\id 1CO 1 Corinthians in KwaraꞋae SFC Aug 2002sh, corꞋd 12/02sh, proofed 1/03sh \h 1 Korint \toc3 1 Korint \toc1 Na Etana KerekereꞋa Sa Paul Fuana Ngwae FaꞋamamana Ki ꞋI Korint \toc2 1 Korint \mt1 Na Etana KerekereꞋa Sa Paul Fuana Ngwae FaꞋamamana Ki ꞋI Korint \ip KaidaꞋi sa Paul nia leka ana uula lekaꞋa nia, nia dao ka tua Ꞌi Efesus sulia kala kaidaꞋi, ma nia ka keresia ti kerekereꞋa fuana ngwae faꞋamamana ki Ꞌi Korint. Saena taꞋi kerekereꞋa, sa Paul faꞋamanata kira Ꞌani tuaꞋa saga faꞋinia ngwae abu faꞋamamana. (Kulu Ꞌiri toꞋo ana kerekereꞋa neꞋeri Ꞌi taꞋena.) Buri Ꞌana neꞋe ngwae Ꞌi Korint ki kira toꞋomani na kerekereꞋa neꞋeri, kira ka toꞋo ana ti lidiꞋa neꞋe kira oga kike lidia Ꞌuana sa Paul. Kira saefiloa ka Ꞌuri, “ꞋUri ma, nia leꞋa goꞋo ana fuana araꞋinga nama noaꞋa? ꞋUri ma, nia leꞋa goꞋo ana fuana ngwae faꞋamamana ki, kuke leka fanga goꞋo ada faꞋinia kwaima kulu ki neꞋe kira Ꞌania fanga neꞋe kira foꞋosi Ꞌani nunuꞋi ru ki? ꞋUri ma faꞋuta neꞋe kulu ka fiku foꞋo goꞋo aka? Ma kwateꞋa faꞋuta mo ana AnoꞋi ru Abu neꞋe leꞋa fuaka fuana saefilolana God Ꞌuana?” Na ngwae faꞋamamana ki Ꞌi Korint kira kerekere fuana sa Paul fuana saefilolana sulia ru neꞋeri ki. \ip Ta uulu ngwae neꞋe satada Stafanas, ma sa Fotunatus, ma sa Akaikus, kira leka maꞋi faꞋasia Ꞌi Korint faꞋinia kerekereꞋa baera siana sa Paul. Ma kira ka faꞋarongoa logo sa Paul Ꞌania ti ru taꞋa liu fuli Ꞌi safitana ngwae faꞋamamana ki Ꞌi Korint. Ti ngwae faꞋamamana Ꞌi Korint, kira ka olisuꞋusuꞋu Ꞌi safitada kwailiu, ma kira ka fata baꞋalafe sulia sa tai neꞋe siuabua kira ma ka faꞋamanatada Ꞌania ru God ki (3:1-23). Ti ngwae oga kike leka sulia sa Paul, ma ti ai ka oga kike leka sulia sa Apolos nama sulia ti ngwae matamata laꞋu. ꞋUnaꞋeri ma taꞋi ngwae logo ka kakabara na teꞋa fafo nia, ma na faꞋinaꞋonaꞋo ana fikutaꞋi ngwae God ki noaꞋa kira kasi sasia nama ta ru ana falafala taꞋa ꞋunaꞋeri. Ma ta ru laꞋu, ti ngwae faꞋamamana kira ka ngali logo ti ngwae faꞋamamana ana kwai matalangaꞋinga Ꞌi maana ngwae abu faꞋamamana ki fuana faꞋasagalada. \ip Sa Paul ka keresia laꞋu fuana ngwae faꞋamamana Ꞌi Korint. Ma na kerekereꞋa neꞋeri kulu ka saea Ꞌani 1 Korint. Saena bali buka 1-6, sa Paul ka kerekere sulia ru taꞋa neꞋe fuli safitana ngwae faꞋamamana Ꞌi Korint neꞋe nia rongoꞋi. Saena bali buka 7-16, nia olisia na lidia neꞋe ngwae Korint ki kira saefiloa maꞋi saena kerekereꞋa kira. \iot Na ru talingaꞋi ki saena buka neꞋe: \io1 Na ꞋafitaꞋiꞋanga ana barangisiꞋa saena siosi & 1:1—4:21 \io1 Na ꞋafitaꞋiꞋanga ana kakabaraꞋanga & 5:1-13 \io1 Na ꞋafitaꞋiꞋanga ana kwaifataiꞋanga & 6:1-8 \io1 Na ꞋafitaꞋiꞋanga ana kwaiogaiꞋanga taꞋa & 6:9-20 \io1 Sa Paul olisia na lidiꞋa kira ana araꞋinga & 7:1-40 \io1 Sa Paul olisia na lidiꞋa kira ana nunuꞋi ru ki & 8:1—11:1 \io1 Sa Paul olisia na lidiꞋa kira ana foꞋo fikuꞋa & 11:2—14:40 \io1 Sa Paul olisia na lidiꞋa kira ana tataꞋe Ꞌanga ana noni faolu & 15:1-58 \io1 Fata leꞋa leꞋa Ꞌanga sa Paul & 16:1-24 \c 1 \p \v 1 Na kerekereꞋa neꞋe nia leka maꞋi faꞋasi nauꞋa sa Paul faꞋinia na ngwae asina kia sa Sosetenes. God nia fili nau sulia na kwaiogai Ꞌanga nia Ꞌiri nauꞋa ta ngwae ni lifurongo ana sa Jesus Christ. \p \v 2 KeroꞋo kerekere fuamuꞋa ngwae neꞋe kamu faꞋamamana ana sa Jesus, ma muka tua saena na fanoa Ꞌi Korint. God nia fili kamu, ma ka faꞋa abu kamu na ngwae nia ki, sulia na ꞋadoꞋa kamu faꞋinia sa Jesus Christ. God ka fili kamu faꞋinia na ngwae ana fanoa ki taꞋifau neꞋe kira foꞋosia sa Jesus Christ, neꞋe na Aofia kira, ma na Aofia kia logo. \p \v 3 Nau ku foꞋo fasi Ꞌiri God na MaꞋa kia ma na Aofia sa Jesus Christ ke kwaiꞋofe amuꞋa ma ke kwatea na aroaroꞋanga fuamuꞋa. \s1 Kulu toꞋo ana na leꞋangaꞋa ki osiꞋana sa Christ \p \v 4 Nau ku baꞋatafea God suli asoa ki osiꞋana kamuꞋa, sulia na kwaiꞋofeꞋanga neꞋe nia faꞋataꞋinia fuamuꞋa Ꞌania sa Jesus Christ. \v 5 God kwatea naꞋa ru leꞋa Ꞌoro ki fuamuꞋa, osiꞋana kamu tua ratai faꞋinia sa Jesus Christ. ꞋUnaꞋeri muka sai leꞋa ana ru Ꞌoro ki sulia sa Jesus Christ, ma muka faꞋatalo leꞋa logo sulia. \v 6 Na ru leꞋa neꞋe kiri nia kwatea fuamuꞋa, nia faꞋataꞋinia fuamuꞋa neꞋe na faꞋarongoꞋa neꞋe kami faꞋarongo kamu Ꞌani sulia sa Christ nia mamana. \v 7 Ma osiꞋana nia ꞋunaꞋeri, kamu ka ngalia naꞋa ru leꞋa ki taꞋifau faꞋasia God, ana kaidaꞋi neꞋe muke kwaimasi ana faꞋi asoa neꞋe na Aofia kia sa Jesus Christ ke baꞋa oli laꞋu maꞋi ana. \v 8 Ma nia ke baꞋa faꞋangasingasi kamu leleka ka dao ana asoa Ꞌisi, fasi Ꞌiri noaꞋa ta ru taꞋa kasi teo amuꞋa ana faꞋi asoa neꞋe nia ke baꞋa oli maꞋi ana. \v 9 Kulu fitoꞋo ana God ke sasi ꞋunaꞋeri fuamuꞋa, osiꞋana nia fili kulu Ꞌiri kulu ka tua kwaima faꞋinia sa Jesus Christ na Ngela nia ma na Aofia kia. \s1 Na barangisiꞋanga Ꞌi safitana na fiku taꞋi ngwae faꞋamamana \p \v 10 Aia, ngwae asina nau kina Ꞌae, nau ku gani kamu Ꞌania na ngasingasiꞋanga ana sa Jesus Christ na Aofia kia, muke mango faꞋasia kwaingilongiloiꞋanga faꞋi kamu kwailiu, fasi Ꞌiri noaꞋa ta barangisiꞋanga Ꞌi safitamuꞋa. Ma nia leꞋa fuana neꞋe manataꞋanga kamu ki ma na kwaiogaiꞋanga kamu ki ka alua taꞋi ru. \v 11 Nau ku saea ru neꞋeri, osiꞋana neꞋe ti ngwae faꞋasia kwalafa Ꞌi Kloe kira faꞋarongo nau Ꞌani fasi kamu toꞋo ana olisuꞋusuꞋu Ꞌanga ki faꞋi kamu kwailiu. \v 12 Ma ti ngwae amuꞋa fata Ꞌuri, “NauꞋa na fafarongo sa Paul.” Ma ta ngwae ka saea, “NauꞋa na fafarongo sa Apolos.” Ma ta ngwae laꞋu ka saea, “NauꞋa na fafarongo sa Peter.” Ma ta ngwae laꞋu ka saea, “NauꞋa na fafarongo sa Jesus Christ.” \v 13 Na ru taꞋa liu neꞋeriꞋa, si duꞋungana kaumulu daroꞋia sa Jesus Christ Ꞌani fikuꞋa matamata ki. NoaꞋa laꞋu nauꞋa sa Paul ba nau ku mae fuamuꞋa ana na Ꞌai rara folo! Ma noaꞋa kamu Ꞌiri siuabu Ꞌani sataku fasi Ꞌiri kamuꞋa na fafarongo nau ki! \p \v 14 Nau ku baꞋatafea God, duꞋungana taꞋifilia sa Krispus ma sa Geas goꞋo neꞋe nau ku siuabuda. \v 15 Nia neꞋe, noaꞋa ta ngwae bore Ꞌana kasi saea nia siuabu Ꞌiri niaꞋa na fafarongo nau. \v 16 (Aia, nau ku siuabua logo sa Stafanas faꞋinia na luꞋuluꞋua nia, ma noaꞋa nau kusi manata toꞋona sa tai laꞋu neꞋe nau ku siuabua.) \v 17 OsiꞋana sa Jesus Christ noaꞋa kasi asungaꞋi nau maꞋi fuana siuabulana ngwae ki. Nia asungaꞋi nau lala maꞋi Ꞌiri nau ku faꞋarongo Ꞌani FaꞋarongoꞋa LeꞋa. Ma noaꞋa nau kusi fata Ꞌani liatoꞋo Ꞌanga ana magalia, Ꞌasu Ꞌubani ti ngwae kira kata faꞋamamana sulia na alaꞋanga leꞋa nau ma noaꞋa laꞋu sulia na mamanaꞋanga ana maelana sa Jesus Christ ana Ꞌai rara folo. \s1 Na maelana sa Jesus faꞋataꞋinia na ngasingasiꞋanga ma na liatoꞋongaꞋa God \p \v 18 Ana kaidaꞋi ti ngwae kira rongoa faꞋarongoꞋa sulia na maelana sa Jesus Christ ana Ꞌai rara folo, kira fia na faꞋarongoꞋanga neꞋeri na ru ꞋoꞋo goꞋo Ꞌana. Ma na ngwae neꞋeri ki, God ke baꞋa kwatea na kwaꞋikwaꞋinga fuada. Bore ma kuluꞋa, na ngwae neꞋe God faꞋamauri kulu ki, kulu saiana na faꞋarongoꞋanga neꞋeri nia neꞋe na ngasingasiꞋanga God fuana faꞋamaurilana ngwae ki. \v 19 OsiꞋana God nia saea saena na KerekereꞋa Abu ka Ꞌuri, \q1 “Ti ngwae Ꞌi neꞋana kira saea fasi kira liatoꞋo ma kira ka toꞋo ana na liaꞋi ngwae saga ki. \q1 Bore ma nai baꞋa faꞋataꞋinia neꞋe noaꞋa kira Ꞌiri liatoꞋo goꞋo, ma nau kui baꞋa faꞋataꞋinia neꞋe na naiꞋi ru Ꞌanga kira ki ke baꞋa sui.” \b \p \v 20 Nia neꞋe, kulu saiana na liatoꞋongaꞋa ngwae Grik ki, ma na liatoꞋongaꞋa ngwae Jiu ki, ma na liatoꞋongaꞋa ngwae alaꞋa leꞋa ki, nia ke dalafaꞋa goꞋo Ꞌana. God faꞋataꞋinia neꞋe na liatoꞋongaꞋa ngwae ki niꞋi boleboleꞋa goꞋo Ꞌani. \p \v 21 God nia liatoꞋo liu. Nia neꞋe kwate ma ka ꞋafitaꞋi fuana na ngwae ki Ꞌiri kira kasi saiana God Ꞌani na liatoꞋongaꞋa kira talada. God oga faꞋamaurilana na ngwae neꞋe kira faꞋamamana ana faꞋarongoꞋanga neꞋe kami faꞋarongo Ꞌani, sui bore Ꞌana ngwae Ꞌoro ki kika saea neꞋe faꞋarongoꞋanga neꞋeri nia boleboleꞋa goꞋo Ꞌana. \v 22 Ma na ngwae Jiu ki, kira oga kike lisia na faꞋanadaꞋa ki sui mala kira ka fiꞋi faꞋamamana. Ma na ngwae Ꞌi Grik ki, kira oga rongolana na alaꞋanga liatoꞋo ki sui mala kira ka fiꞋi faꞋamamana. \v 23 Bore ma kamiꞋa faꞋarongo Ꞌani sa Jesus Christ faꞋinia na maelana ana Ꞌai rara folo. Ma na ngwae Jiu ki kira Ꞌaila Ꞌani na faꞋarongoꞋa neꞋeri. Ma na ngwae Grik ki, kira saea neꞋe faꞋarongoꞋa neꞋeri na alaꞋanga boleboleꞋa goꞋo Ꞌana. \v 24 Bore ma fuana sa tai faꞋida neꞋe God filida naꞋa, ana Jiu ki, ma ngwae neꞋe noaꞋa laꞋu Jiu ki logo, na faꞋarongoꞋa neꞋeri sulia sa Jesus Christ neꞋe faꞋataꞋinia na ngasingasiꞋanga God faꞋinia na liatoꞋongaꞋa God. \v 25 Sui bore Ꞌana ngwae Ꞌoro kira ka saea neꞋe liatoꞋo Ꞌanga God ru boleboleꞋa goꞋo Ꞌana, na liatoꞋo Ꞌanga God nia tasa liufia na liatoꞋo Ꞌanga na ngwae ki. Ma sui bore Ꞌana ngwae Ꞌoro kira ka saea na ngasingasiꞋanga God neꞋe ru tiꞋitiꞋi goꞋo Ꞌana, na ngasingasiꞋanga God, ngasingasiꞋa ka tasa liufia na ngasingasiꞋanga ngwae ki. \p \v 26 Aia, ngwae asina nau kina Ꞌae, noaꞋa kamu kasi manata bura Ꞌani tuaꞋa ba kamu tua maꞋi Ꞌani Ꞌi naꞋona mala kaidaꞋi ba God nia sae kamu Ꞌuana faꞋamamanaꞋanga. OsiꞋana neꞋe Ꞌi maana ngwae ki, bara ngwae goꞋo amuꞋa neꞋe kira toꞋo ana liatoꞋongaꞋa, ma na ꞋinotoꞋanga. Ma bara ngwae goꞋo amuꞋa neꞋe leka maꞋi faꞋasia na fuuꞋi ngwae toꞋofu ki. \v 27 Sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, God nia fili kamu na ngwae neꞋe kira saea kaumulu boleboleꞋa ki, fasi Ꞌiri nia ke faꞋaꞋekea na ngwae liatoꞋo ki. Ma nia ka fili kamu na ngwae neꞋe kira saea kaumulu ngwataꞋutaꞋu ki, fasi Ꞌiri nia ke faꞋaꞋekea na ngwae ꞋinotoꞋa ki. \v 28 Ma God ka fili kamu na ngwae neꞋe kira kasi fuꞋusi doe amuꞋa ki, ma kira ka Ꞌaila Ꞌani kamu, ma kira ka saea kamu na ru ꞋoꞋo ki goꞋo, fasi Ꞌiri nia ke faꞋalia na ru neꞋe kira saea Ꞌania na ru talingaꞋi ki. \v 29 Ma sulia nia ꞋunaꞋeri, noaꞋa ta ngwae kasi saiana ka fata leꞋa sulia niaꞋa talana Ꞌi naꞋona God. \v 30 God naꞋa neꞋe alu kulu ka tua ratai faꞋinia sa Jesus Christ, ma God naꞋa neꞋe ka kwatea liatoꞋo Ꞌanga fuaka Ꞌani sa Jesus Christ. Ma God ka faꞋa ꞋoloꞋolo kulu sulia sa Jesus Christ. Ma osiꞋana sa Jesus Christ logo, God ka loge kia, ma nia ka faꞋa abu kia naꞋa fuana. \v 31 Ma nia ka diꞋia na KerekereꞋa Abu ba saea, “Sa tai bore Ꞌana neꞋe oga ka fata baꞋalafe, nia ka fata baꞋalafe sulia tae neꞋe na Aofia nia fulia.” \c 2 \s1 Sa Paul noaꞋa kasi faꞋatalo Ꞌani na liatoꞋo Ꞌanga ana magalia neꞋe \p \v 1 ꞋIu, ngwaefuta kina, ana kaidaꞋi ba nau ku dao maꞋi siaumulu fuana alaꞋanga sulia na alaꞋanga God ki fuamuꞋa, noaꞋa nau kusi fata Ꞌani ta alaꞋanga liatoꞋo diꞋia na ngwae sai Ꞌi ru ki. \v 2 OsiꞋana neꞋe ana kaidaꞋi ba nau ku tua faꞋi kamu, nau ku oga alaꞋanga sulia taꞋifilia goꞋo sa Jesus Christ ma na maelana ana Ꞌai rara folo. \v 3 ꞋUnaꞋeri, ana kaidaꞋi ba nau ku dao kwau siaumulu, nau ku ngwataꞋutaꞋu ma nau ku lebelebe, osiꞋana nau ku maꞋu. \v 4 Ma ana kaidaꞋi nau ku alaꞋa faꞋi kamu, na alaꞋanga nau ki noaꞋa laꞋu na liatoꞋo Ꞌanga ana magalia. Bore ma nau ku faꞋatalo Ꞌania ngasingasiꞋanga ana AnoꞋi ru Abu. \v 5 Nia ꞋunaꞋeri Ꞌiri faꞋamamanaꞋanga kamu kasi ego ana liatoꞋo Ꞌanga na ngwae goꞋo Ꞌana, bore ma muke ego lala ana ngasingasiꞋanga God. \s1 God nia faꞋataꞋinia na lokoruꞋa nia fuaka Ꞌani na AnoꞋi ru Abu \p \v 6 Fuana ngwae neꞋe faꞋamamanaꞋanga kira ki ngasi naꞋa ana God, nau ku alaꞋa fuada Ꞌani liatoꞋo Ꞌanga. Ma na liatoꞋo Ꞌanga neꞋe nau ku faꞋamanatada Ꞌani noaꞋa laꞋu faꞋasia na ngwae liatoꞋo ana magalia neꞋe, nama na ngwae neꞋe kira ꞋinotoꞋa fafia na magalia neꞋe. Na ꞋinotoꞋanga kira ki ke baꞋa sui. \v 7 Bore ma na faꞋamanataꞋanga neꞋe nau ku fata sulia neꞋe na naiꞋi ru Ꞌanga God, neꞋe God noaꞋa Ꞌiri faꞋataꞋi madako ana fuana ngwae ki Ꞌi naꞋo. Ma Ꞌi naꞋona mala neꞋe God ka saungaꞋinia ru ki, nia manata naꞋa maꞋi sulia nia ke baꞋa fulia na liaꞋi ngwae neꞋeri fuana faꞋaleꞋalaka Ꞌi langi. \v 8 Ma na ngwae gwaungaꞋi ki ana magalia neꞋe noaꞋa kasi saiana na liaꞋi ngwae neꞋeri. DiꞋia kira saiana, nia ꞋafitaꞋi kira ka fotoꞋia na Aofia ꞋinotoꞋa ana Ꞌai rara folo. \v 9 OsiꞋana na KerekereꞋa Abu ba fata Ꞌuri, \q1 “Na ru neꞋe God nia sasi akaꞋu ana fuana kwatelana fuana ngwae neꞋe kira alafe fuana, noaꞋa ta ngwae kasi lia saiana, ma noaꞋa kasi rongo saiana, ma noaꞋa ta ngwae kasi malingaꞋinia ru neꞋeri.” \b \p \v 10 Ma God ka faꞋataꞋinia na liaꞋi ngwae neꞋeri fuaka Ꞌani AnoꞋi ru nia, neꞋe saiana na ru ki taꞋifau ma na manatana God logo. \v 11 TaꞋifilia goꞋo na ngwae talana neꞋe saiana tae neꞋe nia teo saena manatalana ngwae. Ma ka ꞋunaꞋeri logo, na AnoꞋi ru Abu taꞋifilia goꞋo neꞋe saiana tae neꞋe nia teo saena manatalana God. \v 12 Ma kuluꞋa ngwae neꞋe faꞋamamana ki, noaꞋa kulu kasi manata diꞋia na ngwae taꞋa ki saena magalia. Bore ma na AnoꞋi ru Abu faꞋasia God neꞋe tua