\id 1TI - Kunimaipa NT [kup] -Papua New Guinea 2002 (web version -2014) 
\h 1 Timoti 
\toc1 1 TIMOTI 
\toc2 1 Timoti 
\toc3 1 Tim 
\mt1 1 TIMOTI  
\imt1 Ñetï garosikao  
\ip 1 Timoti ñetï epovoz ñetï kapot ev. Met Timoti pi aban ro houvavep Galesia zeisik, Listara zeitakanañap, pi Iesuz tin homet heh. Met pim nonop Zuda nap, met pim papap Grik abanap heh. Met pim ñetiv Aposor bodorï 16:1-5 rekö hameg.  
\ip Met Timoti Polir modarinañ honeo gogot tovai soohaekanañ Polihö pi Epesas zeitak añarab poek hehariz korav ravat hepanez meñet sahapuh, tokat Masedonia zeisizañ sohot naek sa het pi ñetï epov menah. Met ñetï epovok Timoti Iesuz nonoroh tin sohot añarab Iesuz homeo badae batat hehari, ganö modarihö parum home badae batao bahorï metapan hezavoz, pim irih hehariz tin korav ravat meñizohopanez homet menat piin mañah.  
\ip Met Iesu abarah maot helat hasahan krismasañ 33-z zut bon tahan Pol 1 Timoti ñetï epov menat meeh.  
\c 1  
\ms1 Pol Timoti popuz ñetï garos epov menah  
\p
\v 1 Met ne Pol, ni Timotiz homet ñetï epov ev menomaz toh. Met God dari horï hegiekanañ maot pimeri ba avatamahapur Iesu Kristo maot erapanez hahan hezan, dari ñai bizat het etevai sameg-popuhö ne pim aposor abanap ba ou navatahan het, añarabon pim ñetiv mañovai samoh.  
\v 2 Met Timoti ni deip honeo Iesuz homehot hezaek ni nem ro pimaupuz zut ravat hezap ok.  
\p Met God ma Iesu Kristo darim Amipuhö masakavor zakepiv ni nanohopanen lop tinarinañ hekez ne zait toh.   
\s1 Ñetï moregañ barotap batak hez-ñetiv  
\p
\v 3 Met batam ne Masedonia zeisik somaz tat niin hanañoh-taput maot ev nañomaz toh. Met ni ok Epesas zeitak am hekepuh, aban nari zei okatak het Iesuz ñetiv ev hat ñetï moreg nañ añarabon mañamahaek, ni paru porin epat mañ, “Evo, ari ñetï moreg okoñ añarabon mañamegiek maot mañotunei,” pot mañ.  
\v 4 Met pot mañeken parum izar mimiz ñetï betezañ, ma poriz abatañ ba ahö batat hahot hez-poñ map betep. Met ñetï poñ paru hamahaek, Godiz homeo badae batat het tin tovai sohopanez hahan hez-hodad pov bavon batat hezan paru ñetï betez poñ nae nari mañovai sohot, zuam modariz hamahavoz kaev ravat hañ ser mañamah.  
\v 5 Met ñetï tin epov ni parun badede mañeken, paru hatevetet baval hat tovai emohopan, povoz parum loporizaro baim ravat hepanen, tin Iesuz homeo badae batat het epat hahopan, “Met dei Godiz zaitivok tovai sookaz home nen povonañ hek.” Met paru pot hat tohopanezaek lop tinarizaror home tinavonañ het paru nae nap loporizaro manat meñizovai sohopan.  
\v 6 Met nari paru non tin poorö betet kos rez manamahapuh, ñetï betez nenañ nae nap mañovai samah.  
\v 7 Tat parumauz zaitivok ahori ravat het Godihö Mosesin mañah-ñetiñ modarin mañohopanez zait tat hez, oñ paru ñetï poñiz kapot tin hodad nataekam paru, “Dei hodad tinavonañari ev het arin añameg,” pot hat betezam ñetï poñ modarin mañamah.   
\p
\v 8 Met dari hodad, God dari tin tairao tookaz ñetiñ, ma ah ñeñ Mosesin batam mañooh-poñiz kapotaz dari tin hodad tat baval hahok, povoz tin ravohopan.  
\v 9 Oñ ñetï poñ paru tin tamahariz homet hah bon, oñ paru hat man man tat aban ahoriz ñeo elat parum hamahat nat tamahari, ma God kos rez manat horiv tohot hezari, ma pim ñetivon hatevetet kek hat, “Ñetï okov betezao ok hamahag, sa kotiok hahop,” pot hat paru ham heriñiz hodadevoz zaitivok berevamahat tamah-pori, ma parum nonor pap nap ur ñomamah-pori, ma añarab modari ur ñomamah-pori,  
\v 10 ma biz bogï tavoz mauri ravat hezari, ma abanari parum aban modari añaholoz bamahavoz zut bamah-pori, ma monis bapan hat añarab zei patasikari basat modari manat monis bamah-aban pori, ma ñetï moregañ hamah-pori, ma aban nap ñevok biamah-porah popuz tahao ma natavoz homet modapuhö ñetï moregao aban koravorin mañamah-pori, ma Godiz baiñetinao betet mod tairao dari natotuz ahao hahan hez-poñ, paru am map tamah-poriz homet ñetï poñ hahan hez.  
