\id 2TI 2 Timothy - NT0031 KORAFE J. FARR 27 November 2002 \h 2 Timothy \toc2 2 Timothy \toc1 Paul Nunda Reta Amboda, Timothy Kena Gefusira, Amo Eviri. \mt1 Paul Nunda Reta Amboda, Timothy Kena Gefusira, Amo Eviri. \ip Paul da reta 13 o 14 bu jighirera ainda jokáda, reta amboda beká gefusira amo, eviri. Nu diburada (o sekago diburada) irise, reta evia gembudo, sifo tufako avise ireira ava, Rome embo da kotofuko setiri nunda mendeni, Paul detero ambududurusira. \ip Evetu genembo mendeni, geka a ijuga sembae ijugedo ghusera, a kotugo amboda foa ijugarera ava kotise, Timothy nange fakina edo ata fete simbugaetira aindae, Paul dengoro indudusira. \is1 Paul Nunda Reta Amboda Timothy Kena Gefusira, Ainda Mendo Mendo Mo Eviri. \ip 1:1-2 Paul Timothy ategi usira. \ip 1:3—2:26 Bouvu a mema dombu eni dombu eni sirorarira, a ijuga sembae siroredo isagha arira ainda jokáda, Timothy tumo fainghedo, geka bekáda bekáda ijugaetira aindae, Paul sisira. \ip 3:1-17 Kuristini da ambí goroba mo, God da Gekari. \ip 4:1-8 Namonde Bajari da javoda Satan ghae isoro use iroro gido, ainda mino nune mutarira. \ip 4:9-22 Paul tofo nunda irari da geka daba daba se tano usira. \c 1 \p \v 1-2 Arie, Timothy ko! Nanda mandi, na ni ategi beká ava erena. Yari budo gi! \p Na Paul, nane ni dubo ererurena. God uju etiri, na Iesu Keriso da aghi kato edo irena. Namonde Iesu Keriso de dabade tatise jebuga tamburaera, ainda bino ava osa saono dae sedo, God na dirigeari ya foa ghedo ghuseni. Yari budo gi! \p God Afa a namondeda Bajari Iesu Keriso nindae joka edo, sonemba a dubo jama mutoro base! Yari budo gi! \s1 1:3-18 Namonde Bajari Da Natofo Edo Irera Aindae, Meka Jo Ae Arera. \p \v 3 Kau nanda abuamane edo ghusera aminga ava, na nanda dubo joká simbuguse, God da saramana eraena. Na sifo tumba evia inono, banunguse nimoá kotise, numokena aiyakoe sise irá gheraena. \v 4 Na ni dodo fusena amo, nange nange dubo mema etiri sorara usesa ava kotise, na ya nimo gido ivuga ari dae uju beká ava erena. \v 5 Ni nange Bajari bekáda bekáda tumonde gogogho eraesa, ava kotise irena. Giti mo, nevia Lois a nei Eunice ghae, Bajari tumonde gogoghombedo ghuseri. A oroko mo, ni kau daba aminga ava, Bajari tumonduse iresa, ava na kasama erena. \v 6 Na aindae eminge resena. Na ungo ninda jiroda fitido banungeno, God nunda fakina nimokena futusira. Ni fakina ava sekago bu tuturo edo, saramana aso dae resena! \v 7 Ainda beká mo: God nunda joba, jo oju aoro dae sedo mutae usira. Namonde nange fakina edo, tofo tofo dubo ruruse, fisi da uju ava buregaetera aindae sedo, nunda Asisi amo futusira. \p \v 8 Ava sedo, God da Bino ava osa sise, erá meka geóso dae resena! O namo, nunda Bino ava osa sedo ghusena aindae, na sandi diburada fitero irena. Avori, na diburada fifitusera aindae, ni jo oju use, meka gae aresa. Ni God fakina futururari, God da sasingu isambu bouvu a mema itatameraera ava, ninda boanda fumbaso dae resena. \v 9 Jebuga budo nunda natofo aoro dae sedo, nu namonde sonembuse aghi usira. Nu amingusira amo, jo namondeda ari eveva edo ghusera aindae, jo aeri. Ainda beká mo: namondekena ari eveva eni tefori. Nu taká uju etiri, namonde sonembari dae sise amingusira. Iesu Keriso amboda rea aetira ava kotise, nu enda jo ae irise, anakora beká