\id EPH - Kuot NT [kto] -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h Efeso \toc1 Babam la omirong Paulo me mai ekelesiap onim Efeso \toc2 Efeso \toc3 Ef \mt1 Babam la omirong Paulo me mai ekelesiap onim Efeso \c 1 \p \v 1 Turuo Paulo, Morowa la tovuvuoong ga bettung gare non apostolo ang Karisito Iesu iro kan agat ang. Omirtung uro babam me miun teip ga magaulap am Morowa, la mionama na taun Efeso. La mime amiuluan migat Karisito Iesu ga iat parepming ira a. \v 2 Mariktung ira Morowa Mamo buang ga Ila Kakani Iesu Karisito, meba miboliving ga malina liang le ot na dalap mi busit. \s1 Bulaminaisong Morowa ira Iesu Karisito \p \v 3 Tie, ovienbuong bonim a Morowa, irie Mamo ang Ila Kakani buang Iesu Karisito. Ira Karisito irie la ualo laminais gano onim na panbinim buun, meba maagailie muranap buo na kukunim ang. \v 4 Na tara la tale ka okosarong Morowa kimanam ga panbinim, irie la buvuvuoong ira Karisito, meba tale bumaning kiribas pa eba bubabaim ba na irap a. Tinan kan la naong maset me bulam, \v 5-6 ga buvuvuoong meba bunang gare lop am Morowa na ubi ang Iesu Karisito. Iriro tavuk ang la akosarong, irie kan la agatong gare tie ga teuba meba okosarang gare tiruo, meba ovienbuong bonim a me uriro ubonuvarap ang. Uriro ubonuvarap ang, urie la mitara mumuru maset, la ualo agarit buun ira Poi ang la mitara naong aime. \v 7-8 Ubonuvarap ang la dakieng migat ira Karisito. Are ratmat ga uvara ra Karisito meba ina busauang ga maduratang kirinimup buam a olabuan a. Ourukong kan maset ubonuvarap ang bubuo, ga ualam gat mirier agariap mila murum buun iat ga unirap ula muru gano. \p \v 9 Tinan la agatong ara Morowa me iruo paga la namo akosarang iro ubi ang Karisito, pa kagoiri uriro agat na dalap a. Are ratmat ga tale ameit inamaniap a tara ila laklage. Pa titot na tara la avuoong, ovaikong bat urio agat ang buii tinan la kagoiri. \v 10 Iruo paga la naong meba akosarang la are ro: Na tara la avuvuoong ara, naong meba apamum mirier pagap ganam onim na panbinim ga onim na kimanam ga eba maionang apat Karisito, ga eba ake maime ga ualeng mabuo. \p \v 11 Migat, Morowa la ume makosar mirier ubiap o agat ang kan. Are ratmat ga buvuvuoong ga buuabu na butamat ang iro ubi ang Karisito. \v 12 Okosarong gare ro meba pakosarang pava Iudaiap ga betpang muana o punuarap me bonim a ula kanu. Iriro Morowa, irie la buvuvuoong ga betbuong gare butamat ula ike ga abuluan Karisito un nagan. \v 13 Mimi inamaniap la tale onim Iudaia gat la mipto ra ties migat, urio bais ang Morowa ula mumuru la eba ina milagiieng. Ga naganming ara ira Karisito, are ratmat ga uala Muranama Ila Babai miun are la midaong tinan. Me iriro tavuk ang la uala Muranama Ila Babai miun, ga miabua kaguma gare mimi la gar ang kan. \v 14 Muranama Ila Babai, irie la are kaguma ma pagap mila mumurum la namo alam Morowa buun tubiat. Ga tubiat eba gat alam mirie non pagap na tara la ituamu ubi ang ga eba ina malagiang mirier inamaniap am. Are ratmat ga ovienbuong bonim a ula kanu me nakap! \s1 Marikong Paulo me ai Morowa \p \v 15 Are ratmat ga na tara la tupto ties mi la naganming migat ira Ila Kakani Iesu ga mime na migat maime teip ga magaulap ganam am Morowa. \v 16 Are ratmat ga busit la tume tivo temaieng me aun Morowa me milam. Tale tume tuvaia iruo tavuk o marik me milam. Karuk. Pa busit la tume agat me milam ga tume marik meba miagaalie Morowa. \v 17 Tume amarik Morowa ang Ila Kakani buang Iesu Karisito, irie Mamo la amaning bonim ula kanu, meba alang Muranama ang miun. Are ratmat ga okosarong agat ming la uakap ga avaikong muana o ties ang me miun, meba amira maset Morowa. \v 18 Mariktung me ai Morowa gat meba okosarang agat ming la uakap, meba maset mamira miruo pagap la mimarikong meba mamila tubiat ga mauanmila un nagan. Migat, narung meba mamira miruo pagap la mavuoong Morowa meba makosarang ira mi la mumurum maset. \v 19-20 Ga tume gat marik me ai Morowa meba okosarang agat ming la uakap meba omira ngangas ang ula kakanu la ime ubi titot