\id 1JN - 'Auhelawa NT [kud] -Papua New Guinea 2008 (DBL 2014) 
\h 1 Yoni 
\toc1 1 YONI 
\toc2 1 Yoni 
\toc3 1Yon 
\mt1 1 YONI  
\c 1  
\s1 Walone yawahida vehabana  
\p
\v 1-2 Hauga mayamayauni ainai walo mayawahina imiyamiya, ainaena ai mehemaiyena a'ita na talimaiyena abenalei, na nimamaiyena towahonane a'abi towoine, wuwuna bada imahalava'o ta mehemaiyena a'itaya'o, ta iya vehabana awalowalo mahalava alimiyai, neta iya yawahi vateyai wuwuna, na hesi mugai iya tamana baidana himiyamiya ta bada imahalava'o alidai.   
\p
\v 3 Iya a'ita yo abenalei ta alimiyai awalo mahalavaei, ta ebe omiu baidamaiyao tave'au'augelu, yo hinage Tamada na Natuna Yeisu Besinana baidadao tave'au'augeluwegita.  
\v 4 Ainaena yami leta teina bada aleleyawa'o, ta ebeha amvahili, na tayaliyaya moiha.   
\s1 Yaubada masele wuwuna  
\p
\v 5 Wasa teina abenalena'o iya ainaena, ta awalo mahalavaei alimiyai neta Yaubada masele wuwuna, na nigele teya guguyou ainai iyamiyamiya.  
\v 6 Ainaena ebe tupwa guguyou ainai tamiyamiya, havena ta'oya'oyama na tawalo, “Yaubada baidada tave'au'augelu”. Neta nigele mumuga dumwaluna. \fig 1 Yon 1.6|src="hk00151b.tif" size="col" ref="1 Yoni 1:6" \fig*  
\v 7 Na ebe tupwa masele ainai tamiyamiya, dova Yaubada tupwa masele ainai imiyamiyane, neta tave'au'augelu'o moiha, wuwuna natuna Yeisu 'wahinanaena i'abiye maselegita'o yada yababao maudoidi aidiyena.   
\p
\v 8 Maudoida tauyababao ta'i, na ebe tauvauvala na taoya'oyamaegita, yo tawalo, ‘Yau namwanamwagu, na nigele yagu yababao.’ Neta ana nuwamasele ebeha walomoiha nigele alidai.  
\v 9 Na hesi ebe tawalo dumwalu na tawalo, ‘Moiha, bada yalauhapuli'o.’ Eeta Yaubada yada pwanoliwo inuwahamuidi na ainaena i'abiye maselegita, wuwuna Yaubada iya taudumwalu ta imwau yedumwalugita'o.   
\p
\v 10 Na ebe tawalo, ‘Nigele teya hauga yalaulauhapuli’, neta Yaubada ta'awa'awa oyamaei, ta yana walo nigele alidai.   
\c 2  
\s1 Besinana iya ada tauhagu  
\p
\v 1 Ae natuguwao, yami leta teina yaleleyawa ta ainaena havena amlaulau hapuli. Na ebe talaupwano'o, Yeisu Besinana iya ada tauhagu dumwadumwaluna i'awanoi vehabada Tamada ainai,  
\v 2 yo yada lauhapuliwo inuwahamuidi, wuwuna Yeisu iya ipwaoliyowei yada lauhapuliwo vehabadi, yo hinage taumiya bale'u maudoidi yadi lauhapuliwo vehabadi.   
\p
\v 3 Ebe Yaubada yana loina ta'awa'awa abiyei, mata tahanapui neta iya ada gelu moiha.  
\v 4 Eeta ebe yaiya i'au'aubabada na iwalo, “Yau Yaubada augelu” na ebe Yaubada yana loina nigele iya'awa abiyei, neta i'o'oyama, ta walomoiha nigele ainai.  
\v 5 Na ebe Yaubada yana walo tamulimulita ili'ilimani, mata yada velauwo Yaubada vehabana i'oiye mwaugita ta hanahanapui ebeha Yaubada baidada tamiyamiya.  
\v 6 Ta mata tawalo, ‘Yau Yaubada baidagu amiyamiya,’ eeta ebeha yada miya dova Yeisu yana miya.   