akulu fasi Ꞌiri kuke saiana ru ki taꞋifau neꞋe God kwateꞋe fuaka. \p \v 13 ꞋUnaꞋeri kaimili kasi faꞋamanata laꞋu Ꞌani liatoꞋongaꞋa na ngwae ki. Bore ma na AnoꞋi ru Abu neꞋe Ꞌafi kaimili mika faꞋamanata Ꞌania ru mamana ki sulia God fuana ngwae neꞋe kira toꞋo ana AnoꞋi ru Abu saena maurilada ki. \v 14 Ma na ngwae neꞋe noaꞋa kira kasi toꞋo ana AnoꞋi ru Abu, nia ꞋafitaꞋi kira ka saiana na ru mamana ki sulia God neꞋe AnoꞋi ru Abu nia faꞋataꞋinia. OsiꞋana ngwae neꞋeri ki kira saea na ru neꞋe AnoꞋi ru Abu faꞋataꞋiniꞋi ki ru ꞋoꞋo goꞋo Ꞌani. NoaꞋa kira kasi saiana ru neꞋeri, osiꞋana kira boꞋoboꞋo Ꞌuana na AnoꞋi ru Abu ka Ꞌafida Ꞌiri kike saiana na ru mamana neꞋeri. \v 15 Bore ma na ngwae neꞋe toꞋo ana AnoꞋi ru Abu saena maurilana, nia bolo faꞋinia saiꞋa ana ru ki taꞋifau faꞋasia na AnoꞋi ru Abu. Ma na ngwae neꞋe noaꞋa kasi toꞋo ana AnoꞋi ru Abu saena maurilana, nia kasi bolo faꞋinia ka malingaꞋinia na ngwae neꞋe toꞋo ana AnoꞋi ru Abu. \v 16 Sulia neꞋe KerekereꞋa Abu ba fata Ꞌuri, \q1 “NoaꞋa ta ngwae kasi saiana na manatalana na Aofia. \q1 Ma noaꞋa ta ngwae Ꞌiri bolo logo fuana faꞋamanatalana Ꞌani ta ru.” \b \p Bore ma kuluꞋa neꞋe kulu toꞋo naꞋa ana na AnoꞋi ru, kulu malingaꞋinia na manatana sa Jesus Christ. \c 3 \s1 Ngwae neꞋe toꞋo ana na AnoꞋi ru Abu noaꞋa kasi fulia barangisiꞋa \p \v 1 Ngwaefuta nau kina, ana kaidaꞋi ba nau ku tua faꞋi kamu, falafala kamu ki diꞋia goꞋo na falafala ana ngwae saena magalia. Ta neꞋe, noaꞋa nau kusi faꞋamanata kamu diꞋia neꞋe nau ku faꞋamanata ngwae neꞋe toꞋo ana AnoꞋi ru Abu. Ma kamu diꞋia goꞋo na ngela ki, osiꞋana neꞋe faꞋamamanaꞋanga kamu ana sa Jesus Christ noaꞋa kasi ngasingasiꞋa Ꞌua. \v 2 ꞋUnaꞋeri nau ku faꞋamanata kamu diꞋia ta kini ba faꞋasusufia na ngela tiꞋitiꞋi nia, ma noaꞋa kasi kwatea Ꞌua na fanga ngasi fuana. Ana kaidaꞋi neꞋeri, nia ꞋafitaꞋi Ꞌua fuana muke saiana na faꞋamanataꞋanga nau. Ma ana kaidaꞋi neꞋe bore, noaꞋa kamu kasi totolia Ꞌua, \v 3 sulia na abulaꞋanga kamu ki diꞋia na abulaꞋanga taꞋa na ngwae ki saena magalia. Kamu kwaimamagolai, ma muka olisuꞋusuꞋu faꞋi kamuꞋa kwailiu, nia faꞋataꞋinia neꞋe kwaiogai Ꞌanga taꞋa kamu ki goꞋo neꞋe talaꞋi kamu. Ma falafala kamu ka diꞋia na ngwae ki neꞋe noaꞋa kasi toꞋo ana na AnoꞋi ru Abu. \v 4 Ma ti ai amuꞋa kira ka fata Ꞌuri, “Kaimili na fafarongo sa Paul ki.” Ma ti ai kira fata Ꞌuri, “Kaimili neꞋe fafarongo sa Apolos ki.” Na alaꞋa lamuꞋa neꞋeriꞋa faꞋataꞋi madako liu ana falafala kamu ki diꞋia naꞋa ngwae noaꞋa kasi faꞋamamana ki. \p \v 5 Muke manata basi sulia nauꞋa, sa Paul, faꞋinia sa Apolos. KeroꞋo na ro ngwae rao God ki goꞋo fuana ꞋafilamuꞋa Ꞌuana faꞋamamanaꞋanga. Ma keroꞋo ka sasia amiroꞋo tae neꞋe na Aofia kwatea fuamiroꞋo fuana sasilana. \v 6 ꞋIu, ma nau ku diꞋia ta ngwae neꞋe fasia na maga ru ki. Ma sa Apolos ka diꞋia ta ngwae neꞋe kikia ana kafo na maga ru neꞋe nau ku fasiꞋi ki. Ma God lala neꞋe kwatea na mauriꞋa fuana maga ru neꞋeri ki, ma ka sasia ru neꞋeri ki ka bulao maꞋi. \v 7 ꞋUnaꞋeri, na ngwae neꞋe fasi ru faꞋinia na ngwae neꞋe kikia ana kafo maga ru neꞋeri ki, kera kasi ꞋinotoꞋa goꞋo. God naꞋa neꞋe ꞋinotoꞋa, duꞋungana nia kwatea naꞋa mauriꞋa fuana maga ru ki Ꞌiri ka bulao. \v 8 Ma na ngwae neꞋe fasi ru faꞋinia na ngwae neꞋe kikia kafo ana Ꞌai ki, kera rao fiku. Ma taꞋi taꞋi ngwaeꞋa ana ro ngwae neꞋe ki, God ke baꞋa kwaiara kera fuana na raoꞋa neꞋe kera sasiꞋi ki. \v 9 Nau ku rao faꞋinia sa Apolos fuana God. Ma kamuꞋa naꞋa neꞋe, kamu diꞋia na oꞋola God neꞋe keroꞋo rao saena. \p Ma muka diꞋia logo na luma God. \v 10-11 Ma God ka Ꞌafi nau sulia nau ku diꞋia na ngwae liatoꞋo neꞋe saungaꞋinia na luma. Ma ana kaidaꞋi nau ku eta faꞋamanata kamu, nau ku alu na diro Ꞌai ana luma neꞋeri. Ma talitoꞋona sa Jesus neꞋe na diro Ꞌai ana luma neꞋeri. Ma ti ngwae matamata ka saungaꞋi fafona diro Ꞌai neꞋeri ki. Ma ka leꞋa fuana sa tai neꞋe ka rao ana luma neꞋeri, nia ke sasi leꞋa ana na raoꞋa nia ki. \v 12 Ta ngwae bore Ꞌana neꞋe saungaꞋi fafona na diro Ꞌai neꞋeri, nia sasi raoꞋa leꞋa diꞋia na ngwae neꞋe saungaꞋinia na luma Ꞌani na ru leꞋa diꞋia na gol, ma silva, ma na fau folilani doe ki. Nama nia ka sasia na raoꞋa taꞋa, diꞋia na ngwae neꞋe saungaꞋinia na luma Ꞌani na Ꞌai ma sao goꞋo. \v 13 Ma na kaidaꞋi ke baꞋa dao maꞋi ana faꞋi Asoa sa Jesus Christ fuana matalangaꞋinga, nia ke baꞋa ilitoꞋona na raoꞋa kia ki Ꞌani mafula. Ma diꞋia na raoꞋa ta ngwae ka leꞋa, ꞋafitaꞋi na mafula ke faꞋalia. Ma diꞋia neꞋe raoꞋa ta ngwae ka taꞋa, na mafula neꞋeri ke baꞋa faꞋalia taꞋifau goꞋo. \v 14 Ma diꞋia neꞋe mafula kasi faꞋalia na raoꞋa ta ngwae, nia ke baꞋa ngalia na kwaiaraꞋa leꞋa. \v 15 Ma diꞋia na mafula ke faꞋalia na raoꞋa ta ngwae, nia noaꞋa kasi ngalia ta kwaiaraꞋa, bore ma God ke baꞋa faꞋamauria. Sui bore Ꞌana nia ke baꞋa diꞋia na ngwae ba tafi faꞋasia na luma neꞋe duꞋafia, ma noaꞋa kasi laua naꞋa ta ru. \p \v 16 Aia, ma kamuꞋa ngwae neꞋe kamu faꞋamamana ki, kaumulu saiana taka neꞋe kamuꞋa na luma abu God, ma na AnoꞋi ru God ka tua saena maurilamuꞋa. \v 17 ꞋUnaꞋeri, si diꞋia ta ngwae ka faꞋalia na luma abu God, God bore ke faꞋalia logo niaꞋa. OsiꞋana na luma God nia abu liu, ma kamu naꞋa neꞋe luma abu God. \s1 Na liatoꞋo God nia Ꞌado fikua ngwae ki ma noaꞋa kasi toꞋolangaꞋinida \p \v 18 Aia, noaꞋa kamu kasi Ꞌoi amuꞋa talamuꞋa. DiꞋia ta ngwae amuꞋa fia fasi nia ta ngwae liatoꞋo ana manatalana ngwae ki goꞋo Ꞌana, nia leꞋa fuana nia ka Ꞌaila Ꞌani liatoꞋo neꞋeri, fasi Ꞌiri ke alua niaꞋa na ngwae liatoꞋo Ꞌi maana God. \v 19 Sulia tae neꞋe ngwae saena magalia ki kira saea Ꞌani na liatoꞋongaꞋa, nia neꞋe ru ꞋoꞋo goꞋo Ꞌana Ꞌi maana God. OsiꞋana neꞋe KerekereꞋa Abu ba fata Ꞌuri, “Na ngwae liatoꞋo ki, God faꞋataꞋinia neꞋe manatalada nia rora.” \v 20 Ma taꞋi KerekereꞋa Abu ka Ꞌuri logo, “Na Aofia saiana fasi neꞋe manatana na ngwae liatoꞋo ki neꞋe ru ꞋoꞋo goꞋo Ꞌana.” \v 21 ꞋUnaꞋeri, noaꞋa ta ngwae amuꞋa kasi fata baꞋalafe goꞋo osiꞋana kamu donga goꞋo taꞋi ngwae faꞋamanata. Ma ru ki taꞋifau neꞋe ru kamu ki: \v 22 Kaimili, sa Paul, sa Apolos, ma sa Peter logo, God alu kami na ngwae rao kamu ki. Na magalia, ma na mauriꞋa faꞋinia na maeꞋa, ma na ru ki neꞋe fuli ana kaidaꞋi neꞋe, ma ana kaidaꞋi neꞋe ke baꞋa dao maꞋi, God ka kwatea na ru neꞋeri ki taꞋifau logo fuamuꞋa. \v 23 Ma kamuꞋa neꞋe ru sa Jesus Christ ki. Ma sa Jesus Christ, niaꞋa neꞋe ru God. \c 4 \s1 Na ngwae Ꞌi Korint ki fuila kike alafafia faꞋamanataꞋanga sa Paul \p \v 1 Ma fuaimili ngwae neꞋe kami faꞋamanata ki, muke manata toꞋo aimili diꞋia ngwae rao sa Jesus Christ ki. God arabaꞋe kaimili fuana faꞋamanataꞋanga Ꞌani na naiꞋi ru Ꞌanga nia neꞋe noaꞋa nia kasi faꞋataꞋinia Ꞌi naꞋo. \v 2 God kwatea na raoꞋa neꞋe fuaimili, ma kaimili ka sasia nama na raoꞋa leꞋa neꞋe. \v 3-4 ꞋUri ma na raoꞋa nau faꞋi kamu nia leꞋa? Na Aofia talana neꞋe ke baꞋa filongaꞋi nau ma ka saiana. ꞋUnaꞋeri ta tae bore Ꞌana neꞋe kamu nama ta ngwae bore Ꞌana ka manata sulia raoꞋa nau noaꞋa Ꞌiri talingaꞋi goꞋo. NoaꞋa nau ku Ꞌiri saiana ta ru neꞋe nau ku fulia ka rora, bore ma noaꞋa kasi fada laꞋu neꞋe nau ku sasia goꞋo raoꞋa leꞋa ki. ꞋUnaꞋeri bore Ꞌana na Aofia lala neꞋe fulangani. \v 5 ꞋUnaꞋeri, noaꞋa kamu kasi saea na raoꞋa ta ngwae nia leꞋa nama ka taꞋa, Ꞌi naꞋona na kaidaꞋi neꞋe na Aofia ke oli logo maꞋi ana. Ana kaidaꞋi neꞋeri, nia ke baꞋa faꞋataꞋinia na manataꞋanga ago ngwae ki faꞋinia na ru sofongaꞋiniꞋi ki taꞋifau. Ma kaidaꞋi neꞋeri, God ke baꞋa tafea na ngwae ki totolia fulirulada. \p \v 6 Ngwaefuta kina, ana kaidaꞋi ba nau ku fata sulia sa Apolos ma nauꞋa, nau ku oga muke malingani na alaꞋanga Ꞌuri, “Muke roꞋosulia tae neꞋe na KerekereꞋa Abu nia saea.” Ma noaꞋa kamu kasi baꞋatafea ta ngwae faꞋamanata neꞋe leꞋa ka liufia ta ai. \v 7 Ma noaꞋa kamu kasi fia fasi kamu talingaꞋi ka liufia ti ngwae. God kwate ꞋoꞋo ana ru ki taꞋifau fuamuꞋa neꞋe kamu toꞋo ani. Nia neꞋe, noaꞋa kamu kasi bolo fuana fata baꞋalafeꞋa, osiꞋana God taꞋifilia goꞋo neꞋe kwatea na ru neꞋeri ki fuamuꞋa. \p \v 8 Kaumulu manata rora sulia neꞋe kamu toꞋo naꞋa ana ru ki taꞋifau neꞋe kamu boꞋoboꞋo Ꞌuani. Ma kamu ka manata rora logo ana neꞋe kamu fia fasi kamu toꞋo naꞋa ana na ru leꞋa ki taꞋifau. Ma kamu ka manata rora logo ana neꞋe kamu fia fasi kamuꞋa neꞋe na tatalafaꞋa ki, bore ma kaimili na ngwae lifurongo ki neꞋe noaꞋa. Aia, nau ku oga fasi kaidaꞋi neꞋeri ke dao naꞋa fuamuꞋa fuana tuaꞋa naꞋa saena ꞋinotoꞋanga Ꞌiri kaimili logo mike tatalafaꞋa logo faꞋi kamu. \v 9 Nau ku saea ru neꞋeri, sulia nau ku fia fasi God nia alu kaimili, na ngwae ni lifurongo ki, kami na ngwae enoeno ki, diꞋia na ngwae neꞋe kira matalangani fuana maeꞋa, fasi Ꞌiri na ngwae ki taꞋifau faꞋinia na Ꞌainsel ki logo kira ka adaꞋi maelamiꞋa. \p \v 10 Ma na ngwae Ꞌoro ki kira saea kaimili boleboleꞋa goꞋo Ꞌaimili osiꞋana na raoꞋa kaimili fuana sa Jesus Christ. Bore ma kamu saea kaumulu liatoꞋo duꞋungana kaumulu faꞋamamana ana sa Jesus Christ. Ma kira saea logo fasi kaimili ngwataꞋutaꞋu. Bore ma kaumulu saea fasi kaumulu ngasingasiꞋa. Ma kira ka Ꞌaila Ꞌani kaimili, bore ma kira ka fuꞋusi doe lala amuꞋa. \v 11 Ma kaimili niniꞋa, ana kaidaꞋi neꞋe bore, kaimili fiolo goꞋo Ꞌaimili, ma kami ka silikwaꞋu goꞋo Ꞌaimili, ma na toro kaimili ki ka taꞋa, ma kira ka ulasi kaimili, ma noaꞋa logo ta luma Ꞌaimili. \v 12 Ma na nonimiꞋa ka maruku naꞋa sulia na rao ngasilamiꞋa. Aia, ana kaidaꞋi ngwae ki kira fata taꞋa aimili, kami ka gania God fasi Ꞌiri ke faꞋaleꞋa kira. Ma ana kaidaꞋi kira fulia ru taꞋa ki aimili, noaꞋa kami kasi fuꞋalida goꞋo. \v 13 Ma ana kaidaꞋi kira fata faꞋali kaimili, kami ka olisida Ꞌani alaꞋanga leꞋa ki. Ma leka ka dao bore Ꞌana kaidaꞋi neꞋe, na ngwae Ꞌoro ki saena magalia kira saea fasi kaimili diꞋia naꞋa tafu. \p \v 14 NoaꞋa naisi keresia ru neꞋe ki fuana faꞋa ꞋekelamuꞋa, bore ma nau ku oga nai faꞋamanata kamu. Sulia kaumulu diꞋia na ngela nau ki neꞋe nau ku alafe fuada. \v 15 Sui bore Ꞌana ngwae Ꞌoro ki kira ka faꞋamanata kamu sulia sa Jesus Christ, taꞋi ngwae goꞋo neꞋe nia diꞋia na maꞋa kamu. OsiꞋana nau ku faꞋataloꞋania na FaꞋarongoꞋa LeꞋa Ꞌiri muka faꞋamamana ana, ma nauꞋa na ngwae diꞋia ta maꞋa fuamuꞋa. \v 16 Nau ku diꞋia naꞋa maꞋa kamu, nau ku gani kamu Ꞌiri muke diꞋia nauꞋa ana na ru neꞋe nau ku sasiꞋi ki. \v 17 Nau ku kwatea kwau sa Timoti siaumulu, Ꞌiri kaumulu ke tua sulia na falafala neꞋeri. Nia diꞋia na ngela nau neꞋe nau ku alafe fuana, ma nia ka rao leꞋa fuana na Aofia. Sa Timoti neꞋe ke baꞋa Ꞌafi kamu, Ꞌasu Ꞌubani mu kata manata bura Ꞌani falafala saga neꞋe bolo fuana ngwae neꞋe kira faꞋamamana ana sa Jesus Christ ki. Nau ku roꞋosulia na falafala saga neꞋeri, ma nau ku faꞋamanata Ꞌani Ꞌi safitana ngwae faꞋamamana ki taꞋifau neꞋe nau ku leka siada. \p \v 18 Aia, ma ti ai amuꞋa, kira ka saea fasi noaꞋa naisi leka laꞋu maꞋi fuana maaꞋa toꞋomuꞋa. Ma kira ka fata baꞋalafe liu sulida talada. \v 19 Bore ma, diꞋia na Aofia nia oga, nai baꞋa leka ꞋaliꞋali kwau siaumulu. Ma ana kaidaꞋi nai dao kwau, nai baꞋa lisia diꞋia na ngwae neꞋe kira fata baꞋalafe ki kira toꞋo naꞋa ana ngasingasiꞋanga, ma noaꞋa laꞋu na alaꞋanga ꞋoꞋo ki goꞋo ana neꞋe kira saeꞋe. \v 20 KaidaꞋi God gwaungaꞋi fafi kulu, na ru talingaꞋi noaꞋa laꞋu alaꞋanga ki, bore ma na ngasingasiꞋanga nia. \v 21 Aia, ma tae neꞋe kamu oga? DiꞋia noaꞋa kamu kasi kakari alifaꞋi faꞋasia na abula taꞋangaꞋa kamu ki, nai baꞋa leka maꞋi siaumulu fuana balufilamuꞋa. Bore ma, diꞋia na fuli ru lamuꞋa niꞋi leꞋa, na daolaku maꞋi siaumulu ke baꞋa leꞋa logo, ma nai baꞋa faꞋataꞋinia fuamuꞋa na alafeꞋanga nau faꞋinia na kwaigere Ꞌanga nau. \c 5 \s1 Na abula taꞋangaꞋa Ꞌi safitana ngwae faꞋamamana ki Ꞌi Korint \p \v 1 Aia, nau ku rongo fasi taꞋi ngwae amuꞋa neꞋe abulalana nia taꞋa liu. Kira saea na ngwae neꞋeri teo faꞋinia teꞋa fafo nia. Ma na ngwae neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana ki bore, kira noaꞋa kasi alafafia abulaꞋa ꞋunaꞋeri. \v 2 Ma faꞋuta neꞋe kamu ka fata baꞋalafe goꞋo amuꞋa, sui bore Ꞌana ta ngwae faꞋamamana neꞋe ka sasi ꞋunaꞋeri. Ma nia leꞋa fuana muke kwaimanatai. Ma ka leꞋa logo diꞋia kamu kasi alafafia fuana tuaꞋa Ꞌi safitamuꞋa. \v 3-4 NiniꞋari nau ku tua tau bore faꞋasi kamu. Bore ma nia diꞋia goꞋo Ꞌana fasi nau ku tua faꞋi kamu, osiꞋana na manataku fii liu suli kamu. Ma nau ku matalangaꞋinia na ngwae neꞋe sasia ru taꞋa ꞋunaꞋeri. Nau ku bolo faꞋinia matalangaꞋilana sulia na ngasingasi Ꞌanga nau faꞋasia na Aofia kia sa Jesus. Ana kaidaꞋi kamu ka fiku, nia diꞋia nau ku tua logo faꞋi kamu, ma kaimili ka toꞋo ana ngasingasiꞋanga faꞋasia na Aofia kia sa Jesus. \v 5 Ma Ꞌania na ngasingasiꞋanga neꞋeri, nau ku fata totongaꞋi muke danga naꞋa Ꞌania ngwae neꞋeri fuana sa Saetan neꞋe ke baꞋa faꞋalia na nonina, Ꞌiri na mangona ke baꞋa mauri faꞋasia na kwaꞋikwaꞋinga neꞋe God ke baꞋa kwatea ana faꞋi Asoa na Aofia sa Jesus ke baꞋa oli maꞋi. \p \v 6 NoaꞋa kamu kasi bolo faꞋinia neꞋe kamu ke fata naunau! OsiꞋana kamu saiana neꞋe alaꞋanga ba fata Ꞌuri, “Ta kala isi tiꞋitiꞋi ba nia ke sifolia kaꞋakaꞋa ana beret taꞋifau.” Ma ka ꞋunaꞋeri logo ta ngwae neꞋe abulalana taꞋa saiana ke baꞋa talaꞋia ngwae Ꞌoro liu fuana lekaꞋa sulia. \v 7 Nia neꞋe, ka leꞋa fuana muke lafua faꞋasi kamu na ngwae taꞋa neꞋe diꞋia isi, Ꞌiri noaꞋa ta taꞋangaꞋa Ꞌi safitamuꞋa. Ma diꞋia kamu roꞋosulia na ru neꞋe, muke baꞋa diꞋia na beret faolu neꞋe noaꞋa ta isi saena. Ma nau ku saiana kaumulu ꞋunaꞋeri naꞋa. DuꞋungana neꞋe na fafangaꞋa kia kwaimamani naꞋa, sulia sa Jesus Christ diꞋia na kala sipsip neꞋe kira foꞋosi naꞋa Ꞌani ana fafangaꞋa Jiu neꞋe kira saea Ꞌani “DaofaꞋi LiuꞋa.” \v 8 Ma osiꞋana neꞋe nia ꞋunaꞋeri, ana kaidaꞋi kulu fanga ana na fafangaꞋa ana “DaofaꞋi LiuꞋa,” noaꞋa kulu kasi Ꞌania na beret Ꞌua neꞋe toꞋo ana isi ana abula taꞋangaꞋa saena, bore ma kulu Ꞌania lala na beret neꞋe noaꞋa ta isi ana abula taꞋangaꞋa saena, sulia na abulalaka saga taꞋifau, ma na fatalaka ka mamana logo. \p \v 9 Saena na kerekereꞋa ba nau ku kwatea kwau fuamuꞋa Ꞌi naꞋo,\f + \fr 5:9 \ft Sa Paul keresia kerekereꞋa neꞋeri fuana ngwae faꞋamamana ki Ꞌi Korint, sui mala nia ka fiꞋi keresia buka 1 Korint.