\id 1TH - Kunimaipa NT [kup] -Papua New Guinea 2002 (web version -2014) \h 1 Tesalonaika \toc1 1 TESALONAIKA \toc2 1 Tesalonaika \toc3 1 Tes \mt1 1 TESALONAIKA \imt1 Ñetï garosikao \ip 1 Tesalonaika ñetï epovoz ñetï kapot ev. Pol garos Pilipai zeitak hehaekanañ sat Masedonia zeisik Tesalonaika zei ahot demahan hehaek het poek Iesuz ñetiv mañoohan, paru Zudaholor añarab pat poek hehari ñetï povon hatevetet ahovokaro Iesuz homeo badae batat heh. Met Poliz poek het tah-ñetiv Aposor bodorï 17 pavar 1 sat 9 rekö hameg. \ip Met tokat Pol Korin zeitak heharah Timoti emat Polin epat mañah, “Met Tesalonaika zeitak Zuda aban nari Iesuz homet hezari horï metamah, oñ paru am pim nonoroh tin samah.” Pot mañahan Pol hatevetet paru Sailasir Timoti ñetï epov, Tesalonaika añarab bakez batapan hat menah, ma Iesu rotap maot hamarah erapanez ñetiv amun menat meeh. Met Iesu abarah maot helat hasahan krismasañ 21-iz zut bon tahan Pol ñetï epov menat meeh. \c 1 \ms1 Pol Tesalonaika añaraboz ñetï garos epov menah \p \v 1 Met ne Pol dei Sailasir Timoti ev honeo het ari Tesalonaika zeitak het God darim Papap, ma darim Amip Iesu Kristoz añarab togut ravat het tovai samegiriz homet ñetï epov menakaz ev teg. \p Met pi ari masakao anohopanen lop tinarizaronañ hepekez dei zait teg. \s1 Tesalonaika poriz tin toohat ev \p \v 2 Met eñarohol, orah rezah dei arimaz homet Godin arim tamegivoz biñ mañohot hez. \v 3 Met dei hodad, ari Iesu Kristoz homeo badae batat het, arim loporizaro map pihar manat hez, povoz pim gogot kez tat tovai sameg. Tat darim Amip pi maot erapanez hahaekaz ari unun naman, oñ homeme het etet hezaek modari honoñai etamahan, ari am boi tat tin tovai sameg. Met arim tin pot tamegivoz dei homet darim Papap Godin biñ mañameg. \v 4 Met ari Iesuz homet het nem bosir sau ravat hezari, God arimaz zait tat pimeri ravepekez hat ba ou avatah, \v 5 povoz batam dei arinañ hegirah betez Iesuz ñetiv arin añoogin hateveteog bon, oñ dei kez tat pim ñetiv añoogin pim Pul Tinap ari eñizat hehan ari tinam hatevetet, “Ñetï rotapuv ev darin añamah,” pot haog. Met deim arinañ het eñizookaz hat tovai emoogit ari hodad hakez. \v 6 Tat deim toogit ari etet taput tovai darim Amipuz eñatak emoogin, modari arin etet honoñai povor kao etoohan, ari povoz homet kaev ravat pim ñetiv navet, oñ Godiz Pul Tinapuhö arinañ het eñizoohan, am biñavonañ het ari tovai emoog. \p \v 7 Met pot ari tin tovai emoogin Masedoniar Akaia zei posikaroh Iesuz homeo badae batat hez-modari arim toogivon hatevetet epat haoh, “Ae, paru tin tamahag, dari parum tamah-taput tovai sohok,” pot haoh. \v 8 Met ari darim Amipuz ñetiv haovai emoogin Masedoniar Akaia zei nenasikaroh ou ravahan paru nen pori hateveteh bon, oñ zei maposikaroh añarab mapori arim Godiz homeo badae batat hez-ñetiv paru amun hateveteamah. Met deihö arim pot teg-ñetiv parun namañ, \v 9 oñ dei arimatak emat hegirah tin etoog-ñetï pov haovai samahan, parumauhö hatevetet pot arimaz hamah, “Met Tesalonaika añarab pori parum god moregari bitat, ‘Deim eñizohopanezari ev,’ pot hat bioh-pori kos rez manat betehan sahan, God rotap pohao tin het hez-nen popuz gogot tamah. \v 10 Tat paru God pimauhö pim rop ñomahaekanañ maot