\s1 Loina vauvauna  
\p
\v 7 Tahiguwao, teina loinane yalelelelene nigele loina vauvauna, na loina miyamiyana neta mugai wasana ambenalena'o, ta bada amhanapuiya'o.   
\p
\v 8 Na loina teina yaleleuyoi ta dova loina vauvauna, velau namwanamwa walomoiha vehabana, wuwuna walomoiha neta Besinana ainai, yo omiu alimiyai hinage. Ta ainaena guguyou isawasawali, na masele moiha bada ihaema'o.   
\p
\v 9 Eeta ebe yaiya tahina ive'alehaei na iwalo ebeha iya masele ainai imiyamiya, neta i'o'oyama, wuwuna iya howola ta'i guguyou ainai imiyamiya.  
\v 10 Na ebe yaiya owa tahim uve'ilahi namwanamwaei, owa masele ainai umiyamiya, ainaena mata nigele uyabe'u.  
\v 11 Na ebe tahim uve'alehaei, owa howola guguyou yana tupwa ainai umiyamiya, na hinage guguyoi ainai ulaulau, ta ainaena nigele uyahanapui havaidova ulalau, wuwuna mehem ihoga.   
\p
\v 12 Hedaheda, walo teina yaleleyawa wuwuna yami lauhapuliwo Yaubada inuwahamuidi'o Besinana yehanaena.   
\p
\v 13 Tama, walo teina yaleleyawa wuwuna iya hauga vetuwuni ta wau imiyamiya bada amhanapuiya'o.  
\p Hevahevaliwo, walo teina yaleleyawa, wuwuna iya tauyababa bada amwahiyala gabaena'o.  
\p Hedaheda mwalamwala'imiu, walo teina yaleleyawa wuwuna Tamada bada amhanapuiya'o.   
\p
\v 14 Tama, walo teina yaleleyawa wuwuna iya hauga mugai ta wau imiyamiya bada amhanahanapui.  
\p Hevahevaliwo, walo teina yaleleyawa wuwuna omiu tauwahiyala ta Yaubada yana walo imiyamiya alimiyai, ainaena iya tauyababawa bada amwahiyala gabaena'o.   
\p
\v 15 Havena bale'u mumugana amnuwanuwaleleyei na bale'u ginaulidi havena nuwamiu ivaivaidi. Ebe bale'u mumugana amnuwaleleyei mata Tamada yana velau amta'wata'wataei  
\v 16 neta nuwadawani yo tobwatobwa adi nuwavai yo wasawasa nuwaleledi vehabana, ginauli teina nigele Tamada ainaena hiyalaoma, na hesi bale'u ainaena.  
\v 17 Na bale'u teina mata isawali ta bale'u adi nuwalelewo maudoina mata hi'ovi, na ita hesi ebe Yaubada yana nuwatuwuwo tapaipaihowai mata tamiya vateyai.   
\s1 Besinana ana aleha  
\p
\v 18 Natuguwao, hauga yana aba'ovi ilaoma'o, ta mugai ambenalena'o ebeha Besinana ana alehawa muhamuhana imahalavama, eeta amnuwatuwu avivini Besinana ana alehao bahudi bale'uwai himiyamiya, ainaena tahanahanapui hauga yana aba'ovi teina.  
\v 19 Na Besinana ana tau'alehao yada boda alonaena hi'a'aitulune, na hesi nigele yada boda moihana wuwuna ebe yada boda moihana mata baidadao tamiyamiya. Nigele teya yaiya, eeta yadi laune imiya mahalava ebeha neta nigele alidaena.   
\p
\v 20 Na omiu Alu'aluwa Ve'ahihi ibesinanaigomiu'o, eeta hanapu moiha bada amhanapuiya'o.  
\v 21 Nigele yami nuwapwanopwano vehabana leta teina yayavetamalenawa, wuwuna ve'ita dumwaluna bada amhanapuiya'o, yo hinage amhanapui ebeha nigele teya oyama iyamahamahalavama mumuga dumwaluna ainaena.   
\p
\v 22 Na hiya tau'oyamaone Yeisu hiuvalaei, na hiwalo, ‘Yeisu iya nigele Besinana towahona’. Ebe yaiyadiwo hiwalowalo dova, hiya Besinana ana alehao, eeta Besinana Tamana baidana hita'wata'wataedi.   
\p
\v 23 Na ebe yaiya owa Yaubada Natuna uta'wata'wataei, Tamana nigele baidam amyamiyamiya. Na hesi ebe utalam Natuna ainai, iya yo Tamana baidamwao ammiyamiya.   
\p
\v 24 Omiu mugai wasadi ambenalena'o, ainaena ebe wasane alimiyai imiyamiya mata Besinana na Tamana baidamiyao ammiyamiya,.  
\v 25 Teina waloyemidine iwalo yemidiyeiwa neta yawahi vateyai.   
\p
\v 26 Besinana ana tau'alehao vehabadi yalalaulelewa ta ainaena havena hi'oya'oyamaegomiu.  
\v 27 Na hanapunane bada amhanapuiya'o, wuwuna Besinana bada ibesinanaigomiu'o, ta alimiyai imiyamiya, yo ive'ive'itagomiu. Eeta havena amnuwanuwapwanopwano ebeha tomowa teya ive'itagomiu, na hesi Yaubada Alu'aluwana ive'itagomiu. Neta besinana moihana, na nigele oyama. Ainaena yana ve'ita'o ammulitaedi, ta Besinana baidamiu ammiyamiya.   
\s1 Yaubada natunao ita  
\p
\v 28 Ainaena natuguwao, ilowoinanegomiu ta Besinana ainai ammiya vateyai, eeta haugana ebe imahalavama, havena amhinihinimaya, na hesi mayami atepatu yana laoma vehabana.   
\p
\v 29 Na Yaubada hinage amhanapui iya taudumwalu, ainaena yaiyadiwo hiya hipaihowa dumwalu, hiya Yaubada natunao.   
\c 3  
\p
\v 1 Tamada yana velau imwala'i alidai ainaena i'awa natunaegita. Ta nigele yana walo a'ava na natumohimohilinao ita. Ainaena taumiya bale'u nigele hiya'ita lobaigita wuwuna Yaubada nigele hiyahanapui.  
\v 2 Augeluwo, teina hauga Yaubada i'awa natunaegita, na mulitai, hava imahalava alidai? Neta tahanahanapui haugana yana mahalava ainai ana oleya mata ta'ita, na imwaugwaipilegita ta ana oleya dova ita wuwuna iya ta'ita lobaiya'o moiha.  
\v 3 Yada nuwatuwuhae ginauli teina vehabana ainaena ebeha ta'abiye maseledi dova Besinana.   
\p
\v 4 Na hesi ebe teya alidaena yababa ipaihowai neta Yaubada yana loina hiho'eho'e, wuwuna teina mumuga yababana.  
\v 5 Hinage tahanahanapui ebeha Besinana ilaoma yada mumuga yababadi ivaivehuludi, wuwuna iya nigele teya yana lauhapuliwo.  
\v 6 Ainaena ebe ita Besinana baidada tamiyamiya havena yababa tapaipaihowaidi. Na hesi hiya tauyababao nigele Besinana hiya'ita ta hinage nigele hiyahanapui.   
\p
\v 7 Natuguwao, havena teya i'oya'oyamaegomiu, na hesi nuwamiu himasele ebe yaiyadiwo hiya yadi mumuga hidumwalu, hiya neta taudumwalu dova Besinana mumugana.  
\v 8 Na tauyababao neta hiya Tomodulele yana bodao, wuwuna hauga mugamugaina ainaena ta wau Tomodulele iya tauyababa. Eeta Yaubada Natuna ivetamalenama ta bale'uwai ilaoma Tomodulele yana paihowa habi oipeiyedi.  
\v 9 Na hinage ebe Yaubada ilabahigita havena tapaipaihowa yababa, wuwuna mumuga vauvauna atedai imwauwiya'o, ainaena ita Yaubada natunao nigele howahowana yo yababana tapaihowai.   
\p
\v 10 Eeta ebeha tomowa ta'ita lobaidi yaiyadiwo Yaubada natunao, na yaiyadiwo Tomodulele natunao, wuwuna hiya Tomodulele natunao nigele hiyapaipaihowa dumwalu, na nigele hiyavelau namwanamwa matahidiyao.   
\s1 Ada geluwo ta velauwedi  
\p
\v 11 Venuwamwau teina mugai ambenalena'o ebeha ada geluwo baidadao ta tavelauyowegita.  
