\id HEB Doromu-Koki \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \h Hebrew vene \toc1 Bura Hebrew vene rofu \toc2 Hebrew vene \toc3 Heb \mt2 Bura \mt1 Hebrew vene \mt3 rofu \imt1 Ago di ini adina \im Mina \bk Bura Hebrew vene rofu\bk* ekalesia vene bedakai rofu bura reyo. Mina vene bi tourage regamadi, ye ini mokena vari gira aena atafu boiyo regedi. Bura reyo amiye yaku ina vene di mokena vari gira aena egira regi, Iesu Keriso bi Sei di rama niogau rina amiye oteimaro. Makai regamori, ago rama regodenu oteimai mona reyo: ouresi bi Iesu bi toga toga ameibobina Sei di Mida, kaere ini esika esika moina dudu ini Baba di ago neidei mona rena rama diba niyo. Sei di Mida kana, Iesu yaku senagi uka ago di medari, Sei di ago niyadi vene ma Sei di naivo naivo vima ka Moses ina kaya ina tau vakoi ebu reyo. Ago remanu ere bi Sei ina kaya toga toga ameibobina Sei ma amiye utari naivo amiye Iesu rofu, fafau niyo, kaere bi senagi uka ago di medari Sei ma amiye utari naivo vene ebu reyo. Ago regodenu ere bi mokena vari gira aego amiye bi Iesu dudu vegu no, ori rena ma muyena gutuna moi vegu rigo; ye Iesu, Sei ma amiye utari naivo amiye tora kana, moi vegu rina rama maro. Senagi Hebrew vene Sei rofu mokei tora reyadi vegu ma vibani ori sisika rena bi Iesu di moi vegu rina vegu di keika keika maka oteimagamadi. \ip Israel vene di senagi aufakai di mokena vari gira aeyadi vegu oteimagasa (koro 11 ideri) bura reyo amiye, ini bura vededi vene rofu niguba reyo, bi ini mokena vari gira aenari ameyaganedi. Resi koro 12 ideri, bi niguba reyo bi metonari ini nemoko Iesu vegi maka dudu toga vegu rama reyaganedi. Ka niyo esika esika moinari are rei gira reyaganedi. Ago di metona bi nineu rena ma ago gira mana ago mini. \iot Beika sina ideri \io1 Ago di adina: Keriso bi Sei di moi ogau rina ago tau \ior 1.1–3\ior* \io1 Keriso yaku Sei di naivo naivo vima ebu reyo \ior 1.4—2.18\ior* \io1 Keriso yaku Moses ma Joshua ebu reyo \ior 3.1—4.13\ior* \io1 Keriso yaku Sei ma amiye utari naivo vene tau ebu reyo \ior 4.14—7.28\ior* \io1 Keriso di uka ago ruaka yaku senagi uka ago ebu reyo \ior 8.1—9.22\ior* \io1 Keriso yaku ori sisika rena tau ebu reyo \ior 9.23—10.39\ior* \io1 Mokena vari gira aena bi isivaga iniye iniye \ior 11.1—12.29\ior* \io1 Sei moi ada rena \ior 13.1–19\ior* \io1 Metona usa usa nina ago \ior 13.20–21\ior* \io1 Metona ago \ior 13.22–25\ior* \c 1 \s1 Sei di ago ini Mida dudu \p \v 1 Senagi senagi, uru tau gaderi ma ida tau dudu, Sei yaku ini ago niyadi vene dudu uni aufakai rofu ini ago niyo, \v 2 ye gua ari metonari, bi ini Mida dudu una rofu ago niyo. Ini Mida beika baika tau fafau rau resi ina dudu, ka kono ma oma di beika baika tau riyo. \v 3 Ina yaku Sei di vabara kikisi Sei iniye ogau nisi ini ago vava dudu beika baika tau vakoi moi gira redo. Uni\f + \fr 1.3 \fq Uni; \ft bura bedakai \fq Ina kaya uni... \ft nufa.\f* vegu no koitesi bi omari Odoro iniye amiye di vana rama eta rofu ameinu reyo. \s1 Sei di Mida di buni tora iniye \p \v 4 Ye ina bi makai dudu naivo naivo vima rofu bi isivaga iniye; ini roka Sei yaku maro bi isivaga iniye ina vene di kana de dada. \v 5 Adina Sei yaku ini naivo naivo vima bedakai rofu toga de niyo:\x + \xo 1.5 \xt 2 Sam 7.14; 1 Chr 17.13; Ps 2.7\x* \q1 “Ya bi nai Mida; \q2 na bi gua yi Baba niyaka.” \m O dudusa de niyo, \q1 “Na bi ini Baba nigida, \q2 ma ina bi nai Mida nigo.” \m \v 6 Ma dudusa, Sei yaku ini ourena Mida mina konori moi soka regasa yomakai niyo: \q1 “Sei di naivo naivo vima tau nivakeyagane.” \m \v 7 Resi ini naivo naivo vima fafau yomakai niyo,\x + \xo 1.7 \xt Ps 104.4\x* \q1 “Ini naivo naivo vima bi aura kana risi \q2 ini naivo rededi vene bi ita fairo kana rido.” \m \v 8 Idu ini Mida fafau yomakai niyo:\x + \xo 1.8 \xt Ps 45.6–7\x* \q1 “Sei, yi ourefeidena amena fata toga toga ameibobigo! \q2 Yi\f + \fr 1.8 \fq yi; \ft bura bedakai \fq ini \ft nufa.\f* mokena rorobo dudu ourefeidenari, mina bi yi ourefeidena amena sana di vava. \q1 \v 9 Ya bi mokena rorobo uka masi amiye uka esika mana gubuyo regamo. \q1 Mina dada Sei, yi Sei, ada rena di diga\f + \fr 1.9 \fk ada rena di diga: \ft Mina ago ini adina bi \fq Keriso\ft fafau \fq Anua ago di nirorotari rena sina\ft ideri baku re. Mina bi kini ini vava manari bi ada rena medari regamo. \f* \q2 ya fafau rausi reyo, \q2 yi asiyaka kana de.” \m \v 10 Ka niyo:\x + \xo 1.10 \xt Ps 102.25–27\x* \q1 “Varika amiye, ini adinari gutuna ya kono di gado aesi \q2 yi vana dudu oma riyo. \q1 \v 11 Tutumui digedi, idu ya ameibobigiya; \q2 varuka kana kori nigedi. \q1 \v 12 Bou varuka doba kana firo rigiya, \q2 ma varuka kana moi idana rigo. \q1 Idu ya bi moi idana de rigiya, \q2 ma yi lagani toga koina de nigedi.” \m \v 13 Kamini Sei ini naivo naivo vima yokoi rofu toga yomakai de niyo:\x + \xo 1.13 \xt Ps 110.1\x* \q1 “Nai vana rama eta rofu ameinu re \q2 bogo na yaku yi tuma vene \q2 yi yuka aena sana kana rigida mamo.” \p \v 14 Ye ina bi naivo naivo vima, kaere bi moi vegu rina vegu moigedi vene dada naivo regi moi feideyo. \c 2 \s1 Moi vegu rina bi buni iniye \p \v 1 Mina dada beika ago neideyafa bi anema ae mona rebinadi, gaima nigifa baebu. \v 2 Adina Sei di naivo naivo vima yaku uni tutubena rofu niyadi ago\f + \fr 2.2 \fk niyadi ago: \ft Mina bi ago gira.\f* bi rama aeyo, ye odena ma obe rena vegu neinei bi ini obini rama moiyadi. \v 3 Ye moi vegu rina buni iniye gedu magifa vonisi, bi gokai ida dudu ori digifa? Varika amiye siko fafau niyo ma ini ago neideyadi vene yaku una rofu niyadi bi rama. \v 4 Mironari Sei ka ini ura dada rebe, mokena vegu bedakai ma beika baika Vima kikifa yaku rau reyo, mina tau dudu mina ago bi rama, mina fafau ninegau regi tanu reyo. \s1 Amiye kaere moi vegu rina rofu una ourefeidedo \p \v 5 Adina mina baego kono una gua nisifa—bi Sei yaku ini naivo naivo vima rofu ini ourefeidena vava de maro. \v 6 Idu bi bura yokoiri yomakai niokuyo:\x + \xo 2.6 \xt Ps 8.4–6\x* \q1 “Amiye bi beika, ye ina rofu mokeisa? \q2 Ma amiye di mida bi beika ye ina rofu dogo regiya? \q1 \v 7 Neituari yi naivo naivo vima di vava gabireri aesi\f + \fr 2.7 \ft O \fq Yi naivo naivo vima di vava gabireri keika keika aesi...\f* \q2 gabi bi vabara ma kikifa dudu kini kana ada bou maro.\f + \fr 2.7 \ft Bura tau ka mina ago nufa: \fq yi vana di beika baika reremama reyo mina fafau ini vava ka maro \ft (Ps 8.6 baku re).\f* \q2 \v 8 Resi beika baika noibanu ourefeidegi ini yuka gabireri aeyo.” \m Ye mina beika baika noibanu ini ourefeidena vava fafau manari, bi beika yokoi ini ourefeidena gabireri de amedo. Idu gua bi tau noibanu makai de vesifa. \v 9 Idu amiye yokoi kaere neituari, Sei di naivo naivo vima di vava gabireri aeyo ini roka bi Iesu; ini esika esika mana ma muyena dada, vabara ma kikifa dudu, kini kana ada bou mado ma mina vesifa. Ye Sei di buni tora gade dudu amiye noibanu rofu muyeyo dada. \v 10 Adina amiye kaere ina kaya rofu beika baika riyo ma ina dudu amededi, bi buni amiye moi vegu riyo amiye bi ini gokai esika esika moiyo, mina dudu moi rorobo rigi sana masi amiye di mida tau vabarari moi baeyo. \p \v 11 Adina moi kikifa riyo amiye ma kaere moi kikifa riyo ina tau vakoi bi Baba\f + \fr 2.11 \fq Baba; \ft Greek agori bi mina ago nufa de.