\id 2TI - Kobon NT [kpw] -Papua New Guinea 2005 (web version -2013 bd) \h 2 Dimodi \toc1 Pol köp hain nɨbö u Dimodi nɨp kalɨ kƚiñ rɨka \toc2 2 Dimodi \toc3 2Di \mt1 2 Dimodi \mt2 Pol köp hain nɨbö u Dimodi nɨp kalɨ kƚiñ rɨka \c 1 \p \v 1 Yad Pol. God geia nɨŋöm yad Krais Jisas nɨp cɨg gem, kamɨŋ gɨsön nɨbö kamɨŋ pör mɨdep hag la u udpin. Anɨg nɨŋöm, God nɨpe ke hagö, Krais Jisas manö aij ud arep bɨ nɨpe ap mɨdpin. \p \v 2 Ñɨ mɨdmagö yad Dimodi, nöp köp anɨbi kalɨ kƚiñ rɨkabin. Bapi God, Bɨ Kub hon Krais Jisas, nöp mög nɨŋmil, ud aij gɨmil, abad mɨd aij gɨlö me, ne agamɨj mɨd aij gɨmön. \x * \xo 1:2 \xt Ap 16:11; 1Di 1:2\x* \s1 God manö hagun u, nable gagnɨm \p \v 3 Apɨs bac bɨ God nɨp wög gɨ mɨdmɨdal rö u, yad u rö nöp gasɨ mɨhöp nɨŋagem God nɨp nöp gasɨ nɨŋem, wög nɨpe gɨmɨdin. Yad sɨdö aŋ sɨb aŋ yaŋ God nɨp sabe gɨmɨdin u, yad pör nöp hib ne hagem, God nɨp aij a gabin. \x * \xo 1:3 \xt Ap 23:1\x* \v 4 Mɨɫöŋ gɨna u nɨŋöl gɨ mɨdpin. Anɨb u, nöp am nɨŋem, yad mɨñ mɨñ yabɨƚ gɨnabin. \p \v 5 Ne gasɨ añɨ adö nöp nɨŋmön Krais Jisas nɨp nɨŋ ud pɨdöŋ gɨpan u, nɨŋöl gɨ mɨdpin. Napɨs Lois aip, name Yunis aip, Krais Jisas nɨp nɨŋ ud pɨdöŋ gɨmil mɨdmɨdil rö, ne u rö nöp nɨp nɨŋ ud pɨdöŋ gɨpan, a gɨ gasɨ nɨŋbin. \x * \xo 1:5 \xt Ap 16:1\x* \v 6 Ne Krais Jisas nɨp nɨŋ ud pɨdöŋ gɨpan rö, yad nöp hagabin, ñɨmagö yad ud nabɨc adö ne u lɨnö, God nöp nan aij ña u, gasɨ nɨŋöl gɨ mɨdmön. Nan nöp aŋ daŋ mɨdöp anɨbu, pu gaimön Mɨɫöŋ gɨnɨm. \x * \xo 1:6 \xt 1Di 4:14\x* \v 7 God nɨpe Ana nɨpe hanɨp ñö, pɨñɨŋ gagun; God Ana nɨpe gö, pɨdöŋ halö mɨdun, nɨbi bɨ gau kalɨp mɨdmagö lun, gasɨ hañ romaŋ hon ke gasɨ göp adö u gagun, gɨnabun. \x * \xo 1:7 \xt Ro 8:15\x* \p \v 8 Anɨb u, ne Bɨ Kub hon manö aij nɨpe hagmön, nable gagnɨm. Nɨbi bɨ gau kalɨp haƚöwaƚö hag ñɨmön. Yad Bɨ Kub manö aij nɨpe hag ñainö, yɨp nagɨ lɨla u, nöp u rö nöp nable gagnɨm. Pen God nɨpe pɨdöŋ nɨpe nöp ñöb rö, Jisas manö aij u hag ñɨ ajmön. Anɨg gaimön, nöp gɨ naij gaiöl, gasɨ iru nɨŋagmön. \v 9 God hanɨp ud asɨk yuöm, nɨbi bɨ uɫ yad ke mɨdeinabim, a ga. Hon nagɨ aij adö u arno nɨŋöm God hanɨp udaga; nɨpe ke nöd anɨg gɨnabin, a ga rö, hanɨp nɨbi bɨ mög yabɨƚ nɨŋöm uda. Ram mɨnöŋ hadame dagol gau gɨ laga ñɨn u, God nɨbi bɨ mög yabɨƚ nɨŋöm, Krais Jisas nɨbi bɨ gau kalɨp ud asɨk yunab, a göm gasɨ u nɨŋa. \x * \xo 1:9 \xt Ep 2:8-9; Dai 3:5\x* \v 10 Pen mɨñi, God nɨbi bɨ mög yabɨƚ nɨŋöb u, waiö nɨŋbun. Krais Jisas apöm, hanɨp nɨbi bɨ nan a göm uma u me, God hanɨp nɨbi bɨ magöŋhalö mög yabɨƚ nɨŋöb u, waiö nɨŋbun. Krais Jisas hanɨp nɨbi bɨ nan a göm ilön udöm uma u me, uri umeb magö u kƚö ap mɨdagöp. Jisas anɨg geia u me, kamɨŋ mɨdep magö u abe, pör pör mɨdep magö u abe, hanɨp nɨbi bɨ waiö yamöb. \x * \xo 1:10 \xt Hib 2:14\x* \p \v 11 Manö aij anɨbu nɨbi bɨ gau magöŋhalö nɨŋlaŋ, a göm, Krais Jisas nɨpe ke yɨp hagajɨp, yad Jisas manö aij ud arep bɨ nɨpe ap mɨdem, manö aij anɨbu nɨbi bɨ gau magöŋhalö hag ñɨ aij gem, manö yuö u hag ñɨ aij gem, gɨpin. \x * \xo 1:11 \xt 1Di 2:7\x* \v 12 Jisas manö aij nɨpe u hag ñɨ ajainö u me, yɨp gɨ naij gɨlö, uɫham mɨdpin. Pen yad ana arö nɨŋöl gɨ mɨdagpin; yad gasɨ halö mɨdpin. Bɨ nɨŋ udpin u, Bɨ anɨbu hadö nɨŋbin. Yad nɨp nan ñɨbin u, nɨpe nan anɨbu ud abad mɨd aij göm, gɨ dam dam, ñɨn hain u aunab. \p \v 13 Manö hagnö nɨŋban u, kabö göl nöp mɨdöp, a gɨmön, nɨbi bɨ gau kalɨp hag ñɨmön. Anɨg gɨmön, Krais Jisas nɨp nɨŋ udöl gɨ, nɨbi bɨ gau kalɨp mɨdmagö löl gɨ, gɨ mɨdaimön. Krais Jisas nɨp cɨg aij gɨpan u me, ne anɨg gɨmön rö löp. \v 14 God nan aij ñɨmagö adö ne la u, ud aij gɨmön. Ana Uɫ hanɨp aŋ daŋ mɨdöp u, kƚö nɨpe nöp gɨ ñö, ud aij gɨmön. \x * \xo 1:14 \xt 1Di 6:20\x* \p \v 15 Ne nɨŋban, nɨbi bɨ Esia Propins nɨbö gau magöŋhalö yɨp arö gɨla. Pigelas abe, Hemogenis abe, anɨg unbö rö nöp gɨlö. \v 16-17 Bɨ Kub nɨpe Onesiporas nɨbi bɨ ram nɨpe gau mög nɨŋöm ud aij gɨnɨm. Nɨhön gɨnɨg: nɨpe daun kub Rom ap mɨdeia ñɨn u, nable udnabin, a göm, yɨp arö gaga. Yad aui nagɨ mɨdpin, nɨpe uɫham uƚhai nɨŋöm, apöm yɨp nɨŋa. Ñɨn iru nöp apöm nɨŋaia, yɨp aij yabɨƚ ga. \v 18 Anɨb u, ñɨn kub hain u, Bɨ Kub nɨpe Onesiporas nɨp mög nɨŋöm ud aij gɨnɨm. Epesas mɨdainö, yɨp ud aij göm nan ke ke nɨhön nɨhön iru nöp gɨ ñɨmɨdöp u, ne ke nɨŋ aij gɨpan. \c 2 \s1 Jisas nɨp cɨg gun, ami bɨ nɨpe rö mɨdaiun \p \v 1 Pen ñɨ yad Dimodi. Ne Krais Jisas nɨp hain geinabön u, nɨpe nöp mög nɨŋöm ud aij gɨnab. Anɨb u, ne gasɨ añɨ nöp nɨŋmön, kƚö gɨ mɨdaimön. \v 2 Manö aij nɨbi bɨ gau kalɨp pör hag ñɨmɨdin nɨŋban u, nɨbi bɨ Krais Jisas manö aij hain gɨpal rɨmnap uƚhai nɨŋmön, hag ñɨ aij gɨmön; kale pen nɨbi bɨ ñɨ pai rɨmnap kalɨp hag ñɨ aij gɨnaböl. \p \v 3 Krais Jisas nɨp wög gɨpun