\v 12 Na havena dova Keni, wuwuna iya Tomodulele yana boda, na tahina iwunui. Na yana oiyemwalowoina wuwuna neta tahina Abeli yana paihowa namwanamwana na Keni yana paihowa yababana.  
\v 13 Ainaena tahiguwao, havena am'alu'aluwagavai ebe taumiya bale'u hive'alehaegomiu.  
\v 14 Teina ainaena na mata tahanapui mwalowoi yana tupwa bada talaugabainao ta talao'o yawahi vateyai ana tupwa ainai. Wuwuna tahidao tavelau namwanamwaedi. Na ebe yaiya nigele velau atenai tahinao vehabadi, iya howola mwalowoi yana tupwa ainai imiyamiya.   
\p
\v 15 Walo moiha, ebe yaiya tahina ive'alehaei, iya taulauwunu ta'i na tahanapuiya'o iya mata nigele yawahi vateyai iyalobai.  
\v 16 Eeta teina ainaena velau tahanapuiya'o, neta ebeha Besinana yawahina italamwena'o vehabada imwalowoi, ainaena ilowoinanegita ebeha yawahida tatalamwei tahidao vehabadi.   
\p
\v 17 Amnuwatuwu avivini neta ebe yaiya mayana tobwatobwa imiyamiya na ana gelu teya i'abiye ahubali, ta nigele teya hagu iyamohemohei, vedova mata Yaubada yana velau atenai imiyamiyane? Nigele.  
\v 18 Natuguwao, havena yada velau walo a'ava ainaena, na hesi yada paihowaena tavelau moiha.  
\v 19 Teina ainaena tahanahanapui neta walomoiha ainai tamiyamiya, na havena tamehemeheuhi Yaubada mehenai.  
\v 20 Na ebe mayada atehawawali ebeha yababa howola atedai imiyamiya, Yaubada atehawawawaliwone mata ibohoidi, wuwuna Yaubada iya imwala'i alili, na yada nuwatuwuwo maudoina ihanahanapuidi,   
\p
\v 21 Augeluwo, ebe nigele yada atehawawaliwo, howahowana ta'atepatu Yaubada mehenai,  
\v 22 na ebe hava ta'awanoi ainai mata imohegita, wuwuna iya yana loina ta'awa abiyedi, na yada paihowao vehabadi iyaliyaya.  
\v 23 Na loina teina ebeha Natuna Yeisu Besinana yehana tayemidiyei, na hinage ada geluwo tavelau ili'ilimanidi, dova Besinana ada loina imomohegitawa.   
\p
\v 24 Ainaena ebe yana loina tamulitaedi, ita ainai tamiyamiya, na iya alidai imiyamiya. Na vedova yana miyamiya alidai mata tahanapuine? Wuwuna Alu'aluwana imohegita, ta alidai imiyamiya.   
\c 4  
\s1 Alu'aluwao moihadi na oya'oyamadi  
\p
\v 1 Augeluwo, havena alu'aluwa maudoidi amyemiyemidiyedi, na hesi amtowoidi Yaubada Alu'aluwana ainena bo alawai ainaena, wuwuna teina hauga tauwalo mahalava oya'oyamao bagibagilidi alu'aluwadi nigele Yaubada ainaena.  
\v 2 Teina ainaena tahanapui Yaubada Alu'aluwana: ebe yaiyadiwo hiwalo mahalava neta Yeisu Besinana ilaoma bale'uwai ta iyemala tomowa, neta Yaubada Alu'aluwana ainaena.  
\v 3 Na ebe yaiyadiwo Yeisu hiuvalaei, hiya nigele Yaubada ainaena, na hesi hiya neta Besinana ana alehao. Na tau'alehane yana laoma bada mugai ambenalena'o, ta hauga teina bale'uwai imiyamiya.   
\p
\v 4 Natuguwao, omiu Yaubada ilabahigomiu, ainaena vali alu'aluwaone bada amwahiyala gabaedi'o, wuwuna Alu'aluwane alidai imiyamiya iya iwahiyala alili, na hesi alu'aluwa taumiya bale'u aidiyai himiyamiya yadi wahiyala nigele iyamwala'i.   
\p
\v 5 Na hiya taumiya bale'u mumuga bale'u ainaena hi'au'aubabada, ainaena taumiya bale'u bahudi alinadi hibenabenaledi.  
\v 6 Na ita hesi Yaubada ilabahigita, ainaena mata hiya Yaubada tauhanapuina alinada hibenalei, na hiya nigele Yaubada hiyahanahanapui alinada mata nigele hiyabenalei. Ainaena tahanapui aiteya alu'aluwa moihadi na aiteya alu'aluwa oya'oyamadi.   
\s1 Yaubada yana velau  
\p
\v 7 Augeluwo, maudoida tavevelavelauyowegita, wuwuna Yaubada velau wuwuna, ainaena yaiyadiwo hiya tauvelau bada Yaubada i'awa natuguwedi'o, na hiya Yaubada ana tauhanapuwo.  
\v 8 Na hesi hiya nigele tauvelau, hiya nigele Yaubada ana tauhanapuwo, wuwuna Yaubada tauvelau.  
\v 9 Na yana velau i'abiye mahalava alidai natuna ainaena, ta natu ehe'ehebona ivetamalenama, na bale'uwai ilaoma, ta ebe yawahi moihana ainaena tavai.   
\p
\v 10 Teina velau moiha, nigele ebeha ita Yaubada tavelauwei, na Yaubada hesi ivelauwegita, ta natuna italamwei yo ipwaoliyei ita yada pwanoliwo vehabadi.  
\v 11 Augeluwo, ebe teina dova Yaubada yana velau alidai, ainaena ita tavevelavelauyowegita.   
\p
\v 12 Nigele teya hauga taumiya bale'u Yaubada hiya'ita, na ita hesi tavevelavelauyowegita, neta ainaena Yaubada alidai, na hinage yana velau ainona alidai imwala'i.  
\v 13 Teina ainaena tahanapui ebeha ita ainai tamiyamiya na iya alidai imiyamiya? Wuwuna Alu'aluwana bada imohegita'o.   
\p
\v 14 Na ai mehemaiyena Yaubada Natuna a'itaya'o, ta vehabana awalowalo mahalava ebeha Tamana bale'uwai ivetamalenama ta ebeha tomowa maudoida ada Taulivahi.   
\p
\v 15 Ainaena ebe yaiya i'awa moiha neta Yeisu iya Yaubada Natuna, Yaubada ainai imiyamiya na iya Yaubada ainai imiyamiya.   
\p
\v 16 Eeta Yaubada yana velau alidai bada tahanapuiya'o ta tayemidiyenao. Walo moiha, Yaubada velau wuwuna, ainaena ebe yaiya velau ainai imiyamiya, iya Yaubada ainai imiyamiya, na Yaubada iya hinage ainai imiyamiya.   
\p
\v 17 Ainaena ebeha velau mumugana alidai imwala'i alili ta lauvetala ana ahubena ainai havena tamehemeheuhi, na hesi ta'atepatu. Wuwuna hauga teina bale'uwai tamiyamiya ita dova Besinana.  
\v 18 Na yada velau ainaena havena tamehemeheuhi, wuwuna velau moiha yada meheuhi ivai vehuluya'o. Walo moiha, lauvetala ainai tameheuhi, ebe velau moiha nigele alidai.   
\p
\v 19 Na tavelauwei wuwuna iya ivelau mugaiyegita.   
\p
\v 20 Ebe yaiya iwalo, ‘Yaubada ivelauwei’, na tahina ive'alehaei, iya tau'oyama, wuwuna tahina i'itaya'o, na nigele iyavelauwei, ainaena nigele howahowana ta Yaubada ivelauwei wuwuna nigele iya'ita.   
\p
\v 21 Na ada loina Yaubada ainaena ta ebeha iya tavelauwei, na hinage tahidao tavelauwedi.   
\c 5  
\s1 Yada yemidi iwahiyala mumuga bale'u ainaena  
\p
\v 1 Ebe maudoida Yeisu tayemidiyei na tawalo, ‘Iya Besinana towahona’ ita Yaubada natunao. Na ebe Tamada tavelauwei, natunao hinage tavelauwedi.  
\v 2 Haugana Yaubada tavelauwei, na yana loina ta'awa abiyedi, teina ainaena mata tahanapui ebeha Yaubada natunao hinage tavelauwedi.  
