\id JAS - Kandas NT, Kait translation team Davies/Lisbeth , Jul 2008 \h Jems \toc1 A Pas anun o Jems \toc2 Jems \mt2 A Pas anun \mt1 o Jems \is1 A wasiso talapor mugu \ip O Jems i tumus a buk ri. A susut na tene mananos det nuki lena o Jems ri, a tisin o Iesu (tama Mt 13:55). O Jems i ara labino mugumugu anun a taro na lotu sapat o Jerusalem (tama Ap 15:13, 21:18). \ip I tumus a pas ri torom a kum tene nurnur, ra det etorom a susut na maut tana taro ra ka det nurnur. Det lu ru a kum tene nurnur. Ra, numur det kis na usiro una kum tamon. \ip Una pas ri, i wasiso una wakak na petutna ra a kum tene nurnur det in muri. I inanos dat kai lena, anundat a wakak na petutna i ulingmulus anundat a nurnur. \iot A inawan ina buk Jems: \io1 A turturkibin ina buk ri (1:1) \io1 A nurnur ma a mananos (1:2-8) \io1 A sibo na taro ma a kum tene gongon (1:9-11) \io1 Ra a kum ululam in nanpat, dat in tur dekdek (1:12-18) \io1 A tinorom (1:19-27) \io1 Dat in ru a taro rop (2:1-13) \io1 A wakak na pinapam in nan tomo nam a nurnur (2:14-26) \io1 In karmendat (3:1-18) \io1 A utumarong torom det ra det nem a petutna tagun a rakrakon bual (4:1-5:6) \io1 Dat in tur dekdek una nurnur (5:7-20) \hr \c 1 \p \v 1 Iau o Jems a tultul anun o God ma anun a Labino o Iesu Karisito, a tumus a pas ri torom mot a noino ma aru kabotaro Israel. Mot kis sarara una kum tamon una rakrakon bual, uni det nem na um doko mot. A marmaris torom mot. \s1 A nurnur ma a mananos \p \v 2 A kum tistising, ra lako kum ngas na maut in nanpat torom mot, mot in gas, \v 3 uni mot tasmani lena, a kum maut, ra di lar anumot a nurnur nami, i ra, in ulabo anumot a tuntunur dekdek. \v 4 Ra mot in tur dekdek, mot in tokodos sakit una numot a nilaun rop, ma ka mot in sibo sur tu wakak na petutna. \p \v 5 Ra taio tagun mot i sibo sur a mananos, in saring o God suri. Ra o God in tabori nami, uni i ser tabor dat rop, ma ke ser bitan tu utna. Ma ke ser kankan torom taio ra i sasaring. \v 6 Ikut ra in wararing, in wararing nam a nurnur, ma gong i wur nuknuk. Uni osi ra i wur nuknuk, i elar kut nama top, ra a wuwu i wup tuptupukusi. \v 7 A musano ra i wur nuknuk, gong i nuki lena, in rakon tu utna tan a Labino. \v 8 Uni aru nuknukino, ra ken tur dekdek una nun a kum pinapam rop. \s1 A sibo na musano ma a tene gongon \p \v 9 Ra tu tisindat una nurnur i sibo, i wakak ra in gas kut, uni o God ut i sa ulabo pasi. \v 10 Ra taio a tene gongon, in gas kut ra o God in unatino i. Uni, anun a nilaun i elar kut nam a puspus na duwai, in rop oros kut. \v 11 Uni in matanas in pusu pat nama labino mararong ino, ra in rang in nanai, ma a puspus ino in puku, ra a wakak na tamtama ino in rop. Lenkutkai lar a tene gongon in rop tomo nam anun a kum ululeng. \s1 A kum ululam \p \v 12 O naro ra i tur dekdek una kum ululam, i dan. Uni o naro ra i turus pas a kum larlar ra di lar anun a nurnur nami, in rakon a kukup na nilaun tukum, ra o God i sa liliman taru sur in pitari tandet ra det nemi. \p \v 13 Ra a ululam in nanpat torom taio, gong i watungi lena o God i pitari. Uni a sakino ken ulam lar pas o God, ma o God ut ken ulam taio. \v 14 A taro rop, taktakai, anundet a kum laulau na nemnem ut i ulam pas det, ma i dat pas det, sur det in pam a sakino. \v 15 Numur, ra anundet a laulau na nemnem in