\id ACT Kwaio - 17march08 
\h Wane ni Kwairiinga 
\toc1 Nga Taunga'inga Na Wane Ni Kwairiinga 
\toc2 Wane Ni Kwairiinga 
\toc3 Wane Ni Kwairiinga 
\mt2 Nga Taunga'inga Na  
\mt1 Wane Ni Kwairiinga  
\ib  
\ip La Luk ne'e giria nga buka lo'oo suria taunga'inga na Wane ni Kwairiinga. Ngaia 'e giria buka lo'oo fana te'e wane latana la Teofilas. Maka giria la'u nga buka lo'oo goru fa'alataa 'ania ‘Luk.’  
\ip La Luk 'e giri suria ni 'ola lo'oo ngaia 'e lau na fufu'iwane ala Jisas, burina la Jisas ngaia 'e ori no'o fani langi. Na alata no'ona, nga ta'a na gila tagoto'o gila ka tala'ae no'o fana lekanga fana kwairiinga suria Kwairiinga Le'a lo'oo suria la Jisas Kraes na ni fanua 'e aula, sui ma nga ta'a 'e aula gila ka tagoto'o, ma nga kwairiinga le'a lo'oo ka talofia no'o fofona fanua lo'oo 'i wado. Gila eta fe'enia ta'a 'i Jiu. 'Iburina ma gila bi'i leka te'ana ta'a gila 'ame Jiu.  
\ip La Luk 'e giria suria taunga'ilana Anoe 'ola Abu. Anoe 'ola Abu 'e leka mai 'ani kwaitalai, ma ka kwaibooni na ta'a na God suria gani mai gani, na te'efuta lefu ngaia 'e iiria 'agila leka fai. Ma ngaia 'e giri suria nga 'ola ne'e lau na siosi na alata no'ona. Ngaia 'e faata'i wataga ai fadauru na'a God ngaia 'e to'o na tegelangaa ba'ita 'e iiki, ma te'efuta 'ola 'ani to'o'usia Kwairiinga Le'a lo'oo 'e 'amoe no'o.  
\iot Ni 'ola taringa'i 'ubulana buka lo'oo:  
\io1 Nga Kwairiinga Le'a lo'oo 'e talofia 'i fanua 'i Jerusalem (1:1—8:3)  
\io1 Kwairiinga Le'a lo'oo 'e talofia 'i Judea ma 'i Samaria (8:4—12:25)  
\io1 Lelekanga eteeta ala Pol (13:1—14:28)  
\io1 Ta'a na'ona'o na siosi, gila ogu 'i Jerusalem (15:1-35)  
\io1 Ruana lelekanga ala Pol (15:36—18:22)  
\io1 Oruna lelekanga ala Pol (18:23—21:16)  
\io1 Lelekanga ala Pol fani Rom (21:17—28:31)  
\c 1  
\s1 Luk 'e giri la'u fala Teofilas  
\p
\v 1 Kwe Teofilas, 'ubulana girigiringa eteeta laka'u agu, nau ku giri suria 'ola te'efou na'a la Jisas 'e launge'enia, ma ka kwaifa'ananau 'ania,  
\v 2 leleka maka nigi na gani God 'e ngaria fani langi. Sui ma ngaia bi'i fane fani langi, ngaia 'e kwaifa'ananau 'ilo'oo 'ania Anoe 'ola Abu fana nga ta'a na'a ngaia 'e firiga sui no'o fana 'i gila Wane ni Kwairiinga aana.  
\v 3 Ma 'i suria fai akwale'e gani burina nga maenga ana, nga alata 'e aula ngaia 'e faata'i fana ni Wane ni Kwairiinga ana, ma ngaia ka agea ni 'ola 'e aula 'ani fa'ato'oa na ngaia 'e moori no'o. Ma ngaia 'e alafuu faga suria nga alata God te'e ba'ita fafia ta'a ana.   
\p
\v 4 Ma nga alata ngaa'i la Jisas ngaia 'e nana'i 'ua fe'enia fufu'iwane ana, ma ngaia ka fata tegela faga maka 'i lo'oo, “Moru sia leka mola fa'asia 'i Jerusalem. Moru mamania nga kwakwatenga laka'u Mama'a agu 'e fataarunga'i 'ania, na moru longoa nau ku fata no'o mai suria 'i na'o.  
\v 5 ‘La Jon ngaia 'e naruabu amooru 'ania ka'o, ma 'ame aburu mola, God te'e naruabu 'amooru 'ania nga Anoe 'ola Abu.’”   
\s1 La Jisas 'e fane no'o fani langi  
\p
\v 6 Nga alata na'a ta'a ni lelekanga gila ogu la'u fe'enia la Jisas, gila kwaiorisi ma gila ka fata 'i lo'oo, “Alafa, 'ilo'oo ma, 'i'oo to'o orite'enia nga foufoula laka'u fameeru ta'a 'i Israel na alata lo'oo?”   
\p
\v 7 Ma la Jisas 'e lamadu'aga maka 'i lo'oo, “Ngaia nga 'ola 'amoe fana 'amoru su'aai na gani ma nga alata lo'oo, suria Mama'a agu ne'e arua alata fana ni 'ola lo'oo 'ani nigi mai.  
\v 8 Tafe'ua mai mooru lo'oo, alata na'a Anoe 'ola Abu 'ani nigi mai fafi 'amooru, tamoru to'o na tegelangaa. Ma tamoru alafuu suri nau lo'oo 'i Jerusalem, ma nga fanua lo'oo te'efou na gule'e lefu 'i Judea ma 'i Samaria, ma ka nigi na fanua te'efou fofona nga fanua lo'oo 'i wado.”   
\p
\v 9 Ma 'i burina ngaia 'e iiria 'ola lo'oo te'efou, God ka ngaria no'o fani langi. Ma alata gila agaaga mola 'ua 'i suria, ma te'e me'e kofa ka riu fafia, ma gila ka 'ame agasia no'o.   
\p
\v 10 Ma alata gila bubu totonga'i 'ala'a fani langi fana agasilana, na alata ngaia 'e fane no'o, nga rua wane gala ru'ufia ruu kwakwao'a gala faata'i 'afe'aferu mai, ma gala ka ula no'o fe'eniga.  
\v 11 Ma 'i gaa'a gala ka orisiga ma gala ka 'i lo'oo, “Fu'uwane 'i Galili, 'e fe'ua na'a moru ula mola 'i lo'oo, ma moru ka aga aga 'ala'a mola fana 'ubulana lalo? La Jisas laka'u God 'e ngaria fa'asia mooru fani langi, ngaia te'e ori la'u mai, 'ilaka'u moru agasia ngaia 'e fane fani langi.”   
\s1 Mataeas 'e lamadu'aa la Judas  
\p
\v 12 Sui ma ni Wane ni Kwairiinga lo'oo, gila ka ori no'o fani Jerusalem fa'asia gouna me'e busu na'a gila fa'alataa 'ania 'i Olif. Gouna busu lo'oo 'ame lalau; ngaia 'e to'omia te'e kilomita fa'asia 'i Jerusalem.  
\v 13 Ma alata gila nigi no'o 'i Jerusalem, gila ka fane fana nga tofi'i 'ifi na'a gila to'oru ai 'i langi. Latana ni wane na gila ogu: la Pita, ma la Jon, ma la Jemes, ma la Andru, ma la Filip, ma la Tomas, ma la Batolomiu, ma la Matiu, ma la Jemes nga wela ala Alfeas, ma la Saemon te'e wane fe'enia fufu'iwane na gila siria tarilana ta'a ni fununga 'i Rom fa'asia 'i Israel, ma la Judas nga wela ala Jemes.  
\v 14 Ma gila ka ogu no'o fana fo'anga, ma ni fu'igeni ngaa'i la'u, fe'enia ni Meri nga ga'ia la Jisas, fe'enia ni wane gila futa fe'enia la Jisas.   
\p
\v 15 Ma te'e alata ngaa'i gila ogu la'u, to'omia tangalau ma rua akwale'e wane na gila tagoto'o na'a gila ogu te'efou. Ma la Pita ka tata'e maka fata 'i lo'oo faga,  
\v 16-17 “Wane goru futa, nga Girigiringa Abu suria la Judas 'e lau 'e to'o no'o, suria nga Anoe 'ola Abu laka'u 'e iiria ala Defete 'ani fata 'ania la Judas. La Judas laka'u la Jisas 'e eefasia fana ngaia 'ani lau fana te'e wane 'ubulana fufu'iwane adauru fana taunga'inga lo'oo, tafe'ua la Judas 'e eta na'ona ta'a fana daulana la Jisas.”   
\p
\v 18 Ngaia la Judas 'e ngaria bata laka'u gila foria 'ania fana 'olonge'enilana la Jisas, ma ka sugaa me'e wado. Ma 'ubulana wado lo'oori, ngaia ka 'esia, ma batana ka fola no'o ma ka tafa no'o fani maa.  
\v 19 Ma ni wane na'a gila nana'i 'i Jerusalem, gila ka longoa nga 'ola ne'e lau ala Judas, ma gila ka fa'alataa nga me'e wado lo'oori 'ania “Akeldama” fana su'asurilai nga alafuunga lo'oori nga “Wado Na nga 'Abu.”   
\p
\v 20 Ma la Pita ka alafuu la'u maka 'i lo'oo, “'Ola lo'oo 'e lau suria gila giria no'o 'ubulana buka na Sam ne'e alafuu 'ilo'oo, ‘Nga 'ifi ana te'e gwa'u, ma te'efuta wane sia to'orufia la'u ai.’\x + \xo 1:20  \xt Sam 69:25\x* Ma girigiringa ngaa'i ka iiria la'u, ‘Ngaia 'e le'a fana te'e wane ngaa'i 'ani lamadu'aa, fana 'ani ngaria taunga'inga ana.’\x + \xo 1:20  \xt Sam 109:8\x*   
\p
\v 21-22 “Ngai lo'oo ngaia 'e le'a fana 'agoru eefasia la'u wane 'ani lado fe'eni 'ameeru fana 'ani kwairii suria tata'enga na Alafa la Jisas fa'asia nga maenga. Nga wane na'a 'agoru eefasia, ngaia furina ta wane la'u mola na fufu'i wane laka'u gila leleka oguogu fe'eni 'adauru na alata laka'u la Jisas ngaia 'e nana'i 'ua fe'eni adauru, tala'ae mai na alata laka'u la Jon 'e naruabu ala Jisas, leleka mai maka nigi na gani laka'u God 'e ngaria no'o la Jisas fa'asia dauru fani langi.”   
\p
\v 23 Ma gila ka firia rua wane: latana nga wane ngaa'i la Josef, na'a gila fa'alataa 'ania la Barsabas, ma gila fa'alataa la'u 'ania la Justus. Ma latana nga ruana wane na'a la Mataeas.  
\v 24 Sui ma gila fo'a ma gila ka 'i lo'oo, “Alafa, 'i'oo no'o su'asuria manatalana ta'a te'efou. Ngai lo'oo, 'i'oo to'o faate'enia mai fameeru na alata lo'oo dai na rua wane lo'oo na'a 'i'oo to'o firia,  
\v 25 'ani ngaria nga taunga'inga lo'oo na'a la Judas 'e 'akwasia ma ka leka no'o fana nga gula na'a 'i ngaia 'e tarifunga'i ai.” \f + \fr 1:25  \ft Nga fa'aladamilai 'e 'ilo'oo: La Judas 'e tarifunga'i no'o fana lefu ni kwa'ikwa'inga ma maenga. \f*  
\v 26 Ma 'i burina gila fo'a te'efou, gila ka masa fana kwaifiringaa,\f + \fr 1:26  \ft Na alata no'ona, gila ngaria fou 'e ori matari'a 'amoe ma 'ai, ma gila ka 'uia 'ania fana 'agila daria nga 'olataa na God 'e siria fana 'agila agea. Agasia Eksodas 28:30; Levitikas 16:8; Nambas 26:55-56; Josua 14:2; Nehemaea 10:34; Esta 3:7. Agasia 'ola lo'oo na diksonari.\f* fana 'agila su'a 'i suria ni dai na rua wane lo'oo na'a God te'e firia, ma gila ka eefasia no'o la Mataeas, fana taunga'i fe'enia akwala ma te'e ai.   
\c 2  
\s1 Nigilana mai nga Anoe 'ola Abu  
\p
\v 1 Na nga gani ba'ita 'i Jiu na'a gila fa'alataa 'ania Pentakos,\f + \fr 2:1  \ft Agasia Pentakos na diksonari \f* nga ta'a na gila tagoto'o lo'oo, gila ogu na te'e lefu 'ubulana fanua ba'ita 'i Jerusalem.  
\v 2 Ma gila ka longoa nga kutanga 'ilaka'u nga iru ba'ita, ngaia 'e sifo mai fa'asia 'i Langi, ma ka fonu fafia na 'ifi lo'oo gila ogu ai.  
\v 3 Ma gila ka agasia nga 'ola 'ilaka'u nga uunu sisika, ma ni 'ola lo'oori gila tagala'i ma ka to'oru 'i gouna ta'a lo'oo te'efou na'a gila ogu 'i no'ona.  
\v 4 Ma nga Anoe 'ola Abu ka fa'afonguga te'efou, ma gila ka eta no'o fana alafuunga 'ania nga alafuunga na ta'a matari, 'ilaka'u Anoe 'ola Abu 'e fa'afataga 'ania.   
\p
\v 5 Na alata no'ona, nga ta'a 'i Jiu na'a gila fo'asia God, gila nana'i la'u mola 'i Jerusalem. Gila leka mai fa'asia ni maa'e fanua kwaitatari'a fofona fanua lo'oo 'i wado.  
\v 6 Ma alata gila longoa nga lakotenga lo'oori, ta'a 'e aula gila ka ogufiga. Ma gila ka 'alefo ba'ita, suria ta'a lo'oo na gila tagoto'o, gila alafuu 'ania ni maa'e alafuunga na ta'a kwaitatari te'efou.  
\v 7 Ma suria gila 'alefo ba'ita, gila bi'i fata 'i lo'oo faga 'i talaga, “Ni wane lo'oo gila fafata 'i lo'oo, gila ta'a 'i Galili te'efou lo'oo mola.  
\v 8 Fe'ua na'a meru longoa gila fata 'ania alafuunga ameeru?  
\v 9 Du'ana 'i 'imeeru meru leka mai fa'asia fanua 'i Partia, ma 'i Media, ma 'i Elam, ma 'i Mesopotemia, ma 'i Judea, ma 'i Kapadosia, ma 'i Pontus, ma 'i Eisia,  
\v 10 ma fa'asia 'i Frijia, ma 'i Pamfilia, ma 'i Ijip, ma fa'asia fanua 'i Libia galangia 'i Saerin, ma tani ta'a ngaa'i meru leka mai fa'asia 'i Rom,  
\v 11 ma 'i Krit, ma 'i Arabia. Aia, ma tani ai ameeru gila ta'a 'i Jiu, ma tani ai ameeru la'u gila bi'i lado mola mai fe'enia Jiu 'i buri. Tafe'ua, ma goru longoa na'a ta'a lo'oo gila fata suria ni 'ola ni 'alefosilai na'a God ngaia 'e launge'enia, ma goru ka longo su'aai alafuulaga lo'oo na'a alafuunga 'inato'o adauru!”  
\v 12 Gila 'alefo ba'ita, ma gila bobolosia no'o 'olataa ne'e lau ma gila agasia. Ma gila bi'i orisiga 'i talaga kwairiu ma gila ka 'i lo'oo, “'Olataa lo'oo 'e lau fu'uwane?”   
\p
\v 13 Tafe'ua tani wane ngaa'i gila doo 'aniga ma gila ka 'ilo'oo, “Bala ta'a lo'oo gila go'ufia nga waeni ta'ua lo'oo, ma gouga ka kuta.”   
\s1 Nga alafuunga ala Pita  
\p
\v 14 La Pita 'e ula fe'enia akwale'e wane ma te'e ai ni Kwairiinga lo'oori, ma ka alafuu ba'iba'ita fana oguogunga lo'oori maka 'ilo'oo, “Mooru ni wane goru futa 'i Jiu, ma 'amooru ta'a te'efou na'a moru to'oru 'i Jerusalem, moru longo madi mai fagu, 'inau 'aku kwairii suria 'ola lo'oo.  
\v 15 Nga ta'a lo'oo gila 'ame kuta la'u tofuna gila go'ufia waeni lo'oo, 'ilaka'u na'a moru manata to'ona, tofuna ngaia bi'i nigi mola na mule na mae'ola 'usugani.  
\v 16 Nga alafuunga la Joel nga profet ngaia 'e giria laka'u ngaia 'e 'ilo'oo,   
\q1
\v 17 ‘God 'e alafuu 'i lo'oo,  
\q2 Na gani 'i'isi,  
\q2 nau taku kwatea nga Anoe 'ola Abu agu fana ta'a agu te'efou.  
\q1 Ma ni wela amooru,  
\q2 tagila kwairii 'ania fatalagu.  
\q1 Ma ni alakwa amooru  
\q2 tagila agasia nga faata'inga,  
\q2 ma ni wane koko'o 'amooru  
\q2 tagila agasia 'ola 'ania malebolenga aaga.   
\q1
\v 18 Gwa'a fana ni wane ma ni geni ni taunga'inga tago na'a gila fito'o,  
\q2 nau taku kwatea la'u mola nga Anoe 'ola Abu faga fana 'agila kwairii 'ania fatalagu.   
\q1
\v 19 Mai nau taku agea ni 'ola ni 'alefosilai 'ubulana lalo 'i langi,  
\q2 mai nau taku agea ni 'ola ni 'alefosilai fofona fanua lo'oo 'i wado.  
\q1 'Ubulana fanua lo'oo 'i wado  
\q2 nga ta'a tagila agasia nga 'abu na wane 'e mae, ma nga eele, ma nga gwasusu.   
\q1
\v 20 Ma 'ubulana lalo  
\q2 nga ta'a tagila agasia nga sina te'e logo,  
\q2 ma nga singari te'e meku 'ilaka'u nga 'abu.  
\q1 Sui ma nga gani ba'ita lo'oori 'e bi'i nigi mai,  
\q2 na'a God te'e eefasia nga ta'a lo'oo te'efou.   
\q1
\v 21 Ni dai na ngaia 'e kwaisoe fana kwaibooninga na Alafa,  
\q2 Alafa te'e fa'amooria.’” \x + \xo 2:21  \xt Joel 2:28-32\x*   
\p
\v 22 Ma la Pita ka fata la'u 'i lo'oo, “Mooru ta'a 'i Israel, moru gwaalongoa fana alafuunga lo'oo suria la Jisas wane fa'asia 'i Nasaret! God 'e faate'enia famooru na'a ngaia 'e alea mai tofuna ni 'ola ni 'alefosilai, ma ni 'ola 'e tegela'a ngaia 'e agea. Moru su'a te'efou no'o na ni 'ola lo'oo ne'e lau 'i laloamooru.  
\v 23 Aia, ma God ka su'ana, ma ngaia ka fadaa no'o fana 'agila kwatea la Jisas famooru, 'amoru kwa'ia, ma moru ka alamia fana ta'a gila 'ame Jiu, 'agila mudu'ia na 'ai folo.  
\v 24 Tafe'ua ma God 'e tata'ea la'u fa'asia nga maenga, ma ka rubea fa'asia nga nonifiinga na maenga, suria ngaia 'e 'ato fana nga maenga 'ani dau fafia la Jisas.  
\v 25 Mai na'o la Defete laka'u 'e giri suria nga 'ola na'a Kraes 'e iiria,  
\q1 ‘Nau ku agasia God ngaia 'i na'ogu furifuri,  
\q2 mai nau ku sia ma'u mola,  
\q2 suria ngaia 'e nana'i fe'eninau.   
\q1
\v 26 Ma tofuna 'ola lo'oo,  
\q2 nau ku aile'a ba'ita,  
\q2 ma nga fatalagu ka fongu 'ania aile'anga.  
\q1 Nau 'akui fito'o, na'a God te'e tata'e nau la'u mola,   
\q2
\v 27 tofuna God, ngaia 'e 'ato fana 'i'oo 'ani rugasi nau fana nga maenga,  
\q2 mai 'i'oo sia alami nau mola,  
\q2 nga wane ni taunga'inga abu amu 'aku si'ini 'ubulana giru gwa'u.   
\q1
\v 28 Moko faate'enia fagu na'a nau taku moori la'u mola.  
\q1 Ma tofuna 'i'oo to'oru fe'eni nau,  
\q2 'i'oo to'o fa'afongu nau 'ania aile'anga.’”\x + \xo 2:28  \xt Sam 16:8-11\x*   
\p
\v 29 Ma la Pita ngaia ka alafuu la'u maka 'i lo'oo, “Wane goru futa, ngaia 'e le'a fana 'aku alafuu wataga famooru suria nga wawarifu dauru la Defete nga kiingi. Ngaia 'e mae, ma gila ka kwaiatoa no'o. Ma nga giru gwa'u aana 'e nana'i galangia dauru mola tala'ina lo'oo.  
\v 30 Ngaia na'a la Defete 'ame alafuu la'u suria ngaia 'i talana alata ngaia 'e giria 'ola laka'u. Ngaia nga profet, ma ngaia 'e su'a mola na nga fataarunga'inga ala God fana. God 'e fataarunga'i fana ngaia te'e arua nga wane na fufutanga ala Defete ngaia te'e kiingi.  
\v 31 La Defete ka aga su'a no'o ai, 'olataa na'a God te'e agea, ma la Defete ka alafuu suria nga tata'enga ala Kraes fa'asia nga maenga, ma God 'ame rugasia 'ubulana lefu na maenga, ma nga nonina 'e sia si'ini mola.  
\v 32 La Jisas laka'u, God 'e tata'ea fa'asia nga maenga, ma meeru te'efou meru agasia.   
\p
\v 33 God ngaia 'e fa'aba'ita la Jisas fana ngaia 'ani ba'ita fe'enia, ma God ka kwatea nga Anoe 'ola Abu fana, 'ilaka'u ngaia 'e fataarunga'i 'ania. Aia, ma nga 'ola lo'oo moru agasia, ma moru ka longoa tala'ina, ngaia na Anoe 'ola Abu na'a la Jisas 'e kwatea mai fameeru.  
\v 34 La Defete 'ame fane no'o fani Langi. Ngaia na'a, ngaia 'ame fata suria ngaia 'i talana alata ngaia 'e alafuu mola 'i lo'oo,  
\q1 ‘God ngaia 'e fata 'i lo'oo fana Alafa agu:  
\q2 “'Oi nana'i gula le'a agu,  
\q2 moko ba'ita fe'eni nau,   
\q2
\v 35 leleka maka nigi na alata 'inau 'akui arua marimae amu 'ani lo'o 'i suri'o.’”\x + \xo 2:35  \xt Sam 110:1\x*   
\p
\v 36 Ma la Pita ka fata 'ilo'oo la'u, “Aia, ta'a 'i Israel, nau ku siria 'amooru su'a le'a ala Jisas na'a nau ku fata suria, laka'u moru mudu'ia na nga 'ai folo, ma God ka arua la Jisas fana ngaia 'ani Alafa ma nga Kraes, nga wane na'a God 'e firia!”   
\p
\v 37 Ma nga alata na ta'a lo'oo gila longoa 'ola lo'oo, gila maila, ma mangoga ka nonifii no'o. Ma gila ka fata 'i lo'oo fala Pita fe'enia ni Wane ni Kwairiinga ngaa'i lo'oo, “Wane goru futa, 'olataa na'a tameru agea?”   
\p
\v 38 La Pita 'e lamadu'aga maka 'i lo'oo, “Mooru te'efou, moru bulota'i mai fa'asia nga rianga 'amooru, 'ameru naruabu 'amooru, suria moru tagoto'o ala Jisas Kraes, fana God 'ani 'olafanataa na rianga 'amooru, ma God 'ani kwatea nga Anoe 'ola Abu aana famooru.  
\v 39 Tofuna nga fataarunga'inga na God, ngaia 'ola famooru fe'enia ru'uru'ua amooru, ma nga ta'a na'a gila to'oru lalau la'u mola. God nga Alafa adauru te'e kwatea nga Anoe 'ola Abu fana ta'a te'efou na'a ngaia 'e soega mai te'ana 'i talana.”   
\p
\v 40 La Pita 'e iiria ni 'ola lo'oo faga fe'enia alafuunga ni fa'abasunga 'e aula, ma ka 'ilo'oo, “Mooru 'abelo le'a suri 'amooru talamooru fa'asia nga kwa'ikwa'inga na'a te'e leka mai fana nga ta'a gila ria na alata lo'oo!”  
\v 41 Ma nga ta'a 'e aula, gila ka tagoto'o na nga fatalana, ma gila ka naruabu. Ma nga gani no'ona, to'omia nga oru to'oni (3,000) wane na gila lado la'u mai 'i fe'enia nga fufu'iwane tagoto'o lo'oori.  
\v 42 Ma gani mai gani, gila ka gwaalongo fana kwaifa'ananaunga na Wane ni Kwairiinga lo'oo, ma gila nana'i oguogu, ma gila ka keto oguogu,\f + \fr 2:42  \ft Alata gila keto oguogu, gila 'ania la'u mola nga Fangalaa na nga Alafa \f* ma gila ka fo'a oguogu.   
\p
\v 43 Ma ni Wane ni Kwairiinga lo'oo, gila agea ni 'ola ni 'alefosilai 'e aula, ma nga ta'a lo'oo te'efou gila ka 'alefo.  
\v 44 Ma nga ta'a na gila tagoto'o, gila ka ogu te'efou na alata 'e aula, ma gila ka dalo'ia ni 'ola te'efou na gila to'o ai 'i laloaga.  
\v 45 Ma tani alata ngaa'i gila ka fa'afori la'u 'ania ni 'ola gila to'o ai, ma gila ka to'ole'enia nga bata gila ngaria 'i laloaga kwairiu, maka to'omia no'o bo'obo'onga aga te'efou.  
\v 46 Ma gila ka ogu gani mai gani te'efou 'ubulana nga 'Ifi Abu na God. Ma gila ka keto oguogu 'ubulana 'ifi aaga, ma gila dalo'ia ketonga aaga fe'enia aile'anga ma nga malofi'anga 'ubulana manataga.  
\v 47 Ma gila ka baatafea God, ma nga ta'a lo'oo te'efou 'i Jerusalem gila ka aile'a fe'eniga. Ma gani mai gani, nga Alafa 'e fa'amooria tani ta'a ngaa'i la'u, ma gila ka lado mai fe'enia fufu'ita'a lo'oo gila tagoto'o.   
\c 3  
\s1 La Pita mala Jon gala gulaa te'e wane 'a'aena 'e mae  
\p
\v 1 Na te'e gani ngaa'i, la Pita mala Jon, gala leka fana 'Ifi Abu na God na oruna maa'e 'ola na gani, suria alata sina 'e 'ilo'oo, ngaia nga alata ta'a na Jiu gila arua fana fo'anga.  
\v 2 Ma tani wane ngaa'i gila ngaria mai te'e wane 'a'aena 'e mae 'ita 'ua mai na alata ngaia 'e futa. Ma gani mai gani, gila arua 'i 'a'aena sinamaa na 'Ifi Abu na God. (Nga tafatafa lo'oori, gila fa'alataa 'ania “Ma'e Tafatafa Kwangakwanga'a.”) Nga wane lo'oo ngaia 'e to'oru 'i no'ona, fana 'ani soea bata na ta'a na'a gila ru'u kau 'ubulana 'Ifi Abu na God.   
\p
\v 3 Ma alata ngaia 'e agasia la Pita mala Jon gala ru'u kau, ngaia ka kwaisoe agaa'a fana 'agala kwatea te'efuta 'ola fana.  
\v 4 Ma gaa'a gala bubu totonga'i fana, ma la Pita ka fata 'i lo'oo fana, “Aga mai famee'e.”  
\v 5 Ma ngaia 'e bubunia agaa'a, maka madafia fana 'agala kwatea te'efuta 'ola fana.  
\v 6 Ma la Pita ka fata 'i lo'oo fana, “Nau ku 'ame to'o mola na ta bata. Tafe'ua ma nau taku kwatea nga 'ola na'a nau ku to'o ai famu. Na latana la Jisas Kraes nga wane fa'asia 'i Nasaret, nau ku iiria famu, tata'e, moko leka.”  
\v 7 Sui mala Pita 'e dau na nima gula le'a aana, ma ka tata'ea. Ma 'afe'aferu mola 'a'aena te'efou ka tegela'a no'o,  
\v 8 ma ngaia ka olo 'i langi, ma ka ula 'ania rua 'a'aena, ma ngaia ka bi'i eta 'ani leka kwairiu. Ma ngaia ka ru'u kau fe'enia gaa'a fana 'ubulana nga 'Ifi Abu na God, maka leka, ma ka olo 'i langi fe'enia baatafelana God.   
\p
\v 9 Nga ta'a no'ona gila agasia wane no'ona 'e leka ma ka taafea no'o la God.  
\v 10 Alata gila aga su'ana na'a ngaia nga wane laka'u 'e kwaikwaisoe laka'u ngaia 'e nana'i 'i 'a'aena nga sinamaa na 'Ifi Abu na God, gila ka 'alefo ba'ita na nga 'ola ne'e lau fana wane lo'oori.   
\s1 La Pita 'e alafuu 'ubulana 'Ifi Abu na God  
\p
\v 11 Alata no'ona, nga wane lo'oo ka gema ngasingasi no'o ala Pita ma la Jon, ma ta'a te'efou gila ka 'alefo ba'ita, ma gila ka totola no'o te'aga 'ubulana lefu na 'Ifi Abu na God na'a gila fa'alataa 'ania “Furi'i To'oto'orunga ala Solomon.”\fig Nga fofoda ala Solomon 'ubulana 'Ifi Abu na God|alt="veranda of Solomon" src="lb00248b.tif" size="col" copy="LB" ref="3:11" \fig*  
\v 12 Alata la Pita 'e agasia nga ta'a lo'oori, ngaia ka fata 'ilo'oo faga, “Mooru ta'a 'i Israel, fe'ua na'a moru 'alefo na nga 'ola lo'oo, ma moru ka bubu tegela amee'e 'ilo'oo? Bala moru madafia suria nga tegelangaa amee'e talamee'e, ma nga to'orunga ne'e abu amee'e na'a me'e mele gulaa 'ania nga wane lo'oo fana 'ani leka?  
\v 13 God na'a la Ebraham, ma la Aesak, ma la Jekob, ma wawarifu dauru ngaa'i gila fo'asia, ngaia 'e fa'aba'ita nga Wane ni Taunga'inga aana, la Jisas. Tafe'ua ma moru ka kwatea mola la Jisas fala Paelat fana 'ani kwa'ia 'ani mae. Ma alata la Paelat 'e sufaa la Jisas, mooru moru ma'asini ala Jisas, gwa'a alata la Paelat 'e iiria 'ani rubea.  
\v 14 La Jisas na'a nga wane 'e abu maka odo, tafe'ua ma moru ma'asini te'enia, ma moru 'unea mola la Paelat fana rubelana nga wane ne'e kwa'ia wane.  
\v 15 Ma moru ka kwa'ia la Jisas nga wane na'a 'aefungana nga mooringa. Tafe'ua ma God 'e tata'ea fa'asia nga maenga, ma mele ka agasi kwala'imori no'o na 'ola lo'oo.  
\v 16 Fito'onga ala Jisas ne'e fa'ategela wane lo'oo na'a moru agasia ma mooru ka aga su'ana. La Jisas 'e gulaa nga wane lo'oo suria me'e mele fito'o ana, ma moru ka agasia 'ola lo'oo.   
\p
\v 17 “'Ilo'oo wane goru futa, nau ku su'aai mooru fe'enia nga ta'a na'ona'o amooru moru agea 'ola lo'oo ala Jisas, tofuna moru bobolosi 'ola.  
\v 18 Tafe'ua God 'e iiria no'o mai 'ua 'i na'o 'ania ni profet te'efou, fana nga wane na God 'e eefasia ngaia 'ani nonifii. Ma ni 'ola lo'oo 'e lau sui no'o fana 'ani fa'ato'oa la'u nga fatalana God.  
\v 19 Ngai lo'oo moru abulo no'o mai te'ana God, fana ngaia 'ani 'olafanataa na rianga 'amooru,  
\v 20 ma God ka fa'aaloaloa nga moori lamooru ma ngaia 'ani kwatea mai la Jisas nga Kraes nga wane laka'u ngaia 'e eefasia famooru.   
\p
\v 21 Ngaia 'e nana'i mai 'i langi leleka maka nigi na alata God te'e fa'afoorua ni 'ola lo'oo te'efou, 'ilaka'u ngaia 'e iiria no'o mai 'ua 'ania ni profet abu aana.  
\v 22 Du'ana la Moses 'e alafuu suria nga Kraes maka 'i lo'oo, ‘God 'amooru te'e kwatea kau te'e profet te'amooru, ngaia te'e 'ilaka'u la'u 'inau. Ngaia nga wane la'u na ta'a 'i Jiu. Ta'a moru lo'o suria nga 'olataa na'a ngaia 'e iiria famooru.  
\v 23 Ni dai na ngaia 'ame lo'o suria nga 'olataa na'a nga profet lo'oori 'e iiria, God te'e to'ole'enia fa'asia ta'a aana ma ka kwa'ia.’ \x + \xo 3:23  \xt Diuteronomi 18:15,18\x*  
\v 24 La Samuel, ma ni profet lo'oo te'efou na'a gila leka mai 'i buri, gila ka kwaifoula'i la'u suria 'olataa ne'e lau no'o mai na alata lo'oo.   
\p
\v 25 Nga fataarunga'inga na'a God 'e kwatea fana ni profet aana, ngaia la'u mola famooru na alata lo'oo. Ma moru ogu la'u mola fe'enia nga wawarifu mooru 'ania fataarunga'inga na God faga, 'ilaka'u ngaia 'e iiria fala Ebraham maka 'i lo'oo, ‘Nau taku nanamate'enia nga ta'a lo'oo te'efou fofona fanua lo'oo 'i wado, tofuna nga orioritamu.’\x + \xo 3:25  \xt Jenesis 22:18\x*  
\v 26 Ngaia na'a, God 'e firia mai ma ka kwatea mai nga Wane ni Taunga'inga aana la Jisas te'amooru ta'a 'i Jiu madi, fana ngaia 'ani nanamate'eni 'amooru maka bulote'eni 'amooru fa'asia nga rianga 'amooru.”   
\c 4  
\s1 Gila sufaa la Pita ma la Jon  
\p
\v 1 Na alata la Pita mala Jon gala alaalafuu 'ua fana ta'a lo'oo, tani fataabu, ma tani Sadusi, ma nga wane na'ona'o na ta'a ni folonga na'a gila folo 'afuia 'Ifi Abu na God, gila ka nigi mai te'agaa'a.  
\v 2 Gila ogaria, suria nga rua Wane ni Kwairiinga lo'oo gala fa'ananaua ta'a, na'a God te'e tata'ea ta'a fa'asia nga maenga 'ilaka'u la'u ngaia 'e tata'ea la Jisas.  
\v 3 Ngai no'ona gila gemasi gaa'a, ma gila ka a'o agaa'a 'ubulana 'ifi na lokafu, ma gala ka nana'i 'i no'ona fana rua na gani, tofuna ngaia 'e laulafi no'o.\fig Nga ta'a ni fununga gila gemasia la Pita mala Jon.|alt="arrest" src="cn01899B.tif" size="col" copy="CN" ref="4:3" \fig*  
\v 4 Tafe'ua, ma nga ta'a 'e aula na'a gila longoa alafuunga agaa'a, gila ka tagoto'o. Ma nga ta'a na'a gila fito'o na nga Kwairiinga Le'a lo'oo alata no'ona, gila to'omia nima to'oni (5,000) wane.   
\p
\v 5 Na nga gani ngaa'i 'i buri, nga ta'a ni kwaifa'ananaunga na Tagi ala Moses, fe'enia tani wane na'ona'o, ma ni wane ni fadafadanga ngaa'i gila ka ogu na te'e lefu 'i Jerusalem.  
\v 6 Gila ogu fe'enia la Anas nga alafa ni suuabunga, ma la Kaeafas, ma la Jon, ma la Aleksanda fe'enia tani ta'a ngaa'i la'u na ta'a ni futanga na nga alafa ni suuabunga.  
\v 7 Sui ma gila ka fa'aulaa la Pita mala Jon 'i na'oga te'efou, ma gila ka orisi 'agaa'a ma gila ka 'ilo'oo, “Moo'o molo gula 'utaa na nga wane laka'u? Nga tegelangaa 'uta'i na'a moo'o molo to'o ai, ma nga tegelangaa ani dai lo'oo moo'o molo gulaa 'ania?”   
\p
\v 8 Ma Anoe 'ola Abu 'e fa'afonua la Pita, ma ngaia ka fata 'i lo'oo faga, “Mooru ta'a na'ona'o lo'oo, ma ni wane ba'ita,  
\v 9 moru orisia me'e tala'ina suria nga 'ola 'e le'a na'a me'e mele agea fana wane lo'oo 'a'aena 'e mae, ma 'olataa ne'e agea ngaia 'e gwari'a.  
\v 10 Me'e mele siria mooru fe'enia nga ta'a te'efou 'i Israel 'amooru su'a na 'ola lo'oo, nga wane lo'oo moru agasia, ngaia 'e gwari'a no'o, ma ka ula no'o fe'eni amooru, ngaia 'e gula no'o 'ania nga tegelangaa ala Jisas Kraes nga wane fa'asia 'i Nasaret laka'u moru kwa'ia na 'ai folo, ma God ka tata'ea fa'asia nga maenga.  
\v 11 La Jisas laka'u nga Girigiringa Abu 'e fata suria maka 'i lo'oo,  
\q1 ‘Ngaia nga fou nga ta'a ni launga'inga na 'ifi,  
\q2 gila ma'asini te'enia.  
\q1 Ma alata lo'oo ngaia nga fou ne'e taringa'i maka riufia nga fou lo'oo te'efou na bani.’ \x + \xo 4:11  \xt Sam 118:22\x*   
\m
\v 12 Te'e 'i ngaia momola ne'e su'asuria 'ani fa'amooria nga ta'a lo'oo. Te'efuta wane 'amoe la'u fofona fanua lo'oo 'i wado na'a God 'e kwatea fana 'ani fa'amooria dauru 'ania.”   
\p
\v 13 Ma nga ta'a ba'ita lo'oo, gila ka 'alefo ba'ita ala Pita ma la Jon, tofuna gaa'a gala 'ame ma'u fana 'agala fata mangoto'o. Ma gila ka 'alefo la'u mola na su'a 'olanga agaa'a, rua wane lo'oo gaa'a gala 'ame leka na sukuru. Ma gila su'aai gaa'a rua wane ba'ita 'amoe. Ma gila ka su'a la'u mola ai na gala leleka oguogu fe'enia la Jisas.  
\v 14 Ma gila ka bobolosia no'o te'efuta 'ola fana 'agila iiria la'u suaria gaa'a tofuna nga wane laka'u gala gulaa ngaia 'e ula la'u mola fe'enia gaa'a.   
\p
\v 15 Sui ma gila ka alea la Pita, ma la Jon, fe'enia nga wane no'ona, 'agila ka ru'u kau 'i maa fa'asia lefu ni oguogunga lo'oori. Sui ma, gila ka fata madi talaga suria 'olataa na'a tagila agea ala Pita ma la Jon.  
\v 16 Ma gila ka fata 'ilo'oo, “'Olataa na'a tagoru agea na rua wane lo'oo? Du'ana nga ta'a lo'oo te'efou na'a gila to'oru 'i Jerusalem, gila su'a mola ai nga 'ola ni 'alefosilai na'a gala agea, ma dauru goru 'ame to'omia fana gwalalai.  
\v 17 Tafe'ua ma fana 'ola lo'oo 'e sia talofia la'u na ta'a la'u, tagoru iiria fagaa'a gala sia alafuunga la'u suria la Jisas fana te'efuta wane ngaa'i.”   
\p
\v 18 Sui ma gila ka soea la'u mai fala Pita ma la Jon, ma gila ka fata totonga'i 'ilo'oo fagaa'a, “Moo'o molo sia alafuu 'ania ma molo sia kwaifa'ananau la'u suria la Jisas!”   
\p
\v 19 Ma la Pita mala Jon gala lamadu'aga ma gala ka fata 'ilo'oo, “Moru manata madi suria nga 'olataa ne'e odo 'i maana God, nga lo'onga suri amooru, 'amoe ma lo'onga suria God?  
\v 20 Meeru meru sia noto la'u fa'asia alafuunga suria 'olataa lo'oo 'imeeru meru agasia, ma meru ka longoa.”   
\p
\v 21 Ma nga oguogunga lo'oo na ta'a na'ona'o, gila ka fata tegela'a la'u fagaa'a. Sui ma gila ka rube 'agaa'a. Ngaia 'e 'ato fana 'agila kwatea kwa'ikwa'inga fagaa'a, tofuna nga ta'a lo'oo te'efou, gila baatafea God 'e ba'ita tofuna 'olataa na'a gala agea.  
\v 22 Tofuna nga wane na'a gala gulaa 'e riufia fai akwale'e farisi sui no'o.   
\s1 Ta'a gila tagoto'o gila fo'a fana mangoto'onga  
\p
\v 23 Alata gila rubea mola la Pita ma la Jon, gala ka ori la'u te'ana oguogunga na ta'a aaga, ma gala ka kwairii te'aga na nga 'ola na'a ni fataabu ba'ita, ma nga ta'a na'ona'o gila iiria.  
\v 24 Na nga alata gila longoa, gila ka fo'asia God ma gila ka 'ilo'oo, “Alafa, 'i'oo na'a 'i'oo launge'enia nga lalo, ma nga fanua lo'oo 'i wado, ma nga asi, ma ni 'ola lo'oo te'efou 'i 'ubulai.  
\v 25 Ma 'i'oo ko kwatea nga Anoe 'ola Abu amu fana wawarifu meeru la Defete nga wane ni taunga'inga amu, fana 'ani fata 'ilo'oo,  
\q1 ‘Nga ta'a na'a gila 'ame Jiu,  
\q2 gila ogaria, ma ta'a 'i Israel gila ka fadaa 'e kuta  
\q2 fana agelana 'ola 'e ria na God.   