\v 11 Met God horï tamah-map epeñiz homet paru hodad modao bat non tinaoroh sohopanez hat pim ñetiv añarabon mañovai sohomaz hat gogovok neñehan ne hez. Met pim ñetï mañovai samoh-pov ñetï mod betez nañiz zut bon, oñ God map ahop alizavor abat ahö mapovonañ hez-popuz ñetï pov tinavohar ravat hezao ok.   
\s1 Pol horï toohan God meñizah  
\p
\v 12 Met Iesu Kristo darim Amip neen epat nañah, “Met ni nem gogot tin tookezap ok, povoz ni tovai sohoz.” Pot nañat kezao nanahapuh ne pim gogovok nemeehan tovai emamoh-popuz homet ne pimaz biñ ravat hez.  
\v 13 Met rotap mamog ne aban horip hehö. Tat pi tin popuz zait nat het home horivonañ pimaz ñetï horiñ haovai kez tat añarab pim nonoroh emoohari horï ahov metohot hehö, oñ ne pim kapotaz tin hodad nat kut tat pot toohovoz homet darim Amip nemaz zakep tat neñizah.  
\v 14 Tat pim masakao ahoam nanat neñizah-pov neetï map an pap manat hezaek, petev ne Iesu Kristo tin popunañ deip honeo ravat pimaz homeo badae batat het loporï pihar manohot hez.   
\p
\v 15 Met ñetï rotap bahorë hat hekazao arin ev añomaz toh, Met dari añarab horï tovai emoogivoz homet, Iesu Kristo hamarah erat dari maot pimeri ba avatapanez hat ñomah. Met mamog nem horï tooh-poñiz homet epat arin añom, Met ne añarab horï ahoñ tamah-map pori neohö ritou metat horï ahoñ ne tohot hehop ev.  
\v 16 Oñ ne horï ahö poñ tohot hehon, Iesu Kristo pi zuam hañ horiv ne nanet, oñ houloam gaa tat pi nemaz zakepiv ahoam netahan hezaek, paru añarab modari rekot pi nem neñizahavoz homet epat hahopan, “Met rotap Iesu Kristo pi tinam Pol meñizooh, povoz dari amun eñizohopanen pimaz homehot hek.” Pot hapanepuh pimaz homet hepanen, parum tin pohao het hepanez pov manapan.  
\v 17 Povoz Godiz abat ahov bat hel batat epat pimaz hamoh, Met pi map ahop am nañomotuz pohao tin het hezap ok. Met pi nenap God map ahop hezan darim etañinañ piin et narë hez-popuz abat ahovor aliz ahov rotap pohao het hepan. Rotap ne ev hamoh.   
\s1 Timoti kez tat tohopanez mañah  
\p
\v 18-19 Met Timoti ni nem ropuz zut ravat hezapun epat nañoman hatevet, Met batam Godiz Pul Tinapuhö pim gogot ni tin tookez aban nari hodadeo manahan ñetiv hahapuh ba ou navatat gog povok neñehan het tovai sameñ, povoz batam ni pot netahavoz ni maot homet ñai abanari parum ñai tapanezatü tin bat hezavoz zut ni home pov tin bahorë hat kez tat rouvat hekë. Pot tohot nim loporï tin baim ravat hezaek, am Iesuz homeo badae batohot het ñetï moreg hamah-poriz mañookez hamoh-pot am mañookë. Met aban pori parum loporizarotihanañ horï natotuz hodad tin pov hehaek, kaev ravat betehan parum Kristoz homet heh-pov betezao ravah.  
\v 20 Met horï pov tamahariz aban nañariviz abatavokaro ev, nap Aimenias met modap Aleksanda poñariv het horï pov tohot hez, povoz parup ba borevotï bavatohon hezaek Seten honoñai nañ parup metohopan. Met tairaiz parup pot metohoek pihoen metohopan hometunei, oñ Godiz abatao bahorï batamahaek, hodad tinao bat maot natotuz okat metoh.   
\c 2  
\s1 Dari mañ mañookazat ev  
\p
\v 1 Met garos ñetï epov niin epat nañom, Ari God eñizamahavoz homet biñ ravat pim abatao bat hel batovai añarab mapori meñizohopanez homet piin mañ mañohopek.  
\v 2 Met aban korav ahorir gavmaniholoz amun mañ mañohopeken, God paru meñizohopanen lop tinarizaronañ het, darimaz tin korav ravat hepanen, dari mapori Godinañ honeo het pim nonoroh tin sohokaz mañ mañohozei.  
\v 3 Met pot mañ mañovai sohopekez povon God pi dari eñizat, pimeri ba avatamahap hatevetet ahoam zait tat biñ ravohopan.  