rö, nɨbi bɨ rɨmnap hanɨp gɨ naij gɨlö, uɫham mɨdpun. Ne u rö nöp, Jisas Krais ami bɨ aij nɨpe mɨdpan u me, yɨp u rö nöp gɨnaböl, a gɨmön, pɨñɨŋ gɨmön, nɨp arö gagmön; wög nɨpe u haƚöwaƚö gɨmön. \x * \xo 2:3 \xt 2Di 1:8\x* \p \v 4 Ami bɨ gau, bɨ kub kale u nɨp aij gaŋ, a göm, gasɨ añɨ u nöp nɨŋbal. Nan höŋ adö gau, a göm, gasɨ u nɨŋagpal. \v 5 Nɨbi bɨ resɨs gɨpal gau, bɨ resɨs abad mɨdpal gau hagpal hagpal rö nöp göm, nan aij udpal. \x * \xo 2:5 \xt 2Di 4:8\x* \p \v 6 Pen nɨbi bɨ maj wög gɨpal gau, le ilön gɨpal rö, kale ke nöd ral ñɨŋöl. Hainö nɨbi bɨ rɨmnap ral ñɨŋnaböl. \x * \xo 2:6 \xt 1Ko 9:7\x* \v 7 Manö hagabin i, ne nɨŋöl gɨ mɨdö, Bɨ Kub nöp gasɨ ñö, nɨŋ aij gɨnabön. \p \v 8 Jisas Krais nɨp gasɨ nɨŋöl gɨ mɨdaimön. Depid ñɨ rɨkö, rɨk dam dapɨl göm, Jisas nɨp yag daula. Nɨpe umöm uraka. Jisas Krais manö aij hagabin u, manö anɨbu me u. \x * \xo 2:8 \xt 1Ko 15:4; Ro 1:3\x* \v 9 Yad manö aij anɨbu hag ñainö, yɨp bɨ naij gep rö nagɨ lɨlö mɨdpin. Pen God Manö u nagɨ mɨdagöp. \x * \xo 2:9 \xt Ep 3:1,13; Plp 1:12-14\x* \v 10 Anɨb u, God nɨbi bɨ udnɨg gabin, a göm, nɨŋ la gau, Krais Jisas kalɨp ud asɨk yuö, kale God aip mailö aij nɨpe halö pör pör nöp kamɨŋ mɨdaiöl, a gem, nɨbi bɨ gau yɨp mulu lugö gɨ naij gaiöl, yad pɨñɨŋ gem arö gagnabin. \p \v 11 Manö böŋ nöp nɨŋ udep ap hagnɨg gabin: \q1 Hon Jisas aip umno u me, \q2 nɨpe aip pör pör nöp kamɨŋ mɨdeinabun. \x * \xo 2:11 \xt 2Ko 4:11\x* \q1 \v 12 Krais Jisas nɨp wög gaino, \q2 nɨbi bɨ gau hanɨp mulu lugö gɨ naij gaiöl, \q1 pɨñɨŋ gun arö gagnabun u, \q2 nɨpe Kiŋ mɨdöm nɨbi bɨ gau abad mɨdeinab ñɨn u, \q2 hon nɨpe aip mɨdun, u rö nöp nɨbi bɨ gau abad mɨdeinabun. \q1 Krais Jisas nɨp nɨŋagpun, a gɨnabun u, \q2 hanɨp u rö nöp, kalɨp nɨŋagpin, a gɨnab. \x * \xo 2:12 \xt Mad 10:33\x* \q1 \v 13 Pen Krais Jisas manö aij hagöp rö gagnabun u, \q2 nɨpe manö aij nɨpe hagöp rö nöp gɨnab. \q1 Nɨhön gɨnɨg: Krais pör nöp manö nɨŋö nöp hagöp; \q2 manö nɨŋö anɨbu arö gɨnɨm rö lagöp. \x * \xo 2:13 \xt Ro 3:3-4; Dai 1:2\x* \s1 God wög hag la u, kƚö gɨmön gɨ aij gɨmön \p \v 14 Manö kalɨ kƚiñ rɨkabin anɨbi, nɨbi bɨ gau kalɨp pör pör hag ñɨ aij gɨmön hauƚ gagöl. God nɨŋ mɨdö nɨŋöl gɨ, nɨbi bɨ gau kalɨp hag aij gɨmön, kale manö magö adö u nöp pen pen hag amɨl apɨl gagöl; manö magö pen pen hagnaböl u, nan aij ap gagnab; nɨbi bɨ manö