bavirirï batahan bal hat abarah helat hezaekanañ, maot erapanez hahan hezavoz homeme het etet hez.” Pot paru arimaz hamah. Met Iesu pop tokat God darim horiñiz hañiv etapanez hahan hezaek, bazei manat tin sookaz añairovai samahap ok. \c 2 \s1 Pol Tesalonaika zeitak het tooh \p \v 1 Nem bosir sau ravat hezari, met ari hodad, batam dei arih emat ñetï añoog-pov betezao narav, oñ ari hatevetegin arim loporizaror uloñik ñetï povoz tin muz ravah. \v 2 Met dei mamog Pilipai zeitak sat toogin poek nari deimaz mogao tat ser añahapuh ourat kakam zeimakeh emerizah. Met pot etahan hegiek, maot baeverevahan dei zei pot betet Tesalonaika arimatak ok emegin, poek amun narihö deimaz kaev ravahan Godihö bakez avatahan dei ñaihet nat, oñ am rez kek tat pim ñetiv arin añovai emoog. \v 3 Met dei home horï navonañ het horiv nat, ma ñetï moreg nañ nak, \v 4 oñ God pimauhö dein etet, Eperi nem ñetiv añarabon tin mañohopanezari ev, pot homet mañovai sookaz añahaek mañovai sameg. Met pot añarabon mañameg-pov deimaz biñ ravapanez homet mañovai sameg bon, oñ pi deim loporizaron haetet hez-popuhö deimaz biñ ravapanez zait tat mañovai sameg. \v 5-6 Met ari hodad, arinañ honeo dei heg-porah ari deimaz zait tepekez ñetï nao añoog bon, ma arim nonair naitü kilam bakaz homet moreg eteg bon, ma ari deim abatañ bat hel avatohopekez, ma añarab modari pot etohopanez homet, pim ñetiv añoog bon. Met rotap ev añamohovoz God hodad hakez. \v 7 Met dei Kristoz aposor abanari pi emeehan arihaz emegiek, dei naiz tekï tat eñizat anepekez arin rekot añeg narab, oñ dei pot naañ het ñaro goeriz nonohol tin korav het masak metamahavoz zut, dei arimaz tin korav het ñetï masakao arin añoog. \v 8 Met deim loporizaroh arimaz zaitiv ahoam tat heg, povoz dei baiñetinao añovai emoogin mod narihö arinañ het añoog-povoz kaev ravat men oñomapanez hahan dei ñaihet nat, oñ am añovai emoog. \p \v 9 Met deim bosir sau, batam dei arinañ honeo het toogin eteogit ari hodad hez, ma zuam unun manegi? Met ari ganö deimaz hat gipizoz tovai emohopekepuh honoñai tepek hezavoz dei homet arin naañ, oñ orah rezah deimauhö gipizor nonair nai zum tookaz gogot kezao ahoam tovai, pim ñetiv honeo arin añovai emoog. \v 10 Tat ari Iesuz homeo badae batat hezarinañ honeo heg-porah dei horï nao nat, oñ home tinavonañ het tovai emoogin ari et hareog, ma God amun et hareoh. \v 11 Met papaholohö parum roholon mañairamahavoz zut dei pot tovai arin añairoog. \v 12 Toogin God arin etet biñ ravapanez hat, orah rezah ñetï tinao añovai pim nonoroh tinam sohopekez añat bakez avatohot, dei arim papaholoz zut ravat arinañ honeo heg. Met God ari pim zei tinasik avat sat eñepanen, pinañ honeo het hepekez zait tat hahan hez-pop arim tohopekezavoz biñ ravohopanez hat añohot bakez avatoog. \s1 Paru honoñaiñ metooh-ñetiv \p \v 13 Met dei baiñetinao añovai emoogin ari hatevetet pot homeog, Met aban betez napuz ñetiv bon, oñ Godiz ñetï kapotanañao ev hamahan dari hateveteameg. Pot homet hezan arim loporizaroh ñetï rotap epov ahö ravat ok eñizamah, povoz dei orah rezah arimaz homet Godin biñ mañameg. \v 14 Met nem bosir sau, Zudia zeisik Iesu Kristoz homevai sohot Godiz añarab ravat hezariz modarihö bahorï metoohavoz