na ninimiap buong ga ime buagailie bubuo inamaniap la naganbuong ira Karisito. Urio ngangas ula kakanu, uriet la ime ubi gat tinan na ninimiap ang Karisito. Uvara ra pa iro urio ngangas ang, imua Morowa Karisito kabirana ma inamaniap mila mevara ra ga unama na kilan a ila lamige bo luaga ang na panbinim. \v 21 Are ratmat ga migat, titot Karisito la uale migat mabuo mirier muranap mila kiram ganam titot ga tubiat na panbinim. Ga makurupinong gat teip ganam la ame bop na irio tara ga teip la eba memaning bop tubiat. \v 22 Ga uabuam Morowa pagap ganam apat Karisito ga uke migat me pagap ganam ga uale mabuo meba maagaalie ekelesiap. \v 23 Tie, miriro ekelesiap, mirie la neip a Karisito la ume makosar meba mabodakmeng migat ma mirier pagap la mime mabodak. \c 2 \s1 Bukosarong Morowa ga betbuong ga kabuna gare inamaniap mila neim \p \v 1 Tinan mimi la mionama gare inamaniap mila mevara ra na irap a Morowa, muana la mime oguek ties ang Morowa ga mime okosar non ara kirinim. \v 2 Na irie tara, mime amiuluan tavuk ila kire onim na uro kimanam. Ga mime amiuluan tavuk ang migana ila uke maiang muranap mila kiram, irie Satan. Iriro Satan, irie la man ubiong titot na dalap ma inamaniap na uro kimanam ga man uke maime ga man oguekmeng ties ang Morowa. \v 3 Na irie tara, bubuo ganam gat la bunama kabirana ma misik inamaniap o kirinim, ga obuluan agat ula kiro meba makosarbuong neip buo meba tevurusmeng. Ga agatbuong me mirio dalap mila tatalim na agat buong kan. Bubuo kan la bunama gare tiro, are ratmat ga puobuong meba buarang uniap ula kiro me mitmat gare mirie inamaniap onim na kimanam. \v 4 Pa naong Morowa migat me bulam ga kadikong me bulam. \v 5 Migat, makosarbuong kirinimup ga kabuna gare inamaniap mila mevara ra na irap a Morowa. Pa bukosarong meba buinim iat ga Karisito. Eva, ina bulagiong gare ro, memani bubouvara. \v 6 Ga ina buinim ga Karisito Iesu. Ga bukosarong meba bunang ga Karisito, meba ubualeng bo mirier pagap ganam am Karisito na panbinim. \v 7 Eva, akosarong irio tavuk ila mumuri me bulam iro ubi ang Karisito Iesu ga osinguala ubonuvarap ang ula kanu migat me mirier teip ganam na mirier taraiap ganam la eba betmeng tubiat. \p \v 8 Irot ubonuvarap ang Morowa, naganming ira Karisito, ga Morowa la ina milagiong. Urio la tale paga mimi kan la akosarming. Karuk. Ualat Morowa agarit miun. \v 9 Urio la tale betieng gare uniap o ubi la okosarong non migana. Karuk. Are ratmat ga karuk kan a migana ba la puoong meba ovienang bonim a kan ga amama, “Turuo kan la ubirung maranit ga bettung ila muri maset na irap a Morowa, are ratmat ga ina tolagiong.” Karuk kan migat! \v 10 Eva, Morowa kan la bukosarong ara ga bunama to. Ga iro ubi ang Karisito Iesu, Morowa la bukosarong ga ina buneim, meba akosarbuong tavuk ila mumuri gare tinan la urangabuong meba akosarbuong gare tie. \s1 Karisito la makosarong Israelip ga inamaniap la tale onim Israel ga betmeng garet namurit \p \v 11 Are ratmat ga tenagiming tinan la mionama gare mani. Mimi teip la tale onim Israel. Ga teip la temeiva “gar ma teip o kasau”, la mime mimeiva, “gar ma teip la tale mime kasau”. \v 12 Na irie tara la tale ka mionama na butamat ang Karisito. Karuk. Mionama lavie auluo gar onim Israel ga mionama gare teip mila kibangam la tale puomeng meba mamela pagap mila murum la midaong ara Morowa tinan meba alam maun inamaniap am. Uabua Morowa kaguma ang ira ma. Ualo ubi maun meba ina malagiang gare tinan la tiesong pa mionama gat lavie uluo urio. Migat, na irie tara la mionama na urio kimanam la tale kan amit Morowa, are ratmat ga tale kan auanmila Morowa un nagan meba ina milagiang. \v 13 Tinan la mionama kakaliat migat aluo Morowa, pa titot la milagiong Karisito ira olabuan a ga mumio ga mionama kagarat migat ai Morowa. \p \v 14 Karisito kan la bukosarong ganam ga bunama na malina. Gare mani? Tinan gar onim Israel la nekaromela ga gar la tale onim Israel. Urio agat maiong la betieng gare kudat kabirana ma. Pa uvara Karisito iro maiogun, ga met iriro