anɨbu nɨŋnaböl gau kalɨp gɨ naij yabɨƚ gɨnab. \x * \xo 2:14 \xt 1Di 6:4; Dai 3:9\x* \v 15 Yad God nɨp wög gɨ aij gem, manö nɨŋö nɨpe u kabö rö nöp hag ñɨ aij gɨnabin u, God yɨp aij a gɨnab, a gɨmön, gasɨ adö añɨ anɨbu nöp nɨŋmön, kƚö gɨmön gɨ mɨdaimön. \x * \xo 2:15 \xt 1Di 4:6\x* \v 16 God nɨp gasɨ nɨŋagöm manö yɨharɨŋ pör pör hag amɨl apɨl gɨnaböl u, ne aip hagagmön. Hag dam dapɨl göm, kale God Manö nɨŋö u arö göm, mɨlö gau arnaböl. \x * \xo 2:16 \xt 1Di 4:7\x* \v 17 Manö piral hag ñɨnaböl anɨbu, wös pro ap löm, mɨd damöm, hainö wös gɨsa kub yabɨƚ löp rö u gɨnab. Bɨ hag ñeb bɨ Haimenias aip, Pailidas aip, kale adö anɨbu gɨpil. \x * \xo 2:17 \xt 1Di 1:20\x* \v 18 Bɨ gau God Manö nɨŋö u arö göm hagpal, “Hon hadö urakno; umun kauyaŋ urakagnabun,” a gɨpal. Pen kale manö piral anɨbu haglö, nɨbi bɨ rɨmnap Jisas manö aij u hadö arö gɨpal. \p \v 19 Pen God ram padö bɨnɨŋ gɨ aij ga u pɨdöŋ mɨdöp. Padö aŋ au kalɨ kƚiñ rɨmnap mɨdöp: “Bɨ Kub nɨpe nɨbi bɨ nɨpe ke nɨŋöb.” Manö ap abe mɨdöp: “Nɨbi bɨ kale Bɨ Kub nɨbi bɨ nɨpe mɨdpun, a gɨpal gau, nagɨ naij adö u aragöl.” \x * \xo 2:19 \xt Jon 10:14; 1Ko 8:3; Ais 52:11\x* \p \v 20 Pen ram kub yabɨƚ gau, kɨnaŋ ke ke mɨdöp. Kɨnaŋ rɨmnap, gol aka silpa udöm gɨpal. Rɨmnap pen mab aka mɨnöŋ nöp udöm gɨpal. Rɨmnap udöm, nan prɨ wasö, nan aij aij gau nöp lɨbal; pen rɨmnap nan yɨharɨŋ haƚöwaƚö gau lɨbal. \v 21 Nɨbi bɨ Krais Jisas nɨŋ udpal gau magöŋhalö unbö rö nöp. Nɨbi bɨ an an nan prɨ nan haƚöwaƚö gau asɨ masɨ gɨnaböl gau, kale nɨbi bɨ uɫ nɨpe ke mɨdöm, wög aij nɨhön nɨhön mɨdeinab gau kale mɨñ mɨñ göl gɨ gɨnaböl. Anɨb u, Bɨ Kub nɨbi bɨ uɫ nɨpe ke anɨb gau nɨŋöm, kalɨp wög aij rɨmnap hag lɨnab. \p \v 22 Pen nɨbi praj bɨ praj rɨmnap gasɨ naij nɨŋbal rö u nɨŋagmön. Ne pen gɨ aij gɨmön, God hagöp rö nöp gɨmön, Krais Jisas manö aij nɨpe nɨŋ udmön, nɨbi bɨ gau mɨdmagö lɨmön, kƚö gɨmön gɨ dammön, bɨ agamɨj hain rɨkmön, gɨ mɨdaimön. Nɨbi bɨ mɨdmagö asɨŋ mɨdagöp rö mɨdöm Bɨ Kub nɨp sabe gɨpal gau aip jɨm ñöl mɨdmön, hagajɨn adö anɨbu nöp gɨ mɨdaimön. \x * \xo 2:22 \xt 1Di 6:11\x* \v 23 Pen manö yɨharɨŋ hag amɨl apɨl göm, pen pen hagpal gau, ne aip hagagmön. Nɨhön gɨnɨg: anɨg geinaböl u, hainö mulu lugö, kal juöm, manö naij hagöm, pen pen gasɨ naij nɨŋnaböl. \x * \xo 2:23 \xt 1Di 4:7\x* \v 24 Nɨbi bɨ Bɨ Kub nɨp wög geinaböl gau, pen