\v 4 Met pim ñetï tin rotapuvoz kapot dari añarab mapori tin hodad takapuh, maot pimeri ravakaz pi zait tat hez, povoz dari añarab maporiz homet mañ mañovai sohok.  
\v 5 Met God nenap hezaek, pir dari añaraboz ñaravatak aban hon nap het piuhö dari Godinañ maot bahoneo avatamah. Met aban popuz abatao Iesu Kristo.  
\v 6 Met dari añarab horï hegiek God Kristo meepanen erat ñomapanez hahan heh-porah ravahan, pi erat añaraboz horï tamegiñiz hañiv bat ñomah. Tahan dari epat hodad raveg, met rotap God dari mapori pimeri ravakaz hat okat tat eñizah.  
\v 7 Met pot pi hatah, povoz God ne pim ñetiv añarab patarin mañovai sohomaz hat Kristoz aposor gog abanap ba ou navatahan, ne paru pat porin pim ñetï tin rotap pov mañohoman, paru hatevetet barotap batat pimaz homeo badae batat hepanez homet ne parun mañovai samoh. Met ñetï moreg nao ev ne niin nanañ, oñ rotapuv niin ev bar nañamoh.   
\p
\v 8 Met añarab zei maposikaroh hez-porizaro Godiz homehot hepanepuh navoz hat loporizaroh mogao natotü, ma nae nari ser nakaotü, oñ lop masak tinarizaronañ het piin mañ mañohopanez ne zait toh.   
\s1 Añaholoz ñetï hodadeo  
\p
\v 9 Met añaholoz ñetiv ev. Met parum herï nenañiz homet aban nari parun etet zait tapanez hat dimiholor moruñir red tin modañ ahoam parum heriñik redeo tohopanez, ma gag taet baval hat hepanez hom nameotü,  
\v 10 oñ paru home tinavonañ het God tin tairañ paru tohopanez hahan hez-nen poñihar tovai sohopanepuh, añarab modari meñizat pim abatao bat hel batovai sohopan.  
\v 11 Met abanari Godiz ñetiv hahopanezat paru hatevetehot het ñevel bel nakaotü, oñ parum gizañiz tin korav ravat het, Godiz ñetï mañohopanezao paru tinam hatevetet tovai sohopan.  
\v 12 Met paru añahol korav ahori ravat het Godiz ñetiv abanarin badede mañohopanezavoz ne kaev, oñ paru kilam toutat het abanariz hahopanezat hatevetehopanez ne ev hamoh.  
\v 13 Met batam God kapot tat aban Adam garos matut tat tokat pim añap Iva matut tah.  
\v 14 Tahan parup hehapuh garos horiv tah-porah Adamihö horiv kapot tat nat, oñ añap pi hamalepuhö moreg metahan kapot tat horiv tah. Povoz rekot paru añahol abanariz korav ahori ravat naketuz homet ne ev hamoh.  
\v 15 Met añahol orah rezah Godiz homeo badae batat het modari lop masak metat meñizat tin tovai sohopan, povoz ñarohol batohot hepanez porah God meñizapanen tin hepan.   
\c 3  
\s1 Iesuz añarab toguñiz koravoriz ñetiv  
\p
\v 1 Met ñetï rotapuv ev haomaz toh. Met aban nap pi epat hapan, “Ne Iesuz añarab togü nataz koravop ravat hemaz zait toh.” Pot hapanez pop pi gog tinao tohopanez ok hapan.  
\v 2 Met gog hamoh-epov tohopanez pop añarab modari piin etehopanen pi horï nao nat hepan. Tat pim añ bat hepanez hon popunañ parup tin hepan, ma aban pop amun home tinavonañ hepanepuh pim hepekezavoz tin korav ravat betezam nao natam hepanen, añarab patari pimatak emapanen pim zeimakeh bat em batapan, ma pi Godiz ñetiv modarin tin mañohopanez hodad povonañ hepan.  
\v 3 Met añaraboz korav ravat hepanez pop pi iv kezañ ahoam nat rumurat natotü, ma mogao tat ser nak pi lop masakarinañ het añaraboz tin korav ravat modarin ñetï tinavohar mañohopan, ma monï ahos bohopanez zait nat hepan.  
\v 4 Tat pim añapur ñaroholoz tin korav ravat hepanepuh pim ñaroholon kateo mañohopanezat ñarohol hatevetet tin baval hat tohopan.  
\v 5 Met aban nap pim añapur ñaroholoz tin korav narav tapanen paru hat man man tohopan, povoz aban pop pi tair tat Iesuz añaraboz tin korav ravat het meñizohopan? Evo, rekot pi Iesuz añarab poriz tin korav naravotü.  
\v 6 Met aban Iesuz magei hodad ravat pimop ravapanez nap pi rekot añarab modariz koravop naravotü, ganö pimauz abatao bat hel batat horï nao tapanen batam God Seten hañ horiv metahavoz zut pi hañ horiv metapan hezag, magei pop zuam modariz korav naravotü.  