\q1
\v 26 Ta'a kiingi gila sasari agau 'i talaga,  
\q2 ma nga ta'a na'ona'o gila ka ogu fana fununga fe'enia God,  
\q2 ma nga Kraes nga wane na ngaia 'e eefasia.’ \x + \xo 4:26  \xt Sam 2:1-2\x*   
\p
\v 27 “Suria 'ola lo'oo 'e lau alata la Herod Antipas ma la Pontus Paelat, gala ogu 'ubulana fanua lo'oori 'i Jerusalem fe'enia ta'a na'a gila 'ame Jiu ma nga ta'a 'i Israel la'u mola. Gila ogu fana agelana 'ola 'e ria ala Jisas, nga wane ni taunga'inga abu amu na'a 'i'oo firia no'o mai.  
\v 28 Gila ogu fana agelana ni 'ola lo'oo te'efou, 'ilaka'u 'i'oo fadaa no'o mai, suria tegelangaa amu, ma nga funi'oonga amu fana 'ani lau no'o 'ilo'oo.  
\v 29 God, 'oi agasia madi alafuunga tegela'a lo'oo aaga, 'i'oo to'o kwatea mai nga tegelangaa amu fameeru nga ta'a ni taunga'inga amu, fana 'ameeru alafuu 'ania mangoto'onga na fatalamu.  
\v 30 'Oi faate'enia mai nga tegelangaa amu moko gulaa ta'a lo'oo, fana 'agila agasia 'ola ni 'alefosilai, 'ania nga tegelangaa ala Jisas wane ni taunga'inga amu 'e abu.”   
\p
\v 31 Ma nga alata gila fo'a 'e sui mola, lefu na'a gila ogu ai 'e 'asu'asu no'o. Ma nga Anoe 'ola Abu ka sifo fafiga te'efou, ma gila ka fata mangoto'o no'o 'ania fatalana God.   
\s1 Gila to'ole'enia dari'olalaga 'i laloaga  
\p
\v 32 Ma nga ta'a lo'oo te'efou na gila tagoto'o, gila ka to'o na te'e fe'e manatangaa. Ma te'efuta wane 'ame to'o na ta 'ola na'a ngaia 'e iiria 'ania 'ola aana 'i talana, ma gila ka to'ole'enia ni 'ola na gila to'o ai te'efou 'i laloaga.  
\v 33 Ma ni Wane ni Kwairiinga gila ka fata 'ania tegelangaa suria tata'enga na alafa la Jisas fa'asia nga maenga, ma God ka nanamate'eniga te'efou no'o.  
\v 34 Ma te'efuta wane 'ubulana oguogunga aaga gila 'ame bo'obo'o no'o fana te'efuta 'ola, tofuna alata na'a gila bo'obo'o, tani wane aga na'a gila to'o na wado ma 'ifi, gila ka fa'afori 'ania, sui ma gila ka ngaria mai bata lo'oori,  
\v 35 ma gila ka kwatea fana ni Wane ni Kwairiinga lo'oo, fana 'agila to'ole'enia fana ta'a suria bo'obo'o lo'oo aaga te'efou.   
\p
\v 36 Ma la Josef nga wane na fufutanga ala Lifae laka'u 'e futa na fanua 'i Saeprus, ma ni Wane ni Kwairiinga lo'oo gila fa'alataa 'ania la Banabas (fa'aladamia 'ania wane ni kwaibooninga),  
\v 37 ngaia ka fa'afori 'ania nga me'e wado ana, maka ngaria bata lo'oori, maka kwatea fana ni Wane ni Kwairiinga lo'oo.   
\c 5  
\s1 La Ananaeas fe'enia noni aana ni Safaera  
\p
\v 1 Te'e wane ngaa'i latana la Ananaeas, fe'enia noni aana latana ni Safaera, gala to'oru la'u mola fe'enia nga ta'a na gila tagoto'o lo'oori, ma gala ka fa'afori la'u mola 'ania te'e gule'e wado agaa'a.  
\v 2 Ma la Ananaeas ka arua mola nga gule'e bata ngaa'i fagaa'a, maka ngaria mola mai te'e gule'e bata ngaa'i maka kwatea te'ana Wane ni Kwairiinga lo'oo, ma ngaia ka iiria fana ngaia te'efou lo'oo no'o. Ma nga noni aana 'e ala la'u mola fafia nga kotonga lo'oori.\fig Ananaeas 'e kwatea nga bata te'ala Pita.|alt="Annanaes" src="cn01905B.tif" size="col" copy="CN" ref="5:2" \fig*   
\p
\v 3 Sui mala Pita ka daiorisi 'ilo'oo ana, “Ananaeas, 'utaa na'a 'i'oo kwaialami fana Saetan 'ani talai'o, ma ka agea 'i'oo ko kotofia nga Anoe 'ola Abu fana na'agonilana nga gule'e bata laka'u moo'o molo ngaria?  
\v 4 Alata 'i'oo 'ame fa'afori 'ua 'ania nga wado laka'u, ngaia nga 'ola amu. Ma burina na 'i'oo fa'afori 'ania, bata 'i'oo ngaria na wado lo'oo, 'i'oo na'a 'i'oo to'o ai, ma 'i'oo su'asuria 'ani agea 'ania te'efuta 'ola famu suria nga funi'oonga amu. 'Ola 'e fe'ua na'a 'i'oo manata 'ilo'oo 'ubulana manatalamu? 'I'oo 'ame kotofia wane, ma 'i'oo kotofia God!”   
\p
\v 5 Alata la Ananaeas 'e longoa nga 'ola lo'oori, ngaia 'e 'esia 'i wado, ma ka mae no'o. Ma nga ta'a na'a gila longoa nga 'ola lo'oori, gila ka ma'u ba'ita.  
\v 6 Ni wane alakwa gila ru'u mai, ma gila ka 'afua nonina. Ma gila ka ngaria 'i maa, ma gila ka kwaiatoa no'o.   
\p
\v 7 Ngaia 'e to'omia nga oru mae 'ola 'i burina, ma noni aana 'e ru'u mai 'ubulana 'ifi na'a la Pita ngaia 'e to'oru ai, ma 'ame su'a la'u mola na 'olataa ne'e lau ana wane aana.  
\v 8 Ma la Pita ka orisi 'ilo'oo aana “Kwairii mai te'agu madi, 'i lo'oo ma nga bata laka'u te'efou ngai lo'oo no'o, na wane amu mai 'i'oo molo ngaria fana nga wado laka'u moo'o molo fa'afori 'ania?”  
\p Ma ngaia 'e lamadu'aa maka 'i lo'oo, “Kiu, ngaia 'e te'efou lo'oo no'o.”   
\p
\v 9 Sui mala Pita ka kwaiorisi la'u 'ilo'oo aana “Fe'ua na'a wane amu mai 'i'oo, molo kotofia nga Anoe 'ola Abu na God, moo'o molo madafia ngaia 'e sia sufa 'amoo'o mola? Ni wane laka'u gila kwaiatoa nga wane amu, gila lo'oo no'o, gila ula 'i maa na sinamaa na alata lo'oo. Ma lo'oo tagila ngari'o la'u mola fana 'agila kwaiato'o.”  
\v 10 Ma te'e alata no'ona mola noni lo'oo 'e 'esia la'u mola 'i wado 'i 'a'aena la Pita, ma ka mae no'o. Ma ni wane alakwa laka'u gila ru'u mai, ma gila ka agasia ngaia 'e mae no'o, ma gila ka ngaria 'i maa, ma gila ka kwaiatoa la'u mola 'i gegena wane aana.  
\v 11 Nga ta'a gila tagoto'o lo'oo te'efou, ma ta'a ngaa'i lo'oo la'u mola na'a gila longoa 'ola lo'oori, gila ka ma'u ba'ita la'u mola.   
\s1 Ni 'ola ni 'alefosilai  
\p
\v 12 Ni Wane ni Kwairiinga lo'oo, gila agea ni 'ola 'e aula ni 'alefongaa 'i laloana nga ta'a lo'oo. Ma nga ta'a lo'oo gila tagoto'o te'efou, gila ka ogu na ni alata 'e aula 'i 'ubulana 'Ifi Abu na God na lefu na'a gila fa'alataa 'ania Furi'i To'oto'orunga ala Solomon.   
\p
\v 13 Ma nga ta'a na'a gila 'ame fito'o, gila ma'u fana ogunga fe'eniga, tafe'ua ma nga ta'a lo'oo gila ka tafea nga ta'a gila tagoto'o lo'oo ma gila ka iiri ba'ita aaga.  
\v 14 Ta'a wane ma ta'ageni 'e aula la'u, gila ka tagoto'o na nga Alafa, ma gila ka ogu la'u fe'enia nga fufu'iwane lo'oori.  
\v 15 Ma tofuna nga 'ola na'a ni Wane ni Kwairiinga lo'oo gila agea, ma ta'a lo'oori gila ka ngaria mai ta'a gila fii, ma gila ka aruga suria nga tala fofona nga fufu aaga, fana alata la Pita 'ani leka mai, nga nununa 'ani riu fafiga, fana 'agila gulaa.  
\v 16 Ma nga ta'a 'e aula gila ka leka mai fa'asia nga fanua 'afuia 'i Jerusalem, gila ngaria mai nga ta'a aaga na'a gila fii fe'enia nga ta'a na'a adalo gila fa'anonifiiga, ma ni Wane ni Kwairiinga lo'oo gila ka gulaga te'efou no'o.   
\s1 Gila malate'ote'o na ni Wane ni Kwairiinga lo'oo  
\p
\v 17 Ma nga alafa ni suuabunga, fe'enia ni wane aana na'a gila to'oru 'ubulana fufu'iwane na Sadusi, gila kwaifii'i ba'ita fana ni Wane ni Kwairiinga lo'oo.  
\v 18 Ngaia na'a gila gemasiga, ma gila ka aruga 'ubulana 'ifi na lokafu.  
\v 19 Tafe'ua na fe'e logo lo'oori, te'e enselo na God 'e nigi, ma ka 'ulasia nga sinamaa na 'ifi na lokafu lo'oori, ma ka talaiga fani maa, ma ka fata 'i lo'oo te'aga,  
\v 20 “Moru leka, ma moru ka ula 'ubulana lala bata na 'Ifi Abu na God, 'amooru kwairii fana ta'a no'ona 'ola te'efou suria nga mooringa fooru lo'oo.”  
\v 21 Ni Wane ni Kwairiinga lo'oo gila ka lo'o suria nga enselo lo'oori, ma 'usu'usugani mola, gila ka leka no'o 'ubulana 'Ifi Abu na God, ma gila ka eta no'o na kwaifa'ananaunga.  
\p Nga alafa ni suuabunga fe'enia ta'a aana, gila ka soea mai nga ta'a ni fadafadanga 'i Jiu lo'oo, ma gila alea ta'a ni fununga fana 'ani ngaria mai ni Wane ni Kwairiinga lo'oo fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu te'aga.  
\v 22 Tafe'ua, alata na'a ta'a ni fununga lo'oo gila nigi kau, gila 'ame agasia nga te'efuta Wane ni Kwairiinga 'ubulana 'ifi na lokafu. Ma gila ori ma gila ka kwairii te'ana nga ta'a na'ona'o ma gila ka fata 'ilo'oo,  
\v 23 “Alata meru nigi kau 'ubulana 'ifi na lokafu, meru agasia no'o ta'a ni folonga gila fono tegela mola 'usia sinamaa no'ona, ma gila ka folo mola maana sinamaa. Tafe'ua, alata meru 'ulasi kau, 'imeeru meru aga kau 'ubulai, ma meru 'ame agasia mola te'efuta wane ai.”  
\v 24 Alata no'ona fataabu ba'ita, ma nga ta'a na'ona'o na nga ta'a ni folonga lo'oo na 'Ifi Abu na God, gila longoa 'ola lo'oo, gila ka bobolosia no'o 'olataa lo'oo te'e lau.   
\p
\v 25 Alata no'ona mola, te'e wane 'e ru'u mai, ma ka fata 'i lo'oo faga, “Moru gwaalongo madi, ni wane laka'u moru aruga 'ubulana 'ifi na lokafu, gila ula no'o 'ubulana 'Ifi Abu na God, ma gila ka fa'ananaua no'o nga ta'a no'ona!”  
\v 26 Ma nga wane ba'ita na ta'a ni folonga fe'enia nga ta'a aana, gila leka, ma gila ka ori mai fe'enia ni Wane ni Kwairiinga lo'oo. Tafe'ua, ma gila 'ame gemasiga la'u fana oringa mai, tofuna gila ma'unia ta'a no'ona, fa'asia gila ta 'uiga 'ania fou.   
\p
\v 27 Ma alata gila talaia mai ni Wane ni Kwairiinga lo'oo, gila ka fa'aulaga 'i na'ona nga fufu'i ta'a ni fadafadanga na'a gila ogu mai, ma nga alafa ni suuabunga ka alafuu faga maka fata 'ilo'oo,  
\v 28 “Meeru meru rui tegela'a amooru moru sia kwaifa'ananau la'u suria wane no'ona la Jisas. Tafe'ua, ma moru kwaifa'ananaua no'o na lefu te'efou 'ubulana fanua 'i Jerusalem. Ma moru ka aole'ekwala fafi 'ameeru iiria meeru na'a meru kwa'ia la Jisas!”   
\p
\v 29 Sui mala Pita fe'enia ni Wane ni Kwairiinga ngaa'i gila ka lamadu'aga ma gila ka fata 'ilo'oo, “Meeru tameru lo'o suria God, ma meru sia lo'o mola suria wane.  
\v 30 Ma burina na'a moru kwa'ia la Jisas na nga 'ai folo maka mae, God laka'u na'a wawarifu dauru gila fo'asia no'o, ngaia 'e tata'ea fa'asia nga maenga.  
\v 31 Ma God ka fa'aba'itaa fana 'ani nana'i na gula le'a aana maka ba'ita fe'enia fana ngaia 'ani fa'amooria ta'a, fana 'ani kwatea alata fana ta'a 'i Israel, 'agila bulota'i mai te'ana, ma God ka 'olafanataa na rianga aaga.  
\v 32 'Ameeru meru kwairii suria 'ola ne'e lau ala Jisas, ma nga Anoe 'ola Abu ka fa'ato'oa no'o la'u mola. God 'e kwatea mai nga Anoe 'ola Abu fana ni dai ne'e lo'o suria.”   
\p
\v 33 Ma nga alata na'a ta'a 'ubulana fufu'i ta'a ni fadafadanga no'ona gila longoa ni 'ola lo'oo, gila ka ogaria ba'ita, ma gila ka siria 'agila kwa'ia ni Wane ni Kwairiinga lo'oori.  
\v 34 Ma te'e wane na fufu'i wane ni fadafadanga lo'oori, ngaia te'e wane na fufu'i ta'a na Farasii latana la Gamaliel, nga wane kwaifa'ananau suria tagi, ma ngaia na'a wane gila fa'aba'ita 'e iiki, ngaia 'e tata'e maka iiria 'agila orite'enia madi ni Wane ni Kwairiinga lo'oo 'i maa fana alata sisika.   
\p
\v 35 Sui ma ngaia ka fata 'i lo'oo fana nga fufu'ita'a ni fadafadanga lo'oori, “'Amooru wane 'i Israel, moru manata le'a suria nga 'ola lo'oo moru agea na ta'a lo'oo.  
\v 36 Du'ana 'ame aburu mola kau, la Tedas 'e leka mai maka iiria ngaia nga wane taringa'i, ma ka to'omia fai tangale'e wane na'a gila leka suria. Ma 'ame aburu mola, nga wane lo'oo gila ka kwa'ia, ma nga fufu'iwane aana gila ka tagala'i te'efou, ma nga taunga'inga laka'u aana ka sui la'u mola.  
\v 37 Sui ma burina la Judas te'e wane 'i Galili 'e leka la'u mai na alata gila giria latana ta'a te'efou. Ma nga ta'a 'e aula no'ona na'a gila leka suria ma gila ka funuria ta'a 'i Rom, tafe'ua ma ta'a ni fununga 'i Rom gila ka kwa'ia la'u mola. Ma nga fufu'iwane aana, gila ka tagala'i la'u mola.  
\v 38 Ma suria nga 'ola na'a fufu'iwane ala Jisas gila agea, nau ku iiria famooru, mooru moru sia agea mola te'efuta 'ola aga. Moru alamiga 'agila leka kau. Lauta nga fe'e manatanga ma nga taunga'inga lo'oo gila agea no'ona nga 'ola mola suria nga manatalana wane, ngaia te'e sui mola.  
\v 39 Ma lauta ngaia 'e leka mai fa'asia God, ngaia 'ato 'amoru to'o 'usiga, ma tamooru daria na'a 'amooru moru funu fe'enia God.”  
\p Ma nga fufu'i wane ni fadafadanga lo'oori, gila ka lo'o suria fatalana la Gamaliel.  
\v 40 Sui ma gila bi'i soea la'u mai ni Wane ni Kwairiinga lo'oo, ma gila ka iiria fana ta'a ni folonga 'agila labusiga. Ma gila ka ruiga gila sia alafuu la'u suria la Jisas. Sui ma, gila ka rubega no'o.  
\v 41 Ma nga alata no'ona Wane ni Kwairiinga gila leka no'o fa'asia nga fufu'i wane ni fadafadanga lo'oori, ma gila ka aile'a ba'ita, suria God ngaia 'e madafia gila to'omia fana 'agila nonifii tofuna la Jisas.  
\v 42 Ma gani mai gani, ni Wane ni Kwairiinga lo'oo gila ka leka 'i 'ubulana nga 'Ifi Abu na God, ma 'i 'ubulana nga 'ifi na ta'a, ma gila ka kwaifa'ananau, ma gila ka kwaifoula'i 'ania nga Kwairiinga Le'a lo'oo na'a la Jisas nga Kraes, wane na'a God 'e eefasia.   
\c 6  
\s1 Gila firia nga fiu wane fana kwaibooninga na ni me'e nao  
\p
\v 1 Ma nga alata no'ona, nga ta'a gila tagoto'o ala Jisas, gila aula no'o. Ma nga fata kwaitatariinga ka tata'e laloana ta'a 'i Jiu na'a gila alafuu 'ania nga alafuunga na Hibru fe'enia nga ta'a 'i Jiu na'a gila alafuu 'ania nga alafuunga na Grik. Tani ai aga na'a gila alafuu 'ania alafuunga na Grik, gila 'uga, tofuna ni Jiu na'a gila fata 'ania alafuunga na Hibru gila 'ame kwaibooni mola na ni me'e nao aaga na nga fangalaa na'a gila to'ole'enia gani mai gani.   
\p
\v 2 Ngaia na'a nga akwale'e wane ma ruaai ni Kwairiinga, gila soea mai ta'a gila tagoto'o no'ona te'efou, ma gila ka fata 'ilo'oo, “Ngaia 'ame le'a fana ameru 'abelo la'u 'ania nga to'ole'enilana nga fangalaa adauru, ma meru ka mabolosia mola fana nga foule'enilana fatalana God.  
\v 3 Ngaia lo'oo wane goru futa, tamooru eefasia nga fiu wane le'a 'i laloamooru na'a moru agasia na'a gila su'a'ola ma nga Anoe 'ola Abu ngaia 'e fa'afonuga, fana 'agila aga suria nga taunga'inga lo'oo.\fig Gila kwatea fangalaa fana ta'a gila nao.|alt="widows" src="cn01894B.tif" size="col" copy="CN" ref="6:3" \fig*  
\v 4 Mai 'ameeru tameru taunga'i na gula lo'oo fana fo'anga ma nga foule'enilana fatalana God.”   
\p
\v 5 Ma nga ta'a te'efou, gila ka aile'a alata gila longoa 'ola lo'oo, ma gila ka firia la Stifin, nga wane na'a fito'onga aana 'e tegela'a ma ka fonu 'ania Anoe 'ola Abu na God. Ma gila ka eefasia la'u mola la Filip, la Prokorus, la Nikano, la Timon, la Pamenas, ma la Nikolas nga wane fa'asia 'i Antiok na'a ngaia 'e lo'o suria kwaifa'ananaunga na ta'a 'i Jiu, tafe'ua ma ngaia 'ame futa mai na ta'a 'i Jiu.  
\v 6 Nga ta'a gila tagoto'o lo'oori, gila ka talaia mai fiu wane lo'oori te'ana ni Wane ni Kwairiinga lo'oo, ma ni Wane ni Kwairiinga lo'oori gila ka fo'a fe'eniga, ma gila ka arua nimaga fafia nga gouga.   
\p
\v 7 Ma nga fatalana God ka talofia no'o afutana lefu te'efou 'i Jerusalem. Ma nga ta'a 'e aula 'i Jerusalem gila tagoto'o, ma nga fataabu 'e aula, gila ka tagoto'o la'u mola.   
\s1 Nga daulana la Stifin  
\p
\v 8 La Stifin nga wane na'a God 'e nanamate'enia, ma ka to'o na nga tegelangaa fana agelana ni 'ola ni 'alefosilai 'e aula 'i laloana ta'a lo'oo.  
\v 9 Ma tani wane na'a gila ma'asini ala Stifin, gila nana'i la'u mola laloana oguogunga no'ona na ta'a na gila fa'alataga 'ania “Nga 'Ifi fana Fo'anga na Ta'a Gila Nana'i Dadala.”\f + \fr 6:9  \ft Ta'a lo'oo gila ula burina 'agila taunga'i tago 'i na'o, ma alata no'ona gila dadala mola. \f* Tani wane aga gila Jiu na'a gila leka mai fa'asia 'i Saerin, ma 'i Aleksandria. Gila fe'enia tani ta'a 'i Jiu fa'asia nga gule'e lefu 'i Silisia, ma 'i Eisia, gila ka eta 'agila orisu'usu'u fe'enia la Stifin.  
\v 10 Ma nga Anoe 'ola Abu ka kwatea nga su'a'olanga ba'ita fala Stifin, fana alata ngaia 'ani alafuu 'ania, ngaia 'e 'ato 'e iiki fana te'efuta wane 'ani fata suaria.   
\p
\v 11 Tafe'ua gila ka fori nagwa nagwa na tani wane 'agila iiria, “'Ameeru meru longoa ngaia 'e fata sifo ala Moses fe'enia God la'u mola.”  
\v 12 'Ilo'oo ma nga ta'a na'ona'o lo'oo, ma nga ta'a ni kwaifa'ananaunga na Tagi ala Moses, gila ka ogaria, ma gila leka mai te'ala Stifin, ma gila ka gemasia, ma gila ka talaia mai te'ana nga fufu'i wane ni fadafadanga.  
\v 13 Sui ma gila ka soea mai tani ta'a ngaa'i fana 'agila iiria ni 'ola 'e 'ame to'o suria. Gila fata 'ilo'oo, “Nga wane lo'oo furifuri ngaia 'e fata sifo na 'Ifi Abu na God, fe'enia nga Tagi ala Moses.  
\v 14 Meeru meru longoa ngaia 'e iiria la Jisas wane 'i Nasaret ngaia te'e osia nga 'Ifi Abu na God, ma te'e lamadu'aa la'u mola nga falafala adauru na'a la Moses 'e kwatea no'o fadauru.”  
\v 15 Ma nga ta'a na gila to'oru fe'enia ta'a ni fadafadanga lo'oo, gila ka aga totonga'i ala Stifin, ma gila ka agasia nga maana 'e sinasinalo'a maka 'ilaka'u no'o nga enselo.   
\c 7  
\s1 La Stifin 'e alafuu 'i na'ona nga ta'a ni fadanga  
\p
\v 1 'Ilo'oo ma alafa ni suuabunga ka orisia la Stifin ma ka fata 'ilo'oo, “'Ino'ona ma ni 'ola lo'oo gila fata fafi'o du'ai, ngaia 'e kwala'imori?”   
\p
\v 2 La Stifin 'e lamadu'aa fatalana maka fata 'i lo'oo faga, “Wane goru futa, ma ma'aa agu, mooru gwalongo madi mai fagu! God lo'oo 'e 'inato'o ma ka tegela'a, ngaia 'e faata'i fana wawarifu dauru la Ebraham alata ngaia 'e to'oru 'ua 'i Mesopotemia, ma ngaia 'ame leka 'ua fani Haran.  
\v 3 God 'e fata 'i lo'oo fana, ‘'Oi tata'e fa'asia nga ta'a amu, ma nga fanua amu, moko leka fana nga fanua na'a nau taku iiria famu 'i'oo to'o leka fai.’ \x + \xo 7:3  \xt Jenesis 12:1\x*  
\v 4 Sui ma ngaia ka leka fa'asia gule'e lefu na ta'a 'i Kaldians, ma ka leka maka nana'i 'i Haran. Ma burina nga mama'a ala Ebraham 'e mae, God ka iiria fala Ebraham 'ani 'idu mai fana nga fanua na'a mooru nana'i no'o ai tala'ina lo'oo.  
\v 5 Aia, God 'ame kwatea no'o te'efuta me'e wado lo'oo fala Ebraham, gwa'a te'efuta gule 'ola sisika fala Ebraham 'ani to'o ai me'e 'amoe la'u mola. Tafe'ua God ngaia 'e fataarunga'i fana ngaia te'e kwatea nga wado lo'oori fana, ma ta'a orioritana. Ma alata God ngaia 'e fataarunga'i 'ania fana, la Ebraham ngaia 'ame to'o 'ua na wela.  
\v 6 'I burina God ka fata 'ilo'oo fana, ‘Nga orioritamu tagila to'oru na lefu nga fanua aga 'amoe, mai no'ona, tagila nga ta'a ni taunga'inga tago. Ma nga ta'a tagila fa'anonifiiga suria fai tangale'e farisi.  
\v 7 Tafe'ua mai nau taku kwatea kwa'ikwa'inga fana ta'a na'a gila taunga'i faga. Ma 'i burina, nga orioritamu tagila leka mai fa'asia fanua no'ona, ma tagila fo'osi nau 'ubulana gule'e lefu lo'oo.’ \x + \xo 7:7  \xt Eksodas 3:12\x*   
\p
\v 8 “God 'e iiria fala Ebraham fana ngaia 'ani kwaria lofona ru'uru'ua wane te'efou, fana 'agila faate'enia na'a gila ala fafia nga fataarunga'inga aana. Ngaia na'a la Ebraham 'e kwaria lofona wela wane ana la Aesak fiu maa'e gani 'i burina na'a ngaia 'e futa. 'Ilo'oo la'u mola, la Aesak ka kwaria lofona na wela ana la Jekob, ma la Jekob ka kwaria lofona na akwale'e wela ma ruaai na'a gila nga wawarifu dauru. \x + \xo 7:8  \xt Jenesis 17:10-14\x*   
\p
\v 9 “La Josef ngaia nga wane ngaa'i na akwale'e wela ma ruaai ala Jekob. Ni wane gila futa fe'enia gila ka kwaifii'i ana, ma gila ka fa'afori 'ania fana nga ta'a na'a gila leka fani Ijip, fana ngaia wane ni taunga'inga tago no'ona. Tafe'ua God 'e to'oru fe'enia,  
\v 10 ma ka 'abelo 'ania 'ubulana alata na 'ato'atolanga aana. Alata la Josef ngaia 'e nigi Ijip, God 'e kwatea nga su'a 'olanga fana, ma ka kwaibooni aana; ngaia na'a la Fero nga kiingi 'i Ijip 'e siria, ma la Fero ka arua ngaia 'ani ba'ita fafia ta'a no'ona 'i Ijip, ma ka arua ngaia ka aga la'u suria ni 'ola aana te'efou.   
\p
\v 11 Ma alata laka'u na'a nga molo'unga ba'ita 'e riu 'ubulana fanua 'i Ijip ma 'i Kenan.\f + \fr 7:11  \ft Kenan nga lata'e 'ola 'ua ana gule'e lefu 'i Israel. Agasia la'u mola verse 4, 5, 7, 11 \f* Molo'unga ba'ita lo'oo 'e kwatea nga nonifiinga ba'ita fana nga ta'a lo'oo. Ma alata no'ona, ngaia 'e 'ato 'e iiki fana wawarifu dauru 'ani to'odaria te'efuta fangalaa.  
\v 12 Ngai no'ona alata la Jekob 'e longoa ketonga ngai 'i Ijip, ngaia ka alea no'o wawarifu dauru, ma gila ka leka fani Ijip fana forilana ketonga.  
\v 13 Sui ma ruana alata gila leka la'u kau, la Josef ka kwairii folaa fana ni wane gila futa 'agila su'aai ngaia ni dai. Ma la Fero bi'i su'a la'u na ta'a ni futanga ala Josef na'a gila to'oru 'i Kenan.  
\v 14 Ma la Josef ka kwatea alafuunga fana nga ma'a aana la Jekob, ma ka iiria aana fe'enia nga fufutanga aana lo'oo te'efou 'agila leka mai te'ana 'i Ijip. Ma gila te'efou no'o na'a gila to'omia fiu akwale'e wane ma nima ai.  
\v 15 La Jekob ka leka fani Ijip fe'enia nga ru'uru'ua aana, ma 'i burina gila ka mae no'ona no'o.  
\v 16 Fai tangale'e farisi 'i burina alata gila leka fa'asia 'i Ijip, gila ka ngaria susuriga ma gila ka kwaiatoga 'ubulana gule'e lefu 'i Kenan, nga wado laka'u la Ebraham 'e foria 'ina'o fa'asia nga fufutanga ala Hamor.   
\p
\v 17 “Ma alata 'e galangi no'o fana God 'ani fa'ato'oa nga fataarunga'inga aana na'a ngaia 'e agea fala Ebraham, nga ta'a adauru na'a gila to'oru 'i Ijip, gila aula 'e iiki no'o.  
\v 18 Alata no'ona, nga kiingi fooru na'a 'ame su'asuria la Josef, ngaia 'e ba'ita fafia 'i Ijip.  
\v 19 Ngaia ka kotofia wawarifu dauru, ma ka fa'anonifiiga ba'ita no'o, ma ka fata totonga'i faga, fana 'agila arua ru'uru'ua sisika aaga 'i maa, fana 'agila kwa'imaeriga.  
\v 20 Ma alata no'ona, la Moses ngaia 'e futa no'o ai. Ngaia nga wela 'e aga 'e le'a 'e iiki. Ma mama'a aana fe'enia ni ga'ia gala ka na'agonia mola suria oru singari 'ubulana 'ifi agaa'a.  
\v 21 Ma alata gala arua la Moses 'i maa, nga lari'i ala Fero ka ngaria, ma ka langonia 'ilaka'u nga wela aana.  
\v 22 Ta'a 'i Ijip gila fa'ananaua la Moses 'ania nga su'a'olanga aaga. Ma ngaia nga wane eteeta na alafuunga ma nga taunga'inga.   
\p
\v 23 “Ma alata la Moses 'e ba'ita mai maka nigi na fai akwale'e farisi, ngaia ka manata fana 'ani to'odaria ta'a aana na fufutanga na Israel.  
\v 24 Ma alata ngaia 'e nigi, ngaia ka agasia te'e wane 'i Ijip 'e kwa'ia nga wane 'i Jiu 'e iiki. Ma ngaia ka leka kau maka kwaibooni aana, ma ka kwa'ia nga wane lo'oo 'i Ijip.  
\v 25 Ngaia ka madafia iiria nga ta'a aana tagila su'aai na'a God 'e eefasia fana talaiga fa'asia nga nonifiinga 'i Ijip, tafe'ua ma nga ta'a lo'oo te'efou gila 'ame su'a mola ai.  
\v 26 Ma gani ngaa'i 'i la'u 'i buri, ngaia 'e agasia rua wane 'i Jiu gala funu, ma ngaia ka irito'ona fana kwatelana aloalonga 'i laloagaa'a maka fata 'i lo'oo, ‘Molo longo madi, moo'o lo'oo nga wane molo futa mola. Ngaia no'ona molo sia funu la'u.’   
\p
\v 27 Ma te'e wane agaa'a ne'e kwa'ia wane ngaa'i ka geua la Moses, maka fata 'i lo'oo, ‘Ni dai ne'e aru'o 'i'oo ba'ita fafi amee'e, ma 'i'oo ko nana'i nga wane ni kwaisufaanga 'i laloamee'e welakau?  
\v 28 'I'oo siria 'ani 'oi kwa'i nau la'u mola, 'ilaka'u 'i'oo kwa'ia nga wane laka'u 'i Ijip naboni?’  
\v 29 Alata la Moses ngaia 'e longoa 'ola lo'oori, ngaia ka ma'u maka 'akwa fa'asia 'i Ijip, ma ka nana'i no'o 'i Midian, ma ngaia ka fuageni no'o 'i no'ona, ma nga noni aana ka fa'afuta rua wela wane.   
\p
\v 30 “Ma 'i burina la Moses ngaia 'e nana'i 'i no'ona suria fai akwale'e farisi, nga enselo ka faata'i fana 'ubulana eele ne'e nulafia nga 'ai sisika ne'e ula galangia busu 'i Sanae, 'i 'ubulana gule'e lefu langalanga.  
\v 31 La Moses 'e 'alefo ba'ita na 'ola lo'oo ngaia 'e agasia, ma ka 'idu galangia kau nga 'ai lo'oori, fana 'ani aga le'a ai. Tafe'ua ma ngaia ka longoa nga kwalana God  
\v 32 ne'e fata 'ilo'oo, ‘Nau nga God na wawarifumu lo'oo, God la Ebraham, ma la Aesak, ma la Jekob gila fo'asia.’ Ma la Moses ka lebelebe, ma ka ma'asini aga no'o kau, tofuna ngaia 'e ma'u 'e iiki. \x + \xo 7:32  \xt Eksodas 3:1-10\x*  
\v 33 Ma God ka fata 'ilo'oo fana, ‘'I'oo kanasua nga butu no'ona amu fa'asia nga 'a'aemu, tofuna lefu lo'oo 'i'oo ula ai, ngaia wado 'e abu.  
\v 34 Nau ku agasia no'o nonifiinga ba'ita na gila agea na ta'a agu na'a gila nana'i 'i Ijip, mai nau ku longoa no'o ringena nga aaninga aaga. Ngai na'a nau ku sifo mai fana 'aku lafuga fa'asia. 'Oi leka no'o kau 'i Ijip, suria nau ku firi'o no'o.’   
\p
\v 35 “La Moses nga wane laka'u nga ta'a 'i Israel gila ma'asini te'enia, ma gila ka fata 'ilo'oo ana, ‘Dai ne'e aru'o 'i'oo ba'ita fafi 'ameeru, ma 'i'oo ula fana sufa lameeru?’ Tafe'ua ma ngaia laka'u God 'e kwatea mai fana 'ani talaiga, ma ka rubega fe'enia kwaibooninga fa'asia nga enselo laka'u ngaia 'e faata'i fana na 'ai laka'u nga eele 'e nulafia.  
\v 36 Ma la Moses ka talaia ta'a 'i Jiu fa'asia 'i Ijip, ma ka agea 'ola ni 'alefosilai 'ubulana 'i Ijip, ma 'ubulana nga asi na'a gila fa'alataa 'ania ‘Asi Mekumeku,’ ma 'i 'ubulana gule'e lefu langalanga suria fai akwale'e farisi.  
\v 37 La Moses la'u mola laka'u ngaia 'e fata 'ilo'oo fana ta'a 'i Israel, ‘God te'e kwatea mai te'e profet te'amooru, 'ilaka'u la'u 'inau, ma ngaia lo'oo nga wane na ta'a 'amooru. \x + \xo 7:37  \xt Diuteronomi 18:15,18\x*  
\v 38 Ma la Moses 'e to'oru fe'enia ta'a 'i Israel alata gila ogu laka'u 'ubulana gule'e lefu langalanga, ngaia ka nana'i fe'enia ni wawarifu dauru, ma fe'enia nga enselo ne'e alafuu fe'enia 'i gouna busu laka'u 'i Sanae. Ma God 'e kwatea no'o alafuunga suria mooringa fala Moses, fana 'ani kwatea fadauru.   
\p
\v 39 “Tafe'ua ma wawarifu dauru, gila ka 'ame 'uri mola fana 'agila lo'o suria la Moses. Ma gila ka ma'asini ana, ma gila siria mola oringa fani Ijip.  
\v 40 Alata la Moses 'e nana'i 'ua gouna busu, gila ka fata 'ilo'oo fala Eron, ‘'Oi launge'enia mai nunu'i 'ola ne'e 'ilaka'u nga god fameeru, fana 'agila talai adauru. Du'ana 'imeeru meru bobolosia no'o 'olataa ne'e lau ala Moses, nga wane laka'u 'e talai 'adauru mai fa'asia 'i Ijip.’  
\v 41 Ma gila ka launge'enia no'o nga nunu'i 'ola 'ilaka'u nga buruka faga fana fo'asilai, ma nga do'ofilana nga tabonga fana, ma gila ka agea no'o fafangalaa fana fa'aba'italana 'ola na'a gila launge'enia 'i talaga.   
\p
\v 42 Ngaia na God 'e bu'ota'i fa'asiga, ma ka rugasiga fana 'agila fo'asia nga sina, ma nga singari, ma nga buruburu 'i langi 'ilaka'u ni profet gila giri suria nga 'ola lo'oo na'a God 'e iiria,  
\q1 ‘Amooru ta'a 'i Israel,  
\q2 ni 'ola momoori amooru lo'oo moru kwa'ia,  
\q2 ma nga tabonga lo'oo moru launge'enia suria fai akwale'e farisi lo'oo 'ubulana gule'e lefu langalanga,  
\q2 moru sia agea la'u fagu.   
\q1
\v 43 Nga babala lo'oo moru ngaria fe'eni amooru,  
\q2 'ola fana nunu'i 'ola ala Molok.  
\q1 Moru ngaria la'u mola fe'enia mooru nunu'i 'ola na buruburu na nga god 'ame to'o  
\q2 na'a gila fa'alataa 'ania Refan. Mooru launge'enia nunu'i 'ola lo'oo  
\q2 fana fo'asilaga.  
\q1 Ma tofuna ni 'ola lo'oori,  
\q2 nau ku tari 'amooru fa'asia 'i Israel lalau riufia no'o nga fanua 'i Babilon.’ \x + \xo 7:43  \xt Emos 5:25-27\x*   
\p
\v 44 “Nga wawarifu dauru, gila ngaria la'u mola nga Babala Abu ana God fe'eniga 'ubulana gule'e lefu langalanga. Gila launge'enia nga Babala Abu lo'oo suria 'olataa na'a God 'e iiria ma ka faate'enia fala Moses.\fig Nga Babala Abu 'ubulana lefu langalanga|alt="Tabernacle" src="cn01921b.tif" size="col" copy="CN" ref="7:44" \fig*  
\v 45 'I burina, nga wawarifu dauru gila ngaria no'o babala lo'oo fa'asia nga mama'a aaga. Gila ngaria kau nga babala alata gila leka fe'enia la Josua, ma God 'e taria nga ta'a matari lo'oo fa'asia nga wado aaga, ma ta'a 'i Israel gila ka ngaria no'o faga 'i talaga. Ma nga babala lo'oori 'e nana'i 'ua, alata la Defete ngaia 'e kiingi.  
\v 46 Ma God ka aile'a fe'enia la Defete, ma ngaia ka soea God 'ani alamia fana 'ani launge'enia nga 'ifi fana, nga God ala Jekob.  
\v 47 Tafe'ua mala God 'e alamia la Solomon, wela wane ala Defete, fana 'ani launge'enia nga 'Ifi Abu ana.   
\p
\v 48 “Tafe'ua God ne'e 'inato'o maka ba'ita 'e iiki, ngaia 'ame nana'i 'i 'ubulana babala na'a ta'a gila launge'enia. Nga profet la Aesea laka'u 'e giria nga 'ola lo'oo God 'e iiria,   
\q1
\v 49 ‘'I Langi na nga lefu ni to'orunga na nga ba'itangaa agu,  
\q2 ma fanua lo'oo 'i wado  
\q2 ngaia nga lefu fana arulana 'a'aegu ai.  
\q1 Mooru 'ame to'omia no'o 'amooru launge'enia te'efuta 'ifi ne'e le'a maka to'omia  
\q2 fana 'aku to'oru ai.  
\q1 Ma moru 'ame to'omia no'o 'amoru launge'enia la'u te'efuta 'ifi ne'e ba'ita maka to'omia  
\q2 fana 'aku nana'i 'i 'ubulai.   
\q1
\v 50 Du'ana nau ku launge'enia ni 'ola lo'oo te'efou 'i langi  
\q2 ma fofona fanua lo'oo 'i wado.’” \x + \xo 7:50  \xt Aesea 66:1\x*   
\p
\v 51 Ma la Stifin ka alafuu la'u maka 'ilo'oo, “Tafe'ua 'amooru nga ta'a 'i Jiu, nga mango mooru 'e ngasi. Ngaia na'a moru 'ame siria longolana ma lo'onga suria nga fatalana God. Moru 'ilaka'u no'o wawarifu mooru, tofuna mooru moru irito'ona la'u mola fana to'o'usilana nga Anoe 'ola Abu.  
\v 52 Nga wawarifu mooru gila malate'ote'o ma gila kwa'ia ni profet na gila kwairii 'ania lekalana mai nga Kraes, nga wane 'e odo. Ma alata lo'oori, moru ka kwatea fana nga marimae aana, ma moru ka kwa'ia maka mae.  
\v 53 Kiu, ma moru laka'u moru ngaria no'o tagi na God laka'u nga enselo gila kwatea mai famooru, tafe'ua ma moru 'ame lo'o mola suria!”   
\s1 Gila kwa'ia la Stifin  
\p
\v 54 Ma alata na'a ta'a ni fadafadanga 'ubulana oguogunga lo'oo gila longoa la Stifin, nga manatalaga 'e ogaria maka ria no'o, ma gila ka girinifo fana, suria gila ogaria ba'ita fana.  
\v 55 Ma tofuna nga Anoe 'ola Abu ngaia 'e fa'afongua la Stifin, ngaia 'e aga 'ala'a fani Langi, ma ka agasia kwangakwanganga na God, ma ka agasia la'u mola la Jisas ngaia 'e ula na gule'e nima le'a na God.  
\v 56 Ma la Stifin ka fata 'i lo'oo, “Aga madi! Nau ku agasia 'i Langi ngaia 'e 'ulasia, ma nga Wela na Wane ka ula 'i gule'e nima le'a na God!”   
\p
\v 57 Ma alata na'a ta'a ni fadafadanga gila longoa 'ola lo'oo, gila ka bokota no'o aringaga, ma gila ka o'omae ba'ita, ma gila ka 'aferu no'o fana daulana no'o fafia.  
\v 58 Ma gila ka ugumia fani maa fa'asia 'i 'ubulana nga fanua, ma gila ka eta no'o fana 'uilana 'ania fou. Ma nga ta'a na'a gila 'uia la Stifin 'ania fou, gila ka kanasua nga sote tekwa aaga, ma gila ka aruga 'i 'a'aena te'e wane sisika latana la Saul, fana 'agila arube fana 'uilana.  
\v 59 Ma alata gila 'uia, la Stifin 'e fo'a maka 'i lo'oo, “Alafa Jisas, 'i'oo to'o ngaria no'o mangogu.”  
\v 60 Ma ngaia ka bobouruuru 'i wado, ma ka fata ba'ita maka 'i lo'oo, “Alafa, 'i'oo to'o 'olafanataa na rianga lo'oo aaga!” Burina na'a ngaia 'e iiria nga 'ola lo'oo te'efou sui ma, ngaia ka mae no'o.\fig Gila 'uia la Stifin 'ania fou fana 'ani mae.|alt="Stephen" src="cn01923B.tif" size="col" copy="CN" ref="7:60" \fig*   
\c 8  
\s1 La Saul 'e malate'ote'o na ta'a gila tagoto'o  
\p
\v 1-2 Ma la Saul ka ala fafia maenga ala Stifin. Ma tani wane nga fito'onga aaga 'e tegela'a, gila nagufia ma gila ngaria nonina la Stifin, ma gila ka kwaiatoa no'o. Ma te'e gani no'ona la'u mola, nga ta'a na gila tagoto'o 'i Jerusalem gila eta 'agila ru'u no'o 'ubulana nonifiinga ba'ita 'e iiki. Ma nga ta'a no'ona te'efou gila ka tagala'i te'efou no'o fana fanua 'ubulana gule'e lefu 'i Judea ma 'i Samaria. Te'e ni Wane ni Kwairiinga na gila nana'i 'ua 'i Jerusalem.   
\p
\v 3 La Saul 'e agea ni 'ola 'e iiki fana tagale'enilana nga fufu'i ta'a na gila tagoto'o. Ma ngaia ka ru'u 'ubulana 'ifi fana gemasilana ni dai na gila fito'o ala Jisas, ta'a wane ma nga ta'ageni la'u mola, ma ka aruga 'ubulana 'ifi na lokafu.   
\s1 Gila foule'enia  //  Kwairiinga Le'a lo'oo 'i Samaria  
\p
\v 4 Ma nga ta'a gila tagoto'o, gila ka tagala'i na fanua no'ona te'efou. Ma alata gila leka kau, gila ka kwaifoula'i 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo suria la Jisas.  
\v 5 La Filip ka leka fana te'e maa'e fanua ba'ita 'ubulana gule'e lefu 'i Samaria, ma ka kwairii 'ania la Jisas Kraes fana ta'a no'ona.  
\v 6 Alata ta'a no'ona gila longoa nga fatalana la Filip, ma gila ka agasia la'u mola ni 'ola ni 'alefosilai na'a ngaia 'e agea, gila ka gwalongo le'a fana ni 'ola na'a la Filip ngaia 'e iiria.  
\v 7 Ngaia 'e beloa adalo fa'asia ta'a 'e aula, ma gila ka o'omae ba'ita alata gila ru'u mai maa fa'asiga. Ma nga ta'a na'a noniga ma 'a'aega 'e mae, ngaia ka gulaga la'u mola te'efou.  
\v 8 Ma nga ta'a 'i Samaria, gila ka aile'a ba'ita.   
\p
\v 9 Ma 'ubulana fanua no'ona, te'e wane 'e nana'i la'u mola latana la Saemon, ma ka aburu no'o mai ngaia 'e fa'alefosia nga ta'a 'i Samaria 'ania taunga'inga na'a ngaia 'e agea 'ania nga rufiniwai. Ma ngaia ka iiria ngaia nga wane taringa'i 'e iiki.  
\v 10 Ma nga ta'a no'ona te'efou na fanua no'ona, nga ta'a ba'ita, ma ru'uru'ua sisita, gila ka gwaalongo, ma gila ka iiria ngaia nga wane 'e to'o na tegelangaa fa'asia God, ma gila ka fa'alataa 'ania “Tegelangaa Ba'ita.”  
\v 11 Gila leka suria 'e aburu no'o mai ngaia 'e agea taunga'inga lo'oori 'ania rufiniwai.  
\v 12 Tafe'ua na alata gila longoa la Filip ngaia 'e fata suria nga Kwairiinga Le'a suria nga foufoula ana God ma la Jisas Kraes, gila ka fito'o, ma gila ka naruabu na ta'a wane ma nga ta'ageni la'u mola.  
\v 13 La Saemon 'e tagoto'o la'u mola, ma ka naruabu. 'I burina, ngaia ka leka no'o fe'enia la Filip. Ma alata ngaia 'e agasia la Filip 'e agea ni 'ola ni 'alefosilai lo'oo, ngaia ka 'alefo ba'ita.   
\p
\v 14 Ni Wane ni Kwairiinga na'a gila nana'i 'i Jerusalem, na alata no'ona gila longoa ta'a 'i Samaria gila tagoto'o la'u mola na nga fatalana God, gila ka kwatea la Pita fe'enia la Jon 'agala leka kau te'aga.  
\v 15 Alata gala nigi, gala fo'a fana ta'a na gila tagoto'o, fana 'agila to'o na nga Anoe 'ola Abu.  
\v 16 Gila naruabu na latana la Jisas, ma Anoe 'ola Abu 'ame sifo 'ua fafia te'efuta wane aga.  
\v 17 Sui mala Pita mala Jon, gala ka arua nima gaa'a fafiga, ma nga Anoe 'ola Abu bi'i sifo fafiga maka nana'i no'o fe'eniga.   
\p
\v 18 Na alata no'ona, la Saemon 'e agasia Wane ni Kwairiinga gala arua nimagaa'a fafiga, ma nga Anoe 'ola Abu ka sifo no'o fafiga, ma ngaia ka ngaria bata maka siria fana kwatelai fala Pita mala Jon,  
\v 19 maka fata 'i lo'oo, “Moo'o molo kwatea la'u nga tegelangaa lo'oo fagu, fana 'aku arua nga ninimagu 'i fofona wane, ma ngaia ka to'o la'u na Anoe 'ola Abu.”   
\p
\v 20 Tafe'ua, ma la Pita ka lamadu'aa maka fata 'ilo'oo, “Ngaia to'omia fana God 'ani tagale'eni'o fe'enia bata no'ona amu la'u mola, tofuna 'i'oo madafia iiria nga kwakwatenga na God nga 'ola mola fana forilai 'ania bata.  
\v 21 'I'oo 'ame to'omia no'o fana taunga'inga fe'eni 'ameeru, suria nga manatalamu 'ame odo 'i na'ona God.  
\v 22 'Oi bulota'i mai fa'asia fe'e manata maninga no'ona amu, ma 'i'oo ko fo'asia God fana 'i ngaia 'ani 'olafanataa amu fa'asia fe'e manata maninga lo'oo amu.  
\v 23 Du'ana nau ku agasia na'a 'i'oo kwaifii'i no'o, ma 'i'oo nana'inga 'i olofana nga tegelangaa na rianga.”   
\p
\v 24 Tafe'ua mala Saemon ka fata 'ilo'oo fala Pita ma la Jon, “Molo fo'asia God 'ani kwaibooni agu, fana ta 'ola na ni 'ola lo'oo moo'o molo iiria sia to'o mola agu.”   
\p
\v 25 Mai burina, la Pita fe'enia la Jon gala kwairii suria 'olataa na'a gala su'aai suria la Jisas, ma gala ka fata suria fatalana nga Alafa. Sui ma gala ka ori fani Jerusalem. Na alata gala ori, gaa'a gala ka kwairii 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo na ma'e fanua 'e aula 'i Samaria.   
\s1 La Filip fe'enia wane na'ona'o 'i Etiopia  
\p
\v 26 Ma enselo na nga Alafa ka alafuu fala Filip maka fata 'ilo'oo, “'Oi sasari moko leka 'aisifo suria nga tala ne'e eta 'i Jerusalem maka leka fani Gasa suria tala ne'e riu 'ubulana lefu langalanga.”  
\v 27-28 Ma la Filip ka leka no'o. Ma te'e wane na'ona'o fa'asia 'i Etiopia ka leka la'u mola mai suria tala no'ona, ngaia 'e ori fana fanua aana. Nga wane no'ona, ngaia 'e aga suria nga bata na noni ne'e ba'ita fafia 'i Etiopia.\f + \fr 8:27-28  \ft Wane na'ona'o fa'asia 'i Etiopia, ngaia nga ‘eunuch.’ Nga fa'aladamilana nga ‘eunuch’ na'a wane na gila kwari 'usia wela. 'Ubulana Tagi ala Moses wane 'ino'ona ngaia 'e sua, ma ngaia 'e sia leka mola 'ubulana 'Ifi Abu na God.\f* Ngaia 'e to'oru mai 'i Jerusalem fana fo'osilana God, sui ma ngaia ka ori no'o 'i fanua 'ubulana nga 'ola ni lelekanga aana na'a hos ngaia 'e totola fe'enia. Ma alata ngaia 'e leka ai, ngaia 'e to'oru maka idumia nga buka ala Aesea nga profet laka'u ngaia 'e giria.  
\v 29 Sui ma Anoe 'ola Abu ka fata 'i lo'oo fala Filip, “Leka, moko nana'i galangia nga wane loko'u.”  
\v 30 Ngaia na'a la Filip ka totola no'o kau te'ana, ma ka longoa ngaia 'e idumia nga buka ala Aesea nga profet, ma ngaia ka orisia maka fata 'ilo'oo, “'I'oo su'a na nga 'ola lo'oo 'i'oo idumia?” \fig La Filip 'e fa'awatagaa fatalana God fana wane 'i Itiopia.|alt="Phillip" src="CN01932B.TIF" size="col" copy="CN" ref="8:30" \fig*   
\p
\v 31 Ma nga wane na'ona'o lo'oori ka lamadu'aa maka fata 'ilo'oo, “'Ino'ona mai nau taku su'a 'utaa ai, lauta te'efuta wane 'ame fa'ananaua nau 'ania?” Ma ngaia ka soea mai la Filip, fana 'ani fane kau te'ana ma ka to'oru fe'enia.  
\v 32 Nga Girigiringa Abu na'a ngaia 'e idumia, ngaia ka fata 'ilo'oo,  
\q1 “Ta'a gila talaia fana kwa'ilana,  
\q2 'e 'ilaka'u no'o ta'a na gila talaia nga sifisifi fana kwa'ilana,  
\q2 ma ngaia 'ame iiria no'o ta alafuunga,  
\q2 ma ka 'ilaka'u no'o dale'e sifisifi na'a ngaia 'e to'oru aloalo  
\q2 alata gila sufia ifiifuna.   
\q1
\v 33 Ma gila ka doo 'ania,  
\q2 ma gila ka sufaa 'ania 'ola 'ame to'o.  
\q1 Ma ngaia 'ame to'o na wela,  
\q2 suria gila kwa'ia maka mae no'o.” \x + \xo 8:33  \xt Aesea 53:7,8\x*   
\p
\v 34 Sui ma wane na'ona'o lo'oo ka fata 'ilo'oo fala Filip, “Kwairii madi mai fagu, 'ilo'oo ma ni dai lo'oo nga profet ne'e fata suria? Ngaia 'i talana, 'amoe ma suria ta wane matari ngaa'i?”  
\v 35 Ma la Filip ka eta fana alafuunga te'ana suria nga Kwairiinga Le'a lo'oo suria la Jisas, ngaia eta na Girigiringa Abu lo'oori.  
\v 36-37 Na alata gala leka suria tala, gala ka riu toto'o fe'enia te'e me'e ka'o. Ma nga wane na'ona'o lo'oori ka fata 'ilo'oo fala Filip, “Nga ka'o lo'oo no'o welakau, naruabu no'o mai agu.”\f + \fr 8:36-37  \ft Tani girigiringa arua verse 37 'ilo'oo, “Ma la Filip ka fata 'i lo'oo fana, ‘'I'oo su'asuria 'ani 'oi naruabu no'o amu, lauta 'i'oo tagoto'o ala Jisas 'ania mangomu te'efou.’ Ngaia du'aa maka fata 'ilo'oo, ‘Kiu, nau ku tagoto'o Jisas Kraes ngaia na'a Wela na God.’”\f*   
\p
\v 38 Sui ma nga wane na'ona'o lo'oo ka iiria fana wane ni taunga'inga aana fana 'ani fa'amamaloa hos aana, ma ngaia ma la Filip gala ka sifo 'ubulana ka'o, ma la Filip ka naruabu no'o ana.  
\v 39 Na nga alata gala fane mai fa'asia 'ubulana ka'o, nga Anoe 'ola na God bi'i leka mai, ma 'afe'aferu ka lafua no'o la Filip. Ma wane na'ona'o lo'oori ngaia 'ame agasia no'o la Filip, ma ngaia ka leka no'o fe'enia nga aile'anga ba'ita.  
\v 40 Ma 'ame aburu mola ma la Filip ngaia no'o na fanua 'i Asotus, ma ka leka no'o 'i 'afu'afutana lefu fe'enia foule'enilana nga Kwairiinga Le'a lo'oo na fanua no'ona, leleka maka nigi na fanua 'i Sesarea.   
\c 9  
\s1 La Saul 'e bulota'i mai ma ka tagoto'o  
\p
\v 1 Ma alata lo'oori la'u mola, la Saul 'e leka no'o fe'enia nga alafuunga aana fana nga kwa'ilana fufu'iwane na Alafa. Ma ngaia ka leka te'ana nga alafa ni suuabunga,  
\v 2 ma ka soea fana 'ani giria te'e alafuunga fana nga ta'a na'ona'o na 'ifi ni fo'anga 'i Damaskas, 'agila alamia fana ngaia 'ani kwailo'ofia nga ta'a gila tagoto'o na nga Alafa, ma lauta ngaia 'e to'o daria te'efuta wane 'amoe ma te'efuta noni lo'oo, ngaia te'e gemasiga, ma ka ori mai fe'eniga fani Jerusalem.   
\p
\v 3 Ma alata ngaia 'e leka fani Damaskas, ma ka nigi galangia no'o kau 'i fanua, lebe ma nga kwangakwanga fa'asia 'i Langi 'e lala no'o 'afuia.  
\v 4 Ma ngaia ka 'esia 'i wado, ma ngaia ka longoa te'e kwala'e 'ola 'e fata 'ilo'oo fana, “Saul, Saul! 'Ola 'e fe'ua na'a 'i'oo malate'ote'o agu welakau?”   
\p
\v 5 Sui ma la Saul ka lamadu'aa maka fata 'ilo'oo, “Alafa, 'i'oo ni dai lo'oo?”  
\p Ma nga kwala'e 'ola lo'oori ka lamadu'aa maka fata 'ilo'oo, “Nau la Jisas, nga wane na'a 'i'oo malate'ote'o agu.  
\v 6 'Oi tata'e, moko leka no'o 'i fanua, ma tagila kwairii te'amu na 'olataa na'a 'i'oo to'o agea.”   
\p
\v 7 Ma ni wane na'a gila leka fe'enia la Saul, gila ka ula aloalo, ma gila 'ame iiria no'o ta alafuunga. Gila longoa nga kwala'e 'ola no'ona, gwae 'ino'ona ma gila 'ame agasia mola te'efuta wane.  
\v 8 Ma la Saul ka tata'e mai, ma ka 'ulasia nga maana, ma ngaia 'ame agasia no'o ta 'ola. Ngaia na'a gila ka gema na nimana, ma gila ka talaia fani Damaskas.  
\v 9 Ma la Saul 'ame agasia no'o te'efuta 'ola, suria maana 'e logo no'o suria oru maa'e gani. Ma suria oru gani lo'oori la'u mola, ngaia 'ame 'ania te'efuta fangalaa, ma ngaia 'ame go'ufia la'u mola ma'e ka'o.   
\p
\v 10 Ma te'e wane na fufu'iwane ala Jisas la'u mola latana la Ananaeas, ngaia 'e nana'i la'u mola 'i Damaskas, ma ngaia 'e agasia nga Alafa na faata'inga. Ma nga Alafa ka fata 'i lo'oo fana, “Ananaeas!”  
\p Ma la Ananaeas ka lamadu'aa maka fata 'ilo'oo, “Alafa, nau lo'oo.”   
\p
\v 11 Nga Alafa ka fata 'ilo'oo fana, “'Oi sasari, moko leka suria nga tala na'a gila fa'alataa 'ania ‘Tala Odoodo,’ ma 'i'oo ko leka fana 'ifi ala Judas, moko kwaiorisi fana te'e wane fa'asia 'i Tarsus latana la Saul. Ngaia 'e fo'a 'i no'ona,  
\v 12 ma ngaia 'e agasi'o na faata'inga fa'asia God na'a 'i'oo leka mai te'ana, moko arua no'o nimamu fafia, fana nga rua maana 'ani aga la'u.”   
\p
\v 13 Sui mala Ananaeas ka lamadu'aa maka 'ilo'oo, “Alafa, ta'a 'e aula gila kwairii te'agu suria wane lo'oo ma ni 'ola 'e ria 'e aula ngaia 'e agea fana ta'a amu 'i Jerusalem.  
\v 14 Ma ngaia 'e leka no'o mai lo'oo 'i Damaskas, fana 'ani gemasia ni dai na'a gila fo'osi'o, suria ni fataabu ba'ita na'a gila alamia fana.”   
\p
\v 15 Tafe'ua nga Alafa 'e lamadu'aa maka fata 'i lo'oo fana, “'Oi leka, tofuna nau ku eefasia no'o fana 'ani taunga'i fagu maka kwaifoula'i suri nau fana ta'a na'a gila 'ame Jiu, ma nga kiingi aaga, ma fana ta'a 'i Israel la'u mola.  
\v 16 Ma 'inau talagu na'a nau 'aku faate'enia fana 'olataa na'a ngaia te'e nonifii 'ania tofuna ngaia 'e kwaifoula'i 'ani nau.”   
\p
\v 17 'Ilo'oo mala Ananaeas ka leka, maka ru'u 'ubulana 'ifi no'ona, ma ka arua nimana fafia la Saul, ma ka fata 'ilo'oo, “Wane golo futa Saul, la Jisas nga Alafa no'o 'i talana ne'e alenau mai. Ngaia laka'u 'e faata'i famu suria nga tala, na alata laka'u 'i'oo leka mai lo'oo. Ngaia 'e alenau mai, fana 'i'oo 'ani aga la'u, ma 'i'oo ko to'o la'u na nga Anoe 'ola Abu.”  
\v 18 Ma 'afe'aferu mola nga 'ola 'ilaka'u nga 'efo'efo na ii'a ka 'esia no'o fa'asia maana la Saul, ma ngaia ka aga no'o. Sui ma ngaia ka tata'e, ma ka naruabu.  
\v 19 Ma burina ngaia 'e keto sui, ma nga nonina bi'i tegela'a la'u.  
\s1 La Saul 'e kwairii 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo 'i Damaskas  
\p Ma la Saul ka nana'i fe'enia nga fufu'iwane 'i Damaskas suria ni gani 'e aula.  
\v 20 Ma ngaia ka leka 'afe'aferu fana 'ifi ni fo'anga, ma ka eta fana alafuunga suria la Jisas maka fata 'ilo'oo, “Ngaia na'a nga Wela ala God.”   
\p
\v 21 Ma nga ta'a na'a gila longoa, gila ka 'alefo ba'ita, ma gila ka alafuu kwairiu laloaga ma gila ka fata 'ilo'oo, “Kwe fu'uwane nga wane lo'oo laka'u 'e nana'i 'i Jerusalem, ma ka kwa'ia ta'a na'a gila fo'asia la Jisas, Ma ngaia 'e leka la'u mai 'i lo'oo, fana 'ani gemasiga, ma ka talaiga te'ana nga fataabu ba'ita.”   
\p
\v 22 God 'e boonia la Saul, ma nga fatalana ka tegela'a iiki. Ma la Saul ka fito'o ala Jisas na'a ngaia nga wane na'a God 'e firia. Ngai lo'oo, ma ta'a 'i Jiu na'a gila nana'i 'i Damaskas, gila ka bobolosia no'o fana orisilana la'u 'ania te'efuta 'ola ngaa'i la'u.   
\p
\v 23 Ma 'e aburu no'o 'i burina\f + \fr 9:23  \ft Tani ta'a madafia gani 'e aula na'a to'omia nga rua farisi 'amoe oru farisi lo'oo. \f* ta'a 'i Jiu gila ka ogu fana fadanga fana kwa'ilana la Saul.  
\v 24 Gagani ma logo, gila folo 'afuia maana nga tatafa na fanua lo'oori fana 'agila kwa'ia. Tafe'ua, mala Saul 'e longoa nga fe'e manatanga lo'oo aaga.  
\v 25 Ma te'e fe'e logo ngaa'i, nga fufu'iwane aana gila ngaria, ma gila ka fa'asifole'enia 'ubulana nga wa'i ba'ita fani maa na ma'e kwakwa 'ubulana lalafou na'a gila launge'enia 'afuia nga fanua no'ona.\fig Gila fa'asifoa la Pol 'ubulana wa'i fa'asia gouna bani.|alt="Paul in a basket" src="CN01937b.TIF" size="col" copy="CN" ref="9:25" \fig*   
\s1 La Saul 'e nana'i 'i Jerusalem  
\p
\v 26 La Saul 'e leka fani Jerusalem, ma ka irito'ona fana ladonga fe'enia nga ta'a na gila tagoto'o ala Jisas. Tafe'ua ma gila 'ame fito'o mola na ngaia na'a nga wane na fufu'iwane la'u mola ala Jisas, ma gila ka ma'unia.  
\v 27 Sui mala Banabas ka leka mai, maka talaia te'ana Wane ni Kwairiinga, ma ka kwairii te'aga suria la Saul ngaia 'e agasia nga Alafa suria tala, ma nga Alafa ka alafuu la'u mola fana. Sui ma ngaia ka kwairii te'aga la'u suria la Saul na'a ngaia 'e alafuu mangoto'o no'o suria la Jisas 'i Damaskas.  
\v 28 Ma gila bi'i fito'o, ma la Saul bi'i nana'i fe'eniga, ma ka leka 'ubulana 'afutana lefu 'i Jerusalem, ma ka alafuu mangoto'o no'o suria la Jisas.  
\v 29 Ma ngaia ka alafuu ma ka orisu'usu'u fe'enia ta'a 'i Jiu na'a gila alafuu 'ania alafuunga na Grik na'a gila iiri irito'ona fana kwa'ilana.  
\v 30 Ma alata nga ta'a gila tagoto'o gila longoa 'ola lo'oori, gila ka talaia la Saul fani Sesarea, ma gila ka alea fani Tarsus.   
\p
\v 31 Ma nga siosi 'ubulana gule'e lefu 'i Judea, ma 'i Galili, ma 'i Samaria, gila bi'i to'oru 'ania aloalonga na alata lo'oori. Ma ngaia ka tegela'a, ma ka ba'ita la'u 'ania ta'a 'e aula na'a gila tagoto'o. Ngaia 'ilo'oo, suria nga Anoe 'ola Abu 'e kwaibooni aga, ma gila ka fa'aba'ita nga Alafa.   
\s1 La Pita 'e leka kau fana fanua 'i Lida ma fanua 'i Jopa  
\p
\v 32 Ma la Pita ka leka na ma'e fanua 'e aula, ma te'e alata ngaa'i ngaia ka leka fani Lida fana 'ani to'o daria nga ta'a na God na'a gila nana'i 'i 'ubulana ma'e fanua no'ona.  
\v 33 Ma 'i no'ona, ngaia ka to'odaria te'e wane latana la Aeneas ma labena 'e mae, ma ngaia 'ame tata'e no'o fa'asia nga fuuta'i aana suria kwaru farisi.  
\v 34 Ma la Pita ka fata 'i lo'oo fana, “Aeneas, la Jisas Kraes 'e gula'o no'o na alata lo'oo. 'Oi tata'e, moko gosua nga fuuta'i amu.” Ma 'afe'aferu mola la Aeneas ka tata'e no'o.  
\v 35 Ma nga ta'a 'e aula no'ona na'a gila nana'i 'i Lida ma 'i Saron, gila agasia, ma gila ka fito'o no'o na nga Alafa.   
\p
\v 36 Na fanua 'i Jopa, te'e noni ni tagoto'onga, ngaia 'e nana'i la'u mola 'i no'ona, na'a latana ni Tabita. (Ana alafuunga na Grik ngaia ni Dokas.) Ngaia 'e agea ni 'ola le'a 'e aula, ma ka kwaibooni ba'ita la'u mola na ta'a na'a gila galafa.  
\v 37 Ma nga alata no'ona, ngaia 'e fii, ma ka mae no'o. Ma gila ka narufia nonina 'e sui, ma gila ka 'afua no'o, ma gila ka ngaria fana tofi 'ifi 'i langi, ma gila fa'aenoa no'o ai.  
\v 38 Ma nga fanua 'i Jopa ngaia 'ame lalau mola fa'asia 'i Lida, ma nga alata na'a ta'a na gila tagoto'o gila longoa la Pita ngaia 'e nana'i 'i Lida, gila ka kwatea rua wane te'ana fe'enia nga alafuunga 'i lo'oo, “'Oi leka 'afe'aferu mai te'ameeru.”   
\p
\v 39 'Ilo'oo mala Pita ka leka fe'enia gaa'a. Ma alata ngaia 'e nigi, gila ka talaia fana tofi 'ifi ngai 'i langi. Ni me'e nao lo'oo te'efou, gila ogu te'ala Pita, ma gila ka aani. Ma gila ka faate'enia nga ruu 'e aula na'a noni lo'oori ngaia 'e tai'i na alata ngaia 'e momoori 'ua.  
\v 40 Sui mala Pita ka iiria faga 'agila ru'u 'i maa fa'asia tofi 'ifi lo'oori, ma ngaia ka bobouruuru, maka fo'a. Sui ma ngaia ka bu'ota'i fana labe'e 'ola lo'oori, maka fata 'ilo'oo fana, “Tabita, 'oi tata'e no'o.” Ma nga noni no'ona ka 'ulasia maana, ma alata ngaia 'e aga kau, ngaia ka agasia la Pita, ma ngaia ka tata'e 'i langi.  
\v 41 Ma la Pita ka dau na nga nimana, ma ka boonia, ma ngaia ka tata'e maka ula no'o. Sui ma ngaia ka soea mai ni me'e nao laka'u, fe'enia nga ta'a ngaa'i gila tagoto'o, ma ka faate'enia ni Dokas ngaia 'e moori no'o.   
\p
\v 42 Nga alafuunga suria nga 'ola lo'oo 'e talofia 'afutana lefu na fanua 'i Jopa te'efou, ma nga ta'a 'e aula gila ka fito'o no'o na nga Alafa.  
\v 43 Ma la Pita ka nana'i 'i Jopa suria ni gani 'e aula fe'enia nga wane latana la Saemon, nga wane na'a taunga'inga aana fana launge'enilana 'ola 'ania susungana buruka.   
\c 10  
\s1 La Pita mala Kornelius  
\p
\v 1 Ma te'e wane 'i Sesarea na ngaia 'ame Jiu na'a latana la Kornelius, te'e wane na'ona'o na ta'a ni fununga lo'oo 'i Rom na'a gila fa'alataa 'ania “Fufu'iwane 'i Itali.”  
\v 2 Ngaia nga wane na'a ngaia 'e fa'aba'ita God, ma furifuri ngaia fe'enia nga ta'a 'ubulana 'ifi aana te'efou gila fo'asia God. Ma ngaia ka agea ni 'ola 'e aula le'a fana kwaibooninga na ta'a gila galafa 'i Jiu la'u mola.  
\v 3 Aia, ma to'omia oruna mae'ola na sina 'e laulafi na te'e gani ngaa'i, ngaia ka agasia te'e faata'inga ne'e faata'i wataga fana, nga enselo na God ngaia 'e leka mai, ma ka fata 'i lo'oo fana, “Kornelius!”   
\p
\v 4 Ma ngaia 'e fotoa maana aana enselo no'ona, ma ka ma'u, ma ka fata 'ilo'oo, “Wane ba'ita agu, 'olataa lo'oo 'i'oo siria?”  
\p Ma nga enselo no'ona ka lamadu'aa 'ilo'oo, “God ngaia 'e aile'a ba'ita fe'enia nga fo'anga amu fe'enia nga taunga'inga le'a lo'oo 'i'oo agea fana kwaibooninga na ta'a galafa lo'oo, ma 'ola lo'oo ngaia 'e 'ilaka'u nga do'ofilana 'ola si'inilana 'e le'a 'i maana God.  
\v 5 Na alata lo'oo no'o, 'i'oo to'o alea tani wane 'ani leka fani Jopa fana 'agila soea mai te'e wane na'a latana la Saemon Pita.  
\v 6 Ngaia 'e nana'i 'ubulana 'ifi na te'e wane ne'e taunga'i 'ania susungana 'ola na buruka, latana la Saemon laka'u nga 'ifi aana 'e to'oru suria asi.”  
\v 7 Nga enselo 'e alafuu 'ilo'oo fana 'e sui, ma ngaia ka leka no'o. Ma la Kornelius ka soea mai rua wane ni taunga'inga te'ana, fe'enia te'e wane ni fununga aana, nga wane lo'oo ngaia 'e fo'asia la'u mola God.  
\v 8 Ma ngaia ka kwairii te'aga 'ania nga 'ola na'a ngaia 'e agasia ma ka longoa. Sui ma ngaia ka alega no'o fani Jopa.   
\p
\v 9 Na nga ruana gani, alata ni wane lo'oori gila leka 'ua kau, ma gila ka galangi nigi no'o na ma'e fanua 'i Jopa, ma alata no'ona la Pita 'e fane 'i fofona 'ifi, fana 'ani fo'a na bata'ana gani.\fig La Pita 'e fo'a fofona 'ifi.|alt="Peter prays" src="cn01944B.tif" size="col" copy="CN" ref="10:9" \fig*  
\v 10 Ma ngaia ka molo'u, ma ngaia ka siria 'ani fanga. Ma nga alata gila sasari 'ua na fangalaa no'ona, ngaia ka agasia te'e faata'inga.  
\v 11 Ngaia 'e agasia 'i Langi ngaia 'e 'ulasi, ma ka agasia nga 'ola 'ilaka'u nga 'abale'e ruu na'a gila gema na fai du'udu'ui 'ola ai gila fa'asifole'enia mai 'i wado.  
\v 12 Ma 'ubulana me'e ruu no'ona ni 'ola momoori, ma ni 'ola fai 'a'aena ngai ai, ma ni 'ola gila ango 'ania ogoga, ma nga langasi kwasi. Ni 'ola lo'oori, Tagi ala Moses 'e ruia te'efuta wane 'esia 'ania mola.  
\v 13 Sui ma ngaia ka longoa te'e kwala'e 'ola 'e fata 'i lo'oo fana, “Pita, tata'e, moko kwa'iga, moko 'ania.”   
\p
\v 14 Ma la Pita ka lamadu'aa maka fata 'i lo'oo, “Alafa, 'amoe no'o, tofuna nau ku sia 'ania mola te'efuta 'ola ne'e sua ma ka biribiri'a.”   
\p
\v 15 Sui ma kwala'e 'ola lo'oori ka fata la'u 'ilo'oo fana, “'I'oo sia iiria te'efuta 'ola 'e sua ma ka biribiri'a na 'olataa God 'e iiria ngaia 'e le'a ma ka kwari fana 'anilai.”  
\v 16 Oru alata 'ola lo'oori ngaia 'e lau, sui ma gila ka orite'enia la'u mola nga me'e ruu laka'u fe'enia ni 'ola no'ona te'efou fani langi.   
\p
\v 17 Ma la Pita 'e manata suria fa'aladanga na faata'inga lo'oo ngaia 'e agasia. Ma alata no'ona la'u mola, nga wane laka'u la Kornelius 'e alega mai, gila ka kwaiorisi fana 'ifi ala Saemon, ma gila ka nigi no'o maana sinamaa.  
\v 18 Ma gila orisiga ma gila ka fata 'ilo'oo, “'Ino'ona ma nga wane latana la Saemon Pita ngaia 'e nana'i 'i lo'oo?”   
\p
\v 19 Ma alata no'ona, la Pita 'e manata mola 'ua suria nga faata'inga na'a ngaia 'e agasia, suria ngaia 'e siria 'ani su'a na nga fa'aladanga lo'oo. Ma Anoe 'ola Abu ka fata 'ilo'oo fana, “Gwalongo madi, nga oru wane gila nigi 'ilo'oo, ma gila ka kwailo'ofi'o.  
\v 20 Tata'e, moko sifo no'o te'aga, ma 'i'oo sia manata ruarua mola fana lekanga fe'eniga, suria nau na ku alega mai.”   
\p
\v 21 Sui mala Pita ka sifo no'o te'aga, maka fata 'ilo'oo, “Nau na wane no'ona mooru kwailo'ofia lo'oo. Mooru moru leka mai 'utaa lo'oo?”   
\p
\v 22 Gila lamadu'aa ma gila ka fata 'i lo'oo, “La Kornelius nga wane na'ona'o na ta'a ni fununga ne'e ale 'ameeru mai. Ngaia nga wane le'a, ma ka fo'asia God. Ma ta'a 'i Jiu te'efou gila fa'aba'ita. Ma te'e enselo na God 'e iiria fana 'ani soe'o fana 'ifi aana, fana 'ani longoa 'olataa na'a 'i'oo to'o iiria.”  
\v 23 Ma la Pita ka kwaloa ni wane lo'oo fana 'ifi na'a ngaia 'e nana'i ai, fana 'agila eeno madi na logo no'ona.  
\p 'Usugani mola na ruana gani, la Pita 'e sasari fana, ma ka leka fe'eniga, ma tani wane ngaa'i na gila tagoto'o la'u 'i Jopa.  
\v 24 Na te'e gani 'i buri, gila ka nigi no'o 'i Sesarea, nga lefu laka'u la Kornelius 'e mamania ai. Ma ta'a ni futanga aana, ma ta'a ni kwaimaanga aana na'a ngaia 'e soega mai, gila ka mamania la'u mola la Pita fe'enia la Kornelius.   
\p
\v 25 Ma alata la Pita 'e ru'u mola kau, la Kornelius 'e to'odaria, ma ka bobouruuru 'i na'ona 'a'aena la Pita, ma ka fo'asia.  
\v 26 Tafe'ua la Pita ka tata'ea maka fata 'i lo'oo, “'Oi tata'e! 'I'oo sia fo'osi nau mola tofuna 'inau lo'oo nga wane 'ilaka'u la'u mola 'i'oo.”  
\v 27 Ma la Pita ka alafuu fe'enia la Kornelius, ma gala ka ru'u no'o 'ubulana 'ifi. Ma ngaia ka agasia ta'a 'e aula 'e iiki gila ogu.  
\v 28 Ma ngaia ka fata 'ilo'oo te'aga, “Mooru moru su'a le'a no'o na nga tagi ameeru 'i Jiu, 'i ngaia 'e rui 'imeeru meru sia ru'u mola 'ubulana 'ifi amooru, ma 'imeeru meru sia nana'i oguogu mola fe'enia 'amooru ta'a na'a moru 'ame Jiu. Tafe'ua God 'e faate'enia fagu nau ku sia iiria mola te'efuta wane 'e biribiri'a ma ka sua.  
\v 29 Ngaia lo'oo nau ku leka mai na alata na'a 'i'oo soe nau mai, mai nau ku 'ame leka mai fe'enia ta manata ruaruanga la'u. Aia, fu'uwane nau ku orisia 'amooru, fe'ua na'a moru soea nau mai fana 'aku leka mai?”   
\p
\v 30 La Kornelius 'e lamadu'aa maka fata 'ilo'oo, “Kwarita, nau ku fo'a 'i 'ifi agu na oruna mae'ola na alata sina 'e laulafi no'o, nau ku lebe ma te'e wane 'e ru'ufia ruu sinasinalo'a, ngaia 'e ula no'o 'i na'ogu,  
\v 31 ma ka fata 'i lo'oo, ‘Kornelius, God 'e longoa fo'anga amu, ma ka agasia nga taunga'inga le'a amu no'ona na kwaibooninga na nga ta'a galafa lo'oo.  
\v 32 'Oi alea tani wane 'ani leka 'i Jopa fana 'ani soea mai te'e wane latana la Saemon Pita. Ngaia 'e nana'i fe'enia la Saemon, nga wane laka'u 'e launge'enia 'ola na nga susungana buruka, ma 'ifi aana 'e nana'i 'i suria asi.’  
\v 33 Ngaia lo'oo, nau kua 'afe'aferu kua soe'o no'o mai. Ma ngaia 'e le'a ba'ita na'a 'i'oo leka mai. Kiu, God 'e to'oru fe'eni adauru te'efou na alata lo'oori, ma 'imeeru meru ka kwaimamani fana longolana 'olataa na God 'e siria 'i'oo 'ani iiria.”   
\s1 Nga ta'a na'a gila 'ame Jiu gila bi'i longoa nga Kwairiinga Le'a lo'oo  
\p
\v 34 La Pita 'e alafuu ma ka fata 'ilo'oo, “Nau ku su'a le'a no'o ai God ngaia 'e agasia nga ta'a lo'oo te'efou 'e toto'o mola, ma ngaia 'ame eefasia nga te'efuta wane.  
\v 35 Tafe'ua, ma ni dai ne'e fa'aba'ita God, ma ka agea ni 'ola 'e odo, ngaia no'o na wane na'a God 'e fata kwaloa, tafe'ua te'e futa fufutanga 'uta'i na'a ngaia 'e leka mai fa'asia.   
\p
\v 36 Mooru moru su'a suria nga alafuunga na'a God 'e kwatea fameeru ta'a 'i Jiu suria Kwairiinga Le'a lo'oo na aloalonga fe'enia God, tofuna la Jisas Kraes nga wane ne'e Alafa fana ta'a lo'oo te'efou.  
\v 37 Moru ka su'a la'u mola ai na ni 'ola ba'ita laka'u 'e lau 'i Israel, eta mai 'i Galili, burina laka'u la Jon 'e kwaifa'ananau 'ania naruabunga.  
\v 38 Mai moru ka su'a la'u mola ala Jisas nga wane 'i Nasaret, ma mooru ka su'a la'u mola ai God 'e kwatea nga Anoe 'ola Abu ma tegelangaa fana. La Jisas 'e leka na fanua 'e aula, ma ka agea ni 'ola le'a 'e aula lo'oo maka gulaa nga ta'a na'a gila nana'i olofana tegelangaa ala Saetan. La Jisas 'e agea 'ola lo'oori tofuna God 'e nana'i fe'enia.   
\p
\v 39 Meeru meru agasia ni 'ola la Jisas ngaia 'e agea na gule'e lefu 'i Israel ma fanua 'i Jerusalem. Sui ma gila ka kwa'ia, ma gila ka mudu'ia na 'ai folo.  
\v 40 Tafe'ua, God 'e tata'ea fa'asia nga maenga na oruna gani, ma ka faate'enia fameeru.  
\v 41 Ngaia 'ame faata'i la'u fana ta'a lo'oo te'efou; ngaia 'e faata'i mola fameeru nga ta'a na'a God ngaia 'e firi ameeru fana amiri agasia, fana 'ameeru kwairii suria. Ma 'imeeru meru keto, ma meeru ka go'u fe'enia 'i burina 'i ngaia 'e tata'e fa'asia nga maenga.  
\v 42 Ma ngaia ka fata totonga'i fameeru, fana 'ameeru kwaifoula'i 'ania nga Kwairiinga Le'a lo'oo fana ta'a te'efou ma meru ka kwairii la'u ai na la Jisas nga wane na'a God 'e firia fana 'ani kwaisufai na ta'a momoori fe'enia ta'a gila mae no'o.  
\v 43 Ma ni profet lo'oo te'efou gila fata suria nga Kraes, ma gila ka iiria nga ta'a gila tagoto'o aana, God te'e 'olafanataa na rianga aaga, tofuna 'ola na'a nga Kraes ngaia 'e agea faga.”   
\s1 Nga ta'a na'a gila 'ame Jiu gila to'o la'u mola na Anoe 'ola Abu  
\p
\v 44 Ma alata la Pita 'e alaalafuu mola 'ua, nga Anoe 'ola Abu ka fa'afongua nga ta'a na'a gila fafafulongo fana fatalana.  
\v 45 Ma ta'a 'i Jiu na'a gila tagoto'o ala Jisas, gila leka mai fa'asia 'i Jopa fe'enia la Pita, gila ka 'alefo ba'ita, tofuna God ngaia 'e kwate tago no'o na Anoe 'ola Abu fana nga ta'a na'a gila 'ame Jiu.  
\v 46 Kiu, gila longoa ta'a na'a 'ame Jiu, gila fata la'u mola 'ania alafuunga kwaitatari, ma gila ka baatafea God. Ma la Pita ka fata 'ilo'oo,  
\v 47 “Nga ta'a lo'oo, gila to'o la'u mola na nga Anoe 'ola Abu 'ilaka'u la'u mola 'i meeru. Ma te'efuta wane 'ame to'omia 'ani ruiga fa'asia naruabunga 'ania ka'o.”  
\v 48 Ma la Pita ka iiria 'agila naruabu no'o, fana 'ani faate'enia na'a gila tagoto'o la'u mola ala Jisas Kraes. Sui ma gila ka soea fana 'ani nana'i la'u fe'eniga suria tani gani ngaa'i.   
\c 11  
\s1 La Pita 'e kwairii fana nga ta'a gila tagoto'o 'i Jerusalem  
\p
\v 1 Ni Wane ni Kwairiinga fe'enia nga ta'a gila tagoto'o na'a gila nana'i na gule'e lefu 'i Judea, gila longoa nga ta'a na'a gila 'ame Jiu gila fito'o la'u mola na fatalana God.  
