\id 1TI - Kuot NT [kto] -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h 1 Timoti \toc1 Natauan babam la omirong Paulo me ai Timoti \toc2 1 Timoti \toc3 1 Ti \mt1 Natauan babam la omirong Paulo me ai Timoti \c 1 \s1 Maset ualeng Timoti me tavuk ang kan ga maiang teip ga magaulap ganam o lotu \p \v 1 Noun Timoti, Turuo Paulo la omirtung uriro babam. Turuo Apostolo o usingnualap ang Karisito Iesu. Memani, Morowa, la ina bulagiong, ga Iesu Karisito, migana la man auanbula meba agimabuong, litie la toliabu meba okosartang uro ubi ang migana o usingnualap. \v 2 Timoti, nunuo gare poi ruang migat na bonim a Iesu ga omirtung uriro babam ga osagarung ga ila noi. Narung aime Morowa mamo ga ila kakani buang Karisito Iesu leba lialang ubonuvarap ga kadik ga malum noun. \v 3 Neiniam mirier tiesiap ganam o kakarabunim gare tinan la norulo na tara la tuga rala Masedonia. Are tiro ga narung meba ka man nonang tie Efeso. Memani, eba manalava non inamaniap baraba masingmiala inamaniap o ties o kakarabunim la tale migat. \v 4 Ga buat mameuluan gasip agarit ga papot ma non ara tiesiap ma bop ma tatimup maiam. Are ratmat ga non ara ties la are tiro la ime ofulut agat maiong, ga tale kan ime maagailie teip ga magaulap la naganmeng ira Morowa. \v 5 Eva, manalava o uriro maimai o ties ula mamaranu. Memani, leba omeuluan, tie eba babaim ba dalap ma ga eba maionang maset ga naganmeng migat ira Iesu. Ga miriro tavukup la eba mavuremeng dalap ma ga eba dakmeng a tavuk o kadik ga na me non ekelesia papa ga lou. \v 6 Mirie la amaiolai ra iriro tavuk o na me Morowa ga Ekelesia papa ga lou, ga agat migat ira Iesu ga man bangutmeng bun tapmat uluo agat ula muru ga omeuluan it ties agarit. \v 7 Memani, namo maiarang bonim ula kakanu meba kamena gare teip o usingnualap o maimai ang Morowa, ga tiesmeng gare ro, “Tiespang la migat o.” Pa mirie kan la tale kan omeit muana o uriro ties la maiaramo, ga tale kan omait uriro maimai la busingiala a man paga. Karuk. \p \v 8 Tie, Morowa la businguala o ubi o maimai. Pa leba ovuobuong uriro ubi o maimai, tie maimai la ime buagailie ga bume bet maset. \v 9 Eva, anit gat iriro paga. Morowa la tale kan uabu uriro maimai meba avuvuoieng tavuk maiang inamaniap mila puvuvum. Karuk. Uabu uriro maimai meba makurupeling inamaniap la mime oguek ties ga tale ga maionang upat maimai ga mirie la tale ga meptang ties maiong teip mila uke maime. Maimai gat maiong inamaniap la maialam ibup ma ira Morowa ga okosarmeng kirinim. Ga me teip ga magaulap la tale nameng me tavuk ang Morowa pa mime mameuluan tavukup onim na kimanam. Maimai gat me inamaniap la mime menamuam mamop ga nagap maiam ga mevara, ga menamuam gat non teip ga mevara. \v 10 Maimai me teip ga magaulap la akosarmeng tavuk o sadak, ga teip la mime duri ga non migana ga teip la mime mapula non teip. Ga me teip o kakarabunim, ga teip la mime kakarabum na tara la mime dus na irap ga mime meiva migat tatuan. Eva, maimai meba mavuvuoieng miriro tavukup ga mirier non tavukup mila kiram la nekaromela ga ties ula muru o ties migat. \v 11 Uriro ties migat la iot na bais ula muru la ualo Morowa toun meba taramang mai teip ga magaulap. Uriro bais ula muru la builo a Morowa, iriet la natauanong migat ga iriet la muana o tenubap. \s1 Paulo la ivo temaieng me ai Morowa la abouvara. \p \v 12 Tie, Ila Kakani Karisito Iesu, irie la ualo kukunim toun ga toagatong la puorung meba okosartang ubi ang, ga toiteong me uriro ubi. Are ratmat ga tivo temaieng me aun. \v 13 Migat, tinan la tume opuke ties me bonim