\id PHP - Kobon NT [kpw] -Papua New Guinea 2005 (web version -2013 bd) \h Pilipai \toc1 Pol Pilipai nɨbi bɨ kalɨp köp kalɨ kƚiñ rɨka \toc2 Pilipai \toc3 Plp \mt1 Pilipai \mt2 Pol Pilipai nɨbi bɨ kalɨp köp kalɨ kƚiñ rɨka \c 1 \p \v 1 Yad Pol. Dimodi hol mɨhöŋ Krais Jisas nɨp wög gɨpul rö, nɨpe apöm mɨdö nɨŋöl gɨ, kalöp köp i kalɨ kƚiñ rɨkabin. Krais Jisas nɨp cɨg gɨmim nɨbi bɨ nɨpe daun kub Pilipai gau mɨdpim kalöp magöŋhalö köp i kalɨ kƚiñ rɨkabin. Kalöp magöŋhalö, Krais nɨbi bɨ nɨpe mɨdpim gau; Krais nɨbi bɨ nɨpe abad mɨdpim bɨ kub gau; bɨ abad mɨdep gau kalɨp wög gɨ ñɨbim nɨbi bɨ gau; kalöp magöŋhalö manö anɨbi hagabin. \x * \xo 1:1 \xt Ap 16:12-40\x* \v 2 God Bapi hon abe, Bɨ Kub Jisas Krais abe, kalöp mög nɨŋmil ud aij gɨlö, mɨd aij gɨmim. \s1 Pol Krais nɨbi bɨ Pilipai gau sabe göm, God nɨp aij a ga \p \v 3 Yad kalöp gasɨ nɨŋem God yad nɨp aij a gabin. \v 4-5 God nɨp nɨŋ udpe ñɨn u rɨkö, yad Krais manö aij u nɨbi bɨ gau kalɨp hag ñɨmɨdin u, kale pör yɨp gɨ ñɨmɨdim. Anɨb u, kalöp magöŋhalö God nɨp sabe gem, yad pör nöp mɨñ mɨñ gem sabe gɨpin. \v 6 Yad nɨŋbin, God kalöp nöd nɨbi bɨ nɨpe uda u, kalöp arö gagnab me; nɨpe wög aij anɨbu gɨ dam dam kalöp abad mɨd dam dam, Krais Jisas ado gɨ aunab. \x * \xo 1:6 \xt 1Ko 1:8\x* \p \v 7 Yad nöd gau gau aramem, Krais manö aij u hag ñainö, nɨbi bɨ rɨmnap manö pen pen haglö nɨŋöl gɨ, yad kalɨp aip manö hag amɨl apɨl gem, Krais manö aij u manö nɨŋö yabɨƚ mɨdöp u hag ñɨ ajmɨdin abe, mɨñi aui nagɨ mɨdpin u abe, God yɨp hag lö wög nɨp gɨmɨdin u, kale magöŋhalö pör nöp yɨp gɨ ñɨmɨdim. Anɨb u, yad kalöp mɨdmagö lem, gasɨ nɨŋöl gɨ nöp mɨdpin me. \v 8 God nɨŋöb Krais Jisas kalöp mɨdmagö löp rö u, yad kalöp anɨb unbö rö nöp mɨdmagö lɨbin. \p \v 9 Yad God nɨp sabe gem hagpin, kale pen pen mɨdmagö lɨ mɨdpe, mɨdmagö lep magö u kub gö nɨŋöl gɨ, kale manö nɨŋö u gasɨ nɨŋ aij gɨmim, manö ud asɨk gɨ aij yabɨƚ gɨnabim. \v 10 Anɨb u, adan mai adan aij yabɨƚ u nɨŋ aij gɨmim, adan aij yabɨƚ adö anɨbu nöp arammim, aij yabɨƚ göp adö u nöp gɨ mɨdpe me, kalöp manö ap mɨdageinab nɨŋöl gɨ Krais ado gɨ aunab. \x * \xo 1:10 \xt 1De 5:23\x* \v 11 Anɨb u, Jisas Krais nɨbi bɨ nɨpe kalɨp gɨ ñö, kale gɨ aij gɨpal rö u, nɨpe kalöp u rö nöp gö, kale gɨ aij göl gɨ nöp mɨdpe, nɨbi bɨ gau nɨŋöm God hib nɨpe haglö adö arnɨm. \s1 Pol nagɨ lɨla au mɨdeia pen Jisas manö aij u kub ara \p \v 12 Pen añ mam bɨ nɨŋim! Krais manö aij u nɨŋaglaŋ a göm, yɨp nagɨ lɨla u pen nagɨ mɨdpin rö, Krais manö aij u amöm kub aröp. \v 13 Nɨbi bɨ gapman bɨ kub Sisa nɨp wög gɨ ñɨbal gau magöŋhalö abe, nɨbi bɨ yɨharɨŋ gau iru nöp abe, yad Krais manö u nöp hag ñɨnö, yɨp nagɨ lɨbal u nɨŋbal. \x * \xo 1:13 \xt Ap 28:30\x* \v 14 Pen yad nagɨ mɨdpin u me, añ mam iru yabɨƚ nöp Bɨ Kub nɨŋ ud pɨdöŋ göm, pɨñɨŋ gagöm, kƚö göm God Manö u waiö hag ñɨbal. \v 15 Nɨŋö nöp, rɨmnap yɨp mulu lugö, hon u rö nöp gɨno, hon hib kub mɨdeiaŋ a göm, Krais manö hag ñɨbal. Pen rɨmnap, yɨp gasɨ nɨŋ aij göm, Krais manö hag ñɨbal. \v 16 God yɨp hag lö, Krais manö aij u manö nɨŋö yabɨƚ mɨdöp u hag ñɨbin u nɨŋöm, yɨp mɨdmagö löm, kale u rö nöp Krais manö aij u hag ñɨbal. \p \v 17 Pen nɨbi bɨ yɨp mulu lugö Krais manö hag ñɨbal gau, gasɨ mɨhöp mɨdö, yɨp gɨlö uɫham mɨdeinabin, kale pen hib kub udnaböl a göm, anɨg gɨpal. \v 18 Pen u manö mɨdagöp! Kale yɨp gasɨ aij nɨŋöm Krais manö aij u hag ñɨbal aka yɨp gasɨ naij nɨŋöm Krais manö aij u hag ñɨbal u, nan kub u kale Krais manö aij u hag ñɨbal. Anɨb u, yad mɨñ mɨñ gɨpin. \s1 Pol, Krais yɨp abad mɨdeinab, a ga \p Yad mɨñ mɨñ gɨpin u, hainö u rö nöp mɨñ mɨñ gɨnabin. \v 19 Yad nɨŋbin, kale God nɨp sabe göl gɨ mɨdpe, Jisas Krais Ana nɨpe yɨp abad mɨdö, yad nagɨ mɨdpin i höŋ arnabin. \x * \xo 1:19 \xt 2Ko 1:11\x* \v 20 Pen yɨp aij gɨnab u, yad nan nɨhön nɨhön gɨnabin, kamɨŋ mɨdeinabin aka umnabin, yad gasɨ halö mɨdem hañ romaŋ yad kƚö gem Krais manö aij nɨpe u hag ñem, hib nɨpe u hagnö adö arö nɨŋöl gɨ yad nable gagnɨm. Nöd anɨg ga u, hainö anɨb unbö rö nöp gɨnɨm u aij. \v 21 Kamɨŋ yad u Krais me; umnabin u, mɨñi mɨdpin rö wasö, mɨd aij yabɨƚ gɨnabin. \x * \xo 1:21 \xt Gal 2:20\x* \v 22 Hañ romaŋ anɨbi kamɨŋ mɨdeinabin u, wög gɨnö nan magö rɨmnap pɨlnab. Anɨb u, yad umnabin aka mɨdeinabin u nɨŋagpin. \v 23 Anɨb u, yad gasɨ mɨhöp mɨdöp, pen umem am Krais aip mɨdeinam a gɨ gasɨ nɨŋbin. Anɨg gɨböp, yɨp aij yabɨƚ gɨböp. \x * \xo 1:23 \xt 2Ko 5:8\x* \v 24 Pen gasɨ yad ap mɨdöp u, hañ romaŋ anɨbi mɨdem, kalöp gɨ ñö, mɨd aij gɨmim u nan kub. \v 25 Anɨb u, yad ke gasɨ kƚö nɨŋbin u, umagnabin; kalöp gɨ ñɨnö, Krais manö aij nɨpe u nɨŋ ud aij göl gɨ, nɨp cɨg pɨdöŋ göl gɨ, gɨ dammim, mɨñ mɨñ göl gɨ mɨdeinabim. \v 26 Anɨb u, kale mɨdpim u kauyaŋ amjakem seg mɨdeinabun u, kalöp aij gö, Jisas Krais mɨñ mɨñ yabɨƚ göl gɨ mɨdeinabim. \s1 Kale pɨñɨŋ gagmim \p \v 27 Pen nan kub u, Krais manö aij u hagöp rö nöp nɨŋmim gɨ aij gɨmim. Anɨg geinabim u, yad mɨdpim u nɨnabin aka gai