\v 2 Ma alata la Pita gila leka mai fa'asia fanua 'i Sesarea gila nigi 'i Jerusalem, nga ta'a 'i Jiu na'a gila fito'o ala Jisas, gila ka iila fala Pita,  
\v 3 ma gila ka fata 'ilo'oo, “Sei! 'Ola 'e fe'ua 'i'oo ru'u 'ubulana 'ifi na ta'a na'a gila 'ame Jiu, ma 'i'oo ko keto la'u mola fe'eniga!”   
\p
\v 4 Ma la Pita ka alafuu te'aga suria ni 'ola te'efou ne'e lau mai na'o maka fata 'ilo'oo,  
\v 5 “Na alata nau ku to'oru na fanua 'i Jopa, nau ku fo'a, mai nau ku agasia te'e faata'inga. Nau ku agasia 'ola 'ilaka'u gule ruu 'e afola gila fa'asifole'enia mai te'agu fa'asia 'i langi, ma ngaia 'e aga 'ilaka'u nga wane ne'e gema na fai du'udu'ui 'ola ai.  
\v 6 Mai nau ku aga 'ubulai, mai nau ku agasia ni 'ola momoori 'ubulana wado, ni 'ola fai 'a'aena ngai ai, ni 'ola gila angoango, ma nga langasi kwasi.\fig God 'e kwatea nga faata'inga fala Pita.|alt="Peter's vision" src="cn01945B.tif" size="col" copy="CN" ref="11:6" \fig*  
\v 7 Sui ma nau ku longoa nga kwala'e 'ola 'e fata 'i lo'oo, ‘Pita tata'e, moko kwa'iga, ma 'i'oo ko 'aniga!’   
\p
\v 8 Tafe'ua nau ku fata 'ilo'oo, ‘Alafa, 'amoe no'o, tofuna nau ku sia 'ania mola 'ua te'efuta 'ola ne'e sua ma ka biribiri'a.’   
\p
\v 9 Sui ma nga kwala'e 'ola ne'e leka mai fa'asia 'i Langi maka fata la'u 'i lo'oo, ‘'I'oo sia iiria mola te'efuta 'ola ngaia 'e sua ma ka biribiri'a na 'olataa na'a God 'e iiria ngaia 'e le'a, ma ka kwari fana 'anilai.’  
\v 10 Nga 'ola lo'oori 'e lau oru fe'e alata, ma gila ka orite'enia la'u mola fani Langi.  
\v 11 Na alata no'ona, nga oru wane fa'asia fanua 'i Sesarea, gila nigi no'o 'i maana 'ifi nau ku nana'i ai.  
\v 12 Ma Anoe 'ola Abu ka iiria fagu, 'aku leka fe'eniga, ma 'inau ku sia manata ruarua mola. Ma nga ono wane lo'oo, na'a gila fito'o ma gila nana'i na fanua 'i Jopa, gila ka leka la'u mola fe'eni nau fana fanua 'i Sesarea, ma meru ka ru'u 'i 'ubulana 'ifi ala Kornelius.   
\p
\v 13 Ma ngaia ka kwairii te'ameeru ngaia 'e agasia te'e enselo ngaia 'e ula 'ubulana 'ifi aana ma ka fata 'ilo'oo fana, ‘'Oi alea te'e wane fana fanua 'i Jopa fana 'ani soea mai nga wane latana la Saemon Pita.  
\v 14 Ngaia te'e iiria nga alafuunga famu, 'e uuta na God te'e fa'amoori'o fe'enia nga ta'a na gila to'oru fe'eni'o.’  
\v 15 Na nga alata nau ku eta fana 'aku alafuu mola te'aga, nga Anoe 'ola Abu 'e sifo no'o mai fafiga, 'ilaka'u la'u mola laka'u ngaia 'e sifo mai fafi adauru na gani na Pentakos.  
\v 16 Mai nau ku manata to'ona nga 'ola laka'u Alafa ngaia 'e iiria maka fata 'ilo'oo, ‘La Jon ngaia 'e naruabu na ta'a 'ania nga ka'o, tafe'ua ma God te'e naruabu 'amooru 'ania nga Anoe 'ola Abu.’   
\p
\v 17 God 'e kwatea la'u mola nga Anoe 'ola Abu fana nga ta'a na'a gila 'ame Jiu, 'ilaka'u la'u mola na'a ngaia 'e kwatea fadauru, na alata laka'u goru fito'o na nga Alafa la Jisas Kraes. Ngaia lo'oo, ngaia 'ame odo no'o fana 'aku to'o'usia God alata ngaia 'e kwaloa wane no'ona!”   
\p
\v 18 Ma nga alata gila longoa nga 'ola lo'oori, nga ogarianga aaga ka mamalo no'o, ma gila ka baatafea God, ma gila ka fata 'ilo'oo, “'Ilo'oo, God 'e kwaialami la'u mola fana ta'a na'a gila 'ame Jiu 'agila bulota'i mai fa'asia rianga aaga, ma gila ka daria mooringa fooru lo'oo!”   
\s1 Nga oguogunga na ta'a na gila fito'o 'i Antiok  
\p
\v 19 Ma tofuna nonifiinga na alata gila kwa'ia la Stifin, nga ta'a gila tagoto'o gila ka tagala'i. Ma tani ta'a aga gila leka no'o fana gule'e lefu 'i Fonisia, ma fana mamalau 'i Saeprus, ma fanua ba'ita 'i Antiok, ma gila ka kwairii 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo fana ta'a na Jiu.  
\v 20 Ma tani ta'a ngaa'i gila tagoto'o fa'asia mamalau 'i Saeprus, ma nga fanua ba'ita 'i Saerin, gila ka leka la'u mola fana fanua 'i Antiok, ma gila ka kwairii 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo 'i suria nga Alafa Jisas fana ta'a na'a gila 'ame Jiu la'u mola.  
\v 21 Ma nga tegelangaa na God ka nana'i fe'enia nga ta'a gila tagoto'o, ma nga ta'a 'e aula, gila ka tagoto'o la'u mola, ma gila ka bulota'i no'o te'ana nga Alafa.   
\p
\v 22 Nga kwairiinga suria ni 'ola lo'oori 'e talofia no'o fufu'i ta'a gila tagoto'o 'i Jerusalem, ma nga ta'a na'ona'o aaga gila ka alea la Banabas fana fanua 'i Antiok.  
\v 23 Ma alata ngaia 'e nigi, ngaia 'e aga su'ana nga kwailaeta'afiinga ana God no'ona, ma ngaia ka aile'a ba'ita, ma ka kwaibooni aga te'efou fana 'agila ula ngasi 'ania fito'onga aaga na nga Alafa.  
\v 24 La Banabas ngaia wane 'e le'a, ma nga fito'onga aana 'e tegela'a, ma nga Anoe 'ola Abu 'e fa'afongua. Ma tofuna la Banabas, ta'a 'e aula gila ka eta fana 'agila tagoto'o no'o na nga Alafa.   
\p
\v 25 Sui ma la Banabas 'e leka fana fanua 'i Tarsus, maka kwailo 'ofia la Saul.  
\v 26 Ma alata la Banabas 'e to'odaria la Saul, ngaia 'e talaia fana fanua 'i Antiok. Ma gala ka nana'i 'i no'ona te'e farisi. Ma gala ka saku fe'enia fufu'ita'a gila tagoto'o no'ona, ma gala ka fa'ananaua ta'a 'e aula. Ma 'i Antiok ngaia na fanua eteeta na'a ta'a gila eta fana fa'alatalana ta'a gila tagoto'o 'ania “Kristin.”   
\p
\v 27 Ma nga alata no'ona, tani profet gila leka fa'asia fanua 'i Jerusalem, ma gila ka leka fana fanua 'i Antiok.  
\v 28 Te'e wane aga latana la Agabus ngaia 'e ula, ma ka fata 'ania tegelangaa na Anoe 'ola Abu, maka iiria nga molo'unga ba'ita te'e lau na fanua lo'oo 'i wado. (Ngaia te'e nigi mai na alata la Kladius ngaia 'e kiingi 'i Rom.)  
\v 29 Ma nga ta'a gila tagoto'o lo'oo, gila ka manata fana kwatelana bata fana kwaibooninga na ta'a gila tagoto'o na gila nana'i 'i Judea. Ma nga ta'a no'ona te'efou, gila ka kwatea 'olataa na'a to'omia 'agila kwatea.  
\v 30 Ma gila ka agea 'ilo'oo, ma gila ka kwatea bata fala Banabas ma la Saul, fana 'agala ngaria fana ta'a na'ona'o na fufu'ita'a gila tagoto'o 'i Jerusalem.   
\c 12  
\s1 La Herod 'e malate'ote'o na ta'a gila tagoto'o 'i Judea  
\p
\v 1 Ma alata no'ona, la Herod nga kiingi ngaia 'e gemasia tani wane na fufu'ita'a gila tagoto'o, ma ngaia 'e siria 'ani fa'anonifiiga.  
\v 2 Ma ngaia ka alea ni wane ni fununga aana 'agila kwa'ia la Jemes, nga o'ana la Jon, 'ania naifi.  
\v 3 Ma alata ngaia 'e agasia na'a Jiu gila aile'a ba'ita fe'enia nga 'ola ngaia 'e agea, ngaia ka alea ni wane ni fununga aana, ma gila ka gemasia la'u mola la Pita. Ngaia 'e agea nga 'ola lo'oo na alata na Fafangalaa na beret na'a iist 'amoe 'i 'ubulai.  
\v 4 Ma burina gila gemasia la Pita 'e sui mola, ma gila ka arua 'i 'ubulana 'ifi na lokafu, ma nga fai fufu'i wane na fununga gila ka folo 'afuia, ma gila arua fai wane 'ubulana te'e fifigu te'e wane. Tofuna la Herod 'e madafia fana sufalana la Pita 'i maana ta'a lo'oo burina nga Fafangalaa na Tala Riunga.  
\v 5 Ma la Pita 'e nana'i mola 'ubulana 'ifi na lokafu. Ma fufu'i ta'a gila tagoto'o, gila ka fo'a tegela'a no'o te'ana God fala Pita.   
\s1 Nga enselo 'e talaia la Pita fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu  
\p
\v 6 Na nga logo 'i na'ona la Herod 'ani sufaa la Pita 'i maana ta'a lo'oo, la Pita ngaia 'e eeno mola laloana rua wane ni folonga. Gila gaua 'ania rua seni, ma tani wane ni folonga ngaa'i gila ka folo la'u mola mai 'i maana sinamaa na 'ifi na lokafu.  
\v 7 'E lebe mola ma te'e enselo na Alafa 'e leka mai te'ana, ma nga kwangakwanga 'e lala 'afuia 'ubulana tofi 'ifi na lokafu na ngaia 'e eeno ai. Ma nga enselo ka gema gouna nimana la Pita maka fa'a aaga, maka fata 'ilo'oo, “'Oi tata'e 'aferu!” Sui, ma seni laka'u gila gaua 'ania nimana ka mou no'o fa'asia.  
\v 8 Sui ma nga enselo no'ona ka alafuu 'ilo'oo, “'Oi ru'ufia ruu amu, moko arua butu no'ona amu 'i 'a'aemu.” Ma la Pita ka lo'o suria. Sui ma nga enselo ka fata la'u 'ilo'oo, “'Oi ru'ufia nga ruu tekwa amu fafi'o, moko leka mai fe'eni nau.”\fig Nga enselo 'e talaia la Pita fa'asia 'ifi na lokafu.|alt="Peter leaves prison" src="cn01953B.tif" size="col" copy="CN" ref="12:8" \fig*   
\p
\v 9 Ma la Pita ka leka fe'enia 'i maa fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu. Ma ngaia madafia iiria ngaia 'e agasia mola nga faata'inga, ma ngaia 'ame su'a mola 'i suria nga 'ola lo'oo enselo lo'oori ngaia 'e agea fana ngaia 'ola kwala'imori.  
\v 10 Ma nga enselo lo'oori fe'enia la Pita, gala ka leka no'o, gala ka riufia no'o wane ni folonga eteeta, sui ma ruana wane la'u mola, sui ma gala bi'i nigi na sinamaa na'a gila launge'enia 'ania aeon, na'a ngaia 'e leka kau fana 'ubulana fanua. Ma nga sinamaa no'ona ka 'ulasi mola fagaa'a, ma gala ka ru'u no'o 'i maa. Ma alata gala leka kau suria tala ba'ita, 'afe'aferu mola ma nga enselo lo'oori ka leka no'o fa'asia la Pita.   
\p
\v 11 Sui ma la Pita ka bi'i su'aai na 'ola ne'e lau ana ma ka fata 'ilo'oo, “Kiu nau ku bi'i su'aai ngaia 'e to'o no'o. Nga Alafa God ngaia 'e alea mai nga enselo aana, ma ka fa'amoori nau fa'asia la Herod fe'enia nga ta'a 'i Jiu lo'oo, ma ta'a gila 'ame kwa'i nau 'ilaka'u na'a gila fadaa fana agelai.”   
\p
\v 12 Alata la Pita ngaia 'e su'a no'o na 'ola lo'oo, ngaia ka leka no'o fana 'ifi ani Meri ga'ia la Jon Mak. Ma nga ta'a 'e aula gila ogu 'ubulana 'ifi lo'oori, fana 'agila fo'a fala Pita.  
\v 13 Alata la Pita 'e nigi mai, ngaia 'e ula gula 'i maa na sinamaa, ma ngaia ka igiigi. Ma te'e lari'i ni taunga'inga na 'ifi lo'oori latana ni Roda 'e leka mai.  
\v 14 Ma alata ngaia 'e longo su'ana kwalana la Pita, ngaia 'e aile'a ba'ita, ma ngaia ka mabolosia mola fana 'ani 'ulasia nga sinamaa no'ona. Tafe'ua ngaia totola no'o, maka kwairii madi na'a la Pita ngaia 'e ula mai 'i maa.  
\v 15 Ma gila 'ame fito'o mola ana, ma gila ka fata 'ilo'oo, “'I'oo kaku mola.” Tafe'ua ngaia 'e orisu'usu'u fe'eniga maka fata 'i lo'oo, “Nau ku fata kwala'imori.”  
\p Gila lamadu'aa ma gila ka fata 'ilo'oo, “Bala nga enselo aana ta'ua lo'oo.”\f + \fr 12:15  \ft Ta'a 'i Jiu gila tagoto'o na God ngaia 'e kwatea enselo fana 'agila aga suria ta'a aana, ma gila madafia enselo lo'oori 'e aga ta'ua wane na ngaia 'e aga suria. \f*   
\p
\v 16 Ma alata no'ona la'u mola, la Pita 'e igiigi la'u mola. Ma alata gila 'ulasia nga sinamaa, gila ka agasia la Pita, ma gila ka 'alefo ba'ita.  
\v 17 Ma ngaia ka lalokau 'ania nimana fana 'agila nana'i aloalo. Ma ngaia ka kwairii te'aga na nga 'ola na God 'e agea alata ngaia 'e rubea no'o fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu. Ma ngaia ka fata 'i lo'oo, “Ta'a moru leka kau, ma moru kwairii 'ania nga 'ola lo'oo te'ala Jemes\f + \fr 12:17  \ft La Jemes lo'oo ngaia asina ala Jisas, ma ngaia na wane ni kwaitalainga na ta'a gila tagoto'o 'i Jerusalem. \f* fe'enia nga ta'a ngaa'i gila tagoto'o.” Alata ngaia 'e iiria ni 'ola lo'oori 'e sui, ngaia ka leka no'o kau fana gule'e lefu matari.   
\p
\v 18 Ma 'usu'usugani no'ona, nga ma'unga ba'ita 'e tata'e laloana nga ta'a ni folonga lo'oo, tofuna gila bobolosia nga 'olataa ne'e lau ana la Pita.  
\v 19 Ma la Herod ka alea ta'a ni fununga fana 'agila kwailo 'ofia la Pita. Tafe'ua ma gila 'ame daria. Ma ngaia 'e sufaa ta'a ni folonga aana, ma gila 'ame su'asuria nga 'olataa ne'e lau ala Pita, ma ngaia ka kwatea ni wane ni fununga aana, fana 'agila kwa'iga te'efou.  
\p Ma 'i burina, la Herod 'e leka fa'asia gule'e lefu 'i Judea, ma ka leka maka nana'i mola suria te'e alata sisika 'i Sesarea.   
\s1 Nga maenga ala Herod  
\p
\v 20 Ma la Herod 'e ogaria ba'ita fana ta'a 'i Taea ma 'i Saedon. Ma gila ogu 'i talaga, ma gila ka leka te'ala Blastas fana 'ani kwaibooni aga, tofuna ngaia nga wane ba'ita 'ubulana 'ifi ala Herod. Sui ma gila bi'i leka te'ala Herod, ma gila ka soea fana aloalonga. Gila soea 'ilo'oo, tofuna gila siria forilana fangalaa fa'asia nga gule'e lefu na'a la Herod ngaia 'e kiingi fafia.   
\p
\v 21 Ma gani la Herod 'e firia fana ngaia 'ani alafuu te'ana ta'a lo'oo, 'e nigi no'o mai. 'Ilo'oo ngaia 'e ru'ufia nga ruu kwangakwanga'a aana, ma ka bi'i to'oru na lefu ni to'orunga na kiingi, ma ngaia ka alafuu te'aga.  
\v 22 Alata ngaia 'e alafuu 'e sui mola, nga ta'a no'ona gila ka o'omae ba'ita ma gila ka 'ilo'oo, “Nga kwalana wane 'amoe no'o lo'oo, gwae 'ino'ona ma kwalana god lo'oo!”  
\v 23 Ma 'ame gole mola ma enselo na God ka leka mai ma ka kwa'ia la Herod, ma ngaia ka fii, tofuna ngaia 'ame fa'aba'ita God. Ma nga wawaa gila ka 'ania nonina, ma 'i burina ngaia ka mae no'o.   
\p
\v 24 Ma nga fatalana God ka tagala'i na fanua 'e aula no'ona, ma nga ta'a 'e aula no'ona gila ka fito'o aana.   
\p
\v 25 Ma la Banabas ma la Saul, gala ka ori no'o fana fanua 'i Antiok fa'asia 'i Jerusalem 'i burina na'a gala fa'asuia nga taunga'inga na'a gila kwatea fagaa'a. Ma gala ka feea no'o la Jon Mak fe'enia gaa'a.   
\c 13  
\s1 Gila eefasia la Banabas ma la Saul  
\p
\v 1 Ma tani profet ma nga ta'a ni kwaifa'ananaunga, gila to'oru la'u mola 'i Antiok, laloana nga fufu'i ta'a gila tagoto'o. Gila na: la Banabas, mala Simion laka'u gila fa'alataa 'ania “wane bobola'a,” la Lusias fa'asia 'i Saerin, mala Manaen laka'u gila langonia fe'enia la Herod nga kiingi, ma la Saul.  
\v 2 Alata ta'a lo'oori gila fo'asia God ma gila abu keto, Anoe 'ola Abu 'e fata 'ilo'oo faga, “Moru 'efasia la Banabas ma la Saul fagu 'agala agea nga taunga'inga lo'oo nau ku firi 'agaa'a fai.”   
\p
\v 3 Burina gila abu keto ma gila fo'a, gila te'efou gila ka arua nga nimaga fafi 'agaa'a, sui ma gila ka ale 'agaa'a no'o.   
\s1 La Banabas ma la Saul gala leka fani Saeprus  
\p
\v 4 Ma tofuna nga Anoe 'ola Abu laka'u 'e alea la Banabas ma la Saul, gala ka leka no'o fana fanua 'i Selusia fa'asia fanua 'i Antiok, ma gala ka olofolo na faka fana nga mamalau 'i Saeprus.  
\v 5 Alata gala nigi na fanua 'i Salamis, gala ka kwairii 'ania fatalana God 'ubulana 'ifi ni fo'anga na Jiu. Ma la Jon Mak 'e leka la'u mola fe'eni 'agaa'a fana kwaibooninga agaa'a.   
\p
\v 6 Ma alata gila leka fa'asia fanua 'i Salamis, gila ka olofolo fana fanua 'i Pafos. No'ona, gila to'odaria te'e wane 'i Jiu na'a latana la Bar Jisas. Ngaia 'e taunga'i na rufiniwai, ma ngaia nga profet 'ame to'o.  
\v 7 Ngaia 'e taunga'i fe'enia nga wane ba'ita na mamalau no'ona latana la Sergius Polus, wane su'a'ola. Sergius Polas 'e soea la Banabas ma la Saul te'ana, tofuna ngaia 'e siria 'ani longoa fatalana God. Ma gala nigi ma gala ka alafuu fe'enia.  
\v 8 Tafe'ua mala Bar Jisas ne'e taunga'i 'ania rufiniwai, na'a nga latana la'u la Elaemas na alafuunga 'i Grik, ngaia to'o'usia, ma ngaia ka irito'ona fana to'ofonosilana wane ba'ita lo'oori fa'asia gila ta tagoto'o la'u ala Jisas.   
\p
\v 9 Ma Anoe 'ola Abu 'e fa'afongua la Saul na gila fa'alataa la'u mola 'ania la Pol, ma ngaia ka arua nga maana na wane lo'oo 'e taunga'i 'ania rufiniwai,  
\v 10 maka fata 'ilo'oo fana, “'I'oo 'ilaka'u no'o Saetan! 'I'oo marimae na ni 'ola le'a lo'oo te'efou, moko su'a le'a la'u mola na ta'ita'ina kotonga ria lo'oo, ma gani mai gani 'i'oo irito'ona fana bulosilana to'onga na God fana kotonga.  
\v 11 Aia, God te'e kwatea kwa'ikwa'inga famu na alata lo'oo no'o. Nga maamu te'e logo, ma 'i'oo sia agasia mola ta 'ola suria tani alata ngaa'i.”  
\p Ma alata no'ona mola, maana la Elaemas 'e logo te'efou no'o, ma ka leka gagalo no'o fana wane 'ani dau na nimana ma ka talaia.  
\v 12 Alata nga wane ba'ita lo'oori ngaia 'e agasia nga 'ola lo'oori, ngaia ka tagoto'o no'o ala Jisas tofuna ngaia 'e 'alefo ba'ita na kwaifa'ananaunga agaa'a suria nga Alafa.   
\s1 Gila nana'i 'i Antiok ma'e fanua 'ubulana gule'e lefu 'i Pisidia  
\p
\v 13 Sui mala Pol ma tani ta'a ngaa'i na gila leka fe'enia, gila olofolo mai fa'asia fanua 'i Pafos, ma gila ka nigi na fanua 'i Perga, 'ubulana gule'e lefu 'i Pamfilia. Ma la Jon Mak ka leka no'o fa'asi 'agaa'a no'ona, ma ka ori no'o fani Jerusalem.  
\v 14 Sui ma gila leka fa'asia 'i Perga, ma gila nigi no'o 'i Antiok, ma'e fanua 'ubulana gule'e lefu 'i Pisidia. Na Sabat, gila ka leka 'ubulana 'ifi ni fo'anga na Jiu, ma gila to'oru no'o 'i wado.  
\v 15 Burina nga idunga lo'oo fa'asia nga Tagi ala Moses ma nga girigiringa na profet, nga ta'a na'ona'o na 'ifi ni fo'anga lo'oo gila kwatea alafuunga faga ma gila ka 'ilo'oo, “Wane goru futa, lauta moo'o molo to'o na alafuunga na kwaibooninga fana nga ta'a lo'oo, 'imeeru meru siria moo'o 'amolo alafuu faga.”   
\p
\v 16 'Ilo'oo, ma la Pol 'e tata'e, ma ka lalokau 'ania nimana fana 'agila aloalo, ma ka tala'aea alafuunga maka fata 'ilo'oo, “Ta'a 'i Jiu, ma 'amooru ta'a na moru 'ame Jiu na'a mooru fo'asia God, moru gwalongo madi mai fagu!  
\v 17 God adauru ta'a 'i Jiu, ngaia 'e firia wawarifu dauru ma ka kwatea orioritana dauru ka aula na alata gila nana'i 'i Ijip, na lefu na'a fanua aga 'amoe. Ma God ka talaiga fa'asia 'i Ijip 'ania nga tegelangaa ba'ita aana.  
\v 18 Ma suria fai akwale'e farisi, ngaia 'e aga suriga 'ubulana gule'e lefu langalanga.  
\v 19 Ngaia ka tagale'enia fiu fufutalaa na fanua ba'ita 'i Kenan, ma ka kwatea wado no'ona fana ta'a aana.  
\v 20 Fa'asia alata na gila to'oru 'i Ijip leleka maka nigi na alata na gila leka fani Kenan, ngaia fai tangalau ma nima akwale'e farisi. 'I burina, God ka kwatea nga ta'a ni kwaisufaingaa faga, leleka maka nigi na alata laka'u ala Samuel nga profet.   
\p
\v 21 Ma alata gila kwaisoe fana nga kiingi, God 'e firia la Saul 'ani ba'ita faga. La Saul na'a nga wela ala Kis, fa'asia nga fufutalaa ala Benjamin. Ma ngaia ka ba'ita faga suria fai akwale'e farisi.  
\v 22 Tafe'ua God 'e ofotaa la Saul, ma ka arua la Defete 'ani kiingi faga. Ma God ka fata 'i lo'oo suria la Defete, ‘La Defete, nga wela ala Jesi, ngaia na'a nga wane na'a 'inau ku aile'a ba'ita fafia, ngaia nga wane ne'e su'aai 'ani agea 'ola lo'oo nau ku siria ngaia 'ani agea.’ \x + \xo 13:22  \xt 1 Samuel 16:12\x*   
\p
\v 23 God 'e eefasia na fufutanga ala Defete, la Jisas, maka arua nga wane ni kwaifa'amooringa fana ta'a Israel, 'ilaka'u ngaia 'e fataarunga'i no'o 'ania.  
\v 24 'I na'ona la Jisas ngaia 'e tala'aea nga taunga'inga aana, la Jon laka'u 'e foulange'enia fana ta'a lo'oo te'efou 'i Israel, fana 'agila bulota'i mai fa'asia rianga aaga, ma gila ka naruabu.  
\v 25 Ma alata la Jon ngaia 'e galangi 'ani fa'asuia no'o taunga'inga no'ona ngaia 'e agea, ngaia ka fata 'ilo'oo fana ta'a, ‘Bala moru madafia iiria nau nga wane laka'u God 'e eefasia lo'oo no'o, tafe'ua nau 'amoe. Nau nga wane na moru kwaimamani fana 'amoe. Ngaia te'e leka mai burigu, mai nau ku 'ame to'omia no'o 'aku rubea nga butu 'i 'a'aena.’ \x + \xo 13:25  \xt Mak 1:7; Luk 3:16; Jon 1:27\x*   
\p
\v 26 “Ma mooru wane goru futa na fufutanga ala Ebraham, ma 'amooru ta'a na'a moru 'ame Jiu na'a mooru fo'asia God, God ngaia kwatea no'o mai fadauru nga alafuunga suria la Jisas ne'e fa'amoori 'adauru.  
\v 27 Aia, ma nga ta'a na'a gila nana'i 'i Jerusalem, ma nga ta'a na'ona'o aaga, gila 'ame su'aai na'a la Jisas ngaia nga Wane ni Fa'amooringa. Ma gila 'ame su'a mola na nga fatalana profet lo'oo, tafe'ua gila idumia na nga Sabat furifuri. Alata gila sufaa la Jisas gila faate'enia na'a fatalana ni profet ngaia 'e kwala'imori.  
\v 28 Gwa'a gila 'ame to'odaria mola ta 'ola na'a 'agila kwa'ia tofuna, ma gila ka soea la Paelat fana 'ani kwa'ia 'ani mae.  
\v 29 Ma 'i burina gila agea ni 'ola lo'oo te'efou na'a Girigiringa Abu ngaia 'e alafuu suria, sui ma gila lafua fa'asia nga 'ai folo, ma gila ka arua 'ubulana giru gwa'u.  
\v 30 Tafe'ua ma God 'e tata'ea fa'asia maenga.  
\v 31 Ma suria gani 'e aula, ta'a na'a gila leleka furifuri fe'enia fa'asia 'i Galili fani Jerusalem, gila agasia la'u mola. Ma alata lo'oo, gila alafuu no'o suria fana ta'a 'i Israel.   
\p
\v 32 “Meeru meru leka mai fana 'ameru kwairii te'amooru 'ania nga Kwairiinga Le'a lo'oo na'a God 'e fataarunga'i 'ania fana wawarifu dauru,  
\v 33 ma ngaia 'e fa'ato'oa no'o fadauru no'o nga ru'uru'ua aana 'ania tata'elana la Jisas fana mooringa. Du'ana God laka'u 'e iiria na ruana ngunga na Sam ne'e 'ilo'oo, \x + \xo 13:33  \xt Sam 2:7\x*  
\q1 ‘'I'oo nga Wela agu.  
\q1 Tala'ina lo'oo nau na'a Mama'a amu no'o.’   
\p
\v 34 “Aia, God 'e fataarunga'i fana 'ani tata'ea la Jisas fa'asia nga maenga, ma ngaia 'ato fana ngaia 'ani mae la'u. 'Ola lo'oori gila giria 'ubulana Girigiringa Abu lo'oo,  
\q1 ‘Nau taku kwatea famu  
\q2 nga nanamanga abu na'a nau ku fataarunga'i 'ania fala Defete.’\x + \xo 13:34  \xt Aesea 55:3\x*   
\m
\v 35 “Ngaia 'e kwala'imori no'o, suria la Defete 'e iiria la'u mola fana God 'ubulana nga Girigiringa Abu ma ka fata 'ilo'oo,  
\q1 ‘'I'oo sia alamia mola wane ni taunga'inga abu amu  
\q2 'ani mae ma ka si'ini.’\x + \xo 13:35  \xt Sam 16:10\x*   
\p
\v 36 “Na nga alata la Defete 'e momoori 'ua, ngaia 'e agea ni 'ola God 'e siria. Alata ngaia 'e mae, gila ka arua 'ubulana giru gwa'u 'i bobona koko'o aana, ma nga nonina ka si'ini.  
\v 37 Tafe'ua la Jisas nga wane na God ngaia 'e tata'ea fa'asia nga maenga, nga nonina ngaia 'ame si'ini.  
\v 38-39 'Ilo'oo, wane goru futa, 'imeeru meru kwairii te'amooru na'a God te'e 'olafanataa na rianga 'amooru 'ania maenga ala Jisas. Ta'a lo'oo te'efou na'a gila fito'o ala Jisas, God te'e lafua rianga aga fa'asiga. Lo'onga suria Tagi ala Moses, ngaia 'ame to'omia 'ani lafua rianga fa'aisga.  
\v 40 Moru aga suri 'amooru, fana nga 'ola na'a ni profet lo'oo gila fata suria ngaia 'e sia lau mola amooru,  
\v 41 suria God ngaia 'e fata 'ilo'oo,  
\q1 ‘Moru gwaalongo,  
\q2 ta'a na'a moru malafofono na fatalagu.  
\q1 Tamoru 'alefo,  
\q2 ma tamoru mae.  
\q1 Tofuna nau taku agea 'ola ne'e fa'anonifii 'amooru  
\q2 alata moru momoori 'ua.  
\q1 Moru 'ame tagoto'o na'a God te'e agea ni 'ola lo'oori,  
\q2 gwa'a nga ta'a ngaa'i gila kwairii te'amooru.’” \x + \xo 13:41  \xt Habakuk 1:5\x*   
\p
\v 42 Ma alata la Pol ma la Banabas, gala ru'u no'o 'i maa fa'asia nga 'ifi ni fo'anga, nga ta'a lo'oo gila soega fana 'agila ori la'u mai na Sabat 'i buri, fana 'agila kwairii te'aga la'u 'ania ni 'ola lo'oo.  
\v 43 'I burina na'a nga ta'a lo'oo gila leka no'o fa'asia nga oguogunga lo'oori, ta'a 'i Jiu 'e aula fe'enia ta'a na'a gila 'ame Jiu, gila leka suria la Pol ma la Banabas. La Pol mala Banabas gala alafuu te'aga 'ania falatetenga fana 'agila ula ngasi na kwailaeta'afiinga na God.   
\p
\v 44 Na Sabat 'i buri, galangia nga ta'a te'efou 'ubulana nga fanua lo'oo, gila nigi mai fana longolana nga fatalana la Pol ma la Banabas suria nga Alafa.  
\v 45 Ma alata ta'a 'i Jiu lo'oo gila agasia nga oguogunga lo'oori 'e ba'ita, manatalaga 'e kwaifii'i ba'ita. Ma gila fata ngenge'a fana ni 'ola lo'oo la Pol ngaia 'e iiria, ma gila ka fata sifo la'u mola aana.   
\p
\v 46 Tafe'ua, la Pol ma la Banabas gala ka alafuu mangoto'o mola, ma gala ka fata 'ilo'oo, “Ngaia 'e to'omia fana 'amele tala'aea alafuunga madi suria nga fatalana God famooru Jiu lo'oo 'i na'o. Tafe'ua ma tofuna na'a moru ma'asini te'enia, ngaia 'e faate'enia na'a mooru moru 'ame to'omia mola ngarilana nga mooringa firi lo'oo. Ngaia na'a me'e mele 'akwasia mooru, ma mele ka leka te'ana nga ta'a na'a gila 'ame Jiu.  
\v 47 Mee'e mele leka te'ana ta'a na'a gila 'ame Jiu, tofuna God ngaia 'e ale 'amee'e maka fata 'ilo'oo,  
\q1 ‘Nau ku aru'o 'i'oo 'ilaka'u no'o nga uunu  
\q2 fana nga ta'a na'a gila 'ame Jiu.  
\q1 Nau ku ale'o fana 'i'oo 'ani kwairii  
\q2 te'ana ta'a lo'oo te'efou fofona fanua lo'oo 'i wado  
\q2 'ania 'olataa na'a nau ku agea fana fa'amoorilaga.’” \x + \xo 13:47  \xt Aesea 42:6; 49:6\x*   
\p
\v 48 Ma nga alata na'a ta'a na'a gila 'ame Jiu gila longoa 'ola lo'oo, gila aile'a ba'ita, ma gila ka baatafea nga kwairiinga na Alafa. Ma nga ta'a na'a God 'e firiga fana nga mooringa firi, gila ka fito'o no'o.   
\p
\v 49 Ma nga fatalana God ka tagafia no'o nga fanua lo'oo te'efou, ma nga ta'a 'e aula gila ka longoa no'o fatalana God 'ubulana fanua no'ona te'efou.  
\v 50 Tafe'ua ma nga ta'a 'i Jiu lo'oo gila ka fata 'i manatalana ta'ageni ba'ita na gila 'ame Jiu na'a gila fo'asia God fe'enia tani ta'a na'ona'o 'ubulana nga fanua no'ona. Ma nga Jiu lo'oori, gila ka tala'ae no'o fana malate'ote'onga ala Pol ma la Banabas, ma gila ka belo 'agaa'a no'o fa'asia nga gule'e lefu lo'oori.  
\v 51 Ma gala ka tafula nga furfuru na wado fa'asia nga 'a'aegaa'a 'ilaka'u nga fa'abasunga no'o faga na'a God te'e sufaga tofuna ta'a gila ma'asini te'enia longolana fatalana God. Ma gala ka leka no'o fani Ikonium.  
\v 52 Ma nga ta'a gila tagoto'o 'i Antiok, gila ka aile'a ba'ita, ma gila fongu 'ania Anoe 'ola Abu.   
\c 14  
\s1 La Pol ma la Banabas gala leka na fanua 'I Ikonium  
\p
\v 1 La Pol mala Banabas gala nigi 'i Ikonium, ma gala ka leka la'u 'ubulana nga 'ifi ni fo'anga na Jiu, 'ilaka'u gala agea furifuri. Ma gala ka fata 'ania tegelangaa, ma nga ta'a 'e aula 'i Jiu, ma nga ta'a na'a gila 'ame Jiu, gila ka tagoto'o ala Jisas.  
\v 2 Tafe'ua ma ta'a na Jiu na'a gila ma'asini tagoto'o, gila ka fata fe'enia ta'a na'a gila 'ame Jiu, ma gila ka malangadaa nga manatalaga 'agila tata'e suaria nga ta'a lo'oo gila tagoto'o.  
\v 3 La Pol ma la Banabas, gala nana'i la'u mola no'ona suria alata 'e aburu, ma gala ka mangoto'o na alafuunga suria Alafa. Ma nga Alafa ka faate'enia nga alafuunga agaa'a suria la Jisas ngaia 'e kwala'imori 'ania kwatelana nga tegelangaa fagaa'a fana agelana 'ola ni 'alefosilai.  
\v 4 Ma nga ta'a 'ubulana ma'e fanua lo'oori, gila ka to'ole'eni toto'o no'o aga na rua gule 'ola. Tani ta'a ngaa'i gila lado fe'enia Jiu, ma tani ta'a ngaa'i gila lado fe'enia la Pol ma la Banabas.   
\p
\v 5 'Ilo'oo ma tani wane ngaa'i na'a 'ame Jiu fe'enia tani ta'a 'i Jiu ngaa'i ma nga ta'a na'ona'o aaga, gila ka fadaa fana malate'ote'onga ala Pol ma la Banabas, ma gila ka siria 'agila 'uiga 'ania fou 'agila mae la'u mola.  
\v 6 Alata na'a la Pol ma la Banabas gala su'aai, gala ka 'akwa fana fanua 'i Listra, ma fanua 'i Derbe 'ubulana gule'e lefu 'i Laekonia, ma fana nga ma'e fanua garigariga.  
\v 7 No'ona, gala ka kwaifoula'i la'u 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo.   
\s1 La Pol ma la Banabas gala agea taunga'inga na fanua 'i Listra ma 'i Derbe  
\p
\v 8 Ma te'e wane ngaia 'e nana'i 'i Listra nga 'a'aena 'e mae. Nga 'a'aena 'e mae 'e eta no'o mai na alata ngaia 'e futa, ma ngaia 'ame leka no'o.  
\v 9 Ngaia 'e to'oru 'i wado, ma ka gwaalongo suria fatalana la Pol. Ma la Pol ka arua nga maana aana, ma ka su'aai nga tagoto'onga aana ala Jisas, ngaia 'e su'asuria 'ani gulaa mola,  
\v 10 ma ngaia o'omae ba'ita maka fata 'ilo'oo, “'Oi tata'e, moko ula!” Ma nga wane lo'oo 'e oloala'a, ma ka riu kwairiu no'o 'i laloaga.   
\p
\v 11 Alata oguogunga lo'oo gila agasia 'ola lo'oo la Pol 'e agea, gila ka o'omae ba'ita 'ania alafuunga aaga ta'a 'i Laekonia, ma gila ka fata 'ilo'oo, “Nga god lo'oo gila 'ilaka'u no'o nga wane, ma gila ka sifo no'o mai te'adauru!”  
\v 12 Gila ka fa'alataa la Banabas 'ania la Sus, nga latana te'e god na gila tagoto'o ai, ma la Pol gila ka fa'alataa 'ania la Hermes, nga wane ni ngarilana alafuunga na ni god lo'oo, tofuna ngaia wane na 'e alafuu 'ania fagaa'a.   
\p
\v 13 Ma nga 'ifi ni fo'anga na god latana Sus ngaia 'e nana'i gula 'i maa na fanua lo'oori. Ma nga fataabu aana god Sus, ngaia 'e leka ma ka ngaria mai buruka, ma nga lalama na 'ai, maka arua maana tatafa na fanua lo'oori tofuna ngaia fe'enia nga oguogunga lo'oori, gila siria 'agila kwatelana nga tabonga fana nga rua Wane ni Kwairiinga lo'oo.   
\p
\v 14 Na nga alata la Banabas ma la Pol gala longoa na'a gila agea 'ilo'oo, gala ka gaasia nga ruu agaa'a fana 'ani faate'enia gala ma'asini ai, ma gala ka fata 'ilo'oo,  
\v 15 “Kwe fu'uwane, fe'ua na moru siria agelana 'ola 'ilo'oo? Mee'e nga wane lo'oo mola 'ilaka'u la'u mola 'i 'amooru. Mee'e mele leka mai fana foule'enilana Kwairiinga Le'a lo'oo suria nga God momoori. Ngaia no'ona tamooru fo'asia no'o. Ma mooru moru sia fo'asia la'u nga nunu'i god lo'oo, tofuna gila sia kwaibooni mola amooru. God ne'e launge'enia 'i langi, ma nga fanua lo'oo 'i wado, ma nga asi, ma nga 'ola lo'oo te'efou ne'e nana'i 'i 'ubulai. \fig La Pol mala Banabas gala ruia ta'a 'i Laekonia gila sia fo'asia gaa'a mola.|alt="Paul and Barnabas" src="cn01964B.tif" size="col" copy="CN" ref="14:15" \fig*  
\v 16 Na nga alata 'e sui kau, ngaia 'e alamia nga ta'a lo'oo na'a gila 'ame Jiu 'agila leka mola suria funi'oonga aaga 'i talaga.  
\v 17 Tafe'ua, ma ngaia 'ame mamalo fa'asia kwatelana 'ola le'a lo'oo fana ta'a lo'oo te'efou gani mai gani, ma ngaia ka faate'enia ngaia 'i talana 'ania ni 'ola le'a na'a ngaia 'e launge'enia. Ngaia 'e kwatea uuta famooru fa'asia 'ubulana lalo, ma ka kwatea lode 'ai fana 'ai na alata aaga, ma ngaia ka kwatea ketonga famooru, ma ka kwatea mango mooru ka aile'a.”  
\v 18 Gwa'a la Pol ma la Banabas gala fata 'ilo'oo, nga oguogunga lo'oori, gila siria 'agila kwatea la'u mola nga tabonga fagaa'a.   
\p
\v 19 Ma tani ta'a 'i Jiu ngaa'i na'a gila leka mai fa'asia fanua 'i Antiok 'ubulana gule'e lefu 'i Pisidia, ma fanua 'i Ikonium, gila nigi mai, ma gila ka kwate alafuunga fana oguogunga lo'oo, fana 'agila ogaria fala Pol ma la Banabas. Ma gila ka 'uia la Pol 'ania fou, ma gila ka tatale'enia 'i maa fa'asia 'ubulana fanua lo'oo, ma gila madafia iiria ngaia 'e mae no'o.  
\v 20 Tafe'ua alata ta'a gila tagoto'o, gila leka mai, ma gila ka ula 'afuia la Pol, ngaia 'e tata'e, maka ori no'o fe'eniga fani fanua. Sui ma gani ngaa'i 'i buri, la Pol ma la Banabas gala ka leka fana fanua 'i Derbe.   