\f* yokoi maka di. Mina resi usika ourena vo nina maena de resi \v 12 yomakai niyo:\x + \xo 2.12 \xt Ps 22.22\x* \q1 “Yi roka nai usika ourena rofu niodoro regida; \q2 egogo rededi vene di fogori ya rofu yauta nigida.” \m \v 13 Ye ka niyo, “Mokena vari gira ina rofu aegida.” Ma dudusa yomakai niyo, “Na ma Sei yaku na maro mida mida bi mini.”\x + \xo 2.13 \xt Is 8.17, 18\x* \p \v 14 Mina dada mida mida bi musa ma dava nufa dada, makai musa ma dava nufa iniye ka niyo, ye muyenari, muyena vava nufa amiye ini vava moi no rigo, kaere bi Bodaka. \v 15 Resi amiye tau gade ini vegu amena tauri, muyena ori rena rofu, moimai rei tavoi rena gabireri ameyadi bi erufuyo. \v 16 Adina rama bi diya ini naivo naivo vima de aedeyo, idu Abraham di tutubena vene aedeyo.\x + \xo 2.16 \xt Is 41.8–9\x* \v 17 Mina dada ida tau gaderi, ini usika ourena kana riyainedi, ye iriyeduka rena ma vegu rama rena resi Sei ma amiye utari naivo amiye tora nisi Sei naivo reyaine amiye di vegu no koite makuna di obini kana dada. \v 18 Adina ini uka maina reyori, bi esika esika moiyo. Ye makai dudu, ina kaya uka maina regika nivedo vene aedego. \c 3 \s1 Iesu yaku Moses ebu reyo \p \v 1 Mina dada, usika ourena kikifa, kaere Sei yaku unasa raka niyo, nifeidena amiye ma Sei ma amiye utari naivo amiye tora, kaere di roka bi Iesu Keriso, mokei mona refa. Uni mokena vari gira ina rofu aena niogau reyafa. \v 2 Iesu bi omaro amiye rofu vegu rama reyo, Moses ka Sei di yava vene tauri naivo regi vegu rama regamo kana.\x + \xo 3.2 \xt Num 12.7\x* \v 3 Adina yava akudo amiye emagui rei tora redo, idu yava iniye bi de. Mina ida yokoi makari, Moses bi Iesu kana de, ina bi rama emagui rei tora redo. \v 4 Adina amiye yokoi yokoi yaku yava neinei akudedi—idu beika baika noibanu akuyo amiye bi Sei. \v 5 Kamini naivo reyo amiye kana, Sei di yava tauri Moses yaku moimai regi vegu rama reyo, ye makai gabi beika baika rofu ago nigedi, mina fafau niokugamo. \v 6 Idu Keriso bi mida kana, Sei di yava fafau ini moimai regi vegu rama redo. Ma ori de dudu, uni mokena buni ma uni uka mokena nivasena rena\f + \fr 3.6 \ft Bura bedakai ka \fq meda di metonari \ft nufa.\f* moi gira rigifa vonisi, ye una bi ini yava. \s1 Sei di vene asa moigedi \p \v 7 Mina dada Vima kikifa niyo kana:\x + \xo 3.7 \xt Ps 95.7–11\x* \q1 “Ini goroka gua neidegedi vonisi, \q2 \v 8 Ebene reyo medari \q2 gagani autu sanari, \q2 ina vene yaku ruda reyadi kana yi uka meko moi gira ga ribifa. \q1 \v 9 Mironari yi aufakai na ebene reyadi, \q2 mina mo lagani 40 ri gokai vegu na yaku reyaka bi veyadi. \q1 \v 10 Mina dada mina tutubena vene rofu gubuyo resi \q2 niyaka, ‘Ina vene toga toga ini uka mekori kokofu resi \q2 nai vegu ida diba de nidedi.’ \q1 \v 11 Nai gubuyo resi yomakai nitore reyaka: \q2 ‘Nai asa moina sana bi dui de regedi!’” \p \v 12 Usika ourena, vei mona refo, uka no mokena vari gira de aena yi ideri amego baebu, ye ameibobigo Sei gutuna yarena rofu ya ourefeidego dada. \v 13 Idu ari neineiri ya kaya ya kaya egira rebifa, “Gua” vo nidedi ituari, ye vegu no di ofa ago yaku ya yokoi di uka moi gira ga riyaine dada. \v 14 Adina una yaku siko ori de dudu, mokena buni metonari moi gira rigifa vonisi, ye una bi Keriso sa moimai regifa. \p \v 15 Yomakai niyo kana:\x + \xo 3.15 \xt Ps 95.7–8\x* \q1 “Ini goroka gua neidegedi vonisi, \q2 ruda reyadiri kana \q2 yi uka meko moi gira ga ribifa.” \p \v 16 Adina ago neidesi ruda reyadi vene bi kaere? Rama bi\f + \fr 3.16 \ft Bura bedakai ka \fq bedakai \ft nufa.\f* kaere Moses yaku ina vene tau vakoi ourefeideyo ma Egypt gagani fereyadi.\x + \xo 3.16 \xt Num 14.1–35\x* \v 17 Ye kaere rofu lagani 40 fuofuori gubuyo reyo? Mina bi amiye kaere vegu no resi gagani autu sanari keto resi muyeyadi. \v 18 Ma mina vene kaere rofu nitore reyo bi ini asa moina sana dui de regedi bi kaere? Bi mina de neideyadi vene. \v 19 Mokena vari gira de aeyadi dada, gaganiri dui de reyadi ma mina vesifa. \c 4 \p \v 1 Mina dada, ini asa moina sanari dui regi nitore rena ago toga are redo fuofuori, ori renadi, ya bedakai ekaira rei mona regasa gaise regedi baebu. \v 2 Adina ago buni ina vene rofu nirausi reyo kana, makai una rofu nirausi reyo, idu sina neideyadi yaku de aedeyo, ini adina ago neidesi mokena vari gira de aeyadi dada. \v 3 Adina una kaere mokena vari gira aesifa bi ini asa moina sana dui reyafa, ina yaku niyo kana:\x + \xo 4.3 \xt Ps 95.11\x* \q1 “Nai gubuyo resi yomakai nitore reyaka: \q2 ‘Nai asa moina sana bi dui de regedi!’” \m Mina niyo, idu kono ma oma riyo medari, bi ini moimai rei vau reyo. \v 4 Adina bura yokoiri, bi meda 7 di sina yomakai niyo: “Kamini Sei yaku meda 7 ri, ini moimai rei vau renari asa moiyo.”\x + \xo 4.4 \xt Gen 2.2\x* \v 5 Ma dudusa mina burari niyo: “Nai asa moina sana bi dui de regedi.”\x + \xo 4.5 \xt Ps 95.11\x* \v 6 Mina resi bedakai toga dui de reyadi, ma amiye kaere senagi ago buni neideyadi bi obe resi dui regi gaise reyadi. \v 7 Ye dudusa meda yokoi “Gua” vo nigasa gabi gabi David dudu, mina ago senagi mina fefari bura reyori, yomakai niyo:\x + \xo 4.7 \xt Ps 95.7–8\x* \q1 “Ini goroka gua neidegedi vonisi, \q2 yi uka meko moi gira ga ribifa.” \p \v 8 Adina Joshua yaku ina vene mina asa moina sana rofu afei boyo vonisi, gabi nigo meda yokoi rofu de niyagadu.\x + \xo 4.8 \xt Deut 31.7; Josh 22.4\x* \v 9 Mina resi Sei di vene rofu Sabati meda di asa moina bi amedo. \v 10 Ini adina, kaere amiye Sei di asa moina sana dui rego ka bi Sei kana ini moimai rofu asa moigo.\x + \xo 4.10 \xt Gen 2.2\x* \v 11 Mina dada rei mona mona resi mina asa moina sana dui renadi, mina bi Israel vene neidena de rena vegu kana, amiye yokoi keto rego baebu. \p \v 12 Adina Sei di ago bi diga bogasa vegu amedo; bi bainasi berou berou arika iniye ebu redo, uka ma vima utama nugai feidegasa musa ma nena ka makai kana redo. Ina yaku uka di mokena ma ini ura vegasa diba nido. \v 13 Ma beika baika riyo, yokoi ini nemokori moi sui de rigedi, idu ina tau vakoi kaere ini budari uni vegu oteimaraganedi, ini nemokori bi faisara nisi erau niyadi. \s1 Sei ma amiye utari naivo amiye tora iniye Iesu \p \v 14 Ye uni niogau rena ago mina moi gira rinadi, ini adina una bi uni Sei ma amiye utari naivo amiye tora iniye nufa, kaere omari yavoi rei boyo. Ina bi Iesu, Sei di mida. \v 15 Ini adina uni Sei ma amiye utari naivo amiye tora bi uni uka yau nidedi, una iriyeduka redo. Ina bi ida tau rofu una kana, ini uka maina regika niveyo, idu vegu no de reyo. \v 16 Mina dada uka bubu dudu, Sei di buni tora gade oteimana ma ourefeidena amena fata ekaira renadi, mironari beika de nufa di medari, iriyeduka ma buni tora gade una aedegi moigifa dada. \c 5 \p \v 1 Adina Sei ma amiye utari naivo amiye tora neinei bi amiye fogori, ina vene fafau Sei sa moimai regi omaro. Ini moimai bi vegu no rofu beika masi ori sisika rego. \v 2 Toto de nidedi ma kokofu rededi amiye rofu ave nigo, ina kaya ini uka bi yau iniye nido dada. \v 3 Mina resi amiye fafau vegu no rofu ori sisika redo kana, ina kaya ka makai reyaine.