zut, ari amun pimaz homet tovai emoogin arim modarihö bahorï etovai emooh. \v 15 Met Zuda porihö batam propet abanari men ñomovai emoohapuh, darim Amip Iesu Kristo amun ur ñomah. Met dei amun parunañ hegin kakamao etat oruahan, zei pos betet zei modasikaroh sat em tameg. Met paru pori pot tamahaek, añarab maporizaro Godiz nonoroh tin sohopanez-poorö memerizamahan God parumaz zait nat hez. \v 16 Met dei Zuda bon añarab pat maporin Iesuz ñetiv mañookan hatevetet loporizaro borourohopanen pi maot pimeri bavatapan hezavoz, paru Zuda porihö kaev ravat deim nonor emerizapanez hat horï pov etat oruahaek parum horiv iverï ahö ñai rezamahavoz zut parutï horï pov an pap manat hez, povoz God parumaz mogao ahoam tat hez. \s1 Pi Tesalonaika porin etepanez zait tah \p \v 17 Mai nem bosir sau, met paru pori oruahan dei ari evetet segipuh deim main ev het arimaz ahoam zakep tat homeme het maot emat arin etekaz hat ahoam homevai soogin nonor bon tah. \v 18 Povoz dei epat homeg, Met tair tat maot sat parun etek. Pot homegipuh ne Pol maot emat arin etemaz homet honerah homeohö bon, oñ orah rezah homeme toohon, Setenihö dei emakaz nonor bavon batahan pap tat eveam hez. \v 19 Met eñarohol, arimaz deim homet biñ ravamegit ev. Met darim Amip Iesu Kristo maot erapanen dari pim havasik rouvat hekaz porah, dei mod hepanez nariz biñ ravat piin bar mañak bon. Oñ ari deinañ honeo hepeken arin etet arimaz biñ pimau ravat piin epat mañak, “Met dei gogot toogin eperi nimaz homeo badae batoohari ev.” Pot arimaz biñavonañ het piin mañak. \v 20 Pot arimaz dei homeameg-povohö bakez avatamahan petev biñ ravovai sameg. \c 3 \s1 Pol Timoti meehan sah \p \v 1 Met deim main ev het arimaz homeme hegipuh arim het toog-ñetï nao dei hat navet het pot haog, “Met tair tat parum tamah-ñetiv dari hatevetek?” Pot hagipuh dei Sailas ev Atenis zeitak hekan Timoti ak emat arin etepanez hag. \v 2-3 Met Timoti pop pi deinañ honeo Godiz gog abanap ravat het, Iesu Kristoz ñetï tinao mañovai samegiek, deipim bos pimaupuz zut pi ravat hez. Met arim modari arimaz kaev ravat honoñai etamahavoz dei hodad het, ganö ari ñaihet tat kos rez manat betepek hezavoz Timoti emat ari eñizat Kristoz ñetiv añapanen, hatevetet loporizaroh bakez batepekez hat meegin, ak emat arin etet maot ev emah. Met ari hodad, dari pim nonoroh sookan modari kaev ravat horï etohopan, pot God bar hakahan hez. \v 4 Met batam dei arinañ honeo heg-porah arin epat haañoog, “Met añarab modari darimaz kaev ravat horï etohopan.” Pot añoog-taput ok etooh. \v 5 Met horï pot ari etoohavoz homet ne arimaz ahoam homeme hehopuh, arim toogivoz unun het pot homehot hehö, Met paru am Iesuz homeo badae batat hez, ma Seten moreg metahan paru ñodahan, parunañ honeo het gogot toog-pov betezao ravah, ma tair? Ne pot homehopuh hatevetemaz ahoam zait tat Timoti meehon aritï ak emat arin et haerezah. \s1 Timoti Polin mañahan biñ ravah \p \v 6 Met Timoti ak emat arinañ honeo hehaekanañ, petev maot ev emat arim tameg-ñetï biñao epat dein añah, “Met paru am Iesuz homeo badae batat het nae nap meñizat loporï manamah. Tat arimaz epat hamah, ‘Met Polir modari ev emat Kristoz ñetiv añoohavoz dei biñ ravat hez.’ Pot hat ari parun etepekez zait tat hamegivoz zut paru amun arin etepanez zait tat het hamah.” Pot Timoti emat dein añahan, \v 7 ari Kristoz homeo badae batamegivoz homet, dei ev honoñai povor kao etohot hezaek, arim tamegivoz hatevetegipuh biñ raveg-povohö deim loporizaro bakez avatahan, \v 8 epat homeg, Met paru darim Amipunañ tin honeo hez. Pot hahan hateveteg, povoz dari ev kakamao etamahaek rekot lop tinarizaronañ hek. \v 9 Met dei arim tin tameg-ñetiv hatevetet biñ pimau ravat, Godin arimaz homet ñetï biñao piin mañameg. \v 10 Pot mañat orah rezah ari Kristoz homeo badae batat hezaek, tairañ hodad nat hez-poñ arin añookan tin hodad tepekez zait teg, povoz God pimauhö deim nonor ba ou batapanen, maot ak emat arin etet ñetiv añookaz hat piin mañ mañameg. \s1 Pol parumaz mañeo hahat ev \p \v 11 Met God darim Papap ma Iesu darim Amip dei eñizat nonor ba ou batapan, povoz dei emat arinañ hekaz zait teg. \v 12 Ma dei arimaz ahoam zait tat loporï anat hezavoz zut darim Amip ari eñizohopanen nae nap arimau loporizaro manovai añarab modari amun loporï manameg-pov an pap manovai sohopanez dei zait teg. \v 13 Met Iesu pot tat eñizohot arim loporizaroh bakez avatohopanepuh tokat pi maot pimerinañ honeo emapanez porah, ari God darim Papapuz nakoe tin rouvat hepeken, pi arin etepanen horï nao aritï nakez tapanen, ari tinari ravat hepekez dei zait teg. \c 4 \s1 Paru tin tohopanen God biñ ravapan \p \v 1-2 Met deim bosir sau ravat hezari, ñetï modao ev añakaz teg, Darim Amip Iesuhö añoohan dei pim gogovok het arinañ honeo tovai emoog-porah, ari tair tovai sohopeken God etet arimaz biñ ravohopanez ñetiv arin añoogin, hatevetet hodad haraveg. Met arin añoog-taput tovai sameg, pot hahan dei hateveteg, povoz darim Amip Iesuz abatavonañ arin añairat añoog-pot ahoam am tin tovai sohopekez ev arin añameg. \p \v 3 Met God ari epat tohopekez zait tat hez, Ari arim loporizaro pihar manat biz bogï tao ma horï povor kao betet ari home tin nenavonañ het tovai sohopek. \v 4-5 Tat ari paru Godiz eñatak nas het parum ham heriñiz zait horivonañ tovai samahariz zut tovai totunei, oñ arim heriñir loporizaroz tin korav ravat het home tinavonañ tovai sohozei. \v 6 Met ni aban nap modapuz añap bekë, povoz aban pop ni horï ahov ok metekë. Met batam dei ñetï katë epov arin haañeg, “Met paru tairari hameg-tin epov betet horï nenao tohopanez pori God hañ horiv metapan.” Pot batam haañoog, povoz horï poñ ari tovai totunei. \v 7 Met God dari am horiv tovai sookaz homet ba ou avatah bon, oñ home tinavonañ hekaz hat ba ou avatahan hez. \v 8 Met arin añameg-ñetï epeñ tairap hatevetet kos rez manekez pop ni dei aban añameg-eperi kos rez anekë bon, oñ God pim Pul Tinap ari anahan hez-pop ok kos rez manat hekë. \p \v 9-10 Met God pimauhö ari nae nap loporizaro manohopekez kapot añairoohan ari Iesuz homeo badae batat arim naner bos ravat hezariz zait tat loporizaro manameg, ma Masedonia arim zei akasik Iesuz homet hez-mod poriz amun loporï manameg. Met pot tameg-pov pimauhö añairahaek ari tameg, povoz homet dei ahoam arin maot naañotü, oñ nen epov añak, “Arim nae nap loporï manameg-non pooroh kez tat tinam tovai sohopeken, an pap manovai sohop.” \v 11 Met batam dei arinañ hegipuh añoogit maot ev añakaz teg, met ari tovai modariz tamah-povon etet ñetï haovai sohotunei, oñ arimauz hepekezavoz tin korav ravat het gogot tohozei. Pot batam dei arinañ het haañoogin ari hat haveteog. \v 12 Met ari pot tohot hepeken añarab mod narihö arim gipizor modatü naanotü, oñ arimauhö gogot tin tat gipizor modatü bovai sohopeken añarab Godiz hom namee hepanezari arin etet, “Rotap tinari ok,” pot arimaz hahopan. \s1 Darim Amip maot erapan \p \v 13 Met nem bosir sau, paru Godiz hodad natari paru ñomat sat Kristonañ honeo hepanez hom namee het parumeri ñomamahan ahoam iñir zakep tamah. Met ganö ari kut tat taput tepek hezavoz paru ñomamahariz tapanezat bar añoman ari hodad tepek. \v 14 Met darim barotap batat hezat ev, Iesu ñomahan maot bavirirï batahan bal hah, povoz tokat maot erapanez porah, Godihö hapanen pimaz homet het ñomah-pori maot bal hapan. \v 15 Met darim Amipuz hahan hezat epat arin añoman tinam hatevetet hodad ravei. Met pi abarahanañ erapanen, paru tairari hamarah pimaz homet birirï hepanezari garos piitï nahelotü, oñ ñomat sat hez-pori garos bal hapanenahoh dari mapori honeo ravat piitï helak. \v 16 Met pi maot erapanez hamoh-porah enzoliholoz ahop Godiz tibï ahov menohopanen ñe ahov hahopanen, darim Amip pimauhö erat ñe nao ñarah hapan. Tapanen pimaz homet het ñomat sat hez-pori garos bal hat maot birirï ravat helat hepanen, \v 17 dari hamarah nañom birirï hekaz porihoen helat, dari mapori honeo ravat Iesu univok erat hepanezaek bavizak. Takapuh dari mapori darim Amipunañ honeo ravat pohao het hek. \v 18 Pot tak, povoz nap ñomapanen pimeri iñir zakep ahoam tapan hezavoz ñetï añoh-epov badede mañat meñizei. \c 5 \s1 Darim Amipuz ñai bizat etevai sook \p \v 1 Met deim bosir sau ravat hezari, aliz tairasik pi maot emapan, pot dari hodad nat, povoz ñetï pov ne namenotü. \v 2 Oñ ari hahodad, añarab et narë hezan aban givogip kilam kuturutak parumotü bapanez emamahavoz zut añarab hodad nat hepanen, darim Amip erapanez aliz pos al teepan. \v 3 Met pim emapanez povoz añarab hom namee kut hepanez pori epat hahopan, “Daritï honoñai nao bon, oñ tin ev hez.” Pot hahot hepanen parutï horï ahov berevapan. Met añahol ñarohol batapanez zuam kakamao tamahan hateveteamahavoz zut kakam patao parutï berevapanen, rekot zei manat naek barezat nasotü, oñ am het kakamao hatevetehopan. \p \v 4 Oñ deim bosir sau, ari Iesuzari kuturutak het horï tamahariz zut nakez, ma aban givogip kilam emamahan, añarab unun hezan emat parumotü bamahavoz zut, ari unun hepeken aliz pos al teepan bon, \v 5 oñ ari alizavok tin tovai sohot Iesu maot erapanez et hareet hezari ok. Met rotap paru kuturutak het horï tovai samahariz zut ari nakez, \v 6 povoz dari paru pori au unun orat hezavoz zut naketü, oñ pi erapanez hodad tinavonañ het ñai bizat eteok. \v 7 Met kuturutak añarab hezari au unun oramah, ma iv kezao nat rumuramah, \v 8 oñ dari alizavok hakezaek parum tamahat natotü, oñ darimauz tin korav ravat het etet hek. Met ñai abanari modarihö eler kep ez menapanen parum heriñik rouvapan hezavoz homet tepures bat hezavoz zut dari Kristoz homeo badae batat nae nap loporizaro manat masak metohot hekaz pov bat hek. Tat God tokat dari