\id 2TI - NT0243 Kuni/Boazi [kvg] (Kuni Dialect) - Fumey Dec/2015 \ide UTF-8 \h 2 Timoti \toc1 2 Timoti \toc2 2 Timothy \toc3 2 Tim \mt1 2 Timoti \mt2 Pol-qa pepa qambo-menas, Timoti-te \is1 Megeat Manqat-qase \ip Pol nqanek pepa nøme, Timoti-te gepeawam, ndego Lom taon-té geyagám. Ndimbula mokho-té gunu꞉goám. Pol āv gene-matøvém nqǽgo: No avønín ndølambém, vǿe-nanīm. Nqanek pepa, vaev pepá, Pol gepeawam. Taqa zita-te, ndego pepa nøme peawapøteáv. Pol Timoti taqa yaq-te ndǿgo tembøe-peawám, ndego Klisten bawan ezoqam, eqeieqei ande āv kezømbé-kewagāt. Neka Timoti ekezan, unimanqatin matev-te, bazaføgakh-us até beyá. \c 1 \p \v 1 No Pól, nqanek pepa nqæpeaomit. No Keliso Yesu-gé u-aném. Ndøgo Mbumbukiam-qá poév. Ndego manqa mbusa, āv genevé nqǽgo: Ni Keliso Yesu mokho-te, yage miavmiav zíndapém. Yaq no ezoqa bàte-zømesím, taqa yaq-te. \p \v 2 \x - \xo 1:2 \xt Kel 16:1; 1 Tim 1:2\x*Timoti! No nqanek pepa qo-té qatø-peaomít. Qo andé uni nogé-yo-ín. No nø̀taqambo-khafuát. Mbumbukiam, nigi Tat, neka Keliso Yesu, nigi Evezøza, tiqa kuku matev neka tanakh matev neka sambi matev, ndø̀goát, qo namba. \s1 Ni mivi bizìgu᷄, Mbumbukiam-qa emanqat vototap-te \p \v 3 \x - \xo 1:3 \xt Kel 23:1\x*Mbumbukiam mø̀ndæ-otév, no teqa sasae eqeieqei nogó neka nqǣmbō-vīzāp, ate av-té, nogi atanakha-zapazapa-za gi꞉goam. Neka no ike kandambá te-te. No oskia nø̀taqando-mataváp, pavpave nekā lovølova, neka vøtaqandō-guligulimatun. \v 4 No qataqa-matøvemɨn, qo qoqoviq, no qateqouvaq, yaq no vao kandambá qo-te neka nqawa qamekhe-qa nøgó. Yaq no kopømbá, khanakhanakh tàbenømbe-tøvá. \v 5 \x - \xo 1:5 \xt Kel 16:1\x*No qoqa unimanqatin matev, mø̀tenøtén. Ndøgo ngusum-te mbá mbá. Qogu qazupuka Lois neka qogu qavo Yunis, unimanqatin matev, av tøzømbe-goám ndǽgo. Neka no āv qate-unimanqatinát nqǽgo: Qoqa unimanqatin matev, qo mokho-te nandu꞉gu, ndøgo até kopó. \v 6 \x - \xo 1:6 \xt 1 Tim 4:14\x*Yaq nakémbá, no matavap, āv qataqambé-mboqoá nqǽgo: Matev ndøgo, Mbumbukiam geqa-etoam, no zenda qataqambove, qo toqo-matønumat, yaq ndakin qo mokho-te nandu꞉gu, ande gøinam me qoté-khambá, nqawa bēwagim. \v 7 \x - \xo 1:7 \xt Lom 8:15\x*Zapa ndǿgo, Nqova Mbomambaqape, Mbumbukiam gini-etoam, ndego ambá av nqǣgo, ni møe matev ni-etoumatūn. Geté ndego ni bazaføgakh neka kuku matev neka kha eqeieqei nøzøgim matev ni-etoumatún. \p \v 8 Yaq nakémbá, qo mivi ndø̀go᷄, ezoqa nigi Evezøza-qa yaq-te toqote-zømesimat. Neka noqa yaq-te, no te zapaya ndimbula-te nqatu-utønat, mivi ndø̀go᷄. Geté viniv soqó-eqatát, no namba, Manqat Mbomambaqape zapaya. Mbumbukiam bazaføgakh qá-etoám, \v 9 \x - \xo 1:9 \xt Ef 2:8-9; Tait 3:5\x*ndego ni