\s1 Gala ori la'u mai fani Antiok  
\p
\v 21 La Pol ma la Banabas gala ka kwairii 'ania nga Kwairiinga Le'a lo'oo 'ubulana fanua 'i Derbe, ma nga ta'a 'e aula no'ona gila ka tagoto'o ala Jisas. Sui ma gala ka ori fana fanua 'i Listra, ma fanua 'i Ikonium, ma fanua 'i Antiok 'ubulana gule'e lefu 'i Pisidia.  
\v 22 Ma gala ka fa'ategelaa nga tagoto'onga na ta'a ni tagoto'onga, ma gala ka kwaibooni aga fana nga tagoto'onga aaga 'ani ngasi. Ma gala ka iiria, “'I na'ona dauru goru ru'u 'ubulana mooringa firi na'a God te'e ba'ita fafia, tagoru to'o daria nga 'ato'atolanga.”  
\v 23 Ma nga fanua lo'oori te'efou, gala ka firia no'o ta'a na'ona'o fana fufu'i ta'a gila tagoto'o. Ma burina nga fo'anga ma nga abu fanganga, gala ka kwatea nga ta'a na'ona'o te'ana nga Alafa, na'a gila fito'o ai.   
\p
\v 24 Sui ma gala ka leka 'ubulana gule'e lefu 'i Pisidia, ma gala ka nigi na gule'e lefu 'i Pamfilia.  
\v 25 Ma gala ka kwairii 'ania nga Kwairiinga Le'a lo'oo 'ubulana fanua 'i Perga. Sui ma gala ka leka fana fanua 'i Atalia.  
\v 26 Sui ma gala ka leka na faka fa'asia no'ona, ma gala ka ori no'o fana fanua 'i Antiok, nga fanua laka'u gala tala'aea nga lelekanga agaa'a fa'asia. Nga ta'a gila tagoto'o na fanua lo'oo na gila fo'a fagaa'a 'i na'o fana God 'ani kwaibooni agaa'a fe'enia nga taunga'inga lo'oo na'a gala fa'asuia no'o.   
\p
\v 27 Ma alata gala nigi no'o 'i Antiok, gala ka ogua nga ta'a gila tagoto'o lo'oo, ma gala ka kwairii te'aga 'ania ni 'ola lo'oo te'efou na'a God 'e agea 'ania agaa'a. Ma gala ka kwairii la'u mola 'ania na'a God 'e kwaibooni na nga ta'a na'a gila 'ame Jiu fana 'agila tagoto'o la'u mola.  
\v 28 Ma gala ka nana'i aburu no'ona fe'enia ta'a gila tagoto'o.   
\c 15  
\s1 Nga ta'a ni fadafadanga 'i Jerusalem  
\p
\v 1 Tani wane ngaa'i 'i Jiu gila leka mai fa'asia gule'e lefu 'i Judea fana fanua 'i Antiok, ma gila ka fa'ananaua nga ta'a na gila 'ame Jiu na gila tagoto'o ma gila ka fata 'ilo'oo, “Ngaia 'e 'ato 'e iiki fana God 'ani lafua 'amooru fa'asia rianga amooru, lauta moru 'ame kwaria lofana wane 'ilaka'u nga Tagi ala Moses 'e iiria.”   
\p
\v 2 La Pol ma la Banabas gala ka orisu'usu'u ba'ita fe'eniga suria nga 'ola lo'oo. Ma gila te'efou gila ka firia la Pol ma la Banabas ma tani wane ni tagoto'onga ngaa'i 'i Antiok, fana 'agila leka 'i Jerusalem fana alafuunga fe'enia ni Wane ni Kwairiinga, ma nga ta'a na'ona'o no'ona suria nga 'ola lo'oo.  
\v 3 Ma nga fufu'i wane ni tagoto'onga lo'oo gila ka alega no'o. Ma alata gila leka no'o, gila riu na gule'e lefu 'i Fonisia ma 'i Samaria, ma gila ka kwairii 'ania nga ta'a laka'u na'a gila 'ame Jiu gila bu'ota'i no'o te'ana God. Ma alata nga ta'a gila tagoto'o gila longoa nga kwairiinga lo'oori, gila ka aile'a ba'ita.   
\p
\v 4 Alata gila nigi no'ona 'i Jerusalem, nga ta'a gila tagoto'o, ma ni Wane ni Kwairiinga lo'oo fe'enia ta'a na'ona'o no'ona, gila ka fata kwaloga. Ma gala ka kwairii 'ania ni 'ola na'a God 'e launge'enia 'i laloana ta'a na'a gila 'ame Jiu.  
\v 5 Tafe'ua tani Farasii na'a gila tagoto'o, gila tata'e ma gila ka fata 'i lo'oo, “Nga ta'a na'a gila 'ame Jiu, lauta gila tagoto'o ala Jisas, tagila kwaria lofana wane, ma gila lo'o la'u mola suria nga Tagi ala Moses 'ilaka'u la'u 'i dauru nga ta'a 'i Jiu.”   
\p
\v 6 Ma ni Wane ni Kwairiinga lo'oo fe'enia ta'a na'ona'o no'ona, gila ka ogu fana alafuunga suria nga 'ola lo'oo.  
\v 7 Ma burina nga alafuunga tekwa lo'oo gila agea 'e sui, la Pita 'e tata'e, maka fata 'ilo'oo, “Wane goru futa, moru su'aai, aburu no'o mai God ngaia 'e firi nau laloamooru fana 'aku kwairii 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo fana ta'a lo'oo na'a gila 'ame Jiu, fana 'agila longoa la'u mola ma gila ka fito'o.  
\v 8 Ma God na'a ngaia 'e su'asuria manatalana ta'a lo'oo te'efou, ngaia 'e faate'enia kwaikwaloinga aana fana ta'a lo'oo na'a gila 'ame Jiu 'ania kwatelana Anoe 'ola Abu faga 'ilaka'u la'u mola na ngaia 'e kwatea fadauru.  
\v 9 Ma te'efuta kwaitataringa ka 'amoe no'o 'i laloadauru ma fe'eniga. Ngaia ka fa'akwaria nga manatalaga, tofuna gila tagoto'o ala Jisas.  
\v 10 Ngaia 'ame le'a fana 'amooru fa'aogaria God 'ania kwatelana te'efuta ato'atolangaa faga suria Tagi lo'oo ala Moses, tofuna wawarifu dauru ma 'i dauru la'u mola, 'e 'ato fana 'agoru lo'o la'u mola suria.  
\v 11 Goru fito'o God 'e fa'amooria dauru fa'asia rianga adauru 'ania 'olataa na la Jisas 'e agea fadauru 'ania kwailaeta'afiinga aana. God 'e fa'amooria la'u mola nga ta'a na'a gila 'ame Jiu 'ilo'oo.”   
\p
\v 12 Ma nga oguogunga lo'oo, gila ka nana'i aloalo alata gila longoa la Banabas ma la Pol gala kwairii 'ania ni 'ola ni 'alefosilai lo'oo God 'e launge'enia 'ania agaa'a fana ta'a na'a gila 'ame Jiu.  
\v 13 Ma 'i burina gala alafuu 'e sui, la Jemes ka fata 'i lo'oo, “Wane goru futa, moru gwalongo madi mai fagu.  
\v 14 La Pita laka'u 'e alafuu bi'i sui mola kau suria nga 'ola na'a God 'e agea fana 'ani faate'enia no'o kwai'afuinga aana fana ta'a na'a gila 'ame Jiu 'ania firilana ta'a 'i laloaga fana 'agila lo'o suria.  
\v 15 Ma ta'a profet gila ka alafuu la'u mola 'ilo'oo, 'ilaka'u nga Girigiringa Abu 'e iiria,   
\q1
\v 16 ‘'Iburina, nau la God, taku ori mai,  
\q2 ma taku tata'ea nga 'ifi ala Defete lo'oo ngaia 'e 'esia no'o.\f + \fr 15:16  \ft Nga verse lo'oo 'e fata suria ba'italana la Defete. \f*  
\q1 Nau taku tata'ea talafurina ni 'ola ai,  
\q2 mai nau taku fa'aula la'u.   
\q1
\v 17 Sui ma nga ta'a matari,  
\q2 tagila leka mai te'agu.  
\q1 Ma nga ta'a na'a gila 'ame Jiu,  
\q2 nau taku fa'alataga no'o 'ania ta'a agu.   
\q1
\v 18 God lo'oo 'e iiria,  
\q2 ngaia 'e kwairii 'ua no'o mai 'ania 'ola lo'oo 'i na'o.’”\x + \xo 15:18  \xt Emos 9:11-12\x*   
\p
\v 19 Aia, ma la Jemes ka alafuu la'u maka fata 'ilo'oo, “Nau ku manata 'ilo'oo, dauru goru sia kwatea mola te'efuta 'ato'atolanga fana ta'a lo'oo na'a gila 'ame Jiu na'a gila bu'ota'i mai te'ana God.  
\v 20 Ngaia 'e le'a fana 'agoru giri faga, ma goru ka kwairii te'aga na gila sia 'ania mola fangalaa lo'oo gila tabo 'ania fana nunu'i 'ola na adalo ma gila sia 'ania mola nga 'ola momoori na'a gila ri'oa, ma gila sia 'ania la'u mola nga 'abu, ma gila ka aga suriga fa'asia nga agemaninga,  
\v 21 Du'ana nga Tagi lo'oo ala Moses, gila idumia 'ua no'o mai 'i 'ubulana 'ifi ni fo'anga aaga na Sabat, ma nga fatalana gila ka foule'enia no'o 'ubulana fanua lo'oo aaga te'efou.”   
\s1 Girigiringa fana ta'a na'a gila 'ame Jiu  
\p
\v 22 Sui ma ni Wane ni Kwairiinga, ma nga ta'a na'ona'o, ma nga ta'a na gila fito'o te'efou, gila ka firia tani wane aaga fana 'agila alega kau fana fanua 'i Antiok fe'enia la Pol ma la Banabas. Gila firia la Judas lo'oo gila fa'alataa la'u mola 'ania la Barsabas, ma la Saelas, suria gaa'a rua wane na'ona'o na fufu'i wane aaga.  
\v 23 Ma nga girigiringa na'a gila kwatea fe'eniga, ngaia 'ilo'oo,  
\p “Meeru ni Wane ni Kwairiinga, ma ni wane na'ona'o lo'oo, ni wanefuta amooru na nga Alafa, 'imeeru meru kwatea kau baole'anga ameeru famooru nga ta'a ni futanga ameeru na'a moru 'ame Jiu, na'a mooru nana'i 'i Antiok, ma 'i Siria, ma 'i Silisia.  
\v 24 Meeru meru longoa iiria tani wane ameeru na'a gila leka kau, ma gila ka kwatea no'o manata gelonga famooru 'ania fatalaga. Ma 'imeeru meru 'ame alega fana agelana ni 'ola no'ona.  
\v 25 Ngaia na'a 'imeeru meru ogu ma meru ka ala fafia 'i laloameeru, fana 'ameru firia tani wane, ma meru ka alega kau te'amooru. Gila tagila leka kau fe'enia rua wane ni kwaimaanga le'a adauru la Pol ma la Banabas.  
\v 26 Gaa'a rua wane na'a gala galangi mae no'o fe'enia nga taunga'inga lo'oo fana Alafa adauru la Jisas Kraes.  
\v 27 'Ilo'oo la'u mola, 'imeeru meru kwatea la'u mola kau la Judas ma la Saelas fana 'agala kwairii la'u mola suria nga 'ola lo'oo meru giria kau.   
\p
\v 28 Du'ana nga Anoe 'ola Abu 'e nana'i fe'enia meeru, ma meru ka ala fafia, 'imeeru meru 'ame arua la'u ta ato'atolangaa fafi 'amooru. Te'e ni 'ola lo'oo na'a 'amoru lo'o suria:  
\v 29 Mooru sia 'ania mola te'efuta fangalaa na gila tabo 'ania fana nga adalo, ma moru sia 'ania mola 'abu. Ma moru sia 'ania mola te'efuta 'ola momoori na'a gila ri'oa. Ma tamoru nana'i fa'asia nga agemaninga. Ma lauta moru nana'i fa'asia ni 'ola lo'oori, ma ngaia le'a no'o. God 'e nana'i no'o fe'eni 'amooru.”   
\p
\v 30 Ma gila ka alea ni wane lo'oori, ma gila ka leka no'o fana fanua 'i Antiok. Ma gila ka ogua nga fufu'ita'a gila tagoto'o no'ona te'efou, ma gila ka kwatea no'o nga alafuunga na'a gila giria mai faga.  
\v 31 Na alata nga ta'a lo'oo gila idumia te'efou 'e sui, gila ka aile'a ba'ita, tofuna nga alafuunga lo'oori 'e gwa'oa no'o manatalaga.  
\v 32 Ma la Judas ma la Saelas, gaa'a rua profet, gala alafuu aburu te'aga sui, ma gala ka kwaibooni aga, ma gala ka fa'ategela manatalaga fana 'agila nana'i 'ani ngasi.  
\v 33-34 Ma 'i burina gala nana'i no'ona suria tani ma'e gani ngaa'i 'e sui, nga ta'a na gila tagoto'o no'ona gila ka alega 'ania nga aloalonga, ma gala ka ori no'o 'i Jerusalem.\f + \fr 15:33-34  \ft Tani girigiringa gila arua verse 34: Tafe'ua la Saelas 'e madafia fana 'ani nana'i mola no'ona 'i Antiok.\f*   
\p
\v 35 La Pol ma la Banabas gala ka nana'i 'i Antiok. Ma gaa'a fe'enia ta'a 'e aula no'ona gila ka kwaifa'ananau, ma gila ka kwaifoula'i 'ania fatalana Alafa.   
\s1 La Pol ma la Banabas gala tagala'i no'o kwairiu  
\p
\v 36 Burina tani alata ngaa'i 'e sui, la Pol 'e fata 'ilo'oo fala Banabas, “Daa'a golo ori la'u fana 'agolo to'o daria nga wanefutanga adaa'a na ma'e fanua laka'u golo kwairii mai 'ania nga fatalana nga Alafa ai, fana 'agolo su'asuria nga to'orunga aaga 'e fe'ua no'o.”  
\v 37 Ma la Banabas 'e siria fala Jon Mak 'ani leka fe'eni 'agaa'a.  
\v 38 Tafe'ua mala Pol 'e manata suria 'ame le'a fala Jon Mak 'ani leka fe'eni agaa'a, tofuna ngaia 'e leka mola fa'asi 'agaa'a 'i Pamfilia, ma ngaia 'ame leka mola fe'eni 'agaa'a fana nga fa'asuilana nga taunga'inga lo'oo.   
\p
\v 39 Ma la Pol fe'enia la Banabas gala ka orisu'usu'u ba'ita 'i laloagaa'a, ma gala ka tagala'i no'o kwaitatari. Sui mala Banabas ka talaia no'o la Jon Mak, ma gala ka olofolo no'o fana mamalau 'i Saeprus.  
\v 40 Ma la Pol ka firia no'o la Saelas, fana 'agala leka. Ma tani wane ni tagoto'onga gila ka ale 'agaa'a no'o burina na'a gila kwatega fana nga Alafa fana 'ani aga suri agaa'a.  
\v 41 Ma gala ka leka, ma gala ka riu 'ubulana gule'e lefu 'i Siria ma 'i Silisia. Ma gala ka fa'ategelaa nga fufu'i ta'a na gila tagoto'o.   
\c 16  
\s1 La Timoti 'e leka fe'enia la Pol ma la Saelas  
\p
\v 1 Ma la Pol 'e leka ma ka nigi na fanua 'i Derbe ma 'i Listra. Ma te'e wane ni tagoto'onga latana la Timoti ngaia 'e nana'i no'ona. Ma tete'e aana nga noni 'i Jiu ma ngaia 'e tagoto'o la'u mola, tafe'ua ma nga ma'aa aana ngaia wane na Grik.  
\v 2 Ma nga ta'a gila tagoto'o no'ona na fanua 'i Listra ma 'i Ikonium, gila iiri ba'ita ana la Timoti.  
\v 3 Ma tofuna la Pol 'e siria la Timoti 'ani leka fe'enia gaa'a, ngaia 'e kwaria lofona. Ngaia agea nga 'ola lo'oori, tofuna ta'a lo'oo 'i Jiu te'efou gila nana'i na lefu no'ona, gila su'a la'u mola na ma'aa ala Timoti ngaia nga wane Grik ma ngaia 'ame kwaria lofona wela aana.   
\p
\v 4 Alata gila leka ma gila ka riu na fanua no'ona, gila ka kwatea nga tagi lo'oo fana nga ta'a gila tagoto'o. Nga tagi lo'oori, ni Wane ni Kwairiinga ma nga ta'a na'ona'o lo'oo gila giria 'i Jerusalem. Ma gila ka iiria la'u fana ta'a no'ona fana 'agila lo'o suria.  
\v 5 Ngaia na'a gila ka fa'ategelaa nga fito'onga na nga fufu'i ta'a gila tagoto'o 'ubulana fanua lo'oo, ma afirina gani 'i burina, ta'a fooru 'e aula la'u mola na gila tagoto'o.   
\s1 La Pol 'e agasia nga faata'inga 'i Troas  
\p
\v 6 Ma la Pol fe'enia ni wane ni kwaimaanga aana, gila leka 'ubulana gule'e lefu 'i Frijia ma 'i Galesia, tofuna nga Anoe 'ola Abu 'e ruia gila sia kwairii mola 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo na gule'e lefu 'i Eisia.  
\v 7 Alata gila nigi toto'o fe'enia gule'e lefu 'i Misia, gila ka irito'ona fana lekanga fana gule'e lefu 'i Bitinia. Tafe'ua nga Anoe 'ola Abu 'ame alamiga.  
\v 8 'Ino'ona, gila ka nigi no'o laloana 'i Misia, ma gila ka leka fana fanua 'i Troas.  
\v 9 Ma logo no'ona, la Pol 'e agasia nga faata'inga. Ngaia 'e agasia te'e wane na gule'e lefu 'i Masedonia 'e ula, ma ka laeta'a maka 'ilo'oo, “'Oi leka mai 'i Masedonia fana 'i'oo 'ani kwaibooni ameeru.”  
\v 10 Ma alata la Pol ngaia 'e agasia nga faata'inga lo'oori, 'imeeru meru ka sasari no'o fana lekanga fana gule'e lefu 'i Masedonia,\f + \fr 16:10  \ft La Pol fe'enia wane ni kwaimaanga aana gila daria la Luk na fanua 'i Troas. \f* tofuna 'imeeru meru su'aai God 'e siria 'ameru leka 'ameru kwairii 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo fana ta'a no'ona.   
\s1 Ni Lidia ngaia 'e tagoto'o ala Jisas  
\p
\v 11 Sui ma meru ka leka fa'asia fanua 'i Troas na faka, ma meru ka olofolo no'o fana mamalau 'i Samotres, ma na gani ngaa'i burina, 'imeeru meru leka fana fanua 'i Neapolis.  
\v 12 Meru leka fa'asia no'ona, ma meru ka leka suria tala 'i fataia fana fanua 'i Filipae, te'e fanua ba'ita 'ubulana gule'e lefu 'i Masedonia, na'a ta'a 'i Rom gila ba'ita fafia. Meeru ka nana'i 'ubulana nga fanua no'ona suria tani ma'e gani ngaa'i.   
\p
\v 13 Na nga Sabat 'imeeru meru leka fa'asia maana tatafa na fanua no'ona, ma meru ka leka fana gegena ka'o ba'ita, tofuna meru madafia iiria lefu fana fo'anga na Jiu ngai no'ona. Meeru nana'i 'i wado, ma meru ka alafuu fana ni noni na'a gila ogu no'ona.  
\v 14 Te'e noni laloana fu'igeni no'ona na'a gila longo 'ameeru na ni Lidia, fa'asia fanua ba'ita 'i Taeataera, ngaia 'e fa'afori 'ania ruu lo'oo ngaia 'e mekumeku'a. Ngaia 'e fo'asia God la'u mola, ma God ka 'ulasia no'o mangona fana ngaia 'ani gwaalongo fala Pol, ma ka tagoto'o na nga 'ola na'a ngaia 'e iiria suria la Jisas.  
\v 15 Sui ma ngaia fe'enia nga ta'a 'ubulana 'ifi aana, gila ka naruabu te'efou no'o. Ma ngaia ka 'unea meeru maka 'ilo'oo, “Lauta moru ala fafia na'a nau ku tagoto'o no'o na nga Alafa, nau ku siria 'amoru leka mai ma moru ka nana'i 'i 'ifi agu.” Ma meru ka nana'i no'o 'i 'ifi aana suria fatalana.   
\s1 Gila arua la Pol ma la Saelas 'ubulana 'ifi na lokafu 'i Filipae  
\p
\v 16 Te'e gani ngaa'i, alata meeru leka fana lefu ni fo'anga, 'imeeru meru to'o daria te'e lari'i nga adalo 'e bo'ea. Nga lari'i lo'oori gila ula 'i burina fana ngaia 'ani taunga'i tago fana tani wane 'ubulana fanua lo'oori. Tofuna nga adalo lo'oori, 'e su'asuria 'ani iiria fana ta'a 'ania nga 'olataa na'a te'e lau mai faga. Ma ngaia ka ngaria bata 'e aula fana wane ne'e to'o na nga lari'i lo'oori.  
\v 17 Ma nga lari'i lo'oo 'e leka suria la Pol fe'eni ameeru, ma ngaia ka o'omae ba'ita maka 'ilo'oo, “Nga ta'a lo'oo, gila na ta'a gila taunga'i fana God ne'e 'inato'o maka ba'ita 'e iiki. Gila kwairii te'amooru 'ania nga 'olataa na God 'e agea fana fa'amoori lamooru.”   
\p
\v 18 Ngaia 'e agea 'ola lo'oo suria ni gani 'e aula, leleka ma la Pol ka ogaria no'o, ma ka bu'ota'i fana maka fata 'ilo'oo fana adalo lo'oori, “Na nga latana la Jisas Kraes, nau ku fale no'o amu, 'i'oo 'ani ru'u mai fa'asia nga lari'i no'ona.” Ma nga adalo lo'oori ka leka no'o fa'asia na alata no'ona.  
\v 19 Ma alata nga ta'a ba'ita na nga lari'i lo'oori gila su'aai na'a nga taunga'inga aana 'ania adalo 'e 'amoe no'o, ma gila sia ngari bata la'u fa'asia, gila ka gemasia la Pol ma la Saelas, ma gila ka tala 'agaa'a te'ana nga ta'a na'ona'o 'i Rom 'i maana uusi'a, nga lefu fana oguogunga na ta'a.   
\p
\v 20 Ma gila ka fata 'ilo'oo, “Nga rua wane lo'oo, gaa'a rua wane 'i Jiu, ma gaa'a gala kwatea nga fifiruta'anga 'ubulana fanua lo'oo adauru!  
\v 21 Gala kwaifa'ananau suria nga falafala ne'e 'ame odo fe'enia nga tagi adauru. Tofuna 'i dauru ta'a Rom, ma ngaia 'e 'ato 'e iiki fana 'aguru leka suria nga falafala aaga.  
\v 22 Aia, nga ta'a 'e aula na'a gila ogu 'i no'ona, gila ka eta fana kwa'i lagaa'a la'u mola. Ma nga ta'a na'ona'o no'ona gila gaasia no'o ruu ala Pol ma la Saelas, ma gila ka iiria fana ta'a ni fununga 'agila labusi agaa'a.  
\v 23 Burina gila kwa'i 'agaa'a, gila ka aru 'agaa'a 'ubulana nga 'ifi na lokafu, ma gila ka iiria fana wane ni folonga na 'ifi na lokafu lo'oori fana 'agila fono ngasi 'usi 'agaa'a.  
\v 24 Ma nga wane ni folonga lo'oori, alata ngaia 'e longoa alafuunga lo'oori, ngaia ka ngari agaa'a, maka aru agaa'a na tofi 'ifi 'i 'ubulana lokafu, sui maka gau fafia no'o 'a'aegaa'a 'i laloana rua me'e 'ai 'e afola ne'e gelo.   
\p
\v 25 Aia, alata to'omia dalototo'o na logo, la Pol ma la Saelas gala fo'a, ma gala ka nguria nguu te'ana God. Ma nga ta'a na'a gila nana'i 'ubulana 'ifi na lokafu lo'oori, gila ka longo suria gaa'a.\fig La Pol mala Saelas gala nana'i 'ubulana 'ifi na lokafu.|alt="Paul and Silas" src="cn02132b.tif" size="col" copy="CN" ref="16:25" \fig*  
\v 26 Ma 'ame gole mola ma nga nununu ba'ita ngaia ka 'asua nga 'ifi na lokafu lo'oori, ma nga babato'olana nga 'ifi lo'oori ka 'asu'asu te'efou no'o. Ma nga sinamaa na 'ifi lo'oori ka 'ulasi te'efou no'o, ma nga kwalo na seni na'a gila firi fafia 'ania ta'a lo'oori 'ubulana 'ifi na lokafu ka arube te'efou no'o fa'asiga.   
\p
\v 27 Ma nga wane ni folonga no'ona 'e lebe mai fa'asia enonga aana, maka agasia na'a nga sinamaa lo'oo 'e 'ulasi te'efou no'o, maka madafia iiria nga ta'a laka'u na'a gila gau fafiga, gila 'akwa te'efou no'o. Ma ngaia 'e lafua nga naifi ni fununga aana maka siria 'ani kwa'ia no'o 'i talana, tofuna ngaia 'e su'aai nga ta'a na'ona'o, tagila kwa'ia lauta na'a ta'a lo'oori gila 'akwa no'o.  
\v 28 Tafe'ua mala Pol 'e o'omae ba'ita maka 'ilo'oo, “'I'oo sia agea la'u te'efuta 'ola 'ino'ona amu 'i talamu! Meeru lo'oo mola te'efou.”   
\p
\v 29 Ma nga wane ni folonga lo'oo 'e kwaiorisi fana nga uunu, maka ru'u mai ma ka lebe 'ania ma'unga, maka bobouruuru 'i 'a'aena la Pol ma la Saelas.  
\v 30 Sui ma ngaia ka talai 'agaa'a 'i maa, maka orisi 'agaa'a maka fata 'ilo'oo, “Rua wane ba'ita, 'olataa lo'oo nau taku agea fana God 'ani fa'amoori nau?”   
\p
\v 31 Gala lamadu'aa ma gala ka 'ilo'oo, “'Oi tagoto'o na Alafa la Jisas fana God 'ani fa'amoori'o, 'i'oo fe'enia nga ta'a na'a gila nana'i 'ubulana 'ifi amu.”  
\v 32 Ma gala ka kwairii 'ania fatalana nga Alafa fana, ma fana nga ta'a na'a gila nana'i la'u mola 'ubulana 'ifi aana.  
\v 33 Alata ngaia 'e logolo'a mola 'ua, nga wane ni folonga lo'oori 'e talai agaa'a, maka narufia nga malafa lo'oo 'i labegaa'a, sui ma ngaia fe'enia nga ta'a te'efou 'ubulana 'ifi aana, gila ka 'afe'aferu gila ka naruabu no'o.  
\v 34 Sui ma ngaia ka talaia la Pol ma la Saelas, ma gila ka leka no'o fani 'ifi aana, ma ngaia ka langoni 'agaa'a. Ma ngaia fe'enia nga ta'a 'ubulana 'ifi aana, gila ka aile'a ba'ita, suria gila tagoto'o na God.   
\p
\v 35 Na fe'e 'usugani no'ona, nga ta'a na'ona'o 'i Rom, gila kwatea alafuunga fana tani ta'a ba'ita ni fununga ma gila ka 'ilo'oo, “Moru leka, moru ka kwairii te'ana nga wane ni folonga laka'u fana 'ani talaia rua wane laka'u fani maa fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu no'ona.”   
\p
\v 36 Sui ma nga wane ni folonga lo'oori 'e leka maka kwairii te'ala Pol maka 'ilo'oo, “Nga ta'a na'ona'o gila iiria mai fana 'aku rube'o fe'enia la Saelas. Ma molo ka leka no'o na aloalonga na alata lo'oo.”   
\p
\v 37 Tafe'ua mala Pol 'e lamadu'aa maka fata 'ilo'oo fana ta'a na'ona'o ni fununga lo'oo, “Nga ta'a na'ona'o 'i Rom gila 'ame kwaisufai 'ua amee'e, ma gila labusi 'amee'e 'i maana ta'a 'e aula. Sui ma gila ka aru amee'e 'ubulana 'ifi na lokafu. Ma nga 'ola lo'oori ngaia 'ame odo, tofuna amee'e nga wane 'i Rom la'u mola lo'oo!\f + \fr 16:37  \ft Ngaia fa'aladamia 'e 'ilo'oo: Nga tagi 'i Rom, ngaia 'e ruia nga labusilana ta'a 'i Rom lauta gila 'ame sufaa mola 'ua. \f* Ma alata lo'oo, gila siria 'agila orite'eni nagwa nagwa amee'e. Ngaia 'e 'ato no'o! Mee'e mele siria nga ta'a na'ona'o 'i Rom 'agila leka mai 'i lo'oo, fana 'agila rube 'amee'e.”   
\p
\v 38 Ma nga ta'a ba'ita ni fununga lo'oo gila leka, ma gila ka kwairii 'ania nga alafuunga lo'oori te'ana ta'a na'ona'o 'i Rom. Ma nga alata gila longoa na'a la Pol ma la Saelas gaa'a rua wane 'i Rom la'u mola, gila ka ma'u ba'ita.  
\v 39 Ma gila ka leka mai te'agaa'a, ma gila ka kwaimanadai fagaa'a. Sui ma gila ka talai agaa'a 'i maa fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu, ma gila ka orisi 'agaa'a fana 'agala leka no'o fa'asia fanua no'ona.  
\v 40 Alata la Pol ma la Saelas gala ru'u mai maa fa'asia 'ifi na lokafu lo'oo, gala ka leka no'o fana 'ifi ani Lidia. No'ona gala to'o daria nga ta'a gila tagoto'o, ma gala ka kwatea nga alafuunga na falatetenga faga, sui ma gala leka no'o fa'asia 'i Filipae.   
\c 17  
\s1 Pol ma la Saelas gaa'a 'i Tesalonaeka  
\p
\v 1 La Pol ma la Saelas, gala leka, ma gala ka riu na fanua 'i Amfipolis, ma 'i Apolonia, sui ma gala ka nigi na fanua 'i Tesalonaeka, lefu laka'u nga 'ifi ni fo'anga na Jiu ngaia 'e nana'i ai.  
\v 2 Ma la Pol 'e leka 'ubulana 'ifi ni fo'anga na Jiu lo'oo suria nga falafala aana ne'e agea furifuri. Ma oru Sabat ladolado, ngaia 'e alafuu fe'enia nga ta'a no'ona suria nga Girigiringa Abu.  
\v 3 Ngaia 'e alafuu ma ka idumia nga Girigiringa Abu fana 'ani faate'enia na'a nga Kraes, nga wane na God 'e firia, ngaia te'e nonifii maka mae, sui ma ngaia te'e bi'i tata'e fa'asia maenga. La Pol 'e fata 'ilo'oo, “La Jisas lo'oo nau ku kwaifoula'i 'ania famooru, ngaia na'a nga Kraes, nga wane na'a God 'e firia.”  
\v 4 Ma tani ta'a ngaa'i na Jiu gila ka tagoto'o, ma gila ka lado fe'enia la Pol mala Saelas, ma ni noni na'ona'o 'e aula la'u mola fa'asia 'ubulana maa'e fanua lo'oori fe'enia ta'a 'e aula 'i Grik na'a gila iiri ba'ita na God.   
\p
\v 5 Tafe'ua tani ta'a ngaa'i na Jiu gila kwaifii'i tofuna nga ta'a 'e aula gila leka suria la Pol ma la Saelas, ma gila ka ogua ta'a 'e ria na'a gila riu kwairiu mola 'i maana uusi'a, fana 'agila ogu fe'enia fufu'ita'a lo'oo gila ogaria. Ma nga oguogunga lo'oo ka malangadaa no'o nga fanua lo'oori, ma gila ka ladafia nga 'ifi ala Jason, tofuna gila siria 'agila gemasia la Pol ma la Saelas, fana 'agila talai 'agaa'a te'ana nga ta'a no'ona.  
\v 6 Tafe'ua alata gila 'ame dari 'agaa'a, gila ka gemasia mola la Jason fe'enia tani ta'a ngaa'i na gila tagoto'o, ma gila ka tala 'agaa'a te'ana ta'a na'ona'o 'ubulana fanua, ma gila o'omae ma gila ka 'ilo'oo, “Nga rua wane no'ona, gala agea ni 'ola 'e ria ba'ita 'ubulana fanua 'e aula! Ma alata lo'oo, gala leka la'u mai 'ubulana nga fanua lo'oo adauru,  
\v 7 ma la Jason 'e kwaloga 'ubulana 'ifi aana. Gila te'efou no'o gila mousia nga tagi na kiingi adauru 'i Rom, tofuna gila iiria te'e alafa ngaa'i la'u na latana la Jisas.”  
\v 8 Ma nga alafuunga lo'oori 'e kwatea no'o ogarianga ba'ita fana nga oguogunga lo'oori fe'enia nga ta'a na'ona'o lo'oo.  
\v 9 Ma nga ta'a na'ona'o lo'oo gila ula burina la Jason fe'enia nga ta'a ngaa'i la'u, fana 'agila kwatea bata fana 'agila rubega.\f + \fr 17:9  \ft Nga bata lo'oori 'e 'ilaka'u nga fataarunga'inga na'a la Pol ma la Saelas gala sia agea la'u ta kwaifarifaringa 'ubulana nga fanua no'ona. \f*   
\s1 Ta'a 'i Berea gila tagoto'o ala Jisas  
\p
\v 10 Alata ngaia 'e logo no'o, nga ta'a gila tagoto'o gila ka alea la Pol ma la Saelas fana fanua 'i Berea. Alata gala nigi kau ai, gala ka leka 'ubulana 'ifi ni fo'anga na Jiu.  
\v 11 Ma ta'a no'ona gila to'o na falafala 'e le'a ne'e riufia la'u nga ta'a 'i Tesalonaeka, tofuna gila siria longolana 'olataa na'a la Pol ngaia 'e iiria. Ma afirina gani, gila idumia nga Girigiringa Abu fana 'agila su'asuria 'olataa na'a la Pol 'e iiria ngaia 'e kwala'imori.  
\v 12 Ma nga ta'a 'e aula, gila ka tagoto'o, ma ni noni na'ona'o 'e aula na Grik, ma nga ta'a 'e aula la'u mola 'i Grik, gila ka tagoto'o.   
\p
\v 13 Tafe'ua alata nga ta'a 'i Jiu na gila nana'i 'i Tesalonaeka, gila longoa la Pol ngaia 'e kwairii la'u mola 'ania fatalana God 'i Berea, gila leka la'u mola mai, ma gila ka kotea la'u mola nga ta'a 'i Berea 'agila ogaria fagaa'a.  
\v 14 'Ame gole mola, ma tani ta'a ngaa'i na gila tagoto'o, gila ka alea la Pol fani suria asi fa'asia fanua 'i Berea. Tafe'ua mala Saelas ma la Timoti, gala ka nana'i mola 'i Berea.  
\v 15 Ma nga ta'a na'a gila leka fe'enia la Pol, gila leka fe'enia, leleka ma gila ka nigi no'o na fanua 'i Atens. Sui ma gila bi'i ori fani Berea fe'enia alafuunga ala Pol fala Saelas ma la Timoti, fana 'agala leka 'aferu te'ana.   
\s1 La Pol 'e alafuu na fanua 'i Atens  
\p
\v 16 Ma alata la Pol 'e nana'i no'o 'i Atens mamania la Saelas ma la Timoti, ngaia 'e kwaimanadai ba'ita, tofuna ngaia 'e agasia nga nununa adalo 'e aula gila nana'i 'ubulana fanua lo'oori 'i Atens.  
\v 17 Ngaia na'a ngaia 'e leka 'ubulana 'ifi ni fo'anga na Jiu, maka alafuu fana Jiu, ma nga ta'a na'a gila 'ame Jiu na'a gila iiri ba'ita na God. Ma ngaia ka alafuu la'u mola maana uusi'a gani mai gani fana nga ta'a na'a gila riu kwairiu mola 'i laloaga.  
\v 18 Ma ta'a ni kwaifa'ananaunga na rua fufu'ita'a lo'oo na Grik, na fufu'i ta'a ngaa'i na'a gila fa'alataga 'ania ‘Epikurean’ ma nga ta'a ngaa'i ‘Stoik’ gila orisu'usu'u la'u mola fe'enia la Pol. Ma tani ai aga gila ka fata 'ilo'oo, “'Olataa lo'oo wane lo'oo 'ame su'a'ola 'e siria 'ani iiria?”  
\p Ma tani ai na ta'a lo'oori gila ka fata 'ilo'oo, “Ngaia aga 'ilaka'u ngaia 'e fata suria fo'asilana la'u nga god matari lo'oo.” Gila fata 'ilo'oo tofuna la Pol 'e kwairii suria la Jisas, ma nga tata'enga fa'asia nga maenga.  
\v 19 Ma gila ka talaia la Pol 'i na'ona nga ta'a ba'ita ni fadafadanga na gila fa'alataga 'ania Areopagus, ma gila ka fata 'ilo'oo, “Meeru meru siria ameru su'asuria nga kwaifa'ananaunga fooru lo'oo 'i'oo fata suria, welakau.  
\v 20 Tofuna nga 'ola lo'oo meru longoa 'i'oo iiria ngaia 'e matari no'o fa'asia nga 'ola meru longoa 'i na'o, ma 'imeeru meru siria 'ameru su'asuria nga fa'awatagalai.”  
\v 21 (Gila fata 'ilo'oo, tofuna nga ta'a 'i Atens, ma nga ta'a na'a gila leka mai fana to'orunga 'i Atens, gila siria alafuunga gani mai gani suria nga kwairiinga na 'olataa ne'e fooru.)   
\p
\v 22 Ma la Pol ka ula 'i na'ona nga ogunga lo'oori na ta'a na'ona'o lo'oo, maka fata 'ilo'oo, “Mooru ta'a lo'oo 'i Atens, nau ku agasia mooru moru siria fo'osilana afirina god 'e iiki.  
\v 23 Tofuna alata nau ku leka 'ubulana fanua 'amooru, nau ku agasia nga lefu ni fo'anga 'amooru, mai nau ku agasia maana ni lefu ni tabonga, moru giria nga alafuunga 'ilo'oo, ‘Fana nga god na'a goru 'ame su'ana.’ Ma nga God lo'oo moru fo'asia ma moru 'ame su'aai, ngaia lo'oo nau ku alafuu 'i suria famooru. \fig La Pol 'e agasia nga uumu fana tabonga fana ‘god gila 'ame su'aai’ 'i Atens.|alt="unknown god" src="cn01998B.TIF" size="col" copy="CN" ref="17:23" \fig*  
\v 24 God lo'oori 'e launge'enia nga fanua lo'oo 'i wado ma ni 'ola te'efou 'i 'ubulai, ngaia ne'e ba'ita fafia 'i langi, ma 'i wado, ma ngaia 'e 'ame nana'i 'i 'ubulana 'ifi abu na'a wane 'e launge'enia.  
\v 25 Ma ngaia 'ame bo'obo'o mola fana te'efuta 'ola na'a ta'a gila su'asuria 'agila agea fana, tofuna ngaia 'i talana ne'e kwatea mooringa fana ta'a lo'oo te'efou, maka kwatea ni 'ola lo'oo te'efou faga.  
\v 26 Na etanga mai, God ngaia 'e launge'enia no'o te'e wane momola, ma fa'asia te'e wane lo'oori ngaia 'e launge'enia nga fufutalaa matari te'efou, maka aruga na ni lefu kwaitatari fofona fanua lo'oo 'i wado. Mai na'o, ngaia ne'e launge'eniga te'efou, ma ngaia 'i talana ka arua nga alata ma nga lefu na'a 'agila nana'i ai.   
\p
\v 27 Ngaia 'e agea nga 'ola lo'oo fana ta'a na gila siria 'agila su'ana God. Lauta gila kwailo 'ofia, ma tagila bi'i daria. Lo'oo, God 'ame nana'i lalau fa'asi 'adauru.  
\v 28 Ma te'e wane ngaa'i 'e fata 'ilo'oo, ‘Tofuna 'i ngaia, goru moori, ma goru ka 'asu'asu ma goru ka nana'i.’ Ma te'e wane ni giringa 'amooru ngaia 'e iiria la'u mola, ‘Dauru nga ru'uru'ua na God la'u mola.’  
\v 29 Tofuna dauru nga ru'uru'ua aana, dauru goru sia madafia mola God ngaia nga 'ola te'efou mola, 'ilaka'u ta nunu'i 'ola na'a wane 'e launge'enia 'ania goulo, 'amoe silva, 'amoe nga fou. Ngaia 'ame 'ilaka'u nga 'ola na'a ta'a 'e launge'enia 'ania su'a 'olanga aga.   
\p
\v 30 'I na'o, God 'ame kwatea kwa'ikwa'inga fana nga ta'a, gwa'a gila 'ame su'a aana. Ma alata lo'oo, ngaia 'e iiria no'o fana ta'a te'efou na fanua lo'oo te'efou fana 'agila bulota'i mai fa'asia nga rianga aaga.  
\v 31 Tofuna ngaia 'e arua no'o gani fana ngaia te'e sufaa nga ta'a lo'oo te'efou 'ania odonga. Ma ngaia 'e firia no'o la Jisas fana ngaia 'ani sufaa nga ta'a lo'oo. Ma ngaia 'e faate'enia wataga no'o na 'ola lo'oo fana ta'a lo'oo te'efou 'ania tata'elana nga wane lo'oori fa'asia nga maenga.   
\p
\v 32 Alata ta'a lo'oo gila longoa na'a la Pol 'e alafuu suria tata'enga fa'asia nga maenga, tani wane aga gila doo mola 'ania. Tafe'ua tani wane ngaa'i gila ka iiria 'ilo'oo, “Meeru meru siria 'i'oo 'ani alafuu la'u suria nga 'ola lo'oo.”  
