\id EPH - Kobon NT [kpw] -Papua New Guinea 2005 (web version -2013 bd) \h Epesas \toc1 Pol Epesas nɨbi bɨ kalɨp köp kalɨ kƚiñ rɨka \toc2 Epesas \toc3 Ep \mt1 Epesas \mt2 Pol Epesas nɨbi bɨ kalɨp köp kalɨ kƚiñ rɨka \c 1 \p \v 1 Yad Pol. God yɨp hag lö, Krais Jisas manö ud arep bɨ ap mɨdem, kalöp God nɨbi bɨ nɨpe daun kub Epesas mɨdpim gau, köp anɨbi kalɨ kƚiñ rɨkabin. \x * \xo 1:1 \xt Ap 18:19-21; 19:1\x* \p \v 2 God Bapi hon abe, Bɨ Kub Jisas Krais abe, kalöp mög nɨŋmil ud aij gɨlö, kale mɨd aij gɨmim. \s1 Krais pɨg mɨdpun u, nɨpe ana hon nan aij ñab \p \v 3 Bɨ Kub hon Jisas Krais Nap nɨpe God nɨp aij a gun. Ñɨ nɨpe nɨp yuö apöm hanɨp udö me, nɨp cɨg gɨno, kumi kabö adö laŋ nan aij aij mɨdöp gau magöŋhalö ana hanɨp ñöb. \x * \xo 1:3 \xt Ep 2:6\x* \v 4 Ram mɨnöŋ hadame dagol gau gɨ laga ñɨn u God haga, “Krais nɨbi bɨ nɨpe mɨdeinaböl gau, kale nɨbi bɨ uɫ, nɨbi bɨ asɨŋ mɨdagöp yad gau mɨdeinaböl,” a ga. \p Anɨb u, hadame dagol gau God nɨbi bɨ mɨdmagö löm, \x * \xo 1:4 \xt Jon 15:16\x* \v 5 ñɨn anɨbu nöp, gasɨ nɨpe nöp nɨŋöm haga, “Ñɨ yad Jisas Krais nɨbi bɨ kalɨp udnab gau, ñɨ pai yad ke rö lɨlö, yad ke kalɨp udem kabö launabin,” a ga. \x * \xo 1:5 \xt Jon 1:12\x* \v 6 Anɨg hagöm, Ñɨ mɨdmagö nɨpe u haƚöwaƚö yuö apöm, hanɨp ud Nap ñɨmagö adö nɨpe la u me, aij gö nɨŋöl gɨ hib nɨpe u hagno adö arab. \p \v 7 Jisas Krais hagape nɨpe lugö umöm hanɨp rau adog udö, God, Bɨ aij yabɨƚ u, hanɨp mög yabɨƚ göm, nan si nan naij gɨpun gau nɨŋöm arö göp. Anɨb u, hon nɨŋbun God nɨpe nɨbi bɨ gau mög yabɨƚ göp. \x * \xo 1:7 \xt Ep 2:7; Kol 1:14\x* \v 8 God nɨpe gasɨ nɨŋ kɨd hiɨköm nan magöŋhalö gau nɨŋöb u, hanɨp nan aij aij anɨb gau haƚöwaƚö ñöb. \v 9 Pen God nɨpe Krais aip nɨhön gɨnɨg ga u, nan pi göl mɨdmɨdöp anɨbu hanɨp waiö hagö nɨŋbun. \x * \xo 1:9 \xt Ro 16:25\x* \v 10 God ñɨn hain hag la ñɨn u, nan kumi kabö adö laŋ au abe, nan mɨnöŋ naböŋ iƚ i abe, Krais nɨpe añɨ nöp magöŋhalö abad mɨdeinab. \x * \xo 1:10 \xt Kol 1:16,20\x* \p \v 11 God nɨpe ke gasɨ nɨŋöm hag la u, magöŋhalö gɨnɨg gab. God nɨpe ke gasɨ nɨŋöm hag la, hon Krais cɨg gɨpun nɨbi bɨ gau, nɨbi bɨ nɨpe ke lɨnabun. God nɨpe hadame dagol gau anɨg gasɨ nɨŋa. \x * \xo 1:11 \xt Ro 8:28-29\x* \v 12 Nɨpe ga anɨbu, hon nɨbi bɨ Krais nɨp nöd nɨŋ udno gau, God hib nɨpe hagno adö arnɨm, a göm ga. \v 13 Pen kale u rö nöp, Krais manö aij nɨbi bɨ ud kamɨŋ yuep manö nɨŋö anɨbu nɨŋ udpe, God kalöp udöm, Ana Uɫ kalöp aŋ daŋ löm, Krais nɨbi bɨ nɨpe yabɨƚ hag löp. \v 14 God Ana hanɨp aŋ daŋ mɨdöp u me, hon nɨŋbun, God nan aij aij nɨbi bɨ yad hainö ñɨnabin a ga nan gau, hainö udun mɨd aij yabɨƚ gɨnabun. Anɨb u, God hib nɨpe hagno adö araŋ. \x * \xo 1:14 \xt 2Ko 1:22\x* \s1 Pol God nɨp sabe ga \p \v 15 Anɨb u, yad nöd nɨŋnö, kale Bɨ Kub Jisas nɨp nɨŋ udmim, nɨbi bɨ nɨpe gau kalɨp mɨdmagö lɨbim u, \v 16 yad hauƚ gagem, pör nöp kalöp a gem God nɨp aij a göp a gem, sabe göl gɨ mɨdpin. \v 17 Bɨ Kub hon Jisas Krais God nɨpe u, Bap aij unbö ke u, nɨp pör hag nɨŋem hagabin, nɨpe Ana kalöp ñɨnab nɨŋöm nɨpe kalöp gasɨ aij ñöm, God nɨpe aigale bɨ rö mɨdöp u kalöp yamö, kale God nɨp nɨŋ aij gɨnabim. \x * \xo 1:17 \xt Kol 1:9\x* \v 18 God nɨp sabe gem hagabin, nɨpe mɨdmagö kale aŋ daŋ mailö nɨpe ñɨ lö, Krais nɨbi bɨ nɨpe nan aij unbö ke ñɨnɨg gab u nɨŋnabim. Nan aij anɨbu ñɨnabin a göm, God kalöp wɨñ ala me. \v 19 God nɨp sabe gem hagabin, nɨpe mɨdmagö kale aŋ daŋ mailö nɨpe ñɨ lö, nɨpe Bɨ kƚö unbö ke yabɨƚ mɨdö, hon nɨbi bɨ Krais manö aij nɨŋ udpun gau kƚö anɨbu udpun u nɨŋnabim. Kƚö anɨbu God ñɨmagö nɨpe nöp mɨdöp. \x * \xo 1:19 \xt Kol 1:11\x* \v 20 Krais böŋ nöp umö, God