\id 2PE - Kobon NT [kpw] -Papua New Guinea 2005 (web version -2013 bd) \h 2 Pida \toc1 Pida köp hain nɨbö u kalɨ kƚiñ rɨka \toc2 2 Pida \toc3 2Pi \mt1 2 Pida \mt2 Pida köp hain nɨbö u kalɨ kƚiñ rɨka \c 1 \p \v 1 Yad Saimon Pida, Jisas Krais manö ud arep bɨ ap. Yad wög gep bɨ nɨpe ap mɨdpin. \p God hon Jisas Krais hanɨp ud kamɨŋ yua u, nɨpe Bɨ aij unbö ke. Jisas Krais hanɨp mög nɨŋöm gasɨ aij ñö, hon nɨp nɨŋ udpun. Kale nɨbi bɨ gau, Jisas Krais kalöp gasɨ aij ñö, kale u rö nöp nɨp nɨŋ udpim gau, kalöp köp anɨbi kalɨ kƚiñ rɨkabin. \v 2 Kale God abe, Bɨ Kub hon Jisas abe, kalɨp gasɨ nɨŋ mɨdpe, kale apil mɨhau kalöp mög nɨŋmil, ud aij gɨmil, abad mɨdlö, kale pör pör agamɨj mɨd aij gɨmim. \s1 God hanɨp uda a gun, nɨp cɨg aij gun \p \v 3 Hon nɨbi bɨ Jisas Krais lau adö mɨdpun gau, nan si nan naij arö gun, nɨpe hagöp rö nöp gɨ mɨdaiun rö löp. Hon Jisas Krais nɨp nɨŋ udpun u me, Krais nɨpe u rö nöp God mɨdöm, kƚö nɨpe nöp hanɨp ñö, hon God Manö hagöp rö nöp gɨ mɨdaiun rö löp. Nɨpe Bɨ aij unbö ke, Bɨ mailö aij yabɨƚ halö pen nɨpe hanɨp gasɨ nɨŋöm, nɨbi bɨ yad ke mɨdaiöl, a göm, hanɨp hag la. \v 4 Anɨb u, Jisas Krais nan aij yabɨƚ anɨb gau hanɨp ñöb. Nan aij aij ñöb u udun, gasɨ naij mɨnöŋ naböŋ iƚ i nɨŋöm lug paköl rö löp gau arö gun, God nɨpe ke mɨdöp rö mɨdaiun rö löp. \p \v 5 Anɨbu, Krais kalöp gasɨ aij ñö, nɨp nɨŋ udpim. Pen kale Jisas Krais nɨŋ udöl gɨ mɨdmim, kale kƚö gɨmim, nɨbi bɨ gau kalɨp gɨ aij gɨmim. Pen kale nɨbi bɨ gau kalɨp gɨ aij nöp göl gɨ mɨdmim, kale kƚö gɨmim, Jisas Krais nɨpe Bɨ aigale Bɨ rö mɨdöp manö yuö yabɨƚ u nɨŋ aij gɨmim. \v 6 Pen kale Jisas Krais nɨpe Bɨ aigale Bɨ rö mɨdöp manö yuö yabɨƚ u nɨŋ aij nöp göl gɨ mɨdmim, kale kƚö gɨmim, hañ romaŋ kale gasɨ göp rö gagmim. Pen kale hañ romaŋ kale gasɨ göp rö gagmim, kale kƚö gɨmim, Jisas Krais nɨp nɨŋ ud pɨdöŋ gɨmim, cɨg aij gɨ mɨdmim, nɨpe hagöp hagöp rö nöp göl gɨ mɨdaimim. \x * \xo 1:6 \xt Gal 5:22-23\x* \v 7 Pen Jisas Krais nɨp nöp gasɨ nɨŋmim cɨg aij gɨmim, nɨpe hagöp hagöp rö nöp göl gɨ mɨdmim, kale kƚö gɨmim, añ mam gau pen pen ud aij gɨpal rö, kale Krais nɨbi bɨ añ mam kale gau pen pen ud aij gɨmim. Pen kale Krais nɨbi bɨ añ mam kale gau pen pen ud aij göl gɨ mɨdmim, kale kƚö gɨmim, Krais nɨbi bɨ añ mam