\id 2CO 2 Corinthians - KORAFE J. FARR 26 November 2002 \h 2 Corinth Embokena \toc2 2 Corinth Embokena \toc1 Paul Nunda Reta Amboda, Corinth Embokena Gefusira, Amo Eviri. \mt1 Paul Nunda Reta Amboda, Corinth Embokena Gefusira, Amo Eviri. \ip Paul nunda reta gitida Corinth embokena gembudo, Efesas ghedo ira, Frovensi Masedonia aminda irise ghaeko eni dadabetiri, avose, ghaeko 56 ainda jokáda, Paul nu reta evia gefusira. Evetu genembo mendeni nunda reta gitida gefusira, ainda geka a benunu ningido amingusera aindae, nu ivuga use aiyakoe sisira. Ainda amboda, Corinth embo nange Jerusalem da ekaresia+ sonembaetera ainda emboro ava, Paul ijugusira. Tano use, evetu genembo mendeni Corinth aminda, Paul da geka imboe usera aindae, nu dubo mema etiri ghoghora sisira. \is1 Paul Nunda Reta Amboda Corinth Embokena Gefusira, Ainda Mendo Mendo Mo Eviri. \ip 1:1-11 Paul natofo ategi use, geka tuturo usira. \ip 1:12—7:16 Paul dengoro induduse, Asisi Kakara da jebuga ainda geka mendeni mendeni sisira. \ip 8:1—9:15 Paul, moni dabade fitido Jerusalem embo sonembaoro dae sedo, gembudo sisira. \ip 10:1—13:10 Nunda geka ningido tumondaoro dae sedo, Paul nunda irari, a Bajari Iesu nu nange aghi usira, aindae osa sisira. \ip 13:11-14 Paul geka se tano usira. \c 1 \p \v 1 Arie, nanda nano namendi! Na Paul, Iesu Keriso da aghi kato aono dae sedo, God nunda uju ava use, na gategusira. Na namondeda namendi Timothy ghae, ne ategi beká ava erera. Ne reighi Corinth aminda God da natofo edo ireva, a God da natofo isambu Frovensi Akeia aminda ireva ava, namane nangae ne ategi beká ava erera. Yari budo givu! \p \v 2 Namondeda God Afa a Bajari Iesu Keriso, nengae sonemba a dubo jama mutoro baove! \s1 1:3-11 God Nu Namondeda Sonemba Katori. \p \v 3 Namondeda Bajari Iesu Keriso da God a nunda Afakena, aiyakoe sise irarera. Afa resena emo, nu joka ari katori. Sonemba isambu numokena ghe foa gheraira. Ava sedo, numokena aiyakoe sise irarera. \v 4 Nu namondeda dara a dubo vevera ainda jokáda, namonde sonembuse dubo jama muturaira. Nu amingeraira da tuka eni mo: namonde nunda sonemba budo, evetu genembo mendeni ava sonembuse dubo jama mutaeteri. Evetu genembo mendenikena dara sirorarira, o dubo mema itatamarera ava sonembuse, dubo jama mutaeteri. Amo, namonde sonemba God kena budo tamo feghari, sonemba daba aimi, natofo mendeni sonembarera. \v 5 Avori, namonde Keriso da natofo edo, mema a bouvu Keriso fufuse itatamusira ava, namonde barago fufuse itatameraera. Kau daba aminga ava, Keriso da natofo use, namonde sonemba God kena ruruse irera. \v 6-7 Avori, namane mema a bouvu fufuse itatameraera amo, nene sonemba a dubo jama baovo dae sedo, amingeraera. O God namane sonembuse, dubo jama muturaira amo, nu jo namane vanembo sonembari dae sedo amingae eraira. Nu, nembarago sonemba baovo dae sedo, amingeraira. Namane mema a bouvu fufuse itatameraera ava, nembarago sonemba ruruse, namanenda bouvu fufuse, fakina edo durumugaovo dae sedo, God sonemba a dubo jama muturaira. Namane kasama erera, kau ne namanenda bouvu a mema fufuse ireva aminga ava, namane sonemba rea God kena buraera, ne kau daba ava ruruse ireva. Ava kasama use, tumonderera, ne fakina edo fetareva. \v 8 Geka evia kasama aovo dae resera. Namane nangaekena dara a dubo mema Frovensi Asia aminda siroretiri tafusera, ava kasama aovo dae resena. Dara amo teria beká ava siroretiri gido, namane, “Avose, ambarera, jebugari da goroto eni tefori,” ava kotiseri. \v 9 Namane ambariá kotiseri. Avata amo, namanenda evevadae sirorusira. Ainda beká mo: namane tuturo edo, totofo namanenda kasama a fakina ava ighagha edo, God da fakina avanembo tumonduse iriari. God resena eimi, nune seari evetu genembo ambarida ghe jebugeraera. Nunda fakina ava tumondaoro dae sedo, bouvu a mema teria beká ava, namane nangaekena sirorusira. \v 10 Namane nangae sandi daoro ambaetera avata numoá tumondero, nune sonembetiri namane jejebuguseri, a nune sekago sonembari jebugarera. A kotugo, nu amboda namane sonembuse irarira, ava tumonduse gigiterera. \v 11 Amo, nu namane nangae nange sonembaetira aindae, banunguse irovo, nu namane sonembarira. God nu, nenda benunu digari namanendae seraeva, ava ningido, namane sonembururari jebugaoro gido, evetu genembo digari beka fainghedo nundae aiyakoe sarera! \s1 1:12—2:4 Paul Nemokena Jo Yae Ireira, Ainda Susu Mo Eviri. \p \v 12 Namane nangae roera dabako eindae ivuga use, totofo sakai sise irera, amo eviri. God sonemburureari, namane dubo jokáda itatameraera, namane enda eminda irise a deinghuse, ari bekáda bekáda use a geka bekáda bekáda sise irá gheraera. A namane nemokena irise kau daba ava edo ghuseri. Amo, jo evetu genembo da dubo kotariimi aeri. Amo, namane God da sonembaimi edo ghuseri. \v 13-14 Oroko, ne rea tege kasama aovo inono aetira, avanembo nemokena eregefera. Oroko nenda kasama kitakori. Avata na ne tumonduse erekotena, amboda ne namane kasama e gogoghombareva. Oroko ne namane garigo garigo ereva. Avata, na gigiterena, Bajari Iesu da Sifo aminda, ne namanendae ivuga use sakai sareva. Kau namane nendae sise ivuga use sakai sarera aminga ava, ne namanendae ivuga use sakai sareva. \p \v 15 Na geka ava kote gogoghombuse, na giti emboroda deinghudo ise, ya nemokena buvari dae kotiseni. Umbu etoto naká, nemokena ya teredo, esimbugari mutono budo ivuga aovo dae kotiseni. \v 16 Umbu etoto naká resena da tuka mo eviri. Na Frovensi Masedonia aminda ise, ya tere nemo gari dae kotiseni. A kotugo, beine jovereghe foa Frovensi Judia aminda sembi yari dae use, na sekago aminda teredo, nenda sonemba budo ya Judia buvaetena, ava kotiseni. \v 17 Na aminge kotisena avata, na jo yae irena. Avata erá aindae sedo, eminge seove, “Paul nu dubo bunedo umbu eni ‘Ai, yarena,’ sedo, amboda ‘Tefo, irarena,’ resira.” ava erá seove! Evetu genembo fisi da uju use irera aimi, ne amingeraera. Avata na jo avavaga ae eraena. \v 18 God geka beká seraira, ainda javoda nemokena resena, na sifo ghousa evia, rea ari dae koteraena ava, nane eraena. Ava sedo, na susudae fefetuseni. \v 19 Ne kasama ereva: namane Silas a, Timothy de dabade nemokena era, God da Mandi Iesu Keriso da Bino, ava vironu siseri. Iesu resena emo, nu jo gofari iraeri. Nunda geka mo, geka beká vanembori. Ava sedo, nunda beka gajari amo, jo ighagha ae arira, nu isambu ava arira. \v 20 A kotugo, God da beka gajari namonde evetu genembokena futusira amo, isambu Iesu da tamonda isagha etiri beká usira. Aindae sedo, namonde Iesu de dabade tatedo, God tumonde bainghuse eminge seraera, “Arie, God! Duro nimokena irare! Ai, bekári!+” \p \v 21 God nu tofo namonde aghi edo, nunda fakina mutiri namonde Keriso da natofo edo irera. God nu tofo mandi evia ijugiri, kasama edo itatamudo refera: namonde Keriso da jebuga anakora budo irera. \v 22 A kotugo, nu namonde nunda tofodae rurusira, ava ijugari dae sedo, nunda tano namondeda tamonda fitiri sefusira. Tano resena emo, nunda Asisidae resena. Nunda esimbugari a jebuga namonde amboda barera, ava kasama aoro dae sedo, nunda Asisi Kakara namondekena mutiri ruruseri. \p \v 23 Avori, na God da dombuda, eminge resena. Na giti javi e nemokena yari dae useni. Avata dodo fefetusena ainda beká mo eviri. Erama nenda irari sembae ava gido, geka fakara seóno mema eove dae sise, na reighi Corinth aminda jo yae useni. \v 24 Na kasama erena: ne geka beká tumonde gogoghombereva. Ava sedo, ne rejo ava tumondaeteva aindae, na jo gembae erena. Na reta evia eregefena ainda susu mo: ne totofo ivuga aovo dae sedo eregefena. \c 2 \p \v 1 Na aindae sedo kotiseni: na jo sekago ya nenda dombuda fetedo, ghoghora saono dubo mema ae areva. \v 2 Ainda beká mo: na ya geka fakara saono, bate dombu use dubo mema use irareva amo, namonde jo amboda anumbedo, tofo tofo fakina futuse umo gamo ae arera, ne dubo mema use irareva ava sedo. \v 3 Na geka daba ava kotise, aindae sedo nanda reta gitida gefuseni. Na amingusena da beká mo: na ivuga arena amo, ne ivuga areva. Na ya namonde dombu dabade arera, ainda sifo aminda, namonde dabade ivuga aeteri. Jo dubo mema ae aeteri. Na ya nemokena buvudo, geka fakara saono dubo mema areva amo, na maveghae ivuga areni? Ava kotise, na geka fakara ava, retada gefuseni. \v 4 Avata na jo dubo mema aovo dae sedo, reta gembae useni. Na tofo dubo mema mindafu ava tafuse, sorara use jivughae gefuseni. Na ne dubo bu gogoghomberaena ava, ijugaono kasama aovo dae sedo, reta amo gefuseni. \s1 2:5-11 Paul, Genembo Eniimi Dara Usira Ava Kote Doyoro Dae Sedo, Gefusira. \p \v 5 Genembo eni dara usira aindae reta gitida gefusena amo, nu dara namokena jo aeri. Nunda dara nemokena etiri, ainda bouvu nenda mendeni, o saone, ne isambu fufusevu. Avata emo, jo saono teria ari dae jo sae erena. \v 6 Avori, ne genembo amo gigagairego eovo, nu dubo mema itatamedo ghusira. Amo avori, etevo inono etira. \v 7 Ava sedo, erá eóvo dubo mema teria futo use, ambeure dae sise, nunda ari eko amo kote doyaetevu. Nunda ari eko kote dodo, fakina futururuvu jebugare! \v 