\id EST Esta Esther 1 Tinata Tuna - PNG WWH 08/98 
\h Esta 
\toc1 Esta 
\toc2 Esta 
\toc3 Esta 
\mt1 ESTA  
\c 1  
\s1 A tadar na vavina Vasti i piam vue ra king Akasueros  
\p
\v 1 Ta nam ra kilakilala Akasueros i ga king tana, (go ra Akasueros i ga varkurai papa aro India ma tuk tar aro Etiopia, a mar ma a ura vinun ma lavurua na papar),  
\v 2 ta nam ra kilakilala Akasueros i ga ki ta ra kiki na king ta kana gunan ta ra kubana nina i tur Susa,  
\v 3 ma ta ra vautuluna kilala ta kana kini na king, i ga pait ra ngala na lukara ure kana lavur luluai ma kana lavur tultul; a umana luluai na vinarubu Persia ma Media, a umana ngalangala ma ra umana luluai ta ra lavur papar, dia ga ki ta ra luaina matana,  
\v 4 ma mangoro na bung i ga vagira diat ma ra peal tabarikik ta kana potar na varkurai, ma damana ra lavur magit na variru ta kana minamar; tika na mar ma lavutul na vinun ot na bung i ga pait ia damana.  
\v 5 Ma ba go ra lavur bung dia ga ot, ra king i ga pait ra lukara ure ra tarai par dia ga ki Susa ta ra kubana, diat par ra umana ngala ma ra umana ikilik, ure lavurua na bung, ta ra bala na gunan ta ra uma na nilibur ta ra kuba i ra king.  
\v 6 Di ga vakaite ra umana ngala na mal tana, a umana pua ma ra umana kul, ma di ga kun vake diat ma ra umana vinau di ga vir ia ma ra kuara i pua ma i meme marut ta ra umana pipidikol na silva ta ra umana pagapaga na vat pua; a umana vava di ga pait diat ma ra goled ma ra silva, ma dia ga tur ta ra pakana i pal a vat, di ga mal ia ma ra vat i meme, ma ra vat i pua, ma ra kalagi, ma ra vat i marut.  
\v 7 Ma di ga vamomo diat ta ra umana la na goled, (a umana la na goled dia ga enana varbaiai,) ma di ga tabar diat ma ra polo na vain, a ngala tuna, da ra king i ga varvartabar.  
\v 8 Ma ra nimomo i ga varogop uka ma ra varkurai tana; pa di ga vo pa ta tikai, tago ra king i ga tul tar ia ta ra lavur tultul ta ra kubana ba diat a pait nam ra magit tikatikai i vatang upi ia.  
\v 9 Ma ra taulai kai ra king, a iangina Vasti, i ga pait bula ra lukara ure ra vaden ta ra kuba i ra king Akasueros.   
\p
\v 10 Io, ta ra valavuruana bung, ba ra bala i ra king i ga gugu ma ra vain, i ga vartuluai pire Meuman, Bista, Karbona, Bigta, Abagta, Setar ma Karkas, ra lavurua na tultul na pal nina dia kudakudar pire ra king,  
\v 11 upi diat a agur pa Vasti ra taulai kai ra king tadav ra king ma kana kere na tadar na vavina, upi na vaarike kana minamar pire ra tarai ma ra umana luluai, tago a metekina ta.  
\v 12 Ma Vasti ra taulai kai ra king i ga kamala ta kana vartuluai, nina ra umana tultul na pal dia ga ve tana; kari ra king i ga ngangal na kulot ma i ga malamalapang ma kana kankan.   
\p
\v 13 Ma ra king i ga tir ra umana tena kabinana nina dia nunure ra vakilang i ra umana e, (tago damana ra mangamangana kai ra king tadav diat dia nunure ra tinata na vartuluai ma ra varkurai);  
\v 14 i ga ting pa Karsena, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsena ma Memukan, a lavurua na luluai Persia ma Media, nina dia ga tur ta ra luaina mata i ra king, ma dia ga ki ta ra lavur ngala na kiki ta kana gunan.  
\v 15 I ga biti dari: Ava dat a pait ia ta ra taulai kai ra king, Vasti, upi na varogop ma ra varkurai, tago pa i ga torom ta ra vartuluai kai ra king Akasueros nina ba ra umana tultul na pal dia ga ve tana?  
\v 16 Ma Memukan i ga tata ta ra luaina mata i ra king ma ta ra luaina mata i ra lavur luluai, ma i ga biti: Vasti ra taulai kai ra king vakir i ga rara pire ke ra king, i ga rara bula pire ra umana luluai par ma pire ra lavur tarai par dia kiki ta ra lavur papar kai ra king Akasueros.  
\v 17 Tago go ra magit ra taulai kai ra king i tar pait ia na rararang pire ra vaden par, ma diat a nuk vakuku vue kadia umana tutana ba dia valongore ra tinata dari: A king Akasueros i ga vartuluai ba da agur pa kana taulai Vasti pirana, ma i ga ol ika.  
\v 18 Ma gori iat ra umana taulai kai ra lavur luluai Persia ma Media nina dia valongore ra magit ra taulai kai ra king i ga pait ia diat a vatang ra tinata damana bula pire ra umana luluai kai ra king. Ma damana ra ngala na varpiam ma ra ngala na kankan na vana rikai tana.  
\v 19 Ba ra king i mainge, boina na pait tika na vartuluai, ma boina ba da tumu ia varurung ma ra lavur varkurai Persia ma Media, upi na tur vatikai, ba koko Vasti na vana rikai mulai pire ra king Akasueros; ma boina ba ra king na tul tar kana kini ta ra kubana tai ta ra vavina i boina ta dir ma Vasti.  
\v 20 Ma nam ra bung ba da varvai tana ure ra varkurai ra king i ga pait ia ta kana umana gunan par, (tago i ga varkurai ta ra ngala na gunan) a vaden par diat a ru kadia umana tutana, diat par a umana ngala ma ra umana ikilik.   
