\id 1CO - Border Kuna NT -Panama 2009 (DBL -2013) \h 1 Corintios \toc1 Pablo Kepegin Jesúsgin-kwenamalad-Corintogin-pukmaladga Karta Palmijad \toc2 1 Corintios \toc3 1 Co \mt1 Pablo Kepegin Jesúsgin-kwenamalad-Corintogin-pukmaladga Karta Palmijad \mt2 1 Corintios \ip Imi kepe-saglagin neg-kwebur-Corintogin tule-Pabbal-naigusmalad Pablobal Pab-Jesús-abingasmal (Hechos 18.) \ip Imi neg-kwebur-Corintodin, Grecia-napkin chii, tenal neg-kwebur-tummad, tulemal immalmal-ukmalad ichejul irmamamimal. Tenal teun Corinto-tolgan-Pab-wichulmalad pela-pela istar nanedimal, ome-pimaladgin yoledimal, chowal-mimmiganga Pab Tummadyob koldimal, tegin pinked-nikchulidgin yosgu nanedimalbal. Imi te-cholbal kwenadgan-tummagan Pabloje kwenadgan-palmismal Pabloga choggal kwenadgan kalagwenzhul nanebukmal. \ip Al Pablo Pab-Purpa-Nuedbal kwenadgan-Corintogin-pukmaladaga iti-karta nermas kwenadgan melle pis-pis aga nanemalo (capitulo 1-3,) tegin melle tummarba-itogedgin nanemalbalo (capitulo 4,) tegin kwenadgan melle ome-pidgin yolemalo (capitulo 5,) tegin kwenadgan melle tulega-igal-itogedzhe aga chedmalo aga igal nudamalgal (capitulo 6.) Tenal kwenadgan-tummagan wisgubimaladbal Pablo chogzhabal machi-ome-nikued-igal igi mai (capitulo 7,) tegin chowal-mimmiganga-chan-ukchad-igal igi maibal (capitulo 8.) Tegin Pablo chogzhabal tule-Pab-igalgin-chunmananimalad igal-nika akwilegal (capitulo 9.) Tenal Pablo chogzhabal tule-Pabbal-naigusmalad igal kwen nikchulmal kalagwenzhul nanegal (capitulo 10.) Tenal Pablo igal-mezhisbal omegan iglesiagin nuekwa nanemalo (capitulo 11:1-16.) Tenal Pablo igal-mezhisbal kwenadgan Pab-purkwijad-mas-kunnedgin igi naneenabmal (capitulo 11:17-34.) Tegin Pablo kurkin-purpaledgin chunmadi-kusbal (capitulo 12,) tegin tule-pilaledgin chunmadibal (capitulo 13.) Tegin Pablo igal-mezhisbal kwenadgan pulakwa Pabzhe-koledgin inniki nanegal (capitulo 14.) Tegin Pablo chogzhabal Jesús chunchunnad kannan tulles (capitulo 15.) Tegin Pablo kwenadgan-oturdasbal Pab Tummadga mani-ukegal (capitulo 16.) Pitomalgu. \c 1 \p \v 1 Imi antin Pablo, Pab-Tummad-chogedbal Cristo-Jesús-nuggin-palmilegalidga nugzhalenoni. \v 2 Tenal antin kwenad-Sóstenesbak pemal-kwenadgan-Corintogin-pukmaladga karta wis palmijii. \p Imi pemal Cristo-Jesúsgadga kunonimal-choggu, al pemal chwilidik naneed-wilubmal. Tenal pemal-Pab-Jesúsbal-nanimalad napa-naid-ugakche Pab-Jesucristoje-kolbukmalad, e-pakamaladmo. Tenal Jesucristo we tulemal-e-Tummadga mai, tegin anmal-Tummadga maimo. \p \v 3 Imi Pab-Tummad-anmal-pab tegin Pab-Jesucristo pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin, tegin pemalga ulubgin akalzhul-itogal pemal-imakelen, nabirbalin. \s1 Pablo kwenadgan-Corintogin-pukmaladga Pabga tog-nuedi chogzhad \p \v 4 Imi antin pemalga pane-pane Pabga tog-nuedi chogalda. Tegin pemalga pinzheed-nuegan ukleged-wilubzhulinadbal, Pab Tummad Cristo-Jesúsbal pemalga yabli pinzheed-nuegan ukcha. \v 5 Al pemal pela-pela Jesucristobal nugunonimal. Tegin pemal pirkin Jesús-igalgin-wiis chunmanonimal, tegin pemal pela-pela Jesús-igal wisgunonimalbal. \p \v 6 Tenal anmal pemalga Jesúsgin chunmajadbal, pemal-abalgin pela-pela oyolenoni, Jesús-igal ib-chunchunnad. \v 7 Al pemal Jesús-wijiidbal pel-kwapa kurkin-purpaled nika-nemal. Tenal pemal pela-pela anmal-Pab-Jesucristo-tanikoed abintajimalbal. \p \v 8 Tenal Pab-Jesúsdin purkwedzhe pe-pentadi-kuo, melle iskuedgin arkwangal. Tenal Pab-Jesús pe-pentakoedbal, Pab-Jesucristo tulega-igal-itogoed-ibegin pe tule-immal-kwen-akaloszhulidyob taklenoniko. \v 9 Tenal Pab Tummad pemal-chus, pulakwá e-machi-Pab-Jesucristobak mecha kudigugal. Tenal Pabdin keg-chulgu e-kaka-ukchad-pallí Pab-Jesucristobak mecha nanegal pemal-imako. \s1 Kwenamalad iglesiagin pinzheed-choggwénnagwadgin kwen nanaszhulmalad \p \v 10 Kwenamalad, imi an Pab-Jesucristo-nuggin pemalgin wilemal, pe melle pis-pis tulemal-imamalo, aga pe yopí pinzhemalo. Tegin an pemalgin wilemalbal pemal pulakwa pinzheed-choggwénnagwadgin nanemalo, tegin pemal pulakwá chogmalbalo, wedin ib-nued o chul. \p \v 11 ¿Ibiga an teob chog? Nabir. An-kwenadgan, imi Cloé-neg-yaginmalad anka chognonido, pemalde aga emal-emal istar taknanimal. \v 12 Tenal Cloé-negginmalad chogmal, pemalde chogmal: “Antin Pablogad.” Kwéntin chogmal: “Antin Apolosgad.” Kwéntin chogmal: “Antin Pedrogad.” Kwéntin chogmalbal: “Antin, Cristogad.” \p \v 13 ¿Imi pemal ebinzhemal, Cristo-igalde, chogbake mai? Chulá. ¿Tegin pemal ebinzhemalbal, antin-Pablo pe-anal nakrusgin purkwis? Chulá. ¿Tegin pemal ebinzhemalbal, pemalde Pablo-nuggin tigin oglesmalbal? Chulá. \p \v 14 Imi antin tigin-pemal-kwen-okchajulidbal an yer itosdo. Tenal antin tigin Crispo-tegin-Gayobi-wis-okcha. \v 15 Al tule keg ankin chogmal, antin an-nuggin tigin pemal-okcha. \v 16 ¡Aaá! An wisdo, an Estéfanas-neg-yaginmaladbi an tigin okchabal. Egmaldin an wichí, toamal an tigin okcha. \p \v 17 ¿Ade Cristode anka chogzhají, an tigin tulemal-ogo? Chulá. Imi Cristo unnila anka chogzhado, antin Pab-kaka-nuegan-chunmakedgin alamako. Tenal antin tule-immal-wijiid-pinzheed-nikadyob kwen chunmadijul. Tenal an Pab-kannalegedbal chunmadi-kus, Cristo-nakrusgin-purkwijad melle ib-pinchegadga kunonigal. \s1 Pab Tummad immal-wijiid tegin e-kannaleged Jesucristobal oyolenonikid \p \v 18 Imi tule-cho-chagla-oturdalegedzhe-natapmaladga, Cristo-nakrusgin-purkwijad kakapurwa-pinchegad, ibga keg pel ku. Tenal anmal-abonolenonimaladgadin, Cristo-nakrusgin-purkwijad kakapurwa-nued. Tenal Cristo-nakrusgin-purkwijad-kakapurwabal Pab Tummad e-kannalegedgin sapejul tule-oturdaleged-akar anmal-abonomai. \p \v 19 Imi Pab-Tummad-kartagin chogdo: \q1 Imi Pab Tummad chog: \q1 “Antin tule-pinzheed-nikmalad \q1 tule-pinzheed-nikchulmaladyob imanoniko. \q1 Tegin antin tule-nono-nikamalad \q1 tule-nono-nikchulmaladyob imanonibalo.” \qr Is. 29:14 \p \v 20 ¿Tegil pia nadzhun, tule-pinzheed-nikmaladdé? ¿Tegil pia nadzhun, tule-pirkin-turdasmaladdé? ¿Tegil pia nadzhun, tule-iti-nap-igalgin-pinzhemaladdé? Tenal Pab Tummad tule-iti-napkin-pinzheed-nued-nikmalad immal-kwen-wichulidyob imanoni. \p \v 21 Tenal Pab Tummad pirkin pinzheed-nikadbal tule-iti-napkin-pukmalad mag itononijulmal Pabdin ibi-tule. Al Jesús-nakrusgin-purkwijad-igalgin-chunmakedbal Pab Tummad yer itosdo, ibga-keg-pel-kued-igalgin tule-Jesúsgin-ibzhenonimalad-abonogal. \p \v 22 Tenal Judiomal immal-taktijulmalad takpimal, mag takegal emalga immal-choglejad ib-chunchunnad o chul. Tenal Griegomaldin, pirkin-immalgin-pinzheedbal Pab-amibimal. \p \v 23 Tenal anmal-Pabgin-ibzhemaladdin Judiomal tegin Griegomalyob kwen nanejulmal. Tenal anmaldin Cristo-nakrusgin-purkwijad-igalgin chunmananimal. Al anmal-chunmaked istar Judiomal-opinzhemal, tegin anmal-chunmaked Griegomalga ibga keg pel kubal. \v 24 Tenal anmal Cristo-nakrusgin-purkwijadgin-chunmaked Pab-Tummad-Judiomalzhe-kochamaladga tegin Pab-Griegomalzhe-kochamaladga, ib-nuedga kunonimalmo. \p Tenal Pab-tuleje-kochamaladga Jesús-purkwijad-igalbal oyolenoni, Pab Tummad kannaleged nika tegin pirkin pinzheed-nikabal. \p \v 25 Tenal Pab-Tummad-pinzheed-ibga-keg-pel-kued pul ib-nueddo, tule-pul-pirkin-pinzheed-nika-chogdimaladga. Teginbal, Pab-kannaleged pul lolo taklegendo, tenal Pab-kannaleged pul lolojul, tule-kannaleged-nika-chogdimaladga. \p \v 26 Kwenadgan, imi pe takto, Pab pe-chujadgin pemal-abalgin tule-iti-napkin-immal-wismalad wal-walkwénna wis nika, tegin tule-tummagan wal-walkwénna wis nikamalbal. Tenal tule-tummagan-nuskan ampa wal-walkwénna wis nikamalbal. Tenal tule-polganabi pemal-abalgin kudimal. \p \v 27 Tenal Pabdin iti-napkin immal-polgana chus, tule-pirkin-immal-wismalad-opinkezhegal. Tegin Pabdin iti-napkin immalmal-keg-kued chusbal, tule-pirkin-kannaleged-nikmalad-opinkezhegalbal. \v 28 Tenal Pabdin iti-napkin tule-polgana-chus, tegin tule-istar-takledimalad-chusbal, tegin Pab immal-ibga-keg-kumalad-chusbal, kusgu-tule-igal-mamikid opelogal. \p \v 29 Tenal Pab Tummad tule-tummagan-kwen-chuszhul, tulemal Pab-Tummad-wagin melle tummarba-itogedgin chunmanonigal. \p \v 30 Tenal Pab Tummad chunnad Cristo-Jesúsbal pulakwa-nanegal anmal-imas, tegin Pab Tummad Jesucristobal pinzheed-nikugal anmal-imasbal. Tegin anmal Cristogin tule-immal-akaloszhulmaladyob kunonimal, tegin tule-chwilimakaledyob taklenonimalbal. Tegin anmal tule-kannan-Jesucristobal-paklenonimaladga kunonimalbal. \v 31 Al Pab-kartagin nermakal-maidyob, an pega chogzhundo: \q1 Imi tule tummarba itobimalal, \q1 Pabginbi tummarba itogenabmal. \qr Jr. 9:24 \c 2 \s1 Pablo Jesucristo-nakrusgin-purkwijadginbi chunmadi-kujad \p \v 1 Kwenamalad, imi an pemalzhe arpigusgu, an pela-pela-yer-chunmakedgin tegin an pirkin-pinzheed-nikadbal an pemalga kwen chunmadi-kuszhul. Tenal antin Pab-Tummad-immal-imajadginbi pemalga chunmakap. \v 2 Tenal antin Jesucristo-nakrusgin-purkwijad-igalginbi pemalga chunmadi-kus, tenal an kwen pinzhaszhul an pemalga immal-pidgin chunmagal. \p \v 3 Tenal an pemalzhe arpigusgu, an tule-poleyob an arpigus, tenal an tulemal-tobedbal an tutumaked-abalgin pemalga chunmakap. \v 4 Tenal an pemalga chunmakapku, an pirkin-pinzheed-nikadgin pemalga kwen chunmakapchul, tulemal anpal naigugal. Tenal antin Pab-Purpa-kannalegedbal pemalga chunmakap. \p \v 5 Tenal an peiendo, pe Pab-Jesúsgin penzhul-kunonikil, Pab-Purpa-kannalegedbal pe ibzhenoniko, tenal tule-pirkin-pinzheed-nikadbal chul. \s1 Tule-chunchunnad-immal-wijiid Pab-Tummad-akar tanikid \p \v 6 Tenal anmal tule-Jesucristogin-pinzheed-nikumamimaladga pinzheed-nikadgin chunmadimal. Tenal anmal tule-iti-napkined-pirkin-pinzheedgin pemalga kwen chunma-chul. Tegin tule-iti-nap-takpukmalad-pinzheed-nikadgin an kwen chunmajulbal. Tenal tule-iti-napkined-pirkin-pinzheed imichal pelgunoniko. \p \v 7 Tenal anmal Pab-Tummad-pinzheed-akpene-otukal-mamikidgin chunmananimal. Tenal iti-nap ampayo naigueddu, Pab Tummad chogzhado, e-pinzheed anmalga ib-nuedga kunoniko. \v 8 Tenal tule-tummagan-iti-napkined Pab-pinzheed-nikad aku-itomal. Tenal tule-tummagan mag itosmalalen, nakrusgin tule-nikpa-neg-e-Tummad-yer-takleged-kwen-mechajulmalan. \p \v 9 Tenal Pab-Tummad-e-pinzheed e-kartagin nermakal-maido: \q1 Tenal Pab Tummad tule-e-pilalmaladga iktualeba \q1 pela-pela kuakwa immal-nuegan imas. \q1 Tenal tulemal weob immal-nuegan kwen taktijulmal, \q1 tegin kwen itodijulmalbal, \q1 tegin weob kwen kin pinzhedijulmalbal. \qr Is. 64:4 \p \v 10 Tenal Pab Tummad E-Purpa-Nuedbal anmalga e-pinzhediid chognoni. ¿Tede igijun? Nabir. Tenal Pab Purpa Nued pél immal wisgunoni, Pab Tummad aga ulubgin pinzhediid-ugakche. \v 11 ¿Tenal anmal igi wisgumalo Pab Purpa Nued Pab-Tummad-pinzheed wiis? Nabir. \p ¿Tegil anmal igi wisgumalbalo, tule aga ulubgin igi pinzhe? Anmal kwen wichulmal. Tenal tule-purpabi wisdo, tule igi pinzhe. Tenal Pab Purpa ampa teobmodo. Pab-Purpa nued wisdo, Pab Tummad aga ulubgin igi pinzhe. \p \v 12 Tenal anmal iti-napkined-purpa-kwen-abingaszhulmal. Tenal anmal-Purpa-abingajad Pab-akar tani anmal mag itogal, Pab anmalga wilub-okpis immal uknoni. \p \v 13 Imi anmal-chunmadimalad