\id GAL - Kuot NT [kto] -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h Galesia \toc1 Babam la omirong Paulo me mai ekelesiap onim Galesia \toc2 Galesia \toc3 Ga \mt1 Babam la omirong Paulo me mai ekelesiap onim Galesia \c 1 \p \v 1 Turuo Apostolo, Paulo. Iro uriro ubi ang Apostolo, tale kan tovuvuoong gar ba ma inamaniap ga tale kan tosagaong non migana ba me urio ubi Apostolo. Karuk. Pa Iesu Karisito ga Morowa Mamo, irie la imua Karisito na una, litie la tovuvuoliong meba okosartang uriro ubi Apostolo. \v 2 Tie, turuo ga mirier ekelesiap papap tuam la maionama ga turuo, omirpang urio babam ga ila miun ekelesiap la maionama na provins Galesia. \v 3 Mariktung ira Morowa Ira buang ga Ila Kakani Iesu Karisito meba miboaving ga abung malina na dalap mi. \v 4 Iesu la ouluan it agat ang Morowa ga irie kan la uairam teip ga menamua ga uvara meba bulagiang na tavukup mila kiram la betmeng ira buo ga bukirarameng na iriro tara. \v 5 Are ratmat ga bubuo le bualang bonim ula kanu aun Morowa atatan makin. Amen. \s1 Namurit it bais ula mumuru ang Karisito la iot \p \v 6 Kadik! Dalap tuo la turupmaiaba me milam, muana titot la kakalait it mialam ibup mi ira Morowa la mimarikong na ubonuvarap ang Karisito ga kakalait amiolai ga omiuluan non ara “bais ula muru”. \v 7 Pa karuk gat o noba non bais ula muru. Karuk kan migat. Non teip la man ofufulutmeng it agat ming ga namoet oigormela ga okirarameng bais ula mumuru ang Karisito. \v 8 Urio ties ang Karisito tinan la baispang o me miun, urie la ties ula mumuru migat. Pa leba pava ba kan leba baispang o bais ula muru la tale nepuoieng gare bais ula mumuru tinan la baispang o me miun, mumuru me palam le pakiram ba na iou. Ga leba okosarang angelo ba gare tie, tie irie gat la eba kire ba na iou. \v 9 Tinan la paramo ra uriro ties, ga titot inagat tuaramo gare ro, Leba aramang migana ba bais ula mumuru me miun, pa tale nepuoieng gare bais ula mumuru tinan la omila ra, tie irie migana la eba kire ba na iou. \v 10 Pa man agat ming? Uriro ties ula mamaranu titot la tuaramo, tuaramo meba mumurum ba dalap ma inamaniap me rulam? Karuk kan maset. Tuaramo meba mumurum ba dalap a Morowa me rulam. Atabo tugat maladantang it teip meba tovienmeng, a? Karuk kan maset. Pa miptang, leba namo maladantang teip meba tovienmeng, tie tale turuo migana migat o ubi ang Karisito. \s1 Morowa kan la aiteong Paulo meba betang Apostolo \p \v 11 Tie, ekelesiap papap tuam, mirulo migat, urio bais ula mumuru tinan la baistung o me miun, la tale paga la agatong migana ba na dalap a ga okosarong. Karuk kan migat. \v 12 Memani, tale tuaro uro bais ula mumuru aun migana ba, ga tale tosingmaiala teip o. Karuk kan migat. Pa Iesu Karisito kan la tosinguala o urio bais ula mumuru ga orit. \v 13-14 Amit ara tavuk la aruluan tinan na tara la tunama na gar maiang Iudaiap. Na irie tara, tomamarani migat la nagantung ira ma tavukup ganam maiam Iudaiap ga makuruptin papaluaip ma migap tuam la kakanim iat ga turuo. Ga narung it meba maruluan tavukup ganam maiam Iudaiap. Are ratmat ga tale narung migat aime gar ma inamaniap am Iesu na lotu ang Morowa. Ga tuga akirararang iruo gar ma teip ga magaulap ga itamum it. \v 15 Migat, tume aruluan iruo tavuk. Pa na tara la tale ka tovarangeieng naga, Morowa la toiteong ara o ubonuvarap ang ga tomarikong meba betang ga okosartang ubi ang. \v 16 Teuba maset ga avaikong Poi ang ira ruo. Akosarong gare ro meba ovaiktang bais ang ula mumuru mai inamaniap la tale onim Iudaia. Eva, na irie tara la akosarong Morowa urio, tie tale kan amariktung migana ba meba keala a man paga la eba akosartang meba betang gare Apostolo ga baistang o ties ula mumuru ang Karisito. Karuk! \v 17 Ga tale kan tula mai teip la lake betmeng Apostolop na taun Ierusalem, meba orala agat maun. Karuk. Pa ouruluan ties ang Morowa ga tula na non nap meiva Arebia ga tubiat ina terigirung ga inagat tuna me na taun Damaskas. \p \v 18 Tie, tunama tie na taun Damaskas ga aipmeng naien ma karaip, ga tubiat tula na taun Ierusalem meba agimarang non Apostolo bonim a Kefas, irie Petro. Tunama ga irie ma manaburuan ga muanam ma lap. \v 19 Pa tale kan magimarung Apostolop ganam. Karuk! Agimarung it Iemes. Iruo Iemes, irie papa ang Ila Kakani buang. \v 20 Urio ties titot la omirtung me miun, urie la ties tung migat na irap a Morowa. Tale mikarabutuala. Karuk. \v 21 Tie, tubiat la