namonde sonembari dae sedo, emboro+ esimbugusira. \v 10 Amingusira, ava refuira buviri, namondeda Sonemba Kato Iesu Keriso siroretiri, emboro+ amo isagha etiri eregosera. Iesu nu Ambari da fakina ava de bejetiri dadabusira. Etiri, nunda Bino Eveva ava sise, jebuga evovodae irari ainda emboro+ ava afigetiri, isagha etiri namonde eregosera. \p \v 11 Bino Eveva resena einda aghi kato a ijuga kato edo osa saono dae sedo, God na gategusira. \v 12 Na amingeraena aindae sedo, na dibura eminda irise, bouvu a dara evia itatameraena. Avata na jo bunise, tumo darido iraeri. Na tumonduse irena. Ainda beká mo: na Iesu tuturoda tumondusena, kau daba ava, refuana orokoé, nu kasama e gogoghombedo tumonderena. Tumonduse na kasama erena: na rea nunda ungoda fifitusena ava, nune kaifa ururari, nunda Sifo sisira ava foa buvarira. \v 13 Na geka beká nimokena ijugedo ghusena ava kaifa use, nanda irari ava gosuse nanda amboda amboda aresa. Namonde Keriso de dabade tatedo irise, tumondari a dubo bari ava bu jighirise, kaifa aso dae resena. \v 14 Asisi Kakara nu, namondeda dubo jokáda irira. Nunda fakinaimi, geka beká God nimokena futusira ava, kaifa aso dae resena. \v 15 Namondeda nano namendi isambu Frovensi Asia aminda irera aimi, eredo na ighagha edo imboe useri, Phygelus a Hermogenes de dabade aminguseri. \v 16 O Onesiphorus mo, na sonembeari tamo fegheari, ivuga edo ghuseni. Ava sedo, na uju erena amo, numo, noaro, a nunda mandi sasingude ava, God nendae sedo joka are! Na diburada irena aindae, nu jo oju edo meka gae usira. \v 17 Nu taká fira reighi Rome eminda buvudo, sifo daba aminda, tuturo edo kakova udo fira na tafusira. \v 18 A eni mo: na reighi Efesas aminda nange sonembedo ghusira, ava ni kasama e gogoghomberesa. Aindae sedo, Sifo amboda furarira aminda, Bajari nundae joka are! \c 2 \s1 2:1-13 Namonde Iesu Keriso Dae Sise, Isoro E Gogoghombaeteri. \p \v 1 Avori, nanda mandi, nimokena resena. Namonde Iesu Keriso de dabade tatedo irise, nunda sonemba muteari buraera. Nunda sonemba aimi, fakina aso dae resena! \v 2 Na rea natofo da dombuda seono, ningido ghusesa ava budo, gegenembo tumonderaesa, a evetu genembo dengoro indarikena inono eraera ava gategedo, ijugururaso dengoro indido ghaore! \p \v 3 Ni Iesu Keriso da isoro katori. Ava sedo, kau isoro kato beká mema a bouvu itatameraira, aminga ava use, Keriso da natofo bouvu a mema rea itatameraera ava, ninda boanda tofo mandi fumbaresa. \v 4 Isoro kato beká nu, nunda giti jighari nange ivuga aetira ava kotise, ainda uju avanembo use irarira. Aminguse, isoro kato amo, fisi da uju o irari eveva da gugua bari dae jo kotae arira. \v 5 Kau daba aminga ava, genembo eni beisi sumbari dae use, sumbu darigarira amo, ainda mino mo nune barira. O sumbari da agho dari irira, ava jo kotise sumbae arira amo, nu rejo eni jo bae arira. \v 6 Eni mo: genembo mave vare je govuse, ainda saramana use janjagu arira amo, vare ainda bayau nune giti bu mindarira. \v 7 Na oroko resena evia, ni kotaso dae resena. Ni kotiruraso Bajari sonembururari, ni roera isambu kasama aresa. \v 8 Kini (King) David da imendi Iesu Keriso, ava kotaso dae resena. Nu ambiri, God setiri nu ambarida ghe jebugedo erorusira ainda Bino Eveva ava, vironu seraena. \v 9 Na nunda Bino Eveva budo vironu