a Karisito, ga nekarorula ga ekelesiap. Ga tale kan tumira aime. Pa tale maset arit ga tale nagantung ira a ga akosartung tavuk la are tiro. Are ratmat ga Ila Kakani la tobouvara. \v 14 Eva, Ila Kakani la mitara tobouvara, ga nagantung ira Karisito Iesu ga tualam dalap tuo aun. \v 15 Uriro ties la migat o, ga puoieng irama mirier inamaniap ganam le meptang uriro ties ga o agatmeng. Karisito Iesu la muo na kimanam meba ina bulagiang teip o kirinim. Migat turuo natauan migana o kirinim turuot tiro. \v 16 Pa Karisito Iesu la namo okosarang ubonuvarap ang ga betieng la uakap ira ruo ka lake. Ga tunama gare muranama me paga la namo akosarang Morowa irama inamaniap onim na kimanam. Are ratmat ga lake ka tobouvara ga eba agimameng inamaniap man paga la akosarong ira ruo ga eba naganmeng ira a ga eba omela ninimiap ula muru la iot atatan makin. Are ratmat ga lake tobouvara Morowa. \v 17 Irie Orong mar mirie taraiap ganam. Tale kan ume uvara ga tale kan puomeng inamaniap meba agimameng ma irap ma. Iriet talamet la irie Morowa. Narung me inamaniap le maialang bonim ula kakanu aun ga lalabie le iot aun mar mirie lap ganam. Amen. \s1 Timoti le dananamung maranit ga karorap. \p \v 18 Tie, Timoti, nunuo la kanuna gare poi ruang, ga oagattung uriro ties ang Morowa tinan la tualo noun. Titot la tualo uriro ties me ubi le okosarnang. Are ro: Dananamung maranit ga karorap o ties migat, aret tie la ties ong Morowa mai unulip meba okosarnmeng gare tiro. \v 19 Eva, me uriro danunumiap naring maranit nagan ira a Iesu ga buat maning kirinim na irap a Morowa. Non teip la mime okosar kiribas, pa tale iga maiairang Morowa meba avuvutaling tavuk maiang, ga tubiat nagan maiong gano la kiribasieng gare obinam la paragenieng bo vuor. \v 20 Haimenias ga Aleksanda la okosarliong gare tiro, ga tuabuan na kilan a karorama, meba olila agat ula muru, meba gat tale tiesliong kirat me ira Morowa. \c 2 \s1 Aulo Paulo Timoti a tavuk o marik \p \v 1-2 Tie, uriro ubi titot la tuga ovaiktang noi meba okosarnang, natauan ties o gare ro, Mimi ekelesiap ganam le marikming ga amarikming Morowa meba maagaalie teip ga magaulap. Are gat to, amarikming Morowa meba maagaalie non teip ga magaulap ga orongup ga gavamanip gat. Ga mivang temaieng me ai Morowa maime. Marikming gare tiro. Memani, eba miagaalie Morowa meba maionang dalap mi teteiliat ga amiuluan tavuk ila puvuvui ang Morowa. \v 3 Marik lare tiro la mumuru na irap a ga na agat ang Morowa, irie ninimiap pang. \v 4 Morowa kan la ina bulagiong, memani, naong maset meba ina malagiang mirier teip ga magaulap meba ameira muana o ties migat. \v 5 Eva, uriro ties la migat o. Morowa la namo ina malagiang mirier teip ga magaulap ganam. Memani, obit ara narit it Morowa la unama. Ga namurit it migana, irie la dusong kabirana a Morowa ga inamaniap, iriro migana la irie Karisito Iesu. Man burana meba bula ai Morowa. \v 6 Na tara la aiteong Morowa Karisito, tie betong ga ualo ninimiap ang kan ga ina masauong teip ganam. A iriro tavuk la akosarong Karisito, businguala Morowa la namo ina malagiang mirier inamaniap ganam. \v 7 Are ratmat ga toiteong Morowa are migana o usingnualap. Ga mating ubi meba taramang uriro ties ang. Ties tung migat, tale kan tokarabi. Toiteong gare migana o usingnualap me garip la tale onim Israel, meba oagatmeng uriro ties migat. \v 8 Turuo migana o usingnualap o ties migat, are ratmat ga narung me ekelesiap onim na mirier pialap le okosarmeng marik. Narung le babau ba ninimiap maiong ga miairang tavuk o pringesnges ga nebuknulap, ga