orulai taun Ierusalem ga tula na provins Siria ga na provins Silisia. \v 22 Pa na irire tara, inamaniap la naganmeng ira Karisito onim na provins Iudaia la tale ka mime togima ga tale ka tomeit, pa mimet mepto ties tuo la turuo man migana. \v 23 Mepto ties gare ro, “Iruo migana Paulo, tinan la ume pakirara. Pa titot la man baisong a iriro tavuk o nagan la namo akiraraang tinan.” \v 24 Ga mepto uriro ties ma pagap la makosarong Morowa ira ruo ga tevurusmeng ga ovienmeng bonim a Morowa. \c 2 \s1 Non Apostolop la narit dalap ma ga Paulo \p \v 1 Tie, tinan la tula na taun Ierusalem meba agimarang Petro, ga tubiat a iriro, 14 ma karaip la aipmeng ara. Ga inagat terigirung ga tuna me na taun Ierusalem ga Banabas ga Taitas. \v 2 Pa tale oruluan agat tung kan ga tula Ierusalem. Karuk. Ovaikong Morowa ties ang meba tala, are ratmat ga tula Ierusalem. Ga paseirung it ga teip mila uke maiam ekelesiap na taun Ierusalem ga tuala ait maun o urie bais ula muru la baistung o mai inamaniap la tale onim Israel. Pa tale kan paseirung ga mirier ekelesiap ganam. Karuk. Memani, ebun ubiap titot la makosartung ga tinan la makosartung ara miriro ubiap la ebun betmeng gare pagap agarit. Are ratmat ga paseirung it ga teip mila uke. \v 3 Ga mepto uriro ties la marulo o ga kemela me ties tung. Na irie tara, Taitas la unama ga turuo. Iriro Taitas, irie la non ekelesia buang ga irie a gar onim Grik. Pa tale kan mamaranim meba amarikmeng Taitas meba ameuluan tavuk o ukasau maiang Iudaiap. Karuk. \v 4 Akosarmeng tavuk gare ro, pa non ekelesiap o kakarabunim la mumaio ga namo agimameng tigit tavuk pang. La apouluan ara Karisito Iesu ga tale gat ponama upat maimai maiang Iudaiap. Miruo teip o kakarabunim la nameng meba mapouluan mirie tavukup ganam maiam Iudaiap ga tiesmeng gare ro, “Leba tale mikasaumeng, tie tale kan puoming meba betming gare teip am Morowa.” \v 5 Pa tale rot pomira maun ga opouluan agat maiong. Karuk. Memani, tale napang meba oigorpala uriro ties migat o bais ula muru la baistung o me miun tinan. \p \v 6 Pa mirie non teip mila uke o lotu la kakanim na irap mi, la namurit dalap ma ga turuo me uro bais ula muru la tume bais o, ga tale kan ovuvutmein ties ba rung. Karuk. Teip la memanim bop ga teip la tale memanim bop ga mirie iat la tale memaning bop, la nevuomeng it na irap a. Memani, Morowa la ume maraki dalap a migana. Are ratmat ga turuo gat la agattung gare ro.) \v 7 Pa agimaming Morowa la ualo ubi toun meba ovaiktang bais ula mumuru me maun inamaniap la tale onim Iudaia, garet tie la ualo Morowa ubi aun Petro meba ovaikang bais ula mumuru me maun Iudaiap. \v 8 Memani, Morowa la ualo ngangas aun Petro ga dusong gare Apostolo meba okosarang ubi o lotu kabirana ma Iudaiap are Morowa kan la ualo ngangas toun ga dusong gare Apostolo meba okosartang ubi o lotu kabirana ma non garip la tale onim Iudaia. \v 9 Ga Iemes ga Petro ga Ioanes la maagatmeng ekelesiap gare teip mila uke o lotu, miriro teip la arakimeng ara Morowa la tobouvara ga ualo urio ubi toun. Are ratmat ga asekmeng kilan ga turuo ga Banabas, ga ilagimeng gare ekelesiap papapien maiangan. Ga pava ganam la betpang narit dalap ga paburio ties ga imelo gare ro, eba nala ga Banabas ga okosarmang ubi kabirana ma teip onim na non garip la tale onim Iudaia, pa pava kan la eba okosarpang ubi kabirana ma Iudaiap. \v 10 Pa pamarikmeng meba akosarpang it namurit paga. Nameng meba magapalie ekelesiap mila baim la mionama Ierusalem. Pa me urio ubi, tinan kan la tomamarani ga man okosartung uriro ubi, ga man tomamarani ka titot la man okosartung. \s1 Paulo la ovaikong kiribas ang Petro \p \v 11 Tie, tubiat o non la la betong Kefas\f + \fr 2:11 \ft Irie Petro\f* na taun Antiok, ga akarorula na irap ma inamaniap. Memani, akosarong tavuk la tale puvuvui maset na irap a Morowa. \v 12 Tavuk ang Kefas la are ro: Irie la ume parak ga miruo garip la tale onim Iudaia. Pa na tara la masagaong Iemes ekelesiap onim Ierusalem ga mumaio betmeng ai Petro, urau aime irio gar ma ekelesiap la mime ameuluan tavuk o ukasau la ebun avuremeng o ties me tavuk ang la ume parak ga miruo garip la tale onim Iudaia. Are ratmat ga abunakong iriro tavuk ang la parakong ga mirie ga tale gat ume upama iat ga mirie. \v 13 Are ratmat ga mirie gat non ekelesiap onim Iudaia la ameuluan ga akosarmeng gat iriro tavuk ila kire gare irie. Ga tubiat irio tavuk maiang o