\x + \xo 5.3 \xt Lev 9.7\x* \v 4 Mina resi amiye yokoi inaike kikifa de rego, idu Sei yaku maka raka nigasa kikifa rego—Aaron rofu reyo kana.\x + \xo 5.4 \xt Ex 28.1\x* \p \v 5 Ye Keriso ka, Sei ma amiye utari naivo amiye tora nigi bi inaike kikifa de reyo, idu omaro amiye yaku ina rofu yomakai niyo:\x + \xo 5.5 \xt Ps 2.7\x* \q1 “Ya bi nai Mida; \q2 na bi gua yi Baba niyaka.” \m \v 6 Bura yokoiri ka yomakai niyo,\x + \xo 5.6 \xt Ps 110.4\x* \q1 “Melchizedek yaku Sei ma amiye utari naivo vene fogori ourei amegamo kana, \q2 ya bi toga toga Sei ma amiye utari naivo amiye ameibobigo.” \p \v 7 Iesu mina konori vegu amegasa isaka raka ma ne koru dudu muyenari, moi vegu riyaine amiye rofu usa usa nisi niguba reyo ma ini ago neideyo, mina amiye kikifa dudu ori reyo dada.\x + \xo 5.7 \xt Mt 26.36–46; Mk 14.32–42; Lk 22.39–46\x* \v 8 Idu ina bi Mida, ye esika esika moina dudu ago neidena diba niyo. \v 9 Ini vegu Sei di ura tau gade dada niyori, ina bi toga toga ameibobina vegu mina moi vegu rina di adina niyo, ini ago neidebigedi amiye tau rofu, \v 10 Sei yaku Melchizedek, kaere bi Sei ma amiye utari naivo vene fogori ourei amegamo kana, Sei ma amiye utari naivo amiye tora kana raka niyo. \s1 Mokena vari gira aena ferei tavoi rego di ago gira \p \v 11 Mina beika baika ago tau gade dada bi nigifa, idu ni-itara regi bi gira, yi neide neide rofu bi taotao dada. \v 12 Adina mina kana ariri, ya bi sena oteimana vene niyagadu, idu adinari, Sei di oteimaradi ago dudusa ya rofu nioteimaraganedi. Iruku gira gira mina irina bi de, ya bi miruka maka toga yumuyumu rebigedi.\x + \xo 5.12 \xt 1 Cor 3.2\x* \v 13 Ini adina miruka toga yumuyumu redo amiye bi mokena rorobo di ago diba ni mona de redo, ina bi kakua kana dada. \v 14 Idu iruku gira gira bi tora vene di, kaere beika bi buni ma beika bi no rofu bi toga vei mama rededi, ye makai veifatena di vava diba nigedi. \c 6 \p \v 1 Mina dada Keriso di ouresi oteimana ago feresi tora vene ninadi; muyena di moimai kero rena ma mokena vari gira Sei rofu aena siko reyafa vegu, mina kana dudusa ga renadi. \v 2 Mina bi babatiso rena\f + \fr 6.2 \fq babatiso rena; \ft o \fq koitena vegu.\f* di oteimana ago, vana ada fafau aena, muyena gutuna dadi rae rena ma toga toga ameibobina kota rena di vegu tau noibanu. \v 3 Ye Sei yaku eyounego vonisi, una bi mina regifa.\f + \fr 6.3 \fq regifa; \ft bura bedakai \fq renadi \ft nufa.\f* \p \v 4 Ini adina bi sena vabara moiyadi vene dairigedi rofu, vegu no feresi moi etagae rena vegu dudusa moigi regedi di ida bi koina. Mina kana vene bi beika omari gutuna maro amutesi Vima kikifa inasa rau resi \v 5 Sei di ago di buni ma ari gabi vata nigo di vava mina amuteyadi. \v 6 Resi mokena vari gira aena gutuna yaregediri, bi ina kaya rofu kana, dudusa Sei di mida satauro ikoko resi amiye di nemokori moi maena regedi. \p \v 7 Ini adina miya toga kono moi dou rido, ye ini rama tau niyadi bi moi evairo ridedi vene rofu bi buni iniye, Sei yaku buni tora gade maro dada. \v 8 Idu imiye ma oruma no moi vata rigo vonisi, mina kono di buni yokoi de iniye, ye atafuri bi kiraini nigo ma metonari ita yaku vaigo.\x + \xo 6.8 \xt Gen 3.17–18\x* \p \v 9 Idu makai kana ago nisifa, ya dada, uka masifa vene, rama una una diba nisifa ya bi beika baika buni ma moi vegu rina di beika baika moigedi. \v 10 Adina Sei di vegu bi rorobo maka, ye ina dada moimai rena ma uka mana dudu, ini vene naivo regamadi ma ina vene bi toto de nido. Ma ya toga makai rededi. \v 11 Kamini uni ura resifa ya yokoi yokoi yaku metonari mamo uka mokena di moi rama aena moigi, makai rei mona reyaine. \v 12 Ye makai duomu de nigedi, idu mokena vari gira aena ma toro rena dudu, nitore rena ago moiyadi vene di vegu usi digedi. \s1 Sei di nitore rena ago rama \p \v 13 Adina Sei yaku Abraham rofu nitore reyo; yokoi ini isivaga kana de ma ina ebu reyo dada, iniye rofu uka ago masi nitore resi \v 14 yomakai niyo, “Rama iniye\f + \fr 6.14 \ft Bura bedakai ka \fq buni tora gade dudu \ft nufa.\f* ya rofu buni tora gade magida ma yi tutubena vene tau iniye nigedi.”\x + \xo 6.14 \xt Gen 22.16–17\x* \v 15 Kamini makai Abraham toro dudu nari resi nitore rena ago di rama moiyo. \v 16 Ini adina amiye yaku, kaere isivaga iniye ina ebu reyo, mina ini roka dudu nitore rededi, resi ini kayamo rena tauri mina nitore rededi ago moi koina rigo. \v 17 Ye Sei yaku beika nitore reyo di sina, mina moigedi vene rofu veika regi ura reyo bi rama iniye bi rego. Resi bi ini nitore rena agosa ka uka ago maro dada. \v 18 Kamini bi mina ago remanu moi idana de rigedi ma Sei ina fafau ofa ofa ago nigi anua rego. Ye una kaere ori disi ini yeiva ideri ameyafa bi uka mokena uni budari aeyo, mina moi gira rigi egira rei mona reyo. \v 19 Una bi mina uka mokena nufa bi uka di \it anika\it* rama ma yeiva kana. Mina dudu ka bi ida biri rina varuka doba di fufutari, Sei nivakena yava ini ideri amedo sanari dui rego.\x + \xo 6.19 \xt Lev 16.2\x* \v 20 Iesu bi Melchizedek yaku Sei ma amiye utari naivo vene fogori ourei amegamo kana, toga toga Sei ma amiye utari naivo amiye tora nisi uni buni dada senagi mironari dui reyo.\x + \xo 6.20 \xt Ps 110.4\x* \c 7 \s1 Sei ma amiye utari naivo amiye Melchizedek \p \v 1 Adina mina Melchizedek bi Salem di kini ma Sei odoro iniye di ini amiye utari naivo amiye. Abraham yaku kini umuyei vau resi dui reyori, Melchizedek bi Abraham sa egogo resi buni tora gade maro\x + \xo 7.1 \xt Gen 14.17–20\x* \v 2 ma ini ruda regasa moiyo, beika baika moi bosi berou berou 10 ri yokoi maka maro. (Ouresi mina amiye di roka di adina bi “Mokena rorobo di kini”; ma ka bi Salem di kini, ini adina bi “Uka amuta di kini”.) \v 3 Ini nono baba ma tutubena nufa de; ka bi vata niyo ma muyeyo meda nufa de. Idu Sei di mida kana toga toga Sei ma amiye utari naivo amiye amedo ma ameibobigo. \p \v 4 Mokefa, uni tutubena amiye Abraham beika moi bosi berou berou 10 ri yokoi maka maro amiye gokai bi tora iniye! \v 5 Ma Levi di tutubena vene, kaere Sei ma amiye utari naivo vene di moimai moiyadi, bi ago gira ina vene rofu niyo, bi amiye gutuna beika nufa berou berou 10 ri yokoi maka moi bogedi; mina bi ini usika ourena, kaere bi Abraham di tutubena vene.