\id LUK - NT0243 Kuni/Boazi [kvg] (Kuni Dialect) - Fumey Dec/2015 
\ide UTF-8
\h Luk 
\toc1 Luk 
\toc2 Luke 
\toc3 Luk 
\mt2 Manqat Mbomambaqape  
\mt1 Luk  
\mt2 gepeawam  
\is1 Megeat Manqat-qase  
\ip Nqanek emanqat, Yesu-qa yaq-te, ndego Mbumbukiam-ge Yo, Luk ndøpeawám. Ngenek Luk, mulømula etoam ezoqám. Ndego ambá av nqǣgo, Yesu-gī paev ezoqam tuelv mokho-tē gunu꞉goām.  
\ip Ndego Pol namba me꞉sasaetám, ngenek manqei vinivinimba-te ge-okhoam, vømbō-tøkeam. Neka Luk até Lom taon-té-a, Pol namba vø̄egoam.  
\ip Luk Zu bawan-ák mbá. Ngenek Glik bawan-ák. Ndego nqanek manqat, Yesu-qa yaq-te, Glik ezoqam nonqo ndøpeawám. Até Tiofilús-a, te-te ndego, Luk nqanek manqat gekhofotav, Glik ezoqám.  
\ip Nginik Glik ezoqam, tiqa poev, matev ndaføyamba-qape zøgoám. Yaq nakémbá, Luk manqat andé kandambá, Yesu-qa matev ndaføyamba-qape-qa yaq-té gene-peawám, neka taqa yaq-te ndøgo, ndego ezoqam tanakh, āv kezømbē-goam.  
\ip Luk até Keliso-gi u-anim-qa emanqát-a, vø̄peawam.  
\c 1  
\s1 Luk teqa manqat ande ge꞉ngaz  
\p
\v 1 \x - \xo 1:1 \xt Kel 1:1\x*Ezoqa kopoáv, emanqat amba-amba me꞉peaumám, ta matev vinivinimba-qa yaq-te, ni mokho-te qafakhanumam, av Mbumbukiam ge꞉manqatam, tøfakhanam.  
\v 2 Ndigu manqat ndǿgo tipeaumám, av ezoqa nøme gi꞉zømesimam, ndigu matev ekeza bøi gi꞉qeivam, ande qandengaz atema vaev-te, neka ndigu ezoqa ewaqape vø̄e-zømesimam.  
\v 3 Até nó-a, no matev ate qægoam, mokho mø̀embo-vawát, vøemø̄qeiv, matev ande qandengaz, atema vaev-te.  
\p Yaq nakémbá, Tiofilus, nigi kandambaqape, no nqæmatavap, emanqat eqeieqei bataqa-peawám, matev ate ndægo, av qæfakhanumat.  
\v 4 No tøtaqambé-peawám ndǿgo, qo tøneqatéq, manqat ndøgo, qo gi꞉qamekhæmam, ndøgo unimanqatín.   
\s1 Enzol ezoqam, Zekalaya Zion-qa qane-qa yaq-te ge꞉-omat  
\p
\v 5 Ta khøuwa-te ndøgo, Elod Zudia plovins-te kawa gegoam, Mbumbukiam-ge iziz ezoqam mø̀ndøgoám. Teqa iz Zekalayá. Mbumbukiam-gi iziz ezoqam-qa bawan-te, Abaeza gimbo-akhaemam, ndǿgo tunu꞉-sasaetám. Até tegú zás-a, Elon-gú ziú.\f + \fr 1:5 \ft Até tugé evé-a, Mbumbukiam-gé iziz ezoqam ndøgoám, av Elon-gi zi ate gi꞉goam gigoam.\f* Tuqa iz, Elizabét.  
\v 6 Nginik ezoqa menas, tiqa yage eqeieqeí, Mbumbukiam-qa bøi-te. Manqa-zapazapa mbaín. Evezøza-qa guguna manqat neka khafeap ate ndægo ùni mbøepavám.  
\v 7 Geté ndigu nakheis mbaín. Zapa ndǿgo, Elizabet ndugu, sóg. Yaq ndakin ndigu ezoqa menas, khap mø̀ndøzøgó.   
\p
\v 8 Khøuwa nøme, Zekalaya ekeza bawan namba, Mbumbukiam-ge iziz ezoqam-qa sasae gego, Mbumbukiam-qa megemege-te,  
\v 9 \x - \xo 1:9 \xt Exo 30:7\x*ndigu nandi-qasis ndønqagevemém, iz-ús, av Mbumbukiam-gi iziz ezoqam-qa matev qazømbe-goam. Yaq Zekalaya-qá iz ndøfakhán, Mbumbukiam-qa khoev mokho-te te-on, Mbumbukiam-te tae et sisip mbomambaqape temø-mboqotav.  
\v 10 Yaq Zekalaya Mbumbukiam-qa khoev-te, tae et gemø-mboqotav, ezoqa ewaqape, bavokhó gono-waniapám. Gò꞉guligulimát.   
\p
\v 11 Zekalaya Mbumbukiam-qa khoev-te gu꞉goam, yaq nqáe! Evezøza-gé enzol ezoqam mbofakhán, lou-qase-qa nakeamo-te vø̄-itan, ma Mbumbukiam-te, tae et sisip mbomambaqape qæmboqotavat.  
\v 12 Yaq Zekalaya ngenek enzol ezoqam ge-omet, ndego nqova mbondáf. Møe kandambá gego.  
\v 13 Geté ndego enzol ezoqam, āv gembøe-eín nqǽgo, “Zékalaya. Qo møe ndø̀go᷄. Mbumbukiam qoqa akhayam, mø̀ndøqa-ewág. Qogu sævam, Elizabet, nakhasam anganeam mbóqán. Yaq teqa iz Zion qombó-akhá.  
\v 14 Ndego khanakhanakh qá-etoám, voqókhōum. Neka até ezoqá nømé-a, khanakhanakh ndø̀goném, teqa qane-qa yaq-te. Ezoqa kopoáv.  
\v 15 \x - \xo 1:15 \xt Num 6:2-3\x*Ndego ezoqam kandambaqape ndǿgoát, Evezøza-qa bøi-te. Ndego waen neka ibøkha føgøføgakh nøme be-ìza᷄m. Até ndøgó-a, evo-qa emu mokho-te tu꞉goat, teqa kha Nqova Mbomambaqape, é-ndømømbo-tønøyám.   
\p
\v 16 Ndego Izlael ezoqa kandambá, Evezøza-té gendó-qambuzú, tigi Mbumbukiam.  
\v 17 \x - \xo 1:17 \xt Mal 3:1; 4:5-6; Met 17:11-13\x*Ndego Evezøza-qá megemege-té genǿmá. Ilaiza-qá bazaføgakh-té neka Nqova Mbomambaqape-ús. Yaq ndego evøndipakha-qa mbøni, nakheis-té genǿqambuá neka ezoqam ndigu, Mbumbukiam-qa manqa o-mba ndapeav ndigu, ndigu vǿ-enēnd neka ezoqa nøme-qa matev vømbó-paevēm, ma teqa manqa o-mba ndimbøe-ndape. Ndego Evezøza-gi ezoqam é-ndo꞉khakheinøvém, te nonqo.”   
\p
\v 18 Yaq Zekalaya gembobevap, “Gê, no áv khaténøtēn, av nqægo, matev ndø̀fakhān, av qo qoqote-ein ndægo? No lawaqapé. Neka até nogú sævám-a, ndugu ngæpuká.”   
\p
\v 19 \x - \xo 1:19 \xt Dan 8:16; 9:21\x*Yaq enzol ezoqam gembo-qavøiu, “No Gebliél. No Mbumbukiam-qá megemege-té qatoyá. No ndégo tendo-khofotán, qo namba manqat vizí-einīm neka nqanek manqat mbomambaqape batēqamakh.  
\v 20 Nqáe! Qo manqa-khou qógoát. Manqat qómanqateák, atema ta khøuwa-te ndøgo, nqanek matev vømǿfakhān. Zapa ndǿgo, qo noqa manqat unimanqatinteáv. Geté nqanek matev ndø̀mø-fakhán, ekeza khøuwa eqeieqei-te.”   
\p
\v 21 Zekalaya nqanek matev qambøe-fakhan, yaq ezoqa ewaqape bavokho go꞉waniapam, gèmbøe-kewagát. Yaq ndigu gò꞉bevøpém, gekha zapâ Mbumbukiam-qa khoev-te khøuwa mba ngu꞉ngeaomit?  
\v 22 Yaq vaev-te gendo-fakhan, ndego kopømba mbaín, manqat te-ein. Yaq ndigu sògo-matøvemém, ngenek umingiap ndøqeív, Mbumbukiam-qa khoev mokho-te. Yaq ndego zendá gezømbe-khamasím. Manqat até gekhoutáv.   
\p
\v 23 Yaq Zekalaya tege sasae khøuwa gumukhoub, Mbumbukiam-qa khoev-te ndøgo, ndego ekeza vemiav-té genøqaván.  
\v 24 Yaq khapé outøpøteáv, tegu zas Elizabet, emu tūnī-ītān. Yaq ndugu ekeza khoev mokho-te mbá gunu꞉goám. Løvøyak faév.  
\v 25 Yaq ndugu manqat āv guni-eín nqǽgo, “Evezøza matev kandambá gego, no-te. Ezoqa no gèsanqambám. Geté teqa kuku matev kandambá. Yaq ndego ndakin noqa mivi matev, mø̀ndønø-nqagím.” \fig Zekalaya Mbumbukiam-qa khoev-te, tae et sisip mbomambaqape gemboqotav|alt="Zeccarias" src="HK00260B.tif" size="col" ref="1:10" \fig*   
\s1 Enzol ezoqam, Meli Yesu-qa qane-qa yaq-te gui-omat  
\p
\v 26 Elizabet løvøyak gimømbo-siks-ez, kha viniv-us guigoam, Mbumbukiam tege enzol ezoqam Gebliel, Nazalet vemiav-té genø-khofotáv, Gelili plovins-te ndøgo.  
\v 27 \x - \xo 1:27 \xt Met 1:16, 18\x*Mbasønakam-té genø-khofotáv. Tuqa iz, Melí. Ngunuk søvøta mba mbogoám. Anganeam-qa iz Zoséf. Ngenek Zosef, Deivid-gé zeó, ndego Izlael ezoqam-ge kawa kandambaqape gegoam.  
\v 28 Yaq Gebliel Meli-te gemøfakhan, ndego āv gumbøe-eín nqǽgo, “Khaiya mbomá. Mbumbukiam poev kandambá qo-te. Evezøza nandêgó, qo namba.”   
\p
\v 29 Meli nqanek manqat gu-ewag, ndugu nqova ndafe kandambá. Yaq gò꞉beváp, nqanek manqat-qa mokho gekhām?   
\p
\v 30 Yaq ndego enzol ezoqam gumbo-ein, “Méli. Qo møe ndø̀go᷄. Mbumbukiam kukú qo-te. Ndego qo ndøveatáq.  
\v 31 \x - \xo 1:31 \xt Isa 7:14; Met 1:21-23\x*Nqáe! Qo emu qoté-itán, voqoté-ovā. Nakhasam anganeám teqaqan. Yaq teqa iz Yesu qombó-akhá.  
\v 32 \x - \xo 1:32-33 \xt 2 Sam 7:12, 13, 16; Isa 9:7\x*Ndego kandambaqape ndǿgoát. Yaq ndego Mbumbukiam Eqeiwat-Qape-ge Yo mbó-akhaemát. Neka Evezøza Mbumbukiam, ndego kawa mó꞉vé, av tege atazøkha Deivid ge꞉goam.  
\v 33 Ndego zo Izlael ezoqam, Zekop-gi zi, kawa zømbógoát, miavmiav. Teqa Megeat Matev gemǿ-navøemák.”   
\p
\v 34 Yaq Meli ndego enzol ezoqam gumbobevap, “Gê, nqanek matev áv khanømbé-fakhān? No anganeam mbaín.”   
\p
\v 35 Yaq ndego enzol ezoqam gumbo-qavøiu, “Nqova Mbomambaqape ndóvís qo-te, neka Mbumbukiam-qa bazaføgakh vǿgutāq, ndego Eqeiwat-Qape. Yaq nakémbá, ndego nakhasam-yo teqaqan, ndego ezoqam eqeieqei-qape ndǿgoát, yaq ndego iz Mbumbukiam-ge Yo mbó-akhaemát.  
\v 36 Nqáe! Até Elizabét-a, qogu ezoqam, emu me꞉yǽt. Løvøyak síks. Ndugu ngæpuká. Ezoqa āv gimbøe-manqatám nqǽgo, ngunuk sóg. Geté ndugu ndakin nakhasam anganeam ndǿndáf.  
\v 37 \x - \xo 1:37 \xt Gen 18:14\x*Zapa ndǿgo, matev ate ndægo, Mbumbukiam kopømbaqapé, segé-matanám.”   
\p
\v 38 Yaq Meli gundu-qavøiu, “Qanimáv. No Mbumbukiam-gú sasae ezoqám. Matev sà befakhán, av qo ndoqote-manqate.”  
\p Yaq ndego enzol ezoqam, tenø-iváv ndǿgo, vø̄wav.   
\s1 Meli Elizabet-te okha gumat  
\p
\v 39 Yaq khapé outøpøteáv, Meli gigiap tūnø̄-khākhēinām, manqei popotap-te vø̄wav, Zudia plovins-te ndøgo. Nakhamas-té gunømát. Yaq vemiav-te gumøfakhan,  
\v 40 ma Zekalaya geyagam, ndugu khoev-té gumø-ón, Elizabet khaiya mboma manqat vømbō-ein.  
\v 41 Elizabet Meli-qa manqat gu-ewag, yaq nakhasam kha ndøkhokhók, tuqa emu mokho-te. Yaq Elizabet, kha Nqova Mbomambaqapé qambøe-tønøyám.  
\v 42 Yaq ndugu kandambaqapé sege-akhá. Āv guni-akhá nqǽgo, “Ni sakheis ate nqazi꞉gu-qa mokho-te, qo Mbumbukiam mø̀ndø-khakheinøqavém. Neka até nakhasám-a, qoqa emu mokho-te nandu꞉gu, ndego mø̀ndø-khakheinøvém.  
\v 43 Geté no gekha ezoqâm, noge Evezøza-gu evo, no-te gugeavun?  
\v 44 Nqáe! No qoqa khaiya mboma manqat até vøe-ewág-ae, yaq nakhasam noqa mokho-te ngu꞉gu, khanakhanakh ndøgó. Kha ndøkhokhók.  
\v 45 Qo khanakhanakh mbá qanegó. Zapa ndǿgo, qo Evezøza-qa manqat mòqo-unimanqatín. Yaq matev ndøgo ndø̀fakhán, av geqambe-ein ndægo.”   
\s1 Meli Mbumbukiam-qa iz gui-eqa  
\p
\v 46 \x - \xo 1:46 \xt 1 Sam 2:1-10\x*Yaq Meli manqat āv guni-eín nqǽgo,  
\q1 “Noqa mbøni mokho-te, no Evezøza-qa iz ùni nøte-eqatét.   
\q1
\v 47 Neka no khóum, Mbumbukiam-te, ndego noge khandi etoam ezoqam.   
\q1
\v 48 No tegú sasae mbasønakám. Ezoqa kandambaqapú mbá.  
\q2 Geté ndego mø̀ndønøménd.  
\q1 Yaq ndakin-a, atema tøma, ezoqa ate ti꞉mønøzumit, noqa yaq-te āv ginømbé-manqatát nqǽgo, ‘Ndugu kopømbá, khanakhanákh.’   
\q1
\v 49 Zapa ndǿgo, ndego Mbumbukiam Eqeiwat-Qape, matev kandambaqapé genø-matanam. Ndego ndaføyamba-qapé.   
\q1
\v 50 \x - \xo 1:50 \xt Psa 103:13, 17\x*Teqa tanakh matev até gémá, ezoqa ate ti꞉mønøzumit, ti-te ndigu, ndego timbo-vizupat.   
\q1
\v 51 \x - \xo 1:51 \xt 2 Sam 22:28\x*Teqa zenda bazaføgakh-us, ndego matev kandakandá ge꞉matanam.  
\q2 Ezoqa ndigu gikhambuvupam, ndigu ekeza kha gi-eqatam, ndego gèpanqasám.   
\q1
\v 52 \x - \xo 1:52 \xt Job 12:19; 5:11; Psa 147:6\x*Kawa ezoqa kandakanda, ndego sège-nqagevém, tiqa qonam nonqo-te gigoam, vø̄-khokho-ezoqam-ez.  
\q2 Geté ezoqa ndigu, ekeza kha eqawatav ndigu, ndego gè-eqazó.   
\q1
\v 53 \x - \xo 1:53 \xt Psa 34:10\x*Ezoqa ndigu, ifi qazøvitam, loge gigiap mbomømboma me꞉zøkéf.  
\q2 Geté gigiap kopoav ezoqam, khakha-mbá sege-khofosám.   
\q1
\v 54 \x - \xo 1:54 \xt Psa 98:3\x*Ndego ni Izlael bawan-ak, tegi sasae ezoqam, mø̀ndøni-tøké,  
\q2 neka ndego manqa mate navøepøteáv, teqa tanakh matev-qa yaq-te,  
\v 55 \x - \xo 1:55 \xt Mica 7:20; Gen 17:7\x*av bugukhokhof nigi atanakha-zapazapa-za manqa mbusa gezømbeve, Eibleem neka tegi zi, av nqægo, teqa tanakh matev segēmā ni-te, miavmiāv.”   
\p
\v 56 Meli løvøyak ande āv misiká ndi꞉gú, Elizabet namba gi꞉søkhoam, yaq taqa zita-te, ekeza vemiav-te nqawa sasa ndøqavan.   
\s1 Zion, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, geqan  
\p
\v 57 Ta khøuwa-te ndøgo, Elizabet qakhantav, gui-ova, nakhasam anganeám gemboqan.  
\v 58 Yaq ezoqam ndigu, avønin gimbo-puatat neka ekeza ezoqam, giyogem av nqægo, Evezøza tanakh-qapē gumbogo, nakhasam gumboqan, yaq ndigu khanakhanakh kandambá gindapem, tu namba.   
\p
\v 59 \x - \xo 1:59 \xt Gen 17:12; Lev 12:3; Luk 2:21\x*Yaq opønakam-yo khøuwa eit qamømbo-ndap, ezoqam ndigu tegi ngusum qogøzat matev-qa yaq-te gimøvab, ndigu ambá eve-qá iz mbo-akhaemɨ́n, Zekalaya.  
\v 60 Geté tegu evo, āv guni-eín nqǽgo, “Āv taoká. Teqa iz Zion ndǿgoát.”   
\p
\v 61 Yaq ndigu gimbo-qavøinam, “Geté zogi zøkeza ezoqam, iz mbaín, av nandægo.”  
\v 62 Yaq ndigu eve gèmbøe-khamasimím, av nqægo, teqa poev gekhâm, ndego ande gekha iz me mbó-akhā, nakhasam.   
\p
\v 63 Yaq ndego peawam nonqo gigiap-qa ndøgoám, vømbō-etøomem. Yaq ndego āv gene-peawám nqǽgo, “Teqa iz Zión.” Yaq ezoqa ewaqape, nqova ndafe kandambá.  
\v 64 Yaq nqova mbaín, Zekalaya, kumam nqawa gembosasae, manqa manqate vø̄ngaz, Mbumbukiam-qa iz sasa ndø-eqa.  
\v 65 Yaq ezoqa ewaqape, avønin gizø-puatat, ndigu nqova ndafe kandambá, neka møe ndøgoném. Yaq nqanek manqat, Zudia plovins manqei popotap-te ate qægoam, sùgumu-panqavøemát.  
\v 66 Yaq ezoqa ewaqape, nqanek manqat giyogem, ndigu matavap kandambá gigonem. Āv gini-einím nqǽgo, “Gê. Ngenek nakhasam-yo, andé gekha ezoqam me mé꞉goāt?” Ndigu āv gini-matøvemém nqǽgo, Mbumbukiam-qa bazaføgakh ndø̂gó, te namba.   
\s1 Zekalaya Mbumbukiam-qa manqat gevevezam, Yesu neka Zion, tiqa yaq-te  
\p
\v 67 Yaq Zekalaya, nakhasam-yo-ge eve, kha Nqova Mbomambaqapé qambøe-tønøyám. Yaq ndego Mbumbukiam-qá manqat ndøvevezám. Manqat āv gene-eín nqǽgo,   
\q1
\v 68 \x - \xo 1:68 \xt Psa 72:18\x*“Evezøza-qa iz, yà beto-eqawát, ndego Izlael ezoqam-ge Mbumbukiam.  
\q2 Ndego ni tøke-qa ndowáv, ni tegi ezoqam. Yaq génqovotán.   
\q1
\v 69 \x - \xo 1:69 \xt Psa 18:2\x*Ndego khandi etoam ezoqam bazaføgakh-qape nindo-khofotáv.  
\q2 Ngenek tege sasae ezoqam Deivid, tegé zeó.   
\q1
\v 70 Nupøkhán mbá, ndego tegi manqa vevezam ezoqam mokho-te, ndigu gevevesam, āv gene-eín nqǽgo:   
\q1
\v 71 \x - \xo 1:71 \xt Psa 106:10\x*Ndego ni ndø̀khandí꞉n, nigi qaqa ezoqam-qa zenda-te nqazu꞉gu  
\q2 neka ezoqa ewaqape-qa zenda-te, ndigu ni ndisanqana.   
\q1
\v 72 \x - \xo 1:72 \xt Gen 17:7; Psa 105:8-9\x*Ndego ni tanakh nigú, av nigi atanakha-zapazapa-za gezømbe-ein.  
\q2 Poev matev ndøgo, ti namba ge꞉-unimanqatin, ndego manqa mate navøepøteáv.   
\q1
\v 73 \x - \xo 1:73 \xt Gen 22:16-17\x*Mbumbukiam nigi atanakha-zapa Eibleem, manqa mbusa āv gembøevé nqǽgo,   
\q1
\v 74 ndego ni ndø̀khandí꞉n, nigi qaqa ezoqam-qa zenda-te nqazu꞉gu.  
\q2 Yaq ni kopømbaqapé. Møe zígoák, teqa iz tizi-eqatat,   
\q2
\v 75 \x - \xo 1:75 \xt Tait 2:12-14\x*neka niqa yage-te, khøuwa ate tægoat, ndaføyamba vizíyagāt neka niqa matev eqeieqei vǿgoāt, teqa bøi-te.   
\q1
\v 76 \x - \xo 1:76 \xt Isa 40:3\x*Yaq qo, noge yo, qo Mbumbukiam-gé manqa vevezam ezoqam qá-akhaemát, ndego Eqeiwat-Qape.  
\q2 Zapa ndǿgo, qo Evezøza-qá megemege-té qoqotǿmá. Teqá nakhoa qotǿ-khakheinumít.   
\q1
\v 77 \x - \xo 1:77 \xt Jer 31:34\x*Qo tegi ezoqam, āv qoqoté-zømesimít nqǽgo: Mbumbukiam tiqa manqa-zapazapa ndø̀-evøzám neka vǿkhandī꞉z.   
\q1
\v 78 \x - \xo 1:78 \xt Isa 60:1-2\x*Zapa ndǿgo, nigi Mbumbukiam-qa kuku matev neka tanakh matev kandambaqapé.  
\q2 Khandi etoam matev andé khøuwa me mé꞉fakhatáv.   
\q1
\v 79 Yaq ezoqa waev zǿ-etoám, ndigu bøivun-te neka løvøte-te ndiyage.  
\q2 Yaq ndigu sambi yage-té genǿ-itúb.”   
\p
\v 80 Yaq Zion gèkhouwév, neka nqova-te bazaføgakh vømbōgo. Yaq ndego leg-av manqei-té geyagám, atema ta khøuwa-te ndøgo, ezoqa ewaqape-qa megemege-te vō꞉-itan, ndigu Izlael manqei-ak.   
\c 2  
\s1 Yesu ge꞉qan  
\r (Met 1:18-25)  
\p
\v 1 Ta khøuwa-te ndøgo, Siza Ogastes, ndego Lom kawa ezoqam kandambaqape, manqat āv gene-vøovám nqǽgo: Ezoqa ewaqape, manqei-manqei ate qægoam, Lom gaman gimbo-kewagam, tiqa iziz gaman-qá mbuk-té qabe-peawáp.  
\v 2 Ezoqa gevebam matev av nqægo, khokhofá qafakhan, Lom gaman-qa mokho-te. Ta khøuwa-te ndøgo, Silia plovins-te, Kuilinius kawa ndøgoám.  
\v 3 Yaq ezoqa ewaqape, ekeza vemiav-té ginø-qavøním, tigi atanakha-zapazapa-za ma gindizav ndøgo, iziz vømø̄-awam.   
\p
\v 4 Yaq até Zoséf-a, Nazalet vemiav, Gelili plovins-te ndøgo, gè-iváv. Yaq Deivid-qá vemiav-té genøqavíg, Zudia plovins-te ndøgo. Zapa ndǿgo, ndego Deivid-gé zeó. Ta vemiav-qa iz Betliém.  
\v 5 Yaq iz vee-qa gewav, Melí namba me꞉-apát. Ndigu søvøta mba zøgoám. Geté Meli ndugu, emu-ús.  
\v 6 Yaq Betliem vemiav-te gi꞉sokhoam, Meli tùni-ová.  
\v 7 Nakhasam gemboqan, anganeám. Meli-gé nakhasa khøuwá. Yaq ndabuá guni-løvønøvém, kao lou loge nonqo-te sasa ndøve. Zapa ndǿgo, khoev kouwat ndøgo, ma okha ezoqam gisømbi꞉matun, løvøzupøteáv. Gùmukhazém.   
\s1 Enzol ezoqam, sip keoge ezoqam-te gimøfakhaz  
\p
\v 8 Ta lova ndøgo, Betliem vemiav bavokho, sip keoge ezoqam mø̀ndøgoám. Sip zøkewagát.  
\v 9 Yaq nqova mbaín, Evezøza-gé enzol ezoqam zøfakhán. Yaq Evezøza-qa waev-qape, sùgumu-gutavát, ndigu sip keoge ezoqam. Yaq ndigu møe kandambá gigonem.  
\v 10 Geté ndego enzol ezoqam gezø-ein, “Zo møe ndøgòne᷄m. Nqáe! No manqat mbomambaqape nondapavún zo-te. Ndøgo ezoqa ewaqape khanakhanakh zǿ-etoám.  
\v 11 Nqægo lova, Deivid-qa vemiav-te, Betliem, khandi etoam ezoqam ndøqán, zo-te. Ndego Kelisó. Evezøzá.  
\v 12 Zo ngenek nakhasam, āv qazøté-ometám nqǽgo: Ndego ndabua løvønøváp, neka kao lou loge nonqo mokho-té gunu꞉-utøvé.”   
\p
\v 13 Yaq nqova mbaín, enzol ezoqa nøme kopoav-qape ndøfakház. Mbumbukiam-qá iz ndø-eqatát. Āv gini-manqatám nqǽgo,   
\pm
\v 14 \x - \xo 2:14 \xt Luk 19:38\x*“Mbumbukiam-qa iz yà beto-eqawát, ndego uni ova-in ngo꞉yage. Manqei-qape-te nqanek, sambi matev ndǿfakhán, ndigu ezoqam-te, Mbumbukiam ndømbopoev.”   
\p
\v 15 Yaq enzol ezoqam, yan-te nango giqavaz, ndigu sip keoge ezoqam āv gini-einím nqǽgo, “Bìziniáv, Betliem vemiav-te ndøgo, matev bizimø̄-qeivim, av Evezøza manqat ginindi-khofotav ndægo.”   
\p
\v 16 Yaq nakhamas-té ginøzáv, Meli neka Zosef neka nakhasam vømø̄zømet, ndego kao lou loge nonqo-te gu꞉qeiam.  
\v 17 Nakhasam gi-ometam ndøgo, yaq ndigu emanqat me꞉vototém, av enzol ezoqam, nakhasam-qa yaq-te gezømbe-ein.  
\v 18 Yaq ezoqa ewaqape, sip keoge ezoqam-qa manqat giyogem, ndigu nqova ndafe kandambá.  
\v 19 \x - \xo 2:19 \xt Luk 2:51\x*Geté Meli ndugu, matavap mba ndø-aumát, matev ate ndægo qambo-fakhanumat. Ndugu oskia mbomatavupám.  
\v 20 Yaq sip keoge ezoqam giqavanat, ndigu Mbumbukiam-qa iz até go꞉-eqatát neka ike manqat vømbō-manqatat, matev ate qægoam-qa yaq-te, giyogem neka vø̄qeivim. Matev āv tønefakhán, av enzol ezoqam gezømbe-ein. \fig Yesu ge꞉qan|alt="DCC" src="CN01624B.tif" size="span" ref="2:6-20" \fig*   
\s1 Yesu iz gimbo-akhaem  
\p
\v 21 \x - \xo 2:21 \xt Luk 1:31\x*Yaq nakhasam-yo khøuwa eit qamømbo-ndap, tegi ngusum gi꞉kepøtøzem, iz Yesu mbo-akhaém, ate av-té, av enzol ezoqam Meli gumbøe-ein, ndugu emu itøneav qagoam.   
\s1 Simeon Yesu-qa yaq-te, Mbumbukiam ike manqat gembo-ein  
\p
\v 22 \x - \xo 2:22 \xt Lev 12:1-8\x*Yesu ge꞉qan, yaq khøuwa foti-qa zita-te, Meli kha sunguzam matev qamømbøe-navøem, av Mozes-qa guguna manqat qæ-ein, nakhasam ge꞉qanɨn, yaq Zosef neka Meli, Mbumbukiam-qá khoev-té ginøzáv, Zelusalem taon-te ndøgo, Yesu Evezøza-qa zenda-te vømǿveēm.  
\v 23 \x - \xo 2:23 \xt Exo 13:2, 12\x*Taqa yaq-te, Evezøza-qa guguna manqat, āv qane-eín nqǽgo, “Nakhei angana ate ti꞉goat, bugukhokhof tiqanet, ndigu Evezøza-gi ndǿgoát.”  
\v 24 \x - \xo 2:24 \xt Lev 12:8\x*Yaq ndigu etoam matev møgoném, Mbumbukiam-te, av Evezøza-qa guguna manqat qæ-ein. Ndøgo āv qane-eín nqǽgo: Kuvøkuvu o mumuk nakhei menas qó-áb.   
\p
\v 25 Zelusalem taon-te ndøgo, ezoqa mø̀ndøgoám. Teqa iz Simeón. Ndego ezoqam ndaføyamba-qapé neka Mbumbukiam mbovizupám. Ndego teqá tenø-kewagám ndégo, Izlael ezoqam tekhandi꞉z. Mbumbukiam-gé Nqova Mbomambaqape mo꞉goám, te-te.  
\v 26 Nqova Mbomambaqape, ndego āv gene-omát nqǽgo: Ndego naqanøká génanimák. Geté Mesaya ndø̀khæ-omét, ndego Evezøza tendo-khofotav.   
\p
\v 27 Ta khøuwa-te ndøgo, Nqova Mbomambaqape, Simeon Mbumbukiam-qá khoev-té genø-itú. Yaq Meli neka Zosef, Yesu gindu-ndafem, gindu-oz, matev tigonem, av Mozes-qa guguna manqat qæ-ein,  
\v 28 yaq Simeon até gendego, nakhasam gèndāf, Mbumbukiam ike manqat vømbō-ein. Āv gene-eín nqǽgo,   
\pm
\v 29 “Evézøza Eqeiwat-Qape. Manqa mbusa ndøgo, no-te qoqove, mø̀ndø-unimanqatín. Yaq no, qoge sasae ezoqam, ndakin kopømbá, mbomambá sǽnaním.   
\pm
\v 30 \x - \xo 2:30 \xt Isa 52:10; Luk 3:6; Tait 2:11\x*No ndakin qoqa ezoqa khandi꞉zat matev, nøkeza bøí qateqeív,  
\v 31 ndøgo qo bawabawan ate ndægo nonqo qoqo-khakheinam.   
\pm
\v 32 \x - \xo 2:32 \xt Isa 42:6; 49:6; 52:10\x*Ngenek bawan vini-ak-qá waev ndǿgoát, neka Mbumbukiam-qa yaq-te vøzømbé-vevezumāt, neka ni Izlael-ak, qogi bawan ezoqam, iz kandambaqape vønígoāt.”   
\p
\v 33 Simeon nqanek manqat ge-ein, yaq ndigu evøndipakha, nqova ndafe kandambá.  
\v 34 \x - \xo 2:34 \xt Isa 8:14; Met 21:42; 1 Pita 2:8\x*Yaq Simeon zenda mo꞉vé ti-te, vøzø̄-guligulim. Yaq ndego Meli gumbo-ein, “Nqáe! Mbumbukiam ngenek nakhasam tene-veatáv ndǿgo: Ezoqa kopoáv gé-o꞉atát, ndego tisanqawat, neka ezoqa kopoav vǿwaniapāt, ndego ti-unimanqatintat, nqanek Izlael manqei-te. Ndego Mbumbukiam-qá khakhatap ndǿgoát. Geté ezoqa kopoav gembó-sanqaupát.  
\v 35 Yaq, qo Meli, qoqa mbøni andé nakhag kaiya me qambé-keqáz. Timbo-sanqaupat, yaq ezoqam-qa matavap, khonoam-te ndøgo, segendó-veveám.”   
\s1 Ena ezoqa Yesu-qa yaq-te guizømas  
\p
\v 36 Ezoqa nøme mø̀ndøgoám, Mbumbukiam-qa khoev-te ndøgo. Sævám. Tuqa iz, Ená. Ndugu Mbumbukiam-gú manqa vevezam ezoqám. Fanuel-gú yú. Asa khagua bawan-ák. Ndugu ngæpuká. Anganeam namba gi꞉yagam, viav seven mbá, yaq tēnø̄-nānīm.  
\v 37 Yaq ndugu tuni-ngæmam-év ndǿgo, atema ndakin, viav 84 vømbōndap. Ndugu Mbumbukiam-qa khoev løvøinøvemáv. Pavpave neká lovølova, Mbumbukiam-qá iz mba ndø-eqatám, lou logemav matev vø̄goam-a, vø̄guligulimam.   
\p
\v 38 Simeon ate av-té Meli neka Zosef namba manqat gi꞉manqatam, yaq ndugu tùndiwáv, Mbumbukiam-qa iz vø̄-eqa neka ezoqa ewaqape nakhasam-yo-qa yaq-te vø̄ezømas, ndigu khandi etoam ezoqam gimbøe-kewagam, ndego Zelusalem ezoqam tenqovotaz.   
\s1 Zosef neka Meli, Yesu namba Nazalet vemiav-te giqavaz  
\p
\v 39 \x - \xo 2:39 \xt Met 2:23\x*Zosef neka Meli, matev ate ndægo gumugonem, av Evezøza-qa guguna manqat ndæmanqate, ndigu ekeza vemiav-té ginøqaváz, Nazalet, ndøgo Gelili plovins-te.  
\v 40 Yaq ndego nakhasam gekhouwevtat, bazaføgakh-ús neka matavap loloakh-ús. Neka Mbumbukiam-qá kuku matev mo꞉goám te-te.   
\s1 Yesu opønakam ge꞉goam, Mbumbukiam-qa khoev-te gemat  
\p
\v 41 \x - \xo 2:41 \xt Exo 12:24-27; 23:14-17; Deut 16:1-8\x*Viav-viav ate qægoam, Yesu-gi evøndipakha, Zelusalem taon-té ginø-okhoám, Pasova khøuwa kandakanda matev vømø̄-gonemɨn.  
\v 42 Yaq Yesu viav tuelv qamømbøe-ndap, até ndegó-a, ti namba møvømbam khøuwa kandakanda-te vø̄wav, av tiqa matev qazømbe-goam.  
\v 43 Yaq pindap qamezømbe-navøem, tegi evøndipakha gi꞉qavanat, Yesu Zelusalem taon-té segeqóm. Geté tegi evøndipakha zøtezateáv.  
\v 44 Ndigu gimatavupam, ezoqá nømé namba me꞉qavanét. Geté khøuwa seke gingiaumat, gi꞉-apat, ndigu tigi ekeza ezoqam neka zifuap-te amba mbøevawém.  
\v 45 Geté ndigu ometeáv. Yaq Zelusalem taon-té ginøveséz, vømømbō-vawem.  
\v 46 Yaq khøuwa misika-qa zita-te, Mbumbukiam-qá khoev-té gi-ometám. Mbumbukiam-qá Manqat nømendim ezoqám namba me꞉qonavám. Tiqá manqat ndø-ewagát, neka vøzø̄-sinøzumat.  
\v 47 Ezoqa ewaqape, teqa manqat giyogem, ndigu teqa otevat neka manqa qavøiwat-qa yaq-te, nqova zøndáf.  
\v 48 Yaq tegi evøndipakha gi-ometam, ndigu nqova ndafe kandambá. Yaq evo gumbo-ein, “Áti. Gekha zapâ, qo matev av nqægo qoqoni-matanam? Nqáe! No qave namba, fofogeap kandambá qeitaqa-goat, amba qeitaqambe-vawat.”   
\p
\v 49 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Gekha zapâ, no qazonø-vawat? Gê, zo zøtezateâv, av nqægo, no Tat-qā khoev-tē qabatu꞉gū?”  
\v 50 Geté ndigu manqa mokho ndapeáv, gekhā mé꞉manqatam.   
\p
\v 51 \x - \xo 2:51 \xt Luk 2:19\x*Yaq Yesu evøndipakha namba, ekeza vemiav-té ginøqaváz, Nazalet. Yaq ndego tiqa manqat o-mba zømbo-ndapám. Geté Meli ndugu, matavap mba ndø-aumát, matev ate ndægo, qambo-fakhanumat.  
\v 52 \x - \xo 2:52 \xt 1 Sam 2:26; Prov 3:4\x*Yaq Yesu gekhouwevtat, até matavap loloákh namba sege-khouwevtát, Mbumbukiam neka ezoqam, kuku vøzø̄goam te-te.   
\c 3  
\s1 Zion, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, ezoqa Mbumbukiam-qa Manqat ge꞉zømesimat  
\r (Met 3:1-12; Mak 1:1-8; Zion 1:19-28)  
\p
\v 1 Ta viav-te ndøgo, Siza Taibilies viav 15 Lom kawa ezoqam kandambaqape gegoam, neka Pontius Pailøt, Zudia plovins-te, Lom gaman ezoqam vø̄goam, neka Elod Gelili plovins vømbō-kewagam, neka tege eveqase Filip, Itulia neka Tlakonitis manqei vømbō-kewagam, neka ndego Lisanias, Ebilin manqei vømbō-kewagam,  
\v 2 neka Anas neka Kayafas Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda vø̄goam, yaq Zion-te, ndego Zekalaya-ge yo, Mbumbukiam-qá manqat ndøfakhán. Ta khøuwa-te ndøgo, Zion leg-av manqei-té gegoám.  
\v 3 \x - \xo 3:3 \xt Kel 13:24\x*Yaq ndego até gendego, Zoden kea avønin-te, manqei-manqei ate qægoam sège-okhoám, ezoqa vø̄e-zømesimam, av nqægo, “É-mozoqambúz, neka ibøkha iz vø̄-upøgim. Yaq Mbumbukiam zoqa manqa-zapazapa, ndø̀mbøe-navøém.”   
\p
\v 4 \x - \xo 3:4-6 \xt Isa 40:3-5\x*Matev āv tønefakhán, av Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam Aezaya, mbuk-te ge꞉peawam. Ndego āv gene-peawám nqǽgo,  
\q1 “Leg-av manqei-te ndøgo, ezoqam-qa manqa wag ndǿ-akhayam.  
\q2 Āv qane-akhayám nqǽgo,  
\q1 ‘Evezøza-qa nakhoa é-mozoto-khakheinømém.  
\q2 Nakhoa ndaføyamba-qape zombøé-viæém, ndego te꞉geav.   
\q1
\v 5 Manqei tømbuvap ate ndægo, manqei nøme bètø-awáp,  
\q2 neka manqei popotap ate ndægo, bèmøkuiáp.  
\q2 Nakhoa ndøkhafigeapet, bèndaføyá, neka nakhoa ndø-asøtavet bēgevøem.   
\q1
\v 6 Yaq ezoqa ewaqape, Mbumbukiam-qa khandi etoam matev ndǿqeivím.’”   
\p
\v 7 \x - \xo 3:7 \xt Met 12:34; 23:33\x*Ezoqa kopoáv, ibøkha iz ndape-qa ginduzav, Zion-te. Geté ti-te ndigu, khokho sa ginduzav, ndego āv gezømbe-manqatám nqǽgo, “Zo waza soqøsoqa. Ge zô, ndozo-matavap? Zo é-ndozó-khokhoz, Mbumbukiam-qa qaqa tøfakhan?”   
\p
\v 8 \x - \xo 3:8 \xt Zion 8:33, 39\x*Matev eqeieqei vø̀khæ-matønømém. Yaq mokho tøfakhan ndøgo, tǿ-unimanqatín ndǿgo, zo unimanqatin zoqambúz, Mbumbukiam-te. Neka zøkeza mokho-mba ndømanqàte᷄, av nqægo, ni Mbumbukiam gēngiænoāk, zapa ndø̄go, ni Eibleem-gī zī. No nqazǿ-manqate: Mbumbukiam kopømbaqapé, nginik nandi manqat mba zǿ-eín. Yaq segé-Eibleem-gí-zi-íz.   
\p
\v 9 \x - \xo 3:9 \xt Met 7:19\x*Ila khakheinøváp. Tae ndǿbóu. Zapa-té qanømú-løvuvøemét. Gekha tāe ndøgo, nanga eqeieqei vi꞉mav ndøgo, gébouím, gøinam-te vǿnqagimēm.   
\p
\v 10 Yaq ezoqa ewaqape, manqat gimboyogem, āv gimbøe-bevøpém nqǽgo, “Av tægoat ndægo, yaq ni gekha nígonēm?”   
\p
\v 11 Yaq Zion gezø-qavøiu, “Gekha ezoqām ndego, ndabua menas tømbogoat, nøme tèabembo-etoám ndego, ndabua mbain ndego. Neka gekha ezoqām ndego, lou tømbogoat, yà bembo-etoám ndego, lou mbain ndego.”   
\p
\v 12 \x - \xo 3:12 \xt Luk 7:29\x*Até teks moni upøgim ezoqám-a, ibøkha iz ndape-qa vøndōzav. Yaq Zion gimbo-bevøpem, “Nøméndim ezoqam. Gebâ ni? Gekhā nígonēm?”   
\p
\v 13 Yaq gezø-qavøiu, “Zo ezoqam-te, teks moni ndozo-upøgim, zo nøme khokho ndø-upø̀gi᷄m. Sà tø-upøgím ndigu, av gaman iziz ge꞉ve.”   
\p
\v 14 Até nakhag ezoqám-a, Zion gimbo-bevøpem, “Gebâ ni? Gekhā nígonēm?”  
\p Yaq gezø-qavøiu, “Ezoqa moni etoam-qa yaq-te ndøtøpøtø̀za᷄t. Neka meakha manqat ndømanqàte᷄, ezoqam-qa yaq-te, ti-te moni upøgim nonqo. Ság, moni ndigu, gaman-te ndozo-upøgim.”   
\p
\v 15 Ezoqa ewaqape, khandi etoam ezoqam-qa mo꞉kewagám. Yaq ndigu Zion-qa matev giqeivim, gò꞉bevøpém, “Éisa. Ngenek Mesayá agegó, ndego ezoqam, Mbumbukiam tendo-khofotav, ni tekhandi꞉n.”   
\p
\v 16 \x - \xo 3:16 \xt Kel 13:25\x*Geté Zion gèzø-ovøyám, gezø-ein, “No Mesayá mbá. No zo ibøkha iz, ibøkhá qazømbe-etoumít. Geté ndego, noqa zita-te ngegeav, ndego no ùnime꞉-løvumbám. No ezoqa khàpe nøte-khapelavøqase-én. Até nqanek sasae khapelavøqasé-a, no teqa tamak khofoe-te tæmbotøke, no kopømba mbaín. Ndego zo ibøkha iz, Nqova Mbomambaqapé neka gøina wageáp gezømbé-etoumát.  
\v 17 Ndego andé wit nanga evem ezoqam me mé꞉geáv. Wit evem nonqo ndǿ-ndapaváv. Yaq wit nanga ndǿ-evém, neka louzi nonqo ndigu, lou nqeitam nonqo khoev-té genǿ-nqeisám. Geté tag ndøgo, gøinam-té genǿløvutám. Ta gøinam ndøgo, miavmiav ndøwageáp. Khouvøemáv.” \fig Wit nanga evem matev|alt="DCC" src="CN01655B.tif" size="col" ref="3:17" \fig*   
\p
\v 18 Zion ezoqa guguna manqat vinivinimbá gezø-manqatam, kopoáv, neka Mbumbukiam-qa Manqat Mbomambaqape vø̄e-zømesimam.   
\p
\v 19 \x - \xo 3:19 \xt Met 14:3-4; Mak 6:17-18\x*Elod-qa yaq-te, ndego kawa ezoqam, Zion āv gene-eín nqǽgo, “Ngenek manqa-zapa ndøgó, namba qawan-gu zas, Elodias, sa geviwam, vø̄-okɨ neka matev soqøsoqa nøme kopoav vø̄matanam.”  
\v 20 Yaq vaev-te, Elod matev soqa nøme mba mo꞉matanám, ndøgo Zion ndimbula-te ge-utav.   
\s1 Yesu ibøkha iz gendap  
\r (Met 3:13-17; Mak 1:9-11)  
\p
\v 21 Zion ezoqa ewaqape ibøkha iz gezø-etoumat, yaq até Yesú-a, ibøkha iz vø̄ndap. Yaq Yesu ate av-té ge꞉guligulimat, yan tø̀ne-mboqoé.  
\v 22 \x - \xo 3:22 \xt Zion 1:32\x*Yaq Nqova Mbomambaqape ndovís, te-te vō꞉qom. Bugug andé kuvøkuvuám. Yaq yan-te ndo꞉go, manqa wag ndofakhán. Āv qande-eín nqǽgo, “Qo nogé Yó. No poev kandambá qo-te. No nø̀taqambo-khafuát.”   