i mɨdnö manö auö, kale gasɨ añɨ nöp nɨŋmim, kƚö yabɨƚ wög jɨm ñöl gɨmim, Krais manö aij u nɨŋ ud pɨdöŋ gɨmim, nɨbi bɨ gau hag ñɨnabim. \x * \xo 1:27 \xt Ep 4:1; 1De 2:12\x* \v 28 Pen nɨbi bɨ kalöp gɨ naij gɨpal gau nɨŋmim, pɨñɨŋ gagmim. Jɨm ñöl mɨdmim pɨñɨŋ gagpe, kale nɨŋnaböl, God kalɨp al pak löm, kalöp pen ud kamɨŋ yunab. \v 29 God nan aij ap kalöp ñöb u, kale Krais nɨp nɨŋ udpim. Pen God nan aij ap kalöp ñöb u, kale Krais nɨbi bɨ nɨpe mɨdmim, nɨbi bɨ rɨmnap kalöp mulu lugajɨp kale ilön udpim. \x * \xo 1:29 \xt Ap 16:19-40\x* \v 30 Yad bɨ nɨpe mɨdnö yɨp gɨ naij gɨpal rö, mɨñi kalöp u rö nöp gɨpal. Kale aip mɨdnö yɨp gɨ naij geila uɫham mɨdmɨdin u amgö kale ke nɨŋbim. Mɨñi u rö nöp, yɨp gɨ naij gɨpal u, nɨbi bɨ rɨmnap kalöp manö hag ñɨlö, nɨŋbim. \c 2 \s1 Añ mam gau kalɨp mɨdmagö lun \p \v 1 Krais kalöp mög nɨŋöm udöp u me, kale pɨdöŋ lɨmim gasɨ iru nɨŋagpim. Krais kalöp mɨdmagö löp u me, kale gasɨ halö mɨdpim. Ana nɨpe kalöp aŋ daŋ mɨdöp u me, kale nɨp jɨm ñöl mɨdmim, añ mam gau pen pen mög nɨŋmim ud aij gɨpim. \v 2 Anɨb u, gasɨ adö añɨ nɨŋmim, pen pen mɨdmagö lɨmim, gasɨ kale jɨm ñöl mɨdaimim. Anɨg geinabim me, yɨp aij yabɨƚ gɨnab. \v 3 Hon nɨbi bɨ kub mɨdno, nɨbi bɨ rɨmnap hanɨp nɨŋöm hib hon haglö adö araŋ, a gɨmim gasɨ u nɨŋagmim. Hon nöp nɨbi bɨ kub, nɨbi bɨ rɨmnap gau nɨbi bɨ pro a gɨmim gasɨ u nɨŋagmim. Nɨbi bɨ gau magöŋhalö ud aij gep nɨbi bɨ mɨdpal a gɨ gasɨ u nɨŋmim. \x * \xo 2:3 \xt Gal 5:26\x* \v 4 Hon nöp mɨd aij gun a gɨmim gasɨ u nɨŋagmim; nɨbi bɨ rɨmnap u rö nöp mɨd aij gɨlaŋ a gɨmim gasɨ u nɨŋmim. \x * \xo 2:4 \xt 1Ko 10:24\x* \s1 Krais Jisas gasɨ nɨŋöm ga rö u gɨmim \p \v 5 Krais Jisas gasɨ nɨŋöm ga rö u gɨmim: \q1 \v 6 Krais Jisas hadame dagol gau \q2 pör nöp God mɨdöp rö nöp mɨdöp u pen \q1 God kƚö mɨdöp rö u, \q2 adɨp adɨp mɨdaiul a gɨ gasɨ u nɨŋaga. \x * \xo 2:6 \xt Jon 1:1-2; 17:5\x* \q1 \v 7 Gasɨ nɨpe ke nɨŋöm, \q2 nan nɨpe magöŋhalö gau arö gem, \q1 bɨ nagɨ wög gep rö mɨdeinam a gö, \q2 nɨme nɨp yag dauö ñɨŋaŋ ap nöp löm, \q2 nɨbi bɨ mɨdpal rö nöp mɨdeia. \x * \xo 2:7 \xt 2Ko 8:9; Jon 1:14\x* \q1 \v 8 Pen gasɨ yad ke nɨŋem gɨnam a göm gaga; \q2 God haga rö nöp gɨ dam arö nɨŋöl gɨ, \q1 bɨ naij yabɨƚ kalɨp pen ilön ñɨbal rö u, \q2 nɨp mab kros ba laŋ al pak lɨlö uma. \x * \xo 2:8 \xt Hib 5:8; 12:2\x* \q1 \v 9 Krais ga anɨbu, God nɨp dam \q2 ram mɨnöŋ kumi kabö adö laŋ au löm, \q1 nɨp hib ke yabɨƚ hib adö laŋ mɨdöp ap ñö, \q2 hib magöŋhalö hib nɨpe