\x + \xo 7.5 \xt Num 18.21\x* \v 6 Idu mina amiye kaere bi Levi di tutubena vene nufa de, ina yaku nitore rena ago maro amiye Abraham gutuna, beika berou berou 10 ri yokoi maka moisi buni tora gade maro. \v 7 Roka tora nufa amiye yaku roka tora de amiye buni tora gade mago bi amiye yokoi yaku kayamo de rego. \v 8 Ida yokoiri bi gabi muyegedi vene yaku berou berou 10 ri yokoi maka moigedi, ma ida yokoiri bi mina vegu amedo niogau reyadi amiye yaku moigo. \v 9 Amiye yokoi niyadu Levi iniye beika berou berou 10 ri yokoi maka moisi Abraham ka maro, \v 10 ini adina Levi vata nina koderi, Melchizedek yaku Abraham baku reyori, Levi bi ini tutubena Abraham di roaita ideri amegamo. \p \v 11 Ye amiye yokoi Levi di Sei ma amiye utari naivo vene dudu moi rorobo iniye rigo vonisi, beika resi Melchizedek yaku ina vene di fogori ourei amegamo kana, bi Aaron ri de baku regifa? Ini adina amiye yaku Levi dudu ago gira moiyadi. \v 12 Adina Sei ma amiye utari naivo amiye di moimai gaubo regori, ago gira moi gaubo rego ka bi buni. \v 13 Ini adina mina vegu rofu niyo amiye bi rubu idana di; mina rubu fogori, amiye yokoi ori sisika rena fore fatari toga naivo de reyo. \v 14 Adina bi rama uni Varika amiye bi Judah di tutubena amiye ma Moses yaku mina rubu dada, Sei ma amiye utari naivo vene fafau ago yokoi be nina de reyo. \s1 Sei ma amiye utari naivo amiye yokoi, Melchizedek kana \p \v 15 Ye Sei ma amiye utari naivo amiye yokoi Melchizedek kana ogau nigori, mina bi besa diba nigedi. \v 16 Ina bi diya tutubena kana ago gira dada Sei ma amiye utari naivo amiye niyo, idu moi no de rigo vegu di vava dudu. \v 17 Ini adina ina rofu niogau reyo: “Ya bi toga toga Melchizedek yaku Sei ma amiye utari naivo vene fogori ourei amegamo kana, Sei ma amiye utari naivo amiye nigo.”\x + \xo 7.17 \xt Ps 110.4\x* \v 18 Kamini sena ago gira bi moi tae riyo, ini yeiva afu nisi yau niyo dada. \v 19 Ini adina mina ago gira bi beika baika yokoi moi rorobo de riyo. Idu uka mokena buni vayavaya vata niyo, ye mina dudu, bi Sei rofu una moi atafu rido. \p \v 20 Kamini bi uka ago nufa. Adina senagi Sei ma amiye utari naivo vene diya uka ago dudu makai niyadi, \v 21 idu Sei yaku mina amiye uka ago dudu Sei ma amiye utari naivo amiye risi yomakai niyo:\x + \xo 7.21 \xt Ps 110.4\x* \q1 “Varika amiye yaku uka ago niyo; \q2 ma ini mokena kero de rego: \q1 ‘Ya bi toga toga Sei ma amiye utari naivo amiye.’” \m \v 22 Mina makai, Iesu bi uka ago buni vayavaya di rama niyaine nitore rena ago kana. \p \v 23 Sena Sei ma amiye utari naivo vene bi tau gade ma ini moimai toga toga de regamadi, muyeyadi dada. \v 24 Idu mina amiye bi toga toga Sei ma amiye utari naivo amiye kana ameibobigo, adina bi toga toga vegu ameibobigo dada. \v 25 Mina dada, ina dudu Sei rofu ekaira regedi vene moi vegu ri vau rego, ina vene rofu toga usa usa nigi rofu toga ameibobigo dada. \p \v 26 Ini adina bi buni iniye una bi Sei ma amiye utari naivo amiye tora mina kana nufa, kaere bi kikifa, vegu no nufa de, ini vegu bi kino de, ma vegu no rededi vene moi tae risi oma odorori ini roka moi odoro riyo. \v 27 Mirona Sei ma amiye utari naivo vene tora kana de, meda neinei ori sisika de rego, siko ini vegu no rofu ma mina vene rofu ka. Dada ina kaya ori sisika kana, ini roaita Sei magasa bi amiye tau gade rofu meda yokoi makari reyo.\x + \xo 7.27 \xt Lev 9.7\x* \v 28 Adina ago gira yaku amiye ini yau nina dudu, Sei ma amiye utari naivo vene tora omaro, idu nivarika ago usi dina di uka ago bi Mida auba reyo, kaere bi toga toga moi rorobo riyo. \c 8 \s1 Iesu bi uni Sei ma amiye utari naivo amiye tora \p \v 1 Ye uni ago di adina bi yomini: una bi Sei ma amiye utari naivo amiye tora mina kana nufa, kaere bi oma Odoro iniyeri amiye di ourefeidena amena fata vana rama eta rofu ameinu reyo.\x + \xo 8.1 \xt Ps 110.1\x* \v 2 Ma ina bi sana kikifari naivo redo amiye; mina bi diya amiye yaku akuyo, idu Varika amiye yaku akuyo karaga rama mini. \p \v 3 Adina Sei ma amiye utari naivo amiye tora tora neinei beika baika masi ori sisika regi omaro; ye makai mina amiye ka beika baika ori sisika reyaine bi buni. \v 4 Kamini gua konori amego vonisi, bi Sei ma amiye utari naivo amiye de amego, adina bi ago gira dada, beika baika madedi Sei ma amiye utari naivo vene amededi. \v 5 Ina vene yaku oma di beika baika di vima kana naivo rededi. Adina Moses yaku karaga akugi kora reyori, Sei ina rofu ago gira masi niyo, “Omuna odorori gokai ya nirorotari resi oteimaro kana, mina idari beika baika tau noibanu ri.”\x + \xo 8.5 \xt Ex 25.40\x* \v 6 Idu gua, Keriso yaku naivo rena burefe moiyo, kori kana de. Ma mina uka ago ruaka di utari naivo amiye kana maro ka bi burefe, kori kana de, nitore rena ago buni vayavaya dudu maro dada. \p \v 7 Adina mina ouresi uka ago di no yokoi de vonisi, bi yokoisa maina de reyagadu. \v 8 Ini adina Sei yaku ini no veitao regasa yomakai niyo:\x + \xo 8.8 \xt Jer 31.31–34\x* \q1 “Aiyo, Varika amiye yaku nido, uka ago ruaka \q2 Israel vene ma Judah vene rofu magida meda baegedi. \q1 \v 9 Varika amiye yomakai niyo: Mina bi Egypt gaganiri, ini aufakai vanau moi yakusi \q2 uka ago maraka meda kana de. \q1 Adina nai uka ago toga usi de reyadi, \q2 ye ina vene rofu nai mokena moi tae riyaka. \q1 \v 10 Varika amiye yaku yomakai niyo: Adina gabi mirona medari \q2 bi uka ago Israel vene magida mini: \q1 Na yaku nai ago gira ini mokenari aesi \q2 ini uka fafau bura resi \q1 ini Sei nigida \q2 ma nai vene nigedi. \q1 \v 11 Kamini ina yokoi yokoi yaku ini atafu amedo amiye \q2 ma ini usika ourena rofu nisi \q2 ‘Varika amiye diba ni’ oteimana de regedi, \q1 adina tora ma keika vene noibanu \q2 bi na diba nigedi. \q1 \v 12 Ini adina ini mokena rorobo de rena fafau iriyeduka resi \q2 ini vegu no toga de mokebigida.” \m \v 13 Uka ago ruaka magasa ourena uka ago moi kori riyo. Kamini beika baika kori nisi no niyo atafuri bi tovo nigo. \c 9 \s1 Konori ma omari Sei nivakena \p \v 1 Kamini ouresi uka ago bi gokai Sei nivakegi ago gira ma konori sana kikifa mina nufa. \fig Sei nivakena yava sana kikifa ideri|src="59_Heb9.2_HolyPlace.tif" size="col" ref="9.1–22" \fig* \v 2 Adina karaga dogo reyo; ini ouresi daiyuturi ramefa, fata ma Sei di nemokori aena beredi mina aeyadi. Mina bi sana kikifa vo niyo.\x + \xo 9.2 \xt Ex 25.30–40; 26.1–30\x* \v 3 Karaga ida vena biri rina varuka doba remanu di fufutari bi daiyutu Sana kikifa iniye vo niyo.\x + \xo 9.3 \xt Ex 26.31–33\x* \v 4 Mina ideri bi sisika buni di goro nufa, ori sisika rena fore fata ma uka ago di maua, ini eta tau noibanu bi goro yaku ri vai reyo. Ini ideri bi goro nufa urena ma ini ideri bi mina \tl manna\tl*, Aaron di yukana bi meto fateyo ma uka ago di bura reyo fore.\x + \xo 9.4 \xt Ex 16.33; 25.10–16; 30.1–6; Num 17.8–10; Deut 10.3–5\x* \fig Uka ago maua|src="ark.tif" size="span" ref="9.4" \fig* \v 5 Ini fafau bi Sei di vabara naivo naivo vima ini eta di adari bi iriyeduka rena amena sanari fafau ameyo. Mina beika baika di tau gade gua nirorotari rei vau de regifa.