ira iriro tavuk le ameuluan meba okosarmeng marik. \s1 Ties me magaulap \p \v 9 Are gat to, magaulap le maiabum sasaip mila murum o pagap mila puvuvum na irap ma inamaniap. Ga tale narung le temeba ga masasameng kavurup ma ga neip ma a non ara non ara gamale ga sasa a gol ga buruma la maiaba kakepup apat. Karuk. Memani, babun ofulutieng magabun agat ang migana. \v 10 Pa leba nameng me teip ga magaulap le agatmeng maime la murum, tie akosarmeng tavuk gare ro. Makosarmeng noba ubiap mila mumurum are lop am Morowa la mime makosar. Iriro paga la are sasa maiang migat. \v 11 Magaulap le mapamumeng nanamup ma na lotu ga maionang mapat teip ga tebomaionang kan ga omela ties la mime maiaramo teip. \v 12 Tale kan tume tuairo magabun ba meba urie ba magabun o usingnualap o ula ike me teip na lotu. Karuk! Narung me magaulap le mapamumeng nanamup ma ga meptang ties la maiaramo teip. \v 13 Me man paga ga aruluan iriro tavuk? Memani, Morowa la akosarong Adam lake, ga tubiat okosarong Iva. \v 14 Pa Adam la tale naganong iro ties o kakarabunim. Karuk. Magabun la naganieng iro ties o kakarabunim ga okosarieng kirinim. \v 15 Pa tale puoong Morowa meba makiraraang magaulap. Karuk. Magaulap la eba okosarmeng ubi o uvarange ma lop. Okosarmeng gare tiro, ga leba naganmeng ira Morowa mar mirie lap ga ameuluan tavuk me na me non teip ga magaulap ga ameuluan tavuk ila puvuvui la naong Morowa aime ga memaning agat ula mumuru, tie eba ina malagiang Morowa. \c 3 \s1 Ties maiong teip mila umaiale bo lotu \p \v 1 Tie, uriro ties la migat o la tiesieng gare ro: Migana la namo onang ga irie ba migana o unualeap ma ekelesiap, naong me ubi ula muru. \v 2 Are ratmat ga migana o unualeap le maset auluan tavuk ila puvuvui ga onang maset ga tale puomeng inamaniap meba omaioping kiribas ba ang o kirinim ba na ninimiap ang. Onang it gare ba lai iang namurit magabun. O magiang it a namurit tara. Onang maset ga oauluan agat ula mumuru ga makosarang mirier tavukup mila puvuvum. Nepapaang ga mirier inamaniap ga maagailie ga ualeng mabuo. Ga betang gare migana ila muri o usingnualap. \v 3 Buat tapu a papot wain ga menang, ga buat papamnam dalap a ga bukbukang kakalait. Karuk. Mateteiliattang inamaniap, ga buat bukbukong tapmat me non inamaniap. Ga buat man agattong busit me kakepup. \v 4 Maset ualeng bo numeilup am, ga maset maunoang lop am meba omeuluan ties ang. \v 5 Memani, migana la tale ume maset uale bo numeilup am o magabun ga lop am, eba ualeng maset gare ba mani bo garip ma ekelesiap o lotu ang Morowa, a? Tale kan puoong! \v 6 Ekelesia ila nei tala kan unama ga betang gare ba migana o unualeap memani, ebun uara kakuma ga betong gare ba migana o pringesnges. Babun avukutuara Morowa gare rie la avukutuara karorama me tavuk ang o pringesnges. \v 7 Are ratmat ga migana la auluan tavuk ila mumuri uadan ma inamaniap la tale naganmeng ira Iesu, iriro i migana la muri, ga amaning bonim ula muru. Migana la are tiro la puoong meba betang ga onang migana o unualeap. Leba tale aouluan tavuk ila muri, tie eba muliaba na irap ma mirie inamaniap, ga eba okiraraang ubi ang ga eba uaring ubianama ang karorama a. \s1 Ties maiong teip o ubi o lotu \p \v 8 Aret tiro, teip o ubi o lotu le maset agatmeng me ubi maiong ga ameuluan tavuk ila mumuri. Ga tala kan man tiesmeng agarit tapmat o ties ga buat tapmaio a papot wain ga menmeng. Mirie gat la buat agatmeng maset me kakepup. \v 9 Miaring maranit ga omeuluan uriro ties migat la bume agat ume na dalap mila babaim. \v 10 Pa lake ka mimerang ubi