kakarabunim la urano gat agat ang irie Banabas ga auluan ga tale gat parakong iat ga inamaniap la tale onim Iudaia. \v 14 Eva, agimarung iruo tavuk la akosarmeng, irie la tale kan puvuvui na irap a Morowa. Are ratmat ga arulo Petro maranit na irap ma inamaniap gare ro, “Papa ruang, nunuo migana onim Iudaia, pa man anulai ra tavuk maiang Iudaiap ga nunamar gare migana la tale onim Iudaia ga nume parak ga garip la tale onim Iudaia. Pa titot la manulaira ga tale gat nume nupama ga mirie. Iriro tavuk nuang, irie la tale puvuvui na irap a Morowa. Karuk kan migat. Memani, tavuk nuang la masinguala garip la tale onim Iudaia ga nomamarani ira ma meba ameuluan tavuk maiang Iudaiap.” \p \v 15 Migat, bubuo la bubuo a gar maiang Iudaiap, muana la mamop ga nagap buam la mirie Iudaiap. Pa bubuo la tale are non garip la tale mirie onim Iudaia la tale ameit Morowa. Karuk. \v 16 Pa abit, Morowa la tala kan iva “migana ba ila puvuvui” na iriro tavuk la ume auluan maimai ang Moses. Karuk. Pa miganat la naganong ira Karisito Iesu, iriet la ume iva Morowa migana ila puvuvui. Bubuo inamaniap onim Iudaia gat la naganbuong ara ira Karisito Iesu. Memani, obit ara na uriot alang Morowa la eba buevang inamaniap mila puvuvum, pa tale na alang o unuluap o maimai. Memani, karuk a migana ba la puoong meba evang Morowa irie migana ila puvuvui kabirana ma inamaniap la mime mamiuluan maset maimaiap am Moses. Karuk kan. \v 17 Are ratmat ga bume obuluan urio alang ga naganbuong ira Karisito ga bupuvum na irap a Morowa. Ga met iriro tavuk, tevaikbuong uakap la bubuo gar o ukosar o kirinim la bume okorat maimai ang Moses. Pa met iriro tavuk, atabo puoieng meba bumama, “Karisito kan la bukosarong meba okosarbuong kirinim”, a? Karuk kan migat. \v 18 Are ratmat ga leba arolaing tavuk o unuluap o maimai ga tubiat la inagat timua ita tavuk, eva met iriro tavuk, turuo kan la migana o ukorat o maimai. \v 19 Memani, maimai ang Moses la toiabu na ties meba taving, are ratmat ga tuvara ra iro maimai ga tale oruluan gat meba temung na nuvarap ga tonang meba ubirang ira Morowa. Tokibumei ara iro maiogun ga Karisito ga tuvara ga irie, ga orula ninimiap ula nou. \v 20 Are ratmat ga urio ninimiap la tale ninimiap tung. Karuk. Pa Karisito la inim ga unama ira ruo. Are ratmat ga nagantung ira Poi ang Morowa la naong migat toime ga ualo kan ninimiap ang meba ina tolagiang. Ga titot tavukup ganam ga ubiap ganam la makosartung na urio kimanam, mirie la makosartung a tavuk o nagan. \v 21 Eva, tala kan tualo ibunam tuo iro ubonuvarap ang Morowa. Karuk. Memani, lama bukosarieng maimai ang Moses ga puobuong meba betbuong inamaniap mila puvuvum na irap a Morowa, tie Karisito la uvarat agarit. \c 3 \s1 Tavuk o unuluap o maimai ga tavuk o nagan \p \v 1 Tie, mimi inamaniap onim Galesia, bangutming ara maset. Misingpala ra a Iesu Karisito la sapong iro maiogun ga amit iriro la uakap. Pa memani ga naganming iro ties o kakarabunim maiong teip na tara la mumaio ga ofufulutieng agat ming? \v 2 Tuga arera namurit paga. Na man alang migat la amila Muranama Ila Babai? Na alang o unuluap o maimai o na alang o numirap o ties ula mumuru ga naganming iro? \v 3 Turuptuaba la migimarung la bangutming gare tiro. Pumiaro nunumiap ming iro ngangas ang Muranama Ila Babai, pa titot la miga itmiamung o ngangas ming kan ga terigiming meba omiuluan maimai ang Moses? \v 4 Atabo naganming ira Iesu ga ngitngit tinan la betieng ira mi, urie la miaviot agarit, a? Karuk. Tale agattung la miaviam it agarit. \v 5 Morowa la uala Muranama Ila Babai miun ga makosarong pagap o turupnuabap kabirana mi. Pa agatming memani ga okosarong gare tiruo? Makosarong gare ro, muana la omiuluan maimai ga okosarong? O muana la mipto bais ula mumuru ga naganming? \p \v 6 Onagiming non ties ang la tiesieng na Babam ula puaru gare ro, \q1 “Abraham la naganong iro ties ang Morowa. Are ratmat ga iva Morowa irie migana la puvuvui.” \p \v 7 Are ratmat ga eba mira gare ro, Inamaniap mila naganmeng iro bais ula mumuru, mirie la eba kamena gare lop am Abraham. \v 8 Tinan kan la agatong Morowa gare ro tubiat non garip la tale onim Iudaia la eba naganmeng iro ties ula mumuru, ga agatong eba evam Morowa inamaniap mila puvuvum. Are ratmat ga tinan kan migat la baisong o ties ula mumuru me aun Abraham, are non ties la iot na Babam ula puaru la tiesieng gare ro, \q1 “Ira nuo eba malaminaistang