kƚö anɨbu nöp Krais urak ñöm, kumi kabö adö laŋ au dam ñɨmagö yɨjɨg böŋ nɨpe lau la. \x * \xo 1:20 \xt Sam 110:1; 2Ko 13:4; Kol 2:12; 1:16; 2:10\x* \v 21 Krais God aip am bɨs göp u, ana kumi kabö laŋ nöd abad mɨdmɨdal gau abe, ana kumi kabö laŋ hainö abad mɨdeinaböl gau abe, hib kale magöŋhalö yagol mɨdö, Krais hib nɨpe u i adö laŋ mɨdö nɨŋöl gɨ, magöŋhalö mo nɨpe gau mɨdöp. \v 22 God nɨpe nɨbi bɨ nan gau magöŋhalö Krais mo nɨpe gau la. Pen hon Krais nɨbi bɨ nɨpe gau magöŋhalö, God Krais nɨp bɨ nabɨc u hag la. \x * \xo 1:22 \xt Sam 8:6\x* \v 23 Krais nɨbi bɨ nɨpe gau, hon hañ romaŋ nɨpe mɨdpun. Krais nabɨc abe hañ romaŋ abe mɨdöp me u. \x * \xo 1:23 \xt Ep 4:10,15; Ro 12:5; Kol 1:18\x* \c 2 \s1 Krais nöp gö, hon kamɨŋ mɨdpun \p \v 1 Kale nan si nan naij gɨmɨdim u, kale nɨbi bɨ böŋ nöp umla nɨbö rö mɨdmɨdim. \x * \xo 2:1 \xt Kol 1:21; 2:13\x* \v 2 Nɨbi bɨ ram mɨnöŋ iƚ i nan si nan naij gɨpal rö, kale ke nöd u rö nöp gɨmɨdim. Ñɨn anɨbu ana kumi au laŋ mɨdpal bɨ kub kale göp rö, kale nöd u rö nöp gɨmɨdim. Ana anɨbu nɨpe nɨbi bɨ God Manö udagpal gau kalɨp aŋ daŋ mɨdöp. \x * \xo 2:2 \xt Kol 3:7; Dai 3:3\x* \v 3 Pen nöd hon magöŋhalö anɨbu rö nöp gɨmɨdun. Gasɨ hon ke nɨŋmɨdun rö göl gɨ, gasɨ rɨmnap ke nɨŋeb rö lagö, nan si nan naij nöp gɨmɨdun. Anɨb u, nɨbi bɨ gau gɨ naij gɨlö God kalɨp pen ilön kub ñɨnɨg gab rö u, hon u rö nöp gɨmɨdun. \x * \xo 2:3 \xt Kol 3:6\x* \p \v 4-5 Anɨb u, hon nɨbi bɨ böŋ nöp umla nɨbö rö mɨdaino, God aip mɨdep rö lagö, God nɨbi bɨ pör nöp mög nɨŋöb u, hanɨp mɨdmagö yabɨƚ löm, Krais aip ud kamɨŋ löp. God nɨpe kalöp mög nɨŋöb u me, kalöp ud kamɨŋ yuöp. \x * \xo 2:4-5 \xt Ro 6:13\x* \v 6 God hanɨp Krais aip urak ñöm, kumi kabö adö laŋ au dam Krais Jisas aip asɨk ña. \x * \xo 2:6 \xt Kol 2:12\x* \p \v 7 Pen God ga anɨbu, nɨbi bɨ hainö yag daunaböl gau, kale God nɨpe hanɨp a göm, Krais Jisas nɨp yuöm hanɨp gɨ aij yabɨƚ ga u nɨŋöm, God nɨpe bɨ aij ke yabɨƚ, nɨbi bɨ mög yabɨƚ nɨŋöb u nɨŋöl a göm ga. \v 8 God kalöp mög nɨŋöm ud kamɨŋ yuöp. Krais manö aij u nɨŋ udpe u me, nɨpe anɨg ga. Pen kale Krais nɨŋ udpe kalöp udöp u, kƚö hon ke gɨno hanɨp udöp a gɨmim hagagmim. God nɨpe nöp kalöp nan aij u yɨharɨŋ ñöb. \v 9 Kale Krais nɨŋ udpe kalöp udöp u, kale nan aij ap gagpe. Anɨb u, hib kale ke hagpe adö arnɨm rö lagöp. \x * \xo 2:9 \xt 1Ko 1:29-31; 2Di 1:9\x* \v 10 Pen God hanɨp udöm Krais Jisas nɨbi bɨ nɨpe gɨ la u, God hadame gau nɨbi bɨ gau kalɨp gɨ aij göl a göm, hanɨp anɨg ga. \x * \xo 2:10 \xt Dai 2:14\x* \s1 Krais Juda nɨbi bɨ gau aip, Juda nɨbi bɨ wasö gau aip ud jɨm ña \p \v 11 Kale nɨŋbim, name nap kale Juda nɨbi bɨ wasö nɨŋöm kalöp yag daula u, kale u rö nöp Juda nɨbi bɨ wasö. Juda nɨbi bɨ gau hib kale ke hagöm, “hañ rɨköp” a gɨmɨdal. Bɨ gau kale hañ romaŋ anɨg gɨpal. Pen kalöp Juda nɨbi bɨ wasö gau hib hagöm, “hañ rɨkagöp” a gɨmɨdal. \v 12 Pen hauƚ gagmim. Kale nöd Krais lau adö mɨdagaibe; kale Isrel iƚ u hö? adö mɨdaibe; God manö nɨŋö hag la u nɨŋagpe; kale ram mɨnöŋ iƚ i mɨdmɨdim pen God nɨp nɨŋagmɨdim. \x * \xo 2:12 \xt Kol 1:21; Ro 9:4\x* \v 13 Kale nöd God mɨdöp mɨlö au mɨdmɨdim pen mɨñi Krais hagape nɨpe luga u me, Krais Jisas aip God mɨdöp au söl aubim. \x * \xo 2:13 \xt Kol 1:20\x* \v 14 Anɨb u, Krais nɨpe uma rö, hon Juda nɨbi bɨ gau, Juda nɨbi bɨ wasö gau mulu kal nɨŋun pen pen gɨmɨdun waryö aŋ u rɨb ju yuöm, iƚ mɨhöp ud jɨm ñöl lö, hon iƚ añɨ ap nöp mɨdpun. \x * \xo 2:14 \xt 1Ko 12:13\x* \v 15 Jisas hañ romaŋ löm uma rö, Juda lo manö ke ke gau magöŋhalö böŋ nöp pɨs ga. Jisas uma u, hainö Juda nɨbi bɨ gau iƚ u ke, Juda nɨbi bɨ wasö gau iƚ u ke mɨdöm pen pen