kale gau pen pen mɨdmagö lɨmim. \v 8 Pen yad aui manö nɨhön nɨhön kalɨ kƚiñ rɨkajɨn u, kale nan anɨbu nöp gasɨ nɨŋ aij gɨmim, kƚö gɨmim gɨ mɨdeinabim u, kale Bɨ Kub hon Jisas Krais nɨpe Bɨ aigale Bɨ rö mɨdöp, a gɨ gasɨ nɨŋmim, wög nɨp gɨ aij gɨpe, nɨp nan magö aij rɨmnap pɨlnab. \v 9 Pen yad aui manö nɨhön nɨhön kalɨ kƚiñ rɨkajɨn u, kale rɨmnap nan anɨbu nɨŋagnabim u, kale nɨbi bɨ amgö we rö. Nan si nan naij gɨpim u, God nɨpe gac anɨbu ƚɨk gɨ yua u hauƚ gɨpim. \p \v 10 Anɨb u, añ mam yad gau. God gasɨ nɨpe ke nɨŋöm, yɨp hain göm nɨbi bɨ yad mɨdaiöl, a göm, kalöp udöp u, kƚö gɨmim nɨp hain gɨmim, nɨbi bɨ nɨpe mɨdaimim. Anɨg gɨmim me, Krais manö aij nɨpe u pör nöp nɨŋ ud pɨdöŋ gɨmim, gɨ dammim, arö gagnabim. \v 11 Pen Bɨ Kub hon Jisas Krais hanɨp ud asɨk yuöp u apöm, kalöp hag wɨhai udöl gɨ, nɨbi bɨ nɨpe pör pör abad mɨdeinab ram raul mɨgan anɨbu da löm abad mɨdeinab. \s1 God manö hagep bɨ gau, Ana Uɫ kalɨp gasɨ ñö nɨŋöl gɨ God manö hagla \p \v 12-15 Kale manö hagajɨn anɨbu nɨŋmim, hadö ud aij gɨpim, pen yad pör nöp kalöp manö anɨbu hagöl gɨ nöp mɨdeinabin. Bɨ Kub hon Jisas Krais yɨp, umnabön, a göm, ñɨn hag la u söl auöp u me, hañ romaŋ halö mɨdpin ñɨn i, yad kƚö gem, kalöp manö anɨbu hagöl gɨ nöp mɨdeinabin u aij. Anɨg gɨnabin u, kale hauƚ gagnabim; yad umnabin pen kale manö anɨbu nɨŋöl gɨ mɨdeinabim. \x * \xo 1:12-15 \xt 2Ko 5:1; Jon 21:18-19\x* \p \v 16 Kalöp nöd hagem, Bɨ Kub hon Jisas Krais ke yabɨƚ löm kƚö halö aua, a gɨno u, aiud kƚiñ aij udpal rö hagagno. Nöd Bɨ Kub anɨbu ke yabɨƚ kƚö halö lö, amgö hon ke nɨŋun, hainö kalöp hagno. \x * \xo 1:16 \xt Mad 17:1-5\x* \v 17-18 Ñɨn anɨbu, hon Jisas Krais aip am dum uɫ au mɨdaino nɨŋöl gɨ, Bapi God mailö aij yöl nɨpe u apöm, Jisas Krais hib nɨpe dap ranöm haga, “Bɨ i Ñɨ mɨdmagö aij yad; nɨp nɨŋnö yɨp aij yabɨƚ göp,” a ga. God nɨpe anɨg hagö, hon ke manö nɨpe u apdi nɨŋno. \x * \xo 1:17-18 \xt Mad 17:5\x* \p \v 19 Hon ke God manö apdi nɨŋno u me, hon nɨŋbun, bɨ God manö hagep gau kale manö hagla u, God manö nɨpe nöp hagla; manö böŋ nöp udep u nöp hagla. Manö hagla anɨbu, hapö mɨɫaŋ sɨbön yaŋ lauöm lɨlö, hanɨp mailö yamöb rö u göp. Mailö anɨbu, ñɨ löl gɨ damöm, ram mɨnöŋ rɨknɨg gö nɨŋöl gɨ, gapɨ pagƚɨn hañ aunab mɨdmagö aŋ kale daŋ nɨŋnabim. Hañ aunab u, ram böŋ nöp rɨköp u rö gɨnab. \v 20 Manö hagabin i nɨŋ aij gɨmim: God manö hagep bɨ gau God Manö nɨpe kalɨ kƚiñ rɨköm hagla u, gasɨ kale ke nöp nɨŋöm, manö iƚ u hagöl rö lagöp. \v 21 Nɨhön gɨnɨg: God manö hagep bɨ gau, God manö u hagnɨg, ke nɨŋla rö hagagla; Ana Uɫ nɨpe kalɨp gasɨ ñö nɨŋöl gɨ, God manö hagla. \x * \xo 1:21 \xt 2Di 3:16; 1Pi 1:11-12\x* \c 2 \s1 Bɨ God Manö hagabun, a göm, manö piral hag ñɨbal gau \p \v 1 Hadame nöp bɨ rɨmnap, God manö hagabun, a göm, nɨbi bɨ Isrel kalɨp manö piral hag ñɨmɨdal. Gɨla anɨbu rö, nɨbi bɨ rɨmnap aŋ kale u mɨdöm, u rö nöp manö piral haglö, nɨbi bɨ rɨmnap manö piral kale u nɨŋnabim rö löp. Bɨ Kub kalɨp rau adog uda u nɨpe Bɨ Kub wasö göm, hag junaböl. Pen kale manö piral hagöm anɨg gɨnaböl u, God gö, adɨŋ pen ilön kub yabɨƚ udnaböl. \x * \xo 2:1 \xt Mad 24:11; Jud 4\x* \v 2 Kale gɨ naij yabɨƚ gɨpal. Krais nɨbi bɨ nɨpe mɨdpal nɨbi bɨ iru nöp manö piral kale u udöm, u rö nöp gɨnaböl. Anɨg gɨnaböl rö, nɨbi bɨ gau nɨŋöm, adan kamɨŋ arep u rau acɨp acɨp gɨnaböl. \v 3 Mani nan gau udun, a göm, kalöp manö piral yabɨƚ hagnaböl. Anɨg gɨnaböl u pen God nɨpe hadame nöp nɨŋ nöp mɨdmɨdöp. Nɨpe kalɨp manö kub hagöm al pak lɨnɨg gab. \v 4 God ejol nan si nan naij gɨla gau kalɨp uƚöm mɨgan naij yaŋ yuö, nagɨ kƚö sɨbön auöp au mɨdöm, God manö kub hagnab ñɨn u abad mɨdpal. \x * \xo 2:4 \xt Jud 6\x* \v 5 Pen hadame dagol gau nɨbi bɨ nɨp arö gɨla gau, God kalɨp mög nɨŋaga. Nɨpe gö, möŋ kub alöm ñɨg uƚ ap ranö, nɨbi bɨ gɨ naij gɨla gau magöŋhalö ñɨg ñɨŋöm um hakla. Pen bɨ ne Noa nɨbi bɨ gau kalɨp, God hagöp rö nöp gɨmim, a gɨmɨdöp. Anɨb u, God nɨpe Noa abe, nɨbi bɨ nɨpe unbö mudun jɨŋ abe, kalɨp nöp abad mɨdöm ud kamɨŋ yua. \x * \xo 2:5 \xt Jen 6:1–7:24; 2Pi 3:6\x* \v 6 Pen nɨbi bɨ God Manö hagöp rö gagnaböl gau, kalɨp gɨnabin u nɨbi bɨ gau magöŋhalö nɨŋ aij gɨlaŋ, a göm, mab mɨɫaŋ u kumi kabö adö laŋ nɨbö yuö, apöm Sodom Gomara nɨbi bɨ kalɨp böŋ nöp in habɨk ara. \x * \xo 2:6 \xt Jen 19:24; Jud 7\x* \v 7 Lod nɨpe, nɨbi si bɨ si göm, nan naij yabɨƚ gɨmɨdal u nɨŋöm, gasɨ kub nɨŋmɨdöp u, God nɨp ud kamɨŋ yua. \x * \xo 2:7 \xt Jen 19:1-16\x* \v 8 Lod bɨ aij, aŋ kale gau mɨdöm, ñɨn añɨ añɨ pör pör God lo manö nɨpe u rɨb