\p
\v 21 Ma ra king ma ra umana luluai dia ga manane go ra tinata; ma ra king i ga mur ra tinata kai Memukan;  
\v 22 tago i ga tulue ra umana buk ta ra lavur papar kai ra king, ta ra lavur papar tikatikai varogop ma kadia mangana tutumu, ma tadav ra lavur vuna tarai tikatikai varogop ma kadia tinata, ba ra umana tutana par tikatikai diat a vatur vake ra varkurai ta ra kubakuba i diat iat, ma ba diat a tatata ma ra tinata kai kadia tarai.   
\c 2  
\s1 Esta i kia vue Vasti ra tadar na vavina  
\p
\v 1 Ma ba i ga par go ra lavur magit, ma ra kankan kai ra king Akasueros i ga ngo mulai, i ga nuk pa Vasti ma ra magit i ga pait ia, ma ra varkurai di ga pait ia ure.  
\v 2 Ma ra umana tultul nina dia ga kudakudar pire ra king dia ga biti tana dari: Boina ba da tikatikan upi ra umana metek na vavina, a umana inip, upi diat a ki pire ra king;  
\v 3 ma ra king na tibe ra umana tultul ta ra lavur papar ta nam ra umana gunan i varkurai tana, upi diat a agur varurue pa ra lavur metek na vavina par, a umana inip, uro Susa ta ra kuba i ra king, upi diat a ki ta ra pal na vaden pi kai ra king, ma Egai ra monamono na vaden kai ra king na.mataure diat; ma da tul tar ra lavur vartap ta diat.  
\v 4 Ma boina ba nam ra vavina ba ra king na manane na ki ur vue Vasti. Ma ra king i ga gugu ta go ra magit, ma i ga pait ia.   
\p
\v 5 Ma tika na te Iudaia i ga ki Susa ta ra kuba i ra king, a iangina Mordekai, natu i Iair natu i Simei natu i Kis, a te Beniamin,  
\v 6 nina di ga ben vavilavilau pa ia maro Ierusalem, diat ma Iekonia ra king Iuda, nina Nebukadnesar ra king Babilon i ga ben vavilavilau pa ia.  
\v 7 Ma nam ra tutana i ga mataure Adasa, nam Esta, natu i matuana, tago tamana ma nana dir ga mat; ma ra bul vavina i ga vakak ma i ga metek, ma ba tamana ma nana dir ga mat, Mordekai i ga vamel ia da natuna iat.   
\p
\v 8 Ma ba di ga valongore ra vartuluai kai ra king ma kana varkurai, ma ba di ga agur varurue mangoro na bul vavina ta ra kuba i ra king aro Susa, upi Egai na mataure diat, di ga varuk Esta bula ta ra kuba i ra king upi Egai ra monamono na vaden na balaure.  
\v 9 Ma i ga gugu ta go ra bul vavina ma i ga mari ia; ma i ga tul lolole tar ra lavur vartap tana, ma ra ana tiniba na nian, damana bula lavurua na tultul na vavina kai ra king da di ga vartuluai tana; ma i ga kari ia, diat ma kana lavur tultul, ta ra pakana pal i manga boina ta ra pal na vaden.  
\v 10 Esta pa i ga vaarike boko kana vuna tarai ma ra lavur niuruna, tago Mordekai i ga tigal ia ba koko na vaarike.  
\v 11 Ma Mordekai i ga limlibur ra bungbung par ta ra liplip na bala na gunan ta ra pal na vaden, upi na matoto ba Esta i dave, ma ba ava bar na tadav ia.   
\p
\v 12 Io, ba di ga pait ra lavur magit ta ra vaden varogop ma ra varkurai ure ra vaden tana, ma i ga par a vinun ma a urua na gai, (tago i ga damana kadia e na vaninara, laptikai na gai di ga tap diat ma ra dangi na bira na davai, ma laptikai na gai mulai di ga tap diat ma ra dangi i ang na katkat ma ra lavur mangana vartap ure ra vaden,) ma ba i ga ot ra bung kai tikatika na vavina pi na tadav ra king Akasueros,  
\v 13 io, ba ra vavina i ga vana dari pire ra king, di ga tul tar ra lavur magit i mainge tana pi na vana me kan ra pal na vaden ma na ruk ta ra kuba i ra king.  
\v 14 Ta ra ravian i ruk, ma ta ra malana i irop mulai, ma i vana ta ra vauruana pal na vaden kai ra king pire Sasgas ra tultul na pal kai ra king, nina i balaure ra umana tultul na vavina kai ra king; pa na ruk mulai tadav ra king ona ra king pa i manane, ma ona pa di oro pa mule ma ra iangina.   
\p
\v 15 Io, ta ra bung ba Esta natu i Abikail matua i Mordekai, nina i ga vamel ia, na kabila ruk tadav ra king, pa i ga vatang upi mule ta magit, i ga vatur vake ke nam ba Egai ra tultul na pal kai ra king ma ra tena balabalaure vaden i ga tul tar ia tana. Ma diat par dia ga gire Esta dia ga manane.  
\v 16 Damana di ga agur pa Esta ta ra kuba i ra king pire Akasueros ra king ta ra gai a vinun, a iangina Tebet, ta ra kilala lavurua ba i ga ki na king tana.  
\v 17 Ma ra king i ga manga mainge Esta ta ra lavur vaden par, ma i ga mari ia ma i ga manane tuna, ma ra umana enana bul vavina pa i ga manga manane diat; io, i ga vatoke tar ra kere na tadar na vavina tana, ma i ga ben ia upi na kia vue Vasti.   
\p
\v 18 Ma namur ra king i ga pait ra ngala na lukara ure kana lavur luluai par ma ure kana lavur tultul, ma di ga vatang ia ba ra lukara kai Esta; ma i ga vaarike ra pala varvuai ta ra lavur papapar, ma i ga pait ra ngala na vartabar varogop ma ra peal tabarikik kai ra king.   
\s1 Mordekai i vaarike ba di varpit ure ra king  
\p
\v 19 Ma ba ra umana inip na vavina dia ga ki varurung mulai, Mordekai i ga kiki ta ra mataniolo kai ra king.  
