\id COL - NT0243 Kuni/Boazi [kvg] (Kuni Dialect) - Fumey Dec/2015 
\ide UTF-8
\h Kolosi 
\toc1 Kolosi 
\toc2 Colossians 
\toc3 Kol 
\mt1 Kolosi  
\mt2 Pol-qa pepa, Klisten bawan ezoqam-te, ndigu Kolosi taon-te giyagam  
\is1 Megeat Manqat-qase  
\ip Nqanek pepa, Pol Kolosi taon Klisten bawan ezoqam-té genø-peawám. Ta khøuwa-te ndøgo, Pol Lom taon-té geyagám. Ndimbula mokho-té gunu꞉goám. Gaman ezoqam, ndego ta zapaya ndǿgo tini-møvøinám, ndego ezoqa Yesu-qa yaq-te ge꞉zømesimam.  
\ip Kolosi taon, ta manqei-te ndǿgo tøgó, ndakin khøuwa Teki \tl (Turkey)\tl* ndimbo-akhayam. Pol nqanek pepa gumu-peawam, yaq Tikikus neká Onesimus, tezø-etoám, yaq ndigu Kolosi manqei-te vø̄ndapem.  
\ip Pol nqanek pepa, ta zapaya nqánek gene-peawám: Epaflas bugukhokhof khøuwa, Lom taon-te gewav, ndego Pol āv gembøe-votót nqǽgo: Kolosi Klisten ezoqam mokho-te, ezoqa nøme ndîgú. Ndigu ezoqa nøme-te, khavozam manqat me꞉zømesím. Āv gini-zømesimít nqǽgo: Yaq Mbumbukiam-a, yaq ni, gigiap kandakanda ndîgú, enzol ezoqám neka nqova kandakandá. Yaq ni bìzizø-vizáp, iziz bizizø̄-eqawat. Neka tiqa khavozam manqat nøme nqánek: Yesu ndego Mbumbukiám mbá. Ndego andé enzol ezoqám. Neka lou nøme ndøgo, ni bizilòge᷄. Neka ni Klisten ezoqam, ngusu bizigoqáz, ate av-té, Zu ezoqam gi꞉goatun. Yaq Pol nginik Kolosi Klisten ezoqam, nqanek pepa mokho-te, āv gezømbe-ovøyám nqǽgo: Manqat av nqægo, khavozam manqát. Neka Keliso ndego, gigiap ate ndægo-gé kawa ezoqám.  
\c 1  
\p
\v 1 No Pól, nqanek pepa nqæpeaomit. No Keliso Yesu-gé u-aném. Ndøgo Mbumbukiam-qá poév. Nqanek pepa, nigi Klisten nøfu Timotí namba niti-peaomít.   
\p
\v 2 Zo-té qeitø-peaomít, zo Mbumbukiam-gi ezoqam, zo Kolosi taon-te ndozoyage, zo nigi Klisten nøfuap, Keliso uni ndøzømbøe-paev.  
\p Mbumbukiam, nigi Tat, teqa kuku matev neka sambi matev, ndø̀goát zo-te.   
\s1 Pol-qa ike manqat Mbumbukiam-te, Kolosi ezoqam zapaya  
\p
\v 3 \x - \xo 1:3-4 \xt Ef 1:15-16\x*Ni zoqa yaq-te qeiguligulimatun, ni Mbumbukiam-te, ike manqat oskia ni-etoumatún, ndego Yesu Keliso-ge Eve.  
\v 4 Zapa ndǿgo, ni āv qatiyogém nqǽgo: Zo Keliso Yesu zo-unimanqatinát, neka zo Mbumbukiam-gi ezoqa ewaqape-te, kuku zøgó.  
\v 5 \x - \xo 1:5-6 \xt Ef 1:13; 1 Pita 1:4\x* Zo av nqægo, tøzøte-goatún ndǿgo, zapa ndǿgo: Zo tozoto-tazá ndǿgo: Zo matev, ndòzomø-ndapém, ma Mbumbukiam zo yan manqei-te ndezømbe-mendewe. Zo taqa yaq-te, mòzoyogém, Manqat Mbomambaqape, ndøgo unimanqatin manqat, ande qazømbe-fakhan.  
\v 6 Ta manqat ndøgo, manqei-qape-te ate nqægo gèpanqavøemét, neka mokho ndø̄fākhātēt. Até zo mokho-té-a, gu꞉sasáe, zo ande qazøte-yogem, neka Mbumbukiam-qa kuku matev-qa yaq-te, mokho vozōndapem.  
\v 7 \x - \xo 1:7-8 \xt Kol 4:12; Filem 23\x*Nqanek Manqat Mbomambaqape, Epaflas-té qazoyogém, ndego ni namba sasae qatigoatun, ndego Keliso-ge sasae ezoqam mbomambaqape, ni nqeimbøe-khafuat, ndego zoge nømendim ezoqam mbomambaqape.  