maiong. Leba ubimeng maset, tie eba maionang gare teip o ubi o lotu. \v 11 Ga kualap maiam teip o ubi le maset agatmeng me tavuk la akosarmeng. Ga buat tiesmeng tigit me non teip ga magaulap. Maionang teiliat ga akosarmeng tavuk ila mumuri ga ameuluan. \v 12 Teip o ubi le maionang gare ba lai iang namurit magabun ga magiang it o namurit la. Ga maset umaialeng bo numeilup maiam. \v 13 Inamaniap la maionama na ubi o lotu ga okosarmeng ubi ula muru, eba memaning bonim ula muru! Ga puomeng meba maiaramang bais ula muru ang Karisito Iesu. \s1 Muana o ties a tavuk ang Morowa \p \v 14 Migat, tuga tala kakalait noi ga nogimarang, pa titot la omirtung uriro ties na babam me noi. \v 15 Memani, leba noba pagap la eba onomein alang tung ga tale kakalait bettung, tie ebat ogimanang uriro ties la omirtung na babam ga eba anera tavuk maiang butamat ang Morowa la ameuluan. Eva, butamat ang Morowa urie lotu ang Morowa la ame ninimiap. Mimi teip ga magaulap o lotu la mimi gare labinama ila mamarani ga kimanam ula mumuru la miario ties migat. \v 16 Eva, iriro muana o ties ang Morowa irie paga ila kakani migat. Ga tale kan puomeng inamaniap meba abomaionang. Tale kan puonung meba anera pa tubiat Morowa kan la eba avaikang. Iriro muana o ties me Iesu Karisito la businguala a tavuk ang Morowa la naong me bulam le abuluo, la betong gare migana migat, ga betong la uakap. Muranama Ila Babai la asinguala puvut maset o tenuarap ang Iesu. Angelop gat la agimameng na panbinim. Ties ang la ila mai mirier garip ma teip ga magaulap. Papot ma inamaniap onim na kimanam la nagantmeng ira a. Ga Morowa la ina alagiong ga ina ula na panbinim. \c 4 \s1 Tiesiap o kakarabunim la ofufulutieng agat maiong teip ga magaulap \p \v 1 Tie, Muranama Ila Babai ang Morowa la tiesong la uakap gare ro, Tubiat noba inamaniap leba maiairang nagan maiong. Ga eba meptang nanamup ma muranap o kakarabunim ga eba omeuluan ties o kakarabunim la maiaramo muranap mila kiram na nanamup ma unulip o kakarabunim. \v 2 Eva, inamaniap o unulip o kakarabunim la eba makosarmeng tavukup o kakarabunim ga eba maiaramam miriro tiesiap o kakarabunim. Eba onomeling agat ga dalap ma, ga tala kan mulimeba me tavuk ila kire. Ga tala gat agatmeng me kirinim la okosarmeng. Karuk! \v 3 Miriro teip la eba abunakmeng tavuk o magi ga eba obunakmeng parak maiong inamaniap. Morowa la makosarong miriro parakiap buam teip ga magaulap la naganmeng ira Iesu ga obit ties migat ang Morowa, ga bume buaro uriro parak ga bume bivo temaieng me aun Morowa. \v 4 Memani, mabit mirier pagap la makosarong Morowa la mumurum, babun magobuong. Pa bivang temaieng me aun Morowa ga buaram. \v 5 Ties ang Morowa la tiesieng gare ro, Leba marikmeng inamaniap ga meivang temaieng me parak, ume makosar pagap ga mime babaim na irap a Morowa. \s1 Timoti le onang maset gare migana o ubi ang Karisito \p \v 6 Eva, leba naramang uriro ties me maun papap, tie eba nonang maset gare migana o ubi ang Karisito Iesu. Ga eba onala kukunim ula kakanu o ties o agat ga me mirier agarip mila mumurum am Morowa la nuaram ga manouluo. \v 7 Pa non ara gasip agarit la mime maiaramam inamaniap ga non ara tiesiap la tale o meuluan ties ang Morowa. Nalang ibunam nuo ira ma. Ga maset onera ga anouluo tavuk ang Morowa la naong aime. \v 8 Memani, anit ara tavuk o usingnualap ma neip me nekotarek o ukosar o ubi la puoieng meba buagailie kirat na tara la bunama na uro kimanam. Pa leba abuluan tavuk ang Morowa, tie irirot la puoong meba buagaalie busit. Puoong meba buagaalie na uro ninimiap