\v 20 Esta pa i ga vaarike boko kana vuna tarai ba ra umana niuruna, da Mordekai i ga tigal ia; tago Esta i ga toratorom ta ra vartuluai kai Mordekai da ta ra kilala i ga vamel ia tana.  
\v 21 Io, ta nam ra umana bung ba Mordekai i ga kiki ta ra mataniolo kai ra king, a ura tultul na pal kai ra king nina dir ga balaure ra matakilalat, Bigtan ma Teres, dir ga kankan ma dir ga varpit ba dir a ubu ra king Akasueros.  
\v 22 Ma Mordekai i ga nunure go ra magit, ma i ga rada ia pire Esta ra taulai kai ra king; ma Esta i ga ve ra king tana ta ra iang i Mordekai.  
\v 23 Ma ba di ga titir ta go ra magit, ma di ga nunure ba i dovot damana, di ga al vatokobe dir ta ra davai; ma di ga tumu vake ta ra buk na tutumu vakai ta ra luaina mata i ra king.   
\c 3  
\s1 Aman i varpit upi na nila vue ra umana Iudaia par  
\p
\v 1 Ba i ga par go ra lavur magit ra king Akasueros i ga vangala pa Aman natu i Amedata ra te Agag, ma i ga tul tar ia tana ba na ki na lua, ma i ga vangala kana kini upi na ngala ta ra lavur luluai dia ga ki pirana.  
\v 2 Ma ra lavur tultul kai ra king nina dia ga kiki ta ra kuba i ra king dia ga va timtibum pirana, ma dia ga pait ra variru pire Aman, tago ra king i ga vartuluai damana ure. Ma Mordekai pa i ga va timtibum pirana, ma pa i ga pait ra variru pirana.  
\v 3 Ma ra umana tultul kai ra king nina dia ga kiki ta ra kuba i ra king dia ga biti tai Mordekai dari: Upi ra ava u piapiam vue ra vartuluai kai ra king?  
\v 4 Ma ba dia ga tar tatata tana ra bungbung par, ma pa i ga kapupi kadia tinata, dia ga ve Aman tana upi diat a matoto ba na dave ra niol kai Mordekai, tago i ga tar ve diat ba ia ra tutana Iudaia.  
\v 5 Ma ba Aman i ga gire ba Mordekai pa i ga va timtibum, ma pa i ga pait ra variru pirana, Aman i ga manga kankan.  
\v 6 Ma i ga nuk ia ba ra magit vakuku pi na ubu ka Mordekai; tago di ga vateten ia ta ra vuna tarai kai Mordekai. Kari Aman i ga varpit upi na nila vue ra umana Iudaia par, ra vuna tarai kai Mordekai, nina dia ga kiki ta ra umana gunan par kai Akasueros.   
\p
\v 7 Ta ra luaina gai, a gai Nisan, ta ra kilala a vinun ma a urua ta ra kini na varkurai kai Akasueros, di ga pait ra Pur, a kukuraina di ga ilailam, ta ra luaina mata i Aman ta ra bungbung; ma di ga pait vanavana ta ra gaigai tuk tar ta ra gai a vinun ma a urua, a gai Adar.  
\v 8 Ma Aman i ga biti tai ra king Akasueros dari: Tika na vuna tarai i kiki vurvurbit livuan ta ra tarai ta ra lavur papapar nina u varkurai tana, ma kadia lavur mangamangana dia enana varbaiai ma ra mangamangana kai ra lavur tarai par; ma pa dia toratorom ta ra lavur varkurai kai ra king, kari pa i topa ra king ba na nur vue ke diat.  
\v 9 Ba ra king i mainge, boina da tumu ia ba da nila vue diat, ma ina tul tar ra vinun na arip na marmar na talant\f + \fr 3:9 \ft A talant i da ra mamat i tika na beg na braun rais; ba di valar ra silva ba ra goled me i da ra valavalar na mani.\f* na silva ta diat dia balaure ra mani kai ra king, upi da vung ia ta ra vuvuvung na mani kai ra king.   
\p
\v 10 Ma ra king i ga tak vue ra domol na vakilang kan ra kaka na limana, ma i ga tul tar ia tai Aman natu i Amedata ra te Agag, ra ebar kai ra umana Iudaia.  
\v 11 Ma ra king i ga biti tai Aman: Koko ra mani, ma una pait ika ra magit u mainge ta nam ra tarai.   
\p
\v 12 Ma di ga oro pa ra umana tena tutumu kai ra king ta ra luaina gai ma ra bung a vinun ma a utul, ma di ga tumu ra tinata da Aman i ga vartuluai tana tadav ra lavur ngala na luluai kai ra king, ma tadav ra lavur luluai na papar, ma tadav ra lavur luluai na vuna tarai; di ga tumu ia ta ra lavur papar tikatikai varogop ma kadia mangana tutumu, ma tadav ra lavur vuna tarai tikatikai varogop ma kadia tinata; di ga tumu ia ta ra iang i ra king Akasueros, ma di ga vakilang ia ma ra domol kai ra king.  
\v 13 Ma di ga tulue ra umana buk ma ra umana vilavilau ta ra lavur papapar kai ra king, upi da nila vue ra umana Iudaia par, ma da ubu diat, ma da vamutue diat par, ra umana ngala ma ra umana bul, a umana kuramana ma ra vaden, ta ra kopono bung, ta ra bung a vinun ma a utul ta ra gai a vinun ma a urua, a gai Adar, ma upi da ra pa kadia tabarikik kan diat.  
\v 14 Ma di ga varvai ma ra buk pire ra tarai par, ba da vaarike nam ra varkurai ta ra lavur papapar, upi diat a ki na vaninara upi nam ra bung.  
\v 15 Ma ra umana vilavilau dia ga kavie ra vinavana da ra king i ga vartuluai me, ma di ga vaarike ra varkurai ta ra kiki na varkurai aro Susa; ma ra king ma Aman dir ga ki upi dir a momo; ma ra pia na pal Susa i ga purpuruan.   