\v 8 Ndego ni até zoqa kuku matev-qa yaq-té-a, emanqat vønimbī-votot, ndøgo Nqova Mbomambaqape, zo ndezø-etoam.   
\p
\v 9 \x - \xo 1:9 \xt Ef 1:16-17\x*Yaq nakémbá, ni zoqa yaq-te, manqat ande qatiyogem, ni oskia nizø-guligulím, neka ivøveáv. Ni Mbumbukiam-te, āv qati-vi꞉matún nqǽgo: Zo matavap eqeieqei, tàbezømbe-tøtøvøyám. Yaq zo Nqova Mbomambaqape mokho-te, matavap loloakh neka zøtezat zømbégoát, neka teqa poev matev vøzøté-zøtēz.  
\v 10 Yaq zo kopømbaqapé, eqeieqei zóyagát, av Evezøza ndømbøe-poev, zoqa yage-te ate ndægo. Yaq zo sasae eqeieqei tozogoat, zo mokho zømbé-fakhán, neka zoqa zøtezat, Mbumbukiam-qa yaq-te, vøzømbé-khouwēv.  
\v 11 \x - \xo 1:11 \xt Ef 1:19; 3:16\x*Yaq Mbumbukiam, ndego bazaføgakh ate ndægo ndømbogo, zo bazaføgakh zømbé-etoám. Yaq zo kopømbaqapé, bazaføgakh-us zówaniapát neka gekha vinīv ndøgo, tøzø-fakhanumat, vozó-eqatāt,  
\v 12 \x - \xo 1:12 \xt Ef 1:11, 18\x*neka Tat ike manqat khanakhanakh-us vozombó-manqatāt. Ndego zo iz zø-etoám. Zo Mbumbukiam-gi ezoqa ewaqape namba, matev zóndapém, ndego ekeza waev-te, ndezømbe-mendewe.  
\v 13 \x - \xo 1:13 \xt Luk 22:53; Ef 2:2\x* Ni bøivun-qa bazaføgakh mokho-te qazu꞉goam, ndego ni gèkhandí꞉n, neka ekeza Yo-qa megeat matev mokho-te vø̄-amb, ndego ndembøe-khafuat.  
\v 14 \x - \xo 1:14 \xt Ef 1:7\x*Keliso mokho-te, ndego ni gènqovotán, neka niqa manqa-zapazapa vømbø̄e-navøem.   
\s1 Keliso-qa matev, taqa eqæv-qape kandambá tantáv  
\p
\v 15 \x - \xo 1:15 \xt 2 Ko 4:4; Zion 1:18\x*Ni kopømba mbaín, Mbumbukiam tizi-ometam. Geté Keliso, Mbumbukiam-qá bugug ndondáp. Ndego tegé yo-khøuwá. Gigiap ate ndægo, Mbumbukiam gekhakheinam, ndego ùnime꞉-løvuám.  
\v 16 Zapa ndǿgo, Mbumbukiam gigiap ate nqægo, Keliso mokho-té genø-khakheinám, gigiap khaiya-te nqo꞉go, neka manqei-qape-te nqago, ndøgo nqazi-qeivap neka ndøgo qeivupav ndøgo, até nqova-gi megetapák-a neka kawakawa-za neka iz-akhayapak, neka gekha nqova bazaføgakh-us nøme ndigu. Gigiap neka matev ate ndægo, Mbumbukiam Keliso mokho-té genø-khakheinám, neka te nonqo ndøkhakheinám.  
\v 17 \x - \xo 1:17 \xt Zion 1:1; 8:58\x*Gigiap ate ndægo fakhaneav qagoam, Keliso até gegoám. Neka gigiap ate nqægo, ndégo tegeawát.  
\v 18 \x - \xo 1:18 \xt Ef 1:22-23; Kel 26:23; Veve 1:5\x*Keliso ni Klisten bawan ezoqam-gé kawá, ni teqa kha nqazigu. Neka ndego ni Klisten bawan ezoqam-qá zapá. Ezoqa bugukhokhof løvøte-te gekhandi꞉v, ndégo. Yaq matev ate ndægo, ndégo tenó-kawaevtát.  
\v 19 \x - \xo 1:19 \xt Kol 2:9\x*Mbumbukiam āv qambøe-pøovám nqǽgo: Ekeza matev ate ndægo, ekeza Yo mokho-té qanú꞉goát,  
\v 20 \x - \xo 1:20 \xt Ef 1:10\x*neka te mokho-te, gigiap ate ndægo, ekezan namba nqawa vǿtøkuā, gigiap yan-te nqo꞉go neka nqanek manqei-qape-te nqago, neka teqa kouk mokho-te, ndøgo tae mutui-te qawa, sambi vǿe-khakheinām.   