\v 7 Met añarab Iesuz hodad nat het iñidoh hepanez porihö aban tairap korav ravat hepanez popuz epat hapan, “Aban tinap ok.” Pot hapanez pop rekot pi modariz korav ravat hepan. Met ni aban pot tin tovai nasotuz nap modariz korav ravat hepanez hat meñekë, povoz Seten pop moreg metapanen pi zuam ñodat horï nao tapanen añarab mod nari pimaz ñetï horï nañ rekot haovai sohopan.   
\s1 Aban koravori meñizohopanezariz ñetiv  
\p
\v 8 Met zu taput aban Iesuz añarab toguñiz aban koravori meñizohopanez pori amun añarab modari parun etehopanen paru tin hepanepuh lop houlorizaronañ naketü, oñ lop honerï ravat het iv kezao ahoam nat rumurat natotü, ma paru modarihö monir nonair nai ahotü manohopanez namañotü.  
\v 9 Met aban hamoh-pori paru Iesuhö ba ou batah-ñetï rotap pov bahorë hat het parum loporizaro baim ravat hepanez porizaronañ hepan.  
\v 10 Met garos pot tohopanez poriz ni gog goe nao zu metat eteken paru tin tapan, povoz rekot paru añaraboz korav ahori ravat het meñizohot gogot tohopan, pot hat meñekë.  
\v 11 Met pot ravat het tohopanez poriz añahol amun hodad tin nenavonañ tohot paru añarab modariz tamahavoz kosimaratï ñetï horï betez nañ nakaotü, ma ñetï moreg nañ nakaotü, oñ orah rezah parumauz hepanezavoz tinam korav het tin nenañihar haovai tovai sohopan.  
\v 12 Met aban koravori meñizohot gogot tohopanez pori paru nap nim nem añ honep honep bat het parum añar ñaroz tin korav ravat hepanepuh, parun mañohopanezat baval hat tohopan.  
\v 13 Met paru pori meñizohot gogot tin tohopan, povoz abat tinañinañari ravat hepanepuh Iesu Kristoz ñetï tinao hahopanez ñaihet natotü, oñ kez tat bar mañovai sohopan.   
\s1 Godiz baiñetinavoz kapot ev  
\p
\v 14-15 Met Timoti, rotap ne zuam nihaz emomaz homeamoh, oñ ne zuam niih naem tom hezavoz homet, ñetï epov nimaz ev menamoh. Povoz tep menoh-epee bat etekepuh epat hakë, “Met dari Godiz añarab ev menahan hez-epat tovai sohok.” Pot hat dari God pohao birirï het tin hezapuz añarab ravegiek betez nakez, oñ dari zeimakeh bah kezahav bareñamegin tin badao hat hezavoz zut dari het pim ñetï rotapuv bahorë hat haovai sameg, pot hakë.  
\v 16 Met Iesu darimaz homet ñomahaek God darimaz, “Nem añarab ok,” pot hamahavoz homet dari agol atat home midin tat, “Auma, tinao ok etamah,” pot hameg.  
\q1 Met pi abarahanañ aban rotapup erat ourah hehan Godiz Pul Tinapuhö pi meñizoohaek, pim map tinaharam tooh-pov ba ou batat darin añairahan eteg. Ma enzolihol amun pim tin toohavon eteh. Tahan pim ñetiv añaraboh map an pap manat sahan, ham añarab nari pimaz homeo badae batat heh. Met God pi maot abarah bat helahan abat ahovonañap ravat hez.   
\c 4  
\s1 Aban ñetï moregañ haohariz ñetiv  
\p
\v 1 Met Godiz Pul Tinapuhö ourah epat bar hahan hez, “Tokat añarab nari Iesuz homeo badae batat hepanez pov betet Setenir pimeriz ñetï moreg hahopanezañ hatevetet pim ñetï poñ baval hat tovai sohopan.” Pul Tinap pot bar hahan hez.  
\v 2 Met ñetï moreg hahopanez poñ aban lop houlorizaronañ het horï tamah-porihö, petev añarab modarin mañamahan hateveteamah. Met parum moreg hamahavoz tu ravat hodad tinao maot bapanez rekot bon.  
\v 3 Met aban pot tamah-pori epat moreg mañamah, “Met ari abanari añahol navotü, oñ main hepek.” Ma Godiz etañik tinari ravat hepanez hat gipiz natü paru nainotuz ah ñeo mañamahan, paru nari barotap batat parum hamahat tamah. Oñ God pimauhö dari nookaz homet gipiz ah ñeo hamah-potü matut tahan hez, povoz dari pim hahan hezavoz hatevetet homet hezaek, bat nookaz piin ñetï biñao mañat bat am nohok.  