tavuk ang la oduratong ara urio kudat o nekaronulap. Ga upamuan narain garipien ga betliong garet namurit gar. \v 15 Ga ira ma neip a kan, oduratong maimai ang Moses ga non napup ma tiesiap la nemepam ga urio maimai. Okosarong gare tiruo meba apamung gar ma inamaniap onim Israel ga gar ma inamaniap la tale onim Israel, ga eba betliong gare gar ila nei la parepong ira Iesu. Ana iruo tavuk la bukosarong ga bunama namurit dalap. \v 16 Migat, uvara Iesu iro maiogun, ga na iriro tavuk la ituamua tavuk o nekaronulap la ut kabirana ma teip ga magaulap onim Israel ga teip ga magaulap la tale onim Israel, are ratmat ga betmeng it gare namurit neip. Okosarong gare tiro, meba maduratbuong dalap o nekaronulap ga Morowa, ga bunang un namurit dalap ga irie. \v 17 Ga muo Karisito ga baisong o ties ula mumuru gare ro, “Titot le mionang un namurit dalap.” Baisong o urio ties ula mumuru me miun la mionama kakaliat aluo, ga me gat aun iriro gar ma inamaniap la maionama kagarat ai gat. \v 18 Muana, uvara ra me mirier inamaniap ganam ga unavo alang. Are ratmat ga abula namurit Muranama na ubi ang Karisito, ga puobuong meba iat bula ai Ira buang. \s1 Bubuo ekelesiap la are luguan migat ang Morowa \p \v 19 Are ratmat ga tale gat mimi gare inamaniap mila kibangam o inamaniap la tale memaning kimanam. Karuk kan. Urie la no ra. Titot la mimir narit gar ma inamaniap am Morowa la mionama na butamat ang. \v 20 Mimi la betming gare luguan la merilia Apostolop ga unulip nakap bo labinap. Pava Apostolop la betpang gare labinap a iruo luguan. Pa Karisito Iesu la betong gare labinama ila kani la dusong kabirana meba angangasang iruo luguan. \v 21 Napup ganam a iruo luguan la iat nemela ira Karisito ga maiot maranit. Are ratmat ga bubuo la betbuong gare luguan o lotu ang Morowa ira Ila Kakani. \v 22 Ga mimi gat la nenanemila ira Karisito. Ga Morowa la ume miupam iat ga pava, ga betbuong gare luguan ang Morowa la unama Muranama Ila Babai ana. \c 3 \s1 Baisong Paulo me mai inamaniap la tale onim Israel \p \v 1 Met uriro ties la tiestung o, turuo Paulo la tunama na luguan o arubu me ubi ang Karisito Iesu, meba kan miagaralie mimi teip la tale onim Israel. \v 2 Eva, mipto ra urio ubi la ualo Morowa toun meba misingtala o ubonuvarap ang ga uabua kaguma ira ruo meba baistang me mi. \v 3 Are ratmat ga avaikong me toi iriro paga tinan la kagouri, are tinan la omirtung ties ula papou me miun na uriro babam. \v 4 Tie, la ovasming urio babam la omirtung, eba arakiming gare ro, Maset ara orit urio ties ula kagoiri ang Karisito. \v 5 Morowa la tale ovaikong uakap urio ties ula kagoiri ai gar ma inamaniap onim tinan. Karuk. Pa ira Muranama Ila Babai, titot la ovaikong urio ties uakap pai Apostolop ga unulip am. \v 6 Tie, urio ties ula kagoiri la are ro: Na bais ula mumuru, mimi inamaniap la tale onim Israel, la betming namurit gar ga namurit neip ga pava gar ma teip onim Israel. Ga bubuo ganam la bume buaram pagap ganam la midaong ara Morowa meba alam na ubi ang Karisito Iesu. \p \v 7 Morowa la tobouvara ga ualo ngangas ang toun, meba tongangasieng iro urio ubi ang. Are ratmat ga bettung migana o ubi o bais meba baistang o urio bais ula mumuru. \v 8 Eva, turuo gare migana agarit migat ga tunama mapat non inamaniap am Morowa. Pa tobouvara maset, ga touabu meba baistang ma pagap mila murum am Karisito mai inamaniap la tale onim Israel. Miriro pagap mila mumurum, tale kan puomeng inamaniap meba mavuvuomeng, muana la mitara dakmeng. \v 9 Morowa la makosarong mirier pagap ganam na panbinim ga kimanam tiralo kan, irie la touabu na ubi meba ovaiktang la uakap urio agat ang me tavukup ganam la namo makosarang tubiat. Uriro agat ang, urie la kagoiri tinan ga muio puoieng titot. \p \v 10 Okosarong Morowa gare ro, meba ovaikmeng ekelesiap non ara non ara agarip am mila murum mai angelop mila kakanim ga angelop mila uke na panbinim. Ga ogimameng agat ang Morowa ula muru la gare mani. \v 11 Tiralo kan Morowa la agatong meba makosarang miriro pagap, ga