juöm, nan si nan naij gɨmɨdal gau amgö nɨŋöm, manö naij hagmɨdal gau apdi nɨŋöm, iru yabɨƚ ga. \v 9 Nɨpe nöd anɨg ga rö, hon nɨŋbun, marö nɨhön nɨhön aunab, Bɨ Kub nɨpe nɨbi bɨ God Manö hagöp rö gɨpal gau kalɨp abad mɨdöm, ud kamɨŋ yunɨm rö löp. Pen nɨbi bɨ God Manö hagöp rö gagpal gau nagɨ rö lö, marö udöl gɨ, manö kub hagep ñɨn u abad mɨdeinaböl. \v 10 Pen nɨbi si bɨ si gɨmɨdal gau, manö kub ke yabɨƚ udnaböl. Nɨbi bɨ kub kalɨp abad mɨdpal gau, manö kale nɨŋagöm, gasɨ kale ke auöp rö gɨpal nɨbi bɨ gau abe, manö kub ke yabɨƚ udnaböl. \p God Manö hagabun, a göm, manö piral hagpal bɨ anɨb gau, pɨnɨŋ göm ana udagöm, bɨ mailö aij ke halö kumi kabö adö laŋ au mɨdpal gau kalɨp haƚöwaƚö hag jubal. \x * \xo 2:10 \xt Jud 7-8,16\x* \v 11 Ejol gau anɨbu rö gagpal. Ejol kale bɨ kƚö yabɨƚ mɨdpal u pen kale Bɨ Kub amgö ilö nɨpe au bɨ anɨb gau kalɨp hag juagpal. \x * \xo 2:11 \xt Jud 9\x* \v 12 Pen bɨ God Manö hagabun, a göm, manö piral hagpal bɨ anɨb gau, wal wayöŋ gau gasɨ mɨdagöp haƚöwaƚö gɨpal rö u gɨpal. Kale gasɨ mɨdagöp pen kale manö naij yabɨƚ hagpal. Gɨpal anɨbu, wal wayöŋ hel lɨbal udöp u rö, kalɨp gɨnab. Umnaböl me. \x * \xo 2:12 \xt Jud 10\x* \v 13 Kale nɨbi bɨ gau ilön ñɨbal u pen kale ke ilön udnaböl. Kale gɨ naij göl gɨ, sɨdö aŋ nan kub ñɨŋöl gɨ, ñɨg kƚö ñɨŋöl gɨ, haƚöwaƚö gɨ damöm, nable udagpal. Nɨbi bɨ anɨb gau kale apöm, kalöp aip magum göm nan ñɨŋbal u, kale mɨdmagö uraknab rö haƚöwaƚö gɨ damöm, nan gac göp ap rö aka wös hapeb ap rö lɨbal. \v 14 Kale pör pör nöp nɨbi si udun, bɨ si udun, a göm, amgö lɨ nöp ajpal. Nɨbi bɨ Krais nɨp cɨg aij gagpal gau kalɨp neb neb gɨ dap kɨd kale u amöm, nan si nan naij gɨpal. Nan gau nan hon nöp mɨdeiaŋ, a göm, gasɨ u nöp nɨŋbal. God nɨpe gɨ naij yabɨƚ gɨpal gau nɨŋöm, kalɨp pen ilön kub yabɨƚ ñɨnɨg gab. \p \v 15 Kale adan kabö göl adö u arö göm, nan si nan naij gun, a göm, gasɨ u nöp nɨŋbal. Bɨ Beo ñɨ nɨpe Belam ga rö nöp gɨpal. Belam mani nan gau udnam, a göm, gɨ naij ga. \x * \xo 2:15 \xt Nab 22:7; Jud 11; Rep 2:14\x* \v 16 Kaj donki gau manö hagagpal u pen donki nɨpe u, bɨ hagpal rö Belam nɨp hag gö, piral hagnɨg geia anɨbu arö ga. Anɨb u, Belam gɨ naij ga anɨbu, God Belam nɨp hag ga. \x * \xo 2:16 \xt Nab 22:28-35\x* \p \v 17 Pen mañ rɨmnap, ñɨg mɨlnɨg amun nɨŋbun, ñɨg ilam juöp gau mɨƚep göp. Mañ rɨmnap möŋ alnɨg gö, yɨgön kub apöm ƚɨgö, alagöp. Anɨb u rö me, bɨ manö pir alep bɨ gau, God Manö hag ñabun, a gɨpal. Anɨg gɨpal u, God kalɨp sɨbön kub auöp aŋ gau hag yunab. \x * \xo 2:17 \xt Jud 12-13\x* \p \v 18 Bɨ anɨb gau, hib kale ke dap ranöm hagpal, “Hanɨp hain gɨmim, mɨdmagö uraknab rö haƚöwaƚö gɨmim,” a gɨpal. Nɨbi bɨ rɨmnap nöd bɨ nɨŋeb kale gau aip ajöm, gɨ naij göm haƚöwaƚö geila, pen hainö gasɨ aij nɨŋöm nagɨ adö anɨbu arö göm, söl mɨd aij gɨnɨg gaböl. Pen bɨ naij anɨb gau amöm, nɨbi bɨ uri söl mɨd aij gɨnɨg gaböl gau gasɨ naij ñɨlö, kale adan aij u arö göm, ado göm, kauyaŋ nan si nan naij u gɨpal. \v 19 Bɨ naij anɨb gau hagpal, “Kale mɨdmagö uraknab rö haƚöwaƚö gɨnabim,” a gɨpal u pen bɨ naij gau kale ke nan si nan naij gep magö u nagɨ wög gep nɨbi bɨ rö mɨdpal. Bɨ rɨmnap apöm, bɨ rɨmnap aip pen pen göm, nagɨ lɨnaböl u, kale nagɨ wög gep bɨ kale mɨdpal. Nan si nan naij gep magö u, nɨbi bɨ rɨmnap aip pen pen göm nagɨ lɨnab u, kale nan si nan naij anɨb gau nagɨ wög gep nɨbi bɨ rö mɨdpal. Nagɨ wög anɨbu gɨ damöm, yɨharɨŋ mɨdaiöl rö lagöp. \v 20 Nöd Bɨ Kub hon Jisas Krais hanɨp ud kamɨŋ yuöp u nɨp nɨŋ udöm, nɨbi bɨ aip ajöm nan naij mɨnöŋ naböŋ iƚ i gasɨ nɨŋöm haƚöwaƚö gɨmɨdal gau arö göm, mɨd aij gɨla. Pen hainö u, kale ado gɨ amöm, nan si nan naij nöd gɨmɨdal adan anɨbu kauyaŋ arnaböl u, nöd naij mɨdmɨdal rö wasö, uri naij yabɨƚ mɨdeinaböl. \x * \xo 2:20 \xt Mad 12:45\x* \v 21 Kamɨŋ mɨdep nagɨ u nɨŋagblap u, aij rö gɨböp. Pen God kalɨp haga manö aij u nɨŋöm, hainö arö gɨnaböl u, gɨ naij yabɨƚ gɨnaböl. \x * \xo 2:21 \xt Luk 12:47-48\x* \v 22 Bɨ God Manö arö gɨpal gau, kale manö mɨhöp hadame nöp hagmɨdal u rö gɨpal. Manö mɨhöp anɨbu ap hagla, “Kain gau ɫɨhaköm ado gɨ apöm, nan ɫɨhak lɨbal u kauyaŋ ñɨŋnaböl,” a gɨla. Manö ap pen hagla, “Kaj gau ñɨg paköm, adɨŋ waƚeb karkol gɨnaböl,” a gɨla. \x * \xo 2:22 \xt Pro 26:11\x* \c 3 \s1 Jisas hainö ado gɨ aunab, a gɨmim, gasɨ halö mɨdaimim \p \v 1 Nɨbi bɨ mɨdmagö yad gau. Kalöp köp ap nöd kalɨ kƚiñ rɨk yunö. Mɨñi köp hain nɨbö kalöp kalɨ kƚiñ rɨkabin. Köp mɨhöp pen iƚ añɨ nöp. Yad kalöp köp mɨhöp kalɨ kƚiñ rɨknö, kale manö nöd nɨŋbe u nɨŋ aij gɨmim, gasɨ nɨŋöl gɨ nöp mɨdeinabim, a gem, kalöp köp mɨhöp kalɨ kƚiñ rɨkpin. \v 2 God nɨpe ke bɨ manö hagep uɫ nɨpe gau hag lö, kale hadame nöp manö nɨpe hagla. Ud Kamɨŋ Yuep Bɨ hon, Bɨ Kub hon u, nɨpe ke bɨ manö ud arep nɨpe hag lö, manö kƚö hagöm anɨg gɨmim, a ga, manö u hag ñɨmɨdun. Manö anɨbu nöp, kale hadame hagla abe, hon uri hagabun abe, nɨŋ mɨdaimim, a gem, kalöp köp anɨbi kalɨ kƚiñ rɨkabin. \x * \xo 3:2 \xt Jud 17\x* \p \v 3 Pen nan kub hagabin i nɨŋim. Ñɨn hain mɨdpun i rö, nɨbi bɨ gasɨ naij kale ke nɨŋbal rö gɨpal gau, rɨmnap apöm Jisas Krais manö aij nɨpe u hag juöm hagnaböl, \x * \xo 3:3 \xt 1Di 4:1; Jud 18\x* \v 4 “Bɨ aunabin, a göm, manö hag la u, aunab mɨgan gai nɨböŋ Nɨbi bɨ nöd nɨbö gau mɨdlö nɨŋöl gɨ, aunabin a ga u pen kale umhakla u auagöp. Nan magöŋhalö hadame dagol gɨ la ñɨn u mɨdeia rö nöp mɨdöp,” a gɨnaböl. \x * \xo 3:4 \xt Mad 24:48\x* \v 5 Bɨ anɨb gau, God hadame dagol gau manö nöp hagö, kumi kabö adö laŋ löm, ñɨg u gɨgabö göm, mɨnöŋ naböŋ u aŋ yaŋ löm ga. God ga anɨbu, kale nɨŋ aij gɨpal u pen kale nɨŋebir arö gɨpal. \x * \xo 3:5 \xt Jen 1:6-9\x* \v 6 Hainö, God manö nöp hagö, ñɨg anɨb gau apöm, mɨnöŋ naböŋ nan gau nöd mɨdmɨdöp u yuö yuö gö, böŋ nöp naij ga. \x * \xo 3:6 \xt Jen 7:11; 2Pi 2:5\x* \v 7 God manö anɨbu nöp hagö, kumi kabö adö laŋ abe mɨnöŋ naböŋ iƚ i abe uri mɨd aij göp u pen nɨbi bɨ God Manö hagöp rö gagpal gau kalɨp manö kub hagöm ilön kub ñɨnab ñɨn u, kumi kabö laŋ abe mɨnöŋ naböŋ iƚ i abe mab lauö böŋ nöp innab. \p \v 8 Pen nɨbi bɨ mɨdmagö yad gau. Manö ap hauƚ gɨmim rö löp. Hon ñɨn añɨ ap nɨŋbun u pen Bɨ Kub nɨŋö mɨ iru yabɨƚ rö löp. Hon mɨ iru yabɨƚ nöp wö ral nɨŋbun u pen Bɨ Kub nɨŋö ñɨn añɨ ap nöp rö löp. \x * \xo 3:8 \xt Sam 90:4\x* \v 9 Anɨb u, Bɨ Kub nɨpe, aunabin, a göm, yɨŋɨd auagöp u, nɨbi bɨ rɨmnap manö nöp hagöm arö gɨpal rö gagöp; nɨbi bɨ nan si nan naij göm, mab ke yaŋ arnɨg gaböl gau, rɨmnap ur gagöl, kale magöŋhalö yɨp lau adö aulö kalɨp udnam, a göm, abad mɨdöp. \x * \xo 3:9 \xt Hab 2:3; 1Di 2:4\x* \p \v 10 Pen Bɨ Kub aunab u, bɨ nan si udep gau kalɨp nɨŋ mɨdlö auagpal rö u aunab. Ñɨn anɨbu, gu mɨlöbö hagö nɨŋöl gɨ, kumi kabö mu adö laŋ ke ke arnab. Gapɨ nan nɨhön nɨhön kumi kabö adö laŋ mɨdöp gau inöm, mɨnöŋ naböŋ iƚ i nan