8 Na nemokena eminge benunu resena: nenda dubo bari ava ijugururovo itatamarira. \p \v 9 Na reta gefusena da susu eni mo eviri. Na nenda tumondari namokena ava dere gari dae sedo aminguseni. Na evia kasama ari dae uju useni: ne nanda geka ningido amingeraeva, ai tefo? Ava kasama ari dae uju use, reta gefuseni. \p \v 10 Eregoseva: ne mave da ari ekoko kote doyareva amo, nambarago genembo daba ainda ari ekoko kote doyarena. Jo nane nunda ari eko kote doyari da kaugo iraeri tano. Avata na nunda ari eko kote dotutusena amo, na Keriso da dombuda irise, nenda eveva kotise, aminguseni. \v 11 Erá Satan foama namondeda jokáda teredo, namonde dereure dae sise, na aminguseni. Ainda beká mo: Satan goroto ningiaminda foama namonde dereraira ava, anakora gi kasama useri. \s1 2:12-13 Paul Reighi Troas Dotutusira Da Beká Mo Eviri. \p \v 12 Na Keriso da Bino Eveva ava, vironu sari dae sedo reighi Troes aminda isena amo, Bajari na sonembiri, namokena vironu sari da emboro eveva ava afigusira. \v 13 Avata nanda namendi Titus, aminda jo tambae useni. Ava sedo, na kotari teria futo use, saga jo fainghaeri. Amingedo, na Troes embo ategi edo, Troes dodo ena Frovensi Masedonia aminda buvurutuseni. \s1 2:14-17 Keriso Nunda Gitofu Ava De Atai Fati Fefetusira Ainda Fakinaimi, Namonde Fetarera. \p \v 14 Avata kotugo, na God kena aiyakoe resena. Ainda beká mo: nu Keriso da javo jighari erare dae sedo, namane bu Keriso de dabade tatedo, Keriso nunda gitofu ava de atai fati fefetusira ainda fakinaimi, sonemburureari namane sifo ghousa gitofu de atai fati feteraera. A kotugo, God sonemburureari, namane Iesu da Bino ava vironu seoro ivegedo irureari, evetu genembo isambu ningido kasama eraera. Kau yaurai masa o muno bu ivegedo ya gheraira aminga ava, namane Iesu da bino ava, bu ya seoro ivege ya gheraira. \v 15-16 Eregoseva: evetu genembo mave God da Geka ighagha use ambari dae erera aikena, namanenda vironu mo, kau masa da kaugo ava use irira. Mave fumbarira amo, ambarira. Evetu genembo mave God da Geka ningido, jebuga evovodae irari ava barera aikena, namanenda vironu mo, kau muno evevago ava use irira. Mave fumbarira amo, jebugarira. Ava sedo, vironu sari emo, saramana bouvugori. Jo feghako iraeri. \v 17 Namane vironu seraera ainda beká mo: God namane, Keriso da aghi aoro dae sedo gategusira. Ava kotise, namane Iesu da javoda a God da dombuda saramana use, geka bekáda bekáda seraera. O evetu genembo mendeni mo, jo namane eraera amingo iraeri. Nemo moni bari dae kotise, God da Geka kotae kotae sise saramana eraera. \c 3 \s1 3:1-18 Agho Dari Da Duro Jo Teria Iraeri, Jebuga Da Durova Teriagori. \p \v 1 Avata na jo aminge gefuse, totofo namanendae sakai sari dae sedo, gembaeri. Ava erá koteove! Ijuga kakato mendeni totofo sakai sari dae sedo, eminguseri. Ne benunu setero, Iesu tumondari+ embo mendeni ainda babojegari, ijuga kakato resena, nendae sakai sise retada gefuseri. Gembu mutero, budo era ijugetero tege gido, ne tumondusevu. Avata namane redae amingareri? Namane reta avavaga jo mavekena benunu se, saoro gembu mutoro bu ya ijugaoro gae areva, o nemokena jo benunu se, saoro gembu mutovo ekaresia+ mendenikena bu yae arera. Ainda beká mo: namane mavejo ava, ne anakora kasama usevu. \v 2 Ne totofo nemoá namanenda sakai sari da reta da kaugori. Namane era nemokena vironu setero ningi tumondedo, dubo jovereghusevu. Aminguse, ne kau namanenda sakai sari da reta da kaugo edo, ne namanenda dubo jokáda ireva. A kotugo, ne kau namanenda sakai sari da reta ainda kaugo use, nenda irari a nenda saramana da aito ava ijugeovo natofo tomanako fuge gido, namanenda saramana da aito kasama eraera. \v 3 Ijuga kakato setena amo, nenda reta ava evetu genemboimi gefuseri. O ne kau namanenda reta da kaugo edo ireva setena amo, jo evetu genemboi gembu mutaeri. Amo, Keriso nune ne budo esimbugetiri, reta eveva ainda kaugo edo ireva. A nu jo, evetu genembo eraera ava use, susufi ongoda fatido ghamana tamonda gembaeri. Nu God jebuga irira, ainda Asisiimi jebuga evovodae irari ava, nenda dubo joká aminda gefusira. Amingetiri, ne nunda natofo usevu. Etevo, evetu genembo isambu kasama erera: namane jo namanenda fakinaimi saramana ae useri. Keriso namane gateguse, nunda fakina mutiri aimi budo, namane saramana useri. \p \v 4 Namane Keriso de tatedo, God da fakina tumonduse tumo fainghedo, geka ava gefuseri. \v 5 Namane jo namanenda fakina tumonduse, saramana aoro nenda dubo jokáda beká siroraeri. Namanenda fakina jo inono irae bekári. Namane God da fakinaimi, vironu setero ningi tumondetevo, jebuga nenda dubo jokáda sirorusira. \v 6 God evetu genembo sonembari dae sedo, emboro+ seka afigusira. Nune setiri namane emboro+ seka ainda aghi kakato useri. A kotugo, emboro+ seka ya God kena buvoro dae sedo, God da Asisiimi afigusira. Emboro+ manai mo, Agho Dari aimi afigusira. Avata mave aminda yarira amo, nu ambarira, jo ya God kena buvae arira. O mave emboro+ Asisiimi afigusira, aminda yarira amo, nu jebuga evovodae irari ava tuve barira. \p \v 7 God nunda Agho Dari futusira amo, nu eredo, geka amo ghamana tamonda faiyai gembudo, Moses kena futusira. Mutiri ruriri, God da usasa Moses kena isagha edo, nunda dombu usasa usira. Usasa amo, jaraghedo fira dadabusira. Avata kotugo sifo daba aminda, usasa amo fakina ambari ava jaraghiri, Israel embo ne Moses da dombu ditii fuge gosusera amo, diti tutumbegetiri, gosuse irarikena jo inono aeri. Agho Dari nu evevari. Avata nu jo namondekena jebuga bu furae eraira. Nunda saramana mo, namonde susu redae jebuga evovodae irari ava kosasaghedo ambarera, ava ijugeraira. Ava sedo, Agho Dariimi, ambari bu foa gheraira. Avata nu, nunda duro teria setena, ainghae sirorusira. \v 8 Avata Agho Dari da duro amo kitakori. O jebuga da emboro Asisiimi afigusira, ainda duro mo, teriagori. Agho Dari da duro ava darigedo, teriago beká ava edo irira. \v 9 Ainda beká mo: Emboro+ ya God kena buvari Agho Dariimi afigusira, aimi namondeda ari ekoko ijujedo, ambari ava namondekena bu fusira. O jebuga da emboro+ Asisiimi afigusira aimi, God namondeda ari ekoko kote dodo, namondedae ‘eveva’ seraira. Jebuga da emboro ainda duro mo teria bekári. Nu jebuga bu foa gheraira; jo ambari bu furae eraira. Ava sedo, nunda duro mo, Agho Dari da duro darigedo teriago beká edo irira. \v 10 Agho Dari da duro tuturoda jaraghusira amo, ira dadabusira. Jebuga da emboro da duro, Agho Dari da duro ava darigedo, ai fatiri sukainghusira. \v 11 Agho Dari da duro jo ghousago iraeri, avata nunda sifoda duro teria jaraghusira. O jebuga da emboro+, ainda duro sifo ghousa irarira ava sedo, nunda duro teriago bekári. \p \v 12 Avori, namonde jebuga da emboro, ainda duro amboda gi kasama e gogoghombarera, ava gigiterera. Aindae sedo, namane tumo fainghedo, Iesu da Bino ava vironu sise irá gheraera, jo oju use doyae eraera. \v 13 Aminguse, namane jo Moses usira, ava ae eraera. Moses nunda dombu ava foiyaimi afurugusira. Nunda dombu afurugusira da beká mo: erá natofo nunda dombu da duro ava dadaburureuri geore dae sedo, nu jo uju aeri. \v 14-16 Avata kotugo, Israel embo da diti jo basae etiri, ne jo gi gogoghombae edo ghuseri. A oroko mo, ne kau daba aminga ava irise, nenda diti jo basae irira. Amo, ne oroko Agho Dari manai Moses imi gefusira ava tegarera amo, ainda duro a tuka jo bae edo gharera. Kau Moses foiyai nunda dombu afurugusira aminga ava, nenda munju gajedo diti jo basae etiri, ne Agho Dari da tuka jo bae eraera. Avata munju afigari da emboro dabako irira. Mave Keriso ghae dabade tatarira amo, nunda munju afigari, geka da tuka isagha ari diti basarira. Aindae, God da Geka eminge resira: \q1 “Moses Bajarikena teterusira amo, nunda foiya kosughetiri dombu isagha usira.” \m Kau daba aminga ava, mave dubo jovereghedo, Bajarikena yarira amo, nunda munju gagojusira ava afigari diti basarira. \v 17 Avori, na Bajaridae setena amo, nunda Asisidae seteni. A Bajari da Asisi evetu genembo mavekena irarira amo, ne jebuga tuve barera. \v 18 Ava sedo, namonde isambu Bajaride dabade tatedo, munju afigedo Bajari da duro ava tataseguse irera. Namonde aminguse iroro, Bajari da Asisi duro daba aimi budo, namondeda dubo jokáda saramana ururari, namonde nunda fakinaimi kau numongo ava eraera. Kau dombu gari da ititu ijii gayari ainda usasa giraera aminga ava, namonde numo gosuse, kau numongo ava use, nunda duro ava ijugeraera. Duro amo jo dadabae arira, nu baji teriago arira. \c 4 \s1 4:1-15 God Da Bino Eveva Amo Fakinaghaeri. Avata Ainda Aghi Kakato Mo, Ne Taká Evetu Genembo Gido, Fakina Tefori. \p \v 1 God namanendae joka edo, nunda Bino Eveva ava saoro dae sedo, saramana namanekena mutiri vironu seraera. Saramana evia nune futusira ava sedo, namane jo manamana use doyae arera. \v 2 Evetu genembo isambu namanenda geka nenda dubo jokái tumondaoro dae sedo, namane ne jo derae eraera. Erá meka geóro dae sedo, namane ari sembae a ari jungari aimi, ne jo derae eraera. Namane God da Geka dambu a isagha ava ijugeraera. Namane jo