la bunama una, ga na ninimiap tubiat. \v 9 Uriro ties la migat o, ga puoieng ira ma mirier inamaniap ganam le meptang ga naganmeng iro. \v 10 Eva, Morowa, irie la namo malagiang mirier teip ga magaulap, ga bulagiong gat bubuo teip ga magaulap la naganbuong ira a. Naganbuong migat ira Morowa la amaning ninimiap, ga man auanbula meba bulagiang. Aret tiro ga bume okosar ubi ula mamaranu ga abuluan tavuk la naong Morowa aime. \v 11 Nalang uriro ties maun teip ga magaulap ga masingnala meba omeuluan. \v 12 Babun nogimameng teip ga magaulap la nokubama rot ga eba agatmeng nunuot migana agarit. Karuk. Nonang gare ba uniap ula muru meba nomeuluan ekelesiap iro ties, ga ira tavuk la nume anouluan ga nunumiap ga tavuk o ubonuvarap, ga iro nagan, ga tavuk ila puvuvui migat na irap a Morowa, ga eba ovienmeng bonim nuo. \v 13 Na iriro tara la man uanula ka me rulam meba murang noi, nomamarani ba le man ovasnang ties ang Morowa mai inamaniap, ga nemum me tavuk le ameuluan, ga masingnala maset o uriro. \v 14 Baraba agatnung agarit me uriro kamniap ang Muranama la ualo Morowa noun me ties unuli la maiaramo na tara inamaniap mila meke me lotu la maiabuam kilalap ma nobuo ga marikmeng. \v 15 Mirier lap le man o agatnang uriro ubi ga unaleng ubuo, ga man nonang una mar mirie lap ganam. Leba okosarnang gare tiro, tie eba ogimameng inamaniap ubi nung la maset betieng, ga eba omeira la onuluan ubi la ualo Morowa noun. \v 16 Unaleng maset bo tavuk nuang la nume akosar ga ubi o usingnualap la nume masingnuala inamaniap. Maset temamaliennang me tavukup nuam kan ga me ubi la okosarnung la nume masingnuala teip ga magaulap. Ga leba nomamarani ba la man okosarnang gare tiro, tie iro ubi nung eba nolagiang Morowa ga eba ina malagiang gat teip ga magaulap la mime mepto ties nung. \c 5 \s1 Tavuk ila mumuri me uvuvut nuliap ma teip ga magaulap \p \v 1 Tie, tara la ovuvutnun ninimiap maiong teip ga magaulap, tie anouluan tavuk gare ro. Baraba mabuknula laip. Karuk. Pa mavuvutnaling o ties ula mumuru gare la avuvutnun mamo nuang. Ga mavuvutnaling gat kubap gare la mavuvutnun papap nuam mila kubap. \v 2 Ga mavuvutnaling gat kualapikip gare la ovuvutnung naga nung. Ga mavuvutnaling gat kubeulap gare la mavuvutnun loup nuam, a tavuk ila babai maset. \v 3 Lai iang noba magabun la eba aving, ga man ionamat uro magabun talamet, tie mamariknang inamaniap o lotu meba oidangmeng maset ga umialeng ubuo. \v 4 Pa noba magabun lare tiro la imanim lop, mila kakanim, o eap mila kakanim. Tie, omeira maset gare ro, Natauan ubi maiong le maset umaialeng bo mamop ga nagap maiam kan ga akosarnang iriet tavuk la akosarmeng mamop maiam ga nagap maiam ira ma tinan la kakapim. Eva, naong Morowa maset me iriro tavuk. \v 5 Lai iang noba magabun la uvara ra pa magabun la karuk kan a noba la o aganuliap, tie imamaro: Ime nagan ira Morowa busit ga ime marik me ai meba oagaalie na ilengiap ga na arubuap. \v 6 Pa non magabun la uvara ra lai iang ga man ionamat talamet ga ime oiuluan agat ma neip, ga ime akosar tavuk ila kire, tie uriro magabun la ionama gare la ivara ra. \v 7 Naramang uriro ties mai inamaniap am Morowa na lotu meba maimum lop ga eap maiam meba omeuluan uriro ties o ubukok ma nagap ga eap, la mevara ra laip maiam. Eva, okosarmeng gare rie, memani eba maionang puvut un agat me non teip ga magaulap. Babun memaning ties ira ma. \v 8 Tuaramo uriro ties memani? Leba tale ualeng migana ba bo gar ang kan o namurit olabuan a migat, tie iriro la ualo ibunam a iro nagan ang ga iriro tavuk la akosarong la