gekhandi꞉n, neka gini-akha, ni tegi ezoqam tizigoat neka matev eqeieqei-te vizíyagāt. Ndego ni ambá av nqǣgo, niqa matev matanam zapayā gene-khandī꞉n. Geté ndego āv tømbøe-pøovám, neka ni ekeza kuku matev zapayá gene-khandí꞉n. Manqei-qape khakheinøpøteav qagoam, Mbumbukiam é-møndo꞉pøoá, ndego ni ekeza kuku matev, Keliso Yesu mokho-té ginínømánd. \v 10 \x - \xo 1:10 \xt Iblu 2:14\x*Nqanek matev, ndakin mø̀ndø-fakhán, Keliso Yesu, nigi khandi etoam ezoqam, gegeavun. Ndego løvøte-qa bazaføgakh mø̀ndøngiú neka Manqat Mbomambaqape-qa mokho-te, khandi miavmiav vøndōndap. \p \v 11 \x - \xo 1:11 \xt 1 Tim 2:7\x*Mbumbukiam no nqánek gene-veatán: No teqa u løozu ezoqam neka Keliso-ge u-anem neka nømendim ezoqam nógoát. \v 12 No matev vinivinimba ta zapaya ndǿgo tøte-potonám. Geté no mivi mbaín. Zapa ndǿgo, no mø̀tenøtén, gekha ezoqām ndego, no nqæ-unimanqatinat. Neka no āv qate-unimanqatinát nqǽgo: Sasae ndøgo, ndego noqa zenda-te geve, ndego kopømbaqapé, gembó-kewagát, atema teqa qavøne khøuwa vømǿndāp. \p \v 13 Nømendim manqat eqeieqei, qo no-te qoqo-ewagam, føgøføgakh ndøgeawát neka ezoqa āv tøne-zømesím. Unimanqatin matev neka kuku matev mokho-té qonǿgó, ndøgo Keliso Yesu-te ndøndo-okho. \v 14 \x - \xo 1:14 \xt 1 Tim 6:20\x*Nqova Mbomambaqape-qa bazaføgakh mokho-te, ndego ni mokho-te ngu꞉yage, qo unimanqatin manqat, Mbumbukiam qoqa zenda-te geve, eqeieqei mbokeogé. \p \v 15 Qo mòqote-qatéq, Esia manqei-ak ate ndi꞉gu, no sège-nøuvøném, até Figelus neka Emogenés-a, no vø̄-nøuvønem. \v 16 Onesifolus mba ndøgó, no nøuvønateav ndøgo. No āv qate-guligulím nqǽgo: Ndego neka tegi ezoqa nøme, namba ndi꞉yage, Evezøza tanakh tèabezømbegó. Zapa ndǿgo, ndego khøuwa kopoáv, noqa mokho-te, gèkhakheinumám. Neka ndego mivi goneáv, no ndimbula-te nqægo neka auli sen nqate-løvønømbap. \v 17 Geté ndego nqanek Lom taon-te gefakhan, ndego noqa, gèvawám, bazaføgakh-ús, atema vømø̄qand. \v 18 Noqa poev nqánek: Evezøza manqa ovøyam khøuwa kandambaqape-te, tanakh bèmbogó. Qo mòqote-qatéq, ndego Efesus taon-te ndøgo, tøke kandambá genøgoam. \c 2 \s1 Klisten ezoqam, sasae mbomambá sa begó \p \v 1 Noge yo! Qo bazaføgakh-us ndøgó, ta kuku matev-te ndøgo, Mbumbukiam Keliso Yesu mokho-te gini-etoam. \v 2 Manqat ndøgo, qo qoqo-ewagam, no ezoqa kopoav-qa bøi-te qate-zømesimam, ezoqa nøme qoté-zømesimát. Ezoqa ndígu toqoté-zømesimát, ndigu qo ndoqote-qateqat, ndigu unimanqatin ezoqam ndigu, neka ndigu kopømba ndøgo, ezoqa nøme ti꞉zømesimat. \p \v 3 \x - \xo 2:3 \xt 2 Tim 1:8\x*Qo Keliso Yesu-ge nakhag ezoqam mbomambaqape ndoqogo, yage føgakh-qape soqóndáp, no namba. \v 4 Qo mòqote-qatéq. Nakhag ezoqam nakhag-te gewavɨn, ndego sasae