mo gau mɨdpal. \x * \xo 2:9 \xt Ap 2:33; Ep 1:20-21; Hib 1:3-4\x* \q1 \v 10 Anɨg ga u, Jisas hib nɨpe dap rannɨg, \q2 kale magöŋhalö, \q1 kumi kabö adö laŋ au mɨdpal gau abe, \q2 mɨnöŋ naböŋ adö iƚ i mɨdpal gau abe; \q1 mɨnöŋ naböŋ mo gau mɨdpal gau abe; \q2 kugom yɨmöm, \x * \xo 2:10 \xt Ro 14:11\x* \q1 \v 11 kale magöŋhalö waiö hagöm, \q2 Jisas Krais nɨpe Bɨ Kub mɨdöp a gɨnaböl. \q1 Manö anɨbu hageinaböl u, \q2 Bapi God mailö aij nɨpe u nɨŋnaböl. \x * \xo 2:11 \xt Ro 10:9\x* \s1 Hapö mailö paköp u rö, mailö göl gɨ mɨdaiun \p \v 12 Anɨb u, nɨbi bɨ mɨdmagö yad gau. Kale aip mɨdainö ñɨn u, manö hagnö nɨŋmim gɨmɨdim. Pen mɨñi gai i mɨdpin u, manö kalöp hagabin anɨbi, anɨb unbö rö nöp nɨŋmim gɨmim. God nɨbi bɨ nɨpe ram mɨnöŋ kumi kabö adö laŋ au ud arnab a ga manö aij u manö hon a gɨmim, pör nöp God nɨp gasɨ aij nɨŋmim, nɨpe hagöp rö nöp nɨŋmim, kƚö yabɨƚ gɨ mɨdaimim. \v 13 God nɨpe nöp kƚö göm mɨdmagö kale aŋ daŋ gasɨ ñö, nɨp aij gɨnab adö u gun a gɨmim anɨg gɨpim. \v 14 Mulu lugö, pen pen hagagmim. \v 15-16 Kale anɨg gɨmim, ram mɨnöŋ iƚ i mɨdmim, nɨbi bɨ naij yabɨƚ nan si nan naij gɨmɨdal gau aip mɨdpim u pen kale God ñɨ pai nɨpe aij yabɨƚ asɨŋ mɨdagöp mɨdeinabim. Kamɨŋ ñeb manö u ud nɨbi bɨ nan si nan naij gɨmɨdal gau kalɨp ñɨmim, gapɨ magö kumi kabö laŋ ñɨ lab rö u, kale mailö ñɨ lɨmim. Anɨb u, Krais ado gɨ aunab ñɨn u, Krais manö aij kalöp pör hag ñɨbin u, hagnö pak lɨ aragöp, nɨŋöm adö anɨbu nöp gɨpal a gem, mɨñ mɨñ yabɨƚ gɨnabin. \x * \xo 2:15-16 \xt Dan 12:3; Plp 1:10; 1De 2:19\x* \p \v 17 Kale God nɨp nɨŋ udpim u, nɨp nan pak sabe gɨ ñɨlö nɨp aij göp rö u göp. Pen Krais manö aij u pör hag ñɨnö yɨp al pak lɨlö hagape yad lugnab u, manö mɨdagöp. U yɨharɨŋ ñɨg wain ud nan pak sabe gɨpal adö u hoŋ gɨpal rö u mɨdöp. Kale God nɨp nɨŋ udpim u nan pak sabe gep; hagape yad lugnab u ñɨg wain adö u hoŋ gep. Anɨg gö, hon se göl God nɨp nan sabe gɨ ñɨno, nɨp aij gɨnab u nɨŋem, ñɨñɨ lem kalöp aip mɨñ mɨñ gɨnabin. \v 18 Anɨb u, kale u rö nöp mɨñ mɨñ gɨmim aij gö nɨŋöl gɨ mɨdaimim. \x * \xo 2:18 \xt Plp 3:1; 4:4\x* \s1 Dimodi nɨnab \p \v 19 Kale mɨd aij gɨpim aka aigöl gɨ rö mɨdpim u nɨŋagpin. Bɨ Kub Jisas yau a gö, söl mɨdöp Dimodi nɨp yunö am kalöp nɨŋöm apöm manö anɨbu hagö, yɨp aij gɨnɨm. \v 20 Dimodi bɨ aij, yad kalöp mög nɨŋem mɨdmagö lɨbin rö nɨpe kalöp u rö nöp mög nɨŋöm mɨdmagö löp. Bɨ ap unbö gagöp. \v 21 Bɨ rɨmnap anɨg gagpal; kalɨp ke aij gɨnɨm rö gasɨ nɨŋöm gɨpal; Jisas