gagnaböl; nɨbi bɨ magöŋhalö gau iƚ añɨ ap nöp mɨdöm agamɨj mɨdeinaböl a göm uma. \x * \xo 2:15 \xt Kol 2:14\x* \v 16 Jisas hañ romaŋ nɨpe mab kros ba laŋ uma u, iƚ mɨhöp anɨb gau ud God aip jɨm ña; pen pen gep nagɨ u abe al pak la. \x * \xo 2:16 \xt Sek 9:10; Kol 1:20,22\x* \v 17 Nöd ke ke yabɨƚ mɨdmɨdun u pen Krais manö aij God aip jɨm ñöl mɨdep u damöm, kalöp nɨbi bɨ mɨlö kub gau rö mɨdmɨdim gau hag ñöm, hon Juda nɨbi bɨ söl gau mɨdmɨdun gau hag ñöm ga. \x * \xo 2:17 \xt Ais 57:19\x* \v 18 Krais ajöŋ hanɨp adö añɨ hiɨka anɨbu, God Ana nɨpe añɨ mɨdöp u nöp gö, hon iƚ mɨhöŋgöl Bapi mɨdöp arun rö löp. \s1 Hon Krais lau adö mɨdpun gau, God ram nɨpe rö mɨdpun \p \v 19 Anɨb u, mɨñi nɨbi bɨ ram mɨnöŋ ke gau nɨbö ju apöm mɨdpal rö u mɨdagpim. Nɨbi bɨ adö gau ajpal rö mɨdagpim. God nɨbi bɨ nɨpe nöd nɨbö gau aip magum gɨmim, nɨbi bɨ nɨpe yɨjɨg göl mɨdpim. \x * \xo 2:19 \xt Ep 3:6\x* \v 20 Anɨb u, hon God sabe gep ram u rö mɨdpun. Krais Jisas ram padö ud mɨdep kub aŋ yaŋ mɨdöp. Bɨ Jisas manö ud arep gau abe, bɨ God manö hagep gau abe, ram padö pro pro auan gau bɨnɨŋ gɨpal rö u mɨdpal; ram bagö bɨg gɨgabö gɨpal rö u kale mɨdpim. \x * \xo 2:20 \xt 1Ko 3:11\x* \v 21 Krais Jisas ram padö kub aŋ yaŋ mɨdö, ram anɨbu magöŋhalö jɨm ñöl kub göm, Bɨ Kub sabe gep ram uɫ nɨpe lɨnab. \x * \xo 2:21 \xt 1Ko 3:16\x* \v 22 Anɨb u, kale Epesas nɨbi bɨ Krais lau adö mɨdpim gau, God nɨpe kalöp u rö nöp ud ram anɨbu aip ud jɨm ñöl lö, ram raul mɨgan aij nɨpe u God Ana amöm mɨdnab. \x * \xo 2:22 \xt 1Pi 2:5\x* \c 3 \s1 Pol Krais manö aij u Juda nɨbi bɨ wasö gau kalɨp hag ñɨmɨdöp \p \v 1 Yad Pol, Krais nɨp wög gɨ ñöl gɨ, kalöp Juda nɨbi bɨ wasö gau hag ñɨ ajnö, nɨbi bɨ rɨmnap yɨp nɨŋlö mulu lugö nagɨ lɨlö mɨdpin. \x * \xo 3:1 \xt Plp 1:7,13\x* \v 2 Pen kale hadö nɨŋbim, God yɨp mög nɨŋöm manö aij nɨpe yɨp hag ñö, yad manö aij anɨbu kalöp hag ñɨ ajpin. \x * \xo 3:2 \xt Kol 1:25\x* \v 3 God yɨp mög nɨŋöm, manö nɨpe nöd pi göl mɨdmɨdöp rɨmnap yɨp yamö nɨŋnö u, kalöp nöd köp kalɨ kƚiñ rɨkpin. \x * \xo 3:3 \xt Ep 1:9-10; Kol 1:26\x* \v 4 Kale manö kalɨ kƚiñ rɨkabin i nɨŋ aij gɨmim me, God hadame dagol gau Krais hainö gɨnab hag la manö u nɨŋmim, yad manö nöd pi göl mɨdmɨdöp anɨbu nɨŋ aij gɨpin u, nɨŋnabim. \v 5 God Ana nɨpe hanɨp bɨ Jisas manö aij ud arep bɨ nɨpe ke gau abe, bɨ God manö hagep bɨ nɨpe ke gau abe waiö hagöm gasɨ ñö, manö nɨbi bɨ nöd nɨŋagmɨdal u nɨŋbun. \v 6 Manö pi göl mɨdmɨdöp anɨbu anɨg göl mɨdöp: Juda nɨbi bɨ gau abe, Juda nɨbi bɨ wasö gau abe, God nan aij nɨbi bɨ ñɨnabin a ga u udnaböl. Kale mɨhöŋgöl hañ romaŋ añɨ nöp mɨdö, God nɨpe Krais Jisas hag yuöm nɨbi bɨ kalɨp gɨ aij gɨnabin a ga manö aij anɨbu manö kale magöŋhalö. Krais Jisas manö aij u me u. \x * \xo 3:6 \xt Ep 2:13,16-19\x* \p \v 7 God Bɨ kƚö yabɨƚ u yɨp mög nɨŋöm ud aij göm, nan aij ke ñöm, yɨp Krais manö aij u wög gɨ ñeb bɨ ap hag lö mɨdpin. \x * \xo 3:7 \xt Kol 1:25\x* \v 8 God nɨbi bɨ nɨpe rɨmnap nɨbi bɨ kub, rɨmnap nɨbi bɨ pro. Yad bɨ pro yabɨƚ u pen God yɨp mög nɨŋöm gɨ aij gö, Juda nɨbi bɨ wasö gau kalɨp Krais hanɨp gɨ aij yabɨƚ göm ud aij yabɨƚ göp manö aij u hag ñɨbin. Pen manö anɨbu adɨŋ juagöp. \x * \xo 3:8 \xt 1Ko 15:9-10\x* \v 9 Pen God nɨpe ram mɨnöŋ iƚ i mɨdöp nan gau, nan kumi kabö adö laŋ mɨdöp nan gau magöŋhalö gɨ la u, nɨpe ke nöp gö manö anɨbu pi göl mɨdmɨdöp. Pen uri God yɨp hag lö, yad manö pi göl mɨdmɨdöp anɨbu nɨbi bɨ magöŋhalö gau kalɨp waiö hag ñabin. \v 10 God ga anɨbu, uri Krais nɨbi bɨ nɨpe ram mɨnöŋ iƚ i mɨdpal gau gɨlö nɨŋöl gɨ, ejol kumi kabö adö laŋ abad mɨdpal gau, God bɨ gasɨ nɨŋ kɨd hiɨköm nɨŋöb u nɨŋöl, a göm