nøme geagimáv. Geté nakhag mba mbómatavupít. Yaq tege kawa ezoqam, ndego nqanek sasae-te gendo-akha, khanakhanakh tèabetendáp. \v 5 \x - \xo 2:5 \xt 2 Tim 4:8\x*Neka ezoqa bøiat-te gefifingimin, ndego kopømba mbaín, yaq-fia tendap, ndego bøiat-qa matev uni paeveav tøgoat. \v 6 \x - \xo 2:6 \xt 1 Ko 9:7\x*Ezoqam ndego, khae-te sasae bazaføgakh-us ndego, avøe gigiap bugukhokhof ndégo teabelóg, ndøgo tepe꞉tat. \v 7 Manqat nqanek ùnime꞉-matøvém, no nqataqa-manqate. Evezøza qateqat qá-etoám, qo manqa mokho ate ndægo voqombó-ndāp. \p \v 8 \x - \xo 2:8 \xt 1 Ko 15:4; Lom 1:3\x*Yesu Keliso qombó-matavupát, ndego Deivid-ge zeo, ndego Mbumbukiam løvøte-te gekhandi꞉v, teqa yaq-te Manqat Mbomambaqape ndæmanqate, no ezoqa nqate-zømesim. \v 9 \x - \xo 2:9 \xt Ef 3:1, 13; Filip 1:12-14\x*No ta zapaya nqánek qate-potonám, neka ande pepen ezoqam me, auli sen nqate-løvønømbap. Geté Mbumbukiam-qa manqat, kopømba mbaín tøløvøtupat. \v 10 Yaq nakémbá, no nqanek viniv ate ndægo, sæ̀-eqawát. No ti zapaya ndígu tøte-eqawát, Mbumbukiam gevevesam. Yaq até ndigú-a, Keliso Yesu mokho-te, khandi ndǿqeivím, neka yage miavmiav qanimav-qape bemø̄ndapem. \p \v 11 \x - \xo 2:11 \xt 2 Ko 4:11\x*Nqanek manqat unimanqatín, av nqægo: \q1 Ni Keliso namba sa qazimu-pakhaen, \q2 yaq ni te namba sizimú-yagát. \q1 \v 12 \x - \xo 2:12 \xt Met 10:33\x*Ni bazaføgakh-us tizi-waniapat, matev føgøføgakh tøni-fakhanumat, \q2 yaq ni kawa matev zimǿndapém, te namba. \q1 Ni teqa yaq-te tizio-naomem, \q2 yaq até ndegó-a, niqa yaq-te, ndò꞉nawám. \q1 \v 13 \x - \xo 2:13 \xt Lom 3:3-4; Tait 1:2\x*Geté ni unimanqatin goneav tøgoat te-te, \q2 ndego unimanqatin até gembógoát ni-te. \q2 Zapa ndǿgo, ndego ekeza manqat gó꞉nawamák. \s1 Mbumbukiam-gi unimanqatin sasae ezoqam-qa yaq-te \p \v 14 \x - \xo 2:14 \xt 1 Tim 6:4; Tait 3:9\x*Nqanek manqat, av no qataqambe-manqatavun, qo ezoqa matavap oskia qozǿ-mboqoatát. Neka qógugubát, Mbumbukiam-qa bøi-te. Ndigu manqa mokho-qa yaq-te, manqa bete-itùmba᷄m. Zapa ndǿgo, manqa itumbam matev av nqægo, ezoqa gezǿ-tøkeák. Geté ndigu segé-ngiæzó, ndigu manqat ti-ewagat. \v 15 \x - \xo 2:15 \xt 1 Tim 4:6\x*Qo bazaføgakh ndø-asøzú, Mbumbukiam-qa bøi-te, ezoqa eqeieqei vø̄ego. Qo mivi ndø̀go᷄, qoqa sasae-te, neka ezoqa unimanqatin manqat eqeieqei me꞉zømesím. \v 16 \x - \xo 2:16 \xt 1 Tim 4:7\x*Khokho manqat, møe qombónayát, manqat ndøgo, Mbumbukiam-qa Manqat kha-mba oveav ndøgo. Zapa ndǿgo, ta mokho-te, ezoqa Mbumbukiam nøme mba mó꞉sanqawém. \v 17 \x - \xo 2:17 \xt 1 Tim 1:20\x*Nginik ezoqam-qa manqat, andé nqamav me me꞉gó. Sa tønǿ-khouwevtét. Yaq kha unimé꞉-ngiú. Ezoqa nøme ndigu, khokho nømendim manqat av ndi꞉manqate, nøme Imenæús neka nøme Filetús. \v 18 Nginik ezoqa menas, unimanqatin manqat mø̀ndø-ivøvém. Ndigu āv gini-manqaté nqǽgo, “Khøuwa ndøgo, Mbumbukiam ezoqa løvøte-te tekhandi꞉z, mø̀ndø-fakhán. Ni nango zimǿ-khandi꞉nák.” Yaq ta mokho-te ndøgo, ndigu ezoqa nøme-qa unimanqatin matev, gèngi꞉tít. \v 19 \x - \xo 2:19 \xt Num 16:5; Zion 10:14; 1 Ko 8:3; Isa 52:11\x*Geté Mbumbukiam andé nandi-qapi me me꞉záv. Ndigu bazaføgakh-qapé. Ezoqa kopømba mbaín tikukugimem. Nginik nandi-te āv qano-peawáp nqǽgo: “Evezøza mø̀ndæ-otév, ndigu ezoqam, tegi ndigu.” Neka nøme nqánek: “Gekha ezoqām ndigu, ekeza kha Evezøza-gi ndi꞉vewe, ndigu manqa-zapa zitá giabiti-wuøé.” \p \v 20 Khoev-qape mokho-te, ndis fia kandakanda mbá mbá ndøu-awap, ndøgo gol neka silva gi꞉khakheinømem. Geté ndis nøme ndøgo, tae neka ganda mbá gini-khakheinømém. Ndis fia kandakanda ndøgo, lou loge kandakanda-te mbá ginø-upøgimín, lou vø̄e-qoqongɨn. Geté ndis nøme ndøgo, khokho matev neka pageap nonqó. \v 21 Gekha ezoqām ndego, khokho nømendim manqat møe tembonayat, ndego andé ndis fia kandambaqape me mé꞉goát, ndøgo lou loge kandakanda-te gi-upøgimatun. Ndego Mbumbukiam-ge ndǿgoát. Neka ndego khakheitáp. Gekha matev eqeieqeī ndøgo, Mbumbukiam, tege Kawa ezoqam, ndømbopoev, ndego tego, ndego kopømbaqapé, segégoát. \p \v 22 \x - \xo 2:22 \xt 1 Tim 6:11\x*Yaq nakémbá, poev matev soqøsoqa ndøgo, ezoqa ndakinak-te qafakhanumatun, møe qombónayát. Geté matev ndaføyamba-qape neka unimanqatin matev neka kuku matev neka sambi matev qombópáev, ndigu ezoqa nøme namba, ndigu Mbumbukiam-te mbøni ndaføyamba-qape ndi꞉-akhayam. \v 23 \x - \xo 2:23 \xt 1 Tim 4:7\x*Geté khokho manqat ndøgo, av ezoqa nøme ndi꞉manqate, ndigu mokho ndapeav ndigu, møe qombónayát. Zapa ndǿgo, qo mòqote-qatéq, manqat av ndægo, ezoqa ponqombap-té qanø-ituzá. \v 24 Geté Evezøza-ge sasae ezoqam, beponqòmba᷄p. Ndego ezoqa ewaqape-te, matev aiyaiyav-té geabenøgó. Neka ndego nømendim-te, kopømba begó. Neka ndego mbøni nakha-nakhamas-te, bembo-nqosø̀gea᷄p. \v 25 Yaq ezoqa nøme, teqa manqat sa tinqagimat, ndego qaqa bègo᷄ ti-te. Geté nakhoa eqeieqei betezømás. Eisa, Mbumbukiam pezømbé-tøkē penømakhaya, yaq ndigu vǿe-qambūz neka unimanqatin manqat vǿe-unimanqatinīm, \v 26 neka matavap vøzømbé-eqeieqeī neka nqova soqaqape-qa ka-te vøndé-fakhāz, ma ndigu ge꞉gavem, ndigu teqa poev matev timbopavat. \c 3 \s1 Vaev khøuwa-te, ezoqa matev soqøsoqa timatønumat \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt 1 Tim 4:1\x*Qo vø̀e-qatéq, vaev khøuwa-te, matev føgøføgakh ndǿfakhanám. \v 2 Ta khøuwa-te ndøgo, ezoqa ekeza yage neka moni mba mbómatavupát. Ndigu khambuvap ndǿgoát neka ekeza