labo, in usus pat pas a sakino petutna. Ra a sakino petutna in labo, in usus pat pas a minat. \p \v 16 A kum wakak na tistising, gong mot madek tar taio sur in toro pas mot. \v 17 A kum wakak na etabor rop, ra det tokodos sakit, det wan pirso tagisapat una langit. Det wanpat tan o Tita, i ra i ukis in matanas, a kalang ma a kum nangnang. Ikut o Tita ke ukukeles, ma ke pukpukus anun a ngasino elar nam in matanas, ra in sisio pas una waspi ma una mirum awu. \v 18 Una nun a nemnem ut, o God i usus matok dat nam anun a lingmulus na wasiso. I pilok pas dat gusun a kum utna na ukukis rop, sur dat elar nam a kum mugano wino duwai ra di ser etabor nami torom o God. \s1 Dat in longoro ma dat in muri \p \v 19 A kum wakak na tistising, mot in tasman a utna ri: I wakak ra mot rop, mot in longoro lakit, ikut gong mot wasiso lakit, ma gong mot kankan lakit. \v 20 Uni a kankan anun taio ken waruti, sur in pam a tokodos na petutna ra o God i nemi. \v 21 Mot in mana gusun a kum dur na petutna, ma a kum sakino, ra kuri i bukus una rakrakon bual. Ra mot in unatino pas mot, ma mot in mur a wasiso ra di sa marut tari una balamot, a wasiso anun o God ra in ulaun mot. \p \v 22 Mot in mur a wasiso anun o God, ra gong mot longoro oros tari kut, sako mot in toro pas mot melet ut. \v 23 Osi ra i longoro oros tari kut a wasiso anun o God, ma ke muri, i elar kut nam a musano ra i tama in masarino una galas. \v 24 Ra in nan gisen, uniutra in dumano ru in masarino ra i tamtama pepetlai. \v 25 Ikut, ra taio in longoro wakak a tokodos na warkurai anun o God, a warkurai ra i ser ulangolango a taro, ma in ser muri, ma ke dumano i, a musano ra, in dan una nun a kum pinapam. \p \v 26 Ra taio in nuki lena, i sa lingmulus na tene lotu, ikut, ra ke tumarong in karmene, i toro pasi ut, ma anun a lotu in utna oros kut. \v 27 Ikut, ra dat warut a kum nat na soi, ma a kum ula, ra det pot na marmaris, ma dat tumarong dat kai gusun a kum dur na petutna tagun a rakrakon bual, iri a lingmulus na lotu, ra i tokodos, ma katu utna i raro uni umatan o God a Tamandat. \c 2 \s1 Dat in ru a taro rop \p \v 1 A kum tistising, mot ra mot nurnur una nundat a Labino o Iesu Karisito, ra i bukus nama minamar, gong mot ru ara taro kut, ma ara taro awu. \v 2 Ra lako ru musano der in ruk una numot a kiwung na lotu, ra ara pasander i ubek a ring na gol, ma i emar nama kum wakak namalu, ma ara kai, a sibo na musano i emar kut nam in turai na malu. \v 3 Ikut, ra mot urur kut torom i ra i emar nam a wakak na malu ma mot watungi tano lena, “Un kis nin una wakak na kiskis,” ma mot watungi kut torom a sibo na musano lena, “Un tur ut tiro iai,” o “Un kis kut nin upiso nisan aru kiking,” \v 4 ke takai anumot a ngasino torom a taro rop, ma mot warkurai kut nam a sakino nuknukimot. \p \v 5 A kum wakak na tistising, mot in longoro iau: Pepetlai, ka mot tasmani lena, o God i pilok pas a kum sibo na taro nin upiso, sur det in tene gongon una nurnur? Det in rakon pas a matanitu ra o God i sa liliman tari, sur in pitari tandet ra det nemi. \v 6 Ikut mot, mot ban umaimai i kut a kum sibo na taro. A kum tene gongon, det ser ukis laulau mot nam a dekdek ra det utur ukai i, niko? Ra det dat pas mot sur mot in tur una warkurai. \v 7 O God i pitar tar a wakak na rising anun a Karisito