pen hagagöm, agamɨj mɨdöm, nɨbi bɨ ud aij göm, hag ñɨ aij gɨnaböl. Kalɨp gɨ naij gɨlö, pen gɨ naij gagöl. \v 25 Pen nɨbi bɨ rɨmnap manö kale udagaiöl, kale pen agamɨj hag ñɨ aij göl gɨ mɨdlö, God nɨbi bɨ anɨb gau kalɨp gasɨ aij ñö, nan si nan naij gɨpal u nɨhön gɨnɨg anɨg gɨpun, a göm, ado gɨ nɨp lau adö apöm, manö nɨŋö yuö yabɨƚ u nɨŋ udöl rö löp. \v 26 Anɨg göl agamɨj hag ñɨ aij göl gɨ mɨdlö, gasɨ aij auö, Seden kalɨp pir pir alöm udö, kɨd nɨpe u mɨdöm, manö piral nɨpe nɨŋmɨdal u arö göm, mɨd aij gɨnaböl. \c 3 \s1 Ñɨn hain anɨbi nɨbi bɨ gɨ naij yabɨƚ gɨnaböl \p \v 1 Pen ne nɨŋban, ñɨn hain anɨbi nɨbi bɨ uɫham mɨdeinaböl. \x * \xo 3:1 \xt 1Di 4:1\x* \v 2 Kale hañ romaŋ kale nöp gasɨ nɨŋöm, uɫpö kɨƚno kɨbap mani nöp mɨdmagö löm, hon nöp bɨ kub mɨdpun, a göm, hib kale ke dap ranöm, nɨbi bɨ gau kalɨp hag juöm, nɨme nap bɨ kalɨp manö rɨb juöm, nɨbi bɨ kalɨp gɨ aij gɨpal gau kalɨp aij a göp hagagöm, God nɨp gasɨ nɨŋagnaböl. \v 3 Kale nɨbi bɨ rɨmnap mɨdmagö lagöm, nɨbi bɨ kalɨp gɨ naij gɨnaböl u nɨŋöm arö gagöm, nɨbi bɨ rɨmnap kalɨp manö naij manö piral hagöm, agamɨj hain rɨkagöm, kal naij yabɨƚ göm, nan nɨhön nɨhön aij mɨdöp u nɨŋlö, kalɨp mulu lugnab. \v 4 Kale mumug nɨŋöm, haƚöwaƚö gɨ naij göm, hon nöp nɨbi bɨ kub mɨdpun a göm, hañ romaŋ hon ke aij gɨnɨm adö u nöp gun, mɨñ mɨñ gun, a göm, God nɨp mɨdmagö lagnaböl. \v 5 Hon nɨbi bɨ anɨb gau nɨŋun, nɨbi bɨ God nɨp nɨŋ udpal rö nöp gɨpal, a gɨnabun u pen God Ana nɨpe gö, pɨdöŋ halö mɨdun, God hagöp rö nöp gun, a göm, gasɨ u nɨŋagnaböl. Nɨbi bɨ anɨb unbö rö gɨpal gau arö gɨmön, aip magum gagmön. \x * \xo 3:5 \xt Mad 7:15,21; Dai 1:16\x* \p \v 6 Bɨ anɨb gau rö rɨmnap, agamɨj ram ram uƚhai am nɨŋ arlö nɨŋöl gɨ, nɨbi gasɨ aij mɨdagöp gau, kalɨp hag wɨhai ram raul kale ud arlö, kale manö piral kalɨp hag ñailö, nɨbi anɨb gau böŋ anɨb lau adö arnaböl. Nɨbi anɨb gau, nan si nan naij gɨpun gau prɨ u, aigöl gun ƚɨk gɨ yuun, mɨd aij gun, a göm, mɨŋör kub yabɨƚ nɨŋöm, gasɨ kub nɨŋöl gɨ mɨdpal. Pen mɨdmagö kale pɨƚu gö, gasɨ naij ke ke iru nöp am kalɨp ud daŋ i göm, adan naij anɨb gau ud ɫɨp gɨnɨg gab. \v 7 Nɨbi anɨb gau rö, manö gau nɨbö gau nɨbö nɨŋnaböl u pen Krais Jisas manö aij u nɨŋeinaböl u, u manö nɨŋö me u, a göm, nɨŋagnaböl. \v 8 Pen bɨ Janis Jabris bɨ mɨhau Mosɨs manö haga u jɨ nɨŋlö u rö, bɨ piral hagpal gau u