\id COL Colossians 1 Tinata Tuna PNG WWH 08/98 
\h Kolose 
\toc1 A Buk Kai Paulo Ra Apostolo Tadav Ra Tarai Kolose 
\toc2 Kolose 
\toc3 Kol 
\mt1 A BUK KAI PAULO RA APOSTOLO TADAV RA TARAI KOLOSE  
\c 1  
\p
\v 1 Paulo, ra apostolo kai Kristo Iesu ure ra mamainga kai God, ma tura i dat Timoteo,  
\v 2 tadav diat ra umana tena gomgom tai Kristo dia ki Kolose, ma tadav diat ra umana barturana dia nurnur: A varmari tadav avat ma ra malmal tai God a Tama i dat.   
\s1 A niaring na pite varpa  
\p
\v 3 Ave pite pa ra God ma ra Tama i kada Luluai Iesu Kristo, ma ave araring vatikai ure avat,  
\v 4 tago ave ga valongore ra varvai ure kavava nurnur tai Kristo Iesu, ma kavava varmari tadav diat ra umana tena gomgom,  
\v 5 ure ra magit ava kiki nunur pa ia, nam di vung vake arama ra bala na bakut upi kavavat, varogop ava ga valongore ta ra tinata ure ra dovotina ta ra bo na varvai,  
\v 6 nina i tar pot tadav avat, da i ki ta ra rakarakan a gunagunan mutu ma i vuai ra vuaina ma i tavua varogop i pait ia bula ta vavat, papa ta nam ra bung ava tar valongore ra varmari kai God ma ra dovotina, ma ava nunure tuna;  
\v 7 da ava ga valongore bula tai Epapras, a bo na tena maramaravut pire vevet, ia ra dovot na tultul kai Kristo ure avat,  
\v 8 ma i ga ve bula avet ure kavava varmari ta ra Tulungen.   
\p
\v 9 Kari go avet bula, papa ta nam ra bung ave ga valongore, pa ave ngo ma ra niaring ma ra nilul vovo ure avat, upi da vabuka avat ma ra minatoto ta kana mamainga ta ra kabinana par ma ta ra minatoto na Tulungen,  
\v 10 pi avat a vana da i topa ra Luluai upi na gugu tana, ma upi avat a vuai ta ra bo na papalum parika, ma upi avat a tavua vanavana ta ra minatoto ure God;  
\v 11 upi da vator avat ma ra lavur dekdek parika, varogop ma ra dekdek i kana minamar, upi avat a tadav ra kini vovovon ma ra kini varvamadudur ma ra gugu;  
\v 12 ma avat a pite varpa tadav Tama, nina i ga mal pa dat, upi dat a kale pa ra tiniba kai ra umana tena gomgom ta ra kapa;  
\v 13 nina i tar valaun dat kan ra dekdek i ra bobotoi, ma i kari pa dat tar ta ra varkurai kai kana Bul na Vakak;  
\v 14 nina da vatur vake ra varvalaun tana, ra punpun vuai ai ra varpiam.   
\s1 A maukua i Kristo ma kana papalum  
\p
\v 15 Ia ra malalar i God nina pa i vevengene, ia ra luaina ta ra vavaki par;  
\v 16 tago di ga vaki ra lavur magit parika tana, diat arama ra bala na bakut ma diat ta ra rakarakan a gunagunan, nina dia gire ma nina ba pa dia gire, ba ra lavur kiki na king, ba ra lavur kiki na luluai, ba ra lavur varkurai, ba ra lavur dekdek na luluai; i ga vaki ra lavur magit par pi kana ka;  
\v 17 ma i tar lua ta ra lavur magit parika, ma tana iat ra lavur magit parika dia tur okot.  
\v 18 Ma ia bula ra ulu i ra pakana, nam ia ra ekelesia; ia ra turpaina, ra luaina kan ra minat; upi na lia vurakit tana ta ra lavur magit parika.  