\c 4  
\s1 Esta i mulaot upi na tadav ra king ure kana tarai  
\p
\v 1 Ma ba Mordekai i ga matoto ta ra lavur magit par di ga pait ia, Mordekai i ga rada kana mal, ma i ga vavauluvai ma ra mal na tabun, ma ra kabu na iap ta ra uluna, ma i ga vana ta ra bala na pia na pal, ma i ga tangi mat ma i ga manga kukukula;  
\v 2 ma i ga tur papa ta ra mataniolo kai ra king bula, tago i ga tabu ba ta tikai na olo ta ra mataniolo kai ra king ba i mal ma ra mal na tabun.  
\v 3 Ma ta ra lavur papapar ra vartuluai kai ra king ma kana varkurai i ga poapot tana, a ngala na niligur i ga tup ra umana Iudaia, ma dia ga vevel, ma dia ga kukukula, ma dia ga tangi mat; ma mangoro dia ga va ma ra mal na tabun ma ta ra kabu na iap bula.   
\p
\v 4 Ma ra umana tultul na vavina kai Esta ma kana umana tultul na pal dia ga vutvut pirana ma dia ga ve tana; ma ra taulai kai ra king i ga manga ligur; ma i ga tulue ra mal pire Mordekai upi na vavauluvai me, ma upi na pala vue ra mal na tabun, ma pa i ga vatur vake.  
\v 5 Ma Esta i ga oro pa Atak, tika na tultul na pal kai ra king, nina ra king i ga tibe upi na toratorom tana, ma i ga tulue ba na vana pire Mordekai, upi na matoto ba ava ra kukuraina ma ba i dave.   
\p
\v 6 Ma Atak i ga vana tadav Mordekai ta ra bala na gunan ta ra pia na pal, nina ta ra luaina mata i ra mataniolo kai ra king.  
\v 7 Ma Mordekai i ga ve ure ra lavur magit dia ga tadav ia, ma ba aivia ra mani Aman i ga biti ba na tul tar ia ta ra vuvuvung na mani kai ra king ure ra umana Iudaia pi na nila vue diat.  
\v 8 Ma i ga tul tar bula ra buk tana di ga tumu ra varkurai tana, nina di ga vaarike aro Susa, ba da nila vue diat, upi na ve tar ia tai Esta ma upi na vakapa ure; ma upi na vartuluai pirana ba na vana pire ra king, ma na araring pirana, ma na lul ia ure ra nilaun kai kana tarai.   
\p
\v 9 Ma Atak i ga vut ma i ga ve Esta ta ra tinata kai Mordekai.  
\v 10 Ma Esta i ga tata pire Atak, ma i ga tulue tadav Mordekai ma ra tinata dari:  
\v 11 A lavur tultul par kai ra king, ma ra tarai ta ra lavur papapar kai ra king, dia nunure ba nina i ruk ta ra kuba i ra king ara iat, ta tutana ba ta vavina bar, ona pa di ga oro pa ia, a kopono varkurai ure ba da doka, ia kaka nina ba ra king na tulue vaarike ra buka na goled pirana na laun; ma go ra utul a vinun na bung pa di ga ting pa iau pi ina ruk tadav ra king.   
\p
\v 12 Ma di ga ve Mordekai ta ra tinata kai Esta.  
\v 13 Ma Mordekai i ga ve diat ba diat a bali Esta dari: Koko una nuk ia ba una pila tago u ki ta ra kuba i ra king, ma ra lavur Iudaia par pata.  
\v 14 Tago ona u ki mut uka ta go ra e, ta ra tikai na maravut ra umana Iudaia ma na valaun diat, ma ga avat ma kaum apik na tarai avat a virua ka; ma kan di tar vaki u ta go ra kini na tadar ure ra e dari.   
\p
\v 15 Ma Esta i ga ve diat ba diat a bali Mordekai dari:  
\v 16 Una vana, ma una varurue ra umana Iudaia par dia ki ati Susa, ma avat a pait ra vinevel ure iau, ma a utul a bung koko avat a en ta magit ma koko avat a momo, ta ra marum ba ta ra keake; avet bula ma kaugu umana tultul na vavina avet a vevel damana; ma ina ruk pire ra king, ma a dovotina go ra niruk pa i varogop ma ra varkurai; ma ona ina virua, io, ina virua ka.  
\v 17 Ma Mordekai i ga vana, ma i ga pait ra lavur magit Esta i ga vartuluai me pirana.   
\c 5  
\s1 Esta i pait ra lukara ure ra king dir ma Aman  
\p
\v 1 Ma ta ra vautuluna bung Esta i ga mong ma ra mal na tadar, ma i ga tur ta ra bala na gunan ara iat ta ra kuba i ra king, ta ra luaina mata i ra kuba i ra king; ma ra king i ga ki ta kana kiki na king ta ra kubana, ma ra kiki na king i ga vatale ta ra mataniolo na pal.  
\v 2 Ma ba ra king i ga gire Esta kana taulai i tur ta ra bala na gunan, i ga manane; ma ra king i ga tulue vaarike ra buka na goled nina i ga vature tadav Esta. Io, Esta i ga vana maravai, ma i ga bili ra tur a buka.  
\v 3 Ma ra king i ga tir ia: Esta, u ra taulai kai ra king, ava u mainge? Ma ava kaum nilul? Ma ona na varogop ma ra papar a gunan iau varkurai tana, da tul tar ia tam.  
\v 4 Ma Esta i ga biti: Ba ra king i mainge, boina ba ra king ma Aman dir a ki maravut go gori ta ra lukara ba iau tar vaninare ure ra king.  
\v 5 Ma ra king i ga biti: Da agure lulut pa Aman, upi da pait ia da Esta i tar tatike.  
\p Damana ra king ma Aman dir ga vana ta ra lukara Esta i ga vaninare.  
\v 6 Ma ba dital ga mome ra polo na vain ra king i ga biti tai Esta dari: Ava kaum nilul? Da tul tar ia ka tam. Ma ava kaum niaring? Ona u lul upi ta papar ta ra gunan iau varkurai tana, da pait ot pa ia ka.  