Krais nɨp aij gɨnɨm rö gasɨ nɨŋöm gagpal. \x * \xo 2:21 \xt 2Di 4:10\x* \v 22 Dimodi nɨpe bɨ aij yabɨƚ mɨdöp u amgö kale ke hadö nɨŋbim. Nɨpe ñɨ yad rö mɨdö, bɨ apil mɨhau rö Jisas manö aij u hag ñɨ ajpul. \v 23 Yad gasɨ nɨŋbin u, söl mɨdöp nagɨ mɨdpin u manö haglö nɨŋem, yɨp nan nɨhön gɨnaböl manö u Dimodi nɨp hagnö, nɨpe amöm kalöp hag ñɨnab. \v 24 Gasɨ yad u, Bɨ Kub yau a gö, söl mɨdöp yad ke u rö nöp mɨdpim u nɨnabin. \s1 Epaprodaidas nɨnab \p \v 25 Pen kale mam hon Epaprodaidas nɨp hag yube apöm, yɨp abad mɨdö nɨŋöl gɨ, hol ami bɨ gɨpal rö kƚö gul God wög nɨpe u jɨm ñöl gɨpul. Pen mɨñi nɨp hag yunö kauyaŋ au ado gɨ nɨnab. \x * \xo 2:25 \xt Plp 4:18\x* \v 26 Nɨpe kalöp mɨdmagö löm am nɨŋnam a göp. Nɨpe nan göp a gɨla u nɨŋmim mög nɨŋaibe u nɨpe nɨŋöm gasɨ iru nɨŋab. \v 27 Epaprodaidas nɨp nan kub gö, mel uma u, God nɨp mög nɨŋöm gö, urak ara. Pen nɨp nöp wasö; God yɨp u rö nöp mög nɨŋa. Mam anɨbu umböp, yɨp mög yabɨƚ gɨböp. \v 28 Anɨb u, Epaprodaidas nɨp yɨŋɨd yunö amjakö, kalöp aij gö nɨŋöl gɨ, yad gasɨ iru nɨŋbin rö nɨŋagnam. \v 29-30 Kale nöd mɨlö kub gau mɨdaibe, bɨ yɨp abadep ap mɨdagö, bɨ kale anɨbu hagpe, Krais wög u gɨnam a göm, apöm yɨp abad mɨdöm, mel uma. Bɨ rɨmnap unbö rö gɨpal gau ud aij gɨmim. Anɨb u, nɨpe amjakö, Bɨ Kub nɨp wög göp mam hon u auab a gɨmim, nɨp hag wɨhai udmim mɨñ mɨñ yabɨƚ gɨmim. \c 3 \s1 Krais nɨp nɨŋ udpin u me, God yɨp nɨŋöm bɨ kamɨŋ aij yad hagöp \p \v 1 Añ mam bɨ. Yad manö söl hag junɨg gem, kalöp manö ap halö hagnɨg gabin. Bɨ Kub nɨbi bɨ nɨpe mɨdpim rö, mɨñ mɨñ gɨmim. Manö kalöp nöd hagnö u, kauyaŋ hagnam a gɨnö, yɨp marö gagöp. Kauyaŋ hagnö mɨd aij geinabim u aij. \p \v 2 Kain hauƚ gau nɨŋ aij göl gɨ mɨdaimim. Kale nan naij yabɨƚ gɨpal. Kale hañ romaŋ rɨb gɨ dö gɨpal. \v 3 Hon me God nɨbi bɨ nɨpe yɨjɨg göl mɨdpun. Nɨhön gɨnɨg: God Ana nɨpe u hanɨp aip mɨdö, God nɨp sabe gun. Krais Jisas nɨp cɨg gun aij a gö nɨŋöl gɨ mɨdpun u me, God nɨbi bɨ nɨpe yɨjɨg göl mɨdpun. Hon hañ romaŋ nan gau gɨpal gasɨ nɨŋun God nɨbi bɨ nɨpe mɨdageinabun, a gɨ gasɨ nɨŋbun u me, God nɨbi bɨ nɨpe kabö göl mɨdpun. \x * \xo 3:3 \xt Ro 2:29\x* \p \v 4 Pen hañ romaŋ nan gau gɨpal manö u hagöm, hon bɨ kub mɨdpun a gɨnaböl u, yad hagnabin, kale hañ romaŋ nan anɨb gau bɨ kub wasö, yad ke nöp bɨ kub mɨdpin. \x * \xo 3:4 \xt 2Ko 11:18\x* \v 5 Yɨp yag dapöm ñɨn unbö raleb u mɨdöm, waŋ hañ u rɨb gɨ dö gɨla. Bac iƚaŋ hon Isrel, ñɨ nɨpe hain Benjamin iƚ u me, yad bɨ Hibru yɨjɨg göl mɨdpin. Pen Juda lo manö hagpal u, yad bɨ Perisi mɨdainö rö, manö anɨbu hagöp rö magöŋhalö nɨŋ aij gem gɨ mɨdmɨdin. \x * \xo 3:5 \xt Luk 1:59; 2Ko 11:22; Ap 23:6\x* \v 6 Juda manö anɨbu nɨŋ damem kƚö yabɨƚ juem, Krais nɨbi bɨ kalɨp nɨŋem, gɨ naij yabɨƚ gɨmɨdin. Hon Juda nɨbi bɨ lo manö pro pro ke ke gau gɨmɨdin rö, bɨ kub gau yɨp manö ap hagöl rö laga. \x * \xo 3:6 \xt Ap 8:3\x* \v 7 Pen hainö gasɨ nɨŋ aij gem, nöd gɨmɨdin adö anɨbu nɨŋ aij gem gagmɨdin u nɨŋem, Krais yɨp göp u nöp nan aij a gɨ gasɨ añɨ u nöp nɨŋöl gem, nöd gɨmɨdin nan gau magöŋhalö nan yɨharɨŋ rö böŋ nöp arö gɨnö. \x * \xo 3:7 \xt Mad 13:44,46\x* \v 8 Pen nöd gɨmɨdin nan gau nöp wasö. Gasɨ yad nɨŋbin u, Krais Jisas Bɨ Kub yad nɨŋbin u nan kub yabɨƚ. Nan rɨmnap gau magöŋhalö nan yɨharɨŋ yabɨƚ. Krais Jisas nɨp wög gɨnam a gem, nan gau magöŋhalö arö gɨnö. Krais bɨ nɨpe mɨdem, nɨp nɨŋ aij gɨnam a gem, nan gau magöŋhalö acɨp acɨp rö nɨŋbin. \v 9 Yad Krais aip jɨm ñöl nöp mɨdeinam. Yad Juda lo manö adö u geinabin u, God yɨp nɨŋöm bɨ kamɨŋ aij yad hagagnab. Pen Krais nɨp nɨŋ udpin u me, God yɨp nɨŋöm bɨ kamɨŋ aij yad hagöp. \x * \xo 3:9 \xt Ro 3:21-22\x* \v 10 Anɨb u, Krais nɨp nɨŋ aij gem, nɨpe uraka u kƚö anɨbu nɨŋem, nɨpe marö kub uda u rö marö udem, nɨpe uma u rö umem, \x * \xo 3:10 \xt Ro 6:3-5; 8:17\x* \v 11 nɨpe uraka u rö God gö yad u rö nöp uraknabin. \s1 Pol kƚö göm ga \p \v 12 Yad nan hagajɨn anɨbi magöŋhalö udem bɨ asɨŋ mɨdagöp mɨdpin u hagagabin. Pen Krais Jisas yɨp udö bɨ aigeg bɨ rö mɨdeinabin a göm ga u rö udnam a gem, kƚö gem dip arabin. \x * \xo 3:12 \xt 1Di 6:12,19\x* \v 13 Añ mam bɨ. Nan aij anɨbu hadö udpin a gem hagagabin. Pen yad gasɨ añɨ ap mɨdöp. Nöd gɨmɨdin u hauƚ gem, le löm nan aij adan au nɨŋem dip arabin. \v 14 God nan aij yɨp ñɨnab u udnam a gɨ gasɨ añɨ u nöp nɨŋöl gem, adan au kabö rö nöp gɨ dö gɨ amem, res pɨs gɨnab nagɨ anɨbu dip arabin. God yɨp wɨñ alöm nan aij ñɨnab u, Krais Jisas yɨp gö ram mɨnöŋ kumi kabö adö laŋ au pör mɨdeinabin. \x * \xo 3:14 \xt 1Ko 9:24\x* \v 15 Hon nɨbi bɨ God nɨp cɨg aij gɨ mɨdpun gau magöŋhalö, gasɨ anɨbu rö nöp nɨŋun. Pen manö adö rɨmnap gasɨ ke nɨŋeinabim u, God kalöp gasɨ yɨjɨg göl nɨŋeb u yamnab. \x * \xo 3:15 \xt 1Ko 2:6\x* \v 16 Pen Krais manö aij nɨŋ udpun u arö gagun; manö anɨbu nɨŋ aij göl gɨ gɨno arnɨm. \p \v 17 Añ mam bɨ. Yad gɨpin rö gɨ dammim, nɨbi bɨ anɨb rö gɨlö aröp gau nɨŋmim, kalɨp udmim. \x * \xo 3:17 \xt 1Ko 4:16\x* \v 