\p
\v 21 \x - \xo 1:21 \xt Lom 5:10; Ef 2:12\x*Bugukhokhof, zo qámbá qazøtøndo-goam. Neka zo Mbumbukiam-gí qaqa ezoqam zogoám, zoqa matavap-te, neka manqa-zapazapa vozō-matønumam.  
\v 22 \x - \xo 1:22 \xt Ef 5:27; Lom 5:10\x*Geté ndakin, zo Mbumbukiam, ekezan namba, nqawa mø̀ndø-tøkuzú. Keliso-qá khá gene-tøkuzú, ndego genanim. Yaq zo teqa bøi-te, ndaføya-ndaføyamba neka manqa-zapazapa-yav sozógoát.  
\v 23 Geté zo føgøføgakh ndøgeageáp, ndøgo zo ndozo-unimanqatinat, neka føgøføgakh ndøwaniáp. Soqaín ndøgo, zo matev nøme tø-itub, yaq zoqa vintøzat matev Yesu-te zō-ivøvēm, taqa yaq-te Manqat Mbomambaqape ndæmanqate, zo qazoyogem. Nqanek Manqat Mbomambaqape, ezoqa ewaqape sùgumu-zømesimít, nqanek manqei-qape-te. Mbumbukiam no Pol, nqanek sasae nonqo ndøveatán.   
\s1 Pol bazaføgakh-us gesasaetam, Yesu-qa Manqat Mbomambaqape zapaya  
\p
\v 24 No ndakin viniv nqæ-eqatet, zo nqazømbe-tøkeet, no khanakhanákh. No nøkeza kha-te, viniv āv tøtendapét, av Keliso ge꞉ndapat. Viniv av nqægo khouiáv. Zua ndømá. Ta viniv ndøgo, nqæ-eqatet, Keliso-qá kha tøke nonqó, Klisten bawan ezoqam.  
\v 25 \x - \xo 1:25 \xt Ef 3:2, 7-8\x*No Mbumbukiam, Klisten bawan ezoqam-gé sasae ezoqam ndøvé. No até zo-té-a, teqa manqat ate ndægo batē-zømesim.  
\v 26 \x - \xo 1:26 \xt Lom 16:25-26; Ef 3:5, 9\x*Nqanek manqat, ibugukhokhof khonoam-té qagoám, nupøkhán mbá, ezoqa ate gi꞉goam, yage gimønøzumavun. Geté ndakin, Mbumbukiam ekeza ezoqam me꞉zømás.  
\v 27 Mbumbukiam āv qambøe-pøovám nqǽgo: Teqa matavap mbomambaqape, khonoam-te qagoam, ni Klisten ezoqam, zí꞉nøtén. Ta matavap ndøgo nqánek: Keliso Zu ezoqam mokho-te mbá mbá, geté até zó bawan vini-ak mokho-té-a, gunú꞉yagát. Yaq até zo-a, matev eqeieqei-qape zóndapém, ma ndøzøte-vintavet, tøfakhan.   
\p
\v 28 Ni ezoqa ewaqape, teqa yaq-te ndégo tøti-zømesím, neka vø̄i-gugubatun-a, vøizø̄-ovøematun. Matavap loloakh-ús. Yaq ni ezoqa ewaqape Mbumbukiam-qa megemege-te teito-ab, ndigu Keliso mokho-te, tiqa Klisten matev-te é-betømū-fisam.  
\v 29 \x - \xo 1:29 \xt Ef 3:7, 20; Filip 4:13\x*No bazaføgakh ndǿgo tøte-asazét, nqæ-sasaeat. No Keliso-qá bazaføgakh-té qatø-sasaeát, ndøgo no mokho-te bazaføgakh-us nqøu-sasaeat.   
\c 2  
\p
\v 1 No zo zøtezat-qa nøzøgó. No bazaføgakh nø-asazét, zo zapaya, neka até Laodisia taon-ak zapayá-ya, neka ezoqa nøme ndigu, noqa kha qeiviav ndigu.  
\v 2 No bazaføgakh nqæ-asazet, ezoqa kha zømbé-føgákh, neka kuku matev mokho-te vǿtøkuatāt neka Mbumbukiam-qa manqat uni betēzøtez, ndøgo khonoam-te qagoam. Nqanek manqat, khonoam-te qagoam, Kelisó.  
\v 3 \x - \xo 2:3 \xt 1 Ko 1:24, 30\x*Nøtenat neka matavap loloakh ate ndægo, Keliso mokho-té qanu꞉gú.   