\x + \xo 9.5 \xt Ex 25.18–22\x* \p \v 6 Kamini mina beika baika ae dogo reyadi, ma meda neinei Sei ma amiye utari naivo vene mina ouresi daiyuturi, ini Sei nivakena moimai regika boi dui regamadi.\x + \xo 9.6 \xt Num 18.2–6\x* \v 7 Idu Sei ma amiye utari naivo amiye tora maka yaku daiyutu remanu ereri boi dui reyo; resi bi lagani yokoiri meda yokoi makari makai reyo, toga dava moi bogamo. Ina yaku mina dava iniye ma amiye di vegu no resi bi moke mona de dudu regamadi kana moi bogamo.\x + \xo 9.7 \xt Lev 16.2–34\x* \v 8 Mina ouresi daiyutu are rego fuofuori, Vima kikifa yaku oteimaro mina sana kikifa di boi dui rena ida bi eke feidena kode. \v 9 Mina regamadi bi gua ari di rebe kana. Mina vegu dada mina beika mana ma ori sisika rena bi naivo redo amiye di uka di mokena moi rorobo iniye rigi anua rego. \v 10 Mina bi iruku ma koru irina ma moi ruaka rina vegu bedakai maka; mina noibanu yaku roaita di ago gira kana maro moi rorobo rina ari baego mamo. \p \v 11 Idu Keriso bi mina karaga tora iniye ma rorobo iniye dudu, beika baika buni baeyadi\f + \fr 9.11 \fq baeyadi; \ft bura bedakai \fq baegedi \ft nufa.\f* di Sei ma amiye utari naivo amiye tora niyo. Mina karaga bi amiye vana dudu de riyo, adina bi diya mina beika baika tau riyo di. \v 12 Ina bi amiye tau gade rofu meda yokoi makari, mina sana kikifa iniyeri dui reyo; bi diya gouti ma boromakau mida di dava dudu, idu ini dava dudu dui reyo, ye makai vegu no gutuna una voi resi toga toga erufuyo. \v 13 Adina gouti ma boromakau rumana di dava ma boromakau rema ori kamu reyo udo moisi bi moi kino riyadi vene fafau, moi faraka resi roaita di vegu no moi etae rigi moi akeke kana riyaganedi, Sei nivakeyaganedi dada.\x + \xo 9.13 \xt Lev 16.15–16; Num 19.9, 17–19\x* \v 14 Idu Keriso di dava gokai besa besa muyena di moimai gutuna ameibobina Sei naivo naivo regi, uni uka di mokena moi ruaka rigo. Mina Keriso bi vegu no yokoi nufa de, toga toga ameibobina Vima dudu ini vegu Sei rofu maro. \p \v 15 Mina dada ina bi uka ago ruaka di utari naivo amiye, ye raka niyo vene toga toga ameibobina beika baika nitore reyo moigedi, ina yaku ouresi uka ago gabireri vegu no reyadi, mina gutuna muyesi erufuyo dada. \p \v 16 Adina ini muyenari ini gugura mana di uka ago maro amiye rama muyeyo bi oteimaraine, ye ini gugura nimago amiye yaku moigo. \v 17 Ini adina uka ago bi muyenari maka moi rama aego, ini vava nufa de amiye, kaere niyo bi vegu amedo, fuofuori dada. \v 18 Mina dada ouresi uka ago ka bi dava dudu moi rama aeyo. \v 19 Adina Moses yaku ago gira di ago tau noibanu amiye tau gade rofu niogau regasa boromakau mida ma gouti di dava moisi koru ma mamoe ueta kaka ma yabo roka \it hyssop\it* di teteka dudu, ago gira di buka ma amiye tau gade fafau moi faraka resi \x + \xo 9.19 \xt Ex 24.6–8\x* \v 20 yomakai niyo, “Mina bi Sei ya rofu ago gira nina uka ago di dava.” \v 21 Resi mina ida yokoi makari, dava dudu karaga ma Sei nivakena rofu beika baika tau noibanu moi faraka reyo.\x + \xo 9.21 \xt Lev 8.15\x* \v 22 Ago rama bi ago gira dada, beika baika tau noibanu dava dudu moi ruaka riyainedi, ma dava rausi rena deri bi vegu no koite makuna de rego.\x + \xo 9.22 \xt Lev 17.11\x* \s1 Keriso ini vegu marori bi uni vegu no koite makuyo \p \v 23 Kamini mina karagari amegamadi beika baika bi omari beika baika di vima kana, ye mina ida yokoi makari moi ruaka riyainedi, idu oma di beika baika iniye bi ori sisika rena burefe dudu moi ruaka riyainedi. \v 24 Adina Keriso bi mina beika baika rama di vima amiye vana yaku riyadi sana kikifa iniyeri dui de reyo, idu Sei di nemokori una dada oma ramari dui reyo. \v 25 Sei ma amiye utari naivo amiye tora yaku diya iniye di dava, idu dava idanasa lagani neineiri dui regamo kana, Keriso bi makai de uru tauri ini vegu mabigo. \v 26 Makai reyo vonisi, ini adina bi senagi kono ma oma riyo gutuna uru tauri esika esika moibiyagadu. Idu bi meda yokoi makari, meda di metonari iniye ini vegu manari, vegu no koite makugi amiye tau gade rofu ogau niyo. \v 27 Kamini amiye tau gade bi uru yokoi maka muyesi kota moi raga rego kana, \v 28 ye Keriso kaere bi amiye tau di vegu no koite makugi, uru yokoi maka ini vegu maro, bi dudusa ogau nigo; vegu no koite makuna rofu de, idu ina rofu uka dadina dudu tua rededi vene moi vegu rigika dego.\x + \xo 9.28 \xt Is 53.12\x* \c 10 \p \v 1 Adina ago gira bi beika baika buni baegedi di vima maka, mina beika baika rama iniye kana bi de. Ye mina ori sisika rena lagani neineiri, bi nivakegi atafu baededi vene toga toga moi ruaka de rigo. \v 2 Makai bi ori sisika regi biri de riyadu, Sei nivakeyadi vene uru yokoi maka ini uka di mokena moi ruaka riyagadu dada, ye vegu no rofu toga de amutebigedi. \v 3 Idu ina vene yaku lagani neineiri mina ori sisika regasa ini vegu no rofu mokei ruaka regamadi. \v 4 Ini adina boromakau rumana ma gouti di dava bi vegu no toga toga koite makugi anua regedi. \p \v 5 Mina resi, Keriso konori digasa yomakai niyo:\x + \xo 10.5 \xt Ps 40.6–8\x* \q1 “Ya bi ori sisika rena ma aira mana ura de reyo, \q2 idu ya yaku roaita yokoi na rofu dogo reyo. \q1 \v 6 Ya bi vibani ori sisika rena \q2 ma vegu no koite makuna aira mana ada de reyo. \q1 \v 7 Mina usi na niyaka, ‘Sei, na rofu firo riyo bukari bura reyo kana, \q2 na yi beika ura reisa regika \q2 baeyaka mini.’” \fig Na rofu firo riyo bukari bura reyo kana.|src="HK071a.tif" size="col" ref="10.7" \fig* \m \v 8 Ouresi ina yaku niyo, “Ya bi ori sisika mana, aira mana, vibani ori sisika rena ma vegu no erufuna ori sisika rena ura de resi ada de reyo.” (Idu mina bi ago gira dada rebiyainedi.) \v 9 Mina usi niyo, “Aiyo,\f + \fr 10.9 \fq Aiyo; \ft bura bedakai bi \fq Sei \ft nufa.\f* na bi yi beika ura reisa regika deyaka mini.” Ye Sei yaku mina ouresi ori sisika rena uroro resi usi ini sanari aegika aeyo. \v 10 Ma Sei di ura dada, Iesu Keriso di roaita aira mana dudu, uru yokoi makari una tau noibanu moi akeke riyo. \p \v 11 Kamini Sei ma amiye utari naivo vene tau gade meda neineiri, ini naivo regika are resi ori sisika rena bi dudusa dudusa rededi; idu mina vegu bi vegu no koite makugi toga toga anua regedi.\x + \xo 10.11 \xt Ex 29.38\x* \fig Sei ma amiye utari naivo vene ori sisika rena bi dudusa dudusa rededi.|src="hk00260c.tif" size="span" ref="10.11" \fig* \v 12 Idu Keriso yaku uru yokoi makari meda tau noibanu rofu, vegu no di aira yokoi magasa Sei di vana rama rofu ameinu reyo.\x + \xo 10.12 \xt Ps 110.1\x* \v 13 Mirona ituari tua redo, ini tuma vene ini yuka aena sana kana rigo mamo. \v 14 Adina aira yokoi maka manari bi moi akeke rido vene toga toga moi rorobo iniye riyo. \p \v 15 Kamini Vima kikifa ka una rofu ninegau redo; ouresi yomakai niyo: \q1 \v 16 “Varika amiye yaku niyo mini: Mirona meda usi \q2 mina bi uka ago ina vene rofu magida:\x + \xo 10.16 \xt Jer 31.33\x* \q1 Na yaku nai ago gira ini uka meko ideri ae masi \q2 ini mokenari bura resi magida.” \m \v 17 Ka niyo, “Na yaku ina vene di vegu no ma ago gira usi dina de vegu toga dudusa de mokebigida.”