tulemalgin peyedzhe turdasmaladyob-chul. Tenal anmal-chunmadiid Pab-Purpa-Nuedgin-turdajadbal, tule-purpal-tulamaladga purpal chunmadimal. \v 14 Tenal tule-purpal-purkwal-mamimalad, Pab-Purpa-Nued-akar-igal-tanikid kwen abingejulmal. Imi we immalmal purpal wisguleged-choggu, al tule-purkwal-mamimalad aku-itogedbal chogmal: “We igal ib-pinchegad.” \p \v 15 Tenal tule-purpal-tulamaladdin mag itomal, piti-igal-iskana piti-igal ib-nued. Tenal tule-piddin keg tule-purpal-tulamaladgin chogmalal, we tule-iskana o tule-nued. \p \v 16 ¿Ibiga an teob chog? Nabir. Tenal Pab-kartagin chogdo: \q1 ¿Toa-tule Pab-Tummad-pinzheed wisguo-jogna, \q1 Pab-uanaigal? \q1 ¡Keg kue! \qr Is. 40:13 \q1 Tenal anmaldin wismaldo, Cristo igi pinzhe. \c 3 \s1 Kwenadgan Pabga-arpamalad \p \v 1 Kwenadgan, imi tule-pela-pela-Pabgin-purpal-timaladyob an pemalga kwen chunmaszhul. Tenal tule-ampa-changin-pinzhemaladyob an pemalga chunmas, tule-ampa-Cristogin-mimmigwadyob. \p \v 2 Imi pemal ampa unnijulidbal an Pab-igalgin pinnallé pemal-oturdas, purwigana ampa nangin nu nunaidyob. Tenal pemal-ampa-unnijulidbal an Pab-igalgin pela-pela pemal-kwen-oturdaszhul, tule changin purwigana-okunchulidyob. \p Tenal pemal Pab-igalgin nuekwa turdaked-wilubmalan. Tenal pemal ampa tuleyob pinzhemaladbal, al pemal ampa unnijulmal Pab-igal-wijiidgin Pab-igalgin turdagal, tule-pinzheed-nikumamimaladyob. \p \v 3 Tenal pemal ampa tule-iti-napkined-tamaladyob nanemal. Tenal pemal tule-pimaladga pul tule-tummadga nakwebiedbal, tegin pe istar tule-takmaladbal, tegin pe aga emal-emal urwemaladbal, ¿pemal ampa tuleyob pinzhedimalzhulzhí? Teobdo. Pemal ampa tule-iti-napkinmaladyob nanemal. \p \v 4 Tenal pemal-wal-walgwen chogmaldo: “Antin Pablozhikid,” tegin tule-pimalad chogmalmo: “Antin Apoloszhikid.” ¿Al pemal ampa tule-iti-napkinedyob pinzhedimalzhulzhí? Teobdo. \p \v 5 ¿Pablode, ibi-tule-ade? ¿Pab Tummad? Chulá. ¿Apolosde, ibi-tulemo-ade? ¿Pab-Jesús? Chulá. Anmal-walbogid pinche Pabga-arpamalad. Tenal pemal anmalbal Pab-Jesúsgin penzhul-kunonimal. Tenal anmal-itolegedbalzhul, tenal Pab anmalbal-immal-imajadbal. \p \v 6 Imi tule kepegin aros tigzhal, tegin tule aros-tigzhadgin ti mijal, aros kep akninoniko. \v 7-8 Tenal tule-aros-tiged tegin tule-aros-tigzhadgin-ti-mijad, ampa yopí pinzhemal. Al we tule-walbogid aga e-arpajadbal, emalga immal-nuegan uklego. \p ¿Imi toa-tule pul-chunchoged? ¿Tule-aros-tiged o tule-arosgin-ti-mijad? Chulá. Pog-pel ibga keg pel kumal. Tenal Pab Tummadbi nabir aros-kwa oni. Al Pab Tummad pul-chunchoged. \p \v 9 Imi anmal tule-arosgin-arpamaladyob. Tenal pemal Pab-Tummad-e-nagnuyob. Tenal anmal-walbogid Pabga-mes-arpamalad. Tenal antin kepegin-pemalga-Pab-igalgin-chunmadiidbal tule-aros-tigzhadyob. Tegin Apolosdin, an-cholbal-pemalga-Pab-igalgin-chunmadiidbal tule-aros-tiglejadgin-ti-mijadyob. \p Tenal Pabbi nabir purpal-tunkugal tule-ima. Tegin pemal ampa Pabga-neg-choblenatapidyobid. Tenal Pab Tummad neg-ibed. Tenal antin tegin Apolosdin pinche Pabga-arpamalad. Al pemal Pabga-neg-choblemaidyobmo. \p \v 10 Tenal Pab nabir an-takchadbal, neg-chobed-e-tummadga an-odos. Tegin antin neg-kanikid-nued mezhisbalid. Tegin tule-pimalad an-cholbal neg-kanikid-askin neg-chobmaloed. Tenal we tulemal-ilbal aga nuekwá neg chobenabmal. Tenal we tulemal aga nuekwá takenabmal, Jesucristo-igalgin igi tulemal-oturdananimal-dewa. \p \v 11 Imi neg-kanikid choggwénna mai, pid pal nikchul. Wedin Jesucristo. \v 12-13 Tenal tule-ilbal mag taklenoniko, tule igi neg chobnanimal. Tenal Pab tulemalga igal-itoged-ibe omojal, tulemal kep pél wisgunonimalo, neg-kanikid-askin igi neg chobzhamal. \p Tenal tule-neg-chobzhamalad wilub-taklenonikil, chogin wilub-taklenoniko, ibi-neg chobzhamal: olgad, manigad, o akwa-nuegangad. O chulil, chowalgad, ti-kaiki-walgad, o kagan-kagad. \p \v 14 Tenal tule-neg-chobzhad chogin kummaszhulil, we tulega immal-nuegan uklenoniko. \v 15 Tegin tule-neg-chobzhad chogin pel tarbi kummajal, we tule pel-kwapa periengunoniko, tule cho-akar chunkal-kwabi nojadyob. Tenal tule-tarbi-neg-kummajad yabli abonolenoniko. \p \v 16 ¿Tenal pemal wismalzhulzhí, pemal Pab-maid-neg? ¿Tenal pe wismalbalzhulzhí Pab Purpa pemal-ulubgin maibal? \v 17 Tenal meke-ibi-tule pis-pis Pab-maid-neg imanonikil, Pab Tummad we tule-opelononimogo. ¿Ibiga Pab teob imako? Nabir. Imi pemal Pab-maid-negga-kumal-choggu, al pe-chandin, Pabgadmo. \p \v 18 Tenal pemal melle aga tukin yardako. Imi pemal chogmalal: “Antin pirkin iti-napkined-pinzheed nika,” pe ilgwen iti-napkined-pinzheed ebeenab, pe Pab-pinzheed-chunchunnad nikunonigal. \p \v 19 ¿Ibiga teob? Imi Pab Tummad chogdo: “Iti-napkined-pinzheed, ibga keg pel ku.” ¿Anmal igi nabir wiis? Imi Pab-kartagin chogdo: \q1 Pab Tummad tule-pirkin-immal-wismalad \q1 aga tukin yardagal ima. \qr Job 5:13 \m \v 20 Tegin Pab-kartagin chogbal: \q1 Pab Tummad \q1 tule-iti-napkin-pukmalad-pinzheed-nikmalad-nued-wiis \q1 we tulemal igi pinzhemal. \q1 Tenal we tulemal-e-pinzheed ibga keg pel ku. \qr Sal. 94:11 \m \v 21 Al pe melle tule-pal-otummogo. Tegin pe melle chogmalbalo: “Anmal Pablogad, anmal Apolosgad, anmal Pedrogad.” \p Tenal anmaldin pel-kwapa ampa pemalgadbi, \v 22 meke Pablo, meke Apolos, meke Pedro, meke iti-nap, meke tule-tulad, meke tule-purkwed, meke imis-immal-kunaid, meke immal-kujal-kuoed, pel-kwapa ampa pemalgad. \v 23 Tenal pemal Cristogad; tenal Cristodin, Pab Tummadgadmo. \c 4 \s1 Tule-Pabbal-nanimalad melle twagdar tule-tummadyob aga e-tummagan-tako \p \v 1 Imi pe melle tule-tummaganyob anmal-tako, tenal pemal unnila Cristoga-arpamaladyob pe anmal-takenabmal. Imi Pab-tulemalga-igal-mezhijad anmalbal kep wisgulenoni. Al pemal Pab-igal-palchogmaladyob, pe anmal-takenabmal. \p \v 2 Imi tule e-tummadga immal-takchiil, egin chii pane-pane e-tummadga nuekwa immal takegal. Al anmalgin chimodo, Jesucristoga nuekwá iglesiaginmalad-takegal. \p \v 3 Tenal ankadin iwen-kwen-akalzhul, pemal ankin chogmalo, antin ib-nued imas o chul. Tenal anka iwen-kwen-akalzhulbal, tule-iti-napkined-igal-itogedgin ankin chogmalbalo, antin ib-nued imas o chul. Tenal antin naga tukin chogzhulbal, an ib-nued imas o chul. \v 4 Tenal an ulubgin akal kwen itojul, tenal keg an chogel, an pel-kwapa immal-nued imas. Tenal Pabbi choged-wilub, an ib-nued imas o chul. \p \v 5 Al pemal melle iktualeba tulegin chogo, we tule ib-nued imas o chul. Tenal Pab-Jesucristo tanikil, meke-ibi-tule otukal immal-imajad, Cristobal oyolenoniko. Tegin tule aga ulubgin pinzheed Cristobal oyolenonibalo. Tegin te ibegin Pab kep chognoniko, toa-tule ib-nued imas, tegin toa-tule istar immal imas. Tegin tule-immal-nued-imajadbal, Pab tule-ilbal tule-otummononiko. \p \v 6 Kwenadgan, ¿ibiga an pemalga chogzhagusdé pe melle twagdar tule-tummadyob an-tako tegin pe melle twagdar tule-tummadyob Apolos-takmogo? An pemalga chogzhagusdo pemal turdamalgal, pe melle twagdar tule-tummadyob tule-tummagan-tako. \p Tenal pemal Pab-kartagin-nermakal-maidyob pe tule-tummagan-taked-wilubmal, pe yer aga tummad-takedbal pe melle tule-tummad-pid-istar-taknonigal. \v 7 ¿Imi toa akal-akal anmal-imas? Pab Tummaddo. ¿Tenal Pab ibi-kurkin pega kwen ukchajul-kusdé? Pab pemalga pel-kwapa kurkin-purpaled ukchado. Tenal Pab pemalga kurkin ukchadde, tede ¿ibiga pemal aga tukin kurkin onosmaladyob aga pe tummarba itononimaldé? Pemal tummarba-itoged-wilubzhulin. \p \v 8 Imi pemal ebinzhemaldo, pemalde immalmal kwen napijulmal, pel-kwapa immalmal nika. Tegin pemal ebinzhemalbal pe walgwen mani-ibganga kunonimal, tegin pemal walgwen erreymalga tognonimalbal. Imi pemal-pinzhediidyob kuelen, nabirin. Tenal pemal chunchunnad erreymalga mailen, pul nabirbalin, anmal pemalbak mes neg-takmalgalmo. \p \v 9 Tenal an takto, Pab Tummad chol-napiga anmal-Pab-Jesús-nuggin-palmilegalmalad-ebesmal, mesgal-tule-cheidanimaladyob. Tenal anmal-Jesús-nuggin-palmilegalmalad pel-kwapa angelmal-wagin tegin tulemal-wagin pel-kwapa immal-akalgunaid-takpukmaladyob kunonimal. \p \v 10 Imi anmal Cristobal-naidbal tule-kegganayob kunonimal, tenal pemal Cristogin pinzheed nika-nemal. Tegin anmal nue kannaleged nikchulmal, tenal pemal pela-pela kannaleged nika-nemal. Tegin tulemal pemalgin atamal, tenal tulemal anmalgindin kwen atajulmal. \p \v 11 Tenal anmal imisgwadzhe, ampa wiledimal, ukul mesdimal, kobed-unnigualedzhe kwen nikchulmal, tegin mas-kunned-unnigualedzhe kwen nikchulmal. Tegin anmal mol-unnigualedzhe kwen nikchulmalbal. Tegin tulemal chabzhul anmal-imakaldamalbal. Tegin anmal neg nuekwa nikchulmalbal. \p \v 12 Tegin anmal chunnad naga tukin arpamal aga tukin akwegal. Tegin tulemal-anmal-ukapchemaladga, anmal kaka-nueganbi kolmalbal. Tegin tule chabzhul anmal-imakalil, anmal yabli akalzhul-itomal. \v 13 Tegin tulemal anmalgin istar chunmanonikil, anmal pinnallé tulemalga immal chogaldamal. Tenal tulemal imisgwadzhe turwayob anmal-takaldamal, tegin immal-nunyob anmal-takaldamalbal. \p \v 14 Imi an pemalga immal-chogzhad, pemal-opinkezhegal-chul. Tenal an pemal-pilaledbal pemal-uanaimal, an naga nuskan-uanaidyob. \p \v 15 Imi pemal miliambe Cristogin-tule-oturdamalad-nikujalen, anpí ampa pemalga pe-pab-purpaledga walkwénna mai. Al pemal Pab-kaka-nueganbal, Jesucristogin an-nuskanga kunonimal. \v 16 Imi al an peiendo, pemal an-pallí immal imamal. \p \v 17 Al an pemalzhe an-machi-Timoteo-pilaled-palmine. Tenal Timoteo ilagwen Pab-Jesúsbak-tiid-tule. Tenal Timoteo kannan wisgugal pemal-imanebal, an akpene Cristo-Jesúsgin nanedi-kujadyob. Tenal an iglesia-ilbal pel-kwapa Jesús-igalgin tulemal-oturdajad-yopí, Timoteo pemal-oturdanemo. \p \v 18 Tenal pemal-wal-walgwen tummarba itononimal, an pemalzhe natapchulidyob. \v 19 Tenal Pab peiel an pemalzhe ne, an imichal pemalzhe natapo. Tegin an pemalzhe omojal, an pemal-tule-tummarba-itomalad-taknatapo, pemal pule Pab-kannalegedgin chunmananimal, o pinche aga tukin chunmananimal. \p \v 20 Imi pe chogmalal: “Antin Pab-neg-takmaidgined-tule,” wedin iwen-kwen-akalzhul. Tenal pemal Pab-kannalegedgin naneed-wilubmal. \p \v 21 ¿Tegil, pe igi peimalzhun? Imi an pemalzhe omojal, ¿pe tummarba-itogedbal an chabzhul pemal-imane, o an pemal-pilaledgin, pinnallégwadgin pemalga chunmanao? Pe anka chogmaldo. \c 5 \s1 Pemal iglesia-akar tule-Pabbal-nanimalad-iskuedgin-nanedimalad-onoenabmal \p \v 1 Imi an wisgusdo, pemal-abalgin tule-walgwen aga omega e-nangiid-imas. Wedin igal-kwen-nued-chul, wedin igal-iskana. Tenal tule-Pab-wichulmalad-pel aga omega e-nangiid-kwen-imadijulmal. \p \v 2 Tenal pemal yabli ampa tummarba itomal. Tenal pemal we iskuedbal pukib-itoged-wilubmalan. Al pemal iglesia-akar tule-aga-omega-e-nangiid-imajad-onoged-wilubmal. \p \v 3 Tenal an pemal-abalgin sanal kudijulidbal, tenal an pemalbak yabli purpal mes kudimo. Tenal an pemalbak maidyob, an pemalga chogdo, imi tule-immal-akalojadga pato igal-itojadyob an ito. \v 4 Tenal pemal Pab-Jesús-nuggin ormananimalal, an pemal-abalgin purpal kudimogo, tegin Pab-Jesús-kannaleged pemal-abalgin kudimogo. \p \v 5 Al pemal nia-Satanásga tule-neg-izhojad-ukenabmal, Satanás purkwedzhe