\s1 Yesu-gi atanakha-zapazapa-za  
\r (Met 1:1-17)  
\p
\v 23 \x - \xo 3:23 \xt Luk 4:22; Zion 6:42\x*Yesu Mbumbukiam-qa sasae ge꞉ngaz, ndego viav ande āv 30́ ndægó. Ezoqa āv gini-matavupám nqǽgo: Ndego Zosef-gē yō.  
\li1 Zosef, ndego Eli-gé yó.\f + \fr 3:23 \ft Glik manqat-te, nqanek manqat uni bavokho-ín mbá, Eli-qa yaq-te. Zøtezat ezoqa nøme, āv gini-mataváp nqǽgo: Eli ndego, Meli-gé evé, ambá av nqǣgo, Zosef-gē evē.\f*   
\li1
\v 24 Eli, ndego Matat-gé yó.  
\li1 Matat, ndego Livai-gé yo.  
\li1 Livai, ndego Melki-gé yó.  
\li1 Melki, ndego Zenai-gé yó.  
\li1 Zenai, ndego Zosef-gé yó.   
\li1
\v 25 Zosef, ndego Matataias-gé yó.  
\li1 Matataias, ndego Amos-gé yó.  
\li1 Amos, ndego Naum-gé yó.  
\li1 Naum, ndego Esli-gé yó.  
\li1 Esli, ndego Nagai-gé yó.   
\li1
\v 26 Nagai, ndego Mat-gé yó.  
\li1 Mat, ndego Matataias-gé yó.  
\li1 Matataias, ndego Semein-gé yó.  
\li1 Semein, ndego Zosek-gé yó.  
\li1 Zosek, ndego Zoda-gé yó.   
\li1
\v 27 Zoda, ndego Zoanan-gé yó.  
\li1 Zoanan, ndego Lesa-gé yó.  
\li1 Lesa, ndego Zelubabel-gé yó.  
\li1 Zelubabel, ndego Sealtiel-gé yó.  
\li1 Sealtiel, ndego Neli-gé yó.   
\li1
\v 28 Neli, ndego Melki-gé yó.  
\li1 Melki, ndego Adi-gé yó.  
\li1 Adi, ndego Kosam-gé yó.  
\li1 Kosam, ndego Elmadam-gé yó.  
\li1 Elmadam, ndego E-gé yó.   
\li1
\v 29 E, ndego Zosua-gé yó.  
\li1 Zosua, ndego Elieza-gé yó.  
\li1 Elieza, ndego Zolim-gé yó.  
\li1 Zolim, ndego Matat-gé yó.  
\li1 Matat, ndego Livai-gé yó.   
\li1
\v 30 Livai, ndego Simeon-gé yó.  
\li1 Simeon, ndego Zuda-gé yó.  
\li1 Zuda, ndego Zosef-gé yó.  
\li1 Zosef, ndego Zonam-gé yó.  
\li1 Zonam, ndego Eliakim-gé yó.   
\li1
\v 31 Eliakim, ndego Melea-gé yó.  
\li1 Melea, ndego Mena-gé yó.  
\li1 Mena, ndego Matata-gé yó.  
\li1 Matata, ndego Neitan-gé yó.  
\li1 Neitan, ndego Deivid-gé yó.   
\li1
\v 32 \x - \xo 3:32 \xt Rut 4:17-22\x*Deivid, ndego Zesi-gé yó.  
\li1 Zesi, ndego Obed-gé yó.  
\li1 Obed, ndego Boaz-gé yó.  
\li1 Boaz, ndego Salmon-gé yó.  
\li1 Salmon, ndego Nason-gé yó.   
\li1
\v 33 Nason, ndego Aminadab-gé yó.  
\li1 Aminadab, ndego Admin-gé yó.  
\li1 Admin, ndego Ani-gé yó.  
\li1 Ani, ndego Ezlon-gé yó.  
\li1 Ezlon, ndego Pelez-gé yó.  
\li1 Pelez, ndego Zuda-gé yó.   
\li1
\v 34 Zuda, ndego Zekop-gé yó.  
\li1 Zekop, ndego Aezek-gé yó.  
\li1 Aezek, ndego Eibleem-gé yó.  
\li1 Eibleem, ndego Tela-gé yó.  
\li1 Tela, ndego Nao-gé yó.   
\li1
\v 35 Nao, ndego Selug-gé yó.  
\li1 Selug, ndego Leu-gé yó.  
\li1 Leu, ndego Peleg-gé yó.  
\li1 Peleg, ndego Eba-gé yó.  
\li1 Eba, ndego Sela-gé yó.   
\li1
\v 36 \x - \xo 3:36 \xt Gen 11:10-26\x*Sela, ndego Kenan-gé yó.  
\li1 Kenan, ndego Afaksad-gé yo.  
\li1 Afaksad, ndego Sem-gé yó.  
\li1 Sem, ndego Noa-gé yó.  
\li1 Noa, ndego Lamek-gé yó.   
\li1
\v 37 Lamek, ndego Metusela-gé yó.  
\li1 Metusela, ndego Inok-gé yó.  
\li1 Inok, ndego Zaled-gé yó.  
\li1 Zaled, ndego Malalel-gé yó.  
\li1 Malalel, ndego Kenan-gé yó.   
\li1
\v 38 \x - \xo 3:38 \xt Gen 4:25-26\x*Kenan, ndego Enos-gé yó.  
\li1 Enos, ndego Set-gé yó.  
\li1 Set, ndego Adam-gé yó.  
\li1 Neka Adam, ndego Mbumbukiam ndøkhakheinøvém.   
\c 4  
\s1 Saitan Yesu ge꞉khamasimat  
\r (Met 4:1-11; Mak 1:12-13)  
\p
\v 1 Yesu Zoden kea-te gegoam, kha Nqova Mbomambaqapé qambøe-tønøyám. Yaq gendovesez, ndego Nqova Mbomambaqape, leg-av manqei-té genø-itú.  
\v 2 Yaq nqova soqaqape, teme-khamasím ndǿgo. Ge꞉khamasimam, khøuwa ate gi꞉goam, fotí. Ta khøuwa foti mokho-te ndøgo, Yesu lou logemáv. Sègegoám. Yaq vaev-te, ndego ifi mbovín.   
\p
\v 3 Yaq ndego nqova soqaqape, Yesu gembo-ein, “Qo Mbumbukiam-ge Yo toqogoat, yaq nginik nandi, manqat mba qombó-eín. Yaq segé-lou-éz.”   
\p
\v 4 \x - \xo 4:4 \xt Deut 8:3\x*Geté yaq Yesu gembo-qavøiu, “Mbumbukiam-qa Manqat āv qane-peawáp nqǽgo, ‘Ezoqa kopømba mbaín, lou mba te꞉yagat.’”   
\p
\v 5 Yaq ndego nqova soqaqape, Yesu olol ová genø-itú. Yaq ndego até gendegó, manqei-manqei ate ndægo vø̄e-omat, nqanek manqei-qape-te nqago,  
\v 6 gembo-ein, “Nqanek bawabawan ate nqægo, qoqá zenda-té qatǿvé. Yaq qō qotó-kawaeqtát, iz kandambaqape vøqágoāt. Nqanek gigiap ate nqægo, noqá. Yaq gekha ezoqām ndego, no tønø-pøovat, tæmbo-etoam, no kopømbaqapé, sæmbó-etoám.  
\v 7 Yaq nakémbá, katuk qotøndó-møkuí no-te, neka voqonǿ-vizām, yaq nqanek gigiap ate nqægo, qoqa ndǿgoát.”   
\p
\v 8 \x - \xo 4:8 \xt Deut 6:13-14\x*Geté yaq Yesu gembo-qavøiu, “Āv taoká. Mbumbukiam-qa Manqat āv qane-peawáp nqǽgo: Evezøza-qá iz qó-eqatát, ndego qoge Mbumbukiam. Neka te-mba ndégo, toqombó-vizupát.”   
\p
\v 9 Yaq nqova soqaqape, Yesu Zelusalem taon-té genø-itú, Mbumbukiam-qa khoev uni ova-in ndo꞉go vømø̄ve, sasa mbo-ein, “Qo Mbumbukiam-ge Yo toqogoat, soqóvuáq nqánek, atema manqei-te.  
\v 10 \x - \xo 4:10-11 \xt Psa 91:11-12\x*Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-qa Manqat āv qane-peawáp nqǽgo, ‘Mbumbukiam tegi enzol ezoqam ndø̀zø-eín. Ndigu ndø̀qa-tøkeém.  
\v 11 Yaq ndigu sogó-ndøpøqém. Yaq qoqa zenda tokhotapak, nandi-te kha geqá-khanøyák.’”   
\p
\v 12 \x - \xo 4:12 \xt Deut 6:16; 1 Ko 10:9\x*Geté Yesu gembo-qavøiu, “Mbumbukiam-qa Manqat nøme, āv qane-eín nqǽgo, ‘Qo Evezøza, qoge Mbumbukiam, khamasim-te ndø-àwa᷄m.’”   
\p
\v 13 \x - \xo 4:13 \xt Iblu 2:18; 4:15\x*Nqova soqaqape, teqa khamasim matev ate qægoam qamømbøe-navøem, yaq ndego Yesu sège-iváv, vø̄wav. Yaq khøuwa nøme eqeieqei temøzømet, nqawa ndǿgo temékhamás.   
\s1 Yesu Gelili plovins-te sasae gengaz  
\r (Met 4:12-17; Mak 1:14-15)  
\p
\v 14 Yaq Yesu Gelili plovins-té genøveséz. Nqova Mbomambaqape-qa bazaføgakh, mø̀ndu꞉goám te-te. Yaq teqa manqat sùgumu-panqavøemát, ta manqei-te ndøgo, ate qægoam.  
\v 15 Ndego, ezoqam, Zu ezoqam-qá guliguli khoev-té gene-zømesimám. Ezoqa ewaqape, teqa manqat gi-ewagam, ndigu gèmbo-vizupám.   
\s1 Yesu ekeza vemiav-ak gisanqawem  
\r (Met 13:53-58; Mak 6:1-6)  
\p
\v 16 Yesu Nazalet vemiav-te gemat, ma ge꞉khouwev ndøgo, yaq Sabat khøuwa qandap, ndego guliguli khoev-té genø-ón, av ekeza matev qambøegoam. Yaq sège-itán. Mbumbukiam-qá Manqat geveam-qa ndøgoám.  
\v 17 Yaq Aezaya-qá mbuk mbo-etøomém, vø̄-mboqoa, manqat nøme vø̄qeiv. Yaq āv gene-geveám nqǽgo,   
\q1
\v 18 \x - \xo 4:18-19 \xt Isa 61:1-2; 58:6\x*“Evezøza-gé Nqova mo꞉gó, no-te.  
\q2 Ndego oil nømboqóuz, vø̄veatan. Tene-veatán ndǿgo, ezoqa ndigu khakha-mba ndiyage, Manqat Mbomambaqape nøté-zømesimát.  
\q2 Neka ndego no nqánek gende-khofotán. No ndimbula ezoqam nøtézømás, av nqægo, ndigu kopømbaqapé, segéfakház,  
\q2 neka bøi waev mbain ezoqam vøtézømās, av nqægo, ndigu bøi nango segé꞉kewág.  
\q2 Ezoqam ndigu, ezoqam-qa mokho-te ndu꞉gu, ndigu ndingenezoat neka matev soqøsoqa ndizø-matanam, ndigu ndø̀khandí꞉z.   
\q1
\v 19 No ndigu āv qazømbé-akhá nqǽgo, ‘Khøuwa mø̀ndøndáp. Evezøza tegi ezoqam-te, matev mbomambaqape ndǿmatanám.’”   
\p
\v 20 Yesu nqanek manqat gumu-geveam, mbuk sasa ndøtok, mbuk keoge ezoqam nqawa vømbō-etoam, vø̄qom, yaq ezoqa ewaqape, Zu ezoqam-qa guliguli khoev-te gu꞉qonavam, bøi te-te mbá.  
\v 21 Yaq Yesu nømendim manqat ndøngáz, gezø-ein, “Mbumbukiam-qa Manqat nqanek, zo qazoyogem, qægeveam, gè-unimanqatín, nqægo khaiya.”   
\p
\v 22 \x - \xo 4:22 \xt Luk 3:23; Zion 6:42\x*Yaq ezoqa ewaqape, teqa manqat giyogem, sègembøe-gøomém neka nqova zøndáf, teqa manqat mbomambaqape-qa yaq-te. Yaq ndigu gò꞉bevøpém, teqa yaq-te, gi-einim, “Gê, ngenek Zosef-gê yò?”   
\p
\v 23 Yaq Yesu gezø-ein, “No mø̀tenøtén. Manqat ndøgo, ezoqa ndimanqate, no zonǿ-einím. Āv qazonømbé-einím nqǽgo, ‘Mulømula etoam ezoqam, qakeza kha vø̀khæ-khakheinám. Matev kandakanda ndøgo, ni qeiyogem, Kapenaum taon-te qoqo-matønumam, até nqanék-a, qakeza vemiav-te, vø̀matanám.’”   
\p
\v 24 \x - \xo 4:24 \xt Zion 4:44\x*Yaq Yesu nøme gezø-ein, “No unimanqatín nqazø-manqate. Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam, ekeza vemiav-te, ezoqa teqa manqat géyogemák.   
\p
\v 25 \x - \xo 4:25 \xt 1 King 17:1, 7\x*No nqazǿ-manqate: Ilaiza geyagam, ndego Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam, yaq viav misika neka løvøyak siks vikia seke qamat, ta khøuwa-te ndøgo, ngængæm kopoáv gigoam, Izlael manqei-te.  
\v 26 \x - \xo 4:26 \xt 1 King 17:8-16\x*Geté Mbumbukiam Ilaiza ambá av nqǣgo, Izlael ngængæm-tē genø-khofotāv, vømøzǿ-tøkē. Geté ngæmam kopo-te mbá genø-khofotáv, Zalefat taon-te guyagam, Saedon manqei-te, vømømbō-tøke.   
\p
\v 27 \x - \xo 4:27 \xt 2 King 5:1-14\x*Neka ta khøuwa-te ndøgo, Ilaiza Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam gegoam, kha sisi-us ezoqa kopoáv giyagam, Izlael manqei-te. Geté ezoqa kopo khakhævateáv. Sa ndégo tekhakhǽv, Naeman, ndego Silia manqei-ak.”   
\p
\v 28 Ezoqa ndigu, Zu ezoqam-qa guliguli khoev-te giqonavam, nqanek Yesu-qa manqat giyogem, ndigu mbøni zønqosøgím.  
\v 29 Yaq até gindigonem, vemiav bavokhó ginø-ngeatømém. Yaq manqei khavoe-té ginø-ituím. Tiqa vemiav, manqei poyat-té qagoám. Yaq ndigu ambá timø-oginamɨ́n ndǿgo.  
\v 30 Geté Yesu ezoqa ewaqape, sège-keqazotát. Livin-mbá sugumát, vømø̄fakhan. \fig Yesu Aezaya-qa mbuk gegeveam|src="IB-009gr.jpg" size="col" ref="4:16-19" \fig*   
\s1 Yesu ezoqa nqova soqa gembo-ngeatam  
\r (Mak 1:21-28)  
\p
\v 31 Yaq Yesu Kapenaum taon-té genøwáv, Gelili plovins ndøgo, neka Sabat khøuwa-te, ezoqa vømē-zømesim.  
\v 32 \x - \xo 4:32 \xt Met 7:28-29\x*Yaq ezoqam ndigu, teqa manqat giyogem, mbøni zølév. Zapa ndǿgo, ndego Mbumbukiam-qá iz-té neka bazaføgakh-té gene-zømesimát.   
\p
\v 33 Ta guliguli khoev-te ndøgo, ezoqa kopo mø̀ndu꞉goám. Ndego nqova soqa mbøigoám. Yaq ndego kandambaqapé sege-akhá,  
\v 34 “Â? Yésu, Názalet-ak! Gê, qo ni gekha qonígū? Ni ngiænoat-qā qotøndóqav? No mø̀tenøtén, qo gekha ezoqām. Qo Mbumbukiam-gé Ezoqa Ndaføyamba-qapé.”   
\p
\v 35 Yaq Yesu ndego nqova soqa, gèmbøe-khafén, gembo-ein, “Qo manqat tía! Mòqotøndo-fakháq, qo nanda ezoqam-qa mokho-te ndoqotu꞉gu.” Yaq ndego nqova soqa, até gendego, ndego ezoqam, manqei-té genø-ogiú, sasa ndøfakhan. Yaq ge꞉fakhan, ndego teqa kha ngi꞉wateáv.   
\p
\v 36 Yaq ezoqa ewaqape nqova ndafe kandambá. Āv gini-einím nqǽgo, “Ngenek ezoqam. Teqa manqat viní. Andé iz akhae ezoqam-qá manqa manqaté. Taqa bazaføgakh kandambá. Ndego nqova soqøsoqa, manqat mba zømanqaté. Yaq ndigu sègendo-fakhazɨ́n.”   
\p
\v 37 Yesu nqanek matev gego, yaq teqa emanqat sùgumu-panqavøemát, vemivemiav ate qægoam, ta manqei-te ndøgo.   
\s1 Yesu ezoqa kopoav gekhakhæz  
\r (Met 8:14-17; Mak 1:29-34)  
\p
\v 38 Yesu Zu ezoqam-qa guliguli khoev gendo-ivav, yaq Saemon-qá khoev-té genøwáv. Khoev-te ndøgo, Saemon-gu zimpuka, ngusu tatas enqoni mbogoám. Tatas kandambá. Yaq Yesu tøke-qa mboviømém, tuqa yaq-te.  
\v 39 Yaq ndego tuqá avønin-té genø-itán, sasa mo꞉foe, enqoni ndøgo, ivøve manqat vømbō-ein. Yaq enqoni sègembo-navøém. Yaq ndugu até gundigu, gè-itán, ndigu lou vøzø̄ta.   
\p
\v 40 Yaq khøuwa gesinanat, ezoqa ewaqape, ekeza ezoqam, ndigu enqoni vinivinimba qazøgoam, Yesu-té gindu-itúb. Yaq zenda zømbø-awám, vø̄khakheinøvem.  
\v 41 \x - \xo 4:41 \xt Met 8:29; Mak 3:11-12\x*Ezoqa nøme kopoáv, nqova soqøsoqa zøfakhatát. Akhayam-ús. Āv gini-akhaemám nqǽgo, “Qo Mbumbukiam-gé Yó!” Geté Yesu gèzømbe-khafén neka takeáv, manqat nøme ti-einim. Zapa ndǿgo, ndigu nqova soqøsoqa mø̀ndæzøtéz, Yesu, ndego Mesayā.   
\s1 Yesu vemivemiav nøme-te, Mbumbukiam-qa Manqat ge꞉zømesimat  
\r (Mak 1:35-39)  
\p
\v 42 Khøuwa nøme, qænqøovat, Yesu taon tène-iváv. Yaq ezoqam-av manqei-té genøwáv, vømø̄-yakhapus-mokho-mba-ev. Geté ezoqa gèmbovawát. Yaq gi-ometam ndøgo, ndigu keseiwat-qa mbogoám. Manqei nøme-te, ambá géwavák.  
\v 43 Geté Yesu gezø-ein, “No Manqat Mbomambaqape, Mbumbukiam-qa Megeat Matev-qa yaq-te, até vemivemiav nøme-té-a, bàme-zømesím. Mbumbukiam ta zapaya nqánek gende-khofotán.”   
\p
\v 44 \x - \xo 4:44 \xt Met 4:23\x*Yaq Yesu até Zu ezoqam-qa guliguli khoev nøme-té-a, vemiav vinivinimba-te qapuatat, Zudia plovins-te ndøgo, Mbumbukiam-qa Manqat vømē-zømesim.   
\c 5  
\s1 Yesu tegi paev ezoqam, ande gezømbe-akha  
\r (Met 4:18-22; Mak 1:16-20)  
\p
\v 1 \x - \xo 5:1 \xt Met 13:1-2; Mak 3:9-10\x*Khøuwa nøme, Yesu Genesalet kewan\f + \fr 5:1 \ft Nginik kewan-qa iz nøme: Gelili kewán\f* ndøgeg-té geyám. Ezoqa me꞉zømesimát. Ezoqa kopoáv gindupindam. Mbumbukiam-qá Manqat ndø-ewagát.  
\v 2 Yaq pu-te ndøgo, Yesu khagua menas ndøqeív. Voe nqagim ezoqam ndø-asæmém. Ndigu voe ndøsunguzát.  
\v 3 Yaq khagua nøme qa-asæam, Yesu tunuketáo ndǿgo. Ndøgo Saemon-qá khaguá. Yaq gembo-ein, “Elavøqase vø̀ndosøkúz.” Yaq Yesu khagua-té gunu꞉qóm, ezoqa ewaqape Mbumbukiam-qa Manqat sasa me꞉zømesim.   
\p
\v 4 Yesu manqa manqate qamømbøe-navøem, yaq ndego Saemon āv gembøe-eín nqǽgo, “Ananá qazonǿ-tiním, voe vømø̄-nqagem.”   
\p
\v 5 \x - \xo 5:5 \xt Zion 21:3-8\x*Yaq Saemon gembo-qavøiu, “Kándambaqape. Lova seke qapøistat, ni sasae kandá qeigoat. Voe amba niti-nqagimát. Zongøyam kopo ndafeáv. Geté ság, av qo qoqote-ein ndægo, voe ndæ̀nqág.”  
\v 6 Yaq av gi꞉gonem ndægo, zonga kopoav-qapé gizømbe-ndap. Voe ambá vø̄keqavøemɨn.  
\v 7 Khagua nøme-te, voe nqagim ezoqa nøme mø̀ndøbøetám. Yaq ndigu tøke-qa zø-akhá. Yaq gindutinim, zonga khagua menas-té ginø-geabám, até vømøzø̄-tøtøvøbam. Khagua ambá vøzø̄-geovøemɨn.   
\p
\v 8 Yaq Saemon Pita, nqanek matev geqeiv, ndego katuk ndømøkuí, Yesu-qa megemege-te, vømbō-ein, “Evézøza. Noqa avønin-te ndø̀ya᷄. Zapa ndǿgo, no manqa-zapa-us ezoqám.”   
\p
\v 9 Ndego nqanek manqat ge-ein, zapa ndǿgo: Ndego neka ezoqa nøme, te namba gi꞉goam, ndigu nqova ndafe kandambá, zonga kopoav-qape gizømbe-ndap.  
\v 10 Até Zems neka Zión-a, ndigu Zebedi-gi nakheis, Saemon namba gi꞉sasaetam, nqova vøzø̄ndaf.  
\p Yaq Yesu Saemon āv gembøe-eín nqǽgo, “Qo møe ndø̀go᷄. Qo ndakin ambá av nqǣgo, zonga qótakhasāt, geté ezoqa qótakhasát.”  
\v 11 \x - \xo 5:11 \xt Met 19:27\x*Yaq ndigu até gindigonem, khagua neka gigiap ate qægoam, sège-iváv, Yesu sasa mbopaevem. \fig Yesu-qa manqat gimbo-paevem, yaq zonga kopoav-qape gizømbe-ndap|alt="GW" src="GW-072.tif" size="span" ref="5:4-11" \fig*   
\s1 Yesu kha sisi-us ezoqam gekhakheinøvem  
\r (Met 8:1-4; Mak 1:40-45)  
\p
\v 12 Yesu vemiav nøme-te gegoam, yaq ezoqa mø̀ndøgoám. Teqa kha ate qægoam, kha sisi-ús. Yaq Yesu ge-omet, ndego teqa megemege-te, ekeza kha, manqei me꞉laváo, bugug até manqei-té, vømbōviam, “Evézøza. Ambá qokhakheinømbemín. Poev taqagoat, qo kopømbaqapé, toqo-khakheinømbem.”   
\p
\v 13 Yaq Yesu zenda mbøevé, vømbō-ein, “Nqanø̂poév. Qo vø̀-eqeieqei-éq.” Yaq nqova mbaín, ndego ezoqam, kha sisi sègembo-navøém.   
\p
\v 14 \x - \xo 5:14 \xt Lev 14:1-32\x*Yaq Yesu manqa āv gembøe-løvuá nqǽgo, “Ezoqa nøme zø̀-ei᷄n. Geté Mbumbukiam-gé iziz ezoqam-té qonǿqáv, bemø̄qamekh, neka Mbumbukiam-te etoam matev vømø̄go, av Mozes gezømbe-ein ndægo. Yaq ezoqa tìabiti-zøtéz, av nqægo, qo mòqo-eqeieqei-éq.”   
\p
\v 15 Yesu ndego ezoqam mø̀ndøgugú, geté teqa emanqat sège-panqavøemát. Yaq ezoqa kopoáv gindu-okhoam te-te. Ndigu teqa manqat yoge-qa ndøgoám, neka khakhæzat-qa vø̄goam, ndigu enqoni qazøgoam.  
\v 16 Geté Yesu ezoqam-av manqei-té genøwavɨ́n, vømø̄-guligulimin.   
\s1 Yesu kagi ezoqam gekhakheinøvem neka manqa-zapazapa vømbō-evøzam  
\r (Met 9:1-8; Mak 2:1-12)  
\p
\v 17 Khøuwa nøme, Yesu ezoqa Mbumbukiam-qa Manqat ge꞉zømesimat, Felisi ezoqam neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, mø̀ndø-qonavám. Nøme Gelili plovins-té ginduzáv, vemivemiav ate qægoam, neka nøme até Zudia plovins-té-a neka Zelusalem taon-te vøndō-okhoam. Yaq Evezøza Mbumbukiam-qa bazaføgakh, enqoni-us ezoqam khakheinøvem nonqo, mø̀ndøgoám, Yesu-te.   
\p
\v 18 Yesu ezoqa ge꞉zømesimat, yaq ezoqa nøme tinduzáv ndǿgo. Kagi ezoqam ndø-eqeitavún. Ambá khoev mokho-té ginø-ndafemɨ́n, Yesu-qa megemege-te vō꞉veemɨn.  
\v 19 Geté ndigu nakhoa qeiviáv, vǿe-ōz. Zapa ndǿgo, ezoqa khàpumu-khouwéz. Yaq até gindigonem, khoev ová ginøqavíg, yaq ova ndo꞉go, ma Yesu ge꞉qotam, nqa vømø̄-løozem. Yaq ndego ezoqam sège-føløtøvém, kita-ús, ezoqa ewaqape-qa livin-te, Yesu-qa megemege-te.  
\v 20 \x - \xo 5:20 \xt Luk 7:48; Isa 43:25\x*Yesu tiqa unimanqatin geqeiv, yaq ndego ezoqam āv gembøe-eín nqǽgo, “Nǿfu! Qoqa manqa-zapazapa, mø̀ndøqa-navøém.”   
\p
\v 21 Yaq Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka Felisi ezoqam, nqanek manqat giyogem, ndigu āv ginibónd nqǽgo, “Gekha ezoqâm ngenek, Mbumbukiam-qa iz ngengenøitit? Ezoqam-qa manqa-zapazapa, Mbumbukiam yakhapús, ndezø-evøzam.”   
\p
\v 22 Yesu é-møndæ-otév, av ndigu gi꞉matavupat. Yaq gezø-ein, “Zo gekha zapâ, zoqa mbøni-te av ndøzøte-matavupit?  
\v 23 Gê, gekha manqât ndøgo, føgakh mbain? Ndǿgò, no ngenek ezoqam tæmbo-ein, ‘Qoqa manqa-zapazapa mø̀ndøqa-navøēm,’ o ndǿgò, tæmbo-ein, ‘Mòqo-itán, neka okho vø̄ngaz’?  
\v 24 \x - \xo 5:24 \xt Zion 5:8\x*Geté no ndakin nøtézømás, Ezoqam-ge Yo, bazaføgakh nqambôgó, ezoqa manqa-zapazapa tezø-evøzam, nqanek manqei-qape-te.”  
\p Yaq Yesu ngenek kagi ezoqam, āv gembøe-eín nqǽgo, “No nqataqá-manqate. Mòqo-itán, kita vø̄khazo, khoev-te sasa ndøqav.”  
\v 25 Yaq nqova mbaín. Ndego ezoqa ewaqape-qa bøi-te, sège-itán, kita vø̄khazo, khoev-te sasa ndøwav. Mbumbukiam-qa iz até go꞉-eqatát, gemat.  
\v 26 Yaq ezoqa ewaqape, nqova ndafe kandambá. Mbumbukiam-qá iz ndø-eqaném. Yaq āv gini-manqatát nqǽgo, “Ni nqægo khaiya, matev viní qaziqeivim.”   
\s1 Yesu Livai gembo-akha, tembopavat  
\r (Met 9:9-13; Mak 2:13-17)  
\p
\v 27 Taqa zita-te, Yesu vemiav ge꞉-ivavtat, ndego teks moni upøgim ezoqam ndø-omét. Teks upøgim khoev-qase mokho-té gunu꞉qotám. Teqa iz Livái.\f + \fr 5:27 \ft Livai, iz nøme Metiú.\f* Yaq Yesu āv gembøe-eín nqǽgo, “No qonøndó-páev.”  
\v 28 Yaq Livai até gendego, vømbōpaev. Gigiap ate qægoam, sège-iváv.   
\p
\v 29 Yaq Livai lou kandambaqape ndølóg, ekeza khoev-te. Yesu mbokhanakhanákh. Teks moni upøgim ezoqam neka ezoqa nøme kopoáv, teqa lou loge-te gindupindam.  
\v 30 \x - \xo 5:30 \xt Luk 15:1-2\x*Yaq Felisi ezoqam neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, ndigu Felisi ezoqam-te ginøzaz, qaqa ndøgoném, Yesu-gi paev ezoqam-te, gizø-ein, “Gekha zapâ, zo teks moni upøgim ezoqam neka manqa-zapazapa-us ezoqam namba, ibøkha nqazøte-izit neka lou namba nqazøte-loget?”   
\p
\v 31 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Ezoqam ndigu enqoni mbain ndigu, ndigu mulømula etoam ezoqam mbain tøgoat, kopømbá. Geté enqoni-us ezoqam bezøgó, mulømula etoam ezoqam.  
\v 32 No ambá av nqǣgo, ezoqa eqeieqei akhayam-qa nøgeavūn, tiqambuz. Geté no manqa-zapazapa-us ezoqam akhayam-qa nøgeavún, vøndó-qambūz.”   
\s1 Yesu lou logemav matev-qa yaq-te gimbøe-bevøpem  
\r (Met 9:14-17; Mak 2:18-22)  
\p
\v 33 Ezoqa nøme, Yesu āv gimbøe-einím nqǽgo, “Zion-gi paev ezoqam, lou logemav matev ndøgoatún, vø̄guligulimatun. Até Felisi ezoqam-gi paev ezoqám-a, vø̄goatun. Geté qogi paev ezoqam, matev av nqægo gonemáv. Ndigu lou sège-logatún, neka ibøkha vø̄-izumatun.”   
\p
\v 34 \x - \xo 5:34 \xt Zion 3:29\x*Yaq Yesu yaya zø-etá, taqa yaq-te, gezø-ein, “Ge zô ndozo-matavap, ezoqa sæva te-okɨ, yaq zifuap lou loge-te tekhatob, ndigu zifuap kopømbâ, lou logemav matev ndø̄gonem, ndego ti namba ti꞉goat? Āv taoká. Ndigu lou logemav matev gégonemák.  
\v 35 Geté khøuwa ndø̀fakház. Yaq ndego ezoqam, sævam ge-okɨ, ndø̀ndafém, ti namba nde꞉go. Yaq tegi zifuap lou logemav matev, ta khøuwa-te ndǿgo tinígoát.”   
\p
\v 36 Yaq Yesu yaya nøme zø-etá, gezø-ein, “Ezoqa kopømba mbaín, ndabua ndakinak tekeqa, yaq ta mbewat ndøgo, nqawønege ndabua-tē gemǿtøkē. Zapa ndǿgo, av toqotego nqægo, yaq ndabua ndakinak segemǿ-soqá, neka ndabua mbewat ndakinak gemǿ-kopømbayák, nqawønege ndabua namba.   
\p
\v 37 Neka ezoqa kopømba mbaín, waen ndakinak, awenege søvakha ngusum-te te-ewa. Zapa ndǿgo, awenege søvakha ngusum-te toqo-ewa, yaq waen tøpopon, ndigu gékeqáz. Yaq waen vǿqouvøēm, neka søvakha ngusum vǿsoqoēz.  
\v 38 Geté waen ndakinak, søvakha ngusum ndakinak-té qotúqóuz.   
\p
\v 39 Geté unimanqatín, gekha ezoqām ndigu, waen awenege gi-izumatun, ndigu waen ndakinak gèzømbo-qasiín. Ndigu āv gini-einimín nqǽgo, ‘Qanimav ndǿgo, awenege.’”   
\c 6  
\s1 Yesu ndego kawá, Sabat khøuwa  
\r (Met 12:1-8; Mak 2:23-28)  
\p
\v 1 \x - \xo 6:1 \xt Deut 23:25\x*Sabat khøuwa nøme, Yesu ekeza paev ezoqa namba, khae mokho-té gunu꞉-apát. Yaq tegi paev ezoqam, wit nanga ndøvingisømém, sasa ndøtitisam, tag vø̄khofovøem, mokho sasa ndølouz.  
\v 2 \x - \xo 6:2 \xt Zion 5:10\x*Yaq Felisi ezoqa nøme, tiqa matev giqeivim, ndigu āv gizømbe-eín nqǽgo, “Gekha zapâ, zo wit nanga ndozo-vingisumit? Khafeáp nanda, Sabat khøuwa-te sasae av nqægo toqogot.”   
\p
\v 3 \x - \xo 6:3 \xt 1 Sam 21:1-6\x*Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Ge zô, emanqat mozó-geveømem, av Deivid ge꞉matanam, tegi ezoqam namba, ifi qazøvin?  
\v 4 \x - \xo 6:4 \xt Lev 24:5-9\x*Mbumbukiam-qá khoev-té genø-ón, flawa vømøndō-upøzo, ndigu lou-qase-te go꞉-abam, Mbumbukiam-gi, yaq sasa ndølouz, neka ndigu ezoqam, te namba gi꞉goam, vøzø̄-etoam. Matev av nqægo khafeáp. Mbumbukiam-gí iziz ezoqam mba zø-mboqoatám, nginik flawa tilouzat.” \f + \fr 6:4 \ft Deivid av ge꞉matanam ndægo, yaq ezoqa teqa matev, soqain veweáv. Yaq nakémbá, Yesu teqa yaq-te, nqanek manqat ge-ein.\f*   
\p
\v 5 Yaq Yesu gezø-ein, “Ezoqam-ge Yo, ndego kawá. Sabat khøuwa, ndégo teno-kawaevát.”   
\s1 Yesu ezoqam pingim qambowau, gekhakheinøvem  
\r (Met 12:9-14; Mak 3:1-6)  
\p
\v 6 Sabat khøuwa nøme, Yesu Zu ezoqam-qa guliguli khoev-te gemat, ezoqa ge꞉zømesimat, ezoqam mø̀ndøgoám. Teqa nakeamo pingim, gèmbowaú.  
\v 7 Yaq Felisi ezoqam neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, Yesu bøi mba mbøeveém, ndego ezoqa peté-khakheinøvēm penømakhaya, Sabat khøuwa-te. Zapa ndǿgo, ndigu Yesu manqa ovøyam-te vee-qa mbogoám.  
\v 8 Yesu é-møndæ-otév, ndigu ande gekha me mbómatavupam. Yaq ndego ezoqam, pingim qambowau, āv gembøe-eín nqǽgo, “Qoté-itān. Yaq ezoqa ewaqape-qá megemege-té qoqonǿ-itán.” Yaq ndego ge-ìtān, sasa ndøwav, ezoqa ewaqape-qa megemege-te vømø̄-itan.   
\p
\v 9 Yaq Yesu ndigu Felisi ezoqam neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam gezøbevap, “Ge zô, ndozo-matavap. Gekha matêv ndøgo, Sabat khøuwa-te toqogo, kopømba? Ndǿgò, matev eqeieqei toqogo, o ndǿgò, manqa-zapa toqogo? Ndǿgò, ezoqa toqo-khandi꞉v, o ndǿgò, teqa yage toqongiu?”   
\p
\v 10 Yaq Yesu sège-qambuním, ezoqa ewaqape vø̄zømet, yaq pingim wau ezoqam gembo-ein, “Pingim qoté-ovøyām.” Yaq ndego ezoqam, pingim gè-ovøyám. Sègembo-eqeieqeí.   
\p
\v 11 Yesu matev av ge꞉matanam, yaq Zu megetapak, qaqa kandambá gigonem, neka yakhapus mokho-mba gibond, “Ni ngenek gekhā zimbógonēm?”   
\s1 Yesu tegi u-anim tuelv gevevesam  
\r (Met 10:1-4; Mak 3:13-19)  
\p
\v 12 Ta khøuwa-te ndøgo, khøuwa nøme, Yesu manqei poyat-té genøqavíg, vømø̄-guligulim. Yaq lova seke qamat, Mbumbukiam-té genø-akhaemát.  
\v 13 Yaq qanaqanus qandopave, ndego ekeza paev ezoqam ndømøváb, ezoqa tuelv vø̄vevesam. Ndigu ezoqa tuelv, u-anim zø-akhá.   
\p
\v 14 Ezoqam gevevesam ngínik: Saemón. Iz nøme gembo-akha, Pitá. Neka tege eveqase Endlú. Neka nøme Zéms, neka Zión, neka Filíp, neka Batolomeú,  
\v 15 neka Metiú, neka Tomás, neka Zems nømē. Ngenek Zems, Alfius-gé yó. Neka Saemōn nømē. Ngenek Saemon, Zelot ezoqam ndøgoám.  
\v 16 Nøme Zudás. Ngenek Zems-gé yó. Neka nøme Zudas Iskaliót. Ezoqam ndégo, vaev-te Yesu tegi qaqa ezoqam-qa zenda-te geve.   
\s1 Yesu Mbumbukiam-qa Manqat ge꞉zømesimat neka enqoni-us ezoqam vø̄khakheinøvemat  
\r (Met 4:23-25)  
\p
\v 17 Yesu tegi u-anim namba, manqei poyat-te ginduvis, yaq manqei gev-te gimøwan, tegi paev ezoqa nøme kandambá gindupindam. Neka ezoqa nøme kopoáv, Zudia plovins-té ginduzáv, vemivemiav ate qægoam, neka Zelusalem taon-te vøndōzav. Até ndøgó-a, Taya neka Saedon taon avønin, ndaola-te ndøgo, vøndōzav.  
\v 18 Ndigu tindi-okhoám ndǿgo, Yesu-qa manqat ndǿyogém neka vǿkhakhǣz, ndigu enqoni qazøgoam. Yaq ezoqam ndigu nqova soqøsoqa gizømbu-goam, Yesu vø̄khakheinøvem.  
\v 19 Ezoqa ewaqape, Yesu kha khanøzam-qa mbogoám. Zapa ndǿgo, bazaføgakh ndofakhatám te-te, ezoqa ewaqape vø̄khakhæz.   
\s1 Gekha ezoqâm ndigu, khanakhanakh tøzøgoat, neka gekha ezoqâm ndigu, tisoqoez  
\r (Met 5:1-12)  
\p
\v 20 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam ndøwabám, gezø-ein,  
\q1 “Zo khanakhanakh mbá qanegó, zo gigiap-av ezoqam.  
\q2 Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-qa Megeat Matev, zoqá.   
\q1
\v 21 \x - \xo 6:21 \xt Veve 7:16-17; Psa 126:5-6; Isa 61:3\x*Zo khanakhanakh mbá qanegó, zo ndakin ifi ndøzøvinam.  
\q2 Zapa ndǿgo, zo ndø̀zø-ewéz.  
\q1 Zo khanakhanakh mbá qanegó, zo ndakin ndozo-eivam.  
\q2 Zapa ndǿgo, zo khanakhanakh møzǿ-asøtáv.   
\p
\v 22 \x - \xo 6:22 \xt Zion 15:19; 16:2; 1 Pita 4:14\x*Unimanqatín, zo khanakhanakh mbá qanegó, zo Ezoqam-ge Yo zapaya ndisanqaza neka ndøzømbo-qasi꞉v neka zoqa manqat ndiponqom neka zoqa iz ndingenøiwat.  
\v 23 Matev av nqægo tøfakhan, yaq sègekhóum, neka gè-ogiám. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam yaq-fia mø̀ndøzømbø-nøzá, yan-te nqo꞉go. Matev ndøgo, zo-te ndimatanam, até kopó, av tigi atanakha-zapazapa-za, Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam-te gi꞉matønumam.   
\q1
\v 24 Geté zo, mòzo-soqoéz, gigiap kopoav ezoqam.  
\q2 Zapa ndǿgo, zo yage eqeieqei mòzotumu-ndapém. Nøme mbaín.   
\q1
\v 25 Neka zo, mòzo-soqoéz, zo ndakin lou ndøzø-ewezat.  
\q2 Zapa ndǿgo, zo ifi møzǿvinám.  
\q1 Neka zo, mòzo-soqoéz, zo ndakin khanakhanakh mba ndøzø-asøtøve.  
\q2 Zapa ndǿgo, zo mbøni vaev-té qazó-waniapát neka zó-eivumát.   
\p
\v 26 Neka zo, mòzo-soqoéz, ezoqa ewaqape zoqa iz ndi-eqawat. Matev ndøgo, zo-te ndimatanam, ndøgo até kopó, av tigi atanakha-zapazapa-za, khokho Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam-te gi꞉matønumam.”   
\s1 Zogi qaqa ezoqam-te, kuku bezøgó  
\r (Met 5:38-48; 7:12a)  
\p
\v 27 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Geté zo ezoqam, zo noqa manqat nqazoyoge, no nqazǿ-manqate: Zo kuku bezøgó, zogi qaqa ezoqam-te. Neka matev eqeieqei zømatanám, ti-te ndigu, zo ndisanqaza.  
\v 28 Ezoqa tiqa manqa manqat-te, zo soqain-te ti-abumat, yaq zo āv qane-guligulím: Mbumbukiam matev eqeieqei bezø-matanám. Neka gèzø-guligulím, ndigu zo yage føgøføgakh ndizø-etoam.   
\p
\v 29 Ezoqa tømøi teqatøkub, yaq sège-qambúq, yaq betaqā-tøkub. Neka ezoqa qoqa ndabua tendap. Ság! Até ndabua nømé-a, bèndáp.   
\p
\v 30 Gekha ezoqām ndego, gigiap-qa teqaviam, sègembo-etoám. Neka gekha ezoqām ndego, qoqa gigiap sa tendap, nqawa ndape-qa ndø̀go᷄.  
\v 31 \x - \xo 6:31 \xt Met 7:12\x*Gekha matēv ndøgo, zo ndøzøpoev, ezoqa zo-te timatønumat, zo matev āv tozozømbé-matønumát.   
\p
\v 32 Zo kuku ti-te mba tøzøgoat, ndigu zo-te kuku ndøzøgo, yaq ge zô ndozo-matavap, zoqa matev vinî? Eqeieqei-qapê? Āv taoká. Até manqa-zapa-us ezoqám-a, kuku ndøzø̂gó, ti-te ndigu, kuku ndøzøgo.   
\p
\v 33 Neka ge zô ndozo-matavap, zo matev eqeieqei ti-mba ndigu tozozø-goat, ndigu matev eqeieqei ndimatanam zo-te, yaq zoqa matev vinî? Eqeieqei-qapê? Āv taoká. Até manqa-zapa-us ezoqám-a, matev āv tinigoatún.   
\p
\v 34 Neka ge zô ndozo-matavap, zo gigiap ti-mba ndigu tozozø-etoumat, zo ndøzøte-zøtezat, ndigu nqawa ndø̀zø-qavøiū, yaq zoqa matev vinî? Eqeieqei-qapê? Āv taoká. Até manqa-zapa-us ezoqám-a, gigiap mø̀ndø-etoumatún, yaqyaq-a. Yaq ndigu gigiap ate ndægo, nqawa tonqogim-qa ndøgonemɨ́n.   
\p
\v 35 Geté, zo kuku bezøgó, zogi qaqa ezoqam-te. Neka matev eqeieqei zømatanám. Gigiap yaq-mbá segezø-etoám. Neka nqawa qavøiwat-qa ndø̀go᷄. Zo av tøzøte-matønumat ndægo, zo yaq-fia kandambaqape ndòzomø-ndapém. Yaq Mbumbukiam, ndego Eqeiwat-Qape, zo ekeza nakheis mé꞉zǽb. Zapa ndǿgo, até ndegó-a, matev eqeieqei zømatønumatún, ndigu ike manqat manqatemav ndigu neka ndigu ezoqa soqøsoqa.  
\v 36 Ezoqa nøme-te, tanakh bezøgó, av zoge Zøve yan-te ngo꞉go, tanakh ndømbøego.”   
\s1 Ezoqa nøme ndøvøozòa᷄t  
\r (Met 7:1-5)  
\p
\v 37 \x - \xo 6:37 \xt Met 6:14\x*Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Zo ezoqa nøme ndøvøozòa᷄t. Yaq Mbumbukiam até zó-a gévøozoák. Neka ndømanqàte᷄, av nqægo, ezoqa nøme ndigu ùnime꞉-soqøsoqoezām. Yaq Mbumbukiam até zoqá yaq-té-a, av nqægo gé-einák. Ezoqam-qa manqa-zapazapa, sà bezømbo-naváp. Yaq Mbumbukiam até zoqá manqa-zapazapá-ya, segembøé-navøém.  
\v 38 \x - \xo 6:38 \xt Mak 4:24\x*Gè-etoám, ezoqa nøme-te. Yaq Mbumbukiam zo ndø̀zø-etoám. Kandambá gezømbé-etoám. Kopømba ande av lou ndægo, ezoqa ava-te tenqeitavet, gétøvøgimít, vømǿtøvā, neka vømǿ-qoqovøēm. Av ezoqa tozozømbe-etoumat, zo Mbumbukiam āv tezømbé-etoám.”   
\p
\v 39 \x - \xo 6:39 \xt Met 15:14\x*Yaq Yesu yaya zø-etá, gezø-ein, “Bøi waev mbain ezoqam, kopømba mbaín, bøi waev mbain ezoqa nøme te-itu. Av tægoat ndægo, yaq ndigu ezoqa menas, manqei ozu-te até sugumú-o꞉áz.  