zei tinasik eñepanez homeameg-pov amun bahorë hat hek. \v 9 Met God darimaz mogao etat hañiv etohopanez ba ou avatah bon, oñ darim Amip Iesu Kristoz tin etahavoz homet pohao tin het hekaz hat ba ou avatah. \v 10 Met Iesu darimaz homet ñomat sat hezaek, dari pimaz homet het ñomat hekaz pori, ma am ev hamarah birirï hekaz pori, pi maot erapanez porah pinañ honeo pohao sat tin het hek. \v 11 Met pot pi tat eñizah, povoz ari nae nap meñizat kez tat rouvat hepekez hat epat hameg, “Dari home tinavonañ het tovai sohok.” Pot hat kateo nae nap mañamegitaharam am tovai nae nap meñizat mañohozei. \s1 Ñetï katë meteñ ev \p \v 12-13 Deim bosir sau, katë mod epov arin añakan hatevetei. Met darim Amip arim aban korav ahori het eñizat tin sohopekez ñetiv añohopanez hat ba ou batat meñehan hezaek, paru gog tinao tat ari eñizamah, povoz parumaz zait tat añohopanezat tovai sohot, parum irih tin het tohozei. Tat lop honerinañ het tin honeo hezei. \p \v 14 Deim bosir sau katë modañ ev, met paru gogovoz kaev ravat hepanez porin kateo tin mañohopeken hodadeo bat gogov tin tohop. Ma ñaihet tat hepanez porin ñetiv mañohopeken paru hatevetet tin kez tat rouvat sohop. Ma Kristoz homeo aviam badae batohopanez pori meñizohozei. Pot ari tohot añarab modariz zuam mogao totunei, oñ parunañ honeo tin hezei. \v 15 Met napuhö horï nao pim modap metapanen, kaev ravat mod popuhoz hañ horiv metapanez hom nametü, oñ orah rezah arimau nae nap tin metohot, añarab mod mapori amun tin metohozei. \p \v 16 Met ari orah rezah biñavonañ het \v 17 Godin inin inin mañ mañohozei. \v 18 Pot tohot nonair nai tinavor horiv aritï berevohopanez potuz Godin, “Ni tin ok deimaz korav aravat hez,” pot mañohot hezei. Met ari Iesu Kristozari ok, povoz biñavonañ het pot piin mañohopekez God zait tat hez. \p \v 19 Met Godiz Pul Tinap eñizohopanez arim loporizaroh emat hezaek, tovai kaev ravat pi eñizohopanez nonor merizotunei. \v 20 Met Pul Tinapuhö aban nap hodadeo manapanen arin ñetï nao bar añapan, povoz hatevetet, “Moreg ok hamah,” pot hat kos rez manotunei, \v 21 Oñ ñetï hatevetehopekez poñiz homet an tepeken tairañ tin ravohopanez poñ bahorë hat hezei. \v 22 Tat ham eparah horï tamah-mapoñ kos rez manohozei. \p \v 23 Deim bosir sau ñetï meteo ev, met God dari lop tinarizaronañ hekaz kapotaz maup ravat hez-pop ari map batin avatat arim herï koruñir loporizaroz korav hepanen masakavonañ tin hepekez dei zait teg. Met pot tat hepeken darim Amip Iesu Kristo maot erapanez porah arin etepanen, aritï horï nao bon hepanen arimaz, “Tinari ev,” pot hapan. \v 24 Met ari ba ou avatahan hez-tapup tin etohopanez au hahan hez-taput etamahap ok, povoz rotap añoh-tapü epat etohopan. \p \v 25 Deim bosir sau, God eñizohopanez homet ari deimaz mañ mañohozei. \p \v 26 Met Iesuz homet het darim bosir sau ravat hez-mod pori maras manat, “Pol ari tin hepekez hah,” pot mañei. \p \v 27 Met ne Pol darim Amipuhö pim gogot tohomaz nañahan tovai samoh, povoz epat añoman hatevetei. Ari nem tep menoh-epee bat arim bosir sau ravat hez-maporin rekö mañohopeken hatevetehop. \p \v 28 Met darim Amip Iesu Kristoz masakao arinañ pohao het hepanez dei zait teg. \q2 (Polir modañariviz ñetiv menahat nen ev.)