tar-owiogal, Pab-Jesús-igal-itoged-ibegin e-purpa-abonolegal. \p \v 6 Tenal pemal-tummarba-itogel, wedin ib-nued-chul. Imi pe takto, tule arinagin iché madu-ina egwachal, arina pel-kwapa mudo. Tenal tule-iskued ampa teobmodo, tule-walgwen-akar ukin-ukin Pabbal-nanimalad-izhodo, pel-kwapa izhogedzhe. \p \v 7 Tenal Pab-Najad-Itogedgin, Moisés-igal-mezhijadbal, tule-madu-ina-mismaladyob, pemal iskued mienabmal, pemal iskued-nikchulidgin aga mecha ampagunonimalgal, madu-ina-nikchul-madu-imasmaladyob. Imi Pab-Najad-Itogedgin-Oveja-mesmalad anmalga pato purkwis. Wedin Cristo. \p \v 8 Imi teun takalgu, Pab-Najad-Itogedgin tulemal madu-ina-nikadgin kwen nanedijulmal, tenal tulemal madu-ina-nikchul-madu kuchamal. Tenal anmal istar-pinzheedgin tegin iskuedgin kwen naneed-wilubzhulmal. Tenal anmal nugu-pinzheedgin tegin napírragwadgin naneed-wilubmal. \p \v 9 Imi an kepegin pemalga karta palmijadgin an pemalga chogzhado: “Imi tule ome-pidbak yosgu naneel, tegin ome machered-pidbak yosgu nanemogal, pe melle we tulemalbak aiyagwal nanemalo.” \p \v 10 Tenal tule-Pab-wichulmalad ome-pidbak-yosgu-nanemaladgin, tule aku-aku-immal peimaladgin, tule-yardamaladgin, tule Pab-Tummadyob-immal-chobaledzhe-kolmaladgin nanemaladgin, an pemalga kwen chogzhuldo, pe melle aiyob tule-Pab-wichulmaladbak nanemalo. Imi tule-Pab-wichulmalad iskuedgin-nanediidbal an chogelen: “Pemal melle tule-Pab-wichulmalad-iskuedgin-nanemalad-omogo,” pemal iti-nap-akar noenabmalan. \p \v 11 Tenal an pemalga unnila chogzhado tule aga tukin chogzhal, ede Pabbal-nai, tenal we tule ampa tule-ome-pidbak-yosgu-tael, o chulil aku-aku-immalmal-peiel, o chulil Pab-Tummadyob-immal-chobaledzhe-kolel, o chulil tulegin-istar-chunmakel, o chulil yardagedgin-immal-aturzheedbal, o chulil mumurguel, pe melle we tulebak aiyagwal nanemalo. Tegin pe melle we tulemalbak, mes mas kunmalbalo. \p \v 12 Imi tule-iglesiagin-chulmaladgin keg an yolegel. Tenal Pabdin tulemal-iglesiagin-chulmaladga igal-itogo. ¿Tenal pemalgin chijulzhí, tule-iglesiaginmaladga igal-itogal? Teobdo. \v 13 Tenal Pab kartagin chogdo: \q1 Imi pemal ormaked-akar tule-iskana-onoenabmal. \qr Dt. 17:7 \c 6 \s1 Tule-Pabbal-nanimalad melle tule-Pab-wichulmalad-tummaganzhe nemalo igal-nudagal \p \v 1 Imi pemal aga emal-emal imakalmalal, ¿ibiga pe tule-Pab-wichulmalad-tummaganzhe igal-nuda-nebidamal-wede? Pemal aga emal-emal igal-nudamalgalan. \p \v 2 ¿Imi pe wichulzhí, pemal-Pabbal-nanimalad kujal tule-iti-napkin-pukmaladga igal-itone? Tenal pemal tule-iti-napkin-pukmaladga igal-itomaloed-choggu, ¿tede, ibiga pemal poni-toto-naidgin, keg aga emal-emal igal-nudamal? Tenal pemal Pab-wichulmalad-tummaganzhe need-wilub-chulin. \p \v 3 ¿Tegin pe wismalbalzhulzhí, anmal kujal angelmalga igal-itomalo? Tenal anmal angelmalga igal-itogoed-choggu, al pemal iti-napkin aga emal-emal pul-pule igal-nudaked-wilubmal. \p \v 4 Tenal pemal-Pabbal-nanimalad iti-napkined-igalgin aga imakalmalal, ¿ibiga pe kwenamalad-immal-kwen-wichulmaladzhe pe naddamal igal-nudagal? Tenal pemal weob immal kwen imaked-wilubzhulin. \v 5 ¿Ibiga an teob pemalga chog? Pemal pinkegumalgal. ¿Tegil pemal-abalgin tule-pinzheed-nikad nikchuldé, tule-Pabbal-nanimaladga igal-nudagal? Antin chog chul, pemal-abalgin tule-kwen-nikamodo. \p \v 6 Tenal pemal aga imakalmalal, tule-Pab-wichulmaladzhe aga pe kaka-odo-naddamal. Tenal weob pemal aga kaka-odoged-wilubzhulmalan. \p \v 7 Tenal pemal aga emal-emal igal-kwen-nudaszhulmalal, pe tule-Pab-wichulmalad-tummaganzhe pe naddamal igal-nudagal. Wedin chogle, pemal purpal pato unniguszhulmal. ¿Imi pe pul akalzhul wilegojulzhí? ¿Tegin pega pul nabirbalzhulzhí, kwenad yardagedgin pegin immal aturzhegal, pe pul tule-Pab-wichulmalad-tummaganzhe igal-nudanegal? Teobdo. \p \v 8 Tenal pemal an-chogzhadyob kwen nanejulmal. Imi pemal kwenadgan-owiomal tegin pe yardagedgin-immal-aturzhemalbal. Tenal pemal Jesúsgin-kwenamalad-chunchunnadgin peyedzhe walmananimalbal. \p \v 9 ¿Imi pe aga aku-itomaldé, pe igi aga imananimal? ¿Tenal pe wichulzhí, tule-iskana Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kuo? Al pe melle aga yardamalo iskuedgin nanegal: tule ome-pidbak yosgu naneed, ome machered-pidbak yosgu naneed, tule Pab-Tummadyob-immal-chobaledzhe-kolmalad, tule e-ome-impagin ome-pidbak yosgu naneed, ome e-machered-impagin machered-pidbak yosgu naneed, machered-omeganbi-wismalad, tule-omegiidyob naneed, ome-macheredgiidyob naneed, \v 10 tule-immal-aturzhemalad, tule aku-aku immal peimalad, tule-mumurgumalad, tulegin-istar-chunmamalad tegin tule-yardamalad. Al we tule-iskuedgin-nanemalad Pab-neg-takmaidgin kwen togojulmal. \p \v 11 Imi pemal akpene wal-walgwen we tulemal-nanedi-kusmaladyob pe nanedi-kusmalmo. Tenal imidin Pab-Jesucristo-nuggin tegin Pab Purpa Nuedbal pe chwilidik kunonimal, tegin pe Pabgatpí kunonimal, tegin pe Pab-wagin tule-immal-kwen-akaloszhulidyob kunonimalbal. \s1 Pe melle tule-ome-pidbak-yosgu-taed-igalgin omomalo \p \v 12 Imi pemal chogmal: “An igal-nika an-itolegedbal nanegal.” Tenal pe nabir chogmalando: “An akalzhul nanao.” Tenal immal pel-kwapa nueganbijul, tenal tule wilub-nika immal imagal. Tenal pemal chogmalal: “An igal-nika an-itolegedbal nanegal,” tenal antin igal-kwen-ukojul, an-taed ankin nakwegal. \p \v 13 Tegin pemal chogmalbal: “Pab mas-kunned opinnis, sabal owelzhegal; tegin Pab anmal-sabal imasbal, mas-kunned chabogal.” Tenal pemal nabir chogmalando, tenal Pabdin pog-pel opelononiko mas-kunned tegin sabal. Tenal pe-chogmaladyob Pab anmal-changa igal-kwen-mezhiszhul. Al pemal keg chogel, Pab tule-chan opinnis, ome-pimalad-amigal. Pabdin pemal-chan opinnis, Pab-Jesúsga. Tegin Pab pemal-chan opinnisbal Pab-Jesús pe-chan abonogal. \p \v 14 Imi Pab Tummad e-kannalegedbal kannan Pab-Jesús-otulos, tegin Pab Tummad kannan anmal-otullenonimogo. \p \v 15 ¿Imi pemal wismalzhulzhí, pe-chan, Cristo-chan-chunchunnadmo? Tenal an Cristogad-choggu, tede ¿an igi kuo Cristo-e-chan-chunchunnad an ome-macherganbi-wijiidgin yolegal? Al keg kudo. \v 16 ¿Tenal pemal wismalbalzhulzhí, tule ome-macherganbi-wijiid e-omega, imajal, we tule-walbogid e-chan pato walkwénna kunonimal? Teobdo. Tenal Pab Tummad chogzhado; \q1 Imi tule omega meke-ibi-ome-imajal, \q1 we walbogid e-chan pato walkwénna kunonimal. \qr Gen. 2:24 \p \v 17 Tenal meke-ibi-tule Pab-Jesúsbak naigunonikil, we tule pato purpal Pab-Jesúsbak-walkwénna kunonimo. \p \v 18 Imi pe takalil ome-pidbak-yosgu-taed pega nobi-kunai, pe melle abintako, pe ilgwen nao. Tenal tule ome-pidbak-yolegedbal iskuedgin naneel, we tule aga changin walmanai. Tenal iskued-pimaladdin tule-chan kwen izhojul. \v 19 ¿Tenal pe wismalbalzhulzhí, pe-chan Pab-Purpa-Nued-negyob? Tenal pemal Pab Tummadgin, E-Purpa-Nued-abingasmal-choggu, Pab Purpa Nued pegin mai. Al pemal aga tukin aga chan-ibed chul. \v 20 Tenal pemal peyedzhe-karkegu pakles-choggu, al pe chanbal Pab-Tummad-nug okannoenabmal. \c 7 \s1 Pablo machered-aga-omebak-nikumalad-igalgin kwenadgan-uanaijad \p \v 1 Nabirdo. Imisgin pe anche immal ekichismalad, an pega chognejun. \p Imi antin pega chogdo, tule ome-nikchul kudiil, wedin ib-nued. \v 2 Tenal tule-ome-pidbak-yosgu-taed-igalgin-nanemalad nikar-choggu, al machergan aga egad-egad ome-nikuenabmal melle iskuedgin arkwangal. Tegin omegan ampamo, aga egad-egad machered-nikuenabmalmo melle iskuedgin arkwangalmo. \p \v 3 Tenal machered aga e-omebak kued-wilub, tegin omedemo aga e-macheredbak kued-wilubmo. \v 4 Tenal ome-e-chan-pel-kwapa e-macheredgad. Tenal machered-e-chandemo pel-kwapa e-omegadmo. \v 5 Tenal omegan melle aga e-macheredzhe aga chan walguo, tegin machereddemo, melle aga e-omeje aga chan walgumogo. \p Imi machered aga omebak nuekwa Pabzhe kolbi-kualmalal, machered aga e-omebak akalzhul igal-nudamalo melle aga omomalgal. Tenal machered aga e-omebak keg-chulgu aga ibe-nazhikenabmalbal kannan aga omomalgalbal. Tenal machered aga e-omebak igal-mezhijad ibegin keg-chulgu aga omoenabmalbal. Chulil, we abirgin aga unnijul chan abingeedbal nia-Satanás tar-wilub-taknoniko iskuedgin tar-egwangal. \p \v 6 Tenal an pemalga chogzhiidyob pe akalzhul imako, tenal an kantikidgin kwen chogzhul pemal keg-chulgu an-chogzhadyob imakenabmal. \v 7 Imi antin peiendo, pemal pel-kwapa anyobgalan. Tenal Pab Tummad anmalga akal-akal kurkin ukcha-choggu, al anmal kurkin-nikadbal akal-akal tamal. \p \v 8 Imi tule-ome-nikchulmaladga tegin machered-tarbi-ome-purkwismaladga, an chogdo: imi pemal anyob ome-nikchul-kuelen, ib-nuedin. Tenal omegan-machered-nikchulmaladga tegin omegan-tarbi-machered-purkwismaladga an chogbaldo pemal machered-nikchul-kudiilen, ib-nuedmogan. \p \v 9 Tenal pemal-machergan pe pela-pela ome-peiel, pe pul ome-nikujundo. Tenal ome pela-pela machered-peimogal, pe pul machered-nikumodo. ¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi pemal-machergan pe pul-nabir ome-nikuo, pe pul omebal purkwediidga. Tenal omegan ampamo, pe pul-nabir machered-nikuo, pe pul macheredbal purkwedimogadbal. \p \v 10 Tenal antin tule-machergan-ome-nikmaladga tegin omegan-machered-nikmaladga an chogdo, tenal an-nuggin chul, tenal Pab-nuggin an chogdo: ome, pe melle machered-meto. \v 11 Tenal ome machered-metel, ome melle machered-pid-pal-amio. O chulil, ome macheredbak aga igal-nudakenabmalbal, kannan aga omogalbal. Tenal machergan ampamo, melle aga ome-metmogo. \p \v 12 Imi an tule-pimaladga chogbal, tenal Pab-nuggin-chul, tenal an-nuggin an pega chog: imi Jesúsgin-kwenad ome-Pab-Jesús-wichulid-nikal, tenal ome chogel: “An akalzhul pebak kudio,” we kwenad melle ome-meto. \v 13 Tenal ome-Pab-Jesúsbal-naid machered-Pab-Jesús-wichulid-nikamogal, tenal machered chogel: “An akalzhul pebak kudio,” we ome melle machered-metmogo. \p \v 14 ¿Ibiga an teob pega chog? Imi machered-Pab-wichulil, tenal e-ome-Pab-Jesúsbal-naibalil, pato Pabgadyob taklenonimogo. Tegin ome-Pab-wichulil, tenal e-machered-Pab-Jesúsbal-naibalil, pato Pabgadyob taklenonimogo. Tenal an-chogzhadyob chulilen, we tule-e-nuskandin pato Pabgadzhulidyob taklenonikoen. Al we abirgin-e-nuskan pato Pabgadyob taklenonimogo. \p \v 15 Tenal tule-machered-Pab-wichulid ome-Pabbal-naid-ebebi-kualil, meke machered nao. Tenal omedin ololgunonijunno. Tenal ome-Pab-wichulid machered-Pabbal-naid-ebebi-kualil, meke ome nao. Tenal machereddin ololgunonimogo. Tenal Pabdin anmal-amis yer ampagugal, urwedgin-chul. \p \v 16 ¿Ibiga an weob chogzha pe ebinzhe? Nabir. ¿Ome, unni pe wisdé, pe-machered pebal abonolego? Pe wichuldo. ¿Machered, unni pe wismodé, ome pebal abonolemogo? Pe wichulmodo. \p \v 17 Tenal Pab-pega-kurkin-ukchadbalbi pe nanemalo. Tenal Pab kepegin pe-chujad-yopí, pe kudiguenabmal. Tenal iglesiamal pel-kwapa pukwad-ilbal, an weob igal-mezhis. \v 18 Imi tule abgan-tuku-chikalediil, abgan-tuku-chikaleddo. Tenal tule abgan-tuku-chikalzhulidiil, melle abgan-tuku chikodo. \v 19 Tenal tule abgan-tuku-chikalzhulil, o chikalediil, ampa iwen-kwen-akalzhul, ampa yopí kwen akalgojul. Tenal Pab-chogzhad-yopí-naneeddin, pul-ib-chunchoged. \p \v 20 Tenal Pab kepegin pe-chujad-yopí pe naneenabmo. \v 21 ¿Imi