\v 40 \x - \xo 6:40 \xt Met 10:24-25\x*Paev ezoqam kopømba mbaín, tege nømendim ezoqam teløvuam. Geté gekha ezoqām ndego, nømendim matev ate ndægo tumundap, ndego āv tenégoát, av tege nømendim ezoqam nde꞉go.   
\p
\v 41 Gekha zapâ, qafu-qa bøi-te, kupuk-qase ndoqoqeivi, getē tae-qape ndøgo, qakeza bøi-te nandaqa-genøe, qo qeivupāv?  
\v 42 Gekha zapâ, qafu av ndoqombøe-manqate, ‘Nǿfu, kupuk-qase bøi-te nandaqa-genøe, nøtaqālīv,’ getē qakeza bøi-te nandav, qo tae-qape qeiviâv, nandaqa-genøe? Qo khavozam ezoqám. Bugukhokhof nándav, toqólív, tae-qape, qakeza bøi-te nandaqa-genøe, eqeieqei voqókewāg. Yaq váev qafu-qa bøi-te, kupuk-qase ndøugu, toqoliv.”   
\s1 Tae nanga eqeieqei o soqain toqoqeiv, yaq soqoté-qatéq, av nqægo, tae ndøgo eqeieqeī o soqain  
\r (Met 7:16-20; 12:33-35)  
\p
\v 43 Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Tae eqeieqei, nanga soqøsoqa géviamák. Neka tae soqain, nanga eqeieqei géviamák.  
\v 44 Tae nanga toqoqeiv, yaq soqoté-qatéq, tae ndøgo eqeieqeī o soqain. Bøning fakiafakia-us-te, kopømba mbaín, nanga mbomømboma, kopømba ande av fig ndi꞉gu, toqo-vingisam. Neka khouwe-khouwe-te ndøgo, kopømba mbaín, gleips toqo-løvus.  
\v 45 Yaq matev até kopó. Ezoqa eqeieqei, matev eqeieqei ndøgoatún. Zapa ndǿgo, teqa mokho-te, matavap eqeieqei mbøigú. Geté ezoqa soqaqape, matev soqøsoqa ndøgoatún. Zapa ndǿgo, teqa mokho-te, matavap soqøsoqa mbøigú. Unimanqatín. Gekha matavāp ndøgo, ezoqam-qa mokho-te qamømbo-tøva, ndego ndǿgo témanqatát.”   
\s1 Khoev puanam matev menas-qa yaya etæ manqat  
\r (Met 7:24-27)  
\p
\v 46 \x - \xo 6:46 \xt Met 7:21\x*Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Gekha zapâ, no Evezøza ndozonø-akhayam, getē matev gonemāv, av no nqazømbe-manqate?  
\v 47 Gekha ezoqām ndego, no-te tendowav, noqa manqat vǿ-ewāg, neka o-mba vó꞉ndāp, no nøtézømás, ndego andē gekha ezoqām.  
\v 48 Ndego ezoqam, kopømba ande av ndé꞉go, khoev manqei føgakh-te gewev. Uk ge-asøzam, até pakoa-té. Yaq khouwat qandowav, khamøe qando-okhoam, ndøgo kopømba mbaín, tønqonaz. Zapa ndǿgo, khoev føgakh-qapé qawevam.  
\v 49 Geté gekha ezoqām ndego, noqa manqat sa te-ewagat, gete o-mba ndapeav vǿgoāt, ndego kopømba ande av ndé꞉go, khoev qoq-te gewev, uk sa go꞉føløzam. Yaq khouwat qandowav neka khamøe qando-okhoam, sègemø-khawá. Khoev ùnime꞉-ngiú.”   
\c 7  
\s1 Yesu Lom nakhag kawa ezoqam-ge sasae ezoqam gekhakhæv  
\r (Met 8:5-13)  
\p
\v 1 Yesu teqa nømendim manqat qamømbøe-navøem, ezoqam-te, yaq Kapenaum taon-té genøwáv.  
\v 2 Ta vemiav-te ndøgo, Lom nakhag kawa ezoqam mø̀ndøgoám, neka ndego sasae ezoqam vømbōgoam. Te-te ndego khafuat kandambá. Ndego sasae ezoqam, enqoni mbogoám, ambá vø̄nanimin.  
\v 3 Yaq ndego nakhag kawa ezoqam, Yesu-qa yaq-te manqat ge-ewag, ndego Zu megetapak ndøkhofotáz, te-te. Yesu āv gimbøé-einím nqǽgo: Bètøndowáv, tege sasae ezoqam vǿkhakheinøvēm.  
\v 4 Yaq ndigu Yesu-te gi-apat, gimøfakhaz, gèmømbo-viømém. Viam kandambá gigonem, vømbō-einim, “Qombótøké, ngenek nakhag kawa. Ndego ezoqa mbomambaqapé,  
\v 5 neka ndego poev kandambá, ni Zu ezoqam-te. Niqa guliguli khoev giwevem, moni ndégo te-áb.”   
\p
\v 6 Yaq Yesu namba me꞉záv. Khoev gi꞉khatoat, ndego nakhag kawa ezoqam, zifuap ndokhofotáz, teqa manqat vømømbō-einim, av nqægo, “Khanánqa. Ság. Noqa khoev-te ndòqa᷄v. No ezoqa eqeieqeí mbá, noqa khoev-te toqotøndo-oq.  
\v 7 Yaq nakémbá, no nøkezan okhoeáv qo-te. Geté manqat mba qó-eín. Yaq noge sasae ezoqam segé-khakhǽv.  
\v 8 Até nó-a, no ezoqam-qá mokho-té qatu꞉gú. Neka no mokho-te, nakhag ezoqam mu꞉gú. Ndigu ezoqa kopo tæmbo-ein, ‘Vø̀qāv’, yaq ndego segéwáv. Neka ezoqa nøme tæmbo-ein, ‘Mòqotøndoqāv’, yaq ndego segendówáv. Neka noge sasae ezoqam tæmbo-ein, ‘Mòqo-matanām, nqanek’, yaq ndego segé-matanám.”\f + \fr 7:8 \ft Ndego nakhag kawa ezoqam nqanek manqat ge-ein, zapa ndǿgo: Ndego mø̀ndø-unimanqatín, av nqægo, Yesu ta enqoni ndøgo, ivøve manqat tembo-ein, yaq ndøgo segé-iváv.\f*   
\p
\v 9 Yesu nqanek manqat ge-ewag, yaq nqova mbondáf. Yaq gèndoqambún, ndigu ezoqa bawan-qape gimbopavam, vøzø̄-ein, “No nqazǿ-manqate. No nqanek Izlael bawan mokho-te, unimanqatin matev qeiviáv, av ngenek bawan vini-ak nge꞉-unimanqatinat.”   
\p
\v 10 Yaq ndigu u-anim, nakhag kawa-qa khoev-te giqavaz, ti-ometám ndǿgo, ndego sasae ezoqam, mø̀ndø-khakhǽv.   
\s1 Yesu ngæmam-ge yo gekhandi꞉v  
\p
\v 11 Khøuwa nøme, Yesu taon nøme-té genømát. Ta taon-qa iz, Naín. Ekeza paev ezoqam neka ezoqa nøme bawan-qapé namba me꞉-apát.  
\v 12 Yaq nqáe! Taon uta mboqog ge꞉khatobat, ezoqa løvøte ezoqam ndø-eqeitavún. Taon-té gindu-fakház. Ndego ezoqa ndakinák. Tegu evo ngæmám. Zivis gèmbonaním, neka ndugu nakheis nøme mbaín. Taon-ak kopoáv, ngæmam namba gi꞉geavun.  
\v 13 Yaq Evezøza ngunuk sævam gu-omet, ndego tanakh mbogó, gumbo-ein, “Qo ndø̀-ei᷄v.”  
\v 14 Yaq Yesu tenøwáv ndǿgo, løvøte ezoqam-qa kumøkuma vømø̄khanaz. Yaq ezoqam ndigu, gi-eqeitam, sègewán. Yaq Yesu até gendego, ndego løvøte ezoqam, āv gembøe-eín nqǽgo, “Ndáe! No nqataqá-manqate. Mòqo-khandí꞉q.”  
\v 15 \x - \xo 7:15 \xt 1 King 17:23; 2 King 4:36\x*Yaq ndego sègeqóm, manqa manqate vø̄ngaz, yaq Yesu ndego ezoqam, evo nqawa sasa mbo-etoam.   
\p
\v 16 \x - \xo 7:16 \xt Luk 1:68\x*Yaq ezoqa ewaqape, nqanek matev giqeivim, ndigu møe ndøgoném, neka Mbumbukiam-qa iz vø̄-eqanem. Āv gini-einím nqǽgo, “Mbumbukiam-gé manqa vevezam ezoqam kandambaqape ndøfakhán, ni mokho-te. Mbumbukiam ni-te tøke-qa ndowáv, ni tegi ezoqam.”  
\v 17 Yaq nqanek manqat, Yesu-qa yaq-te, Zudia plovins-te ndøgo neka manqei-manqei ate qægoam, avøavun qagoat, sùgumu-panqavøemát.   
\s1 Zion, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, tegi paev ezoqam, Yesu-te gekhofotaz  
\r (Met 11:2-19)  
\p
\v 18 Zion, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, tegi paev ezoqam, matev ate ndægo gi꞉-ometem ndøgo, Yesu gematønumat, yaq ndego ekeza paev ezoqa menas zø-akhá.  
\v 19 \x - \xo 7:19-20 \xt Psa 40:7; Mal 3:1; Veve 1:8\x* Yaq Yesu-té genø-khofotáz. Āv gimømbøé-bevøpém nqǽgo, “Gê, ezoqam qô, Mbumbukiam ge꞉manqatam, tendo-khofotav? Ó, ezoqa vini-qa nitó-kewagāt?”   
\p
\v 20 Yaq Yesu-te gimøfakhaz, gimbo-einim, “Ni Zion, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, ndokhofotán. Qo nitaqá-bevøpém: Gê, ezoqam qô, Mbumbukiam ge꞉manqatam, tendo-khofotav? Ó, ezoqa vini-qa nitó-kewagāt?”   
\p
\v 21 Ta khøuwa-te ndøgo, ndigu ezoqa menas gigeavun, Yesu ezoqa kopoáv gekhakheinøvem. Ndigu enqoni bugug vinivinimba zøgoám neka nøme ndigu, nqova soqøsoqa vøzømbū-goam. Neka bøi waev mbain ezoqa kopoáv, bøi waev vøzø̄-etoam.  
\v 22 \x - \xo 7:22 \xt Isa 35:5-6; 61:1; Luk 4:18\x*Yaq Yesu ndigu Zion-gi paev ezoqam gezø-qavøiu, “Zion-te nqawa tozovesez, yaq āv qazømømbøé-einím, av zo manqat nqazøte-yoge neka matev nqazøte-qeivi. Ezoqam ndigu, bøi waev mbain qagoam, ndakin gèkeogé. Neka ezoqam ndigu, kagi gigoam, ndakin gè-okhó. Neka ezoqa ndigu, kha sisi-us gigoam, kha sisi mø̀ndøzø-navøém. Neka ezoqa ndigu, gea kandøgeap gigoam, ndakin gèyogé. Neka ezoqa ndigu, gipakhaetat, nango mø̀ndø-khandí꞉z. Neka gigiap-av ezoqam, Mbumbukiam-qá Manqat Mbomambaqape ndøyogé.  
\v 23 Neka gekha ezoqām ndigu, no-te nakeapav ndigu, ndigu khanakhanakh mbá giabitigú.”   
\p
\v 24 Zion-gi manqa upøgim ezoqam gi꞉qavaz, yaq Yesu Zion-qa yaq-te manqa manqate ndøngáz, ezoqa ewaqape-te, gezø-ein, “Gê, zo Zion-te qazo-apat, leg-av manqei-te ndøgo, zo gekha qeivi-qa zó-apat? Gê, zo ezoqa omete-qa zó-apat, ndego kopømba ande av gagayag ndægo, sa tøpovøemet, yaq vǿepovēt, yaq vǿepovēt, khamøe sa tøqambuvøemet?  
\v 25 O gê, qazo-apat, zo ezoqa ndabua eqeieqei uzap omete-qa zó-apat? Nqáe! Ezoqa ndabua eqeieqei ndi-uzap neka gigiap kopoav si ndøzøwag, ndigu kawa ezoqam-qá khoev-té giyageáp.  
\v 26 \x - \xo 7:26 \xt Luk 1:76\x*Geté zonømbé-einīm. Zo gekha qeivi-qa zó-apat? Mbumbukiam-gê manqa vevezam ezoqam omete-qa zó-apat? Unimanqatín. Ndego Mbumbukiam-gé manqa vevezam ezoqám. Geté no nqazǿ-manqate. Ndego Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam ate ndi꞉gu, mø̀ndø-løvubám.  
\v 27 \x - \xo 7:27 \xt Mal 3:1\x*Zapa ndǿgo, ezoqam ngének, teqa yaq-te Mbumbukiam-qa Manqat av nqæpeawap nqægo,  
\q1 ‘Nqáe! Noge u-anem notó-khofotáv, qoqa megemege-te.  
\q1 Ndego nakhoa møqá-khakheinám.’   
\p
\v 28 No nqazǿ-manqate. Zion, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, ndego kandambaqapé. Ndego ezoqa ewaqape, nqanek manqei-qape-te gifakhatat, mø̀ndø-løvubám. Geté até ezoqa khasøkhasís-a, Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te, ndigu Zion mø̀ndø-løvu꞉mém.”   
\p
\v 29 \x - \xo 7:29 \xt Luk 3:12\x*Ezoqa ewaqape, nqanek manqat giyogem, mø̀ndø-unimanqatiním, av nqægo, Mbumbukiam-qa matev eqeieqeí. Até ndigú-a, teks moni upøgim ezoqam. Ibøkha iz sùgumu-upøgimát, Zion gezø-etoam.  
\v 30 \x - \xo 7:30 \xt Met 21:32\x*Geté Felisi ezoqam neka Mozes-qa guguna manqat zøtezat ezoqam, ndigu Mbumbukiam-qa matavap gè-ogiím, tiqa yaq-te ge꞉pøoa, te-te tiqambuz. Neka ndigu gèzømbo-qasí, Zion ibøkha iz tezø-etoam.   
\p
\v 31 Yaq Yesu gezøbevap, “Gê, nginik ezoqam, ndakin ngiyage, andé gekha me nøtékhamās? Nginik ande gekhâm?  
\v 32 No nakheis nøtékhamás, maket manqei-te ndi-otam. Ndigu yaqyaq-a, āv gini-akhayám nqǽgo, ‘Ni zo pøinda nizø-khambøemám. Khanakhanakh-ús. Geté zo ogipøteáv. Neka ni osombo ouv nizø-qaqaemám. Geté zo eivøpøteáv.’   
\p
\v 33 Zó-a, até kopó. Gekha matēv ndøgo, zo ndozoqeivi, zo khanakhanakh mbaín. Zion ndego ibøkha iz etoam ezoqam gefakhan, lou logemav matev gegoam, neka waen izumav vø̄goam, yaq zo āv qazøte-manqatám nqǽgo, ‘Ngenek nqova soqa mbøigú.’  
\v 34 \x - \xo 7:34 \xt Luk 15:2\x*Geté ndakin Ezoqam-ge Yo gefakhan, ngenek lou mø̀ndø-logatún, neka waen vø̄-izumatun. Yaq zo āv qazøte-manqaté nqǽgo, ‘Ngenek ezoqam zøté-ometām! Lou loge møqǽ, neka waen izam møqǽ. Neka ngenek teks moni upøgim ezoqam neka manqa-zapazapa-us ezoqam-gí zifú.’   
\p
\v 35 Zo av nqægo ambá qazøte-manqaté. Geté ezoqam-qa matev toqoqeiv, ndøgo Mbumbukiam-qa matavap loloakh-te ndøndo-fakhate, yaq soqoté-qatéq, av nqægo, Mbumbukiam-qa matavap loloakh, unimanqatín.”   
\s1 Manqa-zapa-us sævam, Yesu-qa zenda tokhotapak-te, tae et sisip mbomambaqape guoqouz  
\p
\v 36 Khøuwa nøme, Felisi ezoqam, Yesu lou loge manqat mbo-eín, teqa khoev-te. Yaq Yesu tenøwáv ndǿgo, lou vømø̄log.  
\v 37 \x - \xo 7:37 \xt Met 26:7; Mak 14:3; Zion 12:3\x*Ta vemiav-te ndøgo, sævam mø̀ndøgoám. Ndugu manqa-zapa-ús. Yaq manqat gu-ewag av nqægo, Yesu Felisi ezoqam-qa khoev-te lou gelogat, ndugu tunduwáv ndǿgo, botol-qase vøndōndap. Tae et sisip qanimav-qape mu꞉nqeitavám. Taqa fia kandambá tantáv.  
\v 38 Yesu-qá zita-té gunduwáv, teqa zenda tokhotapak avønin-te vø̄-itan. Ndugu gèvín. Yaq bøi einu ndigu, Yesu-qá zenda tokhotapak-té ginø-lanqanimám.\f + \fr 7:38 \ft Ta khøuwa-te ndøgo, ezoqa lou loge-te giqonavam, andé gi꞉sømbiapám. Bov gèzø-zageapám. Yaq nakémbá, ngunuk sævam, Yesu-qa zita-te gunduwav, eiv-us, tugi bøi einu, Yesu-qa zenda tokhotap-te go꞉lanqanimam.\f* Yaq ndugu até gundigu, susu ndøgo, Yesu-qa zenda tokhotapak-te qagoam, ekeza izúm guni-vuogím, neka zenda tokhotapak vømbō-ngenøtam, yaq tae et sisip mbomambaqape, teqa zenda tokhotapak-te sasa mbøeqouz. \fig Manqa-zapa-us sævam, Yesu-qa zenda tokhotapak-te, tae et sisip mbomambaqape guoqouz|alt="GW" src="GW-078X.tif" size="col" ref="7:36-50" \fig*   
\p
\v 39 Yaq ndego Felisi ezoqam, ma Yesu gendekhato, nqanek matev geqeiv, ndego ekeza mokho-mba, āv gene-matavupát nqǽgo, “Ngenek amba unimanqatin manqa vevezam ezoqam tegonɨn, yaq ndego bète-otevɨ́n, ngunuk sævam, kha ndumbo-khanøzam. Ndego bète-otevɨ́n, av nqægo, ndugu manqa-zapa-ús.”   
\p
\v 40 Yesu teqa matavap é-møndæ-otév, yaq gembo-ein, “Sáemon. No manqat nqanø̂gó, qo-te.”  
\p Yaq Saemon gembo-ein, “Nøméndim ezoqam, qonømbé-eīn.”   
\p
\v 41 Yaq Yesu yaya mbo-etá, gembo-qavøiu, “Ezoqa menas mø̀ndøgoám. Ndigu moni etoam ezoqam-te, moni zømbo-løfokám. Moni kandambá. Nøme moni mokho 500́ qambøe-løfokam, neka nøme moni mokho 50́.\f + \fr 7:41 \ft Ndigu moni, fia kandambá. Moni mokho 500, ndigu viav menas-qá fiá. Neka moni mokho 50, ndigu løvøyak menas-qá fiá.\f*  
\v 42 Geté ndigu ezoqa menas, moni mbaín, ndego nango vømbøé-qavøinām. Yaq ndego ezoqam, te-te moni qazømbo-løfokam, āv gezømbe-eín nqǽgo, ‘Ság, moni nango nøqavø̀ina᷄m.’”  
\p Yaq Yesu Saemon gembobevap, “Ge qô ndoqo-matavap? Nginik ezoqa menas, ndego ezoqam-te moni qazømbo-løfokam, kuku kandambaqape gekha ezoqām mbógoāt, te-te?”   
\p
\v 43 Yaq Saemon gendo-qavøiu, “No nqæmatavap: Ezoqam ndégo, ndego moni kandambaqape qambøe-løfokam, sa gembotak.”  
\p Yaq Yesu gembo-ein, “Nándav. Qo unimanqatín ndoqo-manqate.”   
\p
\v 44 Yaq Yesu sævam-té genøqambún, Saemon sasa mbo-ein, “Ngunuk sævam qoté-omēt. No qoqa khoev-te qatøndo-on, qo no ibøkha etopøteáv, noqa zenda tokhotapak sunguzu nonqo. Geté ngunuk noqa zenda tokhotapak, ekeza bøi einú gunisungúz. Yaq ekeza izúm guni-vuogím.  
\v 45 Qo no ngenøndøpøteáv, no qatøndo-on, av niqa matev ndægo. Geté ngunuk sævam, noqa zenda tokhotapak, oskia ndøngenøtumít, ande qatønde-on, atema ndakin.  
\v 46 Neka qo noqa kawa-te, oil qouziáv, qatøndo-on, av niqa matev ndægo. Geté ngunuk sævam, noqa zenda tokhotapak-te, tae et sisip mbomambaqape mo꞉qóuz.  
\v 47 No nøtaqá-eín, gekha zapā ngunuk kuku khape qambe-khouwev no-te. Ngunuk kuku khape tømbøe-khouwév ndǿgo, tuqa manqa-zapazapa kopoav-qape, mø̀ndømbo-navøém. Geté gekha ezoqām ndego, manqa-zapazapa khapelavøqase mba sa qambøe-navøem, teqa kuku khapémbá.”   
\p
\v 48 Yaq Yesu ndugu sævam āv gumbøe-eín nqǽgo, “Qoqa manqa-zapazapa, mø̀ndøqa-navøém.”   
\p
\v 49 Yaq ezoqa nøme, lou loge-te namba gi꞉qonavam, ekeza mokho-mba gibond, “Ngenek kenǿgoam, ezoqa manqa-zapazapa ndezø-evøzam?”   
\p
\v 50 \x - \xo 7:50 \xt Luk 8:48; 18:42\x*Yaq Yesu ndugu sævam gumbo-ein, “Qoqa unimanqatin nandav, tø̀khandí꞉q. Mòqoqáv. Qo mbøni betaqàva᷄ev.”   
\c 8  
\s1 Sakheis ndigu, Yesu namba gi꞉-okhoam  
\p
\v 1 Taqa zita-te, yaq Yesu taon neka vemivemiav ate qægoam sège-okhoám. Ezoqa Manqat Mbomambaqape, Mbumbukiam-qa Megeat Matev-qa yaq-te me꞉zømesimám. Ekeza paev ezoqam tuelv namba me꞉-okhoám,  
\v 2 \x - \xo 8:2 \xt Met 27:55-56; Mak 15:40-41; Luk 23:49\x*neka sakheis vø̄goam. Nginik sakheis, Yesu gèkhakhǽz. Nøme ndigu, enqoni vøzø̄goam-a, nøme ndigu, nqova soqøsoqa vøzømbū-goam. Sævam kopo nømu, Meli Magdala vemiav-ák. Yesu nqova soqøsoqa sevén, gumbo-ngeasam.  
\v 3 Neka sævam nømu, iz Zoaná. Ndugu Kuza-gú zás. Ngenek ezoqam, ndigu Elod-qa khoev-te gisasaetam, kawa zømbogoám. Neka sævam nømu, ndugu iz Susaná. Neka sakheis nøme kopoáv gigoam. Ndigu sakheis, ekeza gigiáp gizømbe-tøkeám, ndigu gi-okhoam.   
\s1 Ezoqa manqei vinivinimba-te, wit nanga gezøgeakhat, taqa yaya etæ manqat  
\r (Met 13:1-9; Mak 4:1-9)  
\p
\v 4 Khøuwa nøme, ezoqa kopoáv gimøvab. Vemivemiav ate ndǽgo, Yesu-te gindu-okhoam. Yaq ndego yaya zø-etá, gezø-ein,   
\p
\v 5 “Ezoqa mø̀ndøgoám. Khae-té genøwáv, wit nanga vømø̄-zøgeakh. Yaq wit nanga ge꞉panqabumat, nøme nakhoa-té ginø-o꞉atát. Yaq ezoqa tetøkhonøvemém ndǿgo, pipisi vø̄louz.  
\v 6 Geté nøme ndigu, nandi-té ginø-o꞉atát. Nandi-te ndøgo, manqei khapekhapémbá qatøke꞉pat. Yaq mbusa qafakhan, gèkusíz. Zapa ndǿgo, ibøkha mbaín.  
\v 7 Wit nanga nøme, gapuk-té ginø-o꞉atát. Yaq gapuk ndøgo, wit namba qæ-eqa, ndigu gèvøtøgeám.  
\v 8 Geté wit nanga nøme ndigu, manqei eqeieqei-té ginø-o꞉atát. Yaq kopømbá gi-eqanat, nanga vø̄qataz. Wit nanga kopokopo-te, louzi nonqo andled-andléd gitøkebupat.”  
\p Yesu nqanek yaya etæ manqat qamømbøe-navøem, yaq āv gene-akhá nqǽgo, “Gekha ezoqām ndego, gea tømbogoat neka yoge kopømba vømbógoāt, yà beyogé!”   
\s1 Yesu gekha zapā, ezoqa yaya mba gezø-etæam  
\r (Met 13:10-17; Mak 4:10-12)  
\p
\v 9 Yesu nqanek yaya ge-eta, yaq tegi paev ezoqam, manqa mokho-qa mbøebevøpém.  
\v 10 \x - \xo 8:10 \xt Isa 6:9-10\x*Yaq gezø-qavøiu, “Mbumbukiam zo mba zøtáke, zo nogi paev ezoqam, mokho manqat tøzøte-zøtez, teqa Megeat Matev-qa yaq-te. Geté ndigu ezoqa nøme, no yaya mba nøzø-etǽ. No yaya tæzømbe-etǽ ndǿgo: Ndigu ndø̀qeivát. Geté mokho gembó-ndapemák. Neka ndigu ndø̀-ewagát. Geté manqa mokho gembó-ndapemák.”   
\s1 Ezoqa manqei vinivinimba-te, wit nanga gezøgeakhat, taqa yaya etæ-qa manqa mokho  
\r (Met 13:18-23; Mak 4:13-20)  
\p
\v 11 Yaq Yesu tegi paev ezoqam gezø-ein, “Yaya etæ-qa manqa mokho nqánek: Wit nanga ndigu, Mbumbukiam-qá Manqát.   
\p
\v 12 Nøme ndigu, nakhoa-te gi-o꞉atat, taqa manqa mokho nqánek: Ezoqa nøme, ndigu Mbumbukiam-qa Manqat giyogemɨn, yaq nqova soqaqape até gendewavɨn, Mbumbukiam-qa Manqat vø̄e-vibamɨn, tiqa mbøni mokho-te ndøugu. Ndego tenegoatún ndǿgo, soqaín ndǿgo, ndigu ti-unimanqatinim, yaq Mbumbukiam khandi vøzǿ-etoām.   
\p
\v 13 Neka wit nanga ndigu, nandi-te gi-o꞉atat, taqa manqa mokho nqánek: Ezoqa nøme, Mbumbukiam-qa Manqat khanakhanakh-us ndø-ndapemɨ́n. Geté ta manqat ndøgo, uni mbuvøemáv, tiqa mokho-te. Yaq tiqa unimanqatin matev Mbumbukiam-te, khapekhapé outupáv. Khamasim matev qazø-fakhanɨn, ndigu nakhamas-té ginø-o꞉azɨ́n.   
\p
\v 14 Neka wit nanga nøme ndigu, gapuk-te gi-o꞉atat, taqa manqa mokho nqánek: Ezoqa nøme, Mbumbukiam-qa Manqat ambá giniyogé. Geté tiyagat, ndigu tiqa yage-qa yaq-te fofogeap khàpe zømbe-khouwevɨ́n, neka gigiap kopoav neka manqei-qape-qa khanakhanakh matev-qa yaq-te, poev khape vøzømbē-khouwevɨn. Yaq tiqa unimanqatin gèvøtagɨ́n. Kopømba mbaín, mokho tøfakhan.   
\p
\v 15 Neka wit nanga ndigu, manqei eqeieqei-te gi-o꞉atat, taqa manqa mokho nqánek: Ezoqa nøme, tiqa mbøni eqeieqeí neka unimanqatín. Ndigu Mbumbukiam-qa Manqat ùnime꞉-yogemɨ́n. Ndigu føgøføgakh até gembó-geageapát neka yovitáv. Yaq Mbumbukiam-qa Manqat, tiqa mokho-te ndøugu, mokho ndøfakhanɨ́n.”   
\s1 Qoqa Klisten matev, ande waev me ndægo, ndøkhònao᷄  
\r (Mak 4:21-25)  
\p
\v 16 \x - \xo 8:16 \xt Met 5:15; Luk 11:33\x*Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Lampa toqomag, yaq kopømba mbaín, baket mokho-te o lou-qase mokho-te toqo-khonao. Geté lampa asøzam nonqo-té qonǿwuá. Yaq gekha ezoqām ndigu, khoev-te ti-ozat, waev géqeivát.   
\p
\v 17 \x - \xo 8:17 \xt Met 10:26; Luk 12:2\x*Gekha matēv ndøgo, ndøkhonøwe, bavokhó qandó-fakhán. Neka gekha mokho manqāt ndøgo, ndøkhonøwe, gendó-veveám. Yaq ezoqa ewaqape, gé꞉zøtéz.   
\p
\v 18 \x - \xo 8:18 \xt Met 25:29; Luk 19:26\x*Yaq nakémbá, aiyá qagó. Noqa manqat ùnime꞉-yogé, manqat nqæmanqate. Gekha ezoqām ndego, mokho gendap, Mbumbukiam otevat nøme mba mbøé-etoám. Geté gekha ezoqām ndego, mokho ndapeav ndøgo, yaq até otevat-qasé-a, ndego ezoqam ndematavap ndømbogo, Mbumbukiam segéviwám.”   
\s1 Yesu-gu evo neka emekheis, gekha ezoqâm?  
\r (Met 12:46-50; Mak 3:31-35)  
\p
\v 19 Khøuwa nøme, Yesu-gu evo neka emekheis ndøfakház. Geté ndigu kopømba mbaín, Yesu-te vǿe-ōz. Zapa ndǿgo, ezoqa khàpumu-khouwéz.  
\v 20 Yaq ezoqa nøme, āv gimbøe-einím nqǽgo, “Qogu qavo neka qamekheis ngó꞉wani, bavokho. Qo ndǿqamekhám.”   
\p
\v 21 Yaq Yesu gendo-qavøiu, “Nogu evo neka nqamekheis ndígu, Mbumbukiam-qa Manqat ndiyoge neka ndimbopaev.”   
\s1 Yesu manqat mba ge-ein, khamøe sa qavøitav  
\r (Met 8:23-27; Mak 4:35-41)  
\p
\v 22 Khøuwa nøme, Yesu ekeza paev ezoqam namba, khagua-té ginøketáb, gezø-ein, “Yaq-keoqá qazinǿ-qantáv.” Yaq sasa ndøsøkuzim.  
\v 23 Giqantavat, Yesu venanqei mbovín. Yaq gèbúv. Yaq anana-mba mø̀ndu꞉bǿen, mbe-qape tāndōfeā. Khamøe qando-okhoam, lokh bøi-té qanø-tøvøyát, ambá vø̄-qambuanemɨn.  
\v 24 Yaq até gindigonem, Yesu gèti꞉nám, gimbo-einim, “Evézøza, Evézøza. Ni avønín zígeón.”  
\p Yaq Yesu gendosuzam, vø̄-itan. Yaq khamøe ndøgo, vø̄fegimam-a, vø̄vumøyat, manqat sasanqa-us mbo-eín. Yaq ndøgo sègevøitáv. Qavøitav mbómā.  
\v 25 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gezø-ein, “Zo unimanqatin mbaîn, Mbumbukiam-te?”  
\p Yesu matev av ge꞉matanam ndægo, yaq tegi paev ezoqam, nqova ndafe kandambá neka møe vø̄gonem. Yaq, yaqyaq-a gibond, “Ngenek gekha ezoqâm? É, até khamøe fegim neka khamøe vumøe, manqat mba mbomanqaté. Yaq ndøgo manqa o-mba mbøendapé.” \fig Yesu manqat mba ge-ein, khamøe sa qavøitav|alt="Jesus calms the storm" src="IB-022gr.jpg" size="span" copy="International Bible Society" ref="8:22-25" \fig*   
\s1 Yesu ezoqam nqova soqøsoqa gembo-ngeasam  
\r (Met 8:28-34; Mak 5:1-20)  
\p
\v 26 Yesu ekeza paev ezoqam namba, Gelasa ezoqam-qá manqei-té ginøqantáv. Ta manqei ndøgo, Gelili manqei yaq-keoqá qagó.  
\v 27 Yesu khagua-te gendovuao, yaq vemiav-ak kopo ndowáv. Ndego nqova soqøsoqa mbøigoám. Viav kopoáv, ndego ndabua uzumáv neka ve-te sømbimáv. Geté nandi nqa-té geyagám. Ta nandi nqa-te ndøgo, løvøte ezoqam ndø-osupám.  
\v 28 Yaq ngenek ezoqam Yesu ge-omet, kandambaqapé sege-ogeá, ekeza kha, teqa megemege-te, manqei vø̄elavao. Yaq āv gene-akhá nqǽgo, “Yésu, Mbumbukiam-ge Yo, ndego Eqeiwat-Qape, qo no gekha qonǿgō? Mbumbukiam-qa iz-te, nqataqá-viam, no nqosøgeap nø-etòa᷄m.”  
\v 29 Ndego nqanek manqat ge-ein, zapa ndǿgo. Yesu nqova soqa fakhane manqat mbo-eín. Ndego nqova soqa oskia ndøqanøtumám. Khøuwa kopoáv. Bov neka pingim, auli sen ambá gimbøe-løvønøvememɨ́n. Geté ndego sège-løvuzuín. Yaq nqova soqa, ndego ezoqam-av manqei-té genø-ituín.   
\p
\v 30 Yaq Yesu gembobevap, “Qo gekha îz?”  
\p Yaq ndego gendo-qavøiu, “Noqa iz Bawan-qapé.” Nqanek tene-eín ndǿgo. Zapa ndǿgo, nqova soqøsoqa kopoáv, teqa mokho-te gimbøigoam.  
\v 31 Yaq ndigu nqova soqøsoqa, Yesu āv gimbøe-viømém nqǽgo, “Ni manqei ozu-te, nqa vaev mbain ndøgo, ndøkhofòta᷄n.”   
\p
\v 32 Ta manqei avønin-te ndøgo, bøsi nen mø̀ndøwanám. Kopoav-qapé. Manqei poyat-té givagimám. Yaq nqova soqøsoqa, Yesu gimbo-viømem, “Ni ambá bøsik mokho-té qonø-khofotanɨ́n?” Yaq Yesu sègezøták.   
\p
\v 33 Yaq ndigu nqova soqøsoqa, gèfakház, ndego ezoqam-qa mokho-te gu꞉goam, bøsik-te vømø̄-oz. Yaq bøsik manqei khavoe-té ginøbøín, ibøkha-te vømø̄-geonim.   
\p
\v 34 Yaq ezoqam ndigu, bøsik gizø-kewagam, nqanek matev giqeivim, ndigu møe ndøbøín, yaq taon-te neka vemivemiav-te, ezoqa emanqat vømøzømbē-vototap.  
\v 35 Yaq ezoqa tinduzáv ndǿgo. Matev qeivi-qa ndøgoám, ma qæfakhan ndøgo. Yaq Yesu-te gimøfakhaz, ti-ometám ndǿgo, ndego ezoqam, nqova soqøsoqa gimbo-fakhaz, ndabua ndø-uzupám neka matavap kopømba vømbōgoam. Yesu-qá zenda tokhotapak megemege-té gonoqotám. Yaq ndigu møe ndøgoném.  
\v 36 Yaq ezoqam ndigu, matev bøi gi꞉qeivim, emanqat zømbe-votót, ndego nqova soqøsoqa gimbogoam, ande āv kenē-khakhæv.   
\p
\v 37 Yaq ezoqa ewaqape, Gelasa manqei-te giyagam, Yesu āv gimbøe-viømém nqǽgo. Tiqa manqei, yà be-iváv. Zapa ndǿgo, ndigu møe kandambá gigonem. Yaq Yesu gèketáo, sasa ndøsøkuzim.   
\p
\v 38 Yaq ndego ezoqam, nqova soqøsoqa gimbo-fakhaz, Yesu namba okho-qa mboviám. Geté Yesu ndego takeáv, gembo-ein,  
\v 39 “Qakeza vemiav-té qonǿqaváq, ezoqa voqomé-zømās, Mbumbukiam ande āv keqambē-matanam.”  
\p Yaq ndego ekeza vemiav-té genøwáv. Manqat sège-manqatát, vemiav-te ate qægoam, Yesu ande āv kembøē-matanam.   
\s1 Yesu sævam gukhakheinøvem, ndugu kouk qambowavam, neka mbasønakam vø̄khandi꞉v  
\r (Met 9:18-26; Mak 5:21-43)  
\p
\v 40 Yesu kewan yaq-keoqa nqawa geqantavat, gemøqa, yaq ezoqa kopoáv, khanakhanakh mbogoném, ge꞉fakhan. Zapa ndǿgo, ndigu gèmbøe-kewagám.  
\v 41 Yaq nqáe! Ezoqam tendowáv ndǿgo. Teqa iz Zailés. Ndego Zu ezoqam-qá guliguli khoev megeat ezoqám. Yaq ndego até gendego, Yesu-qa zenda tokhotapak-qa megemege-te, ekeza kha, manqei me꞉laváo, ekeza khoev-te okho-qa yaq-te vømbōviam.  
\v 42 Zapa ndǿgo, tegu yu, ndugu viav ande av tuelv ndægo qambøegoam, gènanimtát. Neka ndego nakheis nøme mbaín.  
\p Yaq Yesu gemat, ezoqa bawan-qape gèqanabát, ambá vø̄tøgutømemɨn.  
\v 43 Ta bawan mokho-te ndøgo, sævam kopo mø̀ndu꞉goám. Ndugu kouk mbowavám. Nupøkhán mbá. Viav ate qægoam, tuélv, qambowavam. Ndugu tugi moni ate gi꞉goam ambá guni-ngiæzotám, mulømula etoam ezoqam-te. Geté ezoqa kopo, kopømba mbaín vǿe-khakheinøvēm.  
\v 44 Yaq ndakin ngunuk sævam, Yesu-qá zita-té gunduwáv, teqa ndabua ov-qase vømbō-khanaz. Yaq nqova mbaín. Tuqa kouk waev, sègembo-navøém.   
\p
\v 45 Yaq Yesu gebevap, “No gekha ezoqām ndǿkhantan?”  
\p Geté ezoqa ewaqape gò꞉naomém. Yaq Pita gembo-qavøiu, “Evézøza. Ezoqa bawan-qape khàpumu-khouwév, qoqa kha ngikhanazumit.”   
\p
\v 46 Geté Yesu gendo-ein, “Ezoqa mø̀ndø-khantán. No tøtenøtén ndǿgo. Zapa ndǿgo, noqa bazaføgakh nøme, ezoqam-té qanøwáv.”   
\p
\v 47 Yaq ngunuk sævam gui-otev av nqægo, Yesu mø̀ndøqānd, yaq sègendowáv. Kha wageap-ús. Yaq Yesu-qa megemege-te, ekeza kha, manqei me꞉laváo, ezoqa ewaqape-qa bøi-te vø̄vøndøyam, gekha zapayā gunī-khantav, yaq ndaføyambā sege-eqeieqei-ēv.   
\p
\v 48 \x - \xo 8:48 \xt Luk 7:50\x*Yaq Yesu gumbo-ein, “Ngólam. Qoqa unimanqatin nandav, tø̀khakheinøqavém. Mòqoqáv. Qo mbøni betaqàva᷄ev.”   
\p
\v 49 Yesu ate av-té manqat ge꞉manqatam, yaq Zailes-qa khoev-te, ndego Zu ezoqam-qa guliguli khoev gezømbo-megetam, ezoqam tendowáv ndǿgo, vømbō-ein, “Qogu yu mø̀ndønaním. Nandev nømendim ezoqam, sekemba mbopòuwe᷄꞉t, tendowav.”   
\p
\v 50 Geté Yesu nqanek manqat ge-ewag, yaq ndego Zailes āv gembøe-eín nqǽgo, “Qo ndøfofògea᷄p. Soqó-unimanqatín. Ndugu segé-khandí꞉v.”   
\p
\v 51 Yesu Zailes-qa khoev-te gemøfakhan, yaq ezoqa nøme gèzømbe-khafén, te namba ti꞉-oz. Geté ti-mba ndígu tekhatób, Pita neka Zion neka Zems, neka nakhasam-gi evøndipakha.  
\v 52 Ezoqa ewaqape, eiv neka osombo ndøgoném, nakhasam-te. Geté Yesu gezø-ein, “Eiv ság! Ngunuk nakhasam nanimateáv. Geté venanqei ndøbuvít.”   
\p
\v 53 Yaq ndigu Yesu gèvøngi꞉nám. Zapa ndǿgo, ndigu mø̀ndæzøtéz, ndugu mø̀ndønanīm.  
\v 54 Geté Yesu até gendego, mbasønakam zenda vømbōgea, sasa ndø-akha, “Khapúlav. Mòqo-itán!”  
\v 55 Yaq tugu nqova, nqawá gumøndæ-veséz. Yaq ndaføyambá, ndugu sègendo-suzám, vø̄-itan. Yaq Yesu mbasønakam-te, lou etoam manqat ndø-eín.  
\v 56 Nakhasam-gi evøndipakha, ndigu nqova ndafe kandambá. Geté Yesu gèzømbe-khafén. Ezoqa nøme bezø̀-ei᷄n, av matev qæfakhan ndægo. \fig Yesu mbasønakam gukhandi꞉v|alt="Jesus brought Jairus’ daughter back to life" src="IB-025gr.jpg" size="col" copy="International Bible Society" ref="8:51-56" \fig*   
\c 9  
\s1 Yesu ekeza u-anim tuelv, manqa gezø-løvua, gekhofosam  
\r (Met 10:5-15; Mak 6:7-13)  
\p
\v 1 Khøuwa nøme, Yesu ekeza paev ezoqam tuelv, gèmøváb. Yaq ndego iz neka bazaføgakh zø-etoám. Ndigu ezoqa nqova soqøsoqa vinivinimba zǿngeasumát neka enqoni-us ezoqam vǿkhakheinøvemāt.  
\v 2 Yaq tene-khofosám ndǿgo, ezoqa Mbumbukiam-qa Megeat Matev-qa yaq-té giní-zømesimát neka enqoni-us ezoqam vǿkhakheinøvemāt.  
\v 3 \x - \xo 9:3-5 \xt Luk 10:4-11\x*Āv gezømbe-eín nqǽgo, “Tozo-okhoat, gigiap ndø-upø̀gi᷄m, av nqægo, tatuag neka moqos neka lou neka moni neka ndabua enend nonqo.  
\v 4 Zo ezoqa khoev tizø-einat, ta khoev-te ndøgo, até vøsokhoé. Yaq ta-mbá tøzøté-ivøvemát ndǿgo, vemiav nøme-te tozozavat.  
\v 5 Geté zo vemiav nøme-te tozomø-fakhazat, yaq ndigu zo khatobeav tøgoat, ta vemiav ndøgo, sège-ivøvemát. Yaq pakhakh ndøgo, zoqa zenda tokhotapak-te tøgoat, sozó-pomoememát. Yaq ndigu tìabiti-zøtezát, ni manqa-zapa zigonēm.”   
\p
\v 6 Yaq ndigu gèpanqaním, vemivemiav vinivinimba-te, Mbumbukiam-qa Manqat Mbomambaqape vømē-zømesim-a, enqoni-us ezoqam vømø̄-khakheinøvem, manqei-manqei ate qægoam.   
\s1 Elod Yesu-qa yaq-te go꞉nakat  
\r (Met 14:1-12; Mak 6:14-29)  
\p
\v 7 \x - \xo 9:7 \xt Met 16:14; Mak 8:28; Luk 9:19\x*Yaq Elod, ndego Gelili plovins-ge kawa ezoqam, manqat ge-ewag, matev vinivinimba qafakhanumat, ndego gò꞉beváp. Zapa ndǿgo, ezoqa nøme āv gini-manqatám nqǽgo, “Zion, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, nangó gendo-khandí꞉v, løvøte-te.”  
\v 8 Geté ezoqa nøme gimanqatam, “Ilaiza ndøfakhán.” Neka ezoqa nøme, āv gini-manqatám nqǽgo, “Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam, ibugukhokhof giyageapam, nøme nangó gendo-khandí꞉v.”   
\p
\v 9 \x - \xo 9:9 \xt Luk 23:8\x*Yaq Elod āv gene-eín nqǽgo, “Zion, noqa manqa vøovam-te, monqo mbokepøzém. Geté ngenek gekha ezoqâm, emanqat nqæmbo-yoge?” Yaq ndego Yesu omete-qa ndøgoám.   
\s1 Yesu ezoqa bawan-qape ge꞉zøkef  
\r (Met 14:13-21; Mak 6:30-44; Zion 6:1-14)  
\p
\v 10 Yesu-gi u-anim nango ginduvesez, vø̄e-ometem, av nqægo, matev ande āv kinī-matønumam, yaq ndego vemiav nøme-té genø-itúb. Ta vemiav-qa iz, Betsaidá. Ndego ambá gemø-yakhapus-mokho-mba-ezín, ti namba.  
\v 11 Geté ezoqa ewaqape gi꞉zøtez, av nqægo, Yesu ande āv kenēma, yaq ndigu sègembo-paevém. Yaq Yesu sègekhatób, neka Mbumbukiam-qa Megeat Matev-qa yaq-te vø̄e-zømesim neka enqoni-us ezoqam vø̄khakheinøvem.   
\p
\v 12 Yaq qakhagus ndøgo, khøuwa ambá vømø̄-sinanɨn. Tegi paev ezoqam tuelv tinìzāv, Yesu vømbō-einim, “Ezoqa bawan-qape é-moqo-khofosám. Yaq vemivemiav neka khoev avøavun nqagot, lou neka venanqei nonqo, tìabimi-váo. Zapa ndǿgo, ni ezoqam-av manqei-té qazigú, nqanek.”   
\p
\v 13 Geté yaq Yesu gezø-ein, “Lou zo zozǿ-etoám, tilog.”  
\p Yaq gindu-qavøinam, “Ni flawa faev neka zonga menas mba nigú. Gê, nginik ezoqa bawan-qape, lou ni nimøzǿwī?”  