titot iro ubi ang Karisito Ila Kakani buang, irie la okosarong ara. \v 12 Iro ubi ang Iesu Karisito, naganbuong ira a. Are ratmat ga buat burau, pa tebuba ga bula ai Morowa. Memani, bira maset gare ro, Karisito irie alang buong me ai Morowa. Are ratmat ga naganbuong ira Morowa ga eba tevurusang me bulam na tara la bula ai. \v 13 Are ratmat ga titot la mirulo gare ro, Urio ngitngit la tume tuavio urie la eba miagailie, ebun agatming papot me urio ga ebun giginam dalap mi ume. Karuk. Memani, urio ngitngit la eba ialang bonim ula kanu miun. \s1 Marik ang Paulo \p \v 14-15 Met urio ga makaftung dadebip tuo me ai Mamo buang, Irie la makosarong mirier angelop ganam na panbinim ga mirier inamaniap ganam na uro kimanam, ga ualam bop maun narit narit. \v 16 Are ratmat ga mariktung me ai Morowa la amaning papot ma pagap mila melabie meba mangangas ang dalap mi iro ngangas ang Muranama Ila Babai. \v 17 Ga iro nagan ming, Karisito kan la eba onang na dalap mi. Ga mariktung gat me tavuk ming o na aime Morowa ga ekelesiap papap mim la eba mingangasieng, ga eba dusming maranit gare igulup o kuguom la miario maranit kimanam ga dusieng maranit kuguom. \v 18 Ga narung meba iat omila kukunim ga inamaniap am Morowa, meba amira migat Karisito la naong me milam gare mani. Urio na ang, urie la mitara kakanu ga laklago, urie la ila nakap migat, ga mitara ila namur. \v 19 Migat, tale kan puoieng meba no ba. Karuk. Are ratmat ga mariktung me ai meba omira migat uriro na ang Karisito, urie la makurupin agarip ganam maiam inamaniap, are ratmat ga eba osuvarang ninimiap ming ma pagap ganam am Morowa mila mumurum ga eba dakming ma. \p \v 20 Tie, Morowa la puoong meba okosarang ubi ula kanu o ngangas ang la ime ubi na ninimiap buong. Urio ngangas ang, urie la kakanu migat, ga makurupin marikiap buam ga agarip buam. \v 21 Aret tiruo ga mirier ekelesiap ganam le ovienmeng bonim a Morowa ira Karisito Iesu atatan makin ga tala kan no. Amen. \c 4 \s1 Inamaniap mila naganmeng ira Iesu le narit ba ma dalap ma \p \v 1 Are ratmat ga turuo Paulo la tunama na luguan o arubu me urio ubi la tume okosar ang Ila Kakani, la tume mangangas dalap mi meba amiuluan tavuk ila puvuvui na ninimiap ming ga opuoming marik ang Morowa me milam. \v 2 Are ratmat ga tekapirming migat, ga mionang teteiliat. Buat ovuvutmin kakalait kiribas ang migan ming. Naming narit narit maime non ekelesiap mim ga miaving urie giginanim la maialo miun. \v 3 Dusming maranit ga man mimamaranim ba meba man miaring iro tavuk ma namurit dalap, ga iriro tavuk la are iagur la bupisieng ga bunama gare namurit gar. Miriro namurit dalap, naong Muranama Ila Babai meba mionang aun malina. \v 4 Amet namurit neip, ga amet namurit Muranama. Are gat to, Morowa la mimarikong meba mipamum agarip mim ga auanmila un namurit nagan. \v 5 Amet namurit Ila Kakani, ga namurit it nagan, ga namurit it nuvietiap. \v 6 Ga amet namurit Morowa, irie Ira buang mirier inamaniap ganam. Irie la makurupin mirier inamaniap ganam ga Ila Kakani maiang teip ganam, ga ubiong kabirana ma inamaniap ganam, ga unama na dalap ma inamaniap ganam. \p \v 7 Pa bubouvara Morowa ga ualo ra narit narit kamniap ang Karisito buun. \v 8 At iriro tavuk ang Karisito, Babam ula puaru la tiesieng gare ro, \q1 “Na tara la ula nakap na panbinim, alagiong gar ila kani ma teip ga magaulap la mime maionama apat \q1 Satan. Ga ualo kamniap agarit maun mirie teip ga magaulap.” \rq Sam 68:18\rq* \p \v 9 Tie, urio ties, “ula Karisito nakap”, man muana o? Muana o la are ro: Uvara ga lake ula uobu me lourup na pianam maiong inamaniap mila mevara. \v 10 Eva, iruo migana la lake ula lourup, irie la ula gat nakap na panbinim. Eva, irie la ula nakap na pianam la unama Morowa una, meba mabodakang mirier pagap am ganam na kimanam ga panbinim. \v 11 Iriro Karisito, irie kan la buiteong teip am o ubi ga ualo kamniap buun are ro: Maun mirie la ualo ubi apostolo. Pa maun mirie la ualo ubi unuli. Pa maun mirie la ualo ubi o bais. Pa maun mirie la ualo ubi