Pab pe-chusgu, pe tule pinche-arpageddinzhulzhí? Al pe akalzhul-itoged-wilub. Tenal pega ololgued-wilub nonikil, pe akalzhul noodo. \v 22 ¿Ibiga an teob chog? Imi tule-pinche-arpagedga-kudimalad, Pab tar-chusgu, aga ulubgin Pab-Jesús-abingajadgin ololgunonimal. Tenal tule-sanal-olol-irmamalad, Pab tar-chusgu, Pab-Jesúsga purpal tule-pinche-arpagedga kunonimalmo. \v 23 Tenal Pab-Jesús peyedzhe-karkegu pemal-pakcha-choggu, al pe melle tulemalga pinche-arpamaladga kunoniko. \p \v 24 Kwenadgan, imi Pab igi-kudii pe-chúsdin, tule-polléga kudii o tule-tummadga-kudii, pemal ampa teopí Pabbak kudiguenabmal. \p \v 25 Imi punamal-ampa-machered-nikchulmalad-igaldin, Pab anka kwen chogzhajul-choggu, al an pemalga keg kantikidgin chogel, pe keg-chulgu machered-nikuenab, o pe melle machered-nikuo. Tenal Pab wilejakwa an-takchadbal, an pega chogneedyob, pe akalzhul ibzhemalo. \p \v 26 Imi an chogdé, pemalga neg-puled naidbal, pe melle ome-nikuo, wedin pul ib-nued. \v 27 Tenal pe ome-nikal, pe melle ome-meto. Tenal pe ome-nikchulbalil, pe melle ome-nikuo. \v 28 Tenal pe ome-nikchul pe keg walgwen-nane itogel, tegin pe ome-nikujal, wedin iwen-akalzhul, pe iskuedgin kwen arkwaszhul-kus. \p Tenal punamal ampamo; imi puna machered-nikujal, ampa iskuedgin kwen arkwaszhulmo. \p Tenal tulemal aga abirgin nikusmalal, iti-napkin peyedzhe abirginga wileged noniko. Al an peiendo, ibe-pulegan melle pemalzhe walmamal. \p \v 29 Kwenadgan, ¿ibiga an pemalga weob chogzha pe ebinzhe pe melle ome-nikuo? Imi pemalga ibe-kiakwa-choggu, al imis-akar pemal-omegan-nikmalad ome-nikchulidyob kudiguenabmal, melle twagdar immalmalgin pinzhegal, Pab-peiedyob pe pul nanemalgal. \v 30 Tenal pe-tule-purkwijadbal-pukib-itodimalad, pe pukib-itojulidyob pe naneenabmal. Tenal tule-weligwal-itodimalad, pe weligwal-itojulidyob pe naneenabmal. Tenal pemal-immal-pakchamalad, immalmal-pegadga-kuojulidyob pe itogenabmalbal. \v 31 Tenal pemal-iti-napkined-immalmalgin-alamananimalad, we immalmalginbi-pinzhedijulidyob pe naneenabmalbal. ¿Ibiga an teob chog? Imi iti-neg-naid-anmal-taked pato pelgudani. \p \v 32 Tenal an peido, pemal melle twagdar immalmalbal pukib-itomalo. Tenal tule-ome-nikchulmalad Pab-immalmalginbi pinzhemal Pab-Jesús yer itogal. \v 33 Tenal tule-ome-nikmaladdin chogbo pinzhemal. Tenal tule-ome-nikmalad iti-napkined-immalmalgin pinzhemal, ome-owelzhebimal, tenal Pab-immalmalgin pinzhemalbal Pab-Jesús yer itogal. \p \v 34 Tenal ome-machered-nikchulmalad tegin punamal-machered-nikchulmalad ampa Pab-immalmalginbi pinzhemal, purpal tegin sanal Pab-Jesúsgabi kunonigal. Tenal omegan-machered-nikmaladdin chogbo pinzhemal, iti-napkined-immalmalgin pinzhemal, machered-owelzhebimal, tenal Pab-immalmalgin pinzhemalbal, Pab-Jesús yer itogal. \p \v 35 ¿Ibiga an teob pemalga chog? Imi an pemalga igal kwen okannonaichul. Tenal an peigunai pemalga ib-nuedga kugal. Imi antin, an pei, pemal inniki Pab-Jesúsbak nanemal, melle immalmal-pimaladgin pal pinzhao. \p \v 36 Imi tule puna-yae-pilalgujiil, tenal we machi takel, ede kwen unnijul punabak nuekwa kudigugal, tenal puna-chelgued-wilub omojal, akalzhul aga e-itoleged nikumalzhunno. Al we machi kwen iskuszhul-kus. \p \v 37 Tenal tule aga ulubgin chogzhal ede ome-kwen-nikunejul, tegin ome-nikued-kwen-itojulbalil, we tule aga abin nabir purtigo. Al tule ome-kwen-nikuszhulidbal ib-nued imasmo. \p \v 38 Tenal tule puna-yae-nikujal, ib-nued imas. Tenal tule puna-yae-nikuszhulbalil, pul-pule ib-nued imanonibal. \p \v 39 Imi omegan-machered-nikmalad, e-machered ampa tula-tiil, aga e-macheredbak mecha kudiguenab. Tenal ome, e-machered tarbi purkwijal, igal-nika e-itoleged machered-pid-nikugal, tenal machered-Pab-Jesús-wismogad. \v 40 Tenal antin, an chogdé, we ome walgwen tiil, pul weligwal itogo. Tenal an chogbaldé, Pab Purpa Nued anyob chogmo. \c 8 \s1 Pe pirkin Pab-igal-wijiidbal pe melle iskuedgin kwenad-aku-Pab-wijiid-egwano \p \v 1 Imisgin an pemalga chunmabijundo, tule Pab-Tummadyob-chowal-mimmiganga moli-chan ukchamaladgin. \p Tenal anmal wismaldo, anmal-pel-kwapa Pab-Jesús-igal wismal. Tenal tule pirkin-igal-wijiil, tummarba tule-ima. Tenal tule pilaledgin naneel, tule-penta Pab-Jesúsgin tunkugal. \v 2 Tenal tule-walgwen chogel ede pél immal wiis, we tule ampa immal kwen wichul, ampa peyedzhe napi. \v 3 Tenal tule Pab-nued-pilalel, Pabdin mag we tule-takmogo. \p \v 4 Tenal tule-chowal-mimmiganga-immal-chan-ukchadbal an immal-chan-kunmalad-igalgin, an chunmanejun. Imi anmal nued wismaldo, chowal-mimmigan iti-napkin ibga keg pel ku, tenal Pab Tummadbi, Pab Tummadga walkwénna mai. \p \v 5 Tenal tulemal chogmal, pab-tummagan ichejul nika-ne, tegin tule-tummagan-purpalmalad ichejul nika-nemalbal. Tenal tule weob chogzhad ib-chunchunnadzhul. \p \v 6 Tenal chowal-mimmigan nikpa-neggin o iti-napkin pab-tummaganga mamimalalen, tenal anmalgadin ampa Pab-Tummad-Tuladbi walkwénna maido. Tegin Jesucristobi walkwénna tule-tummadga maibaldo. Tenal immalmal-pel-kwapa Jesucristobal Pab-Tummad-akar tani. Tegin anmal Jesucristobal tula-kudimalbal Pab Tummadga pél immal imagal. \p \v 7 Tenal tulemal ampa kwénna-kwénna we igal kwen wichulmal-choggu, al kusgu chowal-mimmiganga chan-uked-igalgin ampa pinzhealdamal. Al tulemal chowal-mimmiganga-chan-ukchad kunnalil, ampa chowal-mimmigangin pinzhealdamalbal. Tenal tulemal pab-tummad-pidyob ampa chowal-mimmigan-tak-choggu, al tulemal ampa tobe-tobe we chan kunmal. Al we tulemal Pab Tummadbak iskusmalzhun. \p \v 8 Tenal mas-kunned tule-kwen-pentajul, Pab Tummadbak ai-nuedga kugal. Tenal anmal mas kuchal, Pab-wagin anmal-kwen-nudajul. Tenal anmal mas kunchulbalil, Pab-wagin ampa anmal-kwen-izhojulbal. Al we igal ampa pog-pel yopígwadbi. \p \v 9 Imi pemal-Pab-nued-wismalad, pe nuekwa pinzhemalo, akpenegwad-igalgin-kalesgudiid-akar pe nojadbal, pe melle iskuedgin kwenad-nue-Pab-Jesús-wichulmalad-egwano. \v 10 ¿Ibiga an pemalga weob chog? Imi pe pirkin Pab-igal wiis-choggu, al tule-nue-Pab-Jesús-wichulid chowal-mimmiganzhe-koled-neggin mas-kunchii pe takalil, ¿ampa penedgin chowal-mimmiganga-chan-ukchad kunmogojulzhí? Teobdo. \p \v 11 Tenal Cristo nakrusgin ampa we kwenadga purkwismo-choggu, ¿tede, pe ibiga Pab-Jesús-igal-wijiidbal we kwenad-nue-Pab-Jesús-wichulid-izhomal? Pemal weob kwenad-imaked-wilub-chul. \v 12 Tenal pe Cristogin-kwenad izhononikil, pe pukib kwenad-opinzhenaidbal, pe Cristogin walmanaimo. \p \v 13 Al an chogzhundo, an takel, an chan-kunnoedbal iskuedgin Jesúsgin-kwenad-egwano, antin chan pal kwen kunnojul, melle iskuedgin Jesúsgin-kwenad-egwangal. \c 9 \s1 Pablo Jesús-nuggin-palmilegalidyob kwen akwiledzhulid \p \v 1 Tenal pemal-wal-walgwen ebinzhemal, antin pinche koldii. Tenal pe-chogzhadyob ib-chunnad-chul. ¿Imi antin igal-mamikid-akar ololdijulzhí? ¿Tegin an Pab-Jesús-nuggin-palmilegalidzhulzhí? ¿Tegin an Tummad-Jesucristo-takchabalidzhulzhí? ¿Tegin Pab anpal arpadii-choggu, al pemal Pab-Jesús-abingasmalzhulzhí? Teobdo. \p \v 2 Imi kwenadgan-pimalad Jesús-nuggin-palmilegalidyob an-kwen-takchulil, tenal pemal yabli Jesús-nuggin-palmilegalidyob an-taked-wilubmal. ¿Ibiga an teob chog? Imi pemal anpal Pab-Jesús-abingajadbal mag taklenoni, antin Jesús-nuggin-palmilegalid-chunchunnad, tule-tummad kartagin sello chijadyob. \p \v 3 Imi antin tule-ankin-chunmadimalad-abin-imanejun. \v 4 ¿Imi anmal Pab-Jesúsga-arpagedbal igal-nikchulzhí, pinche mas kunkal, tegin pinche kobgal? Teobdo. \v 5 Tenal Jesús-nuggin-palmilegalid-pimalad, tegin Pab-Jesús-urpamal, tegin Pedro aga ome-cheimal-choggu, ¿Tede, ibiga anmaldin igal-nikchul, naga ome-Pabbal-naid-chedagal? \v 6 ¿Tegil anpi tegin Bernabébi arpaged-wilubmal, kep an mas wis kunkal? Chulá. Anmal ampa igal-nikamodo, melle immal-pidgin arpamalgal. \p \v 7 ¿Toa anka chogo: “Pe arpagedgin, melle mas kunno?” Tule aga arpagedgin, mas kunned-wilub. ¿Imi chulubmal aga tukin mas-kunned penuko, pe ebinzhe? Chulá. Tenal chulub-e-tummad-ega-arpagedbal keg-chulgu e-chapingan-penukenab. \p ¿Tenal tule nagnugin aga uva tigzhal, uva kunnojul pe ebinzhe? Chulá. We tule uva-kunned-wilub. ¿Tenal tule-immal-tulgan-akwemalad, toa e-nu-nis kobojul-kuo? Tenal tule-immal-tulgan-akwed immal-nu-nis-kobed-wilubmal. \p \v 8 ¿Tenal pemal ankin chogmal, an naga tukin we igal-onos? Chulá. ¿Imi we igal Moisés-igalgin nermakal maichulzhí? \v 9 Tenal Moisés-igal chogdo: \q1 Imi moli-peb-nikad naggin trigo enenail \q1 trigo-kwa kwangal, \q1 pe melle molibi kaka edino \q1 trigo-kwa magal. \qr Dt. 25:4 \m ¿Pemalde ebinzhe, Pabde moliginbi chunmanai? Chulá. \v 10 Tenal Pab ampa anmalgin chunmanaimo. \p Tenal tule nap okpinail, tegin tule trigo ominail, aga ulubgin pinzhenanimal, trigo ega uklego. \v 11 Tenal anmal ampa teobmodo. Imi anmal Pab-Jesús-igalgin pemalga chunmadiidbal, anmal pemalgin purpal immal tigzhamo. ¿Tede pemalde ibiga immalmal-sanalmalad, keg anmalga ukmalzhun mas-kunned, kobed, mola, tegin mani? Pemal anmalga uked-wilubmalando. \p \v 12 Tenal tule-pimalad igal-nika pemalgin immalmal nikugal, ¿tenal anmal pul-pule igal-nikajulzhí, pemalgin immalmal nikugalmo? Teobdo. \p Tenal anmal igal-nikan, pemalgin immalmal abingegal, tenal anmal pemalgin yabli immalmal kwen aminanijulmal. Tenal anmal yabli unnigusmal pemalgin melle mani weigal, melle Cristo-kaka-nuegan-choglenaid iskugal. \p \v 13 ¿Tenal pemal wismalzhulzhí, Pab Tummad tule-eje-koled-neggin-arpabukmaladga mas-kunned-igal mezhis? Tenal tulemal-Pabga-immal-kuged-kwichidgin-arpamalad Pabga mas-kunned uklenonikil, emalga abal uklemogo kunkalmalmo. \p \v 14 Tenal Pab Tummad igal-mezhis, tulemal-Pab-kaka-nuegangin-chunmamalad Pab-igalgin-chunmakedbal igal-nikamal immalmal wis nikugal. \p \v 15 Tenal antin igal-nikando, pemal-akar immalmal abingegal. Tenal antin pemalgin yabli immalmal kwen amidijul. Teginbal, an iti-kartagin pemalga kwen chogzhul: “Pe anka immalmal ukmalo.” Tenal an mani-ekiszhul-nanajadgin-chunmajad-igal, melle ib-pinchegadga kugal. Tenal antin pul purkwebi-jogna, an pemalzhe pul immalmal ekisgal. \p \v 16 Tenal ankin chii-choggu, Pab-kaka-nuegangin chunmagal, ¿tede ibiga an Pab-kakapurwa-nuegangin chunmajadbal, an tummarba itononiko? Keg kue. Tenal an Pab-kakapurwa-nuegangin kwen chunmajulilen, anka poni-tummad nonikoen. \v 17 Tenal an naga-itoleged Pab-kakapurwa-nuegangin chunmadiilen, an akalzhul mani kaoen. Tenal an naga-itoleged Pab-kakapurwa-nuegangin chunmajul-choggu, al an Pab-igalgin-chunmakedgin pinche arpaged-wilub. \p \v 18 ¿Tede ibi-nued anka kunonikojun? Nabir. Imi antin, an yer itodo, Pab-kakapurwa-nuegangin pinche tulemalga chunmagal, mani-kaedgin chul. Tenal an igal-nikando, Pab-kakapurwa-nuegangin chunmakedbal mani kagal, tenal an kwen peichul weob mani kagal. \p \v 19 Imi an igal-nika naga-itoleged nanegal, tule an-kwen-kanijul. Tenal an tulemalga pel-kwapa tule-pinche-arpagedga kunonijun Pab-Jesúsbal pul-ichejul tulemal-onazhigal. \p \v 20 Imi an Judiomalga, Judioyob nanedii Pab-Jesúsbal Judiomal-onazhigal. (Tenal ankin chijul Moisés-igalgin-nanegal.) Tenal tule-Moisés-igalgin-nanedimaladga an tule-Moisés-igalgin-nanediidyob