\v 4 Met dari hodad, Godihö nonair nai mapotü tin matut tahan hez, povoz ganö dari natuz horitü ok, pot hat ah ñeo nakaotü, oñ gipiz mapotuz Godin, “Tin tat aneñ,” pot mañat mapotü bat am novai sohok.  
\v 5 Met God nonair naituz, “Tin ok matut toh,” pot hahavoz homet dari gipiz nookaz garos piin biñ mañameg, povoz nookan potuhö dari bahorï naetotü, oñ tin eñizohopan.   
\s1 Timoti Kristoz aban tinap hepan  
\p
\v 6 Met Kristoz ñetiv niin nañahaekanañ pimaz homeo badae batat het, pim ñetiv baval hat tovai sameñiek, pim ñetï povohö bakez navatohopanen, ni ñetï ev menoh-epov Iesuz homet hez-nim modarin mañookë, povoz ni Iesu Kristoz gog aban tinap pot ravat hekë.  
\v 7 Met aban nariz ñetï betez hamah-poñ Godihö parun mañamahan hamah-bonoñ ok, povoz ñetï poñikanañ ni kos rez manat hekepuh, pi nenapuz homehot kez tat hekez tinavonañ het pim nonoroh tin tovai sohoz.  
\v 8 Met ni hodad, darim ham heriñiz gog tameg-poñihö aviam eñizamah, oñ Godiz zaitivok tovai sohot darim loporizaroz tin korav hez-povohö dari ahoam eñizamahaek, rekot petev darim tin hezao ma tokat pohao darim tin hekaz pov anamah.  
\v 9 Met nem ñetï nañomaz toh-epov rotap dari añarab maporizaro hatevetet barotap batohot hekazao ev.  
\v 10 Met God pohao het hezap dari añarab mapori horï hezaek, maot pimeri ba avatapanez zait tat hezap okeg, dari pimaz homeo badae batat hezari rotap pimeri ba haavatahan hez. Tat pi maot erat avapanez nen povozahar ñai bizat het homevai sameg, povoz daritï honoñai nañ ou ravohopanen kaev naravotü, oñ kez tat het tin tovai sohok.   
\p
\v 11 Met ñetï menoh-epeñ ni tin añarabon bar mañat parum tin tovai sohopanezat mañairohoz.  
\v 12 Met paru eteamahan ni aban houavep hez, povoz paru nimaz aban betezap ok, pot rekot nakaotü. Oñ ni aban betez bonop okeg, ni tin Iesuz homeo badae batat het ñetï tin nenañihar parun mañat hekez tinavor zakepivonañ honeo ni het haeñ tookezat paruhoen etet taput tin tovai sohopan.  
\v 13 Met petev ne nihaz naem toh-eparah ni Godiz ñetiv añarabon rekö mañohot parum tin tovai sohopanezavoz badede mañovai sooken, tokat nihaz ne emom.  
\v 14 Met ni batam Godihö kezao nanapanen pim gogot tookez hat, aban korav ahori ba ou navatat nim gagaih marañ bizah-pov tovai betetun.  
\v 15 Oñ ni orah rezah hamoh-poñ tin baval hat tovai sooken, añarab modari etehopanen nim tookez poñ map tin ravohopan.  
\v 16 Met nim tookezavoz tinam korav ravat hez, ma añarabon mañookez poñiz tinam hometahoh mañookë. Tat orah rezah nim gog tookez pov kez tat het añarabon mañooken God ari eñizohopanen paru ninañ honeo ari pim nonoroh tin sohopek.   
\c 5  
\s1 Añarab masakao mañohopan  
\p
\v 1 Met Timoti, ni aban añavai Iesuz homet hepanez nap ganö nao tapanen, ñe kezao tovai piin mañotun, oñ hodad tinao pi bapanez hat bar masakavonañ nim papapun mañameñivoz zut piin mañ. Ma ni ñetï tinao nim bosipun lop masak tinarinañ bar mañameñivoz zut, aban roholon ñetï tinavohar mañohoz.  
\v 2 Ma añ añavaiholon nim nonopuz masak metameñivoz zut paru amun masak metohoz. Ma ñari añ tohaihol nim saup masak metameñivoz zut, home tinavonañ het paru amun masak metohoz.   
\s1 Añ hapuriholoz metohopan  
\p
\v 3 Met Iesuz añarab togutakanañ añ nap pim abup ñomapanen pi hapurip het ñaro bon hepan, povoz añarab pimaz tin metat korav ravat hepanez mañekë.  
\v 4 Oñ añ hapurï hepanez mod nap pim ñarohol ma ñaro izahol hepan, povoz porihö Godiz hahan hezat baval hat tovai sohot pi tin meñizohot korav ravat hepan. Met pim ñaro pori goe heharah pi parumaz tin korav ravat hehavoz zut, paruhoz amun pimaz korav ravat hepanez ev hamoh. Tapanen God etet biñ ravat hepan.  
\v 5 Oñ añ nari parum abuhol hañomahan parum main hez-pori orah rezah Godiz homet hakezaek pot homeamah, Met nem main hezaek God neñizohopan. Pot homet piin mañ mañamah. Met paru añ pori arihö meñizohopekez ev añamoh.  