\v 33 Ngaia na'a la Pol ka leka no'o fa'asia nga oguogunga lo'oori.  
\v 34 Ma tani wane aga gila ka lado no'o ana, ma gila ka tagoto'o no'o. Ma te'e wane aga na'a latana la Dionisius, te'e wane na ta'a ni fadafadanga 'i Atens. Ma te'e noni la'u mola latana ni Damaris, ma tani ta'a ngaa'i la'u gila ka tagoto'o.   
\c 18  
\s1 La Pol 'e leka na fanua 'i Korin  
\p
\v 1 Sui ma la Pol 'e 'akwasia fanua 'i Atens, maka leka no'o fana fanua 'i Korin.  
\v 2 'I no'ona, ngaia 'e daria te'e wane 'i Jiu latana la Akuila, ngaia 'e futa 'ubulana gule'e lefu 'i Pontus. Ngaia 'e leka mai fa'asia fanua 'i Rom 'ubulana gule'e lefu 'i Itali fe'enia nga noni aana ni Prisila, tofuna nga Kiingi 'i Rom latana la Kladius 'e alea nga ta'a lo'oo 'i Jiu te'efou, 'agila leka fa'asia 'i Rom. Aia, la Pol 'e leka maka nigi te'agaa'a.  
\v 3 Ma ngaia ka nana'i maka taunga'i fe'eni agaa'a, tofuna taunga'inga gala agea ngaia toto'o la'u mola fe'enia taunga'inga aana fana launge'enilana babala na ruu 'e ngasi fana fa'aforinga 'ania.  
\v 4 Ma ngaia ka fata fe'enia nga ta'a lo'oo 'ubulana 'ifi ni fo'anga na Sabat te'efou, fana ngaia 'ani bulosia manatalana ta'a 'i Jiu ma nga ta'a 'i Grik la'u mola.\fig La Pol 'e idumia fatalana God 'ubulana 'ifi na fo'anga.|alt="reads" src="cn01961B.tif" size="col" copy="CN" ref="18:4" \fig*   
\p
\v 5 Alata la Saelas ma la Timoti gala leka mai fa'asia 'i Masedonia, la Pol 'e 'akwasia no'o nga taunga'inga aana fana ngaia 'ani kwairii mola 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo, maka alafuu wataga ai te'aga ta'a na Jiu na'a la Jisas ngaia nga Kraes, nga wane na'a God 'e firia.  
\v 6 Ma nga alata gila fata ngenge'a fana, ma gila ka iiria ni 'ola 'e ria 'i suria, ngaia 'e tafula nga furufuruna wado fa'asia ruu aana, maka fata 'ilo'oo faga, “Lauta moru 'ame to'o na mooringa firi lo'oo, mooru talamooru no'o moru agea! Nga kutanga agu 'amoe. Ma 'ita tala'ina maka ori 'ala'a, nau taku leka te'ana ta'a gila 'ame Jiu.”   
\p
\v 7 Ma ngaia ka leka fa'asiga, maka leka ka nana'i 'i 'ubulana 'ifi na te'e wane na'a 'ame Jiu na'a latana la Titius Justus, nga wane lo'oo ngaia 'e fo'asia la'u mola God. Nga 'ifi aana 'e nana'i la'u mola 'i gegena 'ifi ni fo'anga na Jiu.  
\v 8 Ma la Krispus, nga wane na'ona'o na 'ifi ni fo'anga lo'oori, ngaia 'e tagoto'o na Alafa fe'enia nga ta'a na gila to'oru fe'enia. Ma nga ta'a 'e aula la'u mola 'i Korin, gila longoa fatalana la Pol, gila tagoto'o, ma gila ka naruabu.   
\p
\v 9 Sui ma 'ubulana te'e fe'e logo ngaa'i, la Pol 'e agasia nga faata'inga, ma nga Alafa ka fata 'ilo'oo fana, “'I'oo sia ma'u, ma 'i'oo sia mamalo mola fa'asia alafuunga faga, ma 'i'oo sia rugasia mola nga kwaifoula'inga lo'oo.  
\v 10 Tofuna nau ku nana'i fe'eni'o. Ma ngaia 'e 'ato fana te'efuta wane 'ani agea te'efuta 'ola fana ngadalamu, tofuna nga ta'a agu gila aula 'ubulana maa'e fanua lo'oo.”  
\v 11 Ngaia na'a la Pol ka nana'i 'i no'ona suria te'e farisi ma ono singari fana fa'ananaulana ta'a lo'oo 'ania fatalana God.   
\p
\v 12 Alata nga wane ba'ita 'i Rom 'e arua la Galio 'ani ba'ita fafia gule'e lefu 'i Gris, nga ta'a 'i Jiu gila ogu, ma gila ka gemasia la Pol, ma gila ka ngaria te'ala Galio fana nga kwaisufaingaa.  
\v 13 Ma gila ka aole'ekwala fafia, ma gila ka 'ilo'oo, “Nga wane lo'oo ngaia 'e irito'ona fana nga talailana ta'a lo'oo fana 'agila fo'asia God na falafala 'e matari fa'asia nga tagi.”   
\p
\v 14 Ma alata la Pol 'e siria 'ani alafuu, la Galio ka fata 'ilo'oo fana ta'a lo'oo na Jiu, “Nga 'ola lo'oo, lauta ngaia nga 'ola 'e ria 'amoe ma nga rianga ba'ita, nau taku su'asuria 'aku longo 'amooru Jiu.  
\v 15 Tafe'ua suria nga kwaitatariinga lo'oo 'amooru 'ola mola suria nga alafuunga, ma nga lata'e 'ola, ma nga tagi 'amooru talamooru, ngaia 'e le'a fana 'amooru fa'aodoa famooru talamooru. Tofuna nau ku sia kwatea mola te'efuta kwaisufaingaa fana ni 'ola 'ilo'oo.”  
\v 16 Sui ma ngaia ka iiria faga te'efou fana 'agila leka fa'asia nga lefu ni kwaisufaingaa.  
\v 17 Na nga alata no'ona, nga ta'a gila ogu gila gemasia la Sosetenes, nga wane na'ona'o na 'ifi ni fo'anga, ma gila ka kwa'ia 'i maana lefu ni kwaisufaingaa. Tafe'ua ni 'ola lo'oori 'ame lolo'aia mola la Galio.   
\s1 La Pol 'e ori fani Antiok  
\p
\v 18 La Pol 'e nana'i 'i Korin fe'enia ta'a gila tagoto'o ai suria ni gani 'e aula. Sui ma ngaia ka gwalo aga, ma gila leka na faka fana 'agila olofolo fana gule'e lefu 'i Siria fe'enia ni Prisila ma la Akuila. Sui ma gila bi'i olofolo, ngaia 'e sufi korukorua no'o ifiifu 'i gouna na fanua 'i Kenkrea suria nga fataarunga'inga aana te'ana God.\f + \fr 18:18  \ft Ta'a 'i Jiu, gila su'asuria agea fataarunga'inga fe'enia God fana alata sisika. Alata fataarunga'inga 'e sui, gila kwatea tabonga fana God ma sufi korukorua no'o ifuga. \f*  
\v 19 Gila nigi na fanua 'i Efesas, ma la Pol 'e leka no'o fa'asia ni Prisila ma la Akuila. Sui ma ngaia ka leka 'ubulana 'ifi ni fo'anga, maka fata fana Jiu no'ona.  
\v 20 Sui ma nga ta'a no'ona gila ka soea fana ngaia 'ani nana'i aburu fe'eniga, tafe'ua ma ngaia 'ame ala fafia.  
\v 21 Alata ngaia 'e leka, ngaia 'e fata 'ilo'oo faga, “Lauta nga mangona God fagu, nau taku ori la'u mai te'amooru.” Sui ma ngaia ka olofolo no'o 'ubulana faka fa'asia fanua 'i Efesas.   
\p
\v 22 Alata ngaia 'e nigi na fanua 'i Sesarea, ngaia ka fane fana fanua 'i Jerusalem, maka fata le'ale'a fana nga ta'a gila tagoto'o no'ona. Sui ma ngaia ka leka no'o fana fanua 'i Antiok.  
\v 23 Ma 'i burina ngaia 'e nana'i 'i Antiok suria tani gani ngaa'i, ngaia ka leka, maka riufia no'o gule'e lefu 'i Galesia ma 'i Frijia fana fa'ategelalana ta'a gila tagoto'o.   
\s1 La Apolos  
\p
\v 24 Na alata no'ona, te'e wane 'i Jiu latana la Apolos, ne'e futa 'ubulana fanua 'i Aleksandria, ngaia 'e leka mai fani Efesas. Ngaia nga wane alafuulana 'e le'a, ma ngaia 'e su'a le'a la'u mola na nga Girigiringa Abu.  
\v 25 Ma ngaia 'e su'a la'u mola na nga falafala suria nga Tala na Alafa, ma ngaia ka fata tegela'a, ma ni 'ola ngaia 'e kwaifa'ananau 'ania suria la Jisas ngaia 'e odo. Tafe'ua, ngaia 'e su'a mola suria nga alafuunga ala Jon suria naruabunga.\f + \fr 18:25  \ft La Jon 'e naruabu na ta'a alata ta'a gila bulota'i mai fa'asia rianga. Naruabunga ala Jisas 'e lau fana ta'a 'agila faate'enia na gila tagoto'o ala Jisas Kraes. \f*  
\v 26 Ma ngaia ka alafuu mangoto'o fana ta'a lo'oo 'ubulana 'ifi ni fo'anga. Ma nga alata ni Prisila ma la Akuila gala longoa, gala ka soea fana nga 'ifi agaa'a, ma gala ka kwaibooni ana, fana ngaia 'ani su'a le'a la'u na kwaifa'ananaunga suria God.   
\p
\v 27 Ma la Apolos 'e siria 'ani leka fana gule'e lefu 'i Gris. Ma nga ta'a gila tagoto'o 'i Efesas, gila ka kwaibooni ana 'ania girigiringa fana ta'a gila tagoto'o 'i Gris, fana 'agila kwaloa na alata ngaia 'ani nigi kau te'aga. Ma nga alata ngaia 'e nigi kau, ngaia ka kwaibooni na ta'a na gila tagoto'o 'ania kwailaeta'afiinga na God.  
\v 28 Alata na'a ta'a 'i Jiu gila orisu'usu'u fe'enia, ngaia ka fata tegela'a faga maka talariufiga no'o te'efou. Ma ngaia ka faate'enia nga Girigiringa Abu lo'oo ne'e fa'ato'oa la Jisas ngaia nga Kraes, nga wane na'a God ngaia 'e firia.   
\c 19  
\s1 La Pol 'e nana'i na fanua 'i Efesas  
\p
\v 1 Alata la Apolos ngaia 'e nana'i 'i Korin, ngaia 'e leka tari fataia 'ubulana gule'e lefu 'i Galesia ma 'i Frijia leleka maka nigi na fanua 'i Efesas. Ma ngaia ka to'o daria tani ta'a ngaa'i gila tagoto'o 'i no'ona.  
\v 2 Ma ngaia ka orisiga maka 'ilo'oo, mooru moru to'o no'o na nga Anoe 'ola Abu na alata moru tagoto'o ana?”  
\p Ma gila lamadu'aa ma gila ka 'ilo'oo, “Meeru meru 'ame longoa 'ua nga Anoe 'ola Abu.”   
\p
\v 3 La Pol 'e orisiga la'u maka 'ilo'oo, “Ma nga naruabunga 'uta'i na mooru moru naruabu 'ania?”  
\p Ma gila lamadu'aa ma gila ka fata 'ilo'oo, “Nga naruabunga laka'u la Jon 'e alafuu suria.”   
\p
\v 4 Sui ma la Pol ka fata la'u 'ilo'oo faga, “La Jon ngaia 'e naruabu mola na ta'a na gila bulota'i mai fa'asia nga rianga aaga. Ma la Jon ka iiria la'u mola fana ta'a 'agila tagoto'o na nga wane na te'e nigi mai 'i burina; na la Jisas.”   
\p
\v 5 Ma alata gila longoa nga 'ola lo'oori, gila ka naruabu fana 'ani faate'enia na'a gila tagoto'o ala Jisas nga Alafa.  
\v 6 Ma la Pol ka arua nga nimana fafiga, ma nga Anoe 'ola Abu ka sifo fafiga, ma gila ka fata 'ania nga alafuunga na ta'a matari, ma gila ka fata 'ania fatalana God ne'e kwatea faga.  
\v 7 Gila ka toto'o no'o fe'enia akwale'e wane ma ruaai laka'u.   
\p
\v 8 La Pol 'e ru'u 'i 'ubulana 'ifi ni fo'anga 'i Efesas, maka fata wataga fana nga ta'a, maka irito'ona fana bulosilana nga manatalaga suria nga ba'itangaa na God. Ma ngaia ka age 'ino'ona suria oru singari.  
\v 9 Tafe'ua tani wane aga, manatalaga 'e ngasi, ma gila ka abulongo, ma gila 'ame tagoto'o mola. Ma gila ka iiria alafuunga 'e ria suria Kwairiinga Le'a lo'oo suria nga Alafa 'i na'ona nga ta'a 'e aula. Sui ma la Pol ka talaia nga ta'a na gila tagoto'o lo'oo fa'asiga, ma afirina gani ngaia ka alafuu fana nga ta'a lo'oo 'ubulana 'ifi ni nanau'olanga ala Taeranus.  
\v 10 Ngaia ka agea 'ilo'oo suria rua farisi. Ma nga ta'a te'efou na'a gila nana'i 'ubulana gule'e lefu 'i Eisia, nga ta'a 'i Jiu ma nga ta'a na'a 'ame Jiu, gila ka longoa fatalana nga Alafa.   
\s1 Ni wela ala Skefa  
\p
\v 11 Ma God ka kwatea nga tegelangaa ba'ita fala Pol, fana 'ani agea ni 'ola ni 'alefosilai 'e aula.  
\v 12 Ma gwa'a gila ngaria nga sisi'i ruu sisika na 'abale'e ruu na'a la Pol 'e gema ai te'ana te'efuta wane ne'e fii, nga wane lo'oori te'e gwari'a no'o. Ma nga adalo, gila ru'u la'u mola 'i maa fa'asia nga ta'a no'ona.   
\p
\v 13 Ma tani ta'a ngaa'i na Jiu gila leka kwairiu fana belolana adalo. Ma gila ka irito'ona fana belolana adalo 'ania latana nga Alafa la Jisas. Gila fata 'ilo'oo fana adalo lo'oo, “Nau 'aku belote'enia mooru 'ania latana la Jisas laka'u la Pol ngaia 'e kwairii 'ania.”  
\v 14 Nga fiu wela wane na fataabu ba'ita 'i Jiu na'a latana la Skefa, gila agea nga 'ola lo'oori.   
\p
\v 15 Tafe'ua te'e alata ngaa'i, nga adalo lo'oo ngaia 'e lamadu'aga maka 'ilo'oo, Nau ku su'a ala Jisas, mai nau ku su'a la'u mola ala Pol. Tafe'ua 'amooru lo'oo, nau ku bobolosi 'amooru.”   
\p
\v 16 Ma nga wane na'a adalo lo'oori ngaia 'e bo'ea 'e ula fonosiga, maka kwa'iga mola. Ma gila ka 'akwa dadala no'o fa'asia 'ifi na wane lo'oori fe'enia nga malafa 'i noniga.  
\v 17 Na alata na'a ta'a 'i Jiu ma nga ta'a na'a gila 'ame Jiu na gila nana'i 'i Efesas, gila longoa 'ola lo'oo, gila ka ma'u ba'ita, ma gila ka iiri ba'ita ana latana nga Alafa la Jisas.  
\v 18 Ma nga ta'a 'e aula na gila tagoto'o, gila leka mai, ma gila ka kwairii folaa te'ana ta'a na ni 'ola ne'e ria na gila agea mai na'o.  
\v 19 Ma nga ta'a 'e aula la'u mola aga na'a gila taunga'i 'ania rufiniwai, gila ka ngaria la'u mola mai nga buka aaga na taunga'inga suria nga adalo, ma gila ka do'ofia 'i laloana oguogunga lo'oori. Ma alata gila aru oguogu na buka lo'oori, nga bata to'oto'olai ngaia 'e to'omia nima akwale'e to'a.\f + \fr 19:19  \ft Bata lo'oo ngaia 'e to'omia susuganga fana tangale'e wane ma ono akwala (160) 'agila taunga'i fai fana te'e farisi. \f* \fig Ta'a na gila bi'i tagoto'o ala Jisas gila leka mai ma gila ka do'ofia nga buka aga na rufiniwai.|alt="burn magic" src="cn02002B.tif" size="col" copy="CN" ref="19:19" \fig*  
\v 20 Ma nga fatalana God 'e tagala'i, ma ta'a 'e aula gila ka tagoto'o no'o na Alafa.   
\s1 Nga kwaifarifaringa 'i Efesas  
\p
\v 21 Burina ni 'ola lo'oo, la Pol 'e fadaa no'o 'ubulana mangona fana ngaia 'ani leka tari Masedonia ma 'i Gris, maka riu fani Jerusalem. Ma la Pol ka fata 'ilo'oo, “Burina nau ku leka 'i no'ona, nau ku siria 'aku leka la'u mola fani Rom.”  
\v 22 Ma ngaia ka alea la Timoti ma la Erastus, nga rua wane ni kwaibooninga aana, fani Masedonia, alata ngaia 'e nana'i 'ua 'i Efesas 'ubulana gule'e lefu 'i Eisia.   
\p
\v 23 Ma nga alata no'ona laka'u nga kwaifarifaringa ba'ita 'e lau 'i Efesas suria nga falafala fana tagoto'onga na Alafa.  
\v 24 Aia, te'e wane latana la Demitrius, ngaia na wane ngaia 'e taunga'i fana launge'enilana nga 'ola na silva, ma ngaia 'e su'asuria launge'enilana nunu'i 'ola na nga 'ifi abu ana god geni na gila fa'alataa 'ania ni Atemis. Ma nga taunga'inga ala Demitrius 'e fa'ale'aa nga ta'a na'a gila taunga'i fana 'e iiki, tofuna gila daria bata 'e aula fa'asia.   
\p
\v 25 Ma ngaia ka soega 'agila ogu mai fe'enia tani ta'a ngaa'i na'a gila agea la'u mola nga taunga'inga 'ilaka'u na'a gila agea. Ma ngaia ka fata 'ilo'oo faga, “Fu'uwane, mooru moru su'aai nga dari'olanga adauru na'a ngaia leka mola mai fa'asia nga taunga'inga lo'oo goru agea 'ania launge'enilana nunu'i 'ola.  
\v 26 Mooru moru agasia ma moru longoa te'efou no'o nga 'ola lo'oo la Pol ngaia 'e agea. Ngaia 'e iiria ni nunu'i 'ola na'a ta'a lo'oo gila launge'enia, ngaia god 'amoe. Aia, ma tofuna na'a ngaia 'e fata 'ilo'oo, nga ta'a 'e aula 'i lo'oo 'i Efesas ma nga ma'e fanua 'e aula 'ubulana gule'e lefu 'i Eisia la'u mola manatalaga 'e bu'ota'i no'o suria.  
\v 27 Ma lauta 'ino'ona, nga ta'a lo'oo tagila fata ngadaa nga taunga'inga lo'oo adauru. Te'e 'ola lo'oo 'amoe, ma nga 'ola ngaa'i 'e ria la'u, tagila mala'ino'oni no'o na 'ifi abu na god geni ba'ita lo'oo adauru ni Atemis, na'a ta'a 'i Eisia ma nga fanua lo'oo te'efou 'i wado gila fo'asia. Ma nga 'inato'onga ana te'e sui no'o.”   
\p
\v 28 Alata nga oguogunga lo'oori gila longoa alafuunga lo'oori, gila ogaria ba'ita, ma gila ka o'omae ba'ita ma gila ka 'ilo'oo, “Atemis lo'oo god 'i Efesas lo'oo 'e ba'ita 'e iiki!”  
\v 29 Sui ma nga kwaifarifaringa ka tata'e 'ubulana nga fanua ba'ita lo'oori. Ma gila ka gemasia la Gaius fe'enia la Aristakus, rua wane fa'asia gule'e lefu 'i Masedonia na'a gala leleka fe'enia la Pol, ma gila ka totola no'o fe'eniga fana nga lefu na'a ta'a gila oguogu ai.  
\v 30 Ma la Pol ka siria 'ani leka 'i na'ona oguogunga lo'oori, tafe'ua ma nga ta'a lo'oo gila tagoto'o gila ka ruia mola.  
\v 31 Ma tani ta'a na'ona'o na gule'e lefu lo'oori, gila wane ni kwaimaanga ala Pol, gila alea ta'a fana 'agila ruia la'u mola ngaia 'e sia leka mola na lefu na'a gila ogu ai.   
\p
\v 32 Ma nga kwaifarifaringa ba'ita 'e iiki 'e tata'e 'ubulana oguogunga lo'oori. Ma tani ta'a ngaa'i gila ka o'omae ma gila ka iiria no'o ni 'ola ngaa'i, ma tani ta'a ngaa'i gila ka o'omae 'ania ni 'ola kwaitatari, tofuna nga aulalana ta'a 'ame su'a la'u mola na 'olataa na'a gila ogu mai fai.  
\v 33 Ma tani ta'a 'i Jiu gila usunge'enia kau la Aleksanda, fana 'ani leka 'i na'ona oguogunga lo'oori, ma gila iiria fana ngaia 'ani alafuu folaa suria kwaifarifaringa lo'oori. Sui ma la Aleksanda ka lalo mai fana oguogunga lo'oori 'ania nimana, fana ngaia 'ani iiria nga me'e alafuunga ni to'ofonosilana 'i na'o na nga ta'a lo'oo.  
\v 34 Tafe'ua alata gila aga su'ana ngaia nga Jiu, gila ka o'omae la'u ma gila ka 'ilo'oo, “Atemis na'a god adauru 'i Efesas 'e ba'ita 'e iiki!” Ma gila ka o'omae 'ilo'oo suria nga alata aburu, to'omia nga rua ele'ealo na sina.   
\p
\v 35 Sui ma te'e wane ba'ita na nga fanua lo'oori 'e leka mai maka fa'anotoa nga ta'a lo'oo maka 'ilo'oo, “Ta'a lo'oo 'i Efesas, nga ta'a lo'oo te'efou gila su'asuria dauru no'o goru aga suria nga 'ifi abu 'i Atemis, fe'enia nga me'e fou laka'u ana ne'e 'esia mai fa'asia 'ubulana lalo.  
\v 36 Te'efuta wane sia gwalaa mola nga 'ola lo'oo. 'Ino'ona ma, ngaia 'e le'a fana 'amooru nana'i aloalo mola, moru sia agea la'u ta 'ola ne'e 'ilaka'u la'u nga ta'a gila kwekweto.  
\v 37 Moru no'o moru ngaria mai rua wane lo'oo, gwa'a gila 'ame beria mola te'efuta 'ola fa'asia 'ubulana 'ifi abu, ma gila 'ame fata ngadaa la'u mola nga god geni lo'oo adauru.  
\v 38 Ma lauta la Demitrius ma nga ta'a na'a gila taunga'i fana, gila siria 'agila fata maana te'efuta ta'a, tagila leka 'ubulana 'ifi ni kwaisufaingaa, ma nga ta'a ni kwaisufaingaa, tagila gwaalongo fana nga alafuunga aga.  
\v 39 Tafe'ua lauta moru siria 'ua te'efuta 'ola, moru fa'aodoa no'o 'i na'ona nga ta'a ni fadafadanga lo'oo.  
\v 40 Ngaia le'a 'agoru aga suri 'adauru, fa'asia nga ta'a ba'ita 'i Rom gila ta fata fafi 'adauru du'ana ngada'olanga lo'oo goru agea tala'ina. Ma ngaia 'e 'ato fana 'aguru kwatea te'efuta manatangaa le'a na tagoru to'ofonosi 'adauru 'ania.”  
\v 41 Burina ngaia 'e iiria ni 'ola lo'oo te'efou, ngaia ka iiria fana 'agila ori no'o.   
\c 20  
\s1 La Pol 'e leka 'i Masedonia ma 'i Gris  
\p
\v 1 Ma 'i burina nga ngada'olanga lo'oo 'e aloalo no'o, la Pol 'e soea mai nga ta'a gila tagoto'o te'ana, maka kwatea alafuunga ni falatetenga faga. Sui ma ngaia ka gwalo aga, ma ngaia ka leka no'o fana gule'e lefu 'i Masedonia.  
\v 2 Alata ngaia 'e leka no'o fani Masedonia, ngaia ka talariufia ni fanua 'e aula, maka boonia nga ta'a gila tagoto'o no'ona 'ania alafuunga 'e aula. Sui ma ngaia ka nigi na gule'e lefu 'i Gris.  
\v 3 Ma ngaia ka nana'i 'i no'ona suria oru singari. Ma alata ngaia 'e sasari fana lekanga fana gule'e lefu 'i Siria na nga faka, ngaia 'e longoa nga ta'a 'i Jiu gila fadaa fana kwa'ilana. Ma ngaia ka manata rugata'i no'o fana oringa fani Masedonia 'ina'ona ngaia 'e leka Siria.   
\p
\v 4 Ma la Sofata, nga wela ala Pirus nga wane 'i Berea, ma la Aristakus, ma la Sekundus na'a gaa'a wane 'i Tesalonaeka, ma la Gaius wane 'i Derbe, ma la Tikikus, ma la Trofimus na'a gaa'a rua wane 'i Eisia, ma la Timoti, gila leka fe'enia la Pol.  
\v 5 La Pol 'e alea tani wane ngaa'i 'agila leka 'ina'o, ma gila ka mamaniga na fanua 'i Troas.  
\v 6 Ma 'imeeru meru ka olofolo fa'asia fanua 'i Filipae burina nga fafangalaa na 'anilana beret na'a nga iist 'amoe 'i 'ubulai, ma nima gani 'i burina, meeru ka ogu la'u fe'eniga 'i Troas. Meeru nana'i 'i no'ona suria fiu ma'e gani.   
\s1 Niginga 'i'isi ala Pol 'i Troas  
\p
\v 7 Na nga Sarere laulafi, meeru ogu mai fana nga fafangalaa abu na nga Alafa. Ma la Pol ka fata fana nga ta'a lo'oo, 'ita laulafi leleka maka nigi 'ubulana dalototo'o na logo, tofuna ngaia te'e leka no'o kau ruana gani.  
\v 8 Na nga tofi 'ifi ngai langi na'a meeru ogu ai, nga uunu 'e aula gila arua ai.  
\v 9 Ma te'e wane alakwa latana la Iutikus 'e nana'i mola 'i nigifana tatafa na 'ifi no'ona, ma tofuna la Pol ngaia 'e alafuu 'e lalau, nga maana wane alakwa lo'oo 'e oloolo no'o, ma ngaia ka eeno lalo no'o, ma ngaia ka 'esia fa'asia oruna tale 'ifi 'i langi fani wado. Alata gila lafua kau, gila agasia na'a ngaia 'e mae no'o.  
\v 10 Tafe'ua ma la Pol 'e sifo 'i wado, maka bobouruuru, maka gwaesia, sui maka fata 'ilo'oo, “Moru sia manata tala mola, tofuna ngaia 'e momoori mola 'ua.”  
\v 11 Sui ngaia ka ori la'u mola fana tofi 'ifi na'a gila ogu ai, maka niia nga beret, ma gila ka keto mola. Ma burina ngaia 'e alafuu fe'eniga leleka maka 'usugani no'o, la Pol bi'i leka.  
\v 12 Ma gila ka orite'enia nga wane alakwa lo'oo fana 'ifi aana, ma gila ka aile'a ba'ita tofuna na'a ngaia 'e moori mola.   
\s1 Nga lekanga fa'asia 'i Troas fani Miletus  
\p
\v 13 La Pol ngaia ka leka kau fana fanua 'i Asos na tala tari su'e. Ngaia na'a 'imeeru meru ka leka 'i na'ona no'o 'ubulana faka, ma meeru ka olofolo fana fanua 'i Asos, fana ameeru ngaria la Pol 'i no'ona.  
\v 14 Alata ngaia 'e dari 'ameeru 'i Asos, ngaia 'e fane no'o fe'eni 'ameeru 'ubulana faka, ma meeru ka leka no'o fana fanua 'i Mitilene.  
\v 15 Ma meru leka fa'asia 'i no'ona, ma meru ka leka galangia nga mamalau 'i Kios na ruana gani. Ma na nga oruna gani, meru nigi na mamalau 'i Samos. Ma faina gani, meeru ka nigi na fanua 'i Miletus.  
\v 16 La Pol ngaia 'e manata fana 'ani riu tari Efesas, tofuna ngaia 'ame siria 'ani nana'i aburu na gule'e lefu 'i Eisia. Ngaia 'e leka 'aferu fana 'ani nigi 'aferu no'o 'i Jerusalem 'i na'ona nga gani na Pentakos, lauta ngaia 'e talawada'u.   
\s1 La Pol 'e gwalo na ta'a 'i Efesas  
\p
\v 17 Na nga alata la Pol 'e nana'i 'i Miletus, ngaia 'e kwatea alafuunga fana nga ta'a na'ona'o na fufu'i ta'a gila tagoto'o 'i Efesas, fana 'agila leka mai te'ana.  
\v 18 Alata gila nigi mai, ngaia ka fata 'ilo'oo te'aga, “Moru su'asuria ni 'ola lo'oo nau ku agea alata nau ku nana'i fe'eni amooru, 'ita na alata nau ku nigi mai 'ubulana gule'e lefu 'i Eisia.  
\v 19 Nau ku agea nga taunga'inga fana nga Alafa fe'enia nga malofinga ma nga aaninga, mai nau ku nonifii, tofuna ni 'ola 'e ria na'a Jiu gila agea agu.  
\v 20 Moru su'a no'o ai, alata nau ku kwaifa'ananau 'i 'ubulana 'ifi 'amooru ma fana nga ta'a lo'oo te'efou, nau ku 'ame na'agonia mola te'efuta 'ola fa'asi 'amooru fana kwaibooninga amooru.  
\v 21 Fana ta'a Jiu lo'oo, ma fana nga ta'a na'a gila 'ame Jiu, nau ku alafuu tegela'a te'aga fana 'agila bu'ota'i fa'asia rianga aaga, ma gila bu'ota'i te'ana God, ma gila tagoto'o na nga Alafa adauru la Jisas.   
\p
\v 22 “Aia, tofuna nau ku lo'o suria nga Anoe 'ola Abu, nau ku leka fani Jerusalem, mai nau ku 'ame su'asuria 'olataa na'a te'e lau agu 'i no'ona.  
\v 23 Ma nga fanua lo'oo te'efou na'a nau ku nigi ai, nga Anoe 'ola Abu 'e iiria fagu nau taku to'o daria 'ato'atolanga, mai nau taku nana'i 'i 'ubulana 'ifi na lokafu 'i Jerusalem.  
\v 24 Tafe'ua ngaia 'e le'a mola. Nau ku sia manata gelo mola suria ni 'ola na te'e lau agu, tofuna nau ku siria 'aku fa'asuia mola nga taunga'inga na'a nga Alafa la Jisas ngaia 'e kwatea fagu. Ma nga taunga'inga no'ona na kwairiinga 'ania Kwairiinga Le'a lo'oo suria nga kwailaeta'afiinga na God fana nga ta'a lo'oo te'efou.   
\p
\v 25 “Ma nau ku leka kwairiu 'i laloamooru te'efou fe'enia nga alafuunga suria ba'itangaa na God fafia ta'a aana. Ma nga alata lo'oo, nau ku su'aai moru sia agasi nau la'u.  
\v 26 Tafe'ua nau ku kwairii le'a no'o ai famooru tala'ina lo'oo, lauta ta wane amooru ngaia 'ame to'o na nga mooringa firi, nga kutanga agu 'amoe.  
\v 27 Tofuna nau ku 'ame na'agonia no'o te'efuta 'ola alata nau ku kwairii te'amooru 'ania nga kwaisiriinga na God fadauru.   
\p
\v 28 'Amooru ta'a na'ona'o lo'oo, tamooru aga suri 'amooru talamooru, ma nga ta'a lo'oo na'a nga Anoe 'ola Abu 'e arua fana 'amoru aga suriga. Moru aga suria nga ta'a gila tagoto'o na God, 'ilaka'u nga ta'a na gila aga suria nga sifisifi. God 'e foriga 'ania nga maenga na Wela aana 'i talana.  
\v 29 Nau ku su'aai burina nau ku leka, tani wane ni kwaifa'ananaunga kuta tagila leka mai, ma tagila malangadaa nga ta'a lo'oo gila tagoto'o, 'ilaka'u nga ku'ito kwasi ne'e kwa'ia nga sifisifi.  
\v 30 Alata te'e nigi mai na'a tani ta'a na oguogunga 'amooru tagila kotofia ni dai na gila tagoto'o fana 'agila leka suriga.  
\v 31 Moru aga aga, ma moru manata to'ona suria oru farisi lo'oo, gani mai gani ma nga logo, nau ku fa'ananau 'amooru fe'enia aaninga.   
\p
\v 32 “Ma nga alata lo'oo, nau ku kwate 'amooru no'o fana God, fana ngaia 'ani aga suri 'amooru. Ma moru ka manata to'ona alafuunga suria kwailaeta'afiinga le'a aana. Tofuna alafuunga lo'oori ngaia 'e to'omia fana fa'ategela lamooru maka kwatea ni 'ola le'a na'a God ngaia 'e to'o ai fana nga ta'a aana lo'oo te'efou.  
\v 33 Mai mooru moru su'a la'u mola ai, nau ku 'ame siria no'o te'efuta bata, 'amoe ma ta ruu fa'asia nga te'efuta ta'a.  
\v 34 Ma 'amooru te'efou moru su'aai na'a nau ku taunga'i 'ania nga rua nimagu, fana 'aku kwaibooni agu ma ni wane ni kwaimaanga agu alata meeru bo'obo'o.  
\v 35 Nau ku faate'enia no'o famooru 'ania taunga'inga tegela'a 'ilo'oo, goru su'aai dauru goru kwaibooni na ta'a gila waata'uta'u. Mooru manata to'ona nga alafuunga laka'u nga Alafa adauru la Jisas ngaia 'e iiria, ‘Nga wane na'a ngaia 'e kwatea 'ola, ngaia 'e aile'a 'e ba'ita riufia nga wane na'a ngaia 'e talafua 'ola.’”   
\p
\v 36 Alata la Pol ngaia 'e fata 'e sui, ngaia 'e bobouruuru, maka fo'a fe'eniga.  
\v 37 Mai gila te'efou gila ka aani ma gila ka lolo'ia la Pol, ma gila ka nono'ia.  
\v 38 Ma gila ka kwaimanadai ba'ita suria ngaia 'e iiria gila sia agasia la'u. Sui ma gila ka leka no'o fe'enia te'ana nga faka.   
\c 21  
\s1 La Pol 'e leka fani Jerusalem  
\p
\v 1 Meru gwalo aga 'e sui, ma meru ka ta'e 'ubulana nga faka, ma meru ka leka no'o. Alata meru olofolo no'o, meru nigi na mamalau 'i Kos. Nga ruana gani, meru ka nigi na mamalau 'i Rodes. Ma meru ka 'akwasia mamalau ma meeru ka leka kau fana fanua 'i Patara fa'asia 'i no'ona.  
\v 2 'I no'ona, meru to'odaria nga faka ne'e leka fana gule'e lefu 'i Fonisia 'ubulana 'i Siria. Sui ma meru ka ta'e no'o na faka lo'oori, ma meru ka leka la'u mola.  
\v 3 Meru riufia nga lefu na'a meru aga kau ma meru ka agasia mamalau 'i Saeprus. Sui ma meru ka bulota'i aitori, ma meru ka leka leleka ma meru ka nigi na fanua 'i Taea na gule'e lefu 'i Siria. Meru sifo 'i su'e no'ona, lefu na'a faka ameeru 'e fa'asifoa nga rurudaa ai.   
\p
\v 4 Sui ma 'imeeru meru ka to'o daria tani ta'a gila tagoto'o ai, ma meru ka nana'i fe'eniga suria fiu ma'e gani. Ma tofuna nga Anoe 'ola Abu 'e kwatea no'o manatangaa faga, gila ka fa'abasua la Pol fana ngaia 'e sia leka la'u fani Jerusalem.  
\v 5 Tafe'ua, ma nga alata fana lekanga ameeru, meru ka leka no'o. Ma ni wane lo'oo, fe'enia ni noni aaga, ma nga ru'uru'ua aaga te'efou no'o gila leka fe'eni 'ameeru suria asi. Alata meru nigi, meru ka bobouruuru, ma meru ka fo'a.  
\v 6 Meru gwalo aga 'e sui, ma meru ka ta'e 'ubulana nga faka, ma gila ka ori no'o fani 'ifi.   
\p
\v 7 Sui ma meru ka leka fa'asia 'i Taea, ma meru ka nigi na fanua 'i Tolemais, ma meru ka agasia tani ta'a gila tagoto'o, ma meru ka nana'i fe'eniga suria te'e gani momola.  
\v 8 Na ruana gani, meru ka leka la'u mola, ma meru ka nigi na fanua 'i Sesarea. 'I no'ona, meru nana'i 'i 'ifi ala Filip, nga wane ne'e kwairii 'ania nga Kwairiinga Le'a lo'oo. Ma ngaia te'e wane na fiu wane laka'u gila firiga 'i Jerusalem fana kwaibooninga ana Wane ni Kwairiinga. \x + \xo 21:8  \xt Wane Ni Kwairiinga 6:1-6\x*  
\v 9 Ngaia 'e to'o na fai lari'i, na gila rioriota na God.  
\v 10 Ma meru nana'i 'i no'ona suria tani gani ngaa'i, ma te'e profet latana la Agabus 'e nigi mai fa'asia 'i Judea.  
\v 11 Ngaia 'e leka mai te'ameeru, maka ngaria nga fo'osae ala Pol fana fo'osilana wa'ewa'eatana, maka firi fafia 'ania rua 'a'aena 'i talana fe'enia rua nimana la'u mola, sui maka fata 'ilo'oo, “Nga Anoe 'ola Abu 'e iiria, nga wane na fo'osae aana lo'oo, nga Jiu tagila gau 'ilo'oo ana 'i Jerusalem, sui ma tagila kwatea fana ta'a gila 'ame Jiu.”   
\p
\v 12 Na alata meru longoa nga 'ola lo'oori, meru fe'enia nga ta'a no'ona meru ka 'unea la Pol fana ngaia 'e sia leka mola 'i Jerusalem.  
\v 13 Ma ngaia ka fata 'ilo'oo fameeru, “'Ola 'e fe'ua na'a moru aani 'ilo'oo ma moru kwatea kwaimanadainga fagu? Nau ku 'ame sasari mola fana 'agila gau nau 'i Jerusalem, tafe'ua ma fana 'aku mae la'u mola fana Alafa la Jisas.”   
\p
\v 14 Ma tofuna meru 'ame to'omia no'o fana bulosilana manatalana la Pol, meru ka fata 'ilo'oo, “Ngaia 'e le'a mola, alamia nga kwaisiriinga na God 'ani lau no'o.”   
\p
\v 15 Burina meru nana'i 'i no'ona suria tani gani ngaa'i, meru ka sasaria no'o ni 'ola 'ameeru, fana 'ameru leka no'o fani Jerusalem.  
\v 16 Ma tani wane ni tagoto'onga ngaa'i fa'asia 'i Sesarea gila leka fe'eni 'ameeru, ma gila ka talai 'ameeru te'ana wane na 'ifi ana 'ameru nana'i ai, latana la Nason, nga wane 'i Saeprus. Ngaia nga wane ne'e tala'aea tagoto'o lo'oo 'ua no'o mai.   
\s1 La Pol 'e alafuu fe'enia la Jemes  
\p
\v 17 Alata 'imeeru meru nigi no'o 'i Jerusalem, nga ta'a gila tagoto'o no'ona gila ka kwalo 'ameeru.  
\v 18 Na nga ruana gani, la Pol 'e leka fe'eni ameeru fana agasilana la Jemes. Ma nga ta'a na'ona'o te'efou na ta'a na gila tagoto'o lo'oo, gila nana'i ai.  
\v 19 La Pol 'e alafuu le'a le'a te'aga, sui ma ngaia ka kwairii te'aga na 'ola na'a God ngaia 'e agea 'ania taunga'inga na'a ngaia 'e agea laloana nga ta'a gila 'ame Jiu.  
\v 20 'I burina gila longoa sui, gila te'efou no'o gila baole'a fana God. Sui ma gila ka fata 'ilo'oo fala Pol, “Wanefuta Pol, 'i'oo agasia no'o nga ta'a 'e aula 'e iiki na ta'a 'i Jiu gila tagoto'o, ma gila ka iiri ba'ita mola 'ua na Tagi ala Moses.  
\v 21 Ma gila longoa te'e 'ola ne'e 'ame to'o ne'e 'ilo'oo: na'a 'i'oo fa'ananaua ta'a Jiu na'a gila nana'i na maa'e fanua na ta'a gila 'ame Jiu, fana gila sia lo'o la'u suria nga Tagi ala Moses, ma 'i'oo iiria faga gila sia kwaria mola lofona wela wane aaga, ma gila sia agea mola 'i suria nga falafala adauru Jiu.   
\p
\v 22 Ma tagila longoa na'a 'i'oo nigi 'ilo'oo. Ngaia na'a, ngaia 'e to'omia fana 'agoru fa'aodoa madi nga manatangaa kuta lo'oo 'i laloana nga ta'a na gila fito'o 'i Jiu.  
\v 23 'Oi agea 'olataa na'a 'imeeru meru iiria te'amu. Nga fai wane gila nana'i lo'oo, ma gila fataarunga'i no'o fe'enia God.  
\v 24 'Oi leka fe'eniga fana fa'akwaringa 'i maana God 'ubulana 'Ifi Abu na God, moko fori fana nga tabonga fana fa'akwaringa. Sui ma tagila bi'i to'omia fana 'agila sufi korukorua gouga 'ani faate'enia na'a gila fa'asuia no'o nga fataarunga'inga aaga \x + \xo 21:24  \xt Nambas 6:1-21\x* te'ana God. Lauta 'i'oo agea 'ilo'oo, nga ta'a lo'oo te'efou tagila su'asuria nga 'ola lo'oo gila longoa suri'o, ngaia 'e 'ame to'o, ma gwa'a 'i'oo ma 'i'oo lo'o la'u mola suria nga Tagi ala Moses.   