sedo ghusena a seraena; aindae sedo, na tafasara kato aminga ava eteno, seiniimi bundetero mema itatamuse irena. Avata kotugo, God da Geka jo buri aoro fetari da kaugo iraeri. \v 10 Ava sedo, God evetu genembo gategusira aimi, nange Iesu Keriso de dabade tatedo, nunda jebuga a usasa baetera ava kotise, na memaé itatamuse durumugedo, ata fete simbugerena. Nunda jebuga a usasa resena emo, evovodae irarira. \v 11 Geka emo geka bekári: \q1 “Namonde mave Iesu de dabade tatedo ambarera amo, amboda ambarida ghedo jebugedo erarera. \q1 \v 12 Namonde mave nundae sedo bouvu fufuse, durumuguse ata fete simbugarera amo, \q1 amboda Iesu de dabade kokotofu edo irarera. \q1 O namonde mave Iesu ighagha arera amo, Iesu barago namonde ighagha arira. \q1 \v 13 Avata kotugo, namondeda tumondari numokena tukugharira amo, nu namondekena jo amingae arira. \q1 Nunda tumondari namondekena jo nune ighagha ari da kaugo iraeri. \q1 Ainda beká mo: nunda tumondari namondekena ighagha aetira amo, inono, \q1 nu tofo ighagha ari da kaugo aetira. A nu jo tofo ighagha ae arira.” \s1 2:14-26 Paul Erá Kotae Kotae Gekadae Besiga Eore Dae Sisira. \p \v 14 Ni Iesu tumondari+ embo kaifa eraesa ava, saso ningaeteri! Ne jo beisiga ari dae sedo, geka se ningae arera. Ari avavaga doyoro dae sise, Bajari da javoda saso ningaeteri! Beisiga urureoro evetu genembo ningiraera amo, ne beisiga aimi bebeta eraera. Beisiga ainda jokáda, sonemba eni tefori. \v 15 Ni saramana use, ninda fakinaimi edo gosururaso, God ava gido nindae ivuga aeti. Ni erá tofo meka geose dae sise, saramana e gogoghombaresa. Aminguse, God da Geka beká ava se simbugaresa. Eni jo kosasaghuse sae aresa. \v 16 Geka mendeni feghako bekári, sino fuka da gekari. Ava sarera aimi, jo sonembari evetu genembo foa God kena utua ae arera. Geka avavaga seraera aimi, emboro God kena ava kosasagheraera. Ava sedo, geka avavaga darigaso dae sise resena. \v 17 Evetu genembo geka aminge ijugeraera amo, kau gambisi iso metegeraira aminga ava use, ekaresia+ mendeni bebeta eraera. Geka resena emo, Hymenaeus nengae Philetus ghae nene ijugeraera. \v 18 Nengae geka beká da emboro dodo, geka evivaga sirureoro, evetu genembo mendeni da tumondari tukugheraira. Nengae eminge sise seraera, “Bajari sari nunda natofo ambarida ghe jebuga eraetera ainda Sifo amo, anakora fira darigedo dadabusira,” nengae aminge sise, gungubo seraera. \v 19 Avata namonde jo oju ae arera. Ainda beká mo: Geka beká Bajari anakora sisira, kau nunda kambo da tutumbi dariri fefetusira amo, jo durege bari da kaugo iraeri. A tutumbi resena einda tamonda, geka evia gembero irira: \q1 “Evetu genembo mave Bajari da tofo edo irera ava, nune kasama erira.” \m A eni mo eviri: \q1 “Mave Bajari da javono gatari sarira amo, nu giti dubo jovereghedo nunda ari ekoko doyarira.” \m Ava kotise, gegenembo etoto naká gungubo seraera aindae, namonde jo oju ae arera. \p \v 20 Kasia eni sari dae erena. Ni kambo eninda teredo, kambo ainda rooro irari fuge garesa amo, jo kau dabako gae aresa. Mendeni mo, auri ‘silver’ o ‘gold’ seraera aimi etero irira, ava garesa. Amo, kirumo o saramana tomanako ari da roerari. O rooro mendeni mo, ikai kevari a roera eniimi kevari ava irari garesa. Amboda setena amo, jo roera evevago eni iraeri. Sifo ghousa