o miridai, migana o usingnualap. \v 12 Ualo Karisito uriro kamniap buun meba maagabulie inamaniap am Morowa meba betmeng neip a Karisito ga kakanim ba, \v 13 ga puoieng me bulam ganam le betbuong un narit dalap ga un namurit nagan, ga bumaning namurit unirap a Poi ang Morowa. Are ratmat ga puobuong meba makosarbuong tavukup mila murum migat gare Karisito la ume makosar, ga eba kabuna gare Karisito. \v 14 Leba betbuong gare tiruo, eva tale puobuong meba gat bunang gare lop mila kakapim la tale puomeng meba arakimeng maset man tavuk la mumuri ga man tavuk la kire. Karuk. Miriro teip ga magaulap la menum gare lop mila kapim, mirie la mime melum kakalait ga akosarmeng tavuk ila kire, na tara la mumaio teip o kakarabunim ga mavanameng ma non ara non ara tiesiap. Nagan maiong miriro teip ga magaulap la kaina gare tatak obinam la oififieng ifif na pirom ga man kagaiieng tapmat ga tale betieng na pianam la namo ila una. Are ratmat ga na tara la bupto ties maiong teip o kakarabunim, bubuo le oarakibuong maset ga buat obuluan. Karuk. \v 15 Ga nabuong maset maime teip ga magaulap ga tiesbuong it o ties migat. Leba okosarbuong gare tiruo, eva eba bumamaranim ba migat, ga eba siksikieng nagan buong migat ira Karisito, irie bugam buo na lotu. \v 16 Bubuo la kabuna gare neip a Iesu Karisito, ga irie la bugam buo. Are ratmat ga nenanebula iat ira Karisito gare kanamanima la nenanemela ira ma mualap meba betmeng neip a migana. Ga bubuo la kabuna gare napup ma neip a Karisito la neagamelie iat. Mirie la are kilalap, pa non ma mirie la are kibap. Are ratmat ga bubuo le nabuong maime ekelesiap papap buam ga okosarbuong ubi la ualo Morowa buun narit narit. Me iruo tavuk, neip la mime bet ga kakanim ga man mamaranim ira tavuk o na. \s1 Inamaniap mila naganmeng ira Iesu le ameuluan tavuk ila nei \p \v 17 Are ratmat ga titot la tuga miralava o uriro ties. Na bonim a Ila Kakani, tiestung maranit gare ro, Buat gat amiuluan tavuk maiang inamaniap onim na kimanam, memani agat maiong la tale iario parak. Karuk. \v 18 Ga agat maiong mirie la mitara ding gare migana la unum na arubu. Migat, tale memaning agat ula muru, ga dalap ma la libonmeng ga tale nameng ume ties ang Morowa. Are ratmat ga maionama kakaliat uluo ninimiap la ualo Morowa maun inamaniap. \v 19 Ga tale gat memaning mulinubap me tavukup mila kiram la man mameuluan, ga dalap ma la mitara mime temaiara meba makosarmeng non ara non ara tavukup mila papalim. \v 20 Pa tavuk ang Karisito la misingmaiala a, la tale are tiruo. Karuk. \p \v 21 Eva, mipto ra ties ang Karisito, ga omila ra ties o usingnualap aime garet uriro ties migat la naong Karisito meba obuluan. \v 22 Tinan, mimi gat la mime amiuluan tavuk ang migana ila tatali. Ga naming maset me tavuk o na ma neip onim na uro kimanam ga iruo tavuk la namo mikiraraang. Are ratmat ga agoming iruo tavuk ila tatali la ut na dalap mi. \v 23 Eva, miriro dalap mim, la eba mavuvutaling Morowa ga neim ba. \v 24 Are ratmat ga mimi le miabung agat ula muru ga tavuk ila nei ang Morowa na dalap mi ga makosarming it tavukup mila puvuvum ga tavukup mila babaim na irap a. \p \v 25 Are ratmat ga mimi ganam le aduratming tavuk o kakarabunim ga tiesming it o migat me ira ma migap mim. Memani, bubuo ganam la bunamat nap ma namurit neip. \v 26 Leba papamnam ba dalap mi, tie temamalienming, ebun okosarming kirinim. Ebun papamnam dalap mi ga ila puoieng la naminula efan. \v 27 Are ratmat ga buat minava tabuna aime Satan ga ebun mikiraraong. \v 28 Teip la buat pulameng, buat gat pulameng. Pa titot le ubimeng ma kilalap ma kan, meba memanim pagap meba mialam maun teip ga magaulap la kagesmeng ma pagap. \v 29 Buat miairam tiesiap mila papalim le betmeng na nanamup mi. Karuk. Pa tiesming it ma tiesiap mila murum me uaganuliap ma teip ga magaulap. Leba tiesming ma tiesiap mila murum are tiro, tie puoming meba mangangasming teip ga magaulap la palalameng o giginam dalap ma ga eba ina dusmeng maranit iro nagan. \v 30 Are ratmat ga buat mialam