ga. \v 11 God ga anɨbu, nɨpe hadame dagol gau gasɨ nɨŋa rö nöp, Bɨ Kub hon Krais Jisas nɨp hag yuöm, nan anɨbu ga. \v 12 Krais Jisas nɨp nɨŋ udun cɨg gɨpun u me, God nɨp pɨñɨŋ gagun, gasɨ halö nöp nɨpe mɨdöp söl au arun. \x * \xo 3:12 \xt Jon 14:6; Ro 5:2\x* \v 13 Anɨb u, kalöp hag ñɨ ajnö, yɨp gɨ naij gɨlö, uɫham mɨdpin u, gasɨ iru nɨŋagmim; yad uɫham mɨdpin pen God kalöp nan aij ñɨnab. \s1 Krais nɨbi bɨ mɨdmagö yabɨƚ löp \p \v 14 Adö anɨbu nöp yad Bapi nɨp kugom yɨmem sabe gɨpin. \v 15 Bapi nɨpe ke gɨ lö, yam mɨnöŋ naböŋ iƚ i mɨdpal gau abe, yam kumi kabö adö laŋ au mɨdpal gau abe, hon magöŋhalö yam nɨpe mɨdpun. \v 16 Bapi God nɨp sabe gabin, nɨpe Bɨ mailö aij ke halö, ñɨmagö nɨpe nan aij yabɨƚ mɨdöp nɨŋöm nɨpe Ana nɨpe kalöp ñö, hibur gasɨ mɨdmagö aŋ kale daŋ pɨdöŋ mɨdeinabim. \v 17 Bapi God nɨp sabe gabin, kale Krais nɨp nɨŋ udpe, Krais mɨdmagö aŋ kale daŋ mɨdeinab. Yad sabe gabin, kale nan nɨhön gɨnɨg gabim u, God abe nɨbi bɨ gau abe mɨdmagö lɨmim gɨnabim. \x * \xo 3:17 \xt Jon 14:23; Kol 1:23; 2:7\x* \v 18 Yad sabe gabin, kale abe Krais nɨbi bɨ magöŋhalö gau abe, Krais nɨpe pör nöp nɨbi bɨ mɨdmagö yabɨƚ löp u nɨŋnabim. \v 19 Krais nɨbi bɨ gau mɨdmagö yabɨƚ löp u nɨŋnabim. Pen anɨbu nöp wasö. Yad God nɨp sabe gabin u, nɨpe kalöp mɨdmagö yabɨƚ löp u, hibur gasɨ mɨdmagö aŋ kale ke daŋ nɨŋnabim. Anɨb u, God nɨpe ke aŋ kale daŋ ajmaŋ raunab. \p \v 20 Hon God nɨp hag nɨŋabun, pen nɨpe hag nɨŋabun rö nöp gagnab; hon gasɨ nɨŋbun rö nöp gagnab. Kƚö nɨpe ke u hanɨp aŋ daŋ wög göm, nɨpe gɨ mapɨƚ gɨnab. \v 21 Anɨb u, hon Krais Jisas nɨbi bɨ nɨpe mɨdun nɨp cɨg mɨdpun gau, hib nɨpe pör nöp pör nöp ud arno adö araŋ! Anɨb unbö rö aij. \c 4 \s1 Krais hañ romaŋ nɨpe jɨm ñöl mɨdmim \p \v 1 Yad Bɨ Kub wög gɨnö yɨp nagɨ lɨlö mɨdpin u, manö hagabin i nɨŋmim. God kalöp nɨbi bɨ aij yad mɨdaimim a göm uda u, kale anɨb unbö rö nöp gɨ mɨdaimim. \x * \xo 4:1 \xt Kol 1:10\x* \v 2 Nɨbi bɨ kub mɨdpun a gɨmim kal juagmim; nɨbi bɨ hain aij gau mɨdaimim. Kale pen pen manö hain hain hagmim mɨdmagö lɨmim. \x * \xo 4:2 \xt Kol 3:12-13\x* \v 3 God Ana kalöp ud jɨm ñöl lö, jɨm ñöl mɨdpim rö, anɨg gun nöp agamɨj mɨdaiun a gɨmim gɨpe arnɨm. \x * \xo 4:3 \xt Kol 3:14-15\x* \v 4 Hon Krais nɨbi bɨ nɨpe hañ romaŋ añɨ ap nöp mɨdöp. Ana u añɨ ap nöp mɨdöp. Kale magöŋhalö nan aij añɨ ap nöp hainö udnabun a gɨmim gasɨ halö mɨdpim. God nan aij anɨbu ñɨnabin a göm kalöp wɨñ ala. \v 5 Bɨ Kub hon u añɨ ap nöp mɨdöp. Krais nɨp nɨŋ udep adan u añɨ ap nöp mɨdöp. Ñɨg pakep u añɨ ap nöp mɨdöp. \v 6 Nɨbi bɨ magöŋhalö mɨdpal gau kale God añɨ ap nöp, Bapi añɨ ap nöp mɨdöp. Nɨpe nɨbi bɨ magöŋhalö gau Bɨ Kub mɨdöp. Nɨpe nɨbi bɨ hag lö, kale magöŋhalö wög nɨpe gɨpal. Nɨpe nɨbi bɨ magöŋhalö gau aŋ kale daŋ mɨdöp. \x * \xo 4:6 \xt 1Ko 12:6\x* \v 7 Pen Krais hanɨp añɨ añɨ ke ke nan aij ke ap nɨme lö udpun. \x * \xo 4:7 \xt Ro 12:3,6\x* \p \v 8 Anɨb u, God Manö u kalɨ kƚiñ rɨköm hagla, \q1 “Ram mɨnöŋ adö laŋ ara ñɨn u, \q2 kauaƚ mauaƚ nɨpe gau nagɨ löm, \q1 kalɨp dam ɫɨp gɨ ud aramöm, \q2 nɨbi bɨ gau kalɨp nan aij aij ña,” a gɨla. \x * \xo 4:8 \xt Sam 68:18\x* \m \v 9 Nɨpe ram mɨnöŋ adö laŋ ara a gɨla iƚ u, aige göl göm rö mɨdöp? Me nɨpe nöd mɨnöŋ naböŋ aŋ yaŋ aramöm, hainö ram mɨnöŋ adö laŋ ara. \x * \xo 4:9 \xt Jon 3:13\x* \v 10 Anɨb u hon nɨŋbun, bɨ mɨnöŋ naböŋ aŋ yaŋ ara u, bɨ anɨbu nöp adö laŋ aramöm kumi kabö adö laŋ au ara. Anɨg ga u, ram mɨnöŋ au gɨyaŋ abe, ram mɨnöŋ adö laŋ au abe, ram mɨnöŋ magöŋhalö yabɨƚ arnabin a göm, anɨg ga. \p \v 11 Bɨ anɨbu nöp nɨbi bɨ nɨpe nan aij aij ñöm, rɨmnap hag lö, Jisas manö aij ud arep wög u gɨpal; rɨmnap