\v 7 Ma Esta i ga tata ma i ga biti: Kaugu nilul ma kaugu niaring i dari:  
\v 8 Ona ra king i mari iau, ma ona ra king i ga upi na mulaot ta kaugu nilul, ma upi na pait ra magit iau lul ia pirana, boina ba ra king ma Aman dir a vana ta ra lukara ba ina vaninare ure dir, ma ningene ina pait nam ra magit ra king i ga tatike.   
\s1 Di vaninare ra davai pi da al vatokobe Mordekai tana  
\p
\v 9 Ma nam ra bung Aman i ga irop ma i ga gugu ma i ga ga ra balana; ma ba Aman i ga gire Mordekai ta ra mataniolo kai ra king, ba pa i ga tur ma pa i ga vana are, i ga ngangal na kulot ure Mordekai.  
\v 10 Ma Aman i ga tur bat mule ke boko, ma i ga vana ra kubana; ma i ga vartuluai upi ra umana talaina ma upi Seres kana taulai.  
\v 11 Ma Aman i ga ve diat ure kana ngala na tabarikik, ma ure ra peal natuna, ma ure ra lavur magit ra king i ga vangala pa ia tana, ma ba i ga vaki ia pi na lia ta ra lavur luluai ma ra lavur tultul kai ra king.  
\v 12 Ma Aman i ga biti bula dari: Maia, Esta ra taulai kai ra king pa i ga nur tar ia tai ta tikai bula ba dir a varagur ma ra king ta ra lukara i ga pait ia, iau kaka; ma i ga ting pa amir ma ra king ure ningene bula.  
\v 13 Ma go ra lavur magit pa dia vadongone iau, ta ra lavur bungbung ba iau gire Mordekai ra tutana Iudaia i kiki boko ta ra mataniolo kai ra king.  
\v 14 Ma Seres kana taulai ma ra lavur talaina bula dia ga biti tana dari: Boina ba da page vatur tika na davai ba i tuluai urama a vinun ma a ura pokono ma a papar, ma na malana una ve ra. king ba da al vatokobe Mordekai tana; ma namur una vana na gugu ta ra lukara, amur ma ra king. Ma Aman i ga gugu ta go ra magit ma i ga vartuluai ba da page vatur nam ra davai.   
\c 6  
\s1 A king i tulue Aman pi na ru vangala pa Mordekai  
\p
\v 1 Ta nam ra marum ra king i ga mama diop, ma i ga vartuluai ba da kap ra buk pirana nina di tumu vake ra umana magit tana di pait ia ta kana varkurai, ma di ga lukluk ia ta ra luaina mata i ra king.  
\v 2 Ma di ga gire tadav ra varvai ure Mordekai, ba i ga tar vaarike ra magit ure Bigtan ma Teres, a ura tultul na pal kai ra king ta diat dia balaure ra matakilalat, nina dir ga mainge ba dir a ubu ra king Akasueros.  
\v 3 Ma ra king i ga biti: Ava vang ra variru ma ava vang ra varkurai di ga vabongon Mordekai me ure go ra magit? Ma ra umana tultul kai ra king nina dia kudakudar pirana dia ga biti tana dari: Pa di ga vabongon ia ma ta magit.  
\v 4 Ma ra king i ga titir: To ia akamana na taman? Io, Aman i ga tar olo ta ra luaina bala na gunan ta ra kuba i ra king, upi na ve ra king ba da al vatokobe Mordekai ta ra davai i ga page vatur ia ure.  
\v 5 Ma ra umana tultul kai ra king dia ga biti tana dari: Ea, Aman go kari i tur ta ra bala na gunan. Ma ra king i ga biti: Boina ba na ruk.  
\v 6 Io, Aman i ga ruk. Ma ra king i ga biti tana: Da pait ra ava ta nam ra tutana ra king i mainge ba na ru vangala? Ma Aman i ga nuk ia ta ra balana dari: To ia bar nam ra king i mainge ba na ru vangala? iau kaka nam.  
\v 7 Ma Aman i ga biti tai ra king dari: Ba ra king. i mainge ba na ru vangala ta tutana,  
\v 8 boina da kap ra mal na minong nina ra king i vala mong me upi kai nam ra tutana ra king i mainge ba na ru vangala, ma damana bula ra os ba ra king i vala ki tana, nina di vatoke ra kere na king tana;  
\v 9 ma da tul tar ra mal na minong ma ra os tai tika na ngala na luluai kai ra king, upi da mar nam ra tutana me ba ra king i mainge ba na ru vangala, ma da vaki ia ta ra tamuru i ra os upi na vana alalu ta ra pia na pal, ma da varvai lua tana dari: Damana da pait ia ta nam ra tutana ra king i mainge ba na tul tar ra variru tana.  
\v 10 Ma ra king i ga biti tai Aman: Una pampam, ma una kap ra mal na minong ma ra os, da u ga biti, ma una pait nam ra magit tai Mordekai ra tutana Iudaia nina i kiki ta ra mataniolo kai ra king, ma boina ba una pait rit ra magit u ga tatike.   
\p
\v 11 Io, Aman i ga kap ra mal na minong ma ra os, ma i ga mar Mordekai, ma i ga vaki ia ta ra os upi na vana alalu ta ra pia na pal, ma i ga varvai lua tana dari: Damana da pait ia ta ra tutana ra king i mainge ba na tul tar ra variru tana.  
\v 12 Ma Mordekai i ga vana mulai ta ra mataniolo kai ra king. Ma Aman i ga vana lulut ta ra kubana, i ga ligur ma i ga tuba ra uluna.  
\v 13 Ma Aman i ga ve Seres kana taulai ma ra umana talaina par ta ra lavur magit i ga tadav ia. Ma kana umana tena kabinana ma Seres kana taulai dia ga biti tana: Ona Mordekai, nina u ga papait na bura ta ra luaina matana, ia ra tutana Iudaia, i dekdek upi una uvia pa ia, una bura ka ta ra luaina matana.   
\p
\v 14 Ma ba dia ga pirpir boko me, a umana tultul na pal kai ra king dia ga pot, ma dia ga agure lulut pa Aman ta ra lukara Esta i ga vaninare.   