\v 14 Ndigu nqanek manqat gi-einim, zapa ndǿgo. Ezoqa kandambá gigoam. Angana ate gi꞉goam, ande āv faev taosén ndi꞉gú.\f + \fr 9:14 \ft Sakheis neka nakheis mø̀ndøgoám. Geté ndigu gevebøpøteáv.\f*  
\p Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gezø-ein, “Ezoqa yà beqonáv. 50 50-té giabenø-qoqongeapét.”   
\p
\v 15 Yaq Yesu-gi paev ezoqam, āv tini-matønømém, yaq ezoqa ewaqape vø̄qonam.  
\v 16 Yaq Yesu até gendego, nginik flawa faev neka zonga menas ge-upø̀zō, yan-te sasa ndøqan, Mbumbukiam ike manqat vømbō-ein. Yaq gèmbegím, tegi paev ezoqam vøzø̄-etoam, yaq ndigu ezoqa ewaqape sasa zø-etoam.  
\v 17 Yaq ezoqa ewaqape, lou tilóg ndǿgo, até vøzø̄-ewez. Yaq lou mbegeap ndøgo, ezoqa gi-ivøvem, gèpizumém. Yakhav tuélv ginqeitømem, qamøvea.   
\s1 Pita gematøvem, Yesu, ndego Mesayā  
\r (Met 16:13-19; Mak 8:27-29)  
\p
\v 18 Khøuwa nøme, Yesu geguligulimat, tegi paev ezoqam mba ndøgoám, te namba. Yaq ndego āv gezømbe-beváp nqǽgo, “Gê, ezoqa no gekha ezoqām mé꞉næna?”   
\p
\v 19 \x - \xo 9:19 \xt Luk 9:7-8\x*Yaq ndigu gindu-qavøinam, “Ezoqa nøme ndimanqate, qo Zión, ndego ibøkha iz etoam ezoqam. Neka nøme ndimanqate, qo Ilaizá. Neka nøme ndimanqate, Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqa nøme, ndigu ibugukhokhof giyageapam, ezoqa kopo nqawá gendo-khandí꞉v.”   
\p
\v 20 \x - \xo 9:20 \xt Zion 6:68-69\x*Yaq Yesu gezøbevap, “Gemâ zo? No gekha ezoqām zøténæna?”  
\p Yaq Pita gendo-qavøiu, “Qo Mesayá, ndego Mbumbukiam ge꞉manqatam, tendo-khofotav.”   
\p
\v 21 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gègugúb, vøzømbē-khafen, gezø-ein, “Zo ezoqa nøme me꞉zø̀ma᷄s, av nqægo, no gekha ezoqām.”   
\s1 Yesu ekeza løvøte neka nango khandi꞉vat-qa yaq-te, ande ge꞉zømas  
\r (Met 16:21-23; Mak 8:31-33)  
\p
\v 22 \x - \xo 9:22 \xt Luk 9:44; 18:32-33\x*Yaq Yesu manqat nøme, āv gezømbe-eín nqǽgo, “Ezoqam-ge Yo, nqosøgeap kandambaqape bendáp. Neka Zu megetapak neka Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam bèsanqawém, sasa belaem. Geté khøuwa timømbo-misika-ez ndøgo, ndego Mbumbukiam nango ndø̀khandí꞉v.”   
\s1 Yesu-te paev-qa toqogoat  
\r (Met 16:24-28; Mak 8:34–9:1)  
\p
\v 23 \x - \xo 9:23 \xt Met 10:38; Luk 14:27\x*Yaq Yesu ezoqa ewaqape gezø-ein, “Gekha ezoqām ndego, no-te paev-qa ndego, ndego ekeza poev matev, zitá geabetewuá, neka ekeza tae mutui bē-eqa, khøuwa ate tæpavpavemat, neka no sasa benøndopaev.  
\v 24 \x - \xo 9:24 \xt Met 10:39; Luk 17:33; Zion 12:25\x*Gekha ezoqām ndego, ekeza yage geawat-qa tegoat, ndego ndæ̀khambuá. Geté gekha ezoqām ndego, ekeza yage te꞉khambua, no zapaya, ndego ndø̀møqeív.  
\v 25 Gèmbo-mataváp. Ezoqa manqei-qape gigiap ate nqægo tømbogawam, getē ekezan gēsoqoēv, vømǿ-navøēm, yaq ta gigiap ate ndægo, áv khambøé-tøkē?   
\p
\v 26 \x - \xo 9:26 \xt Met 10:33; Luk 12:9\x*Gekha ezoqām ndego, noqa yaq-te neka noqa manqat-qa yaq-te, mivi tegoat, yaq até Ezoqam-gé Yó-a, ndego mivi ndø̀gó te-te, ndego ekeza waev bazaføgakh-us neka Eve-qa waev bazaføgakh-us neka Mbumbukiam-gi enzol ezoqam-qa waev bazaføgakh-us namba te꞉geav.  
\v 27 No unimanqatín nqazø-manqate. Zo ezoqa nøme nqazo-waniap, naqanøká zópakhaezák. Geté Mbumbukiam-qa Megeat Matev, ndòzotøkhæ-qeivím.”   
\s1 Yesu bugug qambo-enend  
\r (Met 17:1-8; Mak 9:2-8)  
\p
\v 28 Yesu nqanek manqat ge-ein, yaq ande av khøuwa eit-qa zita-te, ndego Pita neka Zion neka Zems tène-upøzó. Yaq manqei pøyat-té gimøqavíg. Guligulim-qa ndøqavigát.  
\v 29 Ndego ate av-té ge꞉guligulimat, yaq teqa bugug sège-enénd, neka ndabua vømbō-enend. Ùnime꞉-papaqá. Andé ndand vøiyám.  
\v 30 Yaq nqáe! Ezoqa menas sègefakház. Ezoqa ngínik, Mozes neka Ilaiza. Manqat ndømanqatám, Yesu namba.  
\v 31 \x - \xo 9:31 \xt Luk 9:22\x*Ndigu ezoqa menas, Mbumbukiam-qá waev-ús. Yesu-qá løvøte-qa yaq-té gini-manqatám, neka ndego Mbumbukiam-qa manqa mbusa ande āv kemé-unimanqatīn, Zelusalem taon-te ndøgo.  
\v 32 \x - \xo 9:32 \xt 2 Pita 1:16-18\x*Pita neka tegi zifuap menas, venanqei zøvín. Yaq sègesømbí. Yaq nango gindusuz, ndigu Yesu Mbumbukiam-qá waev-ús ndø-ometám, neka ndigu ezoqa menas vø̄zømet, te namba giwanam.  
\v 33 Yaq ndigu ezoqa menas, qavøne-qa gigoam, Pita Yesu āv gembøe-eín nqǽgo, “Evézøza. Qanimáv, ni nqeigu. Ni khoev-qasis misika nizǿpuán, qoqa kopo neka Mozes-qa kopo neka Ilaiza-qa kopo.” Pita nqanek manqat khokhó sege-eín. Ndego otevateáv, gekha manqat ge-ein.   
\p
\v 34 Pita ate av-té manqat ge꞉manqatam, yaq ozoz ndokawá, vø̄gutaz. Yaq ndigu paev ezoqam, møe kandambá gigonem, ozoz qagutaz.  
\v 35 \x - \xo 9:35 \xt Luk 3:22\x*Yaq ozoz-te ndøgo, manqat ndofakhán. Āv qande-eín nqǽgo, “Ngenek nogé Yó. No nø̀veatáv. Zo teqa manqat gèyogé.”   
\p
\v 36 Manqat ndøgo qame-navøem, yaq Yesu mba ndø-ometám. Yakhapús segeyám.  
\p Ndigu paev ezoqam, nqanek matev giqeivim, gèkhonoumám. Ta khøuwa-te ndøgo, ndigu ezoqa nøme-te manqatemáv, taqa yaq-te.   
\s1 Yesu opønakam gekhakheinøvem, ndego nqova soqa gembøigoam  
\r (Met 17:14-18; Mak 9:14-27)  
\p
\v 37 Yaq khøuwa nøme qandopave, Yesu tegi paev ezoqa misika namba, manqei poyat-te ginduvis, yaq ezoqa bawan-qape møqás.  
\v 38 Yaq nqáe! Ta bawan mokho-te ndøgo, ezoqa kopo āv gene-akhá nqǽgo, “Nøméndim ezoqam, no nø̀taqa-viám. Ambá noge yo qombo-tøkeɨ́n. No nakheis nøme mbaín. Sa kopo ngének.  
\v 39 Nqova soqa ndøqanøtumatún. Yaq gè-ogeaɨ́n. Kha segembøɨ́-wageapét neka køse vømbó-qounīt. Faf-faf-ús. Ndego nqova soqa yovitáv neka ùnime꞉-ngiuín.  
\v 40 No qogi paev ezoqam mø̀ezøviám, ngenek nqova soqa tingeatømem. Geté ndigu amba me꞉goném. Kopømba mbaín.”   
\p
\v 41 Yaq Yesu gendo-qavøiu, “Zo matev køfigiap neka unimanqatin mbain ezoqam, zo ndakin nqazoyage, gê, no khøuwa andé gekhâm, zo namba tizi꞉yagat neka zoqa viniv vǿe-eqatāt? Geté ság! Qoge yo vø̀ndondáf.”   
\p
\v 42 Yaq ndego opønakam, ate av-té ge꞉geavun, nqova soqa manqei-té genø-ogiú, vø̄-uvutam. Kha sègembøi-wageapát. Yaq Yesu ndego nqova soqa gèmbøe-khafén, vø̄fakhan, neka opønakam vø̄khakheinøvem, yaq eve nqawa sasa mbo-etoam.   
\p
\v 43 Ezoqa ewaqape, nqanek Mbumbukiam-qa bazaføgakh-qape giqeivim, ndigu nqova ndafe kandambá.  
\s1 Yesu qambo-menas, ekeza løvøte-qa yaq-te ge꞉zømas  
\r (Met 17:22-23; Mak 9:30-32)  
\p Ezoqa ewaqape, Yesu-qa matev ate ndægo-qa yaq-te, até gimbøe-matavupát, yaq ndego ekeza paev ezoqam gezø-ein,  
\v 44 \x - \xo 9:44 \xt Luk 9:22\x*“Noqa manqat ùnime꞉-yogém, no ndakin tæzø-ein. Ezoqam-ge Yo, ezoqam-qá zenda-té ginǿveém.”  
\v 45 \x - \xo 9:45 \xt Luk 18:34\x*Geté Yesu nqanek manqat ge-ein, tegi paev ezoqam, manqa mokho ndapeáv. Gèkhonawám ti-te. Yaq ndigu kopømba mbaín, manqa mokho vǿe-qeivīm. Geté ndigu møe ndøgoném, Yesu manqa mokho-qa yaq-te vømbøé-bevøpēm.   
\s1 Yesu-gi paev ezoqam mokho-te, megeat ezoqam, gekha ezoqâm?  
\r (Met 18:1-5; Mak 9:33-37)  
\p
\v 46 \x - \xo 9:46 \xt Luk 22:24\x*Khøuwa nøme, Yesu-gi paev ezoqam, ekeza mokho-mba, gèponqombupát. Tini-ponqombupát ndǿgo, ti mokho-te, iz akhae kandambaqape, gekha ezoqā ndø̄go.  
\v 47 Geté Yesu é-møndæ-otév, ndigu gekhā mbómatavupam. Yaq ndego nakhasam ndo-itú, teqa avønin-te vø̄ve,  
\v 48 \x - \xo 9:48 \xt Met 10:40\x*gezø-ein, “Gekha ezoqām ndego, noqa iz-te, ngenek nakhasam tekhato, ndego no ndǿkhatómb. Neka gekha ezoqām ndego, no tekhatomb, ndego até ndegó-a, vǿkhatō, ndego no gendo-khofotan. Zo mokho-te, ezoqa kandambaqape ndégo tegó, ndego iz mbain ndøgo.”   
\s1 Ezoqam ni sanqaupav ndigu, ndigu nigí  
\r (Mak 9:38-40)  
\p
\v 49 Zion Yesu gembo-ein, “Evézøza. Ni ezoqam mø̀i-ometám. Ndego nqova soqøsoqa ndøngeasumatún. Qoqá iz-té genøgoatún. Yaq ni nìmbøe-khafeném. Zapa ndøgo, ndego ni namba, qo-te pøpøvumáv.”   
\p
\v 50 \x - \xo 9:50 \xt Met 12:30; Luk 11:23\x*Geté yaq Yesu gezø-qavøiu, “Mbøe-khafèa᷄p, ndego. Zapa ndǿgo, gekha ezoqām ndego, zo-te sanqaupav ndego, ndego zogé.”   
\s1 Samalia vemiav nøme-te, Yesu gisanqawem  
\p
\v 51 Khøuwa ge꞉khatobat, Yesu yan-te te꞉qavig, ndego matavap āv genegó nqǽgo: Zelusalem taon-té genǿwáv. Yaq kopømba mbaín, teqa matavap toqo-enend taqa yaq-te.  
\v 52 Yaq ndego u-anim ndøkhofotáz, teqa megemege-te. Yaq ndigu vemiav nøme-te gimøfakhaz, Samalia manqei-te ndøgo, ambá nakhoa mømbo-khakheinømemɨ́n, vømébūv.  
\v 53 Geté ndigu vemiav-ak, giyogem av nqægo, Yesu Zelusalem taon-tē genømā, yaq ndigu khatoweáv.\f + \fr 9:53 \ft Yaq Zu ezoqam-a, yaq Samalia ezoqam, qaqa matev zømbugoám. Yaq ndigu Samalia ezoqam poeveáv, Zu ezoqam tiqa manqei-te sa tu꞉-apet.\f*  
\v 54 \x - \xo 9:54 \xt 2 King 1:9-16\x*Yaq tegi paev ezoqa menas, Zems neka Zion, tiqa matev giqeivim, ndigu Yesu āv gimbøe-einím nqǽgo, “Evézøza. Qoqa poev gekhâm? Ndizí-akhaem, gøinam betøndōvis yan-te, nginik ezoqam vǿngiæzō?”   
\p
\v 55 Geté Yesu gèndoqambún, nginik ezoqa menas vø̄gugub.\f + \fr 9:55 \ft Baebol kopokopo nøme-te, Glik manqat-te gipeaomem, manqat nøme ndø̂gó. Ta manqat nqánek: \fq Yaq Yesu gezø-ein, “Zo zøtezateáv, zo gekha nqova-gī ezoqām. Zapa ndǿgo, Ezoqam-ge Yo, ambá av nqǣgo, ezoqam-qa yage ngi꞉wat-qa ndøgeavún. Geté ndego ezoqa khandi꞉zat-qa ndøgeavún.”\f*   
\p
\v 56 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam namba, vemiav nøme-té gimøzáv.   
\s1 Yesu toqombo-paev, taqa yaq-te  
\r (Met 8:19-22)  
\p
\v 57 Yaq ndigu ate av-té nakhoa gi꞉geveat, ezoqa tendowáv ndǿgo, Yesu vømbō-ein, “Qo ande āv khoqoté-okhoāt, no até nøtaqá-pavát.”   
\p
\v 58 Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Qanimáv. Geté gèmbo-mataváp. Gaqo lozokhak,\f + \fr 9:58 \ft Nginik gaqo lozokhak-qa nqovønqova, Metiu 8:20 avønin-té qonǿqeív.\f* sømbiam nonqo, manqei nqa ndøzø̂gó neka pipisi viviap ndø̄zø̄gō. Geté Ezoqam-ge Yo, khoev mbaín, te꞉sømbimat, pusa vǿe-tayāt.”   
\p
\v 59 Yaq ezoqa nøme-te, Yesu āv gene-eín nqǽgo, “Qonøndó-páev.”  
\p Geté yaq ndego ezoqam gendo-ein, “Evézøza. Até vøkhæ-keogé. Tat bàtøkhæ-otáv.”\f + \fr 9:59 \ft Ta khøuwa-te ndøgo, ngenek ezoqam-ge eve nanimateáv, as ndǿgoát. Geté ndego bugukhokhof tege eve namba yage-qa ndøgoám. Yaq Yesu paev-qa sa ndǿgo tenegoám, eve tembøe-nanim\f*   
\p
\v 60 Geté yaq Yesu gembo-qavøiu, “Āv taoká. Ekeza pakhaezat-ak tiabe-osám ndigu, gipakhaez.\f + \fr 9:60 \ft Ezoqa ndigu gipakhaez, ndígu tøne-manqaté, ndigu Yesu paeveav ndigu.\f* Geté qo, ezoqa Mbumbukiam-qá Megeat Matev qomé-zømesím.”   
\p
\v 61 \x - \xo 9:61 \xt 1 King 19:20\x*Ezoqa nøme Yesu gembo-ein, “Evézøza. No ndø̀taqando-páev. Geté bàtøkhonáv, nogi ezoqam, ouo manqat bamøzø̄-ein.”   
\p
\v 62 Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Gekha ezoqām ndego, manqei tekhaemet, yaq ndego zita-te sekembā segē-qambunimāt, ndego kopømba mbaín, Mbumbukiam-qa Megeat Matev-te sasae tego.” \fig Zu ezoqam-qa manqei khæam matev|alt="HK" src="HK00019B.tif" size="col" copy="International Bible Society" ref="9:62" \fig*   
\c 10  
\s1 Yesu ekeza paev ezoqa seventi-tu gekhofosam  
\p
\v 1 \x - \xo 10:1 \xt Mak 6:7\x*Taqa zita-te, Evezøza paev ezoqa seventi-tu nøme ndøvevesám. Yaq teqá megemege-té genø-khofosám. Ezoqa menømenas ndøkhofosumát, ndøgo taon neka vemivemiav ate qægoam, ma ekeza okho-qa gembøegoam.  
\v 2 \x - \xo 10:2 \xt Met 9:37-38; Zion 4:35\x*Yaq ndego manqa zøløvuá, gezø-ein, “Khae-te avøe gigiap kandambá qakhatøkhatoam. Geté sasae ezoqam khapímbá, vøndé-peanēm. Yaq nakémbá. Khae eve, zombó-vi꞉mát, Mbumbukiam. Yaq sasae ezoqam, tèabetønde-khofotáz, teqa avøe gigiap qakhatøkhatoam ndøgo, betøndō-peanem.  
\v 3 \x - \xo 10:3 \xt Met 10:16\x*Mòzozáv. Nqáe! Zo andé sip nakheís. Geté zo gaqo khobokhobos-té qatø-khofosumít.  
\v 4 \x - \xo 10:4 \xt Met 10:7-14; Mak 6:8-11; Luk 9:3-5\x*Moni neka moqos neka tamak ndø-upø̀gi᷄m. Ezoqa tozomø-qasat nakhoa-te, yaq ti namba manqa manqate-te, khøuwa iziz khapekhapé me꞉khòuba᷄m.  
\v 5 Khoev-te tozomø-ozat, zo bugukhokhof manqat nqánek qazozǿ-einát, ‘Sambí zo-te, zo nqanek khoev-te nqazoyage.’  
\v 6 Ndigu ezoqam, sambi-anim tigoat, zo vǿkhatobāt, yaq zoqa sambi manqat, até gégoát ti-te. Geté ndigu zo khatobeav tøgoat, zoqa sambi nango ndø̀zø-vesezát.  
\v 7 \x - \xo 10:7 \xt 1 Ko 9:6-14; 1 Tim 5:18\x*Zo ezoqa khoev tizø-einat, ta khoev-te ndøgo, até vøsøkhoé. Lou neka ibøkha vø̀logé, ndigu tizø-etoumat. Zapa ndǿgo, gekha ezoqām ndego, ndesasaeat, ndego teqa yage nonqo gigiap yà bembo-etoám. Sa ndøyàgea᷄p, khoev nøme-te, khoev nøme-te.   
\p
\v 8 \x - \xo 10:8 \xt 1 Ko 10:27\x*Gekha vemiav-tē ndøgo, tozomø-fakhazat, ndigu zo tikhatobat, yaq lou sège-logemát, zoqa megemege-te timøvøemat.  
\v 9 Enqoni-us ezoqam zókhakheinøvemát, neka ezoqa āv qazozømbé-manqatát nqǽgo, ‘Mbumbukiam-qa Megeat Matev, mø̀ndø-fakhán zo-te.’  
\v 10 Geté zo vemiav nøme-te tozomø-fakhazat, yaq ezoqa zo khatobeav tøgoat, yaq nakhoa-té qazonǿ-wanát, ta vemiav-te ndøgo. Yaq āv qazozømbé-manqatát nqǽgo,  
\v 11 \x - \xo 10:11 \xt Kel 13:51; 18:6\x*‘Até pakhákh-a, niqa zenda tokhotapak-te nqatøkeap, zoqa vemiav-te qei-okhoam, ni nìpomoemét. Yaq zo tøzøté-zøtéz ndǿgo, zo manqa-zapa zogoném. Geté zo vø̀ezøtéz, Mbumbukiam-qa Megeat Matev, mø̀ndø-fakhán.’”   
\p
\v 12 \x - \xo 10:12 \xt Gen 19:24-25; Met 10:15; 11:24\x*Yaq Yesu tegi paev ezoqam gezø-ein, “No nqazǿ-manqate. Manqa Ovøyam Khøuwa Kandambaqape timø-khantaz, ndigu vemiav-ak-te unimé꞉-soqá. Yaq-fia nqosøgeap ndøgo, ndigu tindapem, ndø̀mø-løvuám, av Sodom taon-ak timindapem.”   
\s1 Mø̀ndø-soqoéz, ndigu Keliso gisanqawem  
\r (Met 11:20-24)  
\p
\v 13 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Zo mòzo-soqoéz, zo Kolazin-ak neka Betsaida-yak. Zapa ndǿgo, no umingiap matev, zo mokho-te qæmatønumam, ambā Taya neka Saedon taon mokho-te tæmatanamɨn, ndigu ambá nupøkhán mbá, Mbumbukiam-te é-ndo꞉qambuzɨ́n, neka tiqa manqa-zapazapa zapaya, ndabua soqøsoqa vø̄-uzamɨn neka pakhakh-te vø̄qonavɨn. Geté zo qambuzaneáv.  
\v 14 Manqa ovøyam khøuwa timø-khantaz, zo-te unimé꞉-soqá. Yaq-fia nqosøgeap ndøgo, zo tozomø-ndapem, ndø̀mø-løvuám, av Taya neka Saedon taon-ak timindapem.   
\p
\v 15 Neka ge zô, Kapenaum taon-ak? Zo, yan-té ginǿ-eqazō, av zo ndøzøte-matavap? Āv taoká. Zo gøinam-té ginǿ-nqagevém.”   
\p
\v 16 \x - \xo 10:16 \xt Met 10:40; Luk 9:48; Zion 5:23\x*Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gezø-ein, “Gekha ezoqām ndego, zoqa manqat tendap, ndego noqá manqat ndǿndáp. Neka gekha ezoqām ndego, zo tesanqab, ndego no ndǿsanqámb. Neka gekha ezoqām ndego, no tesanqamb, ndego até ndegó-a, ma no gende-khofotan, vǿsanqaō.”   
\s1 Yesu-gi paev ezoqam seventi-tu, nango ginduqavaz  
\p
\v 17 Yesu-gi paev ezoqam seventi-tu, nango ginduqavaz, ndigu khanakhanakh kandambá. Yaq gimbo-einim, “Evézøza. Até nqova soqøsoqá-ya, niqa manqat o-mba mo꞉ndapám, ni qoqa iz-te, manqat qeizø-manqatam.”   
\p
\v 18 \x - \xo 10:18 \xt Zion 12:31; Veve 12:8-9\x*Yaq Yesu gezø-qavøiu, “No Saitan mø̀e-omét. Yan-té gendobøiáv. Andé vøiyam me me꞉bøí.  
\v 19 \x - \xo 10:19 \xt Psa 91:13; Mak 16:18\x*Nqáe! No zo bazaføgakh mø̀ezø-etoám. Zo waza soqøsoqa neka lakalaka sozó-tokhonevemát, neka zoge qaqa ezoqam, Saitan, teqa bazaføgakh ate ndægo vozó-tokhonēm. Yaq zo-te matev-qase gemǿ-fakhanák.  
\v 20 \x - \xo 10:20 \xt Filip 4:3; Veve 3:5\x*Geté zo ambá ta zapaya ndø̄go, khanakhanakh ndøgō, nqova soqøsoqa zoqa manqat o-mba nduondape, geté zo khanakhanakh ndǿgo tabezøgó, zoqa iziz yan-te ndo꞉peawap.”   
\s1 Yesu khanakhanakh-us, Eve ike manqat gembo-ein  
\r (Met 11:25-27; 13:16-17)  
\p
\v 21 Ta khøuwa-te ndøgo, Yesu Nqova Mbomambaqape mokho-te, khanakhanakh kandambá gendap. Yaq āv gene-guligulím nqǽgo, “Tat, qo yan neka manqei-qape-ge Evezøza ndoqoqo. No ike kandambá qo-te. Zapa ndǿgo, qoqa matavap qòkhonáo, ti-te ndigu, ekeza kha zøtezat neka matavap loloakh-us ezoqam ndivewe. Geté qo ti-te ndígu toqonø-vevezám, ezoqam ndigu ande av nakhei nqonqon me ndi꞉gu. Unimanqatín. Tát! Qoqa poev, āv tønegoám.”   
\p
\v 22 \x - \xo 10:22 \xt Zion 3:35; 10:15\x*Yaq Yesu manqat nøme ge-ein, “Gigiap neka matev ate nqægo, Tat noqá zenda-té genøvé. Ezoqa mè꞉zøtezák, ndego Yo gekha ezoqâm. Eve mba me꞉-otév. Neka ezoqa mè꞉zøtezák, ndego Eve gekha ezoqâm. Yo mba me꞉-otév, neka ndigu vǿezøtēz, Yo Eve-qa yaq-te vevezam-qa ndezøgo.”   
\p
\v 23 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam-té genøqambún. Yaq ti-mba ndígu tezø-eín, “Zo khanakhanakh mbá qanegó, zo matev bøi nqazøte-qeivi, ndakin nqafakhanam.  
\v 24 No nqazǿ-manqate: Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam neka kawakawa-za kopoáv, matev qeivi-qa ndøgoám, zo ndakin nqazo-qeivi. Geté ndigu qeiviáv. Neka ndigu manqat yoge-qa vø̄goam, zo ndakin nqazoyoge. Geté ndigu yogeáv.”   
\s1 Samalia ezoqam-qa yaya etæ manqat  
\p
\v 25 \x - \xo 10:25 \xt Met 22:35-40; Luk 18:18\x*Khøuwa nøme, Mozes-qá guguna manqat nømendim ezoqam ndowáv. Ndego Yesu ambá gembo-matemateamɨ́n, gembo-ein, “Nøméndim ezoqam. No gekha matēv nómatønumāt, khandi miavmiáv vøténdáp?”   
\p
\v 26 Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Gê, Mozes-qa guguna manqat áv khané-ein? Qo qoqo-geveam, gekha mokho qombóndap?”   
\p
\v 27 \x - \xo 10:27 \xt Deut 6:5; Lev 19:18\x*Yaq ndego gendo-qavøiu, “Mozes-qa guguna manqat, āv qane-eín nqǽgo, ‘Kuku betaqagó, Evezøza-te, ndego qoge Mbumbukiam, uni qoqa mbøni-te neka uni qoge nqova-te neka uni qoqa bazaføgakh-te neka uni qoqa matavap-te. Neka ezoqa nøme-te, kuku āv tabetaqambe꞉gó, av qakeza kha-te, kuku ndaqambe꞉go.’”   
\p
\v 28 \x - \xo 10:28 \xt Lev 18:5\x*Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Qo unimanqatín ndoqo-manqate. Qo matev āv tønegó. Yaq qo khandi ndòqondáp.”   
\p
\v 29 Geté ndego ezoqam, ekeza iz khakheinam-qa ndøgoám, yaq gendo-ein, “Gê, ezoqa nøme, gekha ezoqâm?”   
\p
\v 30 Yaq Yesu gembo-qavøiu, emanqat me꞉votót, gembo-ein, “Ezoqa mø̀ndøgoám. Zelusalem taon-té gendowáv. Ambá Zeliko taon-té genø-visatɨ́n. Yaq nakhoa livin-qase ndøugu, pepen ezoqam ndøqás, vø̄-møvøinam, ndabua sasa mbokhofoem, vø̄zuim. Yaq sège-ivøvém. Ndego ambá vø̄nanimin.  
\v 31 Yaq ta khøuwa iz kopo-te ndøgo, nakhoa-te ge꞉veam, Mbumbukiam-gé iziz ezoqam ndøgeavún. Yaq ndego ngenek ezoqam ge-omet, geveam, ndego nakhoa yaq-keoqá genøqantáv, vø̄løvu.  
\v 32 Yaq matev até kopó, ta nakhoa-te ndøgo, Livai bawan-ak ndøgeavún. Yaq até ndegó-a, ngenek ezoqam ge-omet, geveam, ndego nakhoa yaq-keoqá genøqantáv, vø̄løvu.  
\v 33 Yaq vaev, Samalia bawan-ak ndowáv, ta nakhoa-te ndøgo, ngenek ezoqam vø̄-omet. Yaq ndego tanakh mbogó,  
\v 34 te-te vø̄wav, nqamav-te oil neka waen ande mulømula me vømbø̄e-qouzam, sasa mboløvønam, ekeza donki-qa zita-te vō꞉ve.\f + \fr 10:34 \ft Yaq Samalia ezoqam-a, yaq Zu ezoqam, qaqa matev zømbugoám. Geté ndego Samalia ezoqam, tanakh mbogó, ndego Zu ezoqam, vømbōtøke.\f* Yaq okha ezoqam-qá venanqei nonqo khoev-té genøndáf, vømbō-kewagam.  
\v 35 Yaq khøuwa nøme qandopave, ndego silva moni mokho menas ndø-upøzó, ndego okha ezoqam-qa khoev keoge ezoqam vømbō-etoam.\f + \fr 10:35 \ft Nginik moni mokho menas-qa fia, andé kandambá.\f* Yaq āv gembøe-eín nqǽgo, ‘Gèmbo-keogé, ngenek ezoqam. Yaq nango tøtøndo-qavan, qo fia nøme ande āv khoqoté-nqagivemēt, teqa kha-te, no fia ndæ̀gó.’”   
\p
\v 36 Yesu nqanek emanqat gumuvotot, yaq ndego Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, āv gembøebeváp nqǽgo, “Ge qô ndoqo-matavap? Ezoqa misika mokho-te nginik, matev eqeieqei, gekha ezoqām ndǿmatanam, te-te ndego, pepen ezoqam gizuim?”   
\p
\v 37 Yaq ndego Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam gendo-ein, “Ezoqam ndégo, tanakh gembogo, vømbōtøke.”  
\p Yaq Yesu gembo-ein, “Nándav. Yaq até qó-a, matev āv toqotégoát.” \fig Samalia ezoqam, ndego ezoqam tanakh gembogo|alt="FF" src="IB-041gr.jpg" size="col" copy="International Bible Society" ref="10:30-37" \fig*   
\s1 Yesu Mata neka Meli okha gezømat  
\p
\v 38 Khøuwa nøme, Yesu ekeza paev ezoqam namba, nakhoa gigeveat, yaq vemiav nøme-té gimøfakház. Ta vemiav-te ndøgo, sævam mø̀ndøgoám. Tuqa iz Matá. Yaq ndugu Yesu khoev-té gunukható.  
\v 39 \x - \xo 10:39 \xt Zion 11:1; 12:2-3\x*Ndugu yakhasuk mø̀ndømbo-goám. Tuqa iz Melí. Yaq ndugu Evezøza-qá zenda tokhotapak avønin-té gunøqóm. Nømendim manqat mbøe-ewagát.  
\v 40 Geté Mata ndugu, khanakhanakh mbaín, lou yakhapus gu-ifutat. Sasae khàpe mbøe-khouwév. Yaq ndugu tunøwáv ndǿgo, Yesu vømbō-ein, “Evézøza. Ge qô ndoqo-matavap, nqanek matev eqeieqeî, no nakhapus nqæsasaetet, yaq nogu nam, no tøkeeav ndøgo? Gèmbo-eín, nanduv, no yà benøtøké.”   
\p
\v 41 Yaq Yesu gumbo-qavøiu, “Máta, Máta! Qo matev vinivinimba-qa yaq-te, khàpe qote-fofogeáp neka matavap khàpe qambe-khouwevát.  
\v 42 \x - \xo 10:42 \xt Met 6:33\x*Geté matev kopo mba betaqambegó. Ngunuk Meli, matev mbomambaqape ndøndáp, noqa manqat ngu-ewaget. Yaq ezoqa kopømba mbaín, tuiviwam.”   
\c 11  
\s1 Mbumbukiam-te toqo-guligulimat, taqa yaq-te  
\r (Met 6:9-13; 7:7-11)  
\p
\v 1 Khøuwa nøme, Yesu manqei nøme-te geguligulimat, yaq qamømbøe-navøem, ekeza paev ezoqa kopo nøme, āv gembøe-eín nqǽgo, “Evézøza. Ni guligulim-qa yaq-te qotínømánd, av Zion, ndego ezoqa ibøkha iz etoam ezoqam, ekeza paev ezoqam ge꞉zømas.”   
\p
\v 2 Yaq Yesu gezø-ein, “Zo tozo-guligulimat, āv qazøté-manqatát nqǽgo,  
\q1 ‘Tát!  
\q1 Qoqa iz yà beto-eqawát.  
\q1 Qoqa Megeat Matev, bètøndowáv ni-te.   
\q1
\v 3 Khøuwa ate tæpavpavemat, ni lou gìni-etoám, av ni lou mbain nqati꞉gu.   
\q1
\v 4 Niqa manqa-zapazapa, sà betaqambo-navøemát.  
\q2 Até ní-a, ezoqa nøme-qa manqa-zapazapa, mø̀ndønimbo-navupatún, ni-te gimatønumatun.  
\q1 Neka ni khamasim-te ndø-àmba᷄m.’”   
\p
\v 5 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gezø-ein, “Ge zô, ezoqa kopo, lova u-mba-qape zifu-qa khoev-te tema, vømømbó-eīn av nqægo, ‘Nǿfu. Flawa misika mba qonø̄-etoām.  
\v 6 Zapa ndø̄go, noge nøfu nøme, manqei nøme-tē genømā. Yaq ndakin noqā khoev-tē genøfakhān. Geté no lou mbaīn vømbǿe-etoām.’   
\p
\v 7 Yaq qafu khoev mokho-te āv gendē-qavøiū nqǣgo, ‘Mòqo-nøuvān! Khoev mboqog mø̀tøtokāz. Ni nìsømbiīt, nakheis namba. Yaq kopømba mbaīn tæsuzam, lou vøtaqá-etoām.’   
\p
\v 8 No nqazǿ-manqate: Ndego tesuzam, lou vømbó-etoām, ndøgo ambá ta zapaya ndø̄go tenégō, ndego zifu ndembogo. Geté ta zapaya ndǿgo tenésuzám, ndego ge꞉pouweam, yaq gigiap ate ndægo, ndego mbain ndøgo, vømbó-etoām.   
\p
\v 9 Yaq nakémbá. No nqazǿ-manqate: Gèviám. Yaq Mbumbukiam ndø̀zø-etoám. Gèváo. Yaq zo ndòzo-qeivím. Gèkhaneám. Yaq Mbumbukiam zo mboqog ndø̀zø-mboqozó.  
\v 10 Unimanqatín. Gekha ezoqām ndego, ndeviam, ndego ndø̀ndáp. Neka gekha ezoqām ndego, ndevao, ndego ndø̀qeív. Neka gekha ezoqām ndego, mboqog-te ndekhaneam, ndego mboqog ndø̀mbo-mboqóz.\f + \fr 11:10 \ft Taqa manqa mokho av nqǽgo: Qo Mbumbukiam-te toqoqambuq, neka ande teqa mboqog-te me toqote-khanæmat, yaq ndego segékhatóq. Kopømbaqapé teqa bawan-te toqomø-oq.\f*   
\p
\v 11 Gê, zo mokho-te, matev áv khanégo? Nakhasam eve zongøyam-qa temboviam, ndego wazeam mbó-etoām?  
\v 12 O gava-qa temboviam, ndego lakalakoam mbó-etoām? Āv taoká.  
\v 13 Zo manqa-zapazapa-us, ambá qazøtegó. Geté zo zøkeza nakheis, gigiap eqeieqei etoam mø̀zøte-zøtéz. Yaq av tægoat ndægo, zoge Zøve, yan-te ngo꞉yage, ndego Nqova Mbomambaqape nøme mba zømbó-etoám, gekha ezoqām ndigu, timbøe-viømemat.”   
\s1 Yesu av gimbøe-einim nqægo, Saitan-qā bazaføgakh-tē genø-sasaeāt  
\r (Met 12:22-30; Mak 3:20-27)  
\p
\v 14 Khøuwa nøme, Yesu manqa-khou ezoqam, nqova soqa mbongeatám. Yaq nqova soqa gembo-fakhan, ndego manqa manqate ndøngáz. Yaq ezoqa ewaqape, nqova ndafe kandambá.  
\v 15 \x - \xo 11:15 \xt Met 9:34; 10:25\x*Geté ezoqa nøme, āv gini-einím nqǽgo, “Ngenek nqova soqøsoqa, Belzebul-qá bazaføgákh gene-ngeasám, ndego nqova soqøsoqa-ge kawa.”   
\p
\v 16 \x - \xo 11:16 \xt Met 12:38\x*Neka ezoqa nøme ndigu, matemateam-qa mbogoám, neka teqa umingiap matev qeivi-qa vømbōgoam.   
\p
\v 17 Geté Yesu é-møndæ-otév, av ndigu gi꞉matavupam, teqa bazaføgakh ande āv khanēfakhan. Yaq ndego yaya zø-etá, taqa yaq-te, gezø-ein, “Bawan kopo tigoat, yaq ndigu livin-mbā gunumú-qatønēm, izuizu nakhag vǿgonēm, nginik gékhoumbám, até vømú-nasinīm. Neka até evenáp-a, tiqatønem, yaq izuizu ndǿnøfeapāt, ndigu gemǿ-navøém.  
\v 18 Yaq Saitan-qa yaq-te, matev até kopó. Ndego ekeza kha livin-mba tumuqata, yaq ekeza kha namba vǿenøfē, teqa bawan áv khanégoāt? Yaq nakémbá, zoqa manqat mokho mbaín, nandozo-manqate av nqægo, no nqova soqøsoqa, Belzebul-qā bazaføgakh-tē qatø-ngeasām.  
\v 19 No nqova soqøsoqa, amba Belzebul-qa bazaføgakh-te tøte-ngeasamɨn, av zo ndøzøte-manqate, yaq gê, zogī ezoqam, nqova soqøsoqa gekha ezoqam-qā bazaføgakh-tē ginǿ-ngeasumatun? Gê, Saitan-qā bazaføgakh-tē ginǿ-ngeasumatun. Āv taoká. Yaq nakémbá. Tiqa matev mø̀ndø-unimanqatín, av nqægo, zoqa manqat mokho mbaín.  
\v 20 No nqova soqøsoqa, Mbumbukiam-qá bazaføgakh-té qatø-ngeasumatún. Ndøgo zo āv qanezømás nqǽgo: Mbumbukiam-qa Megeat Matev, mø̀ndø-fakhán zo-te.   
\p
\v 21 Neka nøme nqánek: Ezoqa bazaføgakh-qape, ekeza khoev-te bøibøi to꞉yøet neka sanqava kopoav vømbógoāt, yaq teqa gigiap kopømbá. Ezoqa gembó-aqonamák.  
\v 22 \x - \xo 11:22 \xt Kol 2:15\x*Geté ezoqa uni bazaføgakh-us-qape-in tendowav, namba vǿenøfē, yaq-mba vǿzū, yaq ndego sanqava géviwám, ndego go꞉tawam, neka teqa gigiap vømbó-upøgīm, vømǿ-etøomēm, ezoqa nøme namba.\f + \fr 11:22 \ft Ezoqa bazaføgakh-qape ndego, ekeza khoev-te bøibøi ndo꞉yøet, ndego Saitán. Geté ndego ezoqam uni bazaføgakh-us-qape-in, ndego yaq-mba tezu neka gigiap vømbó-upøgīm, ndego Yesú.\f*   
\p
\v 23 \x - \xo 11:23 \xt Luk 9:50\x*Gekha ezoqām ndigu, no-te nøzøzaneav ndigu, ndigu nogí qaqa ezoqám. Neka gekha ezoqām ndigu, no ezoqa møvøbam-qa yaq-te tøkemav ndigu, ndigu ezoqa gèpanqasumít.”   
\s1 Matev soqaqape tøfakhan, ezoqa manqa-zapa-te nqawa tevesez  
\r (Met 12:43-45)  
\p
\v 24 Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Nqova soqa ezoqam-te tefakhan, yaq ndego mbenga qaqaniap manqei-té gé-okhoát. Manqei eqeieqei-qa ndǿvawét, te꞉yagat. Geté qeiviav tøgoat, ekeza manqat āv gené-eín nqǽgo, ‘Ság. Nøkeza khoev-té qatǿveséz, ma qatønde-fakhan ndøgo.’  
\v 25 Yaq ndego nango tevesez, ta khoev ndøgo viayáp neka gapuk mbaín.  
\v 26 Yaq nangó genǿwáv, nqova soqøsoqa seven nøme vømøndó-khatōb, ndigu uni gi꞉soqøsoqoezam. Āv teoká, av ndego ekezan nde꞉go. Yaq ndigu tindúzáv ndǿgo, namba vøméqōm. Yaq vaev-te ndøgo, ndego ezoqam, teqa yage unimé꞉-soqá. Āv taoká, av bugukhokhof ge꞉yagam.”   
\s1 Unimanqatin khanakhanakh-qa yaq-te  
\p
\v 27 \x - \xo 11:27 \xt Luk 1:28, 42, 48\x*Yesu nqanek manqat ge-ein, yaq ezoqa ewaqape-qa mokho-te, sæva kopo āv guni-akhá nqǽgo, “Sævam ndugu khanakhanakh mbá guabitigú, qo gui-ova neka tete vøqā-etoumam.”   
\p
\v 28 Yaq Yesu gendo-qavøiu, “Unimanqatín, nandav. Geté uni khanakhanakh-in ndígu tøzǿgoát, ezoqam ndigu, Mbumbukiam-qa Manqat ndīyōgē neka manqa o-mba ndīmbø̄ē-ndāpē.”   
\s1 Yesu ekezan, Ziona ge꞉khamas  
\r (Met 12:38-42)  
\p
\v 29 \x - \xo 11:29 \xt Met 16:4\x*Ezoqam-qa bawan qakhouwevtat, Yesu-qa manqat gi-ewagat, yaq ndego āv gezømbe-eín nqǽgo, “Zo ezoqa ndakin nqazoyage, zo ezoqa soqøsoqá. Zo umingiap matev qeivi-qa mba zøgó. Geté zo matev nøme zóqeivimák. Sa ndǿgo tozóqeivím, av Ziona qambøe-fakhan.  
\v 30 Matev ndøgo, Ziona qambo-fakhan, Niniva ezoqam āv qanezømás nqǽgo: Mbumbukiam ndokhofotáv. Yaq até ta matev ndøgó-a, Ezoqam-ge Yo tømbo-fakhan, zo mé꞉zømás, zo ndakin nqazoyage, av nqægo, no Mbumbukiam ndokhofotān.   
\p
\v 31 \x - \xo 11:31 \xt 1 King 10:1-10\x*Mbumbukiam-qa Manqa Ovøyam Khøuwa Kandambaqape-te, ndugu Siba manqei kawa sævam kandambaqapu, segé-itán. Yaq ndugu zo ezoqa soqøsoqa mé꞉zǽb, zo ndakin nqazoyage. Zapa ndǿgo, ndugu qámbá gunduwav, Solomon-qa matavap loloakh manqat vømømbō-ewag, ndego Izlael kawa ezoqam kandambaqape. Geté, nqáe! Ngenek ezoqam zo namba nge꞉go, ngenek Solomon ùnime꞉-løvuám. Geté zo teqa nømendim manqat ndapeáv.   
\p
\v 32 \x - \xo 11:32 \xt Jona 3:5-10\x*Ta Manqa Ovøyam Khøuwa Kandambaqape-te, até Niniva ezoqám-a, vǿwān. Yaq ndigu zo ezoqa soqøsoqa mé꞉zǽb, zo ndakin nqazoyage. Zapa ndǿgo, ndigu manqa-zapazapa-te gigoam, màndo-qambúz, Ziona-qa manqat giyogem. Geté, nqáe! Ngenek ezoqam, zo namba nge꞉go, ngenek Ziona ùnime꞉-løvuám. Geté zo qambuzaneáv, teqa manqat qazoyogem.”   
\s1 Niqa matev waev-té qabegó  
\r (Met 5:15; 6:22-23)  
\p
\v 33 \x - \xo 11:33 \xt Mak 4:21; Luk 8:16\x*Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Lampa toqomag, yaq kopømba mbaín toqo-khonao o yakhav mokho-te voqotú-utāv. Geté lampa asøzam nonqo-té qonǿwuá. Yaq gekha ezoqām ndigu, khoev-te ti-ozat, waev ndǿqeivát.   
\p
\v 34 Qoqa kha, waev bøi mbo-etoám. Bøi eqeieqei tøgoat, yaq kha ate ndægo, waev-té qágoát. Geté bøi soqain tøgoat, yaq qoqa kha ate ndægo, bøivun-té qágoát.  
\v 35 Yaq nakémbá. Aiyá qagó. Soqaín ndøgo, ta waev ndøgo, qoqa mokho-te nandaqambu꞉gu, tøbøivun.   
\p
\v 36 Yaq nakémbá, qoqa kha ate ndægo, waev mokho-te mba tøugoat neka bøivun-qase mbain vǿgoāt, yaq kha ate ndægo waev-ús, kopømba av-té, lampa-qa waev qo-te ndækhaev.”   
\s1 Yesu Felisi ezoqam neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam gezøponqom  
\r (Met 23:1-36; Mak 12:38-40)  
\p
\v 37 Yesu manqa manqate qamømbøe-navøem, yaq Felisi ezoqa kopo, Yesu lou loge manqat mbo-eín. Yaq khoev-té gemømbo-ón, lou loge-te vø̄qom.  
\v 38 Geté Yesu bugukhokhof zenda sunguziav, av tiqa matev qægoam, lou gilogɨn. Yaq ndego Felisi ezoqam, nqova mbondáf.   
\p
\v 39 Yaq Evezøza, ndego āv gembøe-eín nqǽgo, “Zo Felisi ezoqam, zo kap neka melek, mumat mba zoto-sunguzumatún. Neka zo zøkezan, até kopó. Mumat-te ndo꞉go, eqeieqeí. Geté zoqa mokho-te, gigiap qovetu matev neka manqa-zapazapa, mø̀ndømø-tøtøvøyám.  
\v 40 Zo matavap mbain ezoqam, ge zô ndozo-matavap, Mbumbukiam ndego ezoqam gekhakheinøvem, mumat mba mbøé-khakheinam, getē mokho-te khakheinøpøteâv neka ndego otevateâv, ndøgo mokho-te ndøugu? Āv taoká.  
\v 41 Yaq nakémbá, gigiap nandav, zoqa melek neka kap nandu-nqeitøve, zo gigiap-av ezoqam zozǿ-etoám. Yaq nqáe! Gigiap ate ndægo, ndǿgo tøzømbé-eqeieqeí.   
\p
\v 42 Zo mòzo-soqoéz, Felisi ezoqam. Zo até avøe gigiap uni khasøkhasis-ín-a, qazøtøndo-pe꞉tatun, zòqaqaemɨ́n, qaqageap vømø̄-ten-ɨn, yaq qatoat kopo Mbumbukiam vozombō-etøomemɨn. Matev khasøkhasis av nqægo, zo mòzogoatún. Geté matev kandakanda, kopømba ande av ezoqa nøme-te, matev eqeieqei matanam matev, neka kuku matev Mbumbukiam-te, zo gèzømbo-qasí꞉v. Matev eqeieqei khasøkhasis tozogoat, ndøgo kopømbá. Geté gigiap-qape ndǿgo, matev eqeieqei kandakanda tozogoat.   
\p
\v 43 Zo mòzo-soqoéz, Felisi ezoqam. Zo tøzømbe-khaneát ndǿgo, guliguli khoev-te, iz akhayapak-qá qonam nonqo-té qazó-qonumát, neka ezoqa ewaqape, maket manqei-te, zo khaiya mboma manqat vizap-us bezø̄-manqate.   
\p
\v 44 Zo mòzo-soqoéz. Zo andé manqei-pakha ozap nøme me zøte꞉gó. Mumat-te ndøgo, bugug eqeieqeí. Geté mokho-te ndøugu, kha mø̀ndølanqá. Yaq ezoqa sogó-okhoát, mumat. Zapa ndǿgo, ndigu zøtezateáv, av nqægo, nqanek ezoqa-pikia nge-otø̂vē.”   
\p
\v 45 Yesu nqanek manqat ge-ein, yaq Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqa kopo, āv gembøe-eín nqǽgo, “Nøméndim ezoqam. Qo nqanek manqat nandoqo-manqate, qo até ní-a, iz sòqonimbu-ngi꞉wát.”   
\p
\v 46 Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Unimanqatín. Até zó-a, Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, zo mòzo-soqoéz. Zo ezoqa viniv-qape zozømbø-awám. Yaq ezoqa amba-amba me꞉-eqagím. Geté zo zenda-qase aumáv, ezoqa vozozømbé-tøkeāt, ndigu nqanek viniv ndi-eqawat.   
\p
\v 47 Zo mòzo-soqoéz. Zapa ndǿgo, zo Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam-qa manqei ozap-te, khoev qaniqanimav zozø-puanumatún, zoqa matavap vesezu nonqo. Geté ndigu zøkeza zøzøkha-zapazapa-za ndøzitagát.  
\v 48 Zo matev av nqægo ndozogo, yaq zo zò-unimanqatintét, av nqægo, matev ndøgo, zogi zøzøkha-zapazapa-za gigonem, eqeieqeí. Ndigu gèzitagám, ndigu Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam, yaq zo tiqa manqei ozap mumat, khoev qaniqanimav zozø-puanumatún.   
\p
\v 49 Mbumbukiam ekeza matavap loloakh-te, taqa yaq-te āv gene-eín nqǽgo, ‘No manqa vevezam ezoqam neka u-anim notøndó-khofosumát, ti-te. Geté nøme ndigu, pakhapakha zǿkhanæmát neka matev soqøsoqa vøzǿgoāt.’  
\v 50 Yaq nakémbá, Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam ate gi꞉goam gizitagat, Mbumbukiam manqei-qape ande ge꞉khakheinam, atema ndakin, taqa yaq-fia nqosøgeap, zo-té qanǿbøí, zo ndakin nqazoyage,  
\v 51 ta zitøge matev ndøgo, qangaz, Eibol gilaem, qamat, atema Zekalaya vømø̄laem, yaq lou-qase-te ndøgo, ma Mbumbukiam-te søvakha gigiap giløvusumatun, yaq ndøgo, Mbumbukiam-qa khoev ndøwev, livin-qase ndøugu. No unimanqatín nqazø-manqate. Nqanek yaq-fia nqosøgeap, zo zóndapém, zo ndakin nqazoyage.   
\p
\v 52 Zo mòzo-soqoéz, Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam. Zo mboqog mboqogim nonqo, mòzo-khonøbém, Mbumbukiam-qa yaq-te zøtezat nonqo. Zo zøkezan onimáv, neka zo ezoqa nøme zòzømbø-kház, ndigu onim-qa ndigu.”   
\p
\v 53 Yesu nqanek khoev ge-ivav, yaq Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka Felisi ezoqam, qaqa matev ndøngazém, te-te. Yaq ndigu bevap vinivinimbá gimbogoam.  
\v 54 Ambá gembo-matemateømemín. Yaq ndego manqat soqain te-einin, yaq ambá manqa ovøyam-té ginø-veemɨ́n.   
\c 12  
\s1 Ezoqam-qa khavozam matev-qa yaq-te, gò꞉feazoát  
\r (Met 10:26-27)  
\p
\v 1 Ndakin ezoqa kopoav-qapé gindupindam, Yesu-te. Taosen mø̀ndømø-løvú. Izuizum sège-tokhonømbemám. Geté Yesu bugukhokhof ekeza paev ezoqam, āv gezømbe-eín nqǽgo, “Gò꞉feazoát. Felisi ezoqam ndigu, khavozam ezoqám. Tiqa matev, bugug eqeieqei ndøkeogé. Geté soqaín. Neka tiqa khavozam matev, andé flawa poponøvem nonqo me me꞉panqavøemɨ́n, ezoqa nøme-te.  
\v 2 \x - \xo 12:2 \xt Luk 8:17\x*Geté gekha matēv ndøgo, ndøgutøve, bavokhó qandó-fakhanám. Neka gekha manqāt ndøgo, ndøkhonøwe, ndø̀ndo-veveám.  
\v 3 Manqat ndøgo, zo lovølova ndozo-manqate, yaq tøndo-paveat, ezoqa ewaqape sugumú-ewagét. Neka manqat ndøgo, zo khoev mokho-te, ezoqa nøme-qa gea-te sa ndozoto-potozu, bavokhó sugumú-vøndavét.”   
\s1 Møe Mbumbukiam-te mbá qazinǿgoát, ambá ndøgo, ezoqam-te  
\r (Met 10:28-31)  
\p
\v 4 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Nǿfuap! No nqazǿ-manqate: Zo ndigu møe zø̀go᷄, ndigu ezoqa pakhapakha sa ndikhanæ. Zapa ndǿgo, ndigu kha mba zǿngiú. Geté taqa zita-te, ndigu matev nøme kopømba mbaín tizøgo.  
\v 5 Geté no ndakin nøtézømás av nqægo, zo møe gekha ezoqām zombógoāt. Zo møe ndégo tozombó-goát, Mbumbukiam. Ndego bazaføgakh ambá ta-mba nqānek, qambøegō, ezoqa tezitag. Geté taqa zita-te, ndego kopømbaqapé, ezoqa gøinam-té gemǿ-nqagivém. Unimanqatín. Møe te-mbá tømbogó ndego.   
\p
\v 6 Zo mø̀zøte-zøtéz. Pipisi nakheis-qa fia khapekhapémbá. Moni mokho-qasis menas, faev soqotéwí. Pipisi, fia khasøkhasis ambá ginigú. Geté Mbumbukiam ndezø-keôgé, ndigu. Ndego pipisiam kopo, manqa mate gembøé-navøemák.  
\v 7 \x - \xo 12:7 \xt Luk 12:24; Kel 27:34\x*Geté gèmbo-mataváp. Zo-te até zogí izúm-a, zoqa kawa-te ate nandigu, Mbumbukiam mø̀ndø-gevebám. Yaq nakémbá. Zo møe ndø̀go᷄. Zo Mbumbukiam-qa bøi-te, pipisi kopoav-qape ùni zøte-løvubám.”   
\s1 Ni mivi bizìgu᷄, Yesu-qa yaq-te  
\r (Met 10:32-33; 12:32; 10:19-20)  
\p
\v 8 Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “No nqazǿ-manqate: Gekha ezoqām ndego, ezoqam-qa bøi-te te-unimanqatintat, av nqægo, ‘No Yesu-gē ezoqām,’ teqa yaq-te, até Ezoqam-gé Yó-a, Mbumbukiam-gi enzol ezoqam-qa bugug-te, āv gené-unimanqatín nqǽgo, ‘Ngenek nogē ezoqām.’  
\v 9 Geté gekha ezoqām ndego, ezoqam-qa bøi-te noqa yaq-te to꞉nawam, teqa yaq-te, até nó-a, ndæ̀tonawám, Mbumbukiam-gi enzol ezoqam-qa bugug-te.   
\p
\v 10 Gekha ezoqām ndego, Ezoqam-ge Yo-qa yaq-te, manqa soqøsoqa ndemanqate, ta manqa-zapa ndøgo, Mbumbukiam kopømbá, segembøé-navøém. Geté ezoqa Nqova Mbomambaqape-qa iz tengiu, Mbumbukiam teqa manqa-zapa gembøé-navøemák.   
\p
\v 11 \x - \xo 12:11 \xt Mak 13:11; Luk 21:12-15\x*Zo ezoqa Zu ezoqam-qa guliguli khoev-te o megetapak-qa megemege-te o gekha kawakawa-za-qa megemege-te ti-itub, yaq zo ndøfofògea᷄p av nqægo, ande gekha manqat me zozømbé-qavøiū o gekha manqat zó-einīm.  
\v 12 Zapa ndǿgo, ta khøuwa-te ndøgo, Nqova Mbomambaqape zǿ-ovøyám, zo ande gekha manqat me zøté-einīm.”   
\s1 Gigiap kopoav ezoqam, ndego gigiap sa gemøndatat, taqa yaya etæ manqat  
\p
\v 13 Yesu ezoqa bawan-qape manqat gezø-manqatat, yaq livin-te ndøugu, ezoqa kopo āv gembøe-eín nqǽgo, “Nøméndim ezoqam, noge ata gèmbo-eín, tat-qa gigiap, yà bani-etøomém, ndøgo gini-ivav, genanim.”   
\p
\v 14 Geté Yesu gembo-qavøiu, “Gê, no gekha ezoqām ndǿve, qo neka qazøpikia tæzø-ein, av nqægo, ‘Zøve-qa gigiap āv qazøtē-etøomēm nqǣgo’?”   
\p
\v 15 \x - \xo 12:15 \xt 1 Tim 6:9-10\x*Yaq Yesu ezoqa ewaqape, āv gezømbe-eín nqǽgo, “Aiyá qagó neka zøkeza kha, gèmbo-keogé. Zo gigiap me꞉qovètu᷄. Ezoqam-qa yage, ambá av nqǣgo, gigiap kopoav-qape-tē qanotawē.”   
\p
\v 16 Yaq Yesu yaya zø-etá, gezø-ein, “Ezoqa kopo mø̀ndøgoám. Gigiap kopoav ezoqám. Ndego khae vømbōgoam. Yaq viav nøme-te, ndego avøe gigiap kopoav-qapé qambo-fakhan.  
\v 17 Yaq ndego ezoqam gematøvem, ‘Áv khatégō? Noqa khoev ate nqæpuate løvøzupøteáv, avøe gigiap vøté-nqeitām.’   
\p
\v 18 Yaq ndego āv gene-eín nqǽgo, ‘No nqánek qǽgó. Lou nqeitam khoev awenege nó-evøzám. Yaq kandakanda ndakinak nópuán. Yaq lou tøtú꞉-nqeitám ndǿgo, noqa gigiap nøme namba.  
\v 19 Yaq taqa zita-te, no nøkeza mokho-mba āv qaté-eín nqǽgo, “No ndakin gigiap kopømbá. Viav kopoáv, no gigiap-qa nófofogeapák. No ndakin pusa mba nótavát, lou vǿelogāt neka ibøkha vǿe-izumāt. Yaq no khanakhanakh mbá qatéyagát.” ’   
\p
\v 20 Geté Mbumbukiam gembo-ein, ‘Qo matavupav ezoqam, qo nqægo lova qónaqaním. Yaq gê, qoqa gigiap ate nandaqambe꞉go, gekha ezoqām ndǿ-upøgīm, ndoqo-khatiwi? Qó mbá!’”   
\p
\v 21 \x - \xo 12:21 \xt Met 6:19-20\x*Yesu nqanek yaya guzumbu-eta, yaq nøme āv gezømbe-eín nqǽgo, “Ndigu matev āv tøzømbé-fakhán, ndigu gigiap sa timøndatet, ekezan nonqo, getē Mbumbukiam-qa bøi-te, gigiap ande mbain me ndi꞉gu.”   
\s1 Zo gigiap-qa yaq-te ndøfofògea᷄p  
\r (Met 6:25-34)  
\p
\v 22 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gezø-ein, “Yaq nakémbá, no nqazǿ-manqate: Zo yage-qa yaq-te ndøfofògea᷄p, av nqægo, gekha lou zólogāt. Neka kha-qa yaq-te ndøfofògea᷄p, av nqægo, gekha ndabua zó-uzumāt.  
\v 23 Yage-qa mokho, taoká ndøgo, lou mba toqologat. Neka kha-qa mokho, taoká ndøgo, ndabua mba toqo-uzumat.  
\v 24 Pipisi zøtézømēt! Ndigu avøe gigiap ogekhæmáv, neka gendó-peanemák. Neka ndigu lou nqeitam nonqo khoev mbaín. Geté Mbumbukiam ndøzøkefé. Gèmbo-mataváp. Zo teqa bøi-te, pipisi ùni zøte-løvubám.  
\v 25 Ge zô ndozo-matavap, ezoqa kopo zo mokho-te tefofogeapat, ndego yage elavøqase ndømbó-seketet? Mbaín!  
\v 26 Até nqanek matev-qasé-a, zo kopømba mbaín, tozo-matønømem. Av tægoat ndægo, yaq zo gekha zapâ, matev nøme-qa yaq-te ndozo-fofogeap?   
\p
\v 27 Neka flawas zøtézømēt, ndi-umizan. Ndigu sasae gonemáv neka ndabua potofumáv. Geté no nqazǿ-manqate: Até Solomón-a, ndego kawa ezoqam kandambaqape, gigiap mbomømboma kopoav-qape qambogoam, teqa ndabua bugug keoge mbaín, av flawas ndi꞉gu, tiqa bugug ndækeoge.  
\v 28 Nginik flawas, ndakin gagayag-te ndi-umianet, nakhamas-te ambá giní-pakhaéz, yaq gøinam-té ginǿ-nqagivemém. Geté Mbumbukiam ndabua bugug keoge eqeieqei zø-etoám. Mbumbukiam flawas ndabua eqeieqei ndezø-etoam, ndego zo nøme mba zømbó-uzám. Zoqa unimanqatin khapémbá, Mbumbukiam-te.  
\v 29 Zo lou-qa yaq-te neka izam-qa yaq-te, matavap khapé bezømbe-khouwèva᷄t neka mbofofogèa᷄p.  
\v 30 Gigiap av nqægo upøgim-qa yaq-te, miavmiav bavokho-ak mba ndømataváp, ndigu Mbumbukiam zøtezateav ndigu, nqanek manqei-qape-te. Geté zoge Zøve, ndego mø̀ndæ-otév, gigiap av nqægo, zo bèzøgó.  
\v 31 Zo bugukhokhof Mbumbukiam-qá Megeat Matev mba zombóvawát. Yaq ndego zo nqanek gigiap nøme, ndø̀zø-etoám.”   
\s1 Moni mendebam-qa yaq-te  
\r (Met 6:19-21)  
\p
\v 32 Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo møe ndø̀go᷄, zo ande sip nakhei misika mba ndøzøte꞉go. Zapa ndǿgo, zoge Zøve-qa poev nqánek: Ndego teqa Megeat Matev zo zǿ-etoám.  
\v 33 \x - \xo 12:33 \xt Luk 18:22\x*Gigiap nandøzøgo, gèwí. Yaq moni ndigu, tozoqasem, gigiap-av ezoqam zozǿ-etoám. Av tøzøte-gonem ndægo, yaq zogi moni, yan manqei-té qazonǿ-møvøbumít. Ta manqei-te ndøgo, moni nqeisam nonqo ndigu, gékeqanimák. Neka moni ndigu, génasinimák. Neka aqona ezoqam, kopømba mbaín, tizømetam, neka khotet kopømba mbaín, tilouzim.  
\v 34 Matev āv tøzøté-goném. Zapa ndǿgo, ma zoqa gigiap qaniqanim ndægo, até zoqá mataváp-a, sa ndǿgo tǿgoát.”   
\s1 Evezøza-qa qavøne nonqo, é-mozoto-khakheinám  
\p
\v 35 \x - \xo 12:35 \xt Met 25:1-13\x*Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo é-mozoto-khakheinám. Neka zoqa lampa até betøkháev.  
\v 36 Zo andé nginik sasae ezoqam me me꞉gó. Khakheitáp. Ndigu ekeza kawa-qa tiokewaget, ndego sakhei etoam matev-te gewav, yaq khøuwa nøme nqawa tendoqavan, mboqog-te vǿkhaneām, yaq ndigu mboqog nakhamas-té ginømbó-mboqozønám.  
\v 37 Yaq ndigu sasae ezoqam khanakhanakh mbá ginígoát, kawa ezoqam tendoqavan, ndigu vǿzømēt, timbøe-tiawet. No unimanqatín nqazø-manqate. Ndego kawa ezoqam, tegi sasae ezoqam av te꞉zømet ndægo, yaq ndego sasae nonqo ndabua ndǿ-úz, lou loge-te qonam manqat vøzǿ-eīn-a, lou vøzǿ-qoqōng.  
\v 38 Sasae ezoqam av ngi꞉gu, khanakhanakh mbá ginígoát, até ndøgó-a, tigi kawa ezoqam lova u-mba o nqoev-te tendoqavan, yaq ndigu tezømet, av nqægo, ndigu mø̀ndo꞉-khakheinām.   
\p
\v 39 \x - \xo 12:39 \xt Met 24:43-44; 1 Tes 5:2\x*Gèmbo-mataváp: Khoev eve amba te꞉-otevɨn, av nqægo, ande gekha khøuwa iz-te, aqonam ezoqam tendowav, yaq ndego ambá gembótakák, khoev sa tembo-nqawaɨn.  
\v 40 Yaq até zó-a, zo vò꞉khakheinám. Zapa ndǿgo, Ezoqam-ge Yo, ta khøuwa-te ndǿgo tendéqaván, zo matavapøteav tøgoat, ndego tendoqavan.”   
\s1 Yaya etæ manqat, sasae ezoqam eqeieqei neka sasae ezoqam soqaqape-qa yaq-te  
\r (Met 24:45-51)  
\p
\v 41 Yaq Pita Yesu gèmbobeváp, “Evézøza. Gê, yaya nqanek qoqo-eta, ni qoté-manqate, ó, ezoqa ewaqape qotē-manqate?”   
\p
\v 42 Yaq Evezøza gembo-qavøiu, “Ge qô ndoqo-matavap? Gekha sasae ezoqâm, ndego unimanqatin neka matavap loloakh-us? Sasae ezoqam unimanqatin neka matavap loloakh-us, av ngé꞉go. Tege kawa ezoqam, manqei nøme-te tewav, yaq ndego sasae ezoqam, keoge ezoqam teve, teqa khoev teqeivat neka tegi sasae ezoqa nøme, khøuwa eqeieqei-te lou vøzǿ-etoumāt,  
\v 43 yaq vaev-te nqawa tendoqavan, teqeiv av nqægo, ndego sasae eqeieqei ndøgōt, yaq ndego sasae ezoqam kopømbá, khanakhanákh.  
\v 44 \x - \xo 12:44 \xt Met 25:21, 23\x*No unimanqatín nqazø-manqate. Ndego kawa ezoqam, gigiap ate ndømbøego, keoge ezoqam ndégo tévé, ngenek sasae ezoqam.  
\v 45 Geté ndego sasae ezoqam, av te꞉matavupat nqægo, noge kawa ezoqam nakhamas-te gendō-qavanāk, yaq ndego sasae ezoqa nøme kha zǿkhanæmāt, angana neka sakheis, neka lou loge møqæ vømbóyāt neka ibøkha soqa izam møqæ vǿgoāt, yaq kawa mbó-okɨvāt,  
\v 46 yaq tege kawa ezoqam, ta khøuwa-te ndǿgo tendéqaván, ndego sasae ezoqam khakheinøpøteav tøgoat neka otevateav vǿgoāt, ndego tefakhan. Yaq kawa ezoqam, ndego sasae ezoqam, yaq-fia nqosøgeap mbó-etoám. Yaq-fia kandambá teta, te-te ndego. Yaq ndǿgo tenǿ-khofotáv, ma unimanqatinteav ezoqa nøme ndi꞉gu.   
\p
\v 47 \x - \xo 12:47 \xt Zems 4:17\x*Gekha sasae ezoqām ndego, tege kawa ezoqam-qa poev te-otev, gete khakheinøpøteav tøgoat neka teqa poev paeveav vǿgoāt, ndego yaq-fia nqosøgeap kandambá tendap.  
\v 48 Geté gekha sasae ezoqām ndego, tege kawa ezoqam-qa poev otevateav tøgoat, neka matev soqain vǿgoāt, ndego yaq-fia nqosøgeap andé khapémbá tendap.  
\p Gekha ezoqām ndego, Mbumbukiam otevat kandambaqape gembo-etoam, yaq ndego nqawa kandambaqapé sa bembo-qavøiú. Neka gekha ezoqām ndego, Mbumbukiam gigiap o matev kopoav teqa zenda-te go꞉ve, yaq ndego nqawa kandambá sa bembo-etoám.”   
\s1 Ezoqa géqaqáb, Yesu zapaya  
\r (Met 10:34-36)  
\p
\v 49 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “No nqanek manqei-qape-te, gøinam mboqotøve-qa nøgeavún. Neka noqa poev kandambaqape nqánek: Ambá gewagimín.  
\v 50 \x - \xo 12:50 \xt Mak 10:38-39\x*Geté no ibøkha iz vini bàtøkhæ-ndáp. Yaq no mbøni vaev kandambá, taqa yaq-te, atema matev ate ndægo, vømǿ-navøēm.   
\p
\v 51 Ge zô ndozo-matavap, no nqanek manqei-qape-te, ezoqa sambi etoam-qa nø̄geavun? Āv taoká. No ezoqa qaqaza-qa nøgeavún.  
\v 52 Ndakin matev āv qanéfakhán nqǽgo: Khoev kopo-te ezoqam faev tiyagat, ndigu ndø̀qatøném. Ezoqa misika, ezoqa menas gésanqáb, neka ezoqa menas, ezoqa misika vǿsanqāb.  
\v 53 \x - \xo 12:53 \xt Mica 7:6; Mal 4:6\x*Eve yo ndø̀sanqáo, neka yo eve vǿsanqāo. Evo yu ndø̀sanqáo, neka yu evo vǿsanqāo. Zakhapuka ziwap ndø̀sanqáo, neka ziwap zakhapuka vǿsanqāo.”   
\s1 Yesu-qa yaq-te, mokho vø̀mbo-ndapém neka vø̄qambuz  
\r (Met 16:2-3)  
\p
\v 54 Yesu ezoqa bawan-qape manqat nøme gezø-ein, “Zo ozoz qazo-qeivimin, khøuwa sininim tøwuøyav, yaq zo nakhamas-te āv qazøte-einimín nqǽgo: Qæ ndø̄lanqā. Yaq unimanqatín. Qæ sège-lanqaɨ́n.  
\v 55 Neka yaq sanqa khamøe qando-feaɨn, yaq zo āv qazøte-einimín nqǽgo: Khøuwa tatas-qape ndø̄yøēt. Yaq unimanqatín. Khøuwa tatas-qape sège-itanɨ́n.  
\v 56 Zo khavozam ezoqám, zo ndozo-manqate av nqægo, ‘Ni Mbumbukiam mø̀tinøtēn.’ Zo manqei neka khaiya qazo-qeivimin, yaq zo mø̀zøte-zøtezɨ́n, av nqægo, khaiya ande āv khanégoāt. Geté zo matev nqazo-qeivi, av ndakin nqæfakhate, zo gekha zapâ, taqa mokho ndapeav ndozogo?”   
\s1 Mbumbukiam-te nakhamas-té qanøqambúz  
\r (Met 5:25-26)  
\p
\v 57 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Zo gekha zapâ, zøkhapus mokho-mba matavapøteav ndøgo, gekha matēv ndøgo, eqeieqei ndøgo?  
\v 58 Gèmbo-mataváp. Qo ezoqa nøme-te moni ndiqambo-løfoke, yaq ndego qo manqa ovøyam-te ndapaqat-qa tegoat, qo manqat vø̀kho-khakheinám, te namba, ate av-té nakhoa-te tøzøte-apet. Soqaín ndøgo, ndego qo manqa ovøyam megeat ezoqam-qa zenda-te teve, yaq ndego qo polis ezoqam-qa zenda-te vǿvē, yaq ndego qo ndimbula-te sasa ndǿ-utāq.  
\v 59 No nqataqá-manqate. Qo ndøgo naqanøká qotøndó-fakhaqák, atema fia ate ndægo voqotumúgū.”   
\c 13  
\s1 Gekha ezoqām ndego, Mbumbukiam-te qambuniav tegoat, ndego gemǿ-navøém  
\p
\v 1 Ta khøuwa-te ndøgo, ezoqa nøme Yesu namba gi꞉goam, emanqat āv gimbøe-vototém nqǽgo: Gelili ezoqa nøme, Mbumbukiam-te søvakha gigiap ndøløvusumát. Yaq ate av-té, etoam matev gi꞉goat, Pailøt-gi nakhag ezoqam, gèzitág. Yaq av nqægo, tiqa kouk, søvakha gigiap-té qanø-o꞉á, ndigu Mbumbukiam-te etoam nonqo lou-qase-te go꞉-aomem, neka tiqa kouk namba vømø̄-tøkua.  
\v 2 \x - \xo 13:2 \xt Zion 9:2\x*Yesu nqanek emanqat ge-ewag, yaq āv gezømbe-eín nqǽgo, “Ge zô ndozo-matavap, ndigu ezoqam, nqanek matev qazøfakhan, tiqa manqa-zapazapa kandambâ, áv táoka, ndigu Gelili ezoqa nøme-qa manqa-zapazapa? Yaq nakêmbà, nqanek matev qazøfakhan ti-te?  
\v 3 Mbaín! Geté no nqazǿ-manqate: Zo Mbumbukiam-te qambuzaneav tøgoat, yaq até zó-a, zo ate ndøzøte꞉go, āv tøzømé-nasiním.  
\v 4 Neka ge zô ndozo-matavap, ndigu ezoqa 18 gipakhaez, Siloam kewan-qasi avønin-te ndøgo, khoev eqawat-qape qandonqoe, tiqa manqa-zapazapa kandambâ, áv táoka, ndigu ezoqa nøme-qa manqa-zapazapa, Zelusalem taon-te ndiyage?  
\v 5 Mbaín! Geté no nqazǿ-manqate: Zo Mbumbukiam-te qambuzaneav tøgoat, yaq até zó-a, zo ate ndøzøte꞉go, āv tøzømé-nasiním.”   
\s1 Yaya etæ manqat, fig tae vi꞉mav qagoam  
\p
\v 6 Yaq Yesu yaya zø-etá, gezø-ein, “Ezoqa mø̀ndøgoám, ekeza waen khae-te, fig tae vømbōyam. Yaq tae nanga-qa gemøkewag, vi꞉pøteáv.  
\v 7 \x - \xo 13:7 \xt Luk 3:9\x*Yaq ndego tege sasae ezoqam, khae gembøe-kewagam, āv gembøe-eín nqǽgo, ‘Nqáe! No nqanek tae-te, nanga viam-qa nømbøe-kewagám. Viav misiká. Geté vi꞉máv. Ság! Qókhavoé. Manqei mo꞉khazú.’   
\p
\v 8 \x - \xo 13:8 \xt 2 Pita 3:9, 15\x*Geté yaq ndego sasae ezoqam gendo-qavøiu, ‘Khanánqa. Tae nqanek até betøkhæyá. Viav kopo nøme bètøkho-ngeatám. Tae zapa-te nqanek, manqei mumat bàtøkho-nqagím. Yaq pakhakh notóqouzám.  
\v 9 Éisa, viáv nøme qanéviám. Geté mbain tøgoat, kopømbá. Soqó-khavoé.’”   
\s1 Yesu Sabat khøuwa-te, sævam zita køfi꞉v gukhakheinøvem  
\p
\v 10 Sabat khøuwa nøme, Yesu Zu ezoqam-qa guliguli khoev nøme-te, Mbumbukiam-qa Manqat ge꞉zømesimat,  
\v 11 yaq nqáe! Sævam kopo mø̀ndøgoám. Ndugu nqova soqa mbøigoám, ndego enqoni vømbō-etoam. Viav kandambá gumbøigoam. Viav ate qægoam 18́. Yaq ndugu zita køfí꞉v. Kopømba mbaín, ndaføyamba vǿe-itān.  
\v 12 Yesu ndugu sævam gu-omet, yaq sègembo-akhá, vøndōwav, yaq gumbo-ein, “Ngólam, qo mòqo-eqeieqei-éq. Qoqa enqoni nandav, mø̀ndøqa-navøém.”  
\v 13 Yaq ndego zenda mbøevé. Yaq nqova mbaín, ndugu sège-eqeieqei-év, ndaføyamba vø̄-itan, Mbumbukiam-qa iz sasa ndø-eqa.   
\p
\v 14 \x - \xo 13:14 \xt Exo 20:9-10; Deut 5:13-14\x*Geté ndego Zu ezoqam-qa guliguli khoev megeat ezoqam, khanakhanakh mbaín, Yesu ngunuk sævam, Sabat khøuwa-te guikhakheinøvem. Yaq ndego ezoqa āv gezømbe-eín nqǽgo, “Sasae khøuwa ate ndi꞉gu, síks. Ta khøuwa-te ndǿgo tøzøtøndé-okhoát, eqeieqeizat-qa tozogoat. Ambá ndøgo, Sabat khøuwa-te.”   
\p
\v 15 \x - \xo 13:15 \xt Luk 14:5\x*Yaq Evezøza gembo-qavøiu, “Zo khavozam ezoqám. Até zó-a, zo sasae sòzogoatún, Sabat khøuwa-te. O gê, zo Sabat khøuwa-te, kao o donki nqovotumâv, neka ibøkha-te ituimâv. Āv taoká. Zo mòzogoatún.  
\v 16 Até ngunuk sævám-a, Eibleem-gú ziú. Geté Saitan viav kopoav-qapé gumøvøitam. Ate qægoam 18́. Yaq ge zô ndozo-matavap? Ngunuk kopømba mbaîn, Sabat khøuwa-te tu-eqeieqei-ev. Āv taoká. Kopømbaqapé!”   
\p
\v 17 Yesu nqanek manqat ge-ein, yaq tegi qaqa ezoqam ate gi꞉goam, mivi ndøndapém. Geté ndigu ezoqa nøme, khanakhanákh, Yesu matev kandakanda ate qægoam, gematønumam.   
\s1 Masted tae nanga-qa yaya etæ manqat  
\r (Met 13:31-32; Mak 4:30-32)  
\p
\v 18 Yaq Yesu gezø-ein, “Gê, Mbumbukiam-qa Megeat Matev ande gekhâm? Gekhā nøtékhamās?  
\v 19 Masted tae nanga nøtékhamás. Ndigu khapikhapímbá. Geté ezoqa, nanga kopo khae-te tezøgeakh, yaq ndigu gèkhouwezɨ́n, vømø̄-tae-ɨn, neka pipisi tang-te sasa mo꞉viviamɨn.”   
\s1 Flawa poponøvem nonqo-qa yaya etæ manqat  
\r (Met 13:33)  
\p
\v 20 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Gê, Mbumbukiam-qa Megeat Matev gekhā nøtékhamās?  
\v 21 Flawa poponøvem nonqo nøtékhamás. Sakheis khasøkhasis ndø-upøgimatún, khapémbá, flawa-te vø̄u-pomogimimin. Flawa poponøvem nonqo, khapelavøqase ambá qanegó, neka flawa kandambā. Geté flawa ate ndi꞉gu, sègemø-popoezɨ́n.”   
\s1 Yaya etæ manqat, mboqog khapelavøqasi-qa yaq-te  
\r (Met 7:13-14, 21-23)  
\p
\v 22 Yesu nakhoa gegeveat, Zelusalem taon-te gemat, ta taon neka vemivemiav-te ndøgo, nakhoa-te qo꞉goat, Mbumbukiam-qá manqat me꞉zømesimát.  
\v 23 Yaq ezoqa nøme, Yesu āv gembøebeváp nqǽgo, “Evézøza. Gê, ezoqa khapîmbà, tikhandī꞉z?”  
\p Yaq Yesu ndigu gezø-qavøiu,  
\v 24 “Bazaføgakh ndø-asáz. Mboqog khapelavøqasi-té qazomǿ-óz. No nqazǿ-manqate. Ezoqa kopoáv, onim-qa tigoat. Geté kopømba mbaín.  
\v 25 \x - \xo 13:25 \xt Met 25:10-12\x*Khoev eve mboqog to꞉tokaz, yaq zo bavokhó sozotówán, vozó-khanæmēm. Yaq zombó-viømém, ‘Evézøza. Mboqog qoní-mboqozó!’ Geté yaq ndego tendo-qavøiu, ‘No zo nø̀tenøtenák. Zo gekha manqei-âk?’  
\v 26 Yaq zo tozombo-qavøinam, ‘Ni lou zilogám neka ibøkha zi-izumám, qo namba, neka qo niqa vemiav-te, mòqoti-nømendimám.’  
\v 27 \x - \xo 13:27 \xt Psa 6:8\x*Geté ndego nangó genøzǿ-qavøiú, tezø-ein, ‘No zo nø̀tenøtenák. Zo khazonǿ-goam? Mòzozáv, zo manqa-zapazapa-us ezoqam ate ndøzøte꞉go.’   
\p
\v 28 \x - \xo 13:28 \xt Met 8:11-12\x*Zo zó-eivumát, neka khaya vozó-vivisumāt, Eibleem neka Aezek neka Zekop neka Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam ate ndi꞉gu tozo-zømet, Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te tigoat, getē zo bavokhō ginø̄-nqagevēm.  
\v 29 \x - \xo 13:29 \xt Psa 107:3\x*Ezoqa khøuwa fakhanam neka khøuwa sininim neka sanqa-sanqa-té gindúzáv. Yaq ndigu Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te, lou loge kandambaqape-té genǿqonáv.  
\v 30 \x - \xo 13:30 \xt Met 19:30\x*Nqáe! Ezoqa nøme, ndakin ndindopaev, ndigu gó꞉megetát. Neka nøme ndigu, nduo-megetap, ndigu gendópavát.”   
\s1 Yesu Zelusalem-ak-qa mbøni qambova  
\r (Met 23:37-39)  
\p
\v 31 Ta khøuwa-te ndøgo, Felisi ezoqam ndozáv, Yesu vømømbō-einim, “Nqanek manqei mòqo-iváv. Viní qonǿqáv. Zapa ndǿgo, Elod qo løvøqa-qa qagó.”   
\p
\v 32 Geté Yesu gezø-ein, “Ngenek khavozam ezoqam, Elod, āv qazømømbøé-einím nqǽgo, ‘Nqáe! No nqægo neka qasun, nqova soqøsoqa sǽngiasumít, ezoqam-qa mokho-te ndu꞉gut, neka ezoqa vǿe-khakheinøvemēt. Yaq khøuwa timønø-misika-ez, no sasae nutumúkhóu.  
\v 33 No nakhoa até banø-geveét. Sǽmá, nqægo neka qasun neka qapunum, atema Zelusalem taon-te vøemǿ-fakhān. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam, kopømba mbaín, manqei vini-te tilaem. Zelusalem taon-te mbá giabemø-laém.’\f + \fr 13:33 \ft Yesu Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam ge꞉-ein, ekezan me꞉-eín.\f*   
\p
\v 34 Zelusalem, Zelusalem, qo Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam pakhapakha ndoqozø-khaneam, neka nandí ndōqōtē-zītø̄gē, ndigu Mbumbukiam qo-te ndendo-khofosam, no khøuwa kopoáv, qogi ezoqam baqa amba nøzømbe-eqatám, kopømba ande av kokolok evo nduigu, nakheis gukhatobɨn, ekeza taf mokho-te vø̄-ozɨn. Geté qo gèqambo-qasi꞉vám.  
\v 35 \x - \xo 13:35 \xt Psa 118:26\x*Nqáe! Zoqa khoev nqanek, ezoqam mbaín, segégoát. No nqazǿ-manqate: Zo no nango naqanøká zónømendamák. Geté ta khøuwa-te ndǿgo, sa tøzøté-nømendám, zo tozo-einim, av nqægo, ‘Mbumbukiam ngenek ezoqam bèkhakheinøvém, Evezøza-qa iz-te ngegeav!’”   
\c 14  
\s1 Yesu Sabat khøuwa-te, ezoqa gekhakheinøvem  
\p
\v 1 Sabat khøuwa nøme, Yesu lou Felisi iz akhae ezoqam-qá khoev-té gemølóg. Yaq ndigu bøi mba mbotakém, ande gekha matev me ndǿmatanām.   
\p
\v 2 Yaq nqáe! Ezoqa tendowáv ndǿgo, Yesu-qa megemege-te vō꞉-itan. Ndego bov neka pingim gèmbo-boqotám.  
\v 3 \x - \xo 14:3 \xt Luk 6:9\x*Yaq Yesu ndigu Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka Felisi ezoqam, āv gezømbe-beváp nqǽgo, “Gê, kopømbâ, Sabat khøuwa-te ezoqa toqo-khakheinøvem, ó, khafeâp?”   
\p
\v 4 Geté ndigu yaq qavøiwateáv. Yaq Yesu ngenek ezoqam, zenda mbøevé, vø̄khakheinøvem, sasa ndøkhofotav.   
\p
\v 5 \x - \xo 14:5 \xt Met 12:11; Luk 13:15\x*Yaq Yesu gezø-ein, “Zonømbé-einīm. Zo nqazo-qonøve, ezoqa kopo, Sabat khøuwa-te, yo o kao ibøkha ozu-te tumbøe-van, yaq gê, ndego sa ndǿ-ivav? Āv taoká. Geté nakhamas-té genǿliváv. Até ndøgó-a, Sabat khøuwa-te tøgoat.”   
\p
\v 6 Yesu nqanek manqat ge-ein, yaq ndigu kopømba mbaín, manqat vømbøé-qavøinām.   
\s1 Qo qakeza iz toqovoa, yaq Mbumbukiam ndø̀-eqoqó  
\p
\v 7 Yesu nqanek lou loge-te gegoam, yaq ezoqa tezømét ndǿgo, ndigu ezoqa kandakanda-qá qonam nonqo-té gimøqonám. Yaq Yesu yaya zø-etá, taqa yaq-te, gezø-ein,  
\v 8 \x - \xo 14:8 \xt Prov 25:6-7\x*“Qo ezoqa sakhei etoam lou loge-te tekhatoq, yaq ezoqa kandakanda-qa qonam nonqo-te ndòqo᷄m. Soqaín ndøgo, ezoqa iz-akhae-qape tendowav,  
\v 9 yaq ndego ezoqam, ma qo ge꞉khatoq, teqa-ein, ‘Qoqa qonam nonqo, ngēnek qombō-etoām,’ yaq qo mivi voqóndāp, khokho ezoqam-qa qonam nonqo-te sasa qomǿqōm.  
\v 10 Geté ezoqa lou loge-te tekhatoq, yaq khokho ezoqam-qá qonam nonqo-té qamøqóm. Yaq ndego ezoqam, qo ma ge꞉khatoq, tendówáv ndǿgo, qo vøqá-eīn, ‘Nǿfu. Nqánek qoqonǿ-qóm, ezoqa kandakanda-qa qonam nonqo-te.’ Yaq av nqægo, qoqa iz gó꞉-eqatát, ezoqa ewaqape-qa bøi-te, ndigu qo namba lou-qase-te tiqonavat.”   
\p
\v 11 \x - \xo 14:11 \xt Met 23:12; Luk 18:14\x*Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Unimanqatín. Gekha ezoqām ndego, ekeza iz te-eqatat, teqa iz gévoatát. Neka gekha ezoqām ndego, ekeza iz tevoatat, teqa iz gó꞉-eqatát.”   
\s1 Kopømba mbaín, ti-mba toqozø-tøkeat ndigu, yaq tiqa-qavøitat  
\p
\v 12 Yaq Yesu ndego ezoqam, ma lou loge-te ge꞉khato, āv gembøe-eín nqǽgo, “Qo lou loge kandambaqape toqo-khakheinam, khøuwa muin o khagus, qo ambá av nqǣgo, qogi qafuap o namba-qaniap o qakeza ezoqa nøme o gigiap eve ezoqam, ndigu khoev avønin ndiqapuate, ti-mba ndígu toqókhatōb. Av toqotegoat ndægo, yaq ndigu qo até tiqá lou loge-té-a, segé-khatoqabém. Yaq qoqa yaq-fia sa ndǿgo tøqágoát. Yaq-fia nøme mbaín.  
\v 13 Geté lou loge toqo-khakheinam, yaq gigiap-av ezoqam neka bov o pingim soqøsoqa ezoqam neka kagi ezoqam neka bøi waev mbain ezoqam qókhatób.  
\v 14 \x - \xo 14:14 \xt Zion 5:29\x*Av toqotegoat ndægo, qo kopømbá, khanakhanákh. Zapa ndǿgo, ndigu kopømba mbaín vøqambé-qavøinām. Geté yaq-fia ndǿgo toqomǿndáp, ezoqa eqeieqei løvøte-te tindusuz.”   
\s1 Yaya etæ manqat, lou loge kandambaqape-qa yaq-te, ezoqa qazømbo-qasi  
\r (Met 22:1-10)  
\p
\v 15 \x - \xo 14:15 \xt Luk 13:29\x*Ezoqa nøme, ndego lou namba gi꞉logat, nqanek manqat ge-ewag, yaq ndego Yesu āv gembøe-eín nqǽgo, “Ezoqa khanakhanakh mbá giabitigú, ndigu Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te, lou loge kandambaqape-te ndøgo, lou timølog.”   
\p
\v 16 Geté yaq Yesu gembo-qavøiu, “Unimanqatín. Geté qoté-ewāg, nqanek emanqat:  
\p Ezoqa mø̀ndøgoám. Ndego lou loge kandambaqape ndøkhakheinám. Yaq ndego ezoqa kopoáv gezø-akhayam, teqa lou loge-te tinduzav.  
\v 17 Yaq lou loge khøuwa qamø-khantaz, ndego tege sasae ezoqam ndøkhofotáv, ti-te ndigu, vømøzø̄-ein, ‘Mòzotøndozáv. Lou mø̀ndømu-khakheinám.’   
\p
\v 18 Geté ndigu ezoqa ewaqape, tanakh manqat mbo-einím. Kopømba mbaín vøndézāv. Nøme ndego gendo-ein, ‘No manqei nowí. Yaq bàmønáv, bamø̄qeiv. Tanakhambá. Kopømba mbaín, vøtøndénāv.’   
\p
\v 19 Ezoqa nøme ndego gendo-ein, ‘No kao nowí. Ate gi꞉goam tén. Avøe manqei khayam nonqó. Yaq ndakin nømé-khamasím. Tanakhambá. Kopømba mbaín, vøtøndénāv.’   
\p
\v 20 \x - \xo 14:20 \xt 1 Ko 7:33\x*Ezoqa nøme gendo-ein, ‘No sævam no-okɨ́. Yaq kopømba mbaín, vøtøndénāv.’   
\p
\v 21 Yaq ndego sasae ezoqam gèndoveséz, ekeza kawa ezoqam, manqat vømømbō-ein. Ngenek nqanek manqat ge-ewag, yaq qaqa ndøgó, ekeza sasae ezoqam vømbō-ein, ‘Ság. Nakhoa kandakanda neka khasøkhasis-té soqóqáv, taon-te ndøgo. Nakhamas-té. Yaq gigiap-av ezoqam neka bov o pingim soqøsoqa ezoqam neka bøi waev mbain ezoqam neka kagi ezoqam qotøndó-khatób, voqotøndó-itūb.’   
\p
\v 22 Yaq ndego sasae ezoqam matev gumugu, av kawa ezoqam gembøe-ein, nango vøndōqavan, yaq āv gembøe-eín nqǽgo, ‘Káwa ezoqam. No ezoqa mø̀tøndo-khatób, av manqat qoqonømbe-ein ndægo. Geté qonam nonqo nøme, ndøløvûzáp.’   
\p
\v 23 Yaq kawa ezoqam gembo-qavøiu, ‘Taon bavokhó qonǿqáv, ta nakhoa vinivinimba-te ndo꞉go. Yaq ezoqa qomøzǿ-pouwá. Bètøndozáv. Noqa khoev-te, ùni betetøváb.  
\v 24 No nqazǿ-manqate: Ndigu ezoqam, no bugukhokhof qazø-akha, qazømbo-qasi, ndigu ezoqa kopo, noqa lou loge kandambaqape-te, gemǿ-onák.’”   
\s1 Vø̀khæ-matøvém, Yesu paev-qa toqombo-goat  
\r (Met 10:37-38)  
\p
\v 25 Khøuwa nøme, ezoqa bawan-qape kandambá, Yesu namba nakhoa-te gi-apat. Yaq ndego tènøqambún ndǿgo, ndigu gimbopavam, vøzø̄-ein,   
\p
\v 26 \x - \xo 14:26 \xt Luk 9:23\x*“Gekha ezoqām ndego, no-te tendowav, gete ndego ekeza eve neka evo neka zas neka nakheis neka namba-qaniap sanqabeav tøgoat neka atē ekeza yagé-a, sanqaweav vǿgoāt, ndego kopømba mbaín, noge paev ezoqam tegoat.  
