri God ke olitaꞋi ꞋaliꞋali maꞋi aku siaumulu. \s1 Na foꞋongaꞋa \p \v 20 God taꞋea na Aofia kia sa Jesus faꞋasia na maeꞋa. Ma sulia na kwaisuꞋusiꞋanga sa Jesus Ꞌani maelana, nia ka diꞋia ta ngwae neꞋe lia sulia na sipsip nia ki. Ma God ka saungaꞋinia na fau alangaꞋinga faolu Ꞌani kwaisuꞋusiꞋanga sa Jesus. Ma na fau alangaꞋi Ꞌanga neꞋeri noaꞋa kasi sui. \v 21 Aia, nau ku foꞋo fasi Ꞌiri God ana aroaroꞋanga ke baꞋa kwatea na ru leꞋa ki taꞋifau neꞋe kamu boꞋoboꞋo Ꞌuani Ꞌiri muke sasia kwaiogai Ꞌanga nia. Ma nau ku foꞋo logo Ꞌiri sa Jesus Christ ke Ꞌafi kamu, ma muke fulia na ru ki neꞋe God saeleꞋa fafiꞋi. Ma kuke baꞋatafea sa Jesus Christ tua tua firi! ꞋIu ke ꞋunaꞋeri. \s1 AlaꞋanga Ꞌisi \p \v 22 Ngwaefuta nau kina Ꞌae, nau ku amasi kamu Ꞌiri muke fafarongo mabe fuana alaꞋanga ni kwairaduꞋanga nau ki fuamuꞋa. OsiꞋana na kerekereꞋa nau, noaꞋa kasi keta goꞋo. \p \v 23 Nau ku oga nai faꞋarongo kamu Ꞌani na ngwaefuta kulu sa Timoti nia ruꞋu naꞋa Ꞌi maa faꞋasia na luma ni lokafo. DiꞋia nia dao ꞋaliꞋali maꞋi Ꞌi neꞋe, nau ku baꞋea faꞋi nau ana kaidaꞋi nai leka kwau ana. \p \v 24 Muke kwatea alaꞋanga leꞋa kaimili fuana ngwae faꞋinaꞋonaꞋo kamu ki taꞋifau, ma fuada ngwae God ki taꞋifau neꞋe kira tua faꞋi kamu. Na ngwaefuta kia ki faꞋasia Ꞌi Itali, kira kwatea logo alaꞋanga leꞋa leꞋa kira ki fuamuꞋa. \p \v 25 Nau ku foꞋo fasi Ꞌiri God ke kwaiꞋofe amuꞋa taꞋifau.