namanenda kotariimi o ujuimi, God da Gekaghae dabade baingoro use ijugae eraera. Namane geka beká vanembo sise, God da dombuda nunda Geka bekáda bekáda sise irera. \v 3 Avata evetu genembo mendeni, namanenda geka jo ningi kasama ae eraera. Evetu genembo resena emo, ne jebuga evovodae irari ava kosasaghedo ambari dae erera. Evetu genembo amo, ne kau foiyai asugeoro dombu gagara eraira aminga ava edo, nenda munju gajedo diti jo basae etiri, namanenda vironu ava, ne jo ningi kasama ae eraera. \v 4 Ne jo tumondae eraera da beká mo eviri. Satan, nu enda da gode ava edo irira. Evetu genembo tumondari iraede amo, erá usasa geore dae sise, nenda kotari isambu tumba da roeraimi gajetiri irera. Usasa amo, Bino Eveva da usasari. Ava sedo, erá Bino Eveva ningido, Keriso da duro ava geore dae sedo, Satan nu amingusira. Keriso resena emo, God ghae kau dabakori. \v 5 Namane vironu seraera amo, namane Iesu Keriso dae seraera. Namane jo namanendae sise, vironu sae eraera. O totofo namanenda javo jighoro erare dae sise, jo sae eraera. Tefo! Namane eminge seraera, “Iesu Keriso nu Bajariri, a kotugo namane nenda sabua+ edo, Iesu da javoda nemo sonembuse irá gheraera,” aminge sise, namane vironu seraera. \v 6 Namane Keriso da Bino ava vironu seraera ainda beká mo, eviri. God utu a enda use, eminge sisira, “Tumba aminda usasa siroredo janimbare!” aminge sisira. God daba aimi nunda usasa mutiri, namanenda dubo jokáda janimbedo munju afigetiri, namane Iesu da dombu gosuse, God da duro gido kasama useri. Aindae namane nunda Bino ava vironu seraera. \p \v 7 God da Bino namane seraera amo, duroghae a fakinaghaeri. Avata namane mo, fakina tefori. Namane taká dambu evetu genembori. Namane kau okia endaimi jighiraera, amingori. Kau okia totoi bejeari dadaberaira avavaga, namanenda tamo da fakina dadabeari amburaera. Ava sedo, namane nunda Bino bu jighirera avata, ainda fakina da susu mo, jo namane iraeri. Ainda susu mo God ri. \v 8 Dara a bouvu digarigo namanekena foa gheraira avata aimi, namanenda tumondari jo disae eraira. Namane umbu mendeni manamana use dubo buneraera avata, namanenda tumondari jo doyae eraera. \v 9 Evetu genembo mendeni namanekena fakarago use bouvu muteoro mema itatameraera avata, God nu namane jo doyae eraira. Gitofuimi namane deraera avata, namane jo ambae eraera. \v 10 Namane dara a bouvu, kau Iesu itatamuse ambududurusira aminga ava, namanenda tamoi itatamuse nunda ambari ava, evetu genembokena ijuguse deingheraera. Nunda ambari ava ijugurureoro, nu namane sonembeari, nunda jebuga itatamedo bu deinghuse, nunda jebuga barago ijugeoro natofo kasama eraera. Ambari itatameraera da susu mo: namane ambari dae urogho use sekago jebugarera amo, evetu genembo ava gosuse, Iesu da jebuga namanenda tamonda isagha ari garera. \v 11 Namane jebuga irise, Iesu da javodae sedo, eko jokáda fefetuse ambarigeraera. Amingeraera da beká mo: Iesu nu namane sonembururari, nunda jebuga namanenda tamonda isagha ururari evetu genembo isambu gaeteri. \v 12 Kotugo, namane amingedo ghusera a amingureoro aimi, ne Iesu da Bino ningido, nunda jebuga ava budo, nenda dubo jokáda itatameraeva. \p \v 13 Genembo enii God da fakina tumonde gogoghombuse, God da Geka jokáda eminge gembiri irira: \q1 “Na God tumondusena aindae sedo, nunda Geka ava vironu siseni,” \m aminge gefusira. A namanenda tumondari kau daba avori. Namane Iesu tumonderaera aindae sedo, namane nunda Bino ava vironu sise irera. \v 14 Namane eminge tumonderaera. God nune setiri, Bajari Iesu ambarida ghe jebuge erorusira. God daba aimi sari, ne namonde dabade ere ya numokena buvudo, nunda dombuda fetarera. \v 15 Avori, namane janjagu eraera a mema itatameraera amo, nendae sise amingeraera. Amingururoro, God da sonemba ya evetu genembo digari aikena buvari budo, ne God dae aiyakoe sise, nunda javo a duroghae dabade jighoro ere gogoghombarira. \s1 4:16—5:10 Namonde God Tumonduse Ivugaghae Irarera. \p \v 16 Namane aindae sedo, jo bunae eraera. Geka bekári: namanenda tamo isaghakena garoro gaghari dae erira. Avata kotugo, God sifo ghousa evia nunda fakina namanekena futurureari, namanenda asisi jokáda fakina buraira. Fokakena, namanenda fakina dadaberaira. Avata dubo jokáda, namanenda asisi fakina eraira. \v 17 Amo, namane oroko sifo tufako einda jokáda, bouvu fufuse mema itatameraera da beká mo: namanenda dubo joká nange kau ari, namane duro evovodae irari ava baetera aindae, God seari mema itatameraera. Namanenda bouvu a mema kitakori. O duro amo, teriago bekári. \v 18 Aindae sedo, namane enda da roera ditiimi giraera aindae, jo gigitae eraera. Namane utu da roera a asisi da roera jo ditii gae eraera ava kotise, a gigituse irera. Ainda beká mo: roera endada irira amo, ya dadabarira. O asisi da roera amo, evovodae irarira. \c 5 \p \v 1 Namane mema itatamuse, jo bunae eraera da susu mo eviri. Namane kasama erera: namondeda tamo mo kau dobo eko ainda kaugori. O namonde ambarera amo, namonde ya utu aminda kambo seka evevago ava barera. Kambo seka resena emo, namondeda tamo seka aindae sise resena. God nu tofo mandi, tamo amo ari siroredo, evovodae irarira. \v 2-3 Namonde tamo eminda bu jighirera emo, jo kau a inono iraeri. Aindae namonde eminda irise aoro sise, nange namondeda tamo seka, kau embo evevago asugeraera aminga ava asugaetera, avavaga kotise irera. \v 4 Ainda beká mo: namane enda eminda tamo manai bu jighirise, enda da bouvu fufuse namanenda tamo aindae, jo ivuga ae eraera. Avata kotugo, namane jo tamo kosughedo, tamo tefo deinghari jo uju ae eraera. Tefo! Namane tamo seka bari dae kotise irera. Namane uju erera: tamo seka baoro, God da jebugaimi nange namanenda tamo betari evia sari dadabari, tamo seka bu jighirise, jebuga evovodae irari ava tambaeteri. \v 5 Namanenda tamo evia dadabari, tamo seka budo jebuga evovodae irari ava baoro dae sedo, God nune setiri namane siroruseri. A amboda, nunda beka gajari namanekena beká edo sirorarira, ava kasama aoro dae sise, God nunda Asisi namanekena mutiri firi ruruseri. \p \v 6-7 God da Asisi rurusera aindae, namane tumo fainghedo, sifo evia inono ata fete simbugeraera. Enda eminda, namonde taká, kau evetu genembo esa ya gheraera, aminga ava edo deingheraera. Avata namane tumo faingheraera da susu eni mo: namanenda reighi beká a kambo beká mo, Bajari da reighi utu ominda irira. Ava kasama use, tamo evia bu jighirise, enda eminda deingheraera. Ainda beká mo: namane endada deinghuse, Bajari jo gae eraera. Avata Bajari a nunda roera utuda irira, ava tumonduse deingheraera. \v 8 Kotugo, namane tumo fainghedo, uju beká ava eraera amo, namane nange ambudo tamo evia kosughe fugedo, Bajarikena yaetera, ava uju eraera. Eminda tamo einghae irari mo, jo eveva iraeri. O ya Bajarikena irari mo, eveva bekári. \v 9 Avori, namane enda eminda irarera, o utuda ya Bajarikena irarera amo, namonde sifo ghousa nunda uju ava ururoro gido, nu ivuga are dae sedo, aminguse irarera. \v 10 Ainda susu mo: sifo gombuda, Keriso anumbirari, namonde isasambu ya tere nunda dombuda fetiroro, nu namondeda irari ava ijujuse ategi arira. Edo, namonde endada irise, nusuka nusuka rea eraera, ainda mino eveva a eko ava, nune mutarira. \s1 5:11—6:13 God De Mainungari Da Emborori. \p \v 11 Keriso amingarira aindae sedo, namane Bajaridae igheghi use, evetu genembo numoá tumondaoro dae sedo, vironu seraera. Avata kotugo, namane kau mavego amo, God nu kasama erira. A na erekotena, namane kau mavego amo, nene nenda dubo jokái kasama ereva. \v 12 Namane geka resera emo, jo nene namane tumondaovo dae saeri. Ne nange namanenda javo jighovo eraetira, ainda emboro ijugari dae sise seteni. Eregoseva: evetu genembo mendeni, nenda kokomana da dubo joká jo kotae eraera. Ne kokomana da irari da kau avanembo kotise, eminge seraera: “Nu genembo teriari,” o “Nu genembo kitakori.” Avori! Ne nange evetu genembo aminga ainda dombuda, namanenda javo jighovo eraetira ava kotise, namanenda kotari evia ijugetero eregoseva. \v 13 Avori, namane aminge sise, gogovara da kaugo ariá erá koteove! Namane God da javo jighoro erare dae sedo, aminge seteri. O geka mendeni dubo kote simbugedo setera amo, nemo sonembari dae sedo seteri. \v 14 Namane nemo sonembuse geka seraera ainda beká mo: Keriso da dubo bari aimi, namanenda dubo bedo eari itatamedo ne sonemberaera. Aminguse, namane eminge kotise irera: Keriso namonde evetu genembo dubo ruruse, evetu genembo isasambudae ambududurusira. Aminge kotise, namonde tuka evia buraera. Nu ambududurusira amo, kau namonde isambu Keriso de dabade ambududuruseri, ainda kaugori. \v 15 A kotugo, Iesu namonde isasambudae ambududurusira da susu mo: namonde jo totofo namondeda irari kotise irae aeteri. Nu namondedae sedo ambudo, ambarida ghe jebuge erorusira. Ava sedo, namonde nundae sedo, saramana use iraeteri. \p \v 16 Ava sedo namane orokoé tuturo edo, jo evetu genembo da gari o duro avanembo kotise ijujae arera. Namane giti Keriso gido, eminge kotiseri, “Nu taká dambu genembori,” ava kotiseri. Avata