maset mirier garip ganam la tale onim Iudaia.” \p \v 9 Are ratmat ga naganong Abraham ira Morowa ga alaminaisong. Aret tie ga mirier teip ga magaulap ganam mila naganmeng ira Iesu, eba malaminaisang Morowa. \v 10 Pa mirie inamaniap ganam mila agatmeng ira tavuk o unuluap o maimai la puoieng meba makosarang ga betmeng teip ga magaulap mila puvuvum na irap a Morowa, maionama upat ukaran ang Morowa. Memani, non ties la iot na Babam ula puaru la tiesieng gare ro, \q1 “Leba migana ba la tale kan mauluan migat mirier tiesiap ganam la maiot na babam o maimai, eva unama upat bukbuk ang Morowa la ume makirara inamaniap la mime okosar karan ira Morowa.” \q1 \v 11 Mirie inamaniap ganam la mime omeuluan maimai ang Moses, tale puomeng meba betmeng gare teip ga magaulap mila puvuvum na irap a Morowa, \p Memani, \q1 “Karuk kan o alang ba ang migana meba ouluan maimai ga eba evang Morowa irie migana ila puvuvui.” \rq Habakuk 2:4\rq* \p \v 12 Tavuk o unuluap o maimai la tale betong iro nagan. Karuk. Are ratmat ga leba migana ba la ouluan maimai ang Moses, tie eba onang upat. Pa leba migana ba la auluan tavuk o nagan, tie eba gat onang upat. Memani, non ties la iot na Babam ula puaru la tiesing gare ro, \q1 “Migana la maulun mirier maimaiap ganam, irie leba oala ninimiap.” \rq Livai 18:5\rq* \p \v 13 Tie, tinan la bume obuuluan maimai ang Moses, pa tale kan pubuong meba mabuluan mirier maimaiap ganam. Are ratmat ga bunama upat karan ang Morowa ga namo bukiraraang. Pa akaranmeng ga akirarameng Karisito arakin buo ga ina busauong meba bukabanieng karan iang maimai. \p Memani, non ties la iot na Babam ula puaru la tiesieng gare ro, \q1 “Inamaniap ganam la sapmeng iro kuguom, magimaong it Morowa gare inamaniap mila kiram ga maionama upat karan ang. Are ratmat ga makiraraong ga mevara.” \rq Lo 21:23\rq* \p \v 14 Tie, busauong meba ina betieng uriro ugiginara tinan la midaong Morowa me ai Abraham ira ma garip ganam la tale onim Iudaia ira Karisito Iesu. Ga bubuo ganam la eba naganbuong iro ties ula mumuru ga abula Muranama Ila Babai gare tinan la tiesong Morowa. \s1 Maimai ang Morowa la tale puoieng meba oduratieng mida ang Morowa \p \v 15 Tie, ekelesiap papap tuam, tuga tiestang titot a tavuk buang inamaniap. Leba narain ba teipien la nepuoieng agat liong me non paga ga midaliong kabirana lie, eva karuk kan a migana ba la puoong meba ogiripang iro mida o karuk a migana ba la puoong meba abum noba tiesiap iro. \v 16 Tie, mida ang Morowa la aret tiro. Tinan la okosarong Morowa mida ga Abraham ga tiesong gare ro, “Abraham, eba nolaminaistang ga ea nuang.” Urio mida na Babam ang Morowa la tale tiesieng, “Me papot ma eap nuam.” Karuk. Tiesong it me namurit, ga tiesong gare ro, “Me ea nuang.” Iruot i kulot irie Karisito. \v 17 Muana o ties tung la are ro: Lake ka la akosarong Morowa mida ila kani ga Abraham. Pa na tara la aipmeng ara 430 ma karaip, urie maimai ang Moses la betieng bat. Are ratmat ga tale puoieng maimai meba apugutiara irio mida ila kani tiralo kan la akosarong Morowa. \v 18 Pa leba obuluan maimai ang Moses ga buaram pagap la marangaong Morowa meba alam buun, eva tale mabula ira tavuk o mida. Karuk. Tale are ba rie, memani Morowa la okosarong mida ga ualam miruo pagap agarit aun Abraham. \p \v 19 Leba are tie, pa memani ga uabu Morowa maimai ang Moses ga iot? Muana, Morowa la naong meba masingala la uakap man tavukup la kiram na irap a. Are ratmat ga lake akosarong mida, ga tubiat ualo bat Morowa maimai. Iriro maimai, Morowa la uala maun angelop ga avaikmeng ai non migana la dusong kabirana a Morowa ga migana. Ga naong Morowa meba iot maimai puoieng na tara la eba muong Poi ang, tinan la midaong Morowa meba alam pagap aun. \v 20 Migana la dusong kabirana lie narain teipien la tale ubiong meba aagaulie irie non migana, pa tale aagaalie irie non migana. Karuk. Pa na tara la akosarong Morowa mida ga Abraham, irie kan la tiesong ga Abraham. Karuk kan a migana ba la aagaulie meba akosarang mida. Karuk. \s1 Ualo Morowa Maimai buun meba bulagiieng me ai Karisito \p \v 21 Tie, leba are ba rie, atabo maimai la maikorila midaiap la makosarong Morowa tinan, a? Karuk kan migat! Are ratmat ga ualo Morowa maimai la puoieng meba ialang ninimiap buun, eva, tavuk o unuluap o maimai urie la puoieng meba bukosarieng ga betbuong teip ga magaulap mila puvuvum na irap a Morowa. Pa tale are rie. \v 22 