torom mot. Ma osi ra i ser watung laulau a rising ri? A kum tene gongon kut. \p \v 8 Mot in pam sot pas a warkurai ra i labo sakit una Buk Tabu. I lenri, \q1 “Un nem a pasam elar nami ra u nem ui ut.” \rq Wok Pris 19:18 \rq* \m Ra mot pami lenra, mot pam a tokodos na petutna. \v 9 Ikut, ra mot ru ara taro kut, ma ara taro awu, mot pam a sakino petutna. Ra a kum Warkurai anun o God i takun sot pas mot lena, mot a kum tene lakai warkurai. \v 10 Uni osi ra i mur a kum Warkurai rop, ikut i kutus ara tagun a kum Warkurai, din warkurai i elar nam o naro ra i lakai a kum Warkurai rop. \v 11 O God i watungi lena, “Gong u pam a sakino un tu ino,” ma i watungi kai lenri, “Gong u um doko taio.” Ra ko pam a sakino un tu ino, ikut u um doko taio, ui a tene lakai warkurai. \p \v 12 Mot in wasiso ma mot in papam elar nam det ra o God in kuro det nam a warkurai ra i ser ulangolango pas a taro nami. \v 13 Uni, osi ra ke lason una marmaris, o God kai ken marisi una bung na warkurai. Ikut, o naro ra i lason una marmaris, o God in marisi una bung na warkurai. \s1 A nurnur ra i wan tomo nam a wakak na pinapam \p \v 14 A kum tistising, in wakak pepetlai ra taio in watungi lena i nurnur, ikut ke pam tu wakak na pinapam? Pepetlai, a ngas na nurnur ra, in ulauni o awu? \v 15 Ra taio tagun a kum tistisindat, tu ino o tu musano, ka tin namalu anunu, ma kalako utna na inangon, \v 16 ra taio tagun mot in watungi tano lena, “Un nan nam a malmal, un emar ma un masur,” ikut, ra ken tabori nam tu utna ra i sibo suri, anun a wasiso ra in warut petlan o naro ra i sibo? \v 17 Lenkutkai lar a nurnur, ra ke wan tomo nam tu wakak na pinapam, a nurnur ra, a minatino. \p \v 18 Ra taio kai in watungi lena, “Ui u nurnur, ma iau, a pam a kum wakak na pinapam.” Un upuaso anum a nurnur torom iau, ra ke wan tomo nam a wakak na pinapam. Ra iau, an upuaso anung a nurnur tam, nam anung kum wakak na pinapam. \v 19 U nurnur lena o God i ara kut. I wakak. A kum laulau na nion kai det nurnur lenra, ma det ngara suri, ra det neneder. \p \v 20 Ui a longlong ui! A nurnur ra katu wakak na pinapam tomo nami, i utna oros kut. Pepetlai, u nemi sur an upuaso a wasiso ra tam? \v 21 A tamandat o Abaram i pitar tar a nutunulik, o Aisak, elar nam a etabor torom o God netes una kabulu na tuntun etabor, ra i pami nama kum watat. Una nuna pinapam ra, di watungi lena, i a tene tokodos umatan o God. \v 22 Un tama i, anun a nurnur i wan tomo nam anun a kum wakak na pinapam. Anun a nurnur ra i wan tomo nam a pinapam, i pam sot pas anuna nurnur, sur in kudulano. \v 23 Ra di pam sot pas a wasiso una Buk Tabu ra i watungi lenri, “O Abaram i nurnur un o God, ma o God i watungi lena, i a tene tokodos umatano.” \rq Stat 15:6 \rq* \m Ra o God i watungi kai lena der pasano. \v 24 Mot tama i, o God i watung a musano lena i a tene tokodos, kibino una nun a kum wakak na pinapam, ra ausur una nun a nurnur kut. \p \v 25 Ra lenkutkai lar o Reap, a pamuk na ino. O God i watungi lena i tokodos umatano, kibino una nun a wakak na pinapam ra i tamtamabat aru tene tamtama eno anun a taro Israel, ra i tulu eno ru der melet una ara kisapi gisen. \p \v 26 Taio ra a niono i wan gusuni, i a minatino. Lenkutkai lar a nurnur, ra ke wan tomo nam lako wakak na pinapam, a nurnur ra, a minatino kut. \c 3 \s1 A karmendat \p \v 1 A kum tistising, gong lako susut tagun mot det wanpat a kum tene ususer tagun a lotu, uni mot tasmani lena, a warkurai anun o God torom met, a kum tene ususer, in dekdek sakit tan a warkurai torom a taro gisen. \v 2 Dat rop dat raro una susut na utna. Ikut, ra taio ke raro un tu utna una nun a wasiso, i ra i tokodos sakit, ma in pet lar pasi sur in ukodos pas anun a nilaun rop. \p \v 3 Ra dat in ubek a nat na du aen una wan a os sur in tarom tandat, dat in pet lari sur dat in dat pukus pas a kudulano os nami. \v 4 Mot in tama i kai a sip sel. I labo doko, ma a kum dekdek na wuwu det ukalabori, ikut din ukodosi kut nam a nat na stia ino, sur in mur a nemnem anun a kiapten. \p \v 5 Lenkutkai lar in karmendat, i ara nat na dino kut tagun a pinindat, ikut i ulabo pasi nam a kum lamlabino utna ra i ser pami. Mot tama i, tin na nat na lakit ina sungun kut in pet lari sur in tun rop ru tu labino lokor. \v 6 In karmendat i elar nam a sungun. I ara dino tagun a pinindat, ra i bukus nam a laulau ino, ra i udur a kudulano pinindat rop. I ungangon anundat a kudulano nilaun nam a sungun tagun a labino sungun, ra ke ser mat. \v 7 A taro det sa umarom pas a kum wewegua, a kum piko, ma a kum utna ra det kaukawar una piso, ma a kum utna ra det laun sa utasi. \v 8 Ikut in karmendat, kataio in ulason lar pasi, ma katutaio kai in ukodos lar pasi. I laulau sakit, ma i bukus nam a sangsagor. \p \v 9 Dat watung ulabo pas a Labino a Tamandat nam a karmendat, ma dat watung laulau i kai a taro nami, det ra o God i ukis tar det elar nam a malalar ino. \v 10 A wasiso na watung ulabo a Labino, ma a wasiso ra i banlaulau taio, der rop, der ser pirso kut gusun a wandat. A kum tistising, ke tokodos lenra. \v 11 A danim ra i mapak, ma a danim ra i wakak, der in sal tomo pepetlai gusun in teken matmatano danim kut? \v 12 A kum tistising, in nanai na fig ken wu in wino oliw, ma in nanai na wain kai ken wu a wino fig. Lenkutkai lar a wakak na danim ken nanpat tagun a mapak na danim. \s1 A mananos tagisapat una langit \p \v 13 Osi na pasamot i mananos, ma i tastasman? I wakak ra in upuaso i una nun a wakak na nilaun, una nuna kum wakak na pinapam, tomo nam a ngasino ra i unatino pasi ut. A ngasino ra i unatino pasi ut, i wanpat tagun a mananos mulus. \v 14 Ikut, ra mot nuknuk laulau sur a utna anun taio, ma mot nuknuk sur tu kisapi sur mot in ulabo pas mot nami, gong mot watung ulabo pas mot uni, ma gong mot toro bat pas a lingmulus ino. \v 15 A mananos ra, ausur tagisapat netes una langit, a mananos kut taginin upiso. I wanpat kut tan o Satan, ma ausur tagun a Tokodos na Nion. \v 16 Uni, osi ra i nuknuk laulau sur a utna anun taio, ma i nuknuk sur tu kisapi sur in ulabo pasi nami, anun a nilaun in lokolokor ma i bukus nama wur sakino petutna. \p \v 17 Ikut osi ra i utur ukai a mananos tagisapat una langit, a mugano utna in tokodos, ma in tene malmal, ma in ser nuk pas a taro gisen, ma in lason una tinorom, in bukus nam a marmaris, ma in wu a wakak na wino una nun a nilaun, ma a petutna in pami in elar torom a taro rop, ma katu torotoro tiro una nun a nilaun. \v 18 A tene malmal ra i ser papam nam a malmal, i elar nam a tene minarut. Ma a utna ra in pasong pasi, i a tokodos na petutna. \c 4 \s1 Det ra det nem a