\f* nau ku saea kwau fuamuꞋa noaꞋa kamu kasi Ꞌado laꞋu faꞋinia ngwae neꞋe maurilada teo ana ꞋusuꞋa. \v 10 Ma noaꞋa nau kusi fata sulia ngwae neꞋe noaꞋa kira kasi faꞋamamana ana God neꞋe maurilada teo ana ꞋusuꞋa, nama na ngwae guguta, nama na ngwae bilibili, ma na ngwae neꞋe kira foꞋosia nunuꞋi ru ki. Si diꞋia kulu tua saena magalia neꞋe, nia ꞋafitaꞋi fuana kulu ka tua faꞋasia na ngwae taꞋa ꞋunaꞋeri ki. \v 11 Bore ma, na ru ba nau ku fata sulia nia Ꞌuri, noaꞋa kulu kasi Ꞌado faꞋinia na ngwae neꞋe kira saea kira faꞋamamana ana sa Jesus Christ, ma na maurilada ka teo ana ꞋusuꞋa, ma kira ka guguta, ma kira ka foꞋosia na nunuꞋi ru ki, ma kira ka fata taꞋa sulia ngwae ki, ma kira ka kwaꞋu liua na waen, ma kira ka bili. NoaꞋa kamu kasi fanga faꞋinida ngwae ꞋunaꞋeri ki. \p \v 12-13 Ngwae neꞋe noaꞋa kira kasi faꞋamamana ana sa Jesus Christ, noaꞋa kulu kasi bolo fuana matalangaꞋilada. God lala neꞋe ke baꞋa matalangaꞋi kira. Bore ma diꞋia ta ngwae akulu na ngwae faꞋamamana nia sasia ta ru taꞋa ꞋunaꞋeri, kulu bolo fuana matalangaꞋilana. Sulia na KerekereꞋa Abu ba fata Ꞌuri, “DiꞋia ta ngwae taꞋa amuꞋa tua saena fikuꞋa kamu, muke lalia faꞋasia fikuꞋa faꞋi kamu.” \c 6 \s1 Na kwaifatai Ꞌanga safitana ngwae faꞋamamana ki \p \v 1 KaidaꞋi ta ngwae amuꞋa nia kwaifatai faꞋinia ta ngwae neꞋe faꞋamamana logo, noaꞋa kasi leꞋa fuana nia leka siana ngwae kwaigiosi ki neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana ana sa Jesus Christ fuana faꞋasagalana. Bore ma nia leꞋa fuana nia ke leka lala siana ngwae God ki, fasi Ꞌiri kira ke faꞋasaga na ru neꞋeri. \v 2 Fuila kamu ka sai goꞋo ana neꞋe ngwae God ki kike baꞋa matalangani na ngwae ki saena magalia. Ma osiꞋana kamu totolia sasiꞋa ꞋunaꞋeri, kamu sai logo ana neꞋe muke faꞋasaga goꞋo amuꞋa kala ru ki ana kaidaꞋi neꞋe. \v 3 Fuila kamu ka sai goꞋo ana neꞋe kuke baꞋa matalangaꞋinia na Ꞌainsel ki. Nia neꞋe, ka tasa liu fuakulu neꞋe kulu bolo fuana faꞋasagalana kala ru ki ana kaidaꞋi neꞋe. \v 4 DiꞋia ta ngwae amuꞋa kwaifatai faꞋinia ta ngwae logo neꞋe nia faꞋamamana, noaꞋa kasi leꞋa fuana lekaꞋa siana ngwae abu faꞋamamana ki fuana faꞋasagaꞋa. \v 5 KaidaꞋi ta ngwae amuꞋa nia leka siana ta ngwae kwaigiosi ꞋunaꞋeri, nia taꞋa liu ma nia totolia ꞋekeꞋa fafia. Nau ku fia sali ti ngwae faꞋamamana Ꞌi fanoa kamu kira liatoꞋo, ma kira ka sai goꞋo Ꞌada ana faꞋasagalana ru ki safitamuꞋa. \v 6 Bore ma kamuꞋa, ana kaidaꞋi ta ngwae nia kwaifatai faꞋinia ta ngwae logo Ꞌi safitamuꞋa, nia ka leka siana na ngwae kwaigiosi neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana ana sa Jesus Christ fuana faꞋasagalana. Ma ru neꞋeri noaꞋa kasi leꞋa! \p \v 7 Ma ana kaidaꞋi neꞋe kamu kwaifatai faꞋi kamu kwailiu, nia faꞋataꞋinia neꞋe noaꞋa kamu kasi roꞋo goꞋo sulia na kwaiogai Ꞌanga sa Jesus Christ. Na kwaigiosiꞋanga neꞋe kamu sasia ana kaidaꞋi neꞋe Ꞌi maana ngwae abu faꞋamamana ki, nia noaꞋa kasi leꞋa. Nia taꞋi leꞋa diꞋia muke alaꞋania na ngwaefuta kamu ki kira ka fulia ru taꞋa ki amuꞋa, ma kira ka ngalia naꞋa ru kamu ki, ma noaꞋa kamu kasi leka fuana na ngwae kwaigiosi ki. \v 8 Bore ma kamu ngwae neꞋe faꞋamamana ki, kamu sasi taꞋa fuamuꞋa kwailiu, ma muka bili kamu kwailiu naꞋa. \s1 Muke tua faꞋasia ꞋusuꞋa \p \v 9 Kaumulu saiana na ngwae neꞋe abulalada taꞋa ki, ꞋafitaꞋi kira ka tua saena tuaꞋa neꞋe God ke gwaungaꞋi fafia. NoaꞋa kamu kasi faꞋamamana ana ta sokeꞋa. Na ngwae neꞋe kira tua Ꞌani ꞋusuꞋa, ma na ngwae neꞋe kira foꞋosia na nunuꞋi ru ki, ma na ngwae kakabara ki, ma na ngwangwane neꞋe kira kakabara faꞋinia na ngwangwane ki, ma na kini ki neꞋe kira kakabara faꞋinia logo na kini ki, \v 10 ma na ngwae bili ki, ma na ngwae guguta ki, ma na ngwae neꞋe kira kwaꞋu doe ana waen, ma na ngwae neꞋe kira alaꞋa taꞋa ki sulia ngwae matamata ki, ma na ngwae laulau ki, na ngwae neꞋeri ki noaꞋa ta ngwae ada kasi ruꞋu saena tuaꞋa neꞋe God ke gwaungaꞋi fafia. \v 11 Ana kaidaꞋi ba sui naꞋa kwau, ti ngwae amuꞋa neꞋe abulalamuꞋa ꞋunaꞋeri. Bore ma ana kaidaꞋi neꞋe, God rufuanata naꞋa ana abula taꞋangaꞋa kamu ki, ma muka sikasika naꞋa faꞋasia na abula taꞋangaꞋa kamu ki, ma God ka kwalo kamu naꞋa fuana niaꞋa talana. Sulia na Aofia kia sa Jesus Christ faꞋinia na AnoꞋi ru God kia kera kwate kamu ka saga. \s1 Muke kwatea naꞋa nonimuꞋa fuana God \p \v 12 Ta ngwae amuꞋa fata Ꞌuri, “Nau ku saiana nai sasia goꞋo Ꞌaku ru ki taꞋifau.” Nau ku olisi Ꞌuri ana, “Sui bore Ꞌana Ꞌoko saiana sasilana ru ki taꞋifau, na ru ki taꞋifau noaꞋa kasi leꞋa fuamu.” NauꞋa logo, nau ku saiana nau ku sasia goꞋo Ꞌaku na ru ki taꞋifau. Bore ma noaꞋa naisi alaꞋania ta ru ka gwaungaꞋi fafi nau. \v 13 Ma ta ngwae amuꞋa laꞋu ka fata Ꞌuri, “Na fanga ru naꞋa fuana ogaꞋi ngwae, ma na ogaꞋi ngwae ru naꞋa fuana fanga.” Nau ku olisi Ꞌuri logo ana, “God ke baꞋa faꞋasuia na fanga faꞋinia na ogaꞋi ngwae.” Ka ꞋunaꞋeri logo, na nonika noaꞋa laꞋu ru fuana kakabaraꞋanga, osiꞋana na Aofia nia saungaꞋinia na nonika fuana niaꞋa talana. Ma na Aofia ka tagi logo sulia na nonika. \v 14 God ka taꞋea na Aofia sa Jesus faꞋasia na maeꞋa, ma nia ke baꞋa taꞋea nonika logo Ꞌani ngasingasiꞋanga doe nia. \v 15 Kamu saiana kuluꞋa ngwae neꞋe kulu faꞋamamana ki, na nonika nia ta bali goꞋo ana nonina sa Jesus Christ. Nia neꞋe, noaꞋa kasi bolo fuana kuke sasia ta ru Ꞌani ta bali ana nonina sa Jesus Christ fuana fikuꞋa faꞋinia ta kini Ꞌusu! \v 16 Fuila muke saiana neꞋe diꞋia ta ngwae teo faꞋinia na kini Ꞌusu, na ro nonidaroꞋo alua naꞋa taꞋi noni. Sulia neꞋe KerekereꞋa Abu ba fata madako ana ka Ꞌuri, “Na ro ngwae neꞋe ki kera alua naꞋa taꞋi noni.” \v 17 Aia, ma na ngwae neꞋe faꞋamamana ana Aofia sa Jesus, na maurilana faꞋinia na maurilana sa Jesus keroꞋa alua goꞋo taꞋi ru. \p \v 18 Muke tua faꞋasia na kakabaraꞋanga. Na taꞋangaꞋa ki taꞋifau neꞋe ngwae ki fuliꞋi noaꞋa kasi faꞋalia goꞋo nonida, bore ma ngwae neꞋe kira tua Ꞌani ꞋusuꞋa ki kira faꞋalia naꞋa nonida talada. \v 19 Fuila kamu ka sai goꞋo ana neꞋe nonika na kula ni tuaꞋa na AnoꞋi ru Abu neꞋe God kwatea fuaka. ꞋUnaꞋeri, noaꞋa laꞋu kuluꞋa talakulu neꞋe gwaungaꞋi fafia na nonika, osiꞋana kuluꞋa neꞋe ru God ki. \v 20 OsiꞋana God nia foli kulu Ꞌani na maelana Ngela nia. Ta neꞋe, na ru ki taꞋifau neꞋe kamu sasia Ꞌani na nonimuꞋa, muke sasi leꞋa ana fuana fuꞋusi ꞋinotoꞋalana God. \c 7 \s1 Sulia na ꞋafeꞋa ma na araꞋinga \p \v 1 Aia, nau ku keresia naꞋa kwau na olisiꞋanga nau sulia na saefiloꞋa kamu ki ba kamu kerekere ma muka saefiloa maꞋi. Kaumulu saefilo Ꞌuri, “ꞋUri ma, nia leꞋa fuana ngwae noaꞋa kasi teo faꞋinia Ꞌafe nia?” \v 2 Ma nau ku saea, nia leꞋa fuana ngwae ki taꞋifau kira ka toꞋo ana Ꞌafe ki, ma ka leꞋa logo fuana na kini ki taꞋifau kira ka toꞋo ana araꞋi ki, Ꞌiri ke dau sulia ngwae ki faꞋasia kakabaraꞋanga. \v 3 Ma nia leꞋa fuana na araꞋi ka teo faꞋinia na Ꞌafe nia. Ma ka leꞋa logo fuana na Ꞌafe ka teo faꞋinia na araꞋi nia. Sulia noaꞋa nia kasi leꞋa fuana ta ngwae adaroꞋo ka Ꞌaila Ꞌania ta ai. \v 4 OsiꞋana neꞋe na kini noaꞋa kasi ꞋaꞋana ana nonina talana, bore ma na araꞋi neꞋe nia ꞋaꞋana ana Ꞌafe nia. Ka ꞋunaꞋeri logo fuana ngwae, nia noaꞋa kasi ꞋaꞋana fuana na nonina Ꞌana talana, bore ma na Ꞌafe niaꞋa logo neꞋe ꞋaꞋana fuana. \v 5 NoaꞋa kasi leꞋa fuana kera ka tua toꞋo toꞋo Ꞌani kera kwailiu. Sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, diꞋia kera alafafia fuana tuaꞋa faꞋasia teo fikuꞋa fuana ta kaidaꞋi tiꞋitiꞋi fasi Ꞌiri kera ka foꞋo ngangata, nia leꞋa goꞋo Ꞌana. Sui ꞋaliꞋali logo kera ka oli keka teo fiku laꞋu, Ꞌasu Ꞌubani sa Saetan kata liufi kera Ꞌania ilitoꞋonga ki, sulia nia talangwaraꞋu fuamuꞋa fuana roꞋongaꞋa sulia na kwaiogaiꞋanga taꞋa ki. \v 6 Muke sailinga leꞋa: Nau ku alafafia neꞋe kera ke tua faꞋasia teo fikuꞋa faꞋinidaroꞋo kwailiu sulia ta kala kaidaꞋi dokodoko. Bore ma noaꞋa nau ku Ꞌiri alaꞋa totongaꞋi neꞋe kamu ke sasi nama ꞋunaꞋeri. \v 7 Saena manatalaku talaku, diꞋia ngwae ki taꞋifau ka tua diꞋia nauꞋa neꞋe noaꞋa kusi toꞋo ana ta Ꞌafe, nia leꞋa. Bore ma nau ku saiana na kwateꞋa neꞋe God kwatea fuaka noaꞋa kasi bolo taꞋifau. Sulia na kwateꞋa nia fuana ti ngwae nia talangwaraꞋu fuana tuaꞋa taꞋifilida. Ma na kwateꞋa nia fuana ti ngwae laꞋu, nia talangwaraꞋu fuana kike tua fiku saena araꞋinga. \p \v 8 NiniꞋari nau ku fata fuana na Ꞌuru ngwae ki ma na gwaꞋi Ꞌuru kini ki, nau ku saea nia leꞋa liu diꞋia muke sasi suli nau neꞋe noaꞋa naisi araꞋi. \v 9 Bore ma, diꞋia nia ꞋafitaꞋi fuana ti ngwae amuꞋa Ꞌiri kamu ka Ꞌaila Ꞌani na kwaiogaiꞋanga kamu ki ana noni, nia leꞋa fuamuꞋa muke Ꞌafe ma muke araꞋi. Sulia nia leꞋa fuamuꞋa muke araꞋi Ꞌaumulu ma muke Ꞌafe Ꞌaumulu Ꞌasu Ꞌubani kamu kata toꞋo ana ꞋafitaꞋiꞋanga ana kwaiogaiꞋanga ana noni. \p \v 10 NiniꞋari logo nau ku fata fuamuꞋa ai neꞋe kamu araꞋi taꞋifau ma muka Ꞌafe taꞋifau naꞋa ki, nau ku saea na taki neꞋe noaꞋa laꞋu sulia liaku, bore ma na taki na Aofia lala. Na Ꞌafe noaꞋa kasi ilangaꞋinia na araꞋi nia. \v 11 Ma diꞋia ta Ꞌafe ka ilangaꞋinia naꞋa araꞋi nia, leꞋa fuana nia ka oli nama maꞋi fuana fasi Ꞌiri kera ka tua fiku laꞋu. Ma diꞋia noaꞋa, noaꞋa kasi totolia nia ka Ꞌafe laꞋu. Ma na ngwae noaꞋa kasi ilangaꞋinia na Ꞌafe nia. \p \v 12 Nau ku fata laꞋu fuamuꞋa ngwae faꞋamamana neꞋe korea ta ai neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana. Nau ku saea na alaꞋanga nau naꞋa talaku goꞋo Ꞌana, ma noaꞋa laꞋu na alaꞋanga totongaꞋi na Aofia. DiꞋia ta ngwae faꞋamamana ana sa Jesus Christ, ma nia ka toꞋo ana Ꞌafe neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana, ma na kini noaꞋa kasi oga ilangaꞋilana araꞋi nia, na ngwae neꞋeri logo noaꞋa kasi ilangaꞋinia na Ꞌafe nia. \v 13 Ma ka ꞋunaꞋeri logo fuana kini neꞋe faꞋamamana. NoaꞋa nia kasi ilangaꞋinia araꞋi nia neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana diꞋia na araꞋi nia oga kera ka tua fiku. \v 14 NoaꞋa Ꞌoe kosi faꞋasia osiꞋana ta kini faꞋamamana, ma na araꞋi nia noaꞋa kasi faꞋamamana, God ke baꞋa faꞋasikasika logo na araꞋi nia, sulia na Ꞌafe nia. Ma ꞋunaꞋeri logo, God ka faꞋasikasika na kini neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana sulia na araꞋi nia neꞋe faꞋamamana ana sa Jesus Christ. DiꞋia ru neꞋeri noaꞋa kasi mamana, na ngela kera ki diꞋia na ngela ngwae neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana ki. Bore ma kulu sai naꞋa ana neꞋe na ngela kera ki ngwae God ki naꞋa.\f + \fr 7:14 \ft Na ngwae Ꞌi Korint ki fia diꞋia na ngwae faꞋamamana korea na kini noaꞋa kasi faꞋamamana, nia faꞋasua araꞋi nia. Ka ꞋunaꞋeri bore, sa Paul saea saena verse 12 ka dao ana 14, noaꞋa nia Ꞌiri mamana. Sa Paul saea neꞋe na ngwae faꞋamamana saiana ka gwalea Ꞌafe nia faꞋinia na ngela nia ki fuana kike faꞋamamana.