\v 6 Oñ añ hapurï hepanez poriz mod nari ham heriñizatuz zait ahov tat am tovai samahaek paru ñomat horï ravapanez nonoroh samah-pori meñizohopekez ne ev naañ.  
\v 7 Met ev añ hapuriholoz tin korav ravat hepekez menoh-epov Iesuz togutak hez-añarab porin mañooken, paru tin hodad tat taput añ hapurï pori metohopanen, añarab Iesuz hodad nat hepanezari parum tohopanezavon etet, paru rekot parumaz ñetï horï nao nakaotü.  
\v 8 Met aban nap Iesuz homeo badae batat hepanepuh pim ab kap uitakariz tin korav ravat naketuz pop pi Godiz katë hahan hez-pov elat aban horip ravat hepanen, pim horivohö añarab Godiz hodad nat hepanez poriz horiv ritou metat ahö ravat hepan.   
\p
\v 9-10 Met añ hapurï nen epat hepanez pori meñizat monis manohopeken, Kristoz gogot tohopanez hat abatañ menei. Met añ nap pim abü honepunañ het parupim ñarohol goerah tin korav ravat hehan ahö ravah, ma pi tin povor kao tovai emohot añarab zei patasikanañari emoohan, meñizat gipiz manohot hehan añarab modari piin etet pimaz, “Añ tinap ok,” pot haoh. Ma pi Godiz homeo badae batat heh-pori masak metooh, ma mod naritï honoñai nañ ou ravoohan meñizooh. Met gog tin poñ tovai emoohan abup ñomahan pim main het pim krismasañ 60 bon tahan añ añavai ravat hez-nen poriz abatañ menepeken, Kristoz añarab togutak aban koravori meñizat gogot tohopan.   
\p
\v 11-12 Met paru añ houavehol parum abuhol ñomahan hapurihol hezan parum krismasañ 60 narav hez-pori Kristoz gogot tohopanez homet zuam tovai parum abatañ menotunei. Met paru pori honep honep aviam het maot abup bapanez zait tapanepuh, Kristoz homet pim gogot tohopanez hapanezaek, kaev ravat abü modap bapanen añarab modari piin etet epat hapan hez, “Met garos pi abü modap navotü, oñ Kristo nenapuz homet pim gogot tohopanez hakahaek pi maot elat okat tah.” Pot añ pov tapanez popuz hapan.  
\v 13 Met añ hapurï houavë hamoh-pori Kristoz gogot tin natotü, oñ betezam zei pomaker kamakeh helakao saem tohot het añarab modariz ñetï pekü haovai añarab modariz ñetï nakaotuz poñ paruhoam reet haovai pim gogot tin nat tapan hezag, poriz abatañ zuam tovai menotunei.  
\v 14 Met ganö horï pot paru tohopan hezavoz homet añ houavë pori parum abü modari bapan hamoh. Tat ñarohol batapanepuh parum ñaroholoz tin korav ravat het gogot tin tohopan. Tapanen añarab Iesuz hodad nat hez-modari parun etet epat nakaotü, “Kristoz gogot tohopanez hahaek elat horï tah.” Pot parumaz ñetï horiv rekot nakaotü.  
\v 15 Met rotap añ hapurï nari Iesuz homeo badae batat heh-pov betet petev Seteniz nonoroh samahavoz Timoti ni hodad, povoz añ houavë hamoh-poriz abatañ tovai ari menotunei.  
\v 16 Met añ nap Iesuz homeo badae batat hepanen pim kapotak nap hapurip hepan, povoz pi popuz tin korav ravat hepan. Tapanen Iesuz togutak añarab modari paru añ popuz korav naketü, oñ añ hapurï main hepanez poriz rekot korav ravat hepan.   
\s1 Aban korav ravat hepanezariz ñetiv  
\p
\v 17 Met ni hodad, Iesuz togutak gog aban añarab modariz korav ravat hepanez pori añarab modarihö paru meñizat gipizor modatü manohopanen tin ravohopan. Oñ aban modariz korav het gog tin ahov tohot orah rezah Godiz ñetï tinao modarin rekö hat badede mañohopanez poriz añarab modari biñ ravat parum hañ tinatü manohopan.  
\v 18 Met Baiñetinavoz Tepatak epat menahan hez, Bol kauhol arim gogot tat uit uloñ mez tavohopanen main ravohopanez porah, paru uit ul nañ napan hez. Pot homet parum gizañik birepenañ demotunei, oñ bol pori gog pot tohot parum hañiv rekot am nohopan. Met mod epov amun menahan hez, Met nim gogot tohopanez pori paru hañ tinao manooken bohop. Met ñetï menahan hez-epovokaroz añarab homet parum aban koravori hañ tinao manohopanez hodadeo bohopan.   