kotae kotae budo, bayau fiti mindiraera. \v 21 Avori, mave nunda dubo joká esimbugedo nunda ari ekoko seghe fugarira amo, nu kau rooro eveva setena, ainda kaugo ava edo irarira. Genembo amo, nunda Bajari dae sise, dubo joká esimbuguse, nu tofo Bajarikena futusira. Ava gido, nunda Bajari sari, saramana kakara dombu eni dombu eni nune arira. \p \v 22 Gigimasa seka bajari fisi da ujuimi rea eraera, ainda ari ava gi darigaso dae resena. Ari eveva avanembo ururovo, nenda tumondari, nenda dubo bari, a nenda dubo jama baji mindafu are! Evetu genembo mave, Bajari nemo sonembare dae benunu sise, dubo seghe simbugedo irera, ainde dabade tatedo, aminguse irivu! \v 23 Avata geka beká irae ava kotae kotae sise, beisiga ururoro ningaresa amo, gi darigaresa! Ainda beká mo: geka aindae beisiga ururoro gombuda, dumo bauso siroreraira. \v 24 Avata ni Bajari da saramana katori. Ava sedo, ni eminguse iraresa. Ni jo dumo bauso ae aresa. Ni evetu genembo isambukena durumugedo, dengoro indi simbuge gogoghombaresa. \v 25-26 Evetu genembo ni buregeraera aikena, robogho ai sise, dombuda saresa. Ni eregosesa: Satan nunda uju ava aoro dae sise, ne bundetiri irera. Avata ni geka robogho ai sise, dombuda saresa amo, avose resena, God nemokena goroto afigari, dubo jovereghedo geka beká ava kasama edo, Satan da vaghoda ghe foa buvudo jebugarera tano. \c 3 \s1 3:1-9 Sifo Gombuda Kau Evia Sirorarira. \p \v 1 Geka emo kotaso dae resena! Sifo foa gombuda buvurutururari, mema a bouvu digari futo sirorarira. \v 2 Sifo aminda, evetu genembo mave irarera amo, ne mokogo mo, nenda uju avanembo ari dae kotise irarera. Ne guguadae dighighi use, gogore edo, totofo nendae sakai sarera. Ne tofo tofo aji sise irarera. Noi numamo da geka jo ningae arera. Ne sonemba eni barera aindae, aiyakoe jo sae arera. Ne God itako jo kotae arera. \v 3 Ne kavevera jo ae arera, a evetu genembo mendenidae itako jo joka ae arera. Ne aji sise, tataya use, a evetu genembo je babaseguse irarera. Ne ari a geka eveva ava imboe use irarera. \v 4 Aminguse, nenda nano namendi dederuse irarera. Ne gogore a bibita use, nemoá totofo sakai sise irarera. Ne fisi da uju ava kotise, God jo tumondae arera. \v 5 God tumonde bainghari nu use irarera, avata ainda beká a fakina ava ighagha use, ne tefo tumonde bainghuse irarera. Evetu genembo mave amingeraera ava, darigaso dae sise resena. \v 6 Evetu genembo avavaga mendeni, ne kamboda teredo emingeraera. Geka sirureoro, evevetu kotari iraede nenda geka ava ningiraera. Evevetu resena emo, nenda ari ekokoimi bundetiri irise, fisi da uju ainda amboda amboda use irá gheraera. \v 7 Evevetu amo ne deinghuse, geka beká ava bari dae tava eraera, avata jo tambae eraera. \v 8 Kau Jannes nengae Jambres ghae, Moses da geka beká ava buregedo ghusera aminga ava, gegenembo ekoko gembena emo, ne geka beká imboe use, buregeraera. Gegenembo resena emo, ne tumondari jo inono ae etiri kotari dadabusira. \v 9 Avata ne jo evovodae, evetu genembo derae arera. Ainda beká mo: kau Jannes nengae Jambres ghaekena sirorusira aminga ava, gegenembo aikena sirorari itatamarera. Nenda geka beká irae, ava kasama edo, natofo tomanako nenda geka jo tumondae arera. \s1 3:10—4:8 Paul Timothy Da Saramana Gategedo, Amingare Dae Sisira. \p \v 10-11 Na nange