\x + \xo 10.17 \xt Jer 31.34\x* \v 18 Goinari mina kana vegu no koite makuna amedori, bi kamini dudusa vegu no di ori sisika rena idana yokoi de. \s1 Sei rofu ekaira renadi \p \v 19 Mina dada, usika ourena, Iesu di dava dada ori de dudu sana kikifa dui regifa. \v 20 Mina bi vegu ruaka ameibobina di ida biri rina varuka doba una rofu ekeyo—bi iniye di roaita dudu mini. \v 21 Ye Sei ma amiye utari naivo amiye tora bi Sei di yava fafau ourefeidedo dada, \v 22 uka ramasa ori de mokena vari gira aena dudu, Sei rofu ekaira renadi; mina bi uni uka meko moi faraka resi uka di mokena no gutuna moi ruaka riyo ma ruaka iniye koru dudu, uni roaita koiteyo dada.\x + \xo 10.22 \xt Lev 8.30; Ezek 36.25\x* \v 23 Vauya ga renadi, idu uni uka mokena di niogau rena ago moi gira rinadi, ini adina nitore reyo amiye bi vegu rama redo. \v 24 Ye gokai uniye uniye uka mana ma reremama buni urana niegira regi mokenadi. \v 25 Resi bedakai yaku makai rededi kana, egogo rena ferei tavoi ga renadi, idu uniye uniye niegira renadi, Varika amiye di dena meda bi besa besa ekaira redo vesifa mina duakauri. \p \v 26 Ini adina ago rama diba niyafa, ye gabi uni mokena dada toga vegu no ura resi rebigifa vonisi, ka bi vegu no rofu ori sisika rena yokoi de rego. \v 27 Idu Sei rofu ruda rededi vene ori dudu, kota rena ma ita yama yama resi ori kamu rego mina tua regedi!\x + \xo 10.27 \xt Is 26.11\x* \v 28 Amiye kaere Moses di ago gira neidena de reyori, bi amiye remanu o regode di ninegau reyadi ago dudu, amiye tau yaku iriyeduka de resi umuyeyadi.\x + \xo 10.28 \xt Deut 17.6; 19.15\x* \v 29 Ye mokeisa ba ide, amiye kaere moi akeke riyo, uka ago di dava moi no risi buni tora gade di Vima nifafana resi Sei di Mida ini yuka gabireri etei riyo, bi ini obini no iniye iniye moigo?\x + \xo 10.29 \xt Ex 24.8\x* \v 30 Adina una una diba amiye kaere yaku yomakai niyo, “Na yaku vegu no dairisi ini obini magida;\f + \fr 10.30 \ft Bura bedakai ka \fq Varika amiye vo niyo \ft nufa.\f* mina obini bi nai”; resi ka niyo, “Varika amiye ini vene moi kota aego.”\x + \xo 10.30 \xt Deut 32.35, 36\x* \v 31 Vegu amedo Sei di vanari yaregi bi ori tora gade nufa! \p \v 32 Senagi moi vabara riyo ma esika esika no iniye iniye moina dudu, are rei gira reyadiri meda mokefa. \v 33 Meda yokoiri ariara ya rofu nifafana resi esika ya maradi; ma meda yokoiri ya bi vegu makai reyadi vene di asini. \v 34 Adina dibura yavari amegamadi vene\f + \fr 10.34 \fq amegamadi vene; \ft bura bedakai \fq amegamakari na \ft nufa.\f* rofu iriyeduka resi yi gugura vadumeyadiri ada dudu nimaradi, ya kaya ya diba niyadi, gugura burefe toga toga amego bi ya venesa\f + \fr 10.34 \ft Bura bedakai ka \fq omari \ft nufa.\f* dada. \v 35 Mina dada yi mokena buni youfeidena ga refa, bi obini tora nufa dada. \v 36 Ini adina ya are rei gira regedi bi buni, ye Sei beika ura redo, ya mina regasa beika nitore reyo moigedi dada. \v 37 Adina:\x + \xo 10.37 \xt Hab 2.3, 4\x* \q1 “Doba deri, \q2 dego amiye bi soka rego; \q2 idu bi de saka rego. \q1 \v 38 Ye nai\f + \fr 10.38 \fq nai; \ft bura bedakai mina ago nufa de.\f* mokena rorobo amiye yaku mokena vari gira aena dudu vegu amego; \q2 idu fufuta na mago vonisi, \q2 ina rofu uka ada de regida.” \m \v 39 Idu una bi diya fufuta magamadi ma moi no riyo vene di, idu bi ini uka moi vegu rigi mokena vari gira aegamadi vene di. \c 11 \s1 Mokena vari gira aena \p \v 1 Kamini mokena vari gira aena vegu bi beika baika uka mokena rofu aesifa idu vena de resifa, mina bi rama iniye vata nigedi. \v 2 Adina mina mokena vari gira aena dudu tutubena vene nimaro. \p \v 3 Mokena vari gira aena dudu, una una diba nisifa Sei yaku ini ago dudu kono ma oma di beika baika tau riyo, ye beika baika vesifa bi beika baika de vesifa gutunari riyo.\x + \xo 11.3 \xt Gen 1.1; Ps 33.6, 9; Jn 1.3\x* \p \v 4 Mokena vari gira aena dudu, Cain yaku reyo kana de, Abel yaku Sei nimaro ori sisika burefe maro, ye Sei ini beika maro dudu mokena rorobo nufa nimaro. Gabi muyeyo, idu ini mokena vari gira aena dudu toga ago nido.\x + \xo 11.4 \xt Gen 4.3–10\x* \p \v 5 Mokena vari gira aena dudu, muyena ga amuteyainedi, Enoch afei boyo ma baku de reyadi, Sei yaku afei boyo dada. Kamini afei bona koderi, Sei di uka ada reyo ma niogau reyo.\x + \xo 11.5 \xt Gen 5.21–24\x* \v 6 Ye mokena vari gira aena de dudu, Sei di uka ada regi bi anua rego, ini adina amiye kaere ina rofu ekaira regi ura redo, bi Sei vegu amedo ma kaere ina maina regedi ini obini mago, mina rofu mokena vari gira aeyaine. \p \v 7 Mokena vari gira aena dudu, Noah bi beika baika Sei yaku ago gira niyo bi vata nigedi, idu vena koderi, Sei di ago neidesi ini yava vene moi vegu rigi sisima akuyo. Makai regasa kono vene yaku nifafana resi mokena vari gira aena dudu, mokena rorobo moigo amiye niyo.\x + \xo 11.7 \xt Gen 6.13–22\x* \p \v 8 Mokena vari gira aena dudu, Abraham ini gagani feregi kono yokoi gabi moigo, mina raka niyori, bi Sei di ago neideyo. Goidu bobigo ina toto, idu kamini ini gagani fereyo mini.\x + \xo 11.8 \xt Gen 12.1–5\x* \v 9 Mokena vari gira aena dudu, okina amiye di gagani kana, nitore reyo konori amegi diyo. Mironari Isaac ma Jacob, kaere bi ina gogo mina nitore reyo ago di beika baika moigedi, bi inasa karaga yavari vakoi amegamadi.\x + \xo 11.9 \xt Gen 35.27\x* \v 10 Adina Sei yaku nirorotari resi akuyo taoni gado nufa vegi tua regamo. \p \v 11 Idu Sarah bi natu ma ugava iniye niyo, idu mokena vari gira aena dudu, rivo ninadi vava moiyo,\f + \fr 11.11 \fq Idu Sarah…vava moiyo; \ft bura bedakai \fq Idu ugava iniye niyo ma Sarah bi natu, mokena vari gira aena dudu Abraham baba nigi di vava moiyo \ft nufa.\f* nitore reyo amiye rofu mokeyo bi vegu rama rego dada.\x + \xo 11.11 \xt Gen 18.11–14; 21.2\x* \v 12 Mina dada ugava iniye niyori, bi amiye yokoi maka gutuna omari iya tau gade ma davara seriri vasa di fore keika keika tau gade amiye duaiya regi anua rego kana, di tutubena vene vata niyadi.\x + \xo 11.12 \xt Gen 15.5; 22.17; 32.12\x* \p \v 13 Ina vene tau gade mokena vari gira aena nufa, muyegasa nitore reyo beika baika de moiyadi, idu gaimari vegasa faiva nisi nigamadi bi okina vene ma mina konori ni meki reyo vene.\x + \xo 11.13 \xt Gen 23.4; 1 Chr 29.15; Ps 39.12\x* \v 14 Adina mina kana ago nidedi vene yaku mina nidedi bi rama ini gagani maina rededi. \v 15 Mina gagani feresi diyadi rofu mokeyagadu vonisi, bi dui regi ida baku reyagadu. \v 16 Idu kamini gagani burefe baku regi ura rededi; mina bi omari. Mina dada Sei yaku amiye ini Sei kana raka nina rofu maena de redo, adina taoni yokoi ina vene rofu dogo reyo dada. \p \v 17 Abraham di uka ebene reyori, bi mokena vari gira aena dudu, ori sisika rena kana Isaac maro; kamini nitore reyo ago moiyo amiye bi ini mida yokoi maka mago mini.