\v 27 Neka gekha ezoqām ndego, ekeza tae mutui eqawateav tøgoat, no vønøndó-paēv, ndego kopømba mbaín, noge paev ezoqam tegoat.   
\p
\v 28 Gèmbo-mataváp. Zo ezoqa kopo, khoev eqawat-qape weve-qa tegoat, ndego bugukhokhof bètøkho-matøvém, av nqægo, taqa fia gekhâm, até vømúkhōu.  
\v 29 Soqaín ndøgo, ndego sement mba tezav o uk mba te-asaz, yaq ndego kopømba mbain tøgoat, khoev sasae ate ndægo temøkhou, zapa ndø̄go, moni mbaīn. Av tægoat ndægo, yaq ezoqa ewaqape, khoev timbo-qeivimat, gévøngi꞉namát,  
\v 30 sasa ndǿ-einimāt, av nqægo, ‘Ngenek ezoqam khoev sasae amba me꞉ngáz. Geté kopømba mbaín, vǿekhōu.’   
\p
\v 31 Neka nøme nqánek: Kawa ezoqam tegoat, yaq ndego tegi nakhag ezoqam ten taosen namba, nakhag gone-qa tegoat, kawa ezoqa nøme namba, ndego nakhag ezoqam tuenti taosen ndimbugu, yaq ndego bètøkhæqóm, vǿmatøvēm, av nqægo, teqa khagua pemé-eqā, penømakhaya.  
\v 32 Geté teqeiv av nqægo, kopømba mbaīn, yaq ndego u-anim bekhofotáz, kawa ezoqa nøme-te, ndego ate av-té qambaqape te꞉goat. Yaq ndigu sambi manqat manqate-qa bemømbo-viømém.”   
\p
\v 33 Yesu nqanek yaya etæ manqat qamømbøe-navøem, yaq āv gezømbe-eín nqǽgo, “Zó-a, kopó. Gekha ezoqām ndego, ekeza gigiap ate ndægo, zita wuøeav tegoat, ndego kopømba mbaín, noge paev ezoqam tegoat.”   
\s1 Ngalam-qa yaya etæ manqat  
\r (Met 5:13; Mak 9:50)  
\p
\v 34 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Ngalam gigiap qanimáv. Geté mokhov tømømbo-navøem, yaq nqawa áv kiní-ngalam-mokho-mba-ēz?  
\v 35 Ngalam av ngi꞉gu, mokho mbaín. Até ndøgó-a, manqei namba toqote-qambua, avøe ewa etoam nonqo, kopømba mbaín. Soqó-ogizó.  
\p Gekha ezoqām ndego, gea tømbogoat neka yoge kopømba vømbógoāt, yà beyogé!”   
\c 15  
\s1 Sip kopo gu-ewan, yaq nqawa gufakhan, taqa yaya etæ manqat  
\r (Met 18:12-14)  
\p
\v 1 Khøuwa nøme, teks moni upøgim ezoqam neka manqa-zapa-us ezoqam kopoáv, Yesu-te gindupindam. Manqat yoge-qa mbozáv.  
\v 2 \x - \xo 15:2 \xt Luk 5:30\x*Yaq Felisi ezoqam neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, Yesu manqa mbogeveém, gi-einim, “Ngenek gekha zapâ, manqa-zapa-us ezoqam namba ndi꞉tøkuat neka lou namba ndi꞉loge?”   
\p
\v 3 Yaq Yesu yaya zø-etá, taqa yaq-te, gezø-ein,   
\p
\v 4 \x - \xo 15:4 \xt Ezek 34:11, 16; Luk 19:10\x*“Zo ezoqa kopo, sip wan andled timbogoat, yaq kopo gembō-ewān, yaq gê, ndego gekhā ndǿgō? Ndego ndigu nainti-nain nøme, segéziváz, ta manqei-te ndøgo, gagayag gilogatun, nøme-qa vømǿvaō, ndugu gumbo-ewan. Yaq até gembóvawét, atema vømǿ-omēt.  
\v 5 Yaq tu-omet, ndego khanakhanákh. Yaq nqanqa-té gunǿvé,  
\v 6 sasa ndǿqanāo, vǿqavān. Yaq ndego zifuap neka ezoqa nøme, avønin timbo-puatat, tenøzǿ-akhá ndǿgo, vøzǿ-eīn, ‘Vø̀ndozáv. Khanakhanakh zígoném, no namba. Zapa ndǿgo, sip kopo qanømbo-navupam, mø̀e-omét.’   
\p
\v 7 No nqazǿ-manqate: Yan-te nqo꞉go, matev até kopó. Khanakhanakh ndøgo, tindapem, manqa-zapa-us ezoqa kopo, Mbumbukiam-te teqambun, ndøgo gemǿ-løvuám, av khanakhanakh ndøgo, ezoqa eqeieqei nainti-nain-qa yaq-te tøzømbe-goat, ndigu ndimatavap, ni kopømbaqapē Mbumbukiam-te qambuniav tøgoat.”   
\s1 Sæva kopo, moni mokho gimbo-nasiniapam, yaq nqawa guzømet, taqa yaya etæ manqat  
\p
\v 8 Yaq Yesu yaya nøme gezø-eta, gezø-ein, “Sæva moni mokho ten timbogoat, yaq kopo gembō-nasinīm, yaq gekhā ndǿgō? Ndugu lampa ndǿmág, khoev vǿviayām. Yaq unimé꞉-vawét, atema vømǿzømēt.  
\v 9 Yaq moni mokho tuzømet, zifuap neka ezoqa nøme, avønin timbo-puatat, tunøzǿ-akhá ndǿgo, vøzǿ-eīn, ‘Vø̀ndozáv. Khanakhanakh zígoném, no namba. Zapa ndǿgo, moni mokho ndigu, ginø-nasiniapam, nango mø̀ezømét.’   
\p
\v 10 No nqazǿ-manqate: Manqa-zapa-us ezoqa kopo, Mbumbukiam-te geqambunin, yaq Mbumbukiam-gi enzol ezoqam, até kopó, khanakhanakh āv tini-gonemɨ́n.”   
\s1 Yaya etæ manqat, nakhei angana menas-qa yaq-te  
\p
\v 11 Yaq Yesu yaya nøme zø-etá, gezø-ein, “Ezoqa kopo mø̀ndøgoám. Nakhei angana menás gimbogoam.  
\v 12 Yaq khøuwa nøme, yo okho-qase até gendego, eve vømbō-ein, ‘Tát! Gigiap ndøgo, no ata namba toqoni-etoam, qo toqo-lawaqape-eq, no é-moqonømbe-etoám ndakin.’ Yaq eve até gendego, ekeza gigiap ate ndægo, livin-mbá gunumu-qatatát, nakhei menas vøzø̄-etoam.   
\p
\v 13 Khapé outøpøteáv, yaq okho-qase ekeza gigiap gèwí. Yaq manqei nøme-té genøwáv. Qámbá. Yaq tegi moni, khokho matev-té genø-nqagivemát.  
\v 14 Yaq moni até gi꞉goam gumukhoub, vikia seke ndøfakhán, ta manqei-te ndøgo, yaq ndego lou mbaimbai vømbōpa.  
\v 15 Yaq ndego mo-manqei-anim ezoqam tøke-qa gemboviam, ndego bøsi nen-té genø-khofotumám, lou vømøzø̄-etoamɨn.  
\v 16 Yaq ndego ifi kandambá qambo-vinumam. Geté ezoqa lou etoumáv. Yaq ndego bøsik-qá lou soqaqape loge-qa mbogoám.   
\p
\v 17 Yaq matavap eqeieqei qamøndæ-vesez, ndego ekeza manqat āv gene-eín nqǽgo, ‘Tat-gi sasae ezoqam ate ndi꞉gu, ndigu lou kopoáv ndiloge. Geté no, nòpotonám. No avønín nǿnaním.  
\v 18 \x - \xo 15:18 \xt Psa 51:4\x*Ság! Manqei nqanek, nǿ-iváv. Yaq tat-té qatǿqaván. No āv qamømbó-eín nqǽgo, “Tát! No manqa-zapa nogó, Mbumbukiam-te neka qo-te.  
\v 19 No ezoqa eqeieqeí mbá, qoge yo sekemba tægoat. Ság. No qoge sasae ezoqam mba nógoát.” ’  
\v 20 Yaq ndego até gendego, ta manqei ndøgo gè-iváv, eve-te sasa ndøwav. Ndego qambaqape, ambá genegeavún. Yaq eve sège-omét. Yaq tanakh mbogó. Yaq até gendego, tenøvuáo ndǿgo, yo vømø̄-møvøiu, sasa ndøngenøtam.   
\p
\v 21 Yaq yo gembo-ein, ‘Tát! No manqa-zapa nogó, Mbumbukiam-te neka qo-te. No ezoqa eqeieqeí mbá, qoge yo sekemba tægoat.’   
\p
\v 22 Geté eve ekeza sasae ezoqam zø-akhá, gezø-ein, ‘Nakhama ndøgó! Ndabua eqeieqei zotøndó-upøném, vozombó-uzømēm, neka kokosov-te mbimak khapelavøqasi vozombó-utøzēm neka tamak vozombó-uzømēm.  
\v 23 Kao-yu enaq-us vø̀ndolaém. Yaq lou zílóg. Khanakhanakh-qape zígoném.  
\v 24 \x - \xo 15:24 \xt Ef 2:1, 5\x*Zapa ndǿgo, noge yo, andé genaním. Geté ndakin, mø̀ndø-khandí꞉v. Ndego gò꞉navupám. Geté ndakin, mø̀ndø-fakhán.’ Yaq lou loge ndøngazém. Khanakhanakh kandambá gigonem. \fig Eve yo gengenøtam|alt="FF" src="IB-046gr.jpg" size="span" copy="International Bible Society" ref="15:24" \fig*   
\p
\v 25 Ta khøuwa-te ndøgo, yo-khøuwa, khae-té gegoám. Yaq nango gendoqavan, khoev ge꞉khatoat, ndego ouv qaqayam ndø-ewág, ezoqa gi-ogimat.  
\v 26 Yaq ndego sasae ezoqam mbo-akhá, gembobevap, ‘Gekhā ndǿgo, manqa khape qæfeaz?’   
\p
\v 27 Yaq ndego sasae ezoqam gembo-qavøiu, ‘Qaveqase ndoqaván. Yaq qave, kao-yu enaq-us ndølaváo. Zapa ndǿgo, ndego khanakhanakh kandambá, ge-omet av nqægo, te-te matev-qase nøme fakhaneav qagoam, gefakhan.’   
\p
\v 28 Geté ndego zapikia, nqanek manqat ge-ewag, ndego qaqa ndøgó. Yaq poeveáv, lou loge-te te-on. Yaq eve ndøfakhán, onim-qa yaq-te vømømbō-pouwa.   
\p
\v 29 Geté ndego yo-khøuwa, eve gembo-qavøiu, ‘Nqáe! No viav kopoáv, sasae nqataqago. Neka no qoqa manqat nqagimáv. Geté qo até naningus-yu kopó-a, etopøteáv no-te, yaq nogi nøfuand namba khanakhanakh vøtígonēm.  
\v 30 Geté nandev qoge yo gendoqavan, ndego qogi moni ate ndi꞉gu mambe sakheis-te go꞉ngiæzo, yaq qo até qoqotøndego, kao-yu enaq-us voqombō-lavao.’   
\p
\v 31 Yaq eve gendo-ein, ‘Áti. Qo no namba oskia qogó. Neka gigiap ate nqanømbe꞉go, ndøgo qoqá.  
\v 32 Geté ni lou ùni bizilóg neka khanakhanakh binī-asøtav. Zapa ndǿgo, qoge qaveqase, andé genaním. Geté nango mø̀ndø-khandí꞉v. Ndego gò꞉navupám. Geté ndakin, mø̀ndø-fakhán.’”   
\c 16  
\s1 Yaya etæ manqat, gigiap keoge ezoqam-qa yaq-te, ndego ge꞉khavozam  
\p
\v 1 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam, emanqát nøme zøvotót, gezø-ein, “Qàgoám. Ezoqa mø̀ndøgoám. Gigiap kopoav ezoqám. Neka ndego sasae ezoqam vømbōgoam. Gigiap ate qægoam, ndégo tembøe-kawaevtám. Geté khøuwa nøme, ndego gigiap eve ezoqam, āv gene-ewág nqǽgo: Tege sasae ezoqam, moni mbongiæzøtét.   
\p
\v 2 Yaq gigiap eve ezoqam, até gendego, ndego gigiap keoge ezoqam vømbō-akha, gembo-ein, ‘Gê, gekhâ ndøgo, qoqa moni ngiæzoat matev-qa yaq-te, manqat nqæyoge? Ság! Emanqat qópeawám, nogi moni ande āv khoqombøē-kewagam. Zapa ndǿgo, qo kopømba mbaín, noge gigiap keoge ezoqam, sekemba toqogoat.’   
\p
\v 3 Yaq ndego gigiap keoge ezoqam, ekeza manqat ge-ein. ‘Áv khatégō? Noge kawa gékhofonó, sasae-te. No bazaføgakh mbaín, manqei ozam sasae tægo. Neka no miví, ezoqa gigiap-qa vøzømbé-vi꞉māt.  
\v 4 Ság. No ndakin mø̀tenøtén, ande gekha matev me nøtégō. Yaq sasae-te tækhofon, no ezoqa ekeza khoev-té ginǿ-khatombém.’   
\p
\v 5 Yaq ndego até gendego, ezoqa ewaqape, ndigu tege kawa-te gigiap qazømbo-løfokam, vøzø̄-akhayam. Yaq ndego ezoqam, bugukhokhof gendowav, āv gembøe-eín nqǽgo, ‘Qo noge kawa-te, gigiap ate qægoam gekhâm nandaqambo-løfoke?’   
\p
\v 6 Yaq ndego ezoqam gendo-qavøiu, ‘No te-te oil yakhav wan andléd, nqanømbo-løfoke.’  
\p Yaq ndego gigiap keoge ezoqam gendo-ein, ‘Ság. Pepa taqa yaq-te gipeaomem, nqánek. Gèqóm. Yaq yakhav fifti mba qotó-peawám. Nakhamas-té.’   
\p
\v 7 Yaq ndego gigiap keoge ezoqam, ezoqa nøme gembobevap, ‘Gebâ qo. Qo noge kawa-te, gigiap ate qægoam gekhâm nandaqambo-løfoke?’  
\p Yaq ndego ezoqam gembo-qavøiu, ‘No te-te flawa pus wan taosén, nqanømbo-løfoke.’  
\p Yaq ndego gigiap keoge ezoqam gembo-ein, ‘Pepa taqa yaq-te gipeaomem, nqánek. Ság! Eit andled mba qotó-peawám.’   
\p
\v 8 Yaq vaev-te, ndego gigiap kopoav ezoqam, tege keoge ezoqam-qa manqat ge-ewag, av khavozam matev ge꞉matanam, yaq ndego teqa iz gè-eqá. Zapa ndǿgo, teqa matavap loloákh.”  
\p Yaq Yesu taqa yaq-te, āv gezømbe-eín nqǽgo, “Unimanqatín. Manqei-qape ezoqa soqøsoqa, yaqyaq-a matev gimatønumatun, tiqa matavap loloakh mø̀ndøløvú, ndigu ezoqa nøme-qa matavap, ndigu waev-te ndiyage.   
\p
\v 9 Geté no nqazǿ-manqate. Manqei-qape ezoqam, moni manqa-zapazapa nonqo ndø-abumatún. Geté zo ezoqá nøme zozømbé-tøké. Yaq ndigu zogi zøfuap ndǿgoát. Yaq vaev ndøgo, moni khatibam matev tømø-navøem, Mbumbukiam zo ekeza khoev miavmiav-té genǿ-upøzó.”   
\s1 Gigiap neka moni keoge eqeieqei-qa yaq-te  
\p
\v 10 \x - \xo 16:10 \xt Luk 19:17-26\x*Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Gekha ezoqām ndego, ezoqam-qa gigiap khapelavøqase, eqeieqei tembo-kewagat, ndego até gigiap kandambaqapé-a, eqeieqei mbókewagát. Geté gekha ezoqām ndego, ezoqam-qa gigiap khapelavøqase, keoge eqeieqei mbain tøgoat, ndego até gigiap kandambaqapé-a, keoge eqeieqei gembógoák.   
\p
\v 11 Yaq nakémbá, zo manqei-qape moni keoge eqeieqei gonemav tøgoat, ge zô ndozo-matavap, zo Mbumbukiam unimanqatin gigiap ndøzǿ-etoam, tozombo-kewagat? Āv taoká.  
\v 12 Neka gê, zo ezoqa nøme-qa gigiap keoge eqeieqei gonemav tøgoat, zo Mbumbukiam zøkeza gigiap ndøzǿ-etoam? Mbaín.”   
\s1 Ezoqa kopømba mbaín, kawakawa-za menas timbogoat, Mbumbukiam nekā moni  
\r (Met 6:24)  
\p
\v 13 “Sasae ezoqa kopømba mbaín, kawa ezoqa menas timbogoat, tezø-sasaetat. Kawa ezoqa menas timbogoat, yaq nøme ndego, gembó-pøovát. Geté nøme ndego, gembøé-qasi꞉vát. Nøme ndego, teqa manqat o-mba mbøéndapát. Geté nøme ndego, teqa manqat gembó-sanqawát. Yaq até zó-a. Zo kopømba mbaín, Mbumbukiam-qa mokho-te neka moni-qa mokho-te sa tozotumu-goat.”   
\s1 Felisi ezoqam-qa khavozam matev, moni-qa yaq-te  
\p
\v 14 Yaq Felisi ezoqam, nqanek manqat giyogem, moni-qa yaq-te, ndigu Yesu gèvøngi꞉nám. Zapa ndǿgo, ndigu moni-te poev zøgoám.   
\p
\v 15 \x - \xo 16:15 \xt Met 23:28; Luk 18:9-14\x*Yaq Yesu gezø-ein, “Zo ezoqam-qa bøi-te, zoqa matev bugug eqeieqei keoge-qa zøgó. Geté Mbumbukiam, zoqa mbøni mø̀ndæ-otév. Matev nøme ndøgo, ezoqa eqeieqei ndivewe, ndøgo Mbumbukiam-qa bøi-te soqaqapé.”   
\s1 Mozes-qa guguna manqat neka Mbumbukiam-qa Megeat Matev-qa yaq-te  
\r (Met 11:12-13; 5:31-32; Mak 10:11-12)  
\p
\v 16 \x - \xo 16:16 \xt Met 11:12-13\x*Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Zion gefakhan, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, yaq ndakin Mozes-qa guguna manqat-gi khøuwa neka Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam-gi khøuwa, mø̀ndømø-nasiním. Ndakin Manqat Mbomambaqape, Mbumbukiam-qa Megeat Matev-qa yaq-te ndøfakhán. Neka ezoqa ewaqape, onim-qa ndøgót. Bazaføgakh-ús.  
\v 17 \x - \xo 16:17 \xt Met 5:18\x*Geté unimanqatín. Yan neka manqei-qape, kopømbá, tømø-navøem. Geté Mbumbukiam-qa guguna manqat mokho-te, peawap-qase gemǿ-navøemák.   
\p
\v 18 Khamasim, nqánek: Gekha ezoqām ndego, sævam te-ivav, yaq sævam vini vǿ-okɨ̄, ndego nøkenøkem matev ndǿngiú neka mambe mé꞉wáv. Neka gekha ezoqām ndego, sævam tu-okɨ, ezoqa nøme ge-ivav, até ndegó-a, mambe mé꞉wáv tu namba neka nøkenøkem matev vǿngiū.”   
\s1 Gigiap kopoav ezoqam neka Lazales, tiqa emanqat  
\p
\v 19 Yaq Yesu emanqát nøme zøvotót, gezø-ein, “Qàgoám. Ezoqa mø̀ndøgoám. Gigiap kopoav ezoqám. Ndabua eqeieqei fia kandakanda ndø-uzumám neka yage eqeieqei-te vø̄yagam.  
\v 20 Tegi mboqog bavokho ndøgo, gigiap-av ezoqam ndøveém. Teqa kha ate qægoam, saté nqama-nqamav. Iz nqambógo, Lazalés.  
\v 21 Ndego lou khakhayakh loge-qa mbogoám, ndøgo gigiap eve-qa lou-qase-te qando-pomovam. Yaq gaqo ndozavɨ́n, nqamav vømbō-venegomemɨn.  
\v 22 Yaq Lazales gènaním. Yaq enzol ezoqam, Eibleem-té ginø-eqeinám, teqa avønin-te vømø̄qom. Yaq vaev até ndegó-a, gigiap eve ezoqam, vø̄nanim, neka ezoqa vømø̄-otøvem.  
\v 23 Yaq ndego løvøte ezoqam-qa manqei-te gemøfakhan ndøgo, bøi ge-eqa, nqosøgeap kandambaqape gembo-ewagam, Eibleem mba mo꞉-omét. Lazales namba me꞉qonavám. Qámbá.  
\v 24 Yaq sège-akhá, ‘Atákha. Éibleem. No tanakh gènøgó. Lazales qotøndó-khofotáv. Kokosov kopo ibøkha-té genǿ-qoqomáz, noge sas vǿkhantāv, vǿvamēv. Zapa ndǿgo, no nqanek gøina wageap-te nqægo, nqosøgeap khàpe nømbe-khouwév.’   
\p
\v 25 Geté Eibleem āv gembøe-eín nqǽgo, ‘Nǿzeø. Gèmbo-mataváp. Qo qoqoyagam, qo gigiap qaniqanimáv qaqagoam. Geté Lazales gigiap soqøsoqá geneyagám. Geté ndakin ngenek yage qanimav-qape ndøndapét. Geté qo nqosøgeap-qape qondapét.  
\v 26 Neka nøme nqánek: Yaq qo-a, yaq ni, manqei ozu khavoe-qape nqǿugu. Neka gekha ezoqām ndigu, nqanek ngiyage, qo-te okho-qa ndigu, kopømba mbaín. Neka gekha ezoqām ndigu, nandav nandiyage, kopømba mbaín, ni-te tinduzav.’   
\p
\v 27 Yaq ndego gigiap kopoav ezoqam gendo-ein, ‘Atákha. Av tægoat ndægo. Nøtaqá-viám. Lazales nogé tat-qá khoev-té qonǿ-khofotáv.  
\v 28 No namba qatifakhan, fáev ate gi꞉goam. Yaq Lazales bèwáv, bemøzø̄-ein, tiqa matev bè-enénd. Soqaín ndøgo, até ndigú-a, nqanek nqosøgeap manqei-te tinduzav.’   
\p
\v 29 Geté yaq Eibleem gembo-qavøiu, ‘Qogi namba-qaniap, nømendim manqat ndøzø̂gó, Mozes neka Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam gipeaomem. Yaq tìabembo-pavét ndøgo, av ndigu gi꞉peaomem.’   
\p
\v 30 Yaq ndego gigiap kopoav ezoqam gendo-ein, ‘Atákha. Éibleem. Āv taoká. Geté ezoqa kopo løvøte-te tendosuzam, manqat vøzǿ-eīn, ndigu ndø̀qambúz.’   
\p
\v 31 Geté yaq Eibleem gembo-qavøiu, ‘Ndigu Mozes neka Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam-qa manqat yogeav tøgoat, yaq até ndøgó-a, ezoqa løvøte-te tendosuzam, ndigu teqa manqat yogeav āv tinígoát.’”   
\c 17  
\s1 Ezoqa nøme, manqa-zapa-te toqo-itub  
\r (Met 18:6-7; Mak 9:42)  
\p
\v 1 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gezø-ein, “Matev vinivinimba ndø̀fakhanám, ndøgo ezoqa manqa-zapazapa-te tø-itubat. Geté ndego ezoqam, mø̀ndø-soqoév, ndego matev av nqægo tematønumat, ndøgo ezoqa nøme manqa-zapazapa-te tø-itub.  
\v 2 Ezoqa av nge꞉go, amba nandi-qape monqo-te timbo-møpøtøzemɨn, kewan-te sasa mø-oginamɨn, vømø̄-geonɨn, ndøgo ambá qanimáv. Geté soqain ndǿgo, ndego nginik ezoqa khasøkhasis manqa-zapa-te te-itub.  
\v 3 \x - \xo 17:3 \xt Met 18:15\x*Yaq nakémbá. Aiyá qagó.”  
\s1 Ezoqa nøme-qa manqa-zapazapa, sà betaqambo-navøemát  
\r (Met 18:21-22)  
\p Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Klisten ezoqa nøme, manqa-zapa tematanam, yaq qógugú. Yaq ndego tematøvem, av nqægo, ‘Unimanqatīn. No manqa-zapa nogō.’ Yaq qo teqa manqa-zapa, sà betaqambo-navøém.  
\v 4 Até ndøgó-a, ezoqa khøuwa kopo-te, matev soqøsoqa seven tematønumit qo-te, neka tanakh manqat seven vøqá-manqatēt, yaq qo teqa manqa-zapazapa, até sa betaqambo-navøemát.”   
\s1 Unimanqatin-qa yaq-te  
\p
\v 5 Yaq Evezøza-gi u-anim gimbo-einim, “Niqa unimanqatin vø̀nifitám.”   
\p
\v 6 \x - \xo 17:6 \xt Met 17:20; 21:21\x*Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Unimanqatín. Até ndøgó-a, zoqa unimanqatin khapelavøqase mba tøgoat, kopømba ande av masted tae nanga-qasi ndi꞉gu, zo kopømbá, nqanek tae-qape sozombó-einím, ‘Vø̀khofóq. Yaq ndaola-té qoqomǿ-itán.’ Yaq tae nqanek, zoqa manqat o-mba zømbóndáp.”   
\s1 Yesu ekeza paev ezoqam, sasae ezoqam ge꞉khamas  
\p
\v 7 Yaq Yesu yaya zø-etá, gezø-ein, “Zo ezoqa nøme, sasae ezoqa teqagoat, ndego khae-te teqa-sasaetat o sip tezø-kewagat, yaq ndego sasae manqei-te gendo-qavanɨn, gê, qo moqombó-einin, av nqægo, ‘Mòqotøndo-óq. Gèqóm. No namba lou zílóg’?  
\v 8 Āv taoká. Geté qo ndego āv qoqombøe-einín nqǽgo, ‘Noqa lou vø̀khætá, vø̄khakheinam, voqó-yogīm. Yaq no lou loge neka ibøkha izam tønømbu-navøem, qo qakeza lou ndǿgo toqonǿlóg.’   
\p
\v 9 Yaq ndego sasae ezoqam, nqanek sasae qamømbøe-navøemɨn, yaq gê, qo ike manqat qombó-einin, ndego qoqa manqat o-mba geqambo-ndap? Āv taoká.”   
\p
\v 10 Yaq Yesu taqa yaq-te gezø-ein, “Zo até kopó. Zo matev ate ndægo tozotumu-gonem, av Mbumbukiam gezømbe-ein, yaq zo sa nqánek qazó-einím, ‘Ni khokho sasae ezoqam mbá. Ni satø ndǿgo teigoném, av Mbumbukiam manqat ginimbi-ein.’”   
\s1 Yesu kha sisi-us ezoqam ten gekhakheinøvem  
\p
\v 11 Yesu Zelusalem taon-te gemat, yaq æ tunumát, e Samalia manqei-a, e Gelili plovins.  
\v 12 Yesu vemiav nøme-te ge-onat, yaq kha sisi-us ezoqam ndozáv. Tén ate gi꞉goam. Yaq ndigu qambaqapé segendowán.\f + \fr 17:12 \ft Ndigu qambaqape tindiwán ndǿgo. Zapa ndǿgo, ta khøuwa-te ndøgo, kha sisi-us ezoqam kopømba mbaín, ezoqa nøme-qa avønin-te tizav. Khafeáp.\f*  
\v 13 \x - \xo 17:13 \xt Lev 13:45-46\x*Yaq ndigu kandambaqape segendo-akhaém, “Yésu. Káwa ezoqam. Ni tanakh gìnigú.”   
\p
\v 14 \x - \xo 17:14 \xt Lev 14:2-3; Met 8:3-4\x*Yesu ndigu ezoqam gezømet, yaq āv gezømbe-eín nqǽgo, “Mbumbukiam-gí iziz ezoqam-té qazonǿzáv, bemø̄zømet.” Yaq ndigu ezoqam ten ate av-té gi꞉-apat, kha sisi sègezømbo-navøemtát.   
\p
\v 15 Yaq ndigu ezoqa kopo ge꞉-otev av nqægo, kha sisi mø̀ndønø-navøēm, ndego nangó genøveséz, Yesu-te. Mbumbukiam-qa iz, até go꞉-eqatát. Kandakandá møndæ-akhayám.  
\v 16 Yaq ndego Yesu-qa zenda tokhotapak-qa megemege-te, katuk ndømøkuí, ike manqat vømbō-ein. Ndego ezoqam, bawan vini-ák. Samalia ezoqám.   
\p
\v 17 Yesu ngenek ezoqam ge-omet, yaq āv gene-eín nqǽgo, “Ezoqa ate gi꞉goam tén, kha sisi-us gigoam, gi-eqeieqei-ez. Gemâ ndigu ezoqa nain nøme, kinǿqapi?  
\v 18 Gê, ezoqa nøme, ambá gēmatøvemem, av nqægo, ni bànivesēz, Mbumbukiam-qa iz bamū-eqanem? Gê, ezoqa sa ngénèk, manqei vini-ak?”   
\p
\v 19 Yaq Yesu ndego ezoqam gembo-ein, “Qoté-itān. Mòqoqáv. Qoqa unimanqatin nandav, tø̀khakheinøqavém.”   
\s1 Mbumbukiam-qa Megeat Matev tøfakhan  
\r (Met 24:23-28, 37-41)  
\p
\v 20 Khøuwa nøme, Felisi ezoqam Yesu gimbo-bevøpem, Mbumbukiam-qa Megeat Matev gekha khøuwā qanéfakhān, yaq ndego āv gezømbe-qavøiú nqǽgo, “Mbumbukiam-qa Megeat Matev tøfakhan, yaq kopømba mbaín, toqoqeiv, av gigiap o matev nøme ndoqote-qeivi.  
\v 21 Ezoqa kopømba mbaín, ti-einim av nqægo, ‘Nqáe! Mbumbukiam-qa Megeat Matev nqánek,’ ó, ‘Ndǽ! Mbumbukiam-qa Megeat Matev ndǿgo.’ Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-qa Megeat Matev, zo mokho-té qanu꞉gú.”   
\p
\v 22 Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gezø-ein, “Khøuwa ndø̀mø-fakház. Yaq zo Ezoqam-gé Yo-gi khøuwa kopo zømete-qa zógoát. Geté zo zózømetamák.  
\v 23 \x - \xo 17:23 \xt Mak 13:21; Luk 21:8\x*Ezoqa zo āv gizømbé-manqatát nqǽgo, ‘Ndǽ! Keliso ndégo, yaq manqei,’ ó, ‘Nqáe! Keliso ngégo.’ Geté zo ndø̀za᷄v, neka ndigu zø̀pa᷄ev, tizav.  
\v 24 Zapa ndǿgo, ta khøuwa-te ndøgo, Ezoqam-ge Yo tegeav, ndego nakhamas-té gendó-fakhán. Andé ndand mé꞉vøiyám, ndøgo yan-qape sa tumukhazet.  
\v 25 Geté bugukhokhof, ndego nqosøgeap kandambaqape bètøkho-ndáp neka ezoqa ndakin ngiyage, bēsanqawem.   
\p
\v 26 Ezoqam-ge Yo nango tegeav, matev āv tønégoát, av Noa-qa khøuwa qægoam.  
\v 27 Ta khøuwa-te ndøgo, ezoqa lou loge zøgoupám, ibøkha izam vøzø̄-goupam, neka sakhei vø̄zøkɨmam-a, vø̄-etoumam. Yaq matev até gemát, atema Noa khagua-qape-te vø̄u-on, khouwat-qape vøndōwav, ezoqa ewaqape vø̄ngiæzo.   
\p
\v 28 \x - \xo 17:28 \xt Gen 18:20; 19:25\x*Yaq até Lot-qá khøuwa-té-a, matev até kopó, āv tønegoám. Ezoqa lou loge zøgoupám, ibøkha izam vø̄zø-goupam, gigiap vø̄wiam, neka avøe gigiap vø̄-ogeakham, neka khoev vø̄puanemam.  
\v 29 Geté ta khøuwa-te ndøgo, Lot Sodom taon ge꞉-ivav, gewav, gøinam neka nandi wagøvap-us ndø-o꞉áz. Andé qæ me me꞉lanqá, ezoqa ewaqape vø̄ngiæzo.   
\p
\v 30 Yaq matev kopo, āv tønéfakhán, Ezoqam-ge Yo tendoveao, tendoqavan.  
\v 31 \x - \xo 17:31 \xt Met 24:17-18\x*Ta khøuwa-te ndøgo, gekha ezoqām ndego, khoev ova to꞉yat, ndego khoev mokho-te bè-o᷄n, gigiap vømøndó-upā. Neka gekha ezoqām ndego, khae-te tesasaetet, ndego khoev-te nango bevèse᷄z.  
\v 32 \x - \xo 17:32 \xt Gen 19:17, 26\x*Lot-gu zas gèmbo-mataváp, ndugu andē gekha matev me mbø̄efakhan.   
\p
\v 33 \x - \xo 17:33 \xt Luk 9:24\x*Gekha ezoqām ndego, ekeza yage geawat-qa tegoat, ndego ndæ̀khambuá. Geté gekha ezoqām ndego, ekeza yage te꞉khambua, ndego ndø̀møqeív.  
\v 34 No nqazǿ-manqate: Ta lova ndøgo, ezoqa menas venanqei nonqo kopo-te tisømbiit, yaq Mbumbukiam kopo ndø̀ndáf. Geté nøme, segé-iváv.  
\v 35 Neka sakhei menas, flawa timivisumit, nømu ndugu, Mbumbukiam ndø̀ndáf. Geté nømu ndugu, segé-iváv.”\f + \fr 17:35 \ft Baebol kopokopo nøme-te, Glik manqat-te gipeaomem, manqat nøme ndø̂gó. Ta manqat nqánek: \fv \ft 36\+fv*\fq Neka ezoqa menas, khae-te tisasaetet, nøme ndego, Mbumbukiam ndø̀ndáf. Geté nøme ndego, segé-iváv.\f*   
\p
\v 37 Yesu-gi paev ezoqam, nqanek manqat giyogem, yaq āv gimbøe-bevøpém nqǽgo, “Evézøza. Nqanek matev, gekha manqei-té qamǿfakhān?”  
\p Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Søvakha pikia ande āv kenéveāt, koe ndǿgo tinø-piaɨ́n.”   
\c 18  
\s1 Ngæmam neka manqa ovøyam megeat ezoqam, tiqa yaya etæ manqat  
\p
\v 1 \x - \xo 18:1 \xt Kol 4:2; 1 Tes 5:17\x*Yesu ekeza paev ezoqam, yaya nøme zø-etá. Tezømbe-etá ndǿgo, ndigu bètezøtéz, Mbumbukiam-te miavmiav be-akhayám neka be-ivø̀ve᷄m.  
\v 2 Yaya gezø-eta nqánek, “Vemiav nøme-te, manqa ovøyam megeat ezoqam mø̀ndøgoám. Ngenek Mbumbukiam-te møe mbaín neka ezoqam-qa yaq-te matavupáv.  
\v 3 Neka ta vemiav kopo-te ndøgo, ngæmam vø̄goam. Zivis mø̀ndømbo-naním. Ndugu ngenek manqa ovøyam ezoqam-té gunø-okhoám, manqat vømømbō-einin, av nqægo, ‘No ùni nømbetøké. Noge qaqa ezoqam, no ngiænoat-qa ndøgó.’  
\v 4 Geté ndego manqa ovøyam megeat ezoqam, khøuwa kopoav, gèmbøe-qasi꞉vám. Geté vaev-te, ndego ekeza manqat āv gene-eín nqǽgo, ‘Ság! No Mbumbukiam-te møe mbaín neka ezoqam-qa yaq-te matavupáv.  
\v 5 Geté no gènømbo-qasí꞉v, ngunuk ngæmam sekemba ngundu-okho, khøuwa ngunø-ngiæzoat. Ság! Sæmbótøké. Soqaín ndøgo, nqanek matev sa tøma, no kha vømønǿ-føløvøēm.’”   
\p
\v 6 Yaq Evezøza nqanek emanqat gumuvotot, gezø-ein, “Ngenek manqa ovøyam megeat ezoqam, soqaqapé. Geté teqa manqat mozóyogem?  
\v 7 Yaq ge zô, ndozo-matavap, ndego ngunuk ngæmam gumbotøke, yaq Mbumbukiam, tegi ezoqam gevevesam, gezǿ-tøkeāk, neka ndigu manqa ovøyam-te, matev eqeieqei géndapemāk, ndigu te-te oskia ndi-akhayam, pavpave neka lovølova? Neka Mbumbukiam yakha ndømbóva, tezøtøke? Mbaín.  
\v 8 No nqazǿ-manqate: Ndego ekeza ezoqam, nakhamas-té genøzǿ-tøké.  
\p Geté Ezoqam-ge Yo nango tendoqavan, gê, ndego unimanqatin ndǿqeiv?”   
\s1 Yaya etæ manqat, Felisi ezoqam neka teks moni upøgim ezoqam-qa yaq-te, ndigu Mbumbukiam-te gimø-akhaemem  
\p
\v 9 Ezoqam-qa mokho-te, ndigu Yesu-qa manqat gi-ewagat, nøme ekeza kha, eqeieqei me꞉vewám. Yaq ndigu ezoqa nøme, gèsanqabám. Yaq Yesu ndigu yaya zø-etá, gezø-ein,   
\p
\v 10 “Ezoqa menas mø̀ndøgoám. Nøme ndego, Felisi ezoqám. Neka nøme ndego, teks moni upøgim ezoqám. Yaq khøuwa nøme, ndigu ezoqa menas, Mbumbukiam-qá khoev-té ginø-apát. Guligulim-qa ndø-apát.  
\v 11 Yaq ndego Felisi ezoqam, sège-itán. Anøzí. Yaq āv gene-guligulím nqǽgo, ‘Ike kandambá, Mbumbukiam. Zapa ndǿgo, no āv tiuká, av ezoqa nøme soqøsoqa ndi꞉gu, ndi-aqonam neka ndi꞉khavozam neka mambe ndi꞉-okho. Neka no āv teoká, av ngenek teks moni upøgim ezoqam nge꞉go.  
\v 12 \x - \xo 18:12 \xt Isa 58:1-4; Met 23:23\x*No pula kopo-te, khøuwa menas, lou logemav matev nogoatún. Neka gigiap ate ndægo, qæ-upøgimatun, no nòqaqaɨ́n, qaqageap vømø̄-ten-ɨn, neka qatoat kopo qo vøtaqā-etoamɨn.’   
\p
\v 13 \x - \xo 18:13 \xt Psa 51:1\x*Geté ndego teks moni upøgim ezoqam, qambaqapé segendo-itán. Yaq geguligulim, ndego kawa eqawateáv, yan-te. Zapa ndǿgo, ndego miví. Geté ndego ekeza savim ndøtøkubám, mutøkhop vø̄-itan, sasa ndø-ein, ‘Mbumbúkiam! No tanakh gènøgó. No manqa-zapa-us ezoqám.’”   
\p
\v 14 \x - \xo 18:14 \xt Met 23:12; Luk 14:11\x*Yesu nqanek yaya etæ manqat qamømbøe-navøem, yaq āv gezømbe-eín nqǽgo, “No nqazǿ-manqate: Nginik ezoqa menas khoev-te giqavaz, ezoqam ngének ge-eqeieqei-év, Mbumbukiam-qa bøi-te, vaev-te geguligulim. Ambá ndego, Felisi ezoqam. Zapa ndǿgo, gekha ezoqām ndego, ekeza iz te-eqatat, teqa iz gévoatát. Neka gekha ezoqām ndego, ekeza iz tevoatat, teqa iz gó꞉-eqatát.”   
\s1 Yesu nakhei nqonqon, zenda gezømbove  
\r (Met 19:13-15; Mak 10:13-16)  
\p
\v 15 Ezoqa nøme, Yesu-te, nakhei nqonqon ndo-itub. Ndigu mø̀ndøzøpoé, Yesu ambá zenda zømbø-awamɨ́n. Geté tegi paev ezoqam nqanek matev giqeivim, gèzømbe-khafén, ndigu ezoqam.  
\v 16 Geté Yesu ndigu nakheis, sègezø-akhá. Yaq āv gene-eín nqǽgo, “Nakheis bègeáv, no-te. Zømbo-khakhàza᷄m. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-qa Megeat Matev, tiqa ndígu, av nakheis ngi꞉gu.   
\p
\v 17 \x - \xo 18:17 \xt Met 18:3\x*No unimanqatín nqazø-manqate. Gekha ezoqām ndego, Mbumbukiam-qa Megeat Matev khatiwiav tøgoat, av nakhei nqonqon ngi꞉gu, ndego teqa Megeat Matev mokho-te gemǿ-onák.”   
\s1 Gigiap kopoav ezoqa ndakinak, Yesu-te gendowav  
\r (Met 19:16-26; Mak 10:17-27)  
\p
\v 18 \x - \xo 18:18 \xt Luk 10:25\x*Khøuwa nøme, megeat ezoqa nøme, Yesu āv gembøebeváp nqǽgo, “Nøméndim ezoqam mbomambaqape. No gekha matev nómatønumāt, khandi miavmiav vøténdāp?”   
\p
\v 19 Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Gekha zapâ, no mbomambaqape ndoqote-næna? Ezoqa mbaín, mbomambaqape. Mbumbukiam mba me꞉gó.  
\v 20 \x - \xo 18:20 \xt Exo 20:12-16; Deut 5:16-20\x*Qo Mbumbukiam-qa guguna manqat mòqote-qatéq, av qæ-ein nqægo: Qo nøkenøkem matev ndøngì꞉wa᷄t. Neka ezoqa pakhapakha zøkhanèa᷄m. Neka ndø-aqòna᷄m. Neka meakha manqat ndømanqàte᷄. Qavē neka qavo, gèzøvizáp.”   
\p
\v 21 Yaq ndego ezoqam gendo-qavøiu, “Nqanek guguna manqat ate ndægo, nqæmbôpáev, no khapelavøqase qategoam, atema ndakin.”   
\p
\v 22 Yesu nqanek manqat ge-ewag, yaq gembo-qavøiu, “Qanimáv. Geté matev kopo nøme nqánek qoqógó. Gigiap ate nandaqambe꞉go, qówí. Yaq moni ndigu toqoqas, gigiap-av ezoqam qozǿ-etoám. Av toqotego ndægo, yaq qo gigiap qaniqanim, yan manqei-té qoqonǿ-møvøemét. Yaq vø̀ndoqáv. No qonøndó-páev.”   
\p
\v 23 Geté ngenek ezoqam, nqanek manqat ge-ewag, ndego khanakhanakh mbaín. Avus-mba mbovoé. Zapa ndǿgo, ndego gigiap kopoáv qambogoam.   
\p
\v 24 Yesu ngenek ezoqam ge-omet, avus-mba qambovoe, yaq āv gene-eín nqǽgo, “Gigiap kopoav ezoqam, ti-te ndigu unimé꞉-føgákh, Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te tu꞉-oz.  
\v 25 Kemol ndugu, søvakha gigiap kandambaqapu, mil nqa-te one-qa tugoat, tu-te ndugu føgakh andé mbaín, av gigiap kopoav ezoqam-te føgakh ndægo, ndego Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te one-qa tegoat.”   
\p
\v 26 Yaq ezoqam ndigu, nqanek manqat giyogem, āv gini-bevøpém nqǽgo, “Av tægoat ndægo, yaq gekha ezoqām ndǿkhandī꞉v?”   
\p
\v 27 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Gekha matēv ndøgo, ezoqam-te kopømba mbain ndøgo, Mbumbukiam kopømbaqapé, segé-matanám.”   
\s1 Yesu toqombo-pavet, taqa yaq-fia  
\r (Met 19:27-30; Mak 10:28-31)  
\p
\v 28 Yaq Pita Yesu gembo-ein, “Nqáe! Ni nikeza gigiap ate qægoam, zitá qati-wuøém, qo nqeitaqambe-paev.”   
\p
\v 29 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “No unimanqatín nqazø-manqate. Gekha ezoqām ndego, khoev te-ivav o zas o namba-qaniap o evøndipakha o nakheis tezivaz, Mbumbukiam-qa Megeat Matev zapaya,  
\v 30 ndego Mbumbukiam, ndakin yage-te nqanek, nøme mba mbøé-etoám, kopoav-qapé, yaq megemege-te ndo꞉go, ndego khandi miavmiav vømǿndāp.”   
\s1 Yesu qambo-misika, ekeza løvøte neka nango khandi꞉vat-qa yaq-te ge꞉zømas  
\r (Met 20:17-19; Mak 10:32-34)  
\p
\v 31 \x - \xo 18:31 \xt Luk 24:44\x*Yesu ekeza paev ezoqam tuelv, tène-itúb, vømø̄-yakhapus-mokho-mba-ez, yaq gezø-ein, “Nqáe! Ni ndakin Zelusalem taon-té qazinø-qavigít. Yaq matev ate ndægo, Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam, Ezoqam-ge Yo-qa yaq-te gi꞉peaomem, gemǿ-fakhanám.  
\v 32 \x - \xo 18:32 \xt Luk 9:22, 44\x*Ndego manqei vini-ak-qá zenda-té ginǿveém, ndigu Mbumbukiam zøtezateav ndigu. Yaq ndigu otøotam mé꞉vewém neka vǿngenøinām neka køse vømbøé-pisibømēm teqa kha-te, sasa ndǿfeomēm, vǿlaēm.  
\v 33 Geté khøuwa timømbo-misika-ez ndøgo, ndego nqawa ndø̀khandí꞉v.”   
\p
\v 34 \x - \xo 18:34 \xt Mak 9:32\x*Yesu-gi paev ezoqam, nqanek manqat giyogem, ndigu manqa mokho-qase ndapeáv. Ti-te ndigu, teqa manqat mokho mbaín. Ndigu zøtezateáv, av nqægo, Yesu gekhā mé꞉manqatam.   