\p
\v 4 \x - \xo 2:4 \xt Lom 16:18\x*No nqanek manqat tøte-eín ndǿgo: Soqaín ndøgo, zo ezoqa tiqa manqa enøenaq-us mokho-te titubam.  
\v 5 \x - \xo 2:5 \xt 1 Ko 5:3\x*Unimanqatín. No kha-te, nø̀yoná. Geté nqova-te, no ndøtû꞉gú, zo namba. Neka no khanakhanákh, u nqæyoge, zoqa yage eqeieqei neka bazaføgakh-us waniap-qa yaq-te, unimanqatin matev-te, Keliso-te.   
\s1 Keliso mokho-te, khandi ndøfakhán  
\p
\v 6 Zo Keliso Yesu qazondafem, zoge Evezøza tegoat, yaq zo te mokho-te até vøuyagé.  
\v 7 \x - \xo 2:7 \xt Ef 3:17\x*Neka zo te mokho-te, ande tae me ndægo, lu manqei pakoa-te qamø-mbuvøem, føgøføgakh ndøwaniáp, neka te mokho-te vø̀fisám. Zoqa unimanqatin matev, bazaføgakh-us ndøgeageáp, av zo gi꞉zømesimam. Neka Mbumbukiam-te, ike manqat oskia mbomanqaté.   
\p
\v 8 Zo gò꞉feazoát. Soqaín ndøgo, zo ezoqa tiqa khokho khavozam manqat neka manqei-qape ezoqam-qa matavap mokho-te tinøzøzo. Nømendim manqat av nqægo, ezoqam-qá matavap-té neka nqanek manqei-qape-gí nqova soqøsoqa-té qando-okhó. Ambá av nqǣgo, Keliso-tē qando-okhō.  
\v 9 \x - \xo 2:9 \xt Zion 1:14, 16\x*Zapa ndǿgo, Keliso-qa kha, ndøgo kopømba ande av ezoqam-qa kha ndægo, Mbumbukiam-qá matév qanetøvá.  
\v 10 \x - \xo 2:10 \xt Ef 1:21-22\x*Neka zo Keliso mokho-te, ndego nqova iz-akhayapak neka bazaføgakh-us ate ndi꞉gu ndeløvuza, khandi vøzø̄-tøtøvøyam.  
\v 11 \x - \xo 2:11 \xt Lom 2:29\x*Zo Keliso mokho-te, andé ngusum qogøzat matev zøtendapém. Geté nqanek matev, ambá av nqǣgo, ezoqa zendā gene-matanām, neka ngusum vø̄qogaz. Geté ndøgo zoqa manqa-zapazapa matanam matev zøqóg. Nqanek matev, Keliso ndømatanám.  
\v 12 \x - \xo 2:12 \xt Lom 6:4\x*Zo ibøkha iz qazondapem, gigiosam, zo andé Keliso namba, manqei ozu-té ginø-osám. Yaq Mbumbukiam zo Keliso namba, nango vø̄khandi꞉z, zo teqa bazaføgakh qazo-unimanqatinim, ta bazaføgakh ndøgo, Keliso løvøte-te gendo-khandi꞉v.   
\p
\v 13 \x - \xo 2:13 \xt Ef 2:1, 4-5\x*Zo bugukhokhof zøkeza manqa-zapazapa-te qazogoam, zo pakhaezat ezoqa zogoám, neka zo ambá av nqǣgo, Mbumbukiam-gī ezoqam zogoām, kopømba ande av Zu ezoqam ndi꞉gu, ndigu ngusu gizø-qogavatun. Geté Mbumbukiam zo ndakin mø̀ndø-khandí꞉z, Keliso namba. Niqa manqa-zapazapa ate ndægo, ndego mø̀ndømbøe-navøém.  
\v 14 \x - \xo 2:14 \xt Ef 2:14-16; 1 Pita 2:24\x*Pepa ndøgo, niqa manqa-zapazapa ndo꞉peawap neka matev ate ndægo, ni paeveav qagoam, ndøgo ni amba manqa ovøyam-te tø-ambɨn, Mbumbukiam mø̀ndøngiú. Tae mutui-té genøndáp, vømø̄tøke.  
\v 15 Yaq ta matev mokho-te, ndego nqova iz-akhayapak neka gekha nqova bazaføgakh-us nøme ndigu, ni amba manqa ovøyam-te ti-ambɨn, tiqa bazaføgakh mø̀ndø-tømbuá neka ezoqa ewaqape-qa bugug-te, mivi matev vøzø̄-etoam.   