\p
\v 25 “Ma fana nga ta'a na'a gila 'ame Jiu na'a gila tagoto'o, 'imeeru meru giri no'o faga, ma meru kwairii te'aga na nga 'ola lo'oo, na meru ala fafia: Gila sia 'ania mola fangalaa na'a gila tabo 'ania fana adalo, ma gila sia 'ania mola 'abu ma te'efuta 'ola na'a gila ri'oa, ma gila ka aga suriga fa'asia agemaninga.   
\p
\v 26 Na ruana gani, la Pol 'e leka fe'enia nga fai wane lo'oori, maka agea no'o suria nga falafala fana fa'akwarianga fe'eniga. Sui ma ngaia ka leka 'ubulana 'Ifi Abu na God, maka kwairii te'ana nga fataabu nga alata 'uta'i na nga fiu gani fana fa'akwaringa te'e sui ai, sui ma tagila bi'i kwatea nga tabonga aaga.   
\s1 Gila gemasia la Pol  
\p
\v 27 Ma alata fiu gani lo'oori galangi sui, tani ta'a 'i Jiu fa'asia gule'e lefu 'i Eisia, gila agasia la Pol 'ubulana 'Ifi Abu na God. Ma gila ka fa'aogaria nga ta'a lo'oo, ma gila ka gemasia la Pol.  
\v 28 Ma gila o'omae ma gila ka 'ilo'oo, “Ta'a lo'oo 'i Israel! Moru kwaibooni mai ameeru! Nga wane lo'oo ngaia 'e leka na nga fanua lo'oo te'efou fana fa'ananaulana ta'a lo'oo fana mala'ino'oni na ta'a 'i Jiu, ma fana mala'ino'oni na nga tagi ala Moses fe'enia nga 'Ifi Abu lo'oo. Ma nga alata lo'oo, ngaia 'e talaia ta'a na'a gila 'ame Jiu fana 'ubulana 'Ifi Abu lo'oo, ma gila ka fa'asuaa no'o nga lefu lo'oo 'e abu.”  
\v 29 (Gila iiria ni 'ola lo'oo, tofuna na'a gila agasia la Trofimus nga wane fa'asia 'i Efesas ngaia 'e nana'i fe'enia la Pol 'i Jerusalem na te'e gani ngaa'i, ma gila ka madafia iiria la Pol ngaia 'e talaia wane lo'oo na ngaia 'ame Jiu 'ubulana 'Ifi Abu na God.)   
\p
\v 30 Ma nga kwaifarifaringa ka tata'e 'ubulana fanua 'i Jerusalem te'efou, ma nga ta'a lo'oo gila ka totola mai te'efou, ma gila ka gemasia la Pol, ma gila ka tatale'enia fani maa fa'asia 'ubulana 'Ifi Abu na God. Ma te'e alata no'ona mola, gila ka bonosia no'o nga afirina sinama na 'Ifi Abu no'ona.  
\v 31 Alata nga ta'a lo'oo gila irito'ona fana 'agila kwa'ia la Pol, tani ta'a ngaa'i gila ka kwatea alafuunga fana wane ba'ita na fununga 'i Rom na nga kwaifarifaringa ba'ita 'e lau no'o 'ubulana fanua 'i Jerusalem.   
\p
\v 32 Ma nga alata na'a wane ba'ita 'e longoa nga 'ola lo'oori, ngaia 'e leka, maka talaia mai ta'a na fununga aana fe'enia nga ta'a na'ona'o aaga, ma gila ka totola no'o fana lefu na'a ta'a lo'oo gila ogu ai. Ma nga alata na'a ta'a lo'oo gila agasia nga wane ba'ita lo'oori fe'enia nga ta'a ni fununga aana, gila bi'i mamalo fa'asia kwa'ilana la Pol.  
\v 33 Alata nga wane ba'ita lo'oori 'e nigi, ngaia 'e leka te'ala Pol, maka gemasia. Sui ma ngaia ka iiria fana ta'a aana fana 'agila gaua 'ania rua me'e seni. Sui ma ngaia ka orisia ta'a lo'oo maka fata 'ilo'oo, “Ni dai lo'oo wane lo'oo, ma rianga 'utaa na'a ngaia 'e agea.”  
\v 34 Tofuna nga ta'a lo'oo gila o'omae 'ania nga alafuunga 'e aula ne'e kwaitatari'a, nga wane ba'ita lo'oori ngaia ka bobolosia no'o 'olataa na'a gila ogaria fala Pol tofuna. Ngaia na'a ngaia 'e iiria no'o fana ta'a ni fununga aana, fana 'agila ngaria la Pol, ma gila arua 'ubulana nga 'ifi na ta'a ni fununga aana gila nana'i ai.  
\v 35 Ma nga ta'a ni fununga aana gila ka talaia fana maana furi'i fanefanenga na 'ifi lo'oori, ma gila ka ngaria 'i langi, tofuna nga ta'a lo'oori gila kwaifarifari 'e ba'ita 'e iiki.  
\v 36 Ma nga Jiu lo'oo gila ka leka burina fe'enia nga o'omaenga ma gila ka 'ilo'oo, “Kwa'ia 'ani mae! Kwa'ia 'ani mae!”\fig Nga ta'a ni fununga gila abelo 'ania la Pol fa'asia nga ta'a na gila ogaria.|alt="soldiers/Paul" src="cn02015b.tif" size="col" copy="CN" ref="21:36" \fig*   
\s1 La Pol 'e alafuu fana to'ofonosilana 'i talana  
\p
\v 37 Nga alata nga ta'a ni fununga lo'oo gila sasari fana ru'unga 'i 'ifi fe'enia la Pol, ngaia ka fata 'ilo'oo fana wane ba'ita lo'oori, “Nau ku siria 'aku iiria te'e 'ola te'amu.”  
\p Ma nga wane ba'ita lo'oori ngaia ka orisia maka 'ilo'oo, “Welakau, 'Ino'ona mai 'i'oo su'a na alafuunga 'i Grik?  
\v 38 'Ino'ona ma 'i'oo nga wane laka'u 'i Ijip ne'e etaa nga fununga ba'ita 'ina'o, ma ngaia ka talaia nga fai to'oni (4,000) wane, ma gila ka leka fana 'ubulana gule'e lefu kwasi fe'enia nga naifi aaga fana fununga?”   
\p
\v 39 Sui ma la Pol ka lamadu'aa maka 'ilo'oo, “'Amoe! 'Inau nga wane 'i Jiu la'u mola, nau ku futa 'i Tarsus fanua ba'ita 'i Silisia. Nau ku orisi'o 'ani alami nau fana 'aku alafuu madi fana ta'a lo'oo.”   
\p
\v 40 Sui ma nga wane ba'ita lo'oo ngaia ka alamia, ma la Pol ka ula 'i maana 'ifi lo'oori 'i langi, maka lalo mai 'ania nimana fana fa'aloalolana nga ta'a no'ona. Nga alata gila nana'i aloalo, la Pol ka alafuu te'aga 'ania alafuunga na ta'a 'i Jiu.   
\c 22  
\p
\v 1 La Pol 'e fata 'ilo'oo, “Fu'uwane goru futa ma 'amooru gila ma'aa agu, moru gwaalongo madi mai fagu fana 'aku alafuu te'amooru tofuna ni 'ola lo'oo moru fata fafi nau 'idu'ai.”  
\v 2 Alata gila longoa ngaia 'e fata 'ania alafuunga na ta'a 'i Jiu, gila nana'i aloalo te'efou, ma la Pol ka fata maka alafuu 'ilo'oo,  
\v 3 “Nau nga wane 'i Jiu, mai nau ku futa 'i Tarsus, maa'e fanua 'ubulana gule'e lefu 'i Silisia, mai nau ku ba'ita mai 'i Jerusalem alata nau ku nanau 'ola fe'enia la Gamaliel.\f + \fr 22:3  \ft Gamaliel ngaia wane ni kwaifa'ananaunga 'e taringa'i. Ta'a 'i Jiu su'ana le'a, ma gila iiri ba'ita ana. \f* Ma ngaia ka fa'ananau le'a agu 'ania lo'onga suria nga Tagi lo'oo la Moses 'e kwatea mai fana wawarifu dauru, mai nau ku siria la'u mola agelana nga 'olataa na'a God ngaia 'e siria, 'ilaka'u la'u na'a moru siria agelai lo'oo tala'ina.  
\v 4 Nau ku malate'ote'o la'u mola na ta'a gila tagoto'o ala Jisas, mai nau ku kwa'iga. Nau ku gemasia la'u mola ni wane, ma nga ta'ageni, mai nau ku aruga 'ubulana 'ifi na lokafu.  
\v 5 Nga alafa ni suuabunga, ma nga ta'a ni fadafadanga adauru lo'oo, gila su'asuria ni 'ola lo'oo nau ku alafuu suria ngaia 'e kwala'imori. Ma gila kwatea no'o giringa fagu fana 'aku ngaria te'ana ta'a na'ona'o na nga Jiu 'i Damaskas. Ma gila ka arua no'o agu fana 'aku kwailo 'ofia nga ta'a gila tagoto'o ala Jisas, fana 'aku gemasiga, ma 'aku gauga, sui ma kua ori mai fe'eniga fani Jerusalem, fana nga ta'a na'ona'o lo'oo 'agila kwatea kwa'ikwa'inga faga.   
\p
\v 6 “Na nga alata nau ku leka mai nau ku nigi galangia 'i Damaskas to'omia dalototo'o na gani, lebe ma nga kwangakwanga 'e kwanga mai fa'asia 'i Langi maka lala no'o 'afui nau.  
\v 7 Mai nau ku 'esi nau no'o 'i wado, sui ma kua longoa nga kwale'e 'ola 'e fata 'ilo'oo fagu, ‘Saul, Saul, 'uta'i na'a 'i'oo malate'ote'o agu?’   
\p
\v 8 “Sui ma nau kua fata 'ilo'oo fana, ‘Alafa, 'i'oo ni dai no'ona?’  
\p “Ma nga kwale'e 'ola lo'oori ka lamadu'aa nau maka fata 'ilo'oo, ‘Nau la Jisas wane 'i Nasaret lo'oo 'i'oo malate'ote'o agu.’  
\v 9 Ma ni wane lo'oo gila leka fe'eninau, gila agasia nga kwakwanga lo'oori, ma gila bobolosia nga fatalana wane ne'e alafuu fe'eninau.  
\v 10 Ma nau ku orisia 'ilo'oo, ‘Alafa, 'olataa na'a nau taku agea?’  
\p “Ma nga Alafa ka lamadu'aa nau maka fata 'ilo'oo, ‘'Oi tata'e, moko leka fani Damaskas. Ma tagila kwairii te'amu na 'ola na'a nau ku sasaria fana 'i'oo 'ani agea.’  
\v 11 Nga alata no'ona, nga maagu 'e logo no'o, tofuna nga kwakwanga lo'oori, ma nga ta'a na'a gila leka fe'eni nau, gila ka gema 'i ninimagu, ma gila ka talai nau no'o fani Damaskas.   
\p
\v 12 Ma te'e wane ngaia 'e nana'i 'i Damaskas latana la Ananaeas, ngaia nga wane ne'e iiri ba'ita na God, maka lo'o la'u mola suria nga tagi adauru 'i Jiu. Nga ta'a 'i Jiu lo'oo te'efou na'a gila nana'i 'i Damaskas, gila iiri ba'ita aana.  
\v 13 Ngaia 'e leka mai te'agu, maka fata 'ilo'oo,  
\p ‘Wane golo futa Saul, 'oi aga no'o.’  
\p “Ma nga alata no'ona mola, nau kua aga no'o.  
\v 14 Ma ngaia ka fata 'ilo'oo la'u fagu, “God na wawarifu dauru, ngaia firi'o, fana 'i'oo 'ani su'asuria nga kwaisiriinga aana, ma 'i'oo ko agasia nga Wane ni Taunga'inga Odo aana, ma 'i'oo ko longoa nga kwalana.  
\v 15 Ma 'i'oo to'o kwairii te'ana nga ta'a lo'oo suria nga 'ola na'a 'i'oo agasia ma 'i'oo longoa.  
\v 16 'Ilo'oo ma nga 'olataa na'a 'i'oo mamania la'u? Tata'e no'o, 'i'oo 'ani naruabu, ma 'i'oo ko fo'asia nga Alafa, fana 'ani 'olafanataa na rianga amu.”   
\p
\v 17 “Sui mai nau ku ori la'u mola fani Jerusalem, ma alata nau ku fo'a 'ubulana nga 'Ifi Abu na God, nau ku agasia nga faata'inga,  
\v 18 mai nau ku agasia nga Alafa, ma ngaia ka fata 'ilo'oo fagu, ‘'Oi leka 'aferu fa'asia 'i Jerusalem, tofuna nga ta'a lo'oo gila sia tagoto'o mola na fatalamu suri nau.’   
\p
\v 19 Ma nau ku fata 'ilo'oo, “Alafa, gila su'a mola ai laka'u nau ku leka 'ubulana 'ifi ni fo'anga lo'oo, mai nau ku gemasia nga ta'a gila tagoto'o amu, mai nau ku labusiga la'u mola.  
\v 20 Ma alata na'a ta'a lo'oo gila kwa'ia la Stifin, nga wane ne'e kwairii suri'o, nau ku nana'i la'u mola 'i no'ona, mai nau ku ala fafia nga 'ola na'a gila agea aana, mai nau ku kwaibooni fana aganga suria nga ruu tekwa aaga.”   
\p
\v 21 Tafe'ua nga Alafa 'e fata 'ilo'oo fagu, ‘'Oi leka fa'asia 'i Jerusalem, tofuna nau taku ale'o lalau te'ana nga ta'a na'a gila 'ame Jiu.’”   
\p
\v 22 Nga oguogunga lo'oo gila gwaalongo fala Pol leleka ma ngaia ka iiria no'o nga 'ola suria nga ta'a na gila 'ame Jiu. Ma alata gila longoa nga 'ola lo'oori, gila bi'i o'omae ma gila ka 'ilo'oo, “Mooru ngaria kau, ma moru kwa'ia! Ngaia 'ame to'omia no'o fana ngaia 'ani moori.”  
\v 23 Gila o'omae, ma gila ka to'osia nga ruu tekwa aaga, ma gila ka 'ui 'ania furfuru na wado 'ubulana lalo, fana 'ani faate'enia nga ogarianga aaga ne'e ba'ita.  
\v 24 Ma nga wane ba'ita ni fununga 'i Rom, ngaia ka iiria fana ta'a aana fana 'agila talaia la Pol 'ubulana 'ifi, maka iiria 'agila labusia, fana 'agila daria 'olataa ne'e kwatea ma Jiu lo'oo gila ka o'omae fafia 'ilo'oo.\fig Nga ta'a ni fununga gila sasari fana kwa'ilana la Pol.|alt="beat Paul" src="CN02025B.TIF" size="col" copy="CN" ref="22:24" \fig*  
\v 25 Tafe'ua alata gila gaua la Pol fana labusilana, ngaia 'e fata 'ilo'oo fana te'e wane ba'ita ni fununga, “'Ino'ona ma ngaia odo mola 'ubulana tagi adauru 'i Rom fana 'amoru labusi nau, nga wane 'i Rom na'a moru 'ame sufa nau 'ua?”   
\p
\v 26 Alata na'a wane ba'ita ni fununga lo'oori 'e longoa nga 'ola lo'oori, ngaia 'e leka te'ana wane ba'ita aana, maka orisia maka 'ilo'oo, “'Olataa lo'oo 'i'oo agea welakau? Nga wane lo'oo ngaia nga wane 'i Rom!”   
\p
\v 27 Sui ma wane ba'ita no'ona 'e leka te'ala Pol, maka orisia 'ilo'oo, “Kwairii madi mai te'agu, 'ilo'oo ma 'i'oo nga wane 'i Rom lo'oo?”  
\p Sui ma la Pol 'e lamadu'aa maka 'ilo'oo, “Kiu, ngaia 'e to'o.”   
\p
\v 28 Ma nga wane ba'ita lo'oo ka fata 'ilo'oo, “Nau nga wane 'i Rom la'u mola, tofuna nau ku fori 'ania bata 'e ba'ita.”  
\p Ma la Pol ka fata 'ilo'oo, “Nau nga wane 'i Rom, tofuna nau ku futa na wane 'i Rom.”   
\p
\v 29 Ma nga ta'a na'a gila ula galangia fana kwa'ilana ma orisilana, gila ka 'idu fa'aburi fa'asia. Ma nga wane ba'ita lo'oori la'u mola, alata ngaia 'e su'aai na'a la Pol ngaia nga wane 'i Rom, ngaia 'e ma'u, tofuna ngaia 'e gaua 'ania nga seni.   
\s1 La Pol 'e ula 'i na'ona nga ta'a lo'oo ni fadafadanga 'i Jiu  
\p
\v 30 Nga wane ba'ita lo'oo na fununga, ngaia 'e siria 'ani su'a le'a na 'olataa na'a Jiu lo'oo gila aole'ekwala 'ania fafia la Pol tofuna. Nga ruana gani, ngaia 'e alea nga ta'a aana, fana 'agila rubea no'o nga seni lo'oo fa'asia la Pol, ma ka kwatea alafuunga fani fataabu ba'ita ma nga ta'a lo'oo ni fadafadanga 'i Jiu fana 'agila ogu. Sui ma ngaia ka talaia kau la Pol, maka fa'aula 'i na'ona nga oguogunga na ta'a ni fadafadanga no'ona alata na'a gila ogu.   
\c 23  
\p
\v 1 Ma la Pol 'e bubu tegela fana ta'a na'ona'o lo'oori na'a gila ogu, maka fata 'ilo'oo, “Ta'a ni futanga agu 'i Israel, nau ku 'ame maila na'ona God tofuna nau ku agea nga taunga'inga ngaia 'e iiria agu leleka maka nigi tala'ina lo'oo.”  
\v 2 Alata la Pol ngaia 'e fata 'ilo'oo, nga alafa ni suuabunga la Ananaeas 'e fata 'ilo'oo fana ta'a na'a gila ula galangia la Pol fana 'agila fida 'usia fokana.  
\v 3 Ma la Pol ka fata 'ilo'oo fana, “God ngaia te'e fidari'o, tofuna 'i'oo 'ilaka'u nga bani laka'u gila bunia 'e kwakwao'a fana tanibiri'alai 'ania biri. 'I'oo nana'i 'i lo'oo la'u mola fana nga 'efasilagu na nga Tagi ala Moses. Ma gwa'a 'i'oo, ma 'i'oo 'ame lo'o mola suria nga tagi lo'oo alata 'i'oo iiria 'agila fidari nau!”   
\p
\v 4 Ma nga ta'a na'a gila ula galangia la Pol, gila longoa, ma gila ka fata 'ilo'oo fana, “'I'oo sia fata ngadaa mola nga alafa ni suuabunga na God wela kau!”   
\p
\v 5 Ma la Pol 'e lamadu'aga maka 'ilo'oo, “Fu'uwane agu 'i Israel, nau ku 'ame su'aai ngaia nga alafa ni suuabunga. Tofuna nga Girigiringa Abu ngaia 'e iiria, ‘'I'oo sia fata ngadaa mola nga wane ba'ita amu.’” \x + \xo 23:5  \xt Eksodas 22:28\x*   
\p
\v 6 Ma alata la Pol 'e agasia tani wane ngaa'i na ta'a ni fadafadanga lo'oori na Sadusi, ma tani ta'a na Farasii, ngaia 'e fata ba'ita fana oguogunga lo'oori maka 'ilo'oo, “Ta'a ni futanga agu 'i Israel, 'inau na Farasii, nga wela na nga Farasii. Ma gila ka eefasi nau tofuna nau ku tagoto'o na nga ta'a na'a gila mae, God te'e tata'ega la'u fana nga mooringa.”   
\p
\v 7 Ma nga alata ngaia 'e iiria nga alafuunga lo'oori, nga Farasii ma nga Sadusi, gila ka eta fana kwaitatariinga, ma nga oguogunga lo'oori ka to'ole'eniga na rua oguogunga na ta'a lo'oo.  
\v 8 Gila to'ole'eniga tofuna nga Sadusi lo'oo gila iiria lauta wane 'e mae, ngaia 'e 'ato 'ani moori la'u, ma gila iiria la'u mola gwa'a te'efuta enselo, ma anoe 'ola ma gila 'ame nana'i. Tafe'ua nga Farasii gila tagoto'o na oru 'ola lo'oo.  
\v 9 Ma nga o'omaenga bi'i ba'ita faga kwairiu, ma tani wane ngaa'i ni kwaifa'ananaunga na tagi na'a gila Farasii la'u mola, gila ula, ma gila ka fata tegela'a ma gila ka 'ilo'oo, “'Amoe! Meeru meru 'ame daria nga 'ola 'e kuta na wane lo'oo! Bala nga anoe 'ola, 'amoe ma enselo ta'ua lo'oo ngaia 'e alafuu 'ania.”   
\p
\v 10 'Ilo'oo, ma nga kwaifarifaringaa ba'ita 'e iiki ka tata'e, ma nga wane ba'ita ni fununga, ngaia ka ma'u fa'asia gila ta kwa'ia la Pol. Ma ngaia ka iiria fana ta'a lo'oo ni fununga no'ona, 'agila leka te'ana oguogunga lo'oo fana 'agila talaia la Pol fa'asiga fana 'ubulana 'ifi na ta'a ni fununga.   
\p
\v 11 Na logo no'ona nga Alafa 'e ula galangia la Pol maka fata 'ilo'oo, “'I'oo sia ma'u mola. 'I'oo alafuu no'o suri nau lo'oo 'i Jerusalem, ma 'i'oo to'o agea 'ilo'oo la'u mola 'i Rom.”   
\s1 Gila fadaa fana kwa'ilana la Pol  
\p
\v 12 'Usu'usugani no'ona, tani ta'a na Jiu gila ka ogu, ma gila ka fadaa fana kwa'ilana la Pol. Gila ka fataarunga'i gila sia 'ania mola te'efuta fangalaa, ma gila sia go'ufia mola te'efuta me'e ka'o, leleka maka nigi na alata gila kwa'ia la Pol.  
\v 13 Ngaia 'e to'omia fai akwale'e wane maka aba na gila launga'i oguogu na fadafadanga lo'oori.   
\p
\v 14 Sui ma gila ka leka te'ana ni fataabu ba'ita no'ona ma nga ta'a na'ona'o 'i Jiu, ma gila ka fata 'ilo'oo, “Meeru meru fataarunga'i mai meru sia 'ania mola te'efuta fangalaa leleka ma meru ka kwa'ia la Pol.”  
\v 15 Ngai lo'oo, mooru fe'enia ni wane ni fadafadanga lo'oo, 'amoru kwatea alafuunga fana nga wane ba'ita ni fununga lo'oo 'i Rom, fana ngaia 'ani talaia mai la Pol te'amooru. Ta'amoru koto iiria moru siria 'amoru longoa ni alafuunga ngaa'i la'u suria ni 'ola na ngaia 'e agea. Tafe'ua meeru tameru sasari fana kwa'ilana 'ina'ona ngaia 'e nigi lo'oo.”   
\p
\v 16 Tafe'ua alata nga iniini ala Pol ngaia 'e longoa nga fada'olanga lo'oori, ngaia 'e leka 'i 'ifi na ta'a ni fununga lo'oo, maka kwairii te'ala Pol.  
\v 17 Alata la Pol ngaia 'e longoa, ngaia 'e soea mai te'e wane ni fununga, maka fata 'ilo'oo te'ana, “'Oi talaia kau nga wane alakwa lo'oo te'ana nga wane ba'ita amu, tofuna ngaia 'e siria 'ani iiria te'e 'ola te'ana.”  
\v 18 Sui ma nga wane na fununga lo'oo ka talaia nga wane alakwa lo'oori te'ana wane ba'ita aaga, maka fata 'ilo'oo, “Nga wane laka'u ngaia 'e nana'i 'ubulana 'ifi na lokafu latana la Pol ngaia 'e soe nau 'aku talaia mai wane alakwa lo'oo te'amu, tofuna ngaia 'e siria 'ani iiria te'e 'ola te'amu.”   
\p
\v 19 Ma nga wane ba'ita lo'oori 'e gema na nimana nga wane alakwa lo'oori maka talaia kau, ma nga alata te'i 'agaa'a no'o 'i talagaa'a, ngaia ka fata 'ilo'oo, “'Olataa na'a 'i'oo siria 'i'oo 'ani kwairii ai te'agu?”   
\p
\v 20 Sui ma nga wane alakwa lo'oori ka fata 'ilo'oo fana, “Tani wane 'i Jiu, gila ala fafia 'e sui no'o, 'i gani tagila leka mai 'agila kwaisoe amu fana 'i'oo 'ani talaia la Pol la'u mola fana nga lefu na'a ta'a lo'oo ni fadafadanga gila ogu ai, fana 'agila daria kwala'imori na nga 'olataa na'a ngaia 'e agea.  
\v 21 Tafe'ua 'i'oo sia lo'o mola suriga, tofuna fai akwale'e wane maka aba na gila nagwa mamania fana kwa'ilana. Tofuna gila alanga'i te'efou no'o fana gila sia keto mola, ma gila sia go'u mola, leleka ma gila ka kwa'ia la Pol. Ma gila sasari no'o, ma nga 'ola na'a gila mamania mola, na'a nga fatalamu.” \fig Nga iniini ala Pol 'e kwairii te'ana wane ba'ita na fununga suria nga fadafadanga fana kwa'ilana la Pol.|alt="nephew of Paul" src="cn02031B.tif" size="col" copy="CN" ref="23:21" \fig*   
\p
\v 22 Sui ma nga wane ba'ita lo'oo ka fata 'ilo'oo fana wane alakwa lo'oori, “'I'oo sia kwairii mola ai te'ana te'efuta wane na'a 'i'oo kwairii te'agu 'ania nga 'ola lo'oo.” Sui ma ngaia ka alamia fana 'ani leka no'o.   
\s1 Gila kwatea la Pol te'ala Filiks nga wane ba'ita 'i Sesarea  
\p
\v 23 Sui ma nga wane ba'ita ni fununga lo'oo, ngaia 'e soea mai rua wane na gala ba'ita 'i olofana tegelangaa aana, maka fata 'ilo'oo fagaa'a, “Molo sasaria rua tangale'e wane ni fununga lo'oo fana lekanga fana fanua 'i Sesarea, fe'enia fiu akwale'e wane fana lekanga fofona hos, ma rua tangale'e wane ngaa'i na'a gila dau na sua, 'agila sasaria fana lekanga na mule mae 'ola na logo tala'ina.  
\v 24 Ta'amoru arua hos ngaa'i fala Pol 'ani ta'e 'i fofona, ma tamooru folo le'a 'afuia, ma tamooru talaia te'ala Filiks nga wane ba'ita 'i Sesarea.”   
\p
\v 25 Sui ma wane ba'ita ni fununga ka giria no'o alafuunga fala Filiks maka 'ilo'oo,   
\p
\v 26 “Nau la Kladius Lisias, nau ku giri kau famu nga wane ba'ita la Filiks. Nau ku siria 'aku alafuu madi fe'eni'o.   
\p
\v 27 Nga ta'a 'i Jiu gila gemasia nga wane lo'oo, ma gila ka galangi kwa'ia. Alata nau ku to'o daria ngaia nga wane 'i Rom, nau ku leka fe'enia ni wane ni fununga agu, ma meru ka lafua fa'asiga.   
\p
\v 28 Ma tofuna nau ku siria 'aku su'asuria 'olataa na'a gila aole'ekwala fafia tofuna, nau ku talaia te'ana nga ta'a ni fadafadanga 'i Jiu.   
\p
\v 29 Tafe'ua mai nau ku daria ngaia 'ame agea mola te'efuta 'ola ne'e to'omia fana 'agila kwa'ia ma gila ka arua 'ubulana 'ifi na lokafu. Gila aole'ekwala mola fafia tofuna nga tagi aaga 'i talaga.   
\p
\v 30 Ma alata nau ku longoa Jiu gila fadaa no'o alata fana kwa'ilana, nau ku manata fana alelana kau te'amu. Ma nau ku kwairii no'o te'ana ta'a na'ona'o aaga fana 'agila sufaa 'i na'omu, tofuna 'i'oo na nga wane ba'ita.”   
\p
\v 31 Sui ma nga ta'a ni fununga lo'oo gila ka lo'oo no'o suria nga 'olataa na'a wane ba'ita 'e iiria. Ma gila ka talaia la Pol na nga logo lo'oori leleka ma gila ka nigi na fanua 'i Antipatris.  
\v 32 Na ruana gani, nga ta'a ni fununga lo'oo na'a gila leka na 'a'aega, gila ka ori no'o fani 'ifi aaga 'i Jerusalem. Ma nga ta'a ni fununga na'a gila leka fofona hos, gila ka leka no'o fe'enia la Pol.  
\v 33 Gila talaia maka nigi na fanua 'i Sesarea, ma gila ka kwatea no'o girigiringa laka'u fala Filiks nga wane ba'ita, ma gila ka 'akwasia no'o la Pol te'ana.   
\p
\v 34 Alata nga wane ba'ita lo'oo ngaia 'e idumia nga girigiringa lo'oori 'e sui, ngaia 'e orisia la Pol na nga gule'e lefu na'a ngaia 'e leka mai fa'asia. Alata ngaia 'e longoa ngaia 'e leka mai fa'asia Silisia,  
\v 35 ngaia ka fata 'ilo'oo, “Nau taku longoa no'o nga alafuunga amu na alata ta'a na'a gila aole'ekwala fafi'o gila nigi mai.” Sui ma ngaia ka iiria fana ta'a ni fununga aana lo'oo 'agila folo le'a 'usia la Pol 'ubulana 'ifi ba'ita na'a la Herod 'e launge'enia.   
\c 24  
\s1 Ta'a 'i Jiu gila aole'ekwala fafia la Pol 'i na'ona la Filiks  
\p
\v 1 Burina nima maa'e gani 'e sui mola, la Ananaeas nga alafa ni suuabunga 'e leka fana fanua 'i Sesarea fe'enia tani wane na'ona'o 'i Jiu, ma te'e wane latana la Tertulus na'a ngaia 'e su'asuria nga tagi lo'oo. Gila leka mai 'i na'ona la Filiks nga wane ba'ita, ma gila ka aole'ekwala fafia la Pol.  
\v 2 Sui ma gila ka soea mai la Pol, ma la Tertulus ka tala'ae fana fatanga no'o fafia te'ala Filiks maka 'ilo'oo, “Wane ba'ita, tofuna nga kwaitalainga na su'a'ola amu ngai lo'oo goru to'o na aloalonga suria ni alata 'e aburu. Ma lo'oo 'i'oo agea ni lamadu'aanga 'e aula le'a fameeru ta'a 'i Jiu.  
\v 3 Ma meeru te'efou meru baole'a ba'ita fana ni 'ola lo'oo, ma meru ka tafe'o 'e iiki.  
\v 4 Aia, nau ku 'ame siria no'o ngarilana alata amu 'ani lalau. Lo'oo nau ku orisi'o fana 'i'oo 'ani gwaalongo madi mai fana nga alafuunga ko'uko'uta ameeru na'a nau 'aku kwatea kau.  
\v 5 'Ameeru meru daria nga wane lo'oo 'e fa'aogariaa nga ta'a lo'oo. Ngaia 'e kwaifarifari fe'enia Jiu fofona fanua lo'oo 'i wado te'efou, ma ngaia nga wane ba'ita la'u mola na oguogunga na ta'a lo'oo na'a gila fa'alataga 'ania Nasarene.   
\p
\v 6-8 Ma ngaia ka irito'ona la'u mola fana malangadalana nga 'Ifi Abu na God. Ngai lo'oo alata 'imeeru meru agasia, ma 'imeeru meru ka gemasia no'o.\f + \fr 24:6-8  \ft Tani girigiringa 'ua gila ladoa verse 7 'ilo'oo: Ma meeru ka fadaa fana 'efasilana 'i suria nga falafala ameeru. Tafe'ua ma la Lisias, nga wane ba'ita ka lafua fa'asi ameeru. Sui mala Lisias ka kwatea fatalana fana ni dai na gila to'o na aole'ekwala fafia 'agila leka mai te'amu. \f* Lauta 'i'oo orisia nga wane lo'oo, 'i'oo to'o daria 'i talamu nga 'ola lo'oo meru aole'ekwala 'ania fafia ngaia 'e kwala'imori.”  
\v 9 Ma nga ta'a lo'oo 'i Jiu la'u mola na'a gila nana'i 'i no'ona, gila iiria nga 'ola lo'oo la Tertulus 'e iiria ngaia 'e to'o, ma gila ka aole'ekwala la'u mola fafia la Pol.   
\s1 Fatanga ni kwaito'ofonosinga ala Pol 'i na'ona la Filiks  
\p
\v 10 Sui ma wane ba'ita lo'oo la Filiks 'e lalofia la Pol fana 'ani alafuu, ma la Pol ka fata 'ilo'oo, “Nau ku su'aai 'i'oo kwaisufai lo'oo 'e aburu no'o mai suria ni farisi 'e aula, mai nau ku baole'a fana nga to'ofonosilagu 'i na'omu.\fig La Pol 'e ula 'i na'ona la Filiks.|alt="Felix" src="CN02034B.TIF" size="col" copy="CN" ref="24:10" \fig*  
\v 11 Ngaia nga akwale'e gani ma ruaai 'e sui no'o burina na'a nau ku leka fani Jerusalem fana fo'asilana God. Lauta 'i'oo orisia nga ta'a lo'oo, 'i'oo to'o daria 'i talamu na'a nau ku alafuu kwala'imori.  
\v 12 Ma ni Jiu lo'oo gila 'ame daria mola na'a nau ku orisu'usu'u fe'enia te'efuta wane 'ubulana 'Ifi Abu na God, ma gila 'ame dari nau na'a nau ku kwaingengei fe'enia te'efuta wane 'i 'ubulana 'ifi ni fo'anga, 'amoe ma na te'efuta lefu 'ubulana fanua 'i Jerusalem.   
\p
\v 13 Ma gila 'ame to'omia no'o fana kwatelana te'efuta 'ola te'amu, fana 'agila fa'ato'oa na 'olataa na'a gila aole'ekwala fafi nau tofuna.  
\v 14 Nau ku iiria nga 'ola kwala'imori te'amu: Nau ku fo'asia God na koko'o ameeru 'ania lekanga suria falafala na Alafa na ta'a lo'oo gila iiria ngaia 'ame to'o. Mai nau ku tagoto'o la'u mola na ni 'ola lo'oo te'efou na'a la Moses ma ni profet gila giria 'ubulana Girigiringa Abu.  
\v 15 Ma nau ku tagoto'o na God 'ilaka'u la'u mola 'igila, na God te'e tata'ea nga ta'a lo'oo te'efou fa'asia nga maenga, nga ta'a na gila le'a ma nga ta'a gila ria.  
\v 16 Ma ngaia na'a, nau ku irito'ona fana agelana ni 'ola le'a lo'oo, fana 'inau ku sia maila la'u 'i maana God ma nga ta'a lo'oo.   
\p
\v 17 “Ni farisi 'e aula nau ku 'akwasia no'o 'i Jerusalem, ma lo'oo nau ku ori la'u mai lo'oo fana 'aku kwatea bata fana ta'a gila galafa'a 'i Jiu ma fana kwatelana tabonga fana God la'u mola.  
\v 18 Ma alata nau ku agea ni 'ola lo'oori, gila agasi nau 'ubulana 'Ifi Abu na God burina nau ku fa'asuia no'o fa'akwaringa 'i maana God. Ma ta'a 'e aula ka 'amoe no'o fe'eninau na alata no'ona, ma te'efuta ngada 'olanga 'ame lau.  
\v 19 Tafe'ua tani ta'a 'i Jiu fa'asia gule'e lefu 'i Eisia gila nana'i no'ona. Ma ngaia to'omia fana 'agila leka la'u mola mai 'i na'omu, fana 'agila aole'ekwala fafi nau lauta gila su'aai te'efuta 'ola na'a nau ku agea maka kuta.  
\v 20 Ma nga ta'a na gila nana'i lo'oo, gila su'aai alata gila aole'ekwala fafi nau 'i na'ona nga ta'a lo'oo ni fadafadanga ameeru 'i Jiu, gila 'ame daria nga te'efuta 'ola na'a nau ku agea 'e ria.  
\v 21 Te'e 'ola no'o 'inau ku iiria 'i no'ona, bala ngaia 'e fa'aogariaa nga ta'a aaga ne'e 'ilo'oo, ‘Mooru sufa nau tofuna nga tagoto'onga agu na nga ta'a na'a gila mae no'o, tagila moori la'u mola.’”   
\p
\v 22 Sui ma la Filiks, wane ne'e su'a le'a no'o na nga Falafala na Alafa, ngaia 'e iiria aaga 'agila noto no'o. Ma ngaia ka fata 'ilo'oo, “Alata la Lisias nga wane ba'ita ni fununga 'e nigi mai, nau taku fa'asuia nga kwaisufaingaa lo'oo.”  
\v 23 Ma ngaia ka iiria fana te'e wane ba'ita ni fununga lo'oo 'agila 'abelo le'a 'ania la Pol, ma ngaia 'ame gaua mola 'ania seni ma ngaia ka alamia ni wane ni kwaimaanga aana 'agila leka te'ana, ma 'agila kwate ni 'ola la'u mola fana.   
\s1 La Filiks fe'enia noni aana gala gwaalongo fana fatalana la Pol  
\p
\v 24 Burina tani gani ngaa'i 'e sui no'o, la Filiks fe'enia noni ana ni Drusila, noni 'i Jiu, gala ka soea mai la Pol fana 'agala gwaalongo fana. Ma la Pol ka alafuu suria nga tagoto'onga ala Jisas Kraes.  
\v 25 Tafe'ua mala Pol 'e alafuu la'u mola suria nga odonga, maka iiria na'a ta'a gila sia agea mola suria nga kwaisiriinga 'e ria na noniga, maka fata la'u mola suria nga gani na'a God te'e kwaisufai na ta'a te'efou. Ma alata gala longoa no'o ni 'ola lo'oo, la Filiks ka ma'u, maka fata 'ilo'oo, “'Oi leka no'o kau. Nau taku soe'o la'u mai na alata matari na'a ngaia 'e wataga fagu.”  
\v 26 Nga alata no'ona la'u mola, ngaia 'e madafia iiria la Pol te'e kwatea bata fana 'ani rubea fa'asia 'ifi na lokafu. Ngaia 'e 'ilo'oo tofuna ngaia 'e soea mai furifuri fana 'ani alafuu fe'enia suria ni alata 'e aula.   
\p
\v 27 Burina rua farisi lo'oo 'e sui mola, la Porsius Festus 'e leka mai maka lamadu'aa la Filiks nga wane ba'ita no'ona. Tafe'ua tofuna la Filiks 'e siria nga Jiu lo'oo 'agila aile'a fe'enia, ngaia 'ame alamia la Pol 'ani leka fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu.   
\c 25  
\s1 La Pol 'e kwaisoe fana lekanga te'ana kiingi 'i Rom  
\p
\v 1 Ma nga oruna gani 'i burina la Festus 'e nigi na fanua 'i Sesarea fana 'ani eta nga ba'itangaa aana, ngaia 'e leka fani Jerusalem.  
\v 2 Ma ni fataabu ba'ita, ma nga ta'a na'ona'o 'i Jiu, gila ka kwairii te'ala Festus 'ania ni 'ola na'a gila aole'ekwala 'ania fafia la Pol.  
\v 3 Ma gila ka 'unea la Festus fana ngaia 'ani alea la Pol fani Jerusalem, tofuna gila fadaa no'o fana kwa'ilana suria tala.  
\v 4 Ma la Festus 'e lamadu'aga maka fata 'ilo'oo, “La Pol ngaia 'e nana'i 'ubulana 'ifi na lokafu 'i Sesarea. Mai nau galangi kua ori la'u mola no'ona.  
\v 5 Lauta ngaia 'e agea ta 'ola 'e kuta, tamoru kwatea ta'a na'ona'o 'amooru fana 'agila leka fe'eni nau fani Sesarea ma tagila aole'ekwala no'o fafia 'i no'ona.”   
\p
\v 6 Sui ma la Festus ka nana'i mola 'i Jerusalem suria nga kwaru gani 'amoe ma nga akwale'e gani la'u, sui ma ngaia ka ori fani Sesarea. Aia, ma gani 'i burina, la Festus 'e leka maka nana'i na lefu ni kwaisufaingaa, sui maka iiria aaga 'agila talaia mai la Pol te'aga.  
\v 7 Ma alata la Pol ngaia 'e nigi, nga ta'a 'i Jiu gila leka mai fa'asia 'i Jerusalem, gila ka ula 'afuia, ma gila ka aole'ekwala fafia 'ania ni 'ola 'e aula maka ria 'e iiki na'a gila 'ame to'omia 'agila fa'ato'oa no'o.  
\v 8 Tafe'ua mala Pol 'e fata ni to'ofonosilana, maka 'ilo'oo, “Nau ku 'ame agea mola te'efuta 'ola 'e ria ne'e ngadaa nga tagi ameeru na Jiu, 'amoe ma nga 'Ifi Abu na God, 'amoe nga kiingi 'i Rom.”   
\p
\v 9 Ma tofuna la Festus 'e siria nga Jiu lo'oo 'agila aile'a fe'enia, ngaia 'e orisia la Pol maka 'ilo'oo, “'Ilo'oo ma, 'i'oo 'uri 'ani leka fani Jerusalem, fana 'aku sufa'o 'i no'ona 'ania ni 'ola na'a gila iiria suri'o?”   
\p
\v 10 Sui ma la Pol 'e lamadu'aa maka 'ilo'oo, “Lefu fana kwaisufaingaa lo'oo, nga kiingi 'i Rom 'e arua 'aku ula no'o ai. Lo'oo na'a lefu 'e to'omia sufalagu no'o ai. Nau ku 'ame agea mola te'efuta 'ola 'e ria fana ta'a lo'oo 'i Jiu. Ma 'i'oo su'a le'a no'o ai te'efou.  