\p
\v 19 Met aban nap Godiz añaraboz aban korav napuz, “Pi horï pot tahap ok,” pot hapan, povoz ni popuz hapanezao hatevetetun. Oñ aban nañariv ma nañariv nap aban korav popuz pot hapan, povoz rekot parum hapanezao hatevetekë.  
\v 20 Met ni hateveteken rotap aban koravop horï nao tah, pot hapanezavoz rotapuv ou ravapanen, añarab modariz ñaravatak korav pop bat em meñeken hepanen, ñetï kezao piin mañeken, hodad tinao pi bat maot tokat natotü. Met pot metat mañeken añarab het hatevetet hepanez pori ñaihet tat paruhoen horï pot nañ natotü.   
\s1 Timoti tovai sohopanez ñetiv  
\p
\v 21 Met Timoti, Godir Iesu Kristo ma parupim enzoliholoz etañik epat niin nañom. Met nim gogot tovai ev menamoh-ñetï epeñiz eñatak tin tovai sookë. Tat Iesuz añaraboz ni an tat nariz zait tat masak metat met mod nariz kaev naravotü, oñ ni maporiz tin masak metohoz.  
\v 22 Met aban nari darim Amipuz gogot tohopanez hat gagañik marañ bizat meñeameg-pov ni zuam nap metotun, oñ garos aban popuz hepanezavon tin etetahoh, “Rekot pi gogot tin tohopanezap ev,” pot hat marañ pim gagavok bizat gogovok meñ. Met ni modari horï tohopanen etet parunañ honeo ravat parum tohopanezat totun, oñ nim hekezavoz tin korav ravat hekez ev nañamoh.   
\p
\v 23 Met orah rezah nim zatak kakam tameñivoz homet epat ne niin nañom, Met ni iv nenavohar notun, oñ bain ivov aviam ni nooken kakam pov bon tohopan, pot ne homeamoh.   
\p
\v 24 Met añarab nari ourah horï tovai samahan dari eteameg, povoz rekot poriz ñetiv hat ba oñ batameg, oñ mod nari kilam horï tamahan dari et narë hez-horï poñ tokat God pimauhö ba ou batapanepuh hañ horiv metapan.  
\v 25 Met povoz zut dari nariz tin tamahañin eteameg, oñ mod nari tin tairañ tamahan dari et narë hez-poñ tokat God ba ourah batapan.   
\c 6  
\s1 Modariz gogot tamahariz ñetiv  
\p
\v 1 Met paru aban ahori zum metahan parum irih het itir as metamahariz homet epat haom. Met parum aban ahö poriz irih paru tin het gogot tohopan, povoz ahö pori Godiz abatao ma pim ñetï hameg-pov paru batiu tiu navatotü.  
\v 2 Met gog aban napuz aban ahop Iesuz homeo badae batat hepanen, pim gog abanap epat nakaotü, “Met deip honeo Iesuz homet nanei bosir ravat hezaek, ne pim irih het gogot tohomaz ne kaev ravoh.” Pot pi nakaotü, oñ epat pi homepan, Met nem aban ahop pi Iesuz homeo badae batat hez, povoz ne tin pi meñizat gogot tohoman deip honeo Godiz masakavok hek. Met Timoti, ev menoh-epov ni parun mañeken tin hatevetet taput tovai sohopan.   
\s1 Aban moregariz ñetiv ev  
\p
\v 3 Met rotap darim Amip Iesu Kristoz hahan hez-poñ, ma Godiz non tinaoroh sohokaz ñetï añarabon mañameg-map poñ ñetï rotapuñ ok, oñ met aban nap ñetï poñ añarabon namañ het ñetï pat mod nañ mañohopanez pop,  
\v 4 pi ñetï rotapuvoz kut tat pimauz zaitivok pim abatao bat hel batat hahopanezap ok. Met pot hahopanez popuz dari epat hodad hez, Met pi home horivonañ het aban modariz kaev ravamah, ma parumaz ñetï pekuñ hamah, ma aban modarinañ ñetï nañiz kapotaz paru nae nap mañovai sohot piuhö mod pori ritou metapan hat hamahan paru ñetï hañiv hamahan pi zuam mogao tat ñetï horiñ parun mañamahan paru nae nap ser hat kaev ravamah.  
\v 5 Met pot orah rezah home ganov homet het haovai samah-pop pim loporih Godiz ñetï rotapuv batam hodad hehaek, maot bon tahan moreg epat homeamah, Met ne Godiz gogot tovai samohoek monisir nonair nai modatü ahoam nem bohom. Pot ganö homeamah.   
\p
\v 6 Met rotap aban nap Godiz homevai sohot pim nonair nai aviam oraepanezap, Ne tin hemaz nemotü nen ev, pot homepanepuh mod mapotuz orah rezah zait nat hepanen, God meñizat het hodad tinañ manohopanen pi biñ ravat lop tinarinañ hepan.  