\f* \p \v 15 Ma diꞋia ta ai amuꞋa toꞋo ana ta araꞋi nama ta Ꞌafe neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana, ma na araꞋi neꞋeri nama na Ꞌafe neꞋeri ka Ꞌaila Ꞌani, muke alaꞋania fuana araꞋi neꞋeri nama na Ꞌafe neꞋeri ka leka Ꞌana. Sui bore Ꞌana God alaꞋania na ru neꞋeri, nia oga kamu ka tua Ꞌani aroaroꞋa faꞋinia Ꞌafe nama na araꞋi neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana ana sa Jesus. \v 16 Sulia na ngwae neꞋe kira faꞋamamana ki, noaꞋa kira kasi sai leꞋa ana neꞋe Ꞌafe nia nama araꞋi nia ke baꞋa faꞋamamana, nama diꞋia noaꞋa ka noaꞋa goꞋo. \p \v 17 Ngwaefuta nau kina, tualamuꞋa nia faꞋuta kaidaꞋi neꞋe kamu faꞋamamana ana God, nia noaꞋa Ꞌiri leꞋa neꞋe muke rokisia, bore ma kamu sai nama ana neꞋe muke faꞋasia taꞋangaꞋa kamu ki. Nia neꞋe na Aofia nia oga. Nia naꞋa neꞋe faꞋamanataꞋanga nau fuana ngwae faꞋamamana ki ana fanoa ki taꞋifau. \v 18 Sulia nia ꞋunaꞋeri, ta ngwae neꞋe ka Ꞌolo faꞋataꞋinia sulia na falafala ngwae Jiu ki, diꞋia nia ka faꞋamamana ana sa Jesus Christ, noaꞋa nia kasi lafua na toto neꞋeri ana Ꞌolo faꞋataꞋi Ꞌanga. Ma ka ꞋunaꞋeri logo, diꞋia na ngwae neꞋe nia noaꞋa laꞋu Jiu, ma nia ka faꞋamamana ana sa Jesus Christ, noaꞋa nia kasi Ꞌolo faꞋataꞋinia. \v 19 Si diꞋia ta ngwae ka Ꞌolo faꞋataꞋinia nama ka noaꞋa, nia kasi ꞋinotoꞋa goꞋo ana. OsiꞋana na ru ꞋinotoꞋa neꞋe, nia roꞋo lala sulia na taki God ki. \v 20 KamuꞋa taꞋifau, muke donga tuaꞋa neꞋe kamu tua maꞋi Ꞌani Ꞌi naꞋo kaidaꞋi kamu talaꞋae ana faꞋamamanalana na Aofia kia. \v 21 Sulia nia ꞋunaꞋeri, diꞋia ꞋaeꞋo neꞋe ngwae rao ꞋoꞋo ana kaidaꞋi Ꞌoko faꞋamamana, nia leꞋa goꞋo Ꞌana, Ꞌoko uu ngasi naꞋa. Bore ma, diꞋia ka talangwaraꞋu fuamu Ꞌoko tua sakadolaꞋa, Ꞌoko kwateꞋo talamu Ꞌuana tua sakadolaꞋa. \v 22 KaidaꞋi na Aofia laefia ta ngwae neꞋe rao ꞋoꞋo, nia alu nia ka sau Ꞌani ngwae sakadola na Aofia. Ma ka ꞋunaꞋeri logo na ngwae tua sakadola neꞋe sa Jesus Christ ka laefia, nia neꞋe ngwae rao ꞋoꞋo sa Jesus Christ. \v 23 Aia, God foli kamu Ꞌani na maelana sa Jesus Christ. Nia neꞋe, noaꞋa kamu kasi rao ꞋoꞋo fuana ngwae ki. \v 24 Ngwaefuta nau kina, na tuaꞋa faꞋuta neꞋe kamu tua maꞋi Ꞌani kaidaꞋi kamu faꞋamamana ana God, noaꞋa kasi leꞋa fuana muka rokisia, bore ma kamu sai nama ana neꞋe muke faꞋasia taꞋangaꞋa kamu ki. \p \v 25 Aia, na saefiloꞋa kamu sulia na ngwae neꞋe noaꞋa kasi toꞋo Ꞌua ana ta Ꞌafe ma noaꞋa kasi toꞋo Ꞌua ana ta araꞋi, noaꞋa nau kusi toꞋo ana ta taki faꞋasia na Aofia. Bore ma, nau ku keresia na manataku goꞋo Ꞌana, ma kamu ka fitoꞋo aku sulia nau na ngwae neꞋe Aofia kwaimanatai aku. \v 26 Ma na manataꞋanga nau nia Ꞌuri: Sulia kulu ngwae faꞋamamana ki kulu dao toꞋona ꞋafitaꞋiꞋanga doe ana kaidaꞋi neꞋe, nia leꞋa neꞋe diꞋia muke tua Ꞌani tuaꞋa neꞋe kamu tua maꞋi Ꞌani Ꞌi naꞋo. \v 27 Nia neꞋe, diꞋia ta ngwae toꞋo naꞋa ana Ꞌafe, noaꞋa nia kasi faꞋasia naꞋa. Ma diꞋia ta ngwae noaꞋa kasi toꞋo Ꞌua ana ta Ꞌafe, noaꞋa nia kasi lulu Ꞌuana ta kini fuana korelana. \v 28 Ma sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, diꞋia ta ngwae ka araꞋi, nia noaꞋa kasi abula rora goꞋo. Ma ka ꞋunaꞋeri logo, diꞋia ta kini ka Ꞌafe, nia noaꞋa kasi abula rora goꞋo. Aia, duꞋungana tae neꞋe nau ku saea fuamuꞋa nia ka leꞋa diꞋia noaꞋa kamu kasi araꞋi ma noaꞋa mu kasi Ꞌafe, osiꞋana nau ku oga Ꞌiri noaꞋa kamu kasi toꞋo ana ꞋafitaꞋiꞋanga Ꞌoro ana magalia. \p \v 29 Aia, ngwaefuta kina, na fadalana alaꞋanga nau Ꞌuri: Na tualaka ana mauriꞋa noaꞋa kasi tau goꞋo saena magalia neꞋe. NoaꞋa goꞋo ta ru ana diꞋia Ꞌoko araꞋi nama ka noaꞋa. \v 30 NoaꞋa goꞋo ta ru ana diꞋia Ꞌoko angi, nama Ꞌoko gaꞋa, nama Ꞌoko foli, nama Ꞌoko noaꞋa daofaꞋi liu ana ru ki. \v 31 Nia ka ꞋunaꞋeri logo, na ngwae neꞋe manata Ꞌabera sulia ru ana magalia ki, kira noaꞋa kasi sasi laꞋu diꞋia neꞋe ru neꞋeri ki doe saena maurilada, sulia na magalia neꞋe karangi ka sui naꞋa. \p \v 32 Aia, nau ku oga fasi na ꞋafitaꞋiꞋanga saena magalia neꞋe noaꞋa kasi faꞋa Ꞌabera kamu. Na ngwae neꞋe noaꞋa kasi araꞋi, nia Ꞌabera goꞋo Ꞌani na raoꞋa fuana na Aofia. Nia oga faꞋasaeleꞋalana Aofia. \v 33 Bore ma na ngwae neꞋe araꞋi, nia manata liu sulia ru ki ana magalia, duꞋungana nia oga faꞋasaeleꞋalana Ꞌafe nia. \v 34 Ma ana kaidaꞋi ki taꞋifau nia manata sulia ro ru ki, na kwaiogaiꞋanga na Ꞌafe nia ma na kwaiogaiꞋanga na Aofia. Ma ka ꞋunaꞋeri logo, na kini neꞋe noaꞋa kasi toꞋo ana araꞋi, nia manata goꞋo Ꞌuana na raoꞋa fuana na Aofia, sulia nia kwatea naꞋa maurilana ma na nonina fuana God. Ma diꞋia ta kini toꞋo ana araꞋi, nia ka manata goꞋo Ꞌana sulia na ru ki saena magalia, duꞋungana nia oga faꞋasaeleꞋalana araꞋi nia. \v 35 Ma noaꞋa naisi saea ru neꞋeri ki fuana kwatelana ꞋafitaꞋiꞋanga fuamuꞋa. Bore ma, nau ku saea ru neꞋeri ki, osiꞋana nau ku oga Ꞌafi lamuꞋa, Ꞌiri muke rao leꞋa, ma muke alafe fuana na Aofia, ma noaꞋa laꞋu ru fuana luilamuꞋa. \p \v 36 Aia, diꞋia ta ngwae Ꞌalako toꞋo ana ta sariꞋi neꞋe kira alu fafia fuana, ma diꞋia na kwaiogaiꞋanga nia ana noni doe liu, ma nia ka oga korelana na sariꞋi neꞋe, nia leꞋa fuana nia ka korea Ꞌana. Ma diꞋia nia korea na kini neꞋeri, kera kasi abula taꞋa goꞋo. \v 37 Bore ma, diꞋia ngwae Ꞌalako neꞋeri ka Ꞌaila Ꞌani araꞋinga, ma diꞋia nia ka saiana dau fafilana na kwaiogaiꞋanga nia ana noni, nia leꞋa fuana nia noaꞋa kasi korea ta sariꞋi. \v 38 Nia neꞋe, ka leꞋa goꞋo Ꞌana diꞋia kamu araꞋi ma kamu ka Ꞌafe. Ma nia leꞋa ka tasa diꞋia noaꞋa kamu kasi araꞋi nama kamu kasi Ꞌafe. \p \v 39 Aia, ma diꞋia ta kini ka toꞋo ana araꞋi, noaꞋa kasi leꞋa fuana nia ka ilangani araꞋi nia. Ma diꞋia na araꞋi nia ka mae, na kini neꞋeri saiana ka Ꞌafe laꞋu fuana ta ngwae neꞋe nia oga, bore ma ngwae neꞋe nia faꞋamamana nama ana sa Jesus Christ diꞋia logo niaꞋa. \v 40 Ma sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, diꞋia nia noaꞋa kasi Ꞌafe laꞋu, nia ke baꞋa saeleꞋa ka tasa. Nia neꞋe manatalaku goꞋo Ꞌana ꞋunaꞋeri, bore ma nau ku fia na AnoꞋi ru Abu God naꞋa neꞋe faꞋataꞋinia fuaku. \c 8 \s1 Sulia na fanga neꞋe kira foꞋosia Ꞌani nunuꞋi ru ki \p \v 1 Aia, nau ku keresia ku olisia kwau na saefiloꞋa kamu sulia na fanga neꞋe kira foꞋosia Ꞌani nunuꞋi ru ki. \p Nia mamana, kuluꞋa taꞋifau goꞋo kulu saiana ru oro ki sulia God. Sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, nia noaꞋa kasi leꞋa fuana lafulakulu sulia na saiꞋi ruꞋa kulu ki. Bore ma, alafeꞋanga neꞋe kwate ma kulu ka kwaiꞋafi akulu kwailiu. \v 2 Ma sa tai neꞋe ka saea nia saiꞋi ru liu, nia noaꞋa kasi sai goꞋo ana ta ru. \v 3 Bore ma na ngwae neꞋe alafe fuana God, God saiana. \p \v 4 ꞋIu, sulia na fanga neꞋe kira foꞋosia Ꞌani nunuꞋi ru ki, kulu saiana na nunuꞋi ru ki, noaꞋa kira kasi mauri mamana. OsiꞋana kulu saiana taꞋifilia God goꞋo neꞋe mamana. \v 5 Sui bore Ꞌana ti ngwae kika foꞋosia ru Ꞌoro ki Ꞌi langi ma saena magalia logo, ma kika saea na ru neꞋeri ki neꞋe god ki ma na aofia ki, \v 6 kulu saiana taꞋi God goꞋo neꞋe tua, ma nia na MaꞋa neꞋe saungaꞋinia ru ki taꞋifau, ma kulu ka mauri fasi Ꞌiri kuke rao fuana. Ma kulu toꞋo ana taꞋi Aofia goꞋo sa Jesus Christ, neꞋe Ꞌafia God fuana saungaꞋilana na ru ki taꞋifau, ma nia ka kwatea logo na mauriꞋa fuaka. \p \v 7 Ma ti ngwae neꞋe kira faꞋamamana, noaꞋa kira kasi sai goꞋo ana na nunuꞋi ru neꞋe noaꞋa laꞋu ru mamana ki. Ma osiꞋana tau naꞋa maꞋi, kira lisia naꞋa ngwae ki kira foꞋosia na nunuꞋi ru Ꞌoro ki, kika manata fasi na fanga neꞋe kira foꞋosia Ꞌani nunuꞋi ru ki, nia fanga naꞋa ana nunuꞋi ru ki. Ma talangwaraꞋu fuana kika kwaimanatai diꞋia kira Ꞌania na fanga ꞋunaꞋeri, ma kira ka fia fasi kira fulia ru taꞋa ma kika bulibuli Ꞌi maana God. \v 8 Bore ma nau ku saea fuamuꞋa, ꞋafitaꞋi fuana ta fanga ka kwaiꞋafi aka fuana faꞋasaeleꞋalana God. Sulia diꞋia kulu Ꞌania ta fanga, nia ru ꞋoꞋo goꞋo Ꞌana ana God, ma diꞋia noaꞋa kulu kasi Ꞌania, nia noaꞋa kasi matamata goꞋo. \p \v 9 Sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, muke lia suli kamu, Ꞌasu Ꞌubani kamu kata sasi ti ngwae faꞋamamana kika sasia ta ru neꞋe manatalada talada saea fuada neꞋe kira rora fuana sasilana. \v 10 Muke madafi kamu Ꞌasu Ꞌubani ru neꞋe kata fuli: Ngwae faꞋamamana neꞋe kira manata sulia fasi nia rora fuana Ꞌanilana fangaꞋa neꞋe kira foꞋosi Ꞌani fuana nunuꞋi ru ki. Ma kira lisia kamu Ꞌania fanga neꞋeri saena luma abu na nunuꞋi ru. Kamu saiana nia noaꞋa kasi rora fuana Ꞌanilana fanga Ꞌuri ki. Bore ma kamu ke raduda fuana Ꞌanilana fangaꞋa neꞋe kira foꞋosi Ꞌani fuana nunuꞋi ru, ma kira ke sasia ru neꞋe mangoda saea fuada nia rora. \v 11 Ma ꞋunaꞋeri na toꞋolamuꞋa neꞋe faꞋamamanaꞋanga nia kasi ngasingasiꞋa Ꞌua, na maurilana ke baꞋa taꞋa, osiꞋana na abulalamuꞋa Ꞌani saiꞋi ru lamuꞋa. Ma ngwae neꞋeri, sa Jesus Christ mae naꞋa fuana. \v 12 KaidaꞋi kamu fulia ru taꞋa ana ti ngwae faꞋamamana Ꞌani radulada fuana fulilana ru neꞋe kira manata sulia nia rora, kamu fulia ru taꞋa ana sa Christ logo. \v 13 Nia neꞋe, ꞋafitaꞋi liu nau ku Ꞌania ta fanga neꞋe toꞋolaku lisia ma ka leka rora. OsiꞋana noaꞋa naisi oga neꞋe nai kwatea sa toꞋolaku ka sasia ta ru neꞋe manatalana talana saea fuana neꞋe nia rora fuana sasilana. \c 9 \s1 Sa Paul noaꞋa kasi tuaraꞋinia ngwae fuana ru neꞋe bolo fuana ganilana \p \v 1 Aia, nauꞋa niniꞋa, nau ta ngwae aloge. Ma nau neꞋe ta ngwae lifurongo, ma nau ku lisia naꞋa sa Jesus na Aofia kia. Ma kamu faꞋamamana ana Aofia sulia na raoꞋa nau fuana. \v 2 Nia neꞋe, kamu ka saiana nauꞋa naꞋa neꞋe ta ngwae lifurongo, bore Ꞌana ti ngwae kira saea noaꞋa. Kamu saiana taꞋifau naꞋa, sulia na faꞋamamanaꞋanga kamu ki ana na Aofia neꞋe faꞋataꞋinia na raoꞋa nau diꞋia ta ngwae lifurongo. \p \v 3 Ana kaidaꞋi ti ngwae kira balufi nau, nau ku olisi Ꞌuri ada: \v 4 Nau ku toꞋo ana ngasingasiꞋanga fuana ngalilana fanga ma na kwaꞋunga faꞋasia sa tai faꞋida neꞋe nau ku faꞋamanatada. Sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, nau kusi ngalia. \v 5 Ma nau ku toꞋo ana ngasingasiꞋanga fuana sasiꞋa sulia sa Peter faꞋinia ti lifurongo, ma na ngwaefuta sa Jesus ki, neꞋe kira toꞋo ana Ꞌafe faꞋamamana ki neꞋe kira leka faꞋinida ana lekalada. Sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, nau kusi toꞋo ana ta Ꞌafe. \v 6 Sa Banabas faꞋi nau, keroꞋo toꞋo logo ana ngasingasiꞋanga diꞋia ti lifurongo fuana ngalilana mani Ꞌiri keroꞋo kasi Ꞌabera Ꞌani raoꞋa matamata. Sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, keroꞋo rao logo fuana folilana na fanga keroꞋo ki. \v 7 Ma ta ngwae ana ofoꞋa bore, nia noaꞋa kasi sasia na raoꞋa matamata fuana folilana na fanga nia. Ma ta ngwae neꞋe nia fasia maga ru ki, nia saiana Ꞌanilana na fuaꞋi ru ana Ꞌai neꞋe nia fasiꞋi ki. Ka ꞋunaꞋeri logo fuana ngwae neꞋe lia sulia na amuꞋi sipsip nia, sulia nia saiana ka ngalia logo ti suluꞋi ru ana susuda fuana kwaꞋufilana. \p \v 8 Ma noaꞋa laꞋu na ru neꞋeri ki taꞋifilida neꞋe nau ku faꞋabolotaꞋinia Ꞌani ru ki saena magalia neꞋe. Sulia na taki faꞋasia sa Moses ki saea logo ru neꞋeri. \v 9 OsiꞋana saena taki sa Moses ki, nia fata Ꞌuri, “Na buluka neꞋe rao fuana urilana na maga ru ki, nia saiana ke Ꞌani ti ru, ma noaꞋa Ꞌoe kosi bokota kwakwana.” Ma God noaꞋa kasi fata Ꞌani ru neꞋeri sulia na buluka ki goꞋo Ꞌana. \v 10 Bore ma nia fata logo suli kaimili na ngwae faꞋamanata ki ana FaꞋarongoꞋa LeꞋa. Nia naꞋa neꞋe, ngwae fasia na maga ru ki ma na ngwae neꞋe ka loia ru, kera taꞋifau goꞋo neꞋe kera kwaimasi fuana ngalilana ti fuaꞋi Ꞌai ana kaidaꞋi ana unuꞋi Ꞌai maua. \v 11 Ka ꞋunaꞋeri logo fuamiꞋa, duꞋungana kami fata taloꞋania na FaꞋarongoꞋa LeꞋa fuamuꞋa diꞋia ta ngwae ba fasia na maga ru saena ano. Nia neꞋe, leꞋa fuana mika ngalia na ru leꞋa ki faꞋasi kamu fuana maurilamiꞋa saena magalia neꞋe. \v 12 Ma diꞋia ti ngwae neꞋe faꞋamanata kamu kira bolo fuana ngalilana na ru neꞋeri ki faꞋasi kamu, tama kami totolia ka tasa fuana ngalilana ru neꞋeri ki faꞋasi kamu. Sui bore Ꞌana keroꞋo ka toꞋo ana ngasingasi Ꞌanga ꞋunaꞋeri, noaꞋa keroꞋo kasi gani kamu goꞋo Ꞌuana ta ru, osiꞋana keroꞋo maꞋudi fuana liuꞋa saena ꞋafitaꞋiꞋanga ki, Ꞌiri ngwae Ꞌoro ki kike rongo ꞋaliꞋali ana FaꞋarongoꞋa LeꞋa sulia sa Jesus Christ. \p \v 13 Kaumulu saiana ngwae neꞋe kira rao saena Luma Abu God, kira ngalia naꞋa fanga kira ki faꞋasia saena Luma Abu God, sulia kira Ꞌania na kwaisuꞋusiꞋanga ki faꞋasia na fuꞋani kwaisuꞋusi neꞋeri. \v 14 Ka ꞋunaꞋeri logo, na Aofia ka saea na ngwae neꞋe kira faꞋarongo Ꞌani FaꞋarongoꞋa LeꞋa, kira totolia kika ngalia na ru ki fuana maurilada saena magalia fuana raoꞋa neꞋeri. \p \v 15 Sui bore Ꞌana nau ku toꞋo ana ngasingasiꞋanga fuana ngalilana na ru neꞋeri ki faꞋasia na ngwae neꞋe nau ku faꞋamanatada ki, noaꞋa naisi gania ta ru faꞋasia ta ngwae. Ma Ꞌi taꞋena, nau kusi keresia na ru neꞋe fasi Ꞌiri nau ku ngalia ta ru. Nau ku fataleꞋa aku talaku, sulia nau kusi ngalia ta ru faꞋasia na ngwae neꞋe nau ku faꞋamanatada ki. Ma ka leꞋa diꞋia nau ku mae ana fioloꞋa sui mala nau ku fiꞋi gani kamu Ꞌuana ta ru, sulia nau kusi oga na fataleꞋa laku ka alua goꞋo Ꞌana ta ru ꞋoꞋo ꞋunaꞋeri. \v 16 Ma noaꞋa kasi talangwaraꞋu fuana nau ku fataleꞋa sulia na faꞋatalongaꞋilana na FaꞋarongoꞋa LeꞋa, osiꞋana na Aofia baꞋe nau fuana sasilana. Nia neꞋe, kwaꞋikwaꞋinga nia fuaku ke baꞋa doe diꞋia noaꞋa naisi faꞋarongo Ꞌani FaꞋarongoꞋa LeꞋa. \v 17 DiꞋia nau ku faꞋatalo sulia na