\x + \xo 11.17 \xt Gen 22.1–14\x* \v 18 Sena ina fafau yomakai niyo, “Yi tutubena vene bi Isaac gutuna baegedi.”\x + \xo 11.18 \xt Gen 21.12\x* \v 19 Abraham mokeyo Sei bi muyenari moi dadi rae rego—kamini rama bi muyena gutuna moi dairiyo kana. \p \v 20 Mokena vari gira aena dudu, Isaac yaku beika baika vata nigedi dada, Jacob ma Esau rofu buni tora gade maro.\x + \xo 11.20 \xt Gen 27.27–29, 39–40\x* \p \v 21 Mokena vari gira aena dudu, Jacob yaku ini muyena koderi, ini yukana koduri meimisi Sei nivakegasa Joseph di ubama remanu buni tora gade maro.\x + \xo 11.21 \xt Gen 47.31; 48.1–20\x* \p \v 22 Mokena vari gira aena dudu Joseph bi ini muyena ne rei vesi Israel vene yaku gokai Egypt gagani feregedi di sina nisi ini nena dada ago nimaro.\x + \xo 11.22 \xt Gen 50.24–25; Ex 13.19\x* \p \v 23 Mokena vari gira aena dudu, Moses vata niyori, mina usi bi ini nono baba yaku eyo regodenuri moi sui riyadi, mida yodomo iniye veyadi dada, resi kini di ago gira ori de reyadi.\x + \xo 11.23 \xt Ex 1.22; 2.2\x* \p \v 24 Mokena vari gira aena dudu, Moses tora nigasa Pharaoh di vefa di mida vo nigi moi kekevata uyo,\x + \xo 11.24 \xt Ex 2.10–12\x* \v 25 idu Sei di venesa buni de renari, auba resi meda tumuri, vegu no dudu, uka moi ada rena mokei vava regi ka auba de reyo. \v 26 Kamini mokeyo Keriso fafau nifafana rena bi gugura tau nufa kana, Egypt gagani di gugura buni kana de, ini adina obini maina reyo. \p \v 27 Mokena vari gira aena dudu, kini di gubuyo rofu ori de resi Egypt fereyo, ini adina vena de amiye, vena kana are rei gira reyo. \v 28 Mokena vari gira aena dudu, Ferei ebu rena irakuna di irakuna rega dava moi faraka reyo, moi no rena vima yaku Jew vene di ourena mida mida ga umuyeyainedi dada.\x + \xo 11.28 \xt Ex 12.21–30\x* \p \v 29 Mokena vari gira aena dudu, Israel vene kono roko kana Davara kaka ugaradi, idu Egypt vene makai regika rei veyadiri koru irisi muyeyadi.\x + \xo 11.29 \xt Ex 14.21–31\x* \p \v 30 Mokena vari gira aena dudu, meda 7 ri Jericho di kota dai buru risi deyadi, ye mina usi kota yareyo.\x + \xo 11.30 \xt Josh 6.12–21\x* \v 31 Mokena vari gira aena dudu, koa rena rema Rahab de neideyadi venesa de muyeyo, ini adina sui dudu kono veyadi vene amuta dudu afei dui reyo dada.\x + \xo 11.31 \xt Josh 2.1–21; 6.22–25\x* \p \v 32 Ye beika bi besa nigida? Adina Gideon, Barak, Samson, Jephthah,\f + \fr 11.32 \fk Gideon, Barak, Samson, Jephthah: \ft Mina bi Israel vene di ourefeidena vene bedakai. Ini sina sina bi Kota rededi vene di buka (Judges) ri baku re.\f* David ma Samuel, ma Sei di ago niyadi vene di sina nigida ka meda na rofu bi de iniye.\x + \xo 11.32 \xt Judg 6.11—8.32; 4.6—5.31; 13.2—16.31; 11.1—12.7; 1 Sam 1.1—1 Kgs 2.11\x* \v 33 Mokena vari gira aena dudu, ourefeidena amena sana ebu resi mokena rorobo vegu reyadi. Mina resi nitore rena ago moisi lion di vena biri riyadi.\x + \xo 11.33 \xt Dan 6.1–27\x* \v 34 Mina resi isivaga iniye ita ukafesi bainasi metona rofu ori diyadi. Mina resi roaita yauri, yeiva nisi iyari isivaga nisi okina vene di iya rena vene fonufonu meki reyadi.\x + \xo 11.34 \xt Dan 3.1–30\x* \v 35 Rema vene di muyena vene bi dudusa dadi rae reyadi ma moiyadi.\x + \xo 11.35 \xt 1 Kgs 17.17–24; 2 Kgs 4.25–37\x* \p Bedakai erufugika moi kekevata usi bi esika maro ma muyeyadi, ye vegu burefe rofu dudusa dadi rae regedi. \v 36 Bedakai nikuruna ma buburu vai rena di esika esika moiyadi ma seini dudu ka ukita resi dibura ideri aegamadi.\x + \xo 11.36 \xt 1 Kgs 22.26–27; 2 Chr 18.25–26; Jer 20.2; 37.15; 38.6\x* \v 37 Fore dudu umuyesi be bi utama nugai buru remanu risi\f + \fr 11.37 \ft Bura bedakai ka \fq ini uka maina regika nivesi \ft nufa.\f* be bi bainasi dudu umuyeyadi. Mamoe ma gouti di ro akugasa diga boga reyadi—bi baku baku de vene, esika masi buni de ina rofu reyo.\x + \xo 11.37 \xt 2 Chr 24.21\x* \v 38 Kono di vegu bi ina vene rofu bi buni de! Vasa roena sanari ma omuna odorori diga bogasa resi fore ruba ma avana ideri amegamadi. \p \v 39 Mina vene tau noibanu ini mokena vari gira aena rofu nimaro, idu nitore reyo beika baika de moiyadi, \v 40 Sei yaku una rofu beika yokoi burefe nirorotari reyo dada, ye unasa de moi rorobo iniye reyainedi baebu. \c 12 \s1 Uni Baba Sei \p \v 1 Mina dada, toe tau gade ma vegu no una atafu amededi ka moi etagae risi are rei gira rena dudu, uni budari aeyo kana raga renadi, ninegau rededi vene tau gade gade vima dudu, seuya kana una moi buru ridedi dada. \v 2 Resi Iesu rofu vei mona renadi, kaere bi uni mokena vari gira aena di kora resi moi rorobo iniye redo amiye. Ina bi gabi ada rego mina rofu, satauro di esika esika are rei gira resi maena rofu mokena tora de aesi Sei di ourefeidena amena fata di vana rama rofu ameinu reyo. \p \v 3 Mokefa kumo gokai vegu no reyadi vene ina rofu ruda iniye reyadiri, bi are rei gira reyo, ye ya yaku kosika ga resi uka yau ga niyaganedi dada. \v 4 Yi vegu no rofu beto renari, bi yi dava rausi regika di meda di ruda rena kode. \v 5 Ye ya mida mida kana, ya egira redo sina bi toto niyadi ba?\x + \xo 12.5 \xt Job 5.17; Prov 3.11–12\x* \q1 “Nai mida, Varika amiye yaku yi vegu rorobo nibigori, yi mokena moi aita ga re, \q2 ma ago gira magori mina rofu ka kosika ga re. \q1 \v 6 Adina Varika amiye yaku uka mado amiye rofu vegu moi rorobo risi \q2 ini moi dui reyo mida neinei toe mado.” \m \v 7 Ya bi toe moina moi rorobo rina rofu are rei gira reyaganedi.\f + \fr 12.7 \fq reyaganedi; \ft bura bedakai \fq regedi vonisi, \ft nufa.\f* Sei yaku ini mida mida kana ya rofu redo. Adina goina mida bi ini baba yaku toe mana de redo? \v 8 Ina yaku ini mida mida noibanu moi rorobo rido, idu ya moi rorobo de rigo vonisi, ya bi ini mida mida iniye de. \v 9 Kamini mina konori una tau noibanu ka bi uni baba nufa, kaere uni vegu moi rorobo rigamadi ma kikifa reyafa. Ye besa vima di Baba di vava gabireri raga resi ameibobigifa! \v 10 Adina uni baba ini mokena dada, meda ne tumuri uni vegu moi rorobo riyadi, idu Sei yaku uni buni rofu una moi rorobo rido, ye ini vegu kikifari una vakoi rau reyaganedi. \v 11 Ini adina mina ituari, vegu moi rorobo rina di esika esika bi tora ma moi ada de redo, idu mina usi gabi ina fafau oteimai mona reyo vene rofu mokena rorobo di uka amuta rena rama aego. \s1 Ni mama resi ago gira mana \p \v 12 Mina dada yi siroko rededi vana moi odoro resi yi yau niyadi efuka moi yeiva resi vegu buni di moimai refa!\x + \xo 12.12 \xt Is 35.3\x* \v 13 Yi yuka di ida moi rorobo rifa, ye yuka no bi besa no iniye de nigo, idu moi buni rigo.