dalap mila giginam aun Muranama Ila Babai ang Morowa. Uabua ra kaguma ira mi meba ouanmila la ang Morowa la eba ina milagiang na tara la eba ina terigiang Karisito me na uro kimanam. \p \v 31 Are ratmat ga magoming tavukup ganam o nekakabule, ga nebuknulap o ties ga dalap mila papamnam ga nekaronulap o ties ga ties o fugau. Non gat paga, buat nekaromila ga noba teip ga magaulap. Karuk. \v 32 Pa akosarming it tavuk o uteteiliat kabirana mi ga kadikming maime papap mim. Ga mivaiam kiribasiap maiam, are Morowa la maduratong kiribasiap mim ga uavaiam na bonim a Karisito. \c 5 \s1 Abuluan tavuk ang Morowa ga bumung na lalabie \p \v 1 Are ratmat ga amiuluan tavuk la ume kan akosar Morowa kan. Memani, mimi lop am ga naong maset me milam. \v 2 Akosarming tavuk o na maime teip ga magaulap na ninimiap ming gare la naong Iesu me milam. Iriro Iesu, irie la naong migat me bulam, ga oulai ninimiap ang kan meba buagaalie. Me iriro tavuk, ualo ninimiap ang aun Morowa gare kamniap la ame kukuf ula mamaguieng maset. \p \v 3 Are ratmat ga temamalienming maset. Tavuk o sadak ga non ara non ara tavukup mila papalim\f + \fr 5:3 \ft Are migana la duriong ga migana o mamanip o non pagap mila kiram\f* ga tavuk o tebuk la buat betmeng kabirana mi. Karuk kan migat. Tale puobuong bubuo inamaniap am Morowa meba tiesbuong ma miruo non ara tavukup mila kiram. Karuk. \v 4 Buat tiesming ma tiesiap mila papalim ga tiesiap o bangut ga tiesiap o fugau la kiram. Miruo tavukup la tale kan puvuvum na irap a Morowa. Karuk. Are ratmat ga mivang temaieng me aun Morowa. \v 5 Mirulo migat, teip ga magaulap la mime akosar tavuk o sadak, o tavuk ila papali, o tavuk o tebuk, iriro la are tavuk o lotu me mai morowap o kakarabunim na irap a Morowa, miruo teip ga magaulap gare tiruo la tale puomeng meba mumaiong maiobung na inamon ang Karisito ga Morowa. Karuk! \v 6 Temamalienming maset. Ebun miairam teip ba ga mumaiong mivanameng ma tiesiap agarit ga ebun mamiuluan miruo tavukup mila kiram. Memani, bukbuk ang Morowa la eba betieng ira ma teip ga magaulap la oguekmeng ties ang ga mameuluan miruo tavukup mila kiram gare tiro. \v 7 Are ratmat ga buat nemiganming ga miriro teip la are tiro. Karuk. \p \v 8 Tie, tinan la mime mionama na tavuk onim na arubu. Pa titot la betming ara teip ga magaulap am Ila Kakani, irie lalabie migat. Are ratmat ga akosarming tavuk ila mumuri gare teip ga magaulap la maionama na lalabie. \v 9 (Mulinim o lalabie ang Morowa la ume mavaik tavukup mila mumurum ga tavukup mila puvuvum ga tavukup o ties migat.) \v 10 Mimi le mimamaranim ba ga aisinming man tavuk la teuba Ila Kakani aime. \v 11 Buat nemiganming ga teip la mime makosar tavukup o arubu. Miruo tavukup la tale mime maiario paparak ula mumuru. Karuk. Are ratmat ga mila mai miriro teip ga magaulap ga mavaikming la uakap miruo tavukup mila kiram. \v 12 Memani, tavukup la mime kagomeri ga makosarmeng la kiram migat, muliruba meba miralava ma. \v 13 Pa urio ties ang Morowa, urie la are lalabie, la ime mavaik tavukup ganam mila kiram la uakap la mime kagomeri ga makosarmeng. Ga lalabie ang Morowa la puoieng meba oigorila ninimiap maiong teip ga magaulap la maionama na arubu ga eba dakmeng o lalabie ang. \v 14 Are ratmat ga non ties la iot na Babam ula puaru la igama: “Nunuo la durinung titot, nemung ga dusnang kabirana ma inamaniap mila mevara. Ga eba alabie Karisito mibuo gare lalabie.” \p \v 15 Are ratmat ga maset omamalienming nunumiap ming. Buat minum gare migana la tale amaning agat ula muru me tavuk ila muri. Karuk. Mimung gare migana la amaning agat ula muru. \v 16 Pa iro tara titot la mime makosar inamaniap non ara non ara tavukup mila kiram ga betmeng mila kanim. Are ratmat ga leba puoming meba akosarming tavuk ila muri, baraba akosarming tubiat. Karuk. Tara la miga akosarming tavuk ila muri la ebun ne agarit. Memani, titot la bunama ra na tara ila kire. \v 17 Are ratmat ga buat gat bangutming ga miga omiuluan agat maiong teip ga magaulap onim na urio