kwaiogaiꞋanga nau, nia talangwaraꞋu fuana nau ku ngalia naꞋa mani. Bore ma noaꞋa naisi masia ta mani, sulia God fitoꞋo aku fuana sasilana na raoꞋa neꞋe nia baꞋe nau maꞋi Ꞌuana. \v 18 Aia, tae neꞋe kwaiaraꞋanga nau fuana raoꞋa neꞋe? Na kwaiaraꞋanga nau, nia neꞋe fuana faꞋarongoꞋa Ꞌani FaꞋarongoꞋa LeꞋa fuana ngwae ki, ma noaꞋa naisi ngalia ta folifoliꞋa fuana tae neꞋe nau ku sasia, sui bore Ꞌana ka bolo fuana gania Ꞌuana ti ru fuaku. \p \v 19 Ru neꞋe fada Ꞌani neꞋe noaꞋa ta ngwae kasi suꞋumaꞋi nau fuana roꞋongaꞋa sulia duꞋungana kira foli nau. Sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, nau ku rao ngangata fuana ngwae ki taꞋifau diꞋia ta ngwae rao, fasi Ꞌiri na ngwae Ꞌoro ki kike faꞋamamana ana sa Jesus Christ. \v 20 Nia neꞋe, ana kaidaꞋi nau ku tua faꞋinia ngwae Jiu ki, nau ku roꞋosulia na falafala Jiu ki, Ꞌiri nau ku kwaiꞋafi ada fuana faꞋamamanaꞋanga. Ma sui bore Ꞌana noaꞋa naisi tua olofana taki sa Moses ki, nau ku roꞋo logo sulia diꞋida, fasi Ꞌiri nai Ꞌafida fuana faꞋamamanaꞋanga. \v 21 Nia ꞋunaꞋeri logo ana kaidaꞋi nau ku tua faꞋinia ngwae noaꞋa laꞋu Jiu ki, nau ku roꞋosulia na falafala kira ki, ma noaꞋa naisi roꞋosulia na falafala Jiu ki, fasi Ꞌiri nai Ꞌafida fuana faꞋamamanaꞋanga. Ma noaꞋa naisi saea neꞋe nau ku aburongo ana taki God ki, osiꞋana nau ku roꞋo lala sulia na taki sa Jesus Christ ki. \v 22 Ma ka ꞋunaꞋeri logo, ana kaidaꞋi nau ku tua faꞋinia na ngwae neꞋe faꞋamamanaꞋanga kira ki noaꞋa kasi ngasingasiꞋa Ꞌua, nau ku tua diꞋida logo, fasi Ꞌiri nau ku Ꞌafida. ꞋUnaꞋeri, ana falafala Ꞌoro ki, nau ku tua diꞋia na ngwae ki taꞋifau, fasi Ꞌiri nai baꞋa Ꞌafia ti ngwae ada Ꞌuana faꞋamamanaꞋanga ana sa Jesus Christ. \v 23 Nau ku sasia na ru neꞋeri ki, fasi Ꞌiri neꞋe ngwae Ꞌoro ki kike faꞋamamana ana FaꞋarongoꞋa LeꞋa, ma nai baꞋa ngalia na ru leꞋa ki neꞋe FaꞋarongoꞋa LeꞋa fata sulia. \s1 Dau fafia maurilamu \p \v 24 Aia, kamu saiana diꞋia na laliliꞋanga ana kwai kwai liufiꞋanga, ngwae Ꞌoro ki neꞋe fuana kwai kwai liufiꞋanga, bore ma taꞋi ngwae goꞋo neꞋe liu ma ka ngalia na kwaiaraꞋanga. Aia, kamu ngwae neꞋe faꞋamamana ana sa Jesus Christ ki, muke rao ngasingasiꞋa Ꞌuana roꞋongaꞋa sulia na kwaiogaiꞋanga God diꞋia ta ngwae neꞋe lalili ꞋaliꞋali ka tasa ana kwai kwai liufiꞋanga, Ꞌiri God ke baꞋa kwaiara kamu. \v 25 Aia, ma na ngwae neꞋe leka Ꞌuana laliliꞋanga, nia ka dau fafia nonina talana, fasi Ꞌiri na nonina ke totolia lalili ꞋaliꞋali Ꞌanga, ma nia ke ngalia ta kwaiaraꞋanga neꞋe saiana ke funu goꞋo Ꞌana. Ma ngwae neꞋe kulu faꞋamamana ki, kuke dau fafia nonika talaka fasi Ꞌiri kuke ngalia na kwaiaraꞋanga neꞋe tuatua firi. \v 26 Nia neꞋe, nau ku dau fafia noniku talaku diꞋia ta ngwae neꞋe lalili ꞋaliꞋali ma ka leka saga Ꞌuana kula ni faꞋasuilana laliliꞋanga. Ma nau ku diꞋia logo ta ngwae neꞋe fuꞋa Ꞌana kwaikumuliꞋanga ma na faꞋi kumukumu nia ki leleka kasi tala goꞋo. \v 27 Ma nau ku dau fafia noniku, Ꞌasu Ꞌubani nau na ngwae neꞋe nau ku faꞋamanata bore na ngwae ki, God noaꞋa kasi kwaiara nau. \c 10 \s1 Na ngwae faꞋamamana ki noaꞋa kamu kasi foꞋosia na nunuꞋi ru ki \p \v 1 Aia, ngwaefuta nau kina, muke manata sulia na koꞋo bora kia ki na ngwae Jiu ki. Ana kaidaꞋi God talaꞋida Ꞌani na gwaꞋi salo, ma kira ka leka toꞋo folo ana asi. \v 2 Nia diꞋia kira siuabu ana gwaꞋi salo faꞋinia na asi Ꞌiri kira na fafarongo sa Moses ki. \v 3 Ma kiraꞋa taꞋifau goꞋo neꞋe kira Ꞌania fanga God kwatea fuada, \v 4 ma kira ka kwaꞋufia logo na kafo neꞋe nia kwatea fuada. OsiꞋana kira kwaꞋufia na kafo neꞋe leka maꞋi faꞋasia na fau neꞋe God faꞋataꞋinia fuada. Ma na fau neꞋeri naꞋa neꞋe sa Jesus Christ, ma nia noaꞋa kasi leka naꞋa faꞋasida. \v 5 Ma sui bore Ꞌana God ka kwaiꞋafi ada ꞋunaꞋeri, na abulalada taꞋa, ma God noaꞋa kasi saeleꞋa sulia Ꞌorolada abulada taꞋa. Ma osiꞋana ru neꞋeri, kira ka mae saena na abaꞋi kula kwasi neꞋe kira liu ana. \p \v 6 Ma ru neꞋeri ki ka fuli ꞋunaꞋeri fuada fasi Ꞌiri ka kwatea na faꞋabasuꞋa fuaka ana tae ki neꞋe ke baꞋa dao maꞋi fuaka diꞋia kulu sasi sulida Ꞌuana ogalana ru taꞋa ki, \v 7 ma fuana foꞋosilana nunuꞋi ru ki diꞋia ti ngwae ada kira sasia maꞋi Ꞌi naꞋo. Sulia na KerekereꞋa Abu ba saea, “Kira tua fuana fangaꞋa, ma kira ka kwaꞋu doe, faꞋinia kakabaraꞋanga diꞋia na ngwae bali buri ki.” \v 8 Ma kulu niniꞋa, noaꞋa kulu kasi sasia na kakabaraꞋanga ki diꞋia ti ngwae Israel ki maꞋi Ꞌi naꞋo, osiꞋana God kwatea kwaꞋikwaꞋinga fuada ma 23,000 ngwae ada kika mae ana taꞋi faꞋi asoa. \v 9 Ma noaꞋa kulu kasi ilitoꞋona na Aofia diꞋia ti ngwae ada neꞋe sasi sulia na abula taꞋangaꞋa kira ki, ma fuana baꞋeko tolo ka Ꞌaleda kika mae. \v 10 Ma noaꞋa kulu kasi Ꞌuga, osiꞋana ti ai ada kira sasi logo ꞋunaꞋeri, ma God ka kwatea maꞋi na Ꞌainsel fuana saungilada. \v 11 Ma duꞋungana tae neꞋe ru neꞋeri ki ka fuli fuada Ꞌiri na ngwae ki taꞋifau kike saiana na sasilana ru ꞋunaꞋeri ki, God noaꞋa kasi saeleꞋa goꞋo sulia. Ma na alaꞋanga neꞋeri ki ka teo naꞋa saena KerekereꞋa Abu fuana fata faꞋabasuꞋa fuaka neꞋe kulu tua saena asoa Ꞌisi ki. \p \v 12 Aia, ma na ngwae neꞋe fia fasi na faꞋamamanaꞋanga nia ngasingasiꞋa, nia ka madafia, nia kata fulia logo ta ru taꞋa. \v 13 Ana kaidaꞋi kamu dao toꞋona ilitoꞋonga, nia noaꞋa laꞋu ta ru faolu, sulia ngwae matamata ki bore dao logo toꞋona ilitoꞋonga ꞋunaꞋeri ki. Ma God ka kwaiꞋafi ana ngwae neꞋe kira fitoꞋo ana ki, sulia nia noaꞋa kasi baꞋa danga Ꞌani kamu fuana ilitoꞋonga neꞋe ke liufia na ngasingasiꞋanga kamu ki. Ma ana kaidaꞋi kamu dao toꞋona ilitoꞋonga, God ke baꞋa kwatea na ngasingasiꞋanga fuamuꞋa Ꞌiri muke Ꞌaila Ꞌania abula taꞋangaꞋa. \p \v 14 Nia neꞋe, kwaima nau kina Ꞌae, muke tua faꞋasia na foꞋosilana na nunuꞋi ru ki. \v 15 Aia, ma kaumulu ngwae liatoꞋo ki naꞋa. Nia neꞋe, muke manata leꞋa sulia na alaꞋanga nau ki, ma diꞋia kamu alafafia, muke roꞋosulia. \v 16 Aia, ma sulia na Fanga AbuꞋa, ana kaidaꞋi kulu kwaꞋu ana titiu, kulu Ꞌado faꞋinia ana Ꞌabuna sa Jesus Christ. Ma na beret neꞋe kulu ngiia, kaidaꞋi kulu ka Ꞌania, kulu Ꞌado naꞋa faꞋinia ana nonina sa Jesus Christ. Ma kulu baꞋatafea God sulia na ru neꞋeri ki. \v 17 Ma taꞋi afu beret goꞋo neꞋe sa Jesus. Sui bore Ꞌana kulu ka Ꞌoro, kulu taꞋi noni goꞋo, sulia kulu Ꞌado goꞋo ana taꞋi afu beret neꞋeri. \p \v 18 Aia, muke manata sulia na ngwae Jiu ki. KaidaꞋi ti ngwae ada neꞋe kira Ꞌania tae neꞋe kira foꞋosi Ꞌani fuana God fafona fuli fuꞋa, kira Ꞌado logo Ꞌani foꞋosilana God. \v 19 Nau ku saea na nunuꞋi ru ki ma na fanga kira foꞋosi Ꞌani fuana nunuꞋi ru noaꞋa kasi ꞋinotoꞋa. OsiꞋana kulu saiana na ru neꞋeri ki ru ꞋoꞋo ki goꞋo Ꞌana. \v 20 Ma nau ku saea, ana kaidaꞋi kira foꞋosia nunuꞋi ru, kira foꞋosia na anoꞋi ru ki, ma noaꞋa kira kasi foꞋosia goꞋo God. Nia neꞋe, noaꞋa nau kusi oga muke Ꞌado faꞋinia na ano Ꞌi ru ki. \v 21 Sulia noaꞋa kamu kasi bolo faꞋinia kwaꞋunga ana titiu na Aofia ana Fanga Abu ma faꞋasia na titiu na ano Ꞌi ru ki logo. Ma noaꞋa kamu kasi bolo faꞋinia Ꞌanilana na Fanga Abu na Aofia faꞋinia na fanga na ano Ꞌi ru ki logo. \v 22 DiꞋia kulu sasi ꞋunaꞋeri, na Aofia ke saetaꞋa fuaka. Ma noaꞋa kulu kasi bolo fuana uuꞋa Ꞌusia na kwaꞋikwaꞋinga nia. \p \v 23 Ti ngwae kira fata Ꞌuri, “Kulu saiana kuka sasia goꞋo akulu kwaluꞋani ru neꞋe kulu oga, osiꞋana noaꞋa kasi abu goꞋo fuaka.” Bore ma nau ku saea, “Ru ki taꞋifau noaꞋa kasi leꞋa, ma na ru ki taꞋifau noaꞋa kasi kwaiꞋafi akulu kwailiu.” \v 24 NoaꞋa kulu kasi manata goꞋo Ꞌakulu sulia tae ki neꞋe leꞋa fuaka talaka. Bore ma kuke manata logo sulia tae neꞋe Ꞌafia laꞋu ngwae matamata ki. \p \v 25 Nia leꞋa goꞋo Ꞌana fuana Ꞌanilana tae neꞋe kamu foli Ꞌi maana usiꞋa. Ma noaꞋa kamu kasi manata Ꞌabera sulia na ru neꞋeri leka maꞋi faꞋasia Ꞌi faꞋi. \v 26 NoaꞋa ta fanga Ꞌiri abu fuaka fuana Ꞌanilana, sulia na KerekereꞋa Abu ba saea, “Na magalia ma na ru ki taꞋifau Ꞌi saena, na ru Aofia ki goꞋo.” \p \v 27 Ma diꞋia ta ngwae neꞋe noaꞋa kasi faꞋamamana ana sa Jesus Christ ka saeꞋo fuana fangaꞋa Ꞌi luma nia, ma Ꞌoko leka, Ꞌania naꞋa tae ki neꞋe nia kwatea fuamu fuana Ꞌanilana. NoaꞋa Ꞌoe kosi manata Ꞌabera Ꞌuana saefilolana diꞋia na fanga neꞋe kira foꞋosi Ꞌani fuana nunuꞋi ru. \v 28 Bore ma diꞋia ta ngwae saea fuamu, “Na fanga neꞋe kira foꞋosi Ꞌani fuana na nunuꞋi ru ki,” Ꞌirai noaꞋa Ꞌoe kosi Ꞌania fanga neꞋeri, Ꞌasu Ꞌubani na liana ngwae neꞋeri kata figwanu. \v 29 Ru neꞋeri noaꞋa laꞋu sulia na liamu. Ma nau kusi oga Ꞌoko faꞋaliadila ta ngwae matamata. \p Aia, ta ngwae saefilo Ꞌuri aku, “DiꞋia noaꞋa ta fanga kasi abu fuaku, faꞋuta neꞋe noaꞋa naisi bolo fuana Ꞌanilana sulia liana ta ngwae matamata? \v 30 Ma diꞋia nau ku baꞋatangoa God fafia fanga nau, faꞋuta neꞋe ta ngwae matamata ka balufia nau fafia na fanga neꞋe nau ku baꞋatangoa God fuana?” \p \v 31 Aia, nau ku olisia nau ku Ꞌuri: Ru ki taꞋifau neꞋe Ꞌoko sasia, ma diꞋia Ꞌoko fanga, nama Ꞌoko kwaꞋu, Ꞌoko sasia na ru neꞋeri ki taꞋifau fasi Ꞌiri neꞋe ngwae ki kike baꞋatafea God. \v 32 Muke tua Ꞌania tuaꞋa neꞋe noaꞋa kasi kwatea ta ꞋafitaꞋiꞋanga fuana ta ngwae Jiu, nama ta ngwae neꞋe noaꞋa laꞋu Jiu, nama fuana ta ngwae faꞋamamana ana God. \v 33 Muke diꞋia nauꞋa, duꞋungana nau ku iliili Ꞌuana faꞋasaeleꞋalana ngwae ki taꞋifau Ꞌani ru neꞋe nau ku sasiꞋi ki. NoaꞋa nau kusi manata Ꞌuana faꞋasaeleꞋalaku talaku, bore ma nau ku manata Ꞌuana faꞋasaeleꞋalana ngwae ki taꞋifau, Ꞌiri kike toꞋo ana mauriꞋa firi. \c 11 \p \v 1 Nia neꞋe, muke tua diꞋia nauꞋa, diꞋia logo neꞋe nau ku tua diꞋia sa Jesus Christ. \s1 Falafala saga sulia foꞋongaꞋa \p \v 2 Nau ku baꞋatafe kamu sulia kaumulu manata toꞋoku sulia asoa ki taꞋifau, ma muke leka sulia na faꞋamanataꞋanga neꞋe nau ku kwatea fuamuꞋa. \v 3 Ma nau ku oga muke saiana sa Jesus Christ nia gwaungaꞋi fafia na ngwae ki taꞋifau, ma na araꞋi ki kika gwaungaꞋi fafia na Ꞌafe kira ki, ma God ka gwaungaꞋi fafia sa Jesus Christ. \v 4 Nia neꞋe, diꞋia ta ngwae foꞋo nama ka alaꞋa Ꞌania na fatalana God, nia leꞋa nia ka lafua na kifi faꞋasia na gwauna, sulia ru neꞋeri faꞋataꞋinia faꞋadoelana sa Jesus Christ neꞋe nia gwaungaꞋi fuana. \v 5 Ma diꞋia ta kini neꞋe ka foꞋo nama ka alaꞋa Ꞌania na fatalana God, nia leꞋa nia ka Ꞌafu fafia na gwauna, sulia ru neꞋeri faꞋataꞋinia faꞋadoelana na araꞋi nia neꞋe gwaungaꞋi fuana. Na kini neꞋe noaꞋa kasi sasi ꞋunaꞋeri, nia diꞋia ta kini neꞋe kira sufi guguru ana ifuna fuana faꞋaꞋekelana. \v 6 KaidaꞋi nia noaꞋa kasi Ꞌafu fafia na gwauna, nia diꞋia nia sufi guguru ana ifuna. Nia neꞋe, leꞋa fuana kini ka alua na ru fuana ꞋafuꞋa fafia na gwauna, sulia ru ni ꞋekeꞋa fuana kini ka sufia ifuna nama ka sufi guguru ana ifuna. \v 7 Aia, ma na ngwangwane ki neꞋe, noaꞋa kasi Ꞌafu fafia na gwauda, sulia God saungaꞋinida diꞋia niaꞋa talana, ma kira ka faꞋataꞋinia na ꞋinotoꞋanga nia. Ma na kini ki, kira ka faꞋataꞋinia na ꞋinotoꞋanga na ngwangwane ki. \v 8 DuꞋungana kaidaꞋi God saungaꞋinia na ngwangwane etaeta, noaꞋa laꞋu kini neꞋe faꞋafuta niaꞋa. Ma na kini etaeta, God ka saungaꞋinia faꞋasia na nonina na ngwangwane etaeta. \v 9 Ma God noaꞋa kasi saungaꞋinia na ngwangwane fuana Ꞌafilana na kini. Bore ma nia ka saungaꞋinia na kini fuana Ꞌafilana na ngwangwane. \v 10 Nia neꞋe, na kini ki kira ka toꞋo ana ru fuana ꞋafuꞋa fafia na gwauda Ꞌiri na Ꞌainsel ki bore kira ka saiana na kini ki kira fuꞋusi doe ana araꞋi kira ki. \v 11 Bore ma fuakulu ngwae neꞋe kulu faꞋamamana ana na Aofia, ngwae ma kini, kulu ego akulu talakulu kwailiu. Na kini ke Ꞌafia na ngwangwane, ma na ngwangwane ke Ꞌafia na kini. \v 12 Sui bore Ꞌana na kini eta ka leka maꞋi faꞋasia nonina na ngwangwane etaeta, Ꞌi taꞋena na kini neꞋe faꞋafuta ngwangwane. Aia, ma na ru ki taꞋifau leka maꞋi faꞋasia God. \p \v 13 Muke manata basi sulia tae neꞋe leꞋa. Kamu ke sai nama ana, noaꞋa kasi leꞋa neꞋe kini ka foꞋo diꞋia nia noaꞋa kasi Ꞌafua gwauna. \v 14 Ma na ngwae ki niniꞋa, kulu saiana God noaꞋa Ꞌiri saungaꞋinia na ngwangwane fasi Ꞌiri kira ka toꞋo ana ifu keta diꞋia kini ki. Ma diꞋia na ifuna ngwangwane ka ꞋunaꞋeri, nia Ꞌeke liu. \v 15 Bore ma, diꞋia na kini alua naꞋa ifu keta, lisilana leꞋa liu. Sulia God kwatea na ifu keta fuana Ꞌiri ka Ꞌafua fafia Ꞌani gwauna. \v 16 Aia, diꞋia ta ngwae neꞋe noaꞋa kasi oga alaꞋa fafia na faꞋamanataꞋanga nau sulia ru neꞋe, na olisiꞋanga nau fuana Ꞌuri: NoaꞋa goꞋo ta falafala matamata neꞋe kaimili faꞋamanata Ꞌani. Ma sa tai faꞋida neꞋe kira faꞋamamana ana God saena maꞋe fanoa ki taꞋifau, kira sasi logo ꞋunaꞋeri. \s1 Falafala saga sulia na Fanga AbuꞋa \p \v 17 Aia, ma sulia na ru nau ku kerekere naꞋa fuamuꞋa niniꞋari, noaꞋa naisi baꞋatafe kamu. Sulia kaidaꞋi kaumulu fiku fuana foꞋongaꞋa, na abulaꞋanga kamu ki taꞋa, ma noaꞋa kamu kasi faꞋangasingasia goꞋo na faꞋamamanaꞋanga kamu ki, bore ma kamu faꞋangwataꞋutaꞋu ni lala. \v 18 Na etana ru nau ku balufi kamu fafia neꞋe Ꞌuri: Nau ku rongo ana kaidaꞋi kamu fiku ki, kamu tua toꞋotoꞋo Ꞌi safitamuꞋa, ma muka olisuꞋusuꞋu faꞋi kamu kwailiu. Ma nau ku sai leꞋa ana ti ru nau ku rongoa nia mamana. \v 19 Mamana liu, na daroꞋa neꞋeri faꞋataꞋi leꞋa ana sa tai faꞋida neꞋe donga mamana ana God. \p \v 20 Aia, ana kaidaꞋi kamu leka fiku maꞋi fuana Fanga AbuꞋa, noaꞋa laꞋu na Fanga AbuꞋa mamana neꞋe kamu Ꞌania. \v 21 OsiꞋana ta bali amuꞋa fanga doe naꞋa amuꞋa, ma noaꞋa kamu kasi Ꞌado naꞋa faꞋinia ngwae matamata ki. Nia neꞋe, ta bali ana ngwae kira ka fiolo goꞋo Ꞌada, ma ta bali amuꞋa ka kwaꞋu leleka muka gwaulilinga naꞋa amuꞋa. \v 22 Nia neꞋe, ka leꞋa fuana muke fanga basi Ꞌi luma kamu ki, fasi Ꞌiri noaꞋa kamu kasi faꞋa ꞋekeꞋa na ngwae neꞋe fanga kira ki noaꞋa kasi Ꞌoro. OsiꞋana kaidaꞋi kamu fanga doe Ꞌi maana na ngwae dalaꞋa ki, kamu faꞋataꞋinia neꞋe noaꞋa kamu kasi fuꞋusi doe goꞋo ana fikutaꞋi ngwae faꞋamamana God. FaꞋuta, kaumulu fia nai baꞋatafe kamu osiꞋana na abulalamuꞋa neꞋe ꞋunaꞋeri? NoaꞋa! \s1 Na Fanga AbuꞋa \r (Matthew 26:26-29; Mark 14:22-25; Luke 22:14-20) \p \v 23 Na faꞋamanataꞋanga sulia na Fanga AbuꞋa neꞋe nau ku kwatea fuamuꞋa, nau ku ngalia faꞋasia na Aofia ba nia Ꞌuri: Ana rodo ba kira Ꞌolosaea na Aofia sa Jesus fuana malimae nia ki, nia ka ngalia na beret, \v 24 ma nia ka baꞋatafea God fafia, ma ka ngiia, ka fata Ꞌuri, “Nia naꞋa ne noniku neꞋe nau ku kwatea fuamuꞋa. Muke Ꞌania fuana manata Ꞌanga toꞋoku.” \v 25 Ma buri Ꞌana kira fanga ka sui, ꞋunaꞋeri logo sa Jesus ka ngalia na titiu ana waen, ma nia ka fata laꞋu Ꞌuri, “Na titiu ana waen neꞋe, nia usulia naꞋa na fau alangaꞋinga faolu neꞋe God saungaꞋinia Ꞌani Ꞌabuku. Ana kaidaꞋi muke kwaꞋufia, muke manata toꞋoku.”