ngasino tagun a rakrakon bual det ebar nam o God \p \v 1 Asau a kibino ra mot waim ma mot engaras etetalai? I kibino una numot a kum laulau na nemnem ra det waim una numot a nilaun. \v 2 Mot nem a kum utna, ikut ka mot utur ukai i. Mot um doko a taro, ma mot nuknuk laulau sur a utna anundet, ikut ka mot pam ukai a utna ra mot nemi. Mot engaras ma mot waim. Ka mot pam ukai a kum utna ra mot nemi, uni ka mot saring o God suri. \v 3 Ra mot wararing, ka mot utur ukai a utna ra mot sasaring suri, uni a nuknukimot ke tokodos. Mot sasaring kut sur a utna ra in ugasgas mot ut. \p \v 4 Mot sa wan gusun o God, elar nam a ino ra i wan pas gusun anun a musano, ra i nolin tomo nama ara musano bulung. Ka mot tasmani lena, ra mot nem a petutna tagun a rakrakon bual, mot a kum ebar anun o God? Osi ra i pilok pas a rakrakon bual sur der pasano, i a ebar anun o God. \v 5 Mot nuki lena a Buk Tabu i wasiso oros kut? I watungi lena, “A Nion o God, ra o God i pitar tari tandat, i nem dat sur dat anunu ut.” \v 6 Ra a marmaris ra o God i pitar tari tandat i labo sakit. A Buk Tabu i watungi lenri, \q1 “O God i unatino pas det ra det ser ulabo pas det, \q2 ikut i maris det ra det ser unatino pas det.” \rq Gutpela Sindaun 3:34 \rq* \p \v 7 Mot in unatino pas mot, ma mot in mur o God. Mot in turbat ru o Satan, sur in nan gusun mot. \v 8 Mot in nan milau torom o God, ra o God in nan milau torom mot. Ma mot a kum tene sakino, mot in gos a kum lamamot, ma mot ra aru nuknukimot, mot in utalapor a balbalamot. \v 9 Mot in tupunuk, mot in domos, ma mot in tangis una numot a kum sakino petutna. Mot in pukus anumot a ninongon sur a tinangis, ra mot in pukus anumot a gasgas sur a tupunuk. \v 10 Mot in unatino pas mot umatana Labino, ra i ut in ulabo pas mot. \s1 Gong u mang a pasam \p \v 11 A kum tistising, gong mot mang etalai mot. Osi ra i mang tu tisino, o i warkurai i, i watung laulau a kum Warkurai anun o God ma i kuro a kum Warkurai ra. Ma ra un kuro a kum Warkurai, ausur u muri, u nuki kut lena ui ut u labo tano. \v 12 O God kut i pitar a Warkurai, ma i sot kut a Tene Warkurai. O God kut i warkurai a taro sur a nilaun, o sur a iniru. Ra ui osi, sur un warkurai a pasam? \s1 A utumarong torom a taro ra det ulabo pas det \p \v 13 Mot longoro, mot ra mot ser watungi lena, “Uniri o markan met in nan sur tu tamon, ma met in kis iai ara kilalo. Met in kukul ma met in siuru sur met in pam pat lako mani.” \v 14 Ikut ka mot tasman asau ra in nanpat torom mot markan. Anumot a nilaun i elar nam asau? Mot elar kut nam in nawal, ra i wanpat pas kut, ra i rorom melet. \v 15 Ikut, i wakak sur mot in watungi lenri, “Ra a Labino i nemi, met in laun ma met in pami lenri o lenra.” \v 16 Ikut uniri, mot sa ulabo pas mot melet nam anumot a kum wasiso. A ngasino lenra ke wakak. \v 17 O naro ra i tasman a wakakino sur in pami, ikut ke pami, i pam a sakino petutna. \c 5 \s1 A utumarong torom a kum tene gongon \p \v 1 Mot a kum tene gongon, mot in longoro: Mot in tangtangis, ma mot in kukukuk, uni a kum ngunungut in nanpat torom mot. \v 2 Anumot a kum ululeng det sa moroto, ma a koropos i sa banlaulau ru anumot a kum malu. \v 3 Anumot a gol ma a silwa der sa ros, ma a ros inder in takun mot, ma in nan a pinimot elar nam a sungun. Una kum tintinip na bung ri, mot