\v 7 Met darim nonohol avatamah-porah dari pei nai bat emamegi? Ma tokat amun dari ñomat ham epar betekazarah nai rekot basaka? Evo, rekot dari nai bat nasotü. Povoz dari ñomat sakazarah monisir nonair nai ev bat hez-epotuhö tair tat eñizapan? Evo, rekot potuhö naeñizotü.  
\v 8 Povoz dari ev hamarah birirï hez-eparah darim gipizor dimir giv tairatü bat hekaz potuz, “Deim nen bat hez-epotunañ tin hekazatü ev,” pot haok.  
\v 9 Oñ añarab nari zeirurum ahoam bohopanez homehopanez pori kut tat het nonair nai batogü manohopanez hahö-epotuhö paru moreg metohopanen, non horioroh sohot horï povor kao tovai sohopanepuh bol nap hamauruvok er horat horï ravamahavoz zut map horï ravat hepan.  
\v 10 Met paru monï ahos bohopanez zait tat biñ ravamah-povohö non horï mapoñiz kapot ravat hezaek, añarab narizaro potihar beri hamahan samahapuh, Godiz homet heh-nonor betet kakam povor kao parum loporizaroh hatevetehopanezat tamah.   
\s1 Timoti tin hepanezao bahorë hat hepan  
\p
\v 11 Met Timoti ni Godiz gog abanap ok, ni ñetï revah menoh-epeñ kos rez manat hodad tin nenavonañ tovai sohot Godiz homet het tin tohot añarab nim modariz zakepivonañ loporï manohot ñetï sokov mañohoz, ma honoñai povor kao niitï ou ravohopanen ni am rez kek tat tin tovai sooke.  
\v 12 Met batam añarab modari hatevetet hehan ni Godiz ñetiñiz, “Ñetï rotapuñ ev,” pot hañin nim pohao tin het hekez pov Godihö ni hananah. Povoz met abanari porü hat sat nae nap ritou metapanen tin nai manapanen bapanez hat porü hat samahavoz zut ni Kristoz homehot het kez tat tin pohao het hekez nanah-pov bahorë hat heken rotapuv ou ravohopan. Met pot tovai sookez hat ni batam God ba ou navatahan ni pim ñetiñiz, “Ñetï rotapuñ ev,” pot hañ.  
\v 13 Met God nonair nai mapotur mapori tin hepanez hat matut tah-popuz etañik ma Iesu Kristo ñevok bizahan gavman aban ahop Pontias Pailotin ourah ñetï tinao mañah-popuz etañik niin epat nañom,  
\v 14 Ni darim Amip Iesu Kristoz tovai sookaz hahan hezao baval hat kaev naravotü, oñ rez kek tat tin tovai sooken darim Amï pop maot erapan. Met pot tin tovai sooken modari niin etet, “Met pi tin tamahap ok,” pot nimaz hahopan.  
\v 15 Met pi maot erapanez hamoh-poek God pimauhö aliz posiz hodad hezaek tokat porah hapanen erapan. Met God pi nenap ahop het ahö mod mapori piuhö ritou metat hez. Povoz tokat pinañ honeo tin biñavonañ hekazavoz kapotaz maup pi ravat hezap ok.  
\v 16 Met pi rekot nañomotuz pohao het hezap ok, oñ pim hez-poek aliz ahov al tezat hezaek, dari rekot sat naketuzat hez. Met dari ham añarab mapori rekot piin et nareotuz hez-popuz abat ahovor kez ahov pohazao het hepan. Rotap ev hamoh.   
\s1 Aban nonair nai ahotunañariz ñetiv  
\p
\v 17 Met ni ham añarab nonair nai zuam horï ravapanez potü ahoam batogü manamah-porin epat mañ, “Ari nonair nai okotuhö eñizohopanen tin hepekez homet arim heriñ bat hel batameg-pov betet God biñavonañ hekaz eñizamah-popuzahar homehozei.”  
\v 18 Met paru tin tovai sohot modari naiz tekï tat hepanez poi meñizat manohopanez ñetï poñihar parun mañeken tohop.  
\v 19 Met pot paru tin tovai sohopanepuh tokat abarah parum tin hepanez poñ batogü manovai sohopanezaek, parum tin pohazao het hepanez rotap pov bar batapan.   
\s1 Timotin ñetï meteo mañahat ev  
\p
\v 20 Met Timoti, ni Iesu Kristoz gogot tookez God nañahan hez-povoz ni tin korav hez. Tat añarab mod nari, “Dei hodad tinavonañ hezari ev,” pot hat ñetï betez Godiz hahan hez-bonoñ niin nañamahaek, poñihö naneñizotuzañ okeg, ni kos rez manat hekez ev nañamoh.  
\v 21 Met añarab hamoh-pori parumauz hodadevok ñetï betezañ haovai sohot Iesu Kristoz tin homet hekaz nonor betevai samah. Met ganö ni taput tekë hezavoz ne homet ev niin nañoh.  
\p Met Godiz masakao ninañ hep.  
\q2 (Poliz ñetiv menahat nen ev.)