\x + \xo 11:25 \xt Jeremaea 31:31; Eksodas 24:8\x* \v 26 Nia neꞋe, ana kaidaꞋi ki taꞋifau neꞋe kamu Fanga Abu Ꞌani beret ꞋunaꞋeri faꞋinia na titiu ꞋunaꞋeri, muke fatatalo Ꞌani na maelana sa Jesus, ma muka sasi ꞋunaꞋeri leleka ka dao ana olilana maꞋi sa Jesus. \p \v 27 Nia neꞋe, diꞋia ta ngwae ka Ꞌania na beret ana na Aofia, ma ka kwaꞋufia na titiu nia, ma ka sasia falafala taꞋa,\f + \fr 11:27 \ft Sa Paul alaꞋa sulia falafala taꞋa ngwae Ꞌi Korint ki kira sasia ana ngwae ki. Ngwae faꞋamamana toꞋoru ki kira faꞋalia na ngwae dalaꞋa faꞋamamana ki ana Fanga AbuꞋa (11:21-22). NoaꞋa kira Ꞌiri daroꞋia fanga kira aniꞋi ki. Ma kira sasi na barangisiꞋanga ki Ꞌi safitana ngwae God ki.\f* nia ka abula taꞋa fuana nonina na Aofia faꞋinia na Ꞌabuna. \v 28 Nia neꞋe, sa tai akulu neꞋe oga ka Fanga Abu, nia ka manata basi sulia na abulalana talana, sui nia ka fiꞋi Ꞌania na beret ma ka fiꞋi kwaꞋu ana na titiu neꞋeri. \v 29 Sulia diꞋia nia noaꞋa kasi manata basi sulia na nonina na Aofia ana kaidaꞋi nia Ꞌania na beret ma ka kwaꞋu ana na titiu, nia ngalia naꞋa kwaꞋikwaꞋinga fuana talana ana kaidaꞋi nia Fanga Abu ꞋunaꞋeri. \v 30 Nia neꞋe kwate ma ngwae Ꞌoro ka mataꞋi, ma kika ngwataꞋutaꞋu, ma ti ngwae kira ka mae naꞋa. \v 31 Ma diꞋia kulu filo kulu talakulu Ꞌi naꞋo, God noaꞋa kasi matalangaꞋi kulu. \v 32 Bore ma na Aofia nia matalangaꞋi kulu ma ka kwatea na kwaꞋikwaꞋinga ki fuaka ana kaidaꞋi neꞋe, fasi Ꞌiri nia noaꞋa kasi matalangaꞋi kulu fuana maeꞋa faꞋinia na ngwae ki saena magalia ana kaidaꞋi ke dao maꞋi. \p \v 33 Nia neꞋe, ngwaefuta nau kina, ana kaidaꞋi kamu fiku maꞋi fuana Fanga AbuꞋa, muke tua maꞋakwali kamu taꞋifau. \v 34 Ma diꞋia ta ngwae ka fiolo, leꞋa fuana nia ka fanga basi Ꞌana Ꞌi luma nia, sui mala nia ka fiꞋi leka ana fikuꞋa, Ꞌasu Ꞌubani God kata kwatea na kwaꞋikwaꞋinga fuamuꞋa sulia na falafala kamu ki ana kaidaꞋi kamu fiku. \p Ma, sulia ti ru matamata laꞋu, nai baꞋa rokisiꞋi ana kaidaꞋi nai leka maꞋi siamuꞋa. \c 12 \s1 Na kwateꞋa ki faꞋasia na AnoꞋi ru Abu \p \v 1 Aia, ngwaefuta kina, nau ku keresia na alaꞋanga fuana olisilana na lidiꞋa kamu ki sulia na kwateꞋa ki faꞋasia na AnoꞋi ru Abu. Nau ku oga muke sai leꞋa ana kwateꞋa ki neꞋe AnoꞋi ru Abu nia kwatea fuaka. \v 2 Kamu saiana Ꞌi naꞋona mala neꞋe kamu faꞋamamana ana sa Jesus, na nunuꞋi ru neꞋe noaꞋa kasi mauri ki, kira talaꞋia rora amuꞋa. \v 3 Ma nau ku oga muke saiana diꞋia na AnoꞋi ru God talaꞋia ta ngwae, nia ꞋafitaꞋi na ngwae neꞋeri ka fata kwaiagi ana sa Jesus. Ma ka ꞋunaꞋeri logo, diꞋia na AnoꞋi ru Abu kasi talaꞋia ta ngwae, nia ꞋafitaꞋi nia ka saea sa Jesus neꞋe na Aofia. \p \v 4 Bore Ꞌana na AnoꞋi ru Abu ka kwatea na kwateꞋa matamata kwailiu ki, na kwateꞋa neꞋeri ki Ꞌita goꞋo maꞋi taꞋifau faꞋasia taꞋi AnoꞋi ru Abu. \v 5 Sui bore Ꞌana na raoꞋa neꞋe na Aofia nia ogaꞋi kuke sasiꞋi ki niꞋi ka matamata kwailiu, taꞋi Aofia goꞋo neꞋe kulu rao fuana. \v 6 Sui bore Ꞌana kulu ka saiana sasilana raoꞋa matamata kwailiu ki, taꞋi God goꞋo neꞋe kwaiꞋafi akulu fuana sasilani. \p \v 7 Ma na AnoꞋi ru Abu ka faꞋataꞋinia ngasingasiꞋanga nia fuakulu taꞋifau Ꞌiri kuke rao fuana Ꞌafilaka kwailiu. \v 8 Ma fuana ti ngwae, na AnoꞋi ru Abu kwatea na ngasingasiꞋanga fuana alaꞋanga Ꞌania liatoꞋongaꞋa. Ma fuana ti ngwae laꞋu na AnoꞋi ru Abu ka kwatea na ngasingasiꞋanga fuana alaꞋanga Ꞌani saiꞋi ruꞋanga. \v 9 Ma fuana ti ngwae laꞋu, na AnoꞋi ru Abu ka kwatea na fitoꞋo Ꞌanga neꞋe ngasingasiꞋa liu. Ma fuana ti ngwae laꞋu, na AnoꞋi ru Abu ka kwatea na ngasingasiꞋanga fuana guralana ngwae mataꞋi ki. \v 10 Ma fuana ti ngwae laꞋu, na AnoꞋi ru Abu ka kwatea na ngasingasiꞋanga fuana sasilana ru ni faꞋanadaꞋa ki. Ma fuana ti ngwae laꞋu, na AnoꞋi ru Abu ka Ꞌafida fuana alaꞋanga Ꞌani fatalana God. Ma fuana ti ngwae laꞋu, na AnoꞋi ru Abu ka kwatea na ngasingasiꞋanga fuana kika lia saiana ru ki neꞋe Ꞌita maꞋi faꞋasia na AnoꞋi ru Abu nama ka noaꞋa. Ma fuana ti ngwae laꞋu, na AnoꞋi ru Abu ka kwatea na ngasingasiꞋanga fuana alaꞋanga Ꞌania alaꞋanga matamata neꞋe noaꞋa kira kasi saiana ki. Ma fuana ti ngwae laꞋu, na AnoꞋi ru Abu ka kwatea na ngasingasiꞋanga fuana na fadalana alaꞋanga neꞋe kira saeꞋe. \v 11 Sui bore Ꞌana nia ka kwatea na ngasingasiꞋanga matamata ki fuaka taꞋifau sulia na kwaiogai Ꞌanga nia, ma taꞋi AnoꞋi ru Abu goꞋo neꞋe kwateꞋe. \s1 Kulu taꞋi noni goꞋo neꞋe toꞋo ana kula Ꞌoro toꞋotoꞋo ki \p \v 12 KuluꞋa na ngwae neꞋe kulu faꞋamamana ana sa Jesus Christ ki, kulu diꞋia taꞋi noni ana sa Jesus Christ neꞋe toꞋo ana kula Ꞌoro toꞋotoꞋo ki. Ma sui bore Ꞌana nia ka toꞋo ana kula Ꞌoro ki, nia taꞋi noniꞋi ru goꞋo Ꞌana. \v 13 KuluꞋa taꞋifau goꞋo, na ngwae Jiu ki, ma na ngwae neꞋe noaꞋa laꞋu Jiu ki, ma na ngwae neꞋe kira rao ꞋoꞋo ki, ma na ngwae neꞋe kira aloge ki, kulu diꞋia taꞋi noniꞋi ru goꞋo, sulia taꞋi AnoꞋi ru Abu goꞋo neꞋe siuabu kia, fasi Ꞌiri kuke alua taꞋi noniꞋi ru. Ma God ka kwatea taꞋi AnoꞋi ru Abu goꞋo Ꞌiri ka tua saena maurilaka taꞋifau. \p \v 14 Na noniꞋi ru noaꞋa kasi toꞋo ana taꞋi bali ru goꞋo, bore ma nia toꞋo ana kula Ꞌoro toꞋotoꞋo ki. \v 15 Ma diꞋia na Ꞌae ka fata Ꞌuri, “Nau noaꞋa laꞋu ta bali ana noni, sulia nauꞋa noaꞋa laꞋu na lima,” na Ꞌae neꞋeri ta bali nama ana noni neꞋeriꞋa. \v 16 Ma diꞋia na alinga ka fata Ꞌuri, “NauꞋa noaꞋa laꞋu ta bali ana noni, sulia nauꞋa noaꞋa laꞋu na maa,” na alinga neꞋe ta bali nama ana noni neꞋeriꞋa. \v 17 Ma diꞋia na noniꞋi ru taꞋifau neꞋe na maa goꞋo Ꞌana, nia kasi bolo fuana rongolana ta ru. Ma diꞋia na noniꞋi ru taꞋifau neꞋe alinga goꞋo Ꞌana, nia kasi bolo fuana mokoꞋa toꞋona ta ru. \v 18 Aia, na nonika leꞋa liu, osiꞋana kaidaꞋi God saungaꞋi kia, nia alua na ru neꞋeri ki taꞋifau goꞋo ana noni sulia na kwaiogai Ꞌanga nia. \p \v 19 Ma diꞋia na noni toꞋo ana taꞋi kula goꞋo Ꞌana, nia noaꞋa laꞋu na noni mamana! \v 20 Na noni toꞋo ana na kula Ꞌoro ki, bore ma nia taꞋi noni goꞋo. \v 21 Ma duꞋungana ꞋunaꞋeri, na maa ꞋafitaꞋi ka fata Ꞌuri fuana lima, “Lima Ꞌae, nau kusi ogaꞋo goꞋo!” Ma ka ꞋunaꞋeri logo na gwau noaꞋa kasi bolo fuana alaꞋanga Ꞌuri fuana Ꞌae, “Nau kusi ogaꞋo goꞋo!” \v 22 Ti ngwae kira manata neꞋe ti kula ana noni niꞋi ngwataꞋutaꞋu. Bore ma, ꞋafitaꞋi liu kulu ka mauri diꞋia kula neꞋeri ki noaꞋa faꞋasia nonika. \v 23 Ma ti kula ana noni neꞋe kulu saea fasi noaꞋa kasi ꞋinotoꞋa goꞋo, nia neꞋe kuke lia leꞋa sulida. Ma ta kula ana noni neꞋe lisilana kasi leꞋa goꞋo, nia neꞋe kuke faꞋaruꞋufia nama Ꞌani toro. \v 24 Ma ti kula ana noni neꞋe lisida ka leꞋa, noaꞋa kulu kasi bolo fuana faꞋaruꞋufilada. God saungaꞋi ꞋunaꞋeri ana nonika, fasi Ꞌiri kuke faꞋadoea na kula neꞋeri ki Ꞌania nonika neꞋe ngwae ki kira fia kula ꞋoꞋo ki goꞋo Ꞌana. \v 25 Nia neꞋe, noaꞋa goꞋo ta daroꞋa saena noniꞋi ru, sulia neꞋe kula ki taꞋifau goꞋo kira lia sulida kwailiu. \v 26 Ma diꞋia ta taꞋi kula ana noni nia fii, na kula ki taꞋifau goꞋo neꞋe kira fii logo faꞋinia. Ka ꞋunaꞋeri logo, diꞋia ta kula ana noniꞋi ru kira tafea, na noniꞋi ru taꞋifau kira ngalia na baꞋatafeꞋa neꞋeri. \p \v 27 Aia, kaumulu taꞋifau goꞋo neꞋe na nonina sa Jesus Christ, ma taꞋi taꞋi ngwaeꞋa akulu neꞋe ti kula ana nonina. \v 28 Ma saena fikutaꞋi ngwae God nia kwatea na raoꞋa matamata kwailiu ki fuaka. Etana, nia kwatea na raoꞋa Ꞌani lifurongoꞋanga fuana ti ngwae. Ma ruana nia ka kwatea raoꞋa ana faꞋataloꞋa Ꞌania fatalana God. Ma na uula nia ka kwatea raoꞋa Ꞌani faꞋamanataꞋanga. Sui, nia ka kwatea ngasingasi Ꞌanga fuana sasilana faꞋanadaꞋa ki. Sui, nia ka kwatea ngasingasi Ꞌanga fuana guralana ngwae mataꞋi ki. Sui, nia ka kwatea na ngasingasiꞋanga fuana kwaiꞋafiꞋanga. Ma nia ka kwatea logo na ngasingasiꞋanga fuana kwaitalaꞋiꞋanga. Ma nia ka kwatea logo na ngasingasiꞋanga fuana alaꞋanga Ꞌani alaꞋanga matamata neꞋe noaꞋa kira kasi sai ani ki. \v 29 Aia, kulu taꞋifau goꞋo noaꞋa laꞋu na ngwae lifurongo ki, ma noaꞋa laꞋu na ngwae ana faꞋataloꞋa Ꞌania fatalana God ki, ma noaꞋa laꞋu na ngwae faꞋamanata ki. Ma noaꞋa laꞋu ngwae ki taꞋifau akulu neꞋe toꞋo ana ngasingasiꞋanga fuana sasilana faꞋanadaꞋa ki, \v 30 nama na ngasingasiꞋanga fuana guralana ngwae mataꞋi ki. Nama noaꞋa laꞋu kuluꞋa taꞋifau neꞋe toꞋo ana ngasingasiꞋanga fuana alaꞋanga Ꞌani alaꞋanga matamata ki, ma noaꞋa laꞋu kuluꞋa taꞋifau neꞋe kulu bolo fuana fadalana alaꞋanga neꞋe kira saeꞋe ki. \v 31 Ma nau ku oga muke oga na kwateꞋa ꞋinotoꞋa ki. Nia neꞋe, ana kaidaꞋi neꞋe, nai baꞋa faꞋataꞋinia naꞋa ru neꞋe leꞋa ka tasa liufia naꞋa ru neꞋeri ki taꞋifau. \c 13 \s1 AlafeꞋanga \p \v 1 DiꞋia nau ku saiana fataꞋa Ꞌani alaꞋanga matamata ngwae ki ma na alaꞋanga Ꞌainsel ki logo, bore ma diꞋia noaꞋa naisi alafe fuana ngwae ki, na alaꞋanga nau ki na ru ꞋoꞋo goꞋo Ꞌana, ma nia diꞋia goꞋo Ꞌana na isiꞋa Ꞌani lingalingaꞋi ru neꞋe ta ngwae nia Ꞌuia ta lali salo. \v 2 Ma diꞋia nau ku saiana faꞋatalo Ꞌani fatalana God, ma nau ku toꞋo ana na saiꞋi ruꞋanga ki taꞋifau, ma nau ku saiana na ru ago ki taꞋifau, ma nau ku toꞋo ana na faꞋamamanaꞋanga neꞋe bolo faꞋinia na Ꞌidulana na faꞋi ua ki, bore ma diꞋia noaꞋa naisi alafe fuana ngwae ki, nau na ru ꞋoꞋo goꞋo. \v 3 Ma diꞋia nau ku kwatea na ru nau ki taꞋifau fuana ngwae dalaꞋa ki, ma nau ku alaꞋania na ngwae ki kira ka saungi nau Ꞌani mafula, bore ma diꞋia noaꞋa naisi alafe fuana ngwae ki, naisi ngalia goꞋo ta kwaiaraꞋanga. \p \v 4 Na ngwae neꞋe alafe fuana ngwae ki, nia mabetau ma ka sasi leꞋa fuada. Ma na ngwae neꞋe alafe fuana ngwae ki, nia kasi kwaimamagolai ma kasi fata baꞋalafe. \v 5 Ma na abulalana noaꞋa kasi taꞋa, ma na ngwae ꞋunaꞋeri noaꞋa kasi manata goꞋo sulia na ru neꞋe nia ogaꞋi ki, ma nia kasi saetaꞋa ꞋaliꞋali. Bore ma nia saiana ka rufuanata ana sa tai neꞋe kira sasi taꞋa fuana. \v 6 Ma na ngwae neꞋe alafe fuana ngwae ki, nia kasi saeleꞋa faꞋinia na taꞋangaꞋa, bore ma nia saeleꞋa faꞋinia na mamanaꞋanga. \v 7 Ma na ngwae neꞋe alafe ꞋunaꞋeri, nia mabetau, ma nia saiana ka uu ngasi ana kaidaꞋi ꞋafitaꞋiꞋanga ki taꞋifau. Ma ana kaidaꞋi ki taꞋifau, nia ka faꞋamamana ma ka manata ꞋuitoꞋo ana God. \p \v 8 Ma na alafeꞋanga ꞋunaꞋeri nia tuatua firi. Bore ma na kwateꞋa ana faꞋataloꞋa Ꞌani fatalana God, niꞋi ke baꞋa sui. Ma na kwateꞋa Ꞌani alaꞋanga matamata ki, niꞋi ke baꞋa sui logo. Ma na kwateꞋa Ꞌani saiꞋi ruꞋa, niꞋi ke baꞋa sui logo. \v 9 Sulia na saiꞋi ru Ꞌanga ki ma na alaꞋanga faꞋasia God ki, ana kaidaꞋi neꞋe noaꞋa niꞋi kasi aliꞋafu Ꞌua. \v 10 Bore ma ana kaidaꞋi neꞋe na ru aliꞋafu ke baꞋa dao maꞋi, ma na ru neꞋe noaꞋa kasi aliꞋafu ki kike baꞋa sui. \p \v 11 Ana kaidaꞋi nau ku tiꞋitiꞋi maꞋi, na fatalaku diꞋia goꞋo Ꞌana na ngela tiꞋitiꞋi, ma na manatalaku ka diꞋia logo na ngela tiꞋitiꞋi, ma na saiꞋi ruꞋa nau, nia diꞋia goꞋo Ꞌana na ngela tiꞋitiꞋi. Bore ma ana kaidaꞋi nau ku doe naꞋa, nau ku faꞋasia naꞋa abulalana ngela tiꞋitiꞋi ki. \v 12 Ka ꞋunaꞋeri logo fuakulu, ana kaidaꞋi neꞋe na saiꞋi ru Ꞌanga kulu ki niꞋi aba aba goꞋo Ꞌana, nia diꞋia ta ngwae neꞋe