iz vǿ-eqatāt, neka ezoqa nøme-qa iz vǿvoatāt. Ndigu ngenøgim manqat ndǿmanqatát neka evøndipakha-qa manqa o-mba gezømbó-ndapeák. Ndigu ike manqat gémanqateák neka Mbumbukiam gembó-vizapák. \v 3 Ndigu kuku matev gezǿgoák, neka ezoqa nøme-qa manqa-zapa gezømbó-navøemák. Ndigu manqa ndǿgeve꞉mát, neka ekeza kha génøzøgimák. Qaqa-te segé-moqozét, neka matev mbomømboma gembó-sanqaupát. \v 4 Ndigu zifuap segezǿ-qambuzát. Ndigu matev soqøsoqa segé-matønumát neka gembó-matavapák, av nqægo, andé gekha matev me mé꞉fakhān. Neka ndigu ekeza iz khokhó segé-eqatát. Tiqa poev-qape, manqei-qape khanakhanakh matev-té qanøzǿmá. Geté ndigu Mbumbukiam-te poev mbaín. \v 5 \x - \xo 3:5 \xt Met 7:15, 21; Tait 1:16\x*Ndigu Klisten matev, ngusum-te mbá ginǿkhazám. Geté Klisten matev eqeieqei-qa bazaføgakh, ndigu gembó-qavotumát. Ezoqam av ngi꞉gu, zitá qane-wuøezá. \p \v 6 Ndigu ezoqa nøme, sakheis-qá khoev-té ginø-okhoatún, neka manqa enøenaq vøzø̄-ge꞉matun, neka ande ka me vø̄endapɨn, sakheis ndigu matavap loloakh mbain ndigu, neka ndigu ekeza manqa-zapazapa zapaya, viniv ndi-eqawat, neka ekeza poev matev soqøsoqa ndø̄khākhāsām. \v 7 Sakheis av ngi꞉gu, zøtezat ndape-qa oskia ndøgó. Geté kopømba mbaín, unimanqatin manqat ti꞉zøtez. \p \v 8 \x - \xo 3:8 \xt Exo 7:11\x*Kopømba ande av Zianes neka Ziambles, Mozes tokøve-qa gigoam, até nginik khokho nømendim ezoqám-a, unimanqatin manqat, gèsanqawé. Tiqa matavap, gèzø-soqøsoqoám. Neka unimanqatin matev eqeieqei, mø̀ndø-ivøvém. \v 9 Geté ndigu kopømba mbaín, ezoqa oskia tizømbe-khavozumat. Ezoqa ewaqape, āv giníqeivát nqǽgo: Tiqa manqat mokho mbaín, ate av-té, Zianes neka Ziambles-qa yaq-te gi꞉qeivim, av nqægo, tiqa manqat mokho mbaīn. \s1 Pol-qa guguna manqat, Timoti-te \p \v 10 Geté qo, qo noqa nømendim neka yage matev mòqombo-pavám, neka no gekha mokho qatēyage. Neka qo noqa unimanqatin matev neka aiyaiyav matev neka kuku matev, mòqombo-pavám, neka no bazaføgakh-us av nqate-tokhotap, viniv matev tønø-fakhanumat. \v 11 \x - \xo 3:11 \xt Kel 13:14-52; 14:5, 8-20\x* Qo mòqote-qatéq, no ngiænoat-te giveem, neka no av qate-potonumam, neka matev soqøsoqa ate ndægo qanø-fakhanumam, Antiok taon-te neka Aikonium taon-te neka Listla taon-te, Keliso-qa sasae zapaya. Geté ta yage føgakh-te ate ndægo, no Evezøza, mø̀ndø-khandí꞉n. \p \v 12 \x - \xo 3:12 \xt Met 16:24; Zion 15:20; Kel 14:22\x*Unimanqatín. Gekha ezoqām ndigu, Keliso Yesu mokho-te, yage eqeieqei-qa ndigu, av Mbumbukiam ndømbøe-poev, ndigu ngenøgim matev ndǿqeivím. \v 13 Neka gekha ezoqām ndigu, manqa-zapazapa ndimatanam neka ezoqa nøme ndizømbe-khavozam, tiqa manqa-zapazapa, sa tønøzǿ-khouwevtét. Ndigu ezoqa