\c 7  
\s1 Aman i rara ma di al vatokobe  
\p
\v 1 Damana ra king ma Aman dir ga vana ta ra lukara kai Esta ra taulai kai ra king.  
\v 2 Ma ra king i ga biti mulai tai Esta ta ra vauruana bung ba dital ga mome ra polo na vain tana: Ava ra magit u lul ia piragu, Esta, u ra taulai kai ra king? Da tul tar ia ka tam. Ma ava ra magit u vatang upi ia? Ona u mainge ba da tul tar ta papar ta ra gunan iau varkurai tana tam, da pait ot pa ia ka.  
\v 3 Ma Esta ra taulai kai ra king i ga tata ma i ga biti dari: Ea, u ra king, ba u mari iau. ma ba ra king i mainge damana, boina ba una tul tar kaugu nilaun tagu ure kaugu nilul, ma ra nilaun kai kaugu vuna tarai bula ure kaugu niaring;  
\v 4 tago di tar ivure avet ma kaugu tarai upi da nila vue avet, ma upi da ubu avet upi avet a virua. Ma gala di ga ivure avet upi avet a ki na vilavilau, a tarai ma ra vaden, gala pa ina ga tata; tago ra magit ba na tup avet pa i ngala ta ra magit ba na rara kan ra king.  
\v 5 Io, ra king Akasueros i ga tata ma i ga biti tai Esta kana taulai dari: To ia nam ra tutana i varpit upi ra dari, ma i ki akave?  
\v 6 Ma Esta i ga biti: Go ra bilak na tutana Aman ia ra tena vargegelenai ma ra ebar! Ma Aman i ga burut ta ra luaina mata i ra king ma ta ra luaina mata i ra taulai kai ra king.  
\v 7 Ma ra king i ga kulot ma i ga tut kan ra nimomo na vain, ma i ga vana ta ra uma na nilibur ta ra kuba i ra king; ma Aman i ga tur bula upi na lul pa kana nilaun pire Esta ra taulai kai ra king, tago i ga gire ba ra king i mainge ba na kure vakaina.   
\p
\v 8 Ma ra king i ga lilikun mulai kan ra uma na nilibur, ma i ga ruk mulai ta ra pal dital ga mome ra vain tana; ma Aman i ga bura timtibum ta ra vava Esta i ga ki tana. Ma ra king i ga biti: Dave, na vo pa kaugu taulai bar ta ra pal ba iau ki maravai? Ma ba ra king i ga tatike nam ra tinata di ga tuba ra mata i Aman.  
\v 9 Ma Karbona, tikai ta ra umana tultul na pal nina dia turtur ta ra luaina mata i ra king, i ga biti: Ea, tika na davai i tur ta ra gunan kai Aman, ma i tuluai urama a vinun ma a ura pokono ma a papar, ma Aman i ga vatur ia ure Mordekai, nina i ga vatang ra bo na magit ure ra king. Ma ra king i ga biti: Avat a al vatokobe ta nam.  
\v 10 Damana di ga al vatokobe Aman ta nam ra davai i ga vaninare ure Mordekai. Ma ra kankan kai ra king i ga ngo.   
\c 8  
\s1 A king mulaot upi ra umana Iudaia diat a varubu bat kadia umana ebar  
\p
\v 1 Ta nam ra bung ra king Akasueros i ga tul tar ra kuba i Aman ra ebar kai ra umana Iudaia tai Esta ra taulai kai ra king. Ma Mordekai i ga tur rikai ta ra luaina mata i ra king, tago Esta i ga ve ba dir niuruna.  
\v 2 Ma ra king i ga ule vue kana domol na vakilang, nina i ga tar tak vue mule kan Aman, ma i ga tul tar ia tai Mordekai. Ma Esta i ga vaki Mordekai upi na kure ra kuba i Aman.   
\p
\v 3 Ma Esta i ga tata mulai pire ra king, ma i ga bura timtibum pire ra ura kauna, ma i ga tangi ma i ga lul ia pi na tur bat ra kaina nina Aman ra te Agag i ga vaninare, ma ra varpit i ga pait ia ure ra umana Iudaia.  
\v 4 Ma ra king i ga tulue vaarike ra buka na goled tadav Esta. Damana Esta i ga tut, ma i ga tur ta ra luaina mata i ra king.  
\v 5 Ma i ga biti: Ba ra king i mainge, ma ba i mari iau, ma ona ra king i nuk ia ba i takodo, ma i manane iau, boina da tumu ra buk upi da pukue ra tinata me nina Aman natu i Amedata ra te Agag i ga tumu ia, ba da nila vue ra umana Iudaia ta ra lavur papapar kai ra king.  
\v 6 Tago ina gire davatane ra kaina magit ba na tadav kaugu tarai? Ma ina bobe davatane ra vinirua ba na tadav ra umana niurugu?   
\p
\v 7 Ma ra king Akasueros i ga biti tai Esta ra taulai kai ra king ma Mordekai ra tutana Iudaia: Ea, iau tar tul tar ra kuba i Aman tai Esta, ma di ga al vatokobe Aman iat ta ra davai, tago i ga mainge ba na ubu ra umana Iudaia.  
\v 8 Amur a tumu bula ra buk ure ra umana Iudaia, da amur mainge, ta ra iang i ra king, ma amur a vakilang ia ma ra domol kai ra king; tago ra buk di tumu ia ta ra iang i ra king ma di vakilang ia ma ra domol kai ra king, pa ta tutana na pukue mule.  
\v 9 Ma ta nam ra e, ta ra gai a utul, a gai Sivan, ta ra bung a ura vinun ma a utul tana, di ga oro pa ra umana tena tutumu kai ra king; ma di ga tumu ra tinata da Mordekai i ga vartuluai tana tadav ra umana Iudaia, ma tadav ra umana ngala na luluai, ma tadav ra umana luluai na gunan, ma tadav ra lavur luluai na papar papa aro India ma tuk tar uro Etiopia, tika na mar ma a ura vinun ma lavurua na papapar; di ga tumu ia ta ra lavur papar tikatikai varogop ma kadia mangana tutumu, ma tadav ra lavur vuna tarai tikatikai varogop ma kadia tinata, ma tadav ra umana Iudaia varogop ma kadia mangana tutumu ma kadia tinata.  