\v 19 Tago damana ra bo na mamainga kai Tama, pi ra pepeal magit na ki tana;  
\v 20 ma i tar vatur ra malmal ure ra gapu i kana bolo; upi na vamaram pa mule ra lavur magit tadav ia ure mule; iau biti, ure mule, ba ra lavur magit ra pia, ba ra lavur magit arama ra bala na bakut.  
\v 21 Ma avat, ava ga tematana lua ma ava ga ebar kan ia ta ra nuknuk i vavat ma ra kaina mangamangana, ma go i tar vamaram pa mule avat,  
\v 22 ma ra palapakana ure ra minat, upi na tul tar avat a umana gomgomuna, ma pa ta magit na nirara ta vavat ma pa ta magit na vartakun ta vavat ta ra luaina matana;  
\v 23 ona ava ki petep ta ra nurnur, ma ona ava tur kadongor ma ava tur padikat, ma ona pa ava takari kan ra kini nunur kai ra bo na varvai nam ava tar valongore, ma di tar varve diat a tarai par tana ta ra vavai na bakut; ure nina di ga vaki iau Paulo upi ina tultul tana.   
\s1 Paulo i papalum ure ra tarai na lotu  
\p
\v 24 Go iau gugu ta kaugu kinadik ure avat, ma iau pait vot vue ta ra palapakagu nam ra ibaiba na kinadik kai Kristo ure ra pakana, ia ra ekelesia nam;  
\v 25 nina di ga vaki iau upi ina tultul tana, da ra varkurai kai God di ga tibe iau me ure avat, upi da pait ot pa ra tinata kai God,  
\v 26 nina ra magit na pidik, di ga vapidik ia kan diat a lavur tataun ma ra lavur taun tarai; ma go di tar vaarike pire kana umana tena gomgom;  
\v 27 diat ba God i mainge ba na ve tar ia ta diat ba ava ra pepeal magit na minamar i go ra magit na pidik livuan ta diat ra umana Tematana, nina ba Kristo ta ra bala i vavat, a vunapai ra kini nunur upi ra minamar,  
\v 28 nina ave varvai tana ma ave pit diat a tarai tikatikai, ma ave tovo bula diat a tarai tikatikai ta ra lavur kabinana, upi avet a tul tar diat par tikatikai tai Kristo a umana ko kakit.  
\v 29 Upi go iau bula iau papalum ma iau ongaongor, da kana niongor, nina i manga papalum tagu.   
\c 2  
\p
\v 1 Iau mainge upi avat a nunure kaugu ngala na nginarao, ure avat, ma ure diat bula Laodikea, ma diat bula pa dia gire boko ra mata i ra palapakagu;  
\v 2 upi na lagar ra bala i diat, ma upi diat a ki guvai ta ra varmari, upi diat a tadav ra kini na uviana ma upi na ot tuna ra nuknuk i diat ma ra minatoto i boina vurakit, upi diat a nunure ra magit na pidik kai God, ia Kristo,  
\v 3 nina di ga ive tana ra ngatngat na magit i ra kabinana ma ra minatoto.  
\v 4 Ma iau tatike go, kan ta tikai na vagu pa avat ma ra tinata na vaongo varpa.  
\v 5 A dovotina, a pakagu i ki irai kan avat, ma ra nuknukigu i tur pire vavat, ma iau gugu ba iau gire kavava papalum i vana mamal, ma ava tur padikat ta ra nurnur tai Kristo.   
\s1 A nilaun i ko tai Kristo  
\p
\v 6 Da ava tar vatur vake Kristo Iesu ra Luluai, avat a vanavana tana damana,  
\v 7 avat a okor tana ma avat a tavua tana, ma avat a tur padikat ta ra nurnur, da di ga tovo avat, ma na peal ra pite varpa tana pire vavat.   