\v 3 Wuwuna Yaubada yana velau ainona ebeha yana loina ta'awa abiyei. Ta yana loinao nigele hiyavitai.  
\v 4 Eeta ebe Yaubada ilabahigita mata mumuga bale'u tawahiyala gabaei. Hava ainaena tawahiwahiyalane? Yada yemidiyena.  
\v 5 Wuwuna ebe Yeisu tayemidiyei ebeha Yaubada Natuna, teina ainaena mumuga bale'u tawahiyala gabaena'o.   
\s1 Yaubada Natuna ana walomahalava vehabana  
\p
\v 6 Na Natuna yana laoma alidai neta we'ahaena na 'wahinanaena neta iya Yeisu Besinana. Nigele we'aha a'avana ainaena, na hesi we'aha yo 'wahina aidiyena. Teina vehabana Yaubada Alu'aluwana iwalo mahalava moiha wuwuna Alu'aluwana mumugana dumwadumwaluna.  
\v 7 Na Besinana ana tauwalo moiha tonuga himiyamiya,  
\v 8 neta Alu'aluwa, we'aha, na 'wahina, na yadi ve'ita ehe'ehebonane.   
\p
\v 9 Ebe tomowa yadi walo moihao tayemidiyedi, howahowana na Yaubada yana walo moiha tayemidiyei, wuwuna Yaubada iya tauwahiyala, na Natuna vehabana iwalo moiha alidai.  
\v 10 Ainaena ebe iya tayemidiyei, atedai talautowoi ebeha iya Yaubada Natuna. Na hesi ebe Yaubada nigele tayayemidiyei, tenem ainaena mata ta'awa oya'oyamaei, wuwuna yana walo moiha Natuna vehabana nigele tayayemidiyei.  
\v 11 Na yana walo moihane ebeha Natunane ainaena yawahi vateyai imohegita.  
\v 12 Eeta ebe yaiya Yaubada Natuna ainai imiyamiya, tomowanane yawahi bada ilobaiya'o, na ebe yaiya nigele Yaubada Natuna baidana, iya nigele yawahi ainai.   
\s1 Yawahi vateyai vehabana  
\p
\v 13 Yami leta teina bada yaleleyawa'o ta amhanahanapui ebe Yaubada Natuna yehana amyemidiyei, yawahi vateyai bada amlobaiya'o.  
\v 14 Na hinage ebe mehenai ta'atepatu mata yada awanoi ibenaledi, yo imohegita hava ta'awanoiyedine vehabana, ebe iya yana nuwatuwu tamulitaedi.  
\v 15 Walo moiha, yada awanoiwo maudoidi ibenaledi, ainaena tahanapui ebeha yada awanoiwone ainodi imohemohegita.   
\p
\v 16 Tupwadi lauhapuliwo adi maiha mwalowoi na tupwadi nigele, ainaena ebe yaiya owa tahim u'ita ilauhapuli, na lauhapuline iu'iuna neta nigele ana maiha mwalowoi, na hesi taulauhapuline vehabana u'awanoi Yaubada ainai, ta Yaubada yam awanoi ibenalei, na tahimne ihagui. Na hesi lauhapuliwone adi maiha mwalowoi, havena vehabadi am'awa'awanoi Yaubada ainai.  
\v 17 Walo moiha, lauhapuli maudoidi yababadi, na tupwadi adi maiha nigele mwalowoi.   
\p
\v 18 Na hesi tahanahanapui neta ebe Yaubada ilabahigita havena talaulauhapuli, wuwuna Yaubada Natuna i'ita'ita avivinigita, ta nigele tauyababa iya'abi'abisawahigita.   
\p
\v 19 Na hinage ita tahanahanapui neta Yaubada ilabahigita, bwagana bale'u maudoina tauyababane yana loina elauhanai.   
\p
\v 20 Na hinage tahanahanapui neta Yaubada Natuna bada ilaoma'o alidai, ta nuwada i'abi maseledi'o ebeha Yaubada iya moiha, na moiha ainai tamiyamiya, wuwuna ita Yaubada Natuna Yeisu Besinana baidada. Yeisu iya Yaubada moiha, na yawahi vateyai wuwuna.   
\p
\v 21 Natuguwao, am'ita avivinigomiu vali abayemidi aidiyena, na amlau vehuludi.