\v 10 Ma i ga tutumu ta ra iang i ra king Akasueros, ma i ga vakilang ia ma ra domol kai ra king, ma i ga tulue ra umana vilavilau ma ra umana buk, ma dia ga ki ra lavur os kai ra king, a umana tena nivut, nina di ga vague diat ta ra gunan kai ra king.  
\v 11 Ma ta nam ra lavur buk ra king i ga tul tar ia ta ra umana Iudaia ta ra lavur pia na pal par ba diat a vana varurung upi diat a tur padikat ure kadia nilaun, ma upi diat a nila vue ra dekdek i ra tarai ba ra dekdek i ra papar nina ba na varubu ma diat, upi diat a ubu vue diat ma diat a vamutue diat, ra umana natu i diat ma ra vaden bula, ma ba diat a ra vue kadia tabarikik,  
\v 12 ta ra kopono bung ta ra.lavur papar kai ra king Akasueros, ta ra bung a vinun ma a utul ta ra gai a vinun ma a urua, a gai Adar.   
\p
\v 13 Ma di ga tumu tika na buk tadav ra tarai par, upi da varvai ure ra varkurai ta ra lavur papar, ma ba ra umana Iudaia diat a ki na vaninara ta nam ra bung upi diat a obo pa diat ta kadia lavur ebar.  
\v 14 Damana ra umana vilavilau nina dia ki ra umana os kai ra king, a umana tena nivut, dia ga vana lulut tago ra vartuluai kai ra king i ga vararak diat; ma di ga varvai ure ra varkurai aro Susa ra kiki na varkurai.  
\v 15 Ma Mordekai i ga vana rikai kan ra luaina mata i ra king, ma i ga mong ma ra mal na king i kul ma i pua, ma i ga toke ra ngala na kere na king di ga pait ia ma ra goled, ma i ga olovoi ma ra mal kumau i meme marut, ma ra pia na pal Susa i ga kukukula na gugu.  
\v 16 A kapa ma ra gugu, ma ra gina ma ra variru, i ga tur pire ra umana Iudaia.  
\v 17 Ma ta ra lavur papar, ma ta ra lavur pia na pal nina di ga valongore ra vartuluai kai ra king ma kana varkurai tana, a gugu ma ra gina, a lukara ma ra malagene, dia ga tur pire ra umana Iudaia. Ma mangoro na tarai ta nam ra gunagunan dia ga agil ra umana Iudaia, tago dia ga burut ure ra umana Iudaia.   
\c 9  
\s1 A umana Iudaia dia ubu kadia lavur ebar  
\p
\v 1 Io, ta ra gai a vinun ma a urua, a gai Adar, ta ra bung a vinun ma a utul, ba i maravai upi da pait ot pa ra varkurai kai ra king, ta nam ra bung iat ba ra umana ebar kai ra umana Iudaia dia ga nuk ia ba diat a ongor pa diat, (ma di ga pukue ke upi ra umana Iudaia diat a ongor pa diat dia ga milikuane diat,)  
\v 2 ra umana Iudaia dia ga vana varurung ta kadia lavur pia na pal ta ra lavur papar kai ra king Akasueros, upi diat a ubu nam ra tarai dia ga mainge ba diat a vakaina ra umana Iudaia; ma pa ta tikai i ga tur bat valar pa diat, tago ra tarai par dia ga burutue diat.  
\v 3 Ma ra umana luluai na papar par, ma ra umana ngala na luluai, ma ra umana luluai na gunan, ma diat par dia ga varvakai ta ra papalum kai ra king, dia ga maravut ra umana Iudaia, tago dia ga burut ure Mordekai.  
\v 4 Tago Mordekai i ga ngala ta ra kuba i ra king; ma ra iangina i ga rararang ta ra lavur papapar; tago ra tutana Mordekai i ga ngala vanavana.   
\p
\v 5 Ma ra umana Iudaia dia ga ubu kadia lavur ebar par ma ra pakat na vinarubu, ma dia ga doko diat ma dia ga nila vue diat, ma dia ga pait ra magit dia ga mainge ta diat dia ga milikuane diat.  
\v 6 Ma aro Susa ra kiki na varkurai ra umana Iudaia dia dia ga ubu doko a ilima na mar na tutana.  
\v 7 Ma dia ga doko bula Parsandata, Dalpon, Aspata,  
\v 8 Porata Adalia, Aridata,  
\v 9 Parmasta, Arisai, Aridai ma Vaisata,  
\v 10 ra vinun na bul tutana kai Aman natu Amedata ra ebar kai ra umana Iudaia; ma pa dia ga vatur vake ra tabarikik.   
\p
\v 11 Ta nam ra bung di ga ve ra king ure ra niluluk i diat di ga doko diat aro Susa ra kiki na varkurai.  
\v 12 Ma ra king i ga biti tai Esta kana taulai dari: A umana Iudaia dia ga ubu vue ra ilima na mar na tutana ati Susa ra kiki na varkurai, damana ra vinun na bul tutana kai Aman; ava bar dia ga pait ia ta ra umana enana papar kai ra king bula! Io, ava mulai kaum nilul? Da torom tana. Ma ava mulai kaum niaring? Da pait ia ka.  
\v 13 Ma Esta i ga biti: Ba ra king i mulaot, boina da tul tar ia ta ra umana Iudaia dia ki Susa upi ningene bula diat a pait ia da ra varkurai ure gori; ma boina ba da al vatokobe ra vinun na bul tutana kai Aman ta ra vinun na davai.  
\v 14 Ma ra king i ga vartuluai ba da pait ia damana; ma di ga vaarike ra varkurai aro Susa, ma di ga al vatokobe ra vinun na bul tutana kai Aman.  
\v 15 Ma ra umana Iudaia ta ra pia na pal Susa dia ga vana varurung ta ra bung a vinun ma a ivat bula ta ra gai Adar, ma dia ga doko ra utul a mar na tarai aro Susa; ma pa dia ga vatur vake ra tabarikik.   