\p
\v 8 Avat a varbalaurai kan ta tikai na vakaina avat ma ra kabinana kai go ra rakarakan a gunagunan ma ra vakikiu vakuku, varogop ma ra vartovo amana tana kai ra tarai, da ra varvateten kai ra rakarakan a gunagunan, ma pa i varogop ra varvateten kai Kristo;  
\v 9 tago ra pepeal magit kai God i ki ta ra pakana,  
\v 10 ma di tar vabuka avat i tana; tai nina iat i lua ta diat dia lua ma ta ra lavur dekdek bula;  
\v 11 ma di tar poko kikil avat tana ta nam ra pokakikil pa di pait ia ma ra lima, ma ava tar vorodo vue ra mangamangana kai ra palapaka, ta ra pokakikil kai Kristo;  
\v 12 di ga punang varurue avat me ta ra baptaiso, ma ava tar tut varurung bula me, tago ava nurnur ta ra dekdek na papalum kai God, nina i ga vatut pa ia kan ra minat.  
\v 13 Ma avat, ava ga tar mat ta ra varpiam ma ta ra paka i vavat, nina ba pa di ga poko kikil ia, i tar valaun varurue avat mulai me, ma i tar nur vue ra lavur varpiam ta dat;  
\v 14 ma i tar pun vue ra tutumu na vartakun ta ra varkurai, nina i ga tur bat dat; ma i kap vakakit vue, ma i tar ot i tar ia ta kana bolo;  
\v 15 ma ba i vung vue diat ra umana lualua ma ra umana dekdek, i vaki diat, upi ra magit na ginigira, tago i tar uvia vakakit pa diat i tana.   
\p
\v 16 Kari go koko ta tikai na kure avat ure ta nian, ba ta nimomo, ba ta bung na lukara, ba ta kalamana gai ba ta bung sabat;  
\v 17 go diat a malalar ika ure ra lavur magit ba na pot boko namur, ma ra magit i tuna i tur pire Kristo.  
\v 18 Koko ta tikai na long pa kavava vapuak ta ra malamala madu na bala ma ra lotu tadav diat ra umana angelo, tago i ling na la pire nam ra lavur magit na ninana ma ra nuknuk i ra palapakana i vavagia vakuku pa ia,  
\v 19 ma pa i vatur vake ra Ula, nina ba ra palapakana parika i taiak tana ma ra tinavua kai God, ma di vadekdek ia ma di vapetep guve ma ra umana varpakan ma ra umana urat.   
\s1 A minat ma ra nilaun varurung ma Kristo  
\p
\v 20 Gala ava tar mat varurung ma Kristo kan ra varvateten kai ra rakarakan a gunagunan, ta ra ava ava vamolo tar avat ta ra lavur vartuluai (varogop ba ava ki ma ra mangamangana ra pia) dari:  
\v 21 Koko una bili ia, koko una dum kilang ia, koko una palum ia  
\v 22 (go ra lavur magit parika na panie ba di palum ia), varogop ma ra vartuluai ma ra vartovo kai ra tarai?  
\v 23 A dovotina go.ra umana magit dia da ra kabinana ta ra malamala lotu, ma ra malamala madu na bala, ma ra dekdek na varkurai ure ra paka i dat; ma pa i topa ta magit upi na tur bat ta lavur kaina mamainga ta ra palapaka.   
\c 3  
\p
\v 1 Ona ava ga tar tut rikai varurung ma Kristo, i boina ba avat a tikan upi nam ra lavur magit marama aina Kristo i ki ie, ta ra lime tuna God.  
\v 2 Boina ba avat a bala upi ra lavur magit arama ma koko upi ra lavur magit mamati ra pia.  
\v 3 Tago ava tar mat ma di tar ive varurungane kavava nilaun ma Kristo tai God.  
\v 4 Ona Kristo, ra vunapai kada nilaun, na vana rikai, ta nam ra bung avat bula, avat a tur rikai varurung me ta kana minamar.   