Pa Babam ula puaru la tiesieng gare ro, “Kirinim la iabuam teip ga magaulap ganam na luguan o arubu.” Ga uaira Morowa iruo paga ga betong ira buo inamaniap la naganbuong ira Iesu Karisito meba buarang iruo paga la midaong Morowa aime meba alang maun inamaniap la naganmeng ira a. \p \v 23 Tie, na tara la tale ka betong tavuk o nagan, tie buiabu maimai upat kukunim ieng, ga bunama upat kukunim ieng puoieng na tara iang nagan la betieng la uakap. \v 24 Maimai la kaina gare migana o unualeap la eba bulagiang ga mubuong ai Karisito, meba naganbuong ira a ga eba betbuong teip ga magaulap mila puvuvum na irap a Morowa. \v 25 Pa tara o nagan ira Iesu la betong ara ga titot la tale gat bunama upat maimai ang Moses. \s1 Nagan la bukosarieng ga betbuong bubuo lop am Morowa \p \v 26 Tie, mimi ganam la naganming ira Karisito Iesu ga parepming ira a. Ga na iriro tavuk la betming gare lop am Morowa. \v 27 Memani, omila nuvietiap ga parepming ira Karisito, ga mimi ganam la minang tavuk ila muri ang Karisito gare migana la una buruma ang. \v 28 Are ratmat ga ira gar ang Karisito, karuk ara a tavuk o nekorat kabirana ma inamaniap onim Iudaia ga inamaniap la tale onim Iudaia, ga karuk ma teip o ubi agarit ga teip la omiuluan agat maiong kan, ga karuk kan ma teip ga magaulap. Pa mimi ganam la mionama narit it migat ira a. \v 29 Are ratmat ga leba mimi ba teip ga magaulap am Karisito, eva mimi lop am Abraham gat. Are ratmat ga eba miaram miruo pagap tinan la midaong Morowa meba alam maun eap am Abraham. \c 4 \p \v 1 Tie, tiestung la are ro: Leba amaning mamo namurit kulot, eva, iruo kulot tubiat la eba aram pagap ganam am mamo ang. Are ratmat ga miruo pagap am mamo la maiot ara gare pagap am kulot ang. Pa na tara la man unama kulot ka, kauna gare migana o ubi ang mamo. \v 2 Memani, unama mapat teip la umaiale abuo ga teip la umaiale mabuo pagap am, puoieng na tara la aiteong ara mamo ang. \v 3 Are gat to, na tara la bunama gare tatak lop ga tale agatbuong ties migat, bunama upat unirap onim na uro kimanam ga obuuluan it. \v 4-5 Pa tara migat la avuvuoong Morowa ga asagaong Poi ang ga avarangeieng magabun ga unama upat maimai ang Moses, tie ina bulagiong bubuo teip ga magaulap la bunama upat maimai, meba bukosarang ga betbuong bubuo lop am. \v 6 Titot la betming are mimi lop am Morowa. Are ratmat ga asagaong Muranama a Poi ang ga muo ra na dalap buo ga irie Muranama la bukosarong ga bume marik me ai Morowa gare ro, “Mama, Mama” gare tie la mime mamarik lop ira ma mamop maiam. \v 7 Are ratmat ga tale gat nunuo migana o ubi agarit. Karuk. Morowa la nokosarong ga betnung nunuo Poi ang. Ga leba nunuo ba Poi ang Morowa, eva, eba naram pagap am. \s1 Paulo la agatong papot maime teip ga magaulap onim Galesia \p \v 8 Tie, tinan na tara la tale kan amit Morowa, mionamat gare teip o ubi agarit maiam morowap la kiram la tale mirie morowap migat. \v 9 Pa titot la amit ara Morowa. O atabo mumuru le tamama, “Morowa la miit ara.” Are ratmat ga memani ga miga terigiming me mai miruo muranap mila kiram la tale memaning ngangas migat ga miga ina mionang mapat gare teip maiam o ubi agarit? \v 10 Busit la miga man mamiuluan tavukup ma lap mila kanim o lotu maiang Iudaiap ga ma ulangip mila neim ga lotu ula kanu ma karaip mila neim. \v 11 Met miruo tavukup mim, turau me ubi la okosartung kabirana mi la ebun betieng gare paga agarit. \p \v 12 Tie, ekelesiap papap tuam, turuo kan la orulai maimai ga karuna gare mimi. Are gat to, mimariktung maranit meba kamina gare ba turuo. Anagirung inan tara la tula mi ga tunama ga mimi, na irie tara la tale kan okosarming kiribas ba ira ruo. Karuk. \v 13 Man anagiming ka irie tara la tula ovaiktung bais ula mumuru mi a natauan tara, memani betieng tafa ira ruo. \v 14 Ga neip tuo la tale mamaranim ga uriro la tualo giginanim ula kanu miun. Pa tale mialam ibup mi ira ruo ga tale palalaming la man mionama ga turuo. Karuk. Tomila gare la amila non angelo ang Morowa, o gare kan la amila Karisito Iesu. \v 15 Na irie tara la tevurusming ga dalap mi la mumurum me rulam, pa urie tevurus ming titot la iot ara lagum? Tiestung migat na irie tara la mimaning na ula kanu me rulam. Are ratmat ga nagantung gare ro, Tinan, la puoming meba maluokming irap mi, tinan na tara la tunama ga mimi, eva eba maluokming ga mialam toun. \v 16 Pa are mani, titot? Atabo turuo la bettung karorama