rö nöp Krais Jisas manö nɨŋö u jɨ nɨŋbal. Kale gasɨ naij yabɨƚ nöp nɨŋöm, Krais Jisas manö aij u jɨ nɨŋbal rö, God kalɨp u rö nöp jɨ nɨŋöb. \x * \xo 3:8 \xt Eks 7:11\x* \v 9 Pen gɨpal adö anɨbu rapɨn gɨlö arnɨm rö lagöp. Janis Jabris bɨ mɨhau gɨ naij gɨlö, nɨbi bɨ waiö nɨŋla rö u, nɨbi bɨ mɨñi anɨb unbö rö nöp manö piral hag ñɨbal gau u rö nöp waiö nɨŋnaböl. \s1 Jisas Krais manö aij u nɨŋ ud aij gɨmön \p \v 10 Pen yad aip mɨdul, gasɨ adö añɨ nöp nɨŋul, Jisas Krais manö aij u hag ñɨbin u abe, nagɨ aij adö yad gɨpin u abe, ne hadö nɨŋ aij gɨmön anɨg unbö rö nöp gɨpan. Krais nɨp nɨŋ ud pɨdöŋ gem, wög nɨpe kƚö yabɨƚ nöp göl gem, nɨbi bɨ gau kalɨp mɨdmagö lem, mɨŋör auö uɫham mɨdem arö gagpin u, ne nɨŋban. \v 11 Krais manö aij hag ñainö yɨp gɨ naij gɨlö uɫham mɨdainö u, ne hadö nɨŋban. Nɨbi bɨ daun kub Adiok, Aikoniam, Lisdra gau yɨp gɨ naij gɨlö gɨlö, uɫham yabɨƚ mɨdainö u pen Bɨ Kub yɨp ud kamɨŋ yua u, ne nɨŋban. \x * \xo 3:11 \xt Ap 13:14-52; 14:5,8-20\x* \p \v 12 Nɨbi bɨ Krais Jisas nɨp cɨg göm, hagöp rö nöp gɨnɨg gaböl gau, kalɨp magöŋhalö mɨŋör ñɨlö, uɫham mɨdeinaböl. \x * \xo 3:12 \xt Mad 16:24; Jon 15:20; Ap 14:22\x* \v 13 Pen nɨbi bɨ naij manö piral adö u nöp hag ñɨbal gau, naij yabɨƚ gɨlö gɨlö arö, kale nöd nɨbi bɨ naij mɨdmɨdal rö wasö, hainö nɨbi bɨ naij unbö ke mɨdeinaböl. Kale ke God adan aij u nɨŋagöm, nɨbi bɨ rɨmnap kalɨp manö piral anɨbu hag ñɨlö, kale u rö nöp God adan aij u nɨŋagnaböl. \p \v 14 Pen ne ñɨ pro nöp mɨdmön, nöp Krais Jisas manö nɨŋö u hag ñɨlö, nɨŋmön böŋ nöp nɨŋ udpan manö aij u kƚö gɨmön, nɨŋ udöl gɨ, hagöp rö nöp göl gɨ, gɨ mɨdaimön. Hon nɨbi bɨ nöp manö aij u hag ñɨno nɨŋna u, ne hadö nɨŋban. \v 15 Ne nɨŋban, ñɨ pro yabɨƚ mɨdaina ñɨn u, ne God Manö Uɫ u hadö nɨŋna. Hon God Manö Uɫ u amgö lɨ nɨŋeinabun u, God Manö Uɫ u hanɨp gasɨ kɨd hiɨk nɨŋeb magö anɨbu ñö, Krais Jisas nɨp nɨŋ udno hanɨp ud asɨknab manö iƚ u nɨŋ aij gɨnabun. \v 16 God Manö u magöŋhalö, God nɨpe ke ake löm Ana nɨpe u pu ga. Anɨb u, God Manö u magöŋhalö udun, nɨbi bɨ gau kalɨp hag ñun, nɨbi bɨ manö nɨŋö arö gɨpal gau kalɨp rɨmɨd ukun, nɨbi bɨ gɨ naij gɨpal gau kalɨp hag gun, nɨbi bɨ kale, aigöl gun God Manö hagöp rö gun, a gɨ gasɨ nɨŋbal gau, kalɨp hag ñɨ aij gɨnabun. \x * \xo 3:16 \xt Ro 15:4\x* \v 17 Anɨg geinabun u, God nɨp wög gɨ ñeb nɨbi bɨ nɨpe gau, God Manö u nɨŋ aij yabɨƚ göm, God kalɨp wög aij nɨhön nɨhön hag lɨnab u, kale gasɨ nɨŋ aij yabɨƚ göm, gɨ aij yabɨƚ gɨnaböl. \c 4 \s1 God Manö kabö göl u hag ñɨmön \p \v 1 Nöp manö anɨbi yɨharɨŋ hagagabin. Krais Jisas nɨbi bɨ gau magöŋhalö Kiŋ kale abad mɨdeinabin, a göm, ado gɨ aueinab ñɨn u, nɨpe nɨbi bɨ kamɨŋ mɨdeinaböl gau abe, nɨbi bɨ umla gau abe, nɨme ke ke lɨnɨg gab. Anɨb u, God abe, Krais Jisas abe nɨŋmɨdlö nɨŋöl gɨ, nöp manö anɨbi hagnɨg gabin. \v 2 God Manö aij u hag ñɨmön. Nɨbi bɨ gau ñɨñɨ lɨnab aka ñɨñɨ lagnab, a gɨmön, jɨ nɨŋagmön; mɨñi udnaböl aka udagnaböl, gasɨ u nɨŋagmön; kƚö gɨmön nöp God Manö aij u hag ñɨmön. Nɨbi bɨ gɨ naij gɨpal gau hag gɨmön, nɨbi bɨ manö nɨŋö arö gɨpal gau rɨmɨd ukmön, nɨbi bɨ kale, aigöl gun God Manö hagöp rö gun, a gɨ gasɨ nɨŋbal gau, kalɨp agamɨj hain rɨkmön hag ñɨ aij gɨmön, gɨmön. \v 3 Nɨhön gɨnɨg: ñɨn hain u, God Manö kabö göl u nɨŋöm, udagnaböl; hag ñeb nɨbi bɨ iru nöp uɫ gɨ daulö, kale manö piral manö yɨharɨŋ yɨharɨŋ gasɨ kale ke aröp adö u nöp hag ñɨlö, kale nɨŋöm mɨñ mɨñ göl gɨ udnaböl. \x * \xo 4:3 \xt 1Di 4:1\x* \v 4 God Manö nɨŋö u arö göm, aiud yɨharɨŋ gau haglö, yɨŋɨd nɨŋnaböl. \p \v 5 Pen ne ke, nan nɨhön nɨhön gɨnab u, gasɨ nɨŋ aij göl gɨ mɨdaimön. Mɨŋör auainɨm, gasɨ iru nɨŋagmön. Ne kƚö gɨmön, Krais Jisas manö aij u nɨbi bɨ gau hag ñɨ ajmön. Ne God wög gɨ ñeb bɨ mɨdpan u me, God nöp wög nɨhön nɨhön hag la u, magöŋhalö gɨ dam dam arö, böŋ nöp gɨ haknab. \s1 Yad söl umnɨg gabin, a ga \p \v 6 Yad Krais wög nɨpe gɨnö, yɨp nagɨ lɨlö mɨdnö mɨdnö, mɨñi pak lɨno hagape nɨp lugnɨm, a göm, yɨp gaböl. Anɨb u, mɨnöŋ naböŋ adö iƚ i mɨdpin i, arɨk arep ñɨn u söl auub. \x * \xo 4:6 \xt Plp 2:17\x* \v 7 Yad kƚö gem, Seden aip pen pen gɨ damem, adan söl au hadö aubin. Yad kƚö gem, Krais Jisas manö aij u nɨbi bɨ gau hag ñɨ dam dam arö, Krais Jisas nɨp nɨŋ udöl gɨ mɨdem, wög yɨp haga u arö gagpin; haga rö nöp magöŋhalö gɨpin. \x * \xo 4:7 \xt 1Di 6:12\x* \v 8 Nɨpe Bɨ Kub, nɨpe manö ud asɨk aij göm hagöp u me, nɨhön nɨhön gɨpin u nɨŋ mɨdöm, ñɨn kub nɨpe u auö, yɨp bɨ kamɨŋ aij yad, a gɨnab. Pen yad nöp wasö; nɨbi bɨ, Bɨ Kub aunab, a göm, aij gö nɨŋöl gɨ abad mɨdpal gau, kalɨp magöŋhalö u rö nöp gɨnab. \x * \xo 4:8 \xt 1Ko 9:24-25\x* \p \v 9 Dimodi. Adan mɨdainɨm u, yad mɨdpin i yɨŋɨd aumön. \v 10 Bɨ yad aip mɨdmɨdun gau, mɨñi