sa ubek tomo pas anumot a kum ululeng. \v 4 Tama i, ka mot tokom tar a taro ra det papam una amot a kum kinobot, ra a ikul anundet i takun mot. Ra o God a Dekdek na Labino i sa longoro tar a tinangis anundet ra det pasong. \p \v 5 Una numot a nilaun nin una rakrakon bual, mot ukio a labino mani, una kum lukaro un mot ut, ma un asau ra i ugasgas mot. Mot tabor butbut a pinimot, ra milau mo mot in iru, elar nama kum wewegua, ra di tabor butbut det sur din um doko det. \v 6 Mot ben tar a kum tene tokodos una warkurai, ra mot um doko det, ikut ka det balu mot. \s1 Dat in tur dekdek una nurnur ma gong dat pino ngoro \p \v 7 A kum tistising, gong mot pino ngoro lakit, ra mot kis langlang sur a inawan pat melet anun a Labino. Mot tama a tene marut, ke pino ngoro lakit, ra i kiskis langlang sur a bato in puk a piso, ma sur a wakak na makus tagun a ana kinobot. \v 8 Mot kai, gong mot pino ngoro lakit, mot in tur dekdek una nurnur, uni a inawan pat melet anun a Labino i sa milau. \v 9 A kum tistising, gong mot ururai etetalai, surko o God in warkurai mot. Tama i, a Tene Warkurai i sa tur nisan a matansako. \p \v 10 A kum tistising, mot in nuk pas a kum poropet tagun numugu, ra det waswasiso nama risan a Labino. Det etorom a kum ngunungut, ikut ka det pino ngoro, det tur dekdek una nurnur. Ra anundet a nilaun, i a wakak na larlar torom mot, sur mot in muri. \v 11 Tama i, ara taro tagun numugu det etorom a kum mamaut, ikut det tur dekdek una nurnur. Dat watung det lena det dan. Mot tasman a nilaun anun o Jop, i etorom a kum mamaut, ikut i tur dekdek una nurnur. Ra numur, a Labino i udan meleti. A Labino i bukus nama marmaris ma i a tene warut. \s1 A wasiso kapo una uliliman \p \v 12 A kum tistising, iri i a utna ra i labo sakit, gong mot udekdek anumot a kum uliliman nam tu ngas na wasiso kai. Gong mot liliman nam a langit, o a rakrakon bual, o tu utna gisen kai. Ra mot mulaot, mot in lena “ma,”. Ra mot ipul mot in lena “awu,” i kut ra, sur gong mot iru una warkurai anun o God. \s1 Dat in wararing nam a nurnur \p \v 13 Ra taio tagun mot i taramo a maut, i wakak sur in wararing. Ra taio i gasgas, i wakak sur in kele a kum kelekele na ulabo torom o God. \v 14 Ra taio tagun mot i misait, in itula sur a kum mugumugu na lotu, sur det in wararing uni, ma det in talusi nam a wel, nama risan a Labino. \v 15 A niaring ra i wan tomo nam a nurnur, in ulangolango i ra i misait, ma a Labino ut, in ulangolango melet pasi. Ma ra i sa pam tar a sakino petutna, a Labino in dumano ru i gusuni. \v 16 Mot in wasiso puaso etetalai torom mot una numot a kum sakino petutna, ra mot in wararing un mot etalai, sur a Labino in ulangolango pas mot. A niaring anun a tene tokodos i dekdek sakit, ma i wu pat a wino. \p \v 17 O Elaija, a poropet, i a musano i elar kut nam dat. I wararing sur gong i bato, ra a tulu kilalo ma wonom na kalang ke bato. \v 18 Numur i wararing melet sur in bato, ra in nabato i puku, ma a kum utna i lubung melet, ma det wu. \p \v 19 A kum tistising, ra taio tagun mot in nan raro gusun a lingmulus ino, mot in ben pukus melet pasi. \v 20 A watungi tamot, ra taio in ben pukus pas a tene sakino gusun anun a kum niraro, i sa ulaun pas a nion a musano ra gusun a minat, ra a Labino in dumano ru a susut na sakino petutna.