kire ga akurupin tavuk la mime akosar inamaniap la tale naganmeng ira Iesu. Mirie kan la tale mime akosar tavuk lare tiro ila kire. Karuk. Mime umaiale bo magaulap, la mevara laip maiam. \v 9 Uvasieng lotu ma magaulap, la mevara ra laip maiam, mamirnang bop ma miriro magaulap lare tiro: Magabun la mabunakmeng 60 ma karaip ga magieng ira non migana ga ionama ga irie. \v 10 Ga magabun la imaning bonim o ukosar ma non ara ubiap mila murum gare ro: Maset uiale bo lop iam. Ga ialo parak maun teip ga magaulap onim na non pianam na tara la mumaio na luguan iang. Ga maset maidangieng ekelesiap. Ga maagailie inamaniap la maionama kirat. Atabo ime makosar non ara ubiap la are tiro, tie omirnang bonim o uriro magabun lare tiro ga eba oagailie lotu. \v 11-12 Pa baraba mamirnung bop ma kubeulap, la mevara ra laip maiam. Karuk. Dalap ma ga agarip maiam la mime temaiara gat me magi, tie eba memaning kirinim. Memani, maialam ara ibup ma iro ties migat la okosarmeng iro ubi ang Karisito. \v 13 Eva, pa non gat paga la mime akosar. Mime ameuluan tavuk o palala ga mime menum tapmat ga mela na non luguap maiam teip ga magaulap. Pa talet magaulap ot palala. Karuk. Mime gat meranam tiesiap maiam non inamaniap ga mime nevure ma ga mime ties tigit maime. Ga mime gat maiaramam non ara non ara tiesiap la tale mumurum meba buaramam. \v 14 Are ratmat ga narung me kubeulap le ina magimeng meba ina lopmaiaring ga umaialeng bo garip maiam. Leba okosarmeng gare tiro, tie karuk a karorama ba ma teip ga magaulap la puoong meba aramang ties ula kiro me bulam. \v 15 Tume ties gare ro, memani, non magaulap la are tiro la omaiolai ra alang ula muru o ties migat la okosarmeng me ubi ang Karisito, ga ameuluan ara karorama. \v 16 Leba numeilup ba am noba ekelesia la ame noba magaulap, la mevara ra laip maiam, tie iriro kan ekelesia leba ualeng mabuo. Eba, okosarang gare tiro, memani babun noba teip ga magaulap o lotu babun memaning giginanim o unualeap mabuo. Leba okosarmeng ekelesiap gare tiro ira ma numeilup maiam, mirie non teip ga magaulap o lotu la puomeng meba umaialeng bo magaulap la karuk maset a noba la maagaulie. \s1 Ties maiong inamaniap mila uke \p \v 17 Tie, mialang bonim ula kanu ga uniap ula muru maun teip mila uke me lotu la okosarmeng ubi ula muru ga mavuvutmein maset teip ga magaulap. Natauan gar la eba oala uriro uniap miro teip mila uke la mageismeng iro ubi la mime maiaramo bais ula muru ga okosarmeng ubi o usingnualap o ties ang Morowa. \v 18 Eva, mialang uniap ula muru maun. Memani, Babam ula puaru la tiesieng gare ro, Migana o ubi la puoong meba oala uniap ang. \v 19 Leba amama migana ba. Iriro migana ila uke la okosarong kirinim. Tie, baraba nupto uriro ties. Pa leba narain ba o naien ba ma la maiaramo uriro ties, tie eba naptam. \v 20 Leba noba teip mila uke la okosarmeng kirinim, tie mavuvutnaling na irap ma mirier teip mila uke, are ratmat ga mirie non gat la eba meraung ga tala kan okosarmeng kirinim gare tiro. \v 21 Na pava a Morowa ga Karisito Iesu ga angelop am Morowa, norulo migat, unaleng maset ubuo uriro ubi ga eba mamamaliennang teip mila uke o usingnualap. Pa leba tale anoping muana migat o noba ties la maiaramo inamaniap, tie baraba kakalait tiesnung na dalap nuo gare ro, Migat, iruo migana la akosarong. “Ga baraba tiesnung gare ro. Karuk tale akosarong” Ga buat mabuknula noba inamaniap pa tiesnang it teteiliat mai papap nuam ga migap nuam. \v 22 Baraba alaginung noba migana kakalait ga nuabua meba onang migana ila uke me ekelesiap o lotu. Babun noba