\s1 Khafeap matev tizimbo-paevem, ndøgo kopømba mbaín, ni tøkhandi꞉n  
\p
\v 16 \x - \xo 2:16 \xt Lom 14:1-13\x*Yaq nakémbá, zo ezoqa lou loge o ibøkha izam-qa yaq-te o pusup khøuwa-qa yaq-te, kopømba ande av løvøyak ndakinak gendo-itanɨn neka Sabat khøuwa-qa yaq-te, khafeap bezømbø-àwa᷄m.  
\v 17 \x - \xo 2:17 \xt Iblu 8:5\x*Khafeap matev av nqægo, ndøgo andé gigiap-qá nqovønqová, ndøgo tømbøe-megetav. Geté unimanqatin gigiap, Kelisó.  
\v 18 Zo ezoqa bevøòzo᷄, ndigu khokho kha voat matev neka enzol ezoqam-te tabap matev ndøzøgawap neka emanqat ndivototap, av umingiap ndi꞉qeivi. Ezoqa av ngi꞉gu, ekeza iz mba ndø-eqawát. Geté tiqa manqat, mokho mbaín. Manqat ndøgo, ezoqa nøme gi꞉zømesimatun, ndøgo ekeza khokho matavap-té qando-fakhaté.  
\v 19 \x - \xo 2:19 \xt Ef 2:21; 4:16\x*Ezoqa av ngi꞉gu, ndigu Keliso-te geawateáv, ndego ni Klisten ezoqam-ge kawa. Teqa kha ate ndægo, ndøbunuzupit neka søvakha kinik ndægeageapet, te-té qageageapét, neka ndego ndēmbō-kēōgē. Yaq nqanek kha sège-khouwevtét. Ate av-té, av Mbumbukiam ndømbøe-poev.   
\p
\v 20 \x - \xo 2:20-21 \xt Gal 4:3, 9; 1 Tim 4:3\x* Zo mòzo-pakhaéz, Keliso namba. Neka zo ndakin ambá av nqǣgo, manqei-qape-qa khafeap matev vinivinimba mokho-te sekembā søzøtu꞉gū. Geté yaq zo gekha zapâ, khafeap matev mokho-te sekemba ndozotu꞉-yage, zo amba manqei-qape-gi ezoqam oskia tozogonɨn,  
\v 21 khafeap matev kopømba ande av, “Nqanek gigiap ndøkhàna᷄z!” o “Nqanek loge gigiap ndòlo᷄g!” o “Nqanek gigiap ndøgeàgi᷄m!”?  
\v 22 \x - \xo 2:22 \xt Met 15:9\x*Nqanek gigiap ate nqægo, toqolog o toqogea, ndøgo manqei-qape gigiap yakhapús. Sège-navøemɨ́n. Khafeap matev neka nømendim matev, taqa yaq-te, ezoqa ndø-aumatún.  
\v 23 Unimanqatín. Khafeap matev av nqægo, guliguli matev toqogoat, av qakeza poev ndægo, neka khokho kha voat matev, neka qakeza kha yage føgakh-qape etoam matev, ndøgo bugug andé matavap loloakh me꞉keogé. Geté ndøgo mokho mbaín. Kopømba mbaín, taqatøke, qoqa kha-qa poev soqøsoqa toqote-nøzøgim.   
\c 3  
\s1 Mbumbukiam ni sùgumu-khandí꞉n, Keliso namba  
\p
\v 1 \x - \xo 3:1 \xt Mak 12:36; 16:19; Ef 1:20\x*Mbumbukiam Keliso løvøte-te gekhandi꞉v, yaq ndego até zó-a, sùgumu-khandí꞉z, yage ndakinak vøzø̄-etoam. Yaq nakémbá, zoqa mbøni-qa poev, yan-qá matev-té qabegó, ma Keliso nde꞉qomat, Eve-qa nakeamo zenda-te.  
\v 2 \x - \xo 3:2 \xt Met 6:33\x*Zoqa matavap, yan-qá matev-qa yaq-té qabegó, ambá nqanek manqei-qape matev-qa yaq-te.  
\v 3 Zapa ndǿgo, Keliso genanim, yaq até zó-a, sø̀zøtumu-pakhaéz. Zoqa khandi ndakinak, ndakin Mbumbukiam-qá mokho-té qanu-khonøwé, Keliso namba.  
\v 4 Geté Keliso tefakhan, ndego zoqa khandi zapa, yaq até zó-a, ndòzomø-fakház, te namba, teqa waev mokho-te.   
\s1 Yage awenege neka yage ndakinak-qa yaq-te  
\p
\v 5 \x - \xo 3:5-6 \xt Lom 6:6, 11; Ef 4:19; 5:3-6\x*Yaq nakémbá, zoqa manqei-qape matev vinivinimba, vø̀laém, kopømba ande av mambe okho matev, neka ezoqa nøme qovet matev, neka gekha matev soqøsoqa av nqægo nøme ndøgot, neka matev soqøsoqa-te poev matev, neka ezoqa nøme-qa gigiap qovet matev. Gigiap qovet matev, ndøgo andé batae-te ogiam matév.  