lisia na nunuꞋi ru rorodoꞋa saena taꞋe lialia noaꞋa kasi raola. Bore ma, ana kaidaꞋi kuke baꞋa lisia na Aofia talana, kuke baꞋa sai leꞋa ana ru ki taꞋifau, diꞋia logo God neꞋe sai leꞋa akulu taꞋifau. \p \v 13 Ana kaidaꞋi neꞋe na uulu ru ki neꞋe teo tari: na faꞋamamanaꞋanga, na manata ꞋuitoꞋo Ꞌanga, ma na alafeꞋanga. Ma na alafeꞋanga naꞋa neꞋe tasa ka liufia na ru neꞋeri ki taꞋifau. \c 14 \s1 Na kwateꞋa faꞋasia na AnoꞋi ru Abu neꞋe leꞋa ka tasa \p \v 1 Muke sasi ngangata Ꞌuana alafeꞋanga fuana ngwae ki. Ma nia ka leꞋa logo fuana sasiꞋa Ꞌuana na kwateꞋa ki faꞋasia na AnoꞋi ru Abu, tasa naꞋa neꞋe Ꞌuana na kwateꞋa fuana faꞋarongoa madako Ꞌani fatalana God. \v 2 Ma diꞋia ta ngwae ka fata Ꞌani alaꞋanga matamata neꞋe nia noaꞋa kasi saiana, God lala Ꞌana neꞋe nia fata fuana, nia noaꞋa kasi fata fuana ta ngwae, sulia kira kasi saiana tae neꞋe nia saea. Na AnoꞋi ru Abu kwatea nia ka alaꞋa sulia na ru ago ki. \v 3 Bore ma diꞋia ta ngwae ka faꞋarongoa Ꞌani fatalana God, nia fata fuana ngwae ki Ꞌiri ka Ꞌafida, ma fuana radulada, ma gwalelada. \p \v 4 Na ngwae neꞋe fata Ꞌani alaꞋanga matamata ki neꞋe nia kina, taꞋifilia na maurilana talana goꞋo neꞋe nia Ꞌafia. Bore ma na ngwae neꞋe faꞋarongoa Ꞌani fatalana God, nia Ꞌafia na ngwae ki taꞋifau saena fiku taꞋi ngwae. \v 5 Sui bore Ꞌana nau ku oga kamuꞋa taꞋifau goꞋo muke fata Ꞌani alaꞋanga matamata ki neꞋe noaꞋa kamu kasi saiana, nau ku oga ka tasa fasi Ꞌiri kamu ke saiana faꞋarongoa Ꞌani fatalana God. Sulia na ngwae neꞋe faꞋarongoa Ꞌani fatalana God, nia ꞋinotoꞋa ka liufia na ngwae neꞋe fata Ꞌani alaꞋanga matamata ki neꞋe nia kina. Ma diꞋia ta ngwae tua fuana fadalana na alaꞋanga neꞋe noaꞋa nia kasi saiana ki, nia leꞋa logo, sulia kera ke baꞋa Ꞌafia na ngwae faꞋamamana ki taꞋifau. \p \v 6 Ngwaefuta nau kina, ana kaidaꞋi nau ku leka maꞋi siaumulu, diꞋia nau ku fata Ꞌaku Ꞌani alaꞋanga neꞋe noaꞋa kulu kasi saiana, noaꞋa naisi kwaiꞋafi goꞋo amuꞋa. Bore ma diꞋia nau ku faꞋarongoa Ꞌania ta ru neꞋe God faꞋataꞋinia fuaku nama nau ku faꞋamanata kamu, tama nau Ꞌafi kamuꞋa ka doe. \v 7 Aia, na faꞋabolotaꞋilana neꞋe Ꞌuri na tala Ꞌau ni ufilana. DiꞋia ta ngwae neꞋe noaꞋa kasi saiana ufilana, na ngwae ki noaꞋa kira kasi saiana na lingalinga Ꞌi ru tae neꞋe nia ufia. \v 8 Ka ꞋunaꞋeri logo, diꞋia ta ngwae ana fuani oro ka ufia na bungu fuana ganilana maꞋi na ngwae ki fuana fuꞋanga, ma na lingana bungu neꞋeri noaꞋa kasi madako, noaꞋa kira kasi leka goꞋo maꞋi. \v 9 Ka ꞋunaꞋeri logo ana kamuꞋa, sulia diꞋia kamu fata Ꞌani alaꞋanga neꞋe noaꞋa ta ngwae kasi saiana, na alaꞋanga kamu ki kasi fulia goꞋo ta ru. \v 10 Na alaꞋanga oro liu ki teo saena magalia neꞋe, ma na alaꞋanga neꞋeri ki taꞋifau goꞋo kira toꞋo ana fadalani. \v 11 Bore ma, diꞋia ta ngwae ka alaꞋa faꞋi nau, ma noaꞋa nau kusi saiana na alaꞋanga nia, nia ꞋafitaꞋi liu keroꞋo ka sai amiroꞋo kwailiu. \v 12 OsiꞋana neꞋe kamu oga liua muke toꞋo ana kwateꞋa faꞋasia na AnoꞋi ru Abu ki, leꞋa fuana muke sasi Ꞌuana na kwateꞋa neꞋe saiana ka faꞋangasingasia na faꞋamamanaꞋanga ngwae ki. \p \v 13 KaidaꞋi ta ngwae ka fata Ꞌania alaꞋanga matamata ki neꞋe nia kina, nia ke foꞋosia nama God Ꞌiri nia ka kwatea na ngasingasiꞋanga fuana fadalana tae neꞋe nia saea. \v 14 Sulia diꞋia nau ku foꞋo Ꞌani alaꞋanga matamata ki neꞋe nau ku kina, na mangoku neꞋe foꞋo, ma na manatalaku noaꞋa kasi foꞋo goꞋo. \v 15 Nia neꞋe, nai baꞋa foꞋo Ꞌani mangoku, ma nai baꞋa foꞋo logo Ꞌani manatalaku. Ma nai baꞋa ngu Ꞌani mangoku, ma nai baꞋa ngu logo Ꞌani manatalaku. \v 16 Ana kaidaꞋi kamu fiku fuana foꞋongaꞋa, diꞋia kamu baꞋatafea God Ꞌani mangomuꞋa goꞋo, ta ngwae noaꞋa kasi saiana na alaꞋanga kamu, ma ꞋafitaꞋi nia ka saea “ꞋIu ke ꞋunaꞋeri” Ꞌuana faꞋataꞋilana nia alafafia tae ki neꞋe kamu saea. \v 17 Ma sui bore Ꞌana na foꞋongaꞋa kamu Ꞌuana baꞋatafelana God ka leꞋa, noaꞋa kamu kasi Ꞌafia goꞋo ta ngwae. \p \v 18 Nau ku baꞋatafea God sulia nau ku fata Ꞌani alaꞋanga matamata ki neꞋe nau kusi saiana, ma nau ku sasi ꞋunaꞋeri ana kaidaꞋi Ꞌoro ka liufi kamu taꞋifau. \v 19 Ma sui bore Ꞌana ka ꞋunaꞋeri, ana kaidaꞋi nau ku tua fiku faꞋinia na ngwae ki fuana foꞋongaꞋa, nau ku oga nau ku saea goꞋo lima maꞋe fataꞋa ki neꞋe madako ma kira ka saiana, faꞋasia saelana 10,000 maꞋe fataꞋa ki Ꞌani alaꞋanga neꞋe noaꞋa kira kasi saiana. \p \v 20 Aia, ngwaefuta nau kina, muke tua diꞋia ta kala ngela neꞋe nia kina fuli ruꞋa taꞋa. Bore ma, noaꞋa kasi leꞋa fuana na manatalamuꞋa ka diꞋia na manatalana kala ngela ki. Nia leꞋa fuana na manatalamuꞋa ka diꞋia na ngwae ꞋaꞋana ki. \v 21 Sulia na Aofia ba saea saena na KerekereꞋa Abu ka Ꞌuri, \q1 “Nau kui baꞋa kwatea kwau ti ngwae kwaita siana ngwae nau ki, fasi Ꞌiri kira ke fata fuada Ꞌani alaꞋanga matamata ki. \q1 Ma sui bore Ꞌana nau ku sasi ꞋunaꞋeri, na ngwae nau ki, kasi oga goꞋo fafarongolaku.” \b \p \v 22 Nia neꞋe, kulu sai naꞋa ana, God kwatea na kwateꞋa Ꞌani alaꞋanga matamata ki Ꞌiri sa tai faꞋida neꞋe noaꞋa kira kasi faꞋamamana, kira ka saiana God neꞋe talaꞋia na ngwae neꞋe alaꞋa. Ma kwateꞋa Ꞌani faꞋarongoꞋa Ꞌani fatalana God, God kwatea Ꞌiri ka radua ngwae neꞋe kira faꞋamamana taꞋifau naꞋa ki. \v 23 Nia neꞋe, ana kaidaꞋi ngwae faꞋamamana ki kira fiku fuana foꞋongaꞋa, ma kira ka fata Ꞌani alaꞋanga matamata ki neꞋe noaꞋa kira kasi saiana, ma diꞋia ti ngwae abu faꞋamamana kira ruꞋu maꞋi Ꞌi neꞋe, ma noaꞋa kira kasi saiana na alaꞋanga kamu ki, kike baꞋa fia fasi kamu boleboleꞋa. \v 24 Bore ma diꞋia na ngwae ki taꞋifau neꞋe kira fiku faꞋarongo Ꞌani fatalana God, ma ta ngwae abu faꞋamamana ka ruꞋu maꞋi, nia ke baꞋa saiana nia toꞋo ana taꞋangaꞋa ki. Ma sulia na tae neꞋe nia rongoa, nia ka saiana logo neꞋe God ke baꞋa matalangaꞋinia, \v 25 ma nia ke baꞋa faꞋataꞋinia na manataꞋanga ago nia ki, ma ka abula faꞋasia na ru neꞋeri ki, ma nia ka bobo uruuru Ꞌuana foꞋosilana God, ma ka fata Ꞌuri, “Mamana liu, God tua faꞋi kamu.” \s1 Na foꞋongaꞋa leꞋa \p \v 26 Ngwaefuta nau kina, ana kaidaꞋi neꞋe kamu fiku maꞋi fuana foꞋongaꞋa, muke sasi Ꞌuri: TaꞋi ngwae ka ngu baꞋatafea God, ma ta ngwae laꞋu ke faꞋamanata, ma ta ngwae laꞋu ke faꞋarongo Ꞌani ru neꞋe God faꞋataꞋinia fuana, ma ta ngwae laꞋu ke fata Ꞌani alaꞋanga neꞋe noaꞋa nia kasi saiana, ma ta ngwae logo ke fada na alaꞋanga neꞋeri. Aia, na ru kira sasia ki taꞋifau goꞋo neꞋe ru fuana kwaiꞋafilana na ngwae faꞋamamana ki taꞋifau. \v 27 Ma diꞋia ti ngwae kira fata Ꞌani alaꞋanga matamata ki neꞋe noaꞋa kira kasi saiana, ꞋunaꞋeri bolo faꞋinia ro ngwae goꞋo nama ta uulu ngwae neꞋe kike alaꞋa. Ma kira ka alaꞋa ana kaidaꞋi matamata ki. Ma ta ngwae ke fada nama na alaꞋanga neꞋeri ki. \v 28 Ma diꞋia noaꞋa ta ngwae kasi saiana fadalana na alaꞋanga neꞋeri ki, Ꞌirai noaꞋa ta ngwae kasi fata Ꞌani alaꞋanga matamata neꞋe noaꞋa kira kasi saiana ki. Na ngwae neꞋe kira saiana alaꞋanga ꞋunaꞋeri ki, kike aroaro goꞋo Ꞌada, ma kike alaꞋa goꞋo ada saena manatada faꞋinia God. \p \v 29 Ka ꞋunaꞋeri logo, na ngwae neꞋe kira faꞋarongo Ꞌania fatalana God ki, nia bolo fuana ro ngwae nama ta uulu ngwae goꞋo neꞋe kike alaꞋa. Ma na ngwae ki taꞋifau kira ka fafarongo leꞋa sulia. \v 30 Bore ma diꞋia ta ngwae fata Ꞌani fatalana God, ma ta ngwae laꞋu neꞋe tua Ꞌi neꞋeri, ma God ka faꞋataꞋinia ta ru fuana, nia leꞋa fuana ta ngwae neꞋe ka eta fata ka noto Ꞌana, sui mala ka kwate ngwae baera ka alaꞋa. \v 31 ꞋUnaꞋeri neꞋe ngwae ki taꞋifau neꞋe kira fata Ꞌania fatalana God kike kwatea masikwaꞋanga fuada taꞋifau fuana fataꞋa. Muke sasi ꞋunaꞋeri Ꞌiri muke faꞋamanata kamu kwailiu faꞋinia radulamuꞋa. \v 32 Ma ta ngwae neꞋe faꞋarongo Ꞌania na fatalana God, nia ka dau fafia alaꞋanga nia. \v 33 Sulia God nia oga kuke sasi saoraꞋi ana ru ki, ma kulu ka tua Ꞌani aroaroꞋanga. \p Na falafala ana foꞋongaꞋa fuana ngwae ki taꞋifau neꞋe kira faꞋamamana ana fanoa ki taꞋifau \v 34 nia Ꞌuri: Ana kaidaꞋi kamu fiku fuana foꞋongaꞋa, noaꞋa kamu kasi alaꞋania na kini ki kira ka fata, bore ma kira ka tua aroaro goꞋo Ꞌada. Nia diꞋia na taki kami ngwae Jiu ki saea, neꞋe kini ki kira ka roꞋosulia na fatalana araꞋi kira ki. \v 35 DiꞋia ta kini oga saefilolana ta ru, nia ka saefiloa araꞋi nia ana kaidaꞋi kera tua Ꞌi luma kera, osiꞋana ru ni ꞋekeꞋa fuana na kini ka fata ana kaidaꞋi ngwae ki kira fiku fuana foꞋongaꞋa. \p \v 36 ꞋUri ma kamu ngwae Korint ki kamu fia fasi kamu talingaꞋi liu naꞋa? Na fatalana God noaꞋa kasi Ꞌita maꞋi faꞋasi kamu. Ma noaꞋa laꞋu taꞋifili kamu goꞋo neꞋe God kwatea na fatalana fuamuꞋa. \v 37 Ma diꞋia ta ngwae amuꞋa ka fia nia toꞋo ana na kwateꞋa faꞋasia na AnoꞋi ru Abu, nama nia ta ngwae fuana faꞋarongoꞋa Ꞌania fatalana God, leꞋa fuana nia ka saiana nau ku keresia na alaꞋanga totongaꞋi na Aofia. \v 38 Ma diꞋia na ngwae ꞋunaꞋeri noaꞋa kasi roꞋosulia ru neꞋe ki, Ꞌirai noaꞋa kamu kasi fafarongoa na tae neꞋe nia saea. \p \v 39 Nia neꞋe, ngwaefuta nau kina, leꞋa fuana muke sasi Ꞌuana faꞋarongoa Ꞌani fatalana God. Ma noaꞋa kamu kasi luia na ngwae neꞋe kira oga fataꞋa Ꞌani alaꞋanga matamata neꞋe noaꞋa kira kasi saiana. \v 40 Ma nia leꞋa fuana na foꞋongaꞋa kamu ka saoraꞋi faꞋinia na aroaroꞋanga. \c 15 \s1 Na tataꞋelana sa Jesus Christ faꞋasia na maeꞋa \p \v 1 Aia, ngwaefuta nau kina, ana kaidaꞋi neꞋe, nau ku oga muke manata toꞋona na FaꞋarongoꞋa LeꞋa ba nau ku faꞋarongo Ꞌani fuamuꞋa ma muke uu ngasi ana. \v 2 DiꞋia na faꞋamamanaꞋanga kamu ngasi ana FaꞋarongoꞋa LeꞋa niniꞋa nau ku faꞋarongo Ꞌania fuamuꞋa, muke toꞋo ana mauriꞋa firi. Bore ma diꞋia kamu kasi dau ngasi ana FaꞋarongoꞋa LeꞋa neꞋeri, Ꞌirai na faꞋamamanaꞋanga kamu ru ꞋoꞋo goꞋo Ꞌana. \p \v 3 Nau ku faꞋamanata naꞋa Ꞌani fuamuꞋa, na ru doe ka tasa liu neꞋe kira faꞋamanata nau Ꞌani ki neꞋe Ꞌuri: \q1 Sa Jesus Christ nia mae naꞋa fuana lafulana na abula taꞋangaꞋa kia ki, diꞋia ba na KerekereꞋa Abu ba saea. \q1 \v 4 Ma kira kwaiatoa niaꞋa, ma God ka taꞋe nia Ꞌuana mauriꞋa ana uula asoa, diꞋia na KerekereꞋa Abu ba saea. \q1 \v 5 Ma nia ka faꞋataꞋi fuana sa Peter, ma sui fuana akwala ma ro ngwae lifurongo ki. \q1 \v 6 Sui ana taꞋi kaidaꞋi laꞋu, nia ka faꞋataꞋi fuana Ꞌorolana 500 fafarongo nia ki. \q1 Ma Ꞌorolada kika mauri goꞋo Ꞌada Ꞌua saena magalia neꞋe, bore Ꞌana ta bali ada kira mae naꞋa. \q1 \v 7 Sui, nia ka faꞋataꞋi fuana sa James, ma Ꞌi buri Ꞌana nia ka faꞋataꞋi laꞋu fuana na ngwae ni lifurongo ki taꞋifau. \b \p \v 8 Ma Ꞌi buri, nia ka faꞋataꞋi logo fuaku neꞋe nau ku diꞋia ta ngela neꞋe nia futa ana kaidaꞋi rora. \v 9 OsiꞋana nauꞋa noaꞋa laꞋu ta ngwae talingaꞋi liu ana ngwae lifurongo ki, ma noaꞋa naisi bolo fuana saelaku Ꞌania na lifurongo, sulia nau ku faꞋakaisia naꞋa na ngwae faꞋamamana God ki. \v 10 Ma sui bore Ꞌana nau ku ꞋunaꞋeri, nau naꞋa neꞋe ta ngwae lifurongo, sulia God neꞋe fili nau sulia na kwaiꞋofeꞋanga nia. Ma na kwaiꞋofeꞋanga nia noaꞋa nia Ꞌiri manisuiꞋa ana, sulia nau ku rao ngasi ka tasa liufia na lifurongo matamata ki. Aia, noaꞋa laꞋu nauꞋa talaku neꞋe nau ku rao, osiꞋana God kwaiꞋofe aku, ma ka Ꞌafi nau fasi Ꞌiri nau ku rao fuana. \v 11 Ma kami ngwae lifurongo ki taꞋifau, mika faꞋarongo Ꞌani taꞋi FaꞋarongoꞋa LeꞋa goꞋo. Ma nia neꞋe na ru neꞋe kamu faꞋamamana naꞋa ana. \s1 Sulia na tataꞋelaka faꞋasia maeꞋa \p \v 12 Aia, kami ka faꞋamanata kamu Ꞌania neꞋe God taꞋea naꞋa sa Jesus Christ faꞋasia na maeꞋa. Ma faꞋuta neꞋe ti ai amuꞋa ka saea God noaꞋa kasi baꞋa taꞋea laꞋu na ngwae neꞋe mae naꞋa ki? \v 13 DiꞋia nia ꞋafitaꞋi God ka taꞋea na ngwae neꞋe kira mae ki, Ꞌirai sa Jesus Christ logo noaꞋa kasi tataꞋe naꞋa. \v 14 Ma diꞋia sa Jesus Christ noaꞋa kasi tataꞋe naꞋa faꞋasia na maeꞋa, na faꞋamanataꞋanga kaimili nia ru ꞋoꞋo goꞋo, ma na faꞋamamanaꞋanga kamu ru ꞋoꞋo logo. \v 15 Ma noaꞋa laꞋu na ru neꞋeri goꞋo Ꞌana, sulia diꞋia sa Jesus Christ noaꞋa kasi tataꞋe naꞋa, na alaꞋanga kaimili sulia God nia Ꞌoso goꞋo Ꞌana, sulia kami faꞋarongo Ꞌania neꞋe God taꞋea sa Jesus Christ faꞋasia na maeꞋa. Bore ma diꞋia God kasi taꞋea na ngwae neꞋe kira mae ki, nia noaꞋa kasi taꞋea logo sa Jesus Christ. \v 16 Sulia diꞋia noaꞋa nia kasi talangwaraꞋu fuana ngwae mae ki kira ka tataꞋe laꞋu, tama sa Jesus Christ noaꞋa kasi tataꞋe logo faꞋasia na maeꞋa naꞋa. \v 17 Ma diꞋia God kasi taꞋea sa Jesus Christ, tama faꞋamamanaꞋanga kaumulu ru ꞋoꞋo, ma muke baꞋa ngalia naꞋa kwaꞋikwaꞋinga sulia na abula taꞋangaꞋa kamu ki. \v 18 Ma ka ꞋunaꞋeri logo, na ngwae neꞋe kira faꞋamamana ana sa Jesus Christ ma kira ka mae naꞋa, kira kasi toꞋo ana mauriꞋa firi. \v 19 Ma diꞋia na ru leꞋa ki ana sa Jesus Christ tua akulu ana kaidaꞋi kulu tua goꞋo saena magalia neꞋe ma noaꞋa laꞋu Ꞌi langi, kulu bolo fuana kuke kwaimanatai ka tasa liufia ngwae ki taꞋifau. \p \v 20 Bore ma kulu sai leꞋa ana God taꞋea mamana naꞋa sa