ming, memani mirulo o ties migat la ovaikong Morowa toi, a? Kadik. \p \v 17 Miptang! Miruo teip o kakarabunim la man maionama kabirana mi la man mamaranim meba mirouroumeng, pa tale kan memaning agat na dalap ma meba miagamelie. Karuk. Pa namot miratmeng ira ruo, ga mimeranang meba omiuluan ties maiong. \v 18 Leba mamaranim ba non teip meba akosarmeng tavuk ila mumuri ira mi, eva irirot tavuk la mumuri. Na tara la man tunama ga mimi a tara la tale tunama ga mimi, iruo tavuk ila mumuri le busit man akosarmeng ira mi. \v 19 Lop tuam, inagat tuavio ngitngit gare ngitngit la betieng iro magabun la namo avarangeieng kulot. Memani, narung meba mimung gare Karisito. \v 20 Kadiktung maset la tale tunama ga mimi titot. Leba tonang ga mimi, tie tala kan tiestung maranit gare ro. Pa mitara fufulutieng agat tung me uro kiribas ming, memani tale tira maset eba akosartang man paga ira mi togo. \s1 Ties o uvuvuo me Hagar ga Sera \p \v 21 Tie, mimi teip la naming meba mionang upat maimai ang Moses, tomilava titot. Atabo mamit la uakap pagap la tiesieng maimai ang Moses ma ga okosarming kiribas gare ro? Agattung, karuk. \v 22 Tiestung gare ro, memani Babam ang Morowa la tiesieng Abraham la amaningan narain kulen. Non kulot, irie la avarangeieng magabun o ubi agarit. Pa non kulot, irie la avarangeieng magabun ang Abraham migat. \v 23 Tie, iruo kulot iang magabun o ubi agarit, irie la betong na alang la mime mavarange magaulap lop. Pa iruo kulot iang magabun migat ang Abraham, irie la betong iro alang o mida la okosarong Morowa. \p \v 24 Tie, ame ties o uvuvuo ana iruo gas. Liruo magabie la levuvuoliong narain midaiapien lila kanin. Non magabun la ovuvuoieng mida ila kani abuo kavinama Sinai, ga lop iam la betmeng teip o ubi agarit. Bonim a irie mida ila kani, Hagar. \v 25 Hagar la avuvuoieng mida ila kani abuo kavinama Sinai, ga iruo kavinama la onim na kantri Arebia. Ga ovuoieng gat urio Ierusalem la iot titot na uro kimanam. Memani, inamaniap onim Ierusalem na uro kimanam la maionama upat maimai ang Moses gare Hagar la ionama upat magabun ula ike ga uriet la magabun o ubi agarit ga lop iam. \v 26 Pa non Ierusalem la ionama na panbinim, uriet u naga buong. \p \v 27 Memani, Babam ula puaru la tiesieng gare ro, \q1 “Nunuo magabun la tale kan nume nomuge, tenaba. Nunuo magabun la tale kan nume uvarange, kukupnang ga punara o tenubap. Memani, eba manim papot ma lop ga uvas ma la eba makurupmeling lop iam magabun la imaning lai.” \rq Aisaia 54:1\rq* \p \v 28 Tie, ekelesiap papap tuam, mimi la kamina gare Aisak. Betming gare mimi lop am Abraham, memani tinan la midaong Morowa gare ro. \v 29 Pa iruo kulot la betong na alang la mime uvarangemeng magaulap, la ume akirara irio kulot la avarangemeng ira Muranama Ila Babai. Aret tie ga titot gat teip la mime omeuluan maimai ang Moses la mime makirara teip la amela mida ang Morowa. \v 30 Pa Babam ula puaru la tiesieng me iriro tavuk gare mani? Tiesieng gare ro, “Osaganang urio magabun o ubi agarit ga poi iang ga lila. Buat uariam poi iang magabun o ubi agarit pagap am mamo ga poi iang magabun la ionama gare magabun migat ang mamo. Karuk.” \v 31 Are ratmat ga ekelesiap papap tuam, tale bubuo lop iam magabun o ubi agarit. Karuk. Bubuo lop iam magabun migat ang mamo la inum na agat ieng kan. \c 5 \s1 Bunang la uakap migat \p \v 1 Tie, Karisito la bukosarong ga buvikong iro maimai ang Moses ga tale gat bunama upat maimai ga betbuong la uakap meba tale bunang upat maimai. Are ratmat ga dusbuong maranit ga buat buairam mirio maimaiap meba ina maialang giginanim buun gare bubuo la teip o ubi agarit. Karuk. \p \v 2 Miptang, turuo kan Paulo la mirulo maranit gare ro, Leba ina terigiming me na iriro tavuk o kasau ga mikasaumeng. Tie, nuvarap ang Karisito la eba are ba paga agarit ga ubi ang la eba tale puoieng meba miagailie. Karuk kan migat. \v 3 Mimi teip ganam la mime amiulan iriro tavuk o kasau, tuga miralava la uakap gare ro, Iriro tavuk o kasau la amaning it namurit nap o maimai ang Moses. Are ratmat ga leba naming meba akosarming iruo tavuk o kasau, tie mimi le mamiuluan mirier maimaiap ganam. \v 4 Pa leba mima omiuluan uriro maimai ang Moses ga na iriro tavuk la miga eba mievang Morowa ma teip mila puvuvum, eva, amiolai ra Karisito ga mionama kakaliat auluo. Ga milum ga omiolai ra ubonuvarap ang Morowa. \v 5 Pa bubuo la tale akosarbuong garet tie. Karuk. Pa naganbuong ira a Morowa iro ngangas ang Muranama Ila Babai ga auanbula meba buevang inamaniap mila puvuvum. \v 6 Memani, leba parepang migana ba ira Karisito Iesu, eva, tavuk o ukasau la iriet paga agarit na irap a Morowa. Ga namurit it tavuk la kakani na irap a Morowa. La are ro: Me iriro tavuk o na, ovaikbuong nagan buong ira Karisito me ekelesiap papap buam na dalap buo migat. \p \v 7 Tie, tinan la man omiuluan ties ang Karisito ga ibirming maset na nekotarek o nagan ira Karisito. Pa aga la mibunakong ga tale gat omiuluan ties migat? \v 8 Urio ties o usingnualap maun teip o kakarabunim titot la man ofulutieng agat ming, urie la tale maio aun Morowa la mimarikong. Karuk. \v 9 Miptang, tatak it is la puoieng meba makosarieng purulup ganam ga bokmaiara. Are gat to, miriro teip la tale papot o uvas ma, pa leba tale temamalienmeng maset, eba man okirarameng ties migat ang Karisito. \v 10 Pa nagantung gare ro, Ila Kakani la eba miagaalie ga eba omiuluan ties tung o usingnualap ga eba gat tale omila noba non gat agat. Karuk. Pa aga migana la man ofulutong agat ming, tie eba oala uniap ula kiro na ties tubiat. \p \v 11 Tie, ekelesiap papap tuam, leba migat ba la man baistung ka a tavuk o kasau me maun teip meba ukasaumeng, eva memani ga man tokirarameng ka Iudaiap? Pa leba baistang are ro, eva bais o maiogun la tale puoieng gat meba okiraraieng agat maiong ga tala kan tokirarameng muana iro maiogun ang Karisito. \v 12 Eva, miruo teip la man ofulutmeng agat ming ga man mamaranim ira iruo tavuk o kasau, narung meba mapakapmeira pagarmulup ma mirie ganam. \p \v 13 Tie, ekelesiap papap tuam, Morowa la mikosarong ga mivikong iro maimai ang Moses ga mimarikong ara meba mimung iro agat ming kan. Pa ebun agatming gare ro, “Titot la puopang it meba pamung na agat pang kan la uakap, are ratmat ga temaieng meba makosarpang gat man tavukup onim na uro kimanam.” Karuk. Buat agatming gare rie. Pa mimi narit narit le mionang gare teip o ubi maiam non inamaniap am Morowa, ga naming maime narit narit. \v 14 Memani, mirier maimaiap ganam am Moses la nevuomeng it na uro namurit maimai la tiesieng gare ro, “Nanang me non inamaniap are la nanung kan me nulam.” \v 15 Pa leba man nebukmila o ties ga neminamung kabirana mi kan, tie, umialeng maset. Memani, ebun mimi ganam la nekiraraming ga iat iouming. \s1 Tavuk ang Muranama Ila Babai ga tavuk ma dalap mila tatalim \p \v 16 Are ratmat ga tiestung la igama ro: Miairang Muranama Ila Babai meba ake me nunumiap ming. Leba mimama ro, tie eba tale omiuluan na ma dalap mila tatalim onim na kimanam. \v 17 Memani, na ma dalap mila tatalim onim na kimanam la namo aboionang Muranama Ila Babai. Pa Muranama Ila Babai la namo oboonang na ma neip onim na kimanam. Lime nekarolila, are ratmat ga paga la miga akosarming, tale puoming meba akosarming. \v 18 Pa leba ake migat Muranama ang Morowa na ninimiap ming, eva, kukunim o maimai ang Moses la tale puoieng meba ike me milam ga uialeng mibuo. Karuk. \p \v 19 Pa na me dalap mila tatalim onim na kimanam la ime mavaik tavukup mila kiram la uakap. La are ro: Tavuk o sadak, ga tavuk ila papali, ga dalap mila difdifmeng me ukosar a non ara non ara tavuk ila kire. \v 20 Ga tavuk o lotu me mai morowap o kakarabunim ga tavuk o ukosar o sanga ga tavuk o nekaronulap ga danunumiap o ties ga dalap mila papamnam ga kiram dalap me pagap maiam non teip ga tavuk o bukbuk ga tavuk o na me nulam kan ga tavuk o nekaronulap o ties ga tavuk o netarat tapmat. \v 21 Ga tavuk ma dalap la kiram agarit aime migana la unama maset ga tavuk o men, ga tavuk o bangut ga nengangatnulap tapmat, ga non gat tavukup mila kiram gare tiruo. Tie, tinan la mirulo ra, pa titot la ina gat tiestung are ro: Aga teip o magaulap la mime makosar mitmat tavukup, eba tale puomeng meba maiobung na inamon ang Morowa. Karuk. \p \v 22 Pa Muranama Ila Babai la ume mavaik tavukup mila mumurum la are ro: Tavuk o na, ga tavuk o tenubap, ga malina na dalap, ga tavuk o tale palala upat giginanim ula kanu, tavuk o uteteiliat me aganuliap ma inamaniap, ga tavuk ila mumuri me unualeap mabuo inamaniap, ga nunumiap ula puvuvu busit meba makosarieng inamaniap ga naganmeng ira buo. \v 23 Ga tavuk o tekapir ga uteteiliat ira ma non inamaniap, ga tavuk o umamalien maset me nunamap buong kan. Ga me miruo tavukup mila murum am Muranama Ila Babai, karuk o maimai ba la