18 Nɨhön gɨnɨg: kalöp pör hagmɨdin rö mɨɫöŋ gem kauyaŋ hagabin, nɨbi bɨ iru nöp gau nan si nan naij göm, Krais mab kros ba laŋ uma u kauaƚ mauaƚ rö mɨdpal. \v 19 Kale ram mɨnöŋ naij yaŋ u arnaböl. Hañ romaŋ kale gasɨ göp adö u nöp gasɨ nɨŋbal. Nan si nan naij gɨlö nable gɨböp pen kale bɨ gau kalɨp waiö hagpal. Nan mɨnöŋ naböŋ adö iƚ i mɨdöp nöp gasɨ nɨŋbal. \x * \xo 3:19 \xt Ro 16:18\x* \v 20 Pen ram mɨnöŋ hon u ram mɨnöŋ kumi kabö adö laŋ au mɨdöp. Kumi kabö adö laŋ au nɨbö, Bɨ nɨbi bɨ kalɨp kamɨŋ yunab u, Bɨ Kub Jisas Krais, abad mɨdpun. \x * \xo 3:20 \xt Ep 2:6,19\x* \v 21 Nɨpe Bɨ kƚö yabɨƚ hagö, nan gau magöŋhalö manö nɨpe nɨŋöm hain gɨnab. Bɨ Kub Jisas Krais kƚö anɨbu gö, hañ romaŋ ña hon hij gɨ lugöp gau gö, hañ romaŋ aij yabɨƚ, hañ romaŋ nɨpe ke rö lö mɨdeinabun. \x * \xo 3:21 \xt 1Ko 15:28,43-53\x* \c 4 \s1 Mɨd aij gɨmim \p \v 1 Anɨb u, nɨbi bɨ aij yad gau. Mɨlö kub gai i mɨdem, kalöp mɨdmagö lem, am nɨŋnam a gem, gasɨ u nɨŋöl gɨ mɨdpin. Kalöp nɨŋem, ñɨñɨ lem gasɨ halö mɨdpin. Manö kalɨ kƚiñ rɨkpin anɨbi nɨŋmim, anɨg gɨmim, Bɨ Kub nɨŋ ud pɨdöŋ göl gɨ mɨdaimim. \x * \xo 4:1 \xt 1De 2:19-20\x* \p \v 2 Yuodia aip Sidiki aip, yad kalöp nɨbi mɨhau hagabin, kale Bɨ Kub u nɨp gasɨ nɨŋbil rö, pen pen hagagmil, jɨm ñöl mɨdaimil. \p \v 3 Pen bɨ yad aip jɨm ñöl wög gɨpul, nöp hagabin, nɨbi anɨb mɨhau kalɨp gɨ ñɨmön, mɨd aij gɨmil. Nöd nɨbi anɨb mɨhau, yad u, Klemen u, nɨbi bɨ rɨmnap gau aip jɨm ñun, Krais manö aij nɨpe u nɨbi bɨ gau hag ñɨmɨdun. God hib kale buk pör mɨdep yaŋ rɨkö mɨdöp. \x * \xo 4:3 \xt Luk 10:20\x* \p \v 4 Bɨ Kub nɨp cɨg gɨmim, mɨñ mɨñ göl gɨ mɨdaimim. Kauyaŋ u kalöp hagabin, mɨñ mɨñ göl gɨ mɨdaimim! \v 5 Nɨbi bɨ hain aij yabɨƚ mɨdaimim, nɨbi bɨ gau magöŋhalö nɨŋöl. Bɨ Kub söl aunab. \x * \xo 4:5 \xt Hib 10:25; Jem 5:8-9\x* \v 6 Gasɨ kub nɨŋagmim. God nɨp hag nɨŋöl gɨ, aij a göl gɨ, nan magöŋhalö nɨp sabe göl gɨ gɨmim. \x * \xo 4:6 \xt Mad 6:25-34; Kol 4:2\x* \v 7 Anɨg gɨpe, Krais Jisas nɨp cɨg aij gɨ mɨdpim u me, God hibur hain hain gasɨ mɨdmagö kale aŋ daŋ lö, kale pɨñɨŋ gɨmim gasɨ iru nɨŋagnabim. Nɨbi bɨ nöp mɨdpun rö, God aigegö göm anɨg göp u nɨŋagpun. \x * \xo 4:7 \xt Ais 26:3; Jon 14:27; Kol 3:15\x* \p \v 8 Añ mam bɨ. Yad manö söl hag junɨg gem, kalöp manö ap halö hagnɨg gabin. \q1 Nan nɨhön u nɨŋö; \q2 nan nɨhön u yɨjɨg göl; \q1 nan nɨhön u kabö rö; \q2 nan nɨhön u asɨŋ mɨdagöp; \q1 nan nɨhön u mɨdmagö lep; \q2 nan nɨhön u nɨbi bɨ nɨŋöm ñɨñɨ lɨbal; \q1 nan nɨhön u aij yöl; \q2 nan nɨhön u nɨbi bɨ nɨŋöm aij a gɨpal; \q2 nan anɨb gau nöp gasɨ nɨŋöl gɨ mɨdaimim. \p \v 9 Kalöp aip mɨdem, nan nɨhön gɨnö nɨŋbe u, manö nɨhön hagnö nɨŋbe u, nɨŋbe rö nöp gɨmim. Anɨg geinabim, God kalöp aip mɨdöm, gasɨ mɨdmagö kale abad mɨdö, gasɨ iru nɨŋagnabim. \x * \xo 4:9 \xt Ro 16:20\x* \s1 Pilipai nɨbi bɨ Pol nɨp nan ñeila, mɨñ mɨñ ga \p \v 10 Yad hagnö e, yɨp hauƚ gɨpal a gɨ gasɨ nɨŋnö u pen wasö; yɨp gasɨ nɨŋöl gɨ mɨdaibe pen adan mɨdageia nɨŋöm kale yɨp nan ap yuagpe. Pen mɨñi yubim rö, yɨp gasɨ nɨŋöl gɨ mɨdpim u nɨŋem, Bɨ Kub hon u nɨp mɨñ mɨñ yabɨƚ gabin. \v 11 Ñɨn rɨmnap yɨharɨŋ mɨdpin gasɨ u nɨŋem hagagabin; Bɨ Kub yɨp gasɨ ñö uri nɨŋbin, yɨp nɨhön nɨhön gɨnab u, manö mɨdagöp. \v 12 Ñɨn rɨmnap nan iru mɨdöp; ñɨn rɨmnap mɨdagöp. Mɨdöp ñɨn gau ñɨŋbin; mɨdagöp ñɨn gau yɨharɨŋ mɨdpin. Göp anɨbu, nan iru mɨdö aka mɨdagö, gasɨ kub nɨŋagpin. \v 13 Bɨ Kub yɨp abad mɨdöm kƚö ñöb u me, yɨp nɨhön nɨhön gö a gɨnab u gɨnabin. \x * \xo 4:13 \xt 2Ko 12:10\x* \p \v 14 Pen yɨp mɨŋör gaia, kale yɨp gasɨ nɨŋmim nan ñɨbim u, aij yabɨƚ gɨpim. \v 15 Kale Pilipai nɨbi bɨ nɨŋbim, kale Jisas manö aij nɨpe u nöd api nɨŋbe ñɨn u, yad Masedonia Propins arö gem, God Manö hag ñɨ ajmɨdin, God nɨbi bɨ nɨpe mɨdeila gau rɨmnap yɨp nan ñagla. Kale Pilipai nɨbi bɨ nöp yɨp mani nan gau ñɨmɨdim. \x * \xo 4:15 \xt 2Ko 11:9\x* \v 16 Pen amem daun kub Desalonaika mɨdainö ñɨn u, yad nan ap mɨdageia pen kale yɨp mani nan gau pör ñɨmɨdim. \p \v 17 Pen mani nan gau a gem hagagabin; gasɨ kale ke nɨŋmim, nan haƚöwaƚö ñɨbe, God kalpe mɨñ mɨñ yabɨƚ göm, kale gɨpe u hauƚ gagnab, a gem hagabin. \p \v 18 Nan yube magöŋhalö udpin. Bɨ kale Epaprodaidas nɨp mani nan gau ñɨbe, dapöm yɨp ñö, mɨñi nan iru yabɨƚ mɨdö mɨd aij gɨpin. Yɨp yube anɨbu, God nɨp nan lauöm ñɨlö, haƚɨŋ aij auö nɨp aij gɨmɨdöp rö u gɨpim. \v 19 Kale Krais Jisas nɨbi bɨ nɨpe mɨdmim, yɨp nan yubim u, God yad bɨ gep yabɨƚ u kalöp abad mɨdöm, nan nɨhön mɨdagainɨm gau kalöp ñɨnɨm. \p \v 20 Anɨb u, God Bapi hon hib nɨpe pör nöp pör nöp hagno adö arnɨm. Anɨb unbö rö aij. \s1 Manö naböŋ magö rɨmnap \p \v 21-22 Krais Jisas nɨbi bɨ nɨpe bɨ kub Sisa aip mɨdpal gau, kalöp Krais Jisas nɨbi bɨ nɨpe mɨdpim gau, “Kale mɨdpim?” a gɨpal. Anɨb u me, God nɨbi bɨ nɨpe aui mɨdpun magöŋhalö, kalöp Krais Jisas nɨbi bɨ nɨpe mɨdpim gau magöŋhalö, “Kale mɨdpim?” a gabun. \p \v 23 Bɨ Kub Jisas Krais kalöp magöŋhalö mög nɨŋöm abad mɨdainɨm.