God manö hagep wög u gɨpal; rɨmnap nɨbi bɨ Krais nɨp nɨŋagpal gau kalɨp Krais manö aij u hag ñɨbal; rɨmnap nɨbi bɨ Krais nɨp nɨŋ udpal gau kalɨp abad mɨdöm hag ñɨ aij gɨpal; rɨmnap nɨbi bɨ ñɨ pai gau kalɨp Krais manö aij u hag ñɨbal. \x * \xo 4:11 \xt 1Ko 12:28\x* \v 12 God nɨbi bɨ nɨpe nɨp wög gɨlö, Krais hañ romaŋ nɨpe kub göm pɨdöŋ lɨnɨm a göm, nɨbi bɨ nɨpe gau kalɨp nan aij aij anɨb gau ña. \v 13 Krais hañ romaŋ pɨdöŋ lö, hon magöŋhalö haŋ romaŋ añɨ ap rö manö aij nɨpe nɨŋ udun, God Ñɨ nɨpe aigale Bɨ rö mɨdöp u nɨŋ aij gun, hon ñɨ pai pro rö wasö, nɨbi bɨ majö Krais nɨpe ke mɨdöp rö lɨnabun. \x * \xo 4:13 \xt Kol 1:28\x* \p \v 14 Anɨg geinab u, hainö hon ñɨ pai pro rö mɨdageinabun. Ñɨn hain anɨbu, Bɨ God Manö hagabun a göm, manö ke ke gau nɨbö gau nɨbö ud ud piral piral hagpal gau, hanɨp yɨgön udöm ñɨg solwara ud ado malo göp rö u gagnaböl. \v 15 Ñɨn hain anɨbu, hon nɨbi bɨ gau kalɨp mɨdmagö lun manö nɨŋö nöp hagun, nan nɨhön nɨhön gɨnabun u, Nabɨc nɨhön gɨböp u nɨŋun, anɨb unbö rö nöp gun. Nabɨc u Krais me. \x * \xo 4:15 \xt Kol 1:18; 2:19\x* \v 16 Krais nabɨc mɨdö, hañ romaŋ kɨd ke rɨmnap kɨd ke ke rɨmnap pen pen mɨdmagö löm, wög ke ke gɨlö, kɨdɨƚ aram hañ romaŋ kɨd ke ke ud jɨm ñö, hañ romaŋ magöŋhalö kub göm, pɨdöŋ lɨnab. \s1 Krais nɨbi bɨ nɨpe mɨdpun rö, nagɨ gɨsön nɨbö adö u gun \p \v 17 Anɨb u, Bɨ Kub manö nɨpe u udem kalöp manö kƚö hagem hagabin: nɨbi bɨ God nɨŋ udagpal gau gɨmɨdal rö nagɨ adö u rö gagmim. Nɨbi bɨ anɨb gau gasɨ kale mɨdagöp. \x * \xo 4:17 \xt 1Pi 1:14; Ro 1:21\x* \v 18 Kale sɨbön böŋ au mɨdpal. Kale gasɨ ap mɨdagöp yabɨƚ. Gasɨ rɨmɨd mɨdmagö kale ke prɨ göm manö nɨŋagal. Anɨb u, God kamɨŋ nɨpe kalɨp aŋ daŋ mɨdagöp. \v 19 Nan si nan naij nɨhön nɨhön gɨpal gau kale nable gagöp. Anɨb u, kale nan si nan naij abönamö gɨ dam dam, uri nan si nan naij hain nɨbö rɨmnap gun a göm rapɨn haƚöwaƚö gɨlö arab. \p \v 20 Pen nöd Krais manö aij u hag ñɨno nɨŋ udpe u, Krais kale nagɨ adö anɨbu gɨmim a göp kalöp hag ñɨno nɨŋagpim. \v 21 Kalöp Jisas manö nɨŋö u nöp hag ñɨno nɨŋbim me. \v 22 Nan si nan naij nöd gɨmɨdim u, gasɨ rɨmɨd mɨdmagö kale gac gɨnab. Anɨb u, nan si nan naij gɨmɨdim u böŋ nöp arö gɨmim. \x * \xo 4:22 \xt Ro 8:13; Kol 3:9\x* \v 23 Gasɨ aij gɨsön nɨbö adö u nöp nɨŋmim. \x * \xo 4:23 \xt Ro 12:2\x* \p \v 24 Pen God gö nɨbi bɨ gɨsön nɨbö mɨdaimim rö löp. Anɨb u, nagɨ gɨsön nɨbö adö u ud halu lɨmim, God kamɨŋ aij mɨdöp rö u, God nɨpe uɫ ke mɨdöp rö u mɨdaimim. \x * \xo 4:24 \xt Jen 1:26; Kol 3:10\x* \p \v 25 Anɨb u, hon magöŋhalö Krais hañ romaŋ nɨpe añɨ nöp mɨdpun u me, kale magöŋhalö nɨbi bɨ gau kalɨp piral hagmɨdim u arö gɨmim, manö nɨŋö nöp hagmim. \x * \xo 4:25 \xt Kol 3:8-9; Sek 8:16\x* \v 26 Ñɨn rɨmnap nɨbi bɨ kalöp gɨ naij gɨlö kale mulu lugnab. Pen mulu lugö, nan si nan naij gagmim. Anɨg göl mulu nɨŋöl gɨ mɨdpe nɨŋöl gɨ, sɨdö wad aragnɨm. \x * \xo 4:26 \xt Sam 4:4; Jem 1:19-20\x* \v 27 Wasö u, Seden kalöp gasɨ naij ñö, nan si nan naij gɨmim rö löp. \p \v 28 Nɨbi bɨ nan si udmɨdal gau hainö nan si udagöl; kƚö ke wög göm nan mɨdö nɨŋöl gɨ, rɨmnap nɨbi bɨ mög gep rö gau kalɨp ñöl. \v 29 Manö hagnɨg gabim u, manö naij rɨmnap hagagmim. Manö aij nɨbi bɨ nɨŋöm, God nɨp cɨg aij göl rö lɨnɨm gau nöp hagmim. \x * \xo 4:29 \xt Kol 4:6\x* \v 30 God ñɨn hain u hanɨp böŋ nöp udnabin a göm nɨŋ löm, Ana Uɫ nɨpe u nöd yuö apöm kalöp aŋ daŋ mɨdöp u me, naij gɨmim God Ana Uɫ nɨp marö ñagmim. \x * \xo 4:30 \xt Ais 63:10; 1De 5:19; Ep 1:13-14\x* \v 31 Hibur naij gö, nɨbi bɨ rɨmnap nɨŋbe mulu lugö, kal jumim, manö pen pen hagmim, nɨbi bɨ hag jumim, gɨ naij gɨmim gɨpim u magöŋhalö