nanedimo Pab-Jesúsbal Judiomal-onazhigalbal. \v 21 Tenal an tule-Moisés-igalgin-kudijulmaladga an tule-Moisés-igalgin-kudijulidyob kudibal Pab-Jesúsbal tule-Moisés-igalgin-kudijulmalad-onazhigal. (Tenal antin ampa Pab-Tummad-igal kwen igejul, tenal antin ampa Cristo-igal-maid-pallí kudibal.) \p \v 22 Tenal tule-ampa-abal-abal-Pab-wismaladga an tule-ampa-abal-abal-Pab-wismaladyob an nanedi-kusmo Pab-Jesúsbal tule-ampa-abal-abal-Pab-wismalad-onazhigal. Tenal antin tulemal tamaladyob pel-kwapa nanedi-kusmo, tulemal-ilbal wal-walgwen meke-igi anpal Pab-Jesúsbal-naigugal. \p \v 23 ¿Ibiga an tulemal-tamaladyob an nanedi-kus pe ebinzhe? Nabir. Imi an tulemal-tamaladyob an-nanedi-kus tulemal pul-nabir Pab-Jesús-kakapurwa-nuegan abingegal. Al Pab-Jesúsbal anmalga immal-nuegan-purpal-uklejad, an nikunonimogo. \p \v 24 ¿Tenal pemal nued wismalzhulzhí, tule-aga-mecha-abarmananikil, pel-kwapa nakojul-kuo, tule unnila walkwénna nako? Tenal tule abarmananikidgin perienguojulidyob, pemal pela-pela Pab-Jesús-igalgin alamamalo pemalga immal-nuegan uklegal. \v 25 Tenal tule ampayo abarmakeddu, pane-pane pela-pela turdakenab tule-pidgin-nakwijadgin kep tila-kurkin wis nikunonigal. Tenal tila-kurkin ichéga wis nabir, kujal pel tinkudo. Tenal anmal pane-pane pela-pela almanaimo, olo-kurkin-nued-keg-pelgued nikugal. \p \v 26 Al antin pela-pela alamanai, an melle periengugal. Tenal an tule-yogasal-abarmanaidyob, an kwen abarmajulbal. Tenal wag kal-itonaidgin pinche chunkal-minaidyob, an kwen nanejulbal. \v 27 Tenal antin naga tukin chan owionai, an naga chan oturdagal tegin an naga chan abingegalbal an melle iskuedgin arkwangal. \p Tenal antin keg chogel, an Pab-Jesús-igalgin tule-pimaladga an nued chunmakedbal, an keg iskuedgin arkwan. Al antin an nue naga taktido, an Pab-Jesúsbak melle iskugal. Tenal pemal nue aga takenabmalmo pe Pab-Jesúsbak melle iskugalmo. \s1 Tule-Pab-Jesúsbal-nued-nanimalad aga takermal melle iskuedgin arkwangal \c 10 \p \v 1 Kwenadgan, imi pe takto, Israel-tulemalgin igi kus. Imi anmal-tadgan-pel-kwapa mogil-ulpal kudigusmal, tegin Termal-Kinnid-abalgin opasmalbal. \p \v 2 Tenal anmal-tadgan-pel-kwapa mogil-abalgin-nadedbal, tegin termalgin-opajadbal, tule-tigin-oglejadyob Moisés-igalgin togzhamal. \p \v 3 Tegin anmal-tadgan-pel-kwapa Pab-mas-kunned-palmialid kuchamal, \v 4 tegin Pab-kobed-palmialid kobzhamalbal. Tenal anmal-tadgan ti-kobzhamalad, akwa-tummad-purpaled-akar noni. Tenal we akwa-purpaleddin anmal-tadganbak natap-kus. Tenal we akwadin, Cristo. \v 5 Tenal anmal-tadgan-pel-kwapa termal opasmal, tegin Pab-mas-palmialid kuchamal, tegin Pab-ti-palmialid kobzhamalbal. Tenal Pab Tummad anmal-tadganbak yer itoged-wiluban. Tenal anmal-tadgan-Pabbak-iskujadbal, Pab Tummad anmal-tadgan-mechamal. Al anmal-tadgan-e-muimal neg-nikchulidbal akne-akne miled-pesmal. \p \v 6 Imi akpene immalmal-pel-kwapa kujad anmalga iktualeba oyonai, anmal melle istar-naneedgin pinzhemalgal, anmal-tadgan nanedi-kusmaladyob. \p \v 7 Tenal anmal-tadgan-wal-walgwen kujadyob, pe melle chowal-mimmiganzhe kolmalo. Tenal Pab-kartagin chogdo: \q1 Tadgan moli-olgadga mas kuchamal, \q1 tegin kobzhamal, \q1 tegin kwichamalbal, \q1 Pab Tummadyob moli-olgad-otummomalgal. \qr Ex. 32:6 \p \v 8 Tenal anmal-tadgan-wal-walgwen ome-pidgin-yolesmaladyob pe melle yolemalmogo. Imi teun Pab Tummad iba-kwénnagin mili-tulagwen-kakapá tulemal-mecha. \p \v 9 Tenal anmal-tadgan-wal-walgwen Pab-Tummad-wilub-takchamaladyob, anmal melle Pab-wilub-takmalmogo. Imi teun anmal-tadgan nakpegin-naklikujadbal purkwismal. \p \v 10 Tenal anmal-tadgan-wal-walgwen Pab Tummadbak istar kudigusmaladyob, pe melle istar-itogedbal Pabzhe urwemalo. Imi teun Pab-angel-tule-mejed anmal-tadgan-mechamal. \p \v 11 Imi anmal-tadgan-weob-kusmalad, tadgan-pesmaladga iktualeba chagla-chis tadgan-purkwismalad-kujadyob melle kumalmogo. Tenal akpene anmal-tadgan-purkwismaladgin-kusmalad Pab-kartagin nermakal-pesbal, anmalga wilub oyonai, imis-anmal-pukwamalad melle tadgan-purkwismaladyob nanemalgalmo. \p \v 12 Imi pemal chogmalal: “Antin Pabbak nued kudii,” tenal pe nue aga takermal, melle iskuedgin arkwanmalo, anmal-tadgan kujadyobmo. \p \v 13 Tenal pemalga wilub-taklenonikil, tulemalga pel-kwapa ampa weob wilub-taklenonidamo. Tenal Pabdin tule-innikigwad-choggu, al Pab igal-kwen-ukojul-kuo, pe unnijulidzhe pe wilub-taklenonigal. Tenal pemalzhe wilub-takleged nonikil, Pabdin keg-chulgu pega igal-nooed uko, pe wilub-takleged abin-purtigal. \p \v 14 Kwenamalad-an-pemal-pilalmalad, an pemalga chogzhundo: “Imi pemal melle chowal-mimmigan-waglik kwisgumalo, pe ilgwen nemalo.” \v 15 Tenal pemal-pinzheed-nikmalad, pemal wismal, an-pemalga-chogzhiid ib-nued o ib-istar. \p \v 16 Imi anmal Pab-kobedga tog-nuedi-chogdael, wedin pato oyonai, Pab nugu anmalgin pinzhe. Tenal anmal we kobed kobzhal, ¿wedin pato choglenaibalzhulzhí, Cristo-abe-milejadbal anmal pato Cristogadmo? Teobdo. Teginbal, ¿anmal purwi-purwi-madu-mimileged kuchal, wedin pato choglenaibalzhulzhí, anmal pato Cristogadmo? Teobdo. \v 17 Tenal madu-walkwénnagwando, tenal anmal-pel-kwapa madu-walkwénnagwad-kuchamaladbal, chan-walkwénna kunonibal. \p \v 18 Imi pe takto, Israel-tulemal igi kusmal. Imi Israel-tulemal Pabga-immalmal-ukchamalad kuchamalgu, ¿we tulemal oyonaichulzhí, emalde Pab Tummadbak-mecha-kudimalad? Teobdo. \p \v 19 Tenal an pemalga chogzhadbal, ¿pemal ebinzhemal, an pemalga chogdabalo, we immalmal chowal-mimmiganga ukchaddin, ib-nued? ¿Imi chowal-mimmigande, ib-chunchunnad? Chulá. \p \v 20 Tenal tulemal-Pab-wichulmalad chowal-mimmiganga-immal-ukchamalad niamalga ukchamal, Pab-Tummad-Chunnadga kwen ukchajulmal. Al antin, an peichul, pemal niamalbak mes akemal. \p \v 21 Tenal pe Pab-Jesúsbal nail, keg pe pog-pel kobed kobel. Pedin Pab-Jesús-kobedbi pe kobenab, tenal nia-kobed keg pe kobel. Teginbal, pe Pab-Jesúsbal nail, keg pe pog-pel mas-kunned kunpalil, pe Pab-Jesús-mas-kunnedbi kunnenab, tenal nia-mas-kunned keg pe kunpalil. \p \v 22 Tenal an-chogzhadyob pe imajulmalal, ¿pe igi peimalzhun? ¿Pab pegin nobgu? Antin chog chul. Tenal pemal nia-mas kunnel, pe wijirmal, Pab pe nobedbal sapejul pe-oturdako. Imi pemal peimalal, Pab pegin nobgu ¿pemal Pab Tummadga pul kannaleged nikají, chogbo-igalgin nanegal? Chulá. \s1 Tule-Pab-Jesúsbal-nued-nanimalad melle iskuedgin tule-pid-egwano \p \v 23 Imi anmal igal-nika pél immal imagal, tenal immalmal-pel-kwapa nueganbijul. Tenal anmal igal-nikado pél immal imagal, tenal we immalmal-pel-kwapa tule-kwen-pentajul Pab-Jesúsgin tunkugal. \v 24 Imi tulega igal-kwen-maichuldo, aga tukingabi immal imagal ega ib-nuedga kugal. Tenal pemal immal imakenabmal tulemalga ib-nuedga kugal. \p \v 25 Imisgin an pega chogzhundo, imi tule-chan-ukmalad-neggin pe chan pakel, meke-ibi-chan pe akalzhul kunmalo, pe melle pinzhedamalo: “¿We chan chowal-mimmiganga ukchadilyé?” \p \v 26 ¿Ibiga an teob chog? Imi Pab-kartagin chogdo: \q1 Imi iti-nap, Pabgad, \q1 tegin iti-napkin immalmal-tulgan-najad-pel-kwapa, \q1 ampa Pabgadmo. \qr Sal. 24:1 \m Al pe akalzhul we chan kunmalo. \p \v 27 Imi tule-walgwen-Pab-wichulid peje kolnonikil, mas wis kunnegal, pe we tulebak nebiel, pe akalzhul naodo. Tegin pe mas-kunned-neg omojal, pe yogasal mas-kunpied pe kunno. Tenal pe melle ekiso, we chande chowal-mimmiganga ukchad o chul. \v 28 Tenal meke-ibi-tule pega chogalil: “We chan chowal-mimmiganga uklejad,” pe melle kunno, tule-pega-chogzhad melle akal pe-takegal, tegin pe melle aga ulubgin akal-itogalbal. \p \v 29 Tenal an pega chogzhul: “Pe melle ulubgin akal-itogal,” tenal an chog: “Tule-pega-chogzhad melle ulubgin akal-itogal.” Tenal an wisdo, pemal-wal-walgwen chogdamalo: “¿Tede tule-pid-akal-itogedbal ankin igal-kao, an melle chan kunkal? Chulá. Keg kue. \v 30 Tenal an Pab-Tummad-Tuladga changa tog-nuedi chogzhal, ¿ibiga an chan kunnojul-kuo? Antin igal-nikado chan kunkal.” \p Tenal pemal keg chogmalal, antin keg chan kunnel. \v 31 Al meke-ibi pe kobel, meke-ibi-mas pe kunnel, meke-ibi pe imakel, pél pe imakenab, Pab-Tummad-nug-okannogal. \p \v 32 Tenal pemal melle iskuedgin tule-egwano, meke Judiomal, meke Griegomal, meke Jesúsgin-kwenadgan. \p \v 33 Imi antin an nanemodo, tule-pimalad yer-itogal. Tenal antin naga tukingabi nanejul, tenal tule-pimaladga ib-nuedga kugal, we tulemal Jesúsbal abonolego-dewa o chul-dewa. \c 11 \p \v 1 Imi Cristo-anka-nanedi-kujadyob, an nanedi-kusmo. Tenal pemal an-nanediidyob, pe naneenabmalmo. \s1 Kwenadgan Pabzhe-koledgin nuekwagwadgin Pab-otummoed \p \v 2 Kwenadgan, pemal pela-pela an-chogzhad-pallí pe yer immal imasmal, pe immal kwen igeszhulmal. Al an yer itodo. Tenal an-igal-mezhijadbal, pemal nued nanedi-kusmalbal. \p \v 3 Tenal an wisgal pega chogdo: imi tule-machered-e-sagladin, Cristo. Tegin ome-e-sagladin, tule-machered. Tegin Cristo-e-sagladin, Pab Tummad. \p \v 4 Imi meke-ibi-machergan, sagla-edugaledgin Pabzhe kolmalal, o Pab-kaka palchogmalal, we tule aga saglagin kwen atajul. \v 5 Tenal meke-ibi-ome sagla-edugal-chul Pabzhe kolmalal, o Pab-kaka palchogmalal, we ome aga saglagin kwen atajulmo, tule chwili sagla-enijadyobmo. \v 6 Tenal ome aga sagla edujulil, pul akalzhul enio, ampa yopí istar taklemogo. Tenal ome-aga-sagla-enijadgin tulemal istar takel, pul sagla eduged-wilub. \p \v 7 Tenal tule-machered Pab-Tummad-yopíjal-taklegedbal tegin tule-machered Pab-Tummad-nug okannononikidbal, tule-machered keg sagla-edugal naneel. Tenal tule-machered omebal nug okannoledi-kuo. Al ome keg sagla-edugalzhulidgin naneel. \p \v 8 ¿Ibiga machered omebal nug-otummolego pe ebinzhe? Nabir. Imi omedin tule-machered-akar opinniles. Tenal tule-machered ome-akar kwen opinniszhul. \v 9 Teginbal, tule-machered ome-ulgin kwen pinniszhul; tenal omedin tule-machered-ulgin pinnis. \v 10 Al omegan sagla-edugaledgin nanemalal, angelmalga oyonai, emalde machered-ulpallí nanemal. \p \v 11 Tenal Pab-Jesús-igalgin chogdo: ome machered-chulil keg ku, tegin machered ome-chulil keg kumo. \v 12 Tenal ome machered-akar pinnijadyob, tule-machered omegin mimmilenonimo. Tenal immalmal-pel-kwapa Pab-Tummad-akar tani. \p \v 13 Tenal pemal aga tukin chogenabmal: “¿Omegan sagla-edual chulil, nabir Pab Tummadzhe kolmalo, o chul?” Antin chog: chul. \p \v 14 ¿Tenal tule-macherganga kusgu igal maichulzhí, sagla-chikal nanao? Tenal tule chagla-chikalzhulil, nug iskunoniko. \v 15 Tenal omegan sagla-orojul naneel, e-sagla orojulidbal, nono-edugaledyob nane. Al omegan-nug otummolenoniko. \p \v 16 Tenal tule-walgwen ome-sagla-edugaled-igalgin istar chunmabiel, ede nuekwa wisguenab, anmal igal-pid pal kwen nikchul ome-chagla-edugal. Tegin we tule wisguenabbal iglesia-pimalad ampa igal-pid pal nikchulmalmo ome-chagla-edugal. \s1 Kwenadgan Pab-Jesús-purkwijad-mas-kunnedgin nuekwá naneenabmal \p \v 17 Imi an pemalga chogneed, an pemal-nug-okannonejul. Imi pemal ormanonimalal, pemalga ib-nuedga keg kumal, ormaked kigma pemal-izhomal. \p \v 18 Tenal an iche-iche itosdo, pemalde iglesiagin ormakalmalal, choggwénna kwen pinzhejulmal, pemal aga akal-akal pinzhemal. Antin