nɨhön nɨhön mɨdöp gau magöŋhalö innab. \x * \xo 3:10 \xt Luk 12:39; 1De 5:2; Mad 24:29,35\x* \p \v 11 Hainö nan gau magöŋhalö anɨg göl innab a gɨmim, kale uri gɨ aij gɨnabim aka haƚöwaƚö gɨnabim? Ñɨn kub aunɨg gab anɨbu gasɨ nɨŋmim, God Manö hagöp rö nöp gɨmim nɨbi bɨ uɫ nɨpe mɨdaimim. \v 12 Pen God ñɨn kub nɨpe u yɨŋɨd aunɨm a gɨmim, manö aij nɨpe u nɨbi bɨ gau kalɨp hag ñöl gɨ mɨdmim. Ñɨn anɨbu, rakɨn, gapɨ, nan kumi kabö adö laŋ gau, in ñɨg bad lɨnab u pen \v 13 God kumi kabö adö laŋ abe, mɨnöŋ naböŋ iƚ i abe, hain nɨbö gɨnabin, a göm, manö hag la u abad mɨdpun. Ram hain nɨbö anɨbu, nɨbi bɨ God aip mɨdöm nɨpe hagöp rö nöp gɨlö arnab. \x * \xo 3:13 \xt Ais 65:17; 66:22; Rep 21:1,27\x* \p \v 14 Anɨb u, nɨbi bɨ mɨdmagö yad gau. Nɨpe aunab, a gɨmim, abad mɨdpim ñɨn i, gasɨ kƚö nɨŋmim, God amgö ilö nɨpe nɨbi bɨ asɨŋ mɨdagöp, nɨbi bɨ manö mɨdagöp rö mɨdun, nɨp aip jɨm ñöl mɨdaiun, a gɨmim, gɨpe arö me, nɨpe apöm kalöp nɨŋö, aij yabɨƚ gɨnɨm. \v 15 Pen nɨpe yɨŋɨd auagöp u, kale gasɨ nɨŋmim, kalöp nɨbi bɨ rɨmnap halö yɨp lau adö aulö, yad ud kamɨŋ yunam, a göm, abad mɨdöp. God nɨpe mam mɨdmagö hon Pol nɨp gasɨ aij ñö nɨŋöl gɨ, kalöp köp kalɨ kƚiñ rɨköm, manö añɨ anɨbu rö haga. \x * \xo 3:15 \xt Ro 2:4\x* \v 16 Pol manö nɨpe kalɨ kƚiñ rɨka u, köp nɨpe rɨka gau magöŋhalö manö añɨ anɨbu nöp mɨdöp. Pol köp nɨpe gau manö uɫham nɨŋeb rö rɨmnap halö hagö me, nɨbi bɨ God Manö nɨŋagöm, Krais nɨp cɨg aij gagpal gau, Pol manö uɫham nɨŋeb anɨbu nɨŋöm, ado göm manö piral adö u hagpal. God Manö bɨ rɨmnap kalɨ kƚiñ rɨkla gau, kale u rö nöp manö anɨbu nɨŋöm, ado göm manö piral adö u hagpal. Anɨg gɨlö, God manö kub hagnab ñɨn u adan kale kamɨŋ arep ap mɨdagnab. \p \v 17 Pen nɨbi bɨ aij yad gau. Kale manö anɨbi hadö nɨŋbim u me, nɨŋ aij gɨmim. Kale uri Krais nɨp cɨg aij gɨmim mɨdpim. Pen nɨbi bɨ rɨmnap apöm, manö piral haglö, kale u rö nöp gasɨ naij nɨŋmim, kale gɨ naij gɨpal rö gɨmim, ap lug pakmim rö löp. \x * \xo 3:17 \xt Mak 13:33; 1Ko 10:12\x* \v 18 Pen Bɨ Kub hon Jisas Krais hanɨp ud kamɨŋ yuöp u, nɨpe nɨbi bɨ mög nɨŋöm ud aij göp u nɨŋbim rö, Jisas Krais nɨp nɨŋ aij yabɨƚ gun, a gɨmim, gasɨ anɨbu nɨŋöl gɨ mɨdpe arnɨm. Bɨ Kub hon hib nɨpe u pör nöp pör nöp hagno adö arnɨm! Anɨb unbö rö aij.