nøme, gètubumít, neka ezoqa nøme, ndigu vø̄tubumit. \p \v 14 Geté qo, ta qateqat ndøgo, qoqondap, até vøgeawát. Qo mòqote-qatéq, ta manqat ndøgo, unimanqatín. Neka qo mòqote-qatéq, ta qateqat ndøgo, gekha ezoqam-tē qoqondap. \v 15 Qo nakhasa nqonqonam qoqotegoam, atema ndakin, qo Mbumbukiam-qa Manqat mòqote-qatéq. Ta manqat ndøgo, kopømbaqapé, matavap loloakh qá-etoám neka khandi voqoténdāp, Keliso Yesu toqo-unimanqatin. \v 16 \x - \xo 3:16 \xt Lom 15:4\x*Mbumbukiam-qa Manqat ate ndægo, ndøpeawap, matavap Nqova Mbomambaqape zø-etoumám, ndigu gipeaomem. Yaq ta manqat ndøgo, kopømbaqapé, ezoqa gé꞉zømesimát, neka vǿgugubāt, neka nakhoa eqeieqei-te vøzǿ-nøzøgimāt, neka yage eqeieqei-qa yaq-te vøzǿ-ovøemāt. \v 17 Yaq gekha ezoqām ndego, Mbumbukiam-ge ezoqam ndego, teqa manqat ndegeawat, ndego kopømbaqapé, matev mbomømboma ate ndægo segégoát. \c 4 \p \v 1 Mbumbukiam-qa bøi-te neka Keliso Yesu-qa bøi-te, ndego khandi ezoqam neka løvøte ezoqam manqa ovøyam-te te-ab, neka ndego teqavanav, kawa iz vǿndāp, no tiqa bøi-te, manqat āv qataqambé-løvuá nqǽgo: \v 2 Ezoqa Mbumbukiam-qa manqat soqoté-zømesimát, oskiá ndøgo, tøzø-pøovat o poeveav tøgoat. Gèzøponqóm, ndigu matev soqøsoqa ndigu, neka gèguguzá. Neka ezoqa zita qozǿtøpáz, Klisten matev-te. Qo manqat aiyaiyav-té qanøzø-manqaté neka eqeieqeí soqoté-zømesimát. \v 3 \x - \xo 4:3 \xt 1 Tim 4:1\x*Zapa ndǿgo, khøuwa gemǿfakház. Yaq ezoqa nømendim manqat eqeieqei yoge, gezømbó-qasi꞉vát. Yaq ndigu nømendim ezoqa vini, av tiqa poev ndægo, ndǿvevesám. Kopoáv. Yaq kha gezǿ-wageapát, tiqa khokho manqat ti-ewagat. \v 4 Ndigu unimanqatin manqat, ndø̀-ivøvém. Yaq khokho emanqat vinivinimba yoge-té ginǿqambúz. \v 5 Geté qo, gekha matēv ndøgo, tøqa-fakhanumat, qakeza kha eqeieqei ndønøzøgím. Viniv tøqa-fakhanumit, sège-eqatét. Ezoqa Manqat Mbomambaqape qoté-zømesimít, yaq kopømbaqapé, Mbumbukiam-te tiqambuz. Qo Mbumbukiam-qa sasae ate ndægo, qoqa zenda-te geve, eqeieqei ndøgót. \s1 Pol avønín é-ndønaním \p \v 6 \x - \xo 4:6 \xt Filip 2:17\x*No nqanek manqat qataqambe-manqatavun, zapa ndǿgo: No avønín é-ndænaním. Noqa kouk andé waen me mé꞉wá, kopømba ande av Mbumbukiam-qa khoev-te waen gi꞉qouzumatun, Mbumbukiam etoam matev gimbogoatun. Khøuwa iz avønín, é-ndæmø-khantáz, tæqavan. \v 7 \x - \xo 4:7 \xt 1 Tim 6:12\x*No nøfeap mbomambaqape-te, eqeieqei nonøfeapavún. No bøiyat mø̀ndømønø-navøém. Ma qate-fifitavun, mø̀emø-khanáz. No unimanqatin matev, livin-qase ivøveáv. No até nogeatám. \v 8 \x - \xo 4:8 \xt 1 Ko 9:24-25\x*Mbumbukiam noqa bøiyat-qa yaq-fia, mø̀ndønømbo-khakheinám. Yaq-fia no tæmøndap, nqánek: Teqa Khøuwa Kandambaqape-te, Evezøza, ndego manqa ovøyam