migana ila uke la okosarong kirinim ga ties o uriro kirinim la eba parepieng ira nuo, memani, nuabua migana ga betong gare migana ila uke me lotu. Temamaliennang kan meba nonang ga nobabai ba. \v 23 Temamaliennang me tavuk o tapnuap o burunam agarit. Mumuru let tapno kirat a wain meba aaganalie karima nuo, meba okalaieng uriro tafa la ime bet ira nuo. \v 24 Kirinim maiong non inamaniap la iot it la uakap, ga man ike maime. Ga bume kakalait maraki. Pa kirinim maiong non inamaniap la ime kagoiri, pa tubiat la eba betieng la uakap ga eba ogimabuong. \v 25 Aret tie, tavukup mila mumurum la mime maiot la uakap ga bume magima. Pa non tavukup mila mumurum la mime makosar teip ga magaulap la tale kan mime bet la uakap kakalait. Miriro gat la tale kan puomeng meba kogomering. Karuk. Tubiat la eba mabira. \c 6 \s1 Ties maiong teip o ubi agarit \p \v 1 Tie, mirier teip o ubi agarit la mime okosar ubi ang migana ila kakani maiang, la agatmeng gare ro: Migana ruang ila kakani irie migana ila mumuri ga eba taving bonim a me nakap. Leba akosarmeng teip o ubi tavuk la are tiro, tie eba tale tiesmeng kirat teip mila uke me bonim a Morowa ga tavuk maiang ekelesiap. \v 2 Ga migana o ubi agarit ang migana ila kakani la naganong ira Iesu, baraba agatong irie migana o ubi gare ro: Irie ekelesia papa, are ratmat ga ebat oguekang ties ang. Karuk. Pa teip o ubi le agatmeng gare ro: “Irie ekelesia la narung aime. Okosarang ubi ang ga eba ame ba pagap mila murum na uriro ubi.” Eba, agatmeng la okosarang ubi ula muru. Tavuk migat me unuarap ma papot pagap mar mirie lap la masinguala teip ga magaulap le akosarmeng tavuk gare ro la norulo ra, ga ngangasnang meba ameuluan. \v 3 Ties ang Ila Kakani buang Iesu Karisito la ime maset busingiala a tavuk la naong Morowa aime meba abuluan. Pa leba tale omeuluan noba teip uriro ties, ga mevaio ga masingmaiala inamaniap o non ara ties la tale puoieng gare uriro ties ula puvuvu ang Iesu. \v 4 Tie, eba amira migana lare tiro la umet pringesnges agarit ga tale kan amaning agat a tavuk ang Morowa. Karuk. Amaning it agat ula kiro. Mitara naong maset me tavuk o ties me nekotarek ga inamaniap o ties o danunumiap tapmat me muana o ties. Uriro ties la are tiro la ime avaik tavuk lare ro: Mime kiram dalap ma me non inamaniap, ga mime nemenam o ties, ga mime nepuke, ga mime agat kirat me papap. \v 5 Mirier lap la mime nebukmela tapmat. Eva, inamaniap lare tiro la mime megama riro ga agat maiong la bangutieng, ga tale gat mime maiaro ties migat ga omeuluo. Agatmeng ga megama tavuk ang Morowa, urie alang me ukosar o butamat meba maiaram papot ma kakepup. \v 6 Migat, migana eba tevurusang me pagap am. Ga eba tale tebukang me pagap mila murum gat tie kauna gare migana la amanim papaluaip ma pagap mila murum. Migana la auluan tavuk ang Morowa, ga magatong mirier pagap am irie kan la puoong ga tevurusong maime, tie kauna gare migana la amanim papaluaip ma pagap mila murum. \v 7 Obit ara, buvarangemeng nagap buam ga betbuong na kimanam, na irie tara la tale kan betbuong ga paga ba le buaving ga mubuong aun. Karuk. Mubuot agarit. Aret tie ga tubiat la eba buving ga obulaing urogo kimanam tale kan puoieng meba buaving paga ba ga bula ga irie ga muranap buo. Karuk! \v 8 Leba bumaning parak ga burap o pagap ba, tie eba bumama: iriro paga la puoong it ira ruo. Teruba. \v 9 Pa inamaniap la naganmeng meba maiaram papot ma pagap, kamena gare suvailap o ngane. Pa tale oit leba alaming na lu ga eba aving. Inamaniap la agatmeng me kakepup la aret tiro. Dalap ma