\v 6 Nqanek matev soqøsoqa zapaya, Mbumbukiam-qa qaqa ndø̀geáv, ti-te ndigu, teqa manqat o-mba ndapeav ndigu.  
\v 7 Até zó-a, zo matev av nqægo mòzo-matønumám, zoqa yage-te, zo bugukhokhof qazoyagam.  
\v 8 \x - \xo 3:8 \xt Ef 4:25-29; 5:4\x*Geté ndakin, zo matev av nqægo vø̀-ivøvém, kopømba ande av mbøni nqosøgeap matev, neka qaqa matev neka sanqambap matev. Ezoqam-qa iz ngenøgim manqat, neka mambe okho emanqat vototap, zoqa manqa-nqa-te betøndo-fakhàte᷄.  
\v 9 \x - \xo 3:9 \xt Ef 4:22, 25\x*Neka zo yaqyaq-a, meakha manqat sekemba ndømanqàte᷄. Zapa ndǿgo, zo awenege yage ande ndabua me, mòzo-khofoé, taqa matev soqøsoqa namba,  
\v 10 \x - \xo 3:10 \xt Ef 4:24\x*neka yage ndakinak vozō-uzam. Mbumbukiam nqanek yage ndakinak, ndego gekhakheinam, oskia ndø-ndakinak-tét, atema kopømba ande av ekeza bugug ndægo vømǿgō, neka ni Mbumbukiam uni vizimí-nøtēn.  
\v 11 \x - \xo 3:11 \xt Gal 3:28\x*Zo nqanek yage ndakinak qazondapem, yaq zo mokho-te, vinivinimba nøme mbaín, yaq Zu ezoqam-a, yaq bawan vini-ak; yaq ndigu ngusu gizø-qogavatun-a, yaq ndigu qogøvemav ndigu. Neka ndøgo gekham mbaín, qo gekha manqei-ak o bawan-ak toqogoat, o khokho sasae ezoqam o iz akhae voqógoāt. Gigiap-qape Keliso yakhapús, ndego ni ate nqazi꞉gu mokho-te ngu꞉yage.   
\p
\v 12 \x - \xo 3:12 \xt 1 Pita 2:9\x*Yaq nakémbá, zo Mbumbukiam gevevesam neka vozō-tegi-ezoqam-ez, ndego zo ndezømbo-khafuat, zo matev ndakinak zó-uzám, tanakh matev, neka kuku matev, neka qakeza iz eqawatav matev, neka aiyaiyav matev, neka qaqa nakha-nakhamas-te gonemav matev.  
\v 13 \x - \xo 3:13 \xt Ef 4:2, 32\x*Ezoqa matev soqøsoqa tizø-matønumat, zo nakha-nakhamas-te ndø-qavøinàma᷄t. Zo yaqyaq-a, sà bezømbo-naváp, ate av-té, Evezøza zoqa manqa-zapazapa sa qambøe-navøem.  
\v 14 \x - \xo 3:14 \xt Lom 13:8-10\x*Neka zo kuku bezøgó. Zapa ndǿgo, matev ndøgo, nqanek matev ate nqægo qaløvu, kuku matév. Matev nqánek, ni Klisten ezoqam ate nqazi꞉gu, nqova kopo-te uni nqæløvønønat.   
\p
\v 15 \x - \xo 3:15 \xt Filip 4:7; 1 Ko 12:27; Ef 4:4\x*Keliso-qá sambi matev bezø-nøzøgimít, zoqa mbøni-te. Zo Mbumbukiam sambi matev-té genøzø-akhá. Zo kha kopó. Neka zo Mbumbukiam ike manqat mbomanqaté.  
\v 16 \x - \xo 3:16 \xt Ef 5:19\x*Keliso-qa Manqat bètu꞉qonám, zo mokho-te, bezø̄-tøtøvøyam. Gè꞉nømendím neka gègugumbám, yaqyaq-a. Matavap loloakh-ús. Neka zo ouv gèqaqayám, kopømba ande av Sams ouv ndægo, o ouv nøme ndøgot, Mbumbukiam-qa iz ndø-eqawat, o ouv ndøgo, Nqova Mbomambaqape nde꞉zømesim. Ouv tozo-qaqaemat, yaq zoqa mbøni mokho-te, ike manqat mba bezømbu꞉gú, Mbumbukiam-te.  