\s1 A lukara kal Purim  
\p
\v 16 Ma ra lavur enana Iudaia ta ra umana papar kai ra king dia ga vana varurung, ma dia ga varubu ure kadia nilaun, ma kadia lavur ebar dia ga ngo kan diat, ma ra umana Iudaia dia ga ubu doko diat dia ga milikuane diat, lavurua na vinun ma a ilima na arip na marmar diat; ma pa dia ga vatur vake ra tabarikik.  
\v 17 Go ra magit dia ga pait ia ta ra bung a vinun ma a utul ta ra gai Adar; ma ta ra bung a vinun ma a ivat tana dia ga ngo, ma dia ga lukalukara ma dia ga gugu.  
\v 18 Ma ga ra umana Iudaia aro Susa dia ga vana varurung ta ra bung a vinun ma a utul, ma ta ra bung a vinun ma a ivat; ma ta ra bung a vinun ma a ilima dia ga ngo tana, a bung na lukara ma ra bung na gugu ka pire diat.  
\v 19 Kari ra umana Iudaia dia kiki ta ra umana gunan ik, diat dia kiki ta ra lavur pia na pal ba pa di ga liplip kikil diat, dia vakilang ra bung a vinun ma a ivat ta ra gai Adar upi ra bung na gugu ma ra bung na lukara, a bo na bung, ma dia varvartabar vargil tana.   
\p
\v 20 Ma Mordekai i ga tumu vake go ra lavur magit, ma i ga tulue ra umana buk tadav ra lavur Iudaia par ta ra lavur papar par kai ra king Akasueros, tadav diat dia ga ki maravai ma tadav diat dia ga ki vailik,  
\v 21 upi na kure tar ia ta diat ba diat a ru ra bung a vinun ma a ivat ta ra gai Adar, ta ra kilakilala par, ma ra bung a vinun ma a ilima bula,  
\v 22 tago ta nam ra bung ra umana ebar kai ra umana Iudaia dia ga ngo kan diat, ma ta nam ra gai a gugu i ga kia vue ra niligur, ma ra bo na bung i ga kia vue ra tinabun; upi diat a lukara ma diat a ga ta nam ra ura bung, ma diat a varvartabar vargil, ma ba diat a tabatabar ra umana luveana.   
\p
\v 23 Ma ra umana Iudaia dia ga mulaot ba da pait vatikene ra magit di ga pait vatavuna, ma varogop ma ra tinata Mordekai i ga tumu ia pire diat.  
\v 24 Tago Aman natu i Amedata ra te Agag, ra ebar kai ra lavur Iudaia par, i ga varpit ure ra umana Iudaia upi na vamutue vue diat, ma i ga pait ra Pur, a kukuraina i ga ilailam, upi na vuna vue diat ma upi na nila vue diat;  
\v 25 ma ba ra king i ga valongore go ra magit, i ga vartuluai ma ra umana buk ba da bali go ra bilak na magit na varpit pirana, nina i ga varpit me ure ra umana Iudaia, ma ba da al vatokobe diat ma ra umana natuna, a umana tutana. ta ra davai.  
\v 26 Kari di ga vatang go ra umana bung ba Purim, a vuna ra tinata Pur. Ma ure ra lavur tinata ta go ra buk, ma ure nam di ga gire ure go ra magit, ma ure ra magit i ga tadav diat,  
\v 27 ra umana Iudaia dia ga kure, ma dia ga vavalima ure mule diat ma ure ra umana bul mur ta diat, ma ure diat par ba diat a agil diat boko, upi na tur dekdek, ba diat a ru go ra ura bung ta ra kilakilala par, varogop ma ra vartuluai di ga tumu ia ure dir, ma varogop ma ra e di ga vakilang ia,  
\v 28 ma ba da nuk pa go ra ura bung ma da ru dir, ta ra lavur taun tarai, ma ta ra lavur apik na tarai, ta ra lavur papar ma ta ra lavur pia na pal, ma ba koko ra umana Iudaia diat a vung vue go ra umana bung Purim, ma koko da nuk valubane diat pire ra umana bul mur ta diat.   
\p
\v 29 Io, Esta ra taulai kai ra king, natu i Abikail, ma Mordekai ra tutana Iudaia, dir ga tumu vadekdek ra tinata upi dir a vapadikat go ra vauruana buk ure ra Purim.  
\v 30 Ma Mordekai i ga tulue ra umana buk tadav ra lavur Iudaia, ta ra mar ma a ura vinun ma lavurua na papar ta ra gunan Akasueros i ga varkurai tana, a tinata na malmal ma ra dovot na tinata tana,  
\v 31 upi diat a nuk vadekdek vake ra umana bung Purim ta ra e di ga kure tar ia, da Mordekai ra tutana Iudaia ma Esta ra taulai kai ra king dir ga tul tar ia ta diat, ma da dia ga mulaot i tana ure mule diat ma ure bula ra umana bul mur ta diat, ure ra vinevel ma ra tinangi.  
\v 32 Ma ra vartuluai kai Esta i ga vapadikat go ra lavur magit ure ra Purim; ma di ga tumu ia ta ra buk.   
\c 10  
\s1 Mordekai i ngala Pire ra amana Iudaia  
\p
\v 1 Ma ra king Akasueros i ga varkurai ba ra tarai ta ra ngala na gunan ma ta ra umana ta kikil diat a tul tar ra totokom na varkurai.  
\v 2 Ma ra lavur magit i ga pait ia ta ra dekdekina ma ta ra ongorina, ma ra varvai par ure Mordekai ma ure ra ngala na kini ba ra king i ga tul tar ia tana, pa di ga tumu diat vang ta ra buk na tutumu vakai ure ra umana king Media ma Persia?  
\v 3 Tago Mordekai ra tutana Iudaia i ga vauruana ta ra king Akasueros, ma i ga ngala pire ra umana Iudaia, ma ra kor na tarai dia ga turana me dia ga manane, tago i ga nuknuk upi ra magit ba kana tarai diat a boina tana, ma i ga tatike ra tinata na malmal ta kana tarai par.