chog, wedin ib-chunnajal. \v 19 Tenal an penzhuldo, pemal pinzheed-akal-akal naneed-wilubmal takegal, piti pul Pab-Jesúsbal-naid-chunchunnad. \p \v 20 Imi pemal pulal mes ampagunonikil, chogmalando, Pab-Jesús-purkwijad-mas-kunned kunnanimal. Tenal pe-chogzhadyob kwen kuszhul, pemal pinche mas kunnanimal. \p \v 21 ¿Ibiga an teob chog? Nabir. Imi pemal mas kunchogalil, tule-wal-walgwen ampa taklejulid-iktual mas kunnaldamal. Tenal tule-piddin ampa ukul pesmal, tegin kwéntin twagdar-vino-kobzhadbal mumurgusmal. Imi pemal weob naneed-wilubzhulmalan. \p \v 22 ¿Imi pemalde neg nikzhulzhí, aga neggin mas kunkal tegin kobgal? ¿Tede ibiga pemal Pab-Jesúsgin-nanebukmaladgin kwen atajulmal? ¿Ibiga pe kwenadgan-wilemalad-opinkezhemalbal? ¿An pega igi chogne pe ebinzhe? ¿An pe-otummoneé? Chulá. \p \v 23 ¿Imisgin, pe igi naneed-wilubmalzhun? Nabir. Imi an akpene Pab-Jesúsgin turdajad, an pemalga chogzha: imi Pab-Jesús chedo-tule-tummaganga-uklegoedgin, madu chus. \v 24 Tegin Pab-Jesús Pab Tummadga tog-nuedi chogzhadgin, purwi-purwi madu pipichis, tegin tule-pukmaladga chogal: “Pe chu, pe kun; we madudin an-chan. An-chandin, pemal-anal purkwis. Imi pe we madu kuchamalal, pe an-wisgunonimalo an pemal-anal purkwis.” \p \v 25 Tegin Jesús mas kuchad-cholbal, ampa madu-imajad-yopí Jesús kobed imasbal. Tegin Jesús chogalbal: “We kobed, Pab tulemalbak imis an-abegin igal-pin mezhijad. We kobed pe kobmalo. Tenal pe we kobed-ilbal, pe an-wisgumalgal, an pemal-anal purkwis. Pitogua.” \p \v 26 Imi an pemalga chogzhundo, pemal we madu kunned-ilbal, tegin kobed-ilbal, pemal Pab-Jesús-purkwijad-igal oyonai. Tenal an-chogzhadyob pe imakenabmal Pab-Jesús iti-napche kannan tanikoedzhe. \p \v 27 Imisgin an pega chogzhundo, meke-ibi-tule atajulidgin we madu kuchal, tegin tule atajulidgin we kobed kobzhabalil, we tule Pab-Jesús-e-changin tegin e-abegin peyedzhe walmasmal. \v 28 Al tule ampayo we madu kunneddu, tegin ampayo we kobed kobeddu, aga tukin takenab, ede iskuedgin nanedii o chul. \p \v 29 ¿Ibiga an teob chog? Imi tule atajulidgin madubal, tegin kobedbal Pab-Jesús-chan takchulil, we madu kuchal, tegin we kobed kobzhal, aga tukin chan owiononiko. \v 30 Tenal pemal-abalgin tulemal-Pab-mas-kunnedgin-atajulidbal wal-walgwen sanal chan lologusmal, kwen yegusmal, tegin kwen purkwismalbal. \v 31 Tenal anmal aga nuekwa takel, an iskuedgin tii o chul-dewa, Pab sapejul anmal-kwen-oturdakojul-kuo. \p \v 32 Tenal Pab chabzhul anmal-oturdajal, anmal turdanoniko, anmal melle tule-Pab-wichulmaladbak ilagwen-nadgu cho-chaglagin oturdalemalgal. \p \v 33 Kwenamalad, al an pemalga chogzhundo, imi pemal pulakwa mas kunnemalal, aga pe abintamalo pulakwa mas kunmalgal. \v 34 Tenal tule-walgwen ukulul, aga neggin mas kucha-tago. Al pemal pulakwa mas kunnonikil Pab-Jesús-purkwijadgin pinzhemalgal, pe melle wilub-okpinal mas kunno Pab Tummad melle chabzhul pemal-oturdagal. \p Tenal egmal-immalmaldin, an pemalzhe nadel, an kep pemalga chognatapo pemal igi naneenabmal. \c 12 \s1 Pab Purpa Nuedbal kurkin-purpaled uklegoed \p \v 1 Kwenadgan, imi antin peichuldo, pemal wichul-kumal, kurkin-purpaledde, ibi chogle-wede. \v 2 Tenal pemal nued wismaldo, pe ampayo Pab-Jesús-abingeeddu, pe kusgu chowal-mimmi-keg-chunmakedzhe pinzheed-kaledimalan. \p \v 3 Al an pemalga chogzhundo, tule Pab Purpa Nuedbal chunmadiil, tule keg Jesúsgin chogel: “Jesús Pab-wagin-tule-iskujad.” Tenal tule Pab Purpa Nuedbalbi nabir chogo: “Jesús egmal-tummaganga Pul-Tule-Tummad.” \p \v 4 Imi kurkin-purpaled akal-akal nika-ne, tenal Pab-Purpa-Nued-kwénnagwad-akar tani. \v 5 Tenal Pabga-arpaged akal-akal nika-nebal, tenal ampa Pab-Jesús-kwénnagwad-akar tanibal. \v 6 Tenal kannaleged akal-akal nika-nebal immal imagal, tenal Pab-Tummad-kwénnagwad pel-kwapa tulemalgin immal ima. \p \v 7 Imi kwenadgan-ilbal Pab Purpa Nued kurkin-purpaledbal mag taklenoni kwenamaladga pel-kwapa ib-nuedga kugal. \p \v 8 Tenal Pab Purpa Nuedbal kwénna-kwénna Pabbal-nanimaladga igal-ukles-ne napírra pinzheed-nikadbal chunmagal. Tenal Pab Purpa Nuedbal, Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal, pirkin immal-wijiidbal chunmagal. \p \v 9 Tenal Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal pela-pela Pab-penzhulidgin nanegal. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal tule-yemalad-nudagal. \p \v 10 Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal immal-taktijulmalad imagal. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal Pab-kaka palchoggal. \p Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal purpal mag immal takegal, Pabgad-dewa o niagad-dewa. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal kaka-pimaladgin chunmagal. Tegin Pab Purpa Nuedbal Pabbal-nanimalad-pimaladga igal-ukles-nebal kaka-pimalad-chunmalejad pal ogwagal. \p \v 11 Tenal we kurkin-purpalmalad pel-kwapa choglejad Pab-Purpa-Nued-choggwénnagwad-akar tani. Tenal Pab Purpa Nued aga itolegedbal, Pabbal-nanimalad-ilbal kurkin-purpalmalad ukta. \s1 Pab-Jesúsbal-nanimaladga kurkin-purpaled akal-akal ukleged \p \v 12 Tenal tule-chan walkwénnagwando, tenal chan akal-akal nika-ne, kaka, azhu, imia tegin chuchu. Tenal anmal-chan akal-akal nikando, tenal ampa chan-walkwénna. Tenal Cristo ampa anmal-chan walkwénnagwadyobmo. \p \v 13 Imi Pab-Purpa-Nued-walkwénnagwadbal anmal-tigin-oglejadbal tule-chan-walkwénnagwadyob kunonimal. Tenal anmal Pab-Purpa-Nued-walkwénnagwadgin ukpononimal, meke Judiomal, meke Judiojulmalad, meke tule-pinche-arpamalad, meke tule-ololchalmalad, pel-kwapa. Tenal anmal-pel-kwapa Pab-Purpa-Nued-walgwénnagwad-abingasmal, tulemal kobed-choggwénnagwad kobedyob. \p \v 14 Al an pemalga chogzhundo, tule-chan walkwénnajul, anmal chan-ichéjul nika. \v 15 Imi nag chogelen: “An chunkal chul-choggu, al antin tule-chan-e-pakad-chul.” Tenal nagdin, ampa tule-chan-e-pakadmo. \v 16 Tenal chuchu chogelen: “An imiajul-choggu, al antin tule-chan-e-pakad-chul.” Tenal chuchu, ampa tule-chan-e-pakadmo. \p \v 17 Imi tule-chan pel-kwapa imiabi taklegelen, ¿tede tule igi itogo? Keg kue. Teginbal, tule-chan pel-kwapa chuchubi taklegelen, ¿tede tule igi immal-yapaned itogo? Keg kue. \v 18 Tenal Pab Tummad e-peigujadyob inniki-inniki tule-chan urpis-ne. \p \v 19 ¿Imi tule tuwabi taklegelen, tegin imiabi taklebalilen, e-chande pia nadzhun? \v 20 Tenal anmal-chan-koagan ichejulindo, tenal anmal-chan ampa walkwénna. \p \v 21 Imi imia chunkalga chogelen: “An pe-kwen-napijul.” Tegin nonode nagga chogmogalen: “An pe-kwen-napijulmo.” ¿Tede chanmalde igi aga pentamalo? Keg kue. \v 22 Tenal chanmal pul-pule aga pentamalgalan. \p Tenal anmal-chan-pul-pollé-takleged, pul-chunchoged. \v 23 Tegin chan pul-pollé-takleged, tule pul yer akwemal. Tegin chan tule-opinkezheed, anmal pul yer molgin chabomalbal. \v 24 Tenal tule-chan-pul-akalzhul-oyolegeddin, pul-chunchoged-chul. Tenal Pab Tummad tule-chan imas, chan-akue-oyoleged pul-nuekwá chabogal, \v 25 we chanmal, melle aga noal takmalgal, tenal chanmal aga yopí-yopí akwemalgal. \p \v 26 Imi tule-chan-choggwénnagwad nunmakel, pel-kwapa tule-chan nunma. Teginbal, tule-chan-choggwénnagwad yer itogel, pel-kwapa tule-chan yer itomo. \p \v 27 Imi pemal Cristo-e-chanyob-choggu, al pemal-ilbal, e-chan choggwénnagwadyobmo. \v 28 Tenal Pab Tummad iglesiagin pul-tummadga Jesús-nuggin-palmilegalmalad-urpis, tegin te-cholbal Pab-kaka-palchogmalad, tegin te-cholbal tulemal-oturdamalad, tegin te-cholbal tule-immal-kwen-taktijulmalad-imamalad, tegin tule-kurkin-purpaled-nikmalad tule-yemalad-nudagal, tegin tule-pentamalad, tegin tule-iglesiagin-immal-takmalad, tegin tule kaka-pimaladgin-chunmamalad-urpisbal. \p \v 29 ¿Imi tule-pel-kwapa Pab-Jesús-nuggin-palmilegalmaladga urpilesmal? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa Pab-kaka-palchogmaladga urpilesmal? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa tule-oturdamaladga urpiles? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa immal-kwen-taktijulmalad-imamaladga urpiles? Chulá. \v 30 ¿Tegil tule-pel-kwapa kurkin-purpaled-nikadbal tule-yemalad-nudamaladga urpiles? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa kaka-pimaladgin-chunmamaladga urpiles? Chulá. ¿Tegil tule-pel-kwapa kaka-pimalad-ogwamaladga urpilesbal? Chulá. Tenal Pab-Purpa-Nued-peigujiidbal anmal-ilbal urpiles Pabga arpagal. \p \v 31 Tenal pemal Pabgin pela-pela kurkin-purpalmalad-pul-chunchoged amimalo. \s1 Kwenadgan pilaledgin-immal-imaked, pul-ib-chunchoged \p Imi pemal wismalgal, an pemalga pul igal-nued chogne. \c 13 \p \v 1 Imi an tule-pimalad-kakagin tegin angelmal-kakagin an chunmakel, tenal an tulemal-pilaledgin an kwen chunmajulil, wedin anka ibga keg pel ku. Antin pinche pormo-koledyob tegin ezha-koledyob chunmadii. \p \v 2 Tegin an kurkin-purpaled nikal Pab-kaka-palchoggal, tegin an immal-choglemaid-pel-kwapa an mag itogel, tegin an pel-kwapa immal wijiil, tenal an tule-kwen-pilalzhulil, wedin anka ibga keg pel kubal. \p Tegin an pela-pela Pab-kwen-penzhulil akne yal onirgal, tenal an tule-kwen-pilalzhulil, wedin anka ibga keg pel kubal. \p \v 3 Tegin an tule-wilemaladga pel-kwapa immalmal-nikad ukel, tegin an naga chan ukmogal chogin okummogal, tenal an tulemal-kwen-pilalzhulil, wedin anka ib-nuedga kwen kuojul. \p \v 4 Imi an napírra tulemal-pilalel, an tulemalbak keg-chulgu pinnallé nane, tegin an keg-chulgu tulemalgin nugu-pinzhe, tegin an tulemalgin kwen nobzhulbal. Tenal an napírra tulemal-pilalel, an chunmakedgin naga otummojul, tegin an tummarba kwen itojulbal. Tenal an napírra tulemal-pilalel, \v 5 an kwinniganayob an kwen nanejul, tegin an naga tukingabi kwen pinzhejulbal. \p Tenal an napírra tulemal-pilalel, an keg pulzhuli-urwe, tegin tule-akpene-ankin-walmajadgin an kwen pal pinzhejulbal. \v 6 Tenal an napírra tulemal-pilalel, an nabir igal-iskana kwen takchul, tenal an yer igal-chunchunnad ito. \p \v 7 Tenal an napírra tulemal-pilalel, an akalzhul tulemalga wilego, tegin an tulegin kwen arpigojulbal. Tenal an napírra tulemal-pilalel, an pinzhedio tule kujal pul-nabir nanenoniko, tegin an pel-kwapa tulemal-abin-purtibalo. \p \v 8 Imi an napírra tulemal-pilalel, tule-pilalgued ilgwen-nadguo, pal kwen pelguojul-kuo. Tenal Pab-kaka-palchoged, tegin kaka-pimaladgin-chunmaked, tegin pirkin-immal-wijiid yabli pelgunoniko. \v 9 ¿Ibiga an teob chog? Imi anmal iche-iche immal wis wismal, tegin anmal iche-iche Pab-kaka-palchogmal. \p \v 10 Tegin immal-innikigwad kujal nonikil, immal-imis-ampa-napimalad pelgunoniko. \v 11 Imi an toto-un, an machi-purwiganayob chunmadi-kus, an machi-purwiganayob pinzhedi-kus, an machi-purwiganayob ti-kusbal, an ampa nuekwá immal kwen wichul-nanas. Tenal an macheredga-kusgu, an purwigana-igal, an pél ebes. \p \v 12 Imi anmal ampa purpal nuekwa-immal-wichulidyob irmamalmo. Imis an purru-purru immal wis tak, tenal te ibegin an pakal-pud immal taknoniko. Tenal an imis ampa iche-iche immalmal wiis, an ampa pellallé immal kwen wichul. Tenal Pab Tummaddin an-nued-wisdo. Tenal te ibegin Pab-an-wijiidyob, an pela-pela immal wisgunonimogo. \p \v 13 Tenal pe