puoieng meba mabunakieng miriro. Karuk kan migat. \v 24 Eva, inamaniap am Iesu ganam la osapmeng ara na ma dalap mila tatalim onim na kimanam ga dalap mila difdifmeng ga tavukup mila kiram iro maiogun ga ivara ra. \p \v 25 Muranama Ila Babai la ualo ninimiap buun. Are ratmat ga bumung na tavuk ang Muranama Ila Babai. \v 26 Ga buat buaviam agarit bop buo kan, ga buat mavurebuong dalap ma mirie non teip meba mukmukaim ba ga mepulang ira buo. Karuk. Ga buat buariam dalap la kiram me pagap maiam non teip. \c 6 \s1 Bubuo le magabulie narit narit \p \v 1 Tie, ekelesiap papap tuam, leba arakiming noba ekelesia papa la okosarong ara kiribas ba, tie mimi teip la man amiuluan Muranama Ila Babai le maset avuvutmiling irie ekelesia. Ga mimi ganam narit narit le temamalienming. Ebun mivuvuoong Satan. \v 2 Maagamilie mirie narit narit ga miaving giginanim maiong ekelesiap papap mim. Leba mimama iro, tie eba maset avuoming maimai ang Karisito. \v 3 Tie, leba noba migana la tale amaning bonim, la agatong irie la amaning bonim, tie iruo migana la makarabutuala kan dalap a. \v 4 Mimi narit narit le mavuvuoming tavukup mim kan la mumurum o kiram. Lama mime akosar tavuk ila mumuri, tie mumuru le tevienming meirie tavuk ming. Pa tale puoieng meba mavuoming tavukup maiam non ekelesiap papap ga tiesming gare ro, “Tavuk ming la kire, pa tavuk pang la mumuri.” Karuk. \v 5 Memani, ekelesiap ganam narit narit la omela ubi maiong kan aun Ila Kani ga mirie ganam la eba miaving giginanim me tavuk maiang kan la akosarmeng. \p \v 6 Tie, na tara la muo non migana ga misinguala o ties ang Morowa ga kagesong a non paga, tie mimi le aagamilie ma pagap mim mila murum. \v 7 Buat tevanaming. Karuk kan a migana ba la puoong meba avanaang Morowa. Karuk kan migat. Man kabo o parak la nulio, urie kan parak la eba okakavanang na ubi nung. \v 8 Are gat to, leba migana ba la ulia tavuk o na me dalap mila tatalim onim na kimanam, eva ira iruo tavuk la eba okakavaang parak ula kiro ga iriro migana la eba iouang. Pa leba noba migana la auluan tavuk ang Muranama Ila Babai, tie eba ovaikang Muranama Ila Babai ninimiap ai iruo migana ga eba onang maset atatan makin. \v 9 Are ratmat ga buat palalabuong o ukosar a tavuk ila mumuri. Leba tale palalabuong iro ubi la ualo Morowa buun, eva na tara la eba okakavabuong parak, obula parak ula mumuru migat na tara ang la eba okakavaang Morowa parak. \v 10 Are ratmat ga man tara la puobuong meba akosarbuong tavuk ila muri ira ma mirier inamaniap ganam, tie akosarbuong it. Pa bubuo le bumamaranim ba migat meba akosarbuong tavuk ila muri ira a gar ma inamaniap la naganmeng ira Ila Kani. \s1 Ties lagorang \p \v 11 Tie, ogimaming urio umir ula kakanu la omirtung me miun a kilan tuo kan. \v 12 Miptang, miriro teip la mamaranim migat meba mikasaumeng, mirie la nameng meba omela bonim ula kakanu na irap ma non inamaniap. Memani, mime merau maime inamaniap la ebun makirarameng kirat na tara la baismeng o nuvarap ang Karisito iro maiogun. Agatmeng gare ro, “Ebun bumeit inamaniap la naganbuong iro maiogun ang Iesu, ga eba bukirarameng kirat.” \v 13 Miriro teip la makasaumeng, mirie kan la tale mime omeuluan maset maimai ang Moses. Pa namo mikasaumeng, meba omela bonim ula kakanu me tavuk la akosarmeng ira mi. \v 14 Pa tala kan tevientung me paga ba. Karuk. Ebat ovientang bonim a Karisito Iesu, muana irie la uvara iro maiogun me rulam. Iro maiogun ang Karisito, tavuk iang uro kimanam la uvara ra ira ruo. Pa turuo kan la bettung gare tongan, are ratmat ga tale gat puoieng meba marouluan tavukup onim na uro kimanam. \v 15 Tavuk o ukasau, irie la paga agarit na irap a Morowa, ga tavuk ang migana la tale kasauong irie gat la pagat agarit na irap a Morowa. Pa paga ila kani aime la are ro: Naganbuong ira Iesu Karisito ga bukosarong Morowa ga betbuong inamaniap mila neim. \v 16 Inamaniap ganam la mime omeuluan uriro ties tung, mariktung meba ot malina ga ubonuvarap ang Morowa na dalap ma. Ga eba gat okosarang Morowa gare tie ira ma inamaniap am Iesu la betmeng Israelip migat na irap a. \p \v 17 Tie, tale narung me noba migana le ina alang giginanim ba toun. Karuk. Tovitmeng ara teip ga maiot kakarabukup ira ma neip tuo. Miriro kakarabukup la misingmaiala turuo la migana o ubi ang Iesu. \v 18 Ekelesiap papap tuam, mariktung meba iot ubonuvarap ang Ila Kakani buang Karisito Iesu na muranap mi. Amen.