edo ghusena ava, ni gido ghusesi. Nanda ijuga, nanda irari, a na redae saramana eraena ava, ni kasama usesi. Na nange nange durumugedo, itatamuse tumondedo ghusena, ava ni kasama usesi. Nanda dubo bari kau mavega, ábarago ni kasama eresa. Kau daba aminga ava, gitofu nange namokena bouvu futuse, fakarago urureoro mema itatamuse, na jo oju use gofae edo ghusena, ava ni kasama eresa. Reighi Antiok, Aikoniam, a Listra aminda, nanda gitofu nange urureoro itatamedo ghusena ava, ni kasama eresa. Dara, mema, a bouvu ava itatamedo ghuseni. Avata kotugo, Bajari na sonembeari jebugedo ghuseni. \v 12 Ni eregosesa: evetu genembo mave Iesu Keriso de dabade tatedo, God da uju ava ari dae kotarera amo, nemokena gitofuimi bouvu futuse, fakarago ururoro mema itatamuse irarera. \v 13 O evetu genembo mave totofo ari ekoko use, kokomana dederurureoro nenda amboda amboda eraera amo, nenda ari ekoko giti edo ghusera ava, undoro bajari ari ekoko beká avanembo use irarera. Ne evetu genembo mendeni dederuse, a totofo dederuse irarera. \p \v 14 Avori, ni emingaresa. Namane nimokena rea ijugetero tumonde gogogho usesa ava use, tumonde gogoghombuse iraresa. Ainda susu mo: namane mave ni ijugusera ava, ni tumonduse kasama eresa. \v 15 A ni sasingu iriasa da sifo aminda, ni tuturo edo, God da Geka kasama udo refesa. Ava tege kasama use, ni nange Iesu Keriso tumonduse jebuga baetesa, ava kasama udo refesa. \v 16 God da Geka isambu, nu tofo mandi sirureari gembudo ghuseri. Nu amingusira da beká mo: nunda Gekaimi fakina futururari namonde emingarera. Namonde geka beká ava ijugarera. Namonde ainda fakinaimi, ari ekoko embo ava dombuda sarera. Fakina daba aimi, namonde dengoro indudururoro, evetu genembo dubo jovereghari, ari eveva use irarera. A kotugo aimi, namonde ari eveva da emboro ava ijugururoro, evetu genembo gaeteri! \v 17 Namonde kasama erera: God nunda Geka futusira da beká mo: nu uju erira, nunda saramana kakato mo, ne kasama budo fakina edo, ari eveva kau eni kau eni, nene arikena inono aeteri. \c 4 \p \v 1 Na God da dombuda, a kotugo Iesu Keriso, amboda foama jebuga embo a ambari embo isambu ijujarira, ainda dombuda fetedo resena. Nu jovereghe foama, kotofu budo namonde kaifa arira, aindae resena, ni ningi! \v 2 Nunda Bino ava, ni vironu sise iraresa. Evetu genembo ningari sarera, o ningari imboe arera, avata ni taká vironu sise iraresa. Nunda Bino Eveva ava tumondaoro dae sedo, ni evetu genembode dabade geka se ningaresa, a dombuda saresa. A kotugo, ni nange ghamo deraso erari evetu genembo ari eveva aetera ava kotise, durumugedo ijuguse iraso dae sise resena. \v 3 Sifo amboda furarira amo, evetu genembo ijuga beká ava, jo ningae arera. Nemo fisi da uju ava use irarera. Aminguse, ijuga kakato mendeni tambu barera. Ijuga kakato amo, ne jo geka beká ijugae arera. Evetu genembo rea ningari uju arera, avanembo ijugururoro ne ningarera. \v 4 Evetu genembo isambu, ne geka beká ava dodo, kiki gungubo ava sise a kotise irarera. \v 5 Avata ni jo amingae aresa. Ni evovodae durumugedo, tofo kaifa use iraresa. Dara a bouvu itatamaresa, ainda jokáda barago, ni durumugedo iraresa. God ninda saramana rea futusira ava use, Iesu Keriso da Bino Eveva ava sise, nundae sedo aghi use iraresa. \p \v 6 O namo, nanda sifo