\s1 A maulana nilaun ma ra kalamana nilaun  
\p
\v 5 Kari go avat a dokodoko ra magit ai ra paka i vavat ati ra pia; a ungaunga, ma ra dur na mangamangana ma ra kaina nginarao, ma ra kaina mamainga, ma ra tenten, nina nam a tinorom tadav ra god vavaongo;  
\v 6 ure go ra lavur magit a kankan kai God na vana taun diat ra umana natu i ra varongongoi tana;  
\v 7 avat bula, ava ga vanavana lua tana, ta nam ra kilala ava ga ki ta diat.  
\v 8 Ma go avat bula, avat a pala vue go ra lavur magit, a kankan, ma ra kulot, ma ra kaina ninunuk na bala, ma ra varvul, ma ra dur na tinata kan ra ngie i vavat;  
\v 9 koko avat a vavaongo vargil; tago ava tar vorodo vue ra maulana tutana ma kana lavur mangamangana,  
\v 10 ma ava ga vavauluvai ma ra kalamana, nina di ga vakalamane upi ra kabinana varogop ra malalar i nina i ga vaki ia;  
\v 11 ma go pa ta mulai ra te Elenas ba ta te Iudaia, ba ta pokakikil ba pa ta pokakikil, ba ta koloata, ba ta vaira, ba ta vilavilau, ba ta tutana tuna; ia kaka Kristo nina i konome vake diat par, ma i ki ta diat par.   
\p
\v 12 Ava da ra umana viviliai kai God, a umana gomgomuna ma ra umana vakak, avat a vavauluve ra bala marmari, ma ra varmari, ma ra vovovon na ninunuk, ma ra madu na bala, ma ra kini vamadudur;  
\v 13 avat a varmari vargil, ma avat a nur vargiliane vue kavava nirara, ona ta magit na vartakun pire ta tikai; varogop ra Luluai i tar nur vue kavavat, avat bula, avat a pait ia damana;  
\v 14 avat a vavauluve taun go ra lavur magit ma ra varmari, ia nam ra vivi tuna i ko vurakit.  
\v 15 Ma boina ba ra malmal kai Kristo na varkurai ta ra bala i vavat, nina di tar oro pa avat upi ia ta ra kopono palapaka; ma avat a pite varpa.  
\v 16 Ma boina ba ra tinata kai Kristo na ki pepeal ta ra bala i vavat na ra lavur kabinana par; avat a varvateten ma avat a pit vargiliane avat ma ra lavur kakailai ta ra Buk Tabu ma ra lavur kakailai na lotu ma ra lavur kakailai na tulungen ure ra varmari, ma avat a kakailai tadav ra Luluai ta ra bala i vavat.  
\v 17 Ma ra lavur magit parika ava pait ia, ba ra tinata ba ra papalum, avat a pait rit ia ta ra iang i ra Luluai Iesu, ma avat a pite varpa ure tadav God a Tama i dat.   
\s1 A kini na varmaliurai ta ra kalamana nilaun  
\p
\v 18 Avat ra vaden, avat a torom ta kavava umana tutana, varogop i takodo ta ra Luluai.  
\v 19 Avat a umana tutana, avat a mari kavava umana taulai, ma koko avat a kankanuane diat.  
\v 20 Avat a umana bul, avat a torom ta ra umana tavu i vavat ta ra lavur magit parika; go i boina tuna pire ra Luluai.  
\v 21 Avat ava varvangala, koko avat a vangangal ra umana natu i vavat, kan avat a vatalanguane diat.  
\v 22 Avat a umana vilavilau, avat a torom ta kavava umana luluai ati ra pia ta ra lavur magit parika; koko ma ra vavataun da diat dia kaina upi ra varmananai kai ra tarai, avat a torom uka ma ra dovot na bala i vavat, ma ra bunurut ta ra Luluai;  
\v 23 ma ra lavur magit parika ava papait ia, avat a pait ika diat ma ra niongor da pire ra Luluai, ma koko da pire ra tarai ka;  
\v 24 tago ava nunure ba avat a kale boko tai ra Luluai ra tiniba na vapuak; tago ava torom ta ra Luluai Kristo.  