Pab-penzhulidgin naneel, tegin pe Pabgin immal-nuegan abintakel, tegin pe tule-pilaledgin naneel, we igal-chogpágwad kwen pelguojul-kuo. Tenal we igal-chogpágwad choggwen pul-chunchoged: tule-pilaledgin-naneed. \c 14 \s1 Tule kurkin-purpaled-nikadgindin Pab-kaka-palchoged-igal pul-ib-nued \p \v 1 Tenal pemal pela-pela alamakenabmal tulemal-pilaledgin nanegal. Tegin pemal pela-pela kurkin-purpalmalad peigumalbalo, tenal pemal pul-pule Pab-kaka-palchoged-kurkin peiguenabmal. \p \v 2 ¿Ibiga an teob chog? Imi tule kaka-pidgin chunmakel, Pabgabi unnila chunma, tenal tulemalga kwen chunmajul. We kaka-piddin, pemal pel aku-itomal ibi chog-wede. Tenal we tule unnila purpal immal-otukalmaladginbi chunma. \v 3 Tenal tule Pab-kaka-palchogel, tulemalga chunma. Al we tule purpal Pabgin-tulemal-okannogo, tegin purpal tulemal-niga-okannobalo, tegin tule-pukib-itomalad-yer-imanonimogo. \p \v 4 Tegin tule kaka-pidgin chunmakel, purpal aga tukin okanno; tenal tule Pab-kaka-palchogel, tule-pel-kwapa-iglesiagin-pukmalad-okanno. \v 5 Tenal antin peiendo, pemal-pel-kwapa kaka-pimaladgin chunmamal. Tenal an peibaldo, pemal pul-pule Pab-kaka palchogmalo. Imi tule-Pab-kaka-palchoged tule-kaka-pimaladgin-chunmakedga pul tule-tummad. Tenal tule aga tukin kaka-pidgin-chunmajad ogwagel iglesia-pukmalad-okannogal, we tule kep Pab-kaka-palchogmaladbak agayob tunkumal. \p \v 6 Kwenamalad, imi an pemalzhe nadelen, tegin an kaka-pidgin pega chunmakelen, ¿ibiga pemalga nabirin? Pemalga ibga kwen kuojuli. Tenal Pab-anka-immal-oyojadgin an pemalga chunmakel; o chulil an immal-wijiidgin pega chunmakel; o chulil, an pega Pab-kaka-palchogel, o chulil, an Pab-igalgin pe-oturdakel, wedin pemalga ib-nuedga kunonikodo. \p \v 7 Imi tule immalmal-okolmalad ampamo. Imi kammu, o chulil, kal-arpa yogasal kolel, mag itolejul igi pel kol. \v 8 Tegin tule nuekwa kal-trompeta okotel, chulubmal wismal ede aga oguenabmal pila-chegal. ¿Tenal tule yogasal kal-trompeta okotel, chulubmal igi wisguo aga ogugal pila-chegal? Keg kue. \p \v 9 Tenal pemal ampa teobmodo. Imi pemal tule-mag-itogedgin pakal-pud chunmajulil, ¿toa wisguo, ibigin pe chunmananimal? Pinche pe puwalga chunmananimal. \v 10 Imi an kwen penzhul, tule iti-napkin ichejul akal-akal chunma. Tenal tule chunmaked-ilbal aga mag itomalbal. \v 11 Tenal an tule-chunmaked mag itojulil, we tule-chunmakedga an tule-pid, tegin we tule anka tule-pidmo. \p \v 12 Tenal pemal-Pabbal-nanimalad ampa teobmodo. Imi pemal pela-pela kurkin-purpalmalad peigujimal-choggu, al pemal alamakenabmal, pul kurkin nikugal Jesús-igalgin iglesiagin-pukmalad-otummogal. \p \v 13 Imi tule kaka-pidgin chunmakel, Pabzhe koled-wilub, tulemalga aga tukin e-chunmajad pal ogwagal. \v 14 Tenal an kaka-pidgin Pabzhe kolel, an purpal Pabzhe kolnai. Tenal an kaka-pidgin-chunmaked an-mag-itojulidbal anka sanal ib-nuedga kwen kuojul. \p \v 15 ¿Tede an igi imakenabzhun? Nabir. Tegil an purpal Pabzhe kolo, tegin an mag-itogedgin Pabzhe kolbalo melle purpal peigal. Tegil an purpal namako, tegin an mag-itogedgin namabalo, melle purpal peigalbal. \v 16 Al an chogzhundo, pe purpalbi Pab-Tummad-otummogel, tule-yogasal-pe-itobukmalad aku pe-itogedbal, ¿pega igi chogmalo: “Teobdo?” Keg kue. \v 17 Tenal pedin nabir Pabga tog-nuedi chognaindo, tenal tule-pimalad purpal kwen pentaklegojulmal Pabgin okannolegal. \p \v 18 Tenal an pemalga pul-pule kaka-pimaladgin chunmadiidbal, an Pab Tummadga tog-nuedi chog. \v 19 Tenal an iglesia-chijimaladzhe an nonikil, an kiakwá chunmakel pul nabir, tulemal pellá an-itogal, an pul orojul kaka-pidgin chunmagal. \p \v 20 Kwenadgan, pemal melle purwigana-pinzheedyob pe pinzhemalo yogasal kaka-pidgin-chunmagal. Tenal pemal tule-cheleganyob pinzhemalo. Tegin pe purwigana immal-kwen-akaloedgin pinzhejulmaladyob, pe pinzhemalbalo. \p \v 21 Tenal Moisés-igalgin nermakal maido: \q1 Pab Tummad chog: \q1 “Tule kaka-pimaladgin chunmakedbal, \q1 tegin tule-pimalad chunmakedbal, \q1 an Israel-tulemalga chunmako, \q1 tenal Israel-tulemal yabli anpal \q1 kwen ibzhejul-kumalo.” \qr Is. 28:11-12 \p \v 22 Imi Pab Tummad chogzhabaldo, tule-kaka-pimaladgin-chunmaked tule-Pab-wichulmaladga, tenal tule-Pab-Jesúsgin-ibzhemaladgajul. Al tule-Pab-wichulmalad mag taknonimalo, Pab-Jesús-igal, ib-chunchunnad. Tenal tule-Pab-kaka-palchoged tule-Pab-Jesúsgin-ibzhemaladga, tenal tule-Pab-wichulmaladgajul. \p \v 23 Al tule-iglesiaginmalad aga pulakwa Pabzhe kolalmalal, tegin we tulemal-pel-kwapa kaka-pimaladginbi chunmakalmalal, tegin tule-yogasalmalad, o tule-Pab-wichulmalad-dewa ukpononikil, ¿tule-ukpononimalad chogdamalojulzhí: “We tulemal koeganama?” \p \v 24 Tenal tule-Pab-kaka-palchognanikidgin, tule-yogasalmalad o tule-Pab-wichulmalad-dewa ukpononikil, tule-ukpononimalad aga ulubgin itononiko ede nos tegin Pabbak igal-nudaked-wilubmal. \v 25 Tegin tule-ukpononimalad aga ulubgin iskued-otuktiid oyolenonibalo. Al we tule apka-pakal chimtinonikil, Pab-otummononiko. Tegin tule-chimtijad chognonibalo: “Pabdin chunchunnad pemal-abalgin kudii.” \s1 Kwenadgan, pemal pulakwa aga Pabzhe kolalmalal, nuekwa innikigwadgin pél immal imakenabmal \p \v 26 Kwenadgan, ¿tede pe igi imakenabzhun? Nabir. Imi pemal aga pulakwa Pabzhe kolnemalal, pe kuakwa nemalo, kwen namagal, kwen kuakwa Jesús-igalgin tulemal-oturdagal, tegin kwen kuakwa nemalbalo Pab-pega-ulubgin-chunmajad palchoggal, tegin kwen kuakwa kaka-pidgin chunmagal, tegin kwen kuakwa kaka-pid ogwagalbal. Tenal pemal we immalmal-pel-kwapa imaked-wilubmal purpal tule-iglesiagin-pukmalad-okannogal. \p \v 27 Imi pemal kaka-pidgin chunmabimalal, walbo o chulil walpá-dewa chunmaked-wilubmal. Tenal pemal wala-walagwen chunmaked-wilubmal. Tegin tule-walgwen e-kaka-chunmaked-ogwaed kwichid-wilubbal. \v 28 Tenal tule-kaka-chunmaked-ogwaed nikchulil, tule-kaka-pidgin-chunmaked melle chunmako, ilgwen iglesiagin yakir peied-wilub. Tegin tule-kaka-pidgin-chunmaked aga tukin yakiri Pabzhe kolenabmal. \p \v 29 Tenal Pab-kaka-palchogmalad ampa teobmodo. Imi tule walbo o chulil walpá-dewa wis chunmamalmogo. Tenal tule-pimalad choged-wilubmal, wedin ib-nued o chul. \v 30 Tenal Pab Purpa Nued tule-itojiidga ulubgin purpal immal oyononikil, tule-chunma-kwichid ilgwen yakir kuenab. \p \v 31 ¿Ibiga an teob chog? Imi pemal-Pab-kaka-palchogmalad, pel-kwapa wala-walagwen Pab-kaka palchogenabmal, tulemal-pel-kwapa-itobukmalad turdagal tegin tulemal purpal okannolenonimalgalbal. \v 32 Tenal tule-Pab-kaka-palchogmalad aga unni purpal abingemalo melle chunmagal. \v 33 Imi Pab Tummad oimakal tule-kwen-imaked-chul, Pabdin nuekwa-inniki-immal-imaked-tule. \p Imi iglesiamal kusgu pel-kwapa igal-tanikidyob, \v 34 omegan, iglesiagin po-chigwed-wilubmal, igal-kwen-maichul iglesia-yagin chunmagal. Tenal omegan aga e-machered-ulpallí naneed-wilubmalbal, Moisés-igalgin nermakal maidyob. \v 35 Tenal omegan immal wisgubiel, aga neggin macheredzhe immal ekiso. Tenal omegan iglesia-abalgin chunmagal, ib-nued chul. \p \v 36 Tenal an wisdo, pemal-wal-walgwen nabir we kaka kwen itojulmal. ¿Imi pemal ebinzhemal, Pab-kakade pemal-akar tani? ¿Tegin pemal ebinzhemalbal, Pab-kakade pemalzhebi nonibal? Chulá. \p \v 37 Imi pemal chogel: “Antin Pab-kaka-palchoged,” o chulil: “Antin kurkin-purpaled-pid nika,” pemal aga mag itogenabmal, an-pemalga-chogzhiid, an naga tukin kwen onoszhul. Wedin chunchunnad Pab-akar-tanikid, tule igi naneed-wilubmal. \v 38 Tenal tule an-chogzhad itojulil, pe melle tule-kurkin-purpaled-nikadyob pe we tule-takmalo. \p \v 39 Kwenamalad, al an pemalga chogzhundo: pemal pela-pela Pab-kaka-palchogbi itogenabmal. Tenal pe melle tulemalgin igal-kao kaka-pidgin chunmagal. \v 40 Tenal pemal nuekwá innikigwadgin, pél immal imakenabmal. \c 15 \s1 Pablo Pab-Jesús-kannan-tullejadgin chunmajad \p \v 1 Kwenadgan, imisgin an pemalga kannan chognebal, an akpene pemalga Pab-kaka-nuegangin chunmakapku, pe Pab-kaka-nuegan abingasmal. Imis pemal ampa an-pega-chunmajad-kakagin kudimalbal. \v 2 Tenal an-pemalga-chogzhadyob pemal ampa Pab-kaka-nuegangin kudimalal, pemal abonolenonimal. Tenal pemal Pab-kaka-nuegangin kudijulmalal, pemal pinche Pab-Jesúsgin ibzhasmal, pemal kwen abonoleszhulmal. \p \v 3 Imi an Pab-Jesúsgin immal-pul-chunchoged turdajadgin, an akpene pemal-oturdakapmal. An pemalga chogzhado: Cristo anmal-iskued-anal nakrusgin purkwis, Pab-kartagin iktual choglejadyob. \v 4 Tenal tulemal uangin Cristo-tigzhamal, tegin Cristo ibapágin purkwal-maid-akar kannan tulles, Pab-kartagin iktual nermakal maidyobbal. \p \v 5 Tegin Cristo kannan tullesgu, kep Pedroga sanal nononi. Tegin te-cholbal, Jesús e-nuggin-palmilegalmalad-walambe-kakabogwadga nononibal. \v 6 Tegin te-cholbal Cristo kwenadgan-pulakwa-pukwamalad tulaataled-ilaatal-eg-kakagwadga sanal nononibal. Tenal we kwenadgan pel-kwablejal ampa tula-ne, tenal we kwenadgan kwénna-kwénna pato purkwis-nemal. \p \v 7 Tegin Cristo Santiagoga sanal nononi, tegin Cristo te-cholbal e-nuggin-palmilegalmaladga sanal nononibal. \v 8 Tegin Cristo napigin anka nononimo, machi-toto chol-napigin napi megnonikidyob. \p \v 9 Imi antin Jesús-nuggin-palmilegalid-pimaladga pul-tule-totogwad. Tenal an Pabbal-nanimalad-ekindi-kujadbal, an Jesús-nuggin-palmilegalidga an nugzhaleged-wilubzhulin. \v 10 Tenal Pab wiles an-taked-wilubzhulinadbal, antin Jesús-nuggin-palmilegalidga yabli kunoni. Tegin Pab anka immal-nuegan-imajadbal, Pabga ib-nuedga kunoni. Tenal antin Jesús-nuggin-palmilegalid-pimaladga an pul yer Pabga arpas. Tenal an naga tukin weob kwen imaszhul, Pab yer an-taked-wilubzhulinadbal, anpal pél immal-nuegan imas. \p \v 11 Imi pemal meke anpal, meke Jesús-nuggin-palmilegalid-pimaladbal, Jesús-purkwijad-akar-kannan-tullejad wisgunonikil, anka iwen-kwen-akalzhul. Tenal pemal yabli Jesucristogin ibzhenonimal. \s1 Tule-purkwismalad kannan tullegoed \p \v 12 Tenal anmal chunmadimal, Cristo purkwijad-akar kannan tulles. ¿Tede ibiga pemal kwénna-kwénna chogmalzhun: “Tulemal purkwijad-akar kannan pal kwen tullegojul?” \p \v 13 Tenal pemal chogmalal: “Tule-purkwismalad keg kannan pal tulle,” ¿tegil Cristo purkwijad-akar kannan pal kwen tulleszhulmodé? \v 14 Tenal Cristo purkwijad-akar kannan pal tulleszhulilen, ¿anmal-Pab-Jesúsgin-chunmadimalad ibga keg pel kuendé? ¿Tegil pemal-Cristogin-penzhulid ibga keg pal kubalindé? Tenal imidin, Cristo kannan tulles. \p \v 15 Cristo purkwijad-akar kannan pal tulleszhulilen, anmal pinche Pab-Tummadgin-kakanzhemaladga kunonimalan. Imi anmal chunmadimal, Pab Tummad purkwaled-akar kannan Jesús-otulos. Tenal pemal-chogmaladyob tule-purkwaled-akar-kannan-pal-kwen-tullegojulmal ib-chunnalen, Cristo kannan pal kwen tulleszhulin. \p \v 16 Tenal tule-purkwismalad kannan pal tulleszhul-choggu, ¿tegil Cristo kannan pal kwen tulleszhulmodé? \v 17 Imi Cristo purkwaled-akar kannan pal kwen tulleszhul-choggu, ¿pe-Cristogin-penzhulid ibga keg pel kumodé? ¿Tegil anmal ampa iskued nika-nemodé, ampa iskued kwen pelguszhulmodé? \v 18 ¿Tegin tule-Pab-Jesúsbal-nani-purkwismalad, ampa abonoleszhulmodé? Tenal imidin pemal-chogmaladyob kwen kuszhul. \p \v 19 Tenal