\x + \xo 12.13 \xt Prov 4.26\x* \p \v 14 Amiye tau gadesa uka amuta dudu va amegasa vegu kikifa refa, adina amiye yokoi mina nufa de bi Varika amiye vena de rego. \v 15 Vei mona refo amiye yokoi yaku Sei di buni tora gade moina rofu fufuta mago baebu; ye ru bi daru gutuna meto bosi toe moi baego ma makai dudu amiye tau moi kino rigo baebu;\x + \xo 12.15 \xt Deut 29.18\x* \v 16 ye amiye yokoi koa rego o Esau vegu kikifa de reyo kana rego baebu. Ina yaku iruku yokoi maka rofu ourena mida di baba di gugura asanu rena bi sero reyo.\x + \xo 12.16 \xt Gen 25.29–34\x* \v 17 Adina ya ya diba, gokai gabi buni tora gade moigi ura reyori, bi fufuta maro; ne koru dudu isaka nisi maina reyo, idu vegu no feresi moi etagae rina ida bi de baku reyo.\x + \xo 12.17 \xt Gen 27.30–40\x* \p \v 18 Ini adina ya yaku omunari\f + \fr 12.18 \fq omunari; \ft bura bedakai mina ago nufa de. \f* beika avaka moina rofu de baeyadi; mina bi ita yama yama redo, mukuna gube, agubo ma miya itu aura,\x + \xo 12.18 \xt Ex 19.16–22; 20.18–21; Deut 4.11–12; 5.22–27\x* \v 19 ma kibi kukuroka ma goroka yokoi di ago neideyadi vene yaku niguyaguya reyadi bi dudusa ina vene rofu ago ga niyainedi. \v 20 Adina ago gira maro neidena rofu are rei gira de reyadi, “Vibani yokoi yaku ka mina omuna avaka moigo vonisi, fore dudu umuyeyaganedi.”\f + \fr 12.20 \ft Bura bedakai ka \fq o auri dudu imiyaganedi \ft nufa.\f*\x + \xo 12.20 \xt Ex 19.12–13\x* \v 21 Ye beika veyadi rofu ori iniye reyadi dada Moses yaku yomakai niyo, “Na bi ori iniye dudu tururu reida!”\x + \xo 12.21 \xt Deut 9.19\x* \p \v 22 Idu ya bi Zion di omuna ma vegu ameibobina Sei di taoniri baeyadi; mina bi oma di Jerusalem. Ka bi Sei di naivo naivo vima tau gade gade rofu baeyadi; mina ada dudu egogo rededi bi yokoi yaku duaiya rena anua rego. \v 23 Ya bi ourena mida di ekalesia vene rofu baeyadi; ina vene di roka bi omari bura reyadi. Ka bi Sei, amiye tau noibanu moi kota aego amiye, ma moi rorobo iniye riyo mokena rorobo vene di vima rofu baeyadi. \v 24 Ya bi uka ago ruaka di utari naivo amiye Iesu rofu ma moi faraka reyo dava rofu baeyadi. Mina dava di ago nina bi Abel di dava di ago nina ebu reyo.\f + \fr 12.24 \fk Mina dava di ago nina...ebu reyo: \ft Iesu di dava bi moi vegu rina rofu, Abel di dava kana de.\f*\x + \xo 12.24 \xt Gen 4.10\x* \p \v 25 Vei mona refa ago nido amiye fufuta ga maragane. Adina ina vene yaku konori ago gira maro amiye fufuta magasa ori de diyadi, bi omari ago gira maro amiye fufuta magifa vonisi, de iniye iniye ori de digifa!\x + \xo 12.25 \xt Ex 20.22\x* \v 26 Mirona medari ini goroka yaku kono moi tururu reyo, idu gua bi nitore resi niyo, “Na yaku dudusa kono maka moi turu turu bi de regida, idu oma ka moi turu turu regida.”\x + \xo 12.26 \xt Hag 2.6\x* \v 27 Mina ago “dudusa” ini adina bi Sei yaku risi moi turu turu reyo beika baika bi moi etagae rigo, ye beika baika moi turu turu de rego bi amegedi. \p \v 28 Mina dada, ourefeidena amena sana moi turu turu de rego mina moigifa, ye mina rofu buni tora gade manadi, ye makai kikifa ma ori dudu, Sei di uka moi ada regi ina rofu nivakenadi; \v 29 ini adina rama uni Sei bi vai kamu redo ita kana.\x + \xo 12.29 \xt Deut 4.24\x* \c 13 \s1 Gokai Sei di uka moi ada regi \p \v 1 Usika ourena toga ya kaya ya kaya uka mabifo. \v 2 Idana vene toga gaba rebifa, adina makai dudu bedakai yaku Sei di naivo naivo vima toto dudu moi dui reyadi.\x + \xo 13.2 \xt Gen 18.1–8; 19.1–3\x* \v 3 Dibura yavari amededi venesa ya diburari amena kana makai mokefa. Resi vegu no ina rofu rededi vene ka mokefa, ya ka mina roaita ideri dada. \p \v 4 Amiye tau noibanu yaku mena vegu emagui rebigedi; ma uba marukasa ini ekama moi kino ga reyaganedi, ini adina Sei yaku mena de vene ma mena vene koa regediri moi kota aego. \p \v 5 Yi vegu amenari fore uka mana moi gaima risi beika yasa amedo mina rofu maka yi uka bi ada rebiyagane, adina yomakai niyo, “Na toga ya feresi ya ferei tavoi de regida.”\x + \xo 13.5 \xt Deut 31.6, 8; Josh 1.5\x* \v 6 Ye mokena buni dudu nigifa:\x + \xo 13.6 \xt Ps 118.6\x* \q1 “Varika amiye bi nai aedena amiye; \q2 na bi ori de regida. \q1 Amiye yokoi bi na rofu beika rego?” \p \v 7 Yi ourefeidena vene, kaere Sei di ago ya rofu ago nigamadi, mina mokefa. Ini gokai vegu moi raga resi muyeyadi rofu, mokei mona resi ini mokena vari gira aena dudu reyadi, mina ida yokoi maka dudu makai rebifa. \v 8 Iesu Keriso bi agiya, gua ma toga toga idana de nido. \v 9 Deda oteimana ago idana yaku ga ya moi ourefeideyaine, adina buni tora gade dudu, uni uka meko moi gira rigo bi buni; diya iruku be irina di ago gira dudu, adina gabireri raga rededi vene bi ina rofu buni yokoi baku de reyadi. \p \v 10 Una bi uni ori sisika rena fore fata nufa ma karagari naivo naivo reyadi vene ina fafau bi iruku irigedi di vava nufa de. \v 11 Adina Sei ma amiye utari naivo amiye tora yaku vegu no di ori sisika regi vibani di dava sana kikifa iniye ideri, moi baeyo ma amiye amegamadi sanari etofarori, ini roaita ori kamu regamadi.\x + \xo 13.11 \xt Lev 16.27\x* \v 12 Ye Iesu ka ini dava dudu, amiye moi kikifa regika, bi taoni di biri etofarori esika esika moiyo. \v 13 Mina dada, ina rofu amiye amededi sana etofarori disi maena ina yaku are rei gira reyo, mina ka moibinadi. \v 14 Adina minari uni taoni toga toga ameibobigo bi koina, idu mina taoni baego maina resifa. \v 15 Ye ina dudu ori sisika rena kana, toga toga Sei nivakenadi; mina bi ini roka niogau regika ago bi mini. \v 16 Vegu buni resi ya beika nufa rau regika, mina ga vei feidefa, ini adina ori sisika makai kana redediri, bi Sei di uka moi ada redo. \p \v 17 Yi ourefeidena vene di ago neidesi ini vava gabireri raga rebifa, adina ini vegu rededi ago maraganedi dada, yi vima fafau nari rededi. Ada dudu ini moimai aedefa, diya ago tau dudu, ini adina makai ini buni yokoi de ya mago. \p \v 18 Una rofu usa usa nifa, adina una una diba una bi uka di mokena buni nufa, ma vegu tau regika kikifa dudu ura resifa. \v 19 Ya mina reyaganedi ya niguba rei mona reida, ye evade maka na bi yasa moi dairiyaganedi. \s1 Usa usa nina di metona ago \p \v 20 Ye gua uka amuta Sei bi uni Varika amiye Iesu muyenari dudusa moi dadi rae reyo, kaere bi mamoe dogo redo amiye tora. Ye toga toga ameibobina uka ago di dava dudu, \v 21 ini ura rena reyaine, beika baika buni tau ya mago. Resi ka moimai ini nemokori bi ini uka moi ada rededi, bi mina uni\f + \fr 13.21 \fq uni; \ft bura bedakai \fq yi \ft nufa. \f* uka ideri ka rego, Iesu Keriso dudu, kaere bi toga toga vabara maraine! Rama. \s1 Metona ago \p \v 22 Usika ourena, nai egira regika ago toro dudu neideyagane ya niguba reida, ini adina nai bura reyaka bi doba de. \v 23 Uni dubuini Timothy dibura yavari erufuyo dada, mina diba niyaganedi ya nida; evade okigo vonisi, bi inasa ya vegifa. \p \v 24 Yi ourefeidena vene tau noibanu ma Sei di vene tau noibanu yuata nifa. Italy vene ya yuata nina ago moi feidededi. \p \v 25 Sei di buni tora gade bi ya tau vakoisa ameyaine.