\v 25 Ma nina i pait ra mangamangana gegagege, na kale pa ra vapuak ure ra mangamangana gegagege i tar pait ia; ma pa da ru vakuku pa ta tikai.   
\c 4  
\p
\v 1 Avat a umana luluai, avat a tul tar ra magit i takodo ma i topa ia ta kavava umana vilavilau, tago ava nunure ba kavavat bula a Luluai arama ra bala na bakut.   
\s1 A tinata na varvakapa  
\p
\v 2 Koko avat a ngo ma ra niaring, ma avat a mono tana ma ra pite varpa;  
\v 3 ma avat a araring bula ure avet, upi God na papa are ra matakilalat ta vevet ure ra tinata, upi avet a varvai ta ra magit na pidik kai Kristo, nina di ga vi iau bula tana;  
\v 4 upi ina vaarike da di ga tul tar ia tagu pi ina varvai.   
\p
\v 5 Avat a vanavana ma ra kabinana ta ra mata i diat ra tarai vakuku, ma avat a ongaongor ta ra kilakilala.  
\v 6 Boina ba avat a tatata ma ra mari na tinata ma avat a pota ma ra solt, pi na topa avat ba avat a bali ra tinata kai ra tarai par me.   
\s1 A mutuaina tinata na varvagai  
\p
\v 7 Tikiko, a vakak na tura i dat ma ra dovot na tultul, ma ra tena maramaravut ta ra Luluai, na ve avat ta kaugu kini;  
\v 8 iau tar tulue tadav avat ure go ra magit upi avat a nunure kaveve kini, ma upi na vamaram ra bala i vavat;  
\v 9 dir ma Onesimo, a dovot na tura i dat ma a vakak, ia tikai ta vavat. Dir a ve boko avat ta ra lavur magit par di pait ia ati.   
\p
\v 10 Aristarko, nina di vi varurue amir me, i vatatabe avat, ma damana Marko, dir turana kava ma Banaba (nina di tar vateten avat i tana, ona i vana tadav avat, avat a onge pa ia),  
\v 11 ma Iesu, a iangina bula Iusto, dital ta diat ra tarai na pokakikil; dital ika ave papalum varirivut ma dital ure ra varkurai kai God, ma dital tar vamaniu iau.  
\v 12 Epapras, tikai ta vavat, ma a vilavilau kai Kristo, i vatatabe avat, ma i ongor vatikai ma ra niaring, upi avat a tur mamal ma upi na ot i tuna ra nuknuk i vavat ta ra lavur mamainga kai God.  
\v 13 Tago iau varvai dovot tana, ba i ngala kana varvakai ure avat, ma ure diat bula aro Laodikea, ma ure diat Ierapolis.  
\v 14 Luka, ra tena valagar di mari ia, ma Demas, dir vatatabe avat.  
\v 15 Da vatatabe diat ra umana barturana dia ki Laodikea, ma Nimpas, ma ra ekelesia ta ra kubana.  
\v 16 Ma ba di tar luk go ra buk pire vavat, avat a tul tar ia upi diat a luk ia bula ta ra ekelesia Laodikea; ma avat a luk bula nam mara Laodikea.  
\v 17 Avat a ve bula Arkipo dari: Una balaure ra papalum, nina di ga tul tar ia tam ta ra Luluai, upi una pait ot pa ia.   
\p
\v 18 Iau Paulo, iau varvatatabai ma ra limagu iat. Avat a nuk pa ra agu lavur vivi. Boina ba ra varmari na ki pire vavat. Amen.\f + \fr 4:18 \ft (Di ga tumu ia mara Rom tadav ra tarai Kolose, ma Tikiko ma Onesimo dir ga kap tar ia.)\f*