la parepmeng irama kakepup ga ameuluan non ara tavuk ila kire ga tekirarameng kan, ga eba karuk ba maime. \v 10 Eva, tavuk me na maset me kakepup irier muana mar mirier tavukup mila kiram. Non inamaniap la mitara nameng me kakepup, ga iriro tavuk la uranam ga omaiolai nagan maiong ga maiavio giginanim ula kakanu na dalap ma, ga mirie pagap mila kiram la makosarmeng na agat maiong. \s1 Naring maranit ninimiap la iot atatan makin \p \v 11 Pa nunuo migana ang Morowa, nalang ibunam nuo irama miriro pagap ga igonang mauluo. Ga man anouluot tavuk ila puvuvui, ga tavuk migat la naong Morowa aime, ga nagan migat, ga tavuk o na me non papa. Ga tavuk o dus maranit ga temaiavim mirier giginanimup, ga tavuk o uteteiliat ira ma inamaniap. \v 12 Migana la naganong ira Karisito la amaning ubi gare migana la ibirong na nekotarek. Ubinang maranit meba onala ninimiap ula iot maset mar mirie lap ganam. Memani, tinan la noiteong Morowa meba narang uriro ninimiap na tara la nuaramo nagan nung kabirana ma papot ma teip. \v 13 Na irap a Morowa, ume ualo ninimiap maun mirier pagap ga ume mamamalien ong, ga Karisito Iesu, tiesong la uakap irie kan la kakani na irap a Pontias Pilato na tara la uvara Iesu iro maiogun. Norulo maranit gare ro. \v 14 Unaleng maset bo ties ang Morowa. Baraba ofulutnung uriro ties. Leba unaleng maset ubuo, tala kan puoong migana ba meba ties ang kirat ume. Unaleng ga man nonang gare rie puoieng na tara ila kakani buang Iesu Karisito la eba ina terigiang ga betang la uakap. \v 15 Avuoong ara Morowa tara ang, ga na iriro tara eba asagaang Morowa Iesu ga ina muong gat ga betang la uakap. Morowa la muana o tenubap, ga iriet la amaning urier kukunim gano. Iriet migana ila uke ga orong maiang mirie orongup ga Ila Kakani maiang mirie mila kanim. \v 16 Iriet talamet la tale kan ume uvara. Unama na lalabie ila kakani ga tale kan puobuong meba bula ai. Karuk kan a migana ba la agimaong, ga karuk kan a noba la puoong meba agimaang. Bonim a la kakanu ga kukunim ang la eba iot mar mirie lap. Amen. \s1 Ties maiong inamaniap la memanim papot ma pagap \p \v 17 Manalava inamaniap onim na uro kimanam la memanim papot ma pagap, baraba pringesngesmeng ga tevienmeng na irap ma non teip. Ga baraba agatmeng gare ro: Matim papot ma pagap ga eba tonang maset. “Karuk. Tala kan agatmeng ga memama miriro mi pagap la eba maagamelie ga maset maionang. Karuk. Memani, pagap onim na kimanam la ebat nam ba kakalait ga kiram ba kakalait. Mumuru maset le naganmeng ira Morowa. Irie kan la ume bugami ma papaluaip ma pagap mila murum meba makosarmeng dalap buo ga tebuba.” \v 18 Manalava inamaniap la memanim papot ma pagap meba makosarmeng mirier tavukup mila mumurum. Eva, makosarmeng papot ubiap mila mumurum. Ga busit man mepamum pagap maiam ga mavuotmeng me irama non inamaniap. \v 19 Leba okosarmeng gare tiro, tie eba mepamum papot ma pagap maiam meba teagamelie tubiat na pianam ang Morowa. Are ratmat ga eba omela urie ninimiap migat. \s1 Unaleng maset bo ubi nung \p \v 20 Tie, Timoti, temamaliennang maset me uriro ubi la ualo Morowa noun. Nalang ibunam nuo ira ma tiesiap agarit la tale ameuluan tavuk ang Morowa. Ga me tiesiap ma miriro tavukup la mime kakarabim inamaniap ga meivam “tavukup o agat”. Miriro tiesiap lare tiro la nekaromela ga tavuk ang Morowa. \v 21 Eva, nalang ibunam nuo ira ma miriro tiesiap agarit. Memani, non inamaniap la megama “pamaning uriro agat”. Pa pasanmeng ara ga omaiolair ties migat ang Morowa la bume obuluan. Uriet. Ubonuvarap ang Morowa le iot ga mimi.