arö gɨmim. \x * \xo 4:31 \xt Kol 3:8\x* \v 32 Pen pen mög nɨŋmim, mɨdmagö lɨmim. Kale Krais lau adö mɨdpe, God kalöp nan si nan naij gɨpim u nɨŋöm arö göp rö u, kale u rö nöp pen nɨŋmim arö gɨmim pen nɨŋmim arö gɨmim gɨmim. \x * \xo 4:32 \xt Mad 6:14; 18:22-35; Kol 3:12-13\x* \c 5 \s1 Mailö adö u ajaiun \p \v 1 Kale God ñɨ pai mɨdmagö aij nɨpe mɨdpim u, nɨpe göp rö gɨmim. \x * \xo 5:1 \xt Mad 5:48\x* \v 2 Krais hanɨp nɨbi bɨ mɨdmagö löm, God nɨp nan dap sabe gɨlö haƚɨ? aij auöp rö u, hanɨp nan a göm mab ba laŋ uma. Krais ga anɨbu nɨŋmim, kale ke anɨb unbö rö nöp nɨbi bɨ gau kalɨp mɨdmagö löl gɨ mɨdaimim. \x * \xo 5:2 \xt Hib 10:10; Eks 29:18\x* \p \v 3 Pen God nɨbi bɨ nɨpe ke yabɨƚ mɨdpim u, nɨbi si bɨ si gɨmim, gau ajmim haƚöwaƚö gɨmim, nan aij kale gau yad udnam a gɨmim, nagɨ adö anɨbu rö magöŋhalö böŋ nöp arö gɨmim. \v 4 Uraŋañ hagmim, ñɨƚoŋ lɨmim, manö naij hagmim gagmim. Manö anɨbu rö hagagep yabɨƚ. Kale pen God nɨp aij a göp a gɨmim. \p \v 5 Nɨ? aij gɨmim: nɨbi si bɨ si gɨpal nɨbi bɨ gau abe, gau ajöm haƚöwaƚö gɨpal nɨbi bɨ gau abe, nan aij kale gau yad udnam a gɨpal nɨbi bɨ gau abe kale God Krais apil mɨhau ram mɨnöŋ kumi kabö adö laŋ abad mɨdpil au aragnaböl yabɨƚ. Kale nan si nan naij anɨb gau gasɨ nɨŋbal u, nan anɨb gau god kale rö löp. \x * \xo 5:5 \xt 1Ko 6:9-10; Kol 3:5\x* \p \v 6 Nagɨ naij hagajɨn anɨb gau, nɨbi bɨ rɨmnap kalöp piral hagöm hagnaböl, “Nan anɨb gau nan si nan naij wasö,” a gɨnaböl. Kalöp piral haglö nɨŋmim rö löp u, nɨŋ aij gɨmim manö kale udagmim. Nan si nan naij hagajɨn anɨb gau gɨpe, God kal juöm kalöp gɨ naij yabɨƚ gɨnab. \x * \xo 5:6 \xt Kol 2:4,8; Ro 1:18\x* \v 7 Manö kalɨp nɨŋmim kalɨp aip ajagmim. \p \v 8 Nöd sɨbön aŋ gau mɨdmɨdim u pen mɨñi Bɨ Kub nɨbi bɨ nɨpe lɨmim mailö nɨpe adö u mɨdpim. Mɨñi mailö nɨpe adö u mɨdpim rö, nɨbi bɨ mailö adö u ajpal rö ajmim. Mailö ñɨ pai rö mɨdaimim. \x * \xo 5:8 \xt Ep 2:13; Kol 1:13; 1Pi 2:9; Jon 12:36\x* \v 9 Mailö magö u nan aij aij iru nöp pɨlnab: gɨ aij gep magö ke ke iru yabɨƚ pɨlnab; nan nɨhön nɨhön God nɨŋö aij gɨnab nan gau magöŋhalö pɨlnab; nan nɨhön nɨhön nɨŋö nöp mɨdöp pör nöp pɨlnab. \v 10 God nɨp aij gɨnɨm adö u nöp nɨŋ aij gɨmim gɨpe arnɨm. \p \v 11 Sɨbön yaŋ ajöm nan si nan naij gɨpal u kale aip gagmim. Nan si nan naij gɨpal u mailö adö u hagpe nɨŋöl. \v 12 Kale nan si nan naij pi göl gɨpal u, hon nan anɨb gau manö nöp hagnabun u, nable gɨnab. \v 13 Ram ruö magöŋhalö waiö nɨŋbun. Anɨb u rö, God mailö nɨpe auö, nan nɨhön pi göm gɨpal u waiö nɨŋnaböl. \x * \xo 5:13 \xt Jon 3:20-21\x* \v 14 Mailö auö, magöŋhalö nɨŋbun. Adö anɨbu nöp, nɨbi bɨ rɨmnap hagpal, \q1 “Ne umöl mɨdpan u, mɨñi urakö, \q2 Krais mailö nɨpe u nöp mailö pak ñɨnab,” a gɨpal. \x * \xo 5:14 \xt Ais 26:19; Ro 13:11\x* \p \v 15 Anɨb u, nɨbi bɨ rɨmnap manö nɨŋagöm haƚöwaƚö gɨpal rö gagmim. Nɨ? aij gɨmim gɨ mɨdaimim. \x * \xo 5:15 \xt Kol 4:5\x* \v 16 Nɨbi bɨ nan si nan naij nöp gɨpal ñɨn anɨbi, kale pör nöp nɨŋ aij gɨmim gɨ aij gɨmim. \v 17 Anɨb u, bɨ hauƚ rö gagmim; Bɨ Kub nɨp aij gɨnab adö u nöp nɨŋmim gɨmim. \v 18 Ñɨg wain ñɨŋbe, hauƚ alagnɨm; adan anɨbu arnabim lug paknabim. Pen, God Ana apöm hanɨp aŋ daŋ ajmaŋ raunɨm, a gɨmim God nɨp sabe geinabim u aij. \x * \xo 5:18 \xt Luk 21:34\x* \v 19 God Manö adɨŋ Sam a gɨpal gau rɨmnap pen pen hagöl gɨ, Krais manö aij u kɨmap ap pen pen hagöl gɨ, Bɨ Kub hib nɨpe dap raneb kɨmap ap pen pen hagöl gɨ gɨmim. Aij a gö nɨŋöl gɨ, mɨdmagö kale aŋ daŋ kɨmap rɨmnap Bɨ Kub nɨp hagmim. \x * \xo 5:19 \xt Kol 3:16\x* \v 20 Bɨ Kub hon Jisas Krais nɨbi bɨ nɨpe mɨdpun u me, nan nɨhön nɨhön gɨnɨm, kale pör nöp