nunda kau a beká ava fira isagha etiri gido, namane giti sembae kotisera ava, kasama useri. Kasama edo, namane oroko Keriso kotise, jo aminge kotae arera. Ava sedo, namane oroko evetu genembo kotise, nenda dubo joká kau mavega irira, avanembo kotarera. \v 17 Avori, ne eregoseva: genembo mave Keriso ghae dabade tatedo irarira amo, nu dubo jovereghari, irari seka budo, nu dombu eni beká ava edo irarira. Nunda irari manai isambu dodo, nunda irari seka ava tuturo arira. \v 18-19 God nune sonembeari, irari seka evetu genembo da dubo jokáda siroreraira. God Keriso dirigetiri fira ambududurusira aimi, namondekena mainungari budo fusira. Amingedo, evetu genembo da ari ekoko kote dodo, jo sekago ijujae arira. Nu amingusira ainda amboda, namane nunda Geka osa saoro dae sisira. Osa siruroro evetu genembo ningido, nu nemonde mainungari dae sisira. \v 20 Geka setera, daba ava sari dae erera. Namane Keriso da aghi kakatori. God tofo mandi, namane nemokena geka saoro dae setiri resera amo, eviri. Keriso da javoda nemokena resera, ningivu! God de dabade mainungivu! \v 21 Keriso resena emo, nu ari eko eni jo aeri. Avata nange namondedae ‘eveva’ saetira ava kotise, God Keriso gido, nundae ‘eko’ sise, namonde darige dodo, Keriso namondedae sedo dorusira. Dedo, Keriso da irari eveva ava budo, namondekena mutiri bero, aminda gosuse, namondedae ‘eveva’ sisira. \c 6 \p \v 1 Avori, namane God de dabade saramana use aindae, eminge resera. Ne God da sonemba ruruseva ava, erá soesa eove! \v 2 Nunda sonemba baoro dae sise, God nunda Geka jokáda eminge resira: \q1 “Na evetu genembodae joka use, kavevera ari dae sedo sifo fifitusena aminda, na ninda benunu nininguseni. \q1 A kotugo, na sonemba mutari dae sedo, sifo fifitusena aminda, \q1 ni sonembeteno jebugusesi.” \m God nu aminge setiri, nunda Geka jokáda gefuseri. Avori, kote givu! Kavevera a joka ari da sifo gategari amo, nu sifo oroko eindae sisira. A kotugo, sifo God sonemba mutari dae sisira, ábarago oroko eindae sisira. Ava sedo, nunda sonemba a jebuga, oroko baovo dae resera. \p \v 3 Erá evetu genembo namanenda saramana gido, aji seóro dae sise, namane durumugedo irise namanenda ari a irari kaifa e gogoghomberaera. Evetu genembo gido, jo sembae kotise gofae aoro dae sedo, amingeraera. \v 4 Namane God da aghi kakato ava, evetu genembo kasama aoro dae sedo, namane emingeraera. Dara, mema, a roera eko mendeni mendeni namanekena foa gheraira ainda jokáda, namane God da saramana jo doyae eraera. \v 5 Kau daba aminga ava, gitofuimi eredo namane deraera, diburada fitiraera, a evetu genembo namanendae sise titigho eraera ainda jokáda, namane God da saramana jo doyae eraera. Umbu mendeni, namane janjagu use, ighoi itatamuse jo avae edo ghuseri. Kotugo ainda jokáda barago, namane God da saramana jo doyae edo ghuseri. \v 6 Namane fisi da uju ava kotae edo, geka kote simbuguse, namanenda uju kote dodo, evetu genembo mendeni da uju ava use, nemokena durumugedo, kavevera use God da aghi edo ghuseri. Asisi Kakara da fakinaimi, namane jo evetu genembokena dubo bari tefo ikáda ae edo ghuseri, ne dubo bu gogogho edo ghuseri. \v 7 A kotugo, namane geka bekáda bekáda sise, God da geka ava vironu sise, God da fakina evetu genembokena ijuguse, saramana edo ghuseri. God nunda irari eveva ava namanekena mutiri bero, aminda gosuse, namanendae ‘eveva’ sisira. Ava kotise, nunda irari eveva ava, kau kaiya a bere aminga ava budo, ungo soveni soveni jighi fetedo, namane isoro eraera. \v 8 Evetu genembo namanendae sakai sarera o dombuda sarera amo, namane aindae jo kotae arera. Kau daba aminga ava, evetu genembo namanenda javo jighoro erarira, o namanendae aji sarera amo, namane aindae jo kotae arera. Namane taká, God da saramana use irarera. Evetu genembo mendeni aji sise, namane gungubo kakatova seraera. Avata geka bekári: namane geka bekáda bekáda sise irá gheraera. \v 9 Evetu genembo namane kotae eraera, avata God namane kasama eraira. Namanenda ambari mo, ata duruda iriari deingheraera; avata kotugo, namane jebuga irá gheraera. Gitofuimi namane dedo ghuseri, avata namane jo ambae edo ghuseri. \v 10 Namane dubo memaghae irá gheraera, avata namane Bajari da sonemba buraera, aindae ivuga use irá gheraera. Namane makasi embori. Avata kotugo, namane God da gugua ghasise deinghurureoro, evetu genembo digari ava gido, jebuga aminda buraera. Namane gugua tefo bekári. Avata kotugo, namane amboda God da dombuda gugua barera ava kotise, eminge resena. Geka bekári: namane mo, susu iti fafoderi. \p \v 11 Arie, namanenda nano namendi, Corinth aminda ireva! Namanenda kotari isagha beká setero niningereva. \v 12 Namane dubo joká isambu nemokena muturaera. Avata ne dubo joká isambu namanekena jo mutae eraeva. \v 13 Avori, ne kau nanda sasingu da kaugo ava edo ireva. Na aindae nemokena resena. Ne minonde minonde dubo ruruse, nenda dubo joká namanekena mutareva! \s1 6:14—7:1 Namonde Jo Evetu Genembo Ekoko Ainde Dabade, Umo Gamo Use Deinghae Arera. \p \v 14 Erama, evetu genembo God da natofo jo ae irera, ainde dabade tateove! Geka evia kote givu! Usasa reda irarira aminda tumba tefori. Kau daba aminga ava, ari eveva jo ari ekoghae dabade baingoro ae arira. \v 15 Eregoseva, Keriso da kau eniri. O Satan da kau mo, eni bekári. Kau daba aminga ava, God da sasingu, jo tumondari irae embo ainde dabade tatae arera. Namonde susu eniri, o nemo susu eni bekári. \v 16 Kau daba aminga ava, namonde jo God da Kambo+, Satan da ove kevariimi bebeta ae arera. God da Kambo+ resena emo, totofo namondedae resena. Ainda beká mo: namonde tumondari embo mo, inono, God da Kambo+ avavagori, nu namondeda dubo jokáda teredo irira. Aindae sise, God setiri nunda Geka jokáda eminge gefuseri: \q1 “Na nenda dubo jokáda teredo, namonde dabade irise, na nenda God edo irono, ne nanda natofo arera.” \m aminge sisira. Kotugo, vasa eninda eminge sisira: \q1 \v 17 “Ava sedo, evetu genembo mendeni da jokáda ghe buvu ajagha fetevu! Aminguse, bebeta ari da roera eni erá dereove! \q1 Aminguse irareva amo, ne nane bu kaifa use, \q1 \v 18 nenda Afa aono, ne nanda sasingu edo irareva. Na, Bajari fakina kato, nane resena.” \c 7 \p \v 1 Nu aminge beka gagojuse sisira ava sedo, nanda dubo bari kokomana, namonde emingaore! Namondeda tamo a dubo joká rejo eniimi bebeta eraira ava dodo, namonde ghamo joká a tamo seghedo, God da natofo kakarago ava edo irarera. Namonde God kena igheghi use amingarera! \s1 7:2-16 Corinth Embo Ne Dubo Jovereghusera Aindae, Paul Ivuga Usira. \p \v 2 Nenda dubo joká namanekena mutareva! Namane mavekena ari eko eni jo aeri. Namane jo nenda jokáda ijuga sembae aoro, mave enii ningido dara aeri. O namane jo nenda mendeni dederuse, nenda roera eni jo baeri. \v 3 Aminge resena aindae, erá dubo mema eove! Na anakora setena, daba ava sari dae erena: namane ne dubo bu gogoghomberaera. Namane ambarera o irarera amo, ne jo kote doyae arera. \v 4 Na nemoá tumonde gogoghombuse a nendae ivuga use, nenda javo jigheono ereraira. Namane mema a bouvu itatamuse irera ainda jokáda, nenda bino ava ningido, na riria beká ava erena. \p \v 5-6 Ne eregoseva: namane fera Frovensi Masedonia eminda buvurutusera amo, namane eminda barago jo jangutuse saramana ae edo ghuseri. Namane dubo jokái bunise, oju edo kotari teria futo useri, a evetu genembo mendeninde dabade beisiga use, osogo edo ghuseri. God babatekena dubo jama muturaira aimi, namanekena dubo jama futusira. Amo, nu Titus unumbe budo fira buviri gido, namane tumo fainghuseri. \v 7 Nu fira buviri, nunda dombu sekago gosusera aindae, tumo fainghuseri. A kotugo, ne nange numo sonembetevo dubo jama usira ava setiri ningido aindae barago, tumo fainghuseri. Aminguse, ne nange dubo namokena futuse, namo gari dae kotiseva a nandae sise sorara useva ava, setiri ningido, na ivuga beká ava useni. \p \v 8-9 Nenda irari eko aindae, na reta gembeno bu tegedo dubo mema useva, aindae nambarago dubo mema useni. Avata kotugo, ne sifo tufako dubo mema evo, God sonembetiri dubo jovereghusevu. Ava sedo, na oroko dubo evevaghae irena. Dubo mema useva aindae, na jo ivuga aeri. Avata ne dubo jovereghuseva aimi, bouvu mendeni darigedo ireva aindae, na ivuga erena. \v 10 Ainda beká mo: God mavekena dubo mema mutarira amo, genemboá nu dubo mema itatamedo dubo jovereghari, sifo gombuda jebuga evovodae irari ava tambudo, dubo mema jo ae arira. O evetu genembo mave tefo oju use o meka gosuse dubo mema edo, dubo jo jovereghae arera amo, sifo gombuda ne ambarera. \v 11 Ne eregoseva: God nenda ghamo deretiri eretiri dubo mema useva aimi, ne dubo kotedo e gogoghombusevu. Na rea gefusena aindae, dubo mema use, ne oju edo, dara amo dadabare dae sedo, e gogoghombusevu. Aminguse, genembo dara usira aikena, fakarago ava etevo itatamusira. Amo, isambu eveva beká usevu. Amingevo, namane kasama useri, dara ainda susu mo, jo nemo iraeri. \p \v 12 Avori, kotovo dae resena: na reta gefusena amo, na jo, genembo dara usira, o evetu genembo dara ainda bouvu itatamusera aindae sedo, jo