Cristo iti-napkingabi anmalga immal-nuegan imakelen, tule-iti-napkinmalad pul tule-wilemaladyob anmal-takoen. \p \v 20 Tenal Cristo purkwaled-akar kannan chunchunnad tulles-choggu, al Cristo kepe-saglagin-purkwaled-akar-nojad-tule. \p \v 21 ¿Tede tule-pimalad igi kannan tullego? Nabir. Imi tule-walkwénnagwadbal tule-purkwed noni-choggu, al tule-walkwénnagwadbal tule-kannan-tullego. \p \v 22 ¿Ibiga teobdé? Imi Adánbalbi tulemalga pel-kwapa purkwed noni. Al tulemal Cristobalbi kannan tullenonimalmogo. \v 23 Tenal tule-tullemaloed pel-kwapa e-wilubganbal kannan tullego; kepe-saglagin Cristo, tegin te-cholbal kep tule-Cristobal-naigusmalad Cristo-iti-napche-kannan-tanikoedzhe kannan tullenonimalmogo. \p \v 24 Tegin neg-tuku kep noniko. Tenal Cristo pel-kwapa tule-neg-takmamimaladgin, tegin tule-pel-kwapa igal-nikmaladgin, tegin tule-kannaleged-nikmaladgin nakwijadbal, Cristo kep napigin kannan Pab Tummadga neg-ukbalo neg-takegal. \v 25 ¿Ibiga teob? Nabir. Imi Pab Tummad pel-kwapa Cristobak-aichulmaladgin-nakwedzhe, Cristo neg-taked-wilub. \p \v 26 Tegin Pab-Jesús napigin tule-purkwedgin nakwenoniko. \v 27 Tenal Pab-kartagin Cristogin chogzhado: \q1 Pab Tummad pel-kwapa \q1 we tule-ulpallí-nanegal immalmal urpis. \qr Sal. 8:6 \m Tenal Pab Tummad pel-kwapa immal-imajadbal kwen choglejul, Pab Tummad Cristo-ulpallí nane-nemo. \v 28 Tegin Pab Tummad pel-kwapa Cristo-ulpallí immalmal urpijal, Pab-Machi kep e-Pab-ulpallí-nanegal kunonimogo, Pab Tummad meke-ibimalagin, e-Tummadga kunoniko. \p \v 29 Tenal pemal chogmaldo, tule-purkwismalad keg kannan pal tulle. ¿Tede pemal-tigin-Pab-Jesús-nuggin-tule-purkwismalad-anal-oglesmaladde, pe igi imanemalzhun? ¿Pe ige-nemal, o ampa pe we igalgin ukin nemal? Imi tule purkwaled-akar meke-igi kwen tullegojulil, ¿tede ibiga pemalde tule-purkwismalad-anal tigin Pab-Jesús-nuggin ogmalzhun? Pemal pinche chognanimalma. \p \v 30 Tenal pe-chogzhadyob, tule kannan pal kwen tullegojulilen, ¿tede ibiga anmal pane-pane poni-abalgin kudimalzhun? \v 31 Kwenadgan, imi an chunchunnad Pab-Jesucristobal pemalgin yer itodii. Tenal an chunchunnad pemalga chogdo, an kakanzhejul, antin pane-pane purkwed-naga kudii. \p \v 32 Tenal an iti-napkingabi-pinzheedbal, an Efesogin immalmal-chapurbalid-urwedbak an kal-itojalen, ¿ibi-nued anka kunoniko? Saté. Tenal tule purkwaled-akar kannan pal kwen tullegojulilen, pega pul nabirin patomalad-chogzhadyob choggalmo: \q1 Imidin anmal wichulmal-choggu, \q1 an inkwa purko, \q1 pan o achul-dewa. \q1 Al an pela-pela kobo, \q1 tegin an pela-pela mas kunpalo, \q1 an pela-pela napi welgugal. \qr Is. 22:13 \p \v 33 Al pemal melle we igalgin yardalemalo. Tenal tadgan chogedyob: “Pe tule-iskanabak naneel, pe-yer-taed iskunonimogo.” Al pemal melle tule-iskanabak mes nanemalo. \p \v 34 Tenal pemal nue pinzheenabmal, pe pinzheed-kalesdiid-akar nogal. Tenal pemal wejego iskuedgin nanemalo. ¿Ibiga an teob chog? Imi tule-wal-walgwen ampa Pab-Tummad-kwen-wichul-kudimal, Pabdin toa-tule. Imis an pega chogzhiid an pemal-opinkezhegal. \s1 Pablo tule-kannan-tullegoedgin chunmajad \p \v 35 Tenal tule-wal-walgwen ekisdamalo: “¿Imi tule-purkwaledde igi kannan tullego-ade? ¿Ibi-changin kannan tullegodé?” \p \v 36 ¡Tenal pemal immal-kwen-wichulmaladyob pe kudimal! Imisgin an pega chognejun. Imi pe immal-kwa tigzhal, pilal e-kwa purkweenabgwel, kep immal-kwa nidago. \v 37 Tenal pe immal-kwa tigneel, pe e-wal tigzhul. Pedin e-kwa tig, aros-dewa o immal-kwa-pimalad-dewa. \v 38 Tenal immal-kwa nijal, Pab Tummad we immal-kwaga e-wal uk, Pab kepe-saglagin igal-mezhijadyob. Tenal immalmal-ilbal e-wal kwisguenabmal. \p \v 39 Tenal immalmal-chan aga yopíjul-ne, akal-akal takle-ne. Tule-chan akalmo; immalmal-chan wis akalamo. Tegin chikwi-chanmal wis akal; tegin ua-chan ampa akalmo. Pél akal-akal takle-nemal. \p \v 40 Tegin immalmal-Pab-neggined nikmodo, tegin immalmal-iti-napkined, pél yopíjul-ne. Tenal immalmal-Pab-neggined e-yer-takleged akalmo; tegin immalmal-iti-napkined e-yer-takleged wis akalamo. \v 41 Tegin tadgwa-yer-takleged akalmo, tegin ni-yer-takleged wis akalamo, tegin iskwa-yer-takleged akal-akal-nemo. \p \v 42 Tenal tule-purkwismalad-kannan-tulleged-igal ampa teobmodo. Imi tule purkwijal, tegin tiglejal, e-chan nunguo. Tegin tule kannan tullejal, e-chan pal kwen nunguojul. \v 43 Tenal tule-chan nunnu tiglejal, tenal tule-chan kannan tullejal, nugu-takle noniko. Tegin tule-chan pichubi tiglejal, tenal tule kannan tullejal, pela-pela kannaleged nikunoniko. \v 44 Tegin tule-purkwijal, e-chan sanal tiglego. Tegin tule kannan tullejal e-chan purpal kannan tullego. \p Imi tule iti-napkin sanal chan-nikadyob, tule kannan tullejal, purpal chan nikunonimogo. \v 45 Tenal Pab-kartagin nermakal maido: \q1 Pabdin, tule-keped-Adánga sanal purpa uknoni. \qr Gen. 2:7 \m Tenal Adán-napiddin, tule-purpa-otuloged. Wedin Cristo. \p \v 46 Tenal kepegin chan-purpaled tulega uklenonijul, tenal iti-napkined-chan uklenoni. Tegin te-cholbal kep chan-purpaled uklenoniko. \p \v 47 Tegin tule-keped-Adándin tule-iti-napkined. Tenal tule-cholbalid-Cristodin tule-Pab-neg-akar-tanikid. \v 48 Imi Adán chan nikujadyob, tule-iti-napkinmalad ampa chan nika-nemalmo. Tenal Cristo-chan-nikanonikidyob, tule-Pab-neggin-megmaloed Cristo-yopí chan nikunonimogo. \v 49 Tenal tule-iti-napkined-e-sagla-Adán-taklegedyob, anmal taklemo. Al anmal kujal Pab-neggined-e-sagla-Cristo-taklegedyob, anmal taklenonimogo. \p \v 50 Kwenadgan, an pega chogdo: imi tule iti-chan-nikadgin, Pab-neg-takmaidgin kwen togojul-kuo. Tenal Pab-neg-nunguojulidgin immal-nunguoed keg tog. \p \v 51 Pe nuekwa an-itomalo, an immal-otukal-maid an pega chogneed: Anmal pel-kwapa purkwenejulmal, tenal anmal pel-kwapa chan-ogwalenonimalo. \v 52 Tenal kal-trompeta napi kotel, anmal ilgwen apka-pakal, imia-tip-imaked-kwen-ogwalenoniko, ¿Igijun? Nabir. Imi kal-trompeta kotel, tulemal-purkwismalad kannan tullenoniko, tenal tule-purkwismalad-e-chan pato ogwales, pal kwen nunguojul-kuo. Tenal anmal-tulamalad pel-kwapa ogwalenonimalmogo. \p \v 53 ¿Ibiga teob kuo? Nabir. Imi immal-nunguoed, immal-nunguojulidzhe ogwaleged-wilub, tegin immal-purkoed, immal-purkojulidzhe ogwaleged-wilubbal, anmal Pab-negzhe kep toggal. \p \v 54 Tenal an-pemalga-chogzhiid immal-kujal, akpene Pab-kartagin kaka-choglejadyob kunoniko. Imi Pab-kartagin chogzhado: \q1 Pab-kannaleged tule-purkwedgin nakwis. \qr Is. 25:8 \m \v 55 Tenal Pab-kartagin chogbaldo: \q1 ¿Imi tule-purkwedde, igi tulegin pal nako? \q1 Keg kue, ilgwen pato pelgus. \q1 ¿Tegin poni tule-opurkwedde, pia nadzhun? \q1 Keg kue, ilgwen pato pelgusmo. \qr Os. 13:14 \p \v 56 ¿Imi poni tule-opurkwedé, ibi-wede? Nabir. Imi wedin tule-iskuedgin-naneed. ¿Tede ibiga tule-purkwed-igalde-maichun? Tenal Moisés-igal-mamikidbal tule mag itononiko, ede iskuedgin kudii. \p \v 57 Tenal Pab Tummad, Pab-Jesucristobal tule-purkwedgin nakwegal anmal-imas. Al an Pabga tog-nuedi chogalda. \p \v 58 Kwenadgan-pilalmaladye, imi an pega chogzhundo, meke-ibi pega kunonikil, Pab-Jesúsgin pe kantik kwisguo. Imi pemal nued wismal, pe-Pabga-arpaged, ib-pinchegad chul. Wedin pega ib-nuedga kunoniko-choggu, al pemal pane-pane pela-pela alamakenabmal Pabga arpagal. \c 16 \s1 Pablo kwenamaladga mani-weied-igalgin chunmajad \p \v 1 Kwenadgan, imi an Pabbal-nanimaladga an mani-weied-igalgin an pemalga chunmanejun. Imi an kwenamalad-Provincia-Galaciagin-pukmaladga chogzhadyob, an pemalga chogmalmo. \p \v 2 Imi pemal tumi-ilbal mani-kaedbal, pemal-ilbal mani ukmalo. Tenal pemal we mani chabogenabmal, an pemal-omojal, we mani pato kuakwa chio, pe melle mani pal weimalgal. \p \v 3 Tenal pemal an-iktual tule-amimalbalo, Jerusalénzhe mani chedgal. Tegin an pemal-omojal, tule-mani-chedmaloedga an karta uko, Jerusalénzhe mani chedgal. Tegin an Jerusalénzhe kep we tulemal-palmio. \v 4 Tenal an pemal-omojal an Jerusalénzhe-nabir-nao an takel, tule-mani-chenemalad akalzhul anpak mes Jerusalénzhe nemogo. \s1 Pablo iktualeba aga igal-mezhijad Corintoje negal \p \v 5 Imi antin naga igal-mezhis Provincia-Macedoniabal negal. Tegin an Macedoniaje arpil, an pemalzhe natapo. \v 6 Tenal an chogdé, an pemalbak untar mego-dewa, o chulil, ti-ni-pelguedzhe an pemalbak peio, pemal an-pentagal, an pia pul nabir nao. \v 7 Tenal antin pemalzhe pinche iché nebijul, an untar pemalbak peibien, tenal Pab-itolegedbal. \v 8 Tenal antin ampa Efesogin peinegwel, Pentecostés-Itogedzhe. \p \v 9 Imi itigin anka igal-yer-ukles Pabga-arpaged nued imagal. Tenal tulemal-an-abin-kwisgumalad ampa ichejul nikarmalbal. \p \v 10 Imi Timoteo pemal-omojal, pe nuekwa tar-akwemalo melle tulemal tarzhe urwemalgal, tenal Timoteo pemal-abalgin akalzhul Pab-Jesús-igalgin chunmagal. \p Imi an-Pab-Jesúsga-arpanaidyob, Timoteo ampa arpanaimo. \v 11 Al pemal keg-chulgu Timoteogin ataged-wilubmal. Tegin Timoteo Pab-igalgin pemal-oturdajad-cholbal pemal Timoteo-pentamalo, akalzhul ukin anche taggal. Tenal an kwenamalad-e-pakamaladbak mes Timoteo-abintako. \p \v 12 Imisgin an kwenad-Apolosgin an chunmanejun. Tenal Apolos imis yapa pemalzhe pal negus. Tenal antin Apolosgin alamajan, kwenamaladbak pemalzhe mes negal. Tenal Apolos chogdo: ega wilubgan nonikil, ede kujal pemalzhe yabli natapo-ebinzhe. \s1 Pablo napi kaka palmijad \p \v 13 Tegin an pemalga chogzhundo, pemal nue aga takmalo, melle iskuedgin nanegal. Tegin pe Pab-penzhulidgin kantik kwisgumalo. Tegin pe tobzhulidgin nanemalbalo. Tenal pe Pab-Jesúsgin lolojul itomalo. \v 14 Tenal pe pél immal imanemalal, pe pilaledgin pél immal imakenabmal. \p \v 15 Kwenadgan, pemal nued wismaldo, Estéfanas-negginmalad inzhel Provincia-Acayabal Pab-Jesús-abingasmal. Tenal we tulemal Pabbal-nanimalad-pentagalpí kudimal. \v 16 Kwenadgan, imisgin an pemalzhe wiledo, pemal Estéfanasyobid tulemal-amio, pemal we tule-ulpallí nanegal. Tegin pemal wiejul-tulemal-pentamalad, amimalbalo. Tenal pemal we tule-ulpallí naneed-wilubmalmo. \p \v 17 Tenal Estéfanas, Fortunato tegin Acaico, anche nonimalgu, an yer-itosdo. Tenal pemal-anpak-kudijulidbal we kwenamalad yabli an-pentanoni, an melle walgwen itogal. \v 18 ¿Ibiga an teob chog? Imi we tule-walpágwad purpal ulubgin an-okannosmal, tegin pemal-ampa-okannolemalmogo. Tenal pemal wegiid-tulemal-otummoged-wilubmalmo. \p \v 19 Imi iglesia-Provincia-Asiaginmalad pemalga kaka wis palmijimo. Tegin kwenad-Aquila aga ome-Priscilabak pemalga pul-pule kaka wis palmijimo. Tegin kwenamalad-aga-neggin-pulakwa-Pab-Jesús-igal-itomalad, ampa pemalga kaka wis palmijimo. \p \v 20 Tenal kwenamalad-itigin-pel-kwapa-pukmalad ampa pemalga kaka wis palmijimalmo. Imi pemal ilagwen-pinzheedgin, aga muchub-muchub kusgu igal-mamikidyob, aga pe wagal umalo. \p \v 21 Imi antin-Pablo we kaka-palmijiid naga chunkalal nermas. \p \v 22 Imi meke-ibi-tule Pab-Jesucristo-kwen-pilalzhulil, immal-iskan we tule-akaloelen, nabirin. \p Imi Pab-Jesúsye, pul pe tagye. \p \v 23 Imi Pab-Jesús pemalga immal-nuegan imakelen, nabirin. \p \v 24 Imi an Cristo-Jesús-nikadbal, tegin an pemal-pilaledgin an pel-kwapa pemalga kaka wis palmijimo. Pitogua.