refara buvira. Gitofui na daoro, God da javodae sedo ambarena. Na giti yarena, ni iraresa. \v 7 Na fakina beká edo, isoro edo ghuseni. Na, kau beisi sumburaera aminga ava, sumbu gogoghombudo refuana tanonda buveni. Na tumonde gogogho use iriani. \v 8 Ava sedo, na kasama erena: Bajari nanda mino fitiri irira. Mino resena emo, kotofu da yeye, kau kekesa avavaga, nandae sedo fitiri irira. Kekesa amo, ari eveva eraera ainembo amboda barera, aindae resena. Bajari nu bekáda bekáda use a sise ijujeraira aimi, eredo kekesa amo, sifo amboda furarira aminda, namokena mutari barena. Kotugo, jo nasuka nane bae arena. Evetu genembo isambu, mave nunda furari ava uju use, a kaifa gigita use irera, ainembo barera. \s1 4:9-18 Paul Nunda Irari Kau Mavega, Ainda Geka Ava Sisira. \p \v 9 Ni edo gido, namokena totoi furaetesi! \v 10 Demas nu, enda a enda da gugua aindae dighighi use, na dodo reighi Tesalonaika aminda isira. Crescens nu Frovensi Galesia aminda isira. A Titus nu, Frovensi Dalmesia aminda isira. \v 11 Ava sedo, Luke nu, nangae kikiako irera. Mark unumbedo nengae furovo dae resena. Ainda beká mo: nu na sonembuse, nangae saramana arera. \v 12 Tychicus na dirigeteno, reighi Efesas aminda isira. \v 13 Ni furaresa amo, nanda tamo asugari eni Carpus kena reighi Troes aminda dotutusena, ava budo fu! Nanda buku mendeni ava, edo gido bu furaresa, mokogo mo, sino fuka da anosoimi ari aindae resena. Yari budo gi! \p \v 14 Genembo eni roera auriimi edo, oriro edo moni buraira, javo Alexander aimi eredo namokena ari ekoko dombu eni dombu eni edo ghusira. Bajari nune mino ururari itatamarira. \v 15 Nimbarago, nundae oju edo kaifa aso dae resena. Ainda beká mo: namanenda geka ava nu imboe edo, eredo namanenda geka edo gido buregari dae usira. Yari budo gi! \p \v 16 Na gitida koto usena amo, mave na jo sonembae usira. Ne isambu oju edo, na dotutuseri. God nenda ari eko amo gido kote doyaetira, aindae resena! \v 17 Avata kotugo, na koto usena amo, Bajari nangae irise, fakina futiri nunda geka ava se gogoghombeno, namane Jusi embo da gitofu ne nininguseri. Aminge seno niningero, God sonembetiri na dotero buvurutuseni. Na sino fuka eko, raiyoni (lion) kena mutoro na gambu mindaetira avata, dotero na jebuguseni. \v 18 A kau daba aminga ava, Bajari na sonembururari, na ari eko da fakina isambu darigururono, na unumbedo bu nunda vasa utu aminda fitari, nangae dabade irarera. Nunda duro evovodae irare! Ai, bekári!+ \s1 4:19-22 Paul Nu Tano Edo, Geka Se Dotutusira. \p \v 19 Aquila noaro Priscilla ghae ategi beká ava erena. Se ningore! A Onesiphorus nunda mendeninde barago, ategi erena. Se ningore! \p \v 20 Erastus reighi Corinth aminda fefetusira. A Trophimus, nu reighi Mailitas aminda kae rurusira ava sedo, nu aminda dotutuseni. Yari budo gi! \p \v 21 Yaura tambuno ‘October’ tuturo edo sumburaira. Ava sedo, ni nange edo gido, giti foa namokena buvaetesi. Ainda beká mo: eva yaura tuturo arira amo, ni jo foa buvari da kaugo ae aresa. Yari budo gi! \p Eubulus, Pudens, Linus, a Claudia de dabade, ni ategi erera. A nano namendi mendeni barago, isambu ni ategi beká ava erera. Yari budo gi! \p \v 22 Bajari ninda asisi ava, nune kaifa are! A God da sonemba ava nimokena irare! \q1 Avori, nanda geka tano eviri. \q1 Na Paul.