gembaeri. Na reta gefusena da beká mo: ne nange na dubo budo, God da uju ava use, nanda geka ningari dae uju beká eraeva, ava kasama aovo dae sedo, reta amo gefuseni. \v 13 Ne reta bu tegedo, nanda geka ningido aminguseva aindae, namane saga fainghetiri, ivuga beká ava erera. Namane aindae ivuga useri. A kotugo, ivuga usera da beká eni mo eviri. Ne Titus tavo e gogogho evo, dubo jama beká ava edo, saga fainghetiri fira osa setiri ningido, namane aindae ivuga useri. \v 14 Namane Timothy ghae, giti nendae sakai setero niningusira, ainda beká ava isagha etiri, Titus kasama usira. Amingetiri, namanenda sakai sari amo, geka beká usira. Kau, namane giti geka beká nemokena setero nininguseva aminga ava, namane nendae sakai sisera ava, beká isagha usira. Amingedo, namanenda geka jo durari, namane meka gaeri. \v 15 Titus da dubo bari nemokena barago, baji mindafu ari dae erira. Ainda beká mo: ne nange nange nu igheghi edo kakara use nati joká doruseva, a nunda geka sifo ghousa ningido ghuseva ava kotise, amingerira. \v 16 Na rejoá nenda ungoda fitiraena amo, ne amingeraeva. O rejo ava aovo dae seraena amo, ne taká ava eraeva. Aindae na ivuga beká ava erena. \c 8 \s1 8:1-15 Kuristini Evetu Genembo Giti Dubo God Kena Mutudo, Amboda Ne Tofo Tofo Sonembarera. \p \v 1 Nanda nano namendi, namanenda uju mo: Masedonia aminda Iesu tumondari+ embo irera ainda jokáda, God sonembetiri, rejo sirorusira, ava nene kasama aetevu. \v 2 Ne makasi bekári. Dara a bouvu nemokena siroreari itatameraera. Avata ne, God da jebuga aindae sifo ghousa ivuga use, nenda nano namendi Judia embo ava sonembari dae sedo, kavevera use moni begogo futuseri. \v 3-5 Ne nange God da natofo Frovensi Judia aminda irera ava sonembaetera aindae, dubo jokáimi namanekena benunu setero, namane ‘avori’ setero, ne rea kotisera ava useri. Namane kotiseri, ne taká, nenda kotariimi manaka gaedo moni dabade fitaeteri. Avata ne jo avanembo ae useri. Giti, ne dubo Bajarikena futuseri. Ainda amboda, ne God da uju ava use, nenda dubo namanekena futuseri. Aminguse, nenda irari kau mavega kotise, ne rejo mutaetera, ainda inono amo darigedo, teriago mutero dige fasusira. \p \v 6 Nene amingusera ava gido, namane Titus dae kavenu siseri. Nu nange ya, nemokena buvudo, nenda dubo bariimi, moni dabade fitari dae tuturo useva, ava kaifa ururari, fitovo dadabaeti. \v 7 Ne saramana mendeni eraeva ava, ne e gogogho eraeva. Amo, ne tumonde gogogho eraeva. Ne geka se gogogho eraeva. Nenda kasama mindafu aimi, ne kote gogogho eraeva. Ne uju use, sonemba e gogogho eraeva. Ne ari kakatori. Ne namane dubo bu gogogho eraeva. Ava sedo, kau daba aminga ava, ne dubo bari da saramana evia e gogogho aetevu. Saramana evia e gogogho use, moni dabade fitaetevu! \p \v 8 Na resena emo, jo agho daono fetae arira. Avata kotugo, evetu genembo mendeni nange usera, ainda bino ava se ijuguse, nenda dubo bari da fakina ava dere gari dae erena! \v 9 Kote givu! Ne anakora namondeda Bajari Iesu Keriso da sonemba ava, itatamedo kasama usevu. Nunda sonemba eminge ijugusira. Nu susu iti fafoderi, avata kotugo, nu nendae sedo, nunda gugua dodo, makasi embo da kaugo edo fusira. Nu makasi edo fusira da beká mo: ne jebugedo susu iti fafode ava aetevu. \p \v 10 Avori, nanda kotari evia sari dae erena: ghaeko eni dotutusera aminda, ne tuturo edo moni dabade fitari dae giti sisevu. Ekaresia+ mendeni isambu, nenda amboda amingari siseri. Ne amingari uju beká ava usevu. Ava sedo, eveva mo: ne moni dabade fitovo dadabaeti! \v 11 Moni mutari dae sedo, ne manaka gae gogoghombusevu. Oroko kau daba ava, aovo beká sirorare dae sedo e gogoghombaetevu. Moni kau mavega nemokena irira aimi, fitivu dadabare! \v 12 Kotovo dae resena: nenda dubo jokáda moni mutari kotise mutareva amo, God nu ivuga arira. Nemokena nanjogo irarira ava gosuse mutareva amo, inono arira, God da dombuda. Nemokena itako irarira amo, itako mutareva. O teria irarira amo, teria mutareva. Ne dubo joká isambu God kena futuse, moni mutareva amo, God nu ivuga arira. \v 13 Evetu genembo mendeni ungo sokinembarera, ainda bouvu jo nene fumbovo dae sedo, na jo sae erena. \v 14 Avata na eminge resena: nenda joba futururovo ya inono aeti. Ne oroko inono beká ava edo ireva. Ava sedo, nenda moniimi sonembururovo, namondeda nano namendi mendeni jebugarera. Amboda mo, tatera nene sonembururoro, ne jebugareva. Aminguse, ne tofo tofo sonembururovo ya inono arira. \v 15 Namonde nange nangedo, tofo tofo soro kavevera use sonembaetera aindae, God setiri, nunda Geka jokáda eminge gefuseri: \q1 “Mave digari rete budo ghusera, a mave jo digari iraeko ava rete budo ghusera ava, dabade inononda soro e budo ghuseri,” \m aminge sisira. \s1 8:16-24 Paul Nunda Nano Namendi Mendeni, Titus De Dabade Dirigari Dae Erira. \p \v 16 Avori, kau namane ne dubo bu gogoghomberaera aminga ava, Titus barago ne dubo bu gogoghomberaira. Amo, God nunda ghamo deretiri erorusira ava sedo, ne dubo buraira. Aindae namane God kena aiyakoe resera. \v 17 Nunda dubo bari eminge isagha usira. Namane nu nemokena yare dae benunu sisera amo, nu ivugaghae yari dae sisira. Kotugo, namane giti jo, nune yare dae benunu sae irero, nu tofo mandi ya nemokena sonembari dae uju use kotisira. \v 18 Titus da karona are dae sedo, namondeda namendi eni dirigaoro yarira. Genembo resena emo, ne kasama ereva. Genemboé, nu ekaresia+ isambu ainda jokáda eredo, God da Bino Eveva vironu seari ivege ya gheraira. \v 19 Geka eni nundae sise resena amo, eviri. Ekaresia+ isambu nu tumonduse, numo namanenda karona edo, Judia embokena namonde dabade ya, dubo bari da emboro ava sonembuse ijugaoro dae sedo, nu gateguseri. Sonemba resena amo, eviri. Namane Judia embo dubo ruruse, namane nemo sonembari dae uju beká eraera ava ijuguse, moni nemokena mutarera. Aminguse, Bajari da javo jighoro erorurari, natofo nunda duro garera. \p \v 20 Namanenda uju mo eviri: moni ekaresiaimi futusera amo, itako mindafuri. Ava sedo, nange namane moni emo kaifa e gogoghombururoro, natofo jo dubo mema use, aji sae aeteri. \v 21 A kotugo, namanenda uju eni mo: God nu namanenda saramana gido tumonde gogoghombaetira, a kotugo, evetu genembo barago namanenda saramana tumondaetera aindae sedo, namane amingeraera. \p \v 22 Susu setena aindae sedo, namondeda namendi dirigaoro, natofo mendeninde dabade yarera. Nunda irari gido, nunda saramana ava, umbu mendeni dere gido ghusera amo, nu evovodae dubo joká futuse, ivugaghae sonemburureari gido ghuseri. A nu, ne tumonde gogoghomberaira aindae, nemokena oroko sonembari dae uju beká ava erira. \v 23 Titus giti setena amo, nanda komana beká ava edo irira. Nu nangae dabade, nendae sedo saramana eraera. Avori, gegenembo etoto naká nunda karona edo yarera amo, ne ekaresia+ da javoda yarera. Nengae nenda irari ava fuge gosuse, evetu genembo Keriso da duro gosuse, nunda javo jigheoro ereraira. \v 24 Ava sedo, ne ya nemokena buvarera amo, nenda dubo bari ava ijugaovo ne gaeteri! Kotugo, ne moni mutareva amo, namane redae nendae sakai sise irera ainda beká barago, ijugaovo gaoro dae sise resera. \c 9 \s1 9:1-15 Mave Ivuga Use Kavevera Eraira Aindae, God Nu Uju Eraira. \p \v 1 Namonde, God da natofo Frovensi Judia aminda irera ava sonembari dae sedo, nange moni bu dabade fitaetera, ainda geka ne anakora kasama usevu. Ava sedo, jo sekago ghousa sae arena. \v 2 Na kasama erena, ne sonembari dae uju beká ava eraeva. Na aindae sedo, evetu genembo Frovensi Masedonia eminda irera, nenda dombuda fete eminge sise irá gheraena, “Corinth embo a Frovensi Akeia embo mendeni ne, ghaeko dotutusera ominda, moni mutari dae simbugudo refera,” aminge siseni. Aminge sise, evetu genembo eminda irera, ainda ghamo dereteno eretiri, nembarago sonembari dae uju use irera. \v 3 Avori, na namondeda nano namendi etodaba naká dirigaono nemokena yarera. Nanda uju, ne ya buvarera amo, namane redae nendae sakai sise irera, ainda beká ava sirorari gaeteri. Erá nanda geka beká irae eure dae sise, ne dirigaono nemokena yarera. Avata na erekotena amo, ne anakora nenda sonemba simbugedo irovo, nanda mendeni resena emo ya buvarera. \v 4 O ne jo simbugae irovo, namane Masedonia embode dabade ya nemokena buvarera amo, namane meka teria ambari ava garera. Namane meka garera da beká mo: namane oroko nendae sakai sise irera ava, gungubo sari da kaugo arira. A kotugo, totofo nenda meka gari ava, teria beká arira. \v 5 Na aindae sedo Titus manekena eminge benunu siseni. Ne giti yama, rejo mutari siseva ava, simbuge dabade fitareva. Ne durumugedo moni dabade fitovo ya inono ari, na Masedonia embode dabade ya buvarena. Ne amingareva amo, evetu genembo kasama arera, geka emo geka bekári. Ne Corinth embo Frovensi Akeia aminda ireva, ne jo dadaragaruse, moni mutaeri. Ne uju use, durumugedo futuseva ava kasama arera. \p \v 6 Geka evia kotise irivu! Genembo mave vareda veka digari irae govarira amo, nu beká jo digarigo bambae arira. O genembo mave veka digari govarira amo, nu beká digarigo bambarira. Kau daba