yad aip aui mɨdagpal. Bɨ ne Demas, nan mɨnöŋ naböŋ adö iƚ i mɨdmagö löm, yɨp böŋ nöp arö göm, hadö daun kub Desalonaika ara. Bɨ yad Kresej Galesia Propins ara. Daidas Dalmesia Propins ara. \x * \xo 4:10 \xt 2Ko 8:23; Ap 15:37-39; Kol 4:14\x* \v 11 Bɨ añɨ Luk nöp yad aip mɨdpul. Krais Jisas nɨp wög gabin aui, Mak nɨpe gɨ ñɨ aij gɨnab. Anɨb u, ne Mak nɨp ammön uɫ gɨ dauö, yad aip mɨdul, wög anɨbu gul. \v 12 Dijikas nɨp hag yunö Epesas ara. \v 13 Aunabön ñɨn u, daun kub Droas apön, kolsior mɨlö yad u, bɨ ne Kapas ram ud lɨnö u udmön daumön; adan mɨdainɨm u, köp yad wam wam gɨ mɨdöp gau magöŋhalö udmön daumön; wasö u, köp kaj meme sipsip hañ hib halö kalɨ kƚiñ rɨkla gau nöp magöŋhalö udmön daumön. \x * \xo 4:13 \xt Ap 20:6\x* \p \v 14 Bɨ kapa wög göp Aleksada yɨp gɨ naij yabɨƚ ga. Yɨp ga anɨbu, God nɨp pen u rö nöp gɨnab. \x * \xo 4:14 \xt 1Di 1:20; Sam 62:12; Ro 2:6\x* \v 15 Krais Jisas manö aij hagpun u, Aleksada nɨpe jɨ naij yabɨƚ ga u me, yɨp gɨ naij ga rö, nöp u rö nöp gɨnɨm rö löp u, nɨŋ aij gɨmön. \p \v 16 Yɨp nöd manö kub hagla ñɨn u, nɨbi bɨ ap yɨp jöl gau nɨŋ mɨdö manö kub hagagnö; kale magöŋhalö yɨp arö gɨla. Pen God kalɨp gasɨ anɨbu nɨŋöl gɨ mɨdagainɨm. \v 17 Yɨp manö kub hagla anɨbu, Bɨ Kub yɨp abad mɨdö nɨŋöl gɨ, manö aij nɨpe u nɨbi bɨ gau nɨbö iru nöp apöm mɨdeila gau, kalɨp haƚöwaƚö hagainö nɨŋla. Bɨ Kub gö, kaj laiön yɨp hau ñɨŋöl rö laga. \v 18 Yad nɨŋbin, Bɨ Kub yɨp abad mɨdö, nan naij ap yɨp gɨnɨm rö lagnab; yɨp ud kamɨŋ yuöm, dam ram mɨnöŋ aij nɨpe kumi kabö adö laŋ au ud arnab. Bɨ Kub anɨbu, hib nɨpe u pör pör nöp haglö adö araŋ. Anɨb unbö rö aij. \s1 Pol hagöp, “Kale mɨdpim?” a göp \p \v 19 Nɨbi ne Prisila abe, nugmul nɨpe Akwila abe, bɨ ne Onesiporas nɨbi bɨ ram nɨpe mɨdpal gau abe kalɨp hagmön, Pol “Kale mɨdpim?” a göp, a gɨmön. \x * \xo 4:19 \xt Ap 18:2; 2Di 1:16-17\x* \p \v 20 Bɨ ne Erasdas aui auaga; mɨdöp daun kub Korid u. Bɨ ne Dropimas nɨp nan gö, arɨk aunö daun kub Mailidas. \x * \xo 4:20 \xt Ap 19:22; 20:4; Ro 16:23\x* \p \v 21 Yɨgön kub auöp ñɨn u söl mɨdöp rö, adan mɨdainɨm u, yɨgön auagnab adö u yɨŋɨd aumön. \p Pen Yubulas, Pudens, Lainas, Klodia, Krais Jisas nɨbi bɨ nɨpe daun kub Rom i mɨdpal gau magöŋhalö nöp, “Ne mɨdpan?” a gaböl. \p \v 22 Dimodi, Bɨ Kub nöp aip mɨdainɨm. \p God kalöp magöŋhalö mög nɨŋöm ud aij gɨnɨm.