kimanam. Karuk. Pa omira maset agat ang Ila Kakani ga omiuluan. \v 18 Ga buat menming a wain. Karuk. Iruo tavuk la ume mikirara. Pa miairang Muranama Ila Babai le dakang na dalap mi ga eba man ualeng mibuo ga omiuluan it ties ang. \v 19 Ga na tara la tiesming ga non inamaniap am Morowa, tie pumiara ma sasangip o lotu ga sasangip la imuam Muranama Ila Babai na dalap mi. Migat, busit le man temiba aime Ila Kakani ga pumiara ma sasangip na dalap mi. \v 20 Mirier taraiap ganam le mialang temaieng aun Morowa Mamo me pagap ganam na bonim a Ila Kakani buang Iesu Karisito. \s1 Ties maime teip ga magaulap la magimeng \p \v 21 Tie, tekapirming ga miptang ties maiong ekelesiap papap mim garet iriro tavuk la mime mionama apat Karisito. \v 22 Are ratmat ga mimi magaulap, omiuluan ties maiong laip mim, garet tie la mime omiuluan ties ang Ila Kakani. \v 23 Memani, migana la uke me magabun ang, are Karisito la uke maime ekelesiap, urie lotu ang. Karisito, irie migana o ina ulagi ma inamaniap, pa ekelesiap la are neip a. Ekekelsiap, mirie neip a Karisito ga irie la ina gat malagiong. \v 24 Mimi magaulap le mionang mapat laip mim ma mirier taraiap ganam, are gat mimi ekelesiap le mionang apat Karisito ga omiuluan ties ang. \p \v 25 Mimi laip, naming maset maime kualap mim, gare Karisito la naong maset maime ekelesiap ga ualo ninimiap ang kan ga maagaulie. \v 26 Okosarong gare tiruo meba avareim ekelesiap o unuvariap o burunam ga o ties ang Morowa. At iriro tavuk, mababauraong ekelesiap am na irap a Morowa. \v 27 Ga namo makosarang ekelesiap meba betmeng ga mumurum ba migat na irap a, ga eba karuk ba o palinim ga kiribas ba ira ma ekelesiap ga noba non pagap mila kiram. Karuk. Pa eba babaim ba ekelesiap ga karuk o kiribas ba iro ninimiap maiong. \v 28 Aret tiruo, mimi laip, le naming maset me kualap mim, gare la mime naming maset me neip mi kan. Leba no ba migana la naong maset me kuala ang, tie me irie tavuk are la naong kan maset aime. \v 29 Abit, karuk a migana ba la ume nekaroula ga neip a kan. Karuk. Ume ualo parak maun ga ume uale maset mabuo, gare kan Karisito la ume uale maset mabuo ekelesiap am. \v 30 Are gat tie, bubuo ekelesiap la napup ma neip a Karisito are kibap ga kilalap, ga irie la ume uale maset bubuo. \p \v 31 Me tavuk o magi, non ties la iot na babam ula puaru la tiesieng gare ro, \q1 “Met iriro muana, migana le aolaing mamo ga naga ang ga parepang iro kuala ang, ga eba betliong gare ba namurit neip.” \rq Genesis 2:24\rq* \p \v 32 Urio ties o uvuvuo, urie la ame muana ila kakani. Pa turuo kan la agattung, man tiesieng it aime Karisito ga ekelesiap am, urie lotu ang. \v 33 Are ratmat ga mimi laip, mimi narit narit le omiuluan uriro ties ga naming maime kualap mim gare kan la maset naming me milam. Ga mimi kualap, mimi narit narit le mionang mapat laip mim ga miptang ties maiong. \c 6 \s1 Tavukup mila murum na nunamap maiong numeilup \p \v 1 Tie, mimi lop, mimi narit narit le omiuluan ties maiong irap ga nagap mim. Iruo tavuk la puvuvui maset na irap a Ila Kani. \v 2 Babam ula puaru la igama, “Mionang mapat irap ga nagap mim ga mamiuluan mirier tiesiap maiam ganam.” Urio ties la ame natauan maimai ang Morowa la uabu non mida nakap bo non mida. \p \v 3 Ga urio mida la ilo gare ro, “Leba okosarnang gare tiruo, tie eba nonang maset ga nonang a tara ila laklage na uriro kimanam.” \v 4 Ga mimi irap ga nagap, buat miniam lop mim ga okiraraming agat maiong ga makosarming dalap ma ga kiram me milam ga ebun papamnam dalap ma me milam. Karuk. Pa na tara la umialeng maset mabuo, tie mimi le mavuvutmiling ga maset masingmiala gare Ila Kani la naong meba okosarming gare tie. \s1 Tavukup mila murum kabirana ma teip o ubi ga teip maiam mila uke \p \v 5 Tie, mimi teip o ubi agarit la mionama mapat teip mim mila uke, mimi le miraung maset maime ga omiuluan ties maiong. Ga maset okosarming ubi ga maagamilie gare la okosarming ubi meba aagamilie Karisito. Okosarming gare tiro ma dalap mila murum. \v 6 Pa buat it omiluan ties