Jesus Christ faꞋasia na maeꞋa. Nia neꞋe, kulu ka sai logo ana God ke baꞋa taꞋe kia neꞋe kuka faꞋamamana kaidaꞋi kulu mae. \v 21 Na ngwae ki taꞋifau kira mae, osiꞋana na taꞋi ngwae sa Adam. Ma ka ꞋunaꞋeri logo, God ke baꞋa taꞋe kulu osiꞋana taꞋi ngwae sa Christ. \v 22 Na ngwae ki taꞋifau kira mae, osiꞋana kulu ana kwalafa sa Adam neꞋe na ngwae etaeta. Ma ka ꞋunaꞋeri logo, God ke baꞋa taꞋe kulu taꞋifau Ꞌuana mauriꞋa, osiꞋana kulu tua ratai ana sa Jesus Christ. \v 23 God taꞋea sa Christ Ꞌi naꞋo. Ma kuluꞋa na ngwae sa Christ ki, God ke baꞋa taꞋe kulu ana kaidaꞋi sa Jesus Christ ke oli maꞋi. \v 24 Ma buri Ꞌana, faꞋi asoa Ꞌisi ke dao maꞋi. Sa Jesus Christ ke baꞋa malangisia na malimae nia ki neꞋe kira ꞋinotoꞋa, ma kira ka toꞋo ana ngasingasi Ꞌanga, ma nia ke baꞋa kwatea naꞋa ꞋInotoꞋanga nia fuana MaꞋa nia God. \v 25 Sulia sa Jesus Christ ke ꞋinotoꞋa leleka ka dao ana kaidaꞋi God ke liufia na malimae sa Jesus Christ ki taꞋifau, ma ka aluda fuana kika kwairoꞋoi ana sa Jesus Christ. \v 26 Ma na malimae Ꞌisi neꞋe God ke malangisia naꞋa neꞋe maeꞋa. \v 27 Sulia na KerekereꞋa Abu ba saea, “God ka alua naꞋa ru ki taꞋifau olofana ngasingasiꞋanga nia.” Bore ma kulu saiana God kasi alu nia talana Ꞌi olofana ngasingasiꞋanga sa Jesus Christ, sulia God alua naꞋa ru ki taꞋifau Ꞌi olofana ngasingasiꞋanga sa Jesus Christ. \v 28 Ma Ꞌi buri Ꞌana ru ki taꞋifau tua naꞋa Ꞌi olofana ꞋinotoꞋanga sa Christ na Ngela God, niaꞋa talana logo ke baꞋa alu nia talana olofana God neꞋe alua naꞋa ru ki taꞋifau Ꞌi olofana sa Christ. Ma ana kaidaꞋi neꞋeri, God ke baꞋa ꞋinotoꞋa fafia ru ki taꞋifau. \p \v 29 Aia, ti ngwae kira siuabu fuana na ngwae neꞋe kira mae naꞋa ki. Kira siuabu ꞋunaꞋeri, sulia kira sai leꞋa ana God ke baꞋa taꞋea naꞋa ngwae neꞋe kira mae ki. DiꞋia God kasi totolia taꞋelana na ngwae neꞋe kira mae ki, faꞋuta neꞋe kira ka siuabu ꞋunaꞋeri? \v 30 Aia, ma kaimili lifurongo ki logo, sui bore Ꞌana ru Ꞌoro ki ka sasi fuana saungilaimili, kami fatataloꞋania sa Christ. DiꞋia noaꞋa kami kasi saiana God ke baꞋa taꞋe kia, ꞋafitaꞋi kami ka maꞋudi fuana sasilana na raoꞋa neꞋeri. \v 31 Ngwaefuta nau kina Ꞌae, nia mamana liu, ana faꞋi asoa ki taꞋifau goꞋo, ru ki sasi fuana saungilaku. Nia mamana liu logo, nau ku saeleꞋa sulia na faꞋamamanaꞋanga kamu ki ana sa Jesus Christ na Aofia kia. \v 32 Nau ku dao toꞋona ꞋafitaꞋiꞋanga doe liu Ꞌi neꞋe Ꞌi Efesus, sulia na malimae nau ki kira diꞋia kui kwasi ki, ma kira ka oga saungilaku. DiꞋia nau kusi fitoꞋo ana God neꞋe taꞋea ngwae ki faꞋasia na maeꞋa, noaꞋa nau kusi maꞋudi goꞋo fuana daoꞋa toꞋona ꞋafitaꞋiꞋanga ꞋunaꞋeri. Ma diꞋia God kasi taꞋea ngwae ki faꞋasia na maeꞋa, leꞋa fuakulu kuke roꞋo sulia na alaꞋanga ba Ꞌuri, \q1 “Kuke fanga doe, ma kuke kwau doe naꞋa Ꞌakulu, sulia noaꞋa kasi tau kuke baꞋa mae.” \b \p \v 33 Aia, noaꞋa kamu kasi faꞋamamana ana ru ꞋosoꞋoso ki. DiꞋia kamu leka fiku faꞋinia na ngwae taꞋa ki, kamu ke diꞋida logo. \v 34 Muke manata saga, ma muke abula faꞋasia na abula taꞋangaꞋa kamu ki. Sulia nau ku saiana ti ai amuꞋa noaꞋa kira kasi sai Ꞌua ana God, muke Ꞌeke osiꞋana ru neꞋeri. \s1 Na nonika ke baꞋa faolu ana kaidaꞋi God ke taꞋe kulu \p \v 35 Aia, sali ta ngwae saefiloa ka Ꞌuri, “ꞋUri ma God ka taꞋe faꞋuta ana ngwae mae? Ma na noni ru faꞋuta neꞋe kike baꞋa toꞋo ana?” \v 36 Aia, na olisiꞋanga nau Ꞌuri: Na saefiloꞋa neꞋe boleboleꞋa liu. Manata sulia na maga ru neꞋe Ꞌoko fasia. ꞋOko Ꞌili fafia, ma buri Ꞌana na maga ru ka masubu maꞋi. Ma na kwaiatolana noniꞋi ru neꞋe ꞋunaꞋeri logo. \v 37 Ma na ru neꞋe Ꞌoko fasia neꞋe nia na maga ru nama Ꞌana. Sali magana ta koli nama ta ru lala Ꞌana, bore ma kulu sai leꞋa ana neꞋe nia Ꞌiri alua Ꞌua ta noniꞋi Ꞌai mamana. \v 38 Bore ma kaidaꞋi nia bulao, God ka fiꞋi kwatea maga ru neꞋeri ka toꞋo ana noniꞋi ru nia oga. Ma God ka oga fuana Ꞌai toꞋotoꞋo ki ka saka maꞋi faꞋasi maga ru toꞋotoꞋo ki. \p \v 39 Ma ka ꞋunaꞋeri logo ana noni ki neꞋe God saungaꞋinida, sulia kira noaꞋa kasi bolo taꞋifau. Na ngwae ki, ma na gwata ki, ma na noꞋo ki, ma na iꞋa ki, nonida matamata kwailiu taꞋifau goꞋo. \p \v 40 Ma God ka saungaꞋinia na ru Ꞌoro ki saena magalia neꞋe ma na mamanga logo. Ma na ru neꞋeri ki, nia saungaꞋinida kika lia leꞋa taꞋifau goꞋo. Ma ru nia saungaꞋinida ana mamanga, kira toꞋo ana kwangaꞋa matamata faꞋasia na ru ki saena magalia neꞋe. \v 41 Sulia na sina toꞋo logo ana kwangaꞋa nia talana, ma na madamo ka toꞋo logo ana ta kwangaꞋa. Ma na bulubulu ki ka toꞋo ana kwangaꞋa kira ka matamata logo Ꞌana. \p \v 42 Ma ka ꞋunaꞋeri logo ana kaidaꞋi God ke baꞋa taꞋea na ngwae neꞋe kira mae ki. Ana kaidaꞋi ta ngwae ka mae, kira kwaiatoa naꞋa nonina, ma nia ke baꞋa fura. Ma ana kaidaꞋi God ke baꞋa taꞋea, na noni faolu nia ke tua tua firi. \v 43 Ma ana kaidaꞋi kira kwaiatoa ta noni saena ano, nia noaꞋa kasi lia leꞋa ma kasi ngasingasiꞋa. Bore ma ana kaidaꞋi God ke baꞋa taꞋea, nia ke rokisi fasi Ꞌiri na noni neꞋe ke lia leꞋa ma ke ngasingasiꞋa. \v 44 Ma na nonika neꞋe kira alua saena ano, nia naꞋa neꞋe noni ana magalia neꞋe. Ma kaidaꞋi God ke baꞋa taꞋe kulu, kuke baꞋa toꞋo ana noni faolu ki neꞋe totolia fuana tuaꞋa Ꞌi langi. Sulia diꞋia kulu ka toꞋo ana nonika neꞋe totolia fuana tuaꞋa saena magalia, kuke baꞋa toꞋo logo ana nonika neꞋe totolia fuana tuaꞋa Ꞌi langi. \v 45 Sulia na KerekereꞋa Abu ba fata Ꞌuri, “God eta saungaꞋinia na ngwae mauri neꞋe satana sa Adam.” Aia, ma sa Christ neꞋe kulu saea Ꞌani “Adam Ꞌisi,” nia naꞋa neꞋe AnoꞋi ru neꞋe kwatea na mauriꞋa faolu. \v 46 Na noni faolu noaꞋa kasi eta leka maꞋi, sulia kulu mauri Ꞌua saena magalia sui mala kulu ka fiꞋi mauri Ꞌi langi. \v 47 ꞋUnaꞋeri, na etana Adam, God saungaꞋinia Ꞌani na ano saena magalia. Ma na ruana Adam, ka leka maꞋi faꞋasia Ꞌi langi. \v 48 Ma na ngwae neꞋe kira tua saena magalia ki, kira toꞋo ana noni neꞋe diꞋia sa Adam ba God saungaꞋinia Ꞌani ano saena magalia. Ma na ngwae neꞋe kira tua Ꞌi langi ki, kira toꞋo ana noni neꞋe diꞋia sa Christ neꞋe nia leka maꞋi faꞋasia Ꞌi langi. \v 49 Ana kaidaꞋi neꞋe, na nonika diꞋia na nonina sa Adam ba God saungaꞋinia Ꞌani ano. Bore ma, na noni faolu kia ki ke baꞋa diꞋia na nonina sa Christ neꞋe nia leka maꞋi faꞋasia Ꞌi langi. \p \v 50 Aia, ngwaefuta nau kina Ꞌae, nonika neꞋe toꞋo ana fasi faꞋinia Ꞌabu saena magalia neꞋe, ma nia noaꞋa kasi totolia fuana ruꞋungaꞋa saena ꞋInotoꞋanga God. Ma na nonika neꞋe saiana maeꞋa, nia ꞋafitaꞋi ka toꞋo ana mauriꞋa firi. \p \v 51 Aia, muke fafarongo basi fuana na alaꞋanga nau, sulia nau ku faꞋarongo Ꞌani ru ago. Ti ngwae neꞋe kira faꞋamamana, noaꞋa kira kasi baꞋa mae. Bore ma God ke baꞋa rokisi kulu taꞋifau. \v 52 Ma ru neꞋe ke baꞋa fuli ꞋaliꞋali goꞋo, diꞋia na maꞋafu kila kwangaꞋanga ana maana ngwae. Ana kaidaꞋi God ke ufia na bungu ka angi ana faꞋi asoa Ꞌisi fuana magalia neꞋe, sui nia fiꞋi taꞋea na ngwae faꞋamamana neꞋe kira mae taꞋifau naꞋa, ma noaꞋa kira kasi mae laꞋu. Ma ti ngwae akulu neꞋe noaꞋa kasi mae Ꞌua, God ke baꞋa rokisi kulu fasi Ꞌiri kuke toꞋo ana noniꞋi ru faolu ki. \v 53 Ma na nonika neꞋe saiana maeꞋa, God ke baꞋa rokisia fasi Ꞌiri ke maumauri firi. \v 54 Ana kaidaꞋi God rokisia na nonika ꞋunaꞋeri ma noaꞋa kulu kasi mae laꞋu. Ma nia ka faꞋamamana na KerekereꞋa Abu ba saea, \q1 “God liufia naꞋa maeꞋa, ma na maeꞋa ka funu naꞋa!\x + \xo 15:54 \xt Aesea 25:8\x* \q1 \v 55 Na maeꞋa noaꞋa kasi liufia naꞋa. \q1 Ma ka ꞋafitaꞋi naꞋa fuana maeꞋa ka kwatea na nonifiiꞋa.”\x + \xo 15:55 \xt Hosea 13:14\x* \b \p \v 56 Fulingana tae neꞋe ngwae ki kira ka mae osiꞋana kira fulia na taꞋangaꞋa ki. Ma kika toꞋo ana taꞋangaꞋa sulia kira aburongo ana taki God ki. \v 57 Aia, kulu baꞋatafea God, sulia na Aofia kia sa Jesus Christ neꞋe faꞋamauri kia faꞋasia maeꞋa. \p \v 58 Nia neꞋe, ngwaefuta leꞋa nau kina Ꞌae, muke faꞋangasia na faꞋamamanaꞋanga kamu ki ana sa Christ. Ma muke uu ngasi ana na raoꞋa kamu ki fuana na Aofia, sulia kaumulu saiana raoꞋa kamu ki fuana na Aofia noaꞋa kasi ꞋoꞋo. \c 16 \s1 Na mani fuana kwaiꞋafiꞋanga ana ngwae Ꞌi Judea \p \v 1 Aia, nau ku olisia naꞋa kerekereꞋa kamu ki sulia na mani ba kamu ukua fuana kwaiꞋafilana na ngwae faꞋamamana ki ba kira tua Ꞌi Judea. Nau ku oga muke sasia na tae neꞋe nau ku saea logo fuana ngwae faꞋamamana ki saena abaꞋi kula Ꞌi Galesia. \v 2 Ana Sande ki taꞋifau, nia leꞋa fuana taꞋi taꞋi ngwaeꞋa amuꞋa ka sasi akaꞋu ana tae neꞋe nia ke baꞋa kwatea, ka bolo faꞋinia tae neꞋe nia saiana ka ngalia ana raoꞋa nia, ma nia ka gonia leleka nau ku dao. DiꞋia kaumulu sasi ꞋunaꞋeri, ana kaidaꞋi nau ku dao maꞋi siaumulu, noaꞋa kamu kasi ukua laꞋu ti mani, sulia kamu sasi akaꞋu taꞋifau naꞋa. \v 3 Sui, ana kaidaꞋi nau ku dao kwau, kamu ke filia ti ngwae ka ngali kwateꞋa kamu Ꞌuana Ꞌi Jerusalem. Ma nai baꞋa kerekere fuana na ngwae faꞋinaꞋonaꞋo ki ana fikutaꞋi ngwae faꞋamamana ki Ꞌi Jerusalem sulia na ngwae ba kamu filida ki kika ngalia na kwateꞋa kamu ki. Sui, kira ke ngali kerekereꞋa nau faꞋinia kwateꞋa kamu ma ka leka. \v 4 Ma diꞋia kaumulu oga nai leka logo faꞋinida Ꞌuana Ꞌi Jerusalem, tama kulu ke fiku lekaꞋa Ꞌakulu. \s1 LekaꞋa sa Paul \p \v 5 Nai baꞋa leka siaumulu Ꞌi Korint ana kaidaꞋi nau ku liu ana abaꞋi kula Ꞌi Masedonia, osiꞋana nau ku manata sulia nai baꞋa leka basi Ꞌuana Ꞌi Masedonia. \v 6 Ma ana kaidaꞋi nau ku tua naꞋa neꞋeri faꞋi kamu, nai baꞋa tua faꞋi kamu sulia ti madamo, ma nau ku tua faꞋi kamu taka leleka ka dao ana kaidaꞋi neꞋe unuꞋi gwariꞋa ka sui. Ma ana kaidaꞋi nau ku liu daofaꞋi liu, nia leꞋa liu fuana muke kwaiꞋafi aku ana lekaꞋa nau Ꞌuana Ꞌi faꞋi neꞋe nai baꞋa leka Ꞌuana. \v 7 NoaꞋa nau kusi oga goꞋo Ꞌaku daoꞋa toꞋomuꞋa sulia kaidaꞋi tiꞋitiꞋi goꞋo. Ma nau ku oga nau ku tua ka taꞋi tau mala faꞋi kamu, diꞋia na Aofia alaꞋania. \v 8 Nau ku manata nai baꞋa tua Ꞌi neꞋe Ꞌi Efesus leleka ka dao ana faꞋi asoa kira saea Ꞌani Pentekos, sui mala nau ku fiꞋi leka. \v 9 Sui bore Ꞌana na ngwae Ꞌoro neꞋe malimaeꞋa ana FaꞋarongoꞋa LeꞋa, kira tua logo Ꞌi neꞋe, nai baꞋa tua Ꞌi neꞋe, osiꞋana nia talangwaraꞋu fuana nau ku sasia na raoꞋa doe fuana na Aofia niniꞋari. \p \v 10 KaidaꞋi sa Timoti dao kwau siaumulu, muke sasi leꞋa fuana, sulia nia neꞋe ngwae rao na Aofia diꞋia logo nauꞋa. \v 11 NoaꞋa kamu kasi manata tiꞋitiꞋi Ꞌana sa Timoti. Ma ana kaidaꞋi nia ka daofaꞋi liu ana lekaꞋa nia, muke Ꞌafia, ma muke faꞋataꞋinia na alafeꞋanga kamu fuana, fasi Ꞌiri nia ka bolo fuana oliꞋa maꞋi Ꞌi neꞋe siaku. Sulia nau ku kwaikwaimasi ana sa Timoti faꞋinia ti ngwae logo neꞋe kira faꞋamamana. \p \v 12 Aia, sa Apolos na ngwae asina kia, nau ku amasi nia ka dao toꞋomuꞋa faꞋinia ti ngwae asina akulu neꞋe kira dao kwau siaumulu. Bore ma nia manata fasi nia kasi leꞋa fuana lekaꞋa kwau siaumulu ana kaidaꞋi neꞋe. Ana ta kaidaꞋi laꞋu, diꞋia nia talangwaraꞋu fuana, nia ka fiꞋi leka kwau siaumulu. \s1 Na alaꞋanga Ꞌisi ki \p \v 13 Aia, muke lialia, ma muke uu ngasi ana faꞋamamanaꞋanga kamu ki. Ma muke falataliꞋa, ma muke uu ngasi. \v 14 Ma ana ru ki taꞋifau neꞋe kamu sasiꞋi, muke faꞋataꞋinia na alafeꞋanga kamu ki. \p \v 15 Aia, kaumulu saiana na ngwae etaeta neꞋe faꞋamamana Ꞌi safitamulu Ꞌi Gris, nia neꞋe sa Stafanas faꞋinia tuaꞋa nia. Kira rao ngasingasiꞋa taꞋifau fuana kwaiꞋafilana ngwae God ki. Ngwae asina nau ki, nau ku amasi kamu, \v 16 fasi Ꞌiri muke roꞋosulia fatalana ngwae diꞋia sa Stafanas, ma na tuaꞋa nia faꞋinia ti ngwae laꞋu neꞋe kira rao faꞋinida. \p \v 17 Nau ku saeleꞋa liu sulia na daolana sa Stafanas, ma sa Fotunatus, ma sa Akaikus, sulia kira tua faꞋi nau taꞋifau, sui bore Ꞌana kamu kasi totolia tuaꞋa faꞋi nau. \v 18 Kira faꞋasaeleꞋa nau diꞋia logo kira faꞋasaeleꞋa kamu. Muke faꞋataꞋinia na fuꞋusi doeꞋanga kamu ki fuana ngwae ꞋunaꞋeri ki. \p \v 19 Aia, na ngwae faꞋamamana ki saena abaꞋi kula Ꞌi Asia, kira kwatea kwau na fata leꞋaleꞋa Ꞌanga kira ki fuamuꞋa. Ma sa Akuila ma Ꞌi Prisila faꞋinia sa tai faꞋida neꞋe kira fiku saena luma kira fuana foꞋongaꞋa, kira taꞋifau goꞋo neꞋe kira kwatea logo kwau fata leꞋaleꞋa Ꞌanga kira ki fuamuꞋa. \v 20 Ma na ngwae neꞋe kira faꞋamamana ki taꞋifau neꞋe kira tua Ꞌi neꞋe, kira logo neꞋe kira kwatea alaꞋanga leꞋa leꞋa kira ki fuamuꞋa. \p Aia, ma kamuꞋa taꞋifau goꞋo muke faꞋataꞋinia alafeꞋanga kamu ki fuamuꞋa kwailiu, ana kaidaꞋi muke lisi kamu ki. \p \v 21 Aia, alaꞋanga leꞋaleꞋa nau fuamuꞋa niniꞋa, nauꞋa sa Paul talaku, nau ku keresia kwau naꞋa Ꞌani limaku. \p \v 22 Ma diꞋia ta ngwae noaꞋa kasi alafe fuana na Aofia, nau ku oga God ka kwatea kwaꞋikwaꞋinga fuana. \p Ma nau ku oga liu fasi na Aofia sa Jesus ke oli naꞋa maꞋi. \p \v 23 Nau ku oga na Aofia kia sa Jesus ka kwaiꞋofe amuꞋa. \p \v 24 Ma nauꞋa logo, nau ku alafe fuamuꞋa osiꞋana sa Jesus Christ.