aminga ava, mave nunda nano namendi sonembuse itako mutarira amo, nu God da esimbugari teria eni jo bae arira. O mave nunda gugua teria aimi, nunda nano namendi sonembarira amo, God nu genembo amo esimbuge gogoghombarira. \v 7 Ava sedo, ni rea ninda dubo jokáda mutari kotaresa amo, mutaresa. Ni jo imboeghae mutae aresa. A ni jo, evetu genembo mendeni rea muturaera o seraera, ava kotise jo mutae aresa. Ainda beká mo: genembo mave dubo joká riria use, kavevera eraira amo, God nu uju beká ava eraira. \v 8 Ne eregoseva: God kena gugua inonori. Ne ivuga use, nenda gugua ghasareva amo, ne totofo rejo bu mindaeteva o asugaeteva ava, God nune mutari bareva. A rejoimi kavevera use, mutari dae kotareva, ábarago God futururari ya inono beká edo teria arira. \v 9 Genembo mave ivuga use kavevera eraira aindae sise, God da Geka eminge resira: \q1 “Genembo amo, nu makasi embokena gugua soesa ghaseraira. \q1 Aindae sedo, nunda kavevera ainda beká siroredo evovodae irarira,” \m God da Geka aminge resira. \v 10-11 God nu kavevera katori. Vare govari da veka, nune muturaira. A uvu bayau barago, nune muturaira. Kau daba aminga ava, ne Judia embodae kavevera ururovo, God ne esimbugururari gugua dige fasarira. Kavevera evovodae use irovo dae sedo, nu amingarira. Amingururari, ne kavevera use moni ghasovo, namane budo ya evetu genembokena mutoro budo, ne God kena aiyakoe sise irarera. \v 12 Ne eregoseva: namonde aminguse irarera amo, eveva etoto naká ava sirorarira. Eni mo: namondeda nano namendi, makasi embo, ne uvu bayau inononda barera, a kotugo, tamo asugari inononda barera. A eni mo: ne amingururovo, makasi embo ne dubo eveva use ivugaghae God kena aiyakoe sise irarera. \v 13 Nenda sonemba aindae sise, evetu genembo digari ne God da javo jighoro erarira. Ne Keriso da Bino tumonduse, ainda Geka ningido moni futuse kavevera eraeva aindae, evetu genembo mendeni ne God da javo jighoro erarira. \v 14 God da sonemba muteovo buraera aindae, evetu genembo amo ne dubo ruruse, nendae sise God kena banunguse irarera. \v 15 Namonde barago, God nunda joba jo bekai sari da kaugo irae ava futusira aindae, aiyakoe sise irore! Nunda joba futusira amo, jo ambo jijighuse mutae usira, aindae numokena aiyakoe sise irore! \c 10 \s1 10:1-18 Paul Nunda Saramana Aindae Geka Sise, Fakina Beká Ava Usira. \p \v 1 Na Paul, nane tofo nemokena resena. Nenda mendeni eminge seraera, “Paul nu namonde dabade irise, geka robogho ai sise durumugedo tofo fiteari voseraira. O nu ya soka feteraira amo, ghoghora sise gemburaira,” aminge seraera. Avori, Keriso namondekena durumuguse veka eveva eraira ava kotise, na nemokena benunu resena. \v 2 Na jo uju aeri, erama na ya nemokena geka fakarago sise, dombuda seóno dae sise resena. Ava sedo, erá gogore eóvo gido, na ya nemokena geka fakarago sise, dombuda seone! Evetu genembo mendeni ne seraera, “Paul nu rea eraira amo, fisi da uju ava kotise eraira.” Avata na kasama use, eminge resena. Na inonori. Na yama evetu genembo aikena geka fakara ambari ava, nane sari da kaugori. Avata erá amingeóno dae sise, ne durumugedo irareva! \v 3 Geka bekári: namonde isambu endada irise, fisi da uju itatamuse irera. Avata namane mo, jo fisi da uju ava ari dae sise, jo Satan kena isoro ae eraera. \v 4 Namane God da javoda isoro arera amo, namane jo enda da ambí goroba budo aimi, isoro ae arera. Ambi goroba God namanekena muturaira amo, fakinago bekári. Aimi, namanenda gitofu ainda susu ava de diseari, beje nunda nunda eraira. Namane, evetu genembo gungubo sise beisiga eraera, ava vegeoro ya dambu edo dadaberaira. \v 5 Evetu genembo nange God kasama ari da emboro, ava nenda gogoreimi eoro God da emboro gajeraira ava, namane de tiseraera. A kotugo kotari ekoko rea irira ava, namane jighoro dambu ari, ne Keriso da geka avanembo ningarera. \v 6 Ne namanenda geka ningi simbugareva ainda amboda, namanenda geka dodo, ne sekago tuturo edo ari eko eni areva amo, ainda mino jovereghari gareva. \p \v 7 Ne tamo isaghada ava giraeva, o jokáda mo, ne jo gae eraeva. Amo, ne jo dubo kotise gae eraeva. Na aminge resena ainda beká mo eviri: mave tofo sakai sise eminge saeti, “Na Keriso da tofori. Na nunda fakina ruruseni.” Mave aminge saetira amo, eveva mo, nu eminge kotaeti, “Paul nunda natofode barago, Keriso da tofori. Ne fakina kau daba ava ruruseri. Jo dombu eni iraeri,” aminge kotaeti. \v 8 Avori, na reta evia gefuse, nanda javo teria futo jigheono ereraira tanojo. Avata kotugo, Bajari namokena fakina mutiri, na nenda giti jighari useni. Nunda fakina namokena futusira eimi, sonembaono ne fakina aovo dae sedo futusira. Jo nemo de disono dae sedo mutari na baeri. Avata na, nanda geka ningovo dae sedo rea gembena aindae, na meka jo gae arena. \v 9 Na geka fakara reta jokáda gembena amo, jo geka vanembo iraeri. Erá seove, “Paul da fakina tefori. Nu tefo, oju aoro dae sise reta gemburaira,” ava erá seove! Na ya buvono, retada rea setena da beká ava sirorarira. \v 10 Na kasama erena, evetu genembo mendeni eminge sise seraera, “Paul reta gefuse, geka fakarago beká ava gemburaira. Avata dombuda fetarira amo, nu jo geka fakarago a jo ghoghoraghae sae arira,” aminge sise seraera. \v 11 Avata ne mave aminge seraeva, na nemokena eminge resena, ne kasama aetevu: na retada rea gemburaena, daba ava nenda dombu gosuse sarena. \p \v 12 Namane kasama erera: evetu genembo mendeni nenda jokáda saramana use, totofo nenda javo jigheoro ereraira. Ne totofo nemoá sakai sise seraera. Namane jo nemongo iraeri, namane jo totofo sakai sari da kaugo iraeri. Avata ne kau daghedo sarigeraera. Ainda beká mo: ne taká nenda kotariimi, tofo tofo inono use sakai seraera. Na kasama erena, ne namoá inono use ijujaetera amo, na jo namonde fetono inono ae aeti. Ne evetu genembo da kotariimi, tofo tofo inono use ijujeraera. Ne jo God da kotariimi, inono use ijujae eraera. Ava sedo, na nendae jo oju ae eraena. \v 13 O namane mo, jo amingo iraeri. Namane sakai sarera amo, saramana rea God namanekena futusira aindae sakai sarera. Jo kotae kotae totofo sakai sae arera. A namanekena saramana futusira amo, saramana eni nenda jokáda aoro dae sedo futusira. \v 14 Ava sedo, namane jo kotae kotae use, ya nemokena buvudo saramana ae useri. Namane God da uju a saramana ava use, era nemokena buvudo, Keriso da Bino Eveva ava vironu setero ningi tumondusevu. God da aghi kakato mendeni amboda nemokena iseri. O namane mo, giti nemokena iseri. Ava sedo, namane geka sarera amo, ningareva. Nemo namanenda sari ningariri. \p \v 15 Ne eregoseva: God namanenda saramana a namanenda saramana da vasa futusira, a kotugo nunda aghi kakato mendeni gategedo, saramana nunda nunda ghasedo, nunda vasa vasa futusira. Ava sedo, aghi kakato mendeni da saramana eveva eresufira aindae, namane jo namanenda javo jighoro erae arira. Avata God namane nenda jokáda saramana rea aoro dae sisira, ava use irarera. A kotugo, aminguse irari dae uju beká ava erera. Amo, nenda tumondari baji mindafu ururari, namane giti sonemba itako nemokena futusera ava darigedo, sonemba teria beká ava nemokena mutari dae uju beká ava erera. \v 16 Namane nemokena sonemba mutarera ainda amboda, ne dodo ya vasa eni seka aminda tuturo edo, Keriso da Bino Eveva ava vironu sarera. Aminguse, namane jo evetu genembo mendeni da saramana ainda jokáda teredo, namane totofo sakai sae arera. \v 17 Avata geka beká mo eviri. God da Geka eminge resira: \q1 “Mave sakai sari dae uju arira amo, nu jo tofo numoá sakai jo sae arira. Nu Bajaridae sakai sarira,” \m aminge resira. \v 18 Ainda beká mo: Bajari genembo enidae sakai sarira amo, namonde kasama arera, nu genembo evevari. O genembo mave tofo sakai sarira amo, nunda irari kau mavega ava, namonde bunarera. \c 11 \s1 11:1-15 Paul Nu Giti Ira, Keriso Da Bino Ava, Corinth Embokena Sisira; Ava Sedo, Ne Nunda Geka Nininguse, Evetu Genembo Mendeni Da Geka Jo Ningae Aeteri. \p \v 1-2 God uju erira amo, ne nusuka numoá tumondaetevu. Na daba ava uju beká ava erena. Aminge kotise, ijuga kakato sembae setena, ainda geka ava erá tumondeóvo dae sise, na gogovara da kaugo edo, nanda javo jigheno eretira, a kotugo sekago jighono erarira. Jo sari da kaugo irae, avata na taká sarena. Ne namokena durumugedo, nanda geka rea sarena ava ningareva. Ainda beká mo: na uju erena amo, nane ne unumbe budo, Keriso kena mutaeteni. Ne kau gagara eni eveva a kakarago irovo ava budo, mandi enikena datu dighido mutono baetira, avavaga kotise irena. Mandi resena emo, Keriso dae resena. \v 3 Nanda oju mo eviri. Erá evetu genembo mendeniimi yama nenda kotari ava bebeta eóro, ne dubo isambu Keriso kena muturaeva ava doyeove dae oju use resena. Kau Satan jingabu da tamo bu asugedo fira, namondeda avia Eve kena buvu deretiri, nunda gungubo tumondusira aminga ava, erama evetu genembo mendenii dereóro ne ava tumondeove dae sise, oju erena. \v 4 Na aminge resena da beká mo: mave nemokena ya buveari, ne nati joká doruse, nunda geka ivugaghae ningiraeva. Ava sedo, Satan da aghi kato eni