\s1 Yesu bøi waev mbain ezoqam gekhakheinøvem  
\r (Met 20:29-34; Mak 10:46-52)  
\p
\v 35 Yesu Zeliko taon ge꞉khatoat, yaq bøi waev mbain ezoqam mø̀ndøgoám. Nakhoa keoqa-té geqotám. Ezoqa gigiap-qa zøvi꞉mát.  
\v 36 Yaq ndego ezoqa bawan-qape gezø-ewag, manqa qazøfeazat, giløvuat, yaq gèbeváp, ge-ein, “Gekhā ndǿgo?”   
\p
\v 37 Yaq ezoqa gimbo-einim, “Yesu ndømá, ndego Nazalet vemiav-ak.”   
\p
\v 38 Ngenek bøi waev mbain ezoqam, nqanek manqat ge-ewag, yaq até gendego, sège-akhá, “Yésu. Déivid-ge Zeo. No tanakh gènøgó.”   
\p
\v 39 Yaq ndigu ezoqam, Yesu-qa megemege-te go꞉-apat, gèguguím, gimbo-einim, “Qo manqat tía.”  
\p Geté ndego kandakanda nøme mba mo꞉-akhayám, “Déivid-ge zeo. No tanakh gènøgó!”   
\p
\v 40 Yaq Yesu sège-itán, ezoqa vøzø̄-ein, “Nandev ezoqam, vø̀ndo-ituím, no-te.”  
\p Yaq ndego ezoqam gendowav, Yesu ndego āv gembøebeváp nqǽgo,  
\v 41 “Qo gekhā qápoev, no tøtaqa-matanam?”  
\p Yaq ndego gendo-qavøiu, “Evézøza. No bøi keoge-qa nøgó.”   
\p
\v 42 Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Qanimáv. Mòqokewág. Qoqa unimanqatin nandav, tø̀khakheinøqavém.”  
\v 43 Yaq nqova mbaín. Ngenek ezoqam gèkewág, Yesu vømbōpaev. Mbumbukiam-qa iz até go꞉-eqatát, gemat. Yaq até ndigú-a, ezoqa bawan-qape, nqanek matev giqeivim, Mbumbukiam-qa iz vø̄-eqanem.   
\c 19  
\s1 Zakies-qa emanqat  
\p
\v 1 Yesu Zeliko taon-te ge-on, yaq livin-mbá gunu꞉mát.  
\v 2 Ta taon-te ndøgo, ezoqam mø̀ndøgoám. Teks moni upøgim kawa ezoqám. Teqa iz Zakiés. Ndego gigiap eve ezoqám.  
\v 3 Yaq ndego Yesu omete-qa ndøgoám, ndego andē gekha ezoqām. Geté kopømba mbaín. Zapa ndǿgo, ezoqa khàpeme꞉-khouwéz, neka ndego khàpeme꞉-tokhopogeaqase-év, vǿe-omēt.  
\v 4 Yaq ndego megemege-té genøvuáo, Yesu omete-qa gego, tae-te vømø̄qavig. Zapa ndǿgo, Yesu ndǿgo tenǿmá.   
\p
\v 5 Yesu tae gumukhato, yaq bøi ndø-eqá. Yaq ndego Zakies āv gembøe-eín nqǽgo, “Zákies. Nakhama ndovís. No nqægo, qoqá khoev-té qǽgoát.”  
\v 6 Yaq Zakies até gendego, gèndovís, Yesu khoev-te vø̄khato. Khanakhanakh-ús.   
\p
\v 7 \x - \xo 19:7 \xt Luk 15:2\x*Ezoqa ewaqape, nqanek matev giqeivim, yaq ndigu Yesu, manqa mbogeveém, gi-einim, “Ngenek gekha zapâ, manqa-zapazapa-us ezoqa namba, lou timølog.”   
\p
\v 8 \x - \xo 19:8 \xt Exo 22:1; Num 5:6-7\x*Yaq khoev-te gimøqonav, Zakies até gendego, sège-itán, Evezøza vømbō-ein, “Evézøza. Nqáe! Noqa gigiap livin-mbá qatumú-qatá. Yaq nøme, gigiap-av ezoqam nøzǿ-etoám. Neka gekha monī ndigu, no ezoqa qazø-aqonøvemam, no nqawá qanøzǿ-etoám. No moni nøme foa-foá, indap, tæzømbø-abam.”   
\p
\v 9 \x - \xo 19:9 \xt Kel 16:31; Luk 13:16\x*Yaq Yesu gendo-ein, “Nqægo khaiya, nqanek khoev-te, khandi mø̀ndø-fakhán. Zapa ndǿgo, até ngenek ezoqám-a, Eibleem-gé zeó.\f + \fr 19:9 \ft Yesu ngenek ezoqam, Eibleem-ge zeo ge꞉veo, zapa ndǿgo: Ndego āv tene-unimanqatín, av Eibleem ge꞉-unimanqatin.\f*  
\v 10 \x - \xo 19:10 \xt Luk 15:4-5; Zion 3:17; 1 Tim 1:15\x*Ezoqam-ge Yo, ndǿgo tenegeavún. Ezoqa gezǿváo, ndigu gi-ewaz, neka vǿkhandī꞉z.”\fig Zakies tae ova gegoam, Yesu gembo-akha|src="IB-020gr(PS).tif" size="col" copy="International Bible Society" ref="19:10" \fig*   
\s1 Yaya etæ manqat, sasae ezoqam-qa yaq-te, kawa ezoqam moni gezø-etoam, ti꞉sasaetat  
\r (Met 25:14-30)  
\p
\v 11 Ezoqa ewaqape ate av-té manqat gimbøe-ewagat, yaq Yesu manqat nøme mba mo꞉manáz. Zapa ndǿgo, ndego Zelusalem taon ge꞉khatoat, ezoqa até vø̄e-einim, Mbumbukiam-qa Megeat Matev ndakin ndø̄fakhān, yaq Yesu kawa ndø̄goāt. Yaq Yesu yaya zø-etá, taqa yaq-te, gezø-ein,   
\p
\v 12 “Qàgoám. Ezoqam mø̀ndøgoám. Iz akhae ezoqám. Yaq ndego manqei qambaqape okho-qa ndøgoám. Ndøgo kawa iz mǿndáp, yaq vaev ekeza manqei-te nango vǿvesēz.  
\v 13 Yaq gewav, tegi sasae ezoqam ten mø̀ndøzømbøkhæ-akhá, ezoqa kopokopo moni mokho kopokopo vøzø̄-etoam.\f + \fr 19:13 \ft Nginik moni viní. Fia kandakandá.\f* Yaq gezø-ein, ‘Zøté-sasaeném, no tøte-ewambat,’ yaq ndego sasa ndøwav.   
\p
\v 14 Geté ekeza manqei-te ndøgo, ezoqa gèmbo-sanqaupám. Yaq ndigu u-anim ndøkhofotáz, teqa zita-te. Ndigu ta manqei qambaqape ezoqam, āv tiabezømbe-eín, ‘Ni poeveáv, ngenek ezoqam, nigi kawa tegoat.’   
\p
\v 15 Geté ndego ezoqam, kawa iz mø̀ndømbo-akhaém, ekeza manqei-te vø̄qavan. Yaq gemøfakhan ndøgo, ndego manqat mba ndøkhofotám. Tegi sasae ezoqam bètøndopiá, betē-otev, ndigu moni ande gekha-gekhâm giqaqasam, ndego ge-ewawam.   
\p
\v 16 Yaq ndego sasae ezoqam, bugukhokhof gendowav, ndego kawa ezoqam āv gembøe-eín nqǽgo, ‘Káwa ezoqam. Qogi moni mokho kopo, noqa zenda-te qoqozav, ndakin mø̀ndømø-ten-éz.’   
\p
\v 17 \x - \xo 19:17 \xt Luk 16:10\x*Yaq kawa ezoqam gembo-ein, ‘Qanimáv. Qo sasae ezoqam mbomambaqapé. Ndakin qo kawa ezoqam nøveét. Taon ate tægoat tén, toqoto-kawaeqtat. Zapa ndǿgo, gigiap khapelavøqase ndøgo, qoqa zenda-te qæve, qo qanimáv qoqombo-kewagam.’   
\p
\v 18 Yaq sasae ezoqa nøme gendowav, kawa vømbō-ein, ‘Káwa ezoqam. Qogi moni mokho kopo, noqa zenda-te qoqozav, ndakin mø̀ndømø-faev-éz.’   
\p
\v 19 Yaq kawa ezoqam gembo-ein, ‘Qanimáv. Qo taon fáev, toqoto-kawaeqtat.’   
\p
\v 20 Yaq sasae ezoqa nøme gendowav, kawa ezoqam vømbō-ein, ‘Káwa ezoqam. Qogi moni mokho kopo, noqa zenda-te qoqozav, ngínik. Ndabua mbewát qate-løvønøvém, sasa nokhonab.  
\v 21 No møe nøtaqa-goám. Zapa ndǿgo, qo ezoqa kefak-qapé. Qo moni soqo-upøgimín ndøgo, qakezan sasae gonemav ndoqogo, neka qo avøe gigiap voqō-peaɨn, ndøgo qakezan ogekhæmav ndoqogo.’   
\p
\v 22 Yaq kawa ezoqam gembo-qavøiu, ‘Qo sasae ezoqa soqaqapé. Qo yaq-fia āv tøtaqambé-matanám, av manqat qoqote-ein. Qo āv qoqote-eín nqǽgo: Qo mòqote-qatéq. No ezoqa kefak-qapé, neka no moni sæ̀-upøgimatún, ndøgo no sasae gonemav qægoatun neka avøe gigiap sa vø̄e-peaɨn, ndøgo no ogekhæmav ndøgo.  
\v 23 Av tægoat ndægo, yaq qo gekha zapâ, nogi moni, moni nqeisam nonqo khoev-te zaveav qagoam? Yaq ndakin no qatøndo-qavan, ndigu ambá elavøqase ndøkhouwezɨ́n, no nqawa qændapaz.’   
\p
\v 24 Yaq ndego kawa ezoqam, até gendego, ndigu sasae ezoqa nøme, teqa avønin-te giwaniapam, vøzø̄-ein, ‘Moni mokho kopo vø̀e-viomém. Yaq ndégo tozombó-etøomém, ndego moni mokho ten ndimbogo.’   
\p
\v 25 Geté ndigu sasae ezoqam gindu-einim, ‘Káwa ezoqam. Ndego sasae ezoqa nøme, moni mokho ten ndimbôgó.’   
\p
\v 26 \x - \xo 19:26 \xt Met 13:12; Luk 8:18\x*Yaq ndego kawa ezoqam gendo-qavøiu, ‘No nqazǿ-manqate: Gekha ezoqām ndego, kopoav ndømbogo, ndego nøme mba mbøé-etøomém. Geté gekha ezoqām ndego, khakha-mba ndego, khapelavøqase nøme ndømbogo, gé꞉viomém.   
\p
\v 27 Geté nogi qaqa ezoqam-qa yaq-te, ndigu poeveav qagoam, no kawa tæzømbo-goat, ndigu vø̀ndo-upøzó, noqa bugug-te sasa zǿzitāg, vǿpakhāez.’”   
\s1 Yesu Zelusalem taon-te, ande kawa ezoqam me ge꞉-on  
\r (Met 21:1-11; Mak 11:1-11; Zion 12:12-19)  
\p
\v 28 Yesu nqanek manqa manqate qamømbøe-navøem, yaq nakhoa até gegeveát, atema Zelusalem taon-te.  
\v 29 Yaq Betfage neka Betani vemiav ge꞉khatoat, Oliv manqei poyat avønin-te ndøgo, yaq ekeza paev ezoqa menas tène-khofotáz,  
\v 30 gezø-ein, “Tozonǿzáv ndǿgo, vemiav zoqa megemege-te ndo꞉go. Tozomø-oz, yaq zo donki nakhasam zomǿ-ometám. Gémopotavát. Ta donki nakhasam-qa mumat-te ndøgo, ezoqam bugukhokhof qomateáv. Yaq sozó-nqovotøvém, sasa zotøndó-ituīm.  
\v 31 Geté ezoqa tezøbevap av nqægo, ‘Gekha zapâ, ngunuk donki nqazo-nqovotavet?’ Yaq zo āv qazømbøé-einím nqǽgo, ‘Evezøza mbopóe, ngunuk.’”   
\p
\v 32 Yaq ndigu ezoqa menas gizav, Yesu gekhofotaz, ndigu matev āv timiqeivím, av gezømbe-ein ndægo.  
\v 33 Yaq donki gi꞉nqovotavat, tugi evøndipakha, āv gizømbe-eín nqǽgo, “Gekha zapâ, ngunuk donki nqazo-nqovotavet?”   
\p
\v 34 Yaq gizø-ein, “Evezøza mbopóe, ngunuk.”  
\v 35 Yaq ndigu Yesu-té gindu-ituím, ekeza ndabua vømbø̄e-khafuzim, Yesu sasa mbotøkeem, tuqa zita-te vō꞉qom.  
\v 36 Yaq Yesu donki-te go꞉qotat, nakhoa gegeveat, ezoqa teqa megemege-te, ekeza ndabua mo꞉møtagát, nakhoa-te.   
\p
\v 37 Yaq Zelusalem taon gi꞉khatoat, Oliv manqei poyat gindi-isøtaz, yaq Yesu-gi paev ezoqa bawan-qape, khanakhanakh zømbø-asøtáv, neka teqa iz vø̄-eqanem. Manqa gèzømbo-eqavát. Teqa iz ndǿgo tini-eqaném, umingiap matev vinivinimba giqeivam, Yesu gematønumam.   
\p
\v 38 \x - \xo 19:38 \xt Psa 118:26; Luk 2:14\x*Āv gini-akhaemavún nqǽgo,  
\q1 “Mbumbukiam ngenek kawa ezoqam, bèkhakheinøvém, Evezøza-qa iz-te ngegeav.  
\q1 Mbumbukiam ndego yan-te ngo꞉go, sambi ndøgót ni-te. Teqa iz bèto-eqawát, ndego uni ova-in ngo꞉yage.”   
\p
\v 39 Yaq Felisi ezoqa nøme, ndigu ezoqa bawan-qape mokho-te gu꞉goam, Yesu āv gimbøe-einím nqǽgo, “Nøméndim ezoqam, qogi paev ezoqam gèzømbe-khafén. Manqat av nqægo bemanqàte᷄!”   
\p
\v 40 Geté Yesu gezø-qavøiu, “No nqazǿ-manqate: Ndigu manqat tikhoutav, yaq nandi ndó-akhaemém.”   
\s1 Yesu Zelusalem ezoqam-qa gevin  
\p
\v 41 Yesu Zelusalem gumukhato, taon geqeiv, yaq gèvín.  
\v 42 Ge-ein, “Zelusalem taon, qo nqægo khøuwa, amba toqo-matøvemɨn, av nqægo, ‘Sambi āv khaténdāp,’ yaq qo ambá qoqeivín. Geté ndøgo gèkhonøwé, qoqa bøi-te.  
\v 43 Khøuwa ndø̀fakház. Yaq qogi qaqa ezoqam, qoqa taon uta-te ndøgo, manqei ndǿmøvøemém. Taon unimé꞉-khawagét, qo vǿtokāq.  
\v 44 \x - \xo 19:44 \xt Luk 21:6\x*Yaq ndigu qo unimé꞉-ngiæqonám, qogi ezoqam pakhapakha vøzǿ-khaneām. Ndigu qo mokho-te, nandi kopo nøme, nandi nøme-qa mumat-te, gézivazemák. Nqanek matev tenéfakhán ndǿgo. Zapa ndǿgo, qo matavapøteáv, av nqægo, Mbumbukiam qo tøke-qa ndøgeavūn.”   
\s1 Yesu Mbumbukiam-qa khoev-te gegoam  
\r (Met 21:12-17; Mak 11:15-19; Zion 2:13-22)  
\p
\v 45 Yaq Yesu Mbumbukiam-qa khoev uta-te gemø-on, ndego até gendego, ezoqam ndigu gigiap gu꞉wiat, vø̄ngeasam.  
\v 46 \x - \xo 19:46 \xt Isa 56:7; Jer 7:11\x*Gezø-ein, “Mbumbukiam-qa Manqat, āv qane-peawáp nqǽgo, ‘Noqa khoev, guliguli khoev ndǿgoát.’ Geté zo Mbumbukiam-qa khoev, zò-enendém, vømø̄-aqonam-ezoqam-qa-pebam-khoev.”   
\p
\v 47 \x - \xo 19:47 \xt Luk 21:37\x*Ta pula-te ndøgo, khøuwa ate qæpavpavemam, Yesu ezoqa Mbumbukiam-qá khoev-té gene-zømesimám. Geté Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka megetapak nøme, ndigu Yesu laelae-qá nakhoa mbovawám.  
\v 48 Geté ndigu nakhoa qeiviáv, Yesu ande āv kimbøé-gonēm. Zapa ndǿgo, ezoqa ewaqape Yesu løvøinøvemáv. Soqaín ndøgo, teqa manqat kopo ti꞉løvuim.   
\c 20  
\s1 Yesu gimbo-bevøpem, gekha ezoqam-qā iz-tē, matev gematønumat  
\r (Met 21:23-27; Mak 11:27-33)  
\p
\v 1 Khøuwa nøme, Yesu Mbumbukiam-qa khoev-te, ezoqa ge꞉zømesimat neka Manqat Mbomambaqape vøzø̄-manqatat, yaq Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka Zu megetapak nøme ndozáv,  
\v 2 vømbō-bevøpem, “Qonimbí-eīn. Qo gekha ezoqam-qā iz-tē qonǿgot, nandav matev nandoqo-matønumit? Iz gekha ezoqām qá-etoam?”   
\p
\v 3 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Até nó-a, bevap kopo nqanø̂gó, zo-te. Zonømbé-einīm.  
\v 4 Gê, Zion, ndego ezoqa ibøkha iz gezø-etoumam, ndego iz Mbumbukiam-tê gendap, ó, manqei-qape ezoqam-tè?”   
\p
\v 5 Yaq ndigu ekeza mokho-mba gibond, “Áv khazí꞉-einīm? Tizimbo-einim av nqægo, ‘Ndego iz Mbumbukiam-tē gendāp,’ yaq ndego ni āv ginimbí-eín nqǽgo, ‘Av tægoat ndægo, yaq gekha zapâ, zo Zion unimanqatinteav qazogoam?’  
\v 6 Geté tizi-einim av nqægo, ‘Zion, iz, manqei-qape ezoqam-tē gendāp,’ yaq nginik ezoqa bawan-qape, nandí ginízitáng. Zapa ndǿgo, nginik āv gini-unimanqatinát nqǽgo: Zion ndego Mbumbukiam-gé manqa vevezam ezoqam ndøgoám.”   
\p
\v 7 Yaq ndigu gimbo-qavøinam, “Ni nìtinøtenák, teqa matev gekham-tē qandō-fakhan.”   
\p
\v 8 Yaq Yesu gezø-ein, “Av tægoat ndægo, yaq até nó-a, nøzǿ-einák, no gekha ezoqam-qā iz-tē qatø̄got, nqanek matev.”   
\s1 Yaya etæ manqat, khae keoge ezoqam-qa yaq-te  
\r (Met 21:33-46; Mak 12:1-12)  
\p
\v 9 \x - \xo 20:9 \xt Isa 5:1\x*Yaq taqa zita-te, Yesu ezoqa ewaqape yaya zø-etá, gezø-ein, “Ezoqa mø̀ndøgoám. Ndego waen khae ndøkhá. Yaq khae ndøgo, ezoqa nøme-qá zenda-té genøvé, timbøe-kewagat, ekezan manqei nøme-te vø̄wav. Møp-mbá gene-ewawám.   
\p
\v 10 Yaq waen nanga qakhata ndøgo, ndego khae eve, sasae ezoqam ndøkhofotáv, ti-te ndigu, ma khae gimbøe-kewagam. Ekeza waen nanga upøgim-qa ndøgoám. Geté ndigu khae keoge ezoqam, ngenek sasae ezoqam gèzuím. Yaq nango khakha-mbá sege-khofotøvém.   
\p
\v 11 Yaq ndego khae eve, sasae ezoqa nøme ndøkhofotáv. Geté até ndegó-a, vø̄zuim-a, vø̄ngenøinam, khakha-mba nango sasa ndøkhofotøvem.   
\p
\v 12 Yaq ndego khae eve, sasae ezoqa nøme ndøkhofotáv. Ndakin gèmbo-misika-éz, sasae ezoqam gekhofosumam. Geté até ndegó-a, vø̄zuim-a, kouk vømbō-etøomem, khae bavokho sasa ndøngeatømem.   
\p
\v 13 Yaq ndego khae eve, ekeza manqa ge-ein, ‘Ndakin gekhā nógō? Ság! Nøkeza yo nókhofotáv, ndego nqæmbøe-khafuat. Ngenek tìabembøe-vizumém.’   
\p
\v 14 Geté ndigu khae keoge ezoqam, khae eve-ge yo gi-ometam, yaq ndigu ekeza mokho-mba āv ginibónd nqǽgo, ‘Ngenek khae eve-gé yó. Waen khae ngének genó-kawa-év. Zílaém. Yaq khae nqanek, gemǿniqá.’   
\p
\v 15 Yaq ndigu até gindigonem, khae bavokhó ginø-ituím, pakhapakha vømømbó-khanøem.”  
\p Yesu nqanek yaya etæ manqat qamømbøe-navøem, yaq ezoqa āv gezømbe-eín nqǽgo, “Ge zô, ndozo-matavap? Ndego khae eve, gekha matev zǿmatanām, ndigu khae gimbo-kewagam?  
\v 16 Ndego āv genégó nqǽgo: Ndego ndø̀ndowáv, ndigu khae keoge ezoqam pakhapakha vømøzǿ-khaneām, neka waen khae, ezoqa vini sasa zǿ-etoām.”  
\p Yaq ezoqam ndigu, nqanek Yesu-qa manqat giyogem, āv gini-einím nqǽgo, “Matev av nqægo befàkha᷄n!”   
\p
\v 17 \x - \xo 20:17 \xt Psa 118:22\x*Yaq Yesu ndigu gèwabám, gezø-ein, “Zo ndozo-matavap, matev av nqægo kopømba mbaīn, tøfakhan, yaq gê, gekha zapâ, Mbumbukiam-qa Manqat av nqæpeawap nqægo:  
\q1 ‘Nandi-qapi ndigu, khoev puanam ezoqam gisanqabem,  
\q2 ndigu mø̀ndømø-gigiap-qape-éz, khoev puanam nonqo.’?   
\p
\v 18 \x - \xo 20:18 \xt Isa 8:14-15\x*Gekha ezoqām ndego, nginik nandi-te to꞉bøiav, ndego keqaniáp. Neka nandi ndigu, teqa kha-te to꞉bøiaz, ndego peseinøváp.”   
\p
\v 19 Yesu nqanek manqat gezø-ein, yaq Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda, ambá ndaføyamba ndømøvøinamɨ́n. Zapa ndǿgo, ndigu āv gini-matøvemém nqǽgo: Yesu nqanek yaya ge-eta, ndígu tene-manqatám. Geté ndigu matev-qase goneáv. Zapa ndǿgo, ndigu ezoqam-qá møe ndøgoném.   
\s1 Yesu amba teks moni abam-qa yaq-te timbøe-matemateømemɨn  
\r (Met 22:15-22; Mak 12:13-17)  
\p
\v 20 \x - \xo 20:20 \xt Luk 11:54\x*Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda, bøi mba mo꞉veém, Yesu-te. Yaq ndigu bøibøi ezoqam ndøkhofotáz, Yesu bemømbøē-khavozømem, av nqægo, ndigu yoge eqeieqei mbōgonēm. Geté ndigu ambá gembo-matemateømemín. Yaq Yesu ambá Lom gaman ezoqam-qá zenda-té ginø-veemɨ́n, gaman-qa yaq-te amba manqat soqain te-einin.  
\v 21 Yaq nginik ezoqam, Yesu āv gimbøe-einím nqǽgo, “Nøméndim ezoqam, ni mø̀tinøtén, manqat ndøgo, qo ndoqo-manqate neka ezoqa ndoqote-zømesim, eqeieqeí. Neka qo ezoqam-te møe mbaín, oskiá ndøgo, ndigu ezoqa kandakanda o ezoqa khasøkhasis. Geté qo ezoqa Mbumbukiam-qa poev-qa yaq-te ndoqote-zømesim, qo unimanqatin manqat mba qomanqaté.  
\v 22 Qonimbí-eīn. Kopømbâ, Siza-te teks moni tizi-abumat, ndego Lom kawa kandambaqape, ó, khafeâp?”   
\p
\v 23 Geté Yesu tiqa matemateam matev, é-møndæ-otév, yaq gezø-ein,  
\v 24 “Moni mokho zøté-nømøndēm. Gê, gekha ezoqam-qâ bugug neka iz mó꞉go?”  
\p Yaq gindu-einim, “Siza-qá bugúg, neka teqá iz mo꞉gó.”   
\p
\v 25 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Av tægoat ndægo, Siza-qa gigiap, Siza zombó-etoumemát. Geté gigiap ndøgo, Mbumbukiam-qa, Mbumbukiam zombó-etoumemát.”   
\p
\v 26 Yesu-qa manqa qavøiwat qanimav-qape giyogem, yaq ndigu nqova ndafe kandambá. Kopømba mbaín, timbo-matemateømem, ezoqa ewaqape-qa bøi-te. Yaq ndigu manqat nøme einiáv. Sège-ivøvém.   
\s1 Sadusi ezoqam, Yesu løvøte-te nango khandi꞉nat-qa yaq-te gimbøe-bevøpem  
\r (Met 22:23-33; Mak 12:18-27)  
\p
\v 27 Yaq Sadusi ezoqam ndozáv, Yesu-te. Nginik Sadusi ezoqam, āv gini-unimanqatinát nqǽgo: Ezoqa tipakhaetat, ndigu nango gemǿ-khandi꞉zák, løvøte-te. Yaq ndigu Yesu āv gimbøe-einím nqǽgo,  
\v 28 \x - \xo 20:28 \xt Deut 25:5\x*“Nøméndim ezoqam, Mozes ni āv ginimbi-peawám nqǽgo: Ezoqa tenanimat, sæva te-ivavat, patu qataeveav vǿgoāt, yaq ngunuk ngæmam, namba qawan be-okɨát, tege namba qawan, ndego genanim, patu bembō-qatayat.   
\p
\v 29 Qotøndé-ewāg, nqanek emanqat. Angana mø̀ndøgoám. Evenáp. Até gi꞉goam sevén. Yaq khøuwa ndego, sævam ndø-okɨ́, vø̄nanim. Patu qataeveáv.  
\v 30 Yaq eveqase ndø-okɨ́, ngunuk ngæmam, ndego teqa zita-te geqan. Yaq até ndegó-a, vø̄nanim. Nakheis qazaneáv.  
\v 31 Yaq ndakin ngæmam ndégo te-okɨ́, teqa zita-te go꞉qavigavun. Yaq até ndegó-a, vø̄nanim. Nakheis mbaín. Yaq matev até gemát, atema ndigu evenap seven ate gi꞉goam vømū-pakhaez. Ndigu patu qataeveáv.  
\v 32 Yaq vaev até sævám-a, vø̄nanim.   
\p
\v 33 Gê, ngunuk sævam-qa yaq-te, matev áv khanégo? Ezoqa unimanqatin løvøte-te tikhandi꞉z, yaq ta khøuwa-te ndøgo, timø-khandi꞉z, ngunuk sævam, gekha ezoqam-gû zas ndǿgoāt? Zapa ndǿgo, ndigu evenap ate gi꞉goam, ngunuk sævam kopo ndøkawawát.”   
\p
\v 34 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Nøkenøkem matev sa nqánek qagó, ndakin nqaziyage, manqei-qape-te.  
\v 35 Geté ezoqa ndigu, Mbumbukiam eqeieqei tezæb, løvøte-te nango tisuz, neka megemege-te vømǿyāg, ndigu nøkenøkem matev gezǿgoák.  
\v 36 Ndigu andé enzol ezoqam me mé꞉goát, neka løvøte nøme gemǿ-qeivimák. Ndigu Mbumbukiam-gí nakheís ndǿgoát. Zapa ndǿgo, ndigu løvøte-te mø̀ndø-khandí꞉z.  
\v 37 \x - \xo 20:37 \xt Exo 3:6\x*Geté løvøte-te khandi꞉nat-qa yaq-te, Mozes ekezan mø̀ndænømánd, av nqægo, ndøgo unimanqatín. Zapa ndǿgo, Evezøza Mozes gembo-fakhan, tae-qase-te ndøgo, qawageapam, yaq Mozes ndego āv gembøe-akhá nqǽgo: Eibleem-gé Mbumbukiám neka Aezek-gé Mbumbukiám neka Zekop-gé Mbumbukiám.  
\v 38 Mbumbukiam ndego ambá av nqǣgo, løvøte ezoqam-gē Mbumbukiām, geté ndego khandi ezoqam-gé Mbumbukiám. Te-te ndego, ezoqa ewaqape, gipakhaetat, zua ndøkhandi꞉zát.”   
\p
\v 39 Yaq Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqa nøme, Yesu-qa manqat giyogem, āv gini-einím nqǽgo, “Nøméndim ezoqam. Qoqa qavøiwat manqat, qanimáv tantáv.”  
\v 40 Yaq taqa zita-te, ezoqa nøme bevap goneáv, te-te. Møe ndøgoném.   
\s1 Yesu ambá av nqǣgo, Deivid-ge zeo mbā, geté ndego até tege Evezøzá  
\r (Met 22:41-46; Mak 12:35-37)  
\p
\v 41 Yaq Yesu ezoqa gezøbevap, “Ge zô, ndozo-matavap? Gekha zapâ, ezoqa av ndi꞉manqate, av nqægo, Mesaya ndego, Deivid-gē Zeō?  
\v 42 \x - \xo 20:42-43 \xt Psa 110:1\x*Sams mbuk mokho-te, Deivid ekezan āv gene-peawám nqǽgo:  
\q1 Evezøza Mbumbukiam, noge Evezøza, āv gembøe-eín nqǽgo,  
\q2 ‘Noqá nakeamo zenda-té qanøqóm.   
\q2
\v 43 Até qóqotát, atema no qogi qaqa ezoqam,  
\q2 kopømba ande av zenda tokhotapak awam nonqo,  
\q2 qoqa zenda tokhotapak mokho-te vøtaqambú-āb.’   
\p
\v 44 Deivid, ndego Mesaya, Evezøza mbo-akhayám. Yaq gê, ngenek Mesaya, áv kené-Deivid-ge-zeo-ev?”   
\s1 Yesu ekeza paev ezoqam, Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam-qa yaq-te gegugub  
\r (Met 23:1-36; Mak 12:38-40)  
\p
\v 45 Ezoqa ate av-té teqa manqat gi꞉-ewagat, yaq Yesu ekeza paev ezoqam āv gezømbe-eín nqǽgo,  
\v 46 “Gò꞉feazoát, Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam-qa yaq-te. Ndigu tøzømbe-khaneát ndǿgo, ti-okhoat, ndabua loloakh mbomømboma ndǿ-uzupát, neka ezoqa ewaqape, maket manqei-te, ndigu khaiya mboma manqat vizap-us bezø̄-manqate, neka guliguli khoev-te neka lou loge kandakanda-te ndøgo, iz akhayapak-qa qonam nonqo-te vǿqonumāt.  
\v 47 Ndigu ngængæm zømbe-khavozumatún, tiqa khoev neka gigiap vøzø̄-aqonumatun. Neka ezoqa ewaqape-qa bøi-te, guliguli loloakh ndøgoatún. Yaq nakémbá ndigu yaq-fia nqosøgeap, nøme mba mó꞉ndapém.”   
\c 21  
\s1 Ngæmam-qa etoam matev Mbumbukiam-te  
\r (Mak 12:41-44)  
\p
\v 1 Yesu Mbumbukiam-qa khoev-te gegoam, yaq gigiap kopoav ezoqam ndøzømét. Ndigu moni ndø-abumát, moni nqeisam nonqo-te ndøgo.  
\v 2 Yaq até sævám-a, vø̄-omet. Ngunuk ngæmám. Gigiap-av ezoqám. Zivis mø̀ndømbo-naním. Ngunuk moni mokho khasøkhasis menas mba mu꞉nqeitáz.   
\p
\v 3 \x - \xo 21:3 \xt 2 Ko 8:12\x*Yesu ngunuk sævam gu-omet, yaq āv gene-eín nqǽgo, “No unimanqatín nqazø-manqate. Ngunuk gigiap-av sævam, moni kandambá gu꞉nqeitaz, āv tiuká, av ezoqa ewaqape nøme, moni gi꞉nqeisumat.  
\v 4 Unimanqatín. Ndigu ezoqa nøme, moni kandakandá ginqeisumat. Geté ndigu moni nøme kopoav-qapi ndizø̂gó. Geté ngunuk ngæmam, viní. Ndugu moni ate gimbøegoam, sùgumu-áb. Nøme mbaín, tuqa yage nonqo.”   
\s1 Mbumbukiam-qa khoev tøsoqa, Zelusalem taon-te ndøgo  
\r (Met 24:1-2; Mak 13:1-2)  
\p
\v 5 Ezoqa nøme, Mbumbukiam-qa khoev-qa yaq-te, āv gini-manqatám nqǽgo, “Mbumbukiam-qa khoev mbomambá tantáv. Nandi kandakanda qaniqaním giniwevém. Neka gigiap qaniqaním gimbøe-fegém, gigiap ndøgo, ezoqa Mbumbukiam-te etoam matev gi꞉goam.”  
\p Geté yaq Yesu gezø-qavøiu,  
\v 6 \x - \xo 21:6 \xt Luk 19:44\x*“Khøuwa ndø̀mø-fakház. Yaq nqanek khoev ate ndægo, ndozoqeivi, manqei-té qamǿ-khakhandám. Nandi kopo nøme, nandi nøme-te, gó꞉zaveák.”   
\s1 Viniv vinivinimba tøfakhanam  
\r (Met 24:3-14; Mak 13:3-13)  
\p
\v 7 Yaq ndigu Yesu gimbo-bevøpem, “Nøméndim ezoqam. Matev nandav, qoqote-manqatam, gekha khøuwā qanéfakhān? Neka andé gekha matev me nitíqeivīm, ni tøtinøten, av nqægo, nqanek matev avønīn gēfakhān?”   
\p
\v 8 Yaq Yesu gezø-qavøiu, “Gò꞉feazoát. Soqaín ndøgo, zo ezoqa titubam. Ezoqa kopoáv, noqá iz-té gindú-okhoát. Ndigu ezoqa āv gizømbé-manqatát nqǽgo, ‘Ezoqa, nó’, ó, ‘Khøuwa mø̀ndø-fakház.’ Geté zo ndigu zø̀pae᷄v.  
\v 9 Nakhag neka nøfeap kandakanda-qa yaq-te tozo-ewagat, yaq zo møe ndøgonèma᷄t. Matev av nqægo, bugukhokhof ndø̀kho-fakhanám. Geté manqei-qape-qa vaev, zuá.”   
\p
\v 10 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Manqei nøme, manqei nøme namba, nakhag ndǿgoát, neka kawa ezoqa nøme-qa bawan, kawa ezoqa nøme-qa bawan namba, vǿnøfeapāt,  
\v 11 neka manqei nøme-te, manqei vǿkukuvøemāt. Manqei kukuvøem kandakandá. Neka manqei vinivinimba-te, ifin matev neka enqoni soqøsoqa ndǿfakhanám, neka matev kandakanda møe-us neka yan-te khakhatap kandakanda vǿfakhanām.   
\p
\v 12 Geté nqanek matev ate ndægo, okhokho-té qanǿ-fakhanám. Zo ezoqa ndø̀khæ-gavemat neka matev soqøsoqa vøzǿ-matønumāt. Ndigu zo manqa ovøyam-té ginǿ-abumát, Zu ezoqam-qa guliguli khoev-te ndøgo, neka zo ndimbula-te vǿnqeisumāt. Neka no zapaya, zo megetapak neka kawakawa-za-qá megemege-té ginǿ-abumát.  
\v 13 Matev av nqægo tøfakhanam, yaq zo kopømbaqapé, ndigu ezoqam Manqat Mbomambaqape zøté-zømesimát.  
\v 14 \x - \xo 21:14 \xt Luk 12:11-12\x*Geté zo naqanøká ndøfofogème᷄m, av nqægo, zo andé gekha manqat me zozǿ-qavøitāt.  
\v 15 \x - \xo 21:15 \xt Kel 6:10\x*Zapa ndǿgo, manqat eqeieqei neka matavap loloakh, nō nøzǿ-etoumát. Yaq zogi qaqa ezoqam, kopømba mbaín, zoqa manqat tiqavøitat neka vøzǿ-nqagimāt.   
\p
\v 16 \x - \xo 21:16 \xt Met 10:21-22\x*Até zogí zøvøndipakhá-ya neka namba-qaniap neka zøkeza ezoqam neka zøfuap, segezǿ-qambúz, neka zo ezoqa nøme vǿzitāg.  
\v 17 Ezoqa ewaqape zo gésanqabát, no zapaya.   
\p
\v 18 Geté zoqa kawa-te, izum ate nandizømbi꞉gu, kopo gezǿ-nasinimák.  
\v 19 Zo føgøføgakh ndøwaniáp. Yaq zo khandi zomǿndapém.”   
\s1 Zelusalem taon ngi꞉wat-qa yaq-te  
\r (Met 24:15-21; Mak 13:14-19)  
\p
\v 20 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Zo nakhag ezoqa tozo-zømet, ndigu Zelusalem taon uni ti꞉khawaget, yaq zo søzøté-zøtéz, av nqægo, ndøgo avønín gésoqá.  
\v 21 Ta khøuwa-te ndøgo, ezoqa ndigu Zudia plovins-te tiyagat, manqei popotap-té giabenø-khokhóz. Neka ndigu Zelusalem taon-te tiyagat, taon yà be-ivøvém. Neka ezoqa ndigu bavokho to꞉yagat, taon-te betøndò-o᷄z.  
\v 22 \x - \xo 21:22 \xt Jer 5:29; 46:10; Hos 9:7\x*Nginik khøuwa, Mbumbukiam-qá yaq qavøiwat khøuwá, ezoqa manqa-zapazapa gi꞉goam. Yaq Mbumbukiam-qa Manqat ate ndægo, gemǿ-unimanqatín, taqa yaq-te ndøpeawap.  
\v 23 Ta khøuwa-te ndøgo, ti-te ndigu unimé꞉-soqá, sakheis emu-us ndigu neka nakhei tete ndizøloge. Yage føgakh-qape ndǿfakhán, nqanek manqei-te. Nginik bawan ezoqam, Mbumbukiam-qá qaqa ndǿqeivím.   
\p
\v 24 \x - \xo 21:24 \xt Psa 79:1; Veve 11:2\x*Zu ezoqa nøme, nakhag kaiya-té ginǿ-pakhaetát, neka nøme vøzǿ-geagimāt, manqei vinivinimba-te sasa ndǿ-itubāt, manqei-qape-te ate nqægo. Yaq Zelusalem taon, bawan vini-ak ndǿtokhonumát, atema bawan vini-ak-gi khøuwa vømǿ-nasinīm.”   
\s1 Yesu nango tendoqavan  
\r (Met 24:29-31; Mak 13:24-27)  
\p
\v 25 \x - \xo 21:25 \xt Isa 13:10; Ezek 32:7; Joel 2:31; Veve 6:12-13\x*Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Khøuwa neka løvøyak neka nduku, matev vinivinimba zǿfakhanám. Neka manqei-qape-te nqanek, bawabawan vinivinimba gó꞉bevøpém neka møe vǿgonēm. Zapa ndǿgo, ndaola-te ndøgo, khamøe kandakanda ndǿvumøemát. U-ús.  
\v 26 Ezoqa møe khape tøzømbe-khouwevat, matev kandakanda nøme-qa timbøe-kewagat, manqei-qape-te tøfakhanam, yaq bøi zǿgugimát. Até ndøgó-a, gigiap yan-te nqo꞉go, vǿkukuvøēm.  
\v 27 \x - \xo 21:27 \xt Dan 7:13; Met 26:64; Veve 1:7\x*Yaq ezoqa, Ezoqam-gé Yo ndǿ-ometám. Khaiya ozoz-té genǿgeáv. Bazaføgakh-ús neka waev-qape-ús.   
\p
\v 28 Matev av nqægo tøngazøngazam, zo sège-føgøføgakhæzám. Kawa mba zotó-eqá. Zapa ndǿgo, zo Mbumbukiam avønín génqovotáz.”   
\s1 Fig tae-qa yaya etæ manqat  
\r (Met 24:32-35; Mak 13:28-31)  
\p
\v 29 Yaq Yesu yaya zø-etá, gezø-ein, “Zo fig tae o gekha tae nøme zóqeivát.  
\v 30 Zo qazo-qeivimin, esokho qaqabamɨn, yaq zo mø̀zøte-zøtezɨ́n, wavam khøuwa avønín.  
\v 31 Yaq matev até kopó. Zo nqanek matev tozo-qeivimat, tøfakhanumat, av no qazømbe-manqatam, yaq zo søzøté-zøtéz, Mbumbukiam-qa Megeat Matev avønín géfakhán.   
\p
\v 32 No unimanqatín nqazø-manqate. Ezoqa nøme, ndakin ngiyage, naqanøká gépakhaezák. Até géyagát, atema ta khøuwa-te ndøgo, nqanek matev ate ndægo vømú-fakhanām.\f + \fr 21:32 \ft Yesu nqanek manqat ge-ein, yaq ndego Mbumbukiam-qá khoev ngi꞉wat-qa yaq-té abete-manqatám, neka gekha matev vinivinimba nøme ndøgo, ta khøuwa-te ndøgo tøfakhanam.\f*   
\p
\v 33 Yan neka manqei-qape ndø̀mø-navøém. Geté noqa manqat, gemǿ-navøemák.”   
\s1 Aiyá qabizigú, soqaín ndøgo, ni khakheinøpøteav tøgoat  
\p
\v 34 Yaq Yesu manqat nøme gezø-ein, “Aiyá qagó. Zo manqei-qape matev-te, kawa ndøvòa᷄, kopømba ande av ibøkha soqa izam matev neka qakeza yage-qa yaq-te khape toqote-fofogeapat. Soqaín ndøgo, ta khøuwa ndøgo, zo ande ka me tøzøte-ndap.  
\v 35 Nqanek khøuwa, ezoqa ewaqape-té qanǿfakhán, nqanek manqei-qape-te ngiyage. Nakhamas-té.   
\p
\v 36 Zo oskia mo꞉feazoát. Gèguligulím, av nqægo, nqanek matev ate ndægo tøfakhanam, zo bazaføgakh-us tøzøté-waním, yaq vaev Ezoqam-ge Yo-qa megemege-te vozotó-wān.”   
\p
\v 37 Ta pula-te ndøgo, khøuwa ate qæpavpavemam, Yesu ezoqa Mbumbukiam-qá khoev-té gene-zømesimám. Yaq qakhagusin ndøgo, ndego Zelusalem taon, gè-ivavɨ́n. Yaq lovølova, Oliv manqei poyat-té gemøbuvɨ́n.  
\v 38 Yaq qanaqanus qando-paveɨn, ezoqa ewaqape, Mbumbukiam-qá khoev-té ginøzavɨ́n, lovølova-ús, Yesu-qa manqat vømǿ-yogemɨn.   
\c 22  
\s1 Yesu gimbo-voqoem  
\r (Met 26:1-5; Mak 14:1-2; Zion 11:45-53)  
\p
\v 1 Zu ezoqam-qa khøuwa kandambaqape, Pasova ndimbo-akhayam, ndøgo flawa poponøvemav gilouzatun, avønín qagoám.  
\v 2 Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, Yesu laelae-qá nakhoa mbovawém. Geté ndigu poeveáv, ezoqa ewaqape-qa bøi-te timøvøinam. Zapa ndǿgo, ndigu ezoqam-qá møe ndøgoám.   
\s1 Zudas Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda namba, manqa gi꞉kopo꞉nem, Yesu tiqa zenda-te teve  
\r (Met 26:14-16; Mak 14:10-11)  
\p
\v 3 \x - \xo 22:3 \xt Zion 13:2, 27\x*Yaq Zudas, iz nøme Iskaliot gimbo-akhaemam, ndego Yesu-gi paev ezoqa tuelv gegoam, Saitan mbøi-ón.  
\v 4 Yaq Zudas até gendego, Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mbumbukiam-qa khoev vos keoge ezoqam-gi megetapak-té genøwáv, ti namba manqa vømø̄-khakheinømem, Yesu tiqa zenda-te ande āv kenévē.   
\p
\v 5 Ndigu teqa manqat giyogem, yaq ndigu khanakhanákh, neka te-te moni etoam manqat vø̄khakheinømem.  
\v 6 Yaq Zudas tiqa manqat gè-unimanqatín. Yaq khøuwa eqeieqei-qa mo꞉kewagám. Yesu ezoqa ewaqape-te ande āv khambøé-løvūz, yaq tiqa zenda-te ndǿgo tenévé.   
\s1 Yesu-gi paev ezoqa menas, Pasova lou gimø-khakheinømem  
\r (Met 26:17-25; Mak 14:12-21; Zion 13:21-30)  
\p
\v 7 \x - \xo 22:7 \xt Exo 12:1-27\x*Zu ezoqam-qa khøuwa kandambaqape gimø-khantøzem, ndøgo flawa poponøvemav gilouzatun, neka Pasova lou loge nonqo sip nakheis vø̄zitagatun,  
\v 8 yaq Yesu Pita neká Zion, tèkhofotáz, gezø-ein, “Pasova lou zomǿ-khakheinømém, ni tizimølog.”   
\p
\v 9 Yaq gimbo-einim, “Gê, qoqa poev gekhâm? Ni gekham-tē qeimǿ-khakheinømēm?”   
\p
\v 10 Yaq gezø-qavøiu, “Zelusalem taon-te tozomø-oz, zo ezoqa zó-ometám. Ibøkha ndǿ-eqatét. Yaq zombó-paevém, atema khoev-te vømǿ-ōn.  
\v 11 Yaq ta khoev ndøgo, khoev eve āv qazømbøé-einím nqǽgo, ‘Nømendim ezoqam, āv geqande-beváp nqǽgo: Khoev kouwat gekham-tē qágo, ma nogi paev ezoqam namba, Pasova lou teimølog?’  