\v 17 \x - \xo 3:17 \xt 1 Ko 10:31; Ef 5:20\x*Gekha manqāt ndøgo, tozo-manqatat neka gekha matēv ndøgo, tozogoat, gèmbo-mataváp, zo Evezøza Yesu-gí paev ezoqám. Neka te mokho-te, zo Mbumbukiam ike manqat mbomanqaté.\fig Keliso-qa Manqat bètu꞉qonám, zo mokho-te|alt="SIL Misc" src="famlread.tif" size="col" copy="SIL" ref="3:16" \fig*   
\s1 Angana neka sakheis, eqeieqei ande āv kiníyagāt  
\p
\v 18 \x - \xo 3:18 \xt Ef 5:22\x*Zo sakheis, zøkeza angana-qá mokho-té qanu꞉gú. Matev av nqægo eqeieqeí, Evezøza-qa bøi-te.   
\p
\v 19 \x - \xo 3:19 \xt Ef 5:25\x*Zo angana, zo kuku bezøgó, zøkeza sakheis-te, neka qaqa zø̀go᷄.   
\s1 Nakheis neka evøndipakha, eqeieqei ande āv kiníyagāt  
\p
\v 20 \x - \xo 3:20 \xt Ef 6:1\x*Zo nakheis, zo zøvøndipakha-qa manqat o-mba mo꞉ndapé, matev ate ndægo. Zapa ndǿgo, matev av nqægo, Evezøza gèmbopoév.   
\p
\v 21 \x - \xo 3:21 \xt Ef 6:4\x*Zo evøndipakha angana, zogi nakheis qaqa zølø̀ozu᷄. Soqaín ndøgo, ndigu sa timø-tabam.   
\s1 Sasae ezoqam neka tigi kawakawa-za, eqeieqei ande āv kiníyagāt  
\p
\v 22 \x - \xo 3:22 \xt Ef 6:5-8\x*Zo sasae ezoqam, zøkeza manqei-qape sasae kawakawa-za-qa manqat, o-mba mo꞉ndapé, matev ate ndægo. Zo sasae bazaføgakh-us ta-mbá ndø̀go᷄ ndøgo, ndigu zo tizømetat, ti-te enaq gɨam nonqo. Geté zo Evezøza ùni mbøevizáp neka zogi sasae kawakawa-za-qa sasae tozogoat, tiqa manqat ùni mbøepáev.  
\v 23 Gekha sasaē ndøgo, ndozogo, zo bazaføgakh-us ndøgó. Zapa ndǿgo, zo nqanek sasae, ambá av nqǣgo, ezoqam-qa mba zogō, geté zo Evezøza-qa zogó.  
\v 24 Zo mø̀zøte-zøtéz, zo Evezøza-te, yaq-fia ndòzomø-ndapém, ndøgo zo nonqo ndemendewe. Zoge unimanqatin kawa ezoqam, Kelisó. Zo teqá sasae zogót.  
\v 25 \x - \xo 3:25 \xt Lom 2:11; Ef 6:8\x*Geté gekha ezoqām ndego, matev soqøsoqa tego, Mbumbukiam ndø̀mbo-qavøiú, av matev ge꞉matanam. Ndego gématøvemák, qo ande gekha ezoqam, iz akhae ezoqām, ō, khokho ezoqam.   
\c 4  
\p
\v 1 \x - \xo 4:1 \xt Ef 6:9\x*Neka até zó-a, kawakawa-za, zogi sasae ezoqam eqeieqei zøkeogé neka matev eqeieqei zøgó. Zapa ndǿgo, zo mø̀zøte-zøtéz, até zó-a, zo kawa ndezømbôgó. Ndego yan-té gonoyagé.   
\s1 Ovøyam manqat nøme, Klisten yage matev-qa yaq-te  
\p
\v 2 \x - \xo 4:2 \xt Ef 6:18; Filip 4:6\x*Zo oskia ndøguligulím. Matavap bèzøvisít. Neka Mbumbukiam ike manqat oskia mbomanqaté.  
\v 3 \x - \xo 4:3 \xt Lom 15:30; Ef 6:19\x*Neka até niqa yaq-té-a, gèndo-guligulím. Mbumbukiam ni nakhoa bìni-mboqoá, ni ezoqa nøme teqa manqat Keliso-qa yaq-te batī-zømesim, ndøgo khonoam-te qagoam neka ta zapaya nqanek, no ndimbula-te nqatu꞉gu.  
\v 4 Yaq no ezoqa teqa manqat bavokho-qape bazømbē-ovøyam, av Mbumbukiam-qa poev ndægo.   
\p
\v 5 \x - \xo 4:5 \xt Ef 5:15-16\x*Zo bavokho ezoqam namba, matavap loloakh-us ndøyagé. Neka gekha khøuwā ndøgo, nakhoa tozo-qeivimat, Keliso-qa matev tøzøte-zømas, zo vø̀gonemát.  