maiong, na tara la migimameng ga mivienmeng me ubi ming ula muru. Karuk. Pa omiuluan agat ang Morowa ga okosarming ubi meba maagamilie teip mim mila kanim ma dalap mila murum. \v 7 Eva, mimi le okosarming urio ubi me aun Ila Kakani, pa talet okosarming meba maagamilie inamaniap. Karuk. Okosarming gare ro ma dalap mim mila murum. \v 8 Memani, eba alang Ila Kakani uniap ula muru aun man migana la akosarang tavuk ila muri. Memani, Ila Kani la tale agatong me bop ma inamaniap gare teip o ubi agarit o teip la maionama na agat maiong kan. \v 9 Ga mimi teip mila uke, okosarming garet tie ira ma teip mim o ubi. Amiolaing tavuk o ties kirat ga tavuk o nuraiap. Ila Kakani la unama na panbinim, irie Ila Kakani ming ga maiang gat. Ga irie la tale ume maite inamaniap ira ma bop ma o pagap maiam. Memani, Ila Kani la tale kan ume agat me bop ma inamaniap. Karuk kan. \s1 Ekelsiap le kamena gare teip o danunumiap \p \v 10 Tie, tuga oitamung ties tung are ro: Dusming maranit ira Ila Kakani, ga kukunim ang ula kanu le iot miun. \v 11 Matim non tiesiap o uvuvuo. Mimi le minam pagap ganam o danunumiap la ualam Morowa miun, meba puoming le dusming maranit ga onananmila danunumiap ga eba okurupmiling kakarabunim gano ang Satan. \v 12 Memani, tale kan dabunam it ga inamaniap. Karuk. Pa dabunam ga non ara non ara muranap mila kiram la mionama nakap na panbinim. \v 13 Are ratmat ga minam pagap ganam o danunumiap la ualam Morowa miun, meba okurupmiling danunumiap gano ga eba ka man dusming maranit na danunumiap puoieng na irie tara la eba ne ba iruo paga ila kire. \v 14 Are ratmat ga minam miruo pagap o danunumiap ga dusming gare ro: Urangaming ga daminamung meba umialeng bo ties migat ang Morowa gare kanam la ovisming ira ma karip mi. Ga man akosarming tavuk ila puvuvui gare siot kapa la ualuam arop mi. \v 15 Urangaming maset meba baisming o bais ula mumuru a malina me mai inamaniap gare sup la mavisming na kibap mi me danunumiap. \v 16 Ga non gat paga. Naganming gat maranit. Urio nagan, urie la are nap o plang la miaria maranit na kilalap mi ga abunakming paga la namo makiraraang neip mi. Iro urio nap o plang eba puoming meba makabanming korup o kit am Satan. Miriro korup o kit la ume mivure Satan ma. \v 17 Man anagiming Morowa la ina ra milagiong, ga iriro la are begat a kapa la miabuam bo bugabip mi are la mime mialuam bugabip mi o begat a kapa. Ga miaring apos ang Muranama Ila Babai, urie ties ang Morowa ga eba minamung karorama. \v 18 Ga okosarming busit marik, ga marikming me ai Morowa meba miagaalie. Tie, miairang Muranama Ila Babai meba ake me milam ga iro kukunim ang, marikming me pagap ganam la makosarming. Ebun amiolai iriro tavuk. Are ratmat ga temamalienming maset. Ga busit man marikming ga magamilie inamaniap ganam am Morowa. \p \v 19 Ga non gat paga, marikming meba gat toagaalie Morowa gare ro, Eba abung Morowa ties ang na nanam tuo, ga tala kan turau leba baistang o urio bais ula mumuru. Uriro bais ula mumuru, tinan la uraio Morowa maime teip ga magaulap, pa titot la ovaikong la uakap. \v 20 Tovuvuoong Morowa ga bettung migana o bais me urio ties ula mumuru, ga met irio muana ga tunama na luguan o arubu. Are ratmat ga marikming me ai Morowa meba teiniang nuraiap ga tomamarani ba iro bais. \s1 Ties lagorang \p \v 21 Tie, eba alang Tikikas ait miun ma ubiap ganam la man makosartung. Titikas irie ekelesia papa buang migat, ga narung maset aime. Irie la migana ang Morowa o ubi ga ume okosar ubi ang Ila Kakani na dalap a migat. \v 22 Titot la asagarung ga ula mi meba omira nunamap pang la are mani ga puoong meba mangangasang dalap mi. \v 23 Mariktung me ai Morowa Ira buang ga Ila Kakani Iesu Karisito la eba lialang malina maun ekelesiap papap tuam ganam. Ga mariktung gat meba naming maset maime non ekelesiap papap mim, ga eba ongangasming nagan ming migat ira lie kan. \v 24 Mariktung me ai Morowa meba maboaving teip ga magaulap ganam la man nameng migat aime Ila Kakani buang Iesu Karisito ma mirier lap ganam.