\v 12 Yaq ndego zo khoev kouwat kandambaqape mé꞉zømás, khoev ova ndo꞉go. Qonam nonqo neka lou-qase khakheitáp. Yaq zo lou ndǿgo tozomǿ-khakheinømém.”   
\p
\v 13 Yaq ndigu gizav, matev āv timiqeivím, av Yesu gezømbe-ein ndægo. Yaq ndigu Pasova lou vømø̄-khakheinømem.   
\s1 Evezøza-qa lou loge matev ande qæfakhan  
\r (Met 26:26-30; Mak 14:22-26; 1 Ko 11:23-25)  
\p
\v 14 Yaq qakhagus ndøgo, lou loge khøuwa iz gimø-khantaz, Yesu tegi u-anim namba, tinøpindám ndǿgo, lou loge-te vø̄qonav.  
\v 15 Ndego āv gezømbe-eín nqǽgo, “No nqosøgeap banøndáp. Geté noqa poev kandambaqape, nqánek qagoám. Nqanek Pasova lou bìzikhælóg, zo namba.  
\v 16 No nqazǿ-manqate: No Pasova lou nøme, naqanøká nomǿlogák, atema Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te, matev ate ndægo vømǿ-unimanqatīn, ndøgo Pasova lou loge matev kha-mba ndømbo-ove.”   
\p
\v 17 Yaq Yesu izam nonqo ndøndáp, waen-ús, Mbumbukiam-te ike manqat vø̄-ein, yaq gezø-ein, “Mòzondapém. Yaq søzøtumú-izumít, zo ate ndøzøte꞉go.  
\v 18 No nqazǿ-manqate: No waen tae nanga-qa et, nqawa naqanøká nǿ-izák, atema Mbumbukiam-qa Megeat Matev vømǿfakhān.”   
\p
\v 19 Yaq taqa zita-te, Yesu flawa ndøndapáz, Mbumbukiam-te ike manqat vø̄-ein, sasa ndømbegim, ekeza paev ezoqam vøzø̄-etoam, gezø-ein, “Nqanek noqá khá, zo nqazø-etoumit. Matev av nqægo até vøgó. Yaq no zonømbé-matavupát.”   
\p
\v 20 Yaq matev até kopó, lou loge qamezømbe-navøem, Yesu izam nonqo ndøndáp, waen-ús, gezø-ein, “Nqanek waen, Mbumbukiam poev ndakinak mé꞉-unimanqatín. Noqá kóuk gené-unimanqatín, ndøgo zo zapaya tøwa.   
\p
\v 21 \x - \xo 22:21 \xt Psa 41:9; Zion 13:21-22\x*Geté. Nqáe! Ezoqam ndego, ma nogi qaqa ezoqam-qa zenda-te teve, ngégo, nqanek lou loge-te nqazi-qonøve.  
\v 22 Ezoqam-ge Yo ndø̀naním, av Mbumbukiam-qa poev ndægo. Geté ndego mø̀ndø-soqoév, ndego ezoqam, ma nogi qaqa ezoqam-qa zenda-te teve.”   
\p
\v 23 Yesu nqanek manqat ge-ein, yaq ekeza paev ezoqam ekeza mokho-mba, āv ginibónd nqǽgo, “Éisa, ni mokho-te matev av nqægo, gekha ezoqām ndǿmatanām?”   
\s1 Megeat Matev eqeieqei-qa yaq-te  
\p
\v 24 \x - \xo 22:24 \xt Luk 9:46\x*Yaq Yesu-gi paev ezoqam-qa mokho-te, ponqombap matev ndøfakhán. Tini-ponqombupát ndǿgo, ti mokho-te, iz akhae kandambaqape, gekha ezoqā ndǿgo?   
\p
\v 25 \x - \xo 22:25 \xt Met 20:25-27; Mak 10:42-45\x*Yaq Yesu gezø-ein, “Bawabawan-gi kawakawa-za, ezoqa gètokhonøzát. Yaq nginik megetapak, ekeza kha, keoge ezoqa eqeieqei me꞉vewé.  
\v 26 \x - \xo 22:26 \xt Met 23:11; Mak 9:35\x*Geté zo mokho-te, matev av nqægo bègo᷄. Gekha ezoqām ndego, zo mokho-te iz kandambaqape tegoat, ndego yà be-khapelavøqase-év. Neka gekha ezoqām ndego, megeat ezoqam tegoat, ndego yà be-zoge-tøke-ezoqam-év.  
\v 27 \x - \xo 22:27 \xt Zion 13:12-15\x*Gê, ezoqa kandambaqape ákenego? Ndégò, lou-qase-te ndemia, ó, ndégò, lou ndeyogimit? Zo mø̀zøte-zøtéz, ezoqa kandambaqape ndégo, lou-qase-te teqotat. Geté no zo mokho-te, zogé sasae ezoqám.   
\p
\v 28 Zo nó namba zi꞉goám. Neka zo no nøuvønateáv, matev føgøføgakh qanø-fakhanumam.  
\v 29 Yaq nakémbá. No zo Megeat Matev nøzǿ-etoám, kopømba av-té, Tat no Megeat Matev genømbe-etoam.  
\v 30 \x - \xo 22:30 \xt Met 19:28\x*No kawa iz tæmøndap, zo noqa lou-qase-te, lou zólogát neka ibøkha vozó-izumāt, no namba, neka zøkeza kawa ezoqam-qa qonam nonqo-te vozotó-qonavāt, neka Izlael khagua bawan tuelv vozozømbó-kawaeztāt.”   
\s1 Yesu Pita gembo-vøndøyam, ndego teqa yaq-te to꞉nawam  
\r (Met 26:31-35; Mak 14:27-31; Zion 13:36-38)  
\p
\v 31 Yesu Pita āv gembøe-eín nqǽgo, “Sáemon, Sáemon. Nqáe! Saitan Mbumbukiam zo khamasim-qá yaq-té gembøeviám. Ndego zo andé wit me mé꞉-evém, tag vǿkhofovøēm.  
\v 32 \x - \xo 22:32 \xt Zion 17:15\x*Geté no, nòguligulím, qo zapaya, Saemon. Qoqa unimanqatin, betaqa-nàvøe᷄m. Yaq nqawa toqotøndo-qambuq, qafuap vø̀zøtøké. Yaq tiqa unimanqatin bezømbē-føgakh.”   
\p
\v 33 Geté Pita gembo-qavøiu, “Evézøza. No kopømbá. Ndimbula-te sǽnáv, qo namba, neka sizimú-pakhaén.”   
\p
\v 34 \x - \xo 22:34 \xt Luk 22:56-62\x*Yaq Yesu gembo-ein, “Píta! No nqataqá-manqate. Nqægo lova, kokolok naqanøká gé-ogeayák. Qo noqa yaq-te, ndòqotøkhæ-nawám. Misiká toqoto-nawam. Āv qoqoté-manqatát nqǽgo, ‘No ngenek ezoqam nø̀tenøtenāk.’”   
\s1 Yesu-gi paev ezoqam bèto꞉-khakheinám  
\p
\v 35 \x - \xo 22:35 \xt Luk 9:3; 10:4\x*Yaq Yesu ekeza paev ezoqam gezøbevap, “Ta khøuwa-te ndøgo, zo qækhofosam, yaq no av qazømbe-ein nqægo, moni neka moqos neka tamak ndø-upø̀gi᷄m, yaq ge zô, gigiap mbaīn mozógoam?”  
\p Yaq gindu-qavøinam, “Mbaín. Ni kopømbá qeigoam.”   
\p
\v 36 Yaq Yesu gezø-ein, “Qanimáv. Geté ndakin viní. Gekha ezoqām ndego, moni nqeisam nonqo timbogoat neka moqos vømbógoāt, bètonqoatét. Neka gekha ezoqām ndego, nakhag kaiya mbain tøgoat, ndego ekeza ndabua nøme, yà bewi. Yaq moni ndigu teqas, nakhag kaiya mé꞉wí.  
\v 37 \x - \xo 22:37 \xt Isa 53:12\x*Mbumbukiam-qa Manqat āv qane-peawáp nqǽgo: ‘Ndego pepen ezoqam me꞉vewém.’ No nqazǿ-manqate. Nqanek manqat bè-unimanqatín, no mokho-te. Unimanqatín. Gekha manqāt ndøgo, noqa yaq-te ndøpeawap, avønín géfakhán.”   
\p
\v 38 Yaq Yesu-gi paev ezoqam gindu-einim, “Evézøza. Nqáe! Nakhag kaiya menas ngínik.”  
\p Geté ndego gendo-ein, “Ság. Tiá.”   
\s1 Yesu Oliv manqei poyat-te gemø-guligulim  
\r (Met 26:36-46; Mak 14:32-42)  
\p
\v 39 Taqa zita-te, Yesu Zelusalem taon, gè-iváv. Yaq Oliv manqei poyat-té genøwáv, av oskia ge꞉goam, neka tegi paev ezoqam vømbō-paevem.  
\v 40 Yaq gimøfakhaz ndøgo, ekeza paev ezoqam āv gezømbe-eín nqǽgo, “Zo bazaføgakh-qa, gèguligulím. Soqaín ndøgo, khamasim matev tøndowav zo-te, yaq zo zō-o꞉āz.”   
\p
\v 41 Yaq ndego sègeziváz, elavøqase nøme vø̄wav. Atap ande av ndǽgo, nandi toqo-ogizo, timø-bøiaz. Yaq ndego katuk ndømøkuí, vø̄guligulim.  
\v 42 Āv gene-guligulím nqǽgo, “Tát! Qo taqa-pøovat. Nqanek nqosøgeap kandambaqape, ndøgo ande ibøkha khaqain-qape me tønømbe-fakhan, ambá qøndapɨ́n. Geté matev āv tabete-fakhán, av qoqa poev ndægo. Ambá ndø̄go, av no nqanømbe-poev.”  
\v 43 Yaq yan-te ndo꞉go, enzol ezoqam ndovís, bazaføgakh vømbō-etoam.  
\v 44 Yesu mbøni vaev kandambaqape ndøndáp. Yaq ndego bazaføgakh-us nøme mba mo꞉guligulím. Tata andé kóuk. Sège-lanqavám, manqei-te.   
\p
\v 45 Yesu guligulim qamømbøeva, ge-itan, tegi paev ezoqam-te gevesez, yaq āv genezømét nqǽgo: Gèsømbiám. Bazaføgakh gèzø-navøém. Zapa ndǿgo, ndigu mbøni vaev matev khàpe zømbe-khouwév.  
\v 46 Yaq Yesu gezø-ein, “Zo gekha zapâ, venanqei mba ndozo-sømbiit? Mòzosúz. Neka gèguligulím. Soqaín ndøgo, khamasim matev tøndowav zo-te, yaq zo zō-o꞉āz.”   
\s1 Yesu møvøiwat-qa ginduzav  
\r (Met 26:47-56; Mak 14:43-50; Zion 18:3-11)  
\p
\v 47 Yesu ate av-té manqat ge꞉manqatam, yaq nqáe! Ezoqa bawan-qape tīnø̄fākhāz. Ndigu Zudas ndø-itubavún, ndego Yesu-gi paev ezoqa tuelv nøme gegoam. Yaq ndego até gendego, Yesu-té genøwáv, vø̄ngenøtam.   
\p
\v 48 Yaq Yesu gembo-ein, “Zúdas. Gê, qo Ezoqam-ge Yo ngenøtam-ûs, qaqa ezoqam-qa zenda-te nqoqoveet?”   
\p
\v 49 Yaq ndigu ezoqam, Yesu namba gi꞉goam, go꞉matøvemem, ande gekha matev me ndǿfakhān, yaq āv gimbøe-einím nqǽgo, “Evézøza, nakhag kaiyā ndøtízitag?”  
\v 50 Yaq paev ezoqa nøme, até gendego, Mbumbukiam-ge iziz ezoqam kandambaqape, tege sasae ezoqam, nakeamo gea vømbōkawa.   
\p
\v 51 Geté yaq Yesu gezø-ein, “Ság. Matev av nqægo tønév.” Yaq Yesu teqa gea gèmbokhanáz, nango vømbō-eqeieqei.   
\p
\v 52 Yaq Yesu Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mbumbukiam-qa khoev vos keoge ezoqam neka Zu megetapak nøme, ndigu møvøiwat-qa gigeavun, āv gezømbe-eín nqǽgo, “Ge zô, no pepen ezoqam zøténæmbem, nakhag kaiya neka ndawa-us qazogeavun?  
\v 53 No khøuwa ate qæpavpavemam, Mbumbukiam-qá khoev-té qæqoám, zo namba. Geté ndøgo, zo no kha khanøzeáv. Geté ndakin, zoqa khøuwa qanimav-qape mø̀ndø-fakház. Kawa matev, bøivun-qá bazaføgakh ndøndáp.”   
\s1 Pita Yesu-qa yaq-te go꞉nawam  
\r (Met 26:57-58, 69-75; Mak 14:53-54, 66-72; Zion 18:12-18, 25-27)  
\p
\v 54 \x - \xo 22:54 \xt Mak 14:53-54\x*Yaq ezoqam ndigu gigeavun, até gindigonem, Yesu vø̄-møvøinam, Mbumbukiam-ge iziz ezoqam kandambaqape-qa khoev-te sasa ndø-ituim. Pita até gezøpavát. Andé qámbá gendopavam.  
\v 55 Khoev-te gimøfakhaz, yaq uta mokho-te ndøugu, gøinam mø̀ndø-løvutám. Yaq Pita tenøqóm ndǿgo, ti namba, ndigu gøinam-te giqonavam.  
\v 56 Sasae mbasønakam Pita gu-omet, gøinam waev-te geqotam, yaq ndugu gèwawám, gundu-ein, “Até ngenék-a, Yesú namba me꞉goám!”   
\p
\v 57 Geté Pita gò꞉nawám, gendo-ein, “Ngolam, no nandev ezoqam, nø̀tenøtenák.” \fig Pita mbasønakam-te, Yesu-qa yaq-te go꞉nawam|alt="FF" src="IB-058gr.tif" size="col" copy="International Bible Society" ref="22:54-62" \fig*   
\p
\v 58 Yaq khapé outøpøteáv, ezoqa nøme Pita tēnø̄-ōmēt, gembo-ein, “Unimanqatín. Até qó-a, qo tigí ezoqám.”  
\p Geté yaq Pita gendo-qavøiu, “Khanánqa. Āv taoká. Nó mbá.”   
\p
\v 59 Andé møi-mbá sege-auwám. Ande av wan awá ndægó, ezoqa nøme tēāndōwāv, gendo-ein, “Unimanqatín. Mø̀tenøtén. Ezoqa nøme ngének, Yesu namba ge꞉goam. Zapa ndǿgo, até ngenék-a, Gelili plovins-ák.”   
\p
\v 60 Yaq Pita gendo-qavøiu, “Khanánqa. No nø̀tenøtenák, qo gekhā qotē-manqate.”  
\p Yaq Pita ate av-té manqat ge꞉manqatam, kokolok tùndi-ogeá.   
\p
\v 61 \x - \xo 22:61 \xt Luk 22:34\x*Yaq Evezøza gèndoqambún, Pita vø̄wawam. Yaq Pita tembo-matøvém ndǿgo, Evezøza av gembøe-ein nqægo, “Nqægo lova, kokolok naqanøká gé-ogeayák. Qo noqa yaq-te ndòqotøkhæ-nawám. Misiká toqoto-nawam.”   
\p
\v 62 Yaq Pita bavokhó genøfakhán, vømø̄vin. Eiv baza ùni mbøepós, ge-eivat.   
\s1 Yesu otøotam vø̄e-vewem-a, vø̄zuim  
\r (Met 26:67-68; Mak 14:65)  
\p
\v 63 Yaq ndigu vos keoge ezoqam, Yesu gimbo-kewagat, otøotam me꞉vewát neka vø̄zuat.  
\v 64 Bøi ndabuá gimbøe-gutøvém, vømbō-einim, “Qo Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam toqogoat, qotínømánd, av nqægo, qo gekha ezoqām ndǿlavaq?”  
\v 65 Yaq ndigu ngenøgim manqat nøme kopoáv gimbo-manqatat.   
\s1 Yesu Zu megetapak-te, manqa ge-ovøyam  
\r (Met 26:59-66; Mak 14:55-64; Zion 18:19-24)  
\p
\v 66 Yaq qanaqanus qænqovat, Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam neka Zu megetapak nøme tìnimøváb. Yaq Yesu tiqá megemege-té ginø-ituím.   
\p
\v 67 \x - \xo 22:67 \xt Zion 3:12\x*Yaq gimbo-bevøpem, “Qonimbí-eīn. Gê, qo Mesayâ?”  
\p Yaq Yesu gezø-qavøiu, “No tæzø-ein, zo no ma zó-unimanqatinimák.  
\v 68 Neka no zo bevap tæzøgo, zo ma zonǿ-qavøinamák.  
\v 69 \x - \xo 22:69 \xt Kel 7:56\x*Geté avønín, Ezoqam-ge Yo Mbumbukiam-qá nakeamo zenda-té gemǿqóm, ndego Bazaføgakh-Qape.”   
\p
\v 70 Yaq ndigu ate gi꞉goam gimbo-bevøpem, “Av tægoat ndægo, yaq gê, qo Mbumbukiam-gê Yò?”  
\p Yaq gezø-qavøiu, “Manqat nándav, av zo ndøzøte-manqate. No tèntév.”   
\p
\v 71 Yaq ndigu gi-einim, “Ság! Bøi vizu ezoqa nøme-qa bizivàwe᷄m. Ni manqat ekeza tou-té qazinømbo-yogém.”   
\c 23  
\s1 Yesu Pailøt-te manqa ge-ovøyam, ndego Lom gaman ezoqam  
\r (Met 27:1-2, 11-14; Mak 15:1-5; Zion 18:28-38)  
\p
\v 1 Yaq ndigu megetapak ate gi꞉goam, até gindigonem, Yesu Pailøt-té ginø-ituím.  
\v 2 Yaq ndigu manqa ndøsøkuzømém, Yesu-qa yaq-te, gimbo-einim, “Ni ngenek ezoqam āv qati-ometám nqǽgo. Nigi bawan ezoqam-qá matavap ndø-enegimatún. Neka ngenek, ezoqa āv gezømbe-manqatatún nqǽgo: Siza-te, ndego Lom kawa ezoqam kandambaqape, teks moni be-àba᷄m. Neka ngenek ekeza kha, Mesaya neka kawa ezoqam me꞉vewé.”   
\p
\v 3 Yaq Pailøt Yesu gembobevap, “Gê, qo Zu ezoqam-gê kawà?”  
\p Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Nándav, av qo ndoqote-manqate.”   
\p
\v 4 Yaq Pailøt Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka ezoqa ewaqape gezø-ein, “No ngenek ezoqam, teqa manqa-zapa qeiviáv.”   
\p
\v 5 Geté ndigu sekembá segembo-pouweám, av nqægo, “Ngenek ezoqa ge꞉zømesimatun, matavap ùni zømbe-ngi꞉tatún, ni Zu ezoqam-qa manqei-te ate nqægo. Gelili plovins-té gendongáz. Yaq ndakin nqanek Zelusalem taon-té gegó.”   
\s1 Yesu Elod-te manqa ge-ovøyam  
\p
\v 6 Yaq Pailøt nqanek manqat ge-ewag, ezoqa gezøbevap, “Gê, ngenek ezoqam, Gelili plovins-âk?”   
\p
\v 7 \x - \xo 23:7 \xt Luk 3:1\x*Yaq Pailøt ge꞉-otev av nqægo, Yesu ta plovins-te ndø̄go tendowāv, ma Elod gembo-kewagam, yaq ndego Elod-té genø-khofotáv. Zapa ndǿgo, ta khøuwa-te ndøgo, ngenek Zelusalem taon-té gegoám.   
\p
\v 8 Yaq Elod Yesu ge-omet, ndego khanakhanakh kandambá. Zapa ndǿgo, ndego omete-qa ndøgoám. Nupøkhán mbá. Ndego mø̀ndø-ewág, Yesu-qa yaq-te. Yaq ndakin, ndego umingiap matev qeivi-qa mbogoám, av Yesu ge꞉matønumam.  
\v 9 Yaq Elod Yesu bevap kandambá gembogoat. Geté ndego yaq manqat qavøiwateáv.  
\v 10 Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, até gegoám, Yesu-qa manqa vø̄søkuzømem. Manqat kandambá gimbøe-møvøemem.   
\p
\v 11 Yaq Elod ekeza nakhag ezoqam namba, Yesu otøotam me꞉vewém neka vø̄ngenøinam. Ndigu kawa ezoqam-qá ndabua mbo-uzím, Pailøt-te nango sasa ndøkhofotøvem.  
\v 12 Ta khøuwa-te ndøgo, Elod neka Pailøt, zifu matev ndøngazém. Geté bugukhokhof, ndigu qaqa zømbugoám.   
\s1 Pailøt manqa gevøovam, Yesu tae mutui-te titøkewem  
\r (Met 27:15-26; Mak 15:6-15; Zion 18:39–19:16)  
\p
\v 13 Yesu Pailøt-te nango gindu-ituim, yaq ngenek Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka megetapak nøme neka ezoqa ewaqape ndømøváb,  
\v 14 gezø-ein, “Zo ngenek ezoqam no-te qazøtøndo-ndafem, neka zo av ndøzøte-manqate av nqægo, ngenek ezoqam-qā matavap ndø-enegīm, nqáe! No amba nømbøe-beváp, zoqa bøi-te. Geté no teqa manqa-zapa-qase qeiviáv, av zo manqa ndøzømbøe-møvøemet.  
\v 15 Até Elód-a, teqa manqa-zapa-qase qeiviáv. Yaq nakémbá, ndego ni-te nango gendo-khofotav. Ngenek ezoqam matev-qase goneáv, ta zapaya tizi꞉laem.  
\v 16 Geté nakhag ezoqam bètøkho-feomém. Yaq sǽnqonqotáv.”\f + \fr 23:16 \ft Baebol kopokopo nøme-te, Glik manqat-te gipeaomem, manqat nøme ndø̂gó. Ta manqat nqánek: \fv \ft 17\+fv*\fq Pasova khøuwa kandambaqape-te, Pailøt ndimbula ezoqa kopo ndønqonqotavɨ́n.\f*   
\p
\v 18 Geté ndigu ezoqa ewaqape sùgumu-tøkúz, gindu-akhaemem, “Gèlaém nandev. Geté Balabas qonindó-nqonqotáv.”  
\v 19 Balabas ndimbula-té gunu-utavám. Zapa ndǿgo, ndego Lom gaman ngeasam-qa mbogoám, ndøgo Zelusalem taon-te, neka ezoqa vø̄lavao.   
\p
\v 20 Pailøt Yesu nqonqotøve-qa mbogoám. Yaq ndego ezoqa ewaqape, manqat amba zømbe-eín, nango.  
\v 21 Geté ndigu sekembá sege-akhaemám, “Gèlaváo. Tae mutui-té qanø-tøkeó!”   
\p
\v 22 Yaq ndakin Pailøt gèmbo-misiká, gezø-ein, “Gekha zapâ? Ngenek gekha manqa-zapā ndǿgo? No teqa manqa-zapa qeiviáv, ta zapaya tizi꞉laem. Geté nakhag ezoqam bètøkho-feomém. Yaq sǽnqonqotáv.”   
\p
\v 23 Geté ndigu ivøveáv. Sekembá sege-akhaemát, av nqægo, Yesu tae mutui-té geabe-tøkewé. Tiqa akhayam, Pailøt-qa manqat ùnime꞉-tømbuá.  
\v 24 Yaq vaev-te, ndego manqa āv tene-vøovám, av ndigu qazømbe-pøovam.  
\v 25 Ndego ezoqam, ndigu qazø-pøovam, tefakhan, ndego sègezø-nqonqotáv, ndego Lom gaman ngeasam-qa gembogoam neka ezoqa vø̄lavao, yaq ta zapaya ndimbula-te gi-utavam. Geté Yesu nakhag ezoqam-qá zenda-té genøvé, yaq ndigu matev bemømbō-matønømem, av ezoqa ewaqape poev qazømbe-goam.   
\s1 Yesu ezoqa zitøge manqei-te gi-ituim  
\r (Met 27:32; Mak 15:21; Zion 19:17)  
\p
\v 26 Nakhag ezoqam, Yesu taon bavokho gi-ituat, ezoqa ndø-ometám. Sailini taon-ák. Teqa iz Saemón. Ndego ambá Zelusalem taon-té genømatín. Yaq ndigu até gindigonem, vø̄-møvøinam, Yesu-qa tae mutui vømbø̄e-veem, sasa ndøtøpøtøvem, teqa zita-te te-eqatet.   
\p
\v 27 Ezoqa bawan-qape kandambá, gimbopavat. Neka sakheis kopoáv, Yesu gèmbo-eivumát, neka ekeza savi vø̄-qambubumat.  
\v 28 Yaq Yesu gèndoqambún, gezø-ein, “Zelusalem taon-ak, sakheis, zo noqā ndø-eivùmi᷄t. Geté zo zøkezan-qa ndø-eivám neka zogi nakheis-qa vozó-eivām.  
\v 29 \x - \xo 23:29 \xt Luk 21:23\x*Nqáe! Khøuwa ndø̀mø-fakház. Yaq ezoqa āv giní-einím nqǽgo, ‘Sakheis ndigu, khanakhanakh mbá giabitigú, ndigu sog ndigu neka nakheis mbain ndigu neka nakheis tiqa tete logemav ndigu.’  
\v 30 \x - \xo 23:30 \xt Hos 10:8; Veve 6:16\x*Ta khøuwa-te ndøgo, ezoqa olol vinivinimba, āv gimbøé-manqatát nqǽgo, ‘Niqá mumát qando-muvuvøém’ neka manqei popotap vømbó-einīm, ‘Ni vø̀khonámb.’  
\v 31 Nginik matev av nqægo ngimatønumit no-te, no kopømba ande av tae khandin me nqate꞉go, yaq ge zô ndozo-matavap, zo gekha matēv zǿfakhān, zo kopømba ande av tae pakhapakha me ndøzøte꞉go? Matev unimé꞉-soqá tøzøfakhan.”   
\p
\v 32 Yesu gi-ituat, yaq até ezoqa menas nømé-a, vø̄-itubat, timøzitag. Ndigu pepen ezoqám.   
\s1 Yesu tae mutui-te gitøkewem  
\r (Met 27:33-44; Mak 15:22-32; Zion 19:18-27)  
\p
\v 33 Yaq ta manqei-te ndøgo gimøfakhaz, kawa-pakha manqei ndimbo-akhayam, ndigu Yesu tae mutui-té ginø-tøkewém, neka pepen ezoqa menas, vø̄tøkebam. Nøme ndego, Yesu-qa nakeamo zenda-té ginø-tøkewém, neka nøme ndego yogea zenda-te vø̄tøkewem.   
\p
\v 34 \x - \xo 23:34 \xt Psa 22:18\x*Yesu gi꞉pototumat, yaq āv gene-eín nqǽgo, “Tát. Tiqa manqa-zapa, qo sà betaqambo-navøém. Zapa ndǿgo, nginik zøtezateáv, andē gekha matev me ndø̄matunumit.”  
\p Gumu-tøkewem ndøgo, yaq nakhag ezoqam, teqa ndabua, kas me꞉-otám.  
\v 35 \x - \xo 23:35 \xt Psa 22:7-8\x*Ezoqa tiwaniapát ndǿgo. Matev ndøqeivát. Geté Zu megetapak, Yesu otøotam me꞉vewém, gi-einim, “Ezoqa nøme gekhandi꞉ztam, yaq ndakin ekeza kha bekhandí, ngenek uni Mesaya-in tegoat, ndego Mbumbukiam geveatav.”   
\p
\v 36 \x - \xo 23:36 \xt Psa 69:21\x*Até nakhag ezoqám-a, otøotam me꞉vewém, waen khaqain-qape etoam-qa vømbōgonem.  
\v 37 Yaq āv gimbøe-einím nqǽgo, “Qo Zu ezoqam-ge kawa toqogoat, qakeza kha qókhandí.”   
\p
\v 38 Teqa kawa-te, ova ndo꞉go, manqat ndøtøkeém. Āv qane-peaupám nqǽgo, “Ngenek Zu ezoqam-gé kawá.”   
\p
\v 39 Pepen ezoqa nøme, ndego namba gi꞉tøkebupam, Yesu otøotam me꞉veó, gembo-ein, “Gê, qo Mesayâ? Av tægoat ndægo, qo qakeza kha qókhandí neka ni voqó-khandī꞉n.”   
\p
\v 40 Geté ndego pepen ezoqa nøme, namba gi꞉tøkebupam, gègugú, gembo-ein, “Gê, qo ndakin yaq-fia nqosøgeap kopo ndoqote-ndapet, av ngenek nge꞉ndapet, qo Mbumbukiam-te møe mbaîn?  
\v 41 Ni nqanek yaq-fia nqosøgeap, nikeza manqa-zapa zapayá qazindapét. Geté ngenek ezoqam, manqa-zapa-qase goneáv.”   
\p
\v 42 Yaq ngenek pepen ezoqam, Yesu gembo-ein, “Yésu. No gènøndo-matøvém, qo kawa iz toqomøndap.”   
\p
\v 43 Yaq Yesu gembo-ein, “No unimanqatín nqataqa-manqate. Nqægo khøuwa, qo no namba, Paladais manqei-té qazígoát.” \fig “Nqægo khøuwa, qo no namba, Paladais manqei-té qazígoát.”|alt="repenting criminal and Jesus on the cross" src="IB-065gr.jpg" size="col" copy="International Bible Society" ref="23:43" \fig*   
\s1 Yesu ge꞉nanim  
\r (Met 27:45-56; Mak 15:33-41; Zion 19:28-30)  
\p
\v 44 Yaq khøuwa ande av muin qandap, qamat atema khagus 3 oklok vø̄ndap, manqei ate qægoam, bøivun ndønqeivøém.  
\v 45 \x - \xo 23:45 \xt Iblu 6:19-20; 10:19-20\x*Khøuwa waev sègembo-navøém. Neka ndabua ndøgo, Mbumbukiam-qa khoev mokho-te qafaleam, sège-keqavát. Livin-mbá qanumu-qatavát.  
\v 46 Yaq Yesu kandambaqapé sege-akhá, “Tát! Noge nqova, qoqá zenda-té qatøveét.” Ndego nqanek manqat gumu-ein, yaq gènaním.   
\p
\v 47 Yaq ndego nakhag kawa ezoqam, nqanek matev geqeiv, ndego Mbumbukiam-qá iz ndø-eqá, ge-ein, “Unimanqatín. Ngenek ezoqam ndaføyamba-qapé.”   
\p
\v 48 Yaq ezoqa ewaqape, matev qeivi-qa gindupindam, matev ndøgo giqeivim, qafakhanumat, ndigu savi mba ndøqambubám, sasa ndøzav.   
\p
\v 49 Ezoqa ewaqape, ndigu Yesu gi꞉zøtez, ande qámbá gindu-waniapam. Até ndigú-a, sakheis, ndigu Yesu gimbo-pavavun, Gelili plovins-te ginduzav, matev vø̄qeivim.   
\s1 Yesu manqei ozu-te gi-eoeinam  
\r (Met 27:57-61; Mak 15:42-47; Zion 19:38-42)  
\p
\v 50 Yaq nqáe! Ezoqa kopo mø̀ndøgoám. Teqa iz Zoséf. Alimatea vemiav-ák. Ndego Zu ezoqam-qá manqa ovøyam megeat ezoqá nømé. Ndego ezoqa mbomambaqapé neka ndaføyamba-qapé.  
\v 51 Mbumbukiam-qá Megeat Matev-qa mo꞉kewagám. Ta khøuwa-te ndøgo, Zu megetapak nøme, manqat gikopo꞉nem, Yesu tilaem, ndego tiqa manqat unimanqatinteáv.  
\v 52 Yaq ndego Pailøt-té genøwáv, Yesu-qa kha-qa yaq-te vømømbō-viam.  
\v 53 Yaq gembotak, Zosef até gendego, Yesu vø̄koqoiu, tae mutui-te getøkewam, ndabua sasa me꞉løvønøvem, nandi nqa manqei-pakha-te vømø̄-utav. Ta manqei-pakha ndøgo, nandi giløotøzem, bugukhokhof løvøte ezoqa utøveáv.  
\v 54 Ta khøuwa ndøgo, Sabat gigiap khakheinam khøuwá. Yaq Sabat khøuwa avønín qagoám, tøngaz.   
\p
\v 55 Sakheis ndigu, Yesu gimbo-pavavun, Gelili plovins-te ginduzav, ndigu Zosef gèmbo-paevém, nandi nqa manqei-pakha vø̄qeivim, neka Yesu-qa kha āv kimī-utøvem.  
\v 56 \x - \xo 23:56 \xt Exo 20:10; Deut 5:14\x*Yaq khoev-te givesez, tae nanga etet sisip mbomømboma møkhakheinømém. Yesu-qá kha-te gɨam nonqó. Geté Sabat khøuwa é-møndøngáz. Yaq ndigu gèqovezát, av Mozes-qa guguna manqat qæ-ein.   
\c 24  
\s1 Yesu løvøte-te gekhandi꞉v  
\r (Met 28:1-10; Mak 16:1-8; Zion 20:1-10)  
\p
\v 1 Yaq Sande qanaqanus, lovølova-ús. Ndigu sakheis manqei pakha-té ginøzáv, tae etet sisip mbomømboma vø̄-upøgim, Yesu-qa kha-te gɨam nonqo gikhakheinumat.  
\v 2 Yaq manqei-pakha-te gimøfakhaz, āv giniqeivím nqǽgo: Nandi ndigu nqa qætokam, gèqambiním.  
\v 3 Geté ndigu gi-oz, Yesu-qa kha qeiviáv, ndego Evezøza.  
\v 4 Ndigu ate av-té matavap gimbøe-aumat, yaq nqáe! Tiqa avønin-te, ezoqa menas sègefakház. Tiqa ndabua bøi sanqatøve-ús.  
\v 5 Yaq ndigu sakheis, møe kandambá gigonem. Bøi manqei-té ginøvøogím. Geté ndigu ezoqa menas gindu-einim, “Gekha zapâ, nqanek løvøte ezoqam-qa manqei-te, khandi ezoqam-qa ndozovawet?  
\v 6 \x - \xo 24:6 \xt Luk 9:22\x*Ngenek mbaín, nqanek. Mø̀ndø-khandí꞉v. Tozombó-matavap, manqat ndøgo gezø-ein, zo namba Gelili plovins-te gegoam?  
\v 7 Ndego āv gene-eín nqǽgo, ‘Ezoqam-ge Yo, manqa-zapazapa-us ezoqam-qá zenda-té giabenø-veém, neka tae mutui-te bētøkewem. Geté khøuwa timømbo-misika-ez ndøgo, ndego nqawa ndø̀khandí꞉v.’”   
\p
\v 8 Yaq ndigu sakheis, nqawa tinø-matøvemém ndǿgo, av Yesu manqat gezømbe-manqatam.  
\v 9 Yaq taon-té ginøqaváz, Yesu-gi paev ezoqa ileven neka paev ezoqa nøme, manqat vømøzø̄-ein.  
\v 10 Sakheis ndigu, Yesu-gi u-anim manqat gizø-ein, ngínik: Meli, ndugu Magdala vemiav-ák, neka Zoanā, neka Meli nømu, ndugu Zems-gu evo, neka sakheis nøme vø̄goam, ti namba.  
\v 11 Geté ndigu paev ezoqam, sakheis-qa manqat gèqavotøvém. Ti-te ndigu, tiqa manqat, mokho mbaín.  
\v 12 Geté Pita até gendego, manqei ozu-té genøteít. Yaq nandi nqa mokho-te gemø-fakhanam, ndego ndabua mba ndøqeív. Ezoqam mbaín. Yaq nangó genøqaván. Matavap mba ndø-aumát, ande gekha matev me ndø̄fakhan.   
\s1 Yesu tegi paev ezoqa menas gezøfakhan, ndigu Emaus vemiav-te gi-apat  
\r (Mak 16:12-13)  
\p
\v 13 Yaq nqáe! Ta khøuwa kopo-te ndøgo, Yesu-gi paev ezoqa menas nøme, Emaus vemiav-té ginø-apát. Yaq Zelusalem taon-a, yaq Emaus vemiav, taqa atap ande āv ileven kilomitá ndægó.  
\v 14 Nakhoa-te gi꞉-apat, manqat ndǿgo tini-manqatát, matev ate ndægo, ande āv khanēfakhan.  
\v 15 Ndigu ate av-té, nakhoa gi꞉geveat, manqat vø̄manqatat-a, matavap vø̄-aumat, yaq Yesu ndowáv, namba sasa me꞉zav.  
\v 16 Geté ndigu matavapøteáv, ndego.  
\v 17 Yaq Yesu gèzøbeváp, “Zo gekha manqat zøté-manqatet, nqanek nakhoa nqazo-geveet?”  
\p Yaq ndigu sègewán. Avus-mba zøvøovøém.  
\v 18 Yaq ezoqa kopo, iz nqambogo Kleopas, āv gembøe-eín nqǽgo, “Ezoqa ewaqape mokho-te, Zelusalem taon-te gipindam, qo mbá atoqogó, emanqat yogeav ndoqogo, matev ndøgo qafakhan, ndakin khøuwa-te.”   
\p
\v 19 Yaq Yesu gezøbevap, “Gekha matēv ndǿfakhan?”  
\p Yaq gindu-qavøinam, “Yesu-qá manqat niti-manqatét, ndego Nazalet vemiav-ak. Ndego Mbumbukiam-gé manqa vevezam ezoqam ndøgoám. Teqa manqat neka matev bazaføgakh kandambá. Ezoqam nekā-e, Mbumbukiam, ndego eqeieqei me꞉vewám.  
\v 20 Geté Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka nigi kawakawa-za nøme, Lom gaman ezoqam-qá zenda-té ginøveém. Yaq tìabiti-laém. Yaq ndigu tae mutui-té ginø-tøkewém.  
\v 21 \x - \xo 24:21 \xt Luk 19:11; Kel 1:6\x*Geté ni āv qati-matavupám nqǽgo: Ezoqam ategó ndego, ni Izlael ezoqam tenqovotan. Geté matev viní qafakhan. Ndakin khøuwa mø̀ndømø-misika-éz, nqanek matev qafakhan.  
\v 22 Neka nøme nqánek: Nigi sakheis nøme, nqova nindáf. Nqægo qanaqanus, manqei-pakha-te gi-apat,  
\v 23 ndigu teqa kha qeiviáv. Yaq ndigu ginduqavaz, āv ginimbi-eín nqǽgo, ‘Ni umingiap niqeivím. Enzol ezoqam nizømét. Neka ndigu enzol ezoqam, āv ginimbi-eín nqǽgo, ndego mø̀ndø-khandí꞉v.’  
\v 24 \x - \xo 24:24 \xt Zion 20:3-10\x*Yaq nigi ezoqa nøme ndøzáv, manqei-pakha-te ndøgo. Yaq matev āv timiqeivím, av sakheis gi꞉manqatam. Geté ndigu ometeáv, ndego.”   
\p
\v 25 Yaq Yesu ndigu ezoqa menas gezø-ein, “Ge zô, mokho ndapeâv? Zo zuā zøté-bevupit, manqat ate ndægo, Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam gi꞉manqatam?  
\v 26 \x - \xo 24:26 \xt Luk 9:22\x*Neka gê, zo mokho ndapeâv, av nqægo, Mesaya ndego, nqosøgeap betøkhæ-ndáp, yaq váev iz kandambaqape temøndap.”  
\v 27 \x - \xo 24:27 \xt Psa 22:1-21; Isa 53\x*Yaq Yesu Mbumbukiam-qá Manqat zø-ovøyám, manqat ate ndægo, ekezan-qa yaq-te ndøpeawap. Mozes-té genøngáz, qamat, atema manqat ate ndægo, Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam gimbøe-manqatam.   
\p
\v 28 Yaq ndigu Emaus vemiav gi꞉khatoat, yaq Yesu bugug āv gene-kewagám nqǽgo: Segē-gegevēt.  
\v 29 Geté ndigu āv gimbøe-viømém nqǽgo, “Qo ní namba bizi꞉gú. Gèkhagustét. Avønín gépøís.” Yaq Yesu namba me꞉záv, tiqa khoev-te vømø̄qonav.   
\p
\v 30 Yaq ti namba lou loge-te giqonavam, Yesu flawa ndøndapáz, Mbumbukiam ike manqat vømbō-ein, sasa ndømbegim, vø̄zø-etoam.  
\v 31 Yaq ndigu bøi fea mba ndøkewág. Yesu khæ gèmatøvemém. Geté nqova mbaín, ndego tiqa bøi-te, sègezømbo-navøém.  
\v 32 Yaq ndigu ekeza mokho-mba gi-einim, “Unimanqatín. Niqa mokho-te, andé gøinam me me꞉wageapám, Yesu nakhoa-te manqat gini-manqatam, neka Mbumbukiam-qa Manqat-qa mokho vø̄enømand.”   
\p
\v 33 Yaq ndigu paev ezoqa menas, até gindigonem, Zelusalem taon-té ginøveséz, Yesu-gi u-anim ileven neka paev ezoqa nøme vø̄zømet, giwambupam.  
\v 34 \x - \xo 24:34 \xt 1 Ko 15:4-5\x*Yaq ndigu, ndigu ezoqa menas āv gizømbe-eín nqǽgo, “Unimanqatín. Yesu mø̀ndø-khandí꞉v, løvøte-te. Saemon-té gemøfakhán.”  
\v 35 Yaq ate ndigu paev ezoqa menás-a, emanqat vøzømbē-votot, matev ande āv khazømbē-fakhan, ndøgo nakhoa-te, neka yaq ndigu Yesu ande āv kinī-matøvemem, flawa gembegim, gezø-etoam.   
\s1 Yesu ekeza paev ezoqam gezøfakhan  
\r (Met 28:16-20; Mak 16:14-18; Zion 20:19-23; Kel 1:6-8)  
\p
\v 36 Ndigu ezoqa menas, ate av-té manqat gi꞉manqatam, yaq nqova mbaín, Yesu sègefakhán, ti mokho-te, gezø-ein, “Sambí, zo-te.”   
\p
\v 37 \x - \xo 24:37 \xt Met 14:26\x*Geté ndigu nqova zøndáf neka møe kandambá. Āv gini-matavupám nqǽgo: Ngenek nqovā.  
\v 38 Geté Yesu gezø-ein, “Gekha zapâ, zo nqova qazøndaf? Neka gekha zapâ, zo ndozoto-nakeapet?  
\v 39 Zenda tokhotapak neka geagim nonqo zonømbé-qeivīm. Ezoqa nó. Kha zonǿ-khanøzømém. Yaq zo ndø̀zøte-zøtéz, av nqægo, no uni ezoqam-anim-ín. Nqova ndigu, bazag neka kha mbaín, av zo no ndakin nqazøte-nømende.”   
\p
\v 40 Yesu nqanek manqat gumu-ein, yaq ndego teqa zenda tokhotapak neka geagim nonqo me꞉zømás.  
\v 41 Ndigu khanakhanakh kandambá neka óu gimbo-matavupat. Geté ndigu zua me꞉nakát. Yaq Yesu gezø-ein, “Zo lou loge nonqo tøzǿgo, tælog?”  
\v 42 Yaq ndigu até gindigonem, zonga-kha vesu vømbó-etøomem.  
\v 43 Yaq Yesu gèndáp, tiqa bøi-te ndøgo, vø̄log.   
\p
\v 44 \x - \xo 24:44 \xt Luk 9:22\x*Yaq Yesu gezø-ein, “No zo namba qazi꞉goam, mø̀ezø-manqatám, av nqægo: Matev ate ndægo, noqa yaq-te, Mozes-qa guguna manqat-te neka Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam-qa peawap-te neka Sams mokho-te ndøpeawap, sà befakhanám.”   
\p
\v 45 Yaq Yesu gè꞉zømesím, ndigu Mbumbukiam-qa Manqat mokho bembøē-ndapem,  
\v 46 gezø-ein, “Manqat āv qane-peawáp nqǽgo: Mesaya nqosøgeap kandambaqape bendáp, vǿnanīm. Geté khøuwa timømbo-misika-ez ndøgo, ndego nqawa ndø̀khandí꞉v, løvøte-te.  
\v 47 Yaq teqa iz-te, bawabawan ate ndægo, manqat āv tiabiti-zømesím. Ndigu Mbumbukiam-té giabenø-qambúz neka yaq ndego tiqa manqa-zapazapa vøzǿ-evøzām. Zelusalem taon-té giabenø-ngazém, nqanek.   
\p
\v 48 \x - \xo 24:48 \xt Zion 15:27; Kel 1:8\x*Zo matev ate ndægo, zøkeza bøí qazøte-qeivám. Yaq zo ezoqa zømé-zømesím.  
\v 49 \x - \xo 24:49 \xt Zion 14:16; 15:26; Kel 1:4\x*Nqáe! No zo Mbumbukiam-qá bazaføgakh nozøndó-khofotáv, av noge Tat, manqa mbusa ge꞉ve. Zo nqanek Zelusalem taon-te, até vøgó, atema nqanek bazaføgakh vozóndapēm, ndøgo yan-te tøndovis.”   
\s1 Yesu yan-te geqavig  
\r (Mak 16:19-20; Kel 1:9-11)  
\p
\v 50 Yaq khøuwa nøme, Yesu ekeza paev ezoqam, Zelusalem taon bavokhó genø-itúb, Betani vemiav avønin-te vømø̄fakhaz. Yaq ndego zenda ndø-eqá, vøzø̄-guligulim.  
\v 51 Yaq ate av-té gezømbe-guligulimat, ndego sògo-zivatát. Mbumbukiam yan-té genø-eqeitát.  
\v 52 Yaq ndigu katuk ndømøkuí, vømbō-vizumem, Zelusalem taon-te sasa ndøqavaz. Ndigu khanakhanakh kandambá.  
\v 53 Yaq ndigu khøuwa ate qæpavpavemam, Mbumbukiam-qá khoev-té gigoám, Mbumbukiam-qa iz vø̄-eqatam. \fig Yesu yan-te geqavig|src="IB-080gr.jpg" size="span" copy="International Bible Society" ref="24:50-53" \fig*