megeat ezoqam ndaføyamba-qape, no eqeieqei mé꞉nǽmb. No mbá mbá, geté até ndigú-a, gekha ezoqām ndigu, kuku matev-us, Yesu-qa qavøne khøuwa ndimbøe-esap. \s1 Pol-qa poev, Timoti nakhamas-te tendowav \p \v 9 Qo bazaføgakh ndø-asáz. Nakhamas-té qotøndóqáv. \v 10 \x - \xo 4:10-11 \xt 2 Ko 8:23; Kel 15:37-39; Kol 4:14\x*No Dimas mø̀ndø-nøuván. Ndego nqanek manqei-qape-qa matev-te, poev khàpe mbøewáv. Yaq Tesalonika taon-té genøwáv. Klesens, ndego Galesia manqei-té genøwáv, neka Taitus Dalmesia manqei-te vø̄wav. \v 11 Luk mba ndøgó, no-te. Toqotøndoqav, Mák namba ndæzáv. Yaq ndego kopømbaqapé, noqa sasae-te genǿtøké. \v 12 No Tikikus Efesus taon-té qatø-khofotáv. \p \v 13 \x - \xo 4:13 \xt Kel 20:6\x*Qo toqotøndoqav, noqa qozaq nonqo ndabua, no Tloas taon-te, Kapus-qa khoev-te qæ-ivav, qotøndó-ndáp. Neka noqa mbuk vøndō-upa. Noqa poev kandambaqape nqánek: Ta mbuk ndǿgo toqotøndó-upá, søvakha gigiap ngusum gi꞉khakheinømem. \p \v 14 \x - \xo 4:14 \xt Isa 59:18; Lom 2:6\x*Aleksanda, ndego auli gigiap gekhakheinumatun, ndego matev soqøsoqa ndøgoám, no-te. Kopoáv. Evezøza yaq-fia ndø̀tá te-te, av no-te ge꞉matønumat. \v 15 Qo gò꞉feaqoát te-te. Zapa ndǿgo, ndego niqa nømendim matev bazaføgakh-ús, ginimbo-khakhazumam. \p \v 16 No manqa ovøyam-te ande qate-itan, ezoqa kopo no zita khonøweáv. Ezoqa ate gi꞉goam, sège-nøuvøném. Geté no Mbumbukiam-te, āv qate-guligulím nqǽgo: Ndego bembo-matàva᷄p, no sa ginøuvønem. \v 17 Geté Evezøza mø̀ndøgoám, no namba, no bazaføgakh vønø̄-etoam. Yaq no kopømbaqapé, ndigu bawan vini-ak ate gi꞉goam, Mbumbukiam-qa Manqat ate ndægo vøtēzømas. No andé layon-qá manqa-nqa-té qatu꞉goám. Geté Mbumbukiam, no mø̀ndø-khandí꞉n. Yaq ndigu no løvøte-te veeáv. \v 18 Matev soqøsoqa ate ndægo, ezoqa no-te ndimatanam, Evezøza no gékhandí꞉n. Yaq ndego no yan-te nqo꞉go, ekeza Megeat Matev-té genǿndapán. Teqa iz, miavmiav, bèto-eqawát. \p Amén. Nqanek manqat unimanqatín! \s1 Khaiya mboma manqat vinivinimba \p \v 19 \x - \xo 4:19 \xt Kel 18:2; 2 Tim 1:16-17\x*Plisila, zivis namba, Akuila, noqa khaiya mboma manqat qozǿ-eín, neka até Onesifolús-a, tegi ezoqam namba, khoev-te ndimboyage, khaiya mboma manqat vøzø̄-ein. \p \v 20 \x - \xo 4:20 \xt Kel 19:22; 20:4; Lom 16:23\x*Elastus, Kolin taon-té gemiá. Neka Tlofimus, Miletus taon-té qatøndo-iváv. Zapa ndǿgo, ndego enqoni mbovitát. \v 21 Qo nakhamas-té qandoqáv. Yakha betaqàva᷄. Soqaín ndøgo, qozaq khøuwa ē-ndøfakhān. \p Yubulus neka Pudens neka Linus neka ndugu Klodia neka Klisten ezoqam ate ngi꞉gu, khaiya mboma manqat ndøkhofotaváv qo-te. \p \v 22 Evezøza ndø̀goát, qo namba. Neka Mbumbukiam-qa kuku matev, ndø̀goát zo-te, zo ate ndøzøte꞉go.