nan magöŋhalö gau Bapi God nɨp aij a göl gɨ mɨdaimim. \x * \xo 5:20 \xt Kol 3:17\x* \p \v 21 Krais Bɨ Kub hon mɨdöp a gɨpim u me, añ mam Krais nɨbi bɨ nɨpe mɨdpim gau pen pen ud aij gɨmim. Añ mam ap manö rɨmnap hagainɨm u, manö nɨpe udmim. \x * \xo 5:21 \xt 1Pi 5:5\x* \s1 Ber bɨ gau \p \v 22 Kale nɨbi gau, Bɨ Kub manö nɨŋmim hain gɨpim rö, nagamul bɨ hagöl rö nɨŋmim hain gɨmim. \x * \xo 5:22 \xt Kol 3:18; 1Pi 3:1\x* \v 23 Adö anɨbu anɨg göl mɨdöp: Krais nɨbi bɨ nɨpe gau hañ romaŋ nɨpe ke mɨdöp; nɨpe ke nabɨc mɨdöp. Krais nɨbi bɨ nɨpe ud kamɨŋ yuöp. Krais nɨbi bɨ udöm nabɨc mɨdöp rö, bɨ gau nɨbi kale udöm nabɨc mɨdpal. \x * \xo 5:23 \xt 1Ko 11:3; Ep 1:22\x* \v 24 Krais nɨbi bɨ nɨpe gau kalɨp hagö manö nɨpe hain gɨpal rö, nɨbi gau, bɨ kale gau hagöl rö magöŋhalö hain göl. \p \v 25 Pen kale bɨ gau, Krais nɨbi bɨ nɨpe gau mɨdmagö löm uma rö nɨŋmim, nɨbi kale gau u rö nöp mɨdmagö yabɨƚ lɨmim. \x * \xo 5:25 \xt Kol 3:19; 1Pi 3:7\x* \v 26-27 Krais nɨbi bɨ nɨpe gau mɨdmagö löm uma u, cöc nɨpe u nɨp manö nɨpe hagöm, ñɨg löm, uɫ maɫɨ gɨ aij göm, cöc mailö halö, gac pro ap, nan naij pro ap, manö pro ap wasö yabɨƚ, uɫ nöp mɨdö, nɨpe udöm nɨp ke ñɨnab. \x * \xo 5:26-27 \xt 2Ko 11:2; Kol 1:22; Dai 3:5\x* \v 28 Anɨb unbö rö nöp, kale bɨ gau nɨbi kale gau kalɨp mɨdmagö lɨmim. Hañ romaŋ kale ke gɨ aij gɨpim rö, nɨbi kale gau u rö nöp gɨmim. Bɨ nɨbi nɨpe mɨdmagö löp u, nɨpe ke mɨdmagö löp. \v 29 Hañ romaŋ hon u mulu kal nɨŋagpun; ke nɨŋno aij gö, nan magö ñöl gɨ ñöl gɨ abad mɨd aij nöp gɨpun. Anɨb unbö rö nöp, Krais nɨbi bɨ nɨpe abad mɨdöp. \v 30 Nɨhön gɨnɨg: hon Krais hañ romaŋ ñɨn kɨd ma kɨd nɨpe gau rö mɨdpun. \p \v 31 Pen God Manö u kalɨ kƚiñ rɨköm hagla, “Bɨ ap nɨbi udnɨg, nɨme nap kalɨp arö göm, nɨbi udöm jɨm ñöl mɨdmil, hañ romaŋ añɨ rö lö mɨdpil,” a gɨla. \x * \xo 5:31 \xt Mad 19:5\x* \v 32 Manö anɨbu iƚ ap mɨdöp pen kale nöd nɨŋagmɨdal. Yad gasɨ nɨŋbin manö anɨbu Krais abe nɨbi bɨ nɨpe gau abe hagab. \x * \xo 5:32 \xt Rep 19:7\x* \v 33 Pen kale bɨ gau magöŋhalö, hañ romaŋ kale u ke mɨdmagö lɨbim rö, nɨbi kale gau u rö nöp mɨdmagö lɨmim. Kale nɨbi gau magöŋhalö, nagamul bɨ manö kale udmim. \c 6 \s1 Ñɨ pai gau; nɨme nap gau \p \v 1 Kale ñɨ pai gau, Bɨ Kub hain gɨpim rö, name nap manö hagöl rö udmim. Nagɨ aij me adö anɨbu. \x * \xo 6:1 \xt Kol 3:20\x* \v 2 God manö unbö sɨdu? laŋ haga u hagöm haga, “Name nap bɨ kalɨp ud aij gɨmim, hagmil rö gɨmim,” a ga. Pen God manö anɨbu nöp hagöm manö ap halö hagöm haga, “Kale unbö geinabim, yad kalöp nan aij ap ñɨnabin,” a ga. \x * \xo 6:2 \xt Eks 20:12\x* \v 3 God haga, “Anɨg gɨnabim u, yɨŋɨd umagnabim; mɨnöŋ naböŋ adö iƚ i mɨlö padö mɨdmim, mɨd aij gɨnabim,” a ga. \p \v 4 Pen nap bɨ, ñɨ pai kale gau mɨd aij gɨlaŋ a gɨmim, kalɨp pa jɨ nɨŋeb rö manö u rö hagagmim. Anɨg gɨpe, ñɨ pai kale gau pa jɨ nɨŋöm, manö hagnabim rö nɨŋagnaböl. Pen ñɨ pai kale gau kub gɨlö nɨŋöl gɨ, kale nap bɨ God Manö hag ñɨ aij gɨmim, nagɨ aij adö anɨbu hag ñöl gɨ mɨdmim. \x * \xo 6:4 \xt Kol 3:21; Sam 78:4; Pro 22:6\x* \s1 Bɨ nagɨ wög gɨpal gau; bɨ kub kalɨp abad mɨdpal gau \p \v 5 Pen kale nɨbi bɨ, bɨ kub kalöp mani rau dap lɨlö kalɨp nagɨ wög gɨ ñɨmɨdim gau, Krais manö hagö, pɨñɨŋ gɨmim ud aij gɨpim rö, bɨ kub kale mɨnöŋ naböŋ adö iƚ i gau manö haglö, kale u rö nöp pɨñɨŋ gɨmim ud aij gɨmim. \x * \xo 6:5 \xt Kol 3:22-23; Dai 2:9-10; 1Pi 2:18\x* \p \v 6 Bɨ kub gau nɨŋmɨdlö nɨŋöl gɨ, wög gɨ aij gɨno, kalɨp aij gaŋ a gɨmim gasɨ anɨbu nöp nɨŋagmim; Krais nɨp nagɨ wög gɨbep rö, God nɨp aij gaŋ a gɨmim, pör wög gɨ aij gɨmim. \v 7 Nɨbi bɨ mɨnöŋ naböŋ iƚ i kalɨp nöp wög gabun a gɨmim nɨŋagmim; Bɨ Kub u nɨp wög gabun a gɨmim, aij gö nɨŋöl gɨ wög gɨmim. \v 8 Kale nɨŋbim, nɨbi bɨ nagɨ wög gɨpal gau abe nɨbi bɨ gasɨ kale ke nɨŋöm wög gɨpal gau abe, Bɨ Kub wög kale nɨŋöm, wög gɨ aij geinaböl u kalɨp u rö nöp pen ñɨnab. \x * \xo 6:8 \xt 2Ko 5:10; Kol 3:24-25\x* \p \v 9 Pen kale bɨ kub nɨbi bɨ hanɨp nagɨ wög gɨlaŋ a gɨmim mani rau dap lɨbim gau kalɨp gɨ aij gɨmim. Manö kƚö hagpe pɨñɨŋ göl gɨ wög gagöl. Bɨ Kub kumi kabö adö laŋ mɨdöp u, nɨpe nɨbi bɨ nagɨ wög gɨpal Bɨ Kub kale abe, nɨbi bɨ kalɨp abad mɨdpal Bɨ Kub kale abe mɨdöp. Bɨ Kub nɨpe nɨbi bɨ gau kub, nɨbi bɨ gau pro, a göm nɨŋagöp; amgö ilö nɨpe u adɨp adɨp mɨdpal nɨŋöm nɨpe goƚ ap aka goƚ ap aragnab. \x * \xo 6:9 \xt Kol 4:1; Ro 2:11\x* \s1 Wim po God ñöb u ƚɨhu magum gɨ aij gun mɨdaiun \p \v 10 Manö hag naböŋ junɨg gabin i nɨŋ aij gɨmim. Bɨ Kub nɨp cɨg gɨpe, nɨpe kƚö nɨpe kalöp ñɨnɨm. \v 11 Seden hanɨp pör gɨ naij gɨnɨg göp u, wim po nan God hanɨp ñöb gau magöŋhalö ud rol gɨmim, adan ramö au uƚɨŋɨn lɨ mɨd aij gaimim. \x * \xo 6:11 \xt Ro 13:12; 2Ko 10:4\x* \v 12 Nɨbi bɨ hañ romaŋ hagape mɨdöp gau aip pen pen gagabun. Kɨjaki aiön pi nan naij gau bɨ kub kale iƚ ke ke kumi kabö laŋ abad mɨdöm, sɨbön yaŋ ajpal gau aip pen pen gabun. \x * \xo 6:12 \xt 1Pi 5:8-9\x* \v 13 Anɨb u, wim po nan God hanɨp ñöb gau magöŋhalö ud rol lɨ aij gɨmim mɨdpe me, ñɨn bɨsƚam mɨdep u auö, kƚö gɨmim nöp mɨdpe, nan rɨmnap kalöp göl rö lagnab. \v 14 Anɨb u, God Manö nɨŋö u, dip nagɨ rö pɨg lɨ aij gɨmim. Abad alnaböl a gɨmim, pör nöp kabö rö gep magö u, sior pɨdöŋ lɨbal rö, ud pabɨƚ ba kale u lɨmim. \x * \xo 6:14 \xt Ais 11:5; 59:17; 1De 5:8\x* \v 15 Ma rɨrup lɨbal rö, God aip jɨm ñöl mɨdep manö aij u ud armim. Nɨbi bɨ rɨmnap kalɨp manö aij anɨbu hagnɨg pör gɨ jɨn gɨ mɨdmim, gasɨ anɨbu nöp nɨŋmim ma rɨrup rö lɨmim. \x * \xo 6:15 \xt Ro 10:15\x* \v 16 Haƚaun rɨŋ albal rö, God hanɨp abad mɨdeinab a gɨmim nɨp gasɨ nɨŋ udöl gɨ mɨdpe me, nɨpe gö Bɨ Naij Gep po nɨpe mab rö inö nɨŋöl gɨ alnab gau böŋ nöp hoŋ gɨnab. Gasɨ anɨbu nöp nɨŋmim, haƚaun rö rɨŋ gɨmim. \v 17 Usajɨl pɨdöŋ bad lɨbal rö, God kalöp mög nɨŋöm ud kamɨŋ yuöp gasɨ u, ud nabɨc adö laŋ usajɨl bad rö lɨmim. Ru mɨlö kɨd ud arbal rö, God Ana ru mɨlö kɨd kalöp ñöb u ru mɨlö kɨd rö ud armim. God Ana ru mɨlö kɨd u God Manö nɨpe me. \x * \xo 6:17 \xt Hib 4:12\x* \v 18 Ana nɨpe gasɨ ñö nɨŋöl gɨ, God nɨp manö adö ke ke hag nɨŋöl gɨ mɨdaimim. Gasɨ halö mɨdmim, nɨbi bɨ Krais lau adö mɨdpal gau magöŋhalö God nɨp pör nöp sabe göl gɨ mɨdaimim. \x * \xo 6:18 \xt Luk 18:1; Kol 4:2; 1De 5:17\x* \v 19 Yɨp u rö nöp God nɨp sabe gɨpe, yɨp abad mɨdöm manö magö nɨpe ke yɨp ñö nɨŋöl gɨ, pɨñɨŋ gagem, Krais manö aij nöd nɨŋagmɨdal u, nɨbi bɨ gau kalɨp haƚöwaƚö hag ñɨnam. \x * \xo 6:19 \xt Kol 4:3-4; 2De 3:1\x* \v 20 Yad Krais bɨ nɨpe mɨdem, manö aij nɨpe u nöp hag ajainö yɨp nagɨ lɨlö mɨdpin u, pen God nɨp sabe gɨpe yad pɨñɨŋ gagem haƚöwaƚö hag ñɨnam. Yad u rö nöp gɨnam aij. \x * \xo 6:20 \xt 2Ko 5:20; Plm 9\x* \s1 Manö naböŋ magö rɨmnap \p \v 21 Pen yad aigöl rö gem mɨdpin u, wög nɨhön nɨhön gɨpin u, mam aij hon Dijikas, bɨ God nɨp pör nöp wög gɨ aij göp u, am jaköm kalöp magöŋhalö hag ñɨnab. \x * \xo 6:21 \xt Ap 20:4; Kol 4:7-8; 2Di 4:12\x* \v 22 Hon aige rö mɨdpun u, Dijikas amöm hagö nɨŋmim, gasɨ halö mɨdaimim, a gem, nɨp mɨdpim au yuabin. \p \v 23 Bapi God Bɨ Kub Jisas Krais apil mɨhau kalöp abad mɨdlö nɨŋöl gɨ, God Manö nɨŋ ud pɨdöŋ göl gɨ mɨdmim, añ mam gau aip agamɨj mɨdmim, pen pen mɨdmagö lɨ mɨdaimim. \v 24 Bɨ Kub hon Jisas Krais nɨp mɨdmagö löl gɨ nöp mɨdpim gau, God kalöp magöŋhalö mög nɨŋöm ud aij yabɨƚ gɨnɨm.