\v 11 Lauta 'inau ku mousia nga tagi lo'oo maka to'omia 'i'oo 'ani sufa nau fana maenga, nau ku sia kwaisoe mola fana 'aku 'akwa fa'asia. Tafe'ua alafuunga aaga na'a gila aole'ekwala fafi nau tofuna, ngaia 'ame to'o, ma ngaia 'ame odo no'o fana te'efuta wane lo'oo 'ani kwate nau faga. Ma nau ku kwaisoe fana lekanga te'ana kiingi 'i Rom fana ngaia 'ani kwate kwaisufaingaa fagu.”   
\p
\v 12 La Festus 'e alafuu fe'enia nga ta'a lo'oo na'a gila kwaibooni fana kwaisufaingaa, sui ma ngaia ka fata 'ilo'oo fala Pol, “Tofuna 'i'oo kwaisoe fana lekanga te'ana nga kiingi 'i Rom, 'i'oo to'o leka te'ana.”   
\s1 La Pol ngaia 'e alafuu fala Agripa ma ni Bernis  
\p
\v 13 Burina tani gani ngaa'i 'e sui mola, la Agripa nga wane ba'ita fe'enia wanena geni ni Bernis, gala ka nigi 'i Sesarea fana 'agila agasia la Festus ma gila ka fata kwaloa fana taunga'inga fooru lo'oo ngaia te'e agea.  
\v 14 Alata gala nana'i 'i Sesarea suria ni gani lo'oori, la Festus 'e kwairii te'ala Agripa na alafuunga lo'oo suria la Pol. Ngaia ka fata 'ilo'oo, “Te'e wane gila arua 'ubulana 'ifi na lokafu alata la Filiks ngaia 'e ba'ita mai, alata nau ku 'ame nigi 'ua.  
\v 15 Ma alata nau ku leka kau fani Jerusalem, ni fataabu ba'ita 'i Jiu, ma ta'a na'ona'o aaga, gila ka aole'ekwala fafia, ma gila ka soe nau fana 'aku kwaisufai fana kwa'ilana.  
\v 16 Tafe'ua mai nau ku fata 'ilo'oo faga, ‘Nga falafala ameeru ta'a 'i Rom 'amoe fana ameru sufaa te'efuta wane 'i na'o alata ngaia 'ame fata ni to'ofonosilana 'ua 'i maana nga ta'a na'a gila aole'ekwala fafia.’  
\v 17 Ma alata gila nigi mai lo'oo 'i Sesarea, nau ku to'oru na lefu fana kwaisufainga na ruana gani, mai nau ku iiria fana ta'a ni fununga no'ona 'agila talaia mai nga wane no'ona te'agu.   
\p
\v 18 Tafe'ua ma nga ta'a na'a gila aole'ekwala fafia, gila ka ula, ma gila 'ame aole'ekwala mola fafia na ta 'ola ne'e ria na'a nau ku madafia fana 'agila iiria.  
\v 19 'Ola na gila orisu'usu'u ai fe'enia na falafala fana fo'osilana God aaga fe'enia te'e wane na'a latana la Jisas. La Jisas lo'oori ngaia 'e mae no'o, ma la Pol 'e iiria ngaia 'e moori la'u mola.  
\v 20 Ma tofuna nau ku 'ame su'aai na'a nau taku sufaa 'uta'i na 'ola lo'oo, nau ku orisia la Pol lauta ngaia 'e 'uri 'ani leka fani Jerusalem fana nau 'aku sufaa na ni 'ola lo'oo 'i no'ona.   
\p
\v 21 Tafe'ua ma la Pol 'ame ala fafia, maka kwaisoe fana 'ani to'oru mola 'ubulana 'ifi na lokafu, ma 'ani leka te'ana nga kiingi 'i Rom fana ngaia 'i talana na'a te'e fa'aodoa. Ngaia lo'oo, nau ku iiria gila sia rubea mola fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu, leleka maka nigi na alata ne'e to'omia fana 'agila alea te'ana nga kiingi 'i Rom.”   
\p
\v 22 Sui ma la Agripa ka fata 'ilo'oo fala Festus, “Nau ku siria la'u mola longolana wane lo'oo.”  
\p Ma la Festus ka lamadu'aa maka fata 'ilo'oo, “'I'oo to'o longoa no'o 'i gani.”   
\p
\v 23 Na ruana gani, la Agripa fe'enia ni Bernis gala nigi mai, ma nga ta'a gila agea ni 'ola 'e aula suria falafala aga fana 'agila fa'aba'ita gaa'a. Ma gala ka ru'u 'ubulana 'ifi ba'ita fana ogunga fe'enia nga ta'a ba'ita na fununga lo'oo, ma ta'a na'ona'o 'ubulana ma'e fanua no'ona. Sui ma la Festus ka fata fana ta'a ni fununga fana 'agila talaia mai la Pol.  
\v 24 Ma la Festus ka fata 'ilo'oo, “Agripa, wane ba'ita, fe'enia nga ta'a na'a moru ogu mai 'i lo'oo, moru agasia nga wane na'a latana la Pol. Ni Jiu na gila nana'i 'i lo'oo 'i Sesarea ma nga Jiu na'a gila nana'i 'i Jerusalem, gila aole'ekwala fafia, ma gila ka o'omae ma gila ka orisi nau fana 'aku kwa'ia 'ani mae.   
\p
\v 25 Tafe'ua alata nau ku kwaisufai ana, nau ku 'ame daria nga te'efuta 'ola na'a ngaia 'e agea 'e ria fana 'agila kwa'ia 'i tofuna 'ani mae. Tafe'ua ngaia ka kwaisoe fana ngaia 'ani leka te'ana kiingi adauru 'i Rom. Ngaia lo'oo, nau ku alea te'ana nga kiingi 'i Rom.  
\v 26 Tafe'ua nau ku 'ame to'o na 'ola 'aku giria te'ana kiingi suria nga kutanga na wane lo'oo. Ngai lo'oo, nau ku talaia mai te'amu la Agripa, nga wane ba'ita, mai amooru nga ta'a lo'oo te'efou, fana 'amoru kwaibooni agu fana darilana te'efuta 'ola kwala'imori fana giringa suria.  
\v 27 Tofuna 'ame le'a fana 'aku kwatea kau nga wane ne'e nana'i 'ubulana lokafu fana kiingi 'i Rom, lauta nau ku 'ame faata'i wataga na 'ola lo'oo na'a gila aole'ekwala fafia tofuna.”   
\c 26  
\s1 La Pol 'e to'ofonosia ngaia 'i talana 'i na'ona la Agripa  
\p
\v 1 La Agripa 'e fata 'ilo'oo fala Pol, “Ngaia 'e to'omia mola fana 'i'oo 'ani kwairii te'ameeru 'ania manatalamu.”  
\p Ma la Pol ka tagwala nga nimana fana 'ani faate'enia ngaia 'ani alafuu, maka to'ofonosia ngaia 'i talana 'ilo'oo,\fig La Pol 'e ula 'i na'ona la Herod Agripa.|alt="Agrip" src="Cn02037B.tif" size="col" copy="CN" ref="26:1" \fig*  
\v 2 “Agripa, wane ba'ita, nau ku aile'a, tofuna nau ku to'omia 'aku kwairii te'amu fana to'ofonosilagu na nga 'ola na'a Jiu gila aole'ekwala fafi nau 'ania.  
\v 3 Nau ku aile'a 'e iiki, tofuna 'i'oo su'a le'a na falafala adauru Jiu fe'enia ni 'ola meru orisu'usu'u du'ai. Nau ku orisi'o, fana 'i'oo 'ani gwaalongo aloalo madi mai fagu.   
\p
\v 4 “Aia, nga Jiu lo'oo te'efou gila su'ana falafala agu 'ita mai na alata ku sika'u. Gila ka su'asuria nga nana'ilagu 'i fanua agu, ma nana'inga agu 'i Jerusalem.  
\v 5 Gila su'a agu 'e aburu no'o ma lauta gila 'uri, gila su'asuria 'agila kwairii la'u mola suria na 'inau nga wane na Farasii la'u mola ma 'inau ku dau la'u mola suria falafala aaga, 'ita mai na alata nau ku alakwa. Ma fufu'iwane ameeru na Farasii gila tegela'a fana daunga suria nga tagi lo'oo na God 'e riufia la'u mola ta'a te'efou.  
\v 6 Ma alata lo'oo ta'a 'i Jiu gila siria 'agila sufa nau, tofuna nau ku kwaimamani no'o fana 'ola na'a God ngaia 'e fataarunga'i 'ania fana koko'o adauru.  
\v 7 Ma ngaia no'o na'a ni 'ola laka'u nga akwale'e fufutalaa ma ruaai adauru gila mamania fana ngarilai, alata gila fo'asia God suria gani ma logo. Kwe Agripa, tofuna nga 'ola lo'oo nau ku kwaimamani no'o fai, ngai lo'oo ta'a 'i Jiu gila ka aole'ekwala fafi nau!  
\v 8 Ma 'uta'i ne'e 'ato famooru ta'a 'i Jiu fana tagoto'onga na God lo'oo ngaia 'e su'asuria tata'elana wane 'e mae?   
\p
\v 9 “Mai na'o, 'inau talagu naku tegela'a fana agelana ni 'ola lo'oo te'efou ne'e to'omia nau 'aku to'ofonosia no'o fufu'i ta'a lo'oo na'a gila tagoto'o ala Jisas wane 'i Nasaret.  
\v 10 Nga 'ola lo'oori nau ku agea 'i Jerusalem. Nau ku ngaria nga tegelangaa fa'asia nga fataabu ba'ita, ma 'inau ku arua ta'a 'e aula na God 'ubulana 'ifi na lokafu. Ma alata gila sufaga fana maenga aaga, nau ku ala la'u mola fafia.  
\v 11 Na alata 'e aula, nau ku leka ma ku kwatea kwa'ikwa'inga faga 'ubulana 'ifi ni fo'anga, mai nau ku ula 'i buriga fana kwa'ilaga, fana 'agila rugasia nga tagoto'onga aaga. Ma tofuna nau ku ogaria ba'ita faga, nau ku leka la'u mola fana fanua kwaitatari fana malate'ote'onga aaga.   
\p
\v 12 “Ngaia na'a, 'inau ku leka fani Damaskas. Nau ku ngaria nga girigiringa fa'asia ni fataabu ba'ita fana daulana nga ta'a gila tagoto'o ala Jisas.  
\v 13 Kwe Agripa, alata meru leka suria tala dalototo'o na gani, nau ku agasia te'e kwangakwanga ne'e lala maka talariufia no'o nga watagalana sisina, ma ngaia 'e lala mai fa'asia 'ubulana lalo maka leka 'afui nau fe'enia ni wane na gila leka fe'eni nau.  
\v 14 Ma meeru te'efou na'a meru 'esia meeru 'i wado, ma 'inau ku longoa te'e kwale'e 'ola 'e fata 'ilo'oo fagu 'ania alafuunga na ta'a 'i Jiu, ‘Saul, Saul! Fe'ua na'a 'i'oo malate'ote'o agu? 'I'oo fa'anonifii'o 'i talamu mola alata 'i'oo tata'e suari nau.’  
\v 15 “Ma nau ku fata 'ilo'oo fana, ‘Alafa, 'i'oo ni dai no'ona?’  
\p “Ma Alafa ka fata 'ilo'oo, ‘Nau la Jisas, nga wane na 'i'oo malate'ote'o ana.  
\v 16 Tata'e. Nau ku faata'i famu, mai nau kua firi'o, fana 'i'oo 'ani taunga'i fagu. Ma 'i'oo 'ani kwairii te'ana ta'a lo'oo la'u 'ania nga 'ola na'a 'i'oo agasia lo'oo tala'ina, ma tani 'ola ngaa'i la'u na'a nau taku faate'enia famu.  
\v 17 Nau ku ale'o te'ana nga ta'a 'i Israel, ma nga ta'a na'a 'ame Jiu, mai nau taku folo afui'o fana gila sia kwa'i'o mola.  
\v 18 Nau ku ale'o te'aga fana 'i'oo 'ani 'ulasia nga maaga moko bulote'eniga fa'asia nga logologo'angaa fana 'agila agasia nga lalanga, ma gila ka leka mai fa'asia nga tegelangaa ala Saetan te'ana God. Ma God te'e 'olafanataa na rianga aaga tofuna gila tagoto'o agu, ma God te'e aruga fana 'i gila ta'a aana fe'enia nga ta'a te'efou na'a God ngaia 'e firiga.’   
\p
\v 19 “Aia, kwe Agripa nga wane ba'ita, nau ku lo'o no'o suria nga faata'inga laka'u nau ku agasia fa'asia 'i Langi.  
\v 20 Eteeta nau ku leka 'i Damaskas, sui ma fani Jerusalem, ma 'afutana lefu 'i Israel te'efou, sui ma te'ana nga ta'a na'a gila 'ame Jiu, mai nau ku kwairii 'ania fana 'agila bulota'i mai fa'asia rianga aaga, ma gila ka bu'ota'i te'ana God ma fana agelana ni 'ola le'a lo'oo ne'e faate'enia gila bulota'i mai kwala'imori.  
\v 21 Ma tofuna ni 'ola lo'oori, ni Jiu lo'oo gila ka gemasi nau alata nau ku nana'i 'ubulana 'Ifi Abu na God, ma gila ka irito'ona fana kwa'ilagu.  
\v 22 Tafe'ua ngaia 'e leka mai maka nigi na fe'e gani tala'ina, God no'o na'a ngaia 'e booni nau. Ngaia na'a, nau ku kwairii te'ana ta'a lo'oo te'efou, fana ta'a sisika, ma ta'a ba'ita la'u mola. Ma 'ola lo'oo nau ku iiria, ngaia la'u mola laka'u ni profet ma la Moses gila iiria te'e nigi mai.  
\v 23 Gila iiria nga Kraes te'e nonifii maka mae, ma ngaia la'u mola na nga wane eteeta te'e tata'e fa'asia nga maenga, fana 'ani ngaria mai nga lalanga fana ta'a na gila Jiu ma ta'a na gila 'ame Jiu la'u mola.”  
\v 24 Ma alata la Pol 'e alafuu 'ua 'ino'ona, la Festus 'e o'omae fana maka 'ilo'oo, “Pol, 'i'oo kwekweto mola no'ona welakau! Nga su'a'olanga ba'ita amu ne'e kuta'o no'o.”   
\p
\v 25 Ma la Pol 'e lamadu'aa maka 'ilo'oo, “Wane ba'ita, nau ku 'ame kwekweto lo'oo! Nga alafuunga lo'oo nau ku iiria ngaia 'e kwala'imori maka odo te'efou.  
\v 26 Nau ku alafuu wataga mola famu, la Agripa nga wane ba'ita, tofuna 'i'oo su'a te'efou mola na ni 'ola lo'oo. 'I'oo longo suria ni 'ola lo'oo te'efou ne'e lau ala Jisas, tofuna ni 'ola lo'oo 'e lau ala Jisas ngaia 'ame nagwa.  
\v 27 Aia, Agripa nga wane ba'ita, 'ilo'oo ma 'i'oo tagoto'o na alafuunga na profet? Nau ku su'aai 'i'oo tagoto'o ai.”   
\p
\v 28 Sui ma la Agripa nga wane ba'ita ka fata 'ilo'oo fala Pol, “Na te'e alata ko'uko'uta 'ilo'oo, 'i'oo madafia fani nau 'aku tagoto'o ala Jisas Kraes?”   
\p
\v 29 La Pol 'e lamadu'aa maka 'ilo'oo, “Gwa'a alata ko'uko'uta, 'amoe nga alata 'e lalau, nau ku fo'a famu ma fana ta'a lo'oo te'efou na'a gila nana'i 'ilo'oo ma gila ka gwaalongo te'agu tala'ina, fana 'amoru 'ilaka'u la'u 'inau. Nau ku siria amooru tagoto'o ala Jisas Kraes. Tafe'ua mai nau ku 'ame siria 'amoru nana'i 'ubulana 'ifi na lokafu 'ilaka'u nau.”   
\p
\v 30 Sui ma la Agripa nga wane ba'ita, ma ni Bernis, fe'enia la Festus nga wane ba'ita, ma nga ta'a no'ona te'efou na'a gila nana'i fe'eniga, gila ka tata'e, ma gila ka leka no'o.  
\v 31 Ma alata gila leka no'o kau, gila ka fata 'ilo'oo faga kwairiu, “Nga wane lo'oo 'ame agea no'o ta 'ola ne'e to'omia fana ngaia 'ani maeria 'amoe ma gila ka arua 'ubulana 'ifi ni lokafu.”   
\p
\v 32 Ma la Agripa ka fata 'ilo'oo fala Festus, “Nga wane lo'oo to'omia 'i'oo 'ani rubea mola, lauta ngaia 'ame kwaisoe fana nga lekanga te'ana nga kiingi 'i Rom.”   
\c 27  
\s1 La Festus 'e kwatea la Pol 'ani leka fani Rom  
\p
\v 1 Ma gila manata fana 'ameeru olofolo no'o fani Rom 'ubulana gule'e lefu 'i Itali. Gila ka kwatea la Pol fe'enia tani ta'a ngaa'i na'a gila gauga, fala Julius nga wane ba'ita na ta'a ni fununga 'i Rom na'a gila fa'alataa 'ania ‘Wane ni Fununga na nga Kiingi.’  
\v 2 Sui ma meru ka ta'e 'ubulana faka fa'asia nga fanua 'i Adramitium, ne'e sasari fana lekanga fana maritakwa 'afuia gule'e lefu 'i Eisia. Ma la Aristakus, nga wane 'i Tesalonaeka 'ubulana gule'e lefu 'i Masedonia, ngaia 'e leka la'u mola fe'eni 'ameeru. Ma meru ka leka no'o fa'asia fanua 'i Siseria.  
\v 3 Ma nga gani burina, 'imeeru meru nigi na fanua 'i Saedon. Ma la Julius 'e aile'a fe'enia la Pol, maka alamia 'ani leka fana agasilana wane ni kwaimaanga aana no'ona fana 'agila kwatea 'olataa na'a ngaia 'e bo'obo'o fai.  
\v 4 Sui ma meru ka leka fa'asia 'i no'ona, ma meru ka riu nunufana mamalau 'i Saeprus, tofuna nga iru ngaia 'e tata'e mai 'i na'ona faka.  
\v 5 Sui ma meru ka olofolosia no'o nga afowa ne'e galangia gule'e lefu 'i Silisia ma 'i Pamfilia, ma meru ka leka mai fani Mira, fanua ba'ita 'ubulana gule'e lefu 'i Lisia.  
\v 6 'I no'ona la Julius, nga wane ba'ita na ta'a ni fununga lo'oori, 'e daria nga faka fa'asia 'i Aleksandria na'a te'e leka fani Itali, ma ngaia ka aru 'ameeru 'ubulana faka no'ona.   
\p
\v 7 Sui ma meru ka leka aloalo no'o suria ni ma'e gani ngaa'i, ma meeru ka to'o daria 'ato'atolanga ba'ita na lekanga lo'oo, sui ma meru ka leka mai ma meru ka nigi toto'o fe'enia fanua 'i Nidus. Ma meru 'ame leka no'o na gula lo'oori, tofuna nga iru 'e tata'e mai 'usia meeru. Ma meru ka olofolo fani Krit, ma meru ka bulota'i na ngongola 'i Salmon, ma meru ka riu 'i nunufana mamalau 'i Krit.  
\v 8 Sui ma meeru ka usuri tori mai maka 'ato, ma meru ka nigi na su'u gila fa'alataa 'ania Su'u Le'a Le'a, na'a 'ame lalau mola fa'asia me'e fanua 'i Lasea.   
\p
\v 9 Burina ni gani 'e aula 'e sui, meeru ma'unge'enia suarilana nga iru lo'oo na alata lo'oori. Alata lo'oori la'u mola nga gani ba'ita aaga 'i Jiu na gila fa'alata 'ania ‘Gani Ba'ita na 'Olafanataanga’ 'e nigi no'o, ma alata fana koburu 'e tala'ae no'o, maka 'ato no'o fana 'ameeru leka no'o na lelekanga lo'oo, fa'asia nga faka eta kuru ana alata lo'oo iru ngaia 'e ba'ita.\f + \fr 27:9  \ft Nga Gani Ba'ita na 'Olafanataanga ngai na septemba. Ma alata lo'oo la'u mola nga iru ngaia 'e to'o 'e ba'ita. Ngaia 'ame le'a fana leka tari asi na faka.\f* Ngaia lo'oo, la Pol 'e fata 'ilo'oo te'aga,  
\v 10 “Kwefu'uwane, nau ku agasia nga lekanga lo'oo adauru fa'asia 'i lo'oo te'e 'ato 'e iiki, ma nga asi te'e ngadaa nga faka lo'oo fe'enia ni 'ola lo'oo 'i 'ubulai. Ma tani wane adauru tagila mae la'u mola.”   
\p
\v 11 Tafe'ua nga wane ba'ita na ta'a ni fununga lo'oo 'e tagoto'o na nga 'ola na'a wane ba'ita ana faka ma nga wane ngaia 'e to'o na faka lo'oori gala iiria. Ma ngaia 'ame fito'o mola na nga fatalana la Pol.  
\v 12 Ma nga su'u lo'oo meeru nana'i ai 'ame le'a fana nana'inga ai na alata na gwaringa. Ngaia lo'oo, ta'a 'e aula gila siria 'ameeru leka la'u mola 'i asi fana ameeru nigi 'i Finiks, lauta ngaia 'e talawada'u, fana 'ameru mamalo 'i no'ona na alata na gwaringa. Tofuna 'i Finiks na'a nga su'u na mamalau 'i Krit ne'e nagwa fa'asia nga iru na alata lo'oori.   
\s1 Nga koburu 'e to'o 'ubulana asi  
\p
\v 13 Aia, ma nga alata na'a iru ngaia 'e furu 'ala'a mai, ma nga ta'a lo'oo gila madafia iru lo'oo 'e to'omia lelekanga ameeru. Ngaia lo'oo, gila ka lafua nga gwaru 'ubulana faka, ma gila ka tala'aea lekanga no'o suria nga mamalau 'i Krit.  
\v 14 Ma 'ame aburu mola, nga iru ba'ita na'a gila fa'alataa 'ania Koburu 'e to'o no'o mai fofona iile maka susu no'o.  
\v 15 Ma ka feoa no'o faka, maka 'ato no'o fana fa'aodolai suria nga iru, ma meeru ka kweo no'o ma meru ka alamia no'o faka fana nga iru 'ani afesia no'o fa'asia 'i Krit.  
\v 16 Kiu, ma alata meru leka kau burina mamalau 'i Kauda, gila lafua baru 'ubulana faka, tafe'ua ma ngaia 'e 'ato no'o.   
\p
\v 17 Ma gila ka gau tegela'a la'u na faka lo'oo 'ania kwalo fa'asia ngaia eta madanga. Ma gila ka fa'asifoa nga 'abale'e selo ba'ita fana nga iru eta furu tabale'enia nga faka lo'oo, tofuna gila ma'u gila ta talange'eniga 'i suria nga oone galangia 'i Libia.  
\v 18 Suria nga iru lo'oo 'e ba'ita 'e iiki, ma ruana gani, gila ka to'osia tani rurudaa ngaa'i fa'asia 'ubulana faka.  
\v 19 Na gani ngaa'i la'u 'i buri, gila ka to'osia tani 'ola ngaa'i la'u na faka 'ubulana asi.  
\v 20 Suria ni gani 'e aula lo'oo, meru 'ame agasia no'o sina ma ta fe'e buruburu, ma nga iru 'e tegela'a 'e iiki. Sui ma 'imeeru meru madafia iiria 'imeeru meru sia moori la'u.   
\p
\v 21 Suria ni alata lalau no'o, ni wane lo'oo gila 'ame 'ania te'efuta fangalaa, mala Pol 'e tata'e maka ula 'i na'oga, maka fata 'ilo'oo, “Kwefu'uwane, 'uta'i na'a mooru 'ame lo'o mola suria nga 'ola laka'u nau ku iiria famooru, 'adauru goru sia leka mola fa'asia 'i Krit? Lauta moru lo'o suria nga fatalagu, dauru goru sia daria mola nga 'ato'atolanga lo'oo.   
\p
\v 22 Tafe'ua alata lo'oo, nau ku iiria no'o famooru, moru sia ma'u! Tofuna te'efuta wane amooru sia mae mola, te'e faka lo'oo na'a te'e ria.  
\v 23 Nau ku su'asuria 'ola lo'oo, tofuna nga fe'e logo laka'u bi'i sui kau, te'e enselo na God, na'a nau ku nana'i fana mai nau ku fo'asia, ngaia 'e leka mai te'agu.  
\v 24 Ma enselo lo'oo ka fata 'ilo'oo, ‘Pol, 'i'oo sia ma'u! Tofuna 'i'oo to'o ula 'i na'ona nga kiingi 'i Rom. Ma God te'e kwaibooni na ta'a lo'oo gila leka fe'eni'o fana gila sia mae mola, tofuna nga kwailaeta'afiinga aana famu.”  
\v 25 Ngai lo'oo fu'uwane, moru sia ma'u mola! Suria nau ku tagoto'o mola, na God te'e agea 'ola lo'oo 'ilaka'u nga enselo ngaia 'e iiria fagu.  
\v 26 Tafe'ua nga bio te'e to'osi 'adauru na te'efuta mamalau ngaa'i.”   
\p
\v 27 Burina akwale'e logo ma fai ai nga koburu ka kwa'i ameeru no'o 'ubulana asi ma ka furu tabale'enia no'o faka 'ubulana lefu 'e 'ato na asi 'i Mediterenia.\f + \fr 27:27  \ft Nga latana ngaa'i fana gule'e asi lo'oo na'a Adriatic.\f* Ma 'e to'omia no'o na dalototo'o na logo, ni wane na'a gila taunga'i 'ubulana faka gila ka madafia iiria meeru galangia no'o 'i su'e.  
\v 28 Alata gila manata 'ilo'oo, gila ngaria kwalo na'a gila gaua nga fou ne'e gelo nigifai, ma gila ka to'osia 'ubulana asi fana su'asurilana lefu lo'oori fana 'agila su'aai na'a ngaia 'e galangia no'o 'i su'e. Ma alata gila irito'ona kau na lefu lo'oori, ngaia 'e to'omia fana rua akwale'e tafanga. Ngaia 'ame aburu, ma gila ka 'ui la'u 'ania kwalo no'ona, ma gila nigi na nga lefu lo'oori akwale'e tafanga ma nima ai no'o.   
\p
\v 29 Alata gila to'o daria 'ino'ona, gila ka ma'u fa'asia nga faka eta fane 'i fofona nga fou. Ngaia lo'oo, gila ka to'osia fai gwaru fa'asia burina nga faka, ma gila ka fo'a no'o fana nga gani.  
\v 30 Ma alata no'ona, ni wane na'a gila taunga'i 'ubulana faka no'ona, gila siria 'agila 'akwa fa'asia nga faka lo'oo, gila ka fa'asifoa nga baru 'ubulana nga asi, ma gila ka koto iiria gila leka fana 'agila to'osia la'u nga gwaru fa'asia maana nga faka.  
\v 31 Ma la Pol ka fata 'ilo'oo fana ta'a ni fununga fe'enia nga wane ba'ita aaga, “Lauta ni wane ni taunga'inga lo'oo gila 'ame nana'i 'ubulana faka, moru sia moori la'u.”  
\v 32 Alata ni wane ni fununga lo'oo gila longoa, gila ka furi mousia kwalo na baru lo'oo fa'asia nga faka lo'oo fana ngaia 'ani leka no'o.   
\p
\v 33 Alata ngaia 'e galangi fana 'ani gagani no'o, la Pol 'e orisiga fana 'agila 'ania nga fangalaa, ma ngaia ka fata 'ilo'oo, “Nga akwale'e gani ma fai ai lo'oo ngaia 'e sui no'o kau na'a moru nana'i ma mooru 'ame 'ania te'efuta ketonga.  
\v 34 Ma nau ku soe 'amooru, 'amoru 'ania nga fangalaa, fana 'amoru tegela'a fa'asia mooru ta mae mola. Mai nau ku iiria famooru na'a moru sia nonifii mola, tafe'ua nga koburu lo'oo 'e kwa'i adauru no'o.”  
\v 35 Burina ngaia 'e iiria ni 'ola lo'oori, la Pol ka ngaria nga ma'alo, maka baole'a na God 'i na'oga, sui maka niia, maka 'ania.  
\v 36 Alata gila agasia mola, nga manatalaga bi'i folaa ma gila bi'i nana'i aloalo, ma gila bi'i keto.  
\v 37 Meeru lo'oo rua tangalau ma fiu akwale'e wane ma ono ai lo'oo na'a meeru nana'i 'ubulana faka.  
\v 38 Ma 'i burina ta'a lo'oo te'efou gila keto ma gila ka bote no'o, gila ka to'osia la'u nga rurudaa lo'oo te'efou na'a gila fa'alataa 'ania witi lo'oo 'ubulana asi, fana nga faka 'ani dadange.   
\s1 Nga faka 'e talange'enia 'i su'e  
\p
\v 39 Na nga alata ngaia gagani no'o mai, nga ta'a na'a gila taunga'i 'ubulana faka gila 'ame aga su'ana 'i fai na gila nigi ai. Gila agasia nga su'u na oone, ma gila ka madafia lauta 'e talawada'u 'agila leka na faka fana nga oone no'ona.  
\v 40 Ma gila ka furi mousia nga gwaru lo'oo, ma gila ka kuruu no'o 'ubulana asi. Ma nga alata no'ona la'u mola, gila ka rubea no'o kwalo na'a gila gaua 'ania nga fote fana fa'aodolana nga faka. Sui ma gila ka tagwala no'o selo ni loloselonga 'i maana faka, fana nga iru 'ani furu maka feea nga faka fani su'e.  
\v 41 Aia, nga alata gila agea 'ua ni 'ola lo'oo, nga faka lo'oo 'e talage'enia no'o 'i fofona nga tee ma nga maana faka ka fane no'o 'i su'e 'ino'ona, ma nga burina faka ka madanga no'o na bio.\fig Nga faka laka'u la Pol ngai ai 'e madanga 'ubulana nga iru ba'ita.|alt="shipwreck" src="cn02044B.tif" size="col" copy="CN" ref="27:41" \fig*   
\p
\v 42 Kiu, ma nga alata lo'oori, nga ta'a ni fununga lo'oo gila ka manata no'o fana kwa'ilana ta'a na'a gila gauga, fa'asia tani wane aaga gila ta bala'au fani su'e, ma gila ka 'akwa.  
\v 43 Ma tofuna nga wane ba'ita na ta'a ni fununga lo'oo ngaia 'e siria 'ani fa'amooria la Pol, ngaia 'e fata ma ka ruiga gila sia agea mola nga 'ola lo'oori, ma ngaia 'e iiria faga 'agila rubega, maka iiria la'u mola fana nga ta'a na'a gila su'asuria bala'aunga 'agila olo 'ubulana asi, fana 'agila bala'au 'i su'e 'i na'o.  
\v 44 Ma gule'e ta'a aaga tagila leka kau 'i buri, ngaia 'e iiria 'agila dau na me'e 'ai 'e afola ne'e madanga na faka fana 'agila bala'au 'i fofona. Ngai lo'oo 'imeeru meru agea 'ilo'oo, ma meeru ka nigi 'i su'e, ma meru te'efou meeru ka moori no'o.   
\c 28  
\s1 'I Malta  
\p
\v 1 Ma alata meru nigi 'i su'e, meru to'o daria nga mamalau na'a 'imeeru meru nigi ai, gila fa'alataa 'ania 'i Malta.  
\v 2 Nga ta'a 'i no'ona, gila kwai'afui fameeru 'e iiki. Ma nga alata no'ona la'u mola nga uuta 'e to'o, maka gwari 'e iiki, ma gila ka ogu te'ana eele, ma gila ka kwalo 'ameeru te'efou.  
\v 3 Ma nga alata la Pol 'e gonia nga lalana 'ai fana arulai 'ubulana eele, me'e waa 'e ru'u mai fa'asia nga lalana 'ai no'ona tofuna nga 'ago'agolana eele lo'oo, maka ke'e 'i nimana la Pol, maka 'ame rugata'i no'o.  
\v 4 Alata ta'a na fanua no'ona gila agasia nga waa lo'oo ngaia 'e kekeu tegela mola na nimana la Pol, gila ka alafuu te'aga kwairiu 'ilo'oo, “Nga wane lo'oo, ngaia wane kwa'ikwa'ia wane lo'oo, ma nga god na latana ‘Kwaidu'aanga’ ngaia 'ame siria ngaia 'ani moori, tafe'ua ngaia 'e momoori mai fa'asia 'ubulana asi.”   
\p
\v 5 Tafe'ua mala Pol 'e asua nga waa ne'e gema tetegela na nimana fana 'ubulana eele, ma te'efuta 'ola 'ame agea mola.\fig La Pol 'e asua nga waa laka'u 'e ke'ea nimana.|alt="snake bites Paul" src="CN02048B.TIF" size="col" copy="CN" ref="28:4-5" \fig*  
\v 6 Ma gila ka madafia iiria nimana la Pol te'e uubu, 'amoe ma ngaia 'ani 'esia 'i wado, maka mae. Ma alata gila mamania 'e aburu, ma te'efuta 'ola 'ame lau mola ana, gila ka bulosia manatalaga ma gila ka 'ilo'oo, “Nga wane lo'oo, ngaia nga god lo'oo no'o.”   
\p
\v 7 Ma nga lefu no'ona 'ame lalau no'o fa'asia nga fanua ala Publius, nga wane ba'ita na mamalau no'ona. Ngaia 'e kwaloa ameeru, ma meeru ka nana'i fe'enia suria oru gani.  
\v 8 Ma nga alata no'ona, nga mama'a ala Publius 'e fii 'ania 'ago'agonga, ma ngaia ka lekate'enia no'o 'abu. Ma la Pol 'e ru'u te'ana 'ubulana tofi 'ifi ana, maka fo'a, maka arua nimana fafia, ma ngaia ka gwari'a no'o.  
\v 9 Alata ta'a lo'oo gila agasia nga 'ola lo'oori, nga ta'a gila fii no'ona te'efou 'ubulana mamalau lo'oo, gila leka la'u mola mai te'ala Pol, ma ngaia ka gulaga no'o.  
\v 10 Nga ta'a lo'oo gila ka kwatea ni 'ola 'e auaula fameeru. Ma alata meru sasari fana lekanga 'ubulana faka, gila ka kwatea ni 'ola 'e auaula na'a meeru bo'obo'o fai fana lekanga ameeru.   
\s1 Gila leka fa'asia 'i Malta fani Rom  
\p
\v 11 Burina oru singari 'e sui, 'imeeru meru leka 'ubulana faka ne'e leka mai fa'asia 'i Aleksandria. Rua nunu'i 'ola na gila 'i'iu na'a gila fa'alataa 'ania nga Kasto ma nga Polaks na'a gila arua 'i maana nga faka no'ona. Nga faka no'ona ngaia 'e nana'i la'u mola 'i Malta na alata na nga gwaringa.  
\v 12 Meru nigi na fanua 'i Sirakus, ma meru ka nana'i 'i no'ona suria oru gani.  
\v 13 Fa'asia fanua no'ona, meru leka ma meru ka nigi na fanua 'i Regium. Nga gani ngaa'i 'i burina, nga iru laka'u 'e iru 'ala'a mai, ma rua gani ngaa'i sui ma meeru ka nigi na fanua 'i Puteoli.  
\v 14 Meru ka to'o daria tani ta'a gila tagoto'o ala Jisas gila nana'i 'i no'ona, ma gila ka soe 'ameeru fana 'ameru nana'i fe'eniga. Nga fiu gani ngaa'i 'i burina, meru bi'i leka fani Rom suria tala.  
\v 15 Ma tani ta'a ngaa'i na gila tagoto'o na gila nana'i 'i Rom, gila longoa meru nigi no'ona, gila ka leka mai masi 'ameeru na ruana maa'e fanua na'a gila fa'alataa 'ania ‘Usi'a 'i Apius’ ma ‘Oru 'Ifi fana Ta'a Kwaitaa.’ Ma alata la Pol 'e agasiga, ngaia 'e baole'a na God, ma manatalana ka fuuto'o no'o.   
\s1 'I Rom  
\p
\v 16 Alata meru nigi 'i Rom, gila alamia la Pol 'ani nana'i 'i talana 'ubulana 'ifi fe'enia te'e wane ni fununga fana 'ani folo 'afuia.   
\p
\v 17 'Iburina, 'imeeru meru nana'i no'ona suria oru gani 'e sui, mala Pol ka soea mai nga ta'a na'ona'o 'i Jiu na'a gila nana'i 'i Rom fana 'agila alafuu oguogu. Alata gila ogu mai 'e sui, ngaia ka fata 'ilo'oo faga, “Ni wane ni futanga agu ta'a lo'oo 'i Jiu, nau ku 'ame agea mola te'efuta 'ola 'e ria na ta'a adauru, mai nau ku 'ame ngadaa la'u mola nga falafala adauru na goru ngaria fa'asia nga wawarifu dauru. Ma ta'a na'ona'o 'i Jiu lo'oo gila gemasi nau 'i Jerusalem, ma gila ka kwate nau fana ta'a 'i Rom.”  
\v 18 Ma alata nga ta'a 'i Rom gila kwaisufai agu, gila siria rubelagu fa'asia 'ubulana 'ifi na lokafu, tofuna gila 'ame daria mola te'efuta rianga na 'inau ku agea 'e to'omia fana 'aku maeria.   
\p
\v 19 Tafe'ua alata nga Jiu no'ona gila 'ame ala fafia, nau ku kwaisoe fana lekanga te'ana nga kiingi 'i Rom. Nau ku 'ame leka la'u mai 'i lo'oo, fana 'aku fata fafia nga ta'a adauru na te'efuta 'ola.  
\v 20 Ngaia lo'oo, nau ku soe 'amooru mai, fana 'aku agasi 'amooru, ma 'aku alafuu fe'eni 'amooru. Tofuna gila gau nau 'ania seni tofuna nau ku tagoto'o na wane na nga ta'a 'i Israel gila mamania, ngaia 'e nigi no'o.”   
\p
\v 21 Sui ma nga ta'a 'i Jiu lo'oori gila lamadu'aa la Pol ma gila ka fata 'ilo'oo, “Te'efuta girigiringa 'ame nigi no'o ameeru suri'o fa'asia 'i Judea, ma te'efuta wane na wane ni futanga adauru 'ame leka mai fa'asia 'i no'ona fe'enia te'efuta alafuunga suri'o, ma gila 'ame iiria la'u ta 'ola ne'e ria suri'o.  
\v 22 Tafe'ua 'imeeru meru siria mola longolana nga manatalamu tofuna meru su'asuria 'ubulana fanua lo'oo te'efou nga ta'a gila fata 'e'eo la'u mola suria nga fufu'ita'a na'a 'i'oo lado fe'eniga.”   
\p
\v 23 Ma gila ka gwaloa no'o gani fe'enia la Pol fana 'agila ogu, ma ta'a 'e auaula gila ka leka mai na gani no'ona fana lefu na'a la Pol ngaia 'e nana'i ai. Ma eta 'usugani leleka maka logo, ngaia 'e kwaifa'ananau, maka kwatea nga alafuunga suria nga mooringa na God 'e ba'ita fafia. Ma ngaia 'e irito'ona fana bulosilana manatalaga suria la Jisas 'ania fa'awatagalana nga Tagi ala Moses fe'enia nga girigiringa na profet.  
\v 24 Ma tani wane aga, gila ka tagoto'o suria nga fatalana, tafe'ua ma tani ai aga gila 'ame tagoto'o.  
\v 25 Ngai na'a, alata gila leka mola, ma gila ka orisu'usu'u 'i laloaga kwairiu burina la Pol 'e iiria alafuunga 'i 'ita'i lo'oo, “Nga Anoe 'ola Abu 'e alafuu le'a te'ana nga profet Aesea fana koko'o 'amooru,  
\v 26 laka'u 'e 'ilo'oo,  
\q1 ‘Aesea leka, moko iiria fana ta'a agu moko 'ilo'oo:  
\q1 Ta'amoru gwalongo, ma moru gwalongo,  
\q2 ma moru 'ame su'asuria kwaifa'ananaunga na God.  
\q1 Ma moru aga, ma moru aga,  
\q2 ma moru 'ame agasia mola nga to'onga.   
\q1
\v 27 Tofuna nga manata lamooru 'e ngasi,  
\q2 ma aringanga mooru 'e boko,  
\q2 ma maa mooru 'e boko la'u mola.  
\q1 Lauta maa mooru 'e agasia,  
\q2 ma aringa mooru ka longoa,  
\q2 ma nga manata lamooru 'e madafi nau,  
\q2 tamoru bolota'i mai te'agu mai nau taku gula 'amooru.’” \x + \xo 28:27  \xt Aesea 6:9-10\x*   
\p
\v 28-29 Sui ma la Pol 'e fa'asuia nga fatalana maka 'ilo'oo, “Nga alafuunga lo'oo, ngai suri 'amooru. Ngaia na'a, nau ku siria 'amoru su'aai na'a nga alafuunga suria nga mooringa firi lo'oo God 'e kwatea, ngaia la'u mola fana nga ta'a na'a 'ame Jiu. Ma tagila longoa la'u mola!” \f + \fr 28:28-29  \ft Tani girigiringa ngaa'i gila arua verse 29 'e 'ilo'oo, “Burina la Pol 'e fata 'ilo'oo, nga ta'a lo'oo gila ka leka kwaitatari ma gila ka orisu'usu'u 'i laloaga kwairiu.”\f*   
\p
\v 30 Ma la Pol ka nana'i suria rua farisi la'ula'u na 'ifi lo'oo ngaia 'e foria. Na nga 'ifi lo'oori, ngaia 'e kwaloa nga ta'a na'a gila leka mai te'ana fana agasilana. \f + \fr 28:30  \ft Na alata no'ona la'u mola ngaia 'e giria nga buka na Efesas, Kolosae, ma Filipae.\f*  
\v 31 Ma ngaia ka kwaifoula'i suria nga ba'itangaa na God, maka fa'ananauga suria nga Alafa la Jisas Kraes 'ania alafuunga ni mangoto'onga, ma te'efuta wane 'ame ruia fa'asia kwaifoula'inga lo'oo.