yama, genembo eni Iesu da kaugo, ainda bino ava vironu sarira amo, ne Iesu va sise, nunda geka tumondareva. Avata kotugo, amo gungubo sarira. Bajari Iesu kau mavega sisena ava kotae edo, Satan da aghi katoá rejo sarira, ne ava tumondareva. Ne Asisi Kakara rurusevu, avata Satan da aghi katoá yama asisi o sukaru eninda bino sarira amo, ne Asisi Kakarava sise, sukaruá nemokena foa asugare dae sedo benunu sareva. Aindae na oju erena. \v 5 Kote givu! Ne, aghi kakato sembae setena ainda kasamadae, ne sakai seraeva. Avata namo jo nemongo iraeri. \v 6 Avose, na vironu sise, geka da iriro jo e gogoghombae eraena tanojo. Avata nanda kasama mo, teriago bekári. Namane namonde aminda irise, geka rea sedo ghusera ainda jokáda, namanenda kasama mavega amo, ne itatamedo ghusevu. \v 7 Ijuga kakato mendeni setena, ne benunu seoro nenda moni ava muteovo aimi, bu uvu bayau ombu mindiraera. Ne kokotofu da kaugo ero, nenda geka ava tumondusevu. O na nemokena God da Bino Eveva ava vironu sedo ghusena amo, nemo sonembaono viti God da jebuga baovo dae sise, na sabua+ da ari ava use, nenda moni jo bae edo ghuseni. Avose, amo ari sembae useni tanojo. Na nenda moni jo bae edo ghusena ava gido, na ‘sabuava’ sise, nanda geka jo ningae eraeva. \v 8 Eregoseva: na nenda jokáda saramana use, ekaresia+ mendeni da moni ava ruruse aimi, nanda uvu bayau ombudo ghuseni. Na nemo sonembari dae sise, na kau bagia kato eninda kaugo edo, ekaresia+ mendeni da moni ava budo ghuseni. \v 9 Na Corinth aminda saramana use, uvu bayaudae o roera enidae uju edo ghusena amo, na nenda moni eni jo benunu saono mutaeri. Nanda sonemba rea uju edo ghusena amo, namondeda nano namendi Frovensi Masedonia ghedo fusera aimi, uvu bayau futero na saramana udo fuseni. Na aindae sedo, nenda moni o roera eni jo bae useni, a kotugo amboda, na jo saono mutae areva. \v 10 Na, Keriso da geka beká namokena irira aimi, eminge resena: na jo nenda sonemba benunu se bae arena. Erá nanda sakai sari evia beká irae eure dae sise, na nemokena jo benunu sae arena. Amingaono, reighi Akeia aminda, nanda sakai sari evia, sifo ghousa geka beká edo irarira, jo gungubo ae arira. \v 11 Na redae geka eminge reseni? Kote givu! Erá na nemo imboe use sariá seove! God kasama erira, na geka evia sise, eminge resena emo, ne dubo bu gogoghombuse resena. \p \v 12 Avata na nenda moni jo benunu se bae arena ainda beká mo: na aghi kakato setena, ainda geka da mendo se tafusegaono jo tumondae areva. Aghi kakato resena emo, ne dederuroro, nenda geka tumondaovo dae sise, eminge seraera, “Namane Paul de inonori. Nu kau nange nangedo nenda jokáda saramana edo ghusira, kau daba aminga ava, namane saramana urureoro giraeva. Ava sedo, namanenda geka ava, ne tumondaetevu,” ne aminge sise, totofo sakai seraera. \v 13 Avata a jo geka beká iraeri. Amo gungubori. Evetu genemboá, ne Keriso da aghi kakato da kaugo use eraera, jo nunda aghi kakato beká iraeri. Ne derari kakatori. \v 14 Avata nenda geka seraera aindae, erá buneove! Satan barago nu amingeraira. Amo nunda dangio jovereghedo, kau aneya usasa a durode ava jinarikena mo, inonori. \v 15 Avori, evetu genembo ainda bajari Satan, nu amingeraira. Ava sedo, erá buneove! Satan da mendeni kau numongo ava edo, geka beká da aghi kakato ainda kaugo arera aindae, erá dudukughuse buneove! Ne Satan da natofo ava sedo, ne amingarikena inonori. Avata kotugo, ne rea eraera aindae kotise, God mino eko mutari nene itatamarera. \s1 11:16-33 Paul Nu Iesu Da Gimasa Use, Mema A Bouvu Dombu Eni Dombu Eni Itatamusira. \p \v 16 Geka setena, daba ava sari dae erena. Tofo mandi javo jighono erari da kaugo ava use, na kau gogovara da kaugo ava eteni. Avata ne, erá na amingedo irari, ava koteove! O aminge kotareva amo, avori. Avata ijuga kakato sembae setena, nenda geka erá tumondeove dae sise, nanda javo sekago jighono erorurari ningareva. \v 17 Na tofo sakai sari da geka oroko resena emo, na sekago gogovara edo sarigerena. Jo Bajari da kotari budo aimi sae erena. \v 18 Avata na tofo sakai sari dae erena. Ijuga kakato resena emo, nenda irari aindae kotise, nenda javo totofo jigheoro ereraira. Ava sedo, na oroko reta gefuse, kau daba aminga ava erenere. \v 19 Ne totofo dubo kotari kakatova sise, evetu genembo gogovara kakato ava, nati joká deraeva. \v 20 Aminguse, nenda sari ningari eraeva. Dederurureoro, nenda uvu bayau tefo aminda fugeraeva. Mave nemokena derari bu foa gheraera, ainda geka buraeva. Mave nenda irari ava indiro eraera aindae, ne ivuga eraeva. Mave ne sovoda megha eraera amo, ne rejo eni jo sae eraeva. \v 21 Aghi kakato amingeraera. O nane nendae amingaetena amo, givu, ne ivuga aetevu, ai? Avata emo, na geka beká sari dae erena. Aghi kakato resena, ne ari ekoko beká ava nemokena urureoro mema itatameraeva. O namane mo, jo amingaeri. Namane amingari mo, oju useri. \p Avori, aghi kakato sembae amo, ne totofo sakai sise rea seraera, na oroko daba ava sari dae erena. Amo, na evetu genembo munju iraede, ainda geka ava sari dae erena, avata nenda geka da mendo se tafusegari dae sise resena. \v 22 Nene seraera, God oro eni Israel embo, ava gategetiri nunda natofo edo fefetusera, ainda mendeni nemori seraera. Avori, nambarago Israel embo da eniri. Nenda nembua agira giti beká mo Abraham, seraera. Ne nunda imemesiri seraera. Avori, nambarago Abraham da imendi eniri. \v 23 Ne seraera, ne Keriso da saramana kakatori. (Na oroko kau gogovara da kaugo edo irise, geka resena. Avata kotugo, sido yarena.) Avori, na Keriso da saramana e gogoghomberaena. Ne jo kau namongo iraeri. Keriso da bino ivegedo yare dae sedo, na janjagu use irena. Na umbu nanjogo fitero dibura useni! Na umbu nanjogo dedo ghusera ava, jo tegari da kaugo mo iraeri. Amingurureoro, na ambari dae urogho use, iria edo jebugedo ghuseni. \v 24 Umbu ghabu soveni, nanda natofo Jusi embo, nenda agho dari rea resira ava use, na umbu 39 ava ambí eni asi da kaugo aimi doruseri. \v 25 Umbu etodaba naká, na ambí bogaraimi doruseri. Umbu eni, na ghamanai doruseri. Na Keriso da saramana use, ena ghakada+ vose deingheno, ghaka+ umbu etodaba naká bejisira. Ainda jokáda, tumba eni ava, evada fegheno sifo atutusira. \v 26 Keriso da javodae sedo, na ya foa ghuse, umbu mendeni mendeni usegha jokáda ambari dae useni, a kotugo, tafasara kakato na daoro ambono dae sedo ghuseri. Nanda natofo Jusi emboimi namo dari dae kotedo ghuseri. Kotugo, namane Jusi embo da gitofu barago, namo dari dae kotedo ghuseri. Taima jokáda a evada, na eko jokáda irá ghedo ghuseni. Yaura, damo, a borija teria beká itatamedo ghuseni. A evetu genembo mendeni na daoro ambono dae kotise, namokena komana ariguse, namo dederuse gungubo sedo ghuseri. \v 27 Na saramana janjagu use, bouvu mendeni mendeni tafuseni. Aminguse, na uvu bayau da baimara itatamedo ghuseni. Umbu digari, na bayau tefo, kambo tefo, embo boka tefo irá ghedo ghuseni. \v 28 Avata na rea usena aindae, na jo kotae arena. Bouvu mindafu erefufena amo, na ekaresia+ da bouvu fufuse, nendae oju use irena. \v 29 Ainda susu mo: nanda nano namendi fakina dadabari mema itatamarera amo, na nendae sedo, dubo jokái mema tafuse irarena. O evetu genembo mendeni eredo, nanda nano namendi eni jumboro amboda amboda ise, ari ekoko use gofarira amo, na dubo mema ambarako use, derari kakato aikena janje eko arena. Avori, tufako seteno ningeva aindae, eminge resena: aghi kakato sembae setena amo, ne jo namongo iraeri. \p \v 30 Avata ari nane usena aindae, na tofo sakai sarena amo, jo eveva iraeri. Ava sedo, ainda geka doyarena. O oroko emo, na fakina tefo ireno, Bajari da fakina nange namokena isagha usira, aindae sakai sarena. \v 31 Bajari Iesu da God a Afa nundae, evovodae sakai sise irarera! Nune kasama erira: na geka beká resena. \v 32 Kini (King) Aretas da gavana eni reighi Damascus kaifa edo ghusira aimi, namo sandoro dae setiri, nunda isoro kakatoimi Damascus guro békada gaje fefetuseri. \v 33 Avata kotugo, namondeda nano namendi mendeniimi, na rooróda vendi tino edo, furu tokada fitero vosedo sumbu dariguseni. Amingeteno, ne na tava edo, jighi gae useri. \c 12 \s1 12:1-10 Paul Nunda Diti Mokoi Gosusira, Ainda Gekari. \p \v 1 Setena, daba ava sari dae erena. Na tofo sakai sarena, aminda sonemba eni jo sirorari bae arera. Avata kotugo tuturo eteni. Ava sedo, se dadabarena. Bajari namokena geka jungarida ava afigedo, sono mutiri na diti mokoi gosusena, ainda geka oroko ava sari dae erena. \v 2 Ghaeko 14 ainda gitida, na Keriso da eni edo ireno, God sonembiri emo sirorusira. Na saghimbe budo ira, God da vasa iká beká aminda teteruseni. Amo, na tamoi iseni, o asisiimi iseni ava, God nusuka kasama erira. \v 3 Vasa aminda irise, na geka mendeni nininguseni. \v 4 Kotugo geka niningusena amo, jo evetu genembo mave sari da kaugo iraeri. \v 5 Rea gosusena, oindae sakai sarena, avata na tofo mandi sakai jo sae arena. O na sifo mendeni mema tafusena, o fakina tefo iriana ainda jokáda, Bajari da fakina nanda tamonda isagha usira, aindae na sakai sarena. \v 6 O