\v 6 \x - \xo 4:6 \xt Ef 4:29; 1 Pita 3:15\x*Zoqa manqat, kuku matev-us oskia begó. Neka ndøgo andé lou mokhov qanimav-qape me betegó. Yaq gekha ezoqām ndigu, zo unimanqatin-qa yaq-te tizømbe-bevupat, zo kopømbaqapé, qavøiwat eqeieqei zozǿgoát.   
\s1 Pol-qa vaev manqat  
\p
\v 7 \x - \xo 4:7 \xt Ef 6:21\x*Noqa yage ate ndægo-qa yaq-te, zo nigi Klisten nøfu Tikikus mé꞉zømás, ndego ni nqeimbøe-khafuat, ndego unimanqatin ezoqam, ndego ni namba Evezøza-qa sasae gegoatun.  
\v 8 \x - \xo 4:8 \xt Ef 6:22\x*No ngenek ta zapaya nqánek qate-khofotaváv: Zo tø̀nezøtéz, ni ande āv khatīyage. Yaq zoqa kha gé꞉føgákh.  
\v 9 \x - \xo 4:9 \xt Filem 10-12\x*Ndego Onesimús namba mé꞉geáv, ngenek unimanqatin Klisten nøfu nøme, ni nqeimbøe-khafuat, zøkeza ezoqam. Nginik ezoqa menas, matev ate nqægo-qa yaq-te mé꞉zømás, nqanek nqafakhanam.   
\p
\v 10 \x - \xo 4:10 \xt Kel 12:12; 15:37-39; 13:13; 2 Tim 4:11\x*Alistakus, no ndimbula namba nqatigu, ndego khaiya mboma manqat ndøkhofotaváv zo-te, neka até Mák-a, Banabas-ge ekeabøi, khaiya mboma manqat ngīkhōfōtāvāv. Ngenek zo-te tendowav, yaq gèkhatowém, ate av-té, no bugukhokhof manqat qazønde-khofotav.  
\v 11 Até Yesú-a\f + \fr 4:11 \ft Ngenek ezoqam, iz Yesu ge-akha, ezoqa viní. Teoká ndego, Yesu Keliso.\f*, iz nøme nqambogo, Ziastes, teqa khaiya mboma manqat ngēkhōfōtāvāv. Nginik ezoqa misika yakhapús, Zu ezoqam, ndigu no namba Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te ndisasaeat. Tiqa tøke kandambá no-te.  
\v 12 \x - \xo 4:12-14 \xt Kol 1:7; Filem 23-24\x*Até Epaflás-a, zøkeza ezoqam, ndego Keliso Yesu-ge sasae ezoqam, khaiya mboma manqat ngēkhōfōtāvāv. Ndego zoqa yaq-te, bazaføgakh-us oskia ndøguligulimatún. Zo Klisten matev-te, føgøføgakh tø̀ne-waniáp, neka zoqa unimanqatin-te, Keliso-te, ùni tønefisám, neka zo Mbumbukiam-qa poev ate ndægo uni vøzøté-zøtēz.  
\v 13 No zo-te nò-unimanqatintét, av nqægo: Ndego bazaføgakh-us ndøsasaeát, zo zapaya, neka até ndigu Klisten ezoqa nøme zapayá-a, ndigu Laodisia taon-te neka Hielapolis taon-te ndisokhoe.  
\v 14 Até Lúk-a, ndego mulømula etoam ezoqam, ni nqeimbøe-khafuat, neka Dimas, khaiya mboma manqat ngīkhōfōtāvāv.   
\p
\v 15 Noqa khaiya mboma manqat, até nigi Klisten nøfuap-té-a, zókhofotøvém, ndigu Laodisia taon-te ndisokhoe, neka Nimfa-te vozó-khofotøvēm, neka ndigu Klisten bawan ezoqam-te, ndigu tuqa khoev-te gipindumatun.  
\v 16 Zo nqanek pepa tozotumu-geveømem, yaq Laodisia Klisten bawan ezoqam-té qanø-khofotøvém, ndigu bemø̄-geveømem. Neka ta pepa ndøgo, no Laodisia taon-te qækhofotav, até zó-a, vø̀geveømém.   
\p
\v 17 \x - \xo 4:17 \xt Filem 2\x*Zo Akipus gèmbo-einím. Nandev sasae ùni betekhóu, Evezøza gembo-etoam.   
\p
\v 18 \x - \xo 4:18 \xt 1 Ko 16:21\x*Nqanek khaiya mboma manqat-qase, no Pol nøkeza zendá qate-peaomít.  
\p No ndimbula-té qatu꞉gú. Zo bezømbo-nàvøe᷄m, noqa yaq-te.  
\p Mbumbukiam-qa kuku matev, ndø̀goát zo-te.