na tofo namoá sakai saetena amo, na jo tefo sae aeteni. Na jo, evetu genembo munju kitako edo irise susu tefo sakai seraera aminga ava use, jo sae aeteni. Na susudae saeteni. Avata na jo vasa eninda irise, amingae arena da beká mo eviri: na uju erena, na rejoá sirureono ne dengoroi ningido ghuseva, a ditiimi gido ghuseva, avanembo kotareva. \p \v 7 Avori, Bajari nunda geka jungarida ava afigedo, sono mutiri diti mokoi gosuseni. Ainda amboda, nu emingusira. Erama na aindae gogore use, tofo sakai seóno dae sedo, nu darigetiri, Satan mema eni mutiri namokena siroretiri itatamudo refena. Mema aimi namokena bouvu ambarako muteari itatameraena. Erama na gogore eóno dae sise, mema amo nanda tamonda sirorusira. \v 8 Amo darigare dae sedo, na umbu etodaba naká Bajarikena benunu siseni. \v 9 Avata nu namokena eminge sisira, “Paul, na jo saono ninda mema amo dadabae arira. Ainda beká mo: ninda fakina irarira amo, nanda fakina nimokena dika jo ae arira. O ninda fakina dadabururarira amo, nanda fakina nimokena amo, dikago arira,” nu aminge sisira. Avori, na gofedo tamo mema tafuse irena avata, na aindae sedo ivuga erena. \v 10 Ava sedo, na fakina tefo irarena amo, Keriso nunda fakina namokena mutari budo, nunda fakinaimi nunda saramana arena. Avori, nanda tamo da fakina dadabarira, o evetu genembo na dere jirarera, aindae na jo kotae arena. O na janjagu ururono evetu genembo namokena fakarago arera, aindae na jo kotae arena. Kau daba aminga ava, mema a dara namokena furari barena, aindae na jo kotae arena. Ainda beká mo: namokena fakina tefo irarira amo, na Bajari da fakinaimi, fakina beká edo irarena. \s1 12:11-21 Paul Nu Corinth Embo Dubo Rurusira Ava, Nune Ijugerira. \p \v 11 Avori, na genembo munju iraede da kaugo use, tofo na sakai seteni. Avata amingetena ainda susu mo, nemori. Nene eredo, nandae sakai saetevu. Ainda beká mo: ne, aghi kakato setena, aindae sakai seraeva. Namo, na beká irae da kaugo, avata na, aghi kakato setena amo, jo namonde inono ari iraeri. Na taká teria bekári. Avo gido, nene eredo, nandae sakai saetevu. \v 12 Bajari da aghi kato beká da saramana a tano ava, na nenda jokáda durumugedo eono ne gido ghusevu. Tano a ari mendeni mendeni eono ne jo gae iriava, ava gido dudukughedo ghusevu. \v 13 Nenda mendeni erekotera, “Paul namane imboe eraira. Aminguse, nu ekaresia+ mendeni ava uju beká eraira.” Ava erá koteove! Amo gungubori! Na rea urureono ekaresia+ mendeni gido ghuseri a giraera ava, nenda dombuda urureono ne gido ghusevu. Avose, dara dabako nemokena useni tanojo! Na, ekaresia+ mendeni namonde dabade irise, nenda uvu bayau sonembeoro mindido ghuseni. O namonde dabade irise, dubo jama aovo dae sedo, na nemokena uvu bayau jo benunu se bu mindae edo ghuseni. \p \v 14 Na umbu etoto naká nemokena iseni. Oroko yari dae erena emo, umbu etodaba naká arira. A kau na giti edo ghusena aminga ava use, na sekago nanda uvu bayau tofo ombarena. Na amingarena da susu mo: na jo nenda guguadae uju use ae eraena. Na nemoá uju use, aindae arena. Ne eregoseva: sasingu jo noi numamo da roera ombu mutae aeteri. Noi numamo, ne sasingu da roera ombu mutaeteri. Na kau daba aminga ava, nenda nimamo aminga ava use, nanda roera isambu nemokena mutarena. \v 15 Na nemo sonembuse, nanda dubo isambui nemokena mutarena. Amingururono gido, asisi da jebuga tambu baovo na ambarena amo, avori. Nanda dubo bari teria giraeva evia, ne nangarevu? Nenda dubo bari namokena amo dadabarira, ai? \p \v 16 Avori, ne kasama ereva. Na tofo, nenda uvu bayau jo mindae edo ghuseni. Avata nenda mendeni eminge seraera, “Paul, namanenda uvu bayau jo tofo mandi bu mindaeri. Avata Paul da aghi kakato foama, moni mutoro dae sise, dederuse namanenda moni ava, nene bagia eraera,” nenda mendeni ava seoro ningiraena. \v 17 Avori, kote givu! Seraera amo, nangaeteni? Nanda nano namendi mendeni dirigeteno nemokena isera aimi, nenda moni bagia useri, ai? Kote givu! \v 18 Na Titus, yare dae sedo benunu siseni. Sedo, namondeda namendi eni, nunda karona are dae sedo gategedo, ne dirigeteno iseri. Avori, nenda irari ava kote givu! Na nemokena rejoá a nange edo ghusena ava, Titus nu kau daba aminga ava edo ghusira. Nu jo rejo eni bagia aeri. \p \v 19 Avori, namane geka evia gefuse, totofo namanenda geka sonembari dae sedo gembariá, erá koteove! Namane God da dombuda irise, Keriso da uju use geka evia gemberi. Ne fakina budo fetovo dae sise, geka emo gemberi. Namane ne dubo buraera aindae sedo, amingeteri. \v 20 Eregoseva: namane uju erera, nange nangedo tofo tofo dubo futuse, dubo dabako edo dabade umo use iraeteri. Avata nanda oju mo eviri: na ya nemokena buvudo, ne tofo tofo beisiga ururovo garena. O tofo tofo kokomanadae bengoso ururovo garena. O tofo tofo janje ekoko ururovo garena. O ne totofo nenda uju avanembo kotise ururovo garena. O aji a unongu sirurovo garena. O ne tofo tofo gogore use, osogo ururovo garena. Ne aminguse irovo garena amo, na ghoghora sarena aindae, ne meka gareva. Amo, nanda oju mindafuri. \v 21 A kotugo, nanda oju eni mo eviri: na ya nemokena buvarena amo, avose, na sorara arena. Nenda mendeni kombo yagera a kusia bagia use, gogore beká edo irise, jo dubo jovereghedo nenda ari ekoko vujegae irareva aindae, God sari na meka gido sorara arena tanojo. Ava kotise, na oju erena. \c 13 \s1 13:1-14 Paul Nu Geka Fakarago Evia Sedo Dotutusira. \p \v 1 Na giti umbu etoto naká nemokena iseni. Oroko yarena amo, umbu etodaba arira. Koto ari da aito aindae sise, God da Geka eminge resira: \q1 “Dara rejodae koto ari sareva, ne jo genembo dabako ainda geka tumondae areva. \q1 O gegenembo etoto o etodaba geka daba ava sarera, nenda geka ava tumondareva,” \m God da Geka aminge resira. Amo, namane aminguse koto arera. \v 2 Na giti siseni, “Na ya buvarena amo, na jo, nenda ari ekoko nenda mendenii giti usera ava, na jo kote dodo darigae arena,” na aminge siseni. Na giti nemokena isena amo, na nenda ari ekoko embokena a kotugo natofo isambukena aminge siseni. Amboda isena amo, na geka daba ava siseni. Oroko na jo ya buvae irise, geka kau daba ava resena, “Nenda ari ekoko jo kote dodo darigae arena. Ava ijujuse ainda mino mutarena ava, mave jo darigae arira.” \v 3 Ne mendeni seraeva, na Keriso da fakinai ururono gaetevu. Avori, itatamururuvu! Na ya nenda ari ekoko ava ijujururono, Keriso da fakina isagha ari gaove. Ne sifo aminda kasama areva, na Keriso da fakinaimi saramana eraena. \v 4 Geka bekári: nu arafa detero ambududurusira ainda jokáda, nunda fakina dadabusira. Avata oroko, nu God da fakinaimi jebugedo irira. A kotugo, namane Keriso de dabade tatiseri. Avata kau nu genembo beká etiri nunda fakina dadabusira aminga ava, namane fakina tefo irera. Avata kau Keriso God da fakina budo irira aminga ava, namane Iesu de dabade tatedo irise, God da fakinaimi geka saoro ningido fakina areva. \p \v 5 Ava sedo, na nemokena resena, ningivu! Ne totofo nenda irari ava ijujaetevu. Amo, ne Keriso tumonduse ireva, ai tefo? Nu nenda dubo jokáda irira, ava itatameraeva, ai tefo? Ne, avose, ava itatameraeva. Jo itatamae aeteva amo, ne God da jebuga kosasaghaetevu. \v 6 Na erekotena: ne namane ijujuse kasama areva, emo geka bekári: namane barago Keriso da natofori. \v 7 Namane God kena eminge benunu sise irera, nange ne ari eko da emboro dariguse, ari eveva avanembo use iraetevu. Namane aminge banungeraera da beká mo: jo evetu genembo namanenda saramana eveva edo ghusera aindae, sakai saoro dae sise banungae eraera. Namane evetu genembo da dombuda gofari da kaugo arera, a nu avori. Avata ne ari eveva avanembo use iraetevu, aindae sise banungeraera. \v 8 Ai resira amo: namane God da fakina barera amo, geka beká avanembo sonembarera. Namane geka sembae ava, jo sonembari da kaugo iraeri. \v 9 Ne saramana inononda use ata fete simbugururovo, namane ya buvu gido ivuga use, nemokena geka fakara jo sae arera. Ne e gogoghombuse ata fete simbuge gogoghombaovo dae sise, namane banunguse irá gheraera. \v 10 Bajari namokena fakina futusira. Avata nu fakina futusira amo, nemo sonembaono fakina baovo dae sedo futusira. Jo nemo daono dae sedo mutaeri. Na ava kotise, vasa ajagha irise, ari eveva ava aovo dae sise eregefena. Erá na ya nemokena buvudo fakarago eóno dae sise, vasa ajagha irise, reta emo eregefenere. Yari budo givu! \p \v 11 Avori, nanda nano namendi, anumbevu! Edo gido, nanda geka evia ningido, ari eveva avanembo use irivu! Dubo dabako edo durumuguse, nano namendide dabade dubo jamaghae irivu! Amingururovo, God dubo bari kato a dubo jama mutari kato nenda jokáda irare! \p \v 12 Nenda nano namendi kakara use, tofo tofo nati joká doruse,\f 12 \fr 13:12 \ft Afige, Romans 16:16 ainda duruda tege garesa.\f* ategi e gogoghombuse irivu! \p \v 13 God da natofo, nenda nano namendi eminda irera, ne ategi beká ava erera. Yari budo givu! \p \v 